ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ WEB APP FOR LEARNING BYZANTINE MUSIC

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΤΣΙΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΑΕΜ 19

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ, ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Πίνακας Περιεχομένων Περίληψη - Abstract ...... 4 Διαδίκτυο και Παγκόσμιος Ιστός ...... 5 Ιστορία ...... 5 Υπηρεσίες ...... 5 World Wide Web ...... 5 Στάδια εξέλιξης του Παγκοσμίου Ιστού ...... 8 Web 1.0 ...... 8 Web 2.0 ...... 8 Εφαρμογές Web2.0 ...... 10 Σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (Social Network sites) ...... 10 Ιστολόγια (Blogs) ...... 11 Wikis ...... 12 Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) ...... 13 Wordpress ...... 18 Τεχνολογίες μετάδοσης δεδομένων ...... 26 Ενσύρματη σύνδεση στο Διαδίκτυο ...... 26 DSL ...... 26 FTTx...... 28 Ασύρματη σύνδεση στο Διαδίκτυο ...... 30 Ασύρματη σύνδεση σε τοπικό δίκτυο – Wi-Fi ...... 30 Σύνδεση μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας ...... 30 Φορητές Συσκευές ...... 34 Smartphones ...... 34 Android ...... 35 iOS ...... 36 Εφαρμογές ...... 36 Υλικό ...... 37 Επίδραση στην καθημερινότητα ...... 38 Tablets ...... 39 Android ...... 39 iOS ...... 41 Windows 10 ...... 42 Υβριδικά tablets ...... 43 Συνδέσεις ...... 43 Ψηφιακή Εικόνα και βίντεο ...... 45 Ψηφιακή Εικόνα ...... 45 Ψηφιακό Video ...... 50 Interlacing ...... 51 Συμπίεση ...... 51 Δημιουργία Εφαρμογής ...... 53

Περίληψη - Abstract

Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η δημιουργία μιας διαδικτυακής εφαρμογής στην οποία θα τοποθετηθεί εκπαιδευτικό υλικό για την εκμάθηση βυζαντινής μουσικής. Το υλικό αυτό θα αποτελείται από βίντεο, ήχο και κείμενο, το οποίο θα αποτελεί βοήθημα προς τους σπουδαστές της βυζαντινής μουσικής. Λόγω της ευρύτατης διάδοσης, πλέον, του διαδικτύου επιλέχθηκαν μέσα που λειτουργούν σε όλες τις συσκευές που χρησιμοποιούμε καθημερινά όπως σταθεροί και φορητοί υπολογιστές αλλά και smartphones και tablets και έχουν προοπτική ανάπτυξης και υποστήριξη στο μέλλον. Ακόμα, λήφθηκαν υπόψη όλες οι τεχνολογίες μετάδοσης δεδομένων που είναι διαθέσιμες (WiFi, ADSL, VDSL, 4G) αλλά και αυτές που προβλέπεται να είναι διαθέσιμες στο άμεσο μέλλον (FTTx).

Λέξεις κλειδιά: πολυμέσα, διαδικτυακή εφαρμογή μάθησης, φορητές συσκευές

The purpose of this work is the creation of a web application, which will be used to host learning material to aid the learning of byzantine music. This material will be in the form of audio, video and text, which will help the students of byzantine music. Due to the wide spreading of the Internet, the means used, were chosen based on their ability to operate on every type of device used in everyday experience, like desktop and laptop computers, smartphones and tablets, and to have the prospect of further development and support in the future. There were, also, taken into consideration the data transmitting technologies available currently (WiFi, ADSL, VDSL, 4G) and also the ones to come in the near future (FTTx).

Keywords: multimedia, web application for learning, mobile devices

Διαδίκτυο και Παγκόσμιος Ιστός

Ιστορία

Το διαδίκτυο είναι, πλέον, ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας. Η ιστορία του ξεκινά κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι Η.Π.Α. αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα δίκτυο επικοινωνίας που θα μπορούσε να συνεχίσει την λειτουργία ακόμα και μετά την καταστροφή μέρους του από πυρηνική επίθεση. Ο πρόγονος του ήταν το ARPANET, που ξεκίνησε την λειτουργία του το 1969. Σημαντική στιγμή στην εξέλιξη του ήταν η χρήση του πρωτοκόλλου TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) το 1983, που συνεχίζει να χρησιμοποιείται και σήμερα. Το πρώτο DNS (Domain Name System) δημιουργείται το 1984, ενώ το 1986 δημιουργείται το NSFNET από το National Science Foundation (NSF), για την σύνδεση των κέντρων υπερ-υπολογιστών που υποστήριζε, αλλά και πανεπιστημίων. Στο αποτέλεσμα της ένωση του ARPANET και του NSFNET, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, αποδόθηκε ο όρος Internet. Σταδιακά, όλο και περισσότερα πανεπιστημιακά ιδρύματα και οργανισμοί από διάφορες χώρες συνδέουν τα εσωτερικά δίκτυα στο Internet. Η εμπορική χρήση του δικτύου που δημιουργούνταν άρχισε στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Έκτοτε, η ανάπτυξη του είναι ραγδαία, καλύπτει πρακτικά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του πλανήτη και αποτελεί την βάση για πολλές υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή.

Υπηρεσίες

World Wide Web Πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στην διάδοση του Διαδικτύου, σε βαθμό που πολλές φορές ταυτίζεται με αυτό είναι το World Wide Web (WWW), ο Παγκόσμιος Ιστός. Πρόκειται για μια υπηρεσία που δημιουργήθηκε το 1993 στο CERN, στην Ελβετία με πρωτεργάτη τον Tim Berners-Lee. Είναι ένας χώρος πληροφοριών (information space) όπου έγγραφα και άλλες διαδικτυακές πηγές καθορίζονται από URIs (Unified Resource Identifiers), και συνδέονται μεταξύ τους με υπερδεσμούς (hyperlinks). Για να έχουμε πρόσβαση σε αυτά, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ένα πρόγραμμα περιήγησης ιστοσελίδων (web browser) ή κάποια διαδικτυακή εφαρμογή (web-application).

Η πρώτη σημαντική υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος είναι το WorldWideWeb, που κατόπιν μετονομάστηκε Nexus, της ομάδας του Tim Berners-Lee. Στην εικόνα που ακολουθεί βλέπουμε την μορφή που είχε:

Εικόνα 1 Ο browser WorldWideWeb για το Next

Ακολούθησαν και άλλα αντίστοιχα προγράμματα, αλλά αυτό που συνέβαλλε στην εξάπλωση της χρήσης του Παγκοσμίου Ιστού περισσότερο από κάθε άλλο ήταν το Mosaic (που στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Netscape). Υποστήριζε και άλλα πρωτόκολλα που χρησιμοποιούνταν στο Διαδίκτυο, όπως το FTP (File Transfer Protocol), NNTP (Network News Transfer Protocol) και Gopher. Λειτουργούσε και σε Microsoft Windows, πράγμα που συνετέλεσε στην δημοφιλία του. Πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό του ήταν ότι μπορούσε να προβάλει εικόνες μαζί με κείμενο, χαρακτηριστικό που εμφανίζονταν για πρώτη φορά.

Εικόνα 2 Ο browser Mosaic

Εικόνα 3 Ο browser Netscape

Τα πιο δημοφιλή προγράμματα περιήγησης στον Παγκόσμιο Ιστό που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι ο Mozilla Firefox, ο Google Chrome, οι Microsoft Edge και Internet Explorer, ο Opera και ο Safari της Apple. Εκτός από αυτά, υπάρχουν και άλλα τα οποία είτε αποτελούν εξ’ ολοκλήρου διαφορετικά προγράμματα (Maxthon κ.α.), είτε στηρίζονται σε κάποια από τα προαναφερθέντα που είναι ανοιχτού κώδικα όπως Firefox (Comodo Ice Dragon κ.α) και Chrome (Comodo Dragon, Yandex κ.α).

Εικόνα 4 Τα εικονίδια των προγραμμάτων περιήγησης

Στάδια εξέλιξης του Παγκοσμίου Ιστού

Web 1.0

Η πρώτη περίοδος της ευρείας χρήσης, πέρα από πανεπιστήμια και οργανισμούς, του Παγκοσμίου Ιστού ορίζεται χρονικά από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Οι υπολογιστές ήταν περιορισμένης αλλά σταθερά αυξανόμενης ισχύος, οι φορητοί υπολογιστές άρχισαν να γίνονται πιο ισχυροί, με μικρότερο βάρος και με κόστος που δεν ήταν απαγορευτικό για τον μέσο καταναλωτή. Τα κινητά τηλέφωνα άρχισαν να αποκτούν μικρότερο βάρος και μεγαλύτερη επεξεργαστική ισχύ, και ξεκίνησαν να εμφανίζουν λειτουργίες πέρα των κλασικών. Οι ταχύτητες μέσω του τηλεφωνικού δικτύου (έως 56Kbps) ήταν περιοριστικές για μεταφορά δεδομένων μεγάλου όγκου, κάτι που άρχισε να αλλάζει με την έλευση των τεχνολογιών DSL. Οι ιστοσελίδες ήταν στατικές με γραφικά χαμηλής ποιότητας και με πολύ μικρή παρουσία άλλων πολυμέσων όπως ήχου ή βίντεο. Δεν υπήρχε διάδραση με τον χρήστη, ο οποίος ήταν δέκτης της πληροφορίας που προσφέρονταν.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις στις συνδέσεις, που έγιναν ταχύτερες και οικονομικότερες για τους χρήστες, αλλά και στον εξοπλισμό (αύξηση της χωρητικότητας της RAM και των σκληρών δίσκων, της ταχύτητας των επεξεργαστών) κατά τον ίδιο τρόπο, αποτέλεσαν το υπόβαθρο για την εξέλιξη του Παγκοσμίου Ιστού και του τρόπου που οι χρήστες λειτουργούν μέσα σε αυτό, στην επόμενη μορφή του.

Web 2.0

Το κυριότερο χαρακτηριστικό της νέα μορφής του Παγκοσμίου Ιστού είναι συμμετοχή του χρήστη στην παραγωγή του περιεχομένου των ιστοσελίδων. Ακόμα δίνεται έμφαση στην ευχρηστία των ιστοσελίδων αλλά και στην διαλειτουργικότητα. Το περιβάλλον της σελίδας προσαρμόζεται στις προτιμήσεις του χρήστη.

Κάποια από τα χαρακτηριστικά του Web 2.0 είναι:

 Για την πρόσβαση αρκεί ένα πρόγραμμα περιήγησης από οποιαδήποτε συσκευή (Η/Υ, smartphone, tablet, smart TV κλπ).  Η πρόσβαση στο περιεχόμενο είναι ελεύθερη και το λογισμικό είναι ανοιχτού κώδικα (open source).  Συνεχής προσαρμογή των δεδομένων και του λογισμικού στις ανάγκες του χρήστη.  Έντονη παρουσία πολυμεσικών και διαδραστικών διεπαφών χρήστη (Rich Internet Applications – RIA)  Δυναμικό περιεχόμενο των ιστοσελίδων  Δυνατότητα κατηγοριοποίησης του περιεχομένου σύμφωνα με σημασιολογικές έννοιες, που διευκολύνει την αναζήτηση της πληροφορίας  Οι χρήστες μπορούν να επικοινωνήσουν ανοιχτά μεταξύ τους, με αποτέλεσμα την δημιουργία ανάδρασης και διάχυσης των πληροφοριών και λόγω αυτών, άμεση συγκέντρωση της πληροφορίας και εκμετάλλευση της από όλους τους χρήστες.

Εικόνα 5 Γραφική απεικόνιση των στοιχείων που συνθέτουν το Web 2.0

Εφαρμογές Web2.0

Παρακάτω αναφέρονται κατηγορίες εφαρμογών και δίνονται παραδείγματα από γνωστές εφαρμογές, που χρησιμοποιούνται από μεγάλο αριθμό χρηστών.

Σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (Social Network sites)

Είναι ιστοσελίδες που αποτελούν πλατφόρμες που χρησιμοποιούνται από τους χρήστες για την δημιουργία κοινοτήτων – ομάδων με κοινά επαγγελματικά ή προσωπικά ενδιαφέροντα ή/και σχέσεις στην πραγματική ζωή. Μέσω των σελίδων αυτών τα μέλη που σχετίζονται μεταξύ τους, μπορούν να μοιράζονται απόψεις, εικόνες, βίντεο και να κοινοποιούν τις δραστηριότητες τους και εκδηλώσεις. Συνήθως, εκτός από άτομα με κοινά ενδιαφέροντα/χαρακτηριστικά που ήδη γνωρίζει ο χρήστης, έχει την δυνατότητα να αναζητήσει και μόνος του άλλα άτομα και να συνδεθεί μαζί τους ή να γίνει μέρος μιας υπάρχουσας κοινότητας. Αυτό διευκολύνεται από την ιστοσελίδα, με προτάσεις ατόμων με κοινά χαρακτηριστικά με τον χρήστη.

Παρακάτω αναφέρονται οι πιο δημοφιλείς σελίδες κοινωνικής δικτύωσης:

Facebook (www.facebook.com)

Η γνωστότερη σελίδα κοινωνική δικτύωσης είναι το Facebook, που ιδρύθηκε το 2004. Έχει περίπου 2,072 δισεκατομμύρια χρήστες (30/9/2107), με αυξητική τάση κάθε χρόνο. Από αυτούς, το 1,37 δισεκατομμύριο συνδέεται καθημερινά, χρησιμοποιώντας Η/Υ, smartphone ή tablet. Η εφαρμογή Facebook Messenger που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι χρήστες του, είναι η δεύτερη δημοφιλέστερη μετά την εφαρμογή WhatsApp.

Οι χρήστες μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ατομικά, να ενταχθούν σε υπάρχουσες ομάδες ή να δημιουργήσουν οι ίδιοι ομάδες.

Twitter (www.twitter.com)

Το Twitter είναι ένα δίκτυο microblogging, δηλαδή συνδυάζει τα χαρακτηριστικά ενός blog όπου μπορεί ο κάθε χρήστης να γράψει την άποψη του και μια υπηρεσίας instant messaging όπου η άποψη αυτή μεταφέρεται άμεσα μέσω tweet (μηνύματος μήκους πλέον έως 280 χαρακτήρων) σε όσους χρήστες έχουν δηλώσει ότι θέλουν να λαμβάνουν τα μηνύματα του χρήστη αυτού.

Το σημαντικό πλεονέκτημα του είναι η ταχύτητα με την οποία μεταδίδονται τα tweets, καθιστώντας το ως το καταλληλότερο για την μετάδοση – αναφορά ειδήσεων και συμβάντων.

Οι χρήστες του ανέρχονται στα 330 εκατομμύρια (30/9/2017).

LinkedIn (www.linkedin.com)

Το LinkedIn είναι ένα κοινωνικό δίκτυο που απευθύνεται σε επαγγελματίες. Τα προφίλ των χρηστών περιέχουν λεπτομέρειες για την εκπαίδευση, την επαγγελματική εμπειρία, την εθελοντική εργασία, τις πιστοποιήσεις, τις βραβεύσεις και οποιαδήποτε άλλη πληροφορία έχει σχέση με το επάγγελμα του χρήστη.

Αυτό βοηθά τους χρήστες να προωθήσουν την δουλειά τους, με την κοινοποίηση των προσόντων τους, αλλά και να δημοσιεύσουν αγγελίες προσφέροντας δουλειά, να αιτηθούν την πρόσληψη τους σε μια θέση, καθώς και να δημοσιεύσουν άρθρα στο LinkedIn Pulse κ.α.

Στο LinkedIn συμμετέχουν πάνω από 530 εκατομμύρια χρήστες, από περισσότερες 200 χώρες και περιοχές παγκοσμίως.

Youtube (www.youtube.com)

Το Youtube είναι το μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο διαμοιρασμού video τόσο από απλούς χρήστες όσο και από εταιρείες. Το πρώτο βίντεο ανέβηκε στο Youtube το 2005. Περιλαμβάνει περιεχόμενο του εκτείνεται από απλές καθημερινές στιγμές, κοινωνικές εκδηλώσεις, μαθήματα σε μουσική και ταινίες.

Ο κάθε χρήστης μπορεί να ανεβάσει το βίντεο του και να το διαθέσει στους υπολοίπους για θέαση και σχολιασμό καθώς και να το ψηφίσουν θετικά ή αρνητικά. Ακόμα υπάρχει η δυνατότητα live streaming.

Συμμετέχουν σε αυτό πάνω από 1 δισεκατομμύριο χρήστες και καθημερινά παρακολουθούν πάνω από 1 δισεκατομμύριο ώρες βίντεο. Πάνω από οι μισές προβολές γίνονται από φορητές συσκευές.

Instagram (www.instagram.com)

Το Instagram είναι το δημοφιλές μέσο κοινωνικές δικτύωσης για τον διαμοιρασμό φωτογραφιών και σύντομων βίντεο στις φορητές συσκευές.

Έχει 800 εκατομμύρια χρήστες (30/9/2017).

Ιστολόγια (Blogs)

Τα blogs (σύντμηση της αγγλικής λέξης weblogs) είναι ιστοσελίδες όπου οι χρήστες καταθέτουν τις απόψεις τους, σχολιάζουν τις απόψεις άλλων, με την μορφή καταχωρήσεων (posts) οι οποίες εμφανίζονται σε χρονολογική σειρά, σαν ένα διαδικτυακό ημερολόγιο. Εκτός από κείμενο, στα blogs μπορούν να περιληφθούν και στοιχεία πολυμέσων καθώς και υπερδεσμοί προς άλλες ιστοσελίδες. Η εύκολη χρήση τους από τους συμμετέχοντες, είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό τους. Όλα τα παραπάνω, με προεξάρχουσα την δυνατότητα του σχολιασμού και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των χρηστών τα έκανε πάρα πολύ δημοφιλή και συνέβαλλε στον χαρακτηρισμό τους ως «νέο κοινωνικό φαινόμενο». Υπάρχουν αρκετές διαδικτυακές πλατφόρμες που μπορεί ένας χρήστης να χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσει ένα blog, όπως είναι τα: Tumblr, Wordpress, Blogger.

Ορισμένα μόνο στατιστικά στοιχεία, εμφανίζουν το μέγεθος της διάδοσης της χρήσης τους μεταξύ των χρηστών:

 Το Tumblr έχει 391,9 εκατομμύρια χρήστες (Ιανουάριος 2018)  To WordPress είχε τον Δεκέμβριο του 2017, 409 εκατομμύρια χρήστες που διάβασαν περισσότερες από 21 δισεκατομμύρια σελίδες blogs που είτε φιλοξενούσε στις υποδομές του (www.wordpress.com) είτε χρησιμοποιούν το CMS πακέτο του αλλά φιλοξενούνται άλλου.

Wikis

Ένα wiki είναι μια ιστοσελίδα της οποία το περιεχόμενο δομείται, δημιουργείται και τροποποιείται συνεργατικά από τους χρήστες του. Όλες οι ενέργειες γίνονται μέσα από έναν browser.

Τα wikis μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή έργου μέσω συνεργασίας χρηστών και συνεισφοράς τους στην δημιουργία του περιεχομένου, όπως για παράδειγμα η συγκέντρωση και διαχείριση γνώσης γύρω από κάποιο θέμα ή η δημοσίευση σχετικά με τα θέματα μιας κοινότητας.

Πιο γνωστό παράδειγμα wiki είναι η Wikipedia (www.wikipedia.com), η οποία είναι μια διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια, στην οποία συνεισφέρουν πάνω από 72 εκατομμύρια χρήστες, 3,800 διαχειριστές περίπου, 182 εκατομμύρια άρθρα εκ των οποίων τα 47 εκατομμύρια είναι ανεπτυγμένα σε καλό βαθμό (όπως χαρακτηρίζονται από τους υπευθύνους της).

Η ύπαρξη διαχειριστών σε ένα wiki, όπως αναφέρθηκαν προηγουμένως, είναι αναγκαία λόγω των περιθωρίων για κακή χρήση του, που συνεπάγεται η ελευθερία με την οποία δομείται και λειτουργεί το wiki. Για τον λόγο αυτό, μπορούν να οριστούν διαχειριστές, οι οποίοι μπορούν να ελέγχουν το περιεχόμενο. Υπάρχει, μάλιστα, η δυνατότητα επαναφοράς ενός άρθρου στην προηγούμενη έκδοση του, για την περίπτωση που αλλαγές που έγιναν δεν είναι αποδεκτές (π.χ. διαγράφηκε το περιεχόμενο του).

Για να δημιουργήσει ένας χρήστης ένα wiki, μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιο Web 2.0 εργαλείο όπως το Wikispaces ή το Mediawiki.

Εκτός από τις κατηγορίες και τις σελίδες που αναφέρθηκαν, υπάρχουν και άλλες αλλά και εργαλεία, που ανήκουν στην κατηγορία του Web 2.0 όπως είναι τα RSS feeds (ροή νέων πληροφοριών από διάφορες ιστοσελίδες), mashups (συνδυασμός δεδομένων και εφαρμογών σε μια σελίδα, για την καλύτερη λειτουργικότητα της), social bookmarks (διαμοιρασμός σελιδοδεικτών μεταξύ χρηστών, που επιτρέπει την χρήση της συλλογικής εμπειρίας για την ανεύρεση ιστοσελίδων σχετικών με κάποιο θέμα, σχέση που έχει σημανθεί με tag), podcast/video podcast (ο διαμοιρασμός ηχογραφημένων / βιντεοσκοπημένων εκπομπών από τον δημιουργό του στους χρήστες), και πολλές άλλες. Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ)

Τί είναι το Ελεύθερο Λογισμικό;

Με την διάδοση του Διαδικτύου, δημιουργήθηκε ένα μοντέλο ανάπτυξης και χρήσης λογισμικού που επιτρέπει στον καθένα να χρησιμοποιεί, να τροποποιεί και να διανέμει το λογισμικό αυτό ελεύθερα, καθώς είναι διαθέσιμος και ο πηγαίος κώδικας του. Έτσι επιτυγχάνεται η ταχύτερη δημιουργία λογισμικού που καλύπτει τις ανάγκες του χρήστη, χρησιμοποιώντας τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις, αφού υπάρχει (στα επιτυχημένα project) μεγάλη κοινότητα χρηστών που το αναπτύσσει και το υποστηρίζει.

Το αποτέλεσμα για τον τελικό χρήστη είναι η δυνατότητα χρήσης νόμιμου λογισμικού εντελώς δωρεάν, χωρίς την ανάγκη αγοράς αδειών. Ακόμα, δεν τον δεσμεύει στην συνεργασία με μια μόνο εταιρεία, αλλά λόγω της πρόσβασης στον πηγαίο κώδικα, μπορεί να συνεργαστεί και με όποια άλλη εταιρία έχει τις κατάλληλες τεχνικές γνώσεις, γεγονός που οδηγεί στις μείωση του κόστους, λόγω ανταγωνισμού. Η ασφάλεια είναι ένα ακόμα στοιχείο στο οποίο διακρίνεται το ΕΛ/ΛΑΚ, γιατί ελέγχεται από πολλούς, ανεξάρτητους προγραμματιστές, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες να βρεθεί κάποιο σφάλμα και να διορθωθεί, καθώς οι μειωμένες πιθανότητες να έχει τοποθετηθεί εσκεμμένα δυνατότητα μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης (backdoor), γιατί και πάλι θα είναι πολύ πιθανό να ανακαλυφθεί, γεγονός που θα αμαυρώσει την φήμη του δημιουργού της..

Τα μειονεκτήματα που παρουσιάζει είναι ότι ακριβώς λόγω της πρόσβασης που έχουν όλοι στον πηγαίο κώδικα, υπάρχει η δυνατότητα εκμετάλλευσης αδυναμιών ασφαλείας που δεν έχουν ανακαλυφθεί και διορθωθεί ακόμη από την κοινότητα που υποστηρίζει το λογισμικό. Η συμμετοχή των προγραμματιστών είναι εθελοντική, με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις ο χρόνος αντίδρασης τους στην ανακάλυψη και διόρθωση ενός σφάλματος να είναι πιο αργός από ότι θα ήταν αν το λογισμικό υποστηρίζονταν από μια μικρότερη αλλά πλήρους επαγγελματικής απασχόλησης ομάδα.

Ένα άλλο μειονέκτημα είναι η περιορισμένη υποστήριξη περιφερειακών συσκευών, εξαιτίας του ότι τα προγράμματα-οδηγοί (drivers) των περισσοτέρων δεν είναι ανοιχτού κώδικα ή δεν δίνονται οι απαραίτητες τεχνικές πληροφορίες για τις συσκευές αυτές, ώστε να είναι δυνατή η ανάπτυξη οδηγών ανοιχτού κώδικα.

Η εθελοντική συμμετοχή των μελών των κοινοτήτων ανάπτυξης του ΕΛ/ΛΑΚ, έχει σαν αποτέλεσμα την πιθανότητα παύσης υποστήριξης και ανάπτυξης κάποιου λογισμικού, κάτι το οποίο όμως μπορεί να συμβεί και σε εμπορικά λογισμικά κλειστού κώδικα. Ένας τρόπος για την αποφυγή τέτοιου γεγονότος, είναι η επιλογή για χρήση projects με αρκετά μεγάλη και ενεργή κοινότητα να το υποστηρίζει.

Τέλος, πολλά προγράμματα ανοιχτού κώδικα, απαιτούν αρκετά εξειδικευμένες γνώσεις, πάνω από αυτές ενός μέσου χρήστη, για την εγκατάσταση και την συντήρηση τους, με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζονται ως «μη φιλικά προς τον χρήστη» . Ορισμένα παραδείγματα δημοφιλών προγραμμάτων ανοιχτού κώδικα, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον μέσο χρήστη είναι τα παρακάτω:

Κατηγορία Προγραμμάτων Ονομασία Προγράμματος Λειτουργικό Σύστημα  Διάφορες διανομές Linux: o Ubuntu o Debian o Mint  FreeBSD  ReactOS Σουίτες Εφαρμογών Γραφείου  Apache OpenOffice  LibreOffice Απλής Επεξεργασίας Κειμένου Notepad++ Πρόγραμμα Περιήγησης Διαδικτύου  Mozilla Firefox  Tor Browser Διαχείρισης Ηλ. Ταχυδρομείου Mozilla Thunderbird Μεταφοράς Αρχείων μέσω FTP Filezilla Επεξεργασίας Εικόνας Gimp Επεξεργασίας Video  Shotcut  Openshot Επεξεργασίας Ήχου Audacity Σχεδιασμού CAD LibreCAD Ανάλυσης Δικτυακών Πρωτοκόλλων WireShark Διαχείρισης Εκπαιδευτικού Περιεχομένου Moodle Διαχείρισης Σχέσεων Πελατών (CRM) SuiteCRM Odoo Αναπαραγωγής Πολυμέσων Media Player Classic – Home Cinema (MPC- HC) VLC Media Player Kodi Διαχείρισης Συμπιεσμένων Αρχείων 7Zip Στατιστικής Ανάλυσης R-project Λειτουργίας Εικονικών Μηχανών (Virtual VirtualBox Machines) Περιβάλλον Ανάπτυξης Κώδικα  Eclipse  Netbeans  Code::Blocs Πίνακας 1 Γνωστά προγράμματα Ανοιχτού Κώδικα

Εικόνα 6 Λογότυπα πολύ γνωστών προγραμμάτων ανοιχτού κώδικα

Υπάρχουν και άλλα προγράμματα ανοιχτού κώδικα που τα χρησιμοποιούμε καθημερινά κατά την περιήγηση μας στον Παγκόσμιο Ιστό χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, όπως τα παρακάτω:

Κατηγορία Προγραμμάτων Ονομασία Προγράμματος Εξυπηρετητής Ιστοσελίδων  Apache Web Server  Nginx Βάση Δεδομένων  MySQL  MariaDB  PostgreSQL Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου  Wordpress (CMS)  Joomal  Drupal Πίνακας 2 Προγράμματα Ανοιχτού Κώδικα που χρησιμοποιούνται στον Παγκόσμιο Ιστό

Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου (Content Management System, CMS)

Εικόνα 7 Λογότυπα προγραμμάτων CMS

Με την ανάπτυξη και την μεταβολή της χρήσης του Παγκοσμίου Ιστού, παρουσιάστηκαν ανάγκες διαφορετικής διαχείρισης του περιεχομένου των ιστοσελίδων, σε σχέση με τις στατικές που υπήρχαν αρχικά. Η αύξηση του όγκου αλλά και η ανάγκη υποστήριξης πολλαπλών χρηστών οδήγησε στην δημιουργία Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου (Content Management Systems, CMS), τα οποία είναι διαδικτυακές εφαρμογές που υποστηρίζουν την δημιουργία και την μεταβολή του περιεχομένου των ιστοσελίδων, δημιουργώντας ένα συνεργατικό περιβάλλον, που υποστηρίζει την ταυτόχρονη συνεργασία πολλών χρηστών.

Πλέον, υποστηρίζονται όλοι οι τύποι δεδομένων, πέρα από το κείμενο που αρχικά υποστηρίζονταν, όπως φωτογραφίες και γραφικά, βίντεο και ήχος, αλλά και η ενσωμάτωση κώδικα εφαρμογών για την προβολή περιεχομένου από άλλες ιστοσελίδες και εφαρμογές ή για την διάδραση με τον χρήστη.

Σε ένα τέτοιο σύστημα έχουμε διαχωρισμό του περιβάλλοντος που βλέπει και χρησιμοποιεί ο δημιουργός του περιεχομένου, από αυτό που βλέπει ο επισκέπτης της ιστοσελίδας. Την προσθήκη ή την μεταβολή του περιεχομένου μπορεί να την κάνει και ένας χρήστης χωρίς πολλές τεχνικές γνώσεις, χάρη στο περιβάλλον που είναι τυποποιημένο και τον καθοδηγεί. Η διαχείριση γίνεται μέσω ενός browser όπως ο Firefox. Υπάρχει η δυνατότητα απόδοσης διαφορετικών δικαιωμάτων στους χρήστες και έτσι ελέγχου των ενεργειών που μπορούν να κάνουν , ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία προβλημάτων από λάθος ενέργειες.

Τα πιο δημοφιλή συστήματα CMS είναι το Wordpress, το Joomla και το Drupal. Και τα τρία αυτά συστήματα είναι ανοιχτού κώδικα, συνεπώς χωρίς κόστος για την απόκτηση τους, και έχουν την δυνατότητα προσθήκης λειτουργιών μέσω plugins/modules, δίνοντας έτσι στον χρήστη την δυνατότητα να δημιουργήσει ένα σύστημα με πολλές λειτουργίες και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του.

Το γράφημα που ακολουθεί, βασίζεται σε στοιχεία του Ιανουαρίου 2018 και είναι τα αποτελέσματα έρευνα σε ιστοσελίδες που βρίσκονται στις πρώτες 10 εκατομμύρια θέσεις της κατάταξης της εταιρείας Alexa. Βλέπουμε ότι οι μισές περίπου(49%) σελίδες χρησιμοποιούν κάποιο CMSμε δημοφιλέστερο το Wordpress

Εικόνα 8 Χρήση CMS για ιστοσελίδες (Ιανουάριος 2018)

Wordpress

Εικόνα 9 Το λογότυπο του προγράμματος Wordpress

Το Wordpress είναι ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου (CMS), το οποίο χρησιμοποιείται στο 29,4% των 10 εκατομμύριων δημοφιλέστερων ιστοσελίδων και στο 60% των ιστοσελίδων αυτών που χρησιμοποιούν κάποιο CMS.

Ξεκίνησε το 2003 ως μια διακλάδωση (fork) του project b2/cafelog, πάνω σε PHP και MySQL και έκτοτε διαρκώς αναπτύσσεται, βελτιώνεται και εμπλουτίζεται. Χρησιμοποιείται σε απλές ιστοσελίδες, σε blogs έως και portals και πολύ μεγάλης έκτασης και μεγέθους εταιρικές ιστοσελίδες, αλλά και εφαρμογές.

Για να λειτουργήσει, θα πρέπει να εγκατασταθεί σε έναν εξυπηρετητή ιστοσελίδων (web server) που μπορεί να είναι μια υπηρεσία που προσφέρεται από κάποιον πάροχο, ή κάποιος υπολογιστής ενός δικτύου που έχει αυτόν τον ρόλο. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι για δοκιμαστικούς λόγους, αρκεί και η χρήση πακέτων λογισμικού όπως τα XAMPP, WAMPP, MAMP, που περιέχουν τον εξυπηρετητή Apache Webserver, την βάση δεδομένων MySQL (ή την MariaDB), την γλώσσα προγραμματισμού PHP, καθώς και άλλα βοηθητικά προγράμματα που ίσως θέλει ο χρήστης, σε ένα προσωπικό υπολογιστή.

Το χαρακτηριστικό για το οποίο διακρίνεται είναι ευχρηστία, που το καθιστά κατάλληλο για χρήση και από χρήστες με περιορισμένες τεχνικές γνώσεις. Ακόμα, και η ύπαρξη χιλιάδων προσθέτων (plugins) τα οποία μπορούν να προσθέσουν λειτουργίες και έτσι αν προσφέρουν υπηρεσίες που ικανοποιούν τις ανάγκες των χρηστών. Ο αριθμός των διαθέσιμων plugins είναι 53.994 (Φεβρουάριος 2018) και σχετίζονται με διάφορες κατηγορίες λειτουργιών και περιεχομένου, όπως ασφάλεια, SEO, φόρμες επικοινωνίας, λειτουργία ηλεκτρονικού καταστήματος, δημιουργία συλλογών φωτογραφιών, εικόνων και βίντεο, ημερολογίων χρηστών, στατιστικά χρήσης του ιστοτόπου κ.α.

Με το Wordpress μπορούν να δημιουργηθούν ιστότοποι κάθε είδους, δεδομένης της ευρύτατης υποστήριξης αρχείων εικόνας, βίντεο και ήχου, αλλά και της δυνατότητας ενσωμάτωσης βίντεο που φιλοξενούνται σε άλλες υπηρεσίες όπως το Youtube ή το Vimeo.

Σε μια σελίδα ή μια ανάρτηση του Wordpress μπορούν να προστεθούν και τα τρία είδη video που υποστηρίζονται από τους διάφορους browsers, τόσο σε σταθερούς και φορητούς υπολογιστές, όσο και στις φορητές και άλλες συσκευές:

 .MP4, .M4V (MPEG-4)  .OGV (Ogg)  WEBM

Για περίπτωση της φιλοξενίας των βίντεο σε διακομιστή που διαχειριζόμαστε εμείς, πρέπει φροντίσουμε οι ρυθμίσεις των βίντεο να είναι τέτοιες που να εξασφαλίζουν την καλή αναπαραγωγή τους στον τελικό χρήστη. Πρέπει, δηλαδή να βρεθεί ένας συνδυασμός ρυθμίσεων ποιότητας ώστε ο χρήστης να μπορεί να παρακολουθήσει το βίντεο χωρίς διακοπές, σε όποια συσκευή και να χρησιμοποιεί. Ένας τέτοιος συνδυασμός ρυθμίσεων που προσφέρει καλή ποιότητα εικόνας και ήχου είναι:

Format: MP4

Βίντεο

 Codec: H264 (Υψηλής ποιότητας)  Frame Rate: 24, 25 or 30 fps (Σταθερός)  Μέγεθος Πλαισίου / Ανάλυση: 1280 x 720 (720p)  Πεδία (Fields): Progressive  Bitrate: 5000 – 10000 kbps

Ήχος

 Codec: AAC-LC  Bitrate: 320 kbit/s  Sample Rate: 44.100 OR 48,000 kHz (retain original sample rate)

Η εισαγωγή των αρχείων αυτών καθώς και η ενσωμάτωση κώδικα ανάλογου περιεχομένου είναι πάρα πολύ απλή.

Υπάρχει η δυνατότητα προγραμματισμού των αναρτήσεων, δημιουργίας πρόχειρων εκδόσεων πριν την τελική μορφή ενός άρθρου και άλλες ανάλογες λειτουργίες που διευκολύνουν την διαχείριση του περιεχομένου.

Ακόμα, υπάρχουν και οι ακόλουθες κατηγορίες χρηστών, που επιτρέπουν τον καταμερισμό του φόρτου εργασίας του ιστοτόπου αλλά και την παραχώρηση δικαιωμάτων στους χρήστες ανάλογα με την εργασία που προβλέπεται να κάνουν:

 Administrators: μπορούν να κάνουν όλες τις λειτουργίες στον ιστότοπο, τόσο όσον αφορά το περιεχόμενο αλλά και τεχνικής φύσης, όπως η εγκατάσταση plugins και themes.  Editors: μπορούν να εκτελέσουν όλες τις σχετικές με το περιεχόμενο λειτουργίες.  Authors: μπορούν να κάνουν τα πάντα σχετικά με τα posts.  Contributors: μπορούν να επεξεργαστούν και να διαγράψουν posts  Subscribers: μπορούν να δουν το περιεχόμενο του ιστοτόπου, λειτουργία χρήσιμη για τις περιπτώσεις που ένας ιστότοπος πρέπει να δίνει απόλυτα ελεγχόμενη πρόσβαση στις σελίδες του.

Σχετικά με την εμφάνιση, το Wordpress όταν εγκαθίσταται έχει 2-3 θέματα (themes) αλλά υπάρχουν πάρα πολλά διαθέσιμα για κατέβασμα και εγκατάσταση τόσο δωρεάν όσο και επί πληρωμή. Αναζήτηση τέτοιων themes μπορεί αν γίνει τόσο μέσα από το διαχειριστικό περιβάλλον του Wordpress, που ονομάζεται Dashboard, όσο και από διάφορους άλλους ιστοτόπους όπως τα https://themeforest.net, https://www.templatemonster.com και πολλά άλλα. Η εγκατάσταση και εφαρμογή ενός theme είναι μια πολλή εύκολη και γρήγορη διαδικασία. Μετά την εγκατάσταση του theme, πρέπει ο χρήστης να ακολουθήσει τις επιλογές που του δίνει το theme, που συνήθως είναι περιορισμένες. Αν θέλει να παρέμβει στην εμφάνιση πέρα από αυτές, θα πρέπει να επέμβει στον κώδικα του theme, που κάποιες φορές είναι χρονοβόρα διαδικασία. Για τον λόγο αυτό, καλό είναι να γίνεται αρκετή έρευνα πριν την εφαρμογή ενός theme στον ιστότοπο που αναπτύσσουμε.

Η εγκατάσταση του Wordpress είναι μια απλή διαδικασία, όπως και η ενημέρωση του. Συνοπτικά, χρειάζεται μια δημιουργία μιας βάσης δεδομένων, η μεταφορά μέσω FTP των αρχείων του Wordpress στον διακομιστή και στην συνέχεια, εκτέλεση του προγράμματος εγκατάστασης, μέσω ενός browser. Κατόπιν, συμπλήρωση ορισμένων στοιχείων, πληροφοριακών όπως το όνομα του ιστοτόπου, αλλά και λειτουργικών όπως τα στοιχεία της βάσης δεδομένων. Η γλώσσα εμφάνισης τόσο του Dashboard όσο και οι γλώσσες του ιστοτόπου, μπορούν να επιλεχθούν ανάμεσα από 70 διαφορετικές γλώσσες. Έτσι διευκολύνει τόσο τον δημιουργό του ιστοτόπου, που μπορεί να ρυθμίσει την γλώσσα στην οποίο του είναι πιο εύκολο να εργάζεται, όσο και τους επισκέπτες/χρήστες. Η παρουσία εκδόσεων του ιστοτόπου σε πολλές γλώσσες αυξάνει άμεσα τον αριθμό των χρηστών που μπορούν να το επισκεφθούν και να χρησιμοποιήσουν όσα προσφέρει.

Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής, είναι η δυνατή η δημιουργία και προσθήκη περιεχομένου, μέσω του Dashboard που είναι το περιβάλλον που προσφέρεται στον χρήστη.

Εικόνα 10 Η καρτέλα οθόνη του Dashboard Υπάρχουν δυο τρόποι προσθήκης περιεχομένου στο Wordpress και αυτοί είναι ως posts και ως pages. Τα posts, χρησιμοποιούνται στο blog του ιστοτόπου, εφόσον αυτό υπάρχει. Εμφανίζονται με αντίστροφη χρονολογική σειρά και προσφέρουν την δυνατότητα σχολιασμού και απαντήσεων στα σχόλια. Οι χρήστες μπορούν να ειδοποιούνται για την ενημέρωση των posts μέσω RSS.

Τα posts ομαδοποιούνται ανά μήνα και ανά χρονιά, και κατά αυτό τον τρόπο η αναζήτηση κάποιου συγκεκριμένου post γίνεται δύσκολη μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Για τον λόγο αυτό προτείνεται η χρήση δυο εργαλείων για την καλύτερη ομαδοποίηση σύμφωνα με το περιεχόμενο των posts, και αυτά είναι οι categories και τα tags.

Εικόνα 11 Η καρτέλα προσθήκης Post στο Wordpress

Οι categories επιτρέπουν την ομαδοποίηση των posts σύμφωνα με τα κριτήρια που εμείς θέτουμε. Υπάρχει η δυνατότητα δημιουργία υποκατηγοριών, οι οποίες θα συμβάλλουν στην καλύτερη οργάνωση και ευκολότερη αναζήτηση από τους χρήστες. Κάθε post θα πρέπει να ενταχθεί σε κάποια κατηγορία.

Εικόνα 12 Η καρτέλα προσθήκης και διαχείρισης των Categories στο Wordpress

Τα tags είναι ετικέτες που μπορούμε να αποδώσουμε σε ένα post, και θα αναφέρουν χαρακτηριστικά στοιχεία του περιεχομένου του. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί ο χρήστης να επιλέξει το tag που τον ενδιαφέρει και εμφανιστούν όλα όσα έχουν το tag αυτό, ανεξαρτήτων κατηγορίας και χρόνου δημοσίευσης. Δεν είναι υποχρεωτική η απόδοση tag στα posts.

Εικόνα 13 Η καρτέλα προσθήκης Tags

Οι pages είναι στατικές σελίδες, το περιεχόμενο των οποίων παραμένει, συνήθως, σταθερό. Παρότι έχουν τα χρονικά στοιχεία δημιουργίας τους, δεν λήγουν ποτέ και δεν μεταβάλλεται η θέση τους. Δεδομένου ότι το περιεχόμενο τους είναι σταθερό, δεν προσφέρονται για σχόλια και δεν περιλαμβάνονται στην ενημέρωση μέσω RSS. Ακόμα, έχουν ιεραρχική δομή και μπορούν να ομαδοποιηθούν σύμφωνα με αυτή.

Εικόνα 14 H καρτέλα προσθήκης Page στο Wordpress

Όσον αφορά την εμφάνιση, τα posts αναγκαστικά ακολουθούν όλα το ίδιο theme χωρίς παραλλαγές, ενώ στις pages μπορούν να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά παραμετροποιημένα (custom) themes, ξεχωριστά για κάθε μια.

Το Wordpress είναι πλήρως συμβατό με τα πρότυπα του W3C, γεγονός που εξασφαλίζει την σωστή λειτουργία των ιστοτόπων που το χρησιμοποιούν τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον. Ακόμα, είναι βελτιστοποιημένο για τις Σελίδες Αναζήτησης (SEO) και επιπλέον, υπάρχουν και πολλά plugins, για ακόμα πιο λεπτομερή έλεγχο του θέματος αυτού.

Τα τελευταία χρόνια είναι ραγδαία η ανάπτυξη της χρήσης φορητών συσκευών (smartphones – tablets) και προβλέπεται να αυξηθεί. Ήδη, οι περισσότερες καθημερινές λειτουργίες ενός απλού χρήστη μπορούν να γίνουν τόσο σε ένα smartphone όσο, και με μεγαλύτερη άνεση λόγω της μεγαλύτερης οθόνης, σε ένα tablet. Για τον λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό οι ιστοσελίδες να μπορούν να προσαρμόζονται (responsive) στις μικρότερες οθόνες των νέων αυτών συσκευών. To Wordpress, μέσω των περισσοτέρων σύγχρονων themes, υποστηρίζει τις συσκευές αυτές.

Η αύξηση της ταχύτητας σύνδεσης τόσο στις ασύρματες όσο και στις ενσύρματες συνδέσεις και η μείωση του κόστους χρήσης τους έχει αυξήσει την δυνατότητα χρήσης πολυμέσων στους ιστοτόπους. Το Wordpress υποστηρίζει εγγενώς την χρήση πολυμέσων με μορφή προσαρμοζόμενη στις διαστάσεις της συσκευής, διευκολύνοντας έτσι τους υπευθύνους των ιστοσελίδων στον εμπλουτισμό του περιεχομένου τους.

Εικόνα 15 Η καρτέλα προσθήκης αρχείων πολυμέσων (εικόνας, ήχου, βίντεο) στην Media Library του WordPress

Μετά την εισαγωγή ενός αρχείο βίντεο, υπάρχει η δυνατότητα προσθήκης εναλλακτικής μορφής, ώστε να υπάρχει εξασφάλιση της αναπαραγωγής σε κάθε browser.

Εικόνα 16 Η καρτέλα διαχείρισης ενός αρχείου βίντεο που έχει προστεθεί σε Page ή Post

Ακόμα, υπάρχει η δυνατότητα προσθήκης υποτίτλων στα βίντεο, επιλέγοντας το αρχείο των υποτίτλων από την αντίστοιχη καρτέλα.

Εικόνα 17 Η καρτέλα προσθήκης υποτίτλων σε βίντεο στο WordPress

Τεχνολογίες μετάδοσης δεδομένων

Ενσύρματη σύνδεση στο Διαδίκτυο

Η ενσύρματη σύνδεση στο διαδίκτυο που μπορεί να γίνει μέσω ενός παρόχου τέτοιας υπηρεσίας, στην χώρα μας, μπορεί να είναι τύπου ADSL, ADSL2+ ή VDSL2, ανάλογα με την διαθεσιμότητα στην περιοχή του χρήστη. Κάποιοι πάροχοι προσφέρουν και υβριδικές λύσεις για αυξημένη ταχύτητα, ή επίλυση προβλημάτων.

DSL

Οι τύποι σύνδεσης που προαναφέραμε ανήκουν στην κατηγορία DSL (Digital Subscriber Line) δηλαδή Ψηφιακή Γραμμή Συνδρομητή, που αναφέρεται στην μετάδοση ψηφιακών δεδομένων μέσω του τηλεφωνικού δικτύου.

Η πιο γνωστή υλοποίηση αυτού του τύπου σύνδεσης είναι η ADSL, που επιτρέπει την ταυτόχρονη μετάδοση δεδομένων και φωνής. Η ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων κυμαίνεται από 256 Kbps έως 1000Mbps, αν και έχουν επιτευχθεί και πολύ υψηλότερες, αλλά σε εργαστηριακό περιβάλλον.

Εικόνα 18 Διάγραμμα που απεικονίζει την σύνδεση DSL

ADSL

Ο τύπος σύνδεσης ADSL (Asymmetrical Digital Subscriber Line, Ασύμμετρη Ψηφιακή Γραμμή Συνδρομητή) είναι ο πλέον διαδεδομένος τύπος. Η τρέχουσα έκδοση του είναι η ADSL2+, η οποία έχει βελτιωμένα χαρακτηριστικά, σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις.

Η ADSL λειτουργεί στο φάσμα συχνοτήτων πάνω από αυτό της τηλεφωνίας. Για την ταυτόχρονη χρήση της φωνής και των δεδομένων χρησιμοποιείται ένα φίλτρο στην σύνδεση του εξοπλισμού. Παρατηρείται, πάντως μια τάση των παρόχων να φεύγουν από το μοντέλο λειτουργίας αυτό και να μετατρέπουν την τηλεφωνία σε Voip (Voice over ip), για την αύξηση της ποιότητας της φωνής και της υπηρεσίας, εν γένει. Η ταχύτητα λειτουργίας του ADSL εξαρτάται από το συνολικό μήκος της διαδρομής του σήματος πάνω σε καλώδιο χαλκού. Αυτή μπορεί να είναι η απόσταση μεταξύ του χώρου του χρήστη και του Αστικού Κέντρου (κτίριο του ΟΤΕ, όπου βρίσκεται το DSLAM), στην περίπτωση που ο υπαίθριος κατανεμητής καλωδίων του ΟΤΕ είναι παλαιού τύπου, ή μπορεί να είναι η απόσταση μέχρι τον υπαίθριο καταναλωτή, εφόσον σε αυτόν καταλήγει οπτική ίνα, μέσω της οποίας μεταφέρεται παραπέρα το σήμα.

Όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση, τόσο μικρότερη είναι η μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να επιτευχθεί. Στο γράφημα που ακολουθεί, φαίνεται ότι μετά τα 4 χιλιόμετρα, η ταχύτητα πέφτει αρκετά, θεωρητικά κάτω από τα 4 Mbps και στην πράξη ακόμα περισσότερο. Μπορούμε να θεωρήσουμε, λοιπόν ότι αυτό είναι το όριο στην απόσταση χρήστη-DSLAM.

Εικόνα 19 Απεικόνιση της μεταβολής της ταχύτητας σε σχέση με την απόσταση για συνδέσεις τύπου ADSL/2+

Για την περίπτωση που έχουμε νέου τύπου υπαίθριο κατανεμητή, τότε η απόσταση μεταξύ του χώρου του χρήστη και του συνδρομητή δεν θα υπερβαίνει τα 300 μέτρα (συνήθως) οπότε μπορούν να επιτευχθούν υψηλές ταχύτητες.

VDSL

Η επόμενη τεχνολογία που παρουσιάστηκε στην χώρα μας, είναι η VDSL (Very high bitrate Digital Subscriber Line), και πιο συγκεκριμένα η έκδοση VDSL2. Χρησιμοποιεί και αυτή την υπάρχουσα υποδομή για την τηλεφωνία, αλλά μπορεί να πετύχει ταχύτητες έως 100Mbps από (upstream) και προς (downstream) τον συνδρομητή. Και σε αυτή την περίπτωση, η ταχύτητα είναι αντιστρόφως ανάλογη της απόστασης, με το όριο για την επίτευξη των 100Mbps να είναι τα 300 μέτρα από τον υπαίθριο κατανεμητή, όπου θα καταλήγει οπτική ίνα (FTTN, Fiber to the Neighborhood – FTTC, Fiber to the Curb).

FTTx

Η τελευταία τεχνολογία που έχει παρουσιαστεί ανήκει στην οικογένεια των FTTx που σημαίνει Fiber to the x, όπου x μπορεί να είναι:

 FTTP (fiber-to-the-premises): Είναι ο γενικός όρος που καλύπτει τόσο το FTTH όσο και το FTTB, αλλά και κάθε άλλο δίκτυο οπτικών ινών που περιλαμβάνει κατοικίες αλλά και μικρές επιχειρήσεις. o FTTH (fiber-to-the-home): Σε αυτή την κατηγορία, η οπτική ίνα φτάνει στο όρια του χώρου του χρήστη και τερματίζεται σε ένα κουτί. Από εκεί το σήμα πηγαίνει σε μια συσκευή τερματισμού (EPON, Ethernet Passive Optical Network) που έχει έξοδο Ethernet, για να συνδεθεί στο τοπικό δίκτυο του. o FTTB (fiber-to-the-building, -business, or -basement): Στην κατηγορία αυτή, η οπτική ίνα τερματίζεται στο σε κάποιο σημείο του κτιρίου όπως το υπόγειο ή σε κάθε όροφο και από εκεί μέσω κάποιας συσκευής τερματισμού, γίνεται η σύνδεση με τον χώρο του χρήστη.  FTTN / FTTLA (fiber-to-the-node, -neighborhood, or -last-amplifier): Η οπτική ίνα τερματίζεται στον υπαίθριο κατανεμητή και από εκεί χρησιμοποιείται η καλωδίωση χαλκού, η οποία μπορεί να έχει πολύ μεγάλο μήκος. Χρησιμοποιείται για συνδέσεις VDSL2.  FTTC / FTTK (fiber-to-the-curb/kerb, -closet, or -cabinet): Είναι της ίδιας λογικής με την FTTN που είδαμε προηγουμένως, αλλά η απόσταση μεταξύ του υπαίθριου κατανεμητή και του χώρου του χρήστη είναι μέχρι 300 μέτρα, επιτρέποντας έτσι την μέγιστη ταχύτητα για συνδέσεις VDSL2 αλλά και την χρήση άλλων τεχνολογιών όπως Ethernet ή IEEE 1901 Broadband over Powerlines, για την επίτευξη μεγαλύτερων ταχυτήτων.

Εικόνα 20 Γραφική απεικόνιση της διαδρομής οπτικής ίνας και καλωδίωσης χαλκού στις διάφορες FTTx

Ασύρματη σύνδεση στο Διαδίκτυο

Ασύρματη σύνδεση σε τοπικό δίκτυο – Wi-Fi

Εικόνα 21 Το λογότυπο του WiFi

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος ασύρματης σύνδεσης στο διαδίκτυο είναι μέσω κάποιου τοπικού δικτύου (σπίτι, εργασία, καφετέρια, πανεπιστήμιο κλπ) και ο τύπος σύνδεσης αυτό λέγεται Wi-Fi. Η συσκευή μας συνδέεται σε έναν router ή ένα access point, γίνεται μέρος του τοπικού δικτύου και έτσι της επιτρέπεται η πρόσβαση στο Διαδίκτυο.

Τα πρότυπα, σύμφωνα με τα οποία γίνονται οι συνδέσεις Wi-Fi είναι τα παρακάτω:

802.11: Δημιουργήθηκε το 1997 από το Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE). Υποστήριζε μέγιστο εύρος δικτύου έως 2Mbps, αρκετά αργό για τις περισσότερες εφαρμογές, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται πλέον. Χρησιμοποιούσε την συχνότητα των 2,4GHz.

802.11b: Το 1999 έγινε επέκταση του 802.11 και αυξήθηκε η ταχύτητα στα 11Mbps, σχετικά κοντά στην ταχύτητα της αρχικής μορφής του Ethernet (10Mpbs). Και αυτό χρησιμοποιεί την συχνότητα των 2,4GHz, με αποτέλεσμα να μπορεί να υφίσταται παρεμβολές από συσκευές που λειτουργούν σε παρόμοιες συχνότητες όπως ασύρματα τηλέφωνα, φούρνοι μικροκυμάτων. Για τον λόγο αυτό καλό είναι να υπάρχει κάποια απόσταση μεταξύ τους.

802.11a: Παράλληλα με τον 802.11b η IEEE δημιούργησε το 802.11a που λειτουργεί στην συχνότητα των 5GHz και υποστηρίζει ταχύτητες έως 54Mbps, αλλά έχει και μικρότερη εμβέλεια. Έχει υψηλότερο κόστος και για τον λόγο αυτό συναντάται σε επαγγελματικές εφαρμογές.

802.11g: Ένας συνδυασμός των δυο προηγούμενων πρωτόκολλών είναι το 802.11g που εμφανίστηκε στην αγορά το 2002. Χρησιμοποιεί την συχνότητα των 2,4GHz και επιτυγχάνει ταχύτητες έως 54Mbps. Είναι συμβατό με το 802.11b.

802.11n: Είναι μια εξέλιξη του 802.11g, που χρησιμοποιεί τεχνολογία MIMO (Multiple Input and Multiple Output), δηλαδή πολλαπλά σήματα εισόδου και εξόδου καθώς και πολλές κεραίες αντί της μιας που χρησιμοποιούνταν παλαιότερα. Η ταχύτητα που επιτυγχάνεται είναι έως 300Mpbs, και έχει αυξημένη εμβέλεια. Είναι συμβατό με τις εκδόσεις 802.11b/g

802.11ac: Η νεότερη έκδοση σύνδεση Wi-Fi είναι η 802.11ac, η οποία χρησιμοποιεί 2 συχνότητες ταυτόχρονα, 2,4GHz και 5 GHz. Η μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να επιτύχει είναι 1300Mbps στα 5 GHz και 450Mbps στα 2.4 GHz. Είναι συμβατό με τις προηγούμενες εκδόσεις 802.11b/g/n.

Σύνδεση μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας

Με την ραγδαία ανάπτυξη του Διαδικτύου και των υπηρεσιών του, την εξέλιξη των κινητών τηλεφώνων σε smartphones και την εμφάνιση των tablets ως ελαφρών υποκατάστατων των φορητών υπολογιστών, παρουσιάστηκε η ανάγκη για γρήγορη σύνδεση στο Διαδίκτυο, εκτός του χώρου μας (σπίτι, εργασία κλπ). Αυτό επιτυγχάνεται μέσω των δικτύων κινητής τηλεφωνίας.

Αρχικά χρησιμοποιήθηκε η τεχνολογία 2G, η πρώτη ψηφιακή, με ταχύτητες πολύ χαμηλές, που δεν επέτρεπαν, πρακτικά, πολλές λειτουργίες. Το πρώτο πρότυπο GSM επέτρεπε την μετάδοση και λήψη SMS, με ταχύτητες 14,4Kbps. Η επόμενη τεχνολογία, GPRS βελτίωσε την ταχύτητα στα 53,6Kbps κατέβασμα και 26,8Kbps ανέβασμα, ενώ η EDGE έφτασε τα 236,8Kbps και 59,2Kbps.

Ακολούθησε η τεχνολογία 3G, η οποία πρόσφερε ταχύτητες έως 384Kbps τα οποία ήταν αρκετά για τις τότε απαιτήσεις των χρηστών (1998) αλλά και τις δυνατότητες των συσκευών. Παραδείγματα τεχνολογιών 3G είναι το UMTS (Universal Mobile Telecommunications Service) και το CDMA2000.

Εξελίξεις της τεχνολογίες 3G ήταν η 3.5G (High Speed Packet Access (HSPA)) και η 3.6G(Evolved High Speed Packet Access, ή HSPA+, ή HSPA(Plus), ή HSPAP)) που πετύχαιναν ταχύτητες ανεβάσματος (uplink) έως 5,76Mbps και 22Mbps, και 14,4 Mbps και 168 Mbps κατεβάσματος αντίστοιχα.

Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια είναι 4G και η εξέλιξη της η 4G+, που πετυχαίνουν πολύ μεγαλύτερες ταχύτητες. Πιο συγκεκριμένα η 4G υλοποιείται σύμφωνα με το πρότυπο LTE (Long Term Evolution) και, θεωρητικά, μπορεί να επιτύχει ταχύτητες έως 100Mbps για το κατέβασμα δεδομένων προς την συσκευή και 50 Mbps για το ανέβασμα. Η 4G+ χρησιμοποιεί το πρότυπο LTE Advanced (Long Term Evolution Advanced) και μπορεί, θεωρητικά, να φτάσει στα 1000Μbps στο κατέβασμα και 500Mbps στο ανέβασμα. Και στις δυο τεχνολογίες, βλέπουμε ότι οι ταχύτητες επιτρέπουν, πρακτικά, οποιαδήποτε δραστηριότητα επιθυμούμε και εξαρτάται από την ταχύτητα σύνδεσης μας στο Διαδίκτυο.

Ένας παράγοντας που επηρεάζει την χρήση των δυνατοτήτων που μας δίνονται είναι το κόστος, το οποίο αν και ήταν αρκετά υψηλό, μειώνεται με σχετικά γρήγορους ρυθμούς και προβλέπεται να καταστεί προσιτό για τον καθένα, σχετικά σύντομα, ώστε να είναι δυνατή η χρήση των πολυμεσικών διαδικτυακών εφαρμογών, που απαιτούν μεταφορά μεγάλου όγκου δεδομένων.

Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί, ότι όταν δεν είναι διαθέσιμη μια 4G σύνδεση, πιθανότατα αν είναι μια άλλου είδους, πιο αργή σύνδεση, για τον λόγο αυτό στον παρακάτω πίνακα θα συνοψίσουμε τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν και θα αναφέρουμε και τα σύμβολα που αντιστοιχούν, και βλέπουμε στην οθόνη του smartphone μας, και δείχνουν τον τύπο της σύνδεσης που έχουμε την δεδομένη στιγμή.

Σύμβολο Τεχνολογία Πρότυπο Μέγιστη Ταχύτητα Μέγιστη Ταχύτητα Κατεβάσματος Ανεβάσματος 2G 2G GSM 14,4Kbps 14,4 Kbps G GPRS 53,6 Kbps 26,8 Kbps E EDGE 236,8 Kbps 59,2 Kbps 3G 3G UMTS 384 Kbps 384 Kbps H HSPA 14,4 Mbps 5,76 Mbps H+ HSPA+ 168 Mbps 22 Mbps 4G 4G LTE 100 Mbps 50 Mbps 4G+ LTE+ 1000 Mbps 500 Mbps Πίνακας 3 Σύμβολα τύπου σύνδεσης δεδομένων σε δίκτυο κινητής τηλεφωνίας

Τέλος, υπάρχει και το θέμα της γεωγραφικής κάλυψης από τους παρόχους με τις προαναφερθείσες τεχνολογίες. Παρακάτω, παρατίθενται οι χάρτες κάλυψης που δίνουν οι 3 κύριοι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας στην χώρα μας. Εκεί βλέπουμε ότι καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης της χώρας.

Εικόνα 22 Χάρτης Κάλυψης 4G Cosmote

Εικόνα 23Χάρτης Κάλυψης 4G Vodafone

Εικόνα 24Χάρτης Κάλυψης 4G Wind

Φορητές Συσκευές

Smartphones

Τα τελευταία χρόνια έχει μπει στην ζωή μας το έξυπνο τηλέφωνο (smartphone), που είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό τηλέφωνο. Στην πραγματικότητα είναι ένας υπολογιστής παλάμης που τρέχει και μια εφαρμογή για τις λειτουργίες ενός τηλεφώνου. Έχει λειτουργικό σύστημα, εφαρμογές για διάφορες λειτουργίες και από πλευράς υλικού υποστηρίζει σύνδεση με δίκτυο κινητής τηλεφωνίας, Wi-Fi, Bluetooth, GPS, δισδιάστατους και τρισδιάστατους επιταχυντές γραφικών, αισθητήρες επιτάχυνσης, μαγνητόμετρα. Μπορεί να συνδεθεί στον Παγκόσμιο Ιστό, όπως κάθε υπολογιστής μέσω του Wi-Fi ή του δικτύου κινητής τηλεφωνίας με σύνδεση 3G ή 4G. Ο χειρισμός του γίνεται μέσω της οθόνης αφής, της οποίας ο χειρισμός έχει εμπλουτιστεί με «χειρονομίες»(gestures) για την εκτέλεση ορισμένων από τις πολλές λειτουργίες που μπορεί να εκτελέσει. Ακόμα, έχει ενσωματωμένες τουλάχιστον 2 κάμερες, με την μια να λαμβάνει εικόνα από την πλευρά του χρήστη και την άλλη από την αντίθετη, επιτρέποντας έτσι την λήψη φωτογραφιών και βίντεο αλλά και την πραγματοποίηση βιντεοκλήσεων. Στη συνέχεια, θα αναφερθούμε πιο αναλυτικά στα στοιχεία που συνθέτουν ένα smartphone.

Το λειτουργικό σύστημα που μπορεί να συναντήσουμε σε ένα smartphone που θα αγοράσουμε θα είναι είτε Android είτε iOS, οπότε, μπορούμε να πούμε ότι, πρακτικά, αυτές είναι οι δυο κατηγορίες των smartphones, που υπάρχουν αυτή την στιγμή. Υπάρχει και το Ubuntu Touch, αλλά ο αριθμός συσκευών που το χρησιμοποιεί είναι εξαιρετικά μικρός, και αναφέρεται απλά ως μια φιλότιμη προσπάθεια. Το iOS χρησιμοποιείται αποκλειστικά στα smartphones της εταιρείας Apple, με ονομασία «iPhone», ενώ το Android από όλες τις υπόλοιπες εταιρείες όπως οι Samsung, Sony, LG, Nokia, Motorola, Lenovo, Huawei, Xiaomi και πάρα πολλές άλλες.

Αξίζει να αναφερθεί ότι υπήρξαν και άλλα λειτουργικά συστήματα για smartphones, των οποίων όμως η ανάπτυξη σταμάτησε. Μεταξύ αυτών είναι τα Windows 10 mobile της Microsoft που δεν μπόρεσε να αποκτήσει το μερίδιο της αγορά που επιθυμούσε, το Blackberry της ομώνυμης εταιρείας, που για αρκετά χρόνια είχε πολλή μεγάλη διάδοση ιδιαίτερα στις Η.Π.Α., το SymbianOS της Nokia που και αυτό είχε μεγάλη διάδοση για αρκετά χρόνια, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και την Ασία, το Firefox OS που ήταν μια προσπάθεια του Mozilla Foundation.

Τα smartphones χρησιμοποιούνται από περίπου 2,5 δισεκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως και προβλέπετε να φτάσουν 3 λίγο μετά το 2020. Αποτελούν, λοιπόν μια τεράστια για ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά.

σε δισεκατομμύρια σε Smartphones

Εικόνα 25 Η χρήση smartphones παγκοσμίως στο παρελθόν, το παρόν και στο μέλλον

Android

Το Android είναι ένα λειτουργικό σύστημα ανοιχτού κώδικα, με ορισμένα, προαιρετικά τμήματα κλειστού κώδικα, όπως οι Google Services. Στηρίζεται στο Linux, αναπτύχθηκε αρχικά από την Google και τώρα από την Open Handset Alliance, που αποτελείται από πολλές εταιρείες, πέρα από την Google, όπως Samsung Electronics, LG, Electronics, Sprint, Intel, Dell, Motorola, Qualcomm κ.α. Εκτός από τις επίσημε εκδόσεις, υπάρχουν και άλλες που αναπτύσσονται από ανεξάρτητες ομάδες όπως η CyanogenMod, προσφέροντας υποστήριξη και νεότερες εκδόσεις σε συσκευές που οι κατασκευαστές τους δεν τις υποστηρίζουν πλέον, αλλά και διαφοροποιημένες σε σχέση με τις επίσημες για άλλες συσκευές.

Ο προγραμματισμός γίνεται κυρίως σε Java και το επίσημο ολοκληρωμένο προγραμματιστικό περιβάλλον (IDE) είναι το Android Studio, χωρίς φυσικά να σημαίνει ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλα.

Η επίσημη πηγή για την απόκτηση εφαρμογών, δωρεάν και επί πληρωμή, είναι το Play Store της Google, η εφαρμογή του οποίου υπάρχει προεγκατεστημένη στα περισσότερα smartphones. Εκτός από αυτό, υπάρχουν και άλλες επιλογές όπως είναι το Amazon Appstore, το SlideMe κ.α.

Το Android χρησιμοποιείται από το 88% περίπου των χρηστών smartphone παγκοσμίως.

Εκτός από κινητά τηλέφωνα, χρησιμοποιείται σε tablets, Smart TVs και TV Boxes (Android TV), αυτοκίνητα (Android Auto), Smart watches και wearables καθώς και σε κανονικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

iOS

Το iOS (παλαιότερα ονομάζονταν iPhone OS) είναι το λειτουργικό σύστημα που χρησιμοποιεί η Apple στη σειρά τηλεφώνων της με την ονομασία iPhone.

Ο χρήστης μπορεί να κατεβάσει εφαρμογές, δωρεάν και επί πληρωμή, μόνο από το appstore της Apple.

Το ποσοστό χρηστών iPhone παγκοσμίως είναι 12%

στό πωλήσεων παγκόσμια στό πωλήσεων

Ποσο

Εφαρμογές

Οι εφαρμογές στα smartphones καλύπτουν τις ανάγκες κάθε χρήστη, μπορεί να είναι από τις πιο απλές όπως είναι παιχνίδι τύπου παζλ, μια αριθμομηχανή και ένα σημειωματάριο και φτάνουν έως εφαρμογές επεξεργασίας κειμένου και στατιστικών φύλλων, με εκδόσεις αντίστοιχες με αυτές των υπολογιστών, εφαρμογές επεξεργασίας εικόνας και φωτογραφιών, σύνθετα παιχνίδια με τρισδιάστατα γραφικά, προγράμματα πλοήγησης χαρτών με την χρήση GPS κ.α.

Ακόμα, πρέπει να αναφέρουμε την αυξανόμενη χρήση εφαρμογών «πορτοφολιού, (wallet)» για την πληρωμή σε καταστήματα μέσω του κινητού.

Υλικό

Οθόνη Το πρώτο χαρακτηριστικό που δηλώνει ότι μια συσκευή είναι smartphone είναι η οθόνη. Καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της μιας πλευράς της συσκευής. Αρχικά, το μέγεθος της οθόνης των smartphones ξεκινούσε από τις 2,5 ίντσες, αλλά σταδιακά, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την διάδοση της χρήσης τους, αυξήθηκε ώστε σήμερα ένα συνηθισμένο smartphone να έχει οθόνη τουλάχιστον 5 ιντσών.

Μέγεθος διαγωνίου οθόνης (ίντσες)

Αναλύσεις οθόνης καινούργιων συσκευών

Ανάλογα έχουν αλλάξει και οι αναλύσεις των οθονών. Η πιο διαδεδομένη ανάλυση οθόνης σε smartphone είναι 720Χ1280 pixels, με τάση να αυξηθεί, καθώς αυξάνεται το μέγεθος της οθόνης. Οι νέες τάσεις είναι οι Full HD (1050x1980 pixels) και QHD (1440 x 2560 pixels). Tα κορυφαία μοντέλα της Samsung και της Apple τείνουν προς αυτή την κατεύθυνση:

 Samsung Galaxy S8: 1440 x 2960 pixels  iPhone X: 1125 x 2436 pixels

Ο λόγος για τον οποίο αυξάνεται το μέγεθος της οθόνης, πέρα από το μάρκετινγκ, είναι η μεγάλη αύξηση της καθημερινής χρήσης των smartphones, ως εναλλακτική λύση έναντι των υπολογιστών για απλές λειτουργίες και την χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook, το Twitter και το Instagram τόσο για προσωπική όσο και για επαγγελματική χρήση. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε και τον εμπλουτισμό των μέσων αυτών με πολυμέσα, δηλαδή εικόνες και βίντεο, που ο χρήστης τα απολαμβάνει καλύτερα σε μεγαλύτερη οθόνη.

Φόρτιση - Μπαταρία – Αυτονομία Τα smartphones χρησιμοποιούν πλέον θύρες usb, micro ή type-c, που σημαίνει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την φόρτιση της μπαταρίας τους, φορτιστές με έξοδο usb αλλά και θύρες usb υπολογιστών, δίνοντας καταυτόν τον τρόπο πολλαπλές επιλογές και λύσεις.

Η αυξανόμενη χρήση των smartphones, και μάλιστα με εφαρμογές όπως παιχνίδια με τρισδιάστατα γραφικά και προγράμματα πλοήγησης που ενεργοποιούν και τον δέκτη GPS, οδηγεί στην ταχύτερη μείωση της ενέργειας της μπαταρίας. Συνεπώς, αφενός οι κατασκευαστές οφείλουν να τοποθετούν μεγαλύτερης χωρητικότητας μπαταρίες (περισσότερα mAh) αλλά και οι χρήστες θα πρέπει να λαμβάνουν μέτρα για την εξοικονόμηση όπως η αυτόματη μείωση της φωτεινότητας της οθόνης. Άλλη λύση είναι χρήση power banks που φορητοί φορτιστές που προσφέρουν έξοδο usb και περιέχουν μπαταρίες που φορτίζουν εκ νέου τα smartphones. Η χωρητικότητα των power banks φτάνει έως τα 20000mAh. Ένα τέτοιο power bank μπορεί, θεωρητικά, να φορτίσει 7 φορές ένα iPhone 7.

Η αυτονομία που δίνει ο κατασκευαστής ενός smartphone αναφέρεται σε ένα είδος χρήσης το οποίο όμως δεν συμπίπτει απαραίτητα με την χρήση που κάνει ο κάθε ένας και η κάθε μια. Ενδεικτικά θα αναφερθούν στοιχεία για κάποια σύγχρονα τηλέφωνα:

Χωρητικότητα Χρόνος Αναμονής Χρόνος Ομιλίας Μπαταρίας (mAh) (ώρες, έως) (ώρες, έως) Samsung S8 3000 321 20 Apple iPhone X 2700 386 21 Xiaomi Redmi 4X 4100 300 12 Nokia 6 DS 3000 750 18 Huawei P9 Lite (2017) 300 670 21

Επίδραση στην καθημερινότητα

Ως αναπόσπαστο μέρος, πλέον, της καθημερινότητας διαρκώς αυξανόμενου αριθμού ατόμων, τα smartphones την επηρεάζουν και έχουν παρατηρηθεί και αρκετές «παρενέργειες», όπως οι παρακάτω:

 Διαταραχή του κύκλου του ύπνου, λόγω του φωτός που εκπέμπεται από τις οθόνες των smartphones και άλλων συσκευών με οπίσθιο φωτισμό. Για τον λόγο υπάρχουν εφαρμογές που αλλάζουν την θερμοκρασία των χρωμάτων σε πιο ζεστά (αφαιρώντας το μπλε χρώμα) ανάλογα με την ώρα.  Παρουσιάζονται περιπτώσεις «εθισμού» των χρηστών στα smartphones, σε τέτοιο βαθμό που υφίστανται κρίσεις πανικού όταν τα αποχωρίζονται.  Διαβάτες αφοσιώνονται τόσο στο smartphone, χάνοντας την επαφή με το περιβάλλον και κινδυνεύοντας να προκαλέσουν ατύχημα, σε τέτοιο βαθμό ώστε έχει επινοηθεί ο όρος “smombie” που προήλθε από τις λέξεις “smartphone” και “zombie”. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, σε αρκετές πόλεις όπως το Augsburg στην Γερμανία αλλά και στην Θεσσαλονίκη άρχισαν να τοποθετούνται φωτεινοί σηματοδότες για τους πεζούς μέσα στο πεζοδρόμιο.  Αρκετοί συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το smartphone καθώς οδηγούν, με αποτέλεσμα τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος.

Ασφάλεια

Οι περισσότεροι χρήστες ξεχνούν την φύση του smartphone που στην πραγματικότητα είναι ένας υπολογιστής και δεν φροντίζουν για την ασφάλεια του, δεν εγκαθιστούν δηλαδή κάποιο πρόγραμμα προστασίας από ιούς.

Υπάρχουν δωρεάν και επί πληρωμή εκδόσεις τέτοιων προγραμμάτων, με τις πρώτες να επιβαρύνονται με διαφημίσεις ή και κάποια λιγότερα χαρακτηριστικά, παρόλα αυτά προστατεύουν σε μεγάλο βαθμό από μολύνσεις. Τέτοια προγράμματα είναι το Avast, AVG, Avira και πολλά άλλα.

Τέλος, για την περίπτωση απώλειας ή κλοπής, υπάρχουν οι εφαρμογές “Find my iPhone” της Apple και “Find my Device” της Google, που επιτρέπουν τον εντοπισμό τους και την απενεργοποίηση από απόσταση, για την αποφυγή πρόσβασης σε προσωπικά δεδομένα από άλλους χρήστες.

Tablets Εκτός από τα smartphones, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί πάρα πολύ και η χρήση των υπολογιστών ταμπλέτας ή tablets. Τα tablets έχουν πάρα πολλά κοινά στοιχεία με τα smartphones, τόσο στο υλικό κομμάτι (υποστηρίζουν σύνδεση Wi-Fi, Bluetooth, δισδιάστατους και τρισδιάστατους επιταχυντές γραφικών, αισθητήρες επιτάχυνσης, μαγνητόμετρα) όσο και στο λογισμικό, αλλά έχουν μεγαλύτερη οθόνη, με μήκος διαγωνίου που ξεκινά από τις 7 ίντσες και φτάνει στις 12,2 ίντσες. Μια ακόμη διαφορά, είναι ότι δεν υποστηρίζουν όλα τα tablet σύνδεση στο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας.

Το λειτουργικό σύστημα που μπορεί να συναντήσουμε σε ένα tablet μπορεί να είναι Android, iOS, Ubuntu Touch, όπως και στα κινητά τηλέφωνα, και Windows 10.

Android Όπως και στα smartphones, το Android κατέχει το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς των tablets, αλλά δεν είναι το ίδιο μεγάλο. Όπως φαίνεται στο παρακάτω γράφημα, κυμαίνεται γύρω στο 60%, που οφείλεται στον έντονο ανταγωνισμό από την Apple με το iPad αλλά και τα tablets με Windows.

ΜερίδιοΑγοράς (%)

Εικόνα 26 Γραφικά απεικόνιση του μεριδίου αγοράς του Android στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον

Ορισμένα μοντέλα που χρησιμοποιούν android είναι τα παρακάτω:

Μέγεθος Ανάλυση Χωρητικότητα Μνήμη RAM οθόνης (ίντσες) οθόνης (pixels) Μπαταρίας (GB) (mAh) Samsung Galaxy 10,1 1200Χ1920 7300 2 Tab A SM-T580 Lenovo TAB 4 7 1024Χ600 3500 1 7" TB-7304I Tablet Samsung 9,7 2048X1536 6000 4 T825 S3 Huawei Honor 8 1200X1920 4800 3 Pad 2 ( JDN- W09 ) Teclast Master 10,1 2560X1600 8100 4 T10 Chuwi Hi12 12 2160X1440 11000 4 CWI520 Πίνακας 4 Tablets που χρησιμοποιούν Android μαζί με τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους

Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη ποικιλία τόσο στα χαρακτηριστικά, όσο και στο κόστος από τα οποία μπορεί να επιλέξει ο χρήστης, γεγονός που συνέβαλλε στην διάδοση των tablets με Android.

Εικόνα 27 Tablet με λειτουργικό σύστημα Android

iOS

Το iPad της Apple κυκλοφόρησε το 2010, χρησιμοποιεί iOS και ήταν ένα καινοτόμο προϊόν σε πολλούς τομείς, με ιδιαίτερη αισθητική και γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Κάθε νέα έκδοση του εισήγαγε νέα χαρακτηριστικά και παρά το υψηλό του κόστος, συγκριτικά με αρκετά

android tablets του έχει δώσει ένα μεγάλο μερίδιο της αγοράς.

ΜερίδιοΑγοράς (%)

Εικόνα 28 Γραφική απεικόνιση του μεριδίου αγοράς του iPad από το 2012 έως το 2018

Υπάρχουν διάφορες εκδόσεις που κυκλοφορούν αυτή την στιγμή, με διαφορετικά χαρακτηριστικά, απευθυνόμενα σε διαφορετικό κοινό το καθένα, όπως βλέπουμε στον πίνακα που ακολουθεί.

Μέγεθος Ανάλυση οθόνης (ίντσες) οθόνης (pixels) iPad 9,7 2048X1536 iPad mini 7,9 2048X1536 iPad Pro 10.5’’ 10,5 2224X1668 iPad Pro 12,9’’ 12,9 2732X2048 Πίνακας 5 Χαρακτηριστικά διαφόρων εκδόσεων του iPad

Εικόνα 29 Tablet της σειράς iPad

Windows 10

Η Microsoft είχε αρχίσει την ανάπτυξη υποστήριξης για tablets με τα Windows for Pen Computing που ήταν μια σουίτα εφαρμογών για τα Windows 3.1 το 1992. Στη συνέχεια με τα Windows XP Tablet PC Edition που χρησιμοποιούνταν στα Microsoft Tablet PCs, που ήταν κανονικοί υπολογιστές x86 με υποστήριξη αναγνώρισης φωνής και γραφής με γραφίδα. Και οι επόμενες εκδόσεις, Windows Vista και Windows 7, τόσο για οικιακή αλλά και επαγγελματική χρήση, υποστήριζαν tablets και μάλιστα με την χρήση οθόνης αφής αντί ποντικιού, αναγνώρισης γραφής με το χέρι, και «χειρονομιών. Στα Windows 8 έγιναν πολλές αλλαγές στην διεπαφή με τον χρήστη, μπήκαν λειτουργίες που αξιοποιούνταν από συσκευές με οθόνη αφής, όπως τα tablets και προστέθηκε το Microsoft Store, από όπου οι χρήστες μπορούν να κατεβάζουν εφαρμογές και παιχνίδια. Κυκλοφόρησε, μάλιστα, και η έκδοση Windows RT που υποστήριζε επεξεργαστές τύπου ARM. Η Microsoft κυκλοφόρησε και η ίδια tablets, τα Surface.

Η τελευταία έκδοση, τα Windows 10, έχει βελτιωμένο περιβάλλον ώστε να μπορεί να διευκολύνει τον χρήστη σε κάθε είδους συσκευή όπως σταθερός και φορητός υπολογιστής, Xbox και Tablet.

Στον παρακάτω πίνακα, αναφέρονται χαρακτηριστικά από tablets που έχουν ως λειτουργικό τα Windows 10.

Μέγεθος Ανάλυση Μνήμη RAM οθόνης (ίντσες) οθόνης (pixels) (GB) Microsoft 12,3 2736X1824 4/8/16 Surface Pro ASUS 10,1 1280X800 4 Transformer Mini T102HA- D4-GR Acer Switch 3 12,2 1920X1200 4 Samsung Galaxy 12 2160X1440 4 TabPro S HP Spectre x2 12,3 3000X2000 8 Lenovo Miix 510 12,2 1920X1080 8

Εικόνα 30 Tablet με λειτουργικό σύστημα Windows 10

Υβριδικά tablets Μια ιδιαίτερη κατηγορία tablets είναι αυτή που έχει ταυτόχρονα εγκατεστημένα 2 λειτουργικά συστήματα (android και windows) και ο χρήστης μπορεί να επιλέξει πιο θα χρησιμοποιήσει κάθε φορά. Αυτό του επιτρέπει να εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα καθενός λειτουργικού συστήματος.

Συνδέσεις

Πέρα από την θύρα usb που έχει το κάθε tablet για την φόρτιση της μπαταρίας του και την επικοινωνία με υπολογιστή, μπορεί να συναντήσουμε και άλλες θύρες όπως έξοδος mini jack για ακουστικά και έξοδος mini ή micro HDMI για την αποστολή εικόνας σε monitor ή τηλεόραση. Ακόμα, πολλά tablets έχουν υποδοχή για κάρτα μνήμης microSD, για επέκταση του αποθηκευτικού τους χώρου.

Εικόνα 31 Tablet με προσαρτώμενο πληκτρολόγιο

Τέλος, μπορούν να συνδεθούν με πληκτρολόγιο (convertible tablet pcs) είτε μέσω ειδικής υποδοχής για το συγκεκριμένο μοντέλο, είτε ενσύρματα μέσω usb, είτε ασύρματα μέσω Bluetooth. Η προσθήκη πληκτρολογίου όποτε παρίσταται ανάγκη ή επιθυμία από τον χρήστη, είναι μια ακόμα δυνατότητα καθιστά το tablet εν δυνάμει αντικαταστάτη του φορητού υπολογιστή.

Ψηφιακή Εικόνα και βίντεο

Ψηφιακή Εικόνα

Αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας μας στο διαδίκτυο είναι οι ψηφιακές εικόνες σε κάθε τους μορφή όπως φωτογραφίες, γραφήματα, κ.α. Για τον λόγο αυτό θα αναφέρουμε τις βασικές αρχές της ψηφιακής εικόνας, ώστε να είναι δυνατή η καλύτερη χρήση και αξιοποίηση της.

Μια ψηφιακή εικόνα είναι δυαδική, συνήθως, αναπαράσταση μιας δισδιάστατης εικόνας του πραγματικού κόσμου. Η μικρότερη δομική μονάδα αναπαράστασης της ψηφιακής εικόνας είναι το pixel (εικονοστοιχείο), που προέρχεται από τις λέξεις picture element. Τα pixels που αποτελούν μια εικόνα είναι οργανωμένα σε ένα ορθογώνιο πλέγμα που ονομάζεται bitmap (ορισμένες φορές αναφέρεται και ως raster). Το bitmap αποτελείται από συγκεκριμένο αριθμό σειρών και στηλών pixels. O αριθμός των στηλών επί τον αριθμό των σειρών αποτελεί την ανάλυση (resolution) της εικόνας. Όσο μεγαλύτερη είναι η ανάλυση μιας εικόνας, με δεδομένο φυσικό μέγεθος, τόσο περισσότερο πλησιάζει στην πραγματική εικόνα την οποία αναπαριστά.

Εικόνα 32 Η ίδια εικόνα σε 3 διαφορετικές αναλύσεις

Βλέπουμε στην εικόνα ότι στην ίδια επιφάνεια έχουμε τρία παραδείγματα ανάλυσης. Στο πρώτο παράδειγμα έχουμε 20 στήλες και 20 σειρές pixels, η ανάλυση είναι λοιπόν 20Χ20 pixels, στο δεύτερο 50Χ50 και στο τρίτο είναι 100Χ100. Όπως ήταν αναμενόμενο, η ποιότητα της εικόνας αυξάνεται καθώς αυξάνεται και η ανάλυση, με τρόπο προφανή.

Ένα άλλο στοιχείο που σχετίζεται με την ανάλυση είναι το μέγεθος μιας εικόνας, το οποίο είναι ο συνολικός αριθμός των pixels της εικόνας. Για να το βρούμε, πολλαπλασιάζουμε το τις δυο διαστάσεις της εικόνας. Στο πρώτο παράδειγμα, το μέγεθος είναι 20 Χ 20 = 400 pixels, στο δεύτερο 50 Χ 50 = 2500 pixels και στο τρίτο 100 Χ 100 = 10000 pixels ή 10 Megapixels.

Την έννοια της ανάλυσης την συναντάμε και στις οθόνες και τις τηλεοράσεις, τους σαρωτές εικόνων (scanners), τους αισθητήρες ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών και βιντεοκαμερών.

Στο σχήμα που ακολουθεί, αναφέρονται διάφορες από τις καθιερωμένες αναλύσεις οθονών και τηλεοράσεων, μαζί με την ονομασία την οποία έχουν.

Εικόνα 33 Αναλύσεις οθονών, ομαδοποιημένων κατά αναλογία πλευρών

Στο σχήμα έχουν τοποθετηθεί οι αναλύσεις πάνω σε γραμμές που αντιστοιχούν στον λόγο των δυο διαστάσεων τους (aspect ratio), δηλαδή στο κλάσμα με αριθμητή την οριζόντια διάσταση και παρονομαστή την κάθετη. Για πολλά χρόνια, ο πιο συνηθισμένος λόγος πλευρών ήταν ο 4:3, με αναλύσεις όπως 800Χ600 (SVGA), 1024Χ768(XGA), ενώ τα τελευταία χρόνια ο πιο συχνά χρησιμοποιούμενος είναι ο 16:9 όπου ανήκουν οι πολύ γνωστές αναλύσεις 1280Χ720 (HD) και 1920Χ1080 (FullHD).

Αναφέροντας, απλά, την ανάλυση μιας εικόνας ή μιας οθόνης, δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως την ποιότητα του αποτελέσματος που προσφέρει. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και το φυσικό μέγεθος του μέσου, στην περίπτωση μας της οθόνης, στο οποίο προβάλλεται. Για παράδειγμα, αν προβάλουμε μια εικόνα μικρής ανάλυσης σε οθόνη μικρού μεγέθους και ανάλυσης δεν θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε τις διαφορές σε σχέση με την προβολή της ίδιας εικόνας με μεγαλύτερη ανάλυση, στην ίδια οθόνη.

Για τον λόγο αυτό, πολλές φορές προσαρμόζουμε τις διαστάσεις μιας εικόνας, ανάλογα με το μέσο στο οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί. Για παράδειγμα, αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί στο διαδίκτυο, φροντίζουμε να περιορίζουμε τις διαστάσεις της ενώ αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σε εκτύπωση υψηλής ποιότητας – μεγάλου μεγέθους, τότε διατηρούμε τις υψηλότερες δυνατές.

Εκτός από το μέγεθος της, η ποιότητας μιας εικόνας εξαρτάται και από το βάθος χρώματος (color depth) ή βάθος εικονοστοιχείου (bit depth), που αναφέρεται στην λεπτομέρεια με την οποία μπορεί να «περιγράψει» το κάθε pixel την χρωματική πληροφορία της εικόνας. Ως βάθος χρώματος αναφέρεται ο αριθμός των διαβαθμίσεων από το ένα άκρο του χρωματικού φάσματος που χρησιμοποιούμε (από το άσπρο έως το μαύρο στις ασπρόμαυρες εικόνες, από τα όρια του υπερύθρου έως τα όρια του υπεριώδους φωτός, στις έγχρωμες). Για να το υπολογίσουμε, λαμβάνουμε υπόψη των αριθμό των bits που χρησιμοποιούνται από το pixel για την περιγραφή της πληροφορίας και τον χρησιμοποιούμε ως εκθέτη στον οποίο υψώνουμε το 2. Για παράδειγμα, στην περίπτωση που έχουμε μόνο άσπρο και μαύρο σε μια εικόνα ( 1bit BW), τότε ο αριθμός των διαβαθμίσεων θα είναι 21=2 (αφού το pixel θα απεικονίζει άσπρο ή μαύρο).

Όσο μεγαλύτερο είναι το βάθος χρώματος, τόσο καλύτερη είναι η ποιότητα της εικόνας. Το βάθος χρώματος 1bit BW ή Line Art που αναφέρθηκε, χρησιμοποιείται συχνά σε σαρώσεις εγγράφων (όπου έχουμε μόνο άσπρο και μαύρο χρώμα), ενώ για εικόνες προτιμάται συνήθως το grayscale ή 8 bit BW που αντιστοιχεί σε 256 αποχρώσεις του γκρι, και προσφέρει καλή ποιότητα.

Οι περισσότερες εικόνες που συναντούμε στον Παγκόσμιο Ιστό είναι έγχρωμες. Το χρωματικό μοντέλο που χρησιμοποιείται σε αυτές είναι το RGB, ονομασία που προκύπτει από τα αρχικά των τριών βασικών χρωμάτων που χρησιμοποιούνται σε αυτό, δηλαδή R(ed, κόκκινο), G(reen, πράσινο), B(lue, μπλε). Το τελικό χρώμα του κάθε pixel είναι η σύνθεση των τριών αυτών χρωμάτων.

Εικόνα 34 Σύνθεση χρωμάτων, σύμφωνα με το πρότυπο RGB

Το βάθος χρώματος, δηλαδή οι διαβαθμίσεις για κάθε ένα από τα χρώματα αυτά είναι 8bit δηλαδή 256. Συνεπώς, οι δυνατές διαβαθμίσεις του τελικού αποτελέσματος θα είναι

256 Χ 256 Χ 256 = 16777216

ή αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε bits

28+8+8 = 224 = 16777216

Συνήθως αναφερόμαστε στο νούμερο αυτό ως «16,7 εκατομμύρια χρώματα» και στο βάθος χρώματος αυτό ως “True Color” – «Πραγματικό Χρώμα».

Εικόνα 35 Σύνθεση χρώματος σύμφωνα με το πρότυπο RGB

Υπάρχουν και άλλα βάθη χρώματος με μεγαλύτερο αριθμό bit (30/36/48 bit), αλλά είναι για αρκετά εξειδικευμένες χρήσεις.

Η ποιότητα, λοιπόν της εικόνας, είναι συνάρτηση τόσο της ανάλυσης όσο και του βάθους χρώματος. Ανάλογο της ποιότητας είναι και το μέγεθος του αρχείου που θα δημιουργηθεί. Η αρχική μορφή του αρχείου θα περιγράφει την πληροφορία που κουβαλάει κάθε pixel της εικόνας μας. Για πρακτικούς λόγους, χρησιμοποιούμε αλγορίθμους συμπίεσης του μεγέθους του αρχείου, κάποιοι από τους οποίου έχουν απώλειες στην ποιότητα της εικόνας (lossy) και κάποιοι άλλοι όχι (lossless).

Οι τύποι αρχείων που χρησιμοποιούνται συνήθως για την αποθήκευση εικόνων προορίζονται για χρήση στον Παγκόσμιο Ιστό είναι:

 JPEG (Joint Photographic Experts Group): χρησιμοποιεί έναν απωλεστικό αλγόριθμο συμπίεσης. Συνήθως έχει το αρχείο που δημιουργείται έχει κατάληξη .jpg ή .jpeg. Είναι, ίσως, η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη μορφή, τόσο στον Παγκόσμιο Ιστό, όσο και στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές και smartphones. Υποστηρίζει 8bit grayscale και 24bit ;έγχρωμες εικόνες. Η εφαρμογή του αλγορίθμου μπορεί να έχει πολύ μεγάλη μείωση στο μέγεθος του αρχείου, με αντίστοιχη μείωση της ποιότητας της εικόνας. Το ποσοστό της συμπίεσης και της μείωσης της ποιότητας μπορεί να ρυθμιστεί από τις εφαρμογές και τις συσκευές, ώστε να έχουμε τον επιθυμητό συνδυασμό.  GIF (Graphics Interchange Format): συνήθως υποστηρίζει ένα χρωματικό εύρος 8bit δηλαδή 256 χρώματα. Ενδείκνυται για την αποθήκευση εικόνων με λίγα χρώματα και απλά σχέδια, όπως διαγράμματα, σχήματα κ.α. διότι χρησιμοποιεί μη απολεστικό αλγόριθμο συμπίεσης LZW, που έχει καλύτερα αποτελέσματα σε περιοχές εικόνας με ένα χρώμα από ότι σε φωτογραφίες με πολλά χρώματα. Είναι ένας πολύ παλιός τύπος αρχείων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν παντού. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό, που το έχει κάνει πολύ δημοφιλή στις μέρες μας, είναι η υποστήριξη που προσφέρει για animation, και χρησιμοποιείται πολύ συχνά σε συνδυασμό με σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και smartphones.  PNG (Portable Network Graphics): δημιουργήθηκε ως ένας ανοιχτού κώδικα τύπος αρχείου, εναλλακτικός του GIF. Υποστηρίζει μεγαλύτερο εύρος χρωμάτων (8bit, 24 bit και 48 bit, με πολλαπλές επιλογές διαφάνειας) σε σχέση με το GIF (8bit, διαφάνεια ενός χρώματος). Σχετικά με το JPEG, προσφέρει καλύτερη απόδοση όταν πρόκειται για φωτογραφίες με ομοιόμορφες περιοχές, χάρη στον μη απολεστικό αλγόριθμο που χρησιμοποιεί. Έχει σχεδιαστεί να λειτουργεί πολύ καλά σε προγράμματα περιήγησης στον Παγκόσμιο Ιστό (web browsers) και υποστηρίζει πλήρως την επιλογή προοδευτικής εμφάνισης. Από το PNG έχει προέλθει και ο τύπος αρχείων animation γραφικών APNG (Animated Portable Network Graphics), που υποστηρίζεται από όλους τους web browsers εκτός από τον Microsoft Edge.

Ψηφιακό Video

Εκτός από τις εικόνες που βλέπουμε καθημερινά στον Παγκόσμιο Ιστό, είναι σχεδόν βέβαιο ότι πάρα πολύ συχνά παρακολουθούμε κάποιο βίντεο για ενημέρωση, διασκέδαση, μάθηση κλπ, είτε σε κάποια εξειδικευμένη πλατφόρμα όπως το YouTube, Daily Motion, Vimeo είτε σε κάποια σελίδα κοινωνικής δικτύωσης, ως ανάρτηση από κάποιο χρήστη. Στην περίπτωση αυτή, το αρχείο βίντεο μεταφορτώνεται από τον χρήστη στην πλατφόρμα ή την σελίδα κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με τις οδηγίες που του δίνονται, και στην συνέχεια υφίσταται μια μετατροπή σε μορφή η οποία θα του επιτρέψει να μπορεί να αναπαραχθεί από κάθε συσκευή που υποστηρίζει την συγκεκριμένη σελίδα/πλατφόρμα. Αυτό είναι αναγκαίο, γιατί υποστηρίζονται πολλές μορφές βίντεο και σε πολλές αναλύσεις, γεγονός που καθιστά πολύ εύκολο για τον χρήστη να «ανεβάσει» το βίντεο του, αλλά δύσκολο να εξασφαλιστεί η σωστή αναπαραγωγή του από όλους τους υπόλοιπους χρήστες. Θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα να μπορεί να το παρακολουθήσει τόσο ο χρήστης ενός σταθερού υπολογιστή με οθόνη 27 ιντσών, όσο και ο χρήστης με το smartphone των 4 ιντσών. Για τον λόγω αυτό, υπάρχει η διαδικασία μετατροπής.

Ακόμα, βίντεο συναντάμε και σε απλές ιστοσελίδες, είτε ως ενσωματωμένα βίντεο που στην πραγματικότητα βρίσκονται σε κάποια από τις προαναφερθείσες πλατφόρμες, είτε φιλοξενούνται στον διακομιστή του. Στην τελευταία περίπτωση, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι μορφές που υποστηρίζονται από τον διακομιστή αυτόν.

Στην συνέχεια, θα αναφερθούμε στα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά ενός αρχείου βίντεο. Καταρχήν θα πρέπει να δούμε τι είναι το βίντεο; Βίντεο είναι η ταχύτατη, με σταθερό ρυθμό, αναπαραγωγή ορθογώνιων εικόνων bitmap. Οι εικόνες αυτές που συνθέτουν το βίντεο ονομάζονται frames (πλαίσια) και ο ρυθμός προβολής τους (frame rate) μετριέται σε frames per second (πλαίσια ανά δευτερόλεπτο), FPS. Είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό, που δηλώνει κατά μια έννοια την ποιότητα του βίντεο. Ακόμα, ισχύουν για τις εικόνες αυτές και όσα αναφέρθηκαν περί ψηφιακής εικόνας και μεταφέρονται οι ορισμοί κατά αναλογία και στο βίντεο. Η ανάλυση του βίντεο είναι οι διαστάσεις των εικόνων που το συνθέτουν. Βάθος χρώματος του βίντεο, είναι το βάθος χρώματος του pixel των εικόνων αυτών.

Ένα άλλο πολύ σημαντικό στοιχείο ενός αρχείου βίντεο είναι το μέγεθος του. Θα υπολογίσουμε στην συνέχεια, το μέγεθος ενός αρχείου βίντεο μιας κινηματογραφικής ταινίας, που έχει ανάλυση 720Χ576 (ΠxΥ) pixels, όπως ένα DVD, διάρκεια 2 ωρών, με βάθος χρώματος (ΒΧ) 24bit, είναι δηλαδή έγχρωμο και ρυθμό ανανέωσης (ΡΑ) (frame rate) 25fps:

Ο συνολικός αριθμός των pixels ενός frame είναι 720 x 576 = 414720 pixels

Ο συνολικός αριθμό των bits που χρησιμοποιούνται για να περιγραφεί ένα frame είναι 414720x24 = 9953280 = 9,95Mbits

Ο συνολικός αριθμός των bits που χρησιμοποιούνται για να περιγραφεί ένα δευτερόλεπτο του βίντεο (bit rate, BR) είναι 9,95x25 = 248,75 Mbits/sec

Άρα, το συνολικό μέγεθος του αρχείου θα είναι: Διάρκεια (δευτερόλεπτα) x Bit Rate = 7200sec x 248,75 Mbits/sec = 1791000 Mbits = 223875 = 223,875Gbytes

Αυτός είναι, λοιπόν, ο τρόπος υπολογισμού του μεγέθους ενός αρχείου βίντεο. Βλέπουμε ότι ο συνολικός όγκος είναι μεγάλος, γεγονός που οδήγησε στην δημιουργία μεθόδων μείωσης του, με επίπτωση στην ποιότητα.

Interlacing

Το interlacing είναι μια μέθοδος μείωσης του μεταδιδόμενου όγκου, προβάλλοντας σε κάθε πλαίσιο την μισή εικόνα. Πιο συγκεκριμένα, αρχικά προβάλλονται οι μονές γραμμές της εικόνας και στη συνέχεια οι ζυγές. Έτσι σε δυο συνεχόμενα πλαίσια, προβάλλεται ολόκληρη η εικόνα. Αυτά τα πλαίσια, με τις μισές γραμμές, ονομάζονται πεδία (fields). Σε ένα βίντεο με interlacing, έστω ότι έχουμε προβολή 15 πλαισίων το δευτερόλεπτο (frame rate: 15fps), τότε θα έχουμε και προβολή 30 πεδίων το δευτερόλεπτο (field rate: 30 fields per second). Αυτές είναι δυο έννοιες που έχουν σχέση μεταξύ τους, αλλά είναι διαφορετικές και δεν πρέπει να συγχέονται.

Συμπίεση Όπως και σε κάθε τύπου δεδομένα, υπάρχει η δυνατότητα συμπίεσης των αρχείων εικόνας, καταφέρνοντας έτσι την μείωση του μεγέθους τους. Οι μέθοδοι συμπίεσης εφαρμόζονται τόσο στα αρχεία βίντεο που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα μας, όσο και στην μετάδοση εικόνας μέσω των ραδιοκυμάτων στην τηλεόραση, όσο και στην μετάδοση ροής δεδομένων στο διαδίκτυο. Ο όρος που χρησιμοποιείται είναι «κωδικοποίηση» (encoding).

Το ποσοστό συμπίεσης κάθε πλαισίου διαφέρει, ανάλογα με το περιεχόμενο του, για τον λόγο αυτό, αναφερόμαστε στον μέσο όρο συμπίεσης σε ένα αρχείο βίντεο. Κατά την κωδικοποίηση, μεταβάλλεται η πληροφορία που περιγράφει το περιεχόμενο κάθε pixel (bits per pixel, BPP). Όταν δεν έχουμε κωδικοποίηση, το BPP είναι 24bits/pixel, μέγεθος που δεν είναι καθόλου πρακτικό. Εφαρμόζοντας κωδικοποίηση με αλγόριθμους όπως MPEG1, MPEG2, MPEG4 κ.α. μπούμε να επιτύχουμε BPP μικρότερο από 1. Ακόμα, ανάλογα με την χρήση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σταθερός bit rate ή μεταβαλλόμενος. Σε περιπτώσεις μετάδοσης σε πραγματικό χρόνο όπως οι τηλεδιασκέψεις, ενδείκνυται η χρήση σταθερού bit rate (Constant Bit Rate, CBR). Σε άλλες περιπτώσεις, υπάρχει η δυνατότητα χρήσης μεταβλητού bit rate (Variable Bit Rate, VBR) όπου ανάλογα με την πολυπλοκότητα του περιεχομένου του βίντεο, προσαρμόζεται και το BPP. Δηλαδή, σε σκηνές με γρήγορη εναλλαγή εικόνων έχουμε υψηλό BPP και σε σκηνές με αργή έχουμε χαμηλό, πετυχαίνοντας έτσι την καλύτερη ποιότητα με το μικρότερο μέγεθος.

Για την κωδικοποίηση του βίντεο, έχουμε την δυνατότητα να επιλέξουμε ανάμεσα σε πολλά format. Τα πιο δημοφιλή είναι:

 MPEG-2 Part 2  MPEG-4 Part 2  H.264 (MPEG-4 Part 10)  HEVC  RealVideo RV40  VP9  AV1

Η εφαρμογή σε λογισμικό (software) ή υλικό(hardware), συμπίεσης ή/και αποσυμπίεσης μιας τέτοιας μεθόδου (video format) ονομάζεται video codec (από τις λέξεις encoder (κωδικοποιητής) και decoder (αποκωδικοποιητής)). Παραδείγματα codec είναι τα DivX, Xvid (H.263/MPEG-4 Part 2), x264(H.264/MPEG-4 AVC), x265 (H.265/MPEG-H HEVC) κ.α.

Εκτός από το βίντεο, τα αρχεία που χρησιμοποιούμε περιέχουν και ήχο, ο οποίος έχει κωδικοποιηθεί με κάποιο κατάλληλο codec. Τα δυο αυτά μέρη περιέχονται σε ένα αρχείο πολυμέσων. Format αρχείων πολυμέσων υπάρχουν πολλά όπως τα AVI, MPG, MP4, MKV. Για παράδειγμα, έχουμε ένα αρχείο με κατάληξη .avi, το οποίο περιέχει βίντεο που έχει κωδικοποιηθεί με codec Xvid και ήχο με codec AC3. Το κάθε format μπορεί να υποστηρίζει πολλές μεθόδους και αντιστοίχως πολλά codecs βίντεο και ήχου. Για παράδειγμα το MP4 υποστηρίζει για την κωδικοποίηση βίντεο HEVC/MPEG-H Part 2/H.265, MPEG-2 Part 2, MPEG-4 ASP, H.264/MPEG-4 AVC, H.263, VC-1, Dirac κ.α. και κωδικοποίηση ήχου MPEG-2/4 (HE)-AAC, MPEG-1/2 Layers I, II, III (MP3), AC-3, Apple Lossless, ALS, SLS, Vorbis κ.α.

Δημιουργία Εφαρμογής

Για την δημιουργία της εφαρμογής λήφθηκαν υπόψη τόσο τα τεχνολογικά μέσα που είναι διαθέσιμα αλλά και οι ανάγκες των χρηστών που πρόκειται να χρησιμοποιήσουν την συγκεκριμένη εφαρμογή.

Επιλέχθηκε να απαιτείται απλά ένα πρόγραμμα περιήγησης (web browser) και όχι κάποια άλλη εφαρμογή που θα απαιτούσε εγκατάσταση από την πλευρά του χρήστη, δυσκολεύοντας τον κατ’ αυτόν τον τρόπο. Αυτό είναι σημαντικό, γιατί δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τον βαθμό εξοικείωσης που έχει ο κάθε χρήστης αλλά και τις γνώσεις του σχετικά με τους υπολογιστές, τα smartphones και τα tablets και την εγκατάσταση προγραμμάτων σε αυτά. Θεωρούμε, λοιπόν ότι μπορεί απλά να χειρίζεται μια τέτοια συσκευή και να περιηγείται σε σελίδες στον Παγκόσμιο Ιστό, κάτι που η καθημερινή εμπειρία έχει δείξει ότι συμβαίνει σε όλο το φάσμα των ηλικιών και των μορφωτικών επιπέδων.

Οι χρήστες θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν την εφαρμογή, που θα τους βοηθά στην εκμάθηση της βυζαντινής μουσικής, τόσο στον χώρο που διαμένουν, μέσω του προσωπικού τους σταθερού ή φορητού υπολογιστή, αλλά και μέσω της Smart TV που πολύ πιθανόν να έχουν, ή του συνδεδεμένου σε απλή τηλεόραση Android TV Box ή Apple TV, όσο και στον πραγματικό χώρο εκτέλεσης της βυζαντινής μουσικής είναι οι εκκλησίες, που μπορεί να βρίσκονται εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος μιας πόλης ή ενός χωριού, αλλά και στην ύπαιθρο.

Για τον λόγο αυτό εξετάσαμε τους τρόπους σύνδεσης στο διαδίκτυο που υπάρχουν και τις ταχύτητες που προσφέρουν. Για την σύνδεση στο σπίτι ή σε κάποιον άλλο χώρο που υπάρχει ενσύρματη σύνδεση στο διαδίκτυο, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα σχετικά με την ταχύτητα, γιατί υπερκαλύπτει τις ανάγκες μετάδοσης βίντεο μέσω διαδικτύου, είτε έχουμε σύνδεση μέσω Ethernet με τον δρομολογητή ADSL/VDSL είτε μέσω WiFi. Για την περίπτωση που δεν υπάρχει ενσύρματη σύνδεση, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί η σύνδεση μέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας. Αναφέρθηκαν στο αντίστοιχο κεφάλαιο οι διάφορες ταχύτητες που υποστηρίζονται και είδαμε στους χάρτες κάλυψης που προσφέρουν οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ότι πλέον καλύπτεται το μεγαλύτερο μέρος της χώρας με σύνδεση 4G, συνεπώς δεν αντιμετωπίζουμε πρόβλημα ούτε σε αυτή την περίπτωση. Ακόμα, πρέπει να αναφερθεί η πτωτική πορεία του κόστους ανά MB της χρήσης των υπηρεσιών αυτών, που τις καθιστά ακόμα πιο προσιτές, σε συνδυασμό με την εξέλιξη των συσκευών smartphones και tablets.

Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες συσκευές και αυτές με την ταχύτερη εξάπλωση είναι τα smartphones και τα tablets. Πλέον, ένα κοινό smartphone έχει οθόνη περίπου 5 ιντσών και δυνατότητα σύνδεσης 4G, που εξυπηρετεί έναν χρήστη στην παρακολούθηση βίντεο μέσω διαδικτύου και Παγκόσμιου Ιστού. Έτσι χρησιμοποιώντας μια μόνο συσκευή, καλύπτονται οι ανάγκες επικοινωνίας (μέσω τηλεφωνίας αλλά και εφαρμογών όπως Skype, Viber, What’sUp, WeChat), ενημέρωσης, ψυχαγωγίας, εκπαίδευσης και μάθησης. Ειδικά σχετικά με την μάθηση και την εκπαίδευση, μια καλύτερη λύση, που συνδυάζει τα πλεονεκτήματα όλων των υπόλοιπων κατηγοριών είναι τα tablets. Τα tablets προσφέρουν μεγαλύτερη οθόνη, όπως οι σταθεροί και οι φορητοί υπολογιστές, συνήθως 8-10 ιντσών, που καθιστά πολύ πιο εύκολη την ανάγνωση κειμένων, είτε από τον Παγκόσμιο Ιστό είτε από κάποιο eBook, και την παρακολούθηση βίντεο. Συνεχίζουν να προσφέρουν την ευχρηστία της φορητότητας και τους τρόπους σύνδεσης στο διαδίκτυο των smartphones. Έτσι, με την χρήση ενός tablet μπορούν να αξιοποιηθούν όλες οι υπηρεσίες και διευκολύνσεις που προσφέρονται σήμερα.

Ακόμα, είναι μια πάρα πολύ καλή λύση για την αποθήκευση και χρήση βιβλίων σε ηλεκτρονική μορφή (eBooks, σε μορφή pdf, djvu, epub, htm, azw, opf, mobi αλλά και doc, docx). Οι χωρητικότητες που έχουν πλέον τα tablets αλλά και οι δυνατότητες για την επέκταση της χωρητικότητας τους με κάρτες μνήμης (συνήθως microSD) ανέρχονται σε αρκετά GB (64GB για τον εσωτερικό αποθηκευτικό χώρο των tablets, όπου θα εγκαθίστανται το λειτουργικό σύστημα και οι εφαρμογές, 128GB για την κάρτα μνήμης). Το μέγεθος ενός eBook μπορεί να είναι από περίπου 1 MB έως μερικές δεκάδες ΜΒ. Η πλειοψηφία όμως κυμαίνεται μεταξύ 1 – 5 MB. Έτσι, δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι είναι δυνατόν να έχουμε μαζί μας ολόκληρη βιβλιοθήκη, όπου και αν πάμε, απλά φέρνοντας μαζί μας το tablet.

Δεδομένης της διαρκούς εξέλιξης στις τεχνολογίες του Παγκοσμίου Ιστού, θεωρήθηκε σκόπιμο να αναζητηθεί μια λύση που προσφέρει λύσεις στις τρέχουσες απαιτήσεις αλλά να έχει και την προοπτική υποστήριξης και των μελλοντικών προκλήσεων. Ακόμα, κρίθηκε σκόπιμο να αναζητηθεί μια λύση ανοιχτού λογισμικού, τόσο για την πλευρά του κόστους αλλά και για την αποφυγή δέσμευσης σε προϊόντα κάποιας εταιρείας, της οποίας το μέλλον και την στρατηγική δεν μπορούμε να γνωρίζουμε και προβλέψουμε.

Για τον λόγο αυτό επιλέχθηκε το WordPress ως πλατφόρμα ανάπτυξης της εφαρμογής. Είναι ένα Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου (Content Management System, CMS), ανοιχτού κώδικα, το οποίο χρησιμοποιείται στο 1/3 περίπου των 10 εκατομμυρίων δημοφιλέστερων ιστοσελίδων παγκοσμίως και στα 6/10 όσων από αυτές χρησιμοποιούν CMS για την διαχείριση τους.

Προσφέρει εγγενή υποστήριξη σε πολυμέσα (εικόνες, ήχοι και βίντεο), χαρακτηριστικό πολύ σημαντικό για τον σκοπό της εφαρμογής μας. Ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η δυνατότητα προσαρμογή του περιεχομένου του στην ανάλυση και προσανατολισμό της οθόνης της κάθε συσκευής στην οποία προβάλλεται.

Υπάρχουν πάρα πολλά themes διαθέσιμα, τόσο δωρεάν όσο και επί πληρωμή, τα οποία προσφέρουν διάφορα χαρακτηριστικά. Το μειονέκτημα της χρήσης ενός έτοιμου theme είναι ότι δεν μπορείς να αποκλίνεις από τα προσφερόμενα χαρακτηριστικά, τουλάχιστον όχι από όλα και όχι εύκολα. Για να υπάρξει ελευθερία στον σχεδιασμό της εμφάνισης αλλά και η αποφυγή δημιουργίας εκ του μηδενός ενός theme, χρησιμοποιήθηκε το Gantry Framework.

Το Gantry Framework είναι ένα ανοιχτού κώδικα πλαίσιο δημιουργίας και ανάπτυξης theme για τρία από τα γνωστότερα CMS, το WordPress, το Joomla και το Grav. Επιτρέπει στον χρήστη του να ορίσει παραμέτρους σχετικά με την εμφάνιση της ιστοσελίδας, μέσω διαφόρων μενού και πεδίων, χωρίς να είναι απαραίτητη η χρήση κάποιο code editor. Δίνει την δυνατότητα καθορισμού της διάταξης (layout) με εύκολο τρόπο, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

Εικόνα 36 Καρτέλα διαχείρισης του Layout στο Gantry Framework

Για να μπορέσει να γεφυρώσει τις διαφορετικές ορολογίες που χρησιμοποιούνται στα διαφορετικά CMS που υποστηρίζονται, χρησιμοποιεί δικούς του όρους που αντιστοιχούν σε παρόμοια στοιχεία των CMS. Για παράδειγμα, ο όρος Particles αναφέρεται σε block περιεχομένου ή κώδικα και αντιστοιχεί στον όρο modules του Joomla και widgets του WordPress.

Προσφέρει ορισμένα έτοιμα outlines, δηλαδή themes για το WordPress, τα οποία όμως είναι πολύ εύκολο να αλλάξουν και να έρθουν στην μορφή που επιθυμούμε και εξυπηρετεί τις ανάγκες της ιστοσελίδας μας.

Τα themes που δημιουργούμε με το Gantry Framework είναι πλήρως responsive, δηλαδή προσαρμόζονται στα χαρακτηριστικά της οθόνης στην οποία εμφανίζεται η ιστοσελίδα.

Η εγκατάσταση του Gantry Framework έγινε μέσω της αντίστοιχης σελίδας του Dashboard του WordPress.

Εικόνα 37 Εγκατάσταση του Gantry 5 Framework μέσα από την καρτέλα προσθήκης Plugins του WordPress

Η διαχείριση της εμφάνισης της σελίδας, από το σημείο αυτό και μετά, γίνεται από την σελίδα με το όνομα του theme που επιλέξαμε και δημιουργήθηκε από το Gantry Framework.

Εικόνα 38 Καρτέλα διαχείρισης του Gantry theme

Κρίθηκε σκόπιμο να χρησιμοποιηθεί μια απλή διάταξη που θα έκανε ξεκάθαρο στον κάθε χρήστη το περιεχόμενο της ιστοσελίδας αλλά και τον τρόπο που θα φτάσει σε αυτό.

Εικόνα 39 Η αρχική οθόνη της ιστοσελίδας της εφαρμογής, σε ηλεκτρονικό υπολογιστή

Στο πάνω μέρος της ιστοσελίδας υπάρχουν τα μενού των σελίδων και των κατηγοριών όπου θα τοποθετηθεί το υλικό των μαθημάτων. Τα μενού είναι πτυσσόμενα (dropdown menus) και επιλέχθηκαν να είναι αυτού του τύπου γιατί προσφέρουν ευχρηστία και διακριτή κατηγοριοποίηση του περιεχομένου. Ακόμα, επιτρέπουν την καλύτερη εκμετάλλευση του χώρου της οθόνης, τοποθετημένα στο πάνω δεξιά μέρος της, γιατί εμφανίζονται μόνο όταν ζητηθεί από τον χρήστη, δηλαδή τοποθετήσει τον δείκτη του ποντικιού του πάνω στο συγκεκριμένο μενού.

Όταν εμφανιστεί η σελίδα σε κινητό τηλέφωνο (Samsung Galaxy S7), θα αλλάξει η εμφάνιση της ώστε να είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμη από τον χρήστη, και θα εμφανίζεται με ανάλογο τρόπο, όπως αυτόν της εικόνας που ακολουθεί:

Εικόνα 40 Αρχική οθόνη της ιστοσελίδας της εφαρμογής σε smartphone (Samsung 7), σε κάθετη θέση

Εικόνα 41 Εμφάνιση του μενού σε smartphone, σε κάθετη θέση

Εικόνα 42 Το δεύτερο επίπεδο του μενού σε smartphone, σε κάθετη θέση

Εικόνα 43 Μια ιστοσελίδα μαθήματος με βίντεο και κείμενο σε smartphone, σε κάθετη θέση

Εικόνα 44 Εικόνα 40 Αρχική οθόνη της ιστοσελίδας της εφαρμογής σε smartphone (Samsung 7), σε οριζόντια θέση

Εικόνα 45 Εμφάνιση του μενού σε smartphone, σε οριζόντια θέση

Εικόνα 46 Το δεύτερο επίπεδο του μενού σε smartphone, σε οριζόντια θέση

Εικόνα 47 Μια ιστοσελίδα μαθήματος με βίντεο και κείμενο σε smartphone, σε οριζόντια θέση

Αντίστοιχα, προσαρμόζεται στην περίπτωση εμφάνισης σε tablet (iPad Air 2)

Εικόνα 48 Αρχική οθόνη της ιστοσελίδας της εφαρμογής σε tablet (iPad Air 2), σε κάθετη θέση

Εικόνα 49 Εμφάνιση του μενού σε tablet, σε κάθετη θέση

Εικόνα 50 Μια ιστοσελίδα μαθήματος με βίντεο και κείμενο σε tablet, σε κάθετη θέση

Εικόνα 51 Αρχική οθόνη της ιστοσελίδας της εφαρμογής σε tablet (iPad Air 2), σε οριζόντια θέση

Εικόνα 52 Εμφάνιση του μενού σε tablet, σε οριζόντια θέση

Εικόνα 53 Μια ιστοσελίδα μαθήματος με βίντεο και κείμενο σε tablet, σε οριζόντια θέση

Βιβλιογραφία https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CF%84%C F%85%CE%BF https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Internet http://www.uth.gr/main/help/help-desk/internet/internet3.html https://en.wikipedia.org/wiki/Mosaic_(web_browser)#cite_note-3 https://en.wikipedia.org/wiki/Web_browser http://preshing.com/20120208/a-look-back-at-single-threaded-cpu-performance/ https://en.wikipedia.org/wiki/Mobile_phone https://en.wikipedia.org/wiki/Digital_subscriber_line https://www.techopedia.com/definition/27960/web-10 https://www.lifewire.com/top-social-networking-sites-people-are-using-3486554 https://www.lifewire.com/internationally-popular-social-networks-3486037 https://www.statista.com/statistics/264810/number-of-monthly-active-facebook-users- worldwide/ https://newsroom.fb.com/company-info/ https://www.statista.com/statistics/282087/number-of-monthly-active-twitter-users/ https://press.linkedin.com/about-linkedin?trk=uno-reg-guest-home-about https://www.youtube.com/intl/el/yt/about/press/ https://www.statista.com/statistics/253577/number-of-monthly-active-instagram-users/ https://www.statista.com/statistics/256235/total-cumulative-number-of-tumblr-blogs/ https://wordpress.com/activity/ http://wikistats.wmflabs.org/display.php?t=wp https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9% CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CE%B4%CE%BF%CE%B4%CE%B 5%CE%AF%CE%BA%CF%84%CE%B5%CF%82 https://el.wikipedia.org/wiki/Podcasting https://mathe.ellak.gr/ https://en.wikipedia.org/wiki/Free_and_open-source_software https://www.ubuntu.com https://www.debian.org https://linuxmint.com https://www.reactos.org https://www.freebsd.org/ https://www.openoffice.org https://www.libreoffice.org/ https://notepad-plus-plus.org/ https://www.mozilla.org/en-US/firefox/ https://www.torproject.org/projects/torbrowser.html.en https://www.mozilla.org/el/thunderbird/ https://filezilla-project.org/ https://www.gimp.org/ https://shotcut.org https://www.openshot.org/ https://www.audacityteam.org/ http://librecad.org https://www.wireshark.org/ https://moodle.org/ https://suitecrm.com/ https://www.odoo.com/ https://mpc-hc.org/ http://www.videolan.org/vlc/ https://kodi.tv/ http://www.7-zip.org/ https://www.r-project.org/ https://www.virtualbox.org/ http://www.eclipse.org/ http://www.netbeans.org/ http://www.codeblocks.org/ https://httpd.apache.org/ https://nginx.org/en/ https://www.mysql.com/ https://mariadb.org/ https://www.postgresql.org/ https://www.wordpress.org https://www.joomla.org https://www.drupal.org/ https://en.wikipedia.org/wiki/Content_management_system https://w3techs.com/technologies/overview/content_management/all/ https://www.apachefriends.org http://www.wampserver.com https://www.mamp.info http://www.wpbeginner.com/guides/ http://www.wpbeginner.com/beginners-guide/categories-vs-tags-seo-best-practices-which- one-is-better/ http://www.wpbeginner.com/beginners-guide/what-is-the-difference-between-posts-vs- pages-in-wordpress/ https://www.cosmote.gr/fixed/corporate/company/who-we-are/network https://en.wikipedia.org/wiki/IEEE_1901 https://en.wikipedia.org/wiki/Fiber_to_the_x https://en.wikipedia.org/wiki/4G https://www.lifewire.com/wireless-standards-802-11a-802-11b-g-n-and-802-11ac-816553 https://www.quora.com/What-are-the-differences-between-1G-2G-3G-4G-and-5G. https://en.wikipedia.org/wiki/3G https://en.wikipedia.org/wiki/High_Speed_Packet_Access https://el.wikipedia.org/wiki/Smartphone https://en.wikipedia.org/wiki/Open_Handset_Alliance https://el.wikipedia.org/wiki/Android https://expandedramblings.com/index.php/android-statistics/ https://developer.android.com/studio/index.html https://www.amazon.com/mobile-apps http://slideme.org/ https://en.wikipedia.org/wiki/IOS_10 https://www.scientiamobile.com/page/smartphone-screen-size-trend https://deviceatlas.com/blog/most-used-smartphone-screen-resolutions-in-2017 https://wiki.ubuntu.com/Touch/Devices https://www.statista.com/statistics/234774/market-share-of-android-in-global-media- tablet-shipments/ https://en.wikipedia.org/wiki/YouTube https://support.google.com/youtube/answer/6375112?co=GENIE.Platform%3DAndroid&hl= en https://support.google.com/youtube/answer/4603579?hl=en&ref_topic=4595615#contact= 1 https://en.wikipedia.org/wiki/Digital_image https://en.wikipedia.org/wiki/Image_resolution https://en.wikipedia.org/wiki/Color_depth https://en.wikipedia.org/wiki/RGB_color_model https://en.wikipedia.org/wiki/Grayscale https://en.wikipedia.org/wiki/Image_compression https://www.lifewire.com/free-gif-maker-apps-for-iphone-and-android-3486328 https://en.wikipedia.org/wiki/Video_coding_format https://en.wikipedia.org/wiki/Video_codec#Commonly_used_video_codecs https://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_of_video_container_formats https://premium.wpmudev.org/blog/video-wordpress/ http://docs.gantry.org/gantry5/basics/introduction https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/HTML/Supported_media_formats