Brassicaceae) Cġnsġne Aġt Bazi Taksonlarin Morfolojġk, Anatomġk Ve Palġnolojġk Yönden Ġncelenmesġ
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T.C. SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ AETHIONEMA R. BR. (BRASSICACEAE) CĠNSĠNE AĠT BAZI TAKSONLARIN MORFOLOJĠK, ANATOMĠK VE PALĠNOLOJĠK YÖNDEN ĠNCELENMESĠ Muhammet Mustafa ATÇEKEN YÜKSEK LĠSANS TEZĠ BiyolojiAnabilim Dalını Ocak-2015 KONYA Her Hakkı Saklıdır ÖZET YÜKSEK LĠSANS TEZĠ AETHIONEMA R. BR. (BRASSICACEAE) CĠNSĠNE AĠT BAZI TAKSONLARIN MORFOLOJĠK, ANATOMĠK VE PALĠNOLOJĠK YÖNDEN ĠNCELENMESĠ Muhammet Mustafa ATÇEKEN Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı DanıĢman: Prof. Dr. Hüseyin DURAL 2014, 82 Sayfa Jüri Prof. Dr. Hüseyin DURAL Prof. Dr. Kuddisi ERTUĞRUL Prof. Dr. Muhittin DĠNÇ Bu çalıĢmada, Brassicaceae familyasına ait Aethionema cinsinin bazı taksonlarının karĢılaĢtırmalı morfolojik, anatomik, palinolojik ve mikromorfolojik özellikleri ortaya konulmuĢtur. Morfolojik çalıĢmalarda türlerin; gövde boyları, yaprak uzunlukları ile çiçek ve meyve gibi yapılarına ait ölçümler verilmiĢ ve tablolar halinde sunulmuĢtur. Anatomik çalıĢmalarda kök, gövde ve yapraktan ayrı ayrı mikrotom ve el ile kesitler alınmıĢ; bu kısımların yapısal özellikleri ortaya konulmuĢtur. Kök, gövde ve yaprak enine kesitleri ile ortaya konulan anatomik yapılarının, taksonomik önemlerinin olduğu gösterilmiĢtir. Palinolojik çalıĢmalarda polenlerin boyutları ile ekzin ve intin kalınlıkları ölçülmüĢ ve P/E oranı hesaplanmıĢtır. ÇalıĢılan türlerin hepsi retikulat polen ornamentasyonuna sahiptir. IĢık mikroskobu ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile fotoğraf çekimleri yapılmıĢtır. Makromorfolojik incelemeler ile türlere ait meyve ve tohum boyutları ölçülmüĢ, mikromorfolojik olarak meyve ve tohumlar ayrıntılı olarak incelenmiĢtir. SEM çalıĢmalarında meyve ve tohumlar fotoğraflanmıĢ ve farklılıklar tablolar halinde sunulmuĢtur. Meyve yüzey ornamentasyonuna göre Ae. arabicum skabroz, Ae. cordatum verrukoz, Ae. karamanicum papillalı, Ae. armenum düz ornamentasyona sahiptir. Anahtar Kelimeler: Aethionema, Anatomi, Mikromorfoloji, Morfoloji, Palinoloji. iv ABSTRACT MS THESIS THE INVESTIGATION OF MORPHOLOGICAL, ANATOMICAL AND PALYNOLOGICAL CHARACTERISTICS OF SOME AETHIONEMA R. BR. (BRASSICACEAE) TAXA Muhammet Mustafa ATÇEKEN THE GRADUATE SCHOOL OF NATURAL AND APPLIED SCIENCE OF SELÇUK UNIVERSITY THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE IN BIOLOGY Advisor: Prof. Dr. Hüseyin DURAL 2014, 82 Pages Jury Prof. Dr. Hüseyin DURAL Prof. Dr. Kuddisi ERTUĞRUL Prof. Dr. Muhittin DĠNÇ In this investigation, the morphological, anatomical, palynological and micromorphological properties of some Aethionema species which belongs to Brassicaceae family were presented. In morphological studies, the height of stem, the length of leaf and flower and fruit dimensions have been given and presented in tables. In anatomical studies, the cross sections of roots, stems and leaves have taken by microtome and hand; the structural characteristics of these parts have exposed. The structural properties of cross sections of root, stem and leaf have shown taxonomical significance. In palynological studies, the dimensions of pollen and the thicknesses of exine and intine have measured and calculated P/E ratio. The examined species have reticulate pollen ornamentation. Pollen were photographed by light microscope and SEM. With macromorphological investigations, the fruit and seed dimensions have measured; fruits and seeds were examined in detail micromorphologically. SEM investigations, fruit and seed were photographed and differences were presented in tables. The fruit ornamentations are scabrous in Ae. arabicum, verrucose in Ae. cordatum, papillate in Ae. karamanicum, smooth in Ae. armenum. Keywords: Aethionema, Anatomy, Micromorphology, Morphology, Palynology. v ÖNSÖZ Yüksek lisans tez çalıĢmalarım boyunca beni her türlü konuda destekleyen, bilgi ve tecrübesini benden hiçbir zaman esirgemeyen danıĢman hocam Sayın Prof. Dr. Hüseyin DURAL‟ a, materyal bulma konusunda bana yardımcı olan hocan Sayın Prof. Dr. Kuddisi ERTUĞRUL‟a, bana her konuda yardımcı olan ArĢ. Gör. Burcu YILMAZ ÇITAK‟ a çok teĢekkür ederim. Desteğini her zaman hissettiğim, maddi, manevi desteğini esirgemeyen aileme teĢekkürü bir borç bilirim. Bu tez çalıĢmasına 13201079 no‟lu proje ile maddi olanak sağlayan S.Ü. BAP Koordinatörlüğüne çok teĢekkür ederim Muhammet Mustafa ATÇEKEN KONYA-2015 vi ĠÇĠNDEKĠLER ÖZET .............................................................................................................................. iv ABSTRACT ..................................................................................................................... v ÖNSÖZ ........................................................................................................................... vi ĠÇĠNDEKĠLER ............................................................................................................. vii SĠMGELER VE KISALTMALAR .............................................................................. ix 1. GĠRĠġ ........................................................................................................................... 1 2. KAYNAK ARAġTIRMASI ....................................................................................... 3 3. MATERYAL VE YÖNTEM ...................................................................................... 6 3.1. Materyalin Temini ................................................................................................. 6 3.2. Yöntemler .............................................................................................................. 6 3.2.1. Morfolojik Yöntemler ..................................................................................... 6 3.2.2. Anatomik Yöntemler ...................................................................................... 7 3.2.3. Palinolojik Yöntemler ..................................................................................... 9 3.2.4. Meyve ve Tohum Mikromorfolojik Yöntemleri ........................................... 10 4. ARAġTIRMA SONUÇLARI VE TARTIġMA ...................................................... 11 4.1. AraĢtırma Sonuçları ............................................................................................. 11 Aethionema arabicum (L.) Andrz. ex DC ................................................................... 11 4.1.1. Morfolojik Bulgular ...................................................................................... 11 4.1.2. Anatomik Bulgular ....................................................................................... 12 4.1.3. Palinolojik Bulgular ...................................................................................... 21 4.1.4.Mikromorfolojik Bulgular ............................................................................. 22 Aethionema cordatum (Desf.) Boiss. .......................................................................... 24 4.1.5. Morfolojik Bulgular ...................................................................................... 24 4.1.6. Anatomik Bulgular ....................................................................................... 26 4.1.7. Palinolojik Bulgular ...................................................................................... 35 4.1.8. Mikromorfolojik Bulgular ............................................................................ 36 Aethionema karamanicum Ertuğrul & Beyazoğlu ...................................................... 38 4.1.9. Morfolojik Bulgular ...................................................................................... 38 4.1.10. Anatomik Bulgular ..................................................................................... 39 4.1.11. Palinolojik Bulgular .................................................................................... 47 4.1.12. Mikromorfolojik Bulgular .......................................................................... 48 Aethionema armenum Boiss. ...................................................................................... 50 4.1.13. Morfolojik Bulgular .................................................................................... 50 4.1.14. Anatomik Bulgular ..................................................................................... 51 4.1.15. Palinolojik Bulgular .................................................................................... 59 4.1.16. Mikromorfolojik Bulgular .......................................................................... 60 4.2. TARTIġMA ............................................................................................................ 62 vii 5. SONUÇLAR VE ÖNERĠLER ................................................................................. 68 5.1 Sonuçlar ................................................................................................................ 68 5.2 Öneriler ................................................................................................................. 69 KAYNAKLAR .............................................................................................................. 70 ÖZGEÇMĠġ .................................................................................................................. 73 viii SĠMGELER VE KISALTMALAR Simgeler μm: Mikrometre m: Metre cm: Santimetre mm: Milimetre km: Kilometre mm2: Milimetre kare ml: Mililitre g: Gram μm2: Mikrometre kare Kısaltmalar KNYA: Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Herbaryumu Max.: Maksimum Min.: Minimum Ort.: Ortalama SD: Standart sapma HD: Hüseyin DURAL MA: Mustafa ATÇEKEN ix 1 1. GĠRĠġ Ilıman kuĢak