VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

*0: EK bijzondere zorgplicht voor veteranen *1: 2011-2012 (Veteranenwet) (32414). *2: 13 *3: WordXP De voorzitter: Ik heet de aanwezige *4: 13de vergadering initiatiefnemers, mevrouw Eijsink, de heer Jasper *5: Maandag 19 december 2011 van Dijk, mevrouw Hachchi, de heer El Fassed, de *6: 18.00 uur heer Voordewind, de heer Van der Staaij, de heer Hernandez en de heer Bosman, hun adviseurs, ** mevrouw Van Rossum, de heer Van der Meijden en mevrouw Bosman, en de minister van Defensie van Voorzitter: Fred de Graaf harte welkom in de Eerste Kamer. Het lijkt wel op de algemene politieke beschouwingen, maar dan Tegenwoordig zijn 52 leden, te weten: met een kabinet in nieuwe samenstelling. Mevrouw Ouwehand, mede-initiatiefneemster is afwezig. Ik Barth, Beckers, Beuving, Van Bijsterveld, Van heb begrepen dat mevrouw Bruins Slot nog bezig is Boxtel, Bröcker, Broekers-Knol, Van Dijk, Dupuis, aan de overzijde, maar haar zullen wij in de loop Duthler, Elzinga, Engels, Ester, Faber-van de van de avond ongetwijfeld ook achter de Klashorst, Franken, Ganzevoort, Fred de Graaf, regeringstafel aantreffen. Marcel de Graaff, Hermans, Hoekstra, Ter Horst, Ik geef het woord als eerste aan mevrouw Huijbregts-Schiedon, Van Kappen, Klever, Vlietstra, die haar maidenspeech zal houden. Kneppers-Heijnert, Knip, Kox, Kuiper, De Lange, ** Van der Linden, Linthorst, Lokin-Sassen, Martens, Meurs, Nagel, Postema, Putters, Quik-Schuijt, De beraadslaging wordt geopend. Reuten, Van Rey, Reynaers, Scholten, Slagter- Roukema, Sörensen, Swagerman, Terpstra, *N Thissen, Vliegenthart, Vlietstra, Vos, De Vries en De Vries-Leggedoor, Mevrouw Vlietstra (PvdA): Voorzitter. Ik wil graag beginnen de initiatiefnemers van het wetsvoorstel en mevrouw Schippers, minister van Binnenlandse een groot compliment te geven. Het is heel Zaken en Koninkrijksrelaties, de heer Hillen, bijzonder dat alle in de Tweede Kamer minister van Defensie, de heer Atsma, vertegenwoordigde partijen gezamenlijk, onder de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, en de volhardende aanvoering van Angelien Eijsink, een heer De Krom, staatssecretaris van Sociale Zaken initiatiefwetsvoorstel hebben ontwikkeld en en Werkgelegenheid, ingediend. Het moet de mensen achter de regeringstafel veel voldoening geven dat het en mevrouw Eijsink, de heer Jasper van Dijk, wetsvoorstel unaniem is aanvaard in de Tweede mevrouw Hachchi, de heer El Fassed, de heer Kamer en ik hoop dat we aan het eind van de Voordewind, de heer Van der Staaij, de heer behandeling in deze Kamer eveneens tot unanieme Hernandez, mevrouw Bruins Slot en de heer besluitvorming komen. Aan mijn fractie zal het niet Bosman. liggen! Naast de unanieme politieke steun is ** gebleken dat het wetsvoorstel ook kan bogen op een breed maatschappelijk draagvlak. Bij het *N opstellen ervan is er nauw overleg geweest met de militaire vakbonden, veteranenorganisaties, De voorzitter: Ik deel aan de Kamer mede dat zijn veteranen, huisartsen en specialisten. En ook dat is ingekomen berichten van verhindering van de de verdienste van de initiatiefnemers. leden: Wij hadden in deze Kamer het wetsvoorstel kunnen afdoen als hamerstuk, maar daarmee Swagerman, Brinkman, Frijters-Klijnen, Noten, zouden we in de ogen van mijn fractie tekort Sylvester, Schrijver en Sent, wegens bezigheden hebben gedaan aan het grote belang van de wet, elders; aan de indieners en aan al die oud-militairen, hun partners en gezinnen, die jarenlang hebben gepleit Popken, wegens ziekte. voor een beter veteranenbeleid. De PvdA-fractie wil ** dan ook graag een bijdrage leveren aan dit debat en daarbij nog een enkele vraag stellen aan de Deze berichten worden voor kennisgeving indieners en de minister. De meeste van onze aangenomen. vragen zijn al beantwoord na het lezen van de Handelingen van de Tweede Kamer. *B Het wetsvoorstel ziet op een geïntegreerd, *!Veteranenwet*! proactief en preventief veteranenbeleid en introduceert een bijzondere zorgplicht van de Aan de orde is de behandeling van: overheid waarop veteranen en hun relaties - het voorstel van wet van de leden Eijsink, aanspraak kunnen maken. Kernbegrippen in het Van Dijk, Hachchi, El Fassed, Voordewind, wetsvoorstel zijn "erkenning" en "waardering" Ouwehand, Van der Staaij, Hernandez, Bruins Slot enerzijds en "zorgplicht" anderzijds. en Bosman tot vaststelling van regels omtrent de 1 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

In een vorige functie heb ik regelmatig regelingen zoals de veteranenombudsman, het ervaren hoe belangrijk erkenning en waardering zorgloket en het recht op een uitkering bij het zijn voor de oud-militairen. Zo werd tijdens de werken aan herstel en arbeidsreïntegratie. Wij zien eerste Nederlandse Veteranendag in mijn de wet wel als een voorlopig sluitstuk. Voorlopig, toenmalige gemeente bij het oorlogsmonument een omdat een groot aantal artikelen nadere uitwerking gedenks teen onthuld met daarop de namen van de behoeft in de vo rm van één of meerdere AmvB's. omgekomen militairen in voormalig Nederlands- Nu komt het aan op de uitvoering. Indië. Dat riep grote emoties op bij de aanwezige Voorkomen moet worden dat het blijft bij mooie Indiëveteranen. Voor deze erkenning van hun voornemens. Op dit punt heb ik een vraag aan gesneuvelde kameraden hadden zij jaren geknokt. zowel de indieners van het wetsvoorstel als de Ik had in dezelfde functie het voorrecht om minister. Wat is de reden dat de indieners ervoor verschillende keren in Srebrenica en Potocari de hebben gekozen, de voorgestelde regelingen niet herdenking van de val van de enclave mee te uit te werken in de wet zelf, maar in één of maken. In gesprekken met ex-Dutchbatters daar en meerdere AmvB's? Weliswaar is in artikel 13 in Nederland is mij duidelijk geworden hoe vastgelegd dat alle AmvB's zullen worden belangrijk niet alleen erkenning is, maar ook hoe voorgehangen bij beide Kamers der Staten- noodzakelijk het is dat er zorg en begeleiding zijn Generaal -- en natuurlijk zullen de initiatiefnemers voor militairen die worstelen met psychische het kabinet op de voet volgen bij de voorbereiding problemen als gevolg van de levensbedreigende daarvan -- maar zij hadden er ook voor kunnen situaties waarin zij hebben verkeerd, of die kampen kiezen zelf de uitwerking ter hand te nemen. Graag met schuldgevoelens omdat ze meer hadden willen een antwoord op dit punt. doen voor de mensen die ze moesten beschermen. In het verlengde daarvan ligt mijn vraag Voorzitter, de cijfers spreken voor zich: 5 aan de minister: kan de minister aangeven wanneer tot 10% van de militairen die uitgezonden zijn wij de nadere uitwerking tegemoet kunnen zien van geweest, kampt nadien met psychische klachten en de artikelen 2 (erkenning/waardering), 3 (zorgplicht een meerderheid daarvan lijdt aan PTSS. Dat heeft voor en tijdens inzet), 4 (zorgplicht na inzet), 5 een grote impact op hun leven, maar ook op dat (bijzondere zorgplicht na inzet), 7 van hun relaties. Waar militairen verplicht zijn de (inkomensvoorziening in verband met zorg), 8 hun door de overheid opgedragen taken tijdens (veteranenloket en zorgcoördinatie) en 9 missies uit te voeren, legt dat een zware (veteranenregistratiesysteem)? Graag ontvangen verantwoordelijkheid bij diezelfde overheid als het wij van de minister een tijdpad waarin is gaat om de zorgplicht voor, tijdens en na aangegeven welke regeling op welk moment uitzending; niet alleen voor de militair of ex- voorgelegd gaat worden. militair, maar ook voor zijn of haar relaties. Zij zijn Voorzitter, een belangrijk artikel in het namelijk degenen die hun partner bijstaan en wetsvoorstel betreft het dienen als klankbord en daarmee verdienen ook zij veteranenregistratiesysteem. Ten behoeve van de onze erkenning en zorg. identificatie van veteranen en van de mogelijkheid Er is in de loop der jaren het nodige aan tot het informeren van veteranen over voor hen veteranenzorg ontwikkeld. Wat echter keer op keer belangrijke zaken op basis van de genoemde blijkt, is dat het huidige beleid onvoldoende artikelen 2 tot en met 8, worden hun proactief is, een versnipperd werkveld kent en dat persoonsgegevens verwerkt in een veteranen vaak het gevoel hebben van het kastje registratiesysteem. De minister is daarvoor naar de muur te worden gestuurd. Dit wetsvoorstel verantwoordelijk. De indieners gaan ervan uit dat wil die vers nippering opheffen en de toegang tot opname in dit systeem niet vrijwillig is of, anders zorg eenvoudig en duidelijk maken. Daartoe gezegd, dat verplichte opname noodzakelijk is. worden diverse al bestaande regelingen opgenomen Bij de beantwoording van vragen op dit punt in d e in de wet en enkele nieuwe toegevoegd: het Tweede Kamer hebben de initiatiefnemers veteranenregistratiesysteem, de instelling van één aangegeven dat zij zich realiseren dat dit een zorgloket, de veteranenombudsman en het recht op inmenging is in respectievelijk beperking is van de een uitkering van 80% van het laatstverdiende persoonlijke levenssfeer zoals opgenomen in de inkomen voor veteranen met ernstige Grondwet en het EVRM. Zij hebben ook aangegeven gezondheidsproblemen om te kunnen te werken dat de nog te ontwikkelen AMvB voorgelegd zal aan hun herstel. Dit laatste onafhankelijk van het moeten worden aan het College Bescherming moment waarop de gezondheidsproblemen zich Persoonsgegevens. Privacybescherming is voor mijn voordoen. fractie een groot goed. Ik zou dan ook de De PvdA-fractie kan zich, zoals gezegd, initiatiefnemers willen vragen, nog eens heel volledig vinden in het wetsvoorstel. Wij zien het als precies aan te geven wat in hun ogen de noodzaak een sluitstuk van jarenlange discussies waarbij is van verplichte registratie en waarom niet vrouwen en mannen die onder vaak zware volstaan kan worden met registratie op vrijwillige omstandigheden ergens in de wereld taken hebben basis. Wij hechten er eveneens zeer aan dat dit vervuld die hun zijn opgedragen door de punt te zijner tijd wordt voorgelegd aan het CBP. Nederlandse overheid, de erkenning en waardering De instelling van een aparte krijgen die zij verdienen, niet alleen in de vorm van veteranenombudsman als onderdeel van het de jaarlijkse Veteranendag, een veteranenpas en instituut Nationale ombudsman in zijn rol als een draaginsigne veteranen, maar ook en misschien onafhankelijke tweedelijnsvoorziening juichen wij wel juist door de in de wet opgenomen nieuwe toe. Ook de Nationale ombudsman zelf is positief 2 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. over deze keuze. Die draagt bij aan de erkenning benoemd tot burgemeester, maar nu als van de speciale problematiek van veteranen en waarnemer in de Zuid-Drentse gemeente De verhoogt de laagdrempeligheid voor veteranen en Wolden, een landelijke gemeente met zeventien hun relaties. Tegelijkertijd is het een praktische dorpskernen -- ik word al moe als ik eraan denk -- oplossing om te voorkomen dat twee naast elkaar slechts van elkaar gescheiden door beekdalen, staande instituten gaan ontstaan, wordt bevorderd stuwwallen en bospercelen. dat gebruikgemaakt kan worden van de kennis en Uw gehele bestuurlijke loopbaan speelde expertise die op dit onderwerp al bij de Nationale zich af in het noorden van ons land. Met uw ombudsman aanwezig is en omgekeerd kan de verkiezing tot lid van de Eerste Kamer zet u uw Nationale ombudsman zijn kennis op dit specifieke eerste stap in de landelijke politiek. Sommige terrein vergroten. In het jaarverslag van de vertegenwoordigers uit uw achterban beschouwen u Nationale ombudsman kunnen wij volgen welke als behartiger van de Noord-Nederlandse belangen adviezen zijn uitgebracht. Ik heb ook op dit punt in de senaat, maar ik twijfel er niet aan dat u deze nog een vraag. Hoe moet ik mij de in het nationale perspectief zult weten te plaatsen. veteranenombudsman voorstellen? Is het een Ik kan u aanduiden als een ambassadeur instituut binnen het instituut Nationale ombudsman pur sang van de Noord -Nederlandse cultuur, of vormt het een geïntegreerd onderdeel van de landschappen en monumenten, gelet op de vele werkzaamheden daarvan? bestuurlijke en toezichthoudende functies die u Het wetsvoorstel regelt dat de minister elke vervult en hebt vervuld in regionale organisaties die twee jaar verslag uitbrengt aan beide Kamers waarden op deze terreinen koesteren en promoten. omtrent de doeltreffendheid en effecten van de wet. Een paar voorbeelden: Het Groninger Landschap, Een belangrijke zaak, zeker nu de meeste artikelen Oude Groninger Kerken, Federatie in de wet nog nader uitgewerkt moeten worden in Monumentenorganisaties Groningen, Nationaal Park een AMvB. Mijn fractie kan zich goed voorstellen Lauwersmeer en ga zo maar door. dat niet pas over twee jaar, maar al bij de volgende Uw eerdere activiteiten op het vlak van begroting door de minister verslag wordt gedaan intergemeentelijke samenwerking en uw inzet in van de voortgang van de uitwerking van de wet. Ik partijverband voor opleidingen van wethouders en krijg graag een toezegging van de minister op dit raadsleden laten zien dat u veel waarde hecht aan punt. de kwaliteit van lokaal en regionaal bestuur. Tot slot heb ik nog een laatste vraag aan de De schat aan kennis en ervaring die u minister. Tot mijn vreugde heb ik gelezen dat de meebrengt, zet u in deze Kamer in als lid van de minister erin is geslaagd de 110 mln. te vinden die commissie voor Economische Zaken, Landbouw en nodig is voor het inlossen van de zogenaamde Innovatie, de commissie voor Infrastructuur, Milieu "ereschuld". Daar wil ik de minister zeer mee en Ruimtelijke Ordening, de commissie voor complimenteren. Bij de behandeling in de Tweede Verzoekschriften en natuurlijk de commissie Kamer heeft hij beloofd zijn uiterste best te doen waarvoor u nu het woord voert. dit nog in 2011 te regelen en hij heeft woord Ik hoop dat u in de komende tijd met zeer gehouden. Chapeau! Dat schept wel de verplichting veel plezier en resultaat uw werk als Kamerlid zult om nu ook snel te komen met een verrichten. Nogmaals van harte gelukgewenst. uitwerkingsregeling. Ik hoor graag van de minister wanneer wij die tegemoet kunnen zien. Mevrouw Vlietstra (PvdA): Dank u wel. Voorzitter. Het zal duidelijk zijn dat mijn fractie van harte instemt met het wetsvoorstel. Wij De vergadering wordt enkele ogenblikken wachten de beantwoording van onze vragen met geschorst. belangstelling af. *N De voorzitter: Mevrouw Vlietstra, van harte gelukgewenst met de maidenspeech die u zojuist De heer Ganzevoort (GroenLinks): Voorzitter. Ik hebt gehouden. begin graag met publiekelijk mevrouw Vlietstra te Met een ach tergrond in het vormingswerk, feliciteren met haar maidenspeech. cultureel werk en educatief werk voor vrouwen bent Oorlog is niet normaal. Vechten is niet u in 1982 voor het eerst gekozen tot lid van de normaal. Dat is de les die de meeste opvoeders hun gemeenteraad van Leeuwarden. Vervolgens bent u kinderen meegeven. Het is ook deel van de sinds 1986, nu 25 jaar, nagenoeg zonder pacifistische wortels van mijn partij. Conflicten los onderbreking werkzaam in het openbaar bestuur. In je op met woorden, niet met wapens, maar we Leeuwarden was u negen jaar wethouder van sluiten onze ogen niet voor de werkelijkheid dat onderwijs, financiën, stadsvernieuwing en sociale militair ingrijpen soms onvermijdelijk is ter vernieuwing en van 1991 tot 1995 tevens verdediging van het Koninkrijk of van de locoburgemeester. Aansluitend was u veertien jaar internationale rechtsorde. Maar het grondbesef blijft burgemeester van Winschoten. In deze periode was dat gevechtshandelingen nooit de ideale methode u nauw betrokke n bij het project Blauwestad, dat zijn, hooguit het laatste redmiddel. Oorlog is niet vanwege zijn grootschaligheid en bijzondere normaal en juist daarom heeft de overheid een karakter landelijk de aandacht trok. In februari bijzondere zorgplicht voor mensen die zij in die niet 2009 werd u lid van Gedeputeerde Staten in normale omstandigheden brengt. Wij zijn als Drenthe, met in uw portefeuille economische zaken samenleving verantwoordelijk voor de risico's en de en financiën. Per 5 oktober van dit jaar bent u weer gevolgen van deze inzet. De risico's kunnen groot 3 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. zijn, zoals we weten uit onderzoek rond de indieners en de regering denken over de bijvoorbeeld PTSS en zoals ik zelf merk bij gevolgen van veranderende manieren van trainingen over trauma die ik geef aan de geestelijk oorlogsvoering en over een ruimhartige omgang verzorgers in de krijgsmacht. met deze definities wanneer de omstandigheden Omdat oorlog niet normaal is, is de fractie wijzigen -- dat zal ongetwijfeld gebeuren -- zodat er van GroenLinks de indieners van de Veteranenwet niet opnieuw mensen tussen wal en schip vallen. dankbaar voor hun initiatief. Het is in onze ogen Want oorlog is niet normaal. Het mag dat in ons een sterk intentionele wet. Voordat concrete kaders denken ook nooit worden. Wij zijn als samenleving en maatregelen worden aangewezen, maakt de wet erkenning en zorg schuldig aan wie zich voor ons in eerst de intentie glashelder. Onze minister voert gevaar begeven. een beleid dat is gericht op het bevorderen van erkenning en waardering. Onze minister heeft een *N zorgplicht voor militairen die worden ingezet en hun relaties. Die beide dimensies zijn van belang: De heer Van Kappen (VVD): Voorzitter. Alvorens ik erkenning en zorg. Het is ook van belang dat dit begin aan mijn bijdrage wil ook ik mevrouw niet zuinig maar ruiterlijk is geformuleerd, tot en Vlietstra van harte feliciteren met haar met een inkomensvangnet en een maidenspeech. veteranenombudsman. Het intentio nele karakter Het is een voorrecht om vandaag het woord van de wet heeft natuurlijk gevolgen voor de te mogen voeren over het wetsvoorstel dat in de begrenzing en de definitie. Ik wil graag op dat punt wandeling wordt aangeduid met de "Veteranenwet". een enkele vraag stellen. Dit wetsvoorstel heeft een lange voorgeschiedenis Het criterium om onder de reikwijdte van en het feit dat het wetsvoorstel nu eindelijk voorligt deze wet te vallen is dat men militair moet zijn of in deze Kamer, is in eerste instantie te danken aan ongeveer daaraan gelijkgesteld en men gediend de Tweede Kamer, die het initiatief tot dit heeft onder oorlogsomstandigheden dan wel wetsvoorstel heeft genomen. Eindelijk is de deelgenomen heeft aan een missie ter handhaving erkenning van en de waardering voor veteranen of bevordering van de internationale rechtsorde. wettelijk vastgelegd en is er tevens ordening Dat lijkt duidelijk, maar toch. In de hedendaagse aangebracht in het verwarrende doolhof aan wereld heeft oorlog soms heel andere gestalte n dan regelingen waar veteranen gebruik van kunnen vroeger en daarbij zijn termen als maken. De initiatiefnemers, maar in het bijzonder "oorlogsomstandigheden" en "missie" niet altijd mevrouw Eijsink als voortrekker, verdienen dan ook helemaal toereikend. Zo valt bijvoorbeeld de strijd alle lof voor dit initiatief. Onze lof strekt zich tevens tegen terrorisme niet per definitie onder deze uit tot de minister en alle adviseurs en ambtenaren termen, maar is het wel degelijk een vorm van bij Defensie die hard hebben gewerkt om het gewapende strijd. Moeten we dan ook niet spreken voorliggende wetsvoorstel te realiseren. over veteranen? Het bijzondere is dat dit De nota naar aanleiding van het verslag initiatiefwetsvoorstel gedragen wordt door alle noemt als reden voor een bijzondere positie dat partijen in de Tweede Kamer. En dat komt niet "alleen voor militairen het lopen van risico's het vaak voor. Dat feit op zich is al een duidelijk signaal hoofdkenmerk van het beroep is, dat zij door dat de zorgplicht voor veteranen de politieke tegenstanders actief naar het leven worden gestaan scheidslijnen overstijgt. En zo hoort dat ook. en zij actief geweld moeten gebruiken om deze Immers, hoe men ook denkt over nut en noodzaak tegenstanders te doden of buiten gevecht te van de missies die de krijgsmacht worden stellen". Geldt dat niet in potentie ook sterk bij de opgedragen, militairen hebben de plicht om de door strijd tegen terrorisme, waaronder terugkijkend de wettige regering opgedragen taken uit te bijvoorbeeld ook de militairen die ingezet werden voeren. Weigeren is geen optie en levert meestal bij de treinkaping in 1977? Wat betekent het voor ook nog een strafbaar feit op. Ook hebben de samenwerking tussen Defensie en politie bij DSI militairen geen stakingsrecht. Het is dan ook en UIM? Hoe wordt hier omgegaan met de vraag alleszins redelijk dat de Staat een extra zorgplicht wie wel en wie niet een beroep mag doen op heeft voor militairen. Met dit wetsvoorstel is deze erkenning en zorg? zorgplicht verankerd in de wet. Dit wetsvoorstel Eenzelfde vraag speelt bij de gewijzigde verdient dan ook onze volledige steun. methoden van oorlogsvoering die ontstaan door De Tweede Kamer en de Raad van State nieuwe technologie. Gaat bijvoorbeeld een hebben prima werk verricht en heel veel vragen en dronepiloot op missie als hij of zij op afstand, zeg knelpunten zijn tijdens het wetgevingsproces aan vanuit een commandolocatie in Nederland, ergens de orde geweest en ook opgelost. Toch heeft de ter wereld gronddoelen aanvalt en 's avonds weer VVD-fractie nog wel een aantal vragen en bij zijn gezin aan tafel aanschuift? Zijn dat dan opmerkingen bij dit wetsvoorstel. oorlogsomstandigheden? Enerzijds is er geen De definitie van "veteraan" is enerzijds erg sprake van persoonlijke geweldsrisico's. Anderzijds ruimhartig, maar anderzijds toch weer beperkend. blijkt ook hier wel degelijk PTSS te kunnen Een veteraan is volgens het wetsvoorstel: "De optreden. militair, de gewezen militair, of de gewezen Met deze vragen stelt mijn fractie niet de dienstplichtige, van de Nederlandse krijgsmacht, wet of de gebruikte definities als zodanig ter dan wel van het Koninklijk Nederlands-Indisch discussie en we zullen blij zijn als deze wet Leger, alsmede degene die behoorde tot het inderdaad wordt aangenomen. Wel vragen wij hoe vaarplichtig koopvaardijpersoneel, die het 4 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

Koninkrijk der Nederlanden heeft gediend onder omstandigheden". In dit wetsontwerp komt de oorlogsomstandigheden dan wel heeft deelgenomen toevoeging "of daarmee overeenkomende aan een missie ter handhaving of bevordering van omstandigheden" niet meer voor. Ik vraag me af de internationale rechtsorde voor zover deze missie wat de overwegingen zijn geweest om deze bij regeling van Onze Minister is aangewezen". beperking in te voeren. Wat is het gevolg van deze Dat is een ruimhartige definitie. Er is beperking van de definitie? Wat voor soort missies bijvoorbeeld geen tijdslimiet verbonden aan het en welke groepen militairen worden hierdoor verblijf in een missiegebied en dat kan problemen buitengesloten? Graag een antwoord van z owel de veroorzaken in de uitvoering van de wet. Wat doe initiatiefnemers als de minister op deze vraag. je bijvoorbeeld met een militair die wordt In het verlengde hiervan is het mij een uitgezonden voor een missie en die door doorn in het oog dat een groep militairen, die de familieomstandigheden, of omdat hij gewond is veteranenstatus meer dan verdiend heeft, ook met geraakt, al na bijvoorbeeld een dag of een uur, dit wetsvoorstel buiten de boot blijft vallen. Het moet repatriëren? Heeft hij/zij nu wel of niet recht gaat hier om de militairen van de Bijzondere op de status van veteraan? Ruimhartig is mooi, Bijstandeenheid -- BBE -- van het korps Mariniers, maar al te ruimhartig leidt tot devaluatie van het die in 1977 een einde hebben gemaakt aan de begrip "veteraan" en dat is niet in het belang van treinkaping en de daarop volgende gijzelingsactie de veteranen. Een oplossing voor dit probleem zou bij De Punt. Eerdere verzoeken van deze groep kunnen zijn om de minister van Defensie een militairen om de veteranensta tus te verkrijgen op discretionaire bevoegdheid toe te kennen om in dit grond van de eerdere definitie van het begrip soort gevallen te beslissen. We leggen het veteraan, zijn door defensie altijd afgedaan met de probleem dan weliswaar op het bordje van de argumenten dat er bij deze actie geen sprake was minister, maar hij is wel degene die het beste zicht van oorlogsomstandigheden, noch van daarmee heeft op alle feiten en omstandigheden die in overeenkomende omstandigheden en dat de actie voorkomende gevallen een rol spelen. Ik ben bij De Punt een vorm van politieoptreden zou zijn benieuwd hoe zowel de initiatiefnemers als de geweest, die bovendien had plaatsgevonden op minister tegen dit uitvoeringsprobleem en de Nederlands grondgebied. Voorts was defensie bang voorgestelde oplossing aankijken. voor precedentwerking. Ik vind dit echt een uiterst zuinige en wat De heer Van Boxtel (D66): De heer Van Kappen bureaucratische opstelling. Het ging hier immers had het over de discretionaire ruimte die hij aan de om een complexe en unieke missie die het minister wil toekennen. Op zichzelf begrijp ik dat operationele vermogen van het politieapparaat maar ik vond het voorbeeld wat ongelukkig. Want verre overschreed; anders was er geen beroep als een militair, ook al is hij maar één dag gedaan op de BBE. De BBE werd als militaire uitgezonden, levengevaarlijk gewond raakt en voor eenheid in opdracht van de Nederlandse regering de rest van zijn leven gehandicapt blijft, kan die ingezet in een situatie die zich normaliter alleen toch ook aanspraak maken op die wet of niet? voordoet onder oorlogsomstandigheden of daarmee overeenkomende omstandigheden. De heer Van Kappen (VVD): In dat geval wel, maar Ter adstructie het volgende: er was een wat als hij naar huis moet omdat hij plotseling een heftig vuurgevecht met een georganiseerd aanval van heimwee krijgt? Heeft hij dan ook recht optredende groep zwaar bewapende tegenstanders; op een veteranenstatus? er werden zowel mitrailleurs als andere automatische wapens ingezet; er werden zware -- De heer Van Boxtel (D66): Ja, dat klopt, maar u militaire -- explosieven gebruikt om de "instap" noemde twee voorbeelden. U had het er ook over mogelijk te maken; er werden als dat je na één dag al terug kunt. afleidingsmanoeuvre gevechtsvliegtuigen van het type Starfighter ingezet; er vielen acht doden; twee De heer Van Kappen (VVD): Het kan zijn vanwege mariniers werden neergeschoten en een familieomstandigheden of omdat je gewond geraakt onderofficier die had deelgenomen aan de actie bent. Afijn, er is een heel scala aan mogelijkheden. moest vervolgens, in verband met Het is heel lastig om dat nu per geval te doodsbedreigingen, met zijn gehele familie behandelen. Daarom wil ik graag dat de minister langdurig in het buitenland worden geplaatst; drie daar een discretionaire bevoegdheid in krijgt. Is dit mariniers die aan de operatie hadden deelgenomen antwoord naar tevredenheid, mijnheer Van Boxtel? vertoonden na enige tijd PTSS-achtige verschijnselen. Zo kan ik nog wel een tijdje De heer Van Boxtel (D66): Ja. doorgaan. Je kunt een dergelijke operatie naar De heer Van Kappen (VVD): Voorzitter, aan de ene redelijkheid niet duiden als politieoptreden, zeker kant is de in dit wetsvoorstel geformuleerde niet in die tijd. Er werd weliswaar in bijstand een definitie van het begrip veteraan dus erg ruim, politietaak uitgevoerd , het strafrechtelijk maar aan de andere kant is er juist een beperking handhaven van de rechtsorde, maar de situationele ingevoerd van het begrip veteraan. Immers, in de omstandigheden en de complexiteit van de operatie definitie van het begrip veteraan, zoals die in het gingen het operationele vermogen van de verleden door defensie werd gehanteerd, is het politieorganisatie ver te boven. Er was weliswaar begrip "oorlogsomstandigheden" verruimd met de geen sprake van oorlogsomstandigheden, maar wel toevoeging "of daarmee overeenkomende van een situatie die zich normaliter alleen voordoet 5 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. onder oorlogsomstandigheden of daarmee mening dat zij ook de veteranenstatus toegekend vergelijkbare omstandigheden. Immers, de situatie zouden moeten krijgen? werd gekenmerkt door langdurige gevechtshandelingen tegen een georganiseerde De heer Van Kappen (VVD): Het verschil is dat de groep tegenstanders die bovendien beschikte over BBE -- dat is de club die de echte instap heeft een grote vuurkracht. Overigens werd aan de twee gedaan; de club in de binnenring -- verzocht heeft mariniers die gewond raakten tijdens deze actie het om de veteranenstatus. Ik heb geen verzoek gezien "draaginsigne gewonde" toegekend. Opvallend is van vliegers van Starfighters. Er waren in totaal dat de voorwaarden om in aanmerking te komen meer dan 1500 militairen in de buitenring voor dit draaginsigne, identiek zijn aan de betrokken bij die hele operatie. Op 10 km afstand toentertijd werden de wegen ook afgesloten met YPR- geldende voorwaarden om de veteranenstatus te pantserrupsvoertuigen. Ik denk dat je in alle verkrijgen, met dien verstande dat men wel redelijkheid en billijkheid die mensen niet in gewond moet zijn geraakt. Dus, of het draaginsigne aanmerking moet laten komen voor de gewonden is ten onrechte aan deze twee mariniers veteranenstatus. Het gaat mij om de eenheid die uitgereikt, of de veteranenstatus is ten onrechte het klusje geklaard heeft, die in de binnenring de onthouden aan de overige militairen van de BBE die daadwerkelijke aanval heeft uitgevoerd. de actie bij De Punt hebben uitgevoerd. Iets anders Voorzitter. Tijdens de overigens plezierige kan ik er echt niet van maken. en constructieve gesprekken over dit onderwerp, Dat de actie plaatsvond op Nederlands die ik met een aantal van de initiatiefnemers van grondgebied vindt mijn fractie ook geen reden om dit wetsvoorstel heb gevoerd, is het idee geopperd militairen de veteranenstatus te onthouden. Het om de waardering en erkenning voor de militairen onderscheid tussen interne en externe veiligheid is van de toenmalige BBE tot uitdrukking te brengen immers door het optreden tegen asymmetrisch door hen met terugwerkende kracht het optredende terroristische en criminele groeperingen gevechtsinsigne toe te kennen. Dit vindt mijn al geruime tijd volledig vervaagd. Dit wordt nog fractie op zichzelf een prima idee, maar helaas is eens bevestigd door de derde hoofdtaak van mij gebleken dat dit insigne slechts met defensie , die het ondersteunen van civiele terugwerkende kracht tot het jaar 2001 kan worden autoriteiten in binnen- en buitenland behelst. toegekend. Ook hier vallen deze militairen dus weer Organisaties zoals de Dienst Speciale Interventies buiten de boot. Misschien ziet de minister nog (DSI), die voor ongeveer twee derde uit militairen mogelijkheden? bestaat en de Unit Interventie Mariniers (UIM), die Los van de eventuele mogelijkheid om volledig uit militairen bestaat, zijn daar zelfs alsnog met terugwerkende kracht het specifiek voor opgericht. gevechtsinsigne toe te kennen aan deze oud- De vrees voor precedentwerking die uit zou militairen, blijft het toekennen van de gaan naar andere groepen militairen zoals de veteranenstatus aan deze groep oud-militairen voor militairen die hebben gediend tijdens de Koude de VVD-fractie de eerste prioriteit. Immers, de Oorlog, militairen die hebben gediend bij de veteranenstatus is niet alleen een blijk van voormalige Troepenmacht in Suriname (TRIS), de erkenning en waardering, maar geeft ook toegang EOD, et cetera, mag naar onze mening geen reden tot de faciliteiten die verbonden zijn aan deze zijn om de militairen van de voormalige BBE die status. Zij hebben daar naar onze mening recht op. indertijd werden ingezet bij de treinkaping bij De De VVD-fractie vraagt dan ook met nadruk Punt, uit te sluiten van het verkrijgen van de aandacht voor deze vergeten groep militairen en veteranenstatus. Het verschil tussen de inzet van verzoekt de minister het nodige te doen om deze de BBE en de inzet van deze andere groepen militairen alsnog de veteranenstatus toe te kennen. militairen, is gelegen in de situationele en Met het alsnog toekennen van de veteranenstatus operationele omstandigheden waaronder deze aan de betrokken militairen wordt een ereschuld uit militairen hun belangrijke werk hebben gedaan of, het verleden ingelost en krijgen deze militairen in het geval van de EOD, nog steeds doen. alsnog de erkenning en waardering waar zij recht Voorzitter, er was en is geen sprake van op hebben. Dat past ook binnen de geest van dit gemandateerde geweldsuitoefening door deze wetsvoorstel, waarin de erkenning en waardering militairen onder complexe operationele voor het veeleisende en soms gevaarlijke werk van omstandigheden en er werd en wordt ook geen militairen centraal staan. geweld tegen deze militairen uitgeoefend door een Op het gevaar af de discussie te zwaar bewapende groep georganiseerd optredende compliceren, wil ik toch nog een bijkomend tegenstanders. Wel was en is er natuurlijk altijd argument aanvoeren en dat is dat de militairen die sprake van bedrijfsrisico's die het militaire beroep indertijd zijn ingezet tijdens de politionele acties in ook in vredestijd nu eenmaal met zich meebrengt. het voormalig Nederlands-Indië en tijdens de confrontatie met Indonesische infiltranten in De heer Marcel de Graaff (PVV): Mijnheer Van Nederlands Nieuw -Guinea, wel specifiek worden Kappen, u had het over het toekennen van de genoemd in de definitie. Maar, noch in Nederlands- veteranenstatus aan de g ewonde militairen die Indië, noch in Nieuw -Guinea was er strikt genomen hebben opgetreden bij De Punt. Daar zijn ook sprake van oorlogsomstandigheden, overigens wel gevechtspiloten, gewondenverzorgers en een aantal van daarmee overeenkomende omstandigheden. andere mensen actief geweest, die ook op dat Voorts vond de inzet plaats op het toenmalige moment lid waren van de krijgsmacht. Bent u van grondgebied van het Koninkrijk der Nederlanden. 6 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

Om misverstanden te voorkomen: wij complimenten; een ereschuld van de bv Nederland vinden het terecht dat deze militairen onder de aan deze kwetsbare groep oud-militairen is hiermee definitie vallen; bovendien was hun op grond van ingelost. De VVD-fractie hoopt oprecht dat wij de de oude definitie a l de veteranenstatus toegekend, ereschuld aan oud-militairen van de BBE, die zijn maar het maakt het des te moeilijker om te ingezet bij "De Punt", ook zullen inlossen. Het kan, accepteren dat de veteranenstatus is onthouden het is een kwestie van willen. aan de militairen van de toenmalige BBE die, naar onze mening, volledig aan de voorwaarden voldoen *N van de oude definitie van veteraan. Graag de visie van de minister op ons voorstel om de oud- De heer Franken (CDA): Voorzitter. Graag wil ik militairen van de BBE, die indertijd een einde allereerst mevrouw Vlietstra nogmaals feliciteren hebben gemaakt aan de treinkaping en de met het houden van haar maidenspeech waarin zij daaropvolgende gijzelingsactie bij De Punt, alsnog zo eloquent het aan de orde zijnde onderwerp heeft de veteranenstatus toe te kennen. behandeld. Afhankelijk van het antwoord van de minister, De leden van de CDA-fractie willen hun overweeg ik om hiertoe een motie in te dienen. Het waardering uitspreken voor het feit dat de gaat volgens mijn informatie over een groep van initiatiefnemers hebben bewerkstelligd dat de ongeveer 45 (oud)militairen. bijzondere zorgplicht van de overheid, waarop de Ik wil voorts benadrukken dat wij in de veteraan en diens relaties aanspraak zouden mogen toekomst dit soort problemen moeten voorkomen. maken, thans in een wet zal worden neergelegd. Ik meen dat de heer Ganzevoort hierop ook al heeft Hiermee wordt de behoefte aan erkenning en geduid. De in dit wetsvoorstel geformuleerde waardering van veteranen voor hun inzet en de definitie van het begrip "veteraan" lijkt impliciet het risico's die zij hebben gedragen, bevestigd. Graag toekennen van de veteranenstatus uit te sluiten aan danken wij de indieners ook voor het werk dat zij militairen die bij eventuele toekomstige operaties, daartoe hebben verzet, de inspanning die zij tegen terroristische groeperingen, op het daartoe hebben gepleegd. Ik spreek in het grondgebied van het Koninkrijk der Nederlanden bijzonder waardering uit voor de voorzitter, excuus, worden ingezet. Ook de memorie van toelichting voor de voortrekker -- dit was misschien een bijna biedt geen duidelijkheid. Ik denk bij dit soort Freudiaanse vergissing -- mevrouw Eijsink, en ik wil operaties in eerste instantie aan de inzet van daarbij ook graag het oud-lid van de Tweede militairen die zijn ingedeeld bij de DSI en de UIM, Kamer, Ine Aasted Madsen betrekken. maar mogelijk ook aan andere militaire eenheden. Het brede initiatief heeft geleid tot een De kans op een dergelijke toekomstige inzet is gedegen wetsvoorstel waarbij de CDA-fractie met zeker niet denkbeeldig. Deze onduidelijkheid moet instemming heeft gezien dat de indieners het naar de mening van mijn fractie worden opgeheven advies van de Raad van State nauwkeurig hebben zonder dat overigens de invoering van dit gevolgd, zodat het geheel in overeenstemming is wetsvoorstel mag worden vertraagd. Een mogelijke met de noodzakelijke wetsystematiek en tevens oplossing zou kunnen zijn, dat wij hier en nu inhoudelijk aangeeft hoezeer de bijzondere bepalen en vastleggen dat ook acties uitgevoerd op rechtspositie van de militair een bijzondere het grondgebied van het Koninkrijk "bij regeling zorgplicht van de overheid met zich brengt. van Onze Minister kunnen worden aangewezen als De leden van de CDA-fractie hebben nog een missie ter handhaving of bevordering van de een drietal vragen. In de eerste plaats vragen wij internationale rechtsorde". Eventueel kan deze ons af of de definitie van het begrip "veteraan" wel aanwijzing ook achteraf geschieden als de feiten en zo is als deze moet zijn. In de reactie op het advies omstandigheden dit rechtvaardigen. De minister van de Raad van State merken de indieners op dat zou dit kunnen vastleggen in ministeriele zij voor een "ruime" definitie hebben gekozen. Ruim regelgeving. Dan zijn we er mijns inziens en valt moet dan worden opgevat in de zin dat zowel de een dergelijke missie binnen het kader van de actief dienende als de gewezen militair daaronder definitie. Gezien de vervagende grenzen tussen moet worden begrepen, terwijl er geen onderscheid interne en externe veiligheid is dit ook een wordt gemaakt in de uitgevoerde taken; het betreft passende oplossing. Afhankelijk van het verloop zowel de infanterist in de vuurlinie als de van dit debat houd ik een motie hiertoe achter de gewondenverzorger daarachter. Wij missen echter hand. Graag de visie van zowel de minister als de de groep waarover de heer van Kappen al heeft initiatiefnemers op dit voorstel. gesproken, te weten de (gewezen) militairen of Ter afronding nog een afsluitende dienstplichtigen die door hun inzet tegen opmerking. De VVD-fractie is bijzonder verheugd terroristische of criminele groeperingen dezelfde of dat de financiële middelen zijn gevonden die nodig gelijksoortige risico's hebben gelopen als de zijn om de schadeclaim af te wikkelen van de militairen die onder oorlogsomstandigheden hebben oorlogsslachtoffers die gewond zijn geraakt tijdens gediend. Het gaat erom dat de eerst genoemden uitzendingen in het kader van oorlogs- of niet onder de formele omschrijving vallen, maar wel crisisbeheersingsoperaties van voor juli 2007. hetzelfde hebben meegemaakt of doorgemaakt als Zowel de initiatiefnemers van het voorliggende degenen die wij als veteraan voor een bijzondere wetsvoorstel als de minister persoonlijk hebben zorg in aanmerking willen laten komen. Bovendien zich, in het verlengde van de behandeling van dit geldt dat "oorlogsomstandigheden" niet meer altijd wetsvoorstel, met grote energie ingezet om dit voor zijn te herleiden tot een situatie die alleen ontstaat elkaar te krijgen. Onze welgemeende nadat er een formele oorlogsverklaring is gedaan. 7 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

Daarmee is een ruimte voor interpretatie ontstaan. een stuk land toe, de Mucia prata, groot genoeg om Het zou aanbeveling verdienen deze ruimte te in zijn levensonderhoud te voorzien. expliciteren in die zin, dat wij gaan spreken van een Ziehier, het vroege voorbeeld van de met oorlogsomstandigheden vergelijkbare situatie. bijzondere zorgplicht van de overheid voor de Daaraan zouden wij dan wel de beperking moeten militair die actief op een missie is ingezet. Voor ons verbinden dat de definitie in die situaties ook alleen ligt de Veteranenwet die juist ziet op deze groep mag worden toegepast op degenen die als militair mannen en vrouwen, die in geen enkel opzicht zijn ingezet. De groep blijft beperkt tot dezelfde onderdoen voor deze legendarische Scaevola. categorie, maar de omschrijving van de situatie Terecht spreekt de wet in artikel 2.1 over de wordt aangepast. "erkenning van de verdiensten van veteranen, van Een tweede vraag is een meer feitelijke erkenning van de mogelijke gevolgen van de inzet vraag, namelijk of de regeling voor wat betreft de voor hun gezondheid en van waardering die inkomensvoorziening, die wordt beoogd, wel veteranen op grond van hun verdiensten toekomt". voldoende duurzaam is. Het gaat om een steun in In deze erkenning van deze verdiensten van hen, de rug zonder open einde. Het karakter is die zich daadwerkelijk bereid hebben getoond hun activerend. De voorziening moet dienen om de leven op het spel te zetten voor het vaderland, veteraan weer aan het werk te krijgen. Zijn de drukt de overheid namens elk lid van die voorwaarden om er gebruik van te maken wel samenleving haar dankbaarheid uit. voldoende dwingend omschreven? Een samenleving die haar veteranen niet Mijn derde -- tevens laatste -- vraag is of eert, heeft geen zelfrespect en geen eigenwaarde. de veteranenombudsman wel dicht genoeg staat bij De leden van de PVV-fractie zijn van mening dat de het specifieke karakter van het militaire bedrijf. We Staat in deze erkenning "ruimhartig" moet zijn; ik kennen in Nederland -- zoals in veel ons heb dit woord al een aantal keren horen noemen, omringende landen -- om de reden van dit onder andere door de heer Ganzevoort en Van specifieke karakter een gespecialiseerde militaire Kappen. In deze wet is de erkenning geformaliseerd rechter. Zou iets dergelijks niet ook moeten gelden in de bijzondere zorgplicht en geconcretiseerd in de voor de ombudsman, die klachten behandelt welke faciliteiten die de veteranen in deze wet worden betrekking hebben op het specifieke karakter van toegekend. Maar let op: het oorspronkelijke door militairen uit te voeren acties? voorstel van wet kende een andere, ruimere Wij wachten het antwoord van de indieners definitie van "veteraan". Waar de wet nu, in artikel met belangstelling af. 1, lid c, spreekt van: "heeft gediend onder oorlogsomstandigheden dan wel heeft deelgenomen *N aan een missie ter handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde voor zover deze missie De heer Marcel de Graaff (PVV): Voorzitter. Ik wil bij regeling van Onze Minister is aangewezen", allereerst mevrouw Vlietstra feliciteren met haar sprak het oorspronkelijke voorstel nog van maidenspeech. Het is een bijzonder moment om je "oorlogsomstandigheden of daarmee eerste redevoering in deze Kamer te houden. overeenkomende situaties, inbegrepen Daarnaast feliciteer ik namens de leden van internationale vredesmissies binnen en buiten het de PVV-fractie de initiatiefnemers en de regering verband van de Verenigde Naties". Door het met het feit dat de Veteranenwet nu in de Eerste weglaten van de frase "of daarmee Kamer wordt besproken. Daarover is echter al overeenkomende situaties" wordt de wet op een genoeg gezegd, dus ik zwijg erover. Ik ga essentieel punt gewijzigd. Door deze wijziging lijkt onmiddellijk verder met de inhoud. het alsof militairen die op het grondgebied van het De totstandkoming van de wet kent een Koninkrijk der Nederlanden hun leven wagen in de relatief korte geschiedenis, waarin desalniettemin strijd tegen het internationale terrorisme plotseling toch een essentieel element is gewijzigd. Dit buiten deze definitie vallen. Ik zeg dat het "lijkt" element baart mijn fractie zorgen. ik kom op dit dat zij buiten deze definitie vallen, omdat ik mij niet punt via een korte omweg, die ons terugvoert naar kan voorstellen dat dit de bedoeling is van de een van de oudste veteranen in de Westerse initiatiefnemers of de regering. geschiedenis, namelijk Gaius Mucius Scaevola. Wie Ik ga ervan uit dat zij bekend zijn met de werd niet tijdens de Latijnse les gegrepen door het ontwikkeling van de asymmetrische oorlogsvoering. verhaal van deze moedige Romein die tijdens een De heer Van Kappen zei het al: om aan deze speciale undercover operatie achter de vijandige ontwikkeling het hoofd te bieden is onder andere de linies werd gegrepen en voor de Etruskische koning Unit Interventie Mariniers opgericht, een unit van Lars Porsenna werd geleid? In een combinatie van mannen en vrouwen die worden ingezet in situaties fysieke hardheid, mentale weerbaarheid en waarin sprake is van extreem gevaarlijke en psychologisch inzicht stak Mucius zijn rechterhand gewelddadige dreiging. in de vlam van een brandende toorts tot hij zwart Ook wil ik aandacht vragen voor een g roep verkoold was, zonder een krimp te geven. Hij wees die uiterst risicovol werk doet en waarvan het de koning erop dat er in Rome nog 300 special werkterrein telkens is verbreed: de Explosieven forces zoals hij klaar stonden om deze koning te Opruimingsdienst Defensie. Voorheen beperkte het grazen te nemen. De afloop is geschiedenis: werkterrein van deze dienst zich namelijk tot het Porsenna trok zich wijselijk terug, maar te Rome ruimen van bommen uit de Tweede Wereldoorlog werd Mucius als een held binnengehaald; hij op Nederlands grondgebied. We zien echter dat verwierf onsterfelijke roem en de senaat kende hem deze expertise in toenemende mate ook op 8 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. buitenlandse missies wordt ingezet, met Detachments, eveneens onder de definitie van toenemende risico's. "veteraan" vallen? Zo nee, waarom niet? Namens de leden van de PVV-fractie wil ik de initiatiefnemers en de regering vragen of zij De heer Van Kappen (VVD): Voorzitter. Ik wilde militairen, die op het grondgebied van het even terug naar de EOD, waarover ik in mijn eigen Koninkrijk der Nederlanden zijn ingezet om aan een verhaal ook al wat zei. Ik heb een groot respect terroristische dreiging het hoofd te bieden of om op voor het werk van de EOD, maar deze dienst te treden in situaties vergelijkbaar met verricht in totaal andere operationele en oorlogssituaties, deze erkenning, zoals situationele omstandigheden zijn riskante werk: er geformuleerd in de Veteranenwet, willen wordt niet op deze mensen geschoten, zij hebben onthouden. Menen zij dat de verdiensten van deze niet te maken met ingewikkelde rules of militairen minder zijn dan die van anderen, die in engagement. Er is wel sprake van een vergelijkbare omstandigheden buiten het Koninkrijk bedrijfsrisico: als er wat fout gaat, zijn ze een hand wel onder de definitie van "veteraan" vallen? kwijt, of dood. Maar in volle vredestijd kan dat Eerder in het betoog pleitte ik al voor iedere militair overkomen; als hij uit een vliegtuig ruimhartigheid in de dank en erkenning voor de springt en de parachute gaat een keer niet open, is helden die hun leven riskeren en riskeerden voor dat ook heel vervelend. Dat lijkt mij echter het onze democratie, voor vrede en veiligheid. Mijn normale bedrijfsrisico dat militairen nu eenmaal fractie acht de verdiensten en de waardering die lopen. Dit geldt ook voor de EOD: het werk is niet hun toekomt, en de gevolgen die zij van hun inzet ongevaarlijk, maar er zijn zeer vele ondervinden, niet minder dan die welke zo werkzaamheden in volle vredestijd die gevaarlijk glashelder onder de definitie vallen. zijn. Als een EOD'er wordt uitgezonden en hij doet dat werk in Afghanistan, is hij automatisch De heer Ganzevoort (GroenLinks): Voorzitter. veteraan. Het werk hier in Nederland valt volgens Graag een puntje van opheldering. Ik hoorde dat de mij echter onder het normale bedrijfsrisico dat heer De Graaf het had over de Explosieven militairen ook in volle vredestijd lopen. Opruimingsdienst. Is hij van mening dat de leden daarvan altijd onder de definitie van "veteraan" De heer Machiel de Graaf (PVV): Ik ben blij dat de zouden moeten vallen, of alleen wanneer zij in het heer Van Kappen zijn standpunt in zijn interruptie buitenland opereren? Of meent hij dat het werk dat verduidelijkte. Ik denk echter dat dit niets afdoet zij doen, überhaupt vergelijkbaar is met aan het verhaal dat ik heb gehouden. En als het er oorlogsomstandigheden? Dat is mij niet helemaal al wel wat aan afdeed, dan heeft hij geen vraag duidelijk. gesteld. Ik ga hier dus verder niet op in. Ik had maar een paar minuten en volgens De heer Machiel de Graaf (PVV): Ik wil hier pleiten mij zijn die nu wel voorbij. Ik wil afsluiten met de voor ruimhartigheid. Ik wil inderdaad alle leden van zin: wij zijn benieuwd naar de antwoorden van de de EOD onder de definitie van "veteraan" laten regering en de initiatiefnemers en zien hun vallen, omdat zij keer op keer met een onbekend antwoorden met belangstelling tegemoet, alvorens risico voor het eigen leven hun werk verrichten. wij een definitief oordeel over deze wet uitspreken.

De heer Ganzevoort (GroenLinks): Met alle respect voor het werk dat door hen gebeurt -- want daar De voorzitter: Dank u. Dat waren nog eens tijden, wil ik niets aan afdoen -- maar is dat volledig die van meneer Scaevola! En in het Oude Rome vergelijkbaar met het werk van mensen die zich was er ook alleen maar een senaat. volledig in de vuurlinie moeten begeven? Het ** werken aan een explosief, hoe riskant ook, lijkt mij *N toch va n een andere orde, een andere militaire ervaring met bijvoorbeeld een andere tijdsdruk, dan De heer Van Boxtel (D66): Ja, voorzitter. Ik wilde een daadwerkelijk gevecht. bijna aanhaken met het voorbeeld dat in het oude Perzische Rijk helemaal nooit oorlog werd gevoerd; De heer Machiel de Graaf (PVV): Daarin heeft de daar werd het rijk groter door overreding. Darius, heer Ganzevoort natuurlijk gelijk. Maar militairen de koning van Perzië, is hier weleens aangehaald. die voor een missie worden uitgezonden en zich, Hij was een vredelievende vorst, die alleen door bijvoorbeeld, op Malta bevinden om onderhoud aan overreding zijn rijk groter maakte. Maar mijn vliegtuigen te plegen, vallen evengoed onder deze complimenten, ook aan het adres van mevrouw definitie als soldaten die met het geweer in de hand Vlietstra, voor haar maidenspeech. Dit is een mooi in de frontlinies staan. Ik denk dat we in dit debat onderwerp om je eerste verhaal in deze senaat over die kant niet op moeten en ook hierin ruimhartig te houden. moeten zijn. De fractie van D66 is verheugd dat dit in de Ik vervolg mijn betoog met de volgende Tweede Kamer breed geste unde vraag, iets wat de heer Van Kappen al aanhaalde: initiatiefwetsvoorstel voor de Veteranenwet heeft de minister van Defensie de discretionaire vandaag in dit huis kan worden besproken. Aan de bevoegdheid om in bijzondere gevallen een militair andere zijde van het Binnenhof is inmiddels veel aan te merken als veteraan? Als laatste vraag ik de tijd en moeite geïnvesteerd om de waardering, minister of hij kan bevestigen dat de erkenning en zorg voor de veteranen in de wet te antipiraterijeenheden, de Vessel Protection 9 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. verankeren en zo te komen tot een proactief, Een groot compliment, omdat hij het tijdig bij geïntegreerd en preventief beleid. elkaar heeft weten te krijgen. Het voorstel dat vandaag ter bespreking voorligt, is Mijn fractie is al met al tevreden over het een product van vruchtbare samenwerking tussen onderhavige wetsvoorstel. Indien bovenstaande volksvertegenwoordigers met zeer diverse punten in de eerste termijn van de indieners nader achtergronden, maar in dit kader wel met een toegelicht kunnen worden, dan kan ik nu al wel gelijke doelstelling. Wat dat betreft denk ik dat hier verklappen dat mijn fractie geen grote op een heel mooie manier de wil van de bevolking onoverkomelijke bezwaren tegen het wetsvoorstel tot uiting wordt gebracht. heeft. Integendeel: wij zullen dan graag voluit onze Er is tijdens de voorbereiding veel steun aan het voorstel geven. gesproken met de vakbonden, de ACOM en de Voorzitter. Tot slot. In sommige ons AFMP, maar ook met zorgverleners en anderszins omringende landen kent men naast een dag zoals betrokkenen. Het wetsvoorstel kan daardoor onze Veteranendag, een traditie waarbij de rekenen op een breed draagvlak in onze bevolking zich zichtbaar uit in nagedachtenis van of samenleving. Voor zowel het initiatief als die waardering voor de inzet van veteranen. Groot- benodigde samenwerking is de fractie van D66 deze Brittannië is natuurlijk het mooiste voorbeeld: daar volksvertegenwoordigers dan ook zeer dankbaar. schaft iedereen een poppy aan om die vervolgens Wij onderschrijven ook het belang van een hele week zichtbaar te dragen. Wij kennen een deugdelijk beleid voor veteranen. Dat er met dit dergelijke traditie niet. D66 is een partij van wetsvoorstel duidelijkheid wordt verschaft over dit vernieuwing en innovatie, maar in dit geval wegen beleid, is sowieso een winstpunt. Maar er zijn, tradities ook bij ons heel zwaar. Ik zou de minister mede naar aanleiding van het advies van de Raad daarom willen vragen om toch eens na te denken van State, nog enkele punten waarvan mijn fractie over mogelijkheden om meer te doen dan alleen in dit debat graag een nadere duiding zou krijgen. een Veteranendag, een dag waar sommige mensen Zo heeft het voorstel tot doel om de naartoe komen, maar heel veel mensen niet. Ik tekortkomingen in het huidige veteranenbeleid weg denk dan aan de mogelijk dat wij in Nederland een te nemen, met name de versnippering van symbool invoeren, waarmee iedereen op regelingen en instanties. In dit licht wordt in het Veteranendag kan laten zien hoezeer hij de wetsvoorstel getracht de huidige regelingen te veteranen waardeert. stroomlijnen, maar hoe beoordelen de Iedereen mag van mij gaan stoeien over initiatiefnemers de opmerking van de Raad van wat dat symbool zou moeten zijn. Wij hebben al State dat met dit wetsvoorstel als zodanig die een insigne, maar dat is voor de veteranen zelf. versnippering onvoldoende wordt tegengegaan? En Maar wat kunnen gewone Nederlanders, wat zouden wij daaraan kunnen doen? medelanders doen om hun waardering te uiten? Je Omdat er op dit moment al heel veel kunt kiezen voor een bloem, een witte roos of iets regelgeving is en heel veel instanties zich met het dergelijks, maar ik hoor toch graag van de minister veteranenbeleid bezighouden, hebben de hoe hij hieraan wellicht uitvoering kan geven. initiatiefnemers tot uitgangspunt genomen dat de stroomlijning in de wet moet worden geregeld. Dat De voorzitter: Ter informatie van de heer Van is een zeer te verdedigen positie, maar het brengt Boxtel. Vorig jaar was hij nog geen lid van de wel met zich mee dat de overkoepelende wet een Eerste Kamer, maar het Nationaal Comité 4 en 5 heel grote reikwijdte heeft. Gevolg hiervan zou mei heeft vorig jaar het initiatief genomen voor het weer kunnen zijn dat het een holle wet wordt fakkellogo. Het fakkellogo van het Nationaal Comité waardoor eenieder die meent een reden te hebben is vervolgens ter beschikking gesteld aan de leden om een aanspraak te kunnen of te willen maken, van beide Kamer der Staten-Generaal met het zich op die bepalingen kan beroepen. Middels verzoek in de aanloop naar 4 en 5 mei en op die aanvullende gedelegeerde regelgeving zou dit dagen zelve het fakkellogo te dragen als een uiting verduidelijkt kunnen worden. Hoe zien de van solidariteit met diegenen die hun leven hebben initiatiefnemers dat die verduidelijking zich op dit gegeven voor onze vrijheid. Een dergelijk initiatief gebied aandient? Een aantal voorbeelden is al door is er dus al. Het is overigens uitdrukkelijk de vorige sprekers aangehaald. Waarom zou er niet bedoeling van het Nationaal Comité om het meer concreet in de wet moeten worden voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk te volgen. vastgelegd? ** Wij vragen ons ook af waarom het gerechtvaardigd zou zijn om veteranen gedurende De heer Van Boxtel (D66): Soms leer je heel snel de eerste vijf jaar na hun ontslag uit militaire dienst dingen bij! een extra vrije dag te verlenen. Waar komt dat Het is mij totaal ontgaan en ik denk dan vandaan? Waarom zijn de initiatiefnemers van ook dat heel veel Nederlanders dit niet weten. mening dat er een specifieke regeling voor rechtsbijstand nodig is, ook al zal deze in de De voorzitter: Ik heb begrepen dat er dit jaar zeer praktijk nauwelijks van toepassing zijn? veel aandacht aan zal worden besteed. Daar zijn wij Een compliment voor de minister! De nu dus al mee begonnen. minister heeft in de Tweede Kamer namelijk ruimte ** gevonden in zijn budget om 110 mln. beschikbaar te stellen voor de afwikkeling van de schadeclaims. *N

10 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

De heer Vliegenthart (SP): Voorzitter. Uiteraard recht moeten doen, zowel wanneer ze op missie mijn complimenten aan collega Vlietstra. Het is zijn als wanneer ze daarvan zijn teruggekeerd. inderdaad heel wat om je maidenspeech te mogen Daarom is het ook zo goed dat het wijden aan zaken van oorlog en vrede. Het doet mij voorliggende initiatiefvoorstel er een is van alle denken aan mijn maidenspeech vier jaar terug die Tweede Kamerfracties samen en hopelijk straks ook ook over oorlog en vrede ging. Ik hoop wel dat van alle Eerste Kamerfracties samen. Van de collega Vlietstra met dit onderwerp niet zo lang aanvankelijke initiatiefnemers, Eijsink, Poppe, bezig zal zijn als ik met het Irakdossier. Dat dossier Pechtold en Peters zien wij vandaag alleen een kostte mij vier volle jaren! Ik hoop dat wij dit vrouwelijke initiatiefnemer terug. Maar van haar wetsvoorstel vanavond geheel kunnen behandelen weet mijn fractie dat zij haar mannetje staat. Dat en daarmee deze discussie kunnen beëindigen. geldt overigens ook voor Eline Bosma, die de Voorzitter. De Grondwet bepaalt in artikel initiatiefnemers heeft ondersteund. 82 dat wetsvoorstellen kunnen worden ingediend Wie niet achter de tafel zit, maar wie wel vanaf het door of vanwege de Koning en door de Tweede begin af aan bij dit wetsvoorstel betrokken is Kamer der Staten-Generaal. Artikel 85 van de geweest, is onze partijgenoot Remi Poppe. Hij, zelf Grondwet bepaalt vervolgens dat als de Tweede bepaald geen fan van het leger als zodanig, heeft Kamer als instituut een wetsvoorstel indient bij de zich jarenlang ingezet voor verbetering van de Eerste Kamer, omdat daar een meerderheid voor is, positie van de veteranen in Nederland, juist om de zij daarbij één of meerdere leden opdraagt het redenen die ik zojuist heb aangestipt. Het zijn ónze wetsvoorstel hier te verdedigen. En zie hier! militairen! En wij zijn onze Remi -- hij zit op de Vandaag zit er een hele ploeg achter de tribune -- dan ook dank verschuldigd voor zijn regeringstafel. De SP-fractie is blij dat zij er zijn en specifieke betrokkenheid bij hun lot. dat zij bereid zijn dit voorstel namens de overkant Het gezamenlijk indienen van een te onderbouwen. wetsvoorstel door de Tweede Kamer is vrij Het initiatiefwetsvoorstel dat wij vandaag bijzonder en in dit geval is het ook erg goed, want behandelen, wil de positie van veteranen het geeft aan dat de Nederlandse politiek over verbeteren en dat lijkt mijn fractie een goede zaak. partijgrenzen heen zich verantwoordelijk voelt voor Militaire veteranen zijn bijzondere mensen. Ze zijn onze militairen. Het is de politiek die besluit over door ons land uitgestuurd om de internationale oorlog en vrede. In dit huis worden wij daaraan rechtsorde te bevorderen. Niet zoals wij herinnerd door twee grote schilderijen uit de parlementariërs dat soms doen door deelname aan Gouden Eeuw. Jan Lievens verbeeldde in deze zaal verkiezingswaarnemingen of interparlementaire de woeste oorlog en Adriaan Hanneman de lieve assemblees. Ook niet zoals ministers die over vrede vrede. Ze deden dat in 1664, het jaar voor het en veiligheid praten met hun collega's en afspraken uitbreken van de Tweede Engelse Oorlog. Hoeveel maken of en hoe er militairen worden ingezet om slachtoffers deze oorlog de vrede te beschermen of te herstellen. eiste, weten we niet. En dat is dieptreurig. Telkens Als we militairen uitzenden, beslissen wij, wanneer de politiek militairen inzet, stellen regering en parlement, dat zij in het uiterste geval militairen daadwerkelijk hun leven in de hun lijf en leden zullen inzetten. Dat betekent dat waagschaal. Zo was het vroeger en zo is het nog zij soms het hoogste offer brengen voor een doel steeds en in plaats van hen te vergeten moeten we dat wij hebben gesteld. Daarom is het nu ook het hen respecteren en eren voor hun inzet. moment om ons respect te betuigen aan diegenen Mijn fractie kan het wetsvoorstel dan ook die in de afgelopen jaren lijf en leden zijn van harte steunen omdat het een verbetering is van kwijtgeraakt omdat ze deden waartoe wij hen wat wij nu al hebben. In dat kader is de SP-fractie opdracht hadden gegeven. Iedere gesneuvelde wel benieuwd, ook naar aanleiding van de andere militair herinnert ons aan wat we militairen in het inbrengen, hoe de initiatiefnemers tot de huidige algemeen opdragen. En iedere gewonde militair, definitie van het begrip "veteraan" zijn gekomen. fysiek, psychisch of allebei, doet datzelfde. Welke belangenafweging heeft daarbij plaats Lang niet altijd is iedereen in de politiek het gevonden? Is in die context ook gekeken naar wat eens over het uitzenden van militairen. En dat is de internationale standaarddefinitie van veteraan is logisch: het inzetten van militaire macht om de of geven landen daar op een eigen manier invulling vrede te bewaren of te herstellen is doorgaans het aan? Hoe nauwkeurig een definitie ook is en met gevolg van een uiterst arbitraire beslissing. Maar -- hoeveel zorg deze ook is vastgesteld, er blijken en dat is ook belangrijk om vandaag bij altijd schemergebieden te blijven bestaan, zowel behandeling van dit wetsvoorstel op te merken -- aan de ene kant als aan de andere kant. Daarom als er een besluit gevallen is en als e r militairen stel ik ook een vraag aan de minister van Defensie. worden uitgezonden, dan hebben wij dat samen Hoe kijkt hij aan tegen de definitie van de gedaan. Uitgezonden militairen moeten mogen initiatiefnemers? Ziet hij in de AMvB die hij nog rekenen op de steun van iedereen wanneer ze moet maken ruimte om een discretionaire eenmaal na politieke besluitvorming ergens op de bevoegdheid in te bouwen, zodat onder zeer aardbol aan de slag zijn gegaan. Als we het hebben bijzondere omstandigheden militairen die niet over "onze militairen", dan moeten we ze ook zo formeel onder de definitie vallen wel de behandelen. Ze zijn van ons allemaal: van de mogelijkheid geboden kan worden om van de regering, van de coalitie, van de oppositie en van voorzieningen gebruik te maken die deze wet biedt? alles wat daartussenin zit. En dus dragen we met Voorzitter. Mijn fractie wacht met spanning z'n allen de grote verantwoordelijkheid dat wij hen de antwoorden af. 11 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

*N graag mee. Ik feliciteer mevrouw Vlietstra en de initiatiefnemers van dit belangrijke initiatiefvoorstel. De heer Nagel (50PLUS): Voorzitter. Ook wij Voorzitter. In mijn familie heeft het woord complimenteren mevrouw Vlietstra met haar gave "veteraan" geen ingeburgerde klank, althans niet in maidenspeech over dit mooie onderwerp. de betekenis van "een gewezen militair die op Voorzitter. Enerzijds kan het voorliggende vredesmissie is geweest". "De veteraan" is er initiatiefvoorstel vanwege de historische betekenis echter wel. Mijn oudste broer heeft als niet onbesproken blijven. Om die reden voeren wij beroepsofficier gediend voor UNIFIL, voor de VN, in hierover het woord, mede namens de fractie van de Zuid-Libanon. Hoewel hij inmiddels actief is in het OSF. Anderzijds geeft het in de Tweede Kamer met bedrijfsleven, is hij een veteraan. Hij heeft gelukkig veel waardering en unaniem aanvaarde voorstel geen bijzondere zorg nodig, maar de heer De Graaff evenzeer reden om te veel herhalingen te van de PVV-fractie heeft wel een geweldige vermijden. Wij zullen het daarom kort houden. suggestie gedaan vandaag. Wat zou ik als senator Wij spreken onze erkentelijkheid uit aan de hem graag een stuk land geven. Misschien moeten initiatiefnemers, in het bijzonder aan mevrouw wij het IJsselmeer inpolderen om alle veteranen Eijsink die een belangrijke voortrekkersrol heeft een stuk land te geven zoals men in het oude Rome gespeeld. Het voorstel doet recht aan de 140.000 gewoon was te doen. Het zou een geweldig blijk mensen die met een ruim begrip als "de veteranen" van waardering zijn als dat mogelijk was. worden aangeduid. Dat zijn gewezen militairen en Wij doen het echter anders. Het is goed dat actief dienende militairen met uitzendervaring. Het er waardering is voor de inzet van onze militairen zijn militairen die op jonge leeftijd uitgezonden zijn en dat bij wet een zorgplicht wordt vastgelegd. of worden. Niet zelden zijn deze veteranen dus Zeker nu Nederland actief is op vele buitenlandse jonger dan 30 jaar. Anders dan het gangbare begrip missies kennen wij een heel legertje aan veteranen, doet vermoeden gaat het niet alleen om ouderen uit waarvan mijn broer er dus een is. In andere de Tweede Wereldoorlog, Nederlands-Indië of westerse landen is al het nodige gedaan voor Libanon, maar ook om jonge vrouwen en mannen oorlogsveteranen. Het is goed dat wij dat ook doen die later gediend hebben in landen waar Nederland en dat wij een samenhangend beleid voeren op dit meedeed aan vredesmissies. Zoals in de Tweede gebied. Het verheugt onze fractie dat dit moment Kamer werd opgemerkt, keerden deze mensen niet gekomen is. Ik stel twee vragen of misschien terug met medailles, maar met langdurige sociale betreft het meer opmerkingen. Twee punten wil ik of psychische problemen. Beide categorieën in elk geval nog in het midden brengen, al is het veteranen wordt met dit voorstel recht gedaan en slechts ter onderstreping van een enkel punt dat al dat steunen wij van harte. door een collega is genoemd. Dit wetsvoorstel is na Naast degenen die in een ver verleden aanpassing op advies van de Raad van State ook werden ingezet, worden ook in dit tijdperk een uitdrukkelijke poging om de versnippering aan Nederlandse militairen ingezet voor vrede en regelingen op dit punt te overwinnen. Mijn vraag is veiligheid op zeer uiteenlopende plekken zoals Irak, in een wat andere formulering ook door collega Van Bosnië, Libië en Afghanistan. Zij doen daar Boxtel gesteld: in welke mate is dat na aanpassing belangrijk en zeker ook risicovol werk. Bijna 200 van het wetsvoorstel nog echt het geval? Hoe denkt militairen verloren op deze missie het leven. Een de minister daarover? Hoe denken de veelvoud kreeg min of meer ernstige lichamelijke of initiatiefnemers daarover? Is er nog huiswerk te psychische problemen. Een aantal ondervindt doen na de aanvaarding van dit wetsvoorstel? Hoe daarvan nog steeds de gevolgen; 10% van de ziet dat verhaal van de versnippering aan uitgezonden militairen heeft langdurig hulp en regelingen eruit? Zijn er nog nadere maatregelen te begeleiding nodig. Zij hebben recht op onze nemen om de samenhang in de uitvoering van het waardering en vooral op onze erkenning. veteranenbeleid verder te verbeteren? Met dit voorstel wordt een oude schuld Het tweede punt gaat over die ruime ingelost en daarover zijn wij verheugd. De enige definitie van "veteraan". Ook zij die in actieve vraag die men kan stellen, is waarom dit via een dienst zijn, kunnen daaronder vallen. Ik maak initiatiefvoorstel moest gebeuren. Deze mogelijk daarover een enkele opmerking, ook omdat de partijpolitiek getinte kanttekening willen wij op een Raad van State daarover een opmerking heeft dag met een zo grote parlementaire eensgezindheid gemaakt. Dat maakt het heel ruim: ook mensen in echter niet maken. De erkenning en waardering actieve dienst kunnen veteraan zijn. Volgens het voor de veteranen, voor hun inzet en voor de door gangbare taalgebruik is de veteraan steeds een hen genomen risico's zijn unaniem. De overheid gewezen militair. De initiatiefnemers stellen dat dient hiervoor materieel en immaterieel de beslissend is dat ook de militair in actieve dienst verantwoordelijkheid te dragen en dat gebeurt na met medische of psychische problemen die nazorg aanneming van dit voorstel. De fracties van 50PLUS behoeven. Voor de militairen in actieve dienst en OSF zijn verheugd dat deze waardevolle bestaan echter al heel wat actieve regelingen, zoals erkenning vandaag en morgen tot een afronding de militaire geestelijke gezondheidszorg. Ik hoor komt. graag een reflectie over het punt dat de militair in actieve dienst beslist binnen die definitie van *N veteraan moet vallen. Al met al kan onze fractie zich heel goed De heer Kuiper (ChristenUnie): Voorzitter. Men vinden in dit voorstel. Ik feliciteer nogmaals de bedelft elkaar hier met felicitaties en ik doe daaraan initiatiefnemers. Mijn fractie steunt dit wetsvoorstel, 12 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. ook na de reactie in eerste termijn, zo is mijn aan de leefgemeenschappen en de toeristen op de verwachting. eilanden. De staatssecretaris heeft toegezegd dat de kosten voor de uitvoering van de Wet VROM-BES De beraadslaging wordt geschorst. zullen worden meegenomen in het onderzoek van het ministerie van BZK naar de draagkracht van de De vergadering wordt van 19.25 uur tot 19.30 uur inwoners van Caribisch Nederland. Eventuele geschorst. aanpassing van de vrije uitkering zal plaatsvinden na 2012. Tot die tijd neemt het ministerie van I&M *B de kosten voor zijn rekening. Het is natuurlijk *!Volkshuisvesting BES*! lastig, iets te zeggen over de draagkracht van de inwoners van Caribisch Nederland zolang het Aan de orde is de voortzetting van de behandeling onderzoek nog niet heeft plaatsgevonden. Kan de van: staatssecretaris toch iets zeggen over het deel dat - het wetsvoorstel Regels inzake de hij redelijk vindt dat aan de inwoners wordt volkshuisvesting, de ruimtelijke ordening en het doorberekend? milieubeheer in de openbare lichamen Bonaire, De staatssecretaris onderzoekt of de Sint-Eustatius en Saba (Wet volkshuisvesting, eilanden onderdeel kunnen worden van bestaande ruimtelijke ordening en milieubeheer BES) (32473). (overheids)diensten in Nederland. Zien wij het goed dat de staatssecretaris daarmee gemeenten, (Zie vergadering van 11 oktober 2011.) waterschappen en waterleidingbedrijven bedoelt? Kan de staatssecretaris aangeven of er inmiddels al De voorzitter: Ik heet de minister van Binnenlandse enige duidelijkheid bestaat over de bereidheid van Zaken en Koninkrijksrelaties en de staatssecretaris de bedoelde diensten? Mocht dit niet tot resultaat van Infrastructuur en Milieu van harte welkom in de leiden, is het ministerie van I&M dan bereid ook de Eerste Kamer. kosten na 2012 voor zijn rekening te nemen? Wij Ik feliciteer de minister van Binnenlandse willen namelijk graag voorkomen dat na 2012 Zaken van harte met haar benoeming en wens haar opnieuw discussie ontstaat over de toedeling van de heel veel wijsheid toe. Ik stel het op prijs dat zij zo lasten. Is de staatssecretaris bereid om, als er zicht kort na haar aantreden als minister in deze Kamer is op de kosten die aan de inwoners zullen worden aanwezig is, al gaat het thans om een zeer kort doorberekend, onze Kamer te raadplegen over deze debat. kosten? Ik breng de Kamer in herinnering dat de Mijn tweede vraag betreft de twee fte's beraadslaging op 11 oktober jongstleden is formatie die de staatssecretaris structureel ter aangehouden in afwachting van een brief van de beschikking stelt van de eilanden. Worden deze bewindspersonen. Deze brief is op 22 november formatieplaatsen gefinancierd door het ministerie jongstleden ontvangen. Dat betekent dat wij dit van I&M en is deze financiering structureel? debat kunnen afronden. Wij zijn toe aan de tweede Ten slotte hebben wij nog een vraag over termijn van de kant van de Kamer. Er is slechts één de kosten van de aansluiting van huishoudens op woordvoerder namens de Kamer, te weten de riolering. Dat is een verantwoordelijkheid van mevrouw Linthorst. het eilandsbestuur. Onduidelijk is of het bestuur de ** financiële middelen zal hebben om alle huishoudens, ook de minvermogende, aan te De beraadslaging wordt hervat. sluiten op het rioleringsstelsel. Hoe gaat de staatssecretaris voorkome n dat we straks wel een *N rioleringsstelsel hebben, maar dat een deel van de inwoners daarop niet is aangesloten? Mevrouw Linthorst (PvdA): Voorzitter. Ik ben zeer Wij wachten de antwoorden van de regering verheugd en eerlijk gezegd ook wel trots dat ik met belangstelling af. mede namens de fracties van de VVD, het CDA, de PVV, de SP, D66, GroenLinks en de ChristenUnie De voorzitter: Ik stel vast dat wij meteen kunnen het woord mag voeren over dit wetsvoorstel. Alle doorgaan met het antwoord van de regering in fracties danken de staatssecretaris van harte voor tweede termijn. zijn brief van 22 november jongstleden. In deze Het woord is allereerst aan de minister van brief gaat hij uitvoerig in op de implementatie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. de VROM-wetgeving op de BES-eilanden. Wij zijn ** de staatssecretaris erkentelijk dat hij van plan is om de wetgeving gefaseerd in te voeren, in nauwe *N samenspraak met de eilandbesturen, zodat de uitvoerbaarheid en de handhaafbaarheid verzekerd Minister Spies: Voorzitter. Dank u wel voor uw zijn. woorden van welkom. Laat ik de hoop uitspreken Wij willen dit korte plenaire debat gebruiken dat wij vanavond, op de eerste werkdag van deze om nog op een paar punten helderheid te nieuwe minister, een basis leggen voor een heel verkrijgen. De staatssecretaris geeft aan dat de plezierige en constructieve samenwerking met uw kosten van het beheer en de exploitatie van Kamer, ook voor alle werkdagen die nog gaan riolering, drinkwatervoorziening en afvalscheiding volgen. Laat ik eraan toevoegen dat ik hoop dat niet vo lledig zullen kunnen worden doorberekend vanavond een stukje wetgeving met betrekking tot 13 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. het Caribisch deel van Nederland een stuk verder worden gedaan in onder meer de rioolzuivering, wordt gebracht, waardoor ook daar een aantal niet alleen op het bord van het eiland Bonaire ligt. publieke taken beter kan worden uitgevoerd. Ook een aantal andere partijen hebben hun Er zijn mij geen directe vragen gesteld door verantwoordelijkheid genomen om te komen tot de mevrouw Linthorst, dus ik laat de beantwoording forse investering die nodig is. In oktober heb ik al graag over aan de staatssecretaris. aangegeven dat de Europese Unie globaal genomen Rest mij nog, u een buitengewoon zo'n 20 mln. in het project steekt. Ook mijn vruchtbaar bezoek toe te wensen, dat u begin ministerie en de Uitvoeringsorganisatie Stichting volgend jaar gaat brengen aan dat deel van het Ontwikkeling Nederlandse Antillen, USONA, leveren Koninkrijk. Ik ben heel benieuwd om uw ervaringen een forse bijdrage om de voorziening zoals te horen, zodat wij onze taak ten opzichte van die genoemd in de vraagstelling van mevrouw Linthorst delen van het Koninkrijk zo goed mogelijk kunnen mogelijk te maken. uitvoeren. Daarmee zijn wij er uiteraard niet. Er zal nog meer moeten gebeuren. In het verlengde daarvan krijg ik *N de vraag welke bewegingen op dat punt gaande zijn. Natuurlijk spreken wij met het eilandbestuur Staatssecretaris Atsma: Voorzitter. Ik dank de over de mogelijkheden en ook de onmogelijkheden. Kamer voor de gestelde vragen, in het bijzonder Wij spreken daarnaast inderdaad ook met andere mevrouw Linthorst voor de vragen die zij namens publieke organen. In dit verband noem ik de meerdere fracties heeft gesteld. Het overleg dat wij waterleidingbedrijven, die niet expliciet naar voren in oktober met uw Kamer hebben gehad heeft zijn gebracht maar die wel een onderdeel vormen geleid tot het verzoek waarop wij in november een dat ik ook eerder in uw Kamer heb genoemd. brief hebben geschreven. Ik ben blij dat de inhoud Voorts zijn wij in gesprek met de waterschappen. van de brief de Kamer in die zin bevalt, dat er Wij hopen dat op enig moment toch ook uit al die kennelijk een adequaat antwoord is gegeven op de gesprekken een oplossingsrichting naar voren komt vraag hoe wij aankijken tegen het die recht doet aan de positie van het eiland en de implementatievraagstuk. Ik wil nogmaals eilandbewoners. benadrukken dat ik uw Kamer erkentelijk ben voor Mevrouw Linthorst heeft gevraagd om uw het feit dat zij deze expliciete vragen heeft gesteld, Kamer te raadplegen bij eventuele vervolgstappen omdat daarmee niet alleen het kabinet, maar ook als het gaat om de aansluiting op het stelsel en een aantal andere partijen min of meer werden eventueel de verrekening van kosten via de gedwongen om deze vragen heel nadrukkelijk exploitatielasten, dan wel de nog noodzakelijke onder ogen te zien. Dat heeft geleid tot de reeds investeringen. Ik zou eigenlijk wel verder willen genoemde brief. Ik ben van mening dat de impuls gaan dat dit niet alleen een raadpleging is van uw die u aan de discussie hebt gegeven, een positief Kamer. Ik denk dat het voor mij geen enkel effect heeft gehad. probleem is om toe te zeggen dat wij op dit punt Dan kom ik nu op de concrete vragen die geen onomkeerbare stappen zullen zetten voordat door de verschillende fracties zijn gesteld. De wij ook met uw Kamer hebben overlegd, wetende eerste vraag is of er al een indicatie is te geven van dat uw Kamer ook ten volle betrokken is bij dit het percentage dat zou kunnen worden onderwerp. Dus ik doe graag de toezegging dat wij doorberekend. Ik zal weinig nieuws zeggen als ik voordat er een oplossing komt hierover eerst met aangeef dat dit erg moeilijk is. Zoals ook in de uw Kamer in gesprek gaan. Overigens niet alleen bijdrage die wij zojuist hoorden wordt gesteld, is met uw Kamer; ongetwijfeld zal ook met de Tweede een en ander toch heel erg afhankelijk van het Kamer dat gesprek dan worden gevoerd. Ik denk draagkrachtonderzoek dat door de minister van ook dat dat verstandig is, omdat je wel moet BZK is toegezegd. De minister van BZK werkt garanderen dat er voor de oplossing die wordt hieraan. Pas als de uitkomsten daarvan bekend gekozen niet alleen op het eiland Bonaire een breed zijn, kunnen wij er echt inhoudelijk een oordeel draagvlak is maar dat die ook hier in Nederland over geven. Bovendien heeft dit niet alleen te voldoende draagvlak heeft. maken met het draagkrachtonderzoek, maar ook Dan de vraag met betrekking tot de met het antwoord op de vraag wat de effecten zijn afronding van het onderzoek. Ik heb al eerder van de implementatie van de wetgeving op het aangegeven dat wij begin volgend jaar het kostenpakket. Kortom, draagkracht is één, maar de onderzoek van BZK afgerond hopen te zien. Het is kosten die moeten worden gemaakt betreffen een niet de bedoeling dat op enigerlei wijze ons ander onderdeel van het onderzoek. Ik denk dat het departeme nt zal bijdragen aan een structurele onverstandig is om daarvan nu een schatting te financiering van de noodzakelijke voorziening, maar maken. Bovendien zou het noemen van een wij hebben ook aangegeven -- hetgeen u ook uit de percentage verwachtingen kunnen wekken die wij brief kunt halen -- dat wij op dit moment natuurlijk naderhand niet kunnen waarmaken. Ik kan dat niet zeker niet de eilanden zullen opzadelen met kosten doen en zou het liever ook niet willen doen, omdat die zij niet kunnen dragen. Daarop is overigens ook ik het vervolgens ook moet waarmaken, zonder dat het onderzoek van BZK gericht. ik nu echt zicht heb op de uitkomsten van het Als allerlaatste de vraag van mevrouw onderzoek. Dat lijkt mij niet verstandig en ik hoop Linthorst hoe je kunt garanderen dat op enig dat de Kamer daarvoor begrip heeft. moment alle panden op het rioolstelsel zijn Het is de Kamer bekend dat de kwestie van aangesloten als het adequaat en gerealiseerd is. de kosten van de investeringen die nu moeten Dat is uiteraard een punt van overleg met het 14 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. eilandbestuur. Het bevoegd gezag ter plekke is daar suggereren: neem een bed mee, dan kunt u hier ook nauw bij betrokken. Ik ben blij dat ook van de overnachten. kant van Bonaire, maar ook van de andere eilanden Het woord is aan de heer Postema. is aangegeven dat, als het gaat om de ** implementatie van de Wet volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieubeheer BES, men ook De beraadslaging wordt geopend. voluit meewerkt aan datgene wat wij hier besluiten. Dus in die zin ben ik ervan overtuigd dat de *N bereidheid om die stap mee te zetten dan ook voluit nog eens zal worden bevestigd. Dat wij dat kunnen De heer Postema (PvdA): Voorzitter. Gedurende de doen, heeft ook te maken met het feit dat vanuit afgelopen tien jaar is er door kabinetten van ons ministerie structureel twee formatieplaatsen diverse kleur en pluimage gewerkt aan het bij de aanwezig zijn op het eiland. Daarmee heb ik tijd brengen van de sociale zekerheid in ons land. volgens mij ook de allerlaatste vraag van mevrouw Daarbij stond, in wisselende bewoordingen, het Linthorst beantwoord. uitgangspunt van een activerend stelsel van werk boven inkomen voorop. Ieder mens verdient het om Mevrouw Linthorst (PvdA): Mag ik hieruit begrijpen mee te kunnen doen in de samenleving. Die dat de staatssecretaris er ook op het punt van de samenleving heeft niet alleen een grote aansluiting van huishoudens op de riolering van verantwoordelijkheid voor inkomensbescherming, uitgaat dat wij de eilanden niet met ondragelijke maar ook om mensen de kans te geven, hun lasten zullen opzadelen? talenten te ontplooien op de arbeidsmarkt. Deze inspanningen hebben resultaat gehad. Staatssecretaris Atsma: Ja, dat hebt u goed De aanscherping van de bijstand, het bestrijden begrepen omdat, zoals een aantal afgevaardigden van fraude en de decentralisatie van de uitvoering ongetwijfeld weet, op dit moment de en budgettering naar de gemeenten hebben geleid hoofdinfrastructuur in aanleg is. Vervolgens moeten tot een substantiële daling van het aantal de aansluitingen op de verschillende panden nog bijstandsgerechtigden en een evenzo grote daling worden gerealiseerd. Op dit moment is ook in van het aantal bijstandsuitkeringen. Ik verwijs onderzoek wat dat aan financiële lasten, eenmalig hiervoor naar de studies van onder anderen Kok en vervolgens ook structureel doorverwerkt in de van SEO uit 2007 en van Van Es van het Centraal exploitatie, met zich mee zal brengen. Ook Planbureau uit 2010. Maar de opgave om mensen daarvoor geldt wat mij betreft dat het natuurlijk van bijstand naar werk te krijgen blijft groot. niet zo kan zijn dat er een onevenredig zwaar Daarom is het begrijpelijk dat deze regering hieraan beroep wordt gedaan op de individuele huishoudens werkt, in het bijzonder wat betreft het aanpassen als het gaat om de financiering van het stelsel van de Wet werk en bijstand, de Wet investering in aldaar. Dat lijkt mij volstrekt voor de hand liggend. jongeren, de Wajong en de Wet sociale Uw Kamer heeft eerder al in onze richting werkvoorziening. Dit is ook voorzien in het aangegeven, op basis van een berekening op een wetsvoorstel werken naar vermogen, dat wij sigarendoos van een van uw afgevaardigden, dat komend jaar in deze Kamer zullen behandelen. het niet zo kan zijn dat twee- of driemaal het tarief Juist vanwege het grote belang van deze dat in Nederland gebruikelijk is zou moeten worden aanpassingen, is het ongewenst om haastige spoed betaald. Daarbij sluit het kabinet zich volledig aan. te betrachten. Als er één ding is dat wij ons, en in Dat kan dus niet. het bijzonder de mensen die het direct betreft, niet kunnen permitteren, is het wel dat er per 1 januari De beraadslaging wordt gesloten. 2012 op enkele deelaspecten wetswijzigingen worden doorgevoerd waarvan het onduidelijk is hoe Het wetsvoorstel wordt zonder stemming deze samenhangen met het wetsvoorstel werken aangenomen. naar vermogen en waarvan heel uitvoerend Nederland -- het UWV, de SVB, de VNG, de G4, de De vergadering wordt enkele ogenblikken G32, Divosa -- stelt dat men er eenvoudigweg nog geschorst. niet klaar voor is. De voorgestelde wijziging van de Wet werk *B en bijstand is kwetsbaar, om drie hoofdpunten, te *!Samenvoeging WWB en WIJ*! weten: de introductie van gezinsbijstand, de bijzondere positie waarin jongeren worden gebracht Aan de orde is de behandeling van: en de grote problemen die met de invoering per 1 - het wetsvoorstel Wijziging van de Wet januari 2012 -- dat is precies over twaalf dagen -- werk en bijstand en samenvoeging van die wet met worden voorzien. de Wet investeren in jongeren gericht op Het voorliggende wetsvoorstel introduceert bevordering van deelname aan de arbeidsmarkt en een nieuwe vorm van bijstand in ons land, namelijk vergroting van de eigen verantwoordelijkheid van gezinsbijstand. De benodigde omvang ervan zal uitkeringsgerechtigden (32815). worden vastgesteld op basis van een uit te voeren huishoudinkomenstoets. De Raad van State heeft in De voorzitter: Ik heet de staatssecretaris van zijn advies over het wetsvoorstel juist deze noviteit Sociale Zekerheid en Werkgelegenheid van harte van de gezinsbijstand scherp bekritiseerd. De Raad welkom in de Kamer. Ik zou hem haast willen van State stelt in de eerste plaats dat er geen 15 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. rekening wordt gehouden met de onvermijdbare wetsvoorstel regelt immers dat personen jonger meerkosten van een of meerdere inwonende dan 27 jaar -- dit kan ook een alleenstaande ouder meerderjarigen, zoals de verplichte betreffen of ouders die beiden jonger dan 27 jaar ziektekostenverzekering. De raad wijst er voorts op zijn -- zonder of met gezinsleden ieder pas vier dat er weinig tot geen stimulerende werking uitgaat weken na de melding een aanvraag voor bijstand van de regeling, omdat er een volledige kunnen indienen. Zij moeten het dus vier weken verrekening plaatsvindt van inkomsten uit arbeid. maar zelf uitzoeken. Dat is, en dan druk ik mij mild Het is in dat opzicht bijzonder dat in de memorie uit, een weinig moedige maatregel. Blijkbaar van toelichting bij het wetsvoorstel expliciet gesteld verwacht de regering van iemand van 26 jaar meer wordt dat het wetsvoorstel bijdraagt aan het financieel incasseringsvermogen dan van iemand voorkomen van armoedeval, terwijl de van 28 jaar. Het zal duidelijk zijn dat deze gezinsbijstand deze juist versterkt. maatregel tot tal van excessen leidt, waarvan Verder stelt de Raad van Sta te dat er van iedereen, zodra deze zich voordoen, zich afvraagt het voorstel een prikkel uitgaat om de familiaire wie zoiets nu heeft kunnen verzinnen. Het feit dat samenlevingsverbanden te verbreken. Los van de de staatssecretaris heeft aangegeven dat in vraag of dit maatschappelijk wenselijk is, kan dit noodsituaties toch een voorschot kan worden leiden tot een toenemend beroep op bijstand en op verstrekt op grond van artikel 16 van de Wet werk maatschappelijke voorzieningen voor bijvoorbeeld en bijstand biedt weinig geruststelling. Niet alleen is huisvesting en zorg. Dit zet de geraamde het de vraag of deze jongeren in nood überhaupt bezuinigingen op de bijstand van 54 mln., die de tijdig mogen worden geholpen -- artikel 16 staat regering met dit onderdeel van het wetsvoorstel immers alleen open voor personen die niet tot de beoogt, onder druk, nog afgezien van mogelijke kring van rechthebbenden behoren, terwijl deze extra uitgaven van de overheid op andere jongeren er evident wel toe behoren -- maar het is terreinen. ook zeer de vraag o f zij wel kunnen worden Ook de Tweede Kamer heeft grote zorgen geholpen. Een voorschot kan immers uitsluitend over de invoering van de gezinsbijstand geuit en door een college worden verstrekt indien de zich de kritiek van de Raad van State melding, respectievelijk de aanvraag door het UWV aangetrokken. Dit heeft ertoe geleid dat zij de wordt doorgezonden naar de gemeente. Daartoe motie-Sterk heeft aangenomen waarin de regering lijkt het SUWI-systeem momenteel niet adequaat wordt verzocht een regeling binnen de bijzondere toegerust. bijstand uit te werken voor onvermijdbare kosten voor levensonderhoud van gezinnen met drie of De heer Terpstra (CDA): Ik wil een vraag stellen meer volwassen personen die wel willen werken, over de kritiek op de termijn van vier weken. Ik had maar niet kunnen werken of niet langer in staat zijn begrepen dat de vier grote steden heel tevreden om te werken. Alhoewel wij zien welke belangrijke waren over het experiment in Rotterdam, waar reparatie slag de Tweede Kamer met deze motie alleen al door deze maatregel 40% minder jongere n beoogt, stellen wij vast dat hiermee het instrument een bijstand aanvraagt. Welk bezwaar heeft de van de bijzondere bijstand feitelijk verkeerd wordt heer Postema nu exact tegen dit systeem, gezien ingezet, dat gemeenten voor selectieproblemen de juichende geluiden die wij uit de grote steden worden geplaatst en dat er willekeur dreigt. horen? Ook de regering heeft in haar memorie van antwoord op onze vragen aangegeven grote moeite De heer Postema (PvdA): Die juichende tonen heb hebben, niet met de strekking, maar de invulling ik in ieder geval niet gehoord, maar los daarvan. Ik van deze motie. De mededeling dat besluitvorming zei net al dat het zeer moeilijk te beargumenteren hierover door de regering nog moet plaatsvinden en is dat iemand die onder die arbitraire grens van 27 dat iedereen hierover wel via de verzamelbrief jaar valt, vier weken van een uitkering verstoken is wordt geïnformeerd, is natuurlijk niet acceptabel. terwijl iemand die net boven die grens zit, die Het gaat in dit geval om een aangenomen motie die uitkering wel krijgt. Nog veel belangrijker vind ik -- de kern van het wetsvoorstel, namelijk de en dat houd ik ook de collega-Kamerleden voor -- introductie van gezinsbijstand, in het hart raakt. De dat het ook kan gaan om jongeren met kinderen, uitvoering ervan moeten wij niet aan een alleenstaande ouders. Die moeten het dus vier verzamelbrie f overlaten. weken stellen zonder een inkomen. Dat vind ik Een tweede belangrijk zorgpunt van het eerlijk gezegd dit land onwaardig. Ik ben ook zeer vandaag behandelde wetsvoorstel betreft de positie benieuwd wat de fractie van de heer Terpstra van jongeren. Dit hangt deels samen met de zojuist daarvan vindt. aangehaalde gezinsbijstand, waar het de Het derde punt van zorg dat we hebben onwenselijkheid betreft dat de gezinsnorm over het onderhavige wetsvoorstel betreft de onafhankelijk wordt gesteld van het totale aantal invoeringstermijn per 1 januari 2012. Laat mij dit inwonende personen van 21 jaar of ouder. Ook eerst principieel adresseren. De regering heeft met hangt dit samen met de problematische gevolgen de invoering van deze wetswijziging grote haast, van het wetsvoorstel voor alleenstaande ouders. waarbij zij te pas en te onpas verwijst naar Hun wacht straks een lagere bijstand zodra het kind eventuele besparingsverliezen die met latere achttien jaar wordt, terwijl juist dan extra kosten invoering gepaard zouden gaan. Te onpas omdat aan de orde zijn en de kinderbijslag wegvalt. het inderdaad ongepast is de bezuinigingsopgave Maar ook de wijze waarop de jongeren zelf van dit kabinet en in het bijzonder de wijze waarop worden behandeld roept vragen op. Het het deze wenst in te vullen, te stellen boven het 16 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. ontwikkelen van adequate wetgeving, boven het dat herziening van de Wet werk en bijstand belang van zorgvuldige parlementaire behandeling weliswaar door de regering wenselijk wordt geacht, en boven de noodzaak om ook de maar dat de uitvoering daarvan simpelweg tijd uitvoeringspraktijk hierop op aan te passen. vergt, zeker wanneer wij ertoe besluiten geheel De afgelopen periode zijn door de regering nieuwe arrangementen, zoals die van de en door het parlement dikwijls het grote belang van gezinsbijstand en de huishoudinkomenstoets, in te de introductie en de handhaving van allerhande voeren. gedragscodes benadrukt. Denk aan de bankencode, Onze drie hoofdzorgen omtrent de de code voor toezichthouders, de vele codes voor gezinsbijstand, de positie van jongeren en de normering van inkomens en wat dies meer zij. invoeringsproblemen hebben geleid tot het verzoek Graag voeg ik hier de code interbestuurlijke aan de staatssecretaris om het wetsvoorstel verhoudingen tussen Rijk, provincies en gemeenten Wijziging Wet werk en bijstand te hernemen en op aan toe, die stelt dat de periode tussen de te nemen in de Wet werken naar vermogen, die wij aanvaarding van beleid of regelgeving en de het komende jaar in dit huis zullen behandelen. Dat inwerkingtreding redelijk moet zijn tot de aard van zou de onverantwoorde druk op de invoering het voorstel en dat deze in overleg dient te worden wegnemen en biedt daarenboven mogelijkheden vastgesteld. Voor de Wet werk en bijstand zou dit om de samenhang tussen deze wetgevingstrajecten een termijn van drie maanden betekenen, hetgeen beter te borgen. Graag herhaal ik dit verzoek ook door de regering is onderkend. Niettemin vandaag. Is de staatssecretaris hiertoe, gegeven koerst zij erop af om deze code met voeten te onze grote zorgen over het onderhavige treden, met verwijzing naar het regeerakkoord en wetsvoorstel en het te snelle invoeringstraject, het vermeende besparingsverlies dat latere bereid? Wij realiseren ons dat met een dergelijk uitvoering mee zou brengen. Het moge echter verhoopt besluit het hoofdargument van de haast duidelijk zijn dat een regeerakkoord geen die de regering met dit wetsvoorstel heeft, niet zal wetgeving is en nimmer de grondslag kan vormen zijn weggenomen, namelijk het ten doel gestelde om voor spoedprocedures te kiezen, zeker niet bezuinigingseffect van 54 mln. structureel, dat wanneer hiermee voorbij wordt gegaan aan de bereikt dient te worden met de invoering van de bestuurlijke verhoudingen tussen de diverse huishoudinkomenstoets. Vooropgesteld dient te overheidslagen en een zorgvuldige parlementaire worden dat dit voor 2012 enkel de helft zou behandeling. Ik roep de collega-fracties in deze betreffen, namelijk 27 mln., aangezien de regering Kamer, in het bijzonder de collega's van VVD, CDA, ervoor kiest om de gezinsbijstand voor bestaande PVV en SGP, op om respect te hebben voor deze gevallen effectief pas per medio 2012 in te stellen. interbestuurlijke afspraken en borg te staan voor Niettemin houden wij er rekening mee dat de een zorgvuldige wetsimplementatie. regering uitstel van de wetsinvoering, hoe wenselijk Nu naar de praktijk. De wijzigingen in de dit in velerlei opzichten ook zou zijn, problematisch Wet werk en bijstand vergen aanzienlijke acht. aanpassingen in werkprocessen, ICT-systemen en Het is mede daarom van belang om het in de competenties en werkwijzen van de door de VNG, de G4 en G32 ontwikkelde alternatief medewerkers die de uitvoering voor hun rekening voor de gezinsbijstand en de bijbehorende moeten nemen. Dit is in het bijzonder het geval bij huishoudinkomenstoets uiterst serieus te nemen. de voorgenomen introductie van de gezinsbijstand Hierin wordt de bijstand voor inwonende kinderen en de daaraan verbonden huishoudinkomenstoets. verlaagd tot een niveau dat persoonlijk voor hen De regering heeft dit in haar memorie van noodzakelijk is. Daarbij wordt gedacht aan het antwoord ook onderkend. Niettemin lijkt de niveau van de persoonlijke toelage voor mensen in regering erin te blijven volharden dat er geen een intramurale instelling. Op dit moment is die obstakels zijn bij de invoering van het wetsvoorstel ongeveer €340 per maand. Hieruit kunnen de en dat dit niet ten kosten zal gaan van het onvermijdbare kosten voor levensonderhoud van draagvlak. gezinnen met drie of meer volwassen personen, Nu kan draagvlak niet eenzijdig door de zoals de verplichte zorgverzekering en meerkosten regering worden gesanctioneerd. Dit wordt voor voedsel, kleding, vervoer enzovoorts, worden bevestigd door de brief van de Vereniging van betaald. Nederlandse Gemeenten van 28 november Dit alternatief heeft een aantal belangrijke jongstleden, waarin zij op basis van een voordelen ten opzichte van de gezinsbijstand en de inventarisatie onder gemeenten stelt dat de ICT- bijbehorende huishoudinkomenstoets. In de eerste implementatie talrijke knelpunten en een plaats wordt de daling van het gezinsinkomen tot aanzienlijk hogere werkbelasting meebrengt. Ik ga onder het bestaansminimum sterk beperkt. desgewenst met de staatssecretaris in debat over Reparatie via de bijzondere bijstand, zoals de details van deze waslijst. Wij hebben ze punt aangegeven in de motie -Sterk, is dan ook niet meer voor punt met de VNG doorgenomen en tegen de nodig. In de tweede plaats is de uitvoering veel reactie van de regering aangehouden. Wij zijn wat eenvoudiger, waardoor de vele reeds aangehaalde dat betreft klaar voor een discussie over het welles discussies over en problemen met de invoering van van de systeemproblemen en het nietes van de tafel zijn. Tot slot leidt het alternatief tot een even haast die geboden is. Liever stel ik echter met deze grote besparing op de kosten als bij de Kamer, met de regering en met de huishoudinkomenstoets, hetgeen door de uitvoeringsorganisaties vast dat wij te maken initiatiefnemers cijfermatig wordt onderbouwd. hebben met een gedeeld probleem. Dat is namelijk Graag verzoeken wij de regering, ook indien zij 17 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. bereid is om de wijziging van de Wet werk en armoedebeleid. Blijft over 50 mln. Die bijzondere bijstand uit te stellen en eerst per 1 januari 2013 bijstand was ook reeds ter compensatie voor op te nemen in de nieuwe Wet werken naar schrijnende stapeling beloofd bij de behandeling vermogen, af te zien van het onderdeel invoering van de verlaging van het sociaal minimum en bij de gezinsbijstand en dit in te ruilen voor het alternatief bezuinigingen op het kindgebonden budget. van de persoonlijke toelage zoals ontwikkeld door Bovendien bezuinigt dit wetsvoorstel nog eens 60 de VNG. Wij wachten de beantwoording van de mln. structureel op de WWB, vooral via de staatssecretaris met belangstelling af. gezinsuitkering en de huishoudinkomentoets. Op andere vlakken wordt nog harder *N bezuinigd. De 90 mln. aan maatwerk via de gemeenten kan nooit voor honderden miljoenen, De heer Elzinga (SP): Voorzitter. Vorige week uiteindelijk miljarden, aan kortingen op de stemde deze Kamer in met een structurele rijksbudgetten compenseren. De gevolgen voor de bezuiniging van 1 mld. op het sociaal minimum. laagste inkomens zijn groot. De bezuinigingen op Vandaag ligt opnieuw een wetsvoorstel voor dat de kindregelingen kunnen sommige gezinnen meer mensen met lage inkomens, beter gezegd: mensen dan 5% inkomen kosten. De korting op het sociaal in relatieve armoede, nog eens flink pakt. Als de minimum kost uiteindelijk 12,5% van het netto- Kamer ook daaraan steun geeft, draagt zij inkomen. Dit wetsvoorstel kan bij een deel van de medeverantwoordelijkheid voor wat volgens onze gezinnen in de bijstand meer dan 40% aan fractie een onverantwoordelijke -- want ongepaste gezinsinkomen kosten. Het is moeilijk voor te en onnodige -- ondermijning van de solidariteit in stellen, maar de staatssecretaris rekent het ons in de samenleving is. Ik zal proberen aan te geven de schriftelijke gedachtewisseling met het waarom dit wetsvoorstel ongepast en onnodig is. parlement zelf voor. Twee weken geleden heb ik uitgebreid Als het gaat om de stapeling, waarover een beargumenteerd waarom de SP -fractie niet kan Amsterdamse wethouder zinnige zaken zei, instemmen met de verlaging van het sociaal wachten wij nog op een onderbouwing van het minimum. Vandaag zal ik onze bezwaren kenbaar antwoord van de minister op de door de wethouder maken tegen het wetsvoorstel Wijziging van de Wet onderbouwde berekeningen over de effecten van de werk en bijstand (WWB) en de samenvoeging van cumulatie, want zonder deugdelijke onderbouwing die wet met de Wet investeren in jongeren (WIJ). stelt een dergelijk antwoord ook niet veel voor. Kan Bedoeld wordt vooral een aanscherping van en de staatssecretaris hierover bij zijn minister bezuiniging op de WWB, net als de WIJ ook geen navraag doen? Het onderwerp lijkt mij daarvoor investering in maar een bezuiniging op jongeren serieus genoeg. betrof, zoals ik hier twee jaar geleden ook heb betoogd. De heer Terpstra (CDA): Ik wil graag een vraag De bezwaren van de SP-fractie zijn velerlei, stellen aan de heer Elzinga over de definitiekwestie. maar in deze termijn zal ik mij beperken tot vijf Hij is begonnen met het sociaal minimum. In de inhoudelijke bezwaren, enkele opmerkingen over de meeste discussies met SP-vertegenwoordigers over context van andere, deels nog geplande het sociaal minimum wordt vaak gezegd: je moet beleidswijzigingen in relatie tot dit wetsvoorstel en de sociale minima ontzien en je moet dat halen bij uitvoeringsbezwaren van organisatorische en bovenminimale inkomens. Ik heb het idee dat de technische aard. staatssecretaris nu iets wil regelen voor gezinnen De inhoudelijke bezwaren betreffen vooral sociaal die veel meer dan het sociaal minimum aan en maatschappelijk onwenselijke aspecten van het uitkeringen krijgen. Wat vindt de heer Elzinga van wetsvoorstel, de proportionaliteit van het het idee van gezinnen met meer dan een wetsvoorstel met betrekking tot delen van de bijstandsuitkering? Kun je die gezinnen nog sociale doelgroep en enkele effecten die naar mijn mening minima noemen of is dat iets anders? Hij gebruikt zelfs voor de coalitie ongewenst en mogelijk het begrip een beetje door elkaar. onbedoeld zijn. Ik begin mijn kritiek met de context. Dat De heer Elzinga (SP): Ik kom er nog uitgebreid op betreft ten eerste de beleidscontext. Ik noemde al terug wat ik van deze regeling specifiek vind. de bezuiniging op het sociaal minimum. En tijdens "Sociaal minimum" is een definitie. In de huidige die bezuiniging sprak ik ook al over een stapeling systematiek gaan wij ervan uit dat jongeren, ook van bezuinigingen bij de kwetsbare groepen en inwonende jongeren, een zelfstandig recht hebben smalle schouders door onder meer de bezuinigingen op een inkomen. Deze regeling verandert dat, wat op de kindregelingen, op de zorg, op het speciaal om meerdere redenen onwenselijk is. Ik kom er zo onderwijs en volgend jaar nog op de Wajong en op over te spreken. de WSW. Om te reageren op de ergste uitwassen De context beslaat niet alleen de stapeling van die stapeling van negatieve inkomenseffecten is van het bezuinigingsbeleid. Ook het feit dat met dit er ten opzichte van het financieel kader van het voorstel tot aanscherping van de WWB de regeerakkoord 90 mln. extra uitgetrokken voor polisvoorwaarden voor de nieuwe Wet werken naar maatwerk in het kader van de bijzondere bijstand vermogen worden neergelegd, maakt dat we extra door gemeenten. Ach, hoe royaal! Alleen al dit goed naar dit voorstel moeten kijken. Dat zijn de wetsvoorstel, nog binnen dat financiële kader, voorwaarden waaronder straks Wajongers en bezuinigt structureel 40 mln. op de bijzondere WSW'ers in de bijstand worden gestopt. Ik vind het bijstand via beperkingen aan het gemeentelijk nog steeds erg spijtig en naar de uitvoerders toe 18 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. onbegrijpelijk dat deze polisvoorwaarden, de en ik voorspel dat de WWB dan weer wel de WW zal aanscherpingen in de WWB, niet samen met de Wet volgen. werken naar vermogen wordt behandeld. Ik kan mij Niet voor niets gaf de staatssecretaris in dan ook helemaal bij het pleidooi van de vorige reactie op een interruptie in de Tweede Kamer ook spreker aansluiten dat wij dat wel zouden moeten aan dat, hoewel 150.000 tot 200.000 doen. Dan had het veld namelijk fatsoenlijk de tijd bijstandsgerechtigden door hem worden ingeschat gehad om nieuwe uitvoeringssystemen en als in staat tot werk, dit nog geen kwantificeerbare protocollen in te voeren. En dan hadden wij doelstelling is. Dat zou ook niet kunnen, want of tenminste ook geweten wat we mogen verwachten mensen inderdaad een baan krijgen, is natuurlijk aan concreet beleid om mensen inderdaad aan werk van veel meer factoren afhankelijk dan van alleen te helpen. Want ook al verhoog je de financiële de bijstand, zo zei de staatssecretaris terecht. Maar prikkel tien keer, de meeste mensen willen werken, als hij dat erkent, waarom wil hij dan vooral werk maar vinden niets geschikts en/of passends. De blijven stimuleren door alleen op de aanbodzijde te banen zijn er gewoon niet. Of laat de focussen en waarom alleen door negatieve prikkels, staatssecreta ris anders eens aanwijzen waar hij de terwijl er veel aanwijzingen zijn dat die nauwelijks banen ziet waarin de mensen die nu in de WWB een doorslag geven? Wij hebben er twee weken zitten morgen aan de slag kunnen. In dat geval ziet geleden ook al uitgebreid over gedebatteerd. hij meer dan wij en met ons de mensen die van dit Sterker, moet de staatssecretaris niet beleid het slachtoffer worden. Zonder banenbewijs erkennen dat bezuinigen op sociale zekerheid in kan ik niet anders dan vaststellen dat zijn beleid tijden van crisis procyclisch beleid is en dus mensen in armoede stort zonder een reële kans, economisch niet erg verstandig, zeker als je in althans op afzienbare termijn, daar via betaald ogenschouw neemt dat dit geen normale recessie werk uit te komen. betreft, maar een langdurige financiële crisis die Ook de crisis, die naar het zich laat aanzien depressieachtige proporties dreigt aan te nemen? langer aanhoudt dan eerder nog werd gedacht, die Kent de staatssecretaris de recente misschien zelfs weer verdiept en volgens sommigen waarschuwingen van onder andere het IMF, de het reële risico in zich draagt tot een heuse OESO en Nobelprijswinnaars Stiglitz en Krugman depressie te verworden, is onderdeel van de over de risico's van te harde bezuinigingen op het context. Dat betekent nog meer mensen in de verkeerde moment? Zien zij het allemaal verkeerd bijstand en nog minder kans om er uit te komen. en, zo ja, waarom? Als de regering erkent dat er Ziet de staatssecretaris dat ook zo? meer factoren zijn die bepalen of iemand een baan In de Tweede Kamer gaf de staatssecretaris krijgt, waarom bezuinigt dit kabinet dan aan dat momenteel ongeveer 355.000 mensen een uitgerekend op re -integratiemiddelen? beroep doen op de bijstand. Naar inschatting van Ten slotte is er naast een beleidscontext en de regering zouden er 150.000 tot 200.000 een sociaal-economische context ook nog een eenvoudig aan de slag kunnen. De rest heeft een maatschappelijke context, maar ik hoef de grotere afstand tot de arbeidsmarkt, dus ook nog staatssecretaris er vast niet meer op te wijzen dat altijd 150.000 tot 200.000 mensen. Voor het voorliggend wetsvoorstel erg omstreden ligt en elk kabinet en voor de staatssecretaris is het in ieder draagvlak mist. Hij heeft de brieven van geval onacceptabel dat er zoveel mensen zijn die maatschappelijke organisaties, vakbonden, de VNG, wel kunnen werken, maar die de kans niet krijgen. de G4 en de G34, Divosa, de CG-Raad, de Hoe vergroot dit voorstel de kans, zo vraag ik de Landelijke Cliëntenraad et cetera ook wel gelezen. staatssecretaris. Meer mensen aan het werk is een Natuurlijk, hoe lager het uitkeringsniveau, belangrijke opdracht van de regering. De WWB hoe groter de financiële noodzaak om werk te dient daarom optimaal activerend te zijn richting vinden mits werk daadwerkelijk loont, al blijft mijn werk, aldus de memorie van toelichting bij dit stelling dat de meeste mensen willen werken. Geen wetsvoorstel. Maar als ik de inhoud van dit voorstel misverstand, wie kan werken, die moet ook bekijk, zie ik juist op een aantal punten het werken. Maar dan moet er ook werk zijn. Anders is tegenovergestelde effect als meer waarschijnlijk. het een loze slogan, die het soms goed doet, maar Door deze punten te benoemen leg ik een nergens op slaat. Kunnen is meer dan fysiek, inconsistentie in het beleid bloot, waarover wij psychisch, verstandelijk en mentaal in staat zijn. veertien dagen terug ook al spraken bij de Om arbeidskracht te kunnen omzetten in verlaging van het sociaal minimum. daadwerkelijk werk, moet dat werk ook gevraagd Het eerste punt is de verplichting een worden en passen bij degene die arbeid aanbiedt. tegenprestatie te doen in ruil voor de uitkering. AI In de Tweede Kamer merkte de moet het hier om additionele werkzaamheden van staatssecretaris op dat het opvallend was ook dat beperkte duur gaan, het blijven de facto het bijstandsvolume steeg, terwijl het aantal WW- werkzaamheden die onder het minimumloon uitkeringen juist een dalende trend liet zien. worden gewaardeerd en dus wordt daarmee het Wellicht komt dat doordat steeds meer mensen minimumloon uitgehold. Hoezo, werken moet geen alternatieve regelingen meer kennen dan het lonen? Kan de staatssecretaris dat nog eens laatste vangnet. In elk geval is het een gegeven dat toelichten en ook waarom er met deze maatregel werkgevers liever iemand aannemen met recente geen sprake is van gedwongen arbeid? werkervaring. Graag hoor ik wat de staatssecretaris Werken tegen een lage loonschaal, net iets als verklaring ziet. Hoe dan ook, voor komend jaar boven 110% van het minimumloon wordt ook wordt weer een oplopende werkloosheid voorspeld minder lonend, want het minimabeleid wordt nu 19 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. gemaximeerd op 110% van het wettelijk maar op dat daar ook mensen tussen zitten die niet minimumloon en dus komt de armoedeval eerder aan de slag kunnen en dat ook niet hoeven, die en minder geleidelijk. Dat is mijn tweede punt van althans om goede medische redenen zijn vrijgesteld inhoudelijke kritiek op dit voorstel. In de memorie van deelname aan betaalde arbeid en/of een van antwoord stelt de staatssecretaris ook dat de sollicitatieplicht. Ik werd pas, naar aanleiding van inkomensnormering van het gemeentelijk de behandeling van dit wetsvoorstel, bijvoorbeeld minimabeleid niet is bedoeld om extra banen te gebeld door een mevrouw die door dit voorstel creëren. Dat is helder, maar lijkt niet in lijn met de getroffen dreigt te worden. Zij was tamelijk officiële motivatie, zoals die in de memorie van radeloos. Zij is op latere leeftijd door een medische toelichting wordt gegeven: Dit wetsvoorstel is conditie ongeschikt geraakt voor werkzaamheden gericht op bevordering van deelname aan de op de arbeidsmarkt en ook thuis in toenemende arbeidsmarkt en vergroting van de eigen mate afhankelijk van haar man geworden. Toen hij verantwoordelijkheid van uitkeringsgerechtigden en overleed en zij niet voor een nabestaandenuitkering strekt ertoe de Wet werk en bijstand (WWB) aan te in aanmerking bleek te komen, kwam ze in de passen. Het pakket maatregelen heeft tot doel het bijstand en was haar werkende zoon gelukkig versterken van het activerende karakter van de bereid weer in te trekken om thuis een aantal WWB. Nogmaals, ik zie op dit punt het activerende noodzakelijke zorgtaken te verrichten. Hoe kan dit karakter niet terug. voorstel dit huishouden helpen? Moet hij het huis Ook de huishoudinkomenstoets helpt hier uit en moet de AWBZ of de gemeente worden niet en dat is mijn derde punt van kritiek op de ingeschakeld voor de zorgtaken? Of moet hij inhoud van het wetsvoorstel. Een inwonende behalve qua mantelzorg ook financieel zijn moeder meerderjarige jongere kan zijn verdiende inkomen gaan onderhouden en moeten zij samen gaan direct inleveren om zijn ouders te onderhouden. Ik verhuizen omdat ze de woonlasten niet meer ben echt onder de indruk van de financiële prikkel kunnen dragen? Graag een argumentatie waarom die daarvan uitgaat. Of erkent de staatssecretaris dit wetsvoorstel toch ook voor deze mensen eerlijk ondertussen ook dat deze prikkels geen zou zijn. doorslaggevend instrument zijn, omdat ze ook in de Het vierde inhoudelijke kritiekpunt dat mijn praktijk niet zoveel effect hebben? De fractie bij dit wetsvoorstel wil benadrukken, is de staatssecretaris lijkt dit in de memorie van behandeling van jongeren. Pas na minimaal vier antwoord te suggereren: "Algemeen uitgangspunt weken -- en dat kan oplopen tot drie maanden -- is dat een beroep op bijstand moet worden wachten, krijgen jongeren onder de 27 jaar voorkomen of zo kort mogelijk moet zijn. De focus ondersteuning bij het zoeken naar werk of anders binnen een gezin dient daarom te zijn gericht op een uitkering. Wie in de tussentijd de huur of werk. Ook daar waar er niet meteen een directe andere kosten voor het levensonderhoud betaalt, is financiële vooruitgang bij werkaanvaarding te niet de zorg van deze regering. Dat zoekt de verwachten is, dient werk de norm te zijn. Het gaat jongere zelf maar uit. Kennen mensen onder de 27 immers om het verkrijgen van een zo groot jaar geen noodzakelijke kosten van bestaan en dan mogelijke financiële zelfstandigheid." En daarmee in het bijzonder mensen onder de 27 jaar die ook kan niemand het oneens zijn natuurlijk. Maar iets nog de verantwoordelijkheid hebben voor de anders is het als je uit een niet al te riante kinderen, zoals uit het voorbeeld van de vorige inkomenspositie nog eens flink achteruitgaat door spreker bleek? Bij wie moet de jongere zonder betaald werk te vinden. Dat kan toch niet de eigen middelen van bestaan de eerste maand of bedoeling zijn? Toch is dit het geval indien iemand maanden aankloppen volgens de staatssecretaris? met een Wajonguitkering thuis woont bij ouders die En kan dat altijd volgens hem? En wat moet er op de bijstand zijn aangewezen. De Wajong wordt gebeuren als dat niet kan? Vindt de staatssecretaris van de huishoudinkomenstoets vrijgesteld, maar als ook niet dat hier het proportionaliteitsbeginsel in de betreffende Wajonger gaat werken, gaat het het geding is? inkomen direct naar het onderhouden van de De SP-fractie heeft ook bij de verlaging van ouders. Je moet wel heel graag willen werken om je het sociaal minimum al gewezen op de ongelijke economische zelfstandigheid juist in te willen behandeling van verschillende groepen ouderen, leveren. Dit effect is overduidelijk in tegenstelling namelijk die met en die zonder volledige AOW. Net met wat de regering met dit voorstel zegt te als twee weken terug ziet mijn fractie ook nu weer beogen. Graag een toelichting van de een beperking van de vrijheid en rechten van 65- staatssecretaris. plussers die op een aanvullende bijstand zijn Een werkende ouder (kostwinner) met een aangewezen. En ook nu heeft de regering in elk of twee kinderen in de bijstand, of een inwonend geval de schijn tegen. Wederom lijkt deze werkend kind met een of twee ouders in de beperking vooral ingegeven om niet-westerse bijstand, raakt tot bijna de helft van het inkomen allochtonen dwars te zitten. Veel voormalige kwijt. Dat is het concrete gevolg van de introductie gastarbeiders hebben hier lang gewerkt en niet van de gezinsuitkering en de altijd het meest aantrekkelijke werk gedaan, maar huishoudinkomenstoets. Vindt de staatssecretaris hebben hier niet de volle 50 jaar gewoond om een een inkomensachteruitgang van meer dan 40% volledige AOW op te bouwen. Twee weken terug is voor een beperkte groep mensen met nu al een hun inkomen beperkt en nu staan hun relatief lage inkomenspositie en in veel gevallen ook verblijfsmogelijkheden buiten Nederland op de niet veel perspectief op verbetering, niet tocht, terwijl ze in tegenstelling tot buitenproportioneel? Voor de zekerheid wijs ik er bijstandsgerechtigden onder de 65 jaar, helemaal 20 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. niet beschikbaar hoeven te zijn voor de mogelijkheden het hardste gelag laat betalen. Het arbeidsmarkt. Dat was voor deze termijn mijn is een politieke keuze die niet de onze is, maar, laatste inhoudelijke bezwaar tegen voorliggend zoals betoogd, ook een keuze die, zeker in haar wetsvoorstel. snelheid en hardheid, onverantwoord is en alleen al Ik rond af met de zorgen van mijn fractie daarom zou moeten worden afgewezen. Ik zie de rondom de invoering. Ik had al gewezen op het reactie van de staatssecretaris zoals altijd met gebrek aan draagvlak voor dit voorstel. Dit betreft belangstelling tegemoet. enerzijds de inhoud, maar voor een groot deel van de breed gedeelde kritiek onder gemeenten, sociale *N diensten, de VNG en Divosa, betreft het ook kritiek op de invoering. Mijn fractie had er graag in De heer Terpstra (CDA): Voorzitter. Vandaag samenhang met de Wet werken naar vermogen bespreken wij een wetsvoorstel dat uitgebreid is over gesproken, dan hadden we wellicht ook behandeld in de Tweede Kamer. Ook wijzelf hebben perspectieven gezien. Nu zien we alleen de in de schriftelijke rondes veel onderwerpen aan de verslechterde polisvoorwaarden. Uitstel had zeker orde gesteld. Over deze wet hebben wij zeer veel rust gebracht aan het front van de uitvoerders, die brieven mogen ontvangen, waarvan een groot deel keer op keer wijzen op het niet klaar zijn, zowel met exact dezelfde bewoordingen. Uit contacten organisatorisch als technisch. De ICT is niet klaar met een aantal briefschrijvers is mij gebleken dat en de gemeenten voorzien grotere en kleinere deze actie wordt gevoerd op initiatief van de SP, problemen en daarvan worden mensen de dupe. een bewonderenswaardig actieve partij. Daarvoor Mensen met weinig geld dreigen teveel te krijgen mijn complimenten. Hierbij wil ik de heer Elzinga en komen vervolgens in de problemen als dat dankzeggen voor zijn aandeel in deze actie. teveel moet worden teruggevorderd. En mensen die Alle briefschrijvers heb ik beloofd, mijn bijdrage ten onrechte geen of onvoldoende bijstand krijgen, vanavond toe te sturen. Mede daarom begin ik met komen al direct in de problemen. Dergelijke enkele algemene opmerkingen die voor ons van problemen waren met een jaar uitstel te voorkomen groot belang zijn bij het beoordelen van het geweest. Naar de mening van mijn fractie tekent wetsvoorstel zelf. Het zijn over het algemeen het een schromelijk gebrek aan achting van dit onderwerpen die ik mis bij het motiveren van de kabinet voor maatschappelijk draagvlak, en een afwijzing van andere partijen. schromelijke overschatting van parlementair Dit wetsvoorstel staat enerzijds op zichzelf. draagvlak dat berust op niet meer dan de helft plus Het is een waarde op zich, maar het is ook een een in beide Kamers, dat een constructief, zeer onderdeel van het weer gezond maken van onze compromisgericht voorstel van de G4, gesteund overheidsfinanciën. Bij de algemene financiële door de meeste gemeenten en de VNG, met één beschouwingen in november heb ik opgemerkt dat pennenstreek wordt doorgehaald. een gezond financieel beleid een absolute voorwaarde is voor een goed sociaal beleid. Ook De heer Terpstra (CDA): Voor mijn eigen helderheid ons land heeft een groot gat in de begroting en een wil ik de heer Elzinga een vraag stellen. Aan de ene vrij grote staatsschuld. Daarover betalen wij met kant heeft hij bezwaren tegen dit wetsvoorstel. Dat zijn allen ruwweg 11 mld. per jaar. Daarmee kan ik allemaal volgen. Aan de andere kant bepleit kunnen wij niet doorgaan. Het beleid van het hij uitstel. Nu is uitstel bepleiten over het algemeen kabinet om hier iets aan te doen, steunen wij dan interessant als je over een jaar bepaalde dingen wel ook van harte. zou accepteren. Als je dan ook tegen alles nee zegt, Bij dezelfde algemene financiële heeft uitstel natuurlijk niet zo veel waarde. Vandaar beschouwingen ben ik ook ingegaan op de trend mijn vraag welke elementen van dit wetsvoorstel de van de overheidsuitgaven in het algemeen in de heer Elzinga zou aanvaarden als het een jaar wordt komende jaren. Daaruit blijkt dat de uitgaven voor uitgesteld. rente, zorg en sociale zekerheid, met name de AOW, constant blijven stijgen in de komende jaren. De heer Elzinga (SP): Zoals ik al heb betoogd Uitgaven voor onderwijsinnovatie bijvoorbeeld worden de polisvoorwaarden van de WWB blijven daarbij duidelijk achter of dalen zelfs. Ook verslechterd. Ik kan mij daar mogelijkerwijs iets bij met die algemene trend, steeds meer rente betale n voorstellen op het moment dat het onderdeel en steeds meer uitgeven aan de zorg en de sociale uitmaakt van een pakket waarin de kansen van zekerheid en niets uitgeven voor onderwijs en mensen om daadwerkelijk betaald werk te kunnen innovatie, kunnen wij niet doorgaan. vinden en aan de slag te kunnen gaan, aanzienlijk Een aantal partijen in dit huis heeft tot nu worden verbeterd. Maar daarop hebben we toe steeds elk voorstel van het kabinet om de helemaal geen zicht, want in dit voorstel gaat het financiën op orde te brengen afgewezen op alleen maar over die polisvoorwaarden. Als we verschillende gronden. Vaak werd gezegd: stel het uitsluitend praten over de inkomensachteruitgang maar een jaar uit. Daarbij heb ik nooit zeker van veel mensen zonder dat ze op de een of andere vernomen of men er na een jaar anders over denkt. manier zicht hebben op meer kansen op betaald Sommige partijen, de PvdA bijvoorbeeld bij de werk, dan kunnen we daar sowieso niet mee algemene financiële beschouwingen, vinden dat het akkoord gaan. kabinet veel beter en veel meer zou moeten Voorzitter. Het mag duidelijk zijn: mijn bezuinigen. fractie is bijzonder teleurgesteld in de wijze waarop deze regering de mensen met de minste 21 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

De heer Thissen (GroenLinks): Waar is de tijd Vanuit deze overtuiging kijken wij ook naar gebleven dat het CDA bij zo'n onderwerp begon te de diverse voorstellen van het kabinet. In het praten over mensen en over sociaal beleid? Waar is onderhavige wetsvoorstel wordt voor de bijstand de inzet van het CDA voor het rentmeesterschap een huishoudinkomenstoets voorgesteld. Dat is op gebleven? De heer Terpstra praat als een zichzelf nieuw. Het argument van de penningmeester. Dat valt mij in de traditie van staatssecretaris dat een cumulatie van uitkeringen Hannie van Leeuwen, Marga Klompé, Jaap Boersma in één gezin niet bevorderlijk is voor het deelnemen en Albeda zwaar van u tegen, mijnheer Terpstra. aan de arbeidsmarkt kunnen wij delen. Wij ontvingen een brief van een Zeeuwse vader -- over De heer Terpstra (CDA): Ik kan ook nog wel zeven het algemeen een streek waar heel veel nette andere CDA'ers noemen die iets anders dachten, mensen vandaan komen -- met een maar ik sta in diezelfde traditie. Ik ben begonnen bijstandsuitkering en twee zonen. Het gezamenlijk met mensen die brieven hebben geschreven en met inkomen van het gezin bedraagt €2850 netto. Dit het idee dat als de overheidsfinanciën in de soep komt overeen met een nettoloon van een draaien, je zeker weet welke mensen daar last van werknemer die ongeveer €5500 bruto zou moeten krijgen. Dat zijn de gepensioneerden en de verdienen. Dit is aanmerkelijk meer dan een zwakkeren. Over het algemeen zijn dat niet de modaal salaris. Graag hoor ik van de SP hoe zij miljonairs. Die hebben daar geen last van. aankijkt tegen dit inkomensargument van de staatssecretaris, die in zijn verdediging steeds w ijst De heer Thissen (GroenLinks): U bent begonnen op de inkomensverschillen tussen gezinnen met mensen die een gelijkluidende brief hebben onderling. Op het gebied van wachtgeld voor oud- geschreven, waarmee u suggereert dat dit door de politici heeft juist de SP zich altijd uitgesproken SP is georganiseerd en daardoor maakt het tegen een cumulatie van inkomens, zelfs bij blijkbaar … dezelfde persoon. De cumulatie van inkomens en uitkeringen De heer Terpstra (CDA): Nee, nee, ik suggereer binnen een gezin is een direct gevolg van de niks. individualisering van de sociale zekerheid. Op dit terrein is het CDA vaak verweten op de feiten De heer Thissen (GroenLinks): U zegt dat die actie achter te lopen, met name door partijen die de door de SP is geëntameerd. Daarmee suggereert u individualisering hoog in het vaandel hadden. Het dat die brieven minder waarde hebben. Ik weet nog huidige wetsvoorstel draait een deel van deze dat er een minister-president van CDA-huize was individualisering terug. Kan de staatssecretaris nog die er door de vele gelijkluidende brieven van eens ingaan op dit aspect? overtuigd was dat Lingo gehandhaafd moest Ter wille van de tijd zal ik mij beperken tot worden op de publieke omroep. de punten die ik ook in de schriftelijke voorbereiding aan de orde heb gesteld. Daarvoor De heer Terpstra (CDA): Ja, dat kan ik mij nog zou ik nog graag een vraag willen stellen over het herinneren. Ik ben zelf ook een groot Lingo- alternatief van de G4. In de schriftelijke ronde heb liefhebber. Mijn argumentatie is echter dat de ik mij daar redelijk positief over uitgelaten. Het briefschrijvers recht hebben op een goed antwoord, argument van de staatssecretaris was dat er een dat ik graag wil geven. Om dat antwoord wat groot financieel gat is ten opzichte van wat de evenwichtiger te maken, wil ik motiveren waarom staatssecretaris zelf voorstelt. Nu heb ik uit de wij bepaalde standpunten hebben. Dat is mijns laatste brief van de G4 begrepen dat zij bereid zijn inziens niet fout. Verder heb ik totaal niks dat gat te dichten, eventueel via het gesuggereerd. Een aantal briefschrijvers heeft zelf Gemeentefonds. Is de visie van de staatssecretaris vermeld dat het een actie is van de SP. Daarom op dit voorstel daardoor gewijzigd? complimenteerde ik de SP ermee dat men mensen Onze punten bij de schriftelijke motiveert. Ik zie niet in wat dat voor suggestiefs voorbereiding gingen onder andere over de termijn inhoudt. van invoering. De PvdA heeft zelfs bij de algemene financiële beschouwingen gesteld dat de overheid De heer Postema (PvdA): Voordat de heer Terpstra op dit gebied misschien wel te weinig doet. op de specifieke punten ingaat, dank ik hem dat hij Daarmee kunnen zij niet doorgaan, althans volgens ons eraan herinnert dat wij bij de bespreking van mij. Alle maatregelen afwijzen en toch benadrukken het Belastingplan 800 mln. op jaarbasis aan dat er iets moet gebeuren aan het tekort en aan de weggegeven belastinggeld -- de kleine belastingen - staatsschuld, betekent dat de lasten steeds verder - wilden besparen voor deze regering. Dus hij kan omhoog moeten gaan. Dat is volgens het CDA ons niet het verwijt maken dat wij geen ongewenst. Lastenstijgingen bovenop de reeds alternatieven hebben voor heel slechte afgesproken stijging van lasten in de begroting bezuinigingsplannen. Dat gezegd hebbende, kom ik 2012 is naar onze overtuiging niet gewenst, zeker met het positieve punt en dat is dat wij ook hebben niet in de huidige zeer onzekere situatie. Wij opgemerkt dat het CDA net als wij zeer denken dat lastenstijging betekent dat er meer geïnteresseerd is in het alternatief van de G4, de werklozen komen. Dat is voor degenen die dat G32 en de VNG. Is de heer Terpstra bereid om raakt een ramp. Dat willen wij niet extra daadwerkelijk mee te gaan met dat voorstel door bevorderen. die gemeenten als uitvoerders van deze regeling het voordeel van de twijfel te geven, zodat hiermee 22 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. voor 2012 de ten doel gestelde bezuinigingen wel gezinnen, die onder deze wet vallen. Naar onze degelijk hard worden gemaakt? mening zou dit getal aanmerkelijk lager kunnen uitvallen indien er ook een regeling komt voor De heer Terpstra (CDA): Ik heb die positieve werkenden. Als de regering zou meegaan met deze vragen gesteld in de vorige rondes, omdat ik wel gedachte, is gelijk voldaan aan de motie-Sterk. onder de indruk was van het idee dat de G4 zelf het probleem onderkent. Uit de eerste brieven van de De heer Postema (PvdA): Mijnheer Terpstra, ik heb VNG maakte ik dat niet op. Het antwoord van de waardering voor het initiatief om dit belangrijke staatssecretaris was dat er nogal grote financiële onderdeel van deze wetgeving ter sprake te gaten zitten tussen het G4-voorstel en het brengen, het thema van de armoedeval, in het wetsvoorstel. In de laatste brief van de G4 staat dat bijzonder voor jongeren, waarop de fractie van de zij het gat wel willen financieren. Is de SP en mijn fractie al eerder hebben gewezen. Wordt staatssecretaris hierdoor van mening veranderd? hiermee naar de mening van de heer Terpstra ook een alternatief voor de gezinsbijstand geboden? Hij De heer Postema (PvdA): Ik geef u graag in uw verwijst naar de brieven van de VNG, maar zij stelt overwegingen mee dat het huidige voorstel allerlei voor om de gezinsbijstand in te ruilen voor deze effecten heeft die tegen de bezuinigingen inwerken, toelage of voor de mogelijkheid om inkomsten uit bijvoorbeeld dat mensen uitwonend willen zijn. werk te behouden. Ziet de heer Terpstra dit echt als Ik hoop dat het CDA met ons en met vele fracties in een alternatief? dit huis, naar ik hoop, serieus kijkt naar de In de tweede plaats vraag ik of dit te hoge integrale effecten van beide voorstellen. Ik hoop marginale tarief van 100% naar zijn mening ook dat de heer Terpstra het voorstel van de zou moeten gelden voor Wajongers die aan het gemeenten vanavond en morgen een serieuze kans werk gaan. geeft. De heer Terpstra (CDA): Mijn eerste gedachte is dat De heer Terpstra (CDA): Een van de sterkste het bijna 1 januari is en dat je niets alles overhoop punten van het CDA is naar mijn mening dat de moet halen in de laatste paar dagen van het jaar. leden altijd kijken naar de integrale effecten van Daarnaast wordt in het voorstel van de alles, dus ook van dit onderwerp. De punten die ik staatssecretaris de Wajong uitgesloten en het is tot nu toe naar voren heb gebracht, hebben daardoor beter dan het G4-alternatief. De G4 doet betrekking op de termijn van invoering, de mate dus niet op alle terreinen iets beter dan het kabinet. waarin men jongeren aanmoedigt om te gaan Daarom heb ik geopperd om de regelingen voor werken en de uitvoering van de motie -Sterk over studenten, het leerlingwezen et cetera te onvermijdbare kosten van levensonderhoud. Die aanvaarden zoals ze zijn en in overleg met de VNG drie punten heb ik aan de orde gesteld. alleen een re geling te treffen voor die groep Door de VNG is herhaaldelijk aangedrongen waarvan wij denken dat de regeling niet op uitstel tot 1 januari 2013. Uit een van de laatste bevorderlijk is voor het aanvaarden van werk. Ik brieven van de VNG over de ICT-problemen leid ik kom met een pakketje van drie punten als slot van af dat de VNG nu uitgaat van invoering per 1 mijn betoog. januari 2012, maar wel een zekere coulance vraagt van de staatssecretaris met betrekking tot het De heer Postema (PvdA): Nu zijn Wajongers rechtmatigheidtoezicht. Dat klinkt mij vrij logisch in uitgesloten van deze maatregel. Zij behouden hun de oren. uitkering ongeacht de gezinsbijstand en de Voor inwonende kinderen worden veel huishoudentoets, maar op het moment dat zij gaan uitzonderingen op de huishoudinkomenstoets werken, zullen zij wel degelijk moeten inleveren. voorgesteld. Het gaat daarbij om mantelzorgers -- Geldt in die gevallen ook het pleidooi van de heer van tien uur AWBZ-geïndiceerd -- Wajongers, Terpstra dat zij het geld voor het grootste deel of studenten en jongere n die een leerlingstelsel misschien zelfs geheel zouden moeten behouden? volgen. Vooral dit laatste punt vinden wij zeer belangrijk. De heer Terpstra (CDA): Als zij onder de categorie Alleen voor jongeren die gaan werken "werkenden" vallen en er is voor die groep een bestaat geen regeling. Door de verrekening oplossing gevonden, dan vallen zij daar uiteraard ontstaat een marginaal tarief van 100 %. Dit ook onder. Als een Wajonger gaat werken, is hij of percentage komt bij ons hoog over. Ook heb ik zij een "werkende". Dat lijkt mij een heldere zaak. bepaalde VVD'ers wel eens horen zeggen dat een Concreet vraagt ik namens mijn fractie aan marginaal tarief van 100% ook nadelen heeft. Zou de staatssecretaris om met de VNG in overleg te een regeling waarbij het gaan werken meer lonend treden over de volgende drie punten: wordt voor deze groep jongeren, niet positief zijn - coulance m.b.t. het toezichtregime; voor het verhogen van de arbeidsparticipatie? Het - het meer lonend maken van werken voor CDA denkt daarbij -- met dank aan de suggestie jongeren; van de G4 -- aan een bedrag per werkende jongere - de uitvoering van de motie-Sterk. dat niet verrekend wordt. Vooral met betrekking tot de twee laatste punten Het CDA is nogal geschrokken van de zie ik een combinatiemogelijkheid. Wil de inschatting van het kabinet van het aantal gezinnen staatssecretaris ons van de resultaten op de hoogte dat zich door deze wet zou opsplitsen. Het zou stellen, ruim voor de ingangsdatum van 1 juli daarbij gaan om 10.000 van de in totaal 18.000 aanstaande, de dag die in het wetsvoorstel wordt 23 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. genoemd voor gezinnen met een bestaande Het kabinet spreekt iedereen aan op zijn uitkering? eigen verantwoordelijkheid. Iedereen moet de weg Ik krijg graag een reactie van de naar zelfredzaamheid op, onder het motto "de staatssecretaris op dit gehele pakket. overheid lost het niet voor mensen op, maar kan hen wel ondersteunen". GroenLinks beoordeelt dit Mevrouw Scholten (D66): Ik heb even gewacht met wetsvoorstel in het licht van de vraag of het de mijn interventie tot de heer Terpstra klaar was. Ik deelname aan de arbeidsmarkt bevordert, of de wil hem aanspreken op een artikel in Trouw waarin eigen verantwoordelijkheid van mensen in de hij het woord heeft gegeven aan mevrouw Karin bijstand erdoor wordt vergroot, of de gemeenten Zandbergen. De kop van dit artikel luidt: Het CDA deze wijzigingen per 1 januari aanstaande kunnen past nieuwe regels bijstand op valreep aan. Mijn uitvoeren, of wij de ideologische uitgangspunten hart sprong op, want ik dacht: dat is een mooi plan. achter deze wet delen en of wij de impliciete kritiek Nu hoeven wij vanavond misschien minder op de gemeentelijke uitvoeringspraktijk Wwb/WIJ ingewikkeld te discussiëren. Het is bekend dat het sinds 2004 onderschrijven. CDA het op dit moment een beetje laat schuren in De fractie van GroenLinks heeft een de relatie met de gedoog- en coalitiepartner. Vorige activerend mensbeeld voor ogen en wil mensen, week stond al een kop in de krant over de ook al zijn ze er, al dan niet tijdelijk, niet of minder verhoging van de maximum snelheid tot 130 km en toe in staat, mogelijkheden bieden om zichzelf te nu kwam deze kop. De VVD en PVV vinden dat toch ontwikkelen naar een bestaan dat leidt tot kennelijk wat minder aangenaam, omdat er nu zelfstandig burgerschap, en wel zó dat ze kunnen opeens ook weer bezuinigd moet worden op het voorzien in het eigen levensonderhoud en kunnen mediabeleid. worden wie ze willen en kunnen zijn en naar Ik vroeg mij af of er nu een andere wind vermogen duurzaam op de arbeidsmarkt actief gaat waaien bij het CDA en of zij zich de vraag kunnen zijn. De vraag is of het met dit wetsvoorstel heeft gesteld hoe het nu verder moet met dit lukt. wetsvoorstel. De heer Terpstra zegt nu dat hij de Het Sociaal en C ultureel Planbureau staatssecretaris de vragen over de aanpassingen constateert verschillende jaren achtereen dat van de VNG voorlegt, maar uit dit artikel blijkt dat Nederlanders zeer tevreden zijn over zichzelf, maar hij daarover toch een andere mening is toegedaan zich grote zorgen maken over de buren. Buiten het en dat hij van mening is dat het voorstel echt moet eigen huis begint de verruwing, de onhoffelijkheid, worden aangepast. de onveiligheid. Het is een paradoxale opvatting waarin men alle begrip verwacht voor de overlast De voorzitter: U krijgt zelf ook nog een eerste van een eigen verbouwing, waarbij de drilboor termijn. Dit wordt wel een erg lange interventie. iedere ochtend om 7 uur aangaat, maar men Wilt u een concrete vraag stellen? tegelijkertijd intolerant staat tegenover de herrie van de buren. Ik moest hier steeds sterker aan Mevrouw Scholten (D66): Dat spijt mij, voorzitter. denken toen ik de afgelopen periode las hoe de Mijn concrete vraag is hoe de heer Terpstra zijn regering zich opstelt in dit wetsvoorstel. Voor deze bijdrage nu ziet in verhouding tot dit artikel in regering maakt het niet uit hoe die 54 mln. kan Trouw van vanmorgen. worden bijgeschreven in het eigen huishoudboekje. Iedereen moet snappen dat deze verbouwing voor De heer Terpstra (CDA): In de tweede termijn zal ik wat herrie en overlast zorgt. Waar zeuren de de maximum snelheid van 130 km en de andere mensen toch over? Adviezen van buren -- lees: aspecten meenemen. Ik heb de kop boven het collega-overheden, de gemeenten -- om de artikel niet bedacht en in het artikel staat niets wat verbouwing door te laten gaan, maar dan zonder in strijd is met wat ik nu heb gezegd. Dus wat mij dat de buurt dagen- en nachtenlang wakker ligt, in het artikel in de mond wordt gelegd, is allemaal worden in de wind geslagen. De regering zegt: correct. De kop heb ik niet gemaakt en die schuurt niets mee te maken, we vertrouwen alleen ons wel met iedereen, maar ik schuur met niemand. eigen verbouwingsplan, niet dat van de buren. Harde afspraken over de hoffelijke omgang *N met elkaar in de buurt -- dus tussen de overheden onderling -- moeten uiteraard wijken voor het grote De heer Thissen (GroenLinks): Voorzitter. De doel: de 54 mln. Pech dat we ooit drie maanden mensen die dit het minst kunnen lijden, worden hebben afgesproken als fatsoenlijke van verschillende kanten gepakt. Het Rijk bezuinigt Invoeringstermijn. U snapt toch wel dat het crisis op zorgtoeslag en zorg, de zorgverzekeringspremie is? Uit de beantwoording van vragen van deze gaat omhoog en het eigen risico wordt flink Kamer, met woorden die overigens heel vaak geen verhoogd. Het Rijk bezuinigt op passend onderwijs, antwoord zijn, spat het ongeloof van de regering. het pgb en het kindgebonden budget. Het Rijk Dat de omgeving toch niet snapt dat deze bezuinigt op de bijstand, de re-integratie en de verbouwing door moet gaan, dat daar harde regels sociale zekerheid. Daarnaast bezuinigen de van hoffelijkheid als vanzelfsprekend voor moeten gemeenten fors op hun voorzieningen en voor een wijken! Waarom wil toch niemand snappen dat we groot gedeelte treft dit de meest kwetsbaren extra nu even alle zorgvuldige en onderbouwde afspraken hard. En er staat nog heel wat voor de deur met in het onderlinge overhedenverkeer aan de kant WSW en Wajong, een en ander in het kader van de moeten schuiven? In feite vraagt deze regering dat Wet werken naar vermogen. van alle overheden. Nergens enig excuus over 24 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. het gedrag van deze regering. Natuurlijk kunt u een de invoeringsdatum van 1 januari zou zijn, wat niet voornemen opschrijven in het regeerakkoord, een klopt; het thans verplicht zijn van de elektronische doel dat u wilt behalen. Maar het regeerakkoord is intake volgens de staatssecretaris, wat niet klopt, geen sinterklaaslijstje, dat automatisch zal worden het is een voorgenomen verplichting in de ingewilligd, ook al is 5 december al weer voorbij. aanpassing van de SUWI-wet, die momenteel aan Mogelijk gebeurt dat wel door de leden in deze het parlement gezonden is. VNG is overigens geen Kamer die zich niet vrij durven opstellen en gedwee voorstander van deze voorgenomen verplichting." akkoord zullen gaan, ook al gruwen ze achter de Graag een reactie van d e staatssecretaris op deze schermen van deze wet en afhankelijk zijn van een brief van de VNG. gedoogpartner die vanavond, bij de eerste termijn Waarschijnlijk vanwege het grote succes van de behandeling van dit wetsvoorstel, niet eens van de Wwb dacht en denkt het Rijk dat er nog wel aanwezig is. meer in het vat moet zitten. Nog maar 2,5 jaar Een wetsvoorstel vereist ook voldoende geleden moesten gemeenten jongeren uit de Wwb voorbereidingstijd; hoe slechter een halen en onder het regime van de WIJ plaatsen; bewindspersoon zijn werk vooraf doet, hoe meer ook al zo'n overhaaste invoering toen, die vragen en problemen hij in het parlement zal gemeenten hebben bestreden als volstrekt ondervinden. Die tijdigheid is zijn overbodige wetgeving, maar wel met veel verantwoordelijkheid en daar heeft hij zich danig op uitvoeringsconsequenties én -kosten. Het verkeken. Er zit straks tussen de nog onzekere arbeidsbevorderende karakter kon niet worden parlementaire aanvaarding en de datum waarop de aangetoond. Wat resteerde, was een bezuiniging wet van kracht moet worden, zo'n anderhalve die het Rijk kon bijschrijven, maar geen investering week. Erkent de staatssecretaris dat hij de in jongeren. Die WIJ gaan wij nu, krap 2,5 jaar uitvoering daarmee feitelijk schoffeert? later, weer aan de wilgen hangen. Over Een wet heeft ook draagvlak nodig, zeker kapitaalvernietiging gesproken! Kan de als het gaat om zaken die ver van de rijksoverheid staatssecretaris deze Kamer vertellen welk bedrag worden uitgevoerd. Dat draagvlak vind je niet op de aan investeringen 2,5 jaar geleden zijn gedaan en maagdelijke tekentafel, waarop alles kloppend te nu worden weggegooid? De staatssecretaris stelt krijgen is, er geen menselijke factoren in het geding voor om één jaar voorafgaand aan een zeer zijn, waar iedere systeem- en ingrijpende wetswijziging, namelijk de Wwnv voor automatiseringsverandering als vanzelf en naadloos één jaar opnieuw de gemeenten met een en op tijd verloopt. Nee, draagvlak ligt in de ingrijpende uitvoeringspraktijk en uitvoeringskosten werkelijkheid van gemeenten en die van op te zadelen. Kan de staatssecretaris deze Kamer huishoudens; bij mensen van vlees en bloed, die vertellen welke kosten gemaakt moeten worden heel veel ervaring hebben met de dolgedraaide door gemeenten, ook overheidsgeld, en wat de wetgevingsmolen op sociaal terrein en ervaring voordelen zouden zijn als die kosten dit jaar niet hebben met mensen die niet als vanzelf worden worden gemaakt, maar er wordt toegewerkt naar uitgenodigd bij werkgevers. . een zeer ruime invoeringstermijn voor de Wwnv? Dit kabinet lijkt zich er niet van bewust dat Wellicht is het voor gemeenten zelfs het de gemeenten, de collega-overheid, keihard goedkoper om het Rijk voor 2012 rechtstreeks 27 nodig heeft om deze en nog tal van voorgenomen mln. terug te geven -- namelijk de opbrengst die bezuinigingen te realiseren. De dovemansoren van deze staatssecretaris in zijn eigen huishoudboekje deze regering voor de voorstellen en handreikingen moet bijschrijven -- dit wetsvoorstel ter zijde te die gemeenten doen om de uitvoeringsellende, schuiven en alle energie gebruiken om een uitvoeringskosten en uitvoeringsrisico's van dit fatsoenlijke en ook kostenefficiënte invoering van overhaaste avontuur te beperken, worden zonder de Wwnv te realiseren. Dat vergt uiteraard ook van argumentatie ter zijde geschoven. Behalve dan dat deze bewindspersoon dat hij veel eerder zijn de staatssecretaris vreest zijn bezuiniging niet te wetsvoorstellen klaar moet hebben, zodat er een halen. Zijn zoektocht naar eigen argumenten kent zorgvuldige behandeling in het parlement kan overigens geen grenzen. Op de constateringen van plaatsvinden. Graag zie ik een samenhangende de VNG met betrekking tot de raming van de berekening van de staatssecretaris, waarin het niet omvang van de gezinsbijstand, gevolgen voor ICT, alleen draait om de vermoede opbrengsten voor het de werkprocessen en het rechtmatigheidtoezicht Rijk, maar ook de kosten van de gemeenten zijn reageert hij ronduit schofferend. Ik citeer uit de meegenomen. brief van de VNG: "Wij vinden het schokkend om te Uit de reactie van de staatssecretaris op de lezen dat de regering zich met betrekking tot dit vragen van deze Kamer kan ik niet anders wetsvoorstel niet of nauwelijks wenst te concluderen dan dat hij hier is met één vraag: help verplaatsen in de situatie die zij hiermee creëert mij in 2012 27 mln., en vervolgens 54 mln. op te voor gemeenten en hun cliënten. Gemeenten zelf halen bij de gemeenten, die dat op hun beurt weer worden niet bevraagd op de implicaties, er wordt moeten weghalen bij tienduizenden gezinnen. Het gewerkt met niet-onderbouwde veronderstellingen waarom is uiterst zwak onderbouwd. Geen (bijvoorbeeld het percentage gezinsbijstand, het stapeling van uitkeringen in een gezin. Het was beschikbaar blijven van huidige koppelingen en beter geweest als deze staatssecretaris eerst met andere voorzieningen zal ook in de nieuwe situatie zijn premier had gesproken die, toen hij nog op het afdoende zijn), en er is zelfs sprake van een aantal ministerie van Sociale Zaken verantwoordelijkheid feitelijke onjuistheden (bijvoorbeeld de stelling over droeg, een visie had; hij had een idee voor ogen het standpunt van de VNG dat deze niet meer tegen over mensen die even of langdurig niet meedoen op 25 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. de arbeidsmarkt en een beroep doen op een regering die motie gaat uitvoeren, positief uitkering. In dit wetsvoorstel komt de arbeidsmarkt beantwoord. Maar gemeenten moeten wachten op niet voor. een wetswijziging in de Wwb, voordat het realiteit Wat als argumentatie wordt aangevoerd, is wordt. Wanneer gaat dat gebeuren? En toont dit niets meer of minder dan een ideologische niet opnieuw aan dat de staatssecretaris slecht opvatting over mensen die in de ogen van de heeft nagedacht over de onderbouwing van het staatssecretaris doelbewust uitkeringen aan het wetsvoorstel en de gevolgen ervan? Gemeenten en stapelen zijn. En aan die praktijk moet een einde burgers mogen niet de dupe worden van slechte worden gemaakt! We moeten ze prikkelen, anders wetgeving. Deze Kamer draagt daarvoor een gaan ze niet aan de slag. Minder geld: het zal ze belangrijke verantwoordelijkheid en dat zeg ik met leren! Het moet allemaal niet te makkelijk zijn voor name tegen de leden die deze coalitie steunen dan jonge mensen in een bijstandsgezin. Dat is de wel gedogen. boodschap van de regering. Eigen schuld, dikke Als de staatssecretaris zo sterk gelooft in de bult! De diensten van gemeenten die financiële prikkel als een middel voor verantwoordelijk zijn voor de uitvoering, is niet gedragsbeïnvloeding, hoe kijkt hij dan aan tegen gevraagd in hoeverre deze aanname klopt en dus jonge mensen die thuis wonen met een Wajong- ook niet of de voorgestelde oplossing adequaat is. uitkering? Deze jonge mensen zullen het volgens De staatssecretaris heeft een simpele stelling: als zijn redenering van financieel gedreven gedrag uit we de mensen die in zijn ogen doelbewust hun hoofd laten om te gaan werken, want zolang uitkeringen stapelen maar de pas afsnijden, dan hun ouder of ouders een bijstandsuitkering hebben, gaan ze wel werken. raakt deze gemotiveerde aan het werk zijnde Maar uit de staatssecretaris daarmee niet Wajonger zijn loon kwijt. Dat is hopelijk niet iets impliciet kritiek op de gemeentelijke uitvoering? wat hij nastreeft, want daarmee rijdt hij de Want als hij vindt dat deze mensen doelbewust gemeenten, die hij zo hard nodig heeft met het oog werk en uitkering tegen elkaar afwegen en als deze op de Wet werken naar vermogen, in de wielen. mensen die keuze blijkbaar hebben, dan hadden ze Als de staatssecretaris inderdaad heilig dus ook aan het werk kunnen zijn. Vindt de gelooft in het effect van financiële prikkels, dan zou staatssecretaris dat de gemeenten mensen te hij ook andere gevolgen heel aannemelijk moeten makkelijk een uitkering geven, omdat ze net zo vinden. Een jongvolwassene zou volgens zijn goed aan het werk hadden kunnen zijn? Als hij dat redenering bijvoorbeeld wel moeten besluiten om vindt, is deze wetswijziging dan niet een heel niet legaal maar illegaal te gaan werken, want dan ingewikkelde? Omdat de gemeenten hun werk niet komt de uitkering van zijn ouders niet in gevaar en goed doen, gaan we het jongvolwassenen hoeft hij zijn inkomen niet te besteden aan het moeilijker maken om een eigen bestaan op te onderhoud van zijn ouders. Een jongere zou bouwen. volgens die redenering bij zijn tante moeten gaan Het alternatief van de G4, ondersteund door wonen en zijn nichtje op haar beurt bij zijn ouders, de VNG en de G32, wijst de staatssecretaris af, want dan is er geen eerstelijns familieband. Gaan maar uitsluitend om financiële redenen. Voor zijn we dit allemaal bestrijden met fors huishoudboekje gaat de teller dan, zo betoogt hij, handhavingsbeleid? Volgens mij kunnen wij beter niet vanaf 1 januari lopen, en omdat het gaan werken aan een wet met een heldere huishoudboekje zijn hoogste doel is, schuift hij ook doelstelling en een wet die een logische dit alternatief terzijde. Maar hij wijst het niet uitvoeringspraktijk met zich mee brengt. Graag een inhoudelijk af. Zou de kwestie van de novelle er reactie van de staatssecretaris. niet zijn, zou de staatssecretaris dan mee gaan met De staatssecretaris hamert er bij dit vanuit de uitvoeringspraktijk opgestelde voortduring op dat het hard nodig is om jonge voorstel, een voorstel waardoor de simpele uitruil mensen op hun eigen verantwoordelijkheid te tussen uitkering en werk voor een deel van de wijzen. Daarom gaat hij met dit wetsvoorstel weer gezinnen geen werkelijkheid zou worden? Een wat verder dan met de WIJ. Waarop baseert hij zijn voorstel dat voorkomt dat er vervolgens te weinig aanname dat jonge mensen hun eigen inkomen in die huishoudens is om van te leven, iets verantwoordelijkheid kennelijk niet of onvoldoende waarop ook de Raad van State heeft gewezen. Een nemen? Uit welke evaluatie van de voorstel dat tegemoet komt aan de gemeenten die uitvoeringspraktijk blijkt dit? Volgens mij willen niet zitten te wachten op de onzekere route via de jonge mensen juist wel graag werken. Zij willen van motie Sterk. Durft de staatssecretaris met andere betekenis zijn en denken helemaal niet aan een woorden te erkennen dat de uitvoering een veel uitkering als een aangename hangmat of als een beter voorstel heeft, omdat dit voorstel gebaseerd vangnet. Dat blijkt ook wel uit het onderzoek van is op de praktijk en het veel minder onzekerheden Motivaction onder jongeren, zie het boek met als voor de uitvoering bevat? Hij zou de uitvoering titel "De grenzeloze generatie". enorm kunnen helpen en daarmee ook de burgers Het recht dat jonge mensen hebben onder die het betreft. Graag een reactie die verder gaat de WIJ -- de gemeente moet een werkleeraanbod dan de kwestie van de novelle. Mijn fractie houdt doen zodanig dat de jongere in zijn een motie achter de hand over het voorstel van de levensonderhoud kan voorzien, hetzij via G4, een voorstel dat de adhesie heeft van de G32 studiefinanciering, hetzij via loon -- komt met dit en de VNG. wetsvoorstel te vervallen. Als de minister zou Met veel moeite heeft de minister onze durven zeggen dat uit de evaluatie van de WIJ blijkt vragen over de motie Sterk en de vraag of deze dat gemeenten jonge mensen juist op een heel 26 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. goede manier kansen bieden, iets waarover ik uit groep jonge mensen iedere vorm van eigen eigen ervaring kan zeggen dat dat niet het geval is, verantwoordelijkheid, omdat hij ze de middelen dan heb ik voor hem de volgende vraag: Waarom ontneemt om de verantwoordelijkheid voor hun laat hij die fantastische praktijk dan toch vallen? En eigen leven te nemen. Wat heeft dat toch te maken hoe bevordert deze wijziging de deelname aan de met de liberale opvattingen van de arbeidsmarkt? Hoe denkt de staatssecretaris bij te staatssecretaris? Vindt de staatssecretaris dat een dragen aan de eigen verantwoordelijkheid van werkende thuiswonende jongvolwassene verplicht jonge mensen als zij in een positie terechtkomen kan worden om zijn ouders, inclusief minderjarige waarin zij geen plek op een school kunnen broertjes en zusjes, te onderhouden, zodra zijn afdwingen, geen baan en dus ook geen loon kunnen vader of moeder werkloos wordt of, aangewezen afdwingen -- iets wat de gemeenten onder de WIJ raakt op de bijstand, iets waarop hij of zij dan geen ook al niet konden, maar dan was er tenminste nog recht meer heeft? Waarom hoeven zelfstandig een uitkering via de WIJ -- en als zij door deze wonende kinderen hier niet aan bij te dragen, maar wetswijziging ook geen inkomen meer via het een thuiswonend kind wel? Waarom hoeft een kind, vangnet kunnen afdwingen wanneer zij nog thuis wanneer een van zijn ouders werkloos wordt en wonen bij ouders met een bijstandsuitkering? recht op WW heeft, zijn ouders niet te Over welke eigen verantwoordelijkheid onderhouden, maar wel wanneer het geen WW heeft de staatssecretaris het als een maar bijstand wordt? Kan de staatssecretaris dat jongvolwassene verantwoordelijk wordt voor het uitleggen, niet alleen aan deze Kamer, maar ook onderhoud van zijn ouders en de schulden van zijn aan de samenleving? ouders? Als er beslag kan worden gelegd op het De staatssecretaris draagt het argument inkomen van de jongvolwassene? Hoe draagt deze aan dat er dan een extra stimulans is voor de verantwoordelijkheid voor de situatie van de ouders ouders om aan het werk te gaan. Ik stel op mijn bij aan de arbeidsparticipatie van jonge mensen? beurt: de staatssecretaris legt de Geldt een en ander trouwens ook voor het verantwoordelijkheid van de ouders en de geprivilegieerde gezin uit Bloemendaal of samenleving op de frêle schouders van een Wassenaar met thuiswonende meerderjarige jongvolwassene. Is dat wat de staatssecretaris kinderen? Kunnen die kinderen ook worden nastreeft? Is dat iets wat wij als samenleving aangesproken op de enorme hypotheekschuld van zouden moeten nastreven? Een kind kan een ouder hun ouders? stimuleren, maar hij kan zijn ouder niet Praat de staatssecretaris wel eens met veranderen. Een kind kan ook niet in zijn eentje jonge mensen die hun jonge leven hebben onze samenleving veranderen, een samenleving doorgebracht met ouders die het hoofd maar net of waarin mensen met een grote afstand tot de net niet boven water wisten te houden? Praat hij arbeidsmarkt, mensen boven de 45, mensen met wel eens met kinderen die al op zeer jonge leeftijd een verslaving of een verslavingsverleden, mensen een volwassen rol hebben gekregen in een met beperkte verstandelijke vermogens, mensen huishouden met incapabele ouders? Als deze zonder of met een slechte opleiding en mensen kinderen achttien worden, dan kunnen ze niet zoals zonder werkervaring niet vooraan staan als er hun welgestelde leeftijdsgenoten onafhankelijk banen worden uitgedeeld, zo er al banen worden worden. Is dat wat de staatssecretaris beoogt? zijn. Jongvolwassenen die het hebben getroffen met hun Voorzitter. Ik heb mij terdege afgevraagd of ouders, kunnen onbeperkt baantjes hebben, al het behandeling vandaag wel zin heeft, aangezien de geld is voor hen, en vaak stoppen hun ouders hen regering geen moeite heeft gedaan om de grote nog flink wat geld toe. zorgen die er zijn over zorgvuldigheid, Plaats daarnaast de jongvolwassenen die uitvoerbaarheid, haalbaarheid en vooral ook het het in financieel opzicht slechter hebben getroffen. doel van het voorstel weg te nemen. Misschien Die jongeren moeten op hun achttiende, wanneer wordt het deze Kamer wat duidelijker wat de ze hun studie beëindigen, een ingewikkelde staatssecretaris nu precies voor ogen heeft als hij afweging maken. Kan ik maar beter verhuizen? Zo met ons zijn visie op sociale diensten zou delen. ja, waar haal ik dan het geld voor een verhuizing Zijn deze diensten er om mensen een nieuw vandaan? De woningmarkt is immers ook nog niet perspectief te bieden wanneer zij het even niet hervormd. Waarom kan ik niet net als partners die zelfstandig kunnen redden of zijn deze diensten op huwelijks voorwaarden trouwen, mijn inkomen bedoeld om het volume in de bijstand te vrijwaren van een vader of moeder die voortdurend verminderen en de poort zo veel mogelijk dicht te schulden maakt? Hoe moet ik de kosten die houden? Zijn zij met andere woorden vooral gepaard gaan met een baan, reiskosten en uitvoeringskantoor van het Rijk? Graag heldere kledingkosten, betalen als het minimumjeugdloon antwoorden op deze vragen, ook in relatie tot het volledig opgaat aan de verzorging van mijn ouders? onderhavige wetsvoorstel. Er is nauwelijks geld in mijn gezin en als ik hard ga Waarom begint de staatssecretaris niet aan de werken, kan ik flink bijdragen zodat mijn jongere andere kant? Waarom zorg t hij er niet voor dat broertjes en zusjes af en toe nieuwe kleren hebben. gezinnen waar mensen een bijstandsuitkering Maar ja, wat heeft dat nog voor zin als alles direct hebben en waar ook de jongvolwassenen in een wordt gekort? uitkering terechtkomen, weer perspectief op werk De staatssecretaris hamert op de eigen krijgen? Als de staatssecretaris, net zoals zijn verantwoordelijkheid van jonge mensen. Met dit premier onlangs nog van harte deed, met de wetsvoorstel ontneemt hij echter een bepaalde uitvoering zou praten, dan zou hij weten dat de 27 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. woorden "eigen verantwoordelijkheid" snel zijn bezuinigingspakket. Mijn fractie deelt de noodzaak opgeschreven, maar dat het in de praktijk van om stapelingen van uitkeringen binnen gezinnen te alledag toch iets ingewikkelder ligt. Kinderen die voorkomen. Het is niet de bedoeling dat opgroeien in financieel en sociaal gedepriveerde uitkeringsafhankelijkheid intergenerationeel wordt gezinnen hebben namelijk vaak al een achterstand doorgegeven. Dat leidt tot sociale uitsluiting en wanneer ze voor het eerst naar school gaan. sociale isolatie. De oplossing daarvan is echter geen Die achterstanden worden daar lang niet altijd kwestie van resolute bezuinigingen maar vooral, weggewerkt, met alle gevolgen van dien. Die zoals ik zal betogen, van innovatief en activerend kinderen lopen een grotere kans op een slechter arbeidsmarktbeleid. opleidingsniveau en het niet behalen van diploma's. Juist vanwege het vergaande karakter van Als ze dan de volwassen leeftijd bereiken, zegt u het wijzigingsvoorstel wil mijn fractie een kritische "pech gehad, je mag nu voor je ouders gaan noot plaatsen bij de gevolgde procedure. Wij zorgen", als de jongere tenminste werk heeft, of moeten constateren dat ons op het einde van dit "pech gehad, je teert maar op de lege zak van je jaar een groot aantal wetsvoorstellen van het ouders", of "wat heb ik ermee te maken dat school departement van de staatssecretaris bereiken die je niet meer wil, een werkgever ook niet, en de ieder voor zich drastische consequenties hebben sociale dienst de deur moet dichthouden?". Zouden voor de doelgroep. Met name daar waar het we niet veel beter kunnen investeren in het ingrepen in de sociale zekerheid betreft, zoals ook tegengaan van slechte uitgangsposities op de bij het onderhavige voorstel het geval is, wordt ter arbeidsmarkt, zowel voor de ouders als voor de legitimatie en ondersteuning verwezen naar de wet kinderen? Dat beschouw ik nog steeds als een werken naar vermogen die de Kamer volgend jaar verantwoordelijkheid van de gehele samenleving. tegemoet kan zien. Dit betekent dat de huidige Ik heb het geluk gehad om op diverse voorstellen zijn losgezongen van hun momenten in mijn jonge leven mensen tegen te achterliggende visie die we immers in een latere komen die het in mij zagen zitten en die mij hebben fase zullen bespreken. Dit heeft naar de mening gestimuleerd om te worden wie ik wil en kan zijn. van mijn fractie een negatieve impact op de De realiteit is dat de kans om dergelijke mensen kwaliteit van de beraadslaging. Deze ontkoppeling tegen te komen tamelijk afhankelijk is van waar je van wetsvoorstel en achterliggende visie zagen we opgroeit. Dit wetsvoorstel betekent feitelijk dat de eerder deze maand ook bij het debat in de senaat staatssecretaris tegen een specifieke groep jonge over het kindgebonden budget en de mensen die al in een omgeving zit waarin die kindregelingen. Ook hier wordt verwezen naar een kansen klein zijn, zegt: eigen schuld, dikke bult, onderliggend visiedocument dat begin volgend jaar zoek het maar uit; hoe jullie je huishoudboekje zal verschijnen. vanaf nu regelen, is niet mijn zorg, want mijn Mijn fractie maakt bezwaar tegen deze gang huishoudboekje is op orde wanneer ik die 54 mln. van zaken die veel weg heeft van een bezuinig. salamistrategie, zoals al eerder is betoogd. Mijn Dit wetsvoorstel bevordert niet de fractie vraagt de staatssecretaris waarom de arbeidsdeelname als zodanig, vergroot niet de politieke leiding van zijn departement telkenmale zelfstandigheid van jongeren, stelt gemeenten voor op deze strategie terugvalt? Daaraan verbind ik de grote uitvoeringsproblemen, brengt mensen in één vraag welke maatregelen hij en de minister zullen gezin in meer problematische relaties tot elkaar en nemen om deze procedureel en inhoudelijk lijkt slechts ingegeven door plat bezuinigen. Het is laakbare gang van zaken te keren? Dit huis hecht een draak van een wetsvoorstel, wellicht één met zeer aan een hoge kwaliteit van behandeling van zeven koppen. wetsvoorstellen, maar daarvoor is de gelijktijdige Ik keer weer terug naar het SCP. "Met mij beschikbaarheid van het wetsvoorstel en de bredere gaat het goed, met de samenleving minder." Is dat inhoudelijke legitimering onontbeerlijk. wat de staatssecretaris straks kan zeggen? "Met de Het heeft ook consequenties voor de rijksfinanciën gaat het goed, maar die samenleving uitvoeringspraktijk van wetsvoorstellen. Wat is nu is financieel, sociaal en emancipatoir toch zo'n precies de zin van dit wetsvoorstel gelet op het feit puinhoop." Laat de staatssecretaris dan bedenken wij over nog geen jaar hier de zojuist genoemde dat dit veroorzaakt is door het monomane wet werken naar vermogen zullen bespreken die in bezuinigen van dit kabinet. overkoepelende zin maatregelen formuleert rond de bijstand en de onderkant van de arbeidsmarkt? Het *N wordt er op deze manier niet transparanter op en het zadelt bovendien de uitvoeringsinstanties op De heer Ester (ChristenUnie): Voorzitter. Mijn met grote implementatieproblemen. De Wwb is fractie heeft met belangstelling maar ook met zorg immers volgend jaar alweer achterhaald. De VNG kennis genomen van het wetsvoorstel. Het gaat om en ook Divosa hebben hierop terecht gewezen. Ligt een aantal substantiële ingrepen in de bijstand die het dan niet voor de hand, zo vraagt mijn fractie om een gedegen behandeling in dit huis vragen. aan de staatssecretaris, om de gewijzigde Wwb Het aanscherpen van de regels voor jongeren onder samen in te voeren en parlementair te bespreken de 27 jaar, het afschaffen van bijstand voor met de wet werken naar vermogen? De inwonenden, het vervangen van de partnertoets argumentatie van de staatssecretaris in de memorie door een toets op het huishoudinkomen en het van antwoord vermag niet echt te overtuigen. maximeren van het gemeentelijk minimabeleid Diezelfde VNG heeft in niet mis te verstane vormen in combinatie een vergaand bewoordingen te kennen gegeven dat de 28 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. invoeringsdatum van 1 januari aanstaande jongeren met complexe multiproblematiek. Vooral uitvoeringstechnisch onmogelijk is. Deze kleinere gemeenten zijn hierop minder toegerust. inwerkingtreding staat haaks op de Code We moeten daarbij constateren dat de Interbestuurlijke Verhoudingen die een termijn gemeentelijke re-integratiebudgetten onder sterke aanhoudt van drie maanden na de officiële druk staan. Sterker, er is sprake van ingrijpende afkondiging van regelgeving. Uit de memorie van bezuinigingen. Mijn fractie vraagt de antwoord blijkt dat de staatssecretaris zich deze staatssecretaris dan ook of deze bezuinigingen de schending van afspraken realiseert; hij doet transitie van uitkering naar werk onder de daarmee echter verder niets. Wij stuiten met doelgroep van de WWB niet verder zullen regelmaat op problemen met de invoeringstermijn problematiseren. van wetsvoorstellen van het departement van de Uit vrijwel alle recente wetsvoorstellen van staatssecretaris. De ingreep in de kindregelingen, de staatssecretaris en zijn minister blijkt een het kindgebonden budget, de afbouw van de onwankelbaar geloof in de werking van financiële dubbele heffingskorting en de wijziging van de prikkels om individuen aan te sporen gewenst ingangsdatum AOW -ouderdomspensioen zijn gedrag te vertonen, in dit geval de transitie naar daarvan een paar heel recente voorbeelden. Mijn betaalde arbeid. De vraag is evenwel hoe een fractie stelt dan ook de vraag hoe serieus de generieke prikkel als verwoord in het wetsvoorstel staatssecretaris deze code interbestuurlijke werkt op de huidige arbeidsmarkt en welke verhoudingen nu eigenlijk neemt. Weegt de werkgelegenheidseffecten hiervan te verwachten staatssecretaris deze inbreuk wellicht anders? zijn. Dat is zeker geen uitgemaakte zaak. Bij welke De implementatie van de wetswijziging is groepen uitkeringsgerechtigden mag men positieve bepaald niet eenvoudig. Alle 300.000 effecten verwachten en voor welke groepen zal een bijstandscliënten zullen moeten worden doorgelicht en ander geen of weinig effect sorteren? Kan de op hun gezinssituatie om de huishoudtoets te staatssecretaris hier uitsluitsel over bieden? kunnen berekenen. Voor gezinnen met Daaraan koppel ik de vraag -- die ook door andere meerderjarige kinderen met een eigen inkomen fracties is gesteld -- of het inderdaad het moet een hernieuwde berekening plaatsvinden wetsvoorstel werken naar vermogen is dat bedoeld waarvoor ongetwijfeld ook aanvullend is om deze transitie van uitkering naar werk te dossieronderzoek vereist is. Het gaat om een realiseren. Hoe moeten wij de verhouding tussen uitvoeringstechnisch complexe materie. De VNG beide voorstellen dan zien en wegen? Hier wreekt heeft in brieven van 12 september en 7 november zich het gebrek aan samenhang der dingen. jongstleden een lange waslijst opgenomen van In ieder geval is het zo dat het verzetten knelpunten en technische problemen die van financiële prikkels alleen niet voldoende is om overwonnen moeten worden om de wetswijziging mensen in de bijstand te bewegen de transitie naar naar behoren uit te voeren. De invoering van de een betaalde baan te maken. Daar komt natuurlijk wetswijziging vereist grote zorgvuldigheid en dat is veel meer bij kijken. Met name betreft dit de met de huidige invoeringstermijn nauwelijks verhouding tussen vraag en aanbod op de realiseerbaar. Daarover bestaat in de arbeidsmarkt. Het gaat dan wat de vraagkant uitvoeringswereld brede consensus. De betreft om de feitelijke beschikbaarheid van banen staatssecretaris doet hierover in de memorie van voor mensen op bijstandsniveau. Kan de antwoord wat luchtigjes. De vraag die mijn fractie staatssecretaris hierover cijfermatig inzicht bieden? dan ook stelt is of, en zo ja welke waarborgen de Wat voor banen zijn dit eigenlijk en in welke staatssecretaris heeft ingebouwd om een correcte sectoren? Welk perspectief bieden deze banen? Wat implementatie van de beleidsmaatregelen te is het effect van de huidige recessie daarop? Maar verzekeren. Is hij bereid om garanties op dit punt minstens zo belangrijk is het dat de jongeren die te geven? Wat is het meest recente oordeel van de het betreft over de juiste combinatie van VNG over de uitvoeringsproblematiek? vaardigheden -- hard en soft skilIs -- beschikken, Het wetsvoorstel is uiteindelijk ook bedoeld die hen aantrekkelijk maken op de arbeidsmarkt. om de arbeidsparticipatie te verhogen. Ook hier Een arbeidsmarkt die ook in toenemende mate komt de vraag naar de onderbouwing naar boven. hogere eisen heeft gesteld aan vakbekwaamheden Arbeidsongeschikte jongeren die onder het Wajong- en ervaring, ook aan de onderkant. Dan helpt het regime vallen, zullen door de herijking van de dus niet om alleen het instrument van financiële uitkeringen echt niet meer aan het werk komen. prikkels in te zetten. Het gaat ook om Een inwonende jongere met beide ouders in de competentieontwikkeling, om de juiste scholing, om bijstand die gaat werken, ziet zijn inkomsten de juiste attitude en om het slechten van de verrekend met de uitkering van zijn ouders. Voor mismatch tussen vraag en aanbod. Het verlagen velen is dat geen aanlokkelijk perspectief. Hoe van de gezamenlijke uitkering voor mensen die niet schat de staatssecretaris de effecten van zijn over de juiste vaardigheden beschikken of gewoon voorstel op arbeidsdeelname in? Zijn deze niet kunnen werken, biedt dan geen soelaas. inschattingen gebaseerd op onderzoek? In ieder De werking van financiële incentives is echt geval blijkt uit de evaluatie van de Wet investeren iets ingewikkelder dan de staatssecretaris in de in jongeren dat de integrale benadering van memorie van antwoord aangeeft. Als we mensen in activering van jongeren nog niet in alle gemeenten de bijstand aan een betaalde baan willen helpen, is aangeslagen en dat met name jonggehandicapten dan hebben we activerend en innovatief om extra zorg vragen. Dat geldt zeker voor arbeidsmarktbeleid nodig en dat gaat veel verder dan schuiven met financiële prikkels. Het gaat om 29 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. vernieuwende vormen van "empowerment" voor wederkerigheid in het bijstandssysteem. Solidariteit mensen in de bijstand. Eerst dan fungeert de en reciprociteit kunnen onder bepaalde bijstand niet louter als een vangnet, maar vooral voorwaarden best samengaan. Er valt ook wel wat als een trampoline richting arbeidsmarkt. Dat gold te zeggen voor het leveren van een voor de afbouw van de dubbele heffingskorting, dat maatschappelijke tegenprestatie door mensen die geldt ook hiervoor. Mijn fractie ziet graag een daartoe in staat zijn. Het bevordert participatie en reflectie van de staatssecretaris op deze het behoudt ook vormen van arbeidsroutines en noodzakelijke samenhang van prikkels en competenties. De wetswijziging bepaalt over deze competenties binnen de context van sterk tegenprestatie: "naar vermogen door het college gewijzigde vraag- en aanbodverhoudingen op de opgedragen maatschappelijk nuttige arbeidsmarkt en de rol die actief arbeidsmarktbeleid werkzaamheden te verrichten, die verricht worden daarbij kan spelen. De Commissie-Bakker heeft naast of in aanvulling op reguliere arbeid en die niet hierover wijze woorden gesproken in haar rapport leiden tot verdringing op de arbeidsmarkt". De over arbeidsparticipatie. vraag die zich bij mijn fractie opdringt is of deze De Raad van State heeft zorgen geuit over toch wat academische verwoording door de de vraag of de gekozen bijstandsnorm toereikend is staatssecretaris ook vertaald kan worden in een voor een huishouden van meer dan twee volwassen meer operationele definitie die voor alle personen. De Raad wijst daarbij ook op betrokkenen helder is. Aan welke maatschappelijk onvermijdbare kosten die ieder lid van een nuttige activiteiten, die aan de genoemde huishouden moet maken, bijvoorbeeld de verplichte combinatie van definitieclausules voldoen, denkt de zorgverzekering. Het gaat dus niet alleen om staatssecretaris? Geldt hierbij gedwongen "economy of scale"-voordelen. De G4-wethouders - activiteitennering? Met andere woorden, moet de - ze zijn vanavond al een paar keer genoemd -- bijstandsgerechtigde ieder aanbod aanvaarden en stellen onomwonden in hun brief van 9 november zo ja wat zijn dan de sancties? Valt mantelzorg ook dat er op deze manier bijstandsniveaus ontstaan onder de definitie van tegenprestatie? Daarbij stelt die"in redelijkheid niet passen binnen het zich in algemene zin de vraag of de staatssecretaris Nederlandse sociaal zekerheidsstelsel: er valt spanning ziet tussen het principe van de simpelweg niet van rond te komen". Hieraan tegenprestatie en Europees recht, bijvoorbeeld kunnen de stapeleffecten van een reeks van andere artikel 4 van het EVRM. Ook de Raad van State maatregelen worden toegevoegd, zoals de onlangs heeft daarop gewezen. Graag krijg ik een reactie aangenomen afbouw van de dubbele van de staatssecretaris op deze punten. heffingskorting. Het zal duidelijk zijn dat mijn fractie nogal Graag wil mijn fractie nog eens van de wat vragen heeft rond het wetsvoorstel. Die staatssecretaris horen wat voor hem een betreffen de procedurele en inhoudelijke toereikende bijstandsnorm in dit verband is en hoe samenhang met allerlei aanpalende hij het geïndividualiseerde en budgettair neutrale wetsvoorstellen, het ontbreken van een integrale alternatief van de VNG of denkbare varianten visie op de onderkant van de arbeidsmarkt, de daarop in dit verband evalueert. Is de uitvoeringsproblematiek, de gezinseffecten, de staatssecretaris gekant tegen iedere vorm van arbeidsmarkteffecten en de veronderstelde individualisering van de bijstandsnorm? Ook wil ik toereikendheid van de nieuwe bijstandsnorm voor graag op dit punt een nadere beschouwing op de huishoudens. waarschuwing van de Raad van State inzake de Graag zien wij de beantwoording van onze fraudegevoeligheid van de huishoudtoets, ofwel de vragen door de staatssecretaris tegemoet. waarschijnlijkheid dat gedragseffecten als uitwonen zullen optreden om inkomensachteruitgang te *N omzeilen. Vreest de staatssecretaris niet dat zijn voorstel een prikkel bevat om gezinsverbanden te Mevrouw Scholten (D66): Voorzitter. We hebben doorbreken? Zullen jongeren zich niet clandestien het de staatssecretaris al vaak horen zeggen: op andere adressen inschrijven? Dat moeten we werken moet lonen. We hebben even vaak niet willen, zo meent mijn fractie. geconstateerd dat iedereen het hiermee eens is. Dit Ook wil mijn fractie nog eens vragen of het kabinet legt sterk de nadruk op de eigen nu klopt dat, als een Wajonger gaat werken, zijn of verantwoordelijkheid. Ditmaal door middel van de haar loon onder de huishoudtoets komt te vallen, introductie van een "huishoudtoets", de 4 wekeneis waardoor het gezinsinkomen lager wordt, terwijl voor 27-minners, de tegenprestatie voor omgekeerd de Wajong-uitkering niet onder deze bijstandsverlening en het beperken van het toets valt? Dat zou wel eens een zeer perverse gemeentelijk minimabeleid. D66 is ook voor een prikkel zijn als het gaat om het bevorderen van activerende sociale zekerheid. D66 is ook voor heel arbeidsdeelname van Wajongers. Kan de veel meer, bijvoorbeeld voor verhoging van de staatssecretaris op dit toch gevoelige punt enige AOW-leeftijd en voor activerend ontslagrecht, maar duidelijkheid bieden, ook in het verlengde van zijn daar hebben wij het vandaag niet over. Vandaag brief van 16 december over deze kwestie? Het gaat hebben wij het over een bijstandswet. Het is de immers om een prikkel die haaks staat op het vraag of bovenstaande maatregelen daadwerkelijk beleid om arbeidsdeelname onder deze groep te activeren. bevorderen. Ik wil vandaag graag vier punten Mijn fractie is op zichzelf genomen geen bespreken: de huishoudtoets, de 4 wekeneis, de tegenstander van het vragen van een zekere ontheffing voor alleenstaande ouders en de 30 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. uitvoeringsproblematiek. Ik heb een aantal van die meerderjarige kinderen die een interne opleiding punten al eerder horen langskomen vanavond. volgen en ook werken, worden ongelijk behandeld Onlangs maakte het CBS bekend dat het ten opzichte van meerderjarige kinderen die een aantal bijstandsuitkeringen onder jongeren daalt. studie met studiefinanciering volgen en ten opzichte Gezien de economische situatie waar wij ons op dit van de Wajongers. Deze maatregel zorgt dus voor moment in bevinden is dit opmerkelijk. Mijn fractie alle kinderen voor ongelijke startkansen. ziet uiteraard graag dat deze ontwikkeling zich De VVD-fractie heeft in het verslag ten doorzet. Toch hebben wij hier een hard hoofd in. De aanzien van de huishoudtoets al gevraagd naar staatssecretaris introduceert met dit wetsvoorstel eenzelfde regel voor zowel de meerderjarige een huishoudtoets, waarvan ook mijn fractie de studerende kinderen als voor de kinderen die een effectiviteit ernstig in twijfel trekt. opleiding volgen. Een vergelijkbare regeling, of een Ik grijp terug naar het advies van de Raad uitzondering op de huishoudtoets tot een bepaald van State. De Raad heeft in zijn advies de inkomen, versterkt de eigen verantwoordelijkheid opmerking gemaakt dat door de introductie van van zowel het meerderjarig kind als de ouders. Mijn deze toets mogelijk een ontmoedigend effect fractie vindt het bijzonder jammer dat een ontstaat op het daadwerkelijk zoeken van een dergelijke regeling niet is opgenomen in het baan. Immers, wanneer een meerderjarig inwonend wetsvoorstel. Graag vernemen wij een reactie kind met ouders in de bijstand -- dit betreft 44% hierop van de staatssecretaris. van de gevallen waar dit wetsvoorstel over gaat -- Bovendien is het de vraag of dit vanuit de bijstand gaat werken en loon gaat wetsvoorstel werkelijk de beoogde besparingen verdienen, worden zijn ouders gekort op hun oplevert. Het voorbeeld van de meerderjarige die uitkering. De staatssecretaris heeft in de Tweede zelfstandig gaat wonen -- al dan niet gefingeerd -- Kamer genoeg concrete voorbeelden gehoord. De en in dat verband bijstand, huur- en zorgtoeslag financiële prikkel voor het kind zal in veel gevallen aanvraagt, is al langsgekomen. Zou de averechts werken. Het nieuwe inkomen waarvoor staatssecretaris daarop ook willen reageren? het kind hard gewerkt heeft, vervangt het Mijn fractie heeft in het verslag eveneens bijstandsinkomen. Niet echt stimulerend, zou ik gevraagd naar het bestaan van schulden binnen zeggen. Het zou toch zonde zijn als door deze een gezin in relatie tot dit wetsvoorstel. De maatregel het CBS over een aantal maanden de staatssecretaris zet in de memorie van antwoord voorzichtige conclusie moet trekken dat door deze uiteen dat het meerderjarig kind zijn of haar maatregel het werken niet langer lonend is. Ik inkomen behoudt en niet mee afbetaalt. onderscheid voor het goede begrip zes gevallen. Tegelijkertijd zegt de staatssecretaris dat de hoogte Het gaat in deze wet in de eerste plaats om van het inkomen van het gezin de afloscapaciteit gezinnen met meerderjarige thuiswonende kinderen van de schuldenaar bepaalt. Dit betekent dat bij de die werken: het kindinkomen valt onder de berekening van de zogeheten beslagvrije voet, het huishoudtoets en de ouders worden gekort op de inkomen van het meerderjarig kind wel meetelt en bijstand. het kind dus indirect toch mee afbetaalt. Ik kan het Het gaat in de tweede plaats om gezinnen antwoord van de staatssecretaris echt niet anders met meerderjarige thuiswonende kinderen die niet lezen. Mijn vraag is: vindt de staatssecretaris het werken: alle kindtoeslagen vervallen. Ouders terecht dat deze kinderen op die manier toch worden niet gekort maar er is geen extra bijstand meebetalen aan een schuld die zij zelf niet op hun voor het meerderjarige kind. geweten hebben? Het gaat in de derde plaats om gezinnen Ik raak ook nog even aan de motie -Sterk. met meerderjarige thuiswonende kinderen, die De huishoudtoets leidt in een aantal gezinnen tot werken en een interne bedrijfsopleiding volgen. een verlaging van het besteedbaar inkomen. Om Deze gezinnen worden gekort op de bijstand. ervoor te zorgen dat de bijstandsnorm toereikend Het gaat in de vierde plaats om gezinnen blijft voor gezinnen met meerdere inwonende met meerderjarige thuiswonende kinderen, die meerderjarige kinderen en zij aan onvermijdbare studeren met een rijksstudietoelage. Die kosten als zorgpremies kunnen blijven voldoen, is studietoelage en de bijverdiensten tot een bepaald de motie -Sterk aangenomen. De staatssecretaris plafond vallen buiten de huishoudtoets. Ouders heeft gezegd dat hij voornemens is deze motie uit worden niet gekort op de bijstand. te voeren. Dit doet mijn fractie deugd. Echter, de Het gaat in de vijfde plaats om gezinnen staatssecretaris zegt ook dat deze motie een met een thuiswonende Wajonger, die niet worden wijziging van de Wet werk en bijstand vergt. Hij wil gekort. deze wetswijziging meenemen in een volgend Het gaat in de zesde plaats om gezinnen wetgevingstraject. Dat is te laat. Vanaf 1 januari met een zorgbehoevend gezinslid van tien of meer a.s. krijgen verschillende gezinnen al te maken met uren per week, waarbij een van de inwonende een verlaging van de bijstand en tegelijkertijd met gezinsleden deze zorg verleend. De stijgende premiekosten. Hoe kijkt de zorgbehoevende heeft in dat geval zelfstandig recht staatssecretaris hier tegenaan? op bijstand, waardoor het gezin niet wordt gekort. Ik kom bij het alternatief dat de G4 hebben Dit alles betekent dat de staatssecretaris de voorgesteld. Het moge duidelijk zijn dat mijn fractie plicht herintroduceert dat ouders voor hun niet erg positief is over deze huishoudtoets. Dit wil volwassen kinderen gaan zorgen en vice versa. Het niet zeggen dat wij het probleem van een stapeling betekent ook dat een aantal ongelijkheden wordt van uitkeringen ontkennen en hier niets aan willen ingevoerd. Meerderjarige kinderen die werken en doen. Integendeel, wij staan positief tegenover het 31 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. alternatief van de G4, waarbij een persoonlijke maatregelen uit het wetsvoorstel is verdwenen. toeslag wordt geïntroduceerd. De staatssecretaris Mijn fractie hoeft de staatssecretaris niet te heeft hier al vele vragen over gehad maar ziet niets vertellen dat economische zelfstandigheid ook voor in het voorstel. Hij zegt dat er besparingsverliezen alleenstaande ouders van groot belang is, zodat zij optreden wanneer voor dit voorstel wordt gekozen, niet langdurig met hun kinderen in armoede hoeven maar is dat wel zo? Heeft de staatssecretaris bij te leven. Hoe langer deze mensen aan de kant deze berekening ook rekening gehouden met staan, des te moeilijker het wordt om weer te gaan kosten voor het uitvoeren van de motie -Sterk? participeren op de arbeidsmarkt. Mijn fractie is dan Wanneer dit niet het geval is, zou de ook diep teleurgesteld dat dit principiële punt uit staatssecretaris opnieuw de voorstellen willen het wetsvoorstel is geschrapt. vergelijken, waarbij deze kosten wel worden Tot slot kom ik bij misschien wel het meest meegenomen? bediscussieerde punt van dit wetsvoorstel: de De staatssecretaris heeft ook gezegd dat uitvoerbaarheid. De afgelopen twee weken is het voorstel een breuk betekent met het hierover een groot aantal vragen gesteld, en dan regeerakkoord. Dat lijkt onze fractie niet dermate heb ik het voornamelijk over de haalbaarheid van ernstig wanneer de afwijking een verbetering de ingangsdatum van 1 januari 2012. Hier zitten betreft. Overigens is de staatssecretaris al eerder nogal wat haken en ogen aan. Het lijkt mij onnodig afgeweken van het regeerakkoord. Ik verwijs naar om alle punten uit de brief van de VNG van 15 de ontheffing van de alleenstaande ouders voor de december 2011 in reactie op de nadere memorie sollicitatieplicht en naar de afwijking in de Wet op van antwoord voor te lezen; als het goed is heeft het kindgebonden budget. De vraag is of die de staatssecretaris deze ook voorhanden. Een besparingsverliezen elders in de begroting zijn zorgvuldige invoering van dit wetsvoorstel is voor gedekt. Ook daarover zou ik de staatssecretaris ons erg belangrijk, ook om problemen in de graag horen. toekomst te voorkomen. Tot op heden heeft de Dan kom ik bij mijn tweede punt, de staatssecretaris mijn fractie in ieder geval niet vierwekeneis. Het CBS merkte voorzichtig op dat de kunnen overtuigen dat de ingangsdatum van 1 genoemde daling van het aantal uitkeringen onder januari aanstaande reëel is. Uiteraard staan wij jongeren wel eens het gevolg zou kunnen zijn van open voor een gedegen argumentatie. Overigens het vooruitlopen van gemeenten op deze eis. Mijn staat de ingangsdatum niet in het wetsvoorstel. fractie staat dan ook positief tegenover deze Deze wordt dus bij Koninklijk Besluit en zonder maatregel. Wat ons betreft gaat de staatssecretaris wetswijziging in deze Kamer bepaald. alleen niet ver genoeg. Het is ons nog steeds niet Voorzitter. Het moge duidelijk zijn dat de duidelijk waarom in het wetsvoorstel voor deze eis fractie van D66 vooralsnog grote twijfels heeft over een onderscheid wordt gemaakt tussen 27-minners het wetsvoorstel. Mijn fractie wacht het antwoord en 27-plussers. Want wanneer we de voorzichtige van de staatssecretaris met belangstelling af. conclusie van het CBS overnemen en deze maatregel een positief effect heeft op het *N verminderen van het aantal bijstandsuitkeringen, waarom stelt de staatssecretaris dit dan niet Mevrouw Klever (PVV): Voorzitter. Vandaag verplicht voor iedereen? De argumentatie die de behandelen wij het wetsvoorstel tot wijziging van staatssecretaris hanteert in de memorie van de Wet werk en bijstand en de samenvoeging van antwoord waarom dit specifiek aan 27-minners die wet met de Wet investering jongeren. Dit is wordt gevraagd, is ook toepasbaar op 27-plussers. belangrijk, want meer dan 300.000 Nederlanders Bij hen is het eveneens belangrijk om te hameren worden direct geraakt door dit wetsvoorstel. Zowel op eigen initiatief en eigen verantwoordelijkheid. de Tweede als de Eerste Kamer heeft dan ook zeer Het kabinet doet bij elk wetsvoorstel een beroep op zorgvuldig naar dit wetsvoorstel gekeken. In totaal de eigen verantwoordelijkheid van iedereen, niet zijn er door de Tweede Kamer bijna 700 alleen van jongeren. De staatssecretaris wil toch schriftelijke vragen aan de regering gesteld over dit ook zo veel mogelijk mensen vanuit een wetsvoorstel. Bij de schriftelijke behandeling in de uitkeringssituatie naar werk krijgen? Bovendien is Eerste Kamer is er nog een groot aantal vragen bij het nog maar de vraag of de staatssecretaris hier gekomen. Wat ons betreft is het wetsvoorstel niet in aanraking komt met een onjuiste toepassing uitputtend behandeld. Op basis van alle tot op van het gelijkheidsbeginsel en/of met heden ingebrachte argumenten is onze fractie tot leeftijdsdiscriminatie. Graag zouden wij ook hierop de conclusie gekomen dat dit wetsvoorstel op een reactie van de staatssecretaris krijgen. hoofdlijnen onze steun verdient. Omdat er Het derde punt, de ontheffing van de alleenstaande inhoudelijk weinig valt toe te voegen aan de ouders, kan ik niet onbesproken laten en kent een behandeling tot nu toe, zal ik beginnen met enkele korte geschiedenis. Al jarenlang strijdt D66 samen beschouwingen op hoofdlijnen. met de VVD, en meestal ook met GroenLinks, voor Bezuinigen doet pijn. Niet bezuinigen of te een sollicitatieplicht voor alleenstaande ouders. De laat bezuinigen doet nog veel meer pijn. verschillende moties die wij samen hebben Griekenland heeft daar inmiddels enige ervaring ingediend, heb ik hier op een rijtje staan. mee: tienduizenden ambtenaren krijgen ontslag, er De staatssecretaris, van nature een liberaal, heeft wordt ongekend fors gekort op de echter een kniebuiging moeten doen in de Tweede overheidsuitgaven, belastingen gaan omhoog en er Kamer om een meerderheid te krijgen in die komen nieuwe Kamer, waardoor voor ons een van de belangrijkste 32 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. belastingen bij. Nederland staat er gelukkig beter Mevrouw Klever (PVV): Die krijgt u van mij. Als u voor. Wij hebben nog goede sociale voorzieningen, rustig gaat zitten, ga ik u vertellen wat ik wil doen met als vangnet de bijstand. Maar Nederland kan aan ouderen in de bijstand. Wij zijn natuurlijk een ook leren van Griekenland: ieder vangnet kan stuk voorstander van minder immigratie. Alle me nsen in gaan, als je het maar genoeg belast. Nederland die aan de voorwaarden voldoen, hebben En het vangnet van de bijstand wordt natuurlijk recht op bijstand. Maar wij moeten belast. Jaren van massa-immigratie hebben ertoe ervoor waken dat het vangnet van de bijstand geleid dat inmiddels bijna 50% van de overspoeld wordt, waardoor het niet meer bijstandsuitkeringen wordt verstrekt aan niet- betaalbaar is. Ik denk dat het wel duidelijk wordt in westerse allochtonen. Bij 65-plussers wordt zelfs mijn betoog. 90% van de bijstandsuitkeringen verstrekt aan Tussen de 200.000 en 300.000 mensen uit niet-westerse en westerse allochtonen. De overige Europese landen zijn werkzaam in verzorgingsstaat werkt als een magneet op Nederland en ondanks de crisis verwacht de kansarme immigranten en diezelfde Algemene Bond van Uitzendbureaus dat dit aantal verzorgingsstaat zorgt ervoor dat kansarme de komende jaren nog toe zal nemen. Niet zo gek immigranten in toenemende mate terechtkomen in als je bedenkt dat het gemiddelde maandloon in het vangnet van de bijstand. Een gemiste kans, een land als Bulgarije rond €350 bedraagt. Als je want ondanks de crisis en de oplopende dat bedrag afzet tegen de Nederlandse bijstand werkloosheid is er nog steeds werk in Nederland. inclusief de verschillende toeslagen, begrijpt iedere burger wel waarom er zo veel immigranten naar De heer De Lange (OSF): Ik hoor grote woorden, Nederland komen. Het is in onze optiek dan ook en grote woorden leiden tot grote vragen. Ik hoor onbegrijpelijk dat er fracties zijn die aan de ene het woord "massa-immigratie". Dat hoor ik heel kant zeggen op te komen voor de kwetsbaren in veel van de PVV, maar ik ben zo langzamerhand onze samenleving, maar aan de andere kant tegen benieuwd waar in de visie van de PVV immigratie maatregelen zijn om de immigratie van kansarmen eindigt en massa-immigratie begint. Als wij daar nu beter te reguleren. een keer duidelijkheid over krijgen, weten wij in de Het zal duidelijk zijn: als het om de bijstand toekomst met ons allen precies wat wij bedoelen. gaat, gaat het wat onze fractie betreft En dat is toch de bedoeling van een debat? Dat is onlosmakelijk ook over de immigratie. Hoe kan het mijn eerste punt. dat er honderdduizenden immigranten een baan Mijn tweede punt is dat mevrouw Klever vinden in Nederland, terwijl tegelijkertijd stelt dat het percentage 65-jarige allochtonen met honderdduizenden Nederlanders afhankelijk zijn een uitkering zeer hoog is, maar zich niet afvraagt van een uitkering en kennelijk geen baan kunnen hoe deze mensen hier gekomen zijn. Zij zijn hier vinden? Aan deze paradox moet een einde worden niet zomaar aan komen fietsen. Nee, zij zijn hier gemaakt, omdat wij anders het risico lopen dat gekomen op verzoek van de Nederlandse deze paradox een einde maakt aan onze goede samenleving om klussen te doen die de sociale voorzieningen. Dat is waar de fractie van de Nederlandse samenle ving zelf niet wilde doen. Wat PW voor staat. Om deze paradox te doorbreken is uw voorstel, mevrouw Klever? Is het uw moeten wij iets doen aan de immigratie van bedoeling om deze mensen, die in moeilijke kansarmen, moeten wij iets doen aan de bereidheid omstandigheden leven en bijvoorbeeld geen van werkgevers om mensen uit de bijstand in volledige AOW hebben omdat zij hier te kort dienst te nemen, moeten wij iets doen aan het geweest zijn, verder te korten op hun uitkering of onderwijs, waar wij volop sleutelen aan ze misschien met geweld te deporteren? Wat zijn competenties waar geen werkgever op zit te uw gedachten hierover? wachten, en moeten wij iets doen aan de bijstand zelf. Mevrouw Klever (PVV): Dat zijn twee vragen. Ik De voorliggende wijziging van de Wet werk begin met de massa-immigratie. Vorig jaar was een en bijstand en de samenvoeging van die wet met record: 150.000 immigranten zijn vorig jaar de Wet investering jongeren is wat onze fractie Nederland binnengekomen. Ik neem aan dat betreft een stap vooruit in de bescherming en het iedereen het met mij eens is dat dit massa- behoud van onze sociale voorzieningen. De immigratie is. Verder bestrijd ik ... maatregelen zoals genoemd in de wet zijn pijnlijk en niet onomstreden, maar de gedachte achter De heer De Lange (OSF): Mag ik zeggen dat ik dit iedere individuele maatregel is logisch en eerlijk. niet met u eens ben? Waar de maatregelen onrechtvaardig uit kunnen pakken, heeft de regering gezorgd voor Mevrouw Klever (PVV): Dat mag u zeggen. uitzonderingen. Los van die uitzonderingen, zoals het 10 urencriterium voor zorg en de Wajong, heeft De heer De Lange (OSF): Dan is "iedereen" dus een het kabinet 90 mln. extra ter beschikking gesteld overstatement. aan bijzondere bijstand. Verder is de regering bezig met het wetsvoorstel werken naar vermogen. Deze Mevrouw Klever (PVV): Prima. wet moet in 2013 ingevoerd worden. Voor zover de regelgeving onverwachte problemen oplevert, is er De heer De Lange (OSF): Ja? nog ruimte om deze problemen op te lossen in de wet werken naar vermogen. Wat sommige fracties zien als een salamitactiek, zien wij als een 33 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. gefaseerde verandering die voldoende mogelijkheid bijstand mogelijk te maken. Het is van tweeën één. biedt tot bijsturing. Er zijn mensen in de bijstand die graag willen Wat betreft de huishoudinkomenstoets is werken, maar te maken hebben met blokkades. Dat onze fractie van mening dat een gezinsbenadering staat in schril contrast met wat mevrouw Klever in beter aansluit op het karakter van de bijstand als het begin zei, dat er vooral mensen in de bijstand laatste vangnet dan een individuele benadering. zitten die als gevolg van massa-immigratie Het is voor onze fractie onbegrijpelijk dat een gezin hierheen zijn gekomen om van de bijstand te in de bijstand meer dan twee keer zoveel geld kan profiteren en niet met de bedoeling om te werken. overhouden dan de buurman die als kostwinner zijn Wat bedoelt zij nu precies? gezin van een minimumloon moet onderhouden of de zzp 'er die aan het eind van de maand soms nog Mevrouw Klever (PVV): Als de helft van de bijstand minder dan de bijstand overhoudt. Een stapeling gaat naar voormalige immigranten, kun je niet over van uitkeringen is volstrekt in tegenspraak met het de bijstand praten zonder ook over massa- fundamentele uitgangspunt dat de bijstand een immigratie praten. laatste vangnet is, geen inkomensvoorziening is en altijd aanvullend is op reeds aanwezige middelen. De heer Thissen (GroenLinks): Willen die mensen Dat neemt niet weg dat voor degenen die door deze nu werken of profiteren zij van onze bijstand? maatregel worden getroffen, de maatregelen pijnlijk zullen zijn. Daarom vragen wij de staatssecretaris Mevrouw Klever (PVV): Het kan allebei. Ik weet het hier expliciet om de gevolgen van de maatregelen niet … te blijven toetsen en monitoren en de meest kwetsbare groepen te beschermen. De heer Thissen (GroenLinks): Ze willen dus Voorzitter, onze fractie merkt op dat het werken. U bent bereid om naar gemeenten uit te wetvoorstel uiteraard draait om degene die een stralen dat zij hun best moeten doen om ook bijstandsuitkering ontvangt. Wat onze fractie voormalige allochtonen of migranten die nu een betreft zou de regering in een vervolg meer bijstandsuitkering hebben, aan de slag te helpen, aandacht moeten besteden aan de rol van de want zij willen best? werkgever en de gemeente. Nog te vaak hoort onze fractie verhalen van met name ouderen dat ze wel Mevrouw Klever (PVV): Uiteraard, iedereen. graag willen werken, maar dat er geen werkgever is die hun een baan wil geven. De gemeente zit bijna De heer Thissen (GroenLinks): Waarvan acte. De dagelijks aan tafel met de banenmotor van PVV zegt eigenlijk twee dingen in één verhaal, maar Nederland, namelijk de mkb-ondernemer. Het gaat het laatste klopt: de meeste mensen in de bijstand, dan om bestemmingsplannen, vergunningen, ook de allochtonen die als gevolg van massa- opdrachten die moeten worden vergeven, immigratie hiernaartoe zijn gekomen, willen graag enzovoorts. Onze fractie is er op voorhand niet van werken maar ondervinden blokkades op weg naar overtuigd dat in deze dynamiek de belangen van de arbeidsmarkt. Is dat juist? mensen in de bijstand voldoende aan de orde komen. Iedereen die wel eens een huis heeft Mevrouw Klever (PVV): Nee, u verdraait mijn gekocht, weet dat de makelaar ergens in het woorden. Er zijn twee kanten aan het verhaal. gesprek ineens ook begint over de verzekering en de hypotheek waar hij nog een leuke aanbieding De heer Thissen (GroenLinks): Ik vat samen wat u voor heeft. Waarom zouden gemeenteambtenaren mij zojuist vertelde. die veel contact hebben met werkgevers, hier ook niet wat meer aandacht aan besteden? Dat een Mevrouw Klever (PVV): Er zijn twee kanten aan het sociale dienst primair verantwoordelijk is voor de verhaal. Ten eerste werkt de bijstand als een bijstand, sluit niet uit dat ook de rest van het magneet op kansarme immigranten. Ten tweede gemeentelijke apparaat een steentje bijdraagt aan zijn er genoeg banen in Nederland. Ik doe een het helpen van mensen in de bijstand. Graag beroep op de regering om ook de gemeenten aan te zouden wij willen vragen hoe de regering hierover spreken om zich in te zetten om die mensen aan denkt en of de regering mogelijkheden ziet, het werk te krijgen. gemeenten meer te ondersteunen om het potentieel van bijstandsgerechtigden beter onder de De heer Thissen (GroenLinks): Omdat zij allemaal aandacht van werkgevers te brengen. best bereid zijn om te werken en uit de bijstand te Voorzitter, ik rond af. Ingrepen in de komen. bijstand zijn per definitie pijnlijk, maar in dit geval onvermijdelijk. Onvermijdelijk omdat de bijstand Mevrouw Klever (PVV): Individueel wel. als vangnet behouden moet worden voor toekomstige generaties. Onze fractie zal dit De heer Beckers (VVD): Hartstikke mooi! wetsvoorstel dan ook steunen. De voorzitter: Het woord is aan de heer Beckers, De heer Thissen (GroenLinks): Ik hoor de collega die zijn maidenspeech zal houden. terecht zeggen dat er blokkades zijn op de ** arbeidsmarkt voor mensen in de bijstand en dat de *N gemeenten een grotere rol zouden moeten spelen om toegang tot de arbeidsmarkt voor mensen in de 34 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

De heer Beckers (VVD): Mijnheer de voorzitter. Ik moeten dus bij voldoende werkgelegenheid ervoor voel het als een voorrecht dat ik hier de eerste keer zorgen dat er geen uitkering is voor degene die kan kan staan om het woord te voeren en daarbij een werken, en voorts dat degene die vanuit een wetsvoorstel te behandelen dat voor velen in onze uitkering gaat werken er dan ook behoorlijk beter samenleving consequenties heeft, consequenties nu van wordt. Mensen die kunnen werken, zullen dat of in de toekomst. ook moeten doen en wellicht meer en langer dan Het wetsvoorstel kent naar de mening van tot nu toe gebruike lijk is. Deze omstandigheid biedt mijn fractie veel positieve elementen, zoals de kansen voor mensen onder andere om door middel decentralisatie van de uitvoering van het sociale van arbeid zelfstandig en onafhankelijk te worden. beleid naar gemeenten, waardoor meer maatwerk Wij als VVD gaan ervoor om mensen in hun mogelijk wordt, maar zeker ook de positieve kracht te brengen, in hun sterkte. Uitgangspunt impulsen die gericht zijn op de ontwikkeling en voor de VVD is dat ieder mens talenten heeft en dat daarmee de zelfstandigheid van de individuele het zaak is om die verder te ontwikkelen en aan te mens en, met die grotere zelfstandigheid, een spreken. De nadruk komt dan te liggen op wat die beperktere rol van de overheid. Spinoza zei het mens wel kan in plaats van hetgeen hij of zij niet ruim 300 jaar geleden al: Het doel van een zou kunnen. Ontwikkeling van mensen leidt tot overheid is niet om mensen te veranderen van betere kansen op de arbeidsmarkt en vervolgens rationele wezens in volgzame dieren of leidt werk tot onafhankelijkheid, zelfstandigheid, marionetten, maar integendeel, om hen in staat te meer zingeving en grotere tevredenheid. stellen hun lichaam en geest te ontwikkelen in Veel mensen met arbeidsbeperkingen staan veiligheid en alle vermogens van hun geest te te vaak aan de zijlijn. Wij zullen ons wederzijds ontplooien in volle vrijheid, zonder dat zij zelf zich verplicht moeten voelen om de beperkt te buiten gaan aan haat, woede of bedrog, maar getalenteerde medemens een actieve rol in het ook zonder dat ze gebukt gaan onder naijver of arbeidsproces te laten vervullen. Doordat in deze onrecht van anderen. Uiteindelijk is het doel van de wet de praktijk van het beleid gedecentraliseerd overheid niets anders dan vrijheid. wordt, is de kans op een individuele aanpak en Tot zover het citaat. Die grotere daarmee de slagingskans een stuk groter. zelfstandigheid is onder andere mogelijk door te Deze inzet tot ontwikkeling en participatie werken en daarmee eigen inkomsten te verwerven. moet niet ontmoedigd of verstoord worden door Dat kan in deze tijd. De arbeidsmarkt is nog steeds verkeerde honoreringsstelsels. Derhalve moeten wij redelijk gunstig voor werkzoekenden, ook al lopen ervoor zorgen dat werken loont. Belangrijk is dan de werkloosheidscijfers de laatste weken op. Er is dat de overheid zorgt voor een stimulerend stelsel nog steeds veel vraag naar arbeidspotentieel en op van sociale zekerheid dat mensen ontwikkelt tot de lange termijn ontstaat er krimp in de zelfstandigheid e n zelfredzaamheid. Voor degenen beroepsbevolking, hetgeen voor de tewerkstelling die het niet op eigen kracht kunnen, is er gunstig kan zijn. Voor het eerst sinds tientallen ondersteuning en zo nodig bescherming. Het is jaren neemt de beroepsbevolking af. De verhouding onnodig dat in ons land 350.000 mensen een tussen het aantal werkenden en het aantal uitkering krijgen terwijl arbeidsmigranten de vijfenzestigplussers was ooit 7:1, is thans 4:1 en behoefte aan arbeidscapaciteit komen invullen. Dit loopt de komende decennia terug tot 2:1. De totale wetsvoorstel kan een bijdrage leveren om beroepsbevolking zal met ongeveer 800.000 uitkeringontvangers op een actieve arbeidsplaats te mensen afnemen. Dat betekent naast zorgen en te krijgen. Naast deze ontwikkelings- en nemen maatregelen ook kansen voor de minder en tewerkstellingsdoelstelling kent het wetsvoorstel lager geschoolden en voor de ook nog de bijdrage aan de economie en aan de uitkeringsgerechtigden, kansen om aan de slag te bezuinigingsopdracht van 18 mld. of misschien nog komen. Het biedt aan gemeenten de ruimte en de meer. opdracht om hun daarbij behulpzaam te zijn. Ik denk dat ik daarmee de goede volgorde Nu de omvang van de werkgelegenheid en hanteer. De fractie van de VVD zou ook zonder de de kansen om aan het arbeidsproces deel te nemen bezuinigingsopdracht van dit kabinet deze wet, die een zo belangrijke rol spelen voor de veranderingen mensen stimuleert tot werk, wenselijk vinden. Ik in dit wetsvoorstel, is het wenselijk om de gevolgen was dan ook twee weken geleden bij de van de crisis en de eventuele recessie voor de behandeling van het wetsvoorstel tot afschaffing arbeidsmarkt nauwgezet te volgen. Wij vragen de van de dubbele heffingskorting blij te horen dat de staatssecretaris dan ook of, en zo ja, wanneer en staatssecretaris diezelfde mening heeft. op welke wijze de regering denkt maatregelen te Ik kom dan aan bij de belangrijkste nemen om de omvang van de werkloosheid en de maatregelen die in dit wetsvoorstel worden werkgelegenheid te beïnvloeden, zodat de voorgesteld. De regering wil de toets op het voorgenomen uitstroom uit de bijstand naar werk partnerinkomen vervangen door een toets op het werkelijk kan plaatsvinden. huishoudinkomen en tevens de bijstand voor Thans worden reeds 300.000 inwonenden afschaffen, waardoor een lagere arbeidsplaatsen ingevuld door buitenlandse uitkering ontstaat. Dit lijkt mijn fractie een terechte arbeidskrachten. Daar is op zich niet veel op tegen. maatregel. Veel leden van de Kamer zijn de Het is immers ook een bijdrage tot verdere voorbije dagen geconfronteerd met mails en ontwikkeling van mensen. Deze immigratie is brieven over deze wet en met name over de echter niet goed als in eigen land medeburgers niet redelijkheid en de effecten van de aan het werk zijn en van een uitkering leven. Wij huishoudinkomenstoets. Een van die effecten zal 35 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. zijn dat er een financiële prikkel ontstaat om bijstand houdt een meldplicht in omtrent intensiever te zoeken naar werk en daarbij ook buitenlands verblijf. Naleving daarvan en minder eisen te stellen en sneller een baan en werk vervolgens handhaving kan voor gemeenten lastig te accepteren. Dat is goed, niet alleen voor de zijn en vraagt extra inzet. Hoe denkt de regering de overheid, die zodoende minder lasten heeft, maar gemeenten extra te kunnen aanzetten tot vooral voor de betrokkenen zelf, omdat de stap handhaving van deze verplichting? naar werk leidt tot zelfstandigheid en De zoektermijn van vier weken voor onafhankelijkheid, inspireert tot sociale contacten jongeren zou voor de VVD-fractie, zeker nu de en een bijdrage levert aan zingeving en eerste resultaten in Rotterdam en Amsterdam tevredenheid. succesvol blijken, ook uitgebreid kunnen worden Het Sociaal en Cultureel Planbureau schrijft naar de hele WWB-populatie. Het is door D66 al in 2010: degenen die daadwerkelijk uit armoede gezegd en wij onderschrijven dat met graagte. Ik zijn geraakt, hebben dit in veruit de meeste besef dat gemeenten vrij zijn die keuze zelf te gevallen direct of indirect aan werk te danken. Maar maken. Dat staat in onze wet. Maar iets meer ook de redelijkheid vraagt om maatregelen. Het is stimulering door het ministerie zou het succes zeker in een tijd van ruime werkgelegenheid niet uit kunnen verbreden en vergroten. De leden van de te leggen, als er door stapeling van uitkeringen VVD-fractie zouden graag van de staatssecretaris meer inkomen wordt verworven dan door arbeid. vernemen of hij bereid is de ervaringen van de Wij kennen alle voorbeelden van gezinnen waarvan gemeenten Amsterdam en Rotterdam te meerdere volwassenen in de bijstand zitten en analyseren, te monitoren en vervolgens breed te gezamenlijk meer inkomen ontvangen dan de communiceren, zodat bij gunstige uitkomsten alleenverdienende buurman met minderjarige landelijke toepassing gerealiseerd kan worden op kinderen. Dat is een slechte stimulans om te basis van vrijwillige toepassing door die gemeenten werken. Maar nog erger is dat het oneerlijk is en zelf. Ook zouden wij graag vernemen wanneer er niet bijdraagt aan het maatschappelijk gevoelen sprake is van het begrip "voldoende inspanningen" van verantwoordelijkheid nemen voor je eigen die door jongeren geleverd moeten worden in de leven en tevens voor het wel en wee in de periode van vier weken en of dat begrip niet meer samenleving. De invoering van de uniformiteit door middel van een objectief kader huishoudinkomenstoets zal stevige consequenties moet krijgen. Is hier het risico van te grote hebben met betrekking tot de gestapelde diversiteit niet aanwezig nu honderden ambtenaren uitkeringen, maar dat lijkt mij verantwoord nu er in 400 gemeenten daaraan inhoud moeten geven? talrijke kansen op de arbeidsmarkt zijn. Ten slotte kom ik nog aan bij de problemen De ontvangen reacties zijn extra emotioneel die de VNG bij herhaling heeft aangegeven en als er jongeren bij de huishoudinkomenstoets waarop de staatssecretaris meerdere malen heeft betrokken zijn. De leden van mijn fractie zijn gereageerd. Toch blijven er bij de G4 en de VNG benieuwd om hoeveel jongeren het feitelijk zal vragen bestaan over hetgeen te zien is als de beste gaan. Velen van hen zullen niet onder de oplossing. Dat wekt de indruk dat een uitvoerig huishoudinkomenstoets vallen, omdat zij studeren gesprek tussen hen en de staatssecretaris of als Wajonger een uitkering krijgen of onder het opheldering kan geven. mantelzorg- en AWBZ-criterium vallen. Deze De VNG geeft bij herhaling aan dat gemeenten niet gegevens zijn van belang en als ze niet voor in staat zijn om hun ICT-systeem en de daarbij handen zijn, zouden wij graag zien dat de behorende programma's tijdig in te richten. Blijkens staatssecretaris die gegevens laat registreren. het antwoord van de regering naar aanleiding van Zo juichen wij ook toe dat degenen die het nader voorlopig verslag is de regering van terecht een uitkering krijgen daarvoor een oordeel dat de gemeenten per 1 januari aanstaande tegenprestatie moeten leveren die nuttig is voor de voldoende gereed kunnen zijn om tot invoering van samenleving. Zou het niet normaal moeten zijn dat het wetsvoorstel over te gaan. Toch zullen er, zoals je je verplicht voelt om iets voor de samenleving steeds bij dergelijke omvangrijke stelselwijzigingen terug te doen, als zij jou in staat stelt om een en veranderingen in de werkprocessen, uitkering te verkrijgen? Deze tegenprestatie betreft implementatieknelpunten ontstaan. De kans daarop onbeloonde en maatschappelijk nuttige wordt nog groter als er ook nog eens een werkzaamheden die het reguliere werk niet mogen omvangrijke wijziging c.q. vernieuwing van het ICT- verdringen. Daarmee zijn rekbare begrippen systeem moet plaatsvinden. Deze extra gehanteerd. De leden van de VVD-fractie vragen werkzaamheden komen bovenop het gewone werk zich dan ook af of het niet wenselijk is om wat meer en dat in een jaarperiode die altijd al extra druk uitleg over de kaders van deze begrippen te geven kent. Gaat de invoering per 1 januari c.q. per 1 juli ter ondersteuning aan de colleges van aanstaande in alle gemeenten lukken? De VVD burgemeester en wethouders, die ze moeten verneemt graag van de staatssecretaris of de toepassen. regering bereid is in het eerste jaar na invoering de In diezelfde sfeer is de VVD-fractie tevreden rechtmatigheidstoets richting de gemeenten soepel met de inperking van de verblijfsduur in het toe te passen. buitenland. Op dit terrein zijn er ook te veel De leden van de VVD-fractie vinden dit een voorbeelden van mensen die het met een uitkering positief getint wetsvoorstel met stimulansen en al te comfortabel hebben ten opzichte van degenen kansen voor degenen die kunnen en willen en dat die bijdragen aan het economische en sociale het ondersteuning geeft aan degenen die niet proces in ons land. Artikel 17 van de Wet werk en kunnen. W ij wachten de beantwoording van onze 36 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. vragen door de staatssecretaris met belangstelling de commissie voor Koninkrijksrelaties. Zowaar een af. mooie taak. Graag wens ik u een zeer prettige en vruchtbare periode toe als lid van de Eerste Kamer. De voorzitter: Mijnheer Beckers, gefeliciteerd met ** uw maidenspeech, al moet ik u helaas meedelen dat u niet naar Londen gaat, aangezien u een De vergadering wordt enige ogenblikken geschorst. tijdsoverschrijding hebt van 1 minuut en 47 seconden. De voorzitter: Na het onvervalste Limburgs- ** Brabantse geluid van de heer Beckers is als laatste het woord aan de heer De Lange. De heer Beckers (VVD): Dat is boven de limiet. **

De voorzitter: Ja, precies. Dat is een *N limietoverschrijding. Geboren in het Zuid-Limburgse dorpje De heer De Lange (OSF): Voorzitter. Ook vanaf Mheer raakte u al vroeg vertrouwd met de deze plaats feliciteer ik de heer Beckers met zijn kwaliteiten van openbaar bestuur. Uw vader was maidenspeech. Verder merk ik op dat ik mijn burgemeester, net als uw grootvader en bijdrage mede uitspreek namens 50PLUS. overgrootvader. Het moge dus duidelijk zijn wat u De kans lijkt me aanzienlijk dat het had moeten worden. Maar dat is niet gebeurd, want voorliggende wetsvoorstel zal eindigen als een op jeugdige leeftijd, in 1966, koos u voor het 3837-er. Men kan zo langzamerhand constateren lidmaatschap van uw partij, de VVD. Bestuurlijke dat in het licht van in achterkamertjes bekokstoofde functies in die partij lopen als een rode draad door gedoogconstructietjes met de term 3837-er uw leven, al hebben uw hoofdfuncties altijd op een staatkundige geschiedenis wordt geschreven. ander vlak dan de politiek en het openbaar bestuur Ongetwijfeld zal terugbetaling in de vorm van het in enge zin gelegen. ridderen van enige weigerambtenaren en het verder U studeerde notarieel recht in Nijmegen. Als beperken van het aantal koopzondagen op termijn kandidaat-notaris zag u van 1975 tot 1981 in de zichtbaar worden. Deze ultraliberale meest uiteenlopende situaties hoe ontwikkelingen, in combinatie met de door rechtshandelingen uitwerken op het individu en sommigen diepgevoelde noodzaak om met 130 intermenselijke verhoudingen. Die inzichten vormen km/u over onze overvolle autowegen te razen, een drijfveer voor uw inzet als politicus en als lid wettigen onmiskenbaar het vertrouwen dat het met van deze Kamer. Nederland eindelijk de goede kant op gaat. Zo is In 1981 trad u in dienst van het Kadaster, het toch? aanvankelijk als hoofd juridische zaken bij de Laten we, alvorens cynisch te worden, directie Roermond. Later werd u directeur van de teruggaan naar het wijzigingsvoorstel van de Wet vestiging Brabant. In 1994, kort na de werk en bijstand en de samenvoeging ervan met de verzelfstandiging van het Kadaster, trad u aan als Wet investeren in jongeren, gericht op bevordering lid van de raad van bestuur. Deze functie hebt u van deelname aan de arbeidsmarkt en vergroting vervuld tot aan uw pensionering in 2004. van de eigen verantwoordelijkheid van In de partijorganisatie van de VVD maakte uitkeringsgerechtigden. De titel alleen al suggereert u zich onder meer verdienstelijk als dat er veel overhoop wordt gehaald, en zo is het plaatsvervangend voorzitter van de Kamercentrale ook. Aan de Eerste Kamer, het wetsvoorstel te Limburg en als lid van het hoofdbestuur van 1983 beoordelen op rechtmatigheid -- waaronder tot 1986. U diende het lokaal bestuur als lid van de rechtszekerheid -- uitvoerbaarheid en haalbaarheid. gemeenteraad van 's-Hertogenbosch, in de Maar om te beginnen maak ik een aantal zittingsperiode 2006-2010. Naast uw werk als opmerkingen over de maatschappelijke context. Kamerlid bent u thans werkzaam als adviseur van Allereerst moet het onze fracties van het kleinere bedrijven en geeft u startende hart dat onze eerder uitgesproken verontrusting ondernemingen juridische en administratieve raad. over het feit dat het voorstel samen met een lange In het eerste halfjaar van uw reeks van andere voorstellen als spoedeisend is werkzaamheden in de Kamer gaf u blijk van een gekwalificeerd door de memorie van antwoord niet sterke betrokkenheid bij sociale vraagstukken. In is weggenomen. Nog steeds wordt op zijn minst de fractieverband vestigt u vaak de aandacht op de suggestie gewekt dat het tijdig halen van een consequenties van wetgeving voor kwetsbare bezuinigingsdoelstelling voorrang geniet boven groepen in onze samenleving. In de maidenspeech zorgvuldigheid. Ook de samenhang met wetgeving die u zojuist hield, komt dit eveneens tot uiting. In die nog in voorbereiding is, is aan de orde. In dit uw ogen is het sociale profiel van uw partij ook een verband baart het ons grote zorgen dat de kernwaarde van het liberalisme. In deze Kamer legt voorgenomen Wet werken naar vermogen geheel u zich met name toe op onderwerpen op het terrein onafhankelijk van de huidige wetgeving behandeld van sociale zaken en werkgelegenheid. U bent dan wordt. Dat maakt de taak van de Eerste Kamer ook lid van de gelijknamige commissie, evenals van nodeloos ingewikkeld zo niet onmogelijk. Graag een de commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en reactie van de staatssecretaris. Sport; met dat laatste hebt u veel affiniteit. Voorts Gedurende een lange reeks van jaren heeft bent u lid van de vaste commissie voor onze samenleving zich steeds meer ontwikkeld in Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en van de richting van toenemende individualisering. Het 37 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. nu voorliggende wetsvoorstel betekent op dit punt onderwijs kunnen volgen. De vraag is hoe dat door een aanzienlijke trendbreuk door de invoering van de jongeren moet worden aangetoond. De aanvraag het begrip huishoudinkomen en het actief toetsen van een uitkering wordt minimaal na vier weken daarvan. Hiermee worden mensen die zich in een beoordeeld. Het verkrijgen van de uitkering is uitkeringssituatie bevinden in een totaal andere afhankelijk van het oordeel van de gemeente of situatie geplaatst dan de rest van de bevolking. Er betrokkene zich voldoende heeft ingespannen om ontstaan dus twee categorieën Nederlanders, één werk te vinden of onderwijs te volgen. Hoe de met vergaande en ideologisch onderbouwde jongere dat moet aantonen, wordt aan de individuele zelfstandigheid en onafhankelijkheid, gemeente overgelaten. Duidelijk is dat willekeur op een andere met afgedwongen onderlinge de loer ligt. Voor bepaalde ouderen zijn er afhankelijkheid en onderworpen aan diverse eveneens grote problemen. Het voorstel om de vormen van controle en mogelijke financiële termijn voor verblijf in het buitenland voor mensen sancties. Als dat geen stigmatisering inhoudt, wat met een AOW met een aanvulling uit de bijstand -- dan wel? Dat dit voorstel ver gaat, blijkt uit de AIO'ers -- te verkorten van 26 naar 13 weken geldt zinsnede uit de memorie van antwoord dat bij niet niet voor ouderen met alleen maar AOW. Wij nakoming van de nieuw opgelegde verplichtingen vragen ons af of hier geen sprake is van ongelijke van één van de gezinsleden het aan de gezinsleden behandeling. Graag het commentaar van de is, elkaar hierop aan te spreken. Dat kan nog staatssecretaris. gezellig worden rond de familietafel. De uitvoering van de wet wordt door de Het wetsvoorstel beoogt mensen uit een regering met een zucht van opluchting aan de uitkeringssituatie aan te moedigen, aan het werk te gemeenten overgelaten. Mogelijke fraudeproblemen gaan. Niemand die bij zinnen is, kan tegen een worden weggewuifd. Een voornemen van de dergelijke intentie zijn. Werk is beter dan een regering is om gemeenten meer gelegenheid te uitkering. Maar door dat als een mantra te geven tot het afleggen van wat eufemistisch herhalen, komt een oplossing niet in zicht of zelfs huisbezoeken worden genoemd. Dat kan gezellig dichterbij. De kernvraag is natuurlijk welk werk dat worden aan de voordeuren van onze prachtwijken. dan wel zou moeten zijn. En daar doet de regering Over de kosten van dit soort in de ogen van onze buitengewoon luchtig over. Ook het fracties bizarre voorstellen wordt begrijpelijkerwijs eendimensionale geloof dat financiële prikkels de niet gerept. Ook de vraag -- nou ja, vraag -- aan snelweg naar arbeidsparticipatie plaveien wordt niet uitkeringsgerechten om een tegenprestatie naar gesteund door de feiten. Voor een grote groep vermogen te leveren, is een beleidsvoornemen mensen aan de onderkant van de samenleving, waarvan de uitwerking wijselijk buiten beschouwing dikwijls slecht opgeleid, langdurig levend in wordt gelaten. Bovendien worden bij dergelijke moeilijke omstandigheden en met een grote dosis activiteiten zo veel onderling tegenstrijdige maatschappelijke frustratie is uitsluitend financiële voorwaarden gesteld, dat ofwel de maatregel een dwang niet het wondermiddel waar deze regering klucht wordt ofwel dat er een kostbaar kennelijk op hoopt. Wat onze fracties node missen controleapparaat moet worden opgetuigd. Het is een beleid dat mede gericht is op begeleiden naar wordt steeds leuker in onze steden en dorpen, want werk. Werk, ik herhaal het, dat er dan wel moet rechtse mensen likken zich er ongetwijfeld de zijn, op een realistisch niveau. vingers bij af. De regering voert geen gericht Een wetsvoorstel dat op een realistische werkgelegenheidsbeleid. De regering b eseft dat wijze zou beogen mensen uit een uitkering te door de huidige conjuncturele omstandigheden -- begeleiden -- begeleiden dus -- naar zinvol werk op mijn fractie noemt dat gewoon crisis -- de gevolgen een niveau dat past bij het vaak lage voor de arbeidsmarkt ongunstig zijn. Echter, roept scholingsniveau van mensen die zich jarenlang men hoopvol, we moeten ons niettemin zonder perspectief bewogen hebben aan de voorbereiden op de gevolgen van arbeidsschaarste. onderkant van de samenleving zou zonder meer de Over het wanneer en hoe, en voor wie, geen woord. steun van onze fracties krijgen. Het huidige Ook over het feit dat in het zeer grote bestand van ideologisch getinte wetsvoorstel waarbij de zzp'ers veel verborgen werkloosheid zit, spreekt kennelijk weerspannige uitkeringstrekker met veel deze regering bij voorkeur niet. Over datzelfde stok en weinig wortel de maar zeer ten dele werkgelegenheidsprobleem noteren we nog een bestaande arbeidsmarkt moet worden opgejaagd, is aantal curieuze opmerkingen. Volgens de memorie naar de mening van mijn fractie een monstrum dat van antwoord heeft het wetsvoorstel niet tot doel onze samenleving nog verder in het slop dreigt te om specifiek de instroom van goedkope arbeid uit brengen. Oost-Europa en instroom in de bijstand te Een nieuwe 3837'er? Het zou wel eens een beperken. Ook is het kabinet van oordeel dat indien kil dagje voor Nederland kunnen worden. De uitkeringsontvangers kunnen werken, zij met staatssecretaris doet er wijs aan niet op de steun voorrang naar de arbeidsmarkt moeten worden van onze fracties te rekenen. bemiddeld? Met voorrang? Op wie? En bemiddeld? Door wie? De beraadslaging wordt geschorst. Het wetsvoorstel heeft curieuze en ongewenste gevolgen voor zowel jongeren als De vergadering wordt enkele ogenblikken ouderen. Jongeren komen slechts in aanmerking geschorst. voor een uitkering of ondersteuning bij het zoeken naar werk als zij geen door het Rijk bekostigd *B 38 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

*!Veteranenwet*! klein beetje op de zaken vooruit. Uiteraard hopen de initiatiefnemers dat de Kamer de wet vandaag Aan de orde is de voortzetting van de behandeling zal goedkeuren, misschien wordt het morgen als van: het iets na twaalven wordt. - het voorstel van wet van de leden Eijsink, Ik zal op een aantal vragen ingaan. Wij Van Dijk, Hachchi, El Fassed, Voordewind, hebben dit voorstel namens tien partijen ingediend, Ouwehand, Van der Staaij, Hernandez, Bruins Slot maar het is natuurlijk niet de bedoeling dat wij alle en Bosman tot vaststelling van regels omtrent de tien spreken. Dat zou een beetje te veel worden. bijzondere zorgplicht voor veteranen De heren Bosman en Van Dijk zullen ook een aantal (Veteranenwet) (32414). vragen beantwoorden. Ik feliciteer mevrouw Vlietstra met haar De beraadslaging wordt hervat. maidenspeech. Het is mooi dat wij bij de behandeling in de Tweede Kamer ook een *N maidenspeech hadden, namelijk van de heer Holtackers van het CDA. Iedereen refereert er dan Mevrouw Eijsink: Voorzitter. Laat ik beginnen te toch aan dat je tijdens het indienen van een zeggen dat de initiatiefnemers zich een half jaar initiatiefwet over zo'n onderwerp, veteranen die geleden niet hadden kunnen voorstellen vandaag namens Nederland zijn uitgestuurd, je hier te mogen en kunnen staan om onze wet bij u maidenspeech kunt voeren. Dat is fantastisch. te kunnen en mogen verdedigen. Wij hebben de Mevrouw Vlietstra zei terecht: goed dat het geen initiatiefwet op 16 juni van dit jaar ingediend. Wie hamerstuk is, anders doen w ij de veteranen tekort. kon toen bedenken dat wij op 19 december, een Dan doen wij tekort aan hun inzet en aan de half jaar later, na de verdediging in de Tweede maatschappelijke discussie. Ik ben het uiteraard Kamer, de wet nu ook in de Eerste Kamer mogen van harte met haar woorden eens. verdedigen. Wij zijn daar heel blij mee. Een aantal leden heeft erop gewezen dat er Voorzitter. Ik dank u en de leden van de door de jaren heen veel is ontwikkeld. De Eerste Eerste Kamer dat het mogelijk is dat wij zo snel, Kamer heeft daar indertijd enorm aan bijgedragen. nog dit jaar, deze wet mogen verdedigen. Dat is In 1991 kwam Relus ter Beek met de eerste goed nieuws. Op 27 oktober jongstleden zat vak K Veteranennota. Dat is twintig jaar geleden, dus nog in de Tweede Kamer vol met de vertegenwoordigers niet zo heel lang geleden. In 1998 kwam mevrouw van tien partijen. Het rare van goed nieuws is dat Tiesinga van de D66-fractie in de Eerste Kamer met het geen nieuws is. Dat tien partijen gezamenlijk de resultaten van het onderzoek naar het een initiatiefwet indienden, was geen nieuws. Wij Cambodjaklachtencomplex; Cambodja I en II zoals vochten niet met elkaar, maar wij gingen met dat toen werd genoemd. Die onderzoeken vormen elkaar voor hetzelfde, namelijk voor de veteranen; de wortel van de nadere discussie over het voor de mannen en vrouwen die worden toetsingskader. Er wordt wel eens gezegd dat het uitgezonden; velen van u hebben daarover geheugen van deze Kamer met 75 leden groter is gesproken. Mannen en vrouwen die door ons dan dat van de Tweede Kamer met 150 leden. Dat worden uitgezonden naar missiegebieden waar veel weet ik niet, maar ik kan me er iets bij voorstellen. gebeurt. Zoals een van u zei: militairen zijn Ook bij die ontwikkeling was een van de senatoren speciale mensen. Dat zijn ze ook. betrokken, namelijk de heer Van Middelkoop. Wij Het is voorrecht om vandaag in deze Kamer refereren aan alle kennis en kunde hier waarop wij namens de initiatiefnemers het woord te mogen hebben voortgebouwd. voeren. In deze Kamer hebben zo veel Door de jaren heen is het nodige burgemeesters zitting, in de termen van de definitie ontwikkeld. Twintig jaar geleden was er nog geen zou ik willen spreken over "actief dienende brede maatschappelijke ondersteuning voor burgemeesters" of "postactieve burgemeesters". veteranen. Tien jaar geleden was er nog geen Daardoor weten de leden van de Kamer zo goed brede ontwikkeling van het maatschappelijk werk wat het betekent om in de eigen gemeenten iets te voor veteranen. Daarnaast is het belangrijk om het willen en kunnen doen voor veteranen. In veel thuisfront te noemen. "Thuisfront" klinkt altijd een gemeenten wordt ook jaarlijks de veteranendag beetje afstandelijk, maar voor die mannen, meegenomen. Voorzitter, ik weet dat u dit ook als vrouwen, kinderen, ouders en niet te vergeten geen ander hebt gedaan in de afgelopen jaren. Ook buren is veel meer aandacht gekomen. Ik heb mij dat maakt het heel speciaal om vandaag hier te laten vertellen dat je naar de buren gaat als er mogen staan. werkelijk iets is en je bent maanden op missie. Ik Ik zei het al: op donderdag 27 oktober heb het dan over de geestelijke verzorging en alle jongstleden is het voorstel behandeld in de Tweede organisaties in het Landelijk Zorgsysteem voor Kamer. Dit was voor ons een speciale dag. Ik Veteranen waaraan de minister vanaf 2007 heeft herhaal wat ik eerder zei: het was goed nieuws, meegewerkt. Verder verwijs ik naar de geen nieuws, want het was ook de dag waarop wij casecoördinatoren. over de euro spraken en over Mauro. Veel Ik noemde al even de minister, minister veteranen hebben ons daarna benaderd en gezegd Hillen, want hij maakte zijn kaderwet ondergeschikt dat het fantastisch was. Zij zaten op de publieke aan onze initiatiefwet. Dit maakt het mogelijk dat tribune en vroegen: hoe kan dit nou. Ik zei al: goed wij hier vandaag zitten. Wij zijn hem daar dankbaar nieuws is geen nieuws. Het zal vandaag voor. Wij zijn hem ook dankbaar voor het feit dat waarschijnlijk weer zo zijn, althans, ik loop dan een de schadeloosstelling werkelijkheid is geworden 39 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. nadat daar jaren om is gevraagd. Zijn persoonlijke samenwerking van de verschillende partijen; niet betrokkenheid bij dit onderwerp en bij de mensen is alleen de politieke partijen achter deze tafel, maar van groot belang geweest en heeft ertoe geleid dat ook de organisaties, zoals de vakbonden, alle het bedrag van 110 mln. beschikbaar is gekomen. organisaties die zich bezighouden met zorg, zoals Gelukkig niet van de begroting van het ministerie de Bond van Nederlandse Militaire Oorlogs- en van Defensie, nee, de minister is erin geslaagd dit Dienstslachtoffers, stichting de Basis, de organisatie bedrag bij de minister van Financiën weg te halen. voor jonge veteranen. Velen weten hoe versnipperd Uiteraard niet uit de Defensiebegroting want dat het landschap van de organisaties voor veteranen kan niet meer. Als de minister zijn kaderwet niet is. Dat is ook logisch, want de Indiëveteraan denkt ondergeschikt had gemaakt, hadden wij hier bijvoorbeeld: die veteranen uit Libië zijn maar vier vandaag niet gestaan. De voortgang die de minister maanden geweest, ik ging jaren weg; de veteraan heeft bewerkstelligd is voor ons en de veteranen naar Afghanista n ging vier maanden, kwam terug van grote betekenis geweest. en ging nog eens vier maanden. De discussies Zorg en erkenning. De heer Ganzevoort zei: tussen de verschillende uitgezonden militairen, niet zuinig, maar ruiterlijk. Daarmee zijn wij het veteranen daarna, hebben hen nader tot elkaar uiteraard eens. Een oorlog is niet normaal. Dit gebracht, ook door te praten over de definities, maken ook de veteranenkinderen mee, de over de vraag: wie ben jij? Die discussies hebben "anjerkinderen" zoals ze wel worden genoemd. Er we door de tijd heen gevoerd. Dat is natuurlijk niet werd om een symbool gevraagd. Ik draag vandaag makkelijk en nogmaals, daarbij ga je niet over één een witte anjer. Dat is het symbool geworden voor nacht ijs. We hebben met hen gesproken. Ik heb veel veteranen en de betekenis daarvan hoef ik Relus ter Beek al aangehaald. We hebben door de zeker in deze Kamer niet verder toe te lichten. tijd heen bekeken wat de veteraan nodig heeft. Er De heer Vliegenthart zei eerder: militaire waren vele gesprekken, een rondetafeldiscussie mensen zijn bijzondere mensen. Laat ik dit nu vorig jaar mei in de Tweede Kamer. We hebben alle helemaal met hem eens zijn. Militaire mensen zijn mensen uitgenodigd, om te zien aan wie wij recht heel bijzondere mensen. Ik kom daar straks nog op zouden doen. En laat het duidelijk zijn, een definitie terug. De heer Franken noemde terecht ook oud- is niet per definitie statisch. Als het goed is, probeer collega Ina Aasted Madsen. En waar zouden wij zijn je zo veel mogelijk mensen te bedienen en te geven zonder Remi Poppe, waar zouden wij zijn zonder waar ze recht op hebben, juist vanwege de zwaarte Theo van den Doel? Dit zijn allemaal mensen die dit van de uitzendingen en onze zorgplicht. Ook het mogelijk hebben gemaakt. Niemand kan naar advies van de Raad van State hebben wij zichzelf wijzen en zeggen: ikke. Dit is een regeling vanzelfsprekend meegewogen. die door veel mensen gezamenlijk tot stand is De definitie gaat uit van de persoon van de gebracht. veteraan en het waarborgen van de zorg die de Op 27 oktober van dit jaar zaten wij in vak veteraan als gevolg van zijn inzet nodig heeft. De K in de Tweede Kamer. Een vak vol definitie maakt daarom ook geen onderscheid defensiewoordvoerders, maar het woord werd ook tussen veteranen die nog bij Defensie werkzaam gevoerd door socialezakenwoordvoerders en VWS- zijn en zij die niet meer bij Defensie werken. Voor woordvoerders. Wij hebben dit als onze zorg mag daar geen scheiding meer tussen defensiewoordvoerders onmiddellijk aangegrepen zitten. Voor de duidelijkheid: dit was een verzoek en wij hebben gezegd: jullie zijn nu van de veteranen zelf, vanuit hun diverse medeverantwoordelijk. Wij willen juist dat de VWS- organisaties. Actief dienenden raakten tussen wal woordvoerders, de woordvoerders over zorg en en schip, want zij waren niet geregistreerd. Dat sociale zaken en alle leden hier, zich gezamenlijk men van nu vanaf het begin wordt geregistreerd, is verantwoordelijk voeren voor de veteranen die wij een groot goed en belang. Wij hebben daarover hebben uitgestuurd. met velen gesproken. De heer Van Dijk komt zo De heer De Graaff sprak prachtig over dat terug op de registratiesysteem. Ik zal een stukje grond. Ik heb de ruilverkaveling nog voorbeeld geven van mensen die tussen wal en meegemaakt en gezien hoe toen de grond werd schip raken: je komt terug van een missie, dient verdeeld. Dat is niet meer aan de orde en dat nog een aantal maanden bij de krijgsmacht. In de kunnen wij niet meer doen, maar de gedachte komende periode zullen helaas vele militairen de daarachter is natuurlijk prachtig. Hij probeerde organisatie moeten verlaten. Sommigen willen de natuurlijk te zeggen dat wij de veteranen moeten organisatie verlaten, sommigen moeten de laten toekomen wat hen toekomt. Dat is erg organisatie verlaten. Wij moeten hen geregistreerd belangrijk. houden, weten waar zij zijn. De Kamer kent de De heer Nagel sprak, terecht, met nadruk over de situaties van soldaten die na jaren een verschillende missies: Libië, Bosnië, Afghanistan, posttraumatische stressstoornis oplopen, na jaren Irak. Dat zijn natuurlijk heel verschillende missies onverklaarbare lichamelijke klachten krijgen. In dat met een verschillende inzet en met een heel geval is het van belang dat wij deze mensen weten verschillende artikel 100-brief, die wij als Kamer te vinden, dat hun partners weten waar zij naartoe sinds 2001 gebruiken. kunnen. Dan is het ook van belang -- en ik weet dat Over wie hebben we het met "veteranen", ik hier geen reclame mag maken, maar hiervoor hoe komen we tot een duiding of beperking? Ik kan doe ik het zeer graag -- dat ze dat geweldige blad verzekeren dat wij bij deze discussie niet over één Checkpoint ontvangen. Checkpoint is een nacht ijs zijn gegaan. Wij hebben gekeken door de onafhankelijk maandblad voor veteranen, waarin tijd heen. Ik denk dat dit ook de kracht was van de dezen alle informatie kunnen vinden. Doordat ook 40 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. de actief dienenden, mochten zij de dienst verlaten, van toepassing zijn op allen die zijn uitgezonden. meteen onder deze definitie vallen, ontvangen zij Ook staat niet ter discussie dat zij deze zorg niet meteen alle noodzakelijke informatie. Misschien zouden krijgen; daarop hoefde de definitie dus niet vinden ze die nog niet zo interessant als ze 22 of 23 te worden aangepast. Het gaat niet om het onder zijn, of 25, of 30. Maar naarmate ze ouder worden, de definitie brengen van alleen deze specifieke wordt die informatie steeds belangrijker; dat weten groep waarover werd gesproken. Met het oprekken we van de veteranen zelf. van de definitie komen echter ook weer andere Zoals ik al zei, door die definitie mag er groepen in beeld, wat weer nieuwe discussies geen scheiding komen in de zorg. De heer Kuiper oproept. We hebben met deze wet juist getracht vroeg om een reflectie. Wij zijn ons ervan bewust om discussies van jaren bij elkaar te brengen en in dat er verschillende definities gangbaar zijn. Wij een wet neer te zetten, om daarop als Tweede hebben deze naast elkaar gelegd en vergeleken. We Kamer vervolgens controle te kunnen uitoefenen. hebben echter ook heel duidelijk gekeken naar de Wij denken wel dat het voor deze groep, en andere Nederlandse situatie. Die verschilt namelijk van de groepen die in Nederland zijn ingezet voor Amerikaanse situatie. Militairen uit de Verenigde bijvoorbeeld een binnenlandse inzet, goed zou zijn Staten worden namelijk meer dan een jaar om te onderzoeken of er niet een speciaal daarop uitgezonden, de Britten sturen militairen zes gericht erkenningsteken in het leven kan worden maanden uit, of korter. Wij hebben gekeken naar geroepen. Maar als initiatiefnemers willen wij dat de specifieke Nederlandse situatie, die voor ons van niet betrekken bij een discussie over de definitie belang is voor de bijzondere zorgplicht. Wij hebben van "veteraan". deze bekeken en deze onderkend. Wij hebben Nog het volgende over de invulling van deze gezegd dat zowel de actief dienende militair als de wet als Algemene Maatregel van Bestuur. Een postactieve militair met vergelijkbare, aan de aantal leden vroeg namelijk naar de uitwerking. De uitzending overgehouden, gezondheidsproblemen wet zelf stelt de normen voor het beleid en de onder die definitie moeten kunnen vallen. Daarbij kaders, waaraan de uitvoering wordt getoetst. Ik maakt het voor ons niet uit hoe lang een militair in kan verzekeren dat dit al een heel grote stap is in een uitzendgebied heeft gefunctioneerd. Het maakt het versnipperde veteranenlandschapbeleid. Op die ons ook niet uit hoe de omstandigheden waren. Wij manier wordt de eenduidigheid van het hebben zoiets in de afgelopen periode in veteranenbeleid door ons vastgelegd, maar wij Afghanistan gezien, met die raketaanval op Kamp dragen de uitvoering op aan de regering, met de Holland. Wij maken die afweging niet, wij willen minister van Defensie als eerste aanspreekpunt. juist deze discussies voorkomen. Dat betekent dat Daarmee wordt de uitvoering vormgegeven op een ook militairen die relatief kort in een uitzendgebied niveau waarop de regering ervoor verantwoordelijk zijn geweest, door ons als veteranen worden is, met de Algemene Maatregel van Bestuur. Het aangemerkt. zou te ver voeren om nu en détail op alles van deze Een en ander relateert ook aan de diverse wetgeving in te gaan, want als we dat zouden doen, onderzoeken. Wij hebben natuurlijk ook bekeken zouden we weer beperkingen opleggen. wat door de jaren heen is onderzocht. Wat hebben Ik zal een voorbeeld geven. Op dit moment de Amerikanen geleerd van Vietnam? Wat hebben beschikken wij over de stichting De Basis voor wij geleerd van Libanon, wat hebben wij geleerd maatschappelijk werk, het Veteraneninstituut en van Irak? Wat hebben wij geleerd van boeken als een aantal andere organisaties. Vandaag is met het die geschreven door Joeri Boom over Afghanistan, oog daarop terecht gesproken over versnippering. van "Task Force Uruzgan" geschreven door Noël Wij vonden echter als initiatiefnemers dat wij zaken van Bemmel en anderen. Wij hebben de boeken niet vast moesten timmeren en dat wij ons moesten gelezen en ook met de schrijvers gesproken, en beperken tot een opdracht aan de regering. Dat kan uiteraard met de veteranen. ook, want het is ons gezamenlijke doel om de zorg Meerdere sprekers vroegen of de definitie voor veteranen zo te stroomlijnen dat wij in de desondanks niet te beperkt is. Met name werd toekomst met één loket toekunnen. Het is nu aan hierbij verwezen naar met oorlogsomstandigheden de regering om dit loket vorm te geven. Ik kan de vergelijkbare situaties. De wet heeft nu juist Kamer verzekeren dat de minister hieraan het verduidelijkt wat wij eronder verstaan. Het was nodige zal gaan doen. Ook wij zien dus uit naar die namelijk steeds de vraag of vredesmissies daar ook Algemene Maatregel van Bestuur. onder vielen. Daarom noemt de wet nu specifiek de Het zou overigens te ver voeren om alle missies die als zodanig zijn aangewezen. De wet details in de wet te regelen. Door de normen in de werkt dus naar de toekomst. Wat ons betreft, gaat wet op te nemen, is dat ook niet nodig. Ik benadruk het niet om een inperking, maar om een nogmaals dat die normen samen met de verduidelijking, juist op basis van alle discussies die organisaties zijn bedacht. Deze normen zijn dus wij hebben gevoerd. Niet een inperking dus, maar niet afkomstig van de initiatiefnemers en daardoor een verduidelijking. Onder de eerdere definitie, is de toetsing zowel voor de organisaties als voor waarin sprake was van met oorlog overeenkomende de Kamer een stuk makkelijker en kunnen wij de omstandigheden, is de veteranenstatus niet aan versnippering beter tegengaan. deze groep verleend. Wij willen overigens duidelijk Voorzitter, tot zover mijn bijdrage. Ik geef stellen dat de erkenning van en de waardering voor graag het woord aan de heer Bosman als er geen deze groep militairen niet ter discussie staat. vragen meer zijn. Het mag duidelijk zijn dat erkenning, waardering en zorg losstaan van deze definitie en 41 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

De voorzitter: Het woord geven? Laat ik dat maar invaliditeitspensioen. Ook voor deze groep zelf doen, mevrouw Eijsink! verandert de wet niets aan de huidige situatie. ** Voor de militair die de dienst verlaat, elders werk vindt en vervolgens ziek wordt, is eerst de Mevrouw Eijsink (PvdA): Excuus, voorzitter. werkgever verantwoordelijk voor de zorg en de re- ** integratie. De werknemer valt dan onder het stelsel van de sociale zekerheid. Als de ziekte De voorzitter: Het is goed. missiegerelateerd is, is de tijdelijke Mijnheer Bosman, u hebt het woord. Maar inkomensvoorziening van toepassing. Daarbij voordat u van start gaat, heet ik mevrouw Bruins kunnen tussen het verlaten van de militaire dienst Slot van harte welkom. Mevrouw Bruins Slot, ik heb en het constateren van de missiegerelateerde u verontschuldigd aan het begin van de bespreking ziekte soms vele jaren liggen. van het wetsvoorstel, maar fijn dat u er nu bent. Dit brengt mij de groep die echt baat zal ** hebben bij de tijdelijke inkomensvoorziening. Dat *N zijn de veteranen die zorg nodig hadden, maar die nooit hebben gekregen. Waarom ze die nooit De heer Bosman (VVD): Voorzitter. Ook ik bedank gekregen hebben, laat ik in het midden. Of ze die de woordvoerders voor hun inbreng in eerste zorg hebben ontweken of vonden dat ze die zorg termijn. Zoals velen voor mij al hebben niet nodig hadden: dat laat ik nu maar even voor gememoreerd, is het ook voor deze Kamer wat het is. Deze groep bestaat uit mensen die vaak bijzonder dat vandaag de Veteranenwet aan de langzaam afglijden. Langzaam maar zeker krijgen orde is. Het is immers een wet die de zorg voor, ze steeds meer problemen, zowel privé als op het tijdens en na de uitzending zal borgen. werk. Vaak gaat dit gepaard met drugs, alcohol, Net als de heer Kuiper heb ik een broer en gokken en het maken van schulden. Deze groep ook mijn broer heeft in Libanon mogen dienen. Hij valt op dit moment tussen wal en schip. was in 1982 dienstplichtig kok. In die tijd was de Als de nood voor deze veteraan en zijn of kennis over uitzendingen naar een crisisgebied nog haar omgeving zo groot wordt dat er een melding zeer beperkt, en dan zeg ik het heel netjes. De komt, is het vaak zaak om zo snel mogelijk in te begeleiding vooraf bestond uit lessen in het maken grijpen, zowel in het belang van de veteraan als dat van een roadblock. Als je dat onder de knie had, van de samenleving. De tijdelijke was je klaar voor uitzending naar een missiegebied inkomensvoorziening kan dan worden gebruikt om en kon je aan de slag! financiële rust te creëren voor de veteraan en zijn Hoewel mijn broer als kok naar Libanon of haar gezin of relatie om actief te gaan werken ging, heeft hij toch ook door wadi's patrouille aan het genezingsproces en daar waar mogelijk aan gelopen. Verder zat hij in Libanon toen de Israëli's het re-integratieproces. Dat re -integreren kan ook het UNIFIL-gebied doorkruisten. Bepaald geen geleidelijk aan tijdens het genezingsproces geringe zaken! Bij zijn thuiskomst werd hij bij de plaatsvinden, mits het ondersteunend is aan het vliegtuigtrap welkom geheten met de mededeling: genezingsproces. lever over twee weken je plunje in en bedankt voor Dit re-integratieproces is dan ook niet de bewezen diensten. Dat was toen de zorg voor vrijblijvend. Er worden afspraken gemaakt met de veteranen! zorgcoördinator over de geneeskundige Hoe anders gaat het nu. Ik refereer behandeling, de re -integratie en het werkproces. daarvoor aan mijn eigen uitzending als F16- Deze afspraken zijn niet vrijblijvend, want als de liaisonofficier naar Kabul, Afghanistan. Hoe anders! veteraan in gebreke blijft, vervalt zijn recht op Ik kreeg uitgebreide informatie vooraf, waardoor ik ondersteuning. Daarmee is het een dwingend wist wat er ging gebeuren. Ik had kennis van het onderdeel en is er geen sprake van vrijblijvendheid. uitzendingsgebied. Ik ontving verder goede zorg Hoe sneller deze groep in het genezingsproces tijdens de uitzending en professionele nazorg na terechtkomt, hoe beter het is. mijn terugkeer in Nederland. En ook al was die wat Voorzitter. Ik meen dat ik hiermee duidelijk versnipperd, het hielp mij wel weer om zaken in heb gemaakt dat een beperkte groep mensen perspectief te plaatsen gebruik zal maken van de tijdelijke Defensie is de afgelopen jaren ver gekomen inkomensregeling. De schatting van 100 tot 150 met haar zorg voor militairen en veteranen. Die is veteranen lijkt zowel de indieners als Defensie sterk verbeterd en dit wetsvoorstel is dan ook een reëel, zeker ook omdat de Veteranenwet inzet op mooie afronding van dat proces. De wet zal echter preventie van problemen. Door de zorg voor, zeker geen afsluiting zijn. Daarmee kom ik toe aan tijdens en na de uitzending goed te regelen zou de vragen van de heer Franken over de tijdelijke deze groep zelfs kleiner kunnen worden. inkomensvoorziening. Voorkomen is beter dan genezen! En door deze Voor de goede beeldvorming zal ik de zorg aanpak kunnen dan ook langdurige uitkeringen voor de veteraan afpellen. Voor de militair in worden voorkomen, wat betekent dat er sprake zal actieve dienst verandert deze wet niets aan de zijn van inverdiencapaciteit. Daardoor is deze huidige situatie. De zorg van Defensie voor haar regeling toekomstbestendig. militairen is uitstekend! Mocht de militair niet genezen en daardoor genoodzaakt zijn om de *N dienst te verlaten, dan maakt hij aanspraak op een arbeidsongeschiktheidsuitkering en het militair 42 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

De heer Jasper van Dijk (SP): Voorzitter. Ik bedank bijvoorbeeld zorgaanbieders en de geestelijke de sprekers voor hun inbreng in eerste termijn. Het gezondheidszorg. De veteranenombudsman kan op is ook voor mij een hele eer om hier de basis van zijn ervaringen met klachten van Veteranenwet te mogen verdedigen, een wet die veteranen bovendien adviseren over de uitvoering terecht de erkenning van en de waardering voor van de veteranenwet en beleid dat veteranen raakt. veteranen regelt. Alle respect voor deze lieden! Het voordeel van deze keuze ten opzichte van Er zijn mij drie vragen gesteld over het zowel een klachtencommissie als de Inspecteur- veteranenregistratiesysteem en de Generaal der Krijgsmacht, is dat de Nationale veteranenombudsman. De eerste vraag is gesteld ombudsman een reeds bestaand, gezaghebbend door de woordvoerder van de Partij van de Arbeid. instituut voor klachten is, dat niet alleen Waarom is gekozen voor verplichte registratie van onafhankelijk is, maar ook laagdrempelig. Het veteranen? Dit heeft te maken met instituut heeft een uitgebreide expertise met het gezondheidsrisico's. Alle veteranen worden in het zoeken naar niet-juridische oplossingen en naar veteranenregistratiesysteem opgenomen. Het oplossingen o p maat en herstel van vertrouwen als verplichte karakter van dit systeem betekent de relatie tussen overheid en veteranen inderdaad een beperking van het recht op geschonden is. eerbiediging van het privéleven. Maar deze De Veteranenombudsman is een inmenging voorziet wel in een dringende tweedelijnsorganisatie, die geen vervanging is van maatschappelijke behoefte. de klachtbehandeling binnen organisaties, maar pas Het inzicht is gerezen dat veteranen na optreedt als instanties in hun klachtbehandeling verloop van enige tijd na terugkomst uit een geen oplossing vinden voor veteranen. De uitzendgebied mogelijk aan een gezondheidsrisico Veteranenombudsman kan daarom goed bestaan bloot kunnen hebben gestaan. De inmenging is naast de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht. daarom gerechtvaardigd uit hoofde van de Waar de Inspecteur-Generaal der krijgsmacht bescherming van de gezondheid van veteranen. alleen bemiddelend optreedt, heeft de Niet uitgesloten is dat dit gezondheidseffect ook Veteranenombudsman bovendie n een breder betekenis heeft voor de directe omgeving van de mandaat. Het is reeds genoemd: bevoegd over veteraan, bijvoorbeeld zijn partner of gezin, zodat meer instanties, advisering over uitvoering van de de inmenging ook gerechtvaardigd kan worden Veteranenwet en over beleid dat veteranen raakt. geacht voor de bescherming van de rechten en Als tweedelijnsorganisatie is de Nationale vrijheden van anderen. ombudsman bovendien onafhankelijk. Een De tweede vraag is ook gesteld door de afzonderlijke klachtencommissie, die net als de woordvoerder van de Partij van de Arbeid. Wordt de Nationale ombudsman een tweedelijnsfunctie krijgt, veteranenombudsman een aparte afdeling of wordt zou taken krijgen die deels die van de Nationale hij een geïntegreerd onderdeel? De indieners willen ombudsman overlappen. Het instellen van een de veteranenombudsman onderbrengen in het dergelijke commissie zou bovendien duurder zijn instituut van de Nationale Ombudsman. De dan het onderbrengen van de indieners achten het namelijk van belang dat de Veteranenombudsman bij de Nationale mogelijkheid van het indienen van een klacht door ombudsman. veteranen bij de Nationale Ombudsman nadrukkelijk wordt gemarkeerd, omdat dit de De voorzitter: Dank u wel. Ik zal morgen de drempel om een klacht in te dienen verlaagt. Een loftrompet steken over uw directheid en bondigheid ombudsman geniet door zijn laagdrempeligheid en bij uw voorzitter. Heel knap. Laten wij zien of de vormvrijheid de voorkeur boven een minister dit kan overtreffen. klachtencommissie die licht zou kunnen bijdragen Het woord is aan de minister. aan verdere juridisering van de problematiek van ** veteranen. En die zijn met een dergelijke ontwikkeling zeker niet geholpen. *N De veteranencommissie is geen apart instituut, maar de markering van een reeds Minister Hillen: Voorzitter. Ik ga mijn best doen. bestaande ombudsfunctie van de Nationale Om te beginnen wil ik zeggen dat ik dit Ombudsman. Ook nu al is de Nationale wetsvoorstel niet verdedig; dat wordt gedaan door Ombudsman namelijk bevoegd voor het behandelen de dames en heren uit de Tweede Kamer. Ik moet van klachten van veteranen over de overheid. Dit wel adviseren en commentaar geven op het zal voor veteranen, zoals gezegd, drempelverlagend wetsvoorstel. Dat heb ik in de Tweede Kamer werken. gedaan en dat zal ik vandaag ook hier doen. Hier De derde vraag is gesteld door de en daar zal ik een enkel zijlicht laten schijnen op de woordvoerder van de CDA-fractie. Staat die uitvoering ervan en op de vraag hoe wij deze ter veteranenombudsman wel dicht genoeg bij het hand nemen als de wet straks inderdaad in het militaire bedrijf? En hoe staat het in dit verband Staatsblad staat. met de militaire rechter? De indieners zijn van Op de eerste plaats wil ik mevrouw Vlietstra mening dat de veteranenombudsman vooral een complimenteren met haar inbreng in eerste termijn. taak heeft bij het toetsen van de zorg voor de Het is voor iemand met een defensiehart, zoals ik, veteraan. In de rol van veteranenombudsman kan altijd goed om uit de mond van de Nationale Ombudsman ook klachten behandelen volksvertegenwoordigers termen te horen die over andere instanties dan de overheid, precies treffend zijn en getuigen van een gevoel 43 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. voor de krijgsmacht en voor de belangen die daar Mevrouw Eijsink heeft er ook al op gewezen spelen. Mijn hartelijke dank daarvoor. dat de voorzieningen die voor veteranen gelden en Defensieministers zijn niet zo verschrikkelijk vaak die welke voor toekomstige militairen gelden, maar in de Eerste Kamer, want wetgeving op ons gebied ook voor hen die met verwondingen, blessures of is niet zo verschrikkelijk omvangrijk, maar ik hoop geestelijke blessures te maken krijgen, dezelfde dat wij nog eens de degens kunnen kruisen. Dat zijn. Mensen die in en door de dienst te lijden zou heel mooi zijn. hebben gehad, hoeven niet op minder te rekenen Mevrouw Vlietstra heeft een aantal vragen op het moment dat zij de titel veteraan niet gesteld. In de eerste plaats vroeg zij hoe het zit hebben. In de tweede plaats is het zo -- mevrouw met de AMvB's. Wanneer kunnen die worden Eijsink heeft daar ook op gewezen -- dat veteraan verwacht? De verwachting is dat wij begin januari zijn niet direct verband houdt met geweld. Het de eerste teksten gereed hebben. De procedure is houdt direct verband met uitzending. Een kok op dan zo dat wij daarmee het georganiseerd overleg uitzending is evenzeer veteraan als iemand die aan ingaan en met de bonden gaan praten. Wij hopen het kanon heeft gestaan. Op het moment dat men dat ze dan halverwege volgend jaar bij de Tweede terugkomt, is men veteraan. Als wij dan bezien of Kamer langs kunnen komen. Dat is de tijd die wij er heel zware incidenten zijn voorgevallen op grond denken daarvoor nodig te hebben. waarvan die titel kan worden toegekend, doen wij Ook voor de ereschuld geldt dat die in het eigenlijk de definitie van die titel tekort. Die is overleg met de bonden zal moeten worden namelijk veel breder, en gaat ervan uit dat iedereen besproken. Wij gaan met elkaar praten over de die uitgezonden is geweest, onder die titel valt. uitvoering. Het geld is er wel, maar de vraag is hoe De heer Van Kappen gaf als voorbeeld de wij het gaan verdelen. Wij willen proberen om met mariniers die bij de Punt een slag hebben moeten de bonden tot zodanige afs praken te komen, dat leveren en in op oorlog gelijkende omstandigheden het snel kan gebeuren. Wij hopen dat wij een hebben verkeerd. Zouden zij niet met regeling kunnen treffen met een forfaitair karakter, terugwerkende kracht onder deze titel moeten waardoor het niet allemaal individuele processen vallen? Dan kom je echter met de definitie in de hoeven te zijn. Wij willen een en ander op problemen. Dan zou je alle militairen die aan die hoofdlijnen toedelen en dit snel ter hand kunnen missie hebben deelgenomen en er op een of andere nemen. Het overleg met de bonden is begin januari manier mee te maken hebben gehad -- nogmaals, voorzien. Ik weet niet of wij er al meteen uitkomen, geweld doet er niet in de eerste plaats toe -- alsnog maar het zal voortvarend ter hand worden eronder moeten scharen. Dat kan niet de bedoeling genomen. zijn. Aan de andere kant begrijp ik best dat mensen Mevrouw Vlietstra heeft ook gevraagd of de die met gevaar voor eigen leven in extreme evaluatie zo snel mogelijk kan worden uitgevoerd. omstandigheden met oorlogsgeweldachtige zaken Zij sprak over een jaar. Het is de bedoeling dat het te maken hebben gehad, een speciale behandeling wetsvoorstel, als het eenmaal wet is geworden, na verdienen. Ik zou mij kunnen voorstellen dat ik nog twee jaar wordt geëvalueerd. Ik zou er bij de eens goed ga bezien of ik voor de mariniers die Kamer op willen aandringen om dat niet te onder heel zware omstandigheden toen hun versnellen. Er komt nogal wat bij kijken en ik denk bijdrage aan die actie hebben geleverd, een dat het verstandig is om de wet even zijn beloop te erkenning in het leven kan roepen, waardoor zij laten hebben en dan te bezien of alles wat wij alsnog de erkenning krijgen waar zij al zo lang op bedoeld hebben inderdaad gebeurt. Twee jaar is hopen. Maar ik denk dat dit niet de veteranenstatus dan volgens mij een redelijke termijn. Dit hoeft te zijn, ook al omdat voor hen geldt dat zij wetsvoorstel is afkomstig uit de Tweede Kamer, en toegang hebben tot de voorzieningen die Defensie ook de Tweede Kamer zal dus de vinger aan de pols biedt als het gaat om datgene waaraan veteranen houden. Ik ben er niet in het minst bezorgd over of oud-militairen op grond van het vervullen van dat wij met elkaar zullen bezien of de voortgang hun functie behoefte hebben. van de wet inderdaad de gewenste voortgang is. Dan kom ik op toekomstige definities. De heer Maar ik zou eraan willen vasthouden om de eerste Ganzevoort had het bijvoorbeeld over dronepiloten. volledige evaluatie na twee jaar te laten Wij kunnen van alles bedenken; terreur, noem plaatsvinden. maar op. De wereld staat niet stil en de definities Een aantal leden van de Kamer heeft zullen niet stilstaan. De heer Bosman heeft gezegd stilgestaan bij de definitie van veteraan. Mevrouw dat deze wet een afronding is, maar dat hoeft geen Eijsink heeft er ook al het een en ander over afsluiting te zijn. Wel zouden wij in de toeko mst gezegd. Als minister zou ik er niet voor pleiten om met zaken te maken kunnen hebben waarbij die definitie nu weer te gaan veranderen. Als je een grenzen vervagen en zaken misschien steeds wet maakt, probeer je uiteraard altijd zo concreet anders gaan lopen. Dan zullen wij misschien vinden mogelijk te zijn. Ik denk dat wij erin geslaagd zijn dat bepaalde gevallen onder de definitie van om een definitie te vinden die werkt, die compleet veteraan vallen, terwijl dat niet binnen de definitie is en waarmee in ieder geval voorlopig datgene past. Ook op dat p unt wil ik de mogelijkheden nog wordt bereikt waarvoor die definitie is geschreven. eens goed bezien. In de toekomst wordt dan de Natuurlijk, er zijn altijd oude gevallen en er zijn definitie zoals die nu luidt gehandhaafd, maar in de altijd toekomstige gevallen. Je kunt altijd weer toepassing kun je dan als minister specifieke uitzonderingen bedenken op regels, maar ik denk gevallen -- ik heb het dan wel over een hele groep - dat het verstandig is om vast te houden aan de - er eventueel onder laten vallen. Ik heb het dan definitie die wij nu hebben gekozen. niet over het verleden, maar over de toekomst. 44 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

Bovendien heb ik het over militaire bezigheden wetsvoorstel presenteert dat er zijn mag en dat ook waarvan wij nu, als wij ze nu al zouden kennen, unaniem in de Tweede Kamer is aanvaard. onmiddellijk zouden zeggen: ja, die behoren Dan kom ik tot mijn laatste punt, namelijk eigenlijk onder de definitie te vallen. Ik kan ze op dat ik word geacht u een advies te geven. Ik zou dit moment nog niet precies aangeven, maar ik wil zeggen: doe maar. eens goed gaan bezien of ik daarvoor een formulering kan vinden. Ik zal dat met name in De heer Marcel de Graaff (PVV): Ik dank de nader overleg met mijn collega van Veiligheid en minister voor zijn heldere toelichting. Ik meen toch Justitie doen. Het zal dan gaan om acties waar dat ik een aantal concrete vragen heb gesteld. Op geweld aan te pas komt, al dan niet op eigen een aantal heb ik geen antwoord gekregen. Eén grondgebied. vraag wil ik er toch uitlichten omdat de minister Ik weet nog niet precies hoe ik het zou moeten aan deze Kamer heeft toegezegd om te formuleren maar ik wil met alle liefde bekijken of ik onderzoeken welke specifieke gevallen dan ook op dat punt uw Kamer tegemoet kan komen en eventueel wel of niet zouden kunnen vallen binnen of ik binnen de definities die de wet nu stelt voor de de definitie, maar dan een beetje ruim bekeken. Ik toekomst een zodanige uitleg kan geven dat wij heb daarin speciaal de Vessel Protection met elkaar zeggen: dat is zo duidelijk als wat, en Detachment genoemd. Ik vraag de minister of hij in dat wij dan een argument hebben. zijn onderzoek in ieder geval ook deze groep gaat meenemen. De heer Vliegenthart (SP): De minister probeert de Kamer tegemoet te komen en volgens mij is dat Minister Hillen: Ik wil dit met liefde meenemen, altijd goed. Heeft hij enig idee hoe lang dat kijken maar ik wijs er wel op dat de militairen die en dat onderzoeken zal gaan duren? deelnemen aan Atalanta, wat van de EU is, of aan Ocean Shield, van de NAVO, voor de kust van Minister Hillen: Ik heb twee onderzoeken Somalië, een artikel 100-missie uitvoeren. Dat wil toegezegd. Voor beide geldt dat ik in het begin van zeggen dat dat een vredesmissie is, of een missie het voorjaar, dus laten we zeggen ergens in maart waaraan een veteranenstatus verbonden is, terwijl of april, daarover toch wel een ei moet kunnen de VPD's vallen onder artikel 97. Dat zijn d us leggen. missies die politioneel zijn en die bedoeld zijn om de belangen van de Nederlandse koopvaardij of van De heer Vliegenthart (SP): En dan informeert u ook Nederland te beschermen. Zij hebben dus een de Kamer, neem ik aan? andere status. In principe valt dit daar volgens de huidige definitie niet onder. Minister Hillen: Dan heb ik denk ik de belangrijkste punten gehad die ik zou moeten bespreken. De heer Marcel de Graaff (PVV): Dat deze VPD's De heer Franken zei dat hij deze wet zo onder een andere titel aan boord van die mooi geschreven vond. Ik wil hem er als het mag koopvaardijschepen zijn, is mij bekend. Ik dank de nog op wijzen dat de belangrijkste adviseur die ons minister dat hij dit nog een keer aanhaalt. Dat is ministerie ter beschikking is gesteld bij hem college ook precies de reden waarom ik deze vraag stel. heeft gelopen, dus dat kon ook bijna niet anders! Juist omdat zij er in formele zin niet onder vallen De heer Nagel heeft zich afgevraagd of dit maar omdat dit in materiële zin wellicht specifiek initiatief om partijpolitieke redenen is genomen. Ik een groep zou kunnen zijn die hier wel onder zou vind het fijn dat dit een initiatiefwetsontwerp is. dienen te vallen, wil ik de minister vragen om hier Daarom geldt mijn compliment alle Kamerleden die toch goed naar te kijken. dit hebben ingediend, juist symbolisch voor het brede draagvlak dat de krijgsmacht en de Minister Hillen: Uiteraard zullen de verschillende veteranen van de Tweede Kamer en de Eerste elementen worden gewogen. De notitie die u en de Kamer, dus van de Nederlandse politiek, kunnen Tweede Kamer zal bereiken, zal daarvan blijk verwachten. Toen ik aantrad als minister merkte ik geven. De VPD's zullen in die weging worden dat er twee wetsvoorstellen lagen: een van de meegenomen. regering en een van de Tweede Kamer. Ongeacht de inhoud van beide heb ik toen meteen gezegd: De heer Van Kappen (VVD): Voorzitter. Om het het is veel mooier als de Tweede Kamer dat doet even voor mijzelf helder te krijgen, stel ik de als initiatief omdat zij daarmee laat zien hoe serieus volgende vraag. Een VPD of een detachement aan zij de problematiek van de veteranen neemt. De boord van een oorlogsschip dat deelneemt aan een Tweede Kamer heeft die handschoen opgepakt en antipiratijmissie kan toch gewoon worden met succes, want uiteraard zijn er altijd wel aangemerkt als een operatie ter handhaving van de verschillen tussen politieke partijen aan te wijzen -- internationale rechtsorde? Dan val je gewoon onder dat is niet zo moeilijk -- maar de Tweede Kamer is de definitie. Zie ik dat verkeerd? er hier in gezamenlijkheid uitgekomen en heeft dit wetsvoorstel carrement kunnen indienen. Mevrouw Minister Hillen: Dat ziet u op het ogenblik verkeerd, Eijsink heeft gezegd: geen nieuws is goed nieuws. maar ik heb al gezegd dat ik de VPD's zal Ik vind het echt groot nieuws dat voor zo'n meenemen in de beschouwing en dat ik de belangrijke groep in de Nederlandse samenleving argumenten op een rij zal zetten. Dan komen wij er de Tweede Kamer over alle onderlinge verschillen is met elkaar over te spreken. heengestapt en in gezamenlijkheid een 45 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

De heer Van Boxtel (D66): Los van het feit dat ik gekozen. Ik zie op het ogenblik geen reden om daar de minister heb gecomplimenteerd, heb ik hem ook weer op te gaan amenderen, dus ik wil het hier nog één vraag gesteld aan het eind. Hij heeft graag voorlopig bij laten. misschien gedacht dat de voorzitter van dit huis die had beantwoord, maar zijn uitleg bevredigde mij De voorzitter: Ik dank de minister. Ik wil de heer niet. Want het fakkeltje is iets wat gelieerd is aan Van Boxtel erop wijzen dat hij zelf het voorbeeld de beleving van vrijheid of aan de van de poppy aanhaalde. Even gekoppeld aan het dodenherdenking, maar niet aan het betuigen van antwoord van de minister, de poppy heeft te maken respect aan de veteranen. Daarom herhaal ik mijn met de Eerste Wereldoorlog en de vraag. Is de minister van zins om toch eens te dodenherdenking. Dat is de fakkel ook. Dus in die bekijken op welke wijze wij in een wat bredere zin zijn dat twee vergelijkbare insignes. symboliek als samenleving ook dat eerbetoon aan ** de veteranen kunnen geven, anders dan door toevallig naar de Veteranendag te komen? De heer Van Boxtel (D66): Ik snap dat. Ik ken de geschiedenis van de poppy ook. Ik ga er verder Minister Hillen: Ik heb die vraag niet beantwoord geen groot punt van maken. Juist omdat wij omdat mevrouw Eijsink die eigenlijk al had inderdaad vanuit een andere traditie komen en wij beantwoord. een eigen, "feestelijke" dag hebben om de veteranen te eren, is mijn constatering dat dit zeker De heer Van Boxtel (D66): Met uw lange ervaring voor jonge mensen niet echt een onderdeel is dat hier komt u er mooi onderuit! Mevrouw Eijsink zei ook breed in de samenleving wordt beleefd. Omdat heel keurig: het is niet aan de initiatiefnemers om wij nu allerlei missies uitvoeren, juist ook daarop in te gaan. Dat respecteer ik, want zij internationaal, en dus ook een heel andere hebben een ander doel beoogd. Maar u bent dimensie geven aan het begrip "veteranen" is het gekoppeld aan de invoering van deze wet. Daarom heel interessant om dan juist wel te bedenken op stel ik die vraag aan u als bewindspersoon. welke wijze je dit zichtbaar maakt. Het mag van mij de anjer zijn. Daar gaat het niet om. Het gaat veel Minister Hillen: Vervolgens heeft mevrouw Eijsink meer om dat bredere draagvlak in de samenleving de anjer genoemd en niet voor niets. Wij kennen de als geheel en minder om de geïsoleerde beleving -- Nationale Veteranendag. Op die dag worden door zo noem ik het toch maar, ondanks de media - de veteranen anjers gevoerd. Wij kunnen er met aandacht -- van een groep intensief betrokkenen. elkaar over spreken welk insigne of wat dan ook het Maar ik ga hier echt geen stennis over maken. Het zou moeten zijn. De anjer is daarvoor gekozen en is gewoon een vriendelijk verzoek. Als de minister wordt op die dag ook echt massaal gedragen. De zegt: ik vind het genoeg zo, dan zeg ik: I rest my Nationale Veteranendag is toch bedoeld om case. nationaal de veteranen in het zonnetje te zetten. Daar is ook altijd een lid van het Koninklijk Huis bij. Minister Hillen: Op het ogenblik vind ik het zeker Dat is de dag waarop wij de veteranen nationaal genoeg. Een traditie moet immers groeien. De oude eren. Verder zijn er in tal van gemeenten veteranen van de Tweede Wereldoorlog en kort veteranenbijeenkomsten, zoals u weet, maar de daarna zullen natuurlijk langzamerhand uit beeld nationale dag is in Den Haag. Ik denk ook dat wij verdwijnen. De kunst is überhaupt om de jongere dat zo moeten blijven doen. veteranen te blijven enthousiasmeren voor dit soort Met het buitenland vergelijken vind ik in dit herdenkingen om het onder de bevolking levend te geval heel moeilijk. Nederland onderscheidt zich houden. Daar is best inspanning voor nodig, niet van de meeste andere Europese landen doordat omdat het niet leeft. Het leeft namelijk wel degelijk. Nederland de Eerste Wereldoorlog niet heeft Feit is echter -- dat geldt voor alle jonge mensen meegemaakt. De veteranentraditie in de meeste die terugkijken op gebeurtenissen van vroeger en landen richt zich met name op die oorlog omdat, die elkaar later weer ontmoeten -- dat de behoefte waar de Tweede Wereldoorlog heel veel groeit naarmate je ouder wordt. Je ziet nu al dat burgerslachtoffers heeft gemaakt, de Eerste jonge mensen van bijvoorbeeld SFOR meer Wereldoorlog vooral militaire slachtoffers heeft behoefte hebben aan veteranenbijeenkomsten dan gemaakt. Dat heeft gaten geslagen in de bevolking bijvoorbeeld mensen die twee of drie jaar geleden waar je niets bij kunt bedenken. Omdat dat aan in Afghanistan geweest zijn. Dat groeit vanzelf. Ik Nederland voorbij is gegaan, hebben wij die denk dat wij het niet moeten forceren en de traditie aandacht niet zo gehad en is ook de traditie van even de gelegenheid moeten geven om te groeien. veteranen in Nederland ook niet zo diep geworteld. Dat zijn wij nu aan het inhalen, omdat Nederland De voorzitter: Ik dank u zeer. Wij zijn toegekomen met al zijn missies heel actief is, maar dat wil aan de repliek van de kant van de Kamer. zeggen dat de traditie nog niet zo diep is. Wanneer Het woord is aan mevrouw Vlietstra. begint een traditie? Dat weet je nooit precies. Wij ** zijn begonnen met een veteranendag die goed loopt, tenzij het zo ontzettend hoost als het *N afgelopen jaar. Maar zelfs toen was er nog heel veel volk op de been. Het is in ieder geval in het Mevrouw Vlietstra (PvdA): Voorzitter. Ik begin bij voorjaar, wanneer de kans op goed weer zeker mevrouw Eijsink, die de 20-jarige geschiedenis nog aanwezig is. De dag loopt goed. Daarom is de anjer eens voor het voetlicht heeft gebracht. Ik 46 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. constateer in ieder geval dat er het laatste halfjaar wil doen om te onderzoeken of er op dit punt sprake is van een eindspurt. Wat mijn fractie aanvulling nodig is en dat hij hierop in de loop van betreft is dat geheel terecht. Ik ga er, zeker na wat volgend jaar terugkomt. alle collega's ingebracht hebben, van uit dat wij in Wij zullen het wetsvoorstel van harte ieder geval morgenochtend -- ik vrees dat het steunen. vandaag niet meer lukt -- ook in deze Kamer het wetsvoorstel hebben aanvaard. *N Ik heb in mijn eerste termijn gesproken van een voorlopig sluitstuk, omdat een heleboel zaken De heer Ganzevoort (GroenLinks): Voorzitter. Ik nog uitgewerkt moeten worden in een AMvB. dank de indieners en de minister voor de Mevrouw Eijsink heeft duidelijk gemaakt waarom beantwoording van de vragen. Uit de antwoorden haar groep dat niet gedaan heeft in het wordt opnieuw duidelijk hoezeer men met de wetsvoorstel. Ik heb goed begrepen van de minister betrokkenen in het veld aan het wetsvoorstel dat hij heel veel haast maakt en al in januari denkt gewerkt heeft. te komen met de eerste teksten van AMvB's. Het is Ik constateer wel dat de vragen over de logisch dat de minister dan eerst met het begrenzing van de definitie niet werkelijk georganiseerd overleg aan de slag moet, maar het beantwoord zijn. Het antwoord dat de stemt mij heel tevreden dat hij denkt halverwege veteranenstatus niet essentieel is om zorg en volgend jaar met voorstellen naar de Kamer te erkenning voor nieuwe groepen te borgen, komen. bevredigt mij niet. Dan zou het immers ook voor Dat maakt mijn verzoek aan de minister om huidige groepen niet noodzakelijk zijn. Ik kan wel de eerste keer verslag uit te brengen bij de leven met de afweging, maar het argument deugt begroting voor 2013 ook overbodig. Dat verzoek niet. Ja, ik begrijp dat elke begrenzing vragen had ik juist geplaatst in het licht van het feit dat er oproept en elke aanpassing ervan weer nieuwe. nog zo veel uitgewerkt moet worden, maar de Maar ik heb nadrukkelijk aandacht gevraagd voor minister komt veel eerder dan bij de de veranderende omstandigheden die mogelijk in begrotingsbehandeling met uitgewerkte voorstellen, de nabije toekomst de definitie knellend maken. Ik en daar ben ik hem dankbaar voor. vraag niet om een formele aanpassing van de Ik heb nog een vraag gesteld over het definitie. Ik vraag om ruimhartigheid bij het van verplicht opnemen in het toepassing verklaren van de definitie op nieuwe veteranenregistratiesysteem. Mevrouw Eijsink heeft omstandigheden en nieuwe vormen van gewapende hierop gezegd dat voorkomen moet worden dat strijd. Ik wacht het initiatief van de minister in mensen tussen wal en schip raken. Wij moeten dezen vol vertrouwen af. weten -- ik leg "wij" maar even ruim uit -- waar ze Ik sluit af met de conclusie dat het goed is zijn. De heer Van Dijk heeft gezegd dat hiermee in dat bij dit onderwerp zo veel fracties in beide een dringende maatschappelijke behoefte wordt Kamers zo eensgezind zijn. voorzien, namelijk bescherming van de gezondheid van de veteraan en daarmee ook de bescherming *N van de rechten van zijn omgeving. Voor dit moment denk ik dat ik mij daarbij aan kan sluiten. Dit wordt De heer Van Kappen (VVD): Voorzitter. Ik wil de ook uitgewerkt door de minister in een AMvB en initiatiefnemers en de minister bedanken voor de vervolgens voorgelegd aan het College beantwoording van de vragen die wij gesteld Bescherming Persoonsgegevens. Dat advies zien wij hebben. Er zijn nog wel een paar punten die ik wil te zijner tijd wel tegemoet. Wellicht dat het nog benadrukken. leidt tot andere inzichten, maar dat is van latere Mevrouw Eijsink zei dat gevaarzetting geen zorg. wegingcriterium is voor het toekennen van de De heer Van Dijk heeft duidelijk geantwoord veteranenstatus. Dat hebben wij nooit bestreden. op de positie van de veteranenombudsman. Hij Ik vind dat een zeer correct uitgangspunt. Een zegt: het gaat om het markeren van een functie. eenheid die je uitstuurt, is immers net een Daar ben ik het van harte mee eens. organisch geheel. Iedere functie is even belangrijk. Mijn punten zijn naar tevredenheid Kok of infanterist, het maakt niet uit. Het beantwoord. Er ontstond nog een hele discussie operationele vermogen wordt bepaald door de over de definitie van "veteraan". Eigenlijk heeft een samenwerking binnen de eenheid. Dat men aantal collega's verzocht om deze definitie nog allemaal de veteranenstatus krijgt, is voor ons nooit verder op te rekken, tot en met de EOD. Ik kan u een punt geweest. Voor de mensen die qua vertellen dat in mijn gemeente op dit moment een gevaarzetting een extra risico hebben gelopen -- buitengewoon vrolijke EOD'er rondloopt. Er is dat is het mooie van het systeem -- hebben wij het namelijk een wrak gevonden en deze meneer is aan gevechtsinsigne. Ik heb daar dus absoluut geen het kijken of er ergens nog bommen of andere problemen mee. gevaarlijke dingen in een weiland in een van die Dan kom ik bij de definitie. Mevrouw Eijsink zeventien kernen van mijn gemeente te vinden zijn. zegt dat het wegvallen van "daarmee vergelijkbare Ik denk dat deze meneer heel verbaasd zou zijn als of overeenkomstige omstandigheden" geen wij hem de veteranenstatus aan zouden bieden. Dat beperking is. Ik wil het positief benaderen. Dit zou mij ook veel te ver gaan. Verder denk ik dat de wetsvoorstel is tot stand gekomen in een sfeer van minister een heel verstandig antwoord heeft samenwerking. Laat ik het zo zeggen, ik lees het gegeven. Hij heeft aangekondigd dat hij een poging dan maar zo dat "vergelijkbare omstandigheden", 47 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. wat vroeger in de definitie stond, nu eigenlijk wordt handhaving van de internationale rechtsorde. Ik afgedekt door "opera ties ter handhaving of dien daarvoor de volgende motie in. bevordering van de internationale rechtsorde". Als dat zo is, heb ik vraagtekens bij het toekennen van *M een aparte medaille voor binnenlandse inzet. Wij moeten even heel goed nadenken over de vraag of De voorzitter: Door de leden Van Kappen, wij dat zo gaan doen. Immers, dan is het toch wel Ganzevoort, Marcel de Graaff en Franken wordt de raar dat er bij een operatie ter handhaving van de volgende motie voorgesteld: internationale rechtsorde blijkbaar een verschil is of je dat binnen of buiten Nederland doet. Ik vraag De Kamer, alleen aandacht voor dit punt; wij moeten hier nog eens goed over nadenken. gehoord de beraadslaging, Ik had twee hoofdpunten, ten eerste het verleden, namelijk de erkenning van de prestatie overwegende dat: van de BBE-mariniers. Ten tweede wil ik dat dit - de definitie die gehanteerd wordt voor het soort zaken in de toekomst wordt voorkomen. Ik verkrijgen van de veteranenstatus in het heb goed geluisterd naar de minister. Deze groep wetsvoorstel 32414 (Veteranenwet), impliceert dat vergeten militairen moet de erkenning en militairen die bij mogelijke toekomstige operaties waardering krijgen waar men naar mijn idee recht tegen terroristische groeperingen worden ingezet op heeft. Als de minister hiervoor een modus weet op het grondgebied van het Koninkrijk der te vinden, bijvoorbeeld in de vorm van een aparte Nederlanden zonder dat er sprake is van onderscheiding, heb ik daar vrede mee, vooral oorlogsomstandigheden, op grond van een vanwege de toezegging van de minister -- ik dergelijke inzet geen aanspraak kunnen maken op herhaal deze toezegging nog maar eens -- dat deze de status van veteraan; militairen de garantie hebben dat ze toegang - door asymmetrisch optreden van terroristische hebben tot de zorg. groeperingen het onderscheid tussen interne en Wederom verwijzend naar de positieve sfeer die er externe veiligheid al geruime tijd is vervaagd; heerste om dit wetsvoorstel op tafel te krijgen, trek - dit ook blijkt uit het feit dat voor Defensie het ik mijn motie die boven de markt hangt en die ondersteunen van civiele autoriteiten in binnen- en breed wordt gedragen door deze Kamer, in, en dit buitenland is vastgelegd als de derde hoofdtaak; in het vertrouwen dat de minister zijn toezeggingen - er dienovereenkomstig speciale eenheden zijn nakomt. Ik heb daar vertrouwen in. geformeerd zoals de Dienst Speciale Interventies (DSI), die voor het merendeel uit militairen bestaat, De voorzitter: Mag ik u even corrigeren? U dient en de Unit Interventie Mariniers (UIM), die volledig haar niet in. uit militairen bestaat, die tot taak hebben om de ** civiele autoriteiten te ondersteunen in die situaties waar het te verwachten geweldsniveau het De heer Van Kappen (VVD): Ik dien haar niet in. operationele vermogen van de politie overstijgt; Ik wil niet al te anekdotisch worden, maar - ook andere militaire eenheden bij mogelijke ik kan mij nog heel goed herinneren dat één van de toekomstige operaties tegen terroristische mariniers die werd ingeschakeld bij de BBE na groeperingen kunnen worden ingezet op het afloop zei: nou, dat was prima. Wij kregen na grondgebied van het Koninkrijk der Nederlanden; afloop van deze actie een schouderklopje en een buitenhelm met patat met mayonaise en dat was spreekt uit dat: het dan. - het ongewenst is om militairen die als lid van een Nu moet je dit ook met een korreltje zout Bijzondere Bijstandseenheid of als lid van een ander nemen, maar dat geeft wel het gevoel aan dat bij militair verband bij mogelijke toekomstige operaties deze eenheid heerst. Met de toezegging dat de op het grondgebied van het Koninkrijk der minister daar iets aan gaat doen en de garantie dat Nederlanden worden ingezet tegen bijvoorbeeld zij toegang hebben tot de zorgfaciliteiten, trek ik de terroristische groeperingen, uit te sluiten van het motie in. verkrijgen van de veteranenstatus; Dan nog iets over de toekomst en dat heeft - de mogelijkheid moet bestaan om ook acties die te maken met de beperking van de definitie. Ik heb uitgevoerd worden op het grondgebied van het een mogelijkheid aangedragen om zonder aan het Koninkrijk der Nederlanden bij regeling van de wetsvoorstel te sleutelen, toch te komen tot een minister van Defensie aan te wijzen als een missie oplossing ervoor. Daarover dien ik wel een motie in. ter handhaving of bevordering van de internationale Ik wil in ieder geval vastgelegd hebben wat wij in rechtsorde; meerderheid in deze Kamer vinden. Er moet nog - op deze wijze de desbetreffende militairen onder over gestemd worden, maar ik denk dat er een de in dit wetsvoorstel gehanteerde definitie van meerderheid voor te krijgen is. De toekomst is veteraan worden gebracht, misschien nog belangrijker dan het verleden. Wij moeten in de toekomst dit soort situaties en gaat over tot de orde van de dag. voorkomen en ook operaties die plaatsvinden op het grondgebied van het Koninkrijk der Zij krijgt letter D (32414). Nederlanden tegen mogelijke terroristische organisaties,kunnen aanwijzen als een operatie ter 48 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

De heer Van Kappen (VVD): Voorzitter. Uiteraard staat mijn fractie volledig achter het wetsvoorstel. De heer Marcel de Graaff (PVV): Daar weten wij Dat is dus niet ter sprake. Het gaat echt om de alles van. motie en dat staat los van onze ondersteuning van Ook ik wil de initiatiefnemers en de minister het wetsvoorstel. danken voor hun antwoorden in eerste termijn. Die hebben het een stuk verhelderd. Toch hecht ik *N eraan om in tweede termijn nogmaals te benadrukken dat de wet de nadruk legt op de De heer Franken (CDA): Voorzitter. Graag wil ik in erkenning van de verdiensten van de veteraan en de eerste plaats de waardering die in mijn fractie de erkenning van de gevolgen voor zijn of haar leeft voor het werk dat de indieners hebben gezondheid. Dat is de kern. Daar kom ik later op gedaan, nog eens onderstrepen. Ik wil ze ook terug. allemaal danken voor de gegeven antwoorden, Ik dank de minister voor zijn toezegging om mevrouw Eijsink voor de algemene benadering en te onderzoeken welke groepen wel of niet onder de de juridische aspecten, de heer Bosman voor de definitie vallen, daarbij een argumentatie te geven beantwoording van mijn vraag over de en de Kamer daarover te informeren. Ik wacht dat duurzaamheid van de voorziening en de heer Van met belangstelling af. Ik vind overigens het Dijk voor zijn antwoord over de vasthouden aan de definitie -- het is ook door veteranenombudsman. Ik ben benieuwd welke rang mevrouw Eijsink duidelijk gezegd -- een heel hij zal krijgen. begrijpelijke reactie. Ik heb daar ook waardering De inhoud van het wetsvoorstel wordt voor. Ik sluit wat dat betreft ook aan bij de zonder meer omschreven. Het gaat dus om het woorden van de heer Ganzevoort, die heeft gezegd waarom en het hoe. Zorg en erkenning zijn nodig. dat het niet gaat over de definitie, maar wel over Die worden nu gegeven, onder andere door de toepassing ervan en de ruimhartigheid waarmee schadeloosstelling en andere begeleiding. Dat is dat gebeurt. Dat is ook de insteek die ik hierin inderdaad een pluim op de hoed van de minister gekozen heb. dat er ook nog een budget voor is gevonden. Er is één vraag die ik heb gesteld, die in In deze Kamer kijken wij ook altijd nog heel mijn beleving onvoldoende beantwoord is. Dat is de concreet naar de vorm. Klopt de wet? Kan de vraag naar een eventuele discretionaire burger er iets mee? Kan hij er echt iets mee? Is het bevoegdheid van de minister om juist in individuele niet alleen schone schijn? Zijn het woorden op fraai gevallen de status van veteraan toe te kennen, niet bedrukt papier? Wij kijken naar de uitvoerbaarheid vanuit het perspectief van een eventuele missie en de handhaafbaarheid. Bij deze wet is daar goed maar juist vanuit het perspectief van erkenning van naar gekeken. Dankzij de minister weet ik dus hoe verdienste, van erkenning van de het is gekomen. gezondheidsgevolgen voor het individu en de Toch nog een enkel woord over de definitie. bijzondere zorgplicht die er dan op de overheid Wie vallen er onder de wet? Dat is duidelijk, dat zijn rust. Ziet de minister hier voor zichzelf nog militairen, dienstplichtigen en vaarplichtigen. Dat mogelijkheden? Dat is namelijk ook één van de zijn welomschreven categorieën. Maar wat zijn nu redenen waarom ik het voorbeeld van Gaius Mucius de criteria? Er zijn twee criteria, er zijn twee Scaevola heb aangehaald. Niet alle 300 legionairs gronden. De eerste grond is werden geëerd door de stad Rome, maar dat ene oorlogsomstandigheden en de tweede grond is bijzondere individu. missies. Die laatste is nieuw, zei mevrouw Eijsink. Dat is ook een grote verdienste van deze wet dat *N die erbij is gekomen. Bravo, zeggen wij daarvoor. Echter, de term "oorlogsomstandigheden" is De heer Van Boxtel (D66): Voorzitter. Ik kan kort toch breed interpretabel. Bij terrorismebestrijding zijn. Ik wil de initiatiefnemers nogmaals ontzettend zijn dezelfde of gelijksoortige risico's aan de orde, bedanken. Hun eendrachtig optreden en maar is toch niet sprake van een mogelijke beantwoording van de vragen uit de Kamer hebben erkenning als veteraan. Wij zullen het erg op prijs alleen nog maar eens onderstreept dat het van stellen wanneer daaraan toch richting wordt groot belang is dat ook wij hier in grote gegeven. De minister gaat kijken. Hij heeft impliciet eensgezindheid deze wet omarmen. Er zitten vast aangegeven -- en ik hoop dat hij dat wil bevestigen een hoop uitvoeringsvragen aan, maar in deze -- dat het hier gaat om een dynamisch begrip. Als donkere dagen voor kerst is dit misschien wel een hij gaat kijken zal hij dat met zijn goede juridische van de beste cadeautjes die je de veteranen kunt ondersteuning met succes kunnen doen. geven. Het geluk is er niet bij de wet alleen omdat Het is goed dat wij met deze wet die wordt aangenomen, maar vooral ook bij de verdergaan. Dat is al een grote stap vooruit. toepassing. Ik wens de minister en zijn staf daarbij alle s ucces. *N Tot slot hoop ik dat de "anjerrevolutie" vandaag begonnen is in Nederland. De heer Marcel de Graaff (PVV): Ik ben blij dat u mijn voornaam erbij zegt, voorzitter. *N

De voorzitter: Ja, er zijn er hier nogal wat met de De heer Vliegenthart (SP): Voorzitter. Ook ik kan naam "De Graaf". kort zijn. Ik dank de indieners. Het is toch een 49 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden. bijzondere avond, want ik dank ook de minister van handreiking die hij heeft gedaan. Wij begrijpen als Defensie. Ik was het volledig met hem eens en dat initiatiefneme rs uw bijzondere betrokkenheid. Dat komt niet heel vaak voor in dit huis. maakt deze discussie ook zo bijzonder: de Ik vind dat de indieners het eendrachtig betrokkenheid van mensen bij de veteranen vanuit hebben gedaan. Het zag er mooi uit met uiteindelijk de ervaring van het thuisfront. Dank dus voor de iets minder dan tien indieners achter de tafel -- je handreiking die u hebt gedaan. Wij zullen met uw moest wel blijven tellen -- maar toch met de hele Kamer afwachten wat de minister stuurt. Kamer vertegenwoordigd. U mag, om met de woorden van de heer Ik kan goed leven met de definitie die is Vliegenthart af te sluiten, ervan uitgaan dat de gegeven. Ik begrijp dat het beter zou kunnen, maar toepassing van de wet voor ons van groot belang laten wij nu het beste niet het bederf maken van is. Wij hebben jaarlijks in juni de landelijke het goede. Er is een hoop werk aan de winkel en Veteranendag. Dan dragen wij allemaal deze anjer; daar wens ik vooral de ministe r alle succes bij. Wij die krijgen wij dan ook. Wij hebben een keer per zullen hem in de gaten houden. Dat beloven wij jaar een debat in de Tweede Kamer over de hem. Maar dat is vandaag geen dreigement, maar Veteranennota. U mag ervan uitgaan dat wij keer een belofte. op keer met deze initiatiefwet, die hopelijk door u wordt aangenomen, in de hand zullen kijken wat De voorzitter: Dan zijn wij toe aan de dupliek. Ik niet alleen de minister, maar ook wijzelf hebben begrijp dat de leden van de Tweede Kamer en de gedaan. Graag zullen wij in grote eensgezindheid minister in staat en bereid zijn om direct te met u daarop terugblikken. Nogmaals dank aan uw antwoorden. Kamer dat op 19 december -- het is bijna de 20ste ** -- dit heeft kunnen plaatsvinden. Het was 19 december 1947 dat in de *N Tweede Kamer voor het eerst alle partijen zitting namen in een initiatiefwet. Het was 27 oktober Mevrouw Eijsink: Voorzitter. Ik dank uw Kamer 2011 de tweede keer en het is 19 december 2011 voor de inbreng in tweede termijn. Er is een paar dat wij hier met alle partijen eensgezind over een keer al verwezen naar de geweldige juridische wet spreken. Dat is een groot goed. Wellicht ondersteuning die, zo begrijp ik nu, mede door de zouden velen van ons dat over meer onderwerpen heer Franken tot stand is gekomen, althans als ik wel eens willen. Dank u wel namens ons. het verre verleden duik. Dat geeft ons als initiatiefnemers even de gelegenheid om mensen te De voorzitter: Dank u wel. Mag ik uit uw woorden bedanken die ons het gehele traject ondersteund opmaken dat uw collega's geen behoefte hebben hebben en hier met ons vertegenwoordigd mogen aan een tweede ronde? Zo ja, dan kijk ik even naar zijn. U weet het: wij staan hier, maar het werk de minister. wordt door vele anderen gedaan. ** Ik wil even noemen de heer Van der Knaap *N en de heer Schwab, die daarboven zitten. Ik heb begrepen leerlingen van, inmiddels; vandaar de Minister Hillen: Voorzitter. Er waren nog een paar juridische grondigheid. Aan hen hebben wij veel te vragen aan mij gesteld. Hartelijk dank voor de danken. Wij noemen hen wel eens de buddy's. Dat inbreng van de geachte leden in tweede termijn. mag van de minister niet, want dat zeg je niet over De heer Franken vroeg of het om een ambtenaren. Maar zij zijn wel het gehele traject dynamisch begrip ging. Ja, het gaat om een onze buddy's geweest en wij danken heel veel aan dynamisch begrip. Dat heb ik ook in mijn antwoord hen. Achter mij is mevrouw Van Rossum namens de gezegd. Er verandert zoveel in de wereld, er is vakbonden ACOM en AFMP en overige vakbonden, nooit iets vast. Dat geldt hier ook. De internationale die ook heel veel gesteund hebben tijdens het hele orde en de internationale samenhang bewegen ook. proces; de heer Van der Meijden, geen onbekende Vandaar dat wij de definitie handhaven, maar in veteranenland -- als u daar bekend mee bent, tegelijkertijd in zo'n notitie proberen te kijken hoe kent u hem -- en last but not least Eline Bosman, wij ervoor kunnen zorgen dat wij ook in de penvoerder tijdens het hele proces. Wij zijn jaren toekomst iedereen recht kunnen doen. bezig geweest. Mocht u nog eens de behoefte om al De heer Van Kappen vroeg of de militairen die dossiers door te werken en al die brieven te die hij noemde uitdrukkelijk toegang tot de zorg lezen van veteranen en van het thuisfront, dan mag hadden. Het antwoord is uitdrukkelijk ja. u die allemaal bij ons komen inzien. Mocht u ons De heer De Graaff wilde een discretionaire nog eens daarop willen controleren, dan kan dat bevoegdheid voor individuen. Ik denk niet dat ik die zeker. Met hen hebben wij een plezierige in deze wet. Dat zou ook heel moeilijk zijn, omdat samenwerking gehad. Remi heb ik natuurlijk al de veteranenstatus niet wordt toegekend aan genoemd; die hoort bij ons in dat opzicht. individuen. Op het moment dat iemand zich U hebt eigenlijk geen vragen meer gesteld onderscheidt, hebben wij het gevechtsinsigne en aan ons. U hebt wel een aantal opmerkingen bovenal de Militaire Willems-Orde. Dat is hét gemaakt over de definitie. Wij hebben er zojuist insigne dat je geeft voor moed, beleid en trouw. ook een korte discussie over gehad. Wij begrijpen Daar gaat eigenlijk niets boven. Wij hebben wel de opmerkingen die gemaakt zijn. Wij begrijpen degelijk zo'n onderscheiding. Bij veteranen gaat het ook uw blik naar de toekomst. De heer Van Kappen altijd om een collectief en om het deel uitmaken wil ik namens de initiatiefnemers danken voor de van een uitzending. In die zin kan ik de heer De 50 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011 VOLLEDIG ONGECORRIGEERD STENOGRAM EERSTE KAMER, niet voor citaten en niet voor correcties. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden.

Graaff helaas niet positief antwoorden. Nee, die bevoegdheid heb ik niet. De heer Vliegenthart was "bien étonné de se trouver ensemble". Vanavond waren wij allemaal samen, dus het was niet eens bijzonder; het was een feest.

De heer Van Kappen (VVD): Ik hoor de minister zeggen dat de oud-militairen van de BBE toegang hebben tot de zorg. Dat is prima, daar ben ik blij mee. Maar er was ook iets anders. Hij zou zich er ook voor inzetten om de erkenning en waardering tot uitdrukking te brengen door te kijken of een aparte medaille of een stuk eremetaal kon worden gefabriekt. Dat heb ik toch goed begrepen?

Minister Hillen: Dat heb ik in de eerste termijn al toegezegd. Ik dacht dat de heer Van Kappen uitdrukkelijk het punt van de toegang tot de zorg herhaalde; vandaar dat ik dat nog eens onderstreepte. Beide gelden inderdaad.

De heer Van Kappen (VVD): Bedankt, dan ben ik helemaal tevreden.

Minister Hillen: Tot slot wil ik een oordeel ove r de motie geven. Strikt genomen heb ik geen behoefte aan de motie. Ik denk dat datgene wat ik heb toegezegd in de motie besloten zit, maar wij laten graag het oordeel over de motie aan de Kamer over.

De beraadslaging wordt gesloten.

De voorzitter: Ik kom tot afhandeling van het wetsvoorstel. Ik kan de indieners misschien niet blijer maken dan door mede te delen dat het in de Kamer gebruikelijk is om de vraag te stellen of iemand stemming wenst over dit wetsvoorstel. Als dat niet het geval is, is het wetsvoorstel aanvaard. Dus ik stel nu de vraag: is er iemand die stemming wenst over dit voorstel? Dat is niet het geval. **

Het wetsvoorstel wordt zonder stemming aangenomen.

De voorzitter: Wij stemmen morgen om 14.15 uur over de motie van de heer Van Kappen. Ik feliciteer u allen van harte. **

Sluiting 23.52 uur.

51 / 51 stenogram van de vergadering d.d. 19 december 2011