cover de Boer_01 18-09-13 13:24 Pagina 1

Frank de Boer

www.devoetbaltrainer.nl

‘Spelen met afstanden’

‘Wedstrijdgerichte training’

‘Praten is voor verdedigers het halve werk’

Profvoetbal tekst: Paul Geerars en Henny Kormelink

Frank de Boer: ‘Spelen met afstanden’ Slotfase van seizoen: kwestie van moeten

Ajax speelt doorgaans in een herkenbare 1:4:3:3-formatie met een middenveld in de punt naar achteren. Wat zijn volgens trainer Frank de Boer de belangrijkste uitgangspunten hierbij en hoe heeft hij hierop getraind? We spreken de trainer van Ajax direct na een clinic die hij samen met zijn broer Ronald en Kenneth Perez verzorgde voor de Bas van de Goor Foundation. Ze- ventien kinderen met diabetes kregen de voetbaltraining van hun leven. Een flesje Spa Blauw later zitten we aan de trainerstafel met een whiteboard en magneetjes binnen handbereik.

Het idee om trainer te worden ontstond waar op een gegeven moment de trai- het dan achterin? De centrale verde- toen Frank de Boer bij Galatasaray voet- ner werd ontslagen. Toen werd ik als digers zijn vermoedelijk in de laatste balde. Tot die tijd hield hij die optie echt trainer/speler voor de groep gezet. Ik lijn, maar wat doet de rechtsback? voor onmogelijk; op de stress van het trai- was er ook een periode geblesseerd en Vaak zie je dat hij dan toeschouwer nerschap zat hij niet te wachten. In Tur- toen was ik dus echt opeens helemaal is geworden en enigszins is blijven kije kreeg De Boer te maken met ‘opmer- trainer. Ik moest presentaties geven, hangen. Dat kan dodelijk zijn voor kelijke’ trainingen, zoals minutenlang 2:2 het was een echte vuurdoop. Terug in de omschakeling na balverlies. De spelen over een lengte van een half veld. Nederland kon ik de versnelde trai- bal ‘valt eruit’ en dan is het zaak De Boer greep in en liet om te beginnen nerscursus volgen. Ik begon bij de D1 dat iedereen is aangesloten. Je hoort het veld veel kleiner maken. Ze speelden van Ajax en daarna kwam de A1. Het vaak dat een team op die momenten nog steeds 2:2 en de ruimte was realisti- trainersvirus kreeg me te pakken.” in tweeën uit elkaar valt. De voorste scher, maar nu duurde het nog steeds tien linie is uitgespeeld en de laatste linie minuten aan één stuk. Ze gingen kapot. Drukzetten is niet aangesloten. Als de rechtsback Daar werd je geen betere voetballer van. Frank de Boer: “Als een seizoen be- in dit voorbeeld is aangesloten en ook Frank de Boer: “’Dat kan ik beter’, gint, start ik over het algemeen met dan kort op zijn man zit, kan ook hij dacht ik toen en langzaam begon ik na het trainen op drukzetten op de helft meedoen met de druk op de bal (zie te denken over mijn tijd na mijn ac- van de tegenpartij. Er is altijd sprake tekening 1). Onze regel is dan ook dat tieve loopbaan. Ik ging nog naar Qatar, van nieuwe spelers en ik vind het be- iedereen, inclusief de keeper, aansluit langrijk dat zij weten hoe we dat bij op het moment dat wij aanvallen. Je Ajax doen. Het drukzetten doen wij in back wordt dan middenvelder. Dit is Kwaliteiten principe niet vanaf onze buitenspelers, een van de details die ik met Johan Frank de Boer: “Ik kan niet genoeg benadrukken maar via en Siem Cruijff heb besproken, een idee of dat spelers hun eigen kwaliteiten moeten kennen de Jong. Zij herkennen namelijk heel aandachtspunt dat hij dan aandraagt.” en ernaar moeten handelen. Als je snel bent, moet goed het moment waarop het al dan je daar gebruik van maken. De rol van de trainer niet kan. Staan we compact genoeg, is is dat spelers van elkaar weten en begrijpen wat het georganiseerd? Kan ik mijn man ieders kwaliteiten zijn. Neem als voorbeeld mijn loslaten op het middenveld om druk te broer die als rechtshalf achter Tijani Babangida zetten op een centrale verdediger? stond. Dat was een geweldig duo. Babangida was Een ander belangrijk punt als we technisch niet zo goed, maar zijn snelheid was moeten omschakelen is de restverde- ongekend. Dat gecombineerd met de techniek van diging. Doorgaans hebben wij dit goed mijn broer ging uitstekend samen.” voor elkaar. Stel dat de linksback is meegegaan met de aanval, hoe staat

www.devoetbal trainer.nl

04-19_frankdeboer.indd 4 11-04-13 11:34 Centrale driehoek Frank de Boer: “Na de eerste aandacht voor het drukzetten, verschuift het accent naar het opbouwen. De hoofd- rolspelers zijn dan onze laatste linie en het middenveld. De verdedigende middenvelder, meestal is dat Chris- tian Poulsen, is binnen onze speelwij- ze misschien wel de moeilijkste posi- tie. De positie is zowel aanvallend als verdedigend heel belangrijk. Tijdens de opbouw is het van belang dat onze centrale middenvelder een man bindt, in de driehoek met de twee centrale verdedigers. Als dat gebeurt, is meest- al een van die centrale verdedigers de vrije man die kan indribbelen. Wordt de centrale middenvelder vrijgelaten, ook goed, dan moet hij aangespeeld worden. Op deze positie ben je veel in beweging. Je maakt veel meters, van links naar rechts, van rechts naar links, meestal voor en soms tussen of achter onze centrale verdedigers. Verdedigend gezien heeft de verdedi- gende middenvelder een belangrijke rol in het al dan niet vooruitverdedi- gen. Hij moet heel goed kunnen lezen waar de bal ‘eruit valt’, bijvoorbeeld als een aanval van ons wordt afge- slagen. Geeft hij dan druk vooruit, of blijft hij controlerend spelen voor zijn eigen achterhoede? De verdedi- gende middenvelder moet dus een meester zijn in het inschatten van afstanden: haal ik het wel of haal ik het niet om uit te stappen? Wat laat

Hier balverlies 5 4 3 9 3 11 7 6 8 8 10 10 5

7 6 11

9 Hier ook aansluiten! 4 3 5

1

1 Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots

4 5 De Voetbaltrainer 193 2013

04-19_frankdeboer.indd 5 11-04-13 11:34

Profvoetbal Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots ‘Tijdens de opbouw is het van belang dat onze centrale middenvelder een man bindt, in de driehoek met de twee centrale verdedigers.’

ik achter? Als je op deze positie zowel en daarna ga je naar een topclub. Er als hij niet zes keer in de zestien van de opbouwend/aanvallende als de zijn maar weinig spelers die beide de tegenpartij was geweest met een verdedigende kwaliteiten uitmuntend aspecten perfect beheersen. Busquets dribbel. Ik vond het toen met hem en beheerst, dan speel je één jaar bij Ajax bij Barcelona is hier wel een voorbeeld vind het nu nog steeds geen vereiste van. Hij is net als Poulsen heel onver- voor een centrale verdediger. Daar zettelijk en doet eigenlijk niets anders hebben we het ook meerdere keren 1 dan driehoekjes maken om de bal zo over gehad. Als het kan, moet je het snel mogelijk aan de beste speler te doen, maar verder is het indribbelen geven. slechts een voorwaarde om een vrije 2 3 4 5 man ergens anders, meestal op het 11 9 Als mensen over mij als voetballer middenveld te creëren. Het gevaar 6 7 3b 8 8 praatten, dan hoorde ik geregeld dat van ongebreideld indribbelen ligt in

10 ik zo’n goede indribbelaar was die het risico dat jouw medespelers op 7 10 6 steeds meedeed met de aanval en zo’n moment misschien geforceerd 3a 11 rond het zestienmetergebied van de ruimtes gaan maken in de diepte of 5 2 1 tegenpartij was te vinden. Dat beeld breedte waardoor de veldbezetting 2 9 verbaast mij nog steeds. In mijn ogen niet meer goed is. Wordt dan de bal 4 3 heb ik als centrale verdediger veel va- verloren, dan staat het team per de- ker een korte dribbel vanaf eigen helft finitie niet goed en moet je oppassen gestart, tót het moment dat iemand voor de tegencounter.” van de tegenpartij uitstapte. Dat is 1 het moment om de pass te geven (zie Opbouwen tekening 2). Men denkt nu ook nog Frank de Boer: “Opbouwen tegen een 2 wel eens bij Ajax dat de centrale ver- tegenstander die 1:4:3:3 speelt, moet dedigers vooral als vrije man steeds in principe altijd kunnen. Wij heb- ‘Dribbelen vanaf eigen helft, totdat iemand van de te- maar moeten opkomen. Jan Verton- ben dan immers een extra speler plus genpartij uitstapt. Dat is het moment om te passen naar ghen was hier de personificatie van: de keeper. Als de tegenstander ons een medespeler.’ hij vond zijn wedstrijd niet geslaagd vanuit 1:4:4:2 of 1:4:2:4 probeert vast

www.devoetbal trainer.nl

04-19_frankdeboer.indd 6 11-04-13 11:34 1

9 2345

11 7

8 6 8 10 te zetten door bij onze centrale verde- en een buitenspeler, moet onze back 10 digers te gaan staan, kan er door ons iets doen. Hij moet dan uitzakken, om 7 5 2 nog steeds worden opgebouwd. Hoe niet in de buurt te zijn van de (in dit 6 5 11 vaak zeggen tegenstanders van Ajax voorbeeld, red.) rechter en centrale 43 niet dat ze wel druk wílden zetten, middenvelder. Blijf je diep weg, dan

maar dat het niet lukte? Dat heeft dan maak je het de tegenstander makkelij- 1 ook met onze oplossingen te maken. ker om het op te lossen. Doe je dit uit- Wanneer een tegenpartij drukzet op zakken goed, dan kan het niet anders 4 onze beide centrale verdedigers, zal of er komt iemand vrij, of je dwingt een van die twee spelers meestal hun de tegenstander om door te schuiven ‘Als de tegenstander ons centrale duo onder druk zet met nummer 10 betreffen. Dat houdt in naar 1:1 (zie tekening 4). de centrale spits en een buitenspeler, moet onze back dat een van hun andere middenvel- iets doen: uitzakken.’ ders doorschuift naar onze centrale De laatste optie bij het drukzetten middenvelder. Op dat moment komt door de tegenpartij is dat zij door- het aan op de onderlinge afstanden. schuiven en 1:1 gaan spelen. In dat Die moeten groot genoeg zijn, zodat geval hoeft ook mijn team niet per Dit vind ik een van de leukste zaken je de tegenstander niet de kans geeft se op te bouwen en zoeken we de van trainer zijn: dusdanig spelen met om met één speler twee spelers van vallende bal op onze spits onder wie de onderlinge afstanden waardoor ons te kunnen belopen. Onze centrale moet worden bijgesloten (zie tekening je je tegenstander confronteert met middenvelder moet dan inzakken, 5). Dan moet de tweede bal gewonnen afstanden die groter zijn dan waarop verder weg van de andere middenvel- worden. En ook onder druk kunnen men getraind heeft. Op de training ders (zie tekening 3). we soms proberen de tegenpartij ka- moest een speler maar vijf meter lo- pot te spelen. Dat is dan meestal niet pen en toen lukte het drukzetten wel, Als de tegenstander ons centrale duo in onze laatste linie, maar op het mid- maar in de wedstrijd tegen Ajax moet onder druk zet met de centrale spits denveld. hij dertig meter lopen en lukt het niet.

1 1

253

2 34 5 11 9 7

11 9 7

64 810 711 816 8 0 711 8 5 2 910 6 526 9 10 43 4 3

1

3 5

‘Als 9 en 10 van de tegenpartij de centrale verdedigers ‘Als de tegenpartij 1:1 gaat spelen, hoeven we niet per onder druk zetten, dan moet onze centrale middenvelder se op te bouwen en zoeken we de vallende bal op onze méér uitzakken. Hierdoor worden de afstanden te groot spits.’ voor de twee middenvelders van de tegenpartij.’

6 7 De Voetbaltrainer 193 2013

04-19_frankdeboer.indd 7 11-04-13 11:34

Profvoetbal

Vooral in het begin van het seizoen hebben we veel op de opbouw ge- traind. We hebben toen laten zien welke oplossingen er zijn vanuit onze eigen speelwijze, afhankelijk van de formatie en keuzes bij de tegenpartij. Er is altijd een oplossing. Ik heb toen ook veelvuldig videobeelden erbij ge- haald en spelers geconfronteerd met hun keuzes. Soms kwam dan het ex- cuus dat spelers het te risicovol von- den om in een bepaalde situatie op te bouwen. Ik was het daar dan niet mee eens en eiste dat er in zo’n volgende situatie gewoon over de grond zou worden opgebouwd. (zie trainings- vorm 1 op pagina 18)

Opbouwen vanaf de achterbal heeft dus met positiekiezen en met lef te ‘Opbouwend/aanvallend willen we zo veel mogelijk diagonale passes zien.’ maken. Iets anders is als de bal ge- woon in het spel is en bijvoorbeeld passes zien. Een rechte pass naar een dat ze niet ‘in de bal’ komen, maar wordt teruggespeeld op de keeper. medespeler met een tegenstander in schuin weg van de tegenstander. Vaak zie je dan verdedigers terug- zijn rug is dodelijk. De ontvanger kan In ons team spelen we met een diepe sjokken. Nee, je moet terugsprínten, nergens naar toe, alleen maar terug. linkerflank, met veel mogelijkheden om snel in positie te komen, zodat je Dat is prettig voor een tegenstander en tot aanvalsvariatie (zie tekening 6). daadwerkelijk jezelf de mogelijkheid dus moet je dat niet doen. De diagonale Alle drie de spelers aan de linkerkant, verschaft om op te bouwen. Doe je passing komt geregeld tijdens onze meestal zijn dat , Christian rustig aan, dan geef je je tegenstan- trainingen terug (zie trainingsvormen 2, Eriksen en , kunnen ko- der de kans om dichtbij te komen. 3 en 4 op pagina’s 18 en 19). In die oe- men tot voorzetten of schietkansen. Het grote nadeel daarvan is dat je feningen komt ook wel eens een rechte Zij moeten hun onderlinge afstanden aanname waarschijnlijk niet meer pass voor, maar negentig procent zal goed bewaken en eventueel posities naar voren zal zijn, maar terug naar diagonaal zijn. Een schuine pass is ook overnemen. Aan de rechterkant hoeft de keeper. Wat betreft heb ik bijvoor- veel makkelijker te controleren. Je staat Ricardo van Rhijn niet zo vaak mee op beeld videobeelden laten zien van Pi- als ontvanger meestal half open, waar- te komen als Blind. qué, die altijd goed op tempo uitzakt door je jezelf meer opties geeft. Als we Na de training wordt er in deze fase bij een terugspeelbal op zijn keeper.” bij een pass-oefening hoedjes neerleg- van het seizoen regelmatig getraind gen voor de verschillende stations, zijn op het scoren. staat Diagonale passing dat bij wijze van spreken de tegenstan- daar dan bij. Spelers maken gebruik Frank de Boer: “Opbouwend/aanvallend ders van wie onze spelers dan los moe- van poppen als weerstand. Aan de bui- willen we zo veel mogelijk diagonale ten komen. Ik vind het dan belangrijk tenkanten is er een dubbele bezetting

www.devoetbal trainer.nl

04-19_frankdeboer.indd 8 11-04-13 11:35 11 9 7

8 10

5 6

2

43

1

6

‘In ons team spelen we met een diepe linkerflank, met veel mogelijkheden tot aanvalsvariatie.’

Valse rechtsbuiten Frank de Boer: “De laatste maanden ben ik zoekende geweest wie links- en rechtsbuiten moesten spelen. Meer- dere spelers hebben we daar uitgepro- beerd en nog steeds waren we niet te- vreden. Dan kom je op een punt dat je besluit om geen echte rechtsbuiten op te stellen, maar een speler die in vorm is. Dat werd Lasse Schöne. Van hem wist ik zeker dat hij slim genoeg is om

Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots ook die positie goed te kunnen invul- len. Niet als een traditionele rechts- buiten, maar op zijn eigen manier. (vleugelaanvaller en back), er zijn twee en er zijn twee of drie middenvelders Nu was het ook zo dat we de meeste spitsen om de voorzetten af te ronden die de passes de hoeken in geven.” wedstrijden niet continu onder druk op eigen helft zouden komen te spe- len. Dan zou het namelijk wel wen- selijker geweest zijn om een snelle rechtsbuiten op te stellen. De laatste tijd spelen we erg veel op de helft van de tegenstander, die zich vaak ingraaft. De ruimtes zijn klein, ook achter hun verdediging en dan heb je minder baat bij snelheid voorin. Schö- ne is als middenvelder een speler die goed in de kleine ruimte uit de voeten kan. Met hem als rechtsbuiten krijgen we meer variatie in ons spel, omdat hij buitenom en binnendoor kan ko- men. Gaat hij naar binnen, dan heb- ben we een middenvelder of een back die de ruimte in kan duiken als Schö- ne inderdaad wordt gevolgd door zijn

8 9 De Voetbaltrainer 193 2013

04-19_frankdeboer.indd 9 11-04-13 11:35

Profvoetbal

back. Dan komt de linksbuiten van de tegenpartij als linksback te spelen en dat vinden wij prima. Schöne mag als rechtsbuiten naar binnen komen als er een reële kans is dat we inder- daad gaan aanvallen op de helft van de tegenpartij. Als we de bal achterin gecontroleerd rondspelen, zonder de bedoeling om direct diep te spelen of te verplaatsen van kant, moet hij in principe het veld breedhouden. Hier moest ik hem in de eerste helft tijdens de thuiswedstrijd tegen PEC Zwolle af en toe aan helpen herinneren.

‘Van Lasse Schöne wist ik zeker dat hij Ook met Viktor Fischer aan de linker- slim genoeg is kant is het al dan niet naar binnen om de positie komen een belangrijk aandachtspunt van rechtsbuiten geweest. Kom je naar binnen en word goed te kunnen je gevolgd door de back? Goed, dan invullen.’ ontstaat er ruimte voor een medespe- ler in de hoek. Kom je naar binnen en word je overgenomen door een cen- ruimte voor onze spits. Dekt de cen- verdediger stapte uit trale verdediger? Dan moet je verder trale verdediger niet door, dan ben je en liet ruim in het centrum achter uitzakken om hem uit het centrum zelf waarschijnlijk vrij (zie tekening 7). zich. Daar maakte De Jong gebruik weg te lokken. Dekt die centrale ver- Dit is een continu spel. In de uitwed- van.” Alderweireld herkende dat dediger door, dan ontstaat er meer strijd tegen AZ zagen we van dat moment door meteen de diepe pass weglokken een goed voorbeeld bij de op De Jong te geven.” 0-1 van . AZ’s centrale

9 Verdedigend aansluiten Frank de Boer: “Als de tegenpartij de bal heeft, maar ergens terugspeelt, dan 11 10 7 is het zaak dat onze verdedigers aansluiten. Soms is twee meter oplopen al voldoende, soms verder. Het gaat erom dat de aanvallers van de tegenpartij 8 6 zich dan opnieuw moeten oriënteren en met jou bezig zijn, in plaats van an- 5 dersom (zie tekening 8). Dit hebben we bij Oranje ook veel getraind en deed 4 ik veel als jeugdtrainer.” 3 2

Omgeving weten hem coachen om ruimte te maken. Je Frank de Boer: “Alle spelers moeten moet er in ieder geval voor zorgen dat

1 tijdens de wedstrijd hun omgeving één tegenstander niet twee spelers weten. Oftewel, wanneer je als rechts- van ons kan bespelen in een straal buiten naar binnen komt, moet je niet van vijf meter. Om je omgeving te we- Siem de Jong voor zijn voeten gaan lo- ten, moet je goed om je heen kijken. 7 pen. De onderlinge afstanden moeten Dat is als middenvelder of aanvaller continu gerespecteerd worden. En áls moeilijker dan als verdediger. Dat ‘Proberen de tegenstander tot overnames of doordekken je dan naar binnen komt en De Jong weet ik inmiddels uit eigen ervaring. te dwingen. Dat is een continu spel van afstanden.’ zou nog in de buurt zijn, dan moet je Ik had als verdediger wel altijd goed

www.devoetbal trainer.nl

04-19_frankdeboer.indd 10 11-04-13 11:35 Nieuwe media Frank de Boer: “Ik geloof er wel in dat we binnen afzienbare tijd in de rust van een wedstrijd gebruik zullen maken van videofragmenten uit de eerste helft. Het moet dan wel gaan om cruciale zaken waarbij juist het videobeeld een meerwaarde heeft. Bij- voorbeeld bij een terugkerend patroon waarbij we spelers willen wijzen op het gebruiken van andere looplijnen. Als bij ons een speler invalt, krijgt hij van keeperstrainer Carlo l’Ami op een aantal A4’tjes te zien wat zijn taken zijn bij alle spelhervattingen. Soms heb ik daar nog iets tactisch aan toe te voegen. Dat kan mondeling, maar als ik het beter zichtbaar kan maken, heb ik daar een hulpmiddel voor. Gebeur- de dat vroeger met pen en papier of met het voetbalveldje met magneet- jes, nu kan dat ook op de Ipad of in mijn geval op mijn Iphone. Ik heb een app waarmee ik snel iets kan uitleg- gen aan spelers door de wedstrijdsitu- atie te laten zien en te schuiven met

rondjes en driehoekjes op het veld.” Foto: VI Images Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots

overzicht, keek goed om me heen, kan opvoeren. Dat is goed voor het gedaan om nu al op een hoger niveau maar als ik nu tijdens trainingen vrije team. Hoesen heeft de eerste sei- te staan. Daarvoor is extra training man ben in de as, dan merk ik dat dit zoenshelft een extra krachtprogram- nodig. Ik weet nog dat een andere manier van rondkijken ma gevolgd omdat wij vonden dat hij in onze tijd zelfstandig extra trainde. vereist. is voor mij het beste daarin tekortschoot voor het hoogste Hij zette dan een klein goaltje in het voorbeeld van een speler die dit uit- niveau. We hebben hem gezegd dat stekend beheerst op het middenveld. we geloven in zijn talent, maar dat Als hij een bal krijgt aangespeeld, dan hij fysiek aan de slag moest en dat kijkt hij nog even over zijn schouder dit waarschijnlijk ten koste zou gaan vlak voordat de bal bij hem is. Ik denk van zijn spel tijdens wedstrijden. Hij dat deze kwaliteit in beperkte mate is zou immers vermoeider worden door aan te leren en toch vooral met aanleg de extra training. Dat namen we op heeft te maken.” de koop toe. Na de winterstop zou hij dan volledig met het eerste gaan mee- Echte spits trainen. Tot die tijd draaide hij het 9 Frank de Boer: “In de spits zie ik het programma van , met twee liefst een ‘echte’ spits. Dus liever keer per week een extra training. En Kolbeinn Sigthorsson of Danny Hoe- wanneer hij door welke reden dan ook 11 7 8 10 sen dan Siem de Jong die daar ook toch bij het eerste werd gehaald, pas- 6 wel heeft gespeeld en dat dan prima ten we dat programma natuurlijk aan. invulde. De Jong heb ik liever op het Dit was een doelbewuste investering 5 4 3 2 middenveld. En als hij in de spits in de toekomst.” speelt, mag hij inzakken naar het 1 middenveld, zijn eigen ruimtes creë- Extra trainen ren. Voor tegenstanders is dat meestal Frank de Boer: “Ik vind dat Daley 8 heel lastig te bespelen. Blind specifieke Ajax-kwaliteiten Ik ben blij dat Hoesen weer aanhaakt heeft. Ik heb hem echter gezegd dat ik ‘Als de tegenpartij de bal heeft, maar ergens terug- en zodoende de druk op Sigthorsson ook vind dat hij er niet alles aan heeft speelt, dan is het zaak dat onze verdedigers aansluiten.’

10 11 De Voetbaltrainer 193 2013

04-19_frankdeboer.indd 11 11-04-13 11:35

Profvoetbal

grote doel en schoot dan uit een aan- backs, moeten zij ook een goede voor- name steeds in de hoek totdat de bal- zet in huis hebben. Zij zullen in het len op waren. Van verleden logischerwijs vooral getraind hoorde ik hoe veel hebben op opbouwen en verdedigen. aan zichzelf heeft verbeterd door ex- Nu zien we op of na trainingen dus tra werk te verrichten bij Manchester soms groepjes ontstaan van spelers United. Eriksen en De Jong zag ik vorig die iets extra’s willen oefenen. Als staf jaar al geregeld extra krachttraining moet je dit dan wel stimuleren door er doen na de training. Nu is bij Daley ook ruimte voor te geven. wel een verzachtende omstandigheid dat zijn lichaam relatief laat volwas- In Brazilië heb ik een voorbeeld gege- sen was. Dat kun je op botscans zien. ven: toen bij ons speelde, Hij was pas op zijn 20ste volgroeid was hij een voorbeeld van een speler en pas dan kun je massa trainen. die na de training extra aan zijn li- Daarnaast is het wel zo dat je wat mij chaam werkte. Niet honderd keer de betreft altijd de wil moet tonen om buikspieren trainen, maar honderden extra te trainen als dat nodig is. Dat keren. Dat zagen andere spelers ook. helpt je ook in je duelkracht. Daley is Steeds meer spelers gingen meedoen. vergeleken met een jaar geleden zo Geweldig! Op een gegeven moment veel sterker geworden. Hij is nu mis- deed iedereen mee, behalve één spe- schien wel de beste vooruitverdediger ler. ‘Ik heb last van mijn enkel’, zei hij van ons team. dan. Laten we zeggen dat het besef van zelfontwikkeling toen nog niet Tijdens ons trainingskamp in Brazilië helemaal aanwezig was bij deze spe- hebben we uitgebreid met de spelers- ler. Ook als je geblesseerd bent, kun je groep gesproken over zelfontwikke- echt nog wel aan dingen werken. Tien ling. Het besef was er al wel, maar we procent kunnen trainers bijdragen, waren het er over eens dat we daar maar negentig procent zal toch echt nog stappen in konden maken. Als je uit de speler zelf moeten komen. Het bijvoorbeeld voetbalt met opkomende komt je niet aanwaaien. Het is jouw carrière en jij zult ervoor moeten wer- ken. Dat hebben we in de winterstop FC Barcelona nog eens benadrukt. Frank de Boer: “Ik neem graag het spel van FC Bar- celona als voorbeeld van hoe ik het graag zie. Wat Ik ben een groot voorstander van (as- Barcelona heel goed doet is het bespelen van de sistent-)trainers die gespecialiseerd zogenaamde ‘dode hoek’. Als een speler met zijn zijn in een bepaalde linie. Ik kan tot neus richting het doel van de tegenstander staat op zekere hoogte onze aanvallers ‘Het is jouw carrière en de bal krijgt of heeft, is er bijna altijd wel een wel coachen, maar Dennis Bergkamp en jij zult ervoor loopactie in de rug van een verdediger (de dode weet als geen ander wat de aanval- moeten werken. hoek) de diepte in. Als ze zo’n 30/35 meter van het lers daadwerkelijk te wachten staat. Dat hebben we in de vijandelijke doel balbezit hebben of opendraaien, Dan hebben we het over details zoals winterstop nog eens zien we minimaal één loopactie om een steekbal te de richting van een aanname of het benadrukt.’ ontvangen. gebruik van het lichaam in specifieke Barcelona speelt meestal zonder echte spits, maar situaties. Die kleine maar zo belang- met een extra middenvelder. Als team drukken zij rijke dingen kunnen je een stap hoger laat ik ook beelden zien aan onze spe- echter de tegenstander zo ver terug, dat er auto- brengen. Dat is bijvoorbeeld ook ge- lers. Ik hoop dat ze zien wat de top- matisch aanvallers komen rondom het zestienme- beurd bij . Als Wayne speler allemaal moet doen om über- tergebied. Barcelona probeert aan te vallen door Rooney opendraait, is Van Persie al haupt goed in balbezit te komen.” middel van het positiespel en rondspelen over de onderweg en dan zien we een voorac- grond. Een lange bal is bij hen eerder uitzondering tie in een vooractie. Oftewel, hij komt Corner dan regel. Daarbij spelen ze van achteruit niet vaak in de bal, hij gaat weg en komt dan Als assistent-trainer van het Nederlands een buitenspeler aan, ook al staat hij vrij. Ze weten toch in de bal. Of andersom, de diepte elftal was Frank de Boer onder meer be- namelijk dat de tegenpartij juist daar druk wil zet- in. Vervolgens is Rooney in staat om last met de organisatie en variatie van ten. Liever zoeken ze de oplossing over de grond hem goed te bedienen, waarna Van de corners-aanvallend. Het doorkoppen richting het middenveld.” Persie dan altijd weer de goede aan- van Dirk Kuijt richting het voorhoofd van name heeft. Van dat soort momenten in de kwartfinale tegen

www.devoetbal trainer.nl

04-19_frankdeboer.indd 12 11-04-13 11:35 Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots

Brazilië staat ons allemaal nog op het net- strijd zetten wij videobeelden klaar lijkheid van de spelers. Zij denken vlies. Ajax scoorde dit seizoen vier van de van de organisatie van RKC bij de mee en omdat het ‘hun ding’ is, wil- zes doelpunten in de Champions League corner-verdedigend. Die beelden kun- len ze het nog liever laten slagen. De uit corners. Die werden allemaal ‘lang’ ge- nen door onze spelers door middel inbreng van de spelers op dit gebied nomen. Toch ziet De Boer ook het nut van van Soccerlab (voorheen SportVas, zien we dit seizoen aanzienlijk meer korte corners zodat tegenstanders niet bij red.) worden bekeken door thuis in te dan voorheen. Bij Oranje deden we dit voorbaat weten wat er gaat gebeuren. loggen. Op de club worden de ideeën ook soms: je zou toch gek zijn om alle Frank de Boer: “Juist bij aanvallende uitgewisseld. Waar ligt de ruimte als goede ideeën die spelers al bij hun corners laten wij onze spelers actief RKC een corner tegen heeft? Ver- club kunnen opdoen op het gebied meedenken met het strijdplan. Neem volgens zullen we er aandacht aan van bijvoorbeeld spelhervattingen niet bijvoorbeeld de wedstrijd tegen RKC besteden op de training van die dag. te gebruiken! Ook nu bij Ajax halen uit. Op de donderdag voor die wed- Zo wordt het ook de verantwoorde- we onze ideeën uit internationale

12 13 De Voetbaltrainer 193 2013

04-19_frankdeboer.indd 13 11-04-13 11:35

Profvoetbal

‘Zonedekking bij een corner tegen vind ik helemaal niets. Je bent dan niet ver- antwoordelijk voor iemand, maar voor een stukje ruimte.’

wedstrijden, bijvoorbeeld variaties van Vóór de eerste paal staat een speler en gramma staan, variërend van kleine een korte corner. Een variant van een als de bal over hem heen gaat, komt tot grote aantallen. In het begin van korte corner die we tegen PEC Zwolle hij bij de eerste paal die we dus aan- het seizoen heb ik bijvoorbeeld gere- gebruikten, hadden we even daarvoor vankelijk vrij laten. De overige spelers geld de omschakeling aandacht willen in de Spaanse competitie gezien. doen mandekking. Zonedekking bij geven. Het omschakelen moet in mijn een corner tegen vind ik helemaal ogen direct een automatisme worden: niets. Je bent dan niet verantwoorde- balverlies betekent omschakelen om lijk voor iemand, maar voor een stukje de bal weer zo snel mogelijk te ver- ruimte. Je kunt altijd iemand anders overen. Drukzetten op de bal, als team de schuld geven. En als de tegenpartij compact spelen en dan de bal daad- een blok zet om onze mandekking te werkelijk veroveren. Meestal gebeurt ontregelen, dan zul je duidelijk moe- dat laatste bij de tweede man, niet bij ten communiceren om dit probleem de eerste tegenstander die in balbe- voor te zijn of op te lossen. Je kunt zit komt na ons balverlies. Je kunt je dan bijvoorbeeld met een medespeler voorstellen dat juist het omschakelen Als we een corner tegen hebben, alsnog zonedekking toepassen.” uitstekend past binnen de bekende willen we in principe één speler als voetbalconditionele trainingsvormen. aanspeelpunt voor de omschakeling Periodisering Een ander accent van dit seizoen is voorin houden. Denken we dat de te- Frank de Boer: “De periodisering van het opendraaien en onderweg zijn genpartij iets van plan is richting een Ajax is in handen van Björn Rekel- geweest. Het klinkt simpel, maar het korte corner, dan komt ook hij terug hof. Hij heeft ervoor doorgeleerd, ik heeft trainingsarbeid nodig om dit een om dit te voorkomen en is er dus nie- niet. Wanneer we een maand in grote gewoonte te laten worden: als iemand mand meer voorin. Dan vinden we lijnen vooruitplannen, of een week opendraait, dan moeten anderen on- het onschadelijk maken van de corner meer in detail, dan geef ik aan wat ik derweg zijn.” belangrijker dan het hebben van een voetbaltactisch aandacht wil geven. aanspeelpunt voorin. Vervolgens heb- Dat moet dan passen binnen de vor- Opleiden ben we een speler bij de tweede paal. men die qua periodisering op het pro- Frank de Boer: “Ik vind het een uitda-

www.devoetbal trainer.nl

04-19_frankdeboer.indd 14 11-04-13 11:35 Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots

ging om talenten in te passen in het zeggen dat Ajax de komende jaren per moet er een vervanger klaarstaan die eerste van Ajax. We moeten daar ook definitie kansloos is om een Europese er echt klaar voor is. Die speler moet geen probleem van maken. Als Erik- prijs te pakken. Als het basisniveau niet slachtoffer zijn van zijn teleur- sen zich goed ontwikkelt, dan gaat hij van de opleiding omhoog gaat, een stelling omdat hij tot die tijd niet of straks weg en dan komt er weer een talentvolle lichting speelt een paar weinig aan spelen toekwam. Dat zou nieuwe. In principe kunnen we elke jaar samen in de eerste selectie en het namelijk voor hem een probleem be- positie opleiden in onze jeugdteams. valt allemaal net goed, dan zou je zo tekenen, maar ook voor het team. Ik Het kan echter voorkomen dat er een maar eens hoge ogen kunnen gooien heb dan ook veel aandacht voor de gat zit van een of twee jaar en dat een in Europa.” spelers twaalf tot en met 25. Dat kost positie niet vanuit de eigen jeugd kan in de week misschien wel de meeste worden opgevuld. Dan zul je buiten Reservespelers energie. Ik vertel de reservespelers Ajax moeten kijken. Onze jeugdteams Frank de Boer: “Je reservespelers regelmatig dat er altijd een moment spelen vanaf de B1 in dezelfde basis- maken je al dan niet kampioen. Als kan komen dat we hen nodig hebben formatie, in de punt naar achteren. iemand geblesseerd of geschorst is, en dat ze dan niet een excuus kunnen Dat is heel belangrijk als het gaat om de overgang naar de eerste selectie. Het geeft houvast. Het brengt automa- De lange bal tismen. De uitdaging van Ajax moet Frank de Boer: “Als je met een lange bal iemand alleen voor de keeper kunt zijn om de beste opleiding van de zetten: prima, doen. Maar over het algemeen zie ik de lange bal als een grote wereld te hebben. Wij kunnen finan- kans op balverlies. Misschien niet direct in eerste instantie, maar dan wel in cieel nooit concurreren met landen tweede instantie omdat je minder controle hebt. In wedstrijden, maar dus als Engeland, Duitsland of Spanje. Wij ook tijdens bijvoorbeeld onze positiespellen op de training wil ik dus dat wij moeten spelers een zo goed mogelijke over de grond het positiespel blijven spelen. Zoeken en nog eens zoeken, opleiding geven en als ze dan een jaar totdat je honderd procent zeker weet dat je een goede diepe bal kunt spelen. of 23 zijn en bij ons zijn uitgeleerd, Dan is er het gevaar dat een tegenstander zich instelt op onze voorkeur voor dan mogen ze uitvliegen zodat Ajax er korte passing, dat realiseren wij ons.” ook nog wat aan verdient. Dit wil niet

14 15 De Voetbaltrainer 193 2013

04-19_frankdeboer.indd 15 11-04-13 11:35

Profvoetbal

Focus In aanloop naar en tijdens het WK 2010 had bondscoach het meer dan eens over focus. Frank de Boer onderschrijft het belang van dit aspect, juist in de fase waarin de prijzen verdeeld gaan worden. Frank de Boer: “Je kunt het concentratie noemen, focus, scherpte of mindset. Het gaat erom dat je niet verrast kunt worden. Je moet gewoon weten wat er gebeurt op het veld. Weet je dat je spits al- tijd tweede paal komt, dan moet je de voorzet niet eerste paal geven. Restverdediging is ook zoiets. Als je zelf aan het aanvallen bent, moet het ach- terin nog steeds goed staan. Dat is niet alleen de verantwoordelijk van de speler die er moet staan, maar ook van de keeper. Je moet op elkaar letten. Dat is bij jonge spelers nog wel eens lastig. Zij zijn vaak vooral met zichzelf bezig. Er komt al zo veel op hen af. Ze zijn nog volop in ontwikkeling en dan vragen we ook nog eens dat ze op hun medespelers letten. Dat is een proces, maar ik probeer ook jonge spelers zo snel mogelijk te laten beseffen dat er in de top méér is dan de eigen tegenstander.”

hebben dat ze minder presteren om- dat ze zo teleurgesteld zijn. Als ik wissels in Jong Ajax zie spelen, dan gebruik ik dat moment om aan ‘Ik wil een wisselbank hebben zitten waar ik van opaan kan.’ bepaalde spelers duidelijk te maken dat ik inderdaad gezien heb wat ik graag wil zien en dat dat de kans ver- tion Type. Hij geeft ons inzicht in de Samenvatting: groot dat ze speelminuten maken in verschillende kenmerken van onze • In een seizoen traint Frank de het eerste. Een speler uit de Beloften spelers. Hoe moeten we ieder individu Boer eerst op drukzetten op de moet mij een reden geven om hem in benaderen? Wie kunnen we makkelijk helft van de tegenpartij, daarna te laten vallen in de Arena. Ik wil een onder druk zetten en bij wie moeten op opbouwen en aanvallen. wisselbank hebben zitten waar ik van we daarmee oppassen? Als we den- Verdedigen op eigen helft krijgt opaan kan. Sommige spelers moet je ken dat iemand baat kan hebben bij continu aandacht. kunnen vertrouwen; dat zijn meestal een gesprek met een psycholoog, dan • Hoe de tegenpartij ook drukzet, de verdedigers. Andere spelers moe- faciliteren we dat. Of je nu wel of niet er is altijd een oplossing. Op de ten iets anders of iets extra’s brengen perfect tegen spanning kunt, als je bij training laat Frank de Boer zijn ten opzichte van wie er al in het veld Ajax voetbalt, is er altijd druk. In de spelers dit herhaaldelijk erva- lopen; dat zijn meestal voorhoedespe- eindfase van het seizoen dat we voor ren. lers. Ik denk dat de bewuste aandacht de eerste keer kampioen werden, heb- • Diagonale passes zijn een be- voor de wisselspelers iets is wat ik ben we in de kleedkamer een groot vel langrijk element in de speelwij- de laatste jaren wel heb bijgeleerd. Ik papier opgehangen met de belangrijk- ze van Ajax. dacht hun altijd wel voldoende aan- ste dingen die we toen heel belangrijk • Wisselspelers bepalen of je kam- dacht te geven, maar ik denk nu dat vonden, bijvoorbeeld het continu pioen wordt. Zij mogen niet met dit toen niet het geval is geweest.” drukzetten. En daarboven groot ge- het excuus van teleurstelling aan- schreven: MOETEN! Ik denk dat dit komen na een slechte invalbeurt. Moeten! heeft bijgedragen aan het besef van • In de slotfase van het seizoen Frank de Boer: “Wij krijgen advies wat er voor nodig was om op kampi- is het een kwestie van moeten, van Peter Murphy, bekend van Ac- oenskoers te blijven.” voor iedereen.

www.devoetbal trainer.nl

04-19_frankdeboer.indd 16 11-04-13 11:36 Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots

Assistenten Frank de Boer: “Tijdens wedstrijden zitten Dennis Bergkamp en Hennie Spijkerman naast mij. Ik zit bewust in het midden. Beiden hebben een belangrijke rol voor mij. Iedereen staat vrij te zeggen wat hij denkt, al ben ik in principe degene die aan de zijlijn gaat coachen als dat nodig is. Hennie doorziet dingen soms sneller dan Dennis en ik dankzij zijn jarenlange ervaring als trainer. Ik denk dan aan het herkennen van patronen in looplijnen van de tegenstander ten opzichte van die van ons. Tonny Bruins Slot, die voor ons tegenstanders analyseert, heeft dat ook. Hennie Spijkerman heeft een heel groot aandeel in de successen van Ajax in de laatste jaren. Ik leer veel van hem als trai- ner, bijvoorbeeld zoals hij in samenspraak met Björn Rekelhof de weekschema’s maakt, waarbij voetbalconditie en voet- baltechnische elementen samenkomen.” Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots

16 17 De Voetbaltrainer 193 2013

04-19_frankdeboer.indd 17 11-04-13 11:36

Profvoetbal

Trainingsvormen Frank de Boer

5 4

6 3

2

1

1. Partijspel 8+k:8 2. Passen/trappen

Doel Doel • verbeteren van de opbouw • verlengde warming-up • verbeteren van de omschakeling • verbeteren van de diagonale passing

Organisatie Inhoud • speelveld van achterlijn tot rand middencirkel op de • passen en trappen in stroomvorm andere helft • vooractie maken schuin naar de bal of van de bal af • hoeken rond de middenlijn van het veld ‘afsnijden’ (niet ‘in de bal’) • twee grote doelen; alleen een keeper in het doel op de achterlijn Methodiek • de twee centrale pylonen weghalen zodat de spelers Inhoud nog natuurlijker goed ten opzichte van elkaar moeten • 1:4:3:1 tegen 2:3:3 bewegen • spel begint steeds bij de keeper • met dubbele bezetting aan de flanken: die twee spelers • opbouwende partij kan (na minimaal vier keer overspe- moeten goed vrijlopen ten opzichte van elkaar len) scoren in het doel zonder keeper; het verdedigende duo bij de andere partij moet dus steeds kijken of ze het doel bewaken of vooruitverdedigen

Methodiek • het achttal zonder keeper op verschillende manieren druk laten zetten en dan de opbouwende ploeg steeds de oplossing(en) laten zien: • nummer 10 van de tegenpartij schuift door; onze centrale middenvelder komt vrij, of schuift de tegenpartij nog verder door naar het middenveld waardoor het voorin 1:1 De in dit artikel vermelde komt te staan? verwijzingen naar videofragmenten • een buitenspeler van de tegenpartij zet druk op een cen- vindt u via de website van trale verdediger; onze back of centrale verdediger moet De Voetbaltrainer. dan uitzakken om de afstanden voor de tegenstanders moeilijker te belopen te maken

www.devoetbal trainer.nl

04-19_frankdeboer.indd 18 11-04-13 11:36 Trainingsvormen Frank de Boer

3. Positiespel 5:5+5 4. Partijspel 6:6+1+2 keepers

Doel Doel • verbeteren van het positiespel • verbeteren van het aanvallen door middel van diagonale • verbeteren van de (diagonale) passing onder druk van passen, het zoeken van de vrije man, het goede positie- de tegenstander spel en het gebruik maken van lopende spelers als ie- mand opendraait Organisatie • veld van 20x10 meter (twee vakken van 10x10 meter) Organisatie • hesjes voor drie vijftallen • veld van 60x30 meter • voldoende ballen om in te spelen bij de trainer • twee grote doelen • voldoende ballen in beide doelen (in verband met snelle Inhoud spelvoortzetting) • 5:5 plus vijf neutrale spelers in twee vakken • gaat de bal uit via de ene partij, dan speelt de trainer Inhoud de volgende bal naar de andere partij • partijspel 6:6 + 1 neutrale speler + 2 keepers • twee keer raken, maar als je terugspeelt, heb je één keer Coaching raken; dit stimuleert dat spelers met hun blikveld (half) • ‘Schakel snel om na balverlies of balverovering.’ vooruit staan en zich schuin aanbieden • ‘Maak gebruik van schuine passes.’ • ‘Bied je schuin aan, niet in de bal.’ Coaching • ‘Weet wat je omgeving is, ook in de kleine ruimte en • ‘Geef diagonale passes.’ met weinig tijd.’ • ‘Kom onder de bal voor de kaats.’ • ‘Bewaak de afstanden ten opzichte van elkaar.’ • ‘Anticipeer op een teruggelegde bal, want je hebt maar één keer raken.’ Methodiek • ‘Er moeten lopende mensen zijn als iemand opendraait. • iedereen twee keer raken De balbezittende speler moet dan diep kunnen spelen.’ • één keer raken, twee keer raken • iedereen één keer raken, behalve de centrale neutrale man (die heeft twee keer raken)

18 19 De Voetbaltrainer 193 2013

04-19_frankdeboer.indd 19 11-04-13 11:36

OEFENSTOF Tekst: Paul Geerars De besloten wedstrijdgerichte training van Ajax

In De Voetbaltrainer 193 openden we met een uitgebreid interview met Ajax-trainer Frank de Boer. We waren ook welkom bij een besloten training, daags voor de thuiswedstrijd tegen NEC (4-1). De volgende trainingsvormen passeerden de revue.

Warming-up Videofragmenten van de warming-up vindt u in de mediatheek (*) Inhoud • diverse loopvormen • eerst zonder, later met bal • bijvoorbeeld: o tweetal één bal o de speler met bal in handen geeft commando ‘Links!’ of ‘Rechts!’ o de speler zonder bal moet ‘uitstappen’ naar links of rechts en krijgt dan met een boogje de bal aange- gooid o of: de speler zonder bal draait 360 graden om zijn as en krijgt dan de bal aangegooid • onder leiding van Björn Rekelhof

www.devoetbal trainer.nl (*) indien geabonneerd op deze service

16-17-18-19_oefenstoffrankdeboer.indd 16 28-06-13 09:38 Driehoek

Organisatie • driehoek van ongeveer 6x6x6 meter (aanpassen naar niveau) 1 • vierde hoedje alvast klaarleggen voor variatie (zie tekening 2)

2 Inhoud • vooractie maken wég van hoedje 1a (dus niet: in de bal) • aannemen en spelen • rechtsom en linksom • 2 minuten per onderdeel

1 Methodiek • met kaats 2 3 • met dubbele kaats 5

4 1b

Variatie Videofragmenten van de driehoek training vindt u in de mediatheek (*) • met vierde hoedje: oefening blijft nu doorlopen met één bal (linksom en rechtsom)

7 6 1

2 3 5

4 2

16 17 De Voetbaltrainer 195 2013

16-17-18-19_oefenstoffrankdeboer.indd 17 28-06-13 09:38

OEFENSTOF

3

2

1

3

Positiespel 4:4+3 Videofragmenten van de positiespel 4:4+3 training vindt u in de mediatheek (*) Organisatie • rechthoek van 15x16 meter (aanpassen naar niveau)

Inhoud • positiespel 4:4+3 • twee van de drie neutrale spelers staan op de korte zijden aan de buitenkant • verdedigen zonder sliding/overtredingen • niet te snel neutrale speler aan de buitenkant aanspelen; als het kan, dan naar medespeler, want dan houd je een optie over aan de buitenkant • goed meedoen onder de bal

Methodiek • alles 1x raken (buitenste neutrale spelers hebben 2x raken) • 2x keer raken, 1x raken (dus alleen als de vorige speler 1x heeft geraakt, mag je 2x raken) • als je 2x raakt, móet je vooruit spelen

Keeperstraining

Keeperstrainer Carlo l‘Ami had en Jasper Videofragmenten van de keepers- Cillessen onder zijn hoede tijdens het eerste deel van de training vindt u in de mediatheek (*) groepstraining. Bij het partijspel deden de keepers vanzelf- sprekend met de groepstraining mee.

(*) indien geabonneerd op deze service www.devoetbal trainer.nl

16-17-18-19_oefenstoffrankdeboer.indd 18 28-06-13 09:39 Partijspel 11:11 (10:10) Na de training

Na afloop van de training werd het ‘muurtje’ klaargezet en konden de specialisten hun vrije trappen oefenen. Eerst op Kenneth Vermeer, later op reservekeeper . Het gaat om kwaliteit. Iedereen schiet slechts een gering aantal ballen. Eindigen met wedstrijdje (om de eer).

Videofragmenten van het partijspel 11:11 vindt u in de mediatheek (*)

Organisatie • geheel voetbalveld • met grensrechters

Inhoud • 11:11 • partij A is de te coachen partij, partij B speelt zoals de komende tegenstander • accent 1 (5 minuten): opbouwen tegen partij B • accent 2 (5 minuten): drukzetten op opbouw van partij B

Methodiek • 10:10 (twee geblesseerde spelers stappen uit voorzorg uit; veld minder diep en minder breed maken)

18 19 De Voetbaltrainer 195 2013

16-17-18-19_oefenstoffrankdeboer.indd 19 28-06-13 09:39 3.Frank de Boer 08-02-2009 18:24 Pagina 2

Tekst/ Paul Geerars Henny Kormelink ‘Praten’ i het halv

Frank de Boer behoeft als voormalig topvoetbal- ler weinig introductie. Winnaar van de Cham- pions League, de wereldbeker, de UEFA Cup en diverse landskampioenschappen vormen slechts een deel van zijn palmares. Als trainer kennen we De Boer nog minder goed. Toch blijkt hij veel te vertellen hebben over het thema verdedigen, waarbij hij veelvuldig gebruik kan maken van zijn eigen ervaring als speler.

Frank de Boer, toptrainer in wording

www.devoetbaltrainer.nl 3.Frank de Boer 08-02-2009 18:24 Pagina 3

V E R D E D I G E N ’ is voor verdedigers alve werk

Frank de Boer behaalde in 2007 het tij. Als de middenvelder coacht op zijn. Dan heb ik het bijvoorbeeld over diploma Coach Betaald Voetbal. Het ‘buitenkant!’, dan maakt dat de ver- de mobiliteit, het wenden/keren, de siert hem dat hij als trainer bewust de dediger zo veel sterker in zijn moge- sprongkracht, de duelkracht. Ajax weg der geleidelijkheid kiest. De 112- lijkheden. De buitenkant is dan voor maakt in de opleiding ook tijd vrij voudig international voelde zich in de back, terwijl hij erop kan vertrou- voor de algemene lichamelijke ont- zijn eerste trainersjaar niet te groot wen dat de middenvelder in actie wikkeling van voetballers in de vorm voor Ajax D1. Dat bleek een goede komt als de tegenstander binnendoor het zogenaamde Multi Skills Program- leerschool te zijn en dat traject heeft gaat. ma van René Wormhoudt. Daarnaast dit seizoen een vervolg gekregen bij Daarnaast is het zo dat je in welke train ik geregeld in kleine groepjes de A1 van de Amsterdamse club. opleiding dan ook nooit álles kunt le- specifiek, waarbij we ook aandacht Daarnaast is hij vanaf vorig jaar ook ren. Ik heb wel eens het idee dat besteden aan de verdedigende vaar- assistent van bondscoach Bert van hoofdtrainers daar anders over den- digheden. Bijvoorbeeld de lichaams- Marwijk bij het Nederlands Elftal. ken. Ik heb als speler het meeste ge- techniek bij het draaien en keren. Dat leerd vanaf het moment dat ik bij de is een beweging die verdedigers erg ‘Verdedigers moet aanvallers laten nadenken’

Opleiding eerste selectie kwam. Niet omdat de vaak moeten maken. Vandaar dat het Bij zijn amateurclub De Zouaven is opleiding niet deugde, maar omdat mij zinvol lijkt om hierop te trainen. Frank de Boer als linksbuiten begon- dit simpelweg de beste leerschool is. In eerste instantie oefenen we dan nen. Hij scoorde aan de lopende band Hetzelfde principe gold toen ik voor droog, waarbij het draaien en keren en werd op zijn veertiende gescout het eerst bij het Nederlands Elftal een doel op zichzelf is (zie trainings- door Ajax. Als linksbuiten trok De kwam. Ik was alleen maar met mezelf vormen 1, 2 en 3). Deze vormen kun- Boer veel naar binnen om ruimte te bezig en lette maar weinig op het nen ook prima gebruikt worden als maken voor de veelvuldig opkomende randgebeuren.” warming-up voorafgaande aan de oe- linksachter. fening waarin je meer gebruikmaakt Frank de Boer: “De eerste twintig mi- Trainen van de weerstand van een tegenstan- nuten kreeg ik daardoor naar mijn ge- Ook Frank de Boer vindt dat er over der en er ook een rol is voor de eigen voel veel te weinig ballen. Na één sei- het algemeen te weinig aandacht is keeper in het zestienmetergebied (zie zoen veranderde mijn positie naar voor het thema van deze Special: ver- trainingsvorm 4). Weer later bouw je linksback en pas een kleine tien jaar dedigen. Als we hem vragen naar de dit uit naar de tactische training later ging ik in het centrum van de topverdedigers van deze tijd, ant- waarbij je de verdedigers (in ondertal- verdediging spelen. Ik denk ook dat woordt De Boer met namen als Pepe, situaties) in een partijspel leert voor- het moeilijk is om op jonge leeftijd , , Marco uit te verdedigen.” ‘echte’ verdedigers te scouten. Je bent Materazzi en . Dat zijn toch geneigd om op jeugdspelers te dus de verdedigers in het buitenland. Inzicht letten met een grote technische vaar- Nu werkt De Boer bij een club waar- Frank de Boer: “Naast technische digheid die vijf man passeren. van de jeugdteams vaak domineren vaardigheden beschikt de goede ver- In mijn jeugdjaren was ik al een spe- tijdens de wedstrijd, maar ook Ajax dediger over tactisch inzicht en voet- ler die mijn verdedigende bijdrage le- kan niet aanvallen zonder goed te balgogme, maar dat is moeilijker te verde door goed te stáán, te commu- verdedigen. De Boer blijkt in dit ka- trainen. De één ziet ‘het’ nu eenmaal niceren en te organiseren. Met ‘pra- der een echte trainer te zijn, in de beter of sneller dan de ander. Een ten’ heb je de helft van het werk al meest zuivere betekenis van het paar meter anders opstellen als ver- gedaan in de verdediging. Denk bij- woord. De trainer die traint om heel dediger kan al een wereld van ver- voorbeeld aan de linkshalf die de gericht spelers beter te maken. schil betekenen. Als jij als centrale linksback komt assisteren terwijl de Frank de Boer: “Ik ben ervan over- verdediger vroegtijdig ziet dat de cen- laatste onder druk staat van de rech- tuigd dat de specifieke kwaliteiten trale verdediger van de tegenpartij ter vleugelaanvaller van de tegenpar- van elke verdediger goed te trainen jouw man ‘dreigt’ aan te spelen, dan

4 5 De Voetbaltrainer nr.159 2009 3.Frank de Boer 08-02-2009 18:24 Pagina 4

1 zichzelf bezig. Dat betekent dat ze dribbelen’ (zie tekening 1). De natuur- niet altijd oog hebben voor wat er om lijke reactie is misschien om dan als hen heen gebeurt. Bij het bekijken centrale verdediger uit te stappen. van videobeelden heb je daar wél alle Hierdoor laat je een ruimte achter je tijd voor. Dan kunnen we het ook over vrij en daarin duikt negen van de tien details hebben. Ik trok zelf bijvoor- keer de centrale spits van de tegen- beeld altijd een sprintje richting bal partij. Beter is het dus om langer te als deze over mij heen ging achter de wachten en het initiatief bij de mid- denvelder te laten liggen. Vanaf zijn positie kan hij tenslotte nooit scoren, ‘Tactisch inzicht en voetbalgogme is moeilijk te trainen’ terwijl de situatie heel anders wordt als je uitstapt. De situatie wordt na- tuurlijk anders als deze geschetste si- kun je daarop anticiperen. Je ziet im- laatste lijn. Op die manier voorkom je tuatie zich dichter bij het doel af- mers dat die centrale verdediger bij dat de aanvaller die twijfelt of hij ach- speelt, want dan gelden er weer ande- de tegenpartij contact zoekt of heeft ter je aan zou komen, ook daadwerke- re principes. Op dat smalle koord met jouw man en dat hij aanlegt voor lijk achter je aan komt. Als jij als ver- moeten verdedigers de hele tijd ba- een pass. Op dat moment moet jij, al- dediger direct aanzet, ziet de aanval- lanceren. lemaal in nog geen seconde tijd, be- ler dat hij waarschijnlijk toch kans- palen of je vóór je man gaat komen, loos is en heb je als verdediger een Als je de drie eerstgenoemde trai- of je het duel aangaat of dat je je te- gunstiger situatie van balbezit ge- ningsvormen uitbouwt naar een tacti- genstander bewust een half metertje creëerd. Dit is misschien tactisch, sche training van verdediging tegen ruimte geeft. Dit valt misschien onder maar heeft natuurlijk ook alles te ma- aanval, dan komt het vooral aan op voetbalgogme, maar heeft ook alles te ken met de instelling van de speler. Je het toepassen van het inzicht van de maken met ervaring. moet je even extra inspannen om er individuele spelers. De vier verdedi- Bij Ajax proberen we door middel van later voordeel uit te halen. gers moeten dusdanig samenwerken de analyse met videobeelden de erva- Een ander voorbeeld van individueel dat de aanval er gewoon niet door- ring van onze jeugdspelers ‘te ver- inzicht, in dit geval van de centrale heen komt. Ik heb van snellen’. Videobeelden lenen zich uit- verdediger, is de situatie dat de cen- gehoord dat ze dat bij AC Milan onder stekend voor het terughalen van tac- trale middenvelder van de tegenpartij leiding van Franco Baresi zelfs met tische momenten. In de wedstrijd zijn met de bal aan zijn voet net voorbij vier verdedigers en een keeper nog jeugdspelers logischerwijs veel met de middencirkel redelijk vrij kan ‘op- wisten te winnen van een heel elftal

Restverdediging Halverwege het seizoen 1998-1999 verkaste Frank de Boer van Ajax naar FC Barcelona. Vanaf dat mo- ment speelde hij wekelijks tegen topspitsen. Frank de Boer: “Als ik goed in mijn vel zat, was ik voor geen enkele spits bang. Hoe snel hij ook was. Een keer heb ik grote problemen gehad met Fredi Bobic, maar ik ben ervan over- tuigd dat ik toen gewoon niet in goe- den doen was. Toen ik bij FC Barcelo- na begon heb ik heel snel moeten le- ren om al goed te gaan staan op het moment dat mijn eigen team in bal- bezit was. Deed ik dat niet, dan maakten types als Claudio Lopez van Valencia daar direct gebruik van. Hij had namelijk de gave om bewust op het randje van buitenspel te spelen als zijn eigen team niet eens de bal had. Vervolgens had hij een heel goede samenwerking met zijn mid- denvelders om hem de diepte in te sturen.”

www.devoetbaltrainer.nl 3.Frank de Boer 08-02-2009 18:24 Pagina 5

V E R D E D I G E N

dat kwam aanvallen. Slim gebruik maar een goede samenwerking is tus- drukzetten. Je kunt ook niet 90 minu- makend van de tactische principes en sen de spelers. Verdedigende midden- ten lang drukzetten. Bij Ajax A1 ver- van de buitenspelregel bleek de ver- velders moeten bijvoorbeeld een bij- wacht ik wel dat het de eerste 20 mi- dediging soms in staat te zijn om de drage leveren in het afschermen van nuten lukt. Onze centrale middenvel- aanvallers tot op eigen helft terug te passlijnen richting de spitsen van de der bepaalt dit in principe. Hij kiest dringen!” tegenpartij. Dat is vaak een kwestie ook de momenten om door te dekken van één of twee meter naar links of op een centrale verdediger van de te- Teamtactiek naar rechts en dat moet weer van genpartij. In het verdere verloop van Frank de Boer: “Ik heb in de eerste achteruit gecoacht worden. Dat verde- de wedstrijd zal hij wat vaker inhou- seizoenshelft met de spelersgroep bij digen voorin begint, was bijvoorbeeld den en nuttig zijn in het blokkeren elkaar gezeten voor een soort theorie- zichtbaar in de oefenwedstrijd tegen van de passlijnen van de tegenpartij, sessie als het gaat om het bespelen van diverse systemen. We hadden het ‘De valkuil voor de spits is om alleen druk te zetten’ toen onder meer over de vragen ‘Hoe lossen wij het op als de tegenstander 1:4:4:2 in een ruit of met een vlak Rusland vorig jaar augustus. Toen middenveld speelt?’ en ‘Waar liggen zakte rechtsbuiten Robin van Persie 2 de kansen en gevaren voor ons als de voldoende in tijdens de opbouw van tegenpartij één op één gaat spelen?’. Rusland. Hun linksback Zhirkov was Dit zijn vragen die, weliswaar op een namelijk aan de bal veel minder ge- andere manier, ook bij Nederlands vaarlijk dan als lopende speler aan de Elftal aan de orde kunnen komen. flank zonder bal. Dus door het goed Toen Oranje bijvoorbeeld tegen Zwe- (positioneel) meeverdedigen van een den speelde, kregen we te maken met aanvaller kwamen we achterin min- een vlak middenveld. Wanneer je zelf der in de problemen.” 1:4:3:3 (of een afgeleide zoals 1:4:2:3:1) speelt, dan is de positie van onze cen- Drukzetten trale middenvelder erg belangrijk. In Frank de Boer: “Het is per wedstrijd deze situatie moet je namelijk niet te en niveau verschillend hoe ver op de diep gaan spelen in balbezit, maar helft van de tegenpartij drukgezet wel tussen de linies. Het moet voor de kan worden. Een goede tegenstander tegenpartij lastig zijn om te bepalen kan opbouwend onder de druk van- door wie hij nu opgepakt moet wor- daan komen. Dan moet je dus nog den. Gaat een centrale middenvelder meer oppassen en nóg nauwkeuriger van de tegenpartij twijfelen, dan komt onze verdedigende middenvel- der vrij (zie tekening 2). Verdedigend gezien kun je tegen 1:4:4:2 met een vlak middenveld zowel met de punt naar voren als naar achteren spelen op je eigen middenveld, zo lang er

Bij Ajax proberen we door middel van de analyse met videobeelden de ervaring van onze jeugdspelers ‘te versnellen’

6 7 De Voetbaltrainer nr.159 2009 3.Frank de Boer 08-02-2009 18:24 Pagina 6

Knijpen van back een paar meter achter de middencir- Bij FC Barcelona had Frank de kel. Het is belangrijk om de linies kort 3 Boer op een gegeven moment op elkaar te hebben op het moment een discussie met trainer Louis van drukzetten, omdat het anders van Gaal. Het ging toen om de niet meer te belopen valt. Op het mo- manier van knijpen door de ment dat de centrale verdediger van vleugelverdediger aan de ande- de tegenpartij de bal krijgt, moet de re kant van het veld. spits in een ‘L’ naar hem toe. Daar- Frank de Boer: “Als de bal aan door wordt de lijn naar de andere de andere kant van het veld is, centrale verdediger afgesneden en schuift de verdediging zoals de rest van team richting de kant van de bal. De wordt de pass naar de vleugelverdedi- verdedigers hebben echter ook te maken met de buitenspelregel die je kunt toe- ger waarschijnlijker. Dat gebeurt al- passen door een stapje te zetten. Ik heb het als speler nooit logisch gevonden leen maar als onze vleugelaanvaller als de vleugelverdediger aan de andere kant letterlijk rugdekking geeft aan het ook meedenkt en meedoet. Hij moet centrum door zich een metertje in de rug van de overige spelers van de laatste niet al bij zijn directe tegenstander lijn op te stellen. Als je als centraal duo denkt een aanvaller aan de kant van de gaan staan. In plaats daarvan kan hij bal buitenspel te kunnen zetten, kom je er opeens achter dat de back aan de passlijnen blokkeren en ‘op een halve andere kant er nog achter staat. Ik wil dus dat de back wel naar binnen komt, staan’. Dat laatste betekent dat hij maar precies op dezelfde lijn als de andere verdedigers.” (zie tekening 3) zijn directe tegenstander niet bij voorbaat kort dekt, maar er wel snel waarvoor hij door onze centrale ver- genoeg bij is als zijn man wordt aan- dediger(s) gecoacht moet worden. Als gespeeld. Zodra in dit voorbeeld de we het hebben over drukzetten dan is 4 linksback van de tegenpartij echter de de valkuil voor de spits om het in zijn bal krijgt, dán moet hij daar heen eentje te gaan doen. Hij moet dus gaan, in de wetenschap dat het hele eerst altijd contact hebben gehad met team zal volgen. Op dat moment zijn medespelers. Bij de vleugelaan- staat de tegenpartij dus onder druk valler aan de kant van de bal is de be- en is een diepe bal op hun spits denk- kende fout dat ze ‘happen’ op een baar. Onze rechter centrale verdediger centrale verdediger en daardoor hun mag dan best naast of schuin voor eigen man (back) vrij laten die door zijn man komen. Hij heeft immers de middel van een eenvoudig driehoekje rugdekking van de andere centrale aangespeeld kan worden. De vleugel- verdediger.” (zie tekening 4) aanvaller aan de andere kant moet actief meedoen bij het drukzetten, maar dat wordt wel eens vergeten. Bij FC Barcelona speelde Frank de Het gaat vaak maar om vijf of tien Boer samen met Carles Puyol in het meter (schuin) terug, maar het hoort centrum van de verdediging. Met hem gewoon bij je taak. Dit is een kwestie wordt teruggespeeld, schuiven wij heeft hij verdedigend gezien vooral de van discipline. met de laatste linie, en daardoor ook ruimtes bespeeld voor het doel, in de rest van het team, mee naar voren. plaats van de man. Hetzelfde geldt voor de middenvel- Tenminste, als er sprake is van druk Frank de Boer: “Op het moment dat ders. Een paar meter terug of naar op de bal. Is die er niet, dan moet je een vleugelaanvaller van de tegenpar- links of rechts, dat maakt een wereld weer goed om je heen kijken en kun tij zijn actie maakt aan de zijlijn, dan van verschil. Ajax-jeugdtrainer Arnold je niet blind naar voren lopen. Deze zou een centrale verdediger aan de Mühren veroverde als middenvelder manier van verdedigen of drukzetten kant van de bal rugdekking kunnen veel ballen, vooral omdat hij zich doet ook iets met de beleving van het gaan geven. Het probleem is dat je goed opstelde. Hij had de discipline team: hoewel je niet de bal hebt, ben dan vaak te laat bent en in niemands- om iedere keer weer een korte diago- je toch actief met z’n allen bezig. Het land eindigt of lucht staat te dekken. nale loop te maken op het moment principe van vooruitverdedigen heeft Je hebt intussen wel de zone voor ei- dat de bal aan de andere kant was. In Bert van Marwijk ook laten zien in de gen doel verlaten en juist dáár kan de achterhoede gaat het vooral om de trainingsvormen in De Voetbaltrainer onderlinge communicatie en samen- 157. 5 werking op het moment dat we druk- zetten. De centrale verdedigers heb- Dit seizoen hebben we bij Ajax A1 ge- ben daarbij een leidende rol, bijvoor- traind op het collectief drukzetten op beeld bij het al dan niet overnemen de helft van de tegenpartij. De voorste van spelers. Ook moet het een ge- lijn bevindt zich dan ongeveer 10 me- woonte zijn om mee te lopen met de ter voorbij de middencirkel, terwijl de bal. Dus als de bal door de tegenpartij achterhoede goed is aangesloten tot

www.devoetbaltrainer.nl 3.Frank de Boer 08-02-2009 18:24 Pagina 7

V E R D E D I G E N

het gevaarlijk worden (zie tekening 5). nu vrij door, dan zou je ook er snel vallers. Dat is ook de kunst van verde- Ik herken de neiging van de centrale heen kunnen gaan. Je dwingt de te- digen. Beter gezegd, dat was mijn verdediger om vanzelf aan de kant genstander dan vaak tot een voorzet, kunst van verdedigen. Als je oog in van de bal te komen, maar dat is dus maar ondertussen sta jij als uitge- oog met een aanvaller te vroeg hapt, lang niet altijd verstandig. Op topni- stapte centrale verdediger wel weer dan is dat voor hem het moment om veau gaat het maar om een paar me- lucht te dekken. Beter is het om heel zijn actie in te zetten. Doe je echter ter die je juist níet aflegt richting de even te wachten met uitstappen. De alsof en laat je de keuze aan hem, bal, zodat je in eerste instantie voor vleugelaanvaller krijgt dan tijd en dan zie jij als verdediger wat de aan- het doel goed blijft staan. Komt de ruimte. Misschien gaat hij nadenken valler gaat doen.” vleugelaanvaller van de tegenpartij en dat is funest voor de meeste aan-

Koppen We kennen allemaal het type ‘killer’ in de verdediging. Denk aan Pepe bij Real Madrid, Marco Materazzi bij Inter of Jaap Stam. In een (kop)duel met hun tegen- stander blijkt hun fysieke kracht. Frank de Boer was vanuit dat perspectief geen killer… Frank de Boer: “Het killen is vaak een prima kwaliteit die past bij de verdediger, maar ik moest het niet hebben van het duel. Ik was niet lang, maar won wel veel kopduels. Dat heeft, naast sprongkracht en timing, ook met slimmigheidjes te maken. Koppen betekent niet alleen ‘de bal met je hoofd raken’. Nee, in je weg omhoog moet je ook een idee hebben waar je de bal naartoe wilt of kunt koppen. Ik heb zelf als pupil urenlang met mijn vader kopspelletjes gedaan. Bij- voorbeeld de bal hooghouden koppend tegen een muurtje en dat een minuut lang. Dat is een kwestie van gevoel. Later als speler vond ik het een machtig ge- voel geven als ik ver boven langere aanvallers uit kwam, dankzij een goede ti- ming. Ook in de Ajax-opleiding hebben we later veel kopspelletjes gedaan. Op de maandag na de wedstrijd deden we onder vaak kopvolley. Wat dat betreft vind ik het verdedigend koppen in Nederland te weinig aan- dacht krijgen. Ik merkte dat vooral toen wij begin van dit seizoen met de A1 te- gen Real Madrid oefenden. Ik ben dan ook blij dat er op ons nieuwe trainings- complex ruimte is voor kopvolleyveldjes.”

Vrije trap In het internationale topvoetbal is de indraaiende vrije trap een steeds gevaar- lijker wapen aan het worden. Natuurlijk kennen we de oplossing van buiten- spelval, maar dat vereist veel training, blind vertrouwen en een feilloze samen- werking van het team. Weinig teams durven de buitenspelval toe te passen of doen dat slechts één keer per wedstrijd omdat de tegenpartij daarna maatrege- len neemt. Spelers en keeper zullen dus deze moeilijke situatie moeten verdedi- gen. Hoe ziet Frank de Boer dit? Frank de Boer: “Zo’n indraaiende vrije trap die in het zestienmetergebied gaat komen, moet je tegenwoordig zien als een gevaarlijke kans tegen. Het pro- bleem van de verdedigende speler is om op dat moment de bal én de man te zien. Van Frank Rijkaard heb ik geleerd om je tegenstander om die mo- menten ‘te voelen’. Daardoor kun je meer oog houden voor de bal en weet je iets beter wat je tegenstander doet. Ook moet je bij een in- draaiende vrije trap niet achter je man gaan staan, want dan ben je altijd te laat als hij inloopt. Je moet aan de binnenkant dekken, hetgeen vol- gens mij ook regel 1 van verdedigen is. Aan de andere kant moet je ook oppassen dat je niet geblokt wordt. Als een tegenpartij dat goed beheerst, dan moet je de oplos- sing misschien zoeken in zonedek- king in plaats van mandekking.”

8 9 De Voetbaltrainer nr.159 2009 3.Frank de Boer 08-02-2009 18:24 Pagina 8

Wenden en keren Wenden en keren

1 2 3 4 2 1

2 3

1 B A C

Doel Doel  verbeteren van het wenden van de verdediger  verbeteren van het wenden van de verdediger

Organisatie Organisatie  ruimte van ongeveer 10x10 meter is al voldoende  verdedigers starten steeds vanuit hun eigen positie, eventueel  groepje van twee tot vier spelers (verdedigers) aangegeven door middel van een hoedje  trainer met voldoende ballen in de middencirkel Inhoud  speler A speelt speler B in en zet druk op de bal (meelopen, Inhoud ophouden)  de verdediger die aan de beurt is, zet aan (schuin) naar voren  speler B dribbelt naar voren (afstand variëren, beginnen met (alsof hij doordekt), vervolgens moet hij snel terug (alsof het maximaal 5 meter) team onder druk komt te staan) en tenslotte zijwaarts  speler A volgt de dribbelende speler B  trainer speelt na de laatste loopactie de bal in  speler B past schuin terug richting speler C  aanname en terugspelen naar trainer  speler A moet vervolgens snel keren en achter de bal aan (dit  op alle posities in de achterhoede is het trainingsaccent)  speler B gaat daarna weer terug naar de beginpositie Coaching  doordraaien van functie  korte passen bij korte versnelling  laag zitten als je wendt en keert Coaching  kijk om je heen als je achteruit loopt, hou overzicht  laag zitten  je moet spanning in de kuiten voelen, om snel te kunnen  je moet spanning in de kuiten voelen, om snel te kunnen draaien draaien  aanzetten  tegenstander volgen  gecontroleerde balaanname  aanzetten Methodiek Variatie  op verschillende manieren passen door de trainer  met koppen: op het moment dat de verdediger schuin terug  hoog (eerst controle) loopt, krijgt hij een bal met een boog over zich heen gegooid.  zacht (inlopen en in één keer spelen) Dat is de moeilijkste kopbal die er is, maar toch moet je pro-  schuin (nog een verandering van richting) beren om de bal gericht te verwerken, afhankelijk van de si- tuatie (positie op het veld) Variatie  minder looplijnen, maar de trainer speelt de bal steeds contra naar de verdediger die in beweging is; dus als de verdediger naar rechtsvoor beweegt, speelt de trainer de bal naar links- achter in de ruimte. Ook hierbij gaat het weer om het snelle draaien en keren van de verdediger

www.devoetbaltrainer.nl 3.Frank de Boer 08-02-2009 18:24 Pagina 9

V E R D E D I G E N

Wenden en keren Wenden en keren

3 3 4 2 1

2 3

1

Doel Doel  verbeteren van het wenden van de verdediger  verbeteren van het wenden van de verdediger  verbeteren van de individuele keuze van de verdediger om al Organisatie dan niet vooruit te verdedigen  tweetal met bal  tweetal zonder Organisatie  stroomvorm (warming-up)  groot doel met keeper(s)  trainer op de zestienmeterlijn met de ballen Inhoud  speler met bal dribbelt op, terwijl zijn medespeler tien meter Inhoud naast hem op gelijke hoogte oploopt  trainer gooit de bal met een boog naar de keeper  speler 1 van het tweetal zonder bal zet druk op de bal (zonder  verdediger draait richting keeper of loopt schuin achteruit de echte intentie deze af te pakken)  keeper stompt de bal weg, in de voeten van de klaarstaande  speler 2 van het tweetal zonder bal verleent rugdekking op aanvaller op de zestienmeterlijn gelijke hoogte  verdediger draait weer en loopt weer snel vooruit  als de verdediger dicht bij de bal komt, geeft de speler met  afhankelijk van de situatie zet hij vol druk op de bal of houdt bal een breedtepass naar zijn medespeler hij even in voor het 1:1-duel  op dat moment draaien de rollen van de verdedigende spelers om: speler 2 moet draaien en ‘druk’ op de bal zetten, terwijl Coaching speler 1 naast hem rugdekking komt geven (dit is het trai-  korte passen bij korte versnelling ningsaccent)  laag zitten als je wendt en keert  de oefening loopt steeds door, bijvoorbeeld van middenlijn  kijk om je heen als je achteruit loopt, hou overzicht naar achterlijn (daarna wisselen de tweetallen van functie)  je moet spanning in de kuiten voelen, om snel te kunnen draaien Coaching  aanzetten  tegenstander ‘volgen’ (ophouden)  let op coaching door de keeper  goede rugdekking  wel vooruit verdedigen:  korte passen bij korte versnelling  bij slechte aanname  laag zitten als je wendt en keert  als aanvaller met rug naar je toe staat  kijk om je heen als je achteruit loopt, hou overzicht  als je al heel dichtbij bent voordat de aanvaller de bal  je moet spanning in de kuiten voelen, om snel te kunnen aanneemt draaien  niet vooruit verdedigen (inhouden):  aanzetten  als de aanvaller alle controle heeft  als de aanvaller nog ver van je verwijderd is

10 11 De Voetbaltrainer nr.159 2009