NR 3/2014 (125) maj-czerwiec • Cena 26 zł (w tym 5% VAT) Bitwa na Morzu OKRĘTY WOJENNE Jawajskim www.okretywojenne.pl Magazyn miłośników spraw wojennomorskich Grecki trałowiec „Axios” „Brawo Highflyer!” Mal. Alex Kircher, zbiory Krzysztofa Kircher, Cieślaka Alex Mal. Nr 3/2014 (125) Iltis Europejska eskadra podczas walk z chińskimi fortami Dagu (Taku) w 1900 r. Na pierwszymEuropejska eskadra z chińskimi podczas walk w 1900 r. fortami Dagu (Taku) planie niemiecka kanonierka Pancerniki typu „Indiana” Motorowiec Gdańsk na pocztówceAmerykańskie z lat 60. fregaty typu „Knox” numer specjalny Cena 39,00 zł (5% VAT) 48 Fot. Janusz Oklejewski www.okretywojenne.pl Z dziejów floty chińskiej Z dziejów Fregata Ningbo typu Jianghu-II w trakcie remontu, Szanghaj 4 października 1988 r. Fot. © Marianne Globke floty chińskiej Z DZIEJÓW FLOTY CHIŃSKIEJ Red. Krzysztof Dąbrowski Oskar Myszor Fregata Huainan typu Jiangwei-I. Fot. „Ships of the World” Fregata Luoyang typu Jiangwei-II w Pusan, 7 października 2008 r. Fot. © Hartmut Ehlers Richard N.J. Wright Chińskie torpedowce Peiyangu i Kwantuńskie zbudowane w latach 1882-1887 Aleksiej Pastuchow Pancerniki typu „Dingyuan” TekstAleksiej Pastuchow (Rosja) Richard N.J. Wright Kablowiec Fee Cheu (Feijie) Oskar Myszor Torpedowce i niszczyciele cesarstwa Qing Oskar Myszor Rzeczne i morskie siły Mandżukuo: Pancernik Dingyuan po dopłynięciu do Chin. Uwagę zwraca usunięte ożaglowanie i reje, oraz brak torpedowców. Po lewej widoczny krążownik pan- cernopokładowy Zhiyuan lub Jingyuan. Fot. Musee de la Marine, grzecznościowo Ian Sturton organizacja i wykaz jednostek Pancerniki typu Hepburn (FF-1055) i Knox (FF-1052) na konserwacji w Bremerton, 14 czerwca 1999 r. Fot. © Hartmut Ehlers „Dingyuan” Choć już w czasie zaledwie siedmiu minut od początku starcia, każdy chiński okręt przestał faktycznie istnieć jako jednostka bojowa, Francuzi kontynuowali jednak dosłowne zalewanie przeciwnika ołowiem, strzelając z działki dużego kalibru i działek Hotchkiss oraz broni strzeleckiej, zu- Jarosław Malinowski, Krzysztof Dąbrowski pełnie nie zwracając uwagę na rannych i pozbawionych pomocy ludzi na ginących okrętach. Czerewkow W. D. „Wzdłuż chińskiego wybrzeża” Początek wojny francusko-chińskiej lat 1884-1885 nie przy- Stworzenie nowej doktryny morskiej cesarstwa Qing Krążowniki lekkie typu „Ninghai” niósł sławy chińskiej eskadrze prowincji Fujian – 23 sierpnia 1884 W latach 1880-tych Chiny zdołały już z lekka zabliźnić rany, zbiór drewnianych okrętów różnych typów, uzbrojonych w prze- powstałe w wyniku wewnętrznych niepokojów okresu 1850- starzałą artylerię, został dosłownie rozniesiony w pył ogniem 1870, i zaczęły pretendować do poprawy swego statusu na are- francuskich krążowników. Koncepcja ekstensywnego rozwoju flo- nie międzynarodowej. Szczególnego znaczenia nabrało pomyślne ty cesarstwa, drogą prostego zastąpienia starych dżonek przez no- rozwiązanie kwestii Ili w roku 1881, gdy wydawać by się mogło woczesne jednostki z maszynami parowymi i odtylcową artylerią, niezwyciężone siły rosyjskie, nieoczekiwanie ustąpiły Chińczy- poniosła ostateczny krach1. kom i zgodziły się zwrócić zajęte w 1871 ziemie doliny Ili2. Po- Krzysztof Dąbrowski Starcie koło Fuzhou, także późniejsze bitwy flot chińskiej i francu- czątek modernizacji Chin zgodnie z cesarskim wzorcem i spacy- skiej pod Shipu (14 lutego 1885 r.) i Zhenhai (1 marca 1885 r.) wyka- fikowanie niepokojów w Seulu latem 1882, również poprawiło zały, że różnorodne eskadry, w których skład wchodziły kanonierki wiarę polityków, że Chiny czeka nowa przyszłość, w której cesar- i jednostki transportowe, nie nadawały się do zapewnienia bezpie- stwo Qing dzięki wzmocnionym siłom zbrojnym będzie odgry- Niemiec – Chińczyk dwa bratanki czeństwa współczesnego państwa. Dla zapewnienia efektywnej obro- wać aktywną i istotną rolę. ny brzegów cesarstwa trzeba było rozpatrzyć koncepcję – silnej floty, stworzonej z jednostek pancernych, zdolnych do działań na otwar- 1. Po raz pierwszy Chińczycy pomyśleli o konieczności przeciwstawienia się okrę- tym morzu w składzie eskadry, zdolnej do dania odporu agresorowi. tom pancernym w czasie Incydentu Tajwańskiego 1874 r., gdy Japończycy mogli wpro- czyli znad Renu nad Jangcy wadzić do akcji jednostki pancerne Azuma i Ryūjō. Gwoli sprawiedliwości trzeba zauważyć, że w roku 1884 Chi- 2. Dolina Ili została zajęta przez wojska rosyjskie w 1871 r. w trakcie muzułmańskie- ny dysponowały już adekwatną odpowiedzią na akcje Francuzów: go powstania w chińskim Wschodnim Turkiestanie w celu stabilizacji sytuacji w nad- w niemieckim Stettin (Szczecinie) przy nabrzeżu stoczni „Vulcan” granicznych rejonach Cesarstwa Rosyjskiego. Później proponowano zaanektować to terytorium i włączyć je w skład cesarstwa tytułem rekompensaty za pomoc udzielo- stały gotowe już pancerniki Dingyuan i Zhenyuan, których równych ną przez władze carskie dynastii Qing. W roku 1881 większa część okupowanych ziem sobie nie posiadał w swej eskadrze Courbet. Były to okręty, o ile nie przez wojska rosyjskie została zwrócona Chinom, a Rosja otrzymała jedynie rekompen- czołowe dla swego czasu, to na pewno nie przestarzałe moralnie. Hi- satę finansową i niewielki pas ziemi wzdłuż starej granicy dla osiedlenia tych miejsco- wych mieszkańców, którzy pragnęli przejść do Cesarstwa Rosyjskiego. W tym przypad- storia ich zamówienia, projektowania, budowy i dostawy do Chin ku na rosyjską politykę wpływ wywarło pogorszenie się relacji z Anglią oraz ciężka sytu- Siergiej Patjanin, Dmitrij Kisielow zasługuje na bliższą prezentację. acja finansowa Rosji po wojnie z Turcją lat 1877-1878. 10 Nr 48 (Specjalny) • OKRĘTY WOJENNE HMS Aurora pod chińską banderą Krążowniki lekkie typu „Ninghai” Krzysztof Dąbrowski przy zanurzeniu średnim 4,04 m, natomiast wyporność Pinghai sięgała 2448 ton przy zanurzeniu średnim 4,00 m. Trzy Kryzysy w Cieśninie Tajwańskiej Ciekawostką jest, że w odróżnieniu okrę- tów japońskich, na okrętach chińskich nie zastosowano falistej linii kadłuba oraz dziobnicy. Pokład ciągły był prosty, jedynie Rys. JerzyRys. Lewandowski Pinghai (1937) Pinghai pokład dziobowy charakteryzował się nie- wielkim wzniosem 0,61 m (3 stopy). Pro- sta dziobnica posiadała odległość pomiędzy krańcem dziobnicy a pionem dziobowym Krzysztof Dąbrowski 1,52 m (5 stóp). Kadłub posiadał poprzeczno-wzdłuż- ny układ wiązań i został w całości wykona- ny metodą nitowania. Jego zasadnicza kon- Torpedy topią Tajwańczyków strukcja opierała sią na płaskiej stępce oraz wręgach. W środkowej części odległość po- między wręgami wynosiła 914 mm (3 sto- py), dalej ku krańcom 610 mm (2 stopy). Od wręgi Nr 31 do Nr 146 rozciągnęło się podwójne dno, w którym zabudowane były zbiorniki wody słodkiej, kotłowej i smarów. Maciej S. Sobański Jako materiał konstrukcyjny wykorzysta- no stal okrętową typu HT (ang. Highe Ten- sile) oraz stal miękką. Zastosowano do bu- dowy kadłuba płyty o grubości od 9 do 16 Niszczyciele Czang Kaj-szeka mm. Na krańcach ich grubość zmniejszała się odpowiednio do 7,6 i 12,7 mm. W miej- scach szczególnie narażonych na korozję zostały poddane procesowi galwanizacji. Stateczność poprawiały boczne stępki przeciwprzechyłowe o szerokości 0,84 mm (2,75 stopy) i długość po 50 m, a sprawne manewrowanie okrętem umożliwiał poje- Krzysztof Dąbrowski dynczy ster typu zrównoważonego o mak- symalnym wychyleniu 35º na każdą burtę. Jeśli chodzi o wykończenie, to pokłady Fregaty typu 053 – przegląd wersji zewnętrzne pokryto deskowaniem z drew- na teakowego, natomiast wewnątrz prze- strzenie robocze miały ryflowane podłoże. Co się tyczy okuć iluminatorów oraz innych elementów wykończeniowych i nielicznych dekoracyjnych, to wykonano je z mosiądzu. Obydwie jednostki robiły na zagranicz- nych specjalistach (np. oficerach U.S. Navy), Marcin Schiele którzy mieli okazję je zwiedzić, wrażenie sta- rannie wykonanych i dobrze utrzymanych. Opancerzenie i ochrona podwodna Rakietowe niszczyciele obrony przeciwlotniczej floty Pancerz nie był zbyt imponujący z racji ograniczonej wielkości okrętów. Pas pan- cerny na KLW, o wysokości 3,35 m (11 stóp) i grubości 25,4 mm, rozciągał się typu „Kunming” (projekt 052D) wzdłuż maszynowni. Niższy pas, o takiej samej grubości, rozciągał się dalej do wież artyleryjskich, jego zadaniem była osłona komór amunicyjnych. Płytami o grubości 19 mm i 25,4 mm po- kryto pokład nad kotłowniami oraz maszy- nownię. Takimi samymi płytami osłonięte • 160 stron były komory amunicyjne. Wieża dowodzenia o średnicy 1,52 m (6 stóp) osłonięta była płytami o grubo- • cena 39 zł + 8,30 zł koszta wysyłki poleconej Francis Hammond (FF-1065). Za nim widoczny niszczyciel Callaghan (DDG-994) i lotniskowiec Ranger (CV-61) na konserwacji w Bremerton, 15 czerwca 1999 r. Nr 48 (Specjalny) • OKRĘTY WOJENNE 73 Fot. © Hartmut Ehlers Dwumiesięcznik W NUMERZE Vol. XXI, Nr 3/2014 (125) ISSN‑1231‑014X, Indeks 386138 Redaktor naczelny Jarosław Palasek Jarosław Malinowski Amerykańskie pancerniki typu „Indiana”, 2 część I Kolegium redakcyjne Rafał Ciechanowski, Michał Jarczyk, Maciej S. Sobański Gérard Garier Współpracownicy w kraju 22 Historia francuskiego kontrtorpedowca Takou, Andrzej S. Bartelski, Jan Bartelski, byłego chińskiego Haiqing, część I Stanisław Biela, Jarosław Cichy, Andrzej Danilewicz, Józef Wiesław Dyskant, Maciej K. Franz, Jarosław Jastrzębski, Rafał Mariusz Kaczmarek, Jerzy Lewandowski, Wojciech Mazurek, Michał Jarczyk Oskar Myszor, Andrzej Nitka, Pancerniki typu „Kaiser Friedrich III”, część IV 28 Grzegorz Nowak, Piotr Nykiel, Jarosław Palasek, Jan Radziemski, Kazimierz Zygadło Współpracownicy zagraniczni Krzysztof Dąbrowski