Inhaltsverzeichnis

Karl Kard.inøl Lebmann: Zum Geleit . . XXXIIi Joacbint, Kardinal Meisner:Yorworr .. . XXXV H elmut Moll: Theologische Einführung XXXVII

Vorwort zur vierten Auflage . LII Vorwort zur fünften Auflage LIII Vorwort zur sechsten Auflage LIII

Verzeichnis der Beauftragten LV Autorenverzeichnis . LIX

Quellen- und Literaturverzeichnis LXV Verzeichnis der Abkürzungen und Zeichen LXXVII

A. BLUTZEUGEN AUS DER ZEIT DES NAIIONALSOZIALISMUS (1933-1e4s)

I. DEUTSCHE BISTÜMER

1. Bistum Aachen a) Diözesanpriester . 1, Pfarrer Alexander Heinrich Alef 1 Dechant Hubert Berger 4 PfarrerFranz Coenen . .,...... 8 Pfarrer Friedrich Dinstühler . . . 10 Pfarrer Hermann Joseph Robert Hortmanns l4 Pfarrer Fritz Keller 1,6 Pfarrer Theodor Kniebeler 18 Divisionspfarrer Gustav Raab . 22 PfarrerFranz Stappers .... 24 b) Diözesanpriester aus den deutsch-belgiscben Deþanøten 27 KaplanJean{ohann Arnolds . . .. 27 Pfarrer Léonard/Leonhard Cordon¡ier 30 Pfarrer Leopold Mathäus Delhez 3l Rektor Joseph Martin Peters 33 PfarrerJean Renardy, ... ., 36 c) Laien . 38 Matthias Eickels 38 AndreasGirkens...... 41 Peter Harsch 45 Theodor Hespers 48 \ØilhelmJansen.., . 52 Kuno Kamphausen ...... 55 Johann Hubert Klinkenberg 59 Franz Oppenhoff . . 63 JosefSchaffrath,.., 65

V Inhaltsverzeichnis

2. Bistum Augsburg a) Diözesanpriester 68 Pfarrvikar Bernhard Hetnzmann 68 b) Laien 72 JohannAdlhoch ,., 72 Michael Kitzelmann 75 Alfred Kranzfelder 79 MichaelLerpscher..,. 83 MartinMayiock...... : 86 90 Josef Ruf Dr. Dr. Franz Xaver Schweyer 93

3. Erzbistum Bamberg

Laien . 98 Dr. SelmaElisabeth Graf .,... 98 Alfred Andreas Heiß . 101 Matthias Kaiser 105 Robert Limpert 108 1,12 Hans \Øölfel . ,

4. Erzbistum a) Diözesanpriester . 1,16 Kuratus Leonhard Berger 116 Pfarrer August Froehlich 119 Erzpriester G.R. Paul Ernst Gediga 1,23 PfarrerAlbertHirsch ...,.. 1,26 PfarrerJoseph Lenzel . ..., . 129 Seliger Dompropst 132 Kaplan Herbert Simoleit, . . . 138 Pfarrer Dr, Alfons Maria'Süachsrnann 1,42 Pfarrer Albert Villimsky 1,45 b) Laien 149 Eva-Maria Buch . . 149 ArnoErtner..... 1,53 Dr. Alfred Etscheid 1,56 Dr. . .. . . 161 Rudolf Mandrella . . . . .,, t65 LieselottNeumark.,, . . . 168 Alice Reis 1,72 Dr. Karl Heinrich Schäfer 175 1,78 Hellmuth Stieff . , MariaTerwiel ...... 182 186 Joseph \Øirmer

5. BistumDresden-Meißen Diözesønpriester.... 190 Seliger Kaplan Aloys Andritzki, 190 Pfarrer Alois Scholze t92 Diözesanjugendseelsorger Dr. B ernhard \Øensch t94

VI Inhaltsverzeichnis

6. Bistum Erfurt 'ø) Diözesanpriester ... 1.97 ' li;;';;Fi""r-¡o'.r d.l.' 1,97 Plarrer Franz Iseke t98 b) Løien 199 1,99 Josef Ritter von Gadolla AloysNordmann .,.. 203

7. Bistum Essen 205 Laien . \lilhelmEngel ...... 205 Seliger Nikolaus Groß 209 Dr. h.c. mult, Heinrich Hinsiefer . 214 \flilhelm PaulKempa 218 221, Seliger Franciscek Kçsy und seliger Edward Klinik . ' . . ' Gottfried Könzgen 224 Heinrich Körner 228 Bernhard und Maria Kreulich 231, 235 Dr. Otto Veiß . 239 Johannes Zimorski 8. Erzbistum Freiburg i. Br. Diözesanpriester,,,... 243 ^) 243 Pfarrer Alois Beichert . Pfarrer Adolf Bernhard 246 PfarrerAlois Brugger ..... 250 Stadtpfarrer Msgr, Dr. Heinrich Feurstein 253 P f ar r er F r anz Anton Fränznick 257 Pfarrer Michael Gaisen 260 Pfarrer Max Graf 264 267 Pfarrer Josef König . Dekan G.R, Otto Meckler 27t Dr. MaxJoseph Metzger 274 Stadtpfarrer Msgr. G.R. August Ruf 278 281, Pfarrvikar Anton Spies . Dekan G,R. \flillibald Strohmeyer 284 b) Laien 288 Dr. Fritz (Siegfried) und Margarethe Bing mit Albert Felix und Heinz \Øolfgang 288 ReinholdFrank.... 292 Ewald Huth 296 Dr. Richard Kuenzer 299 Richard Reitsamer . . 303

9. Bistum Fulda 307 a) Diözesanpriester . Pfarrer Konrad Trageser . . 307 Pfarrer Gustav Albert Vogt 308

VII Inhaltsverzeichnis

b) Løien 3t2 31,2 316

10. Erzbistum Hamburg 31,9 a) Diözesanpriester . Die seligen Martyrer des Lübecker Christenprozesses: Vkar Hermann Lange, 320 Kaplan Johannes Prassek, Adjunkt Eduard Müller Pfarrer Dr. Dr. Bernhard Schwentner 327 b) Laien 330 Dr. Ruth Kantorowicz 330 Kun Mathias von Leers 333

11. BistumHildesheim 335 ø) Diözesanpriester , Pfarr er Christoph Hackethal 335 PfarrerJosephMüller,,... 337 b) Laün 341 341, Marianne Hertz ,

12. Erzbistum Köln ø) Diözesanpriester . ., 342 PfarrerFranz Boehm 342 345 Kaplan Johannes Flintrop Rektor Theodor Helten 349 Msgr. Dr, Otto Müller.., 3s3 Kaplan Everhard Richarz 356 359 Pfarrer Franz Vaaßen . . , b) Martyrer des Kolpingwerks: vikar Heinrich Richter und Theodor Babilon 365 t) Løien 37'.|, Dr, Randolph Freiherr von Breidbach-Bürresheim 371 Otto Gerig 375 Dr. Paul Lejeune-Jung 378 Bernhard Letterhaus 382 Dr. Dr. LisamariaMeirowsky,.... 38s Hans Menkel .,,.. 388 Adalbert Probst 392 Dr. Hans Karl Rosenberg . .. ., .. ., 395 398 Joseph Roth . . Heinrich Ruster 401, Elvira Sanders-Platz , . 405 Dr. Benedikt Schmittmann 407 LeoStatz..,... 41,1, RosaStein,.,.. 4t4 Leolléon Trouet 41,8 Franz GabrielVirnich 421

13. Bistum Limburg

Laien . 425 Franz Leuninger. 425 Dr. Ludwig Münz 429 Vil Inhaltsverzeichnis

14. Bistum Magdeburg 433 Løie . 433 Siegfried Fürst

15. Bistum Mainz 437 DiözesønPriester . a) 437 Pfarrer Karl Schwenk 439 Gymnasialprofessor G.R. Eduard Zinßer 442 Løien b) 442 Ludwig Bauer . 443 Rosa Benram 445 Dr. Friedrich August Bockius 448 Friedrich Coy . ' 451 EmilDarapsky'..'. 454 Adolf Anton Falkov¡ski 457 Anton Knab ' 458 Fanny Lang 459 ErnstSchneider ,,. ' 462 Rudolf Seibert '., ' ' ' 464 HubertTimmer " "

16. Erzbistum München und Freising 468 Diözesønprt'ester . a) 468 PfarrerJosef Grimm 472 Kaplan Dr. HermannJosePh \lehrle 474 Løien b) 474 Dr. Karl Biack ' 476 Harald Dohrn und Hans Quecke 479 D r. F ritz Michael Gerlich 482 Annemarie und Elfriede Goldschmidt 486 \üilli Graf 489 Dr. Adolf Freiherr von Harnier 49'.| Dr. Kurt Huber 493 \flalter Klingenbeck 496 Friedrich Ritter von Lama . 499 Ludwig Freiherr von Leonrod , . , " s00 RudolfGraf von Marogna-Redwitz . 504 \flolfgang Meier ' 507 Christoph Probst 510 Franz Sperr 51,3 Franz \lipplinger ' . 51,6 Josef Zott

17. Bistum Münster 518 a) Diözesønpriester ' 518 Vikar Ernst Henn . 523 Seliger Neupriester 529 DechantJoseph Lodde 531 Kaplan Bernhard Poether, ., .' x Inhaltsverzeichnis

535 Universitätsprofessor Dr, Dr' Joseph Schmidlin ' 539 Kaplan Gerhard Storm ' 542 Dechant August \fessitg . ' ' b) Løien 54s Heinz Bello 545 549 Josef Fehler Meinard Fortmann 552 'Síilhelm 556 Frede . 558 Dr. Josef Kleinsorge s60 Dr. Johannes Maria Verweyen , . '

18. Bistum Osnabrück 565 a) Diözesanpriester . Pfarrer Gustav Görsmann 565 Pfarrer Heinrich Schniers s66 b) Laie 568 Bernhard Büter s68

19. Erzbistum Paderborn 570 a) Diözesanpriester . Konviktpräses Franz Finke 570 Pfarrvikar Otto Günnewich 572 Vikar Heinrich König . . . .. 574 VikarVilhelm Oberhaus .. 577 s80 Pfarrvikar Friedrich Karl Petersen , ' . ' 582 Pfarrer Dr, Dr. Robert Quiskamp ' ' ' . . Pfarrvikar Anton Spieker 586 b) Laien s89 Dr.Franz Geuecke 589 Heinz-Udo Hallau 592 Vilhelm Emanuel Freiherr von Ketteler 593 596 Ernst Kuhlmann . . s98 Anton Kurze , Ferdinand Freiherr von Lüninck 601 604 Josef Quinke Theodor Roeingh 606

20. Bistum Passau 609 a) Diözesanpriester . 609 Stadtpfarrer Johann Baptist Huber Pfarrer Ludwig Mitterer 6t2 61,3 Pfarrer Johann Evangelist \Øinkler å) Stiftsdekan Msgr, Adalbert Vogl und die katholiichen Männer Jes Aufstands zu Altötting und Burghausen . . . 615

21. Bistum Regensburg 621, ø) Diözesanpriester . , Pfarrer Maximilian Frammelsberger..,,. 621

X Inhaltsverzeichnis

624 Pfarrer Heinrich Joseph 628 Pfarrer Karl Borromäus Kramer 632 PfarrerJoseph Losch 636 Dompredigèr Dr. Johann Baptist Maier ' ' ' ' 640 Expositus Schultes JosePh 643 Benefiziums-Provisor Augustin \fagner ' ' ' 646 Løien b) 646 Max Ulrich Graf von Drechsel 650 Johannlel.,.".", 653 MichaelLottner ',,. 655 Josef Zirkl

22. Bistum Rottenburg-Stuttgart 659 Løie . 659 EugenBolz ",' 23. Bistum SpeYer 664 Diözesønpriester ..'.'. ", 664 Pfarrer'\üilhelm Caroli " . 24. Bistum Tiier 668 a) Diözesønpriester'. "..'. 668 Pfarrer Joseph Bechtel . .' 671, PfarrerJohannes Ries ' '. 374 Pfarrer Adam Schäfer . . ' 677 Kaplan Peter Schlicker ' . 680 Pfarrer Schulz Johannes 684 PfarrerJakob Ziegler . '. ' 687 DechantJosef Zilliken ' . 690 b) Løicn 690 Vilhelm Gleßner 693 Erwin Lörsch 696 KarlSchapper "..' 701, Anna Maria SPeckhahn .' . . 704 Michael\üieners

25. Bistum Vürzburg 706 Diözesanpriester .'...': a) 706 Seliger Pfarrer Georg Hälner ' . . ' 708 b) Laien 708 Dr. Karl Ludwig Freiherr von und zu Guttenberg 71,2 FranzHerbert ','. 71,4 Fred Joseph

XI Inhaltsverzeichnis

DER VISITATOREN II, JURiSDIKTIONSBEREICHE

1. Visitatur Breslau 717 a) DiözesanPrlester ' 717 Kaolan Tôsef Adamecki' " " " "' 718 Eråpri.st.t Paul Brosig 719 Pfairer Paul Drosdek 721, 77) K"ol"n lohannes Frenzel Pfa.r.t klemens Galocz 723 GuzY Èrro.i.rt.t G'R' Johannes 726 C.iitL s*¿itnt"iGtotg Hertel ' ' 729 Pf"rr.r Dr. Anton Korczok " ' ' ' 73t Pfarrer Heinrich Olszak 733 Pfarret Augustin Pazdziora " " ' 734 Ërrpti.tt.igubert Reichelt " "' 735 e.riti.tr.. Maximilian Rösler ' ' ' 736 Pfairer Rudolf Sabisch 738 ErzPriester Paul Sauer 739 Pfairer Martin Scholl ' 741 Pfarrer Georg Scholz 742 744 Kuratus Josef Sikora 746 Pfarrer Josef SPittler essor HochschulProf 748 b) Laien 748 Dr. Richard Bittmann 751 í.ï."..ì é*r von Francken-sierstorpff 754 'ot. nfi.l,^.t Graf von Matuschka ' ' ' ' '

2. Visitatur Danzig 758

Diözesanþriester ' ' ' 758 760 Dekan Johannes Aeltermann " " ' õç"...rb..BrunoBinnebesel " " "'.': " 762 ö:il; äi,ii î;ltst"n'l'h"' Marianus Górecki'' 763 Vikar \üalter Hoett ' 763 Pfarrer Ernst Karbaum " " 766 ;;il; Pr"tt.. Bronislaus Komorowski 767 Vikãr Georg Majewski 768 " 769 "C;i:;ii;il;;tPf#.rF'anzRogaczewski' ; :" ieligionslehrer'Wladislaus Szymanskt ' ' ' 770 Pfrt..t Berähard von \liecki 771 Pfarrer Robert Vohlfeil Ermland 3. Visitatur 773 à DiözesanPriester ' 773 Pfarrer Bruno Bludau 773 S*ái.rr*rt.ttor'Wilhelm Brehm 775 Pfarrer Paul Chmielewski ' " ' 776 OåÀluPi*l"r Dr' Bruno Groß 778 Kuratus Hubert Groß XI Inhaltsverzeichnis

780 Pfarrer Karl Heinrich 781 Pfarrer Georg HiPPel " " ' 782 Propst Paul Huhn 783 i'i;t:t;. Paul Albert Katscherowski ' ' ' ' 786 Pfarrer Bernhard Klement 787 Langkau nffi; ó;;;i".,gk"" und Kaplan Paul ' ' ' 788 PÍarrerKarl Langwald " ' ' 790 ÞfarrerJohannes Lindenblatt "'' 792 Pfarrer Arthur Linka ' 793 PfarrerJohannesMarquardt " " ' 795 Pfarrer AloYs Moritz 795 Propst Leo Olschewski ' " ' 796 Pfarrer Ferdinand Podlech 798 Pfarrer Adalbert Prothmann 799 Pf"..., Albert Rogaczewski 801 i f,^r, Dr' Ulrictrschikowski 803 ", Pfarrer Anhur Schulz 804 Pfarrer G.R' Paul Schwartz 805 Pfarrer Bruno Siegel ' 807 Þitt*. Bronislaus Sochaczewski 808 ' ' Domkapitular i'R' Josef Steinki ' ' ' ' ' : ' ' ' '-' '.' ' ' 811 \fladislaus Switalski il.h.i; T;;i''oì.'n ""i't*s 813 Erzpriester'Wilhelm Thater 815 Pfarrer GerhardThidigk "''',"''' 816 Ordinariatsrat Bruno \leichsel 81,7 \Wessolek Kaplan Hugo ' ' ' 818 Pfarrvikar Hugo Vill 820 Kaplan Gerhard \íitt ' 822 Pfarrer F ranz Zagermann 823 Pf arrer Jo ach im Zíemetzki 824 Pfarrer Felix Zimmermann 825 Erzpriester Helmut Zinr ' ' 826 na¡gionslehrer Stanislaus Zuske ' ö.iil 831 b) Laien 831 Tosef\flenda ' " ' 833 hlfont Zurawski Prälatur Schneidemühl 4. Visitatur Freie 835 DiözesanPriester ' ' ' 835 P larrer Alfons Mersmann 838 Pfarrer Maximilian \litt GrafschaltGlatz 5. Visitatur der 842

Diözesanþriester . ' ' 842 l&;. K'aplan Gerhard Hirschfelder Sudetenland 6. Vìsitatur 845 a) DiözesanPnester ' 845 Plarrer Peter BiolY 84s G.R' Vinzenz Brauner ' Erzpriester XIII Inhaltsverzeichnis

849 Pfarrer Ê ranzXaver Endt 849 Erzdechant Eduard Fischer 850 Kaplan Alois Funk 851 Oomkapitular Dr, Anton Gebert 852 Pfarrer Ànton Grohmann 852 Dechant Johann Höfferl 853 Pfarrer Augustin Lang ' 853 Dechant Di. Robert Lauber 8s4 Erzdechant Dr' Johannes Ott ' ' 854 Pfarrer Alfred Pattloch 855 Pfarrer Benedikt Sagner 855 i;li;;";o-f.ssor Ót' Johann Schmidl ' 856 SemÏnardìrektor Karl Schrammel " " " 858 Þlrrr..¡oh^nnNePomuksmolik ' " ' " 859 Pfarrer'Wilhelm Uhlig 860 PfarradministratorFranz\lihan ' " " ' ' 861 -'hl Laien 861 Hrn rt Georg von Heintschel-Heinegg ' ' 864 Eduard Schlusche 866 Josef TiPPelt 868 F.rnstVolkmann . " '

III. ORDENSMÄNNER

1. Augustiner-Chorherr 872 Roman (Karl) Scholz '

2. Augustiner-Eremiten 874 P. Dr. Augustinus Franz Schubert 876 P. Alfons"Ott okar Zadrazil'' " " Brüder von Montabaur 3. Barmherzige 878 Br. Vunibald (Franz Josef) Brümmer 881 Br, Hyazinth (Ottmar) VtY ' ' 4. Benediktiner 885 P. Bruno (Johannes) Baltes ' 886 Fr, Paulus (Volfgang) Bernheim ' ' ' ' 888 P, Athanasius (August) Gerster " " ' 891 il. l;;;. Grnìt nãinhard) Hiestand 865 P. Maicelius (AdolÐ Higi ' ' 897 P. Lambert (Tosefl Jakisch' " " "'' 899 P. Edelfried (Alfred) Seibold " " " 901 n ÑotU.., (Èro.to Stanislaus) Sobel Orden 5. Deutscher 904 P, Heribert (Eduard) Kluger

XN Inhaltsverzeichnis

6. Dominikaner Br. Norbert Maria (fohann) Kubiak 906

P. Wlhelm (Franz) Schlössinger . . , 908

7. Franziskaner P. Thaddäus (\üilhelm) Brunke 91,1 Norbert Leopold Deml 9t3 r

8. Herz-Jesu-Missionare P. Theodor Kortendieck und P, Peter Drozniak 936

9 Herz-Jesu-Priester P, Stanislaus (Franz) Loh 942

10. Jesuiten Fr, Robert Albrecht . . . 946 P. \ØernerBarkholt .,. . 947 P. Augustin Benninghaus 950 P,Dr.AlfredDelp.,... 953 P, Alois Grimm 956 P.KonradLerch...... 958 P, Dr. Albert Maring . . . 960 P, HeribertSchulz ..... 963

11. Kapuziner Seliger P. Anizet (Adalbert) Koplin 967 P. Josef Leonissa (]akob) Lumpe 970 Br. Servulus (Alfons) Patermann 972 P, Dionysius (Heinrich) Zöhren 975

12. Kongregation von den HeiligstenHerzenJesu und Mariens

P. Alphons (Valter) Spix , 979

13. Kongregation der Missionare vom Kostbaren Blut Br. Clemens (Franz) Martin 983

14. Mariannhiller Missionar

P. Engelmar (Hubert) Unzeitig . 985

XV Inhaltsverzeichnis

15. Maristen-Schulbruder 989 Br. Johannes Xaver (|ohannes) Goebels

16. Oblate der Makellosen Jungfrau Maria 992 Seliger P, Josef Cebula , . . P. Friedrich Lorenz ...,. 996

17. Pallottiner 999 P. Albert Eise . . 1002 P Dr. Max Joseph Größer P Richard Henkes 1005 Br. Pawet Krawcewicz 1008 1010 Br. Johannes Leodegar Kremer Br.FranzXaver Maier 1,01,2 Br. Eduard Ossowski 1013 P. Franz Reinisch 1014

18. Prämonstratenser P. Coelesdn (Heinrich) Svoboda 1019

19. Redemptoristen 1,020 P. Josef Averesch . . . P. Bernhard Klodwig 1023 1,025 P. Josef Kolfenbach ,

20. Salesianer Don Boscos 1,027 P. Theodor Hartz ,

21. Salvatorianer 1030 Br, Johannes (foseph) Savelsberg 1033 P. Reinhold (|ohannes) Unterberg ' . , .

22. Spiritaner P. Ernst Lohner 1037

23. Steyler Missionare P.HeribenAbel ...... 1039 P.HugolinDörr...... 1,042 P.Johannes Frank ..., 1046 P.GottfriedFuchs.... 1048 1051 P. GeorgHeide ...... 1054 P. Franz Riepe . P.AlfonsVersen...... 1058

24. Zisterzienser P. Raymund (Peter) Lohausen 1061 1.064 P. Gerhard (Michael) Scherer ,

XVI Inhaltsverzeichnis

IV. ORDENSFRAUEN UND \øEIBLICHE MITGLIEDER VON INSTITUTEN DES GE\øEIHTEN LEBENS

1. Ordensfrauen 1068 Sr, M. Aloysia (Luise) Löwenfels Sr, Mirjam (Elisabeth) Michaelis 1071 't074 Sr. M. Epiphania (Barbara) Pritzl ' 1078 Heilige Sr. Teresia Benedicta a Cruce (Dr' Edith) Stein . . ' , .

2.'$Øeibliche Mitglieder von Instituten des geweihten Lebens Charlotte Holubars 1084 1087 Maria Laufenberg .

B.BLWZEUGEN AUS DER ZEIT DES KOMMTTNISMUS (AB 1917)

I, MIT DEUTSCHLAND VERBUNDENE GEISTLICHE Abt Adalbert (Karl) Graf von Neipperg 1093 1,096 Erzbischof Dr. Dr. Eduard Profittlich ' 1 100 SeligerPrälatDr. Petro\üerhun ' ' ',. '

II. RUSSLANDDEUTSCHE GEISTLICHE UND LAIEN

1 105 1 , GeschichtlicherÜberblick ...' 2 , Der sowjetische Staatsterrorismus: Auflösung der Kirchen und Ermordung der Geistlichen 1 106 ) Kurzbiographien der Geistlichen 1 109 I 109 Pfarrer Johannes Albert PfarrerPaul Ascheberg .. . . .'.' 1 109 1110 Pfarrer Johann Bach Pfarrer Peter Bach 1110 1,1,1,1 Pfarrer Emanuel Bader . PfarrerJohannes Bahl 11ll Pfarrer Georg Baier 111,1, PfarrerAugustin Baumtrog .',' 1.1,1,2 1112 Pfarrer Josef Baumtrog 11,1,3 PfarrerJohannes Beilmann . . . . 1,1,14 Pfarrer Josef Beilmann 1,1,14 PfarrerAdamBellendir.,. ' ' ' ' Pfarr er Gottlieb B eratz t't 1,5 11,16 PfarrerValentin Böchler . ., . . . 't Pfarrer Michael Brungardt . .,' 1.16 Pfarrer Adam Desch . tl16 PfarrerJohann Deubner ., ., .' 1.1,1,7 1,r17 P. Spiridon (Alexander) Deubner ' . ' , Pfarrer Raphael Dietrich 1118 Pfarrer Eduard Dittler 1118 XVil Inhaltsverzeichnis

Pfarrer Alexander Dornhof 1,119 Pfarrer Jakob Duckardt . . 1,1,1,9 PfarrerPeterDuckart ..,. l't20 Pfarrer Leonhard Eberle , . 1,1,20 PfarrerPeterEisenkrein, . 1.120 Pfarrer Ludwig Erck . . .,. 1,1,2r Pfarrer Johann Falkenstein 11,2t Pfarrer Johannes Fetsch 1,1,22 PfarrerMartinFix.,,. 1,1,22 Bischof Dr. Dr. Alexander Frison 1123 PfarrerJohann Furch 1124 PfarrerAugustinus Gabel, .,, ., tr24 Pfarrer Adam Gareis 1125 Bischof Dr. Dr. Markus Glaser . 11,25 Pfarrer Robert Glaßner 1,1.26 Pfarrer Josef Graf . . 11,26 Dekan Michael Hatzenböller , , . 1127 PfarrerJohannes Flerrmann . . . . 1127 Pfarrer Peter Heut 1128 PfarrerAnton Hoffmann . . .. ., 11,28 PfarrerJohannes Hoffmann . . ., 1129 Pfarrer Nikodemus Ihly 1129 Pfarrer Philipp Jaufmaán 1129 1 130 Pfarrer Josef Jungkind . . PfarrerJakob Kaiser,.., 1 130 Pfarrer Aloisius Kappes 1131, Pfarrer Vladimir Klöpfer 11,31 PfarrerJoseph K¿lsch ...... 11.32 PfarrerTheobald Kopp . ., . . 1,1.32 PfarrerNikolaus Kraft ..... 1,1,32 PfarrerJosef Krummel ...., 1,133 't PrälatJoseph Kruschinsky , . 1,33 PfarrerJohannes Lang, . . . . . 11.34 Dekan Raphael.LoI"l 1,1.34 :.. ; Pfarrer Emanuel Mokelkr 1,1,35 Dekan Josef Neugum 1,135 1136 Pfarrer Johannes Nold Pfarrer Joseph Nold 1137 PfarrerAloisOcks..,. 1,137 PfarrerPaul Olisberg , . 1138 PfarrerJosef Paul . . ., . . 1 138 Pfarrer Ferdinand Pflug 1 138 Pfarrer Adolf Philipp . . 1139 PfarrerFranzRau..... 11,39 Pfarrer Ziriak Reichert . 1140 Pfarrer PeterRiedel . .., 1140 Pfarrer Peter Rollhäuser 1,141 Pfarrer Jakob Rosenbach 1141, Pfarrer Johannes Roth , . 1,142 Pfarrer Georg Sauer . ., . 11,42

XVIII Inhaltsverzeichnis

PfarrerJoseph Scheiner . . . . . 1.1,43 Pfarrer Johannes Schneider 1,1,43 Pfarr er Andreas Schönberger 11,44 Pfarrer Alois Schönfeld t't 44 Pfarrer Jakob Schc;nfeld 1,'.t 45 Pfarrer Klemens Schönheiter 1,145 Pfarrer Paul Schuben 1,146 Pfarrer Ignatius Schuckel 11,46 Pfarrer Florian Schulz 1,1,46 Pfarrer Emanuel Simon . 1147 Pfarrer Christian Siske . 11,47 Pfarrer Alexander Staub t't48 Pfarrer Michael Still . . . 1,148 Pfarradministrator Johannes Thauberger 1149 PfarrerAdam \Øagner . . ., . . 11,49 Pfarrer Michael !üallieser . . . 1 150 PfarrerJakobVanh ...... 1 150 Pfarrer Peter \Øeigel 1.1,51, Pfarrer Leo \üeinmayer., . . . 1,151 Vikar Klemens lleißenburger 1152

PfarrerJakob Volf . , 11,53 PfarrerJosef\Øolf .. 11,53 Pfarrer Lorenz \Øolf 1.153 Pfarrer Michael Volf 1,r54 Pfarrer Johann Zimmermann . . . 1 155

4, Kurzbiographien der Laien 1155 Jakob Dejlow 1,1,55 1156 Josef Eberle Josef Erler 1.156 Josef Frank 1157 Magdalena Frison 11,57 Hieronimus Renner 11,57 Martin und Barbara Schmaltz 1 158

5. ,,Gruppensache" von zehn Frauen aus Kleinliebental (Odessa) t't59 Mathilda Baumann 11,59 Theresia Dieringer t1s9

Helena Götz , 11,59 IdaGretz r159 Magdalena Häuser rt60 Regina Häuser 1 160 Ida Kocher 1 160 Magdalena Mock . 1 160

Theresia Mock , 1 160 Magdalena Volf 1161.

XIX Inhaltsverzeichnis

III. NACHKRIEGSUNRECHT IM SUDETENLAND

Priester und Ordensleute 1162 Dechant Coelestin Baier . 1164 Pfarrer Dr, Julius Hewera 1164 P. Maximilian (|osef) Hilben 1168 P. Dr. Alban (Julius¡ Prause und P. Ansgar (Alphons) Schmitt ' ' ' ' Pfarrer Anton Rührich 1171 Pfarrer Franz Sitte 11,74 't Seminardirektor Dr. Franz Rabas 178

IV PRIESTERINALBANiEN

1,182 Pfarrer Antonius Joseph Marxen Pfarrer Alfons Tracki 1 186

V. ORDENSFRAU IN DER SLO\øAKEI

1,190 Sr. Florina (Barbara) Boenigh

VI. DONAUSCH\øABEN

1. Bischöfe, Diözesan- und Ordenspriester a) ÖstlichesBanøt,... 1.197 1197 ErzdechantJ"h""" i;;;;; : : : :,' : 11,97 Bischof Augustin Pacha . 1198 Seliger Bischof Dr. Johann Scheffler 1,1,99 P. Paulus (Antonius) l?einschrott .. b) Banat 1201 PfarrerAntonAdam '... r201, PfarrerFranz Brunet . ... 1,202 PfarrerGeorg Eck . .,',' 1203 r205 PfarrerJosef Knapp . . "' Kaplan Michael Rothen 1,206 1207 Pfarrer \flilhelm Schäfer . 1,207 PfarrerJosef Schmidt. ' ' ' Pfarrer Adam Steigerwald 1,208 1,210 Pfarrer Andreas Varga , ' . 121,1 Dechant Peter \Øeber , . . ,) Batschþa 1,21,1. Pfarrer Anton Berger 1211 Bischöfl. Sekretär Èranz Õermak 1212 Pfarrer Valentin Dupp 1214 1215 Pfarrer Anton Haug . Pfarrer Peter Müller 1216 Pfarrer Stefan Müller-Majoros . 1217 " ", l2t8 Kaplan Josef Novotny XX Inhaltsverzeichnis

1218 PfarrerFranzPlank . 1219 Pfarrvikar Lor enz Scherer 1220 Geistl. Religionslehrer Msgr. Karl lJnterreiner ' 1222 Dechant Peter \íeinert 't223 P f ar r er Michael \üerner 1224 d) Baranya Syrrnien - Skwonien - I{roøtien ' ' ' ' - 1224 KonsistorialratPfarrerJohannes Becker,''' " 1,226 Dechant Julius Bürger 1226 P. Ferdinand (Vendelin) Gaßmann 1,227 Dechant EhrendomherrTheodor Klein . " " 1,228 Pfarrer Heinrich Kroder t230 Apost, Protonotar Pfarrer Johann Nepomuk Lakajner 1231 e) Bosnien L23t PfarrerJosef Böckmann 1,232 P.Franz Schafihauser 1232 Geistl. ReligionslehrerJosef Schmidt . r233 P. Maurus (ohannes Bernard) Seine . . 1,235 Militärkaplan Anton \Øeiss 1,235 Kaplan Richard \Øeiss '

1235 Trappisten in Bosnien und Herzegowina ' ' ' f) 1,235 1, HistorischeEinführung 2. Trappisten.,.'. 1,237 r237 Pfarrer \Waldemar Nestor 1238 Br. Severin (Josef) Boos 1239 Br. Modestus (August) HiPPer r240 Br. Remigius (Franz) Kraus . 1,240 Br, Gaudentius (Gregor) RuPP '

2, Martyrerin aus dem Laienstand 1242 Elisabeth Wurtzky

c. REINHEITSMARTYRIEN (20. JAHRHTTNDERT)

20' I. SCHUTZLOSE \øEIBLICHE IUGENDLICHE - IM GESAMTEN JAHRHUNDERT t245 Cäcilia Baumann 1,247 Laura Klinkenberg ' 1250 Maria Grimm 1253 Angela Hildegard Berger r254 nñ., OoUiniki, Gerirud Klimek und Hedwig Elisabeth Schnarbach . 1256 Maria-Regina Kramer 1,259 Margareta Bodensteiner 1262 Klara \fendehals ' . 1,264 Brigitta Irrgang 1268 Adelheid Elsberger

XXI Inhaltsverzeichnis

II. SCHUTZLOSE ORDENSSCH\íESTERN UND FRAUEN_ GEGEN ENDE DES Z\üEITEN \øEUTKRIEGS

1. Schwestern der Kongregation von der hl. Elisabeth in Neisse (Oberschlesien) und Umgebung a) Scbwestem, d.ie nacb dem neriihtlon Augenzeøgen inNeisse 1,273 das Mørtyrium erlitten haben ' L273 Sr. M, Theodora (Marianna) \flittkowska . . ' ' ' 1,274 Sr. M. Gottlieba (Monica) Frank , 1,274 Sr. M, Acharia (Anna) Richter 1275 Sr, M. Ethelfreda (Maria) Kaliska 1,276 Sr. M. Edelburgis (}ulie) Kubitzki (Elfriede) Schilling 1,277 Sr, M. Rosaria 't278 Sr. M. Gervasia (Maria) Otto ' 1278 Sr, M, Adela (Clara) Schramm 1279 Sr. M. Dorothea (Bertha) Till ' . . 1,279 Sr, M. Sabina (Anna) Thienel 1280 Sr. M. Julie (Theresia) Riedel . 1281, Sr, M. Dominata (Maria) Teicher 1281, Sr, M, Adelheidis (Hedwig) TöPfer 1282 Sr. M. Sapientia (Lucia) HeYmann 1,283 Sr, M, Mèlusia (Martha) RYbka . ' . 1284 Sr. M. Felicitas (Anna) Ellmerer 1284 Sr. M. Sylvestra (Maria) Ewert . 1284 Sr. M. Lybia (Maria) Seidel ' t285 Sr, M. Cantiana (Magdalena) Fuge 1285 Sr. M. Honorina (fosePha) Herberg 1286 Sr, M. Paschalis (Magdalena) Jahn t287 Sr. M. Theodora (Helene) Fritsche 1,288 Sr. M. Longina (Bertha) Tharnm , .: . ' " r288 Sr. M. Pudðntiana (Constantia) Marach øus Neiss,e infolge aon scbiþanen, -b) schwestern,-Mifihandtingen, d.ic den Tod. naclt der vertreibung ' Belàstigungen, Vergewahig-ungen und Qualen durch russische 1289 Soldaten erlitten haben , 1289 Sr. M. Corbiniana (Antonie) Adametz 1,290 Sr, M. Demetria (ohanna) KrziPoPa 1290 Sr. M. Simeona (Emilie) Kosubek 1,290 Sr, M. Mildgitha (Franziska) Sewina 1,291. Sr. M. Dominata (Pauline) Langer 129r Sr. M. Eleonora (Anna) Orlob , 1291, Sr. M, Lukretia (|ohanna) Minisch 1,292 Sr. M. Adolpha (Emma) Gundlach 1,292 Sr, M. Tutilona (Martha) Natsch 1,292 Sr. M. Remigia (Pauline) \Øeiss . 1292 Sr. M. Acutina (Helene) Goldberg . . ' . . 1293 Sr. M. Illidia (Maria) Valentin 1,293 Sr. M. Nizäa (Bertha) Hoffmann 1,294 Sr. M. Theobalda (Benha) Mitzinnek ' . , 1294 Sr, M. Elsbetha (Helene) Alex .

XXI Inhaltsverzeichnis

2. Schwestern der Kongregation von der heiligen Katharina in Braunsberg (Ostpreußen) 1,296 Sr. M. Christophora Klomfaß . ' . . '1297 Liberia Domnik Sr. M. 1298 i" tvt, S.t n"¿ina Rautenberg und Sr' M' Adelgart Boenigk tut. (Klara) Skibolski, Sr' M' Gebharda Schröter St ¡,"i..ra 1299 Sr. M. Sabinella Angrick und 1301 (Maria) Bolz . Sr, M. Generosa t302 Sr. M. Mauritia Margenfeld 1303 Sr. M. Charitina (Hedwig) Fahl ' ' 1305 Sr. M. Leonis (Käthe) Müller Sr. M. Bona (Anna) Pestke, Sr' M' Gunhild Steffen 1307 und Sr. M. Rolanda Abraham 1308 Sr. M, Tiburtia Mischke 1310 Sr. M, Xaveria (Maria) Rohwedder

3. Arme Schulschwestern von lUnserer Lieben Frau 1312 Balda (Anna) Gonschior Sr. M, 1313 Sr. M. Bonosa (Luzia) Peter

4. Frauen aus verschiedenen Ostgebieten 131,6 er Raøm ,) D onauschwäbisch t316 EvaEichinger ',. '. 131,7 Visitøtur Breslaw . b) " 1,317 Maria Bulla 131 8 Domina, Hertha und Maria Meinusch Hild.gttd 1,319 MariaWarzecka ' ', 1,319 Elisabeth Thomas . ' 1320 MarthaJungnitsch '. 1322 Sr.Symphorosa,.," t323 Elisabeth Langer 1,324 Elisabeth Rasel . 1,324 Hedwie Schneider 1,326 Caeiiane (Anna Maria) Klaminger Sr, 1329 Fidelia Sr. 1330 Elisabeth Jungnitsch 1332 Frl. Roßdeutscher , 1332 Visitøtur Danzig . c) " ' 1,332 Irene Halba 1334 Ermknd d) Visitatur 1334 Cäcilia Grabosch 1335 Fieberg und Maria Veronica Fischer ' ' Anna t337 Margaretha \Wiewiorra

XXN Inhaltsverzeichnis

III. GETÖTETE BESCHÜTZER BZ\ü' BESCHÜTZERINNEN DERBEDROHTEN FRAUEN_GEGEN ENDE DES Z\TEITEN \øEUTKRIEGS

1. Donauschwäbischer Raum t340 Geistl. Religionslehrer Kornel Hummel 1340 Geistl. Religionslehrer Stefan Ruppen , . " . 2. Visitatur Breslau 1,341. Erzpriester G.R. Karl Lange , 1342 Kaplan Erich Schewior . " . 1342 Erzpriester Josef Neuber 1343 Erzpriester Robert Grelich 1,344 Pfarrer Leo Görlich 1346 Pfarrer G,R. Dr. Adolph MoePert 1349 Pfarrer G.R, Christop-h Arnolã (zus. mit Margarethe Arnold) ' ' ' ' ' 1350 Pfarrer Dr, Josef Brier ' 1,351 Pfarrer Max Habernoll " . . 1353 Erzpriester G.R, Otto Rust . , 1,354 Pfarrer Georg Michaletz , ' . 1,354 P, Dr. Dr. Bertrand (Franz)Zimolong 1357 Emilie Böhm .

3. Visitatur Ermland 1359 Anton Roweda und Hedwig Roweda 1360 PfarrerFranz Ludwig . ". . 1362 Pfarrer Engelbert Rahmel

4. Visitatur Branitz 1364 Sr. Marie Gabrielis (Monika) Ballestrem

5. [Erz-]Bistum Berlin 1367 Abt Michael (Karl Otto) von \üitowski ' ' ' ' . ' PfarrerPaul Sawatzke . . .'. 1,370

6. Bistum Dresden-Meißen Mutter Augustina von Goppeln (Clara Schuhmacher) 1,374

1378 P ritus goser) Herde 1 Ïifli:.-:::::::.'::i

8. Erzbistum Paderborn 1383 Vikar Robert König

9. Bistum SPeYer 1386 Pfarrer Hermann \Øagner und Anna Fernekeß

XXW Inhaltsverzeichnis

D, BLUTZEUGEN AUS DEN MISSIONSGEBIETEN (2o.JAHRHLINDERT-INcHRoNoLoGIScHERREIHENFoLGE)

I, HIUTRUPER MISSIONARE UND MISSIONSSCH\TESTERN VOM HEILIGSTEN HEMEN (HEUTE PAPUA-NEUGUINEA) (1 904) JESU INKL. TRAPPISTENBRUDER IN BAINING 1391' P. Matthäus Rascher und neun Gefährten

II. MISSIONAR DER MISSIONSGESELLSCHAFT DER OBLATEN DERMAKELLOSEN JUNGFRAU MARIA IN SÜD\øESTAFRIKA (1e0s) P.FranzJäger 1398

III. MISSIONSBENEDIKTINER UND ST. BENEDIKTUS-MISSIONSSCH\øESTERN VON (1e05) ST. OTTILIEN \øÄHREND DES MAJI-MAJI-AUFSTANDS IN OSTAFRIKA Bischof Cassian (FranzAnton) Spiß . ' 1403 1406 Sr.M.Cordula(Regina)Ebert..'. ' '.. 1'407 Sr. M. Felicitas (Elisabeth) Hiltner Br. Andreas (Hubert Hilarius) Scholzen 1'407 Br. Gabriel (Alois) Sonntag 1'407 1408 Sr. M. Valburga (]osefa)Diepolder P,Franziskus(t

rv. FRANZISKANER IN DEN USA (1e08) 1,41,2 P. Leo (Hubert Joseph) Heinrichs

v. SALESIANER DON BOSCOS IN BRASILIEN (i920) 1416 P, Josef Thannhuber .

vI. FRANZISKANER IN (1e27) 1418 P. Hermenegild (Karl) \üäldele

VII. FRANZISKANERIN VON DER UNBEFLECKTEN EMPFANGNIS MARIENS voN BONLANDEN IN BRASILIEN (1e28) 1,422 Sr. M. Benigna (Maria) Schweizer

VIII. HILTRUPER MISSIONARE VOM HEILIGSTEN HERZEN JESU UND FRANZISKANER IN CHINA (1'928-1'e38)

1. Hiltruper Missionare vom Heiligsten Herzen Jesu 1.425 P. Josef Vinkelmann 1428 P, Heinrich Kellner XXV Inhaltsverzeichnis

2. Franziskaner

P. Silvester (Heinrich) Padberg , . . 1433

IX, MiSSIONSBENEDIKTINER VON ST. OTTILIEN IN DER MANDSCHUREI (CHINA) (1,e32-1.e47)

1. Die Abtei Yenki im Vürgegriff der chinesischen Geheimpolizei

2. Kurzbiographien jener Missionsbenediktiner, die in der Diözese Yenki ft¡r den Glauben in den Jahren 1932-1947 gestorben sind P. Konrad(Friedrich) Rtpp ...,. 1438 Br, Engelmar (Maximilian) Zellner 1441, P. Servatius (Otto) Ludwig ,..... 1,442 P. Bonifatius (]osef Adam) Köstler 1,444

x. VTNZENTINER IN ZENTRALAMERIKA (1933) Erzbischof Dr. Augustinus Hombach 1445

xL MrssIoNARE IN CHINA (1.933-1.94s) P. Ludwig Maria (Nikolaus Modest) Paly 1449 P. Alfons Gärtner 1453 1454 P. Joseph Bayerle P, August Hättig 1456 P. Bernhard Polefka 1458 P. Dr. Friedrich Hüttermann 1460 P. Johann Valburg 1463 P. Richard Haas 1464

xri. SALESIANER DON BOSCOS IN BRASILIEN (1e34) P. Johann Fuchs 1467

XIII. STEYLER MISSIONARE UND MISSIONSSCH\øESTERN (GESELLSCHAFT DES GOTTLICHEN \øORTES / DIENERINNEN DES HEILIGEN GEISTES) IN [PAPUA-] NEUGUINEA (1e34-1e45)

1. Steyler Missionar P. Karl Morschheuser 1,472

2. Steyler Missionare - auf der Akikaze BischofJoseph Lörks 1475 P, Franz\üinzenhörlein und 23 Gefährten 1475 't P. Georg Bernd . 477

P. Gerhard Prinz . 1,479

XXVI Inhaltsverzeichnis

3. Steyler Missionsschwestern - auf der Akikaze Sr. Adelaide (Agnes) Kötter 1484 Sr, Alphonsa (Maria) Giele . 1,486 Sr, Anglina(Katharina) Zimmer ..... 1488 Sr, Aquina (Anna) Pohlkötter 1489 Sr, Arildis (Paulina) Engelbrecht ...,. 1491 't Sr, Criscentia (Maria Barbara) Fusenig 493 Sr, Heldemara (fohanna) Scholten 1,495 Sr, Heriberta (Katharina) Joeris 1497 Sr, Hilliganda (Gertrud) Rolvering 1,499 Sr, Iduberga (Veronika) Linden 1501 Sr. Imata (Maria Magdalena) Große Kintrup 1503 Sr, Imeldina (Agatha) Schlesiger 1 505 Sr. Kunigundis (Maria) Vedder 1506 Sr. Machuta (Margaretha) Stijger . 1508 Sr. Monica (Katharina) Surkamp 1 509 Sr. Perpetua (Maria Margaretha) Hanfeld . ' 1,511, Sr, Ubaldine (Maria) Henkel 1,512 Sr. Zeta (Cäcilia) \íagner 1514

4. Steyler Missionare - auf der Yorishime Maru Bischof Franz \Wolf 1518 't 519 P. Josef Schebesta .

5. Steyler Missionsschwestern - auf der Yorishime Maru

Sr, Alberista (Valburga) Dirsch . . , 1,522 Sr. Alquirina (Elisabeth) van Velzen 1524 Sr, Annacrescenz (Mechthilde) Vehinger , . , 1525 Sr. Annetta (Anna) Einzmann 1.527 Sr. Barnaba (Sophie) Zirkel . 1528 Sr. Basiela (Maria) Kammerer 1530 Sr. Bernereda (Magdalena) Kuhn . 1,531, Sr. Constantina (Maria) Krämer 1,533 Sr, Cunera (Marie Elisabeth) Frericks 1.534 Sr, Deotilla (Christine) Gouverneur 1,536 Sr, Dionora (Maria) Uhlenbrock ls39 Sr. Egilberta (Katharina) Bertels . . , 1541, Sr. Emeliana (|osepha) Bürger . .,. . 1542 Sr. Ferdinanda (Gertrud) Mündelein 1544 Sr. Festina(Katharina) Blank .,..., 1546 Sr. Gudulana (Gertrud) Hebing 1,547 Sr. Hermengardis (Marie) Rossa 1,549 Sr. Isbalda (Elisabeth) Klein . 155"t Sr. Loyolina (Maria) Teufel . 1552 Sr. Matritia (Maria) Haag . 1554 Sr. Melasia (Maria) Zölch , 1555 Sr. Milita (Emma) Schäfer 1,556 1558 Sr. Rotrudis (Elisabeth) Tuppinger . . " ' 1 560 Sr, Theophane (Ines) Maier , XXVII Inhaltsverzeichnis

Sr. Theresildis (Eugenie) Brendler . . . 1,562 Sr. Valentina(Rosa) Steinkeller ...., 1.563 Sr. Adulpha (Adriana) Ypelaar . ., . ., 1,565 Sr. Almaria (Agatha) Vorderwülbecke 1567 Sr. Claria (Maria) Südbrock 1569 Sr. Dolorosia (Anna) Ruholl l57l Sr. Domitiana (Geenrudis) Hendriks 1572 Sr, Gertraud (Helene) Hennes ...... 1573 Sr. Godeberta (Adriana) van Beurden 1575 Sr. Theodoriana (Mari) Hallerbach . . 1,577 Sr. Hedwig (Anna) Karzer 1,578

XIV STEYLER MISSIONARE UND MISSIONSSCH\øESTERN AUF DEN PHILIPPINEN (te 42-19 45)

1. Steyler Missionare Bischof Vilhelm Finnemann 1 581 P. Richard Woitaske 1584 P. Bernhard Bonk . 1586 P, Theodor Buttenbruch . . . 1588

2. Steyler Missionsschwestern (1945) Sr. Adelheida (Anna) lJnterseher 1593 't594 Sr. Aloysius (Margareta) Nieder Sr. Ansberta (Agnes) Hoffmann 1,595 Sr. Benedicta (Paula) Diancourt 1,597 Sr. Bernia (Maria) \Øeisert 1s98 Sr. Celia (Palmaria) Molina ts99 Sr. Cesaria (Petronilla) Arjonilla 1,601, Sr. Cleophana (Maria Klara) Schnettler . . 1,602 Sr. Franciscetta (Sophie) Hörth 1603 Sr. Gumberta (Maria) Pichler 1604 Sr. Isburga (Elisabeth) Faulstich 1605 Sr. Passima (Elisabeth Maria Anna) Hartelt 1,606 Sr. Placida (Elisabeth) Schofs . 1608 Sr. Richarde (Margarete) Mzyk 1609 1,61,0 Sr. Victimaria (Bernardina) Jurcovic , ,

xv. MILL-HILL-MISSIONAR AtrF DEN PHILIPPINEN (1e42) P, Friedrich Stoiber 1.612

XVI. BRÜDER DER CHRISTLICHEN SCHULEN DER PROVINZ ZENTRALEUROPA rN MANILA (PHILIPPINEN) (1e4s)

Br. Adolf Gebhard (Alfons) Bender , . . 1649 Br. Berthwin Philiben (Hermann) Gelb 1620 Br. Gerfried (oseph) Hastreiter ..,,.. 1,621,

XXVN Inhaltsverzeichnis

Br. Mumald Villiam (\üilhelm) Hengelbrock 1,622 Br. Lambert Romanus (Ernst) Kämmerling 1,622

Br. Hartmann Huben (Lorenz) Kreitner . . . , 1,623 Br. Friedebert-Johannes (|ohannes) Kuntz . . 1,624 Br. Maximin Maria $ohann Nepomuk) Meier 1,625 Br. Paternus Paul(Alois) Seipel , 1626 Br. Arkadius Maria (Vilhelm) 1,626 Br. Romuald Sixtus (Helmut J 1627 Br. Viktorinus Heinrich (Konrad) Vehle 1628

xvrr. HERZ-JESU-MISSIONARE IN IPAPUA-]NEUGUINEA (1,e43-1'e44) P. Karl Neuhaus und P. Johannes Hemig 1629 Br. Heinrich Zumldey 1,633 P. Karl Borchardt und P. Franz Utsch 1635

xulr, MARTST IN IPAPUA-]NEUGUINEA (1e4s) 't637 P. Vilhelm'Veber

XIX. STEYLER MISSIONARE (GESELLSCHAFT DES GÖTTLICHEN \øORTES) IN CHINA (1,e44-1e52) P 1640 P 1,641,

xx. FRANZISKANER IN CHINA (1947-1.es2) P, Augustin (Karl-Heinz) Holzum 1,645 Erzbischof Cyrillus (Rudolf) Jarre L648

xxr. MrssroNARE DER ABTEI TOK\øON (NORDKOREA) BZ\( DER BENEDIKTINERKONGREGATION VON ST, OTTILIEN UND TUTZINGER MISSIONSBENEDIKTINERINNEN (1,e 4e -te52)

1. Missionare der Abtei Tokwon (Nordkorea) bzw. der Benediktinerkongregation von St. Ottilien P. Witmar 1654 Br. Petrus 1655 Br. Markus (Simon) Metzger ....,. 1655 Br. Eusebius (Maximilian) Lohmeier 1656 Br, Eugen (Michael ) Ostermeier . . . 1656 Abt-Bischof Bonifatius (osef) Sauer 1657 Br. Basilius (Martin) Hauser. 1660 't660 P, Rupert (fosef) Klingseis , . Br. Paschalis (Johann Baptist) Fangauer 1,661 P, Dagobert (Otto Friedrich) Enk 1,662 P. Dr. Lucius (Konrad) Roth 1662

XXIX Inhaltsverzeichnis

P. Gregor (Karl) Steger t663 Br, 1664 1664

Br, Ludwig (Karl) Fischer . . . . . 1665 P. Kanut (Benedik$ Graf des Enffans d'Avernas 1666 P. Gregor (Ludwig KarlFriedrich) Sorger 1666 Br. Hilarius (BenedikQ Hoiß . 1667 Br. Solanus (RudolÐ Hermann 1,667 P. Anselm (Josef) Romer .,. . . 1668 Br. Ildefons (Andreas) Flötzinger 1668 Br, Gottlieb (|ohann Baptist) Auer . 1669 P. Kunibert (Blasius) Ott . . 1669 P. Dr. Arnulf (fosef) Schleicher und vier Gefährten 1670

2, Tutzinger Missionsbenediktinerinnen Sr. M. Eva (Eugenie) Schütz 1671 Sr. M. Fructuosa (Maria) Gerstmayer 1,671

XXIi. MISSIONARVOM HEILIGSTEN HERZEN JESU UND KLEINE BRÜDERJESU IM KONGO (HEUTE DEMOKRATISCHE REPUBLIK KONGO) (1e64)

1. Missionar vom Heiligsten Herzen Jesu P, Karl Maria \Øeber 1,672

2. Kleine Brüder Jesu Br. Bernhard Ignatius Sarnes 1,677 Br, Heinz vom Kreuz (Heinz) Eberlein . , . . . , 1679

xxIIL SALESIANER DON BOSCOS IN BRASILIEN (1e76)

P, Rudolf Lunkenbein . . ., . . 1,682

XXIV MISSIONSDOMINIKANERINNEN VOM HEILIGSTEN HERZEN JESU IN RHODESIEN (HEUTE SIMBABWE) (1e77) Sr. Magdala (Christa Elisabeth) Lewandowski 1,687 Sr. Epiphany (Berta) Schneider 1688 Sr. Ceslaus (Anna) Stiegler 1,689

xxv JESUITEN IN RHODESIEN (HEUTE SIMBAB\øE) (1e78) Br. Bernhard Lisson und P. Gregor Richen 1690 P. Gerhard Pieper . 1694

XXX Inhaltsverzeichnis

XXVI. MARIANNHILLER MISSIONARE UND (MARIANNHILLER) MISSIONSSCH\øESTER VOM KOSTBAREN BLUT INKL. MISSIONSÄRZTIN IN RHODESiEN (HEUTE SIMBAB\üE) (1,e76-1e88)

Sr. Francis (Elsbeth) van den Berg . , t689 Bischof Adolph (Gregor) Schmitt 1700 P. Possenti (Anton) Síeggartner 1704 Dr. Johanna Decker 1707 Br. Peter (Edmund) Geyermann t71,1 P, Edmar(Georg) Sommerreisser ...., 1,71,3 Br, Kilian (Valentin) Knörl . 1716

xxur. JESUTT rN osTTrMoR (leee) P. Karl Albrecht 1,71,9

INDEX

Personenregister 1723

I. Martyrer 1723 1, Køtholiþ.en 1723 2. N icbtþ.øtholiþen in öþ.urnenisch en Gruppen '1736

II. Sonstige Personen des 20. Jahrhunderts 1736

Ortsregister 1778

Verzeichnis der Abbildungen 1,826

XXXI