Jaarverslag 2015

Jaarverslag 2014 Centrum voor Parlementaire Geschiedenis CONCEPT Centrum

JAARVERSLAG 2015

CENTRUM VOOR PARLEMENTAIRE GESCHIEDENIS

Inhoudsopgave

Voorwoord 5

Missie en organisatiestructuur 6

Onderzoeksresultaten 8

Lopend onderzoek 9

Toekomstig onderzoek 10

Valorisatie 11

Website 11

Samenwerking 12

Onderwijs 16

Summary 17

Bijlagen

1 Publicaties 20

2 Lezingen en gastcolleges 24

3 Overige activiteiten 25

4 Bestuur (Board) van EUparl.net 27

Voorwoord

Na twee turbulente jaren – zie de verslagen over 2013 en 2014 – kwam het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis gelukkig, langzaam maar zeker, in rustiger vaarwater terecht.

In het najaar verschenen twee fraaie publicaties, de één gewijd aan de Tweede Kamer, de ander aan de Eerste Kamer der Staten-Generaal. In oktober zag In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer het licht. Dit boek, verschenen ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan van de Kamer, betrof een samenwerkingsproject van de Universiteit Leiden en de Radboud Universiteit; in totaal vier CPG-medewerkers schreven bijdragen voor deze publicatie. Een maand later, november 2015, werd het eerste exemplaar van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2015 ten doop gehouden, getiteld De Eerste Kamer. Tevens verscheen onder de titel Zonder koningin in boekvorm het evaluatierapport over de formatie van 2012. Twee CPG-medewerkers waren co-auteur van het rapport.

Over deze drie projecten alsmede over alle andere activiteiten die de medewerkers van het Centrum verrichtten in 2015, handelt dit jaarverslag.

Woorden van dank spreek ik graag uit voor eenieder die zich in 2015 voor het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis heeft ingezet.

Carla van Baalen Directeur

Missie en organisatiestructuur

Missie

De missie van het in 1970 opgerichte Centrum voor Parlementaire Geschiedenis luidt: het doen van onderzoek naar de parlementaire geschiedenis van Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog en het publiceren van de resultaten van dit onderzoek.

Het Centrum wordt door de Stichting Parlementaire Geschiedenis, gevestigd te Den Haag, en de Stichting Katholieke Universiteit, gevestigd te Nijmegen, gezamenlijk geëxploiteerd. Het Centrum is ondergebracht bij de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit.

De kerntaak van het CPG behelst: de serie Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 (negen delen verschenen) en het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis (zeventien jaargangen verschenen). Daarnaast verwerft het Centrum additionele middelen, uit zowel de tweede als de derde geldstroom, voor specifieke projecten. Deze aanvullende middelen worden dikwijls via een constructie van ‘matching’ verkregen.

Sinds 2007 werkt het CPG samen met Europese zusterinstituten in het—mede door het CPG opgerichte—zogeheten EuParl.net (zie p. 13).

Bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis

Mr. Th.C. de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen en voorzitter van de fractie van D66 in de Eerste Kamer, voorzitter; Mr. S. van Haersma Buma, voorzitter van de fractie van het CDA in de Tweede Kamer, vice- voorzitter; Dr. R.S. Zwart, historicus en zelfstandig adviseur, secretaris-penningmeester; Drs. A.M.C. Eijsink, lid van de fractie van de PvdA in de Tweede Kamer, lid; Drs. A. Slob, tot 2 december 2015 voorzitter van de fractie van de ChristenUnie in de Tweede Kamer, lid; Mr. A. van der Steur, lid van de fractie van de VVD in de Tweede Kamer, lid (tot 20 maart 2015); Mr. F.H.G. de Grave, lid van de VVD-fractie in de Eerste Kamer, lid (sinds 1 september 2015).

Bestuur van de Faculteit der Letteren

Prof. dr. M.J.P. van Mulken, hoogleraar internationale bedrijfscommunicatie, decaan; Prof. dr. W.P.M.S. Spooren, hoogleraar taalbeheersing van het Nederlands, vicedecaan; Dr. M.M. Jagtman, directeur bedrijfsvoering; Drs. A.M. Schaap, secretaris.

Wetenschappelijke Raad

Prof. dr. R.A.M. Aerts, hoogleraar politieke geschiedenis, Radboud Universiteit, voorzitter; Prof. mr. P.P.T. Bovend’Eert, hoogleraar staatsrecht Radboud Universiteit, lid; Prof. dr. R.A. Koole, hoogleraar politieke wetenschap, Universiteit Leiden, en tot 9 juni 2015 lid van de fractie van de PvdA in de Eerste Kamer, lid; Prof. dr. G. Voerman, hoogleraar ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstel- sel en directeur Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Rijksuniversiteit Groningen, lid.

Wetenschappelijk personeel in 2015

Prof. dr. C.C. van Baalen 1,0 fte Drs. A.S. Bos 1,0 fte Dr. J.W.L. Brouwer 1,0 fte Drs. L.J. van Damme 0,8 fte (m.i.v. 1 maart 2015) Dr. A. van Kessel 1,0 fte Mr. dr. J.C.F.J. van Merriënboer 1,0 fte Dr. J. Oddens 0,5 fte (project Geschiedenis Tweede Kamer tot september 2015) Drs. J.J.M. Ramakers 0,8 fte Dr. H. Reiding 0,8 fte Dr. M.W.F. van der Steen 0,3 fte (EuParl.net)

Administratief personeel H.F.M.J. Helsen 1,0 fte

Student-assistenten S.C. de Lijser T. Sikma

Onderzoeksresultaten

In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer

Ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan van de Tweede Kamer verscheen op vrijdag 9 oktober 2015 het jubileumboek In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer. Remieg Aerts, hoogleraar politieke geschiedenis aan de Radboud Universiteit en één van de redactieleden, lichtte in zijn aanbiedingstoespraak namens de redactie het jubileumboek toe.

Het boek behandelt de Tweede Kamer als instituut, als ‘huis van de politiek’. Het feit dat zo’n boek nog nooit geschreven is, typeert volgens Aerts het karakter van de Tweede Kamer: een prak- tisch vergader- en werkparlement met weinig interesse in het eigen erfgoed. Dat is niet terecht, want de Kamer heeft een geschiedenis om trots op te zijn.

Remieg Aerts overhandigde namens de redactie het eerste exemplaar aan Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg.

In dit Huis bestaat uit een thematisch deel waarin in totaal acht ‘aspecten’ worden uitgediept, waaronder de huisvesting van de Kamer, de parlementaire debatcultuur en de ambtelijke ondersteuning van de Kamerleden, en een chronologisch deel. Het chronologische deel bestaat uit zes hoofdstukken die tezamen de tweehonderd jaar Kamergeschiedenis beslaan. Het fraai uitgege- ven, rijk geïllustreerde boek is in een oplage van 3.000 exemplaren verschenen.

De redactie bestond uit Aerts, Van Baalen, Oddens, Smit en Te Velde.

Jaarboek

Traditiegetrouw werd op de derde dinsdag in november het Jaarboek Parle- mentaire Geschiedenis gepresenteerd, dit jaar met als thema ‘De Eerste Kam- er’. De presentatie vond plaats in de Oude Zaal van de Tweede Kamer te Den Haag. Thom de Graaf, voorzitter van de Stichting Parlementaire Ge- schiedenis, reikte de eerste exemplaren van het Jaarboek uit aan Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg en aan Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol. Het woord werd gevoerd door achtereenvolgens CPG -directeur Carla van Baalen, de decaan van de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit Margot van Mulken, Thom de Graaf, de voorzitter van de SP-fractie in de Eerste Kamer Tiny Kox en Anouchka van Milten- burg.

De redactie bestond uit Bos, Brouwer, Goslinga, Ramakers, Reiding en Turpijn.

Zonder koningin

In 2015 verscheen in boekvorm het officiële evaluatierapport over de formatie van 2012 onder de titel Zonder koningin. Het rapport werd op verzoek van de Tweede Kamer geschreven door Bovend’Eert, Van Baalen en Van Kessel. Het evalueert de eerste kabinetsformatie waaraan geen leiding werd gegeven door het staatshoofd. Tevens geven de auteurs adviezen ter verbetering van het formatieproces. Eind 2014 verscheen het rapport in de Kamerstukken.

Lopend onderzoek

Kabinetsformaties 1977-2012

In het verslagjaar werd veel werk verzet ten behoeve van het naslagwerk over de geschiedenis van de kabinetsformaties in de periode 1977-2012. De studie beoogt een vervolg te zijn op zijn op de boeken van Frans Duynstee, de oprichter van het CPG, en diens opvolger Peter Maas. De titels van de respectieve studies luiden: De kabinetsformaties 1946-1965 (Deventer 1966) en Kabinetsforma- ties 1959-1973 (Den Haag 1982).

Alle medewerkers van het CPG leveren bijdragen aan dit onderzoek. De onderzoeksresultaten zullen in 2016 worden gepubliceerd.

Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945

In het verslagjaar werd de eind 2014 gestarte discussie over de inrichting van de volgende delen (deel 9 is verschenen) van de serie Parlementaire Geschiedenis van Nederland na 1945 voortgezet en werd tevens een begin gemaakt met het onderzoek.

Aftredende bewindslieden 1967-2002

In het verslagjaar werkte Anne Bos verder aan haar proefschrift over ministers en staatssecretaris- sen die in de periode 1967-2002 om politieke redenen tussentijds moesten aftreden.

Een parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel

Per 1 maart 2015 trad Leon van Damme in dienst bij het Centrum voor Parlementaire Geschiede- nis als promovendus in het kader van het GAK-onderzoeksproject ‘Op zoek naar nieuw even- wicht. Een parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel, 1980-2014’. Zijn proefschrift richt zich op de hervormingen in de sociale zekerheid vanaf 1980. Hij is begonnen met de eerste case study: de hervormingen van de werkloosheidsvoorzieningen. Daarnaast participeerde hij in diverse congressen, seminars en tutorials.

Toekomstig onderzoek

Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2016

Voor het jaarboek 2016 heeft de redactie gekozen voor het thema ‘zonden in de politiek’. Naar aanleiding van incidenten rond Kamerleden en bewindslieden is de aandacht voor de integriteit van politici de afgelopen tijd duidelijk toegenomen. Welke functies mogen Kamerleden naast hun parlementaire werk vervullen? Aan welke morele en politieke gedragsnormen worden politici geacht zich te houden? En hoe heeft het denken over de morele grenzen die een politicus in acht behoort te nemen zich historisch eigenlijk ontwikkeld?

New political history and European integration

Eind 2015 is Hilde Reiding begonnen een onderzoek op te zetten dat zich richt op de nationale parlementaire debatten over de eerste Europese verkiezingen van 1979 in de toenmalige EG- lidstaten. Het is de bedoeling dat dit project resulteert in één of meer artikelen in een internationaal peer-reviewed tijdschrift. Als onderdeel van dit project zal in de zomer van 2016 een internationale workshop worden georganiseerd.

Valorisatie

Het Centrum heeft zich uitdrukkelijk tot doel gesteld de resultaten van zijn onderzoek de maatschappij ten goede te laten komen. Journalisten worden al sinds jaar en dag te woord gestaan om actuele politieke gebeurtenissen te helpen duiden. Ook worden opinieartikelen geschreven. In het radiopro- gramma ‘De parlementaire schatkamer’, elke maandagavond uitgezonden op Radio 1, zijn medewerkers van het CPG regelmatig te beluisteren. Daarnaast verricht het Centrum ook onderzoek in opdracht van ‘politiek-ambtelijk Den Haag’ en doet het mee aan debatten over actuele onderwerpen:  Op 12 februari 2015 heeft Jan Willem Brouwer advies uitgebracht aan het Secretariaat-Generaal van de Raad van de Europese Unie over de opzet van een ‘Oral History’- programma over de geschiedenis van de Europese Raad.  Op 23 maart 2015 trad Alexander van Kessel op als moderator van een van de twee workshops van de Kenniskamer ‘Het openbaar bestuur in historisch perspectief’ in Den Haag, georganiseerd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.  Op 17 april 2015 brachten vijf CPG’ers (Van Baalen, Bos, Van Kessel, Van Merriënboer en Rei- ding) advies uit aan de Tijdelijke commissie evaluatie Wet op de parlementaire enquête van de Tweede Kamer betreffende het initiatief wetsvoorstel inzake de parlementaire ondervraging (mini-enquête). Het betrof een ambtelijke consultatie.  Op 31 augustus 2015 gaf Van Kessel een inleiding over ‘Waarde(n)vol openbaar bestuur’ tijdens het symposium ‘Naar een openbaar bestuur’ te Amersfoort, georganiseerd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.  Op 29 oktober 2015 participeerde Carla van Baalen in de door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkszaken georganiseerde kenniskamer ‘De herzieningsprocedure van de Grondwet’.

In december verscheen in boekvorm, onder de titel Zonder koningin, het evaluatierapport inzake de kabinetsformatie van 2012, dat twee jaar ervoor als Kamerstuk was gepubliceerd.

Ten slotte verricht het CPG ook als een van de partners van het Montesquieu Instituut valoriserende activiteiten (zie blz. 13).

Website

Op de CPG-website www.ru.nl/cpg worden actuele politieke kwesties wekelijks voorzien van parlementair-historische achtergrondinformatie. De bezoeker van de website kan hier ook een belangrijk deel van de CPG-publicaties downloaden.

Samenwerking

Faculteit der Letteren

Het CPG is een onderzoeksinstituut binnen de Faculteit der Letteren. Onderzoekers van het Cen- trum werken op verschillende manieren samen met anderen die aan de Faculteit zijn verbonden, met name met de collega’s van de afdeling Geschiedenis, zowel op het gebied van onderwijs als op dat van onderzoek.

Het CPG verzorgt jaarlijks een cursus binnen de minor Politieke Geschiedenis en is mede- organisator van de masterspecialisatie Politiek en Parlement (zie p. 16). Ook worden vanuit het CPG jaarlijks minimaal twee stagiairs begeleid en minimaal vijf masterscripties. Daarnaast bege- leiden CPG-directeur Van Baalen en hoogleraar Politieke Geschiedenis Aerts samen verscheidene promovendi.

Het CPG participeert in de themagroep Repertoires of Representation, onder voorzitterschap van Aerts. CPG’ers werken ook op individuele basis samen met andere onderzoekers van de Faculteit, bijvoorbeeld Reiding met Van Meurs (zie publicatie-overzicht).

In het verslagjaar verzorgden Van Baalen en Van der Steen een workshop t.b.v. het door de Facul- teit georganiseerde internationale congres ‘The Europe of Women’. Het congres vond plaats te Nijmegen op 25, 26 en 27 november. De titel van de workshop luidde: The Road to Power: Marga Klompé, Margareth Thatcher and Angela Merkel. Sprekers waren prof. dr. Mirjam van Rijsen (Universiteit van Tilburg), dr. Anneke Ribberink (Vrije Universiteit, Amsterdam) en prof. dr. Bir- git Meyer (Hochschule Esslingen) over respectievelijk Marga Klompé, Margaret Thatcher en An- gela Merkel. Het voornemen is om in 2016 een vervolg te geven aan deze workshop met als eind- doel een publicatie.

Onderzoekschool Politieke Geschiedenis

Het CPG maakt deel uit van de Onderzoekschool Politieke Geschiedenis (OPG). Dit is het samen- werkingsverband van onderzoekers op het terrein van politieke geschiedenis, gericht op het bevorderen van de kwaliteit van het onderzoek en het versterken van de (internationale) samenwerking. In het verslagjaar heeft de OPG deel genomen aan het door de KNAW en de decanen Gees- teswetenschappen geëntameerde project, gericht op het formuleren van kwaliteitsindicatoren voor geesteswetenschappelijk onderzoek. Ook het CPG heeft hieraan een bijdrage geleverd.

Daarnaast verzorgt de OPG onderwijs aan promovendi en research masterstudenten. In het verslagjaar namen promovendi van het CPG deel aan diverse onderzoekseminars van de OPG. In Nijmegen werd een seminar over religie en politiek georganiseerd, samen met Remieg Aerts. Pro- movendi Anne Bos en Leon van Damme zijn lid van de OPG, coördinator van de OPG is Margit van der Steen.

Montesquieu Instituut

Het CPG is een van de partners van het te Den Haag gevestigde Montesquieu Instituut (MI), het multidisciplinaire onderzoeks- en onderwijsinstituut voor vergelijkende parlementaire geschiedenis en constitutionele ontwikkeling in de Europese Unie. De andere partners zijn verbonden aan de universiteiten van respectievelijk Groningen, Leiden en Maastricht. Als gevolg van de in 2013 door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aangekondigde bezuinigingsmaatre- gelen is in 2015 de subsidie aan het MI stopgezet. Door een zuinig beheer van de middelen sedert medio 2013, kon een aantal activiteiten toch worden voortgezet, zoals de digitale nieuwsbrief De Hofvijver. Politiek van Den Haag tot Brussel en debatbijeenkomsten over actuele politieke thema’s. Medewerkers van het CPG leverden verschillende bijdragen aan deze activiteiten

EuParl.net

Het Centrum is al vanaf de oprichting van het European Information and Research Network on Parliamentary History (EuParl.net) trekker en penvoerder van dit netwerk. In 2007 startte het netwerk met vier instituten; in- middels zijn achttien instellingen uit zestien Europese landen erbij aangesloten. Het bestuur van EuParl.net bestaat nu uit zeven leden en vergaderde in 2015 tweemaal.

De coördinator van het netwerk, Margit van der Steen, heeft een aanstelling van 0,3 fte en is gestationeerd bij het CPG. In het verslagjaar werd de coördi- natie gefinancierd door de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit, zes buitenlandse partnerorganisaties alsook de Stichting Parlementaire Geschiedenis. Om de internationale samenwerking te ondersteunen, onderhoudt EuParl.net een website. Twee maal per jaar wordt bo- vendien een nieuwsbrief over actuele ontwikkelingen in het vakgebied verspreid onder 160 instellingen en personen.

In het afgelopen jaar werd het vierjarige NWO internationaliseringsproject Towards a European History of Parliament (1789-2009) beëindigd. Dit project leverde een waardevolle bijdrage aan de versterking van het netwerk. Mede dankzij de steun van NWO zijn onder meer vier grote internationale conferenties georganiseerd die een belangrijke stimulans vormden voor internationaal vergelijkend onderzoek en de ontwikkeling van transnationale perspectieven op parlementaire geschiedenis. Een concreet resultaat van de samenwerking is onder meer de publicatie Parliament and Parliamentarism. A Comparative History of a European Concept, onder redactie van Pasi Iha- lainen, Cornelia Ilie, and Kari Palonen. Diverse EuParl.net leden leverden een bijdrage aan deze studie (Berghahn: New York en Oxford 2015).

Europese subsidieaanvraag ParliamentPortal

Samen met de zes andere EuParl.net bestuursleden (afkomstig uit Duitsland, Finland, Frankrijk, Slovenië, Tsjechië en het Verenigd Koninkrijk) is een door Margit van der Steen en Carla van Baalen geschreven aanvraag voor een Europese COST subsidie ingediend. De aanvraag, getiteld ParliamentPortal, richt zich op een versterking van de Europese samenwerking rond de digitalisering van de Handelingen van diverse Europese parlementen en het vergroten van de inbreng van onderzoekers in dit proces. De inzet is het creëren van een Europees platform waarin parlementaire verslagen van alle Europese landen, inclusief het Europees Parlement, goed toegankelijk en digitaal doorzoekbaar zijn. Dit geeft een impuls aan het onderzoek naar parlementaire geschiedenis, maar ook aan (internationaal vergelijkend) onderzoek van linguïsten, politicologen en juristen. Hoewel de aanvraag—in februari 2016—heel goed is beoordeeld en de noodzaak van een dergelijk platform is onderkend, is financiering niet toegewezen.

Europese onderzoeksaanvraag POLHIST

De toenemende samenwerking tussen onderzoekers op het terrein van politieke en parlementaire geschiedenis in Europa heeft ook geleid tot een gezamenlijke onderzoeksaanvraag, getiteld POLHIST. Deze aanvraag richt zich op de transnationale geschiedenis van ‘the political’ in Europese democratieën sinds 1945. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar de opkomst van nieuwe (antipolitieke) partijen als gevolg van die veranderingen. Honorering van deze aanvraag voor een European Joint Doctorate (Marie Sklo- dowska Curie ITN Action) zal vijftien banen voor nieuwe promovendi opleveren. De coördinatie is in handen van Luiss Libera Università Internazionale degli Studi Sociali Guido Carli. EuParl.net is partner bij de aanvraag.

Internationale congressen en workshops

EuParl.net organiseert internationale congressen om de vernieuwing van de parlementaire geschiedschrijving te stimuleren en transnationaal en (Europees) vergelijkend onderzoek te bevorderen. In 2015 werden een internationaal congres en drie internationale workshops georganiseerd.

In Berlijn vond de vijfde EuParl.net conferentie plaats, onder de titel Parlamentarismuskritik und Anti- parlamentarismus in Europa (7-8 mei 2015). Kritiek op het parlement, die zo oud is als het parlement zelf, werd door de deelnemers besproken aan de hand van drie thema’s: ‘arguments and images’, ‘media and arenas for criticism’ en ‘actors and practices’. Tijdens de conferentie in Berlijn werd het plan opgevat een internationale workshop te organiseren over socialistische parlementen in Midden-Europa. Dit resulteer- de in een bijeenkomst in Ljubljana op 16 oktober, getiteld Complex Parliaments in Transition: Central European Federations Facing Regime Change.

In februari 2015 vond een workshop plaats over oral history in Praag, georganiseerd door twee EuParl.net leden, het Institute for Contemporary History in Praag en de Kommission für Geschichte des Parlamenta- rismus und der politischen Parteien uit Berlijn. Twintig Europese onderzoekers spraken over hun ervarin- gen met oral history en parlementaire geschiedschrijving in Duitsland, Groot Brittannië, Finland, Slovenië, Frankrijk, en Tsjechoslowakije/Tsjechië.

Ten slotte organiseerden Margit van der Steen en Carla van Baalen een Round Table over nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op de nationale parlementaire geschiedschrijving van Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Deze Round Table vond plaats tijdens een internationale conferentie ter gelegenheid van de viering van 800 jaar Magna Carta en was getiteld Building Parliaments, Making Constitutions (Londen 30 juni – 3 juli 2015). Aan de Round Table namen deel Carla van Baalen, Paul Seaward en Andreas Schulz. Het voorzitterschap was in handen van Pasi Ihalainen.

International PhD

Aritz Onaindia Martinez MA verbleef gedurende drie maanden in het kader van zijn PhD-onderzoek bij het CPG. Onaindia is verbonden aan de Research group Biografía y Parlamentos van de University of the Basque Country (UPV-EHU), Department of Contemporary History (Bask University, department of contemporary history) te Leioa, een van de partners van EuParl.net. Het thema van zijn PhD-onderzoek is: The elected MPs at the Spanish and Basque parliaments during the transition (1977-1982).

Onderwijs

Parlementaire geschiedenis van Nederland vanaf 1945 (bachelorfase)

Binnen de minor Politieke Geschiedenis verzorgen het CPG en de afdeling Politieke Geschie- denis respectievelijk de hoorcollegereeks Parlementaire Geschiedenis van Nederland na 1945 en de hoorcollegereeks Europese Integratie. Na afloop van deze hoorcollegereeks, die plaats- vindt in periode 3 (februari-maart), kunnen studenten in periode 4 (april-juni) kiezen voor de werkcolleges Geschiedenis van de Europese Integratie of voor de werkcolleges Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945. De hoorcolleges worden afgesloten met een schriftelijk tentamen, de werkcolleges met een werkstuk. Het werkstuk Parlementaire geschiedenis moet zijn gebaseerd op de parlementaire bron bij uitstek: de Handelingen van de Tweede Kamer en de Eerste Kamer der Staten-Generaal. In de eerste helft van 2015 – academisch jaar 2014-2015 – volgden vijfenzestig studenten de gecombineerde hoorcolleges en vijfendertig studenten de werkcolleges Parlementaire geschiedenis. Van Baalen en Brouwer verzorgden de hoorcolleges, en Van Baalen, Bos, Brouwer, Van Merriënboer en Reiding de werkcolleges parlementaire geschiedenis. Op 3 juni 2015 namen 24 studenten deel aan de excursie naar Den Haag. Eerst werd een bezoek gebracht aan het onderzoeksinstituut Huygens ING waar onderzoeker Marc Dierikx de studenten informeerde over het project ‘bronnen van de Europese integratie 1950- 1986’. Vervolgens ontving EU-adviseur Julie d’Hondt de studenten in het gebouw van de Tweede Kamer. Daar werd geanimeerd gediscussieerd met de Kamerleden Marit Maij (PvdA) en Bas van ’t Wout (VVD) over de invloed van de Tweede Kamer op EU-besluitvorming. Jour- nalist en publicist Jan Werts hield een voordracht over de EU-samenwerking vanuit Brussels perspectief. Tot slot verzorgde Menno de Bruyne, voorlichter van de SGP-fractie, een rondlei- ding door het Kamergebouw en hadden de studenten de gelegenheid een debat bij te wonen.

Masterspecialisatie Politiek en Parlement (masterfase)

Binnen de masteropleiding geschiedenis participeert het Centrum in de masterspecialisatie Politiek en Parlement. Deze specialisatie is ontwikkeld door de afdeling Politieke Geschiedenis en het CPG gezamenlijk; zij richt zich op de historische, staatsrechtelijke en politicologische aspecten van de parlementaire politiek en kent een verplichte stage.

Het CPG participeert met name in de module ‘Het krachtenveld van politiek en parlement’, één van de zes modules waaruit de masterspecialisatie bestaat. Deze module wordt gegeven in periode 2 (november en december). De eindtoets bestaat uit een werkstuk waarin een Haags of Brussels instituut wordt onderzocht in de context van de relaties die het desbetreffende instituut, formeel en informeel, onderhoudt met andere instituten binnen het nationale en Europe- se politieke ‘krachtenveld’. In de herfst van 2015 – academisch jaar 2015-2016 – volgden zeven- entwintig studenten deze masterspecialisatie. Carla van Baalen nam het CPG-aandeel in de module ‘Het krachtenveld van politiek en parlement’ voor haar rekening. Ook verzorgde zij in periode 1 (september-oktober) een hoorcollege en een werkgroep binnen de module ‘Politieke representatie’. Daarnaast begeleidden CPG-medewerkers in het verslagjaar ook een aantal scriptanten binnen deze masterspecialisatie.

Summary Annual Report Centre for Parliamentary History

About CPG

CPG was founded in 1970 as a research centre of the Faculty of Law, Radboud University in Nijmegen. Its mission statement reads as follows: conducting research on the history of the Dutch parliament from 1945 onwards, and publishing its results. In 1985 the CPG became a joint venture of Radboud University and the Stichting Parlementaire Geschiedenis (Foundation for Parliamen- tary History) in The Hague. CPG is the leading institute on parliamentary history in The Nether- lands. Its core publications are the series Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 (Dutch parliamentary history since 1945) and the Jaarboek Parlementaire Geschiedenis (Yearbook for Parlia- mentary History).

Societal relevance

The societal relevance of the CPG is substantial. Staff members participate actively in debates through readings and public lectures and through interventions in the media. This activity in turn leads to a considerable number of requests from Dutch and international media and also to research assignments by parliament, ministries and other government- and/or state-related (Counsil of State, Electoral Council) institutions.

International activities

In 2007, CPG was one of the founders of the European Information and Research Network on Par- liamentary History (EuParl), which connects European research institutes and experts in parliamentary history. The network facilitates the exchange and dissemination of knowledge and pro- motes comparative studies on the development of parliamentary culture in Europe. In May 2015, the network’s fifth conference, entitled ‘Parlamentarismuskritik und Antiparlamentarismus in Europa’, took place in Berlin. Margit van der Steen participated in this conference.

In November 2015 Van Baalen and Van der Steen organized the workshop ‘The Road to Power: Marga Klompé, Margareth Thatcher and Angela Merkel’, part of the international conference ‘The Europe of Women’ (Radboud University, 25-27 November 2015).

Teaching

During 2015 the Centre provided courses in parliamentary history both in the bachelor and master programmes of the Faculty of Arts, Radboud University.

Key publications and reports

Baalen, C. C. van, Aerts, R. A. M., Oddens, J., Smit, D. & Velde, H. te (Eds.). (2015). In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer. Amsterdam: Boom (ISBN 9789089531995). (519 p.) In this House. The Dutch House of Representatives 1815-2015. A study of the history of the Second Chamber of Dutch parliament from its establishment until the present day. The book is divided into a thematic and a chronological part and consists of sixteen chapters, written by specialists on Dutch parliamentary system, its development and culture.

Bos, A. S., Brouwer, J. W. L., Goslinga, H., Ramakers, J. J. M., Reiding, H. & Turpijn, J. J. B. (Eds.). (2015). De Eerste Kamer (Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, 17). Amsterdam: Boom (ISBN 9789089536594). (204 p.) For the Dutch Senate (Eerste Kamer), 2015 was a jubilee as well as an election year; a good reason to devote the Yearbook for Parliamentary History to the goings of this house. Attention is, among others, paid to its value, its right of existence, its (political) functioning in past and present, electi- ons methods, and internal rules and work culture.

Bovend'Eert, P. P. T., Baalen, C. C. van & Kessel, A. C. M. W. van. (2015). Zonder Koningin. Het officiële evaluatierapport over de formatie van 2012. Amsterdam: Elsevier boeken. (ISBN 9789035252929). (231 p.) At the request of the Dutch Second Chamber the authors evaluated the fundamentally new approach in the proceedings involving the cabinet formation of 2012. For the first time, the Second Chamber – instead of the head of state (the King) – took the lead in the (complex) process of coali- tion building. The authors review this new approach within the context of both Dutch constitu- tional law and cabinet formation history and suggest ways for improvement.

Brouwer, J. W. L. (2015). On the inequality of states: Dutch perceptions of Pierre Werner and Lux- embourg European policy, 1959-1984. In Elena Danescu & Susana Munoz (Eds.), Pierre Werner et l’Europe: Pensée, action, enseignements. Pierre Werner and Europe: His Approach, Action and Legacy (pp. 141-158). Brussels: Peter Lang (ISBN 9782875742681). The inequality among states also exists among smaller powers. This become clear when studying the bilateral relations between the Netherlands and the Grand Duchy of Luxembourg. This article concentrates on the image of Luxembourg and of its Prime-Minister Pierre Werner during the 1960s and 1970s within the Dutch government, parliament and press. It concludes that the Neth- erlands in many ways behaves like a great power when facing the Grand Duchy.

Merriënboer, J. C. F. J. van (2015). Sicco Mansholt ( 1972-1973): high profile substitute. In Jan van der Harst & Gerrit Voerman (Eds.), An impossible job? – The Presidents of the European Commission (pp. 91-113). London: John Harper Publishing (ISBN 978-0-9571501-6-4). This book contains a collection of mini-biographies of eleven Presidents of the European Commis- sion between 1958 and 2014 that were specially written by experts in European integration history. The author wrote the chapter on Sicco Mansholt, President from March 1972 until January 1974, exploring his successes and failures.

Reiding, H., Meurs, W. P. van, & Geuze, S. W. (2015). De parlementaire keerzijde van Europa. De Tweede Kamer en de democratische controle op de Europese Unie. Tijdschrift voor Geschiedenis, (ISSN 0040-7518), 128 (3), 433-452. Parliamentarism ‐ the flipside of Europe. The Dutch Parliament and democratic control over the EU. Today, voters and public opinion eye politics with mounting scepticism ‐ politics in general and European politics in par- ticular. The intertwining of domestic and foreign policies, multilayered governance, and the emergence of the European Parliament as a second representative body for (Dutch) citizens are typical developments of the past two decades. All these challenge the authority, competencies, and self-perception of the Tweede Kamer, the lower house in The Hague. Parliament and government in the Netherlands have been aware of these issues since the early days of European integration. The urgency, however, has increased dramati- cally since the 1990s. This contribution demonstrates that the Tweede Kamer dealt with these dilemmas in a manner characterised by continuity of motives and perspectives, even though strategies changed over time.

Bijlage 1 Publicaties

Wetenschappelijke publicaties

Boekredactie Aerts, R. A. M., Baalen, C. C. van, Oddens, J., Smit, D. & Velde, H. te (Eds.). (2015). In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer. Amsterdam: Boom (ISBN 9789089531995). (519 p.) Bos, A. S., Brouwer, J. W. L., Goslinga, H., Ramakers, J. J. M., Reiding, H. & Turpijn, J. J. B. (Eds.). (2015). De Eerste Kamer (Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, 17). Amsterdam: Boom (ISBN 9789089536594). (204 p.)

Boekdeel Baalen, C. C. van, Aerts, R. A. M. & Velde, H. te (2015). Tweehonderd jaar Tweede Kamer. Ter inleiding. In Remieg Aerts, Carla van Baalen, Joris Oddens, Diederik Smit & Henk te Velde (Eds.), In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer (pp. 13-33). Amsterdam: Boom (ISBN 9789089531995). Baalen, C. C. van & Tanja, E. G. (2015). In dienst van de Kamer. De ambtelijke ondersteuning van de volks- vertegenwoordigers. In Remieg Aerts, Carla van Baalen, Joris Oddens, Diederik Smit & Henk te Vel- de (Eds.), In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer (pp. 193-221). Amsterdam: Boom (ISBN 9789089531995). Baalen, C. C. van & Kessel, A. C. M. W. van (2015). De Eerste Kamer en de kabinetsformatie vóór en na 2012. In Bert van den Braak (Ed.), Het ‘probleem’ Eerste Kamer. Visies op de toekomstige rol van de Senaat (Montesquieu Reeks, 5) (pp. 25-34). Den Haag: Montesquieu Instituut. Bos, A. S. & Merriënboer, J. C. F. J. van (2015). 1945-1982. Van het dorp van Romme naar het grote bedrijf van Vondeling. Professionalisering van het democratisch proces. In Remieg Aerts, Carla van Baalen, Joris Oddens, Diederik Smit & Henk te Velde (Eds.), In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer (pp. 383- 407). Amsterdam: Boom (ISBN 9789089531995). Brouwer, J. W. L. (2015). On the inequality of states: Dutch perceptions of Pierre Werner and Luxembourg European policy, 1959-1984. In Elena Danescu & Susana Munoz (Eds.), Pierre Werner et l’Europe: Pen- sée, action, enseignements. Pierre Werner and Europe: His Approach, Action and Legacy (pp. 141-158). Brus- sel: Peter Lang (ISBN 9782875742681). Brouwer, J. W. L. (2015). De jaren vijfig: In de houdgreep van de rijksoverheid. In Het openbaar bestuur in historisch perspectief. Achtergronddocument studiegroep Openbaar Bestuur (pp. 29-37). Den Haag: Ministe- rie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. - https://studiegroepopenbaarbestuur.pleio.nl/ file/download/33844422 (Metis) Kessel, A. C. M. W. van & Hoetink, A. C. (2015). De Tweede Kamer tussen 1940 en 1945. In Remieg Aerts, Carla van Baalen, Joris Oddens, Diederik Smit & Henk te Velde (Eds.), In dit Huis. Twee eeuwen Twee- de Kamer (pp. 380-381). Amsterdam: Boom (ISBN 9789089531995). Kessel, A. C. M. W. van (2015). 1918-1940. Bekritiseerd instituut in een verzuilde context. De Tweede Kamer tussen pacificatie en wereldoorlog. In Remieg Aerts, Carla van Baalen, Joris Oddens, Diederik Smit & Henk te Velde (Eds.), In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer (pp. 355-379). Amsterdam: Boom (ISBN 9789089531995). Kessel, A. C. M. W. van (2015). “Onze staatspartijen zullen als alle aardsche dingen veranderen en verdwij- nen.” Status en functie van politieke partijen in historisch perspectief. In Hansko Broeksteeg & Ro- nald Tinnevelt (Eds.), Politieke partijen als anomalie van het Nederlandse staatsrecht (Staat en Recht, 23) (pp. 9-30). Deventer: Wolters Kluwer (ISBN 9789013131543). Kessel, A. C. M. W. van (2015). De jaren twintig: 'Een straffer bindende structuur'? In Het openbaar bestuur in historisch perspectief. Achtergronddocument studiegroep Openbaar Bestuur (pp. 17-28). Den Haag: Ministe- rie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. - http://hdl.handle.net/2066/151340 (IR) - https:// studiegroepopenbaarbestuur.pleio.nl/file/download/33844422 (Metis)

Merriënboer, J. C. F. J. van (2015). Sicco Mansholt ( 1972-1973): high profile substitute. In Jan van der Harts & Gerrit Voerman (Eds.), An impossible job? – The Presidents of the European Commission (pp. 91-113). Londen: John Harper Publishing (ISBN 978-0-9571501-6-4). Merriënboer, J. C. F. J. van (2015). De jaren tachtig: Van blauwdrukdenken naar sturing van efficiënte be- stuurslagen. In Het openbaar bestuur in historisch perspectief. Achtergronddocument studiegroep Openbaar Bestuur (pp. 38-47). Den Haag: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. - https:// studiegroepopenbaarbestuur.pleio.nl/file/download/33844422 (Metis) Merriënboer, J. C. F. J. van (2015). Vlekke, Jan Frederik. In Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland. Amsterdam: Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. - http://socialhistory.org/bwsa/biografie/vlekke (Metis)

A. S. Bos, A. C. M. W. van Kessel en J. C. F. J. van Merriënboer schreven een zestal vignetten in: Aerts, R. A. M., Baalen, C. C. van, Oddens, J., Smit, D. & Velde, H. te (Eds.). (2015). In dit Huis. Twee eeuwen Twee- de Kamer. Amsterdam: Boom (ISBN 9789089531995).

Artikel-refereed Steen, M. W. F. van der (2015). Europe and what lies beyond. In response to Alison Woodward. Tijdschrift voor Genderstudies 18 (2015) no. 1, 25-29. Reiding, H., Meurs, W. P. van, & Geuze, S. W. (2015). De parlementaire keerzijde van Europa. De Tweede Kamer en de democratische controle op de Europese Unie. Tijdschrift voor Geschiedenis, (ISSN 0040- 7518), 128 (3), 433-452.

Artikel non-refereed Baalen, C. C. van (2015). De Eerste Kamer vergadert. Een impressie van regels, conventies, rituelen en sym- bolen. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566-5054), 17, 52-63. Bos, A. S. (2015). Gevallen in de Eerste Kamer. Hoe de terughoudende senaat vier bewindslieden naar huis stuurde, 1918-2015. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566-5054), 17, 31-41. Ramakers, J. J. M. & Reiding, H. (2015). 'Een nacht van Wiegel, maar dan met drie daders'. De 'Kerstcrisis' in de Eerste Kamer rond de Wet marktordening gezondheidszorg. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566-5054), 17, 85-96. Reiding, H. & Groen, A. (2015). Kaartspel om de macht. Internationale Spectator, (ISSN 0020-9317), 69 (8):9.

Vakpublicaties

Boek Baalen, C. C. van, Bovend’Eert, P. P. T. & Kessel, A. C. M.W. van (2015). Zonder Koningin. Het officiële evaluatierapport over de formatie van 2012. Amsterdam: Elsevier boeken. (ISBN 9789035252929). (231 p.)

Boekdeel Baalen, C. C. van, Bovend'Eert, P. P. T. & Kessel, A. C. M. W. van (2015). De positie van de Koning bij de kabinetsformatie. In J. Bernard (Ed.), Kwetsbaar koningschap. Voor en tegen de modernisering van de mo- narchie (Elseviers koninklijke bibliotheek, 7) (pp. 125-143). Amsterdam: Elsevier boeken (ISBN 9789035252615).

Artikel Baalen, C. C. van & Mildt, D. de (2015). Bosch, Cornelia (1925-1945). In Els Kloek & et al. (Eds.), Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. Den Haag: Huygens ING. - http://resources.huygens.knaw.nl/ vrouwenlexicon/lemmata/data/BoschCornelia (Metis)

Bos, A. S. (2015). Brondocument. De herverkiezing van Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol. Jaar- boek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566-5054), 17, 97. Brouwer, J. W. L. (2015). 'Voor de mannen moet dan het ergste worden gevreesd.' Uit de notulen van de ministerraad. De Val van Srebrenica, 11 juli 1995. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566- 5054), 17, 98-106. Kessel, A. C. M. W. van & Goslinga, H. (2015). Ankie Broekers-Knol: pal voor de democratie en de rechts- staat, tegen de terreur van de meerderheid. Interview. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566- 5054), 17, 107-114. Ramakers, J. J. M. (2015). Het parlementaire jaar 2014-2015. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566- 5054), 17, 129-157.

Boekbespreking Bos, A. S., Brouwer, J. W. L., Damme, L. J. van, Ramakers, J. J. M. & Reiding, H. (2015). Gesignaleerd [Book review] In totaal schreven genoemde vijf auteurs zestien ‘signalementen’ in het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566-5054), 17, 229-234. Brouwer, J. W. L. (2015). Geschiedenis van een ministerie [Book review Buitenlandse Zaken in België. Geschie- denis van een ministerie, zijn diplomaten en consuls van 1830 tot vandaag]. Internationale Spectator, (ISSN 0020-9317), 69(7). - http://www.internationalespectator.nl/pub/2015/7/ geschiedenis_van_een_ministerie/ (Metis) Brouwer, J. W. L. (2015). [Book review La hantise du déclin. La France de 1914 à 2014]. Tijdschrift voor Geschiedenis, (ISSN 0040-7518), 128(3), 514-515. Brouwer, J. W. L. (2015). [Book review Jan de Quay (1901-1985). Een biografie]. BMGN: Low Countries Histori- cal Review, (ISSN 2211-2898), 130(3). - http://doi.org/10.18352/bmgn-lchr.10118 (Metis) Brouwer, J. W. L. (2015). [Book review Piet de Jong 100 jaar! De oorlogsheld die premier werd]. Marineblad, (ISSN 0025-3340), 125(3), 17-17. Brouwer, J. W. L. (2015). [Book review De man die in de put sprong. Willem Schermerhorn, 1894-1977]. Tijd- schrift voor Geschiedenis, (ISSN 0040-7518), 128, 169-191. Brouwer, J. W. L. (2015). [Book review Ware grootheid, schamele kleinte. Twee eeuwen Nederland]. BMGN: Low Countries Historical Review, (ISSN 2211-2898), 130(1). - http://dx.doi.org/10.18352/bmgn-lchr.9966 (Metis) Damme, L. J. van (2015). Politieke geschiedenis van de studiefinanciering [Book review Staat van de student. Tweehonderd jaar politieke geschiedenis van studiefinanciering in Nederland]. Jaarboek Parlementaire Geschie- denis, (ISSN 1566-5054), 17, 178-180. Kessel, A. C. M. W. van (2015). De Quay: veel meer christen dan democraat [Book review Jan de Quay (1901- 1985). Een biografie]. Christen Democratische Verkenningen, (ISSN 0167-9155), 2015(1), 156-161. Ramakers, J. J. M. (2015). Politieke corruptie in Nederland [Book review Een kwestie van politieke moraliteit. Politieke corruptieschandalen en goed bestuur in Nederland, 1848-1940]. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566-5054), 17, 161-162. Steen, M. W. F. van der (2015). [Book review Vrouw achter de troon. Marie Anne Tellegen 1893-1976]. BMGN: Low Countries Historical Review, (ISSN 2211-2898), 130(2). - http://doi.org/10.18352/bmgn-lchr.9987 (Metis)

Steen, M. W. F. van der (2014). [Book review De man die in de put sprong. Willem Schermerhorn, 1894-1977]. BMGN: Low Countries Historical Review, (ISSN 2211-2898), 129(4). - http://dx.doi.org/10.18352/bmgn- lchr.9783 (Metis) Steen, M. W. F. van der (2014). Marcus Bakker. Een gelovig communist [Book review Nooit op de knieën. Marcus Bakker [1923-2009] communist en parlementariër]. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, (ISSN 1566- 5054), 17, 163-165.

Popularisende publicaties

Internet artikel Baalen, C. C. van (2015). Het eerste Reglement van Orde van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. (newsletter). Den Haag: Hofvijver. Politiek van Den Haag tot Brussel. Digitale nieuwsbrief van het Montesquieu Instituut, jaargang 5, nr. 56. (available: 21 sep 2015). Bos, A. S. (2015). Deals buiten de Kamer om. De parallellen tussen de ministers Opstelten, Korthals en Van Aarden- ne. (article). Nijmegen: CPG. (available: 10 mar 2015). Bos, A. S. (2015). Deals buiten de Kamer om. De parallellen tussen de ministers Opstelten, Korthals en Van Aarden- ne. (article). Den Haag: Montesquieu Instituut. (available: 10 mar 2015). Bos, A. S. (2015). Gedragsregels voor de Eerste Kamer. (article). Nijmegen: CPG. (available: 17 mar 2015). Brouwer, J. W. L. & Megens, C. M. (2015). Luns, Joseph Antoine Marie Hubert. (article). Nijmegen: IO BIO, Biographical Dictionary of Secretaries-General of International Organizations. (available: 19 may 2015). Steen, M. W. F. van der (2014). Europa op de bres voor vrouwen. (newsletter). Den Haag: De Hofvijver, politiek van Den Haag tot Brussel, jrg. 4, nr. 41. (available: 28 apr 2014).

Overige publicaties CPG-medewerkers

Oddens, J., Rutjes, M. & Jacobs, E. (Eds.). (2015). The political culture of the Sister Republics, 1794-1806. France, the Netherlands, Switzerland, and Italy (Intellectual and Political History, 4). Amsterdam: Amsterdam University Press (ISBN 9789089646064). (322 p.) Oddens, J. (2015). Making the most of national time. Accountability, transparency, and term limits in the first Dutch Parliament (1796-1797). In Joris Oddens, Mart Rutjes & Erik Jacobs (Eds.), The political culture of the Sister Republics, 1794-1806. France, the Netherlands, Switzerland, and Italy (Intellectual and Political History, 4) (pp. 115-126). Amsterdam: Amsterdam University Press (ISBN 9789089646064). Oddens, J. & Rutjes, M. (2015). The political culture of the Sister Republics. In Joris Oddens, Mart Rutjes & Erik Jacobs (Eds.), The political culture of the Sister Republics, 1794-1806. France, the Netherlands, Switzer- land, and Italy (Intellectual and Political History, 4) (pp. 17-32). Amsterdam: Amsterdam University Press (ISBN 9789089646064). Oddens, J. & Rutjes, M. (2015). Scenario voor een voltooide revolutie. Jacob Hahns bewerking van Benjamin Constants Des réactions politiques (1799). In Frans Grijzenhout & Peter Raedts (Eds.), Deze lange eeuw. Metamorfosen van het vaderland, 1780-1950. Opstellen voor Niek van Sas (pp. 50-63). Amsterdam: Prometheus Bert Bakker (ISBN 9789035143784).

Bijlage 2 Lezingen, gastcolleges en debatbijdragen

Voordracht—lezing

Baalen, C. C. van (2015, July 3). The future of writing national parliamentary history: the Netherlands. Londen, Conference Making Constitutions, Building Parliaments. Constructing Representative Institutions, 1000-2000. Baalen, C. C. van (2015, October 9). Dit boek moest er komen. Plein, Den Haag, Open huis 'Tweehonderd jaar Tweede Kamer'. Publiekspresentatie In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer. Baalen, C. C. van (2015, November 26). The Europe of Women. Stadhuis Nijmegen, Side-event conference The Europe of Women. Brouwer, J. W. L. (2015, September 26). Democracy or margarine? the Dutch Second Chamber in collision with Foreign minister Joseph Luns over strengthening the European Parliament, 1964-1965. Universiteit van Jy- väskylä, Finland, congres ‘Parliaments, Foreign Policy and Transnationalization’. Brouwer, J. W. L. (2015, June 5). High point in Benelux-cooperation. The Netherlands, Belgium and Luxembourg at the Messina conference, June 1-3, 1955. Universiteit van Messina, Congres 'Messina, 60 anni dopo. Dalla Piccola Europa all’unificazione del continente'. Kessel, A. C. M. W. van (2015, August 31). Waarde(n)vol openbaar bestuur. Mariënhof Amersfoort, Symposi- um ‘Naar een adaptief bestuur’. Reiding, H. (2015, January 30). The Dutch House of Representatives and the European Union: changing roles and role perceptions. Amsterdam, Third international workshop ‘New political history and European integration'. Steen, M. W. F. van der (2015, March 28). The political history of Limburg. Maastricht. Conference organised on the occasion of the publication Limburg. Een geschiedenis, Organisation: Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) and Stichting Maaslandse Monografieën.

Gastcollege

Brouwer, J. W. L. (2015, April 13). History of European integration. Brussel, Hoorcollege in het kader van de eenentwintigste ‘International Master in European Studies’. Brouwer, J. W. L. (2015, September 14). History of European integration. Brussel, Hoorcollege in het kader van de tweeëntwintigste ‘International Master in European Studies’. Brouwer, J. W. L. (2015, October-December). History of European integration. Louvain-la-Neuve, Vijf hoorcolleges in het kader van de ‘Master en études européennes’.

Bijlage 3 Overige activiteiten

Nevenactiviteiten

Baalen, C. C. van (2015). Coördinator voor Nederland (samen met prof.dr. M.P.C.M. van Schendelen) van het tijdschrift ZParl. Zeitschrift für Parlamentsfragen. Baalen, C. C. van (2015). Lid van de jury van de Anne Vondelingprijs, jaarlijkse prijs voor een parlementair journalist. Baalen, C. C. van (2015). Lid van de jury van de Pub Quiz over Tweehonderd jaar Tweede Kamer. Baalen, C. C. van (2015). Lid van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Baalen, C. C. van (2015). Lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Baalen, C. C. van (2015). Lid van de Redactieraad van het Biografisch Portaal van Nederland. Baalen, C. C. van (2015). Lid van de redactieraad van het Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland: ‘1001 vrouwen uit de 20ste eeuw’. Baalen, C. C. van (2015). Lid van het bestuur van de Kommission für die Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien. Baalen, C. C. van (2015). Lid van het bestuur van Wageningen45. Nationaal Comité Herdenking Capitula- ties. Baalen, C. C. van (2015). Voorzitter van de Begeleidingscommissie ‘Juliana-monument’, ingesteld door de gemeente Den Haag. Kessel, A. C. M. W. van (2015). Lid wetenschappelijke raad KDC - Documentatiecentrum KDC. Kessel, A. C. M. W. van (2015). Adviseur Raad voor Cultuur - Raad voor Cultuur. Wettelijk adviesorgaan van de regering en het parlement op het terrein van kunst, cultuur en media. Merriënboer, J. C. F. J. van (2015). Lid van de wetenschappelijke raad van de Kiesraad. Steen, M. W. F. van der (2015). Voorzitter Vlaams Nederlandse Vereniging voor Gendergeschiedenis.

Nevenactiviteiten voortvloeiend uit de hoofdfunctie

Baalen, C.C. van (2015). Voorzitter van de Board of Directors of EuParl.net: European Information and Re- search Network on Parliamentary History. Baalen, C.C. van (2015). Penningmeester van het bestuur van het Montesquieu Instituut, Den Haag.

Werving onderzoeksmiddelen

Project Chambers to Chambers Reiding, H., Leeuwen, C. W. van, Vredebregt, B. & Winkels, R. G. F. (2015). Chambers to Chambers: ECJ rulings in European parliamentary debate. (Bijdrage aan geleverd door Reiding, i.s.m. anderen.)

Radio-optreden

Baalen, C. C. van (bijdrage over de uitslag van de Staten-verkiezingen en de betekenis ervan voor de Eerste kamer) (2015, Mar 19). De Ochtenden. [radio broadcast]. In De Ochtenden. radio 1. Baalen, C. C. van (bijdrage over het Presidium van de Tweede Kamer en zijn geschiedenis) (2015, Apr 19). 25

OVT. [radio broadcast]. In OVT. radio 1. Baalen, C. C. van (Verkiezingen Eerste Kamer) (2015, May 26). Speciale radio-uitzending rondom de verkiezingen. [radio broadcast]. In -. NPO radio 1. Baalen, C. C. van (Over lekken van prinsjesdagstukken) (2015, Sep 14). Nieuws BV. [radio broadcast]. In -. Radio 1, Vara, BNN. Baalen, C. C. van (over de algemene beschouwingen) (2015, Sep 16). -. [radio broadcast]. In topic. BNR Nieuwsradio. Baalen, C. C. van (Onderduikers in de N.O. Polder tijdens WO II) (2015, Oct 04). OVT. [radio broadcast]. In -. Radio 1. Baalen, C. C. van (Twee eeuwen Tweede Kamer) (2015, Oct 08). Geïnterviewd door Roelof Hemmen. [radio broadcast]. In -. BNR Nieuwsradio. Baalen, C. C. van (Twee eeuwen Tweede Kamer) (2015, Oct 10). Tros Nieuwsshow. [radio broadcast]. In -. NPO Radio 1. Bos, A. S. (Over het aftreden van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven) (2015, Mar 10). Ochtend- spits. [radio broadcast]. In Ochtendspits. BNR. Bos, A. S. (Hoe kabinetsleden hun ontslag aanbieden aan de koning) (2015, Mar 14). Grand café Kranen- barg. [radio broadcast]. In Grand café Kranenbarg. Radio 2. Bos, A. S. (Hoe kabinetsleden hun ontslag aanbieden aan de koning) (2015, Mar 14). Grand café Kranen- barg. [radio broadcast]. In Grand café Kranenbarg. Radio 2. Bos, A. S. (Veranderende rol van de Eerste Kamer) (2015, Mar 16). Spitsuur. [radio broadcast]. In -. BNR. Bos, A. S. (Bewindslieden die na hun aftreden in de Kamerbanken komen) (2015, Mar 20). B.L.T. [radio broadcast]. In B.L.T.. BNR. Brouwer, J. W. L. (Interview naar aan leiding van de 100e verjaardag P.J.S. de Jong) (2015, Apr 03). Dingen van de dag. [radio broadcast]. In Dingen van de dag. NPO Radio 1. Brouwer, J. W. L. (Interview over P.J.S. de Jong als minister-president, 1967-1971) (2015, Apr 06). De Haagse lobby. [radio broadcast]. In De Haagse lobby. WNL Radio 1. Brouwer, J. W. L. (Interview over Koningsdag) (2015, Apr 26). In Gelderland live. [television broadcast]. In In Gelderland live. TV Gelderland. Brouwer, J. W. L. (Interview over de prinses-Irene-affaire, 1964) (2015, Aug 10). De Haagse lobby. [radio broadcast]. In De Haagse lobby. WNL Radio 1. Merriënboer, J. C. F. J. van (Drank in de Tweede Kamer) (2015, Jan 05). De Schatkamer. [radio broadcast]. In De Haagse Lobby. WNL Radio 1. Merriënboer, J. C. F. J. van (Piet de Jong) (2015, Apr 01). -. [radio broadcast]. In NTR Academie. Radio 5. Merriënboer, J. C. F. J. van (Van Agt en de Mentendebatten) (2015, May 11). De Schatkamer. [radio broadcast]. In De Haagse Lobby. WNL Radio 1. Merriënboer, J. C. F. J. van (De toon van Tweede Kamerleden in de parlementaire geschiedenis) (2015, Oct 05). De Schatkamer. [radio broadcast]. In De Haagse Lobby. WNL Radio 1.

Overige

Baalen, C. C. van (2015). Moderator van de workshop ‘The Road to Power.’ Marga Klompé, Margaret Thatcher and Angela Merkel: Nijmegen (2015, November 27). Baalen, C. C. van (2015). Debat in Nieuwspoort. Avond van het Politieke Boek: Nieuwspoort, Den Haag (2015, September 9). Kessel, A. C. M. W. van (2015). Moderator van een symposium. Symposium 'Magistraat en manager van het Nieuw(st)e Brabant: Levenslessen van Jan de Quay': Provinciehuis Noord-Brabant (2015, July 1).

Bijlage 4 Bestuur (Board) van EuParl.net

Prof. dr. C.C. van Baalen (voorzitter), Nederland Prof. dr. J. Garrigues (lid), Frankrijk Dr. J. Gasparic (lid), Slovenië Dr. A. Gjuričová (lid), Tsjechië Prof. dr. P. Ihalainen (lid), Finland Prof. dr. A. Schulz (lid), Duitsland Dr. P. Seaward (lid), Verenigd Koninkrijk

Op het einde van het verslagjaar waren de volgende instituten aangesloten bij het netwerk:

Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Radboud Universiteit te Nijmegen; Kommission für Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien te Berlijn; Hellenic Foundation for Parliamentarism and Democracy te Athene; Institute for Parliamentarism and Democracy Questions te Wenen; Montesquieu Instituut te Den Haag; Institute for Contemporary History te Ljubljana; Facultatea de Ştiinţe Politice (de faculteit der Politieke Wetenschap) Universitatea din Bucureşti te Boeka- rest; History of Parliament te Londen; Politikatörténeti Intézet (Instituut Politieke Geschiedenis) te Boedapest; Inštitut za novejšo zgodovino - Slovenská Akadémia Vied (Instituut voor contemporaine geschiedenis van de Slowaakse Academie der Wetenschappen) te Bratislava; University of Jyväskylä, including the Academy of Finland Centre of Excellence in Political Thought and Conceptual Change te Jyväskylä, Finland; Comité d'Histoire Parlementaire et Politique te Orléans/Parijs; European Governance Programme (University of Luxembourg) te Walferdange; Onderzoeksgroep Biografía y Parlamentos van de University of the Basque Country (UPV-EHU), Depart- ment of Contemporary History (Baskische Universiteit, afdeling contemporaine geschiedenis) te Leioa, Spanje; Kommission für die Geschichte der Habsburgermonarchie; Research Group for Political History, University of Antwerp; Working Group on Parliaments in Transition, Institute of Contemporary History te Praag; Dipartimento di Scienze Politiche, Sapienza Università di Roma.