Een Luis Met Een Staartje Nieuw-Zeeland | Anno 2019

Een luis met een staartje Nieuw-Zeeland | Anno 2019

Vrijdag 15 maart | Wellington – Nelson ...... 2 Zaterdag 16 maart | Nationaal park Abel Tasman ...... 12

1 Vrijdag 15 maart | Wellington – Nelson

Even na acht klimmen we in de Ferry Termi- uur en een half zal onze overtocht van Wel- twintigtal dolfijnen komt ons bij wijze van af- zwaaide, de enige vrouwelijke vuurtoren- nal aan boord van de MV Kaitaki voor de lington naar Picton door de Straat Cook du- scheid even groeten. wachter die Nieuw-Zeeland ooit gekend overtocht van het Noordereiland naar het ren. heeft. Maar alras bleek ze met haar vuurto- Straat Cook is een geduchte zee-engte. Het Zuidereiland. De grootste veerboot van Inte- moeten er ongeveer tweehonderdvijftig zijn, ren nogal vaak in mist of wolken verscholen rislander is dit. Verspreid over tien dekken Het moeten er ongeveer tweehon- de scheepswrakken die hier op de zeebodem te zitten. Veel heb je daar niet aan. Dus werd vind je hier de nodige faciliteiten voor zes- derdvijftig zijn, de scheepswrakken rusten. En dan zijn pleziervaartuigen niet in 1906 beneden op het strand een tweede honderd auto’s en 1 350 passagiers – inclu- die hier op de zeebodem rusten eens meegerekend. Hevige winden, sterke exemplaar neergezet. sief cafetaria, restaurants en zelfs slaapkajui- getijstromen en een ruwe zee vormden meer Dat de getijstromen in deze zeestraat tot de ten. Op het observatiedek is het warm en zonnig. dan eens een fatale cocktail voor de zeilsche- krachtigste ter wereld behoren, heeft met Twintig voor negen gaat de voetgangersbrug Bij wijze van afscheid installeert zich boven pen van de 19e eeuw. haar unieke positie te maken. Hoogwater Wellington een vage regenboog onder het los, een kwartiertje later varen we af. Drie Kwam een schip dicht bij de kust onder een grijze wolkendek. Ook een school van een wind te liggen die landinwaarts blaast – aan lagerwal raken, noemen scheepslui dat – dan was dat een regelrechte nachtmerrie. Dat is precies wat de TEV Wāhine in 1968 over- kwam toen zijn radar het liet afweten. Wind- snelheden tot 160 km/u wierpen de veerboot van Interislander op de klippen van Bar- rett Reef. De romp scheurde open, van de 734 personen aan boord lieten er uiteindelijk 51 het leven. Een scheepsramp die hier nog vers in het geheugen ligt, zo leerden we gis- teren in Wellington Museum. Zo’n vaart zal het met de MV Kaitaki van die- zelfde Interislander allicht niet lopen. Over het kalme water van Wellington Harbour varen we de open zee tegemoet. Rechts dagen de vervaarlijke klippen van Barrett Reef op waarvoor de Entrance zo berucht is. Links prijkt een hagelwitte vuurtoren hoog op de rotsen van Pencarrow Head. Het was een vrouw die daar in 1859 als eerste de scepter 2 Aan boord maken we met de strapatsen van Wat dit verhaal zo bijzonder maakt, is het feit de legendarische Pelorus Jack kennis. Een dat Pelorus Jack geen mens was, maar een graag geziene gast was dat in Marlborough gramper, een grijze dolfijn. Na een schietin- Sounds, de wirwar van eilanden op de ver- cident in 1904 werd de dolfijn Pelorus Jack zonken noordkust van het Zuidereiland. zelfs bij wet beschermd – wellicht het al- Want Pelorus Jack wachtte er schepen op en lereerste dier ooit dat zulke individuele be- loodste hen langs verraderlijke rotsen en scherming genoot. sterke stromingen, in het bijzonder rond French Pass en in de Pelorus Sound. Vieren- Wat dit verhaal zo bijzonder maakt, is twintig jaar lang konden schippers op hem het feit dat Pelorus Jack geen mens was rekenen. Verscheen Pelorus Jack een zeld- zame keer niet op het appel, dan gingen som- Met de noorderwind in de rug vorderen we mige schippers zelfs voor anker tot hun loods vlot. In de verte komen geleidelijk de berg- opdaagde. achtige kusten van het Zuidereiland in zicht.

treedt aan de zijde van de Stille Oceaan im- dan 22 km breed. Toch zal de MV Kaitaki tus- mers vijf uur vroeger op dan aan de zijde van sen Wellington en Picton meer dan het vier- de Tasmanzee. Aan beide uiteinden zijn de voudige daarvan afleggen – 92 km. Beide ha- getijden dus min of meer in tegenfase. Is het vens liggen nu eenmaal een eind landin- vloed aan het ene uiteinde, dan is het eb aan waarts. Wat meer is, ze bevinden zich op pre- het andere uiteinde. En omgekeerd. Een cies dezelfde breedtegraad. Om van het krachtige getijstroom is daar het gevolg van, Noordereiland naar het Zuidereiland te va- die om de zes uur van richting verandert. Een ren, varen we dus niet van noord naar zuid, bizar neveneffect daarvan is dan weer dat er maar van oost naar west. middenin de Straat Cook nauwelijks verschil is tussen eb en vloed. Dat de getijstromen in deze zeestraat Op haar smalst is de Straat Cook niet meer tot de krachtigste ter wereld behoren, heeft met haar unieke positie te maken

3 Het is nog steeds licht bewolkt, maar zonnig. Een half uurtje later bereiken we de brede de Nieuw-Zeelandse Alpen ook, de bergke- krijgt het hele jaar door koude westenwin- Omstreeks half elf kruisen we de MS Kaia- Queen Charlotte Sound. Een eind verderop ten die aan de westkust uit zee oprijst. den uit Antarctica te verwerken. Dan moet je rahi, het iets kleinere broertje van de MV Kai- ligt Picton aan het einde van een diepe baai Wat oppervlakte aangaat, verschillen het al heel goede redenen hebben om van het taki. op ons te wachten. Ooit was dat een van de Noordereiland en het Zuidereiland nauwe- Noordereiland naar het Zuidereiland te trek- Even na elf maken aan stuurboord de klippen belangrijkste havens van het zuidelijk half- lijks van elkaar – respectievelijk vier en vijf ken. En die hebben wij. Want de spectacu- en de kale heuvels van Arapaoa Island hun rond. Zijn naam dankt het stadje aan een ze- maal zo groot als België. Maar bevolking, dat laire landschappen van dit eiland worden opwachting. Dat betekent dat we Tory Chan- kere Thomas Picton. Die moest in Waterloo is een ander verhaal. Minder dan een kwart alom geroemd. zijn strijd tegen Napoleon met de dood beko- nel binnenvaren. Plannen om hier getij- van de Nieuw-Zeelanders hebben hier hun Ondertussen zetten we via de vertrouwde pen. Tegenwoordig is Picton nog steeds de stroomturbines op de zeebodem te installe- vaste stek. In het Brussels Hoofdstedelijk Ge- State Highway 1 koers zuidwaarts. Terwijl we belangrijkste, zo niet de enige toegangspoort ren zijn er al langer. Want van de krachtige west kom je op 160 km² meer mensen tegen eigenlijk naar het westen moeten. Maar het tot het Zuidereiland – tenzij je met het vlieg- getijstromen die vier maal per dag door de dan op heel het Zuidereiland. Ook de Māori alternatief – Queen Charlotte Drive langs de Christchurch landt. Dagelijks lozen Straat Cook razen, krijgt ook Tory Channel tuig in hebben nooit veel aandrang gekoesterd om grillige kust – is geen spek voor de bek van acht grote veerboten zoals de MV Kaitaki hier zijn portie te slikken. Die watermassa’s stro- het Zuidereiland te koloniseren. onze bus. Vandaar dit ommetje door het bin- tijdens het hoogseizoen hun vracht. men met 9 km/u door het smalle kanaal, Wellicht heeft het klimaat daar iets mee te nenland. daar kan je behoorlijk wat energie van aftap- Half een is het als we op de Ferry Terminal maken. Op het Noordereiland zijn het warme Wijngaarden en lage temperaturen, dat lij- van Picton het Zuidereiland tegemoet rijden. pen. Maar voorlopig blijft het bij plannen. westenwinden uit Australië die de dienst uit- ken ons even goede vrienden als water en Vulkanen, kratermeren of rokende fumaro- maken. Helemaal in het noorden heerst zelfs vuur. Toch dagen langs de weg de eerste len zoals op het Noordereiland zullen we hier Het eiland van de gletsjers en de ke- een subtropisch klimaat. Het Zuidereiland wijngaarden op. Dat vrieskou deze wijnboe- niet meer aantreffen. Het eiland van de glet- telmeren is dit. Het eiland van de daarentegen ligt onbeschut in de oceaan en ren soms parten speelt, illustreren de wind- Nieuw-Zeelandse Alpen ook sjers en de ketelmeren is dit. Het eiland van

4 molentjes die op regelmatige afstanden tus- overzee wijn leren drinken, nieuwe immi- sen de ranken staan. Zij moeten zo nodig de granten brachten hun voorkeur voor tafel- lucht in beweging houden om vorstschade te wijn mee. Vooral de inwijkelingen uit Kroatië voorkomen. En als dat niet helpt, dan durft droegen daartoe bij. In 1960 was wijnbouw men boven grote wijngebieden zoals hier in Nieuw-Zeeland goed voor amper 400 ha, weleens helikopters daarvoor in te schake- tegenwoordig is dat zo maar even 35 000 ha len. – bijna het honderdvoudige. Al in 1819 werden in Nieuw-Zeeland de eerste wijnstokken geplant. Dat gebeurde bij Waar veel koolpalmen groeiden, een missiepost in het subtropische noorden. vestigden de vroege kolonisten Een acuut tekort aan miswijn zal wellicht de graag hun boerderijen reden geweest zijn waarom deze missionaris- sen de handen uit de mouwen staken. Bijna twee derde van die wijn gaat hier in Marlborough op de fles. Dat dankt de streek Van commerciële wijnbouw was pas in de ja- aan haar unieke microklimaat – netjes tussen ren zestig van de 19e eeuw sprake. En dan twee bergruggen, met de enorme watermas- nog op een zeer bescheiden schaal, want de sa van de Stille Oceaan in de buurt. Maar het toenmalige immigranten waren meestal uit is de kiezelhoudende ondergrond die Marl- bier- en whiskydrinkende landen afkomstig. borough pas echt op de wijnkaart gezet Na de tweede wereldoorlog kwam daar ge- heeft. Op zulk terroir komen de aromatische leidelijk verandering in. Kiwisoldaten hadden 5 ons. Tot er enkele koolpalmen opduiken. Een Pelorusrivier. Bijna rimpelloos zoekt het endemische palmboom is dit, lage tempera- strakke water zich een weg naar zee. In trage, turen deren hem niet. Meer nog, deze palm- wijde bochten slingert State Highway 6 zich boom is wintervast – de verrassingen zijn de behaaglijk door de brede, groene vallei. wereld niet uit. Tot we Pelorus Bridge bereiken. Daar heeft de rivier zich een weg gewroet tussen enkele Het perfecte decor voor de scène met rotsformaties door. Het perfecte decor voor de wijnvaten, vond Peter Jackson de scène met de wijnvaten, vond Peter Jack- son. Die episode uit de tweede Hobbitfilm Periodes van droogte, daar hebben volwas- vertelt hoe de helden van het verhaal uit het sen koolpalmen evenmin last van. Ze slaan elfenpaleis weten te ontsnappen – ze ver- immers zelf een voorraadje water op. Jonge stoppen zich in wijnvaten en laten zich ver- bomen daarentegen hebben voldoende wa- volgens de rivier afdrijven. Veertien dagen ter nodig om te overleven. Bovendien ge- lang streek Jackson hier in 2011 met zijn dijen koolpalmen alleen op erg vruchtbare ploeg neer om dat op film vast te leggen. grond. Dat hadden vroege kolonisten al snel Onze voornemens zijn iets minder ambitieus in de gaten. Waar veel koolpalmen groeiden, – een wandelingetje maken van een uurtje of vestigden ze graag hun boerderijen. zo en dan straks een gembertheetje drinken Ook de Māori wisten de kwaliteiten van de in Pelorus Bridge Cafe waar ook Jackson zijn koolpalm te appreciëren. Uit zijn vezels kan intrek nam. je immers gemakkelijk textiel, manden, san- kwaliteiten van de sauvignon blanc-druif im- Daar is de warme zomer debet aan. Dat heb- Want aan weerszijden van de Pelorus kan je dalen, waterdichte regenjassen en dergelijke mers uitstekend tot hun recht. ben ook de kiwiplukkers uit Vanuatu ge- hier met een veelzijdige mozaïek van bomen vervaardigen – net zoals bij de flax. Door de brede, groene vallei van de Wairau merkt, die dit jaar enkele weken vroeger dan en planten kennismaken. Uniek mag je deze De mosselhoofdstad van Nieuw-Zeeland, zo gaat het verder westwaarts. Langs de weg gewoonlijk aan de slag moeten. noemt Havelock zichzelf. In dit land is elke volgen de wijngaarden elkaar op. Op de verre Met de versoepeling die in de jaren zestig in- stad wel de hoofdstad van iets, zo lijkt het. berghellingen zijn het daarentegen donker- trad, begon de overheid ook aan cafés ver- Mosselkwekerijen zijn er alleszins te kust en groene dennen die de toon zetten. Aanplan- gunningen uit te reiken om wijn te schenken. te keur, meer dan tweehonderd in totaal. tingen van pinus radiata zijn dat, de den die Bewaarwijnen, daar laten Kiwi’s zich niet Restaurant The Mussel Pot pakt boven op z’n uit het verre Californië afkomstig is. mee in. Nieuw-Zeelandse wijn wordt jong ge- dak zelfs met een metersgrote mosselpot uit. dronken. En daar doen wij met veel genoe- Druiven oogsten, dat gebeurt normaal in fe- Gigantische mosselen steken hapklaar boven gen aan mee. bruari op het Noordereiland en in april op het de rand uit. Zuidereiland. Maar nu blijken de druiven hier Veel lijkt dit landschap niet van West-Euro- Stroomopwaarts volgen we nu de vreedzame medio maart al grotendeels geplukt te zijn. pese wijnvalleien te verschillen, zo dunkt 6 vegetatie echter niet noemen. type schijnbeuk installeert. Zij ziet het als Vroeger strekten zulke laaglandbos- haar levenstaak om sap uit de boom op te sen zich vaak over de volle lengte zuigen en honingdauw in kleine druppeltjes van de Nieuw-Zeelandse valleien af te scheiden. Dat gebeurt via anale draadjes uit. Maar de komst van Europese – de ragfijne buisjes die wij kunnen waarne- boeren en de voortschrijdende ont- men. Een luis met een staartje dus. Daar ko- bossing hebben daar grotendeels men de kākā’s en de tūī’s dan weer op af, komaf mee gemaakt. Redenen te want zij snoepen graag van die hemelse over dus om van het laatste stukje druppeltjes. oorspronkelijk woud in Pelorus Brid- Van al dat gedoe op en onder zijn schors ge al in 1912 een Scenic Reserve te moet de zwarte schijnbeuk behoorlijk veel maken. last ondervinden, zou je denken. In het bij- Prompt trekken enkele zwarte schijnbeuken zonder van die roetzwarte schimmel, want langs het pad onze aandacht. Ragfijne witte die lijkt hem helemaal te versmachten. Maar buisjes, nauwelijks zo dik als een naald en dat is niet in het minst het geval. maar enkele centimeters lang, priemen uit Kortom, alle betrokkenen varen er wel bij. de roetzwarte schors. Vaak hangt er een Tot voor kort. Want in de jaren zestig ver- druppeltje aan het uiteinde. Hier zijn de fa- schenen wespen op het toneel. Die waren als meuze schildluizen aan de slag, die de ho- verstekelingen met Europees fruit meege- ningdauw produceren waar vogels zoals de reisd. Lang duurde het niet vooraleer ze de kākā’s en de tūī’s zo verzot op zijn. honingzoete druppeltjes ontdekten. Kākā’s en tūī’s komen sedertdien nauwelijks nog Hier zijn de fameuze schildluizen aan de aan de bak, want ze worden door slag, die de honingdauw produceren de agressieve wespen verjaagd. waar kākā’s en tūī’s zo verzot op zijn Een bizar boompje is het, de lancewood Een complex verhaal is het, deze symbiose. In die hier en daar naast het pad de eerste plaats is de zwarte schijnbeuk, de verschijnt. Zijn lange, purpergrijze bladeren, met stekelige tandjes aan nothofagus solandri, helemaal niet zwart. Die de rand, staan als puntige speren kleur is van een roetzwarte schimmel afkom- hoog op zijn flinterdunne, kale stam stig die de boomstam en een deel van de tak- ingeplant. Zo probeert de boom ken bedekt. Dat is een nevenproduct van de huisvlijt van de ultracoelostoma assimile. Een zich tegen de vraatzucht van gra- schildluis is dat, die zich uitsluitend op dit zende moa’s te beschermen. Dat die grote loopvogels ondertussen al 7 lang uitgestorven zijn, heeft niemand hem tot nu toe dur- ven te verklappen. Vijftien tot twintig jaar duurt het vooraleer de lancewood dit juveniel stadium ontgroeid is. Een heel andere boom wordt het dan plots, vijftien meter hoog, met een stam een halve meter dik en helemaal bovenaan een groene kruin van brede bladeren. Van ver lijkt hij dan een beetje op een palmboom. Zo groot is het verschil tussen de jonge en de volwas- sen boom, dat plantkundigen aanvankelijk dachten dat ze met twee verschillende soor- ten te maken hadden.

Podocarpen hebben geen naalden, maar langwerpige de overkant door de weelderige vegetatie. podocarpen uitstekend. In feite zijn het coni- bladeren – naaldbomen De vele giganten die we rondom ons zien, zijn feren, want net zoals bij onze naaldbomen zonder naalden dus podocarpen. Net zoals schijnbeuken zijn ze zitten hun naakte zaden in kegels opgebor- typisch voor het zuidelijk halfrond. Want in- gen. Toch hebben ze geen naalden, maar dertijd kwamen deze bomen enkel op langwerpige bladeren – naaldbomen zonder Zo bereiken we de hangbrug Gondwana voor. Tegenwoordig tref je ze naalden dus. over de Rai, een zijriviertje van daarom niet alleen in Nieuw-Zeeland aan, de Pelorus. Een vrij stevige Treurdennen daarentegen moeten het pre- maar ook in Australië, zuidelijk Azië, Afrika en structuur is het, kennelijk goed cies van hun lange, hangende naalden heb- Zuid-Amerika. Sommige podocarpen zijn in- onderhouden. Maar met meer ben. Daarmee doen ze hun droevige naam heems, zoals de rimu, de mataī, de miro, de dan tien tegelijkertijd mag je er alle eer aan. Maar zo verraden ze ook hun tōtara, de kahikatea. niet op. vreemde herkomst. Omstreeks 1870 zijn ze Op de vochtige en vruchtbare rivierterrassen vanuit het verre Mexico geïntroduceerd. Een smal bospad voert ons aan langs de Pelorus gedijen deze immergroene

8 Vogels horen we van alle hebben hem dat nagedaan. Toch moet ook 1858 mogen ze zich hier een stad noemen. kanten. Maar zich even laten hij op zijn tellen passen, want zijn nest valt Na Christchurch was dat pas de tweede ne- zien, dat is teveel gevraagd weleens ten prooi aan scheepsratten. derzetting in Nieuw-Zeeland die deze eer te beurt viel. van deze seigneurs. Tot de Zelf schrokt de maoriwaaierstaart graag mot- spreekwoordelijke uitzonde- ten, vliegen, kevers of spinnen naar binnen. Toch zat het hier aanvankelijk goed fout. ring plots voor onze voeten Soms flappert hij wat met zijn vleugels en zijn Tachtigduizend hectare grond van de Māori tussen de dorre bladeren op- lange staart. Mogelijke prooien brengt hij zo opkopen en deze met een stevige winst aan duikt. Een driftig baasje is aan het schrikken. Als ze dan in beweging ko- kolonisten doorverkopen, dat was het zaken- het, zoals hij daar voortdu- men, verraden ze hun positie en slaat hij toe. plan van New Zealand Company toen ze hier rend heen en weer huppelt. in 1841 neerstreken. Met die winst zouden Stroomopwaarts langs de Rai zetten we onze Vrij vertaald betekent dit ge- ze onder meer de noodzakelijke openbare Hoepel op, dit tocht verder. Nelson aan de Tasmanzee is on- drag eigenlijk “ werken financieren. is mijn territorium”. Maar ze laatste bestemming voor vandaag, een ha- daar hebben wij nu even venstadje met 67 500 inwoners. Al sedert geen oren naar. De dikke stam van een boomvaren is in feite een wortelstok die zich Een fraaie vogel is het, deze maoriwaai- van richting vergist heeft erstaart, met witte wenkbrauwen en dito baardje op zijn grijze kop, zijn donkerbruine rug en zijn bleke, kaneelbruine borst. Maar Her en der rijzen boomvarens metershoog het zijn vooral de lange, zwart-witte staartve- boven het struikgewas uit. Met bomen heb- ren die hem sieren. Die maken zowat de helft ben ze weinig gemeen, want die dikke stam van zijn lichaamslengte uit. Je treft hem enkel is in feite een wortelstok die zich van richting in Nieuw-Zeeland aan, al verschilt hij nauwe- vergist heeft. In plaats van netjes onder de lijks van de grijze waaierstaart van Australië. grond te blijven, groeit hij recht omhoog. Rond die wortelstok hebben Vrij vertaald betekent dit zich dan luchtwortels ge- eigenlijk “Hoepel op, dit vormd. Samen zorgen ze er- is mijn territorium” voor dat de varen overeind blijft staan en dat de plant vocht uit de lucht kan opne- De komst van de Māori en men. De fraaie groene veren van de Europese kolonisten bovenaan – soms drie meter heeft hij zonder al te veel lang – groeien dus recht- kleerscheuren weten te streeks uit de wortelstok. overleven. Weinig vogels 9 de Māori hielden het been stijf. In de koop- derzoek van de Britse overheid uit dat de be- overeenkomst was van die vallei geen trokken kolonisten geen enkele aanspraak op sprake, merkten ze fijntjes op. Kennelijk had- de vallei konden maken. den ze het juridische steekspel al aardig on- Ondertussen schuiven fruitbomen en Canari- der de knie. sche dadelpalmen aan ons raam voorbij. Maar de Company hield voet bij stuk en zond Deze streek is vruchtbaar, inderdaad. Even haar kolonisten de Wairauvallei in. De Māori voor vijf maken containers, imposante op- lieten niet met zich sollen. Tweeëntwintig ko- slagtanks en zware hijskranen hun opwach- lonisten en vier Māori bekochten de actie ting. De drukke haven van Nelson is dit. met hun leven. We schrijven 17 juni 1843 – Dan begint via de smartphones onrustwek- ruim drie jaar na de ondertekening van het kend nieuws binnen te druppelen. Vanmid- . Achteraf wees een on- Verdrag van Waitangi dag zou in Christchurch, zo’n tweehonderdvijftig kilometer naar het zuiden, een aanslag

Dat het toekomstige Nelson over een indruk- gepleegd zijn. Er zouden zelfs doden gevallen wekkende natuurlijke haven beschikte, was zijn. mooi meegenomen. Dat op de smalle kust- strook slechts 24 000 ha vruchtbaar land be- Dan begint via de smartphones onrust- schikbaar was, waren zorgen voor morgen. wekkend nieuws binnen te druppelen Anderhalf jaar later hadden achttien schepen meer dan drieduizend Britse kolonisten aan- Het tv-toestel inschakelen is onze eerste im- gevoerd – mannen, vrouwen en kinderen. De puls zodra we de hotelkamer betreden. De nood aan meer vruchtbaar land werd almaar normale programmatie blijkt opgeschort te acuter. De brede vallei van de Wairau, aan de zijn, reporters van 1News brengen doorlo- andere zijde van de bergen, was de ge- pend verslag uit. Voor zover ze dat kunnen, droomde oplossing, vond de Company. Maar 10 want het is verwarring troef. Daar zit de in- Bovendien zijn de scholen in lock-down ge- had niemand ooit voor mogelijk gehouden. met emotionele betrokkenheid en diepgaan- formatiestop van de politie voor iets tussen. gaan. Leraren houden hun leerlingen veilig Toch niet in deze verre uithoek van de we- de empathie, die naar de keel grijpt. Die gaat er immers van uit dat er nog steeds achter de schoolmuren, ouders zijn in alle reld. Naarmate de avond verstrijkt, wordt de hal- vier daders vrij rondlopen. staten omdat ze niet weten hoe hun kin- Voor 1News is het bovendien een brutale lucinante schaal van de aanslag duidelijk – deren eraan toe zijn. confrontatie met zichzelf. Voor dit soort ver- 48 doden, 49 gewonden met schotwonden. Nieuw-Zeeland is in shock, dergelijk Een major shooting in twee moskeeën, met slaggeving hadden ze geen scenario’s klaar- Er zou slechts één dader zijn, maar naam terroristisch geweld had niemand negen doden tot gevolg – veel meer komen liggen, zoveel is duidelijk. Ankerman en re- noch foto wordt vrijgegeven. hier ooit voor mogelijk gehouden we in weerwil van de intensieve berichtge- porters ter plaatse improviseren houterig Top ving niet te weten. En dat Nieuw-Zeeland in van de ene interventie naar de andere. Maar shock is, want dergelijk terroristisch geweld het is precies die stroeve vertelling, beladen

11 Zaterdag 16 maart | Nationaal park Abel Tasman

Klein, maar fijn. Zo mag je het Nationaal park doorlopende bekommernis van de boer. Het Abel Tasman omschrijven, het kleinste natio- resultaat is de wirwar aan takken waar we op naal park van Nieuw-Zeeland, helemaal aan neerkijken. het noordelijke uiteinde van het Zuiderei- Net zoals de sinaasappel is de kiwi oorspron- land. Een van de mooiste Great Walks van kelijk uit China afkomstig. Chinese kruisbes Nieuw-Zeeland, zo noemen ze het 51 km werd hij aanvankelijk genoemd. Pas in 1959 lange wandelpad dat er zich langs zonnige kreeg hij om commerciële redenen de naam stranden, fonkelende baaien en weelderige kiwi. De gelijkenis van de vrucht met het ha- kustvegetatie slingert. rige lichaam van de kiwivogel is daar niet vreemd aan. Wat vitamine C betreft, is de ki- Kiwi’s die als kerstballen aan een wi een echte kampioen – drie vruchten dek- boom hangen, dat mogen we uit ken de volledige behoefte van een volwas- onze verbeelding schrappen sene voor vijf dagen. Ook aan vitamine E en een reeks mineralen heeft ze geen tekort. Daar willen wij wel een graantje van meepik- ken. En al mag je ons niet onderschatten, Ben je op zoek naar het paradijs, toch vinden we vijftig kilometer stappen be- dan is Kaiteriteri een goed begin hoorlijk veel. Dus opteren we voor een tochtje van ongeveer een tiende daarvan. November is de maand waarin kiwiplanten in Een middagtemperatuur van 22 °C, een bloei staan. Wil je echter vruchten krijgen,

lichte bries op de boot en zandvlie- Wijnranken zijn hier duchtig op hol gen in verhoogde staat van paraat- geslagen, zo lijkt het soms als we een heid – dat zijn onze vooruitzichten blik werpen op de begroeiing langs voor vandaag. Wat grootte betreft, de weg. Maar dat zijn geen wijngaar- kan je die zandvliegen best met fruit- den, dat zijn kiwiplantages. Kiwi’s die vliegjes vergelijken. Maar wat voe- als kerstballen aan een boom han- dingsgewoonten betreft, zijn alleen gen, dat mogen we dus uit onze ver- muggen huns gelijke. Want mensen- beelding schrappen. Kiwi’s zijn im- bloed opzuigen en uit pure dank- mers de vruchten van een snel groei- baarheid een jeukplek achterlaten, ende klimplant. Deze kiwiplanten dat is hun lust en hun leven. behendig over een staketsel van palen leiden en tijdig snoeien is een 12 dan moeten vrouwelijke kiwirassen door hebben we aan de vele regens van de voor- mannelijke rassen bestoven worden – kiwi- bije weken te danken. Voordien was dit een planten zijn tweehuizig. Gelukkig volstaat droge woestenij. één mannelijke plant om van zeven vrouwe- Eb heeft van de schilderachtige Moutere In- lijke planten voldoende opbrengst te krijgen. let even voorbij Tasman een glanzende mod- Daar komen honingbijen aan te pas, maar die derplas gemaakt. Het hoogteverschil tussen zijn nogal kieskeurig. Kiwibloempjes laten ze eb en vloed kan hier immers enorm zijn – weleens links liggen wegens te weinig ho- meer dan vijf meter op sommige plaatsen. Zo ning. Bijenkorven te midden van de kiwiplan- zijn ettelijke kunstwerkjes in de modder ten plaatsen bleek de oplossing, want zo krij- bloot komen te liggen. Lokale mensen heb- gen de kiwibloemen toch voldoende bezoek ben er hun fantasie de vrije loop gelaten en om hun stuifmeel verspreid te zien. met dikke keien boodschappen en figuurtjes Al domineert Nieuw-Zeeland nog steeds de allerhande in het zand gecreëerd. Graffiti die wereldproductie, de concurrentie uit Califor- niemand schaden dus. Twee keer per dag ko- nië, Italië en Frankrijk is steeds meer te duch- men ze tevoorschijn, twee keer per dag ver- ten. Voor de consument is dat goed nieuws – dwijnen ze weer. heel het jaar door kan je op verse aanvoer Catamarans dobberen op het water, jonge- van kiwivruchten rekenen. lingen peddelen voorbij op surfplanken, Dat er zoveel groen gras is voor de schapen, mensen wandelen over het zonnige strand

13 waterlijn. Kan de erosie verder haar gang ken, aldus Adam. Maar ook robben en pingu- gaan, dan komt daar kwarts uit voort. Daar ins voelen er zich thuis. Voor homo sapiens hebben we die mooie zilverstranden aan te daarentegen is de toegang tot het eiland danken. strikt verboden. Om dat gemis een beetje te Links maakt Marahau Bay haar opwachting, compenseren, hebben ze microfoons op het één van die getijdenestuaria die zo typisch eiland geïnstalleerd. Zo kan je op het web zijn voor deze regio. In feite varen we nu pas toch nog het ochtendconcert van de vogels het Nationaal park Abel Tasman binnen, beluisteren. want dit is de zuidgrens ervan. In Onetahuti Bay gaan we aan wal voor een Een vogelparadijs, zo mag je Adele Island wel wandeling van goed zes kilometer. Niet zon- noemen. Want men is erin geslaagd het dicht der eerst een blik geworpen te hebben op de beboste eiland helemaal roofdiervrij te ma- Nieuw-Zeelandse zeeberen die op de rotsen van Tonga Island wat liggen te suffen.

van Kaiteriteri. Ben je op zoek naar het paradijs, dan is deze plek een goed begin – be- Als een reuzenappel die in twee halve in het hoogseizoen, want dan kan je gelijke helften gespleten is, ligt Split hier over de koppen lopen. Apple Rock net boven de waterlijn Lang duurt het niet vooraleer schipper Adam Graniet is het hoofdbestanddeel van deze met zijn Vista II opdaagt, een catamaran van kust, legt Adam uit. En dat al 135 miljoen jaar Wilsons. Anderhalf uur lang zal hij ons langs lang. Soms wil dat graniet weleens splijten de kust noordwaarts voeren, om ons in langs een natuurlijke breuklijn. Om dat aan- Onetahuti Bay voor onze wandeling te drop- schouwelijk te maken wendt Adam het roer pen. Benieuwd installeren we ons op het zon- naar Split Apple Rock, een bolvormige brok nige bovendek. Van tussen de takken obser- graniet met een doormeter van een meter of veren enkele bonte aalscholvers de bedoe- vijf. Als een reuzenappel die in twee gelijke ning. helften gespleten is, ligt hij daar net boven de 14 telkens een drietal eieren, zijn geen uitzon- Men heeft een weka met zijn dering. krachtige bek al een rat zien doden Toch is het voor het DOC geen sinecure om deze inheemse soort in stand te houden. Prompt worden we op het strand begroet Want de klassieke methode – weka’s naar door enkele nieuwsgierige loopvogels ter een van de conservation islands overbrengen grootte van een kip. Schuw zijn ze niet, deze – blijkt vaak niet te werken. De weka’s doen weka’s. Integendeel, ze zijn op voedsel uit. het er simpelweg te goed en gaan een be- Maar daar wagen we ons niet aan. Vogels dreiging vormen voor de andere inheemse voederen, dat is in Nieuw-Zeeland strikt ver- diersoorten op het eiland. In die mate dat het boden. Word je betrapt door de mensen van DOC de weka’s soms moest gaan uitroeien. het DOC, het Department of Conservation, dan volgt onvermijdelijk een fikse boete. Weka’s zijn immers omnivoren. Plantaardig voedsel overheerst in hun dieet, maar dierlijk Een appetijtelijke loopvogel die niet kan vlie- voedsel laat hen niet onverschillig. En dat be- gen, maar wel spontaan het gezelschap van perkt zich niet tot pakweg regenwormen, lar- mensen opzoekt, dat moet de Māori inder- ven, kevers en slakken. Men heeft een weka tijd als muziek in de oren geklonken hebben. met zijn krachtige bek al een rat zien doden, Dat de weka zich als soort toch heeft weten een hermelijn en zelfs een Westlandstorm- te handhaven – in tegenstelling tot de veel vogel van meer dan een kilogram. grotere moa – dankt hij vooral aan zijn voort- plantingsritme. Vier broedsels per jaar, met 15 We laten het strand achter ons en verdwij- steil omhoog, links gunt de groene tunnel ons nen via een pad het schaduwrijke bos in. Een geregeld schilderachtige doorkijkjes naar de voortreffelijk pad is het, uitstekend beweg- azuurblauwe zee. wijzerd. Verbazen hoeft dat niet, jaarlijks lopen enkele tienduizenden wandelaars hier De lokale flora ontplooit zich in al zijn van de natuur te genieten. Maar vandaag is schoonheid – boomvarens, baard- het heerlijk rustig. mossen, zwarte schijnbeuken met de Ooit was dat anders. Tussen 1900 en 1910 fameuze ragfijne buisjes was Tonga Stoneworks hier bedrijvig. Granie- ten blokken werden in Tonga Quarry uit de Verloren lopen is quasi onmogelijk. De lokale rotsen gesneden en naar Nelson verscheept. flora ontplooit zich in al zijn schoonheid – de Een hels kabaal moet dat indertijd gegeven boomvarens, de baardmossen, de zwarte hebben. Vandaag resten er van die drukke schijnbeuken, de ragfijne buisjes van de bedoening enkel een handvol blokken die schildluizen. Ook vogels zou je hier moeten achteloos op het strand achtergelaten zijn. zien – onder meer tui’s en pūkeko’s – maar Van de takelkraan kunnen we de betonnen dat wil ons niet zo goed lukken. fundamenten nog zien, van de pier resten en- Dan dalen we zachtjes aan naar het idyllische kele metalen palen. estuarium van Bark Bay af. Even na twee is Gaandeweg wordt de zachte klim wat pitti- de tijd gekomen voor een picknick aan het ger nu. Rechts van ons rijst de berghelling

16 strand. Heel even doen enkele gaan we aan wal, niet zonder regendruppels het ergste ver- eerst een blik geworpen te heb- moeden. Maar daar komt met- ben op de Nieuw-Zeelandse een een einde aan zodra we in zeeberen die op de rotsen van het keukentje van de camping Adele Island wat liggen te suf- een schuilplaats gevonden heb- fen. ben. Even na drie pikt de Vista ons in Op Christ Church Cathedral Medlands Beach op. Net op wappert de Nieuw-Zee- tijd, want de zon heeft onder- landse vlag halfstok tussen de duimen moeten leggen voor de regen. In Kaiteriteri Voor het avondeten zakken we naar het centrum van Nelson 17 af. Van op een heuvel kijkt Christ Church Ca- thedral over Trafalgar Street uit. De statige trap is uit het graniet van Tonga Quarry ge- houwen. Maar het is niet de trap van de ka- thedraal die onze aandacht vat. Het is haar torenspits. Want daar wappert de Nieuw- Zeelandse vlag halfstok. Top