cover de Boer_01 18-09-13 13:24 Pagina 1 Frank de Boer www.devoetbaltrainer.nl ‘Spelen met afstanden’ ‘Wedstrijdgerichte training’ ‘Praten is voor verdedigers het halve werk’ PROFVOETBAL Tekst: Paul Geerars en Henny Kormelink Frank de Boer: ‘Spelen met afstanden’ Slotfase van seizoen: kwestie van moeten Ajax speelt doorgaans in een herkenbare 1:4:3:3-formatie met een middenveld in de punt naar achteren. Wat zijn volgens trainer Frank de Boer de belangrijkste uitgangspunten hierbij en hoe heeft hij hierop getraind? We spreken de trainer van Ajax direct na een clinic die hij samen met zijn broer Ronald en Kenneth Perez verzorgde voor de Bas van de Goor Foundation. Ze- ventien kinderen met diabetes kregen de voetbaltraining van hun leven. Een flesje Spa Blauw later zitten we aan de trainerstafel met een whiteboard en magneetjes binnen handbereik. Het idee om trainer te worden ontstond waar op een gegeven moment de trai- het dan achterin? De centrale verde- toen Frank de Boer bij Galatasaray voet- ner werd ontslagen. Toen werd ik als digers zijn vermoedelijk in de laatste balde. Tot die tijd hield hij die optie echt trainer/speler voor de groep gezet. Ik lijn, maar wat doet de rechtsback? voor onmogelijk; op de stress van het trai- was er ook een periode geblesseerd en Vaak zie je dat hij dan toeschouwer nerschap zat hij niet te wachten. In Tur- toen was ik dus echt opeens helemaal is geworden en enigszins is blijven kije kreeg De Boer te maken met ‘opmer- trainer. Ik moest presentaties geven, hangen. Dat kan dodelijk zijn voor kelijke’ trainingen, zoals minutenlang 2:2 het was een echte vuurdoop. Terug in de omschakeling na balverlies. De spelen over een lengte van een half veld. Nederland kon ik de versnelde trai- bal ‘valt eruit’ en dan is het zaak De Boer greep in en liet om te beginnen nerscursus volgen. Ik begon bij de D1 dat iedereen is aangesloten. Je hoort het veld veel kleiner maken. Ze speelden van Ajax en daarna kwam de A1. Het vaak dat een team op die momenten nog steeds 2:2 en de ruimte was realisti- trainersvirus kreeg me te pakken.” in tweeën uit elkaar valt. De voorste scher, maar nu duurde het nog steeds tien linie is uitgespeeld en de laatste linie minuten aan één stuk. Ze gingen kapot. Drukzetten is niet aangesloten. Als de rechtsback Daar werd je geen betere voetballer van. Frank de Boer: “Als een seizoen be- in dit voorbeeld is aangesloten en ook Frank de Boer: “’Dat kan ik beter’, gint, start ik over het algemeen met dan kort op zijn man zit, kan ook hij dacht ik toen en langzaam begon ik na het trainen op drukzetten op de helft meedoen met de druk op de bal (zie te denken over mijn tijd na mijn ac- van de tegenpartij. Er is altijd sprake tekening 1). Onze regel is dan ook dat tieve loopbaan. Ik ging nog naar Qatar, van nieuwe spelers en ik vind het be- iedereen, inclusief de keeper, aansluit langrijk dat zij weten hoe we dat bij op het moment dat wij aanvallen. Je Ajax doen. Het drukzetten doen wij in back wordt dan middenvelder. Dit is Kwaliteiten principe niet vanaf onze buitenspelers, een van de details die ik met Johan Frank de Boer: “Ik kan niet genoeg benadrukken maar via Christian Eriksen en Siem Cruijff heb besproken, een idee of dat spelers hun eigen kwaliteiten moeten kennen de Jong. Zij herkennen namelijk heel aandachtspunt dat hij dan aandraagt.” en ernaar moeten handelen. Als je snel bent, moet goed het moment waarop het al dan je daar gebruik van maken. De rol van de trainer niet kan. Staan we compact genoeg, is is dat spelers van elkaar weten en begrijpen wat het georganiseerd? Kan ik mijn man ieders kwaliteiten zijn. Neem als voorbeeld mijn loslaten op het middenveld om druk te broer die als rechtshalf achter Tijani Babangida zetten op een centrale verdediger? stond. Dat was een geweldig duo. Babangida was Een ander belangrijk punt als we technisch niet zo goed, maar zijn snelheid was moeten omschakelen is de restverde- ongekend. Dat gecombineerd met de techniek van diging. Doorgaans hebben wij dit goed mijn broer ging uitstekend samen.” voor elkaar. Stel dat de linksback is meegegaan met de aanval, hoe staat www.devoetbal trainer.nl 04-19_frankdeboer.indd 4 11-04-13 11:34 Centrale driehoek Frank de Boer: “Na de eerste aandacht voor het drukzetten, verschuift het accent naar het opbouwen. De hoofd- rolspelers zijn dan onze laatste linie en het middenveld. De verdedigende middenvelder, meestal is dat Chris- tian Poulsen, is binnen onze speelwij- ze misschien wel de moeilijkste posi- tie. De positie is zowel aanvallend als verdedigend heel belangrijk. Tijdens de opbouw is het van belang dat onze centrale middenvelder een man bindt, in de driehoek met de twee centrale verdedigers. Als dat gebeurt, is meest- al een van die centrale verdedigers de vrije man die kan indribbelen. Wordt de centrale middenvelder vrijgelaten, ook goed, dan moet hij aangespeeld worden. Op deze positie ben je veel in beweging. Je maakt veel meters, van links naar rechts, van rechts naar links, meestal voor en soms tussen of achter onze centrale verdedigers. Verdedigend gezien heeft de verdedi- gende middenvelder een belangrijke rol in het al dan niet vooruitverdedi- gen. Hij moet heel goed kunnen lezen waar de bal ‘eruit valt’, bijvoorbeeld als een aanval van ons wordt afge- slagen. Geeft hij dan druk vooruit, of blijft hij controlerend spelen voor zijn eigen achterhoede? De verdedi- gende middenvelder moet dus een meester zijn in het inschatten van afstanden: haal ik het wel of haal ik het niet om uit te stappen? Wat laat Hier balverlies 5 4 3 9 3 11 7 6 8 8 10 10 5 7 6 11 9 Hier ook aansluiten! 4 3 5 1 1 Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots 4 5 De Voetbaltrainer 193 2013 04-19_frankdeboer.indd 5 11-04-13 11:34 PROFVOETBAL Foto: Pro Shots Foto: Pro Shots ‘Tijdens de opbouw is het van belang dat onze centrale middenvelder een man bindt, in de driehoek met de twee centrale verdedigers.’ ik achter? Als je op deze positie zowel en daarna ga je naar een topclub. Er als hij niet zes keer in de zestien van de opbouwend/aanvallende als de zijn maar weinig spelers die beide de tegenpartij was geweest met een verdedigende kwaliteiten uitmuntend aspecten perfect beheersen. Busquets dribbel. Ik vond het toen met hem en beheerst, dan speel je één jaar bij Ajax bij Barcelona is hier wel een voorbeeld vind het nu nog steeds geen vereiste van. Hij is net als Poulsen heel onver- voor een centrale verdediger. Daar zettelijk en doet eigenlijk niets anders hebben we het ook meerdere keren 1 dan driehoekjes maken om de bal zo over gehad. Als het kan, moet je het snel mogelijk aan de beste speler te doen, maar verder is het indribbelen geven. slechts een voorwaarde om een vrije 2 3 4 5 man ergens anders, meestal op het 11 9 Als mensen over mij als voetballer middenveld te creëren. Het gevaar 6 7 3b 8 8 praatten, dan hoorde ik geregeld dat van ongebreideld indribbelen ligt in 10 ik zo’n goede indribbelaar was die het risico dat jouw medespelers op 7 10 6 steeds meedeed met de aanval en zo’n moment misschien geforceerd 3a 11 rond het zestienmetergebied van de ruimtes gaan maken in de diepte of 5 2 1 tegenpartij was te vinden. Dat beeld breedte waardoor de veldbezetting 2 9 verbaast mij nog steeds. In mijn ogen niet meer goed is. Wordt dan de bal 4 3 heb ik als centrale verdediger veel va- verloren, dan staat het team per de- ker een korte dribbel vanaf eigen helft finitie niet goed en moet je oppassen gestart, tót het moment dat iemand voor de tegencounter.” van de tegenpartij uitstapte. Dat is 1 het moment om de pass te geven (zie Opbouwen tekening 2). Men denkt nu ook nog Frank de Boer: “Opbouwen tegen een 2 wel eens bij Ajax dat de centrale ver- tegenstander die 1:4:3:3 speelt, moet dedigers vooral als vrije man steeds in principe altijd kunnen. Wij heb- ‘Dribbelen vanaf eigen helft, totdat iemand van de te- maar moeten opkomen. Jan Verton- ben dan immers een extra speler plus genpartij uitstapt. Dat is het moment om te passen naar ghen was hier de personificatie van: de keeper. Als de tegenstander ons een medespeler.’ hij vond zijn wedstrijd niet geslaagd vanuit 1:4:4:2 of 1:4:2:4 probeert vast www.devoetbal trainer.nl 04-19_frankdeboer.indd 6 11-04-13 11:34 1 9 2345 11 7 8 6 8 10 te zetten door bij onze centrale verde- en een buitenspeler, moet onze back 10 digers te gaan staan, kan er door ons iets doen. Hij moet dan uitzakken, om 7 5 2 nog steeds worden opgebouwd. Hoe niet in de buurt te zijn van de (in dit 6 5 11 vaak zeggen tegenstanders van Ajax voorbeeld, red.) rechter en centrale 43 niet dat ze wel druk wílden zetten, middenvelder. Blijf je diep weg, dan maar dat het niet lukte? Dat heeft dan maak je het de tegenstander makkelij- 1 ook met onze oplossingen te maken. ker om het op te lossen. Doe je dit uit- Wanneer een tegenpartij drukzet op zakken goed, dan kan het niet anders 4 onze beide centrale verdedigers, zal of er komt iemand vrij, of je dwingt een van die twee spelers meestal hun de tegenstander om door te schuiven ‘Als de tegenstander ons centrale duo onder druk zet met nummer 10 betreffen.