2010Eko Kilometroak

testuak: Joxi Ubeda larunbata,2010eko urriaren 2a kilometroak berria

GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS HARTU BOSTEKOA berria - oarsoaldeko hitza 02 kilometroak ›› mezua 2010eko urriaren 2a,larunbata

irabaziak horretarako erabiliko dituzte. «Gipuzkoako ikastola guztion- tzat izango da jai egun handia, baina bereziki gure ikastolarentzat, Pasaia-Lezo Lizeoarentzat», esan du Pasaia-Lezo Lizeoko lehendakari Junkal Mintegiak. «Urte osoan prestaketa lanetan aritu ondoren, egun horretan gure hezkuntza komunitate osoa jarriko da martxan Lezon egiten ari ga- ren ikastolaren alde eta gure herriak behar duen eskola eredu propioaren alde». Horretarako, Kilometroen jaia behar bezala prestatzeko, Pasaia- ko eta Lezoko herritarren, elkarteen eta erakundeen laguntzaz dihardute Pasaia-Lezo Lizeoko irakasle, langile, ikasle eta gurasoek. «Jende multzo handia izango gara, beraz, lanean egun horretan. Eta hori hala izango bada, denon arteko kohesioa landuz lortuko dugu».

Eskualdeko lau udalerrien laguntza Eskualdeko lau udalerriak ere jaia babesteko laguntza eman dute, Ki- lometroen antolatzaileek eta Oar- soaldea Garapen Agentziak elkar- LEKUKOA. Donostiako Zurriola ikastolako arduradunek lekukoa ematen Pasaia-Lezo Lizeoko arduradunei,iazko Kilometroetan. ANDONI CANELLADA / ARG.PRESS lanerako sinatu zuten hitzarme- nak zehazten duenez. Oarsoaldea Garapen Agentziak euskara zabaltzeko eta normaliza- tzeko hainbat ekimen ditu urtean, eta ekimen horiek gauzatzeko, gi- EUSKARAREN JAI HANDIA zarte eragileekin eta erakunde pu- blikoekin lan egiten du. Hitzarmen hori Oarsoaldearen ‘Hona bostekoa’leloarekin ospatuko da Kilometroen jaia,urriaren 3an. Lezon ikastola berria Enpresa Zentroan sinatu zuten, egiteko beharrezkoa den dirua lortu nahi dute Pasaia-Lezo Lizeoko arduradunek. Oiartzunen, uztailean. Haritz Sa- laberria Oarsoaldea Eskualdearen Garapen Agentziako lehendakari eta Lezoko alkatea, Aitor Etxebe- asaia-Lezo Lizeoko ekitaldian esan zuenez, Hona hi- San Pedro— eta Lezok osatzen du- ruak, Gipuzkoako ikastolen rria Oiartzungo alkatea, Maider (Gipuzkoa) irakasle, tzarekin adierazi nahi dute beren ten eremua adierazten du, batetik. 2010eko jaian ere azaldu nahi di- Ziganda Pasaiako alkatea, Joseba ikasle eta gurasoek egitasmoa eskaintzen dietela Pa- Eta ikastolak dituen bost helbu- tuztenak. Etxarte Errenteriako Udaleko Hi- Hona bostekoa leloan saiako badiari eta etorkizunari; ruak, Kilometroak antolatzeko Pasaia-Lezo Lizeoan ikasle ko- rigintza zinegotzia eta Pasaia-Lezo laburtu dituzte ikasto- eta, horrekin batera, ona adiera bost arrazoiak, bestetik: «Gure purua asko igo da, eta Lezon egon Lizeoko lehendakari Junkal Min- Plaren egitasmoa eta 2010eko Kilo- ere ekartzen du gogora. seme-alaben hezkuntza, euskara, den eskaera kontuan izanik, Le- tegia izan ziren hitzarmena izen- metroen ardatz nagusia. Bostekoa hitzak ere adiera bikoi- euskal kultura, Euskal Herriko es- zon beste ikastola bat zabaltzea petzen. Junkal Mintegia Lizeoko lehen- tza du. Pasaiako lau barrutiek — kola propioa eta Lezoko ikastola erabaki dute Lizeoko arduradu- Pasaiako alkate Maider Zigan- dakariak Kilometroen aurkezpen Antxo, Donibane, Trintxerpe eta berria». Horiek dira bost helbu- nek. Aurtengo Kilometroetako dak esan zuenez, «egunean ber- berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata mezua ‹‹ kilometroak 03

tan, urriaren 3an, Oarsoaldea Ga- rapen Agentziak karpa bat jarriko du eskualdearen erakusleiho gisa». Karpa horretan eskualdearen ezaugarri nagusiak eta herri ba- koitzeko turismo baliabideak eza- gutzeko aukera egongo da, Zigan- daren arabera: «Jende askoren bi- sita izango dugu Kilometroen baitan. Turismo baliabideez gain, eskualdeko euskararen errealita- tera hurbiltzeko aukera ere izango da». Bestalde, Oarsoaldea Garapen Agentzia, hainbat publizitate eus- karriren bidez, presente izango da, lau udalen izenean, zirkuituan ze- har. Hitzarmenaren bidez, gainera, Oarsoaldea Garapen Agentziak es- HITZARMENA. Oarsoaldea Garapen Agentziako,eskualdeko lau udalerrietako eta Pasaia-Lezo Lizeoko ordezkariak,Kilometroak 2010 eta Oarsoaldea kualdeko «enpresetarako bidea Garapen Agentziaren arteko elkarlanerako hitzarmena sinatzeko ekitaldian. IKER VIDAL / OARSOALDEKO HITZA erraztuko die» Kilometroen anto- latzaileei, diru bilketan, publizitate salmentan eta babesle bilake- tan.

Bost denda Aurtengo Kilometroen arropa eta gainerako produktuak saltzeko, bost denda zabaldu ditu Pasaia- Lezo Lizeoak. Trintxerpeko Sera- fin Esnaola plazan, Pasai Antxoko Zumalakarregi kalean, Pasai Do- nibaneko Donibane kalean, Pasai San Pedroko Herriko Plazan eta Lezoko Donibane kalean daude denda horiek. Emakume, gizon eta haurren- tzako arropa eros daiteke, goitik behera janzteko: mahuka luzeko elastikoak, motzekoak eta mahu- karik gabekoak, jertseak, jertse txanodunak, alkandorak, galtzak, soinekoak… Beste hainbat produktu ere bai: poltsak, bizkar zorroak, panpinak, osagarriak, ardoa, erlojuak, USB memoria euskarri bat… DENDA. Kilometroetako arropa,Lezoko dendan. NAGORE VEGA / OARSOALDEKO HITZA Kilometroetako dendetan orain arte izan diren salmentekin gustu- tik, materiala erosteko orduan jen- dozenaka lagunek». Aurtengo Ki- tengo Kilometroetako materiala, metroen produktuak saltzeko, ra daude. «Oso pozik gaude», esan dearen erantzuna oso ona izan de- lometroetako materiala goraipatu adin guztietarako aproposa». abendutik irailera arte, herri ho- du 2010eko Kilometroetako den- lako eta, bestetik, dendetan lan du Idoia Loinazek, Kilometroetako Kilometroetako dendetan ari- rietan jaiak, azoka bereziak, estro- den arduradun Idoia Loinazek Ki- egiteko eta materiala saltzeko ere denden arduradunak: «Egia esan, tzen direnek irteera ugari egin di- padak edo ekitaldi aipagarriren lometroak 2010 aldizkarian. «Bate- prestasun handia agertu dutelako oso polita bezain modernoa da aur- tuzte Gipuzkoako herrietara, Kilo- bat zegoela baliatuz. berria - oarsoaldeko hitza 04 kilometroak ›› elkarrizketa 2010eko urriaren 2a,larunbata

AGUSTIN MIGELTORENA › PASAIA-LEZO LIZEOKO ZUZENDARIA baina perspektiba historiko bat hartuta, argi dago pauso nabarmenak eman direla, eta hor ikastolak garrantzi handia izan du. Ikastola ez da bakarra izan zere- «Seme-alaben hezkuntza gin horretan, euskaltegiak eta beste eskolak ere hor egon dira, eta segur aski gizartearen kontzientzia, baina eragile nagusieta- da gure xede nagusia» ko bat gure ikastola izan da. Kanpotar ugari dago Oiartzual- dean. Oiartzualdea oso nafarra da, eta Pasaia-Lezo Lizeoan «animoso» daude,eguna iritsi zain,eguraldi ona egingo duen esperoan. Pasaia ere bai. Egia da Oiartzual- dean Oiartzun dagoela, herri euskalduna, baina Pasaia ere badago. Kilometroak jaiaren bezperan «ur- ladan krisian dagoela uste dut, eta, Bai. Lezoko ikastolaren beharra aurre egiteko, era arduratsuan Pasai Antxon %20 izan daitezke duritasun kontrolatua» eta «estres beraz, ontzat jotzen dut, ez baike- nabarmena da. Lizeoa haziz joan eta erantzukizunez. Horretara nafarren seme-alabak, Nafarroa- jasangarria» sentitzen duela adie- nuen hainbeste espero krisi ekono- da, ikasle kopuruan eta lerro kopu- goaz, hori da konpetentzietan hez- tik portura edo Luzuriaga ontzio- razi du Agustin Migeltorenak, hau mikoa eta bestelakoak direla eta. ruan, urtero hartzen ditugun hau- tea, eta gure helburu nagusia. lara etorritakoen seme-alabak, da, «urduritasun sanoa» duela. Uste dut balekotik gora ari garela rren kopuruak beste lerro bat es- Horretarako, baliabide piloa jarri baina kopuru handi bat Gaztela Bere bulegoan ari da lanean, Pa- denean, parte-hartzean ere bai. katzen baitigu, eta denon artean behar dugu martxan, eta horrek eta Espainiako beste toki batzue- saia-Lezo Lizeoko eraikin nagu- Ondo dago, gustura gaude. hori erabaki genuen orain dela biltzen du hezkuntza komunitate tatik etorri da. Trintxerpen, berriz, sian, ikasleak beren ikasgeletan Seme-alaben hezkuntza,euskara, urte batzuetako batzarrean. Jaki- osoa. lautik hiru galiziarrak edo portu- ari direla. euskal kultura,Euskal Herriko es- na, azpiegitura egokitu egin behar Pasaia-Lezo Lizeoa garrantzitsua gesak dira; galiziarrak gehienbat. Eguna iritsi zain zaudete. kola propioa eta Lezoko ikastola genuela eskatzen zigun horrek. da eskualdean. Beraz, hori gara gu. Uste dugu gauza gehienak ongi berria dira bost arrazoi aurtengo Beraz, eraikin nagusia masifikatu- Bai. Eskualde honetan eskola enti- Une honetan Pasaia-Lezo Lizeo- daudela prestatuta, antolatuta. Kilometroak antolatzeko.Hona ko ez bazen, beste zerbait egin be- tate asko dago. Egia esan, hemen, an matrikulatuta dauzkagun ikas- Orain dela hamahiru urte, Kilome- bostekoa leloak horiei erreferen- har genuen, eta hor kokatzen da Oiartzualdean, mugaz hitz egitea leetatik %50 izan daiteke familia troak Pasaia-Lezon egin zenean, ni tzia egiten die.Zerbaitazpimarra- Lezokoa. Halaber, Lezoko ikastola oso zaila izaten da batzuetan: Lezo, euskaldunekoak, eta kontuan iza- ez nengoen batzorde iraunkorre- tuko al zenuke? beharrezkoa da Lezoko familiek Pasaia, Errenteria, Donostia… nik gurasoetako bat euskalduna an, baina antolatzen eta laguntzen Horrelako jai bat antolatzeko, nor- Haur Hezkuntza etxetik gertu iza- Baina gure presentzia handia da, bada hartzen dela familia euskal- aritu nintzen, eta badago aldea, ga- malean arrazoi ekonomiko bat teko aukera izan dezaten. batez ere badiaren inguruan. Ga- duntzat. Erdalduna den portzen- rai hartan askoz ere antsietate egoten da; kasu honetan ere bai: Lezoko ikastola berria jadanik rrantzi handiko proiektua da. taje handia dago hemen. Pasai Do- handiagoarekin bizi baikenuen Lezoko ikastola. Baina, gero, bada- eraikitzen ari dira; martxoan hasi Euskalduntzean eta euskararen nibane, San Pedro… gune histori- Kilometroak jaiaren bezpera. go hezkuntza komunitate osoa gai- ziren. Haur Hezkuntza eta Lehen normalizazioan behintzat bai. ko euskaldunak badira, baina Aurtengo egitura egonkorragoa nerako helburu horien alde lan Hezkuntza irakatsiko da Lezoko Bai, hala da. Ni Pasai Antxora gune historiko horiek txikiak dira da, eta horrek lasaitasuna ematen egiten: euskara, euskal kultura, ikastola berrian. aspaldi etorri nintzen, 12 urte besteen aldean. du. Baina, jakina, 1.600 boluntario gure seme-alaben hezkuntza eta Pasaia-Lezo Lizeoaren beste pre- nituela. Gogoan dut ordurako Ikastola honetan, esetokietan bilatu behar dira, hamahiru ba- gure eredu propioa. Azpimarraga- mia edo erronkarik azpimarratu ikastola sortzen hasita bazegoela, irakurtzen ahal diren haurren ize- tzorde osatu behar dira… Kontu rria da azken helburu hori: Euskal nahi duzu? baina ni eta gurasoak mundu nei erreparatuz gero, argi dago asko daude lotu beharrekoak, eta Herriko eskola propioa, ikastolen Baditugu erronka pedagogikoak horretatik aparte bizi ginen, eta hainbat jatorrikoak direla: euskal- beti dago urduritasun puntu hori, eredu propioa, Euskal Herriko gai- ere, Kilometroen zera hori gaindi- euskaldun gisa arrotz sentitzen dunak, galiziarrak, portugesak, baina kontrolatua esango nuke. nerako ikastolekin batera aldarri- tzen dutenak. Erronka batzuk ai- nintzen. Nik Antxon ez nuen inon espainiarrak, arabiarrak... Ikasto- Lanak itota? katzen dugun eredua. patzearren: teknologia berriak ge- inoiz euskara entzuten. Orain lan ez diogu sekula begiratzen abi- Ez. Kontua da ikasturte hasiera Lezok ikastola bat behar duela al- letara behar bezala eramatea eta azterketa bat eginez gero, ez litza- zenari, baina argi dago nahasketa hemen dagoela, eta ikasturte ha- darrikatzen duzue. didaktikoki behar bezala erabil- teke gogobetekoa izango emaitza, handia dagoela gure ikasleen arte- sierak dakartzan arazoak ere ber- tzea, gure hezkuntza konpeten- an, mestizaje handia. Hori da Pa- tan direla. Beraz, gurean beti ego- tzietan gehiago oinarritzea eta ez saia. ten da urgentziazkoa eta hain ur- «Uste dut balekotik hainbeste kontzeptuetan, eta eus- «Erdalduna den 1997ko Kilometroekin alderatuz, gentziazkoa ez denaren artean kara. Izan ere, hau ez da Abaltzis- zerbait azpimarratuko zenuke bereizteko beharra. Baina ez dugu gora ari garela keta, nolabait esateko. Oiartzual- herritarren ehuneko ibilbidearen gainean? antsietatearekin bizi Kilometroak denean, dean gaude, Pasaian, Oiartzualde- handia dago Lezon izan zen, inguru polit bate- antolatzeko lana. Urduritasuna parte-hartzean ere ko lekurik erdaldunean, eta Pasaia aldean» an: mendia, berdea... Tartean, bai, baina antsietaterik ez. Animo- bai; gustura gaude» Oiartzualdea ez da Segura. malda dezente zeuden, eta jendea so gaude. Erronka horiei aurre egitea dira horregatik haserretu egin zen. Eskualdeko herritarren,elkarteen Pasaia-Lezo Lizeoaren helburuak. «Euskalduntzean Aurtengo ibilbidean, berriz, bada- eta erakundeen laguntzarekin «Natura eta Ikastolaren helburua gure hez- pauso nabarmenak go hori guztia, baina Lezoko her- eta parte-hartzearekin gustura? industria,bien arteko kuntza proiektuan horixe dauka- eman dira eskualde doila eta airean dagoen txatar Bai, azpimarragarria da. Kontuan gu jarrita. Gure xede nagusia da hautsa ere ibilbidean egongo da, izanda une honetan gizarteak ez nahasketa dago seme-alaben hezkuntza. Etorkizu- honetan,eta hor Algeposa gunean. Natura eta duela justu parte-hartzea babes- ibilbidean; gure neko bizitzan haiek molda daite- ikastolak garrantzi industria, bien arteko nahasketa ten. Auzolanaren balioa azken bo- errealitatea da» zen, bai ikasteko, bai bizitzari handia izan du» da gure errealitatea. berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata elkarrizketa ‹‹ kilometroak 05

AURKEZPENA. Agustin Migeltorena —argazkian,lehenengoa ezkerretik hasita—,Kilometroan aurkezpen ekitaldian,eta haren aldamenean:Amancay dantzaria —behean—;Junkal Min- tegia,Pasaia-Lezo Lizeoko lehendakaria;Mikel Astarloza,txirrindularia eta Pasaia-Lezo Lizeoko ikasle ohia;Igor Elortza,Ikastolen Elkarteko kidea;Arantxa Manterola,Gipuzkoako Ikastolen Elkarteko lehendakaria;eta Boxton,Kilometroetako maskota. IMANOL OTEGI / ARGAZKI PRESS berria - oarsoaldeko hitza 06 kilometroak ›› maskota 2010eko urriaren 2a,larunbata

Paki Mendizabal, Ina Mariezku- rrena, Leire Pagaldai, Eñaut Begi- ristain, Iñigo Labaka eta Urko Lo- petegi. Sei horien artean dago Box- ton. Saria potoloa da: 2010eko Kilo- metroetako materiala. Lehiake- tan parte hartzeko azken eguna Kilometroen eguna da, urriaren 3a. Egun horretan bertan jakin- minak asetuko dituzte, baita saria banatu ere.

Pertsonaia kutuna Boxton aski ezaguna da eskualdean. Pertsonaia kutuna bilakatu da haurrentzat. Aurtengo Kilome- troen inguruko ekitaldietan parte hartu ez ezik, Pasai Antxon ibili da, sanferminetan, iragan uztailean —Saltseroen konpartsak sal- tsero nagusi izendatu zuen, eta kalez kale aritu zen, dantzan eta kantari, zapi gorriarekin—, Lezo- ko inauterietan, otsailean, eta Trintxerpeko Musikaz Blai ekital- diaren aurkezpenean ere izan zen maiatzean, besteak beste. «Gipuzkoako bazter guztietara joan naiz urte osoan, eta denei go- gorarazi diet urriaren 3an Kilome- troak festa egingo dugula Lezon», Boxtonek berak Kilometroak 2010 aldizkarian esan duenez. Gelditu gabe ibili da aurten: SAREAN. Boxton,Interneteko sare sozialak erabiltzen. ERIK GARTZIA / OARSOALDEKO HITZA «Besteak beste, eskualdeko jaietan ibili naiz, pailazoekin jolasean, txirrindulari artean, bertsola- «Logotipoak berak indar han- ri artean, baita dantzari artean dia du, Kilometroen irudia den ere». NOR DA BOXTON? neurrian, eta logotipoa eta masko- Adiskide ugari egin ditu: Pa- ta berdina izateak erraztasuna saia-Lezo Lizeoko ikasle, guraso, ematen dio jendeari berehala iden- irakasle eta langileak, eta eskual- Maskotaren azpian nor ezkutatzen den Kilometroen egunean tifikatzeko». deko herritarrak ez ezik, Reala fut- jakinaraziko dute antolatzaileek. bol taldeko jokalariak, Pirritx, Po- Jakin-min handia rrotx eta Marimotots pailazoak, Guztien ahotan dabil: «Zein dago Donostiako Lilaton herri lasterke- Boxtonen mozorroaren azpian? tako parte-hartzaileak eta beste urtengo Kilometro- kien bost proposamenak irudika- egitura du barruan. Guztira, ha- Mutila edo neska al da?». Denei ja- milaka lagun Interneteko sare so- en irudiak Boxton du tuko zituena; bostekoan zegoen, mar kilogramo inguru pisatzen kin-min handia piztu baitzaie Pa- zialen bitartez. izena. Leire Oiaga da beraz, irudiaren giltzarria», Oiaga- du. saia-Lezo Lizeoko Kilometroetako Boxtonen sortzailea, ren hitzetan. Gandorrean dituen bost kolore- maskotaren azpian nor ezkuta- Sare sozialak Pasaia-Lezo Lizeoko Boxton ez da irudi huts bat, Lei- ak Pasaiako badia inguratzen du- tzen ote den jakin nahian. Izan ere, sare sozialek ematen di- Aikasle ohia da, eta gaur egun disei- re Oiagak azpimarratu duenez: ten herrien koloreak dira: San Pe- «Batez ere gazteen artean sortu tuzten baliabideak «ustiatzeko», natzaile moduan lan egiten du. «Logotipoarekin lanean ari ginela, droko morea, Trintxerpeko urdi- da jakiteko gogo hori», esan du Lo- hainbat tresna baliatzen ditu Kilo- Boxton irudiari edo maskotari izenak jartzen hasi, eta poliki-poli- na, Antxoko gorria, Lezoko berdea rea Muguruzak, Pasaia-Lezoko Li- metroen webguneak: Facebook panpina itxura eman dion arti- ki izaera propioa hartu zuen. Ha- eta Donibaneko arrosa. zeoko Kilometroetako komunika- eta Tuenti. Horien bidez, Gipuzko- saua, berriz, Marisa Egaña da. sieran logotipo huts bat zen, eta, «Leirek asmatutako logotipoa zio arduradunak. Hori horrela, Ki- ako ikastolen jaiei buruzko infor- «Leloa ongi deskribatuko zuen gero, 2010eko Kilometroen masko- maskota izatea eskatu zidatenean, lometroen webgunean (www. mazioa jasotzen ahal dute erabil- irudi bat sortu nahi nuen, erraz ta izan zitekeela pentsatu genuen; logotipoa bera pertsonaia izatea kilometroak.net) Nor da Boxton? tzaileek. identifikatuko zena, eta ikastolak orduan jaio zen gure Boxton». pentsatu nuen, logotipoarekin izeneko lehiaketa jarri dute mar- Halaber, Kilometroak jaiari bu- badia inguratzen duten bost ba- Egañak apargomaz osatu du pertsonaia bat sortzea baino txan. ruzko bideoekin kanal bat zabaldu rruti edo herriei eskaintzen diz- Boxton panpina. Burdin harizko gehiago», dio Marisa Egañak. Guztira, sei hautagai daude: dute YouTuben. berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata publizitatea ‹‹ kilometroak 07 berria - oarsoaldeko hitza 08 kilometroak ›› pasaia-lezo lizeoa 2010eko urriaren 2a,larunbata

IKASTOLA. Pasai-Lezo Lizeoak ikasketa integralak eskaintzen ditu. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS

Trintxerpeko ikastolak sortu zi- eskaera. 880 ikasle bilduko zituen ren. ikastetxe bat sortzeko baimena es- Beraz, badiaren inguruko bost katu zuten. ETENGABE HAZIZ ikastolak jadanik martxan ziren Era berean, Pasai Donibaneko 60ko hamarkadaz geroztik. Azpie- 5.465 metro koadroko orubea es- gitura falta, ordea, nabarmena kaini zien udalak ikastolei, lizeoa Egun,0 eta 18 urte arteko 1.164 ikasle aritzen dira Pasaia-Lezo Lizeoan. zen. Indarrak bildu eta batasun eraiki zezaten. 1976an, badiaren bidea zela egokiena ikusi zuten inguruko bost ikastola horiek bat garai hartako ikastoletako ardu- egin, eta Pasaia-Lezo Lizeoa sortu asai Antxoko ikasto- Dena den, «hezkuntza euskal- Francoren diktadurarekin, ordea, radunek. 1972. urtean hasi ziren zen. lak 50 urte beteko ditu dunaren eta propioaren aldeko bertan behera geratu ziren ahale- bateratzeko beharra aztertzen. Pasaia-Lezo Lizeoak ikastetxe 2010ean; badiako gai- lana» aspaldi hasi zuten Pasaia eta gin horiek. Urte horretan bertan, 1972ko integrala izateko bidea hartu du nerako ikastolak Lezo herrietan, Pasaia-Lezo Lizeo- Geroztik, 1960an, berriz ere ekin ekainaren 19an eginiko osoko bil- urteotan. Haurra eskolan hasten 60ko hamarkadan ko arduradunek azpimarratu du- zioten hezkuntza euskaldun eta kuran, Pasaiako Udalbatzak bere denetik goi mailako ikasketak Psortu ziren. Ikastolak horiek batu- tenez. Izan ere, aurreko mendean, propioaren aldeko lanari: lehenen- egin zuen barrutietako ikastoleta- bitarteko ziklo guztiak eskaintzen ta sortu zen lizeoa 1976an, Pasaia- errepublika garaian, Lezon eskola go ikastolak sortu ziren Pasai An- ko ordezkariek Espainiako Hez- ditu, goi mailako zikloak edota ko eta Lezoko herritarren ekime- euskalduntzeko ahalegina egin txon eta Lezon, eta handik gutxira, kuntza eta Zientzia Ministerioa- unibertsitaterainoko ikasketak. nez. zuten herritarrek. Gerra osteko San Pedroko, Donibaneko eta ren ordezkaritzan aurkeztutako Kalitate egitasmo integratua berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata pasaia-lezo lizeoa ‹‹ kilometroak 09

deitzen den gestio eredua lantzen du Pasaia-Lezo Lizeoak. «Baina, edozein kalitate eredutik harago, etengabeko hobekuntza beharrak mugiarazten gaitu. Ebaluazioan oinarrituta, gure jarduera osoa aztertzen dugu, nola kudeaketa hala jarduera pedagogikoa. Zere- gin horretan, ez dira langileak bakarrik inplikatu behar, gurasoek eta ikasleek ere hartu behar dute parte». Lizeoa bere ingurunean erabat txertaturik dago. «Hezkuntzaz ari HAURRAK. Hainbat haur,beren irakaslearekin,Antxoko Haur Hezkuntzarako ikastolan (ezkerrean);eta ikasleak jolasean,Euskaraz Bizi Ekimenaren garenean, gizarteak agintzen dio barnean,Pasaia-Lezo Lizeoko jolastokian. URKO ETXEBESTE / OARSOALDEKO HITZA eskolari; gizarteak elikatzen du eskola, eta, ezinbestean, eskolak, eraldatzaile izango bada, elikatu egin behar du gizartea», azpimarratu dute Pasaia-Lezo Lizeoko arduradunek. «Horretan dihardugu, gizartearen nahiak aurreikusiz, gizartearen esanetara; gizartearen nahiak asez, gizartea eraldatuz. Plantea- mendu horretatik abiatuta, klaus- tro egonkor eta dinamiko baten ekimenari esker, urtero hainbat proiektu berri jartzen dira martxan».

Kultura eragilea Pasaian eta Lezon Lizeoak Pasaian eta Lezon urteotan izan duen eragina handia izan da. Euskararen eta euskal kultu- raren aldeko lana egiteaz gain, Pasaia-Lezo Lizeoa betidanik izan da kultura eragile. Besteak beste, 1997ko urriaren 5ean Kilometroak jaia antolatu zuen, eta urteotan hamaika ekimen bultzatu ditu: dantza taldeak, antzerki tailerrak, kantu txapel- ketak, inauteriak, Korrika, Santa Ageda bezperako kalejira, San Tomas eguna, San Sebastian jaia, eta gurasoen eta haurren parte- hartzea bilatzen duten beste hainbat ekitaldi, kultura arlokoak eta kirol arlokoak.

Lezoko ikastola berria Urteotan, lizeoa nabarmen hazi da, eta etengabe haziz jarraitzen du ikasle kopuruari dagokionez eta ikasketa lerro kopuruari dagokionez. Egun, 1.164 ikasle aritzen dira. «Matrikulazioa asko handitu zaigu», dio Junkal Mintegiak, Pasaia-Lezo Lizeoko lehendaka- riak. Eraikin nagusia ere txiki gera- tzen ari da, eta Lezoko familiei eskaerari jaramon egin, eta duela urte batzuetako batzarrean Lezon ikastola berria eraiki behar zela erabaki zuten Pasaia-Lezo Lizeo- ko arduradunek. 2010eko Kilome- troetako diru irabaziak horretarako baliatuko dituzte. Lezoko ikastola berria jadanik eraikitzen ari dira. Haur Hezkun- tza eta Lehen Hezkuntza irakatsiko dute ikastola berri horretan. Ondorioz, Lezoko familiek hurbil izango dute ikastola. «Guk oso argi izan dugu beti haur txikiak etxetik hurbil izan behar ditugula», Mintegiaren hitzetan. berria - oarsoaldeko hitza 10 kilometroak ›› argitalpenak 2010eko urriaren 2a,larunbata

LEZOKO IKASTOLAREN HISTORIA

'Lezoko ikastolaren sustraiak' izenburuko liburua plazaratu du Agustina Pontestak, Lezoko bake epaile eta idazleak. 60ko eta 70eko hamarkadetan zabalik egon zen Lezoko ikastola hura.

gustina Pontestak Hasierako jendearen lekukotzak (Lezo, 1950) maiatza- jaso zituzten, eta pentsatu nuen ren hasieran aurkez- egun bizirik daudenen lekukotza tu zuen Lezoko ikas- jasotzea. Argazki piloa ere bage- tolaren sustraiak li- nuen Orratx! aldizkarian. Liburua Aburua, Lezoko Gezala entzunare- osatzea ez zait asko kostatu». EGILEA. Agustina Pontesta,Lezoko ikastolaren sustraiak liburuarekin. ERIK GARTZIA / OARSOALDEKO HITZA toan. Ez zen aurkezpen soila izan. Izan ere, ikastolaren hainbat pasa- Ikastolen sorrera Baina 1936ko gerrak hori guztia Agustina Pontesta 1969an hasi amek taldeak egin zituzten. Ipar dizo eta gertakizun kontatu zituz- Liburuan, XIX. mendetik hasten eten zuen. «50eko hamarkadan zen lanean Lezoko ikastolan. «Bai- Euskal Herriko jendearekin eta ten, bai Pontestak berak, baita aur- da orduko giroa azaltzen. «Fran- hasi ziren Elbira Zipitria-eta Do- na bi urte lehenago hasi ginen Errenteriako jendearekin ere ha- kezpen ekitaldian berarekin izan tziako Iraultzaren ondoren hasi zi- nostian ikastolarekin. Aurrekoen prestatzen. Titulu gabekoak ginen rremana genuen. Bilera asko egi- zirenek ere: garai hartan ikastolaren Frantzian eta Espainian libu- jarraitzaileak ziren, eta zubi mo- gu, eta bakarra zegoen titulua baten genituen». ko guraso zen Irene Salaberria, or- ru politikoak eskoletan sartzen. duan aritu ziren. Gainera, haren zuena. Apaiza ere karguan zegoen. duko bazkide laguntzaile Exteban Irakasle euskaldunak erabiltzen ahizpa irakaslea zen Frantzian, Jende abertzalea bildu zen ikasto- Oroitzapen gozoak Olaizola Munekoeta garai hartako zituzten. Lezon, adibidez, Antonio eta pedagogia mota berria ekarri lan, eta batzarrak eta abar egiten Irakasleak ekartzen zituzten Ka- irakasle Jone Zabala. Aurkezle la- Berasategi zen irakaslea 1870. ur- zuen. Aurrerapena izan zen: nes- hasi ziren. Orduan titulua zuen an- taluniatik eta Frantziatik ikasta- netan, berriz, ikasle ohi bat aritu tearen bueltan. Herria erdaldun- kak eta mutilak elkarrekin egoten dereñoak utzi egin zuen, uste bai- roak emateko. «Eta eskolei dago- zen: Joxe Luix Agirretxe. tzeko helburua zuten. XX. mende- ziren gela berean, erlijiorik ez zen tzuen ez zirela berarekin fidatzen. kienez, beti kalean egoten ginen. Mahai-inguruaren ostean, Lezo- aren hasieran jendea ez zegoen ematen... Borroka handiak izan zi- Gero hainbat herritarrek dirua ja- Ingurunearekin harreman handia ko ikastola berriaren irudi birtua- ados horrekin, eta horri erantzute- ren erlijioarekin». rri zuten, eta aurrez fabrikatutako genuen, hara eta hona joaten gi- lak erakutsi zituzten. ko sortu ziren ikastolak». Lezon, 1960an sortu zen berriro etxe bat erosi zuten, Markesanen nen abesten. Irakurketaz nola ira- Liburua osatzeko ideia 2010eko Lezoko ikastolaren sustraiak li- ikastola. «Industrializazioa hasi ikastola jartzeko. Gerra garaiko kaspenaz oso oroitzapen polita Kilometroak jaia antolatzen hasi buruan irakur daitekeenez, zen Lezon, eta herri kontzientzia obusak eta guzti atera zituzten». dut. Orain, Ipar Euskal Herrian, zirenean bururatu zitzaion Agus- 1912an Agustina Lizarazu eskolak berriro esnatu zen». Dirua jartzen, ikastolaren baz- Seaskakoak modu horretan ari- tina Pontestari. «Batzuk dirua bil- ematen hasi zen Lezoko Kale Na- kideak bilatzen... lagun ugarik tzen dira». tzen hasi dira, eta horiei laguntze- gusiko iturriaren ondoko etxean. egin zuen lan Lezoko ikastolaren Orduko hezkuntza gaurkoa beko egin dut», esan zion Oarsoalde- «Kristauak, euskaraz eta denei ire- «Jende askok alde. «Jende askok lan egin zuen zain arautua ez zegoela dio Agusti- ko Hitza-ri, liburuaren aurkezpen kiak ziren eskolak. Gainera, joera Lezon ikastolaren alde; haiei es- na Pontestak. «Nahiko librea zen. ekitaldian. berriari jarraitzen zioten bertan. lan egin zuen Lezon kainitako liburua da, eskerrak Ingurumenetik abiatzen zen ira- «Jendeari galdetzen nion Lezo- Izan ere, XIX. mendearen bukae- ikastolaren alde; emateko», dio Agustina Pontes- kaskuntza; ibaietatik, erreketa- ko ikastolaren gainean, eta be- ran Resurreccion Maria Azkue, haiei eskainitako tak. «Gurasoak izan ziren beneta- tik... Hala ere, irakasle titulatuak raiek hemen ikastolarik egon ez ze- beste hainbatekin, ikastolak sor- liburua da» ko militanteak. Gau eskola ere or- aurkitu behar ziren, eta zaila zen. la esaten zidaten», dio Agustina tzen hasi zen, Bilboko etxe batzue- duan sortu zen, ikastolatik. Oso Guardia zibilak etortzen ziren zen- Pontestak. «Nola ez da egongo, ni tan, eta beste pedagogia mota bat garai oparoak izan ziren, jendea bat ume eta abar zeuden ikustera. bertako andereño izan banin- ematen zuten. 1916an, berriz, Eus- «Oso garai oparoak asko mugitzen zelako». Behin Aizpea tabernan ezkutatu tzen?». ko Ikaskuntza sortu zuten, eta or- izan ziren,jendea Garai hartako baldintzak ez zi- behar izan genuen!». Lezoko ikastolaren inguruko duan hasi ziren ikastolak erakun- asko mugitzen ren egokienak: «Ordu askoz ari- Aurtengo Kilometroetan jasota- dokumentazioa Lezoko liburute- detzen. 1931n Miren Gezalak ireki tzen ginen lanean. Dena guk egin ko dirua Lezon ikastola berria erai- gian bazegoela bazekien. «Imanol zuen Lezon ikastola, plazan. Lan zelako» behar genuen, ez zegoen materia- kitzeko erabiliko dute. Agustina Esnaolak eta Joxe Luix Agirretxek izugarria egin zuten bai berak bai- AGUSTINA PONTESTA lik. Gainera, erratza guk pasatzen Pontestari ongi iruditzen zaio hori: Lezoko euskara aztertu zutenekoa. ta bere familiak ere». Lezoko bake epaile eta idazlea genuen hasieran. Gero ez, gero «Beharrezkoa dela uste dut». berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata publizitatea ‹‹ kilometroak 11 berria - oarsoaldeko hitza 12 kilometroak ›› egitaraua 2010eko urriaren 2a,larunbata

MAGIA.Txan magoa (ezkerrean) eta Betagarri taldeko kantari Iñaki Ortiz de Villalba. JUANAN RUIZ - JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS ‘EGUN-PASA OPAROA’

‘Hona bostekoa’kantuak esaten duen bezala,egun-pasa oparoa izango dugu urriaren 3an Pasaian eta Lezon,Kilometroen jaian. 09:30ean zabalduko dute zirkuitua,eta 19:00ak arte,kantatzeko, dantzatzeko,jolasteko,antolatu diren ikuskizunekin liluratzeko, otordu ederra egiteko eta,azken batean,ederki pasatzeko parada izango dugu. PAILAZOAK. Korri,Xalto ta Brinko pailazoak. BERRIA

usika, dantza, tokiak; eta dirua trukatzeko gune- roldegian, hain zuzen. Bazkari pasta entsalada, oilaskoa saltsan euroren truke lortu ahal izango magia eta paila- ak. txartelak lehenengo guneko dirua eta azkenburukoa. dira sagardotegiko otordua egite- zoen emanal- Kilometroak menua hartu ahal trukatzeko erakusmahaietan lor- Sagardotegia ere lehenengo gu- ko txartelak. Hauxe izango da me- diak izango dira izango da lehenengo gunean tu ahal izango dira, 15 euroren tru- nean antolatuko dute, baina Beko- nua: bakailao tortilla, txuleta, gaz- ibilbideko bost (Arraitoki Saldise). Bekoerrota ki- ke. Hauxe da Kilometroak menua: errota kiroldegiko frontoian. 23 ta eta irasagarra, eta sagardoa txo- Mguneetan. Halaber, ibilbidean ze- txetik. har, Eneko Sein eta haren astoak izango dira, eta hainbat talde ariko GUNEAK Milaka opari tonbolan dira giroa alaituz eta herritarrak Lehenengo gunetik irten gabe, animatuz: dultzaina jotzaileak, jo- ››Arraitoki Saldise 14:30 ›Gose. 12:00 ›Oskarbi. Kilometroen tonbola aurkituko aldunak, Zo-zongo perkusio tal- 09:30 ›Zirkuituaren irekiera. 16:00 ›Naiz Roxa. 13:30›Hogeihatz Proeiekt.Iñaki dugu Saldise plazan. Eskualde- dea, Tirri-Tarra fanfarrea, Ezkia 10:00 › Amaren alabak. 17:30 › Yellow Page. Plaza eta Jon Garmendia. ko merkatarien laguntzarekin, Hotsa abesbatza eta Deiadar eta 11:30 › Korri,Xalto ta Brinko. 15:00 ›Korrontzi. milaka opari banatuko dituzte. Alkarkide txarangak. 13:00 › Txan magoa. ››Amunttene 17:00 ›Xarnege. Euro baten truke lortu ahal izan- 14:30 › Arrabots. 10:30 ›Patata Tropikala. go dira tonbolan jokatzeko txarte- Kilometroak eta 16:00 › Anje Duhalde. 12:00 ›Betizu.Karaokea. ››Algeposa lak. sagardotegi menuak 17:30 › Gozategi 14:30 ›Hipo eta Tomax. 10:00 › PKU. Azkenik, antolatzaileek, urtero Kilometroen ibilbidera heltzeko 16:00 ›Kupela. 11:30 ›Harrika. bezala, «pasatu gabe primeran pa- sarrerak ongi zehaztuta egongo ››Darieta 17:30 › Triki Ta Ke. 13:00 ›Emon. satzeko» aholkua eman diete jaira dira; baita dendak ere; komu- 10:00 ›UK Bill. 15:00 ›Betagarri. etorriko diren herritarrei: «Ardu- nak; bluetooth gunea; larrialdi zer- 11:30 ›Deskontrol. ››Urrullo 17:00 ›Esne Beltza. raz zeure buruarekin, errespetuz bitzuak; jantokiak; jakiak, eda- 13:00 ›Ze Esatek. 10:30 ›Poxpolo ta Konpainia. 19:00 ›Amaiera. ondokoarekin eta arretaz natura- riak, kafea eta izozkiak lortzeko rekin». berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata kantua eta bideoklipa ‹‹ kilometroak 13

Bai Esnalek, bai Altunak bideoa egiten «oso ongi» pasatu dutela na- barmendu dute. Biak ala biak Pa- saian bizi dira, eta Pasaia-Lezoko Lizeoan ikasten dute haien seme- alabek Horrez gain, CD-ROM bat ere prestatu dute Kilometroetako antolatzaileek. Bideoklipaz gain, abestiaren hitzak, karaoke bat eta musika eskoletan abestia lantzeko partiturak daude diskoan. CD-ROM horren kopiak ikasto- letan, musika eskoletan eta eskualdeko tabernetan banatu dituzte.

EGILEAK. Esne Beltza taldeko Xabier Solano,Pasaia-Lezo Lizeoko ikasleekin;eta Asier Altuna eta Telmo Esnal,bideokliparen filmaketan. BERRIA Gotzon Pozaren koreografia Aurtengo Kilometroen kantuak koreografia edukitzea izan da aurtengo berrikuntzetako bat. Gotzon DOINU ETA IRUDI ALAIAK Poza dantzariak prestatu du koreografia. Pasai Antxokoa da Gotzon Poza, eta Pasaia-Lezo Lizeoko Esne Beltza taldeak sortu du ‘Hona bostekoa’kantua,eta Jon Garmendia ‘Txuria’-k idatzi ikasle izandakoa. ditu hitzak. Bideoklipa,berriz,Telmo Esnal eta Asier Altuna zinemagileek zuzendu dute. «Aurtengo Kilometroen antola- kuntzan parte hartu dut, ikuskizu- Azkenik,Gotzon Poza dantzariak prestatu du koreografia. nen batzordean; kantaren dantza egiteko ideia proposatu nuen batzordean, eta jendeak oso ongi iku- besti «alaia» konpo- nean oinez jarraitzera animatuko nek joan den urtean egin zieten Euskal Herriko talde martxosoe- si zuen», dio Gotzon Pozak Kilome- satu du Esne Beltza duen kanta bat. «Ikastoletako proposamena Esne Beltza taldeko- netako batena izatea nahi genue- troak 2010 aldizkarian. taldeak. Horixe zen umeek ere ikasi behar dutenez, hi- ei: «Aurreko urteko Kilometroen la». «Hasiera batean, Kilometroen haien asmoa, Xabier tzak haiengana hurbiltzen saiatu egunean bertan proposatu genien Pasaia-Lezo Lizeoko lau ikasle egunari begirako zerbaiten gisa Solanoren esanetan: gara, Kilometroetako Hona boste- aurtengo kantua beraiek egitea aritu dira kantuan Hona bostekoa proposatu nuen, soilik egunean A«Abesti alaia eta dantzagarria egi- koa leloa hartuta eskuko hatz guz- nahi genuela. Zerbait freskoa, dan- kantaren grabazio saioetan: Nora bertan egiteko. Baina, ikusi den ten ahalegindu gara. Kilometroe- tiekin estrofa bana osatuz». tzagarria, alaia bilatzen ari ginela Fraile, Amaia Cuesta, Xabi Goia bezala, dantzak garapen propioa tan jendea zirkuitua egiten ari de- Pasaia-Lezo Lizeoko arduradu- eta 2010eko Kilometroen abestia eta Julen Urtizberea. izan du». Pasaia-Lezo Lizeoko ikasleek Eskualdeko herritarrak apirilean eman zuten koreografia KANTUA bideoklipean hori lehen aldiz jendaurrean, Li- Pasaian eta Lezon grabatu zuten zeo Egunean, eta maiatzean ere Hona bostekoa Hatz alferrena euskara babesteko Hona bostekoa bideoklipa Telmo dantzatu zuten, kantua aurkezte- lotan zaudena eta euskaraz jolasteko. Esnalek eta Asier Altunak, bost ko egunean. Hatz potoloa zoaz anai-arrebekin Hona bostekoa,ona egunetan, maiatzean. Lezoko eta «Nik dozena bat ikasleri eraku- saltoka doa bidean barrena euskaraz solasteko Pasaiako lau barrutietako 75 herri- tsi nien koreografia, eta haiek, ja- Pasaia eta Lezon du eta eskura du euskara. eta euskaraz bizitzeko. tarrek hartu zuten parte bideokli- rraian, gainerako ikasleei; hortik egun pasa oparoa pean. «Herritarrak egunerokoan aurrera, zabalpen geldiezina izan eskura du euskara. Hona bostekoa,ona Hona bostekoa,ona erakutsi nahi genituen, herritarrei du», esab du Gotzon Pozak. euskara babesteko euskara babesteko eman protagonismoa. Eta, era be- «Oso dantza bizia eta alaia da», Hatz erakusle eta euskaraz jolasteko. eta euskaraz jolasteko. rean, galtzen ari diren tokiak era- egileak berak azpimarratu due- milaka puzzle Hona bostekoa,ona Hona bostekoa,ona kutsi nahi izan ditugu; bodegoia nez. Jendea animatu nahi du pau- badiaren bost puntak euskaraz solasteko euskaraz solasteko eta ile-apaindegia, esaterako», soak ikas ditzan: «Anima daiteze- non batzen diren ikusle eta euskaraz bizitzeko. eta euskaraz bizitzeko. esan zuten Esnalek eta Altunak bi- la, oso dantza erraza baita. eta eskura du euskara. deokliparen aurkezpenean, ekai- Koreografiak pauso ugari izan Hatz ttipiari begira adi Hitzak:Jon Garmendia Txuria. nean. arren, hainbat pauso errepikatu Hatz bihotza da ikastolarekin batera Musika: Esne Beltza taldea. Bideoklipaz gain, iragarkia ere egiten dira. Gainera, nork bere denen taupada egingo da handi! Ahotsak: Esne Beltza taldea,eta aurkeztu zuten. «Hasieran iragar- estiloarekin dantzatzen du gero, kresalarekin haizean eta eskura du euskara. Nora Fraile,Amaia Cuesta,Xabi kia egiteko asmoa genuen, baina bere ukitua ematen dio, eta hori da hedatzen den algara Goia eta Julen Urtizberea,Pasaia- ondoren, muntaketan, forma har- politena. Jai giroan murgiltzeko eskura du euskara. Hona bostekoa,ona Lezo Lizeoko ikasleak. tzen hasi zen eta bideoklipa egin dantza aproposa da, zalantzarik genuen», esan zuen Esnalek. gabe». berria - oarsoaldeko hitza 14 kilometroak ›› ibilbidea 2010eko urriaren 2a, larunbata

tazarra baserria bigarren karlis- taldian gotortu zuten baserrietako bat da. ESKUALDEKO ALTXORREZ Darietazarra leku estrategikoa da, izan ere, bertatik Lezoko herri- gunea, Donostia, Pasaiako Portua, Errenteria eta Aiako Harria ikus- GOZATZEKO PARADA ten baitira. Pixkanaka aurrera eginez gero, zelai eta baserri artean, Lezoko futbol zelai zaharra dago, Lezo inguruko toki eder eta esanguratsuak aurkituko ditugu Kilometroetako ibilbidean. eta hor Darieta gunea jarri dute.

Amunttene urten, Kilometroeta- Herriondo bailaran aurrera egin- ko ibilbidea Lezon da eta Miura baserriaren ondotik izango da. Hona bos- igarota, Amunttene gunea jarri tekoa leloarekin bat dute. Miura baserriaren eskuine- eginez, bost gune ko zelaian mugarri bat dago. Zeda- Aizango ditu: Arraintoki Saldise, rri horrek Oiartzunen eta Lezoren Darieta, Amunttene, Urrullo eta arteko muga jarri zuen 1320. urtea Algeposa. baino lehen. Egun, ordea, Lezoren eta Errenteriaren arteko muga jar- Arraintoki Saldise tzen du. Izan ere, 1320. urtean, Gaz- Lehen gunea Arraintoki Saldise telako erregeak Villa Nueva de izango da. Bekoerrota kiroldegi Oiarso sortu zuen, Oiartzungo lu- parean dagoen orubean ibilbideko rrak murriztuz, eta Errenteriari lehen geldialdia jarriko dute. Pasaiako Portura zihoazen pro- Autoak edo autobusak Portuan duktuen zergak biltzeko eskubi- aparkatu ondoren, trenbideak dea eman zion. Hortik herriaren egiten duen bideari jarraituz, IBILBIDEA. Kilometroetako ibilbidea,Lezon. PASAIA-LEZO LIZEOA izena. Amunttenen, Darietazarre- Arraintoki gunea egongo da. ko gainean bezala, Pasaiako badia- Gunearen izenak dion bezala, Handik atera eta Altzateko biri- Herriondo bailarara, baserri auzo- en handiena da. Ur biltegiaren bes- ko sarrera ikus daiteke. Itsasoak garai batean itsasoarekin lotura bilgunetik gora, Altamira auzoa ra, eramango du ibilbideak. te aldean, berriz, Darietazarra ba- eta mendiak osatutako bokaleaz zuen orubeak. Giza ekintzek, dago. Bideak gora egin ahala, Pa- serria dago. goza daiteke Amunttenetik, eta berriz, aurretik padura zena saiako badia eta Errenteria herria Darieta Mendeetan jasandako gerren Oiartzun ibaiaren itsasoratzearen egungo Pasaiako Portua bilakatu gainetik ikusteko leku ezin hobea Bidean, Darieta ur biltegia ikusi ondorioz, Lezoko hainbat eraikin ikuspegi aparta eskaintzen du. Na- dute. da Altamira. Inguru hiritarretik ahalko da. Gaur egun Lezon dago- gotortu zituzten soldaduek. Darie- turak ez du sorpresa hori bakarrik ezkutatzen Amunttenen. Beste al- dera begiratuz gero, Aiako Harria GARRAIOAK mendiaren irudi dotoreak egiten baitigu harrera. Garraio publikoa indartuko dute autobus lineek, Hondarribia eta Herrietan antolatu diren auto- Donostia arteko bidea egiten due- busentzako eta autoentzako Urrullo Kilometroak jaira joateko, anto- tuzten autobus konpainiek ere, nak eta Oiartzun eta Donostia aparkalekuak non dauden ongi Laugarren gunea Gaintxurizketa- latzaileek garraio publikoa era- Kilometroen antolatzaileek jaki- lotzen dituenak Errenteriako zehaztuta egongo dira Lezora ko bide zaharretik hasten da. Urru- biltzeko aholkua eman dute: «Ga- narazi dutenez. Iztieta auzoan dute geltokia, ibil- hurbildu ahala. llo baserri ondoko zelaiek lasaita- rraio publikoa erabiltzeko aukera Gainera, Kilometroen ibilbide- bidetik 200 metrora. Gasteiztik etorriko diren ibil- suna eskaintzen dute. Errepidea ezin hobea izango duzue urriaren tik gertu daude garraio publiko Donostia eta Donibane arteko gailuak, Trintxerpeko irteeran, bertatik bertara izan arren, ze- 3an Kilometroak festara etorri horietako geltokiak. Esaterako, autobus zerbitzuak Lezoko erdi- portuan egongo diren aparkale- laian gora eginez gero, hiriko zara- nahi duzuenok». Lezo-Errenteria tren geltoki on- gunean geldialdia egiten duen kuetara bideratuko dituzte. tak alde batera utzi, eta Jaizkibel Renfe eta Euskotren enpresek dotik hasiko da Kilometroak jaia- arren, urriaren 3an Polentzarre- Hendaia-Irunetik datozen ibil- mendiaren magiak liluratu egiten beren tren zerbitzuak indartuko ren ibilbidea. ne kaletik egingo du Donibanera- gailuek, berriz, Gaintxurizketa du. dituzte, baita Donostiatik Oiar- Lurraldebus eta Interbus ko bidea, herriaren erdigunea inguruan izango dute aparkale- tzualdera arteko bideak egiten di- enpresek kudeatzen dituzten itxita egongo baita. kua. Algeposa Oiartzualdean industria ezinbes- berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata ibilbidea ‹‹ kilometroak 15

LEZO. Lezo herriaren ikuspegi bat. LEZOKO UDALA tekoa izan da azken mendean. Ho- dustriaren arteko kontrastearen tegiak… denetik dago Algeposa rrien aurretik pasatzean, Lezoko Karlos Saldise plazatik hasi, Eus- rren lekuko dira eskualdea ingura- erakusle paregabea da Algeposa- gune horretan, baina, bidean au- herriak Pasaiako badiari nola be- kal Herria plazatik pasatu eta tzen duten industrialdeak. Aipatu- ko gunea. rrera jarraituz gero, berriro ikus- giratzen dion suma daiteke. Bekoerrota kiroldegi ondoraino tako gune horietako bat osatzen Kamioiak, kamioiek gora eta be- mira ederra dago. Bost guneak igaro ondoren, jarraituko du Kilometroen ibilbi- du Algeposak. Naturaren eta in- hera darabiltzaten materialak, bil- Urdalamarta eta Borda base- berriz ere Lezora iristen da, eta deak. berria - oarsoaldeko hitza 16 kilometroak ›› antolatze lanak 2010eko urriaren 2a,larunbata

KOMUNIKAZIOA. Komunikazioaz arduratzen den batzordeko kideak. PASAIA-LEZO LIZEOA AUZOLANEAN

1.500 pertsona inguru lanean izango dira Kilometroen jaian.

uzolana izan da ha- rregabiriak. Pasaia-Lezo Lizeoko bat behar zuen, eta horretarako sieratik aurtengo Ki- irakasleak, ikasleak, gurasoak, geunden gu. Behin zer komunika- lometroak antolatze- langileak eta ikasle ohiak ez ezik, tu nahi genuen jakinda, bost hel- ko eta prestatzeko oi- eskualdeko herritar ugari lanean buruak zehaztuta (gure seme-ala- narria, Amaia Agi- izango dira Kilometroen egunean, ben hezkuntza, euskara, euskal Arregabiria komunikazioaren ba- Lezon eta Pasaian. kultura, Euskal Herriko eskola tzordekoak esan digunez. «Bai Antolatzaileek «bihotzez» es- propioa eta Lezoko Ikastola be- Lezoko Udalak eta bai Pasaiakoak kertzen diete egiten ari diren aha- rria), eta kontuan hartuz Pasaia- guztiz parte hartu dute hasiera-ha- legina. «Hau guztia ezingo genuke- Lezo Lizeoko komunitatea herri sieratik, baita elkarteek ere». en egin boluntarioen lanagatik batek eta lau barrutik osatzen du- Orain arte 500 bat pertsona lane- izan ez balitz». tela (Lezo, Pasai Donibane, Pasai an aritu dira, hainbat batzordetan San Pedro, Pasai Antxo eta Trin- banatuta, arlo hauetan: ekono- Iazko udaberritik lanean txerpe), bostekoa eman nahi izan mia, komunikazioa, segurtasuna, Aurtengo Kilometroen jaia presta- genuen. Hortik Hona bostekoa! le- osasuna, zirkuitua, arropa saltzeko, iazko udaberrian hasi ziren loa». menta, beste salmentak, txosnak, lanean. «2009ko udaberrian-edo Leire Oiaga ikasle ohia izan zen muntaketa, zirkulazioa, inguru- hasi ginen, artean iazko Zurriola- logotipoaren eta irudi korporati- mena eta garbitasuna, protokoloa, ko Kilometroak ospatzeko zeude- boaren diseinatzailea, «eta Marisa giza baliabideak, ikuskizunak eta la», esan duAmaia Agirregabi- Egaña artistak bizia eman zion koordinazioa. riak. Boxtoni, maskotatxoa bihurtu den «Urriaren 3rako 1.500 pertsona «Nik esango nuke komunikazio bihurriari». Ondoren, gainerako OSASUNA. Osasunaz (goian) eta zirkuituaz arduratzen diren batzordee- izango ditugu lanean, auzolane- batzordekoak izan ginela lehenen- batzordeak hasi ziren lanean, aur- tako kideak. PASAIA-LEZO LIZEOA an», azpimarratu digu Amaia Agi- goak mugitzen. Kilometroak irudi tengo jaia ongi antolatzeko. berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata antolatze lanak ‹‹ kilometroak 17

BATZORDEAK. Ezkerretik eskuinera eta goitik behera,ekonomiaz,giza baliabideez,garbiketaz,txosnez,muntaketaz eta zirkulazioaz arduratzen diren batzordeetako kideak. PASAIA-LEZO LIZEOA berria - oarsoaldeko hitza 18 kilometroak ›› elkarrizketa 2010eko urriaren 2a,larunbata

ARANTZA MANTEROLA › Ikastolen eredua ezagutarazi eta aldarrikatzen da Kilometroetan GIPUZKOAKO IKASTOLEN ELKARTEKO LEHENDAKARIA eta gainerako lau-bost jaietan. Bai, Kilometroak jaiaren helburua nagusia da ikastolen hezkuntza eredua ezagutaraztea eta aldarrikatzea. Euskararen jai ere «Galdu ezin daitekeen bilakatu da, eta hori garrantzitsua da. Gero, laguntzeko modu bat da, finantzaketa lortzeko iturri bat. Izan ere, ikastolek behar ekonomi- ekitaldia da Kilometroak» koak ere badituzte, batzuk beste batzuek baino gehiago. Kilometroak jaia aldatuz joan da hasi zenetik gaur arte.Antolakun- «Giro polita» sumatzen du Lezo inguruan,Kilometroak jaiaren bezperan,eta «ilusio handia», tzeko eta prestatzeko lanetan le- antolatzaileen artean,«urte osoan lanean jo eta ke aritu eta gero». hen baino jende gehiago behar da,eta parte-hartzaile kopurua ere handitu egin da. Kilometroak jaia lehen baino handiagoa da. Arantza Manterolak herritarrak orain herrian bertan izango dute, jaiak euskararen jai edo euskararen gain hartu behar dute egunero- Egia da jaiak izugarrizko dimen- «animatu» nahi ditu, urriaren 3an Lezon, eta, niretzat, hori da azpi- ren aldeko jai bihurtu direla, eta gu ko diferentzia hori, eta zer esanik tsioa hartu duela. Aldea dago ga- Lezora joan daitezen eta jaiaz goza marragarriena. Lezoko gurasoek horrekin pozik gara. Zoritxarrez, ez obra berri batzuei aurre egin be- rai bateko Kilometroen, orain dela dezaten. Eguna ederki pasatzeko eskaera bati erantzuna eman dio- euskarak oraindik horrelako jaiak har bazaie. Horretaz guztiaz, obra hogei bat urteko Kilometroen, eta eskaintza «zabala eta ederra» izan- te, eta, bide batez, gure proiektua, behar dituelako bere egoera alda- egin behar duen ikastola arduratu gaur egungoaren artean. Gaur go dela azpimarratu du. «Ibilbidea ikastolen proiektua, beste herri ba- rrikatzeko. behar da, eta badakigu zenbat kos- egun, ehun mila pertsona biltzen oso polita da; oso paisaia politak tera zabaldu dute. Badago kontu bat, agian apur tatzen den egitasmo berriei ekitea. dira. Gainera, Kilometroak jaia Gi- ikusten ahal dira». Kilometroak jaia gaur egun beha- bat lausotua gelditu dena. Hau da, Gainera, ikastolak aldiro-aldiro puzkoan erreferentzia bat da. Egu- Zer azpimarratuko zenuke aur- rrezkoa al da? ikastolek ez omen dugula diru la- berrikuntzak aurkezten ari gara, tegi askotan dago. Galdu ezin dai- tengo Kilometroen gainean? Bai. Garbi dago ikastolen bost guntzarik behar, eta hori ez da egia. proiektu berriak, eta proiektu be- tekeen ekitaldi bat da. Bere lekua Kilometroen ekitaldi guztiak ikas- jaiak —Kilometroak, Ibilaldia, Ikastolek oraindik diru laguntza- rriak dirurik gabe ez dira egiten. egin du jaien artean. Hori aitortu tolen proiektuak indartzeko izaten Araba Euskaraz, Nafarroa Oinez ren beharra dute. Administrazio- Irudi oker bat dago ikastolen gai- beharra dago. Jaiaren dimentsioa dira. Zehazki, antolatzaileen eta Herri Urrats— garrantzitsuak tik diru kopuru garrantzitsu bat ja- nean, ikastolek nahikoa dirua ba- eta inportantzia gure erronka bat proiektu bat handitzeko edo sen- direla gure hezkuntza proiektua sotzen dugu, baina horrek ez ditu dugula, eta hori ez da egia. Ahale- izan da. dotzeko. Oraingo honetan ere, ho- ezagutarazteko. Beharrezkoak di- estaltzen gure proiektuak eska- gin handiarekin egin dugu egin du- Handitzeak zenbait arazori rrela da. Pasaia-Lezo lizeoa handi- ra gure hezkuntza ereduari laguntzen dituen kostuak, nahiz eta gu- gun guztia, administrazioak ema- aurre egin behar izatea ekarri du, tzen ari dira, eta baliabide fisiko tzeko, ez baitugu ahaztu behar diru reak eskola publikokoak baino ten duen laguntza hori ere esker- baina erantzun egokia eman gehiago beharko ditu. Normalean, iturri bat lortzeko baliabideak di- merkeagoak izan. Orduan, azkene- tuz, baita familiek egiten duten diegu izan diren arazoei. Handitze halako handitzeak ikastola dago- rela. Gainera, egia da ikastolen an, gurasoek eta profesionalek be- ekarpena ere, jakina. horretan, alkoholaren inguruan en herri berean izaten dira, baina, sortu den giro hori ere hor dago, kasu honetan, aipagarria da erai- eta eskaerak ere zorroztu egin kin fisiko hori, ikastola berri bat, «Ez da egun bateko «Egiten den lana «Jaiaren helburua dira. Baina gure jaira etortzen ikastolaren eredua ez dagoen herri lana; urte eta erdiko profesionalen nagusia da ikastolen direnek askoz ere eskaintza zaba- batean egingo dela. lana eskatzen dio mailakoa da,baina hezkuntza eredua lagoa eta hobea izaten dute, eta Lezoko gurasoek beren seme- ezagutaraztea profesionalagoa ere bai. Egiten alabak Donibanera eramateko au- Kilometroak jaiak boluntarioek egina, den lana profesionalen mailakoa kera bazuten, baina eskaintza hori herri bati» eta dohainik» eta aldarrikatzea» da, baina boluntarioek egina, berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata elkarrizketa ‹‹ kilometroak 19

eta dohainik. Emaitza profesiona- gintzen dira gizartean dagoen len mailakoa da. Zenbat eta alderdi ahul hori. Dena den, itxa- zerbitzu hobea eman, orduan eta ropentsu gaude, bestela ez ginate- jende gehiago behar duzu lanera- ke hemen egongo. Horiek ikusita, ko. oso erne egon behar dugu, gure Bestalde, garai bateko jaiak hizkuntza euskara dela ahaztu aldarrikapen kutsu handiagoa gabe. Beste kanpoko hizkuntzekin zeukan, eta jai soil bat egin baino liluratu, ingelesarekin esaterako, gehiago aldarrikapen hori ere egi- eta irakaskuntzan ingelesa erabili ten saiatzen gara, jai honek helbu- eta euskara murrizteko tentazio- ru batzuk dauzkala adierazten. rik ez izateko. Aldarrikapen horri ere eusten Hogei urte daramatzat hiru hiz- ahalegintzen gara. kuntza irakasten, eta frogatu Bilakaera horretan, herritarren dugu irakats daitekeela euskara, parte-hartzea handitu egin al da? euskara ikasi eta ingelesa ere bai. Kontua da ez gaudela musu truk Beraz, orain ez digute erakutsiko lan egiteko gizartean eta garaian, hori nola egin behar den. baina azpimarratzeko modukoa Ikasleak ikasketak amaitu eta da jaia antolatzen den inguruan bi euskaraz hitz egiten eta idazten mila pertsona biltzen ditugula dakien arren, administrazioan lanerako. Ea zein erakundek edo edo osasun arloan euskaraz ari- elkartek lortzen duen hainbeste tzeko izango ditu arazoak, esate- jende lanerako. Astebururo arro- rako.Ohiko bizimoduan. pa saltzera irteerak egiteko, txar- Guri ere gertatzen zaigu, edozeini. telak saltzeko. Azkenean, normalizazioan fakto- Orain dela hogei urteko menta- re asko daude, eta gaur egun ez litatea ez daukagula kontuan izan UXUA LARRETXEA dut uste hori bideratzeko pauso behar dugu. Borondateko gizarte Zeintzuk dira ikastolen premiak guztiak egokitu edo berritu… tietan, eta horrek azken batean askorik ematen ari diren. Atzera- lana galtzen ari da, baina guk eta erronka nagusiak? Erronka garrantzitsua da hori. normalizaziorako bidea oztopatu pausoak ere izan dira, administra- oraindik eusten diogu, eta esker- Murrizketa ekonomiko batzuk Horrekin lotuta, erakunde berri egiten du. zioaren hainbat erabaki direla eta. tzekoa da eta txalotzekoa. Gaur izan ditugu langileei begira-eta batera hurbildu gara, europar koo- Normalizazio horretan badugu Neurri batean, hori ez dago gure egun gutxik lortzen dute horrela- krisi egoera honetan, eta horri peratibara, urtebeteko bizitza beste erronka handi bat. Euskal- esku. Gure ikasleak euskaldun ko apustu bati urte osoan eustea. irtenbidea aurkitzea da erronka. egin du, eta hor ere badago zeregi- dun asko dago, baina euskal hiz- izan daitezen saiatu behar dugu, Ez baita egun bateko lana, urte eta Egia da administrazioak zailtasu- na. Erakunde berri hori behar tun gutxi. Horri ere buelta bat bere bizitza osoa euskaraz egin erdiko lana eskatzen dio Kilome- nak dituela, baina guk ere geure bezala osatu behar baitugu, eta eman behar diogu. Ikastolak dezaten. Uste dut hori lortzen ari troak jaiak herri bati. konpromisoak ditugu. Egoera sendotu. Bigarren urte honetan horretan segur aski mailarik han- garela, eta azkenean hori da guk Ikastolako guraso eta langile honetatik ateratzea da helburua. forma egoki bat eman behar diena lortu du, baina horrek ez du egin genezakeena. Guk egiten pilo bat, edozein herritar, lagun- Gai horri heldu behar diogu une diogu, etorkizunerako behar beza- esan nahi gurean ere hori landu dugun neurrian, besteek ere egin- tzen aritzen da, era batera edo honetan. la martxan jartzeko. behar ez dugunik, eta, nolabait go dute, eta azkenean denen arte- bestera. Hori bertatik ez baduzu Ikastolen hezkuntza eredua Euskararen normalizazioa nola esanda, ikasi behar ez dugunik. an aldatu beharko dugu gizartea. ikusten, horrek zer dakarren uler- indartzea da erronka nagusi bat, ikusten duzu etorkizunera begi- Azkenik, normalizazioa ez da Gure eskaerak ere eragingo du tzea zaila da batzuetan. Indar izu- eta hobetze horretan, euskal onda- ra? lortzen hizkuntza bat ez bada era- besteak alda daitezen. Euskaldu- garria dago hor, eta hori ez da reen transmisioa, eta konpeten- Datuak hor daude. Badirudi D ere- biltzen. Urteetako erronka dugu nak ere nahiko pasiboak gara. diruarekin ordaintzen. Oraindik tzietan oinarritzen den euskal dua indartzeko betiko joeran hori. Euskara ikasi eta behar beza- Erraz pasatzen gara beste hizkun- hor daukagun balio bat da, eta curriculuma martxan jartzea. dagoela, baina zoritxarrez euskal la erabiltzea egunero. Horretan tzara, baina jakin behar dugu saiatu behar dugu eusten eta Horrek dakarren guztiarekin: ira- irakaskuntza oraindik ez dago ere, ikastolak Euskaraz Bizi eskaera egiten, gure eskubideak indartzen. kasle guztiak prestatu, material behar bezala zabalduta, maila guz- proiektuarekin indartzen ahale- aldarrikatzen. berria - oarsoaldeko hitza 20 kilometroak ›› ekitaldiak 2010eko urriaren 2a,larunbata

PAILAZOAK. Porrotx,Marimotots,Boxton eta Pasaia-Lezo Lizeoko ikasleak,itsasontzi batean,Pasaiako badian. ERIK GARTZIA / OARSOALDEKO HITZA URTE OSOKO EGITARAUA

Pasaia-Lezo Lizeoak hamaika ikuskizun eta bestelako ekitaldi antolatu du urte osoan Kilometroen harira.

asaia-Lezo Lizeoko ki- bost denda zabaldu zituen iazko Lilatoia deak aurreko urteko abenduan Oiartzualdean. Hiru Donostian urtero egiten den herri udaberritik ari dira la- denda Pasaian, beste bat Lezon eta lasterketa horretan, martxoaren nean aurtengo Kilome- beste bat Trintxerpen. 7an, Pasaia-Lezo Lizeoko ama, ize- troen jaia behar bezala ba, langile, langile ohi, ikasle eta Pantolatzeko. Prestatze lanez gain, Kilometroak eta ‘Hitza’ Boxtonen hamaika lagunek osatu- ekimen ugari bideratu eta makina Kilometroek eta Oarsoaldeko Hi- tako taldeak talde handienaren sa- bat ekitaldi antolatu dituzte. tza-ko arduradunek lankidetza hiria irabazi zuen. Guztira, 106 ema- tzarmen bat sinatu zuten otsaila- kumek osatu zuten taldea. Lekuko aldaketa ren 9an, Gipuzkoako ikastolen fes- Pasaia-Lezo Lizeoak 2009ko urria- taren gainean. Euskalgintzako bi Kanboko ikasleen ren 4an jaso zuen 2010eko Kilome- eragile izanik, hainbat arlotan el- emanaldia troak antolatzeko lekukoa, Donos- karlanean aritzeko konpromisoa Apirilaren 9an, Kanboko ikastola- tian, iazko Kilometroen jaian. Do- hartu zuten. ko ikasleek antzerki emanaldi bat nostiako Zurriola ikastolako egin zuten Pasai Donibanen, Kilo- arduradunek eman zieten lekukoa Ehun Boxton metroen alde. Kontrapasa: kon- Pasaia-Lezo Lizeoko arduradunei. Lezoko Karlos Saldise plaza Boxto- trastea eta kontradenbora izan zen Lezoko eta Pasaiako alkateak gon- nez bete zen aurtengo otsailaren antzezlanaren izenburua. bidatu zituzten lekukoa aldatzeko 13an, inauterietan. Pasaia-Lezo Li- ekitaldira. zeoko gurasoek Boxtonez mozo- Pirritx,Porrotx rrotutako ehun pertsona biltzeko eta Marimotots Aurkezpen ekitaldia deialdia egin eta lortu zuten. Pirritx, Porrotx, Marimotots eta Pasaia-Lezo Lizeoko arduradunek Boxtonen lagunak ikuskizuna eta Ikastolen Elkarteko ordezka- Tonbola izan zen Bekoerrota kiroldegian riek 2010eko Kilometroen jaia aur- Kilometroen aldeko tonbola aur- apirilaren 18an. Itsasontzia hartu- keztu zuten Donostiako Koldo Mi- keztu zuten Pasaian otsailaren ta, pailazoek Pasaiako badian ba- txelena Kulturunean 2009ko aza- 25ean. Eskualdeko lau merkatari rrena egin zuten ikuskizunaren roaren 27an. Haiekin batera, elkarteek lagundu dute tonbola, aurkezpena, martxoaren 25ean. Amancay dantzari orientalak eta eta hura Kilometroak jaialdian ber- Porrotx eta Marimototsekin bate- Mikel Astarloza txirrindulari eta tan egingo dutela iragarri zuten. ra, Pasaia-Lezo Lizeoko 6. mailako lizeoko ikasle ohiak parte hartu Baina horren aurretik tonbola ikasleak egin zuten txangoa itsa- zuten aurkezpen ekitaldian. Pasai Antxoko sanferminetan eta sontzian. Trintxerpeko karmenetan jarriko Dendak zutela jakinarazi zuten bultzatzai- Lizeo Eguna Pasaia-Lezo Lizeoak Kilometroen leek. Kilometroetako abestia lehen al- berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata ekitaldiak ‹‹ kilometroak 21

LILATOIA. Pasaia-Lezo Lizeoko emakumeak eta Boxton Lilatoian,Donostian. PASAIA-LEZO LIZEOA diz Lizeo Egunean entzun zuten, Donibaneko kiroldegian, apirilaren 25ean. Esne Beltzak taldeak konposatu du abestia. Asier Altuna eta Telmo Esnal zi- nema zuzendariak apirilaren amaieran hasi ziren bideoklipa fil- matzen.

Realeko jokalariak Reala futbol taldeak Kilometroe- kin bat egin du, eta, horrexegatik, Gorka Elustondo eta David Zuru- tuza jokalariak Pasaia-Lezo ikastolan izan ziren, ikasleekin solas- tatzen eta festa giroan, apirilaren 28an.

Agustina Pontestaren liburua Lezoko ikastolaren sustraiak liburua aurkeztu zuten maiatzaren 6an Lezoko Gezala auditoriume- an. Agustina Pontestak idatzi du liburua. Ez zen aurkezpen soila izan, ikastolaren hainbat pasadizo eta gertakizun kontatu baitzituzten ikastolako garai bateko guraso Ire- ne Salaberriak, orduko bazkide la- REALA. David Zurutuza eta Gorka Elustondo Realeko jokalariak,Pasaia- guntzaile Exteban Olaizola Mune- Lezo Lizeoan. PASAIA-LEZO LIZEOA ko-k eta garai hartako irakasle Jone Zabalak. Aurkezle lanetan, nek. Maiatzaren 15ean izan zen Bideokliparen aurkezpena ikasle ohi bat aritu zen: Joxe Luix partida, Donostian, Illunben. 2010eko Kilometroen bideoklipa Agirretxe. Mahai-inguruaren oste- Kilometroen webgunean ipini zu- an, Lezoko ikastola berriaren irudi Musikaz Blai ten ekainaren 22an. birtualak erakutsi zituzten. Musikaz Blai jaialdiaren aurkezpenean izan zen Boxton, Kilome- Hitzarmena Oarsoaldeko ‘Bertsofilm’saioa troen ordezkari gisa, Trintxerpen, Garapen Agentziarekin Kilometroen aldeko bertso saio maiatzaren 22an. Kilometroen aldeko lankidetza hi- bat izan zen Errenteria Hiria kul- tzarmen bat bultzatuko zutela turgunean maiatzaren 14an. Jon Atharratze ikastolarekin baieztatu zuten eskualdeko lau Maia, Maialen Lujanbio, Jone Uria Atharratzeko ikastolari elkarta- udalerriek. Hori dela eta, Kilome- eta Unai Iturriaga bertsolariek suna adierazteko, herri bazkari troen antolatzaileek eta Oarsoal- euskal film laburretako irudietan bat izan zen Lezon maiatzean. dea Garapen Agentziak elkarlane- oinarrituta kantatu zituzten ber- rako hitzarmen bat sinatu zuten tsoak. Kantu jira uztailaren 7an Errenterian. Kilometroen aldeko kantu jira Abestiaren aurkezpena egin zuten ekainaren 6an Lezon, Joseba Tapiaren Esne Beltza musika taldeko eta Pa- Pasaia-Lezo Lizeoko hainbat gura- kontzertua saia-Lezo Lizeoko arduradunek sok antolatuta. Joseba Tapiak Errenteria Hiria maiatzaren 14an aurkeztu zuten kulturgunean jo zuen irailaren Hona bostekoa abestia. Gazte antzerkiko topaketa 18an, Kilometroen alde. Kilometroen aldeko antzerki topa- Boxton Illunben keta egin zuten San Pedroko udal Lagun Aro-Gipuzkoa Lagun Aro-Gipuzkoa Basket eta aretoan ekainaren 19an. Pasaia- Basket,Errenterian Fuenlabrada saskibaloi taldeen Lezo Lizeoko antzerki taldeak Zu Lagun Aro eta Paue-Ortheze talde- arteko partidan, Hona bostekoa bai zaborra, zulana aurkeztu zuen, en arteko partida bat izan zen irai- kantua dantzatu zuten Pasaia- eta Zurriola ikastolako antzerki laren 22an Errenteriako Galtzara- Lezo Lizeoko ikasleek eta Boxto- taldeak, Shakespeare osoa edo ia. bordako kiroldegian. berria - oarsoaldeko hitza 22 kilometroak ›› 1997ko kilometroak 2010eko urriaren 2a, larunbata

IREKIERA. 1997ko Kilometroetako zirkuituaren irekiera ekitaldia,eta ibilbideko sarrera nagusia. PASAIA-LEZO LIZEOA OROITZAPEN GOZOAK

Pasaian eta Lezon antolatu zuten 1997.urteko Kilometroak jaia.‘Euskarak deus ez du arrotz’ izan zen orduko leloa.

rriaren 5ean izan zen zea zen, gune dezente zituen, eta KARTELA. 1997ko Kilometroetako 1997ko Kilometroak Lezo eta Jaizkibel bere barne har- kartela. PASAIA-LEZO LIZEOA jaia. Eguraldi ederra tzen zituen. Hainbat lagun apur egin zuen, eta lagun bat kexu ziren ibilbidean zeuden Dena den, bai lehen, bai orain, andana bildu zen. aldapak zirela eta, Jaizkibelgo ma- aipagarria da herritarren lana eta U«Oso ongi atera zen; jende asko eto- galak hautatu genituelako». parte-hartzea. «Jendearen ekarpe- rri zen, eta ez zen eragozpen berezi- Bitxikeria gisa, egun horretara- na ikaragarria izan zen orduan, ba- rik edo arazo larririk egon», dio ko, tabernariek opil berezi bat egin tzordeetan, salmentan eta gaine- Ainhoa Palomok, Pasaia-Lezo Li- eta saldu zuten, «magdalena gisa- rako lanetan. Ilusio handia zego- zeoko irakasleak. Koordinazio la- koa», Ainhoa Palomok esan digu- en. Lan handia egin zuten urte netan aritu zen 1997ko Kilometroe- nez. «Oso harrera ona izan zuen». osoan». JENDETZA. Lagun andana bildu zen 1997ko Kilometroetara. PASAIA-LEZO LIZEOA tan. Garai hartako eta aurtengo Ki- Helburuak bete zirela azpima- «Jendea oso pozik eta gustura lometroen artean hainbat hobe- rratu du Palomok. «Helburuak egon zen, dena ongi atera zen, eta kuntza nabaritzen ditu Palomok: bete ziren alor guztietan: bai eko- oso balorazio baikorra egin ge- «Orduan ni bakarrik aritu nintzen nomikoak, baita kulturalak eta ko- nuen», Palomoren hitzetan. «Ura koordinazio lanetan, eta orain hi- hesiozkoak ere». agortu zitzaigula oroitzen naiz». ruzpalau lagun aritzen dira. Gaur Lortu ziren diru irabazien bitar- Parte-hartzaileak kontent zirela dena bideratuagoa dago, eta jen- tez Pasaia-Lezo Lizeoko eraikin dio Palomok. «Ibilbideak natura- dea espezializatuagoa dago egin nagusia egin zuten Pasaian. rekin bat egiten zuen. Nahiko lu- behar dituen lanetarako». Halaber, 1997ko Kilometroetan, eskualdearekin lotutako hiru libu- ru argitaratu zituzten, eta antola- tutako ekitaldien artean, aipaga- rriak dira Kilometroak Bandera estropadak. Koldo Izagirre idazleak idatzi zituen orduko kantuaren hitzak, leloa ere berak asmatu zuen, eta, harekin batera, Juanba Berasate- gi zinemagilea, Xabier Portugal kazetaria eta Pasaiako alkate ohia buru-belarri aritu ziren lanean, Palomok azpimarratu duenez. 1997ko Kilometroetan parte hartu zuten Pasaia-Lezo Lizeoko irakasle eta langileei oroitzapen gozoak ekartzen dizkie orduko argazkiei begiratzeak: «Festa, giro ederra, jendetza, parte-hartzea, elkartasuna, auzolana… Bizipen horiek guztiak errepikatzeko, hobetzeko, berriz ere bizitzeko eta berriak sortzeko aukera izango dugu urriaren 3an, 2010eko Kilo- metroetan». berria - oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata 1997ko kilometroak ‹‹ kilometroak 23

IRUDIAK. 1997ko Kilometroetako hainbat irudi. PASAIA-LEZO LIZEOA berria - oarsoaldeko hitza 24 kilometroak ›› oarsoaldeko hitza 2010eko urriaren 2a,larunbata

KILOMETROEN NONDIK NORAKOAK ‘HITZA’-N

Jaiaren inguruko informazio guztia bilduko duen gehigarri berezi bat argitaratuko du asteartean ‘Oarsoaldeko Hitza’-k.

ilometroen berri tuen gainerako argitalpenak, eta emateko jaiaren bez- Hitza-ren beste hainbat produktu peran gehigarri hau izango dira erakusmahai horre- argitaratzeaz gain tan. —ostiralean banatu- Kko da Lezon eta eskualdeko gaine- Kilometroak eta ‘Hitza’, HITZARMENA. Oarsoaldeko Hitza-ren kudeatzaile Maika Tameron,Kilometroen koordinatzaile Lorea Muguruza rako herrietan: Oiartzun, Errente- elkarlanean eta Oarsoaldeko Hitza-ren zuzendari Urko Etxebeste,lankidetza hitzarmena sinatzeko ekitaldian,otsailean. ria eta Pasaian—, Oarsoaldeko 2010. urteko Kilometroetako eta OARSOALDEKO HITZA Hitza-ko kazetariak lanean aritu- Oarsoaldeko Hitza-ko arduradu- ko dira egunean bertan, jaiaren nek lankidetza hitzarmen bat sina- inguruko informazioa bildu, elka- tu zuten otsailean, Gipuzkoako rrizketak egin eta argazkiak atera- ikastolen jai nagusiaren ingu- tzen, heldu den asteartean (urriak ruan. 5) Kilometroei buruzko gehiga- Euskalgintzako bi eragile iza- rri berezi bat kaleratu ahal izate- nik, hainbat arlotan elkarlanean ko. aritzeko konpromisoa hartu zuten 2006. urtean ere, Oiartzunen, ar- bi aldeek. Kilometroen koordina- gitalpen berezia egin zuen Oarsoal- tzaile Lorea Muguruzak eta Oarso- deko Hitza-k orduko Kilometroen aldeko Hitza-ko kudeatzaile Maika jaiari buruz, eta jaiaren egunean Tameronek eta Oarsoaldeko bertan banatu zuen. Hitza-ko zuzendari Urko Etxebes- «Aurten ondorengoa egitea era- tek sinatu zuten lankidetza hitzar- baki dugu, argazkiekin eta egun mena. osoan gertatu denari errepaso- «Batetik, Oarsoaldeko Hitza-n txoa eginez», esan du Oarsoaldeko Kilometroen gaineko informazio Hitza-ko zuzendari Urko Etxebes- guztiari eman diogu lehentasuna, tek. eta Kilometroetako antolatzaileek «Egun horretako kronika bat gure logotipoa jarri dute egin di- izango da, luze eta zabala, eta jaia- tuzten ekimenetan», esan du Urko ren inguruko azterketa ere egingo Etxebestek. dugu». Eskualdean, Pasaia-Lezo Lizeo- arekin eta gainerako eragileekin Erakusmahai bat batera, Oarsoaldeko Hitza lanean Euskal Herria plazan ari da euskararen normalizazioa- OIARTZUNEN. Hainbat gazte,Oarsoaldeko Hitza-ren argitalpen berezia irakurtzen,2006.urteko Kilometroetan, Urriaren 3an, Oarsoaldeko Hitza-k ren alde. Oiartzunen. IÑAKI BERRIO / OARSOALDEKO HITZA Lezoko Euskal Herria plazan era- 2003. urtean sortu zen Oarsoal- kusmahai bat ipiniko du, Kilome- deko Hitza. Hain zuzen, urte horre- Errenteriako Santa Klara kale- Lezo, Oiartzun, Errenteria eta Pa- Azkenik, paper euskarrian ez troen ibilbidetik hurbil. tako ekainaren 24an kaleratu zen ko 22 . zenbakian dauka egoitza na- saia. ezik, Interneten ere irakurtzen Elastikoak, harpidetza egiteko lehenengo zenbakia, eta jadanik gusia Oarsoaldeko Hitza egunka- Halaber, 2004. urteko maiatze- ahal da Oarsoaldeko Hitza. txartelak, liburuak, On aldizkaria 1.900 zenbaki inguru argitaratu riak, eta eskualdeko lau herriei bu- tik aurrera, On aldizkaria argita- www.oarsoaldekohitza.info web- eta azken urteetan kaleratu di- ditu. ruzko informazioa ematen du: ratzen du hilero-hilero. gunea erabil daiteke horretarako.