Harcerski Słownik Biograficzny Tom II

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Harcerski Słownik Biograficzny Tom II HARCERSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY 1 Rada Redakcyjna prof. dr hab. Adam Massalski – przewodniczący hm. Wanda Czarnota prof. dr hab. Adam Dobroński prof. dr hab. Antonina Gurycka prof. dr hab. Andrzej Janowski prof. dr hab. Andrzej Pankowicz prof. dr hab. Maria Straszewska prof. dr hab. Ryszard Szwed prof. dr hab. Bogusław Śliwerski dr Julia Tazbir hm. Katarzyna K. Traczyk dr Janusz Wojtycza Sekretarz redakcji: Izabela Lasek 2 Harcerski Słownik Biograficzny tom II pod redakcją Janusza Wojtyczy Warszawa 2008 3 Autorzy: Julian Borkowski, Marcin Braun, Beata Chomicz, Jadwiga Czachowska, Wanda Czarnota, Józef Czyżowski, Grażyna D. Duchniak, Włodzimierz Dusiewicz, Albert Gajewski, Andrzej Glass, Małgorzata Jarosińska, Kazimierz Jarzembowski, Agnieszka Kazek, Joanna Kita, Krzysztof Kubisz, Zofia Kubisz, Julian W. Kurek, Andrzej Lech, Bolesław Leonhard, Adam Massalski, Piotr Matys, Marian Miszczuk, Marian Młodzikowski, Zbigniew R. Muszyński, Ignacy W. Nendza, Aleksander Niebudek, Stanisław Panek, Marian Pietrzykowski, Marek Popiel, Michał Przychodzki, Anna Pytlińska-Spiss, Ludmiła Remi, Bogdan Radys, Andrzej Rembalski, Tadeusz F. Siuda, Jadwiga Skiba, Marek Skrzydlewski, Joanna Sporczyk, Maria Straszewska, Teresa Śledziewska Levitt, Julia Tazbir, Barbara Wachowicz, Lesław J. Welker, Jan W. Wodniecki, Janusz Wojtycza, Krzysztof Wojtycza, Robert Zadura, Leszek Zakrzewski, Paweł Zarembski Recenzenci: prof. dr hab. Adam Massalski prof. dr hab. Andrzej Pankowicz prof. dr hab. Janusz Tazbir Redaktor: Agnieszka Kazek Opracowanie wskazówek bibliograficznych: Agnieszka Rytel Projekt okładki: Marek Skrzydlewski © copyright Muzeum Harcerstwa PROMOCJA CZYTELNICTWA Zrealizowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych ISBN 978-83-923571-0-8 t. 2 ISBN 978-83-923571-3-1 ISBN 978-83-60405-55-0 Wydawcy: Muzeum Harcerstwa www.muzeum.harcerstwa.pl Marron Edition www.marronedition.eu 4 WSTĘP Harcerski Słownik Biograficzny, którego drugi tom oddajemy w ręce czytel- ników, jest jedną z inicjatyw Muzeum Harcerstwa związanych ze zbliżającą się setną rocznicą powstania ruchu harcerskiego. Pierwszy tom, opublikowany w 2006 roku, wywołał duże zainteresowanie i zyskał pozytywne oceny – także środowiska naukowego, zarówno historyków, jak i pedagogów. Jest to dla nas zachętą do dalszych intensywnych wysiłków, aby utrzymać wysoki poziom edy- torski publikacji. Wkład harcerstwa i jego przedstawicieli – działaczy oraz wychowanków – do kultury i nauki, a zwłaszcza pedagogiki, nie ulega wątpliwości. Jednak można zauważyć, że ten dorobek nie jest w wystarczającym stopniu udokumentowa- ny naukowymi opracowaniami, przez co ulega rozproszeniu i zapomnieniu. Harcerski Słownik Biograficzny jest pierwszym w dziejach ruchu harcer- skiego opracowaniem tego typu, przygotowanym z wykorzystaniem historycz- nego warsztatu naukowego. Lokuje się wśród innych podobnych wydawnictw, prezentujących wybitnych przedstawicieli poszczególnych profesji lub człon- ków korporacji. Leksykony takie stanowią niezastąpione i cenne źródło w warsz- tacie historyka, w tym przypadku zwłaszcza historyka oświaty i wychowania, a często są również interesującą lekturą dla miłośników historii. Nie bez zna- czenia jest też fakt, iż właśnie w harcerstwie ważną rolę pełnią wzory osobowe, przyjmujące postać zarówno patronów drużyn, jak i liderów poszczególnych środowisk harcerskich, osób znaczących i pozostawiających w pamięci wycho- wanków niezatarte wspomnienia. Rada Redakcyjna postanowiła, że podejmie starania, aby w pierwszych trzech tomach znalazła się większość spośród nieżyjących już najwybitniejszych po- staci związanych z ruchem harcerskim. Powstanie w ten sposób swego rodzaju poczet, zbiorowy pomnik twórców harcerstwa, oddany do rąk czytelników w roku jubileuszu ruchu. Podjęte zadanie przybliżenia czytelnikom sylwetek wybitnych działaczy i in- struktorów realizuje coraz liczniejszy zespół autorów, w skład którego wchodzą zarówno profesjonalni historycy, jak i harcerscy historycy amatorzy, niejednokrot- nie od wielu lat z potrzeby serca wzbogacający dorobek harcerskiej historio- grafii swoimi opracowaniami. Warto podkreślić, że obecnie autorzy biogramów mogą korzystać z gromadzonych w Muzeum Harcerstwa w Warszawie, obszer- nych już, zbiorów biograficznych. Zapraszamy serdecznie do współpracy wszyst- kich chętnych. Prosimy również o nadsyłanie na adres Muzeum Harcerstwa 5 (00–491 Warszawa, ul. M. Konopnickiej 6, e-mail: [email protected]) uwag i uzupełnień dotyczących biogramów już zamieszczonych. Zostaną one uwzględnione w planowanym suplemencie, w którym znajdą się również przy- datne czytelnikom indeksy – nazwisk i miejscowości występujących w tekstach biogramów. Na treść Harcerskiego Słownika Biograficznego składają się biogramy dosto- sowane do standardu Polskiego Słownika Biograficznego. W załączonych wska- zówkach bibliograficznych wymieniono najważniejsze źródła – pozycje druko- wane i archiwalia – wykorzystane przez autorów (w kolejności wskazanej przez instrukcję redakcyjną Polskiego Słownika Biograficznego: opracowania ogólne, opracowania, wydawnictwa źródłowe, wzmianki prasowe, archiwalia i źródła rękopiśmiennicze oraz relacje ustne). W wydawnictwie został przyjęty układ holenderski, który zakłada, że w każdym kolejnym tomie biogramy są umiesz- czone w układzie alfabetycznym od A do Z. W imieniu Rady Redakcyjnej Harcerskiego Słownika Biograficznego serdecz- nie dziękuję autorom i redakcji za trud przygotowania biogramów i opracowa- nia redakcyjnego kolejnego tomu naszego wydawnictwa. Janusz Wojtycza 6 WYKAZ BIOGRAMÓW ACKERMANN Jadwiga GARBACIK Józef ADAMCIO Leopold GLASS Henryk BACZYŃSKI Stanisław GOŁASZEWSKI Czesław BARTKIEWICZÓWNA Janina GOŁOGÓRSKI Daniel BERKOWSKI Roman GOŁOŃSKI Jerzy BŁAŻEJEWSKI Wacław GRENDA Kazimierz BOGDAŃSKI Antoni GROMSKI Antoni BRAUN Jerzy HARSDORF Ewa BYTNAR Jan HARSDORF-BROMOWICZOWA Teresa CHODZIŃSKA Stanisława HERMACHOWA Urszula CIECHANOWSKI Stanisław KENIŻANKA Władysława CIERNIAKOWA Zofia KORZENIOWSKI Rudolf CZARNECKI Władysław KOSSOWSKA Izydora CZEKAŃSKI Zbigniew KOWALSKI Jarosław CZERWIŃSKA Magdalena KOZŁOWSKI Jerzy DAWIDOWSKI Maciej Aleksy KRAHELSKA Krystyna DĄBROWSKI Juliusz KRÓL Tadeusz DERENGOWSKI Franciszek Tadeusz KUKUCZKA Jerzy DOMAŃSKI Lechosław LANGNER Władysław DUCHNIAKOWA Helena LEPALCZYK Irena DYDYŃSKA Anna LEWANDOWSKA Irena EUSTACHIEWICZ Lesław LIS-KULA Leopold EYCHHORN Natalia MACHAŁOWA Natalia FIEDLER Maria MARSZAŁEK Leon FIRLIK Franciszek MARTYNOWICZÓWNA Władysława FLORCZAK Zofia MIROSZEWSKI Stanisław FRELICHOWSKI Wincenty MITERA Tadeusz FUSEK Witold MOLENDA Bogusław 7 NEKRASZ Władysław SULIGA Jan NEKRASZOWA Natalia SURZYCKI Jan NIEBUDEK Stefania SZCZEPAŃCÓWNA Bronisława NOWAK-PRZYGODZKI Antoni SZLETYŃSKI Jerzy OLBROMSKI Antoni SZLETYŃSKI Stefan OLEWIŃSKI Piotr SZPUNAR Julian OLIZAR Bohdan SZYMAŃSKA Maria PANCEWICZ Bronisław ŚLEDZIEWSKA Halina PAWŁOWSKI Eugeniusz ŚLEDZIEWSKI Wacław PIOTROWSKA Anna ŚLIWIŃSKI Walerian POLAK Tadeusz ŚWITALSKA Maria PYTLIŃSKA Bogdana TOKARZ Alojza REMI Zenon UHL-KUBISZOWA Zofia ROSSMAN Jan UKLEJSKA Maria RUDNICKI Aleksander WACIÓRSKI Stefan RYDAROWSKA Maria WALCISZEWSKA Maria SADOWSKI Andrzej WĄSOWICZ Stanisław SIUDA Ryszard WIZA Józef SKORUPKA Ignacy WOCALEWSKA Zofia SKRZYPCZAK Jan WODNIECKI Władysław SOSNOWSKI Józef WOŁOWSKA Zofia STECKIEWICZ Maria WYRZYKOWSKI Kazimierz STUDZIŃSKI Gustaw ZAWADZKI Tadeusz 8 WYKAZ SKRÓTÓW Oprócz przedstawionych poniżej w Harcerskim Słowniku Biograficznym zastosowa- no przyjęte w jęz. polskim i powszechnie używane skróty i skrótowce. AAN — Archiwum Akt Nowych CAW — Centralne Archiwum Wojskowe abp — arcybiskup cz. — część AE — Akademia Ekonomiczna dok. — dokument AGH — Akademia Górniczo-Hutnicza dz. harc. — działacz harcerski AK — Armia Krajowa fot. — fotografia AM — Akademia Medyczna G. — Gdańsk AP — Archiwum Państwowe Gaweł Harcerska sztafeta — Gaweł T. Har- Arch. — Archiwum cerska sztafeta pokoleń. Biogramy in- Arch. Kom. Hist. — Archiwum Komisji struktorów ZHP w Chorągwi Krakow- Historycznej skiej, Kraków 1991 Arch. MH — Archiwum Muzeum Harcer- Gaweł Pełnili służbę — Gaweł T. Pełnili stwa w Warszawie służbę. Komendanci Krakowskiej Cho- Arch. MHW — Archiwum Muzeum Histo- rągwi ZHP, Kraków 1989 rycznego miasta stołecznego Warszawy Gaweł Pokłon tym, którzy tworzyli — art. — artysta Gaweł T. Pokłon tym, którzy tworzyli... AWF — Akademia Wychowania Fizyczne- Instruktorzy Chorągwi Krakowskiej go ZHP, Kraków 1999 b. — były gen. — generał BBWR — Bezpartyjny Blok Współpracy „Harc.” — „Harcerstwo” z Rządem Harcerki 1911–1939 — Harcerki 1911– b.d. — brak daty –1939. Historia, program, wychowanie, bibl. — biblioteka red. J. Raniecka-Bobrowska, Warszawa BIP — Biuro Informacji i Propagandy 1990 bł. — błogosławiony Harcerki 1939–1945 — Harcerki 1939–1945, Błażejewski Bibliografia 1911–1960 — red. K. Wyczańska, wyd. 2, Warszawa Błażejewski W. Bibliografia harcerska 1983 1911–1960, Warszawa 1981 Harcerki 1939–1945. Relacje – pamiętniki Błażejewski Z dziejów — Błażejewski W. — Harcerki 1939–1945. Relacje – pa- Z dziejów harcerstwa polskiego (1910– miętniki, red. K. Wyczańska, Warszawa –1939), Warszawa 1985 1985 b.m.w. — brak miejsca wydania hm. — harcmistrz, harcmistrzyni bp — biskup „HR” — „Harcerz Rzeczypospolitej” [mie- Broniewski Całym życiem — Broniewski S. sięcznik wydawany w latach 1981–1989] Całym życiem. Szare Szeregi w relacji IH PAN — Instytut Historii Polskiej Aka- naczelnika, Warszawa 1983 demii Nauk 9 inf. — informacja LOPP — Liga Obrony Przeciwpowietrznej inst. — instytut i Przeciwgazowej Jabrzemski Harcerze
Recommended publications
  • Scenario of the Exhibition: Tomasz Łabuszewski, Phd, in Cooperation with Anna Maria Adamus, Phd, Ewa Dyngosz, Edyta Gula and Michał Zarychta
    STOLEN CHILDHOOD Scenario of the exhibition: Tomasz Łabuszewski, PhD, in cooperation with Anna Maria Adamus, PhD, Ewa Dyngosz, Edyta Gula and Michał Zarychta Graphic design: Katarzyna Dinwebel Reviewers: Bartosz Kuświk, PhD Waldemar Brenda, PhD Producer: Pracownia Plastyczna Andrzej Dąbrowski Photographs from the following archives: AKG images, Archive of the Institute of National Remembrance, Municipal Archive in Dzerzhinsk, State Archive in Warsaw, Archive of Polish Armenians, BE&W Foto, National Library, Bundesarchiv, Centre for Documentation of Deportations, Exile and Resettlements in Cracow, Foundation for Polish-German Reconciliation, Getty Images, Museum of the Second World War, United States Holocaust Memorial Museum, Polish Army Museum in Kołobrzeg, Warsaw Rising Museum, Regional Museum in Jarocin, Museum of the Castle of Górka Family in Szamotuły, National Digital Archive, Ośrodek Karta, Polish Photographers’ Agency Forum, Polish Press Agency, Underground Poland Studio, Documentary and Feature Film Studio, Association of Crimean Karaites in Poland. With special thanks to: Bogdan Bednarczyk, Janusz Bogdanowicz, Alina Głowacka-Szłapowa, Tomasz Karasiński, Kazimierz Krajewski, PhD, Ewa Siemaszko and Leszek Żebrowski, as well as the Institute of National Remembrance branch offices in Łódź and Poznań. Photograph on the front panel: Archives of the Institute of National Remembrance Despite their efforts, the authors of the exhibition did not manage to reach all authors of photographs used in the exhibition or holders of proprietary
    [Show full text]
  • 1 | Strona Robert Baden-Powell, (Bi- Pi) Ur. 22 .02.1857R Zmarł 8.01.1941
    Krzyż harcerski wszedł do Robert Baden-Powell, (Bi- użytku w 1913. Nadawany Pi) ur. 22 .02.1857r zmarł był harcerzom 8.01.1941 w Kenii - twórca warszawskim. Ostateczny i założyciel skautingu, kształt Krzyża Harcerskiego żołnierz, pisarz. Naczelny został ustalony w 1918 r. Skaut Świata. jako odznaka polskiego Autor: "Scouting for Boys" harcerstwa Andrzej Małkowski, założyciel W roku 2003 powstaje harcerstwa na Ziemiach nowy podział na piony Polskich. Przetłumaczył na wiekowe w ZHP: język polski "Scouting for 7-10 zuchy, Boys" W 1913r zorganizował wyjazd na III Zlot Skautów w 11-14 harcerze, Anglii, gdzie nad polskim 15-17 harcerze starsi, obozem powiewała flaga z 16-25 wędrownicy. białym orłem i używano nazwy kraju wymazanego z mapy świata. Olga Drahonowska - Małkowska (1888 - 1979) W roku 1907 Robert Baden-Powell organizuje Wybitna instruktorka, na wyspie Brownsea harcmistrzyni (Anglia) pierwszy obóz Rzeczypospolitej, twórczyni skautowy. harcerstwa żeńskiego. Żona Andrzeja Małkowskiego. Batalion Zośka – harcerski batalion AK składający się W roku 1935 przede wszystkim z w Spale koło Tomaszowa członków Szarych odbył się Zlot 25-lecia Szeregów harcerstwa, w którym W powstaniu warszawskim wzięło udział ok. 25 tys. batalion "Zośka" walczył w uczestników Zgrupowaniu AK "Radosław" Aleksander Kamiński Szare Szeregi podczas wojny Komendant powstały 27 września główny Organizacji Małego 1939r. Sabotażu "Wawer" Było to Organizacja Męska Twórca metodyki ZHP działająca w Zuchowej. Autor „Antka konspiracji. Cwaniaka” i „Kamieni na Szaniec” 1 | S t r o n a Grupa instruktorów Batalion "Parasol" – związanych ze harcerski batalion AK Stronnictwem Narodowym biorący udział w powstaniu powołała mniejsze od warszawskim, ale również Szarych Szeregów "Hufce znany z akcj dywersyjnych Polskie".
    [Show full text]
  • „Alka”, „Rudego” I „Zośki” Katarzyna Dzierzbicka
    MIEJSCAKALENDARIUM Z HISTorią XX WIEKU 6363 Śladami „Alka”, „Rudego” i „Zośki” Katarzyna Dzierzbicka Zbliża się 71. rocznica akcji pod Arsenałem. Jak ani sposobów likwidacji więźniów. Alek stał w rogu pokoju co roku do Warszawy tłumnie przyjadą harcerze oszołomiony nieoczekiwanym wydarzeniem, zaskoczony tym, co się dzieje. Gdy zbliżył się doń ów gestapowiec w cywilu z całej Polski, aby upamiętnić bohaterów, którzy i czystą polszczyzną zaczął zadawać jakieś pytania dotyczące 26 marca 1943 roku z narażeniem życia odbili ojca, Alek przez chwilę wahał się, co i jak odpowiedzieć. Dopie­ grupę więźniów Pawiaka. Wspominając bohate- ro gdy cywil, natarczywie żądając wiadomości, gdzie są ukryte pieniądze, przyłożył do brzucha chłopca lufę pistoletu i zagroził rów, odwiedzimy miejsca nierozerwalnie z nimi strzałem, dopiero wówczas Alek zdecydował się na odpowiedź. związane, które odnaleźć można na kartach – Strzelaj pan – powiedział wolno, patrząc w oczy szpicla. – Kamieni na szaniec Aleksandra Kamińskiego. Strzelaj pan – powtórzył. Dlaczego nie aresztowano wówczas Alka, dlaczego wyprowa­ dzono tylko ojca? Bóg to raczy wiedzieć! Być może w pierwszych listach i wspomnieniach dniach okupacji gestapo nie miało jeszcze usta­ pisanych przez bohate­ lonej metody postępowania w podobnych sy­ rów Kamieni na szaniec tuacjach. Hardą odpowiedź chłopca pozosta­ zachował się obraz peł­ wiono bez następstw”. Aleksy Dawidowski Wnych miłości rodzinnych domów „Zośki”, senior został rozstrzelany najprawdopodobniej „Alka” i „Rudego”. Tadeusz Zawadzki w Ogrodach Sejmowych, choć niektóre źródła urodził się w Warszawie. Aleksy Dawi­ podają jako miejsce egzekucji Palmiry. „Ojciec dowski pochodził z Drohobycza, dziś zginął w listopadzie 1939 roku. Wmiasta na Ukrainie, a Jan Bytnar z Kol­ Po tym, jak Niemcy przejęli fa­ buszowej na Rzeszowszczyźnie.
    [Show full text]
  • G Ł O S Batoraków
    G Ł OS BATORAKÓW „Z wiary waszej - wola wasza Z woli waszej - czyn wasz będzie!” (Zygmunt Krasiński: 97 Psalm Nadziei) 2010 STOWARZYSZENIE WYCHOWANKÓW GIMNAZJUM I LICEUM im. STEFANA BATOREGO WARSZAWA GŁOS BATORAKÓW 2010 Wydawca: Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, ul. Myśliwiecka 6 ISNN 1429-95-77 Wszystkim Członkom i Sympatykom najlepsze życzenia spokojnych Świąt Bożego Narodzenia i wszelkiej pomyślności w Nowym Roku 2011 składa Zarząd Stowarzyszenia Wychowanków SIEDZIBA LICEUM BATOREGO W REJESTRZE ZABYTKÓW 06:30 06.07.2010 / TVN WARSZAWA.PL Budynek szkoły jest już pod ochroną konserwatora fot. TVN Warszawa Gmach słynnego liceum imienia Stefana Batorego jest zabytkiem – taką decyzję pod- jęła Barbara Jezierska, mazowiecka konserwator. Budynek szkoły oraz dwa sąsiadujące z nim pawilony przy ul. Myśliwieckiej 6 są przykładem modelowego zespołu szkolnego lat 20-tych. - Zastosowane wówczas rozwiązania architektoniczne były zgodne z najnowszymi trendami w Europie - czytamy w uzasadnieniu decyzji konserwatora. SZKOŁA JAK PAŁAC Budynek powstał z inicjatywy profesora Antoniego Ponikowskiego, prace rozpoczę- ły się w 1922 roku. Z pomocą naczelnego inżyniera m.st. Warszawy – Jana Chmieleńskiego prowadzo- no prace przy zagospodarowaniu przestrzeni wokół obiektu. Urządzono boisko, korty tenisowe, boisko do krykieta, założono trawniki i kwietniki oraz stworzono szkolny ogród botaniczny. Autorem projektu kompleksu Liceum Batorego był wybitny polski architekt Tadeusz Tołwiński, który nadał zespołowi formy wczesnobarokowego pałacu magnackiego. WYBITNI W MURACH BATOREGO Gmach liceum od 90 lat nieprzerwanie pełni funkcję związaną z edukacją młodzieży, w jego murach kształciły się wybitne postacie. Przed wojną w szkole działała 23 War- szawska Drużyna Harcerska im. Bolesława Chrobrego, zwana “Pomarańczarnią”. Na- leżał do niej m.in.
    [Show full text]
  • Jan Rodowicz „Anoda” (1923 –1949) Jan Rodowicz „Anoda” to Legenda Szarych Szeregów
    Jan Rodowicz „Anoda” (1923 –1949) Jan Rodowicz „Anoda” to legenda Szarych Szeregów. Nazywano go uła- nem batalionu „Zośka”. Był uczestnikiem słynnej akcji pod Arsenałem i wielu innych działań dywersyjnych. Należał do pierwszego pokolenia, które przyszło na świat w wolnej II Rzeczypospolitej i które musiało stoczyć walkę z dwo- ma okupantami. Był jednym z ludzi, o których przez długie lata mówiło się Jtylko szeptem… Jan Rodowicz „Anoda”, 1947 lub 1948 r. Fot. AIPN Dzieciństwo Jan Rodowicz urodził się 7 marca 1923 r. w Warszawie. Był drugim dzieckiem Kazimierza Rodowicza i Zofiiz Bortnowskich. Dorastał w domu, w którym były pielęgnowane rodzinne tradycje patriotyczne oraz pamięć o walkach o niepodległość. Rodowiczowie wywodzili się ze starego żmudzińskiego rodu. Pierwsze wzmianki o przodkach Jana Rodowicza pochodzą z XVI w. Po rozbiorach Rodowiczowie brali udział w zrywach Jnarodowo­wyzwoleńczych. Teodor Rodowicz, dziad Jana, wraz ze starszym bratem Julianem walczył w powstaniu styczniowym w oddziale ks. Antoniego Mackiewicza na Żmudzi. W 1864 r. jako niespełna dwudziestolatek został aresztowany, jego brata zaś zesłano na Syberię. Szczęśliwie, po dwóch latach spędzonych w więzieniu, w 1867 r. Teodor Rodowicz odzyskał wolność i wrócił do domu. Nie mniej dramatyczne były losy rodziny babki Jana – Stanisławy z Rymkiewiczów. Jej ojciec – Onufry Rymkiewicz – za udział w powstaniu styczniowym został zesłany na Syberię, wraz z nim pojechała żona z pięciorgiem dzieci. Po śmierci Onufrego reszcie rodziny udało się wrócić na ziemie polskie. Zofia Rodowiczowa również wychowała się w domu, który był ostoją polskości. Jej matka, Zofia z Kałużyńskich Bortnow­ ska, organizowała w Żytomierzu chór polski i tajne towarzystwo „Oświata”. Bratem matki Janka był gen.
    [Show full text]
  • Piotr Sobolczyk* QUEERING the WARSAW UPRISING (WITH A
    STUDIA HUMANISTYCZNE AGH Tom 14/2 • 2015 http://dx.doi.org/10.7494/human.2015.14.2.193 Piotr Sobolczyk* Polish Academy of Sciences QUEERING THE WARSAW UPRISING (WITH A LITTLE HELP FROM MIRON BIALOSZEWSKI) The essay calls for flling a gap in the studies on Warsaw Uprising concerning the place of queer people. A recent play, Snakepit by Joanna Oparek is considered, and the “scandal” surrounding Elżbieta Janicka’s academic work Festung Warschau is analysed, but the main source of understanding non-normative masculinities and sexualities is Miron Białoszewski’s Memoir of the Warsaw Uprising. The author offers a “paranoid” reading of traces, suggestions, allusions, and “illogical” fragments to build a working metaphor of queer acquaintances as an alternative “map” without the map. Finally he invokes the role of the picaresque narrative convention in representing such paranoid queer relationships. Keywords: Warsaw Uprising, queer, Polish history, Miron Białoszewski, Memoir of the Warsaw Uprising A QUEER HISTORY OF A WORLD WAR II AND A QUEER HISTORY OF THE WARSAW UPRISING A queer history of the Warsaw Uprising is yet to be written. In her recent monograph Płeć powstania warszawskiego [Warsaw Uprising’s Gender] (Grzebalska 2013), written from a feminist viewpoint, Weronika Grzebalska calls for the recognition of the role women played in the Uprising, and includes analysis of interviews with living female participants. Yet in terms of love or sexual relationships this analysis subscribes to a heteromatrix narrative: it suggests that all the relations women engaged in were heterosexual, and there is no mention of dissident sexualities among men which would oppose the dominant military model of masculinity.
    [Show full text]
  • Gazetka-Nr-9.Pdf
    ZESPÓŁ SZKÓŁ GASTRONOMICZNYCH im. Marii Skłodowskiej-Curie w Częstochowie Częstochowa, 6 grudnia 2017 Głos Gastronomika Wydanie 9 JEDYNA TAKA GAZETKA SZKOLNA W CZĘSTOCHOWie 1 Zespół redakcyjny: Karolina Burdziak Wiktoria Dłubak Michał Flak Adam Gawron Karolina Hubka Weronika Karmańska Magdalena Kleszcz Mateusz Łuczak Iwona Potrawka Natalia Stala Renata Wieczorek Mateusz Zatorski Sonia Ziętarek Martyna Zolińska Redaktor techniczny: mgr Bożena Górska Opiekun: mgr Katarzyna Stanek Nauczyciele współpracujący z zespołem redakcyjnym: mgr Monika Maślanka mgr Iwona Ostrowska 2 Przypominamy… gazetkę szkolną tworzą uczniowie, dlatego zapraszamy do współredagowania kolejnego numeru wszystkich, którzy mają coś ważnego do przekazania, chcą zaznaczyć i utrwalić swoją obecność w szkole. Do współpracy zapraszamy także osoby, które zajmują się działaniami twórczymi w różnej formie. Jeżeli piszesz, rysujesz, zajmujesz się fotografią… i chcesz podzielić się efektami swoich działań z innymi - zapraszamy. Znajdziesz tutaj także miejsce na prezentację indywidualnych zainteresowań. Warto podjąć wyzwanie. Nie musisz decydować się na stałą współpracę. Zapraszamy! 3 Od redakcji Witamy w nowym roku szkolnym. Wszystko co dobre, szybko się kończy. Musimy pożegnać wakacje i lato na cały rok. Mamy nadzieję, że Wasz odpoczynek były udany i zgromadziliście zapas pozytywnej energii, która będzie niezbędna do nauki w nowym roku szkolnym. Za nami dopiero kilka tygodni spędzonych w szkole, a już mogliśmy uczestniczyć w wielu ciekawych wydarzeniach. Do najważniejszych zaliczamy oczywiście obchody 50. rocznicy śmierci naszej wybitnej częstochowskiej poetki – Haliny Poświatowskiej. W aktualnościach przeczytacie o wszystkich działaniach uczniów, które zostały podjęte w związku z tym wydarzeniem. Ciekawie zapowiada się także Kącik Historyczny – autorzy artykułów powrócą do tematu powstania warszawskiego, przedstawią historię „Ochotnika do Auschwitz”. Zgodnie z obietnicą przedstawimy kolejnego wybitnego artystę naszego miasta – Jerzego Dudę – Gracza.
    [Show full text]
  • Harcerski Słownik Biograficzny Tom IV
    Słownik prezentuje sylwetki wybitnych instruktorek i instruktorów zaangażowanych w pracę harcerską na ziemiach polskich, a także poza granicami kraju. Wiele z tych postaci odegrało znaczącą rolę w ogólnonarodowym życiu politycznym, gospodarczym, społecznym, IV naukowym lub kulturalnym, inne były znane i cenione w środowisku lokalnym. W wydawnictwie został przyjęty system holenderski, który zakłada, że w każdym kolejnym tomie biogramy umieszczone są w układzie alfabetycznym – od A do Z. Autorami zamieszczonych haseł biografi cznych są naukowcy, historycy, członkowie komisji historycznych chorągwi i hufców ZHP, a także członkowie rodzin opisywanych postaci. biograficzny ISBN 978-83-946784-0-1 HarcerskiHarcerski 9 788394 678401 harcerski słownik słowniksłownik WYDAWNICTWO MARRON biograficznytomtom IVIV HARCERSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY Rada Redakcyjna prof. dr hab. Adam Massalski – przewodniczący dr Wanda Czarnota prof. dr hab. Adam Cz. Dobroński prof. dr hab. Andrzej Janowski dr hab. Janina Kamińska dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert prof. dr hab. Roman Loth prof. dr hab. Maria Straszewska prof. dr hab. Ryszard Szwed prof. dr hab. Bogusław Śliwerski dr Julia Tazbir mgr Katarzyna Traczyk dr hab. Janusz Wojtycza HARCERSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY TOM IV pod redakcją Janusza Wojtyczy Warszawa 2016 Autorzy: Maria Baster-Grząślewicz, Jerzy Bernasik, Wojciech Biedrzycki, Marcin Binasiak, Andrzej Borodzik, Jacek Czajka, Wanda Czarnota, Jacek Krzysztof Danel, Stanisław Jan Dąbrowski, Magdalena Długoszewska-Kłyś, Adam Cz. Dobroński, Agnieszka Fietkiewicz-Zapalska,
    [Show full text]
  • In the Labyrinth of Memory. Images of the Warsaw Uprising of 1944
    Journal of Urban Ethnology, 2013, 11, s. 85-103 Elżbieta Wiącek Instytut Studiów Regionalnych Uniwersytet Jagielloński IN THE LABYrintH OF MEMORY. IMAGes OF THE WArsAW UprisinG OF 1944 Abstract The Warsaw Uprising is one of the key events for understanding not only the history of Warsaw and Poland but also Central Europe. Memory is a phenomenon that is directly related to the present; our perception of the past is always influenced by the present. The aim of the presentation is to examine how the images of Warsaw in the time of Uprising of 1944 have been changing. Key words: The Warsaw Uprising, Warsaw, city-text, inhabitants, cultural memory, museum, memorialism, narration * * * Powstanie warszawskie jest jednym z kluczowych wydarzeń pozwalających zrozumieć nie tylko historię Warszawy czy Polski, ale również Europy Środkowej. Pamięć jest fenomenem bezpośrednio związanym z teraźniejszością; na naszą percepcję przeszłości zawsze wpływają obecne okoliczności. Celem artykułu jest zbadanie, jak zmieniały się obrazy Warszawy w czasie Powstania. Słowa kluczowe: powstanie warszawskie, Warszawa, miasto‒tekst, mieszkańcy, muzeum, memorializm, narracja. From the repressed memory to the cult of the Warsaw Rising The Warsaw Uprising was a dramatic effort to reclaim national sovereignty. It always stirs a lot of controversy among historians. Firstly, the decision of armed struggle is questioned. In the unequal struggle against the German occupier, close to 200 000 people died on the Polish side, mostly civilians. What about collective memory about The Warsaw Rising? Opinion poll conducted in 2003 among the Polish people1 on their knowledge and feelings about the Warsaw Uprising shows that their connotations are generally positive (even having in mind the fact that this revolt failed).
    [Show full text]
  • Kosciuszko Foundation T H E a M E R I C a N C E N T Er of Polish C U L T U R E
    kosciuszko foundation T H E A M E R I C A N C EN T ER OF POLISH C UL T URE NEWSLETTER Spring 2011 Volume LXI, No. 1 th ISSN 1081-2776 76 Inside... The Kosciuszko Annual Dinner 2 Foundation Stands Up for Polonia & Ball Polish Senate Hosts Kosciuszko 4 Foundation Exhibit in Warsaw SAturday, Cardinal Karol Wojtyła at the April 30th 6 Kosciuszko Foundation The Kosciuszko Foundation 7 76th Anniversary Dinner and Ball The Paintings of 8 Krystyna Brzechwa Exchange 10 Fellowships and Grants Scholarships Last Chance to Buy 13 and Grants for Americans Tickets to Ball & Take 17 The Year Abroad Program in Poland Ad Congratulating 17 Graduate Studies and Research in Poland the KF. Summer Sessions 18 Awards Giving to the Come MeetK! 19 Kosciuszko April 30, 2011 Foundation Coach 20 Calendar of Events For more information, call 212-734-2130 THE KOSCIUSZKO FOUNDatION StaNDS UP FOR POLONIA, BUT WE NEED YOUR HELP By Alex Storozynski A recent survey by Newsweek found that 40 percent of Americans do not know which countries the United States fought during World War II. It’s no wonder given that the media often refers to Auschwitz as a “Polish concentration camp,” which is a rewrite of history. That is why I posted a petition on The Kosciuszko Foundation website asking newspapers to change their style guides to avoid using this historically erroneous phrase. It confuses undereducated readers, leading them to believe that the Holocaust was executed by Poland, rather than Nazi Germany. My sincerest thanks to all of you who signed the petition.
    [Show full text]
  • Poeci-Zabrani-Przez-Wojne.Pdf
    Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl. Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fun- dację Nowoczesna Polska. ANTOLOGIA Poeci zabrani przez wojnę Spis treści Krzysztof Kamil Baczyński XII ..................................... Ad Aristum Fuscum .............................. Ars poetica ................................... Chore myśli .................................. Chrystus .................................... Ciel brouillé .................................. Dni nienawiści ................................. Droga ..................................... Dziki laur ................................... Elegia IV .................................... Hymn wieczorów miejskich .......................... IV. Dni ..................................... Jesień ..................................... Już nie pamiętam… .............................. Krajobraz .................................... L'esclave .................................... Melancholia .................................. Moment wieczności .............................. Morze wracające ................................ Pieśń Wagabundów .............................. Piosenka .................................... Podróże .................................... Powrót ..................................... Powrót II ................................... Sonet --- morze ................................ Spotkanie dalekie ............................... Ucieczka .................................... Wieczór
    [Show full text]
  • Wspomnienie O Pracownikach Its Walczcych Na Frontach Ii Wojny
    Bartosz ZAKRZEWSKI WSPOMNIENIE O PRACOWNIKACH ITS WALCZ<CYCH NA FRONTACH II WOJNY UWIATOWEJ Streszczenie W Instytucie Transportu Samochodowego w Warszawie na przestrzeni ostatnich 60 lat pracowało ponad 1700 osób. W tym wielu znale`4 mobemy wielu wybitnych polskich naukowców. W pierwszych latach działalnoVci Instytutu jego kadrB tworzyli ludzie, którzy ocaleli z pobogi wojennej, wychowani i ukształtowani w Polsce przedwojennej. Wielu z nich było kombatantami wojennymi zasłubonymi w walce o niepodległ= PolskB. W artykule przedstawiono wojenne losy 19 pracowników Instytutu, kombatantów II wojny Uwiatowej. WSTAP W 2012 r. Instytut Transportu Samochodowego (ITS) w Warszawie skoLczył szeV4dziesi=t lat swojej działalnoVci. Przez wszystkie te lata Instytut prowadził wszechstronn=, interdyscyplinarn= działalnoV4 naukowo-badawcz= słub=c= rozwojowi transportu samochodowego w naszym kraju, a takbe ograniczaniu negatywnych skutków rozwoju motoryzacji [16]. W Instytucie na przestrzeni ostatnich 60 lat pracowało ponad 1700 osób[8]. W pocz=tkowym latach funkcjonowania Instytutu jego kadrB tworzyli ludzie, którzy przebyli wojnB, wychowani i ukształtowani w II Rzeczpospolitej. Wielu z nich walczyło w Wojnie Obronnej 1939 r. W czasie okupacji hitlerowskiej i sowieckiej stanBli oni przed dylematem: w jaki sposób przysłuby4 siB odzyskaniu przez PolskB niepodległoVci? CzBV4 z nich po klBsce wrzeVniowej znalazła siB w niemieckich obozach jenieckich. Ci którzy znale`li siB po 17 wrzeVnia 1939 r. w strefie sowieckiej i jakimV cudem nie zginBli, wyszli z ZSRR wraz z Armi= gen. Andersa do Iranu i Iraku, i walczyli potem przeciwko Niemcom w II Korpusie Polskim. Pozostali wrócili do polski w szeregach 1 i 2 Armii WP. CzBV4 wkrótce po rozpoczBciu działaL wojennych emigrowała na zachód Europy by tam walczy4 i pracowa4 w drodze do zwyciBstwa u boku paLstw Sprzymierzonych.
    [Show full text]