# Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 1

RLedenblad van de Partijood van de Arbeid • 2e jaargang • nummer 6 • oktober 2005 De vier voorzitterskandidaten Gemeenten draaien op voor falend asielbeleid

Scoren in Bert Otten over het de wijk PvdA-beleid in Hengelo

Bert Otten (41), wethouder in Hengelo

Sterk en sociaal # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 2

Tekst Michiel Reijnen Foto Tessa Posthuma de Boer Tot 1998 was Jan Rumph (47) de rode loper actief voor D66. Ook toen hij De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken achter overstapte naar de PvdA; ‘een de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor een portret in echte volkspartij’, werd hij Rood wordt deze keer een uitzondering gemaakt voor Jan Rumph, coördinator actief. Elke maand, al bijna vier van de verkiezingscampagne voor de PvdA in Amsterdam Zeeburg. jaar, staat hij met zijn PvdA- kraam in de Indische buurt om te praten met buurtbewoners. Rumph is nu al bezig met de campagne van maart 2006.

‘Ik ben een “bekeerling”. Nadat ik in 1993 klaar was met mijn studie Technische bedrijfskunde en Bestuurskunde/politico- logie, werd ik actief bij D66. Die partij lag toen veel dichter bij de PvdA dan nu, en was ook een beetje een hype. Het sprak me aan dat ze bij D66 zeiden dat je bij sommige problemen aan het gelijkheids- ideaal moet vasthouden, bij andere pro- blemen het rentmeesterschap centraal moet stellen of op andere terreinen meer liberaal moet zijn. Maar het is gemakkelij- ker gezegd dan gedaan, zonder echte politieke macht. Eigenlijk is het een partij van de happy few en D66 van nu lijkt soli- dariteit een vies woord te vinden. Belachelijk! Dat begrip kreeg ik met de paplepel ingegoten en ik koester het nog steeds. Qua sfeer maakte de PvdA de afgelopen jaren een hele omslag. Als je voor Fortuyn een ‘rechts’ thema agendeerde, kon het PvdA-kader te horen krijgen ‘dan moet je naar een andere partij toe’. Gelukkig is dat niet meer zo. Het brede debat is volop terug in de PvdA. Het mooie van de PvdA is dat het een echte volkspartij. Thuis hangt een strip van Fokke & Sukke, ze motiveren het PvdA-kader: ‘En wie nu ‘Ik koester het nog doorgaat met kletsen… moet voor straf de wijken in!’ Lang waren politici bang om de straat op te gaan en kwamen ze alleen in kleine zaaltjes. Dat willen wij begrip solidariteit dus niet. We proberen altijd zichtbaar te zijn en we staan dan ook met z’n allen elke maand met de PvdA-kraam ergens in nog steeds’ stadsdeel Zeeburg. We praten, delen bal- lonnen uit en drinken een kopje koffie met de mensen. Overal kijk ik om me heen voor leuk campagnemateriaal: een rugzak met rode rozenmotief, euro-cho- comunten, rode ballonnen. Alles bij elkaar kost het veel tijd, maar dat heb ik er graag voor over. Het is erg dank- baar werk en in één-op-één gesprekken kun je een hoop bereiken. Maar we doen Jan Rumph, ruim zes jaar actief voor de PvdA het samen en er zijn veel vrijwilligers nodig om al die roosters te vullen!’

2 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 3

inhoudInhoud redactioneel

5 FORUM Dit keer: het kunst- en cultuurbeleid (On)gedeelde Steden INTERVIEW SASKIA STUIVELING 6 Bert Otten, wethouder in Hengelo, vertelt wat FC Twente doet voor de buurt. En over hoe de De invloed van de Algemene Rekenkamer politiek op lokaal niveau omgaat met meer - gedecentraliseerde - verantwoordelijkheden 5 VRAGEN AAN... 11 vanuit Den Haag. De noodzaak van goede lokale politiek wordt ook aangestipt door Wouter Bos Fatima Elatik, wethouder voor Onderwijs, Jeugdbeleid en Grotestedenbeleid in Zeeburg in zijn column over een (on)gedeeld Nederland en (on)gedeelde steden. Twee Amsterdammers (Amsterdam) uit het stadsdeel Zeeburg bevestigen deze noodzaak: Fatima Elatik, stadsdeelwethouder, en Jan 12 PLATFORM Rumph, vrijwilliger pur sang, lopen het vuur uit hun sloffen om de gedeelde stad een halt toe te De bio-industrie: strenge voorwaarden nodig roepen. Geen eenvoudige opgave in een stadsdeel dat bestaat uit het keurige Oostelijk 16 HET VOORZITTERSCHAP Havengebied aan de ene kant, en de oude Indische Buurt aan de andere kant. De vier kandidaten stellen zich voor Rood besteedt natuurlijk ook aandacht aan de verkiezingsstrijd voor het voorzitterschap. Als 20 ROOD IN DE REGIO het goed is heeft u de envelop met de steminstructies en de informatie over de vier kandidaten Bert Otten (41), de eerste Twentse wethouder al in de bus gekregen. Wij portretteerden de kandidaten aan de hand van drie vragen. Succes ‘van buiten’ met kiezen! 23 ACHTERGROND Verder staan we dit keer uitgebreid stil bij het platteland: de bio-industrie en landbouw- Verslag Politiek Forum over de Beterbegroting subsidies. Deze onderwerpen worden - vanzelfsprekend - van commentaar voorzien door 24 DE EUROPESE LANDBOUWSUBSIDIES Kamerlid Harm Evert Waalkens, onze eigen boer uit Finsterwolde. Veel subsidie voor grote bedrijven 28 REPORTAGE De volgende Rood verschijnt daags voor het congres van 9 en 10 december in Utrecht. Noteer Van Maastricht naar Den Haag om te deze data alvast. Wij hopen u daar te ontmoeten. In de zaal of in een van de wandelgangen. demonstreren De redactie [email protected] Partijvoorzitterschap De strijd om mijn opvolging is losge- Maar het belangrijkste wellicht is dat een partijvoorzitter bij uitstek de barsten. Vier partijleden hebben zich vereniging van de leden een eigen gezicht moet geven. Náást Den Haag, half september met voldoende onder- niet tegenover Den Haag, want wij behoren allen tot dezelfde club. Het steuning van andere partijleden als is nooit weg dat een kandidaat kennis heeft van of ervaring heeft met de kandidaat opgeworpen. dagelijkse ‘Haagse’ politiek, maar het is mijns inziens onwenselijk dat Als zittend partijvoorzitter die deze hij of zij zich uitsluitend laat leiden door de Haagse agenda of rechtst- functie met veel plezier heeft vervuld reeks uit de Tweede-Kamerfractie wordt gerekruteerd. Dat laatste is ove- en nog vervult, volg ik deze strijd rigens bij geen van de kandidaten het geval. natuurlijk met meer dan gemiddelde belangstelling. Over de individuele Soms hoor je in de media dat het zou gaan om een hondenbaan. De kandidaten zal ik me niet uitlaten: dat afgelopen vierenhalf jaar zijn er zeker zeer lastige momenten geweest, is aan de leden om te beslissen. Maar wel wil ik hier – mede op grond voor de partij en dus ook voor de voorzitter. Maar een hondenbaan was van mijn ervaring – iets zeggen over de functie, die ik nu bijna vijf jaar het zeker niet. heb vervuld. Want het gaat, al zeg ik het zelf, om een belangrijke en ver- Veel ontmoetingen met partijleden in het land, geïnspireerd worden antwoordelijke functie. Achtereenvolgende partijvoorzitters hebben dit door het belangrijke werk van partijgenoten op lokaal niveau, prettige ambt elk op hun eigen manier ingevuld, maar er zijn, denk ik, wel enige contacten met gemotiveerde mensen in het partijbestuur en op het par- algemene vereisten te formuleren. tijbureau, goede samenwerking met de fracties en bewindspersonen, boeiend werk aan de uitbouw van een democratische ledenpartij, span- Voor het goed functioneren als partijvoorzitter zijn organisatorische nende campagnes en inspirerende arbeid aan de programmatische gaven, inhoudelijke bagage vanuit een duidelijk sociaal-democratische koers van de partij op (middel)lange termijn maken de functie van het overtuiging, tact en inlevingsvermogen, strategisch inzicht en bindende partijvoorzitterschap in onze partij zeer de moeite waard. kracht van groot belang. En je moet ertegen kunnen dat het meeste werk achter de schermen plaatsvindt en publiciteit vooral gaat naar de men- Aan de leden om te beslissen wie deze mooie functie vanaf december sen in de Tweede-Kamerfractie, die over de dagelijkse politiek lijn van de gaat vervullen! partij gaan. Ruud Koole, Partijvoorzitter

oktober 2005 ROOD 3 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 4

brieven Heeft u Rood iets te melden? Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, Wijenberg 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. Wie schetst mijn verbazing toen ik het artikel (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.) ‘Dwing Israël tot vrede’ van Jan Wijenberg las. Het is een typisch links intellectueel pro- Palestijns stuk, zoals wel meer in kranten ver- schijnt. Het verbaast mij ten zeerste dat zo’n schrik belandde ik in een gedetailleerd verslag dragen bovendien niet bij aan het overbren- opinie door een oud ambassadeur wordt van een brute verkrachting. Het verhaal schok- gen van de boodschap. geventileerd. te mij (als vrouw en moeder) en bleef zeker Wanda Dijkstra, Amersfoort Als Wijenberg vroeger in functie dezelfde een dag hangen. Ik vraag me af waarom dat adviezen gaf aan de minister van Buitenlandse verhaal er nou zo uitgebreid in moest. Wat wil Van schijnveiligheid naar Zaken, verbaast het mij niet dat de twee partij- de schrijver ermee zeggen? Het antwoord op professioneel improviseren en in het conflict tussen Israël en de die vraag krijg ik niet helder, ik neem vast een De Wet Kwaliteitsbevordering Rampen- Palestijnen nog steeds in oorlog zijn. Het pro- voorzet. Vermoedelijk wil de schrijver aange- bestrijding heeft gemeenten opdracht gegeven bleem is dat juist door de stellingname van de ven hoe erg huiselijk geweld is, en dat het seri- gemeentelijke rampenplannen en rampen- Europese Unie (kant Palestijnen) en Amerika eus genomen moet worden. bestrijdingsplannen binnenkort opnieuw vast (kant Israël) beide partijen zich gesterkt voe- De paginakop luidt: 'Huiselijk geweld verdient te stellen. De provincies toetsen inmiddels. Of len om geen enkele stap naar elkaar te zetten. de volle aandacht van elke gemeente'. Dat lijkt de kwaliteit van de rampenbestrijding hier- Dit gaat zo al jaren en de mensen die wel de me geen twistpunt. De aanleiding komt echter mee wordt bevorderd en de veiligheid van moed hadden om een stap naar vrede te zet- niet duidelijk uit de verf: het wetsvoorstel van burgers is verhoogd, is de vraag. Ik werk in de ten, leven niet meer. Als ook maar in de verste Donner? Licht dat dan meer toe. Of bepaalde veiligheidswereld en ik vraag me af hoe lang verte een poging tot een vredesgesprek verhalen in de media van de laatste tijd? Geef de politiek nog meewerkt aan deze bureau- bekend werd gemaakt, vlogen de bommen en dan voorbeelden, veranker het in de actualiteit. cratische en haast achterhaalde benadering, exploderende autobussen weer door de lucht. Hoe dan ook: huiselijk geweld voor de waarmee ze schijnveiligheid blijft accepteren. Het enige dat hier helpt, is beide partijen door schijnwerpers. Mijns inziens bereik je dat Op mijn bureau liggen dikke, omslachtige zowel Amerika als de EU zo onder druk te zet- niet door één specifiek en behoorlijk extreem boekwerken en cd-roms met de tekst: ten, dat ze wel vrede moeten sluiten. Wat de voorbeeld zo uitgebreid te beschrijven. Rampenplan gemeente. Kosten noch moeite uitkomst van zo’n vrede zal zijn weet ik niet, Daarmee kleur je je verhaal in volgens de zijn gespaard om maar te voldoen aan de wet. maar beide partijen zullen de uitkomst moe- lijnen van één schokkend, maar niet repre- Werken de plannen in de praktijk ook of is het ten accepteren. Dit lijkt me een zinniger actie sentatief verhaal. Doordat in de inleiding een papieren werkelijkheid? Draait het wel dan wat Wijenberg voorstaat. Ik hoop dan ook bepaalde cijfers worden genoemd, wordt de echt om de veiligheid van de burger en de dat de Partij van de Arbeid inderdaad zijn ver- suggestie gewekt dat verkrachtingen zoals kwaliteit van het hulpverleningsproduct? Of antwoordelijkheid neemt, maar niet op de beschreven, in dat soort aantallen voor- gaat het gewoonweg om het hebben van een eenzijdige manier van de heer Wijenberg. komen. En dat is natuurlijk niet zo. Een plan en om niet op een ‘zwarte lijst’ te komen? Erik Rem, Koog a/d Zaan definitie van huiselijk geweld was op zijn Zijn we niet steeds meer mediagestuurd bezig plaats geweest; nu kunnen mensen denken: in plaats van in te zetten op professionalise- Brute verkrachting 'O, zo erg is het niet bij mij, bij de buur- ring en het opdoen van vooral praktische vaar- Als kersvers lid van de PvdA ontving ik voor vrouw, bij mijn vriendin, dus is het geen digheden zoals veel evaluatierapporten als het eerst het tijdschrift Rood. Tot mijn grote huiselijk geweld.' De afschuwelijke details advies aangeven? 95 Procent van alle tijd steken in plannen en bureaucratisering is, zeker vanuit het oogpunt Cartoon Roel Venderbosch van hulpverlening, weggegooide tijd en heeft nauwelijks meerwaarde. Besteed deze tijd lie- ver aan het voorbereiden en praktisch beoefe- nen van processen. Rampenplannen en ram- penbestrijdingsplannen zijn geen proces. Communiceer als politiek over veiligheid en geef aan dat de overheid ook op dit vlak in de verzorgingsstaat nieuwe stijl zijn grenzen kent. De burger beschikt over een veel grotere mate van zelfredzaamheid en veerkracht dan in plannen vaak wordt aangenomen. Zet als PvdA in de komende gemeenteraadsvergade- ringen binnen het thema Veiligheid in op professioneel improviseren en minder op een papieren schijnveiligheid. Onze burgers zijn dat meer dan waard! Frans Captijn, Middelburg # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 5

Tekst Michiel Reijnen, Tessel Schouten Foto’s De Beeldredaktie PvdA forum In het PvdA Forum drie opmerkelijke meningen van PvdA-leden over een actueel en relevant onderwerp. Deze keer: het kunst- en cultuurbeleid: het vierjarige circus van subsidietoekenning én het principe van Thorbecke, dat stelt dat de politiek zich niet inhoudelijk mag bemoeien met de kunsten, moeten worden afgeschaft, luidde de stelling.

Clara Legêne (52) is adviseur Cultuureducatie en docent en woont in Etten-Leur Thorbecke draait zich om in zijn graf

‘Ik stel liever eerst de vraag “Wat leveren de kunsten ons op?” in plaats van het eeuwige “En wat moet dat allemaal niet kosten?” Een mogelijke conclusie is dan dat niet alle kunst gesubsidieerd moet worden en dat je in zijn algemeenheid anders moet gaan denken over subsidiëren. Die stelling waarin jullie Thorbecke opnieuw willen begraven, doet de goede man waarschijnlijk omdraaien in zijn graf. De huidige politici zijn ondoorzichtig, technocratisch, hebben een steil geloof in marktwerking en menen zich op basis daarvan inhoudelijk met de kunsten te mogen bemoeien. Kijk maar naar de omroepellende. Zolang de eerste discussie niet is gevoerd en de politiek het liefste het hele leven wil J. de Mollen, is er geen sprake van welke inhoudelijke overheidsbemoei- enis met het kunstenaanbod dan ook.’

Ap Timmermans (58) is stedenbouwkundige en woont in Leeuwarden Durf het kapmes te hanteren

‘Zonder een forse overheidssubsidie zouden wij jaarlijks een veelheid aan prachtige dans-, toneel- en muziekvoorstellingen moeten missen en zeker ook de vernieuwende experimentele producties. Een vierjaarlijkse cyclus getuigt van moed om te investeren, alleen getuigt het niet van moed om na vier jaar het kapmes niet te durven hanteren. Een kleinere, veelvuldig roulerende advies- club, echt bezet door deskundigen (door wie anders?), met een dwingende voordracht, hanteert dit mes. De politici moeten het aandurven zich dan geheel in de geest van Thorbecke prudent op te stellen (rechte rug dames en heren). Tegen een grotere betrok- kenheid van private sponsoring bestaat geen bezwaar, juist ook omdat de over- heid als gevolg van haar overheidssubsidie vernieuwing mogelijk blijft maken.’

Johan Nijp (52) is docent Frans en woont in Groningen Waken voor endemollisering

‘Ik weet niet of dat hele circus wel zo nodig moet verdwijnen. In ieder geval moet gewaakt worden voor een endemollisering van het kunst- en cultuurbeleid, zoals deze bij radio en tv reeds gaande is. Inspraak van velen zet helaas een mechanisme van grootste gemene delers, ver- vlakking, debilisering en conservatisme in werking. Subgroepen worden niet meer bediend. Minder toegankelijke kunst zal zich minder ontwikkelen en een zekere 'horzelfunctie' zal niet meer worden waargemaakt.’

U Kijk voor meer info op www.pvda.nl > forum

oktober 2005 ROOD 5 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 6

interview Tekst Bas den Herder Foto’s Tessa Posthuma de Boer Rug recht, niet plooien en schikken

Saskia J. Stuiveling is sinds 1984 lid van het College en sinds mei 1999 de president van de Algemene Rekenkamer. Met de PvdA kwam zij voor het eerst in contact als organisatie-adviseur, na haar studie Bedrijfskunde. Saskia J. Stuiveling over de PvdA en de invloed van een Hoog College van Staat: ‘Zelfs als de minister zegt: “Ik doe het niet”, blijkt vaak toch dat ze doen wat wij aanbevelen.’

e Algemene Rekenkamer heeft haar hoofdkwartier in een steeds in zekere mate voor heel Den Haag. En daar houd ik me nu dus monumentaal gebouw in hartje Den Haag, aan het Lange mee bezig. Erop letten dat organisaties zich niet met hun eigen proble- Voorhout. Sinds 1997 is dit met een kleurig vormgegeven men bezighouden, maar met de problemen waarvoor ze in het leven zijn stuk nieuwbouw uitgebreid door architect Aldo van Eyck. In geroepen. Ze moeten een goed product leveren, niet vastlopen in hun het oudbouwgedeelte zetelt Saskia Stuiveling. Dossiers lig- eigen wereldje. Dgen overal, tot op de grote open haard toe. ‘Mijn baan bestaat voor een- De Rekenkamer levert geen directe service aan de burgerij. Het is van derde deel uit lezen,’ licht ze toe, en pakt ter illustratie een lijvige map met belang voor de kwaliteit van de democratie, wat toch een abstract begrip papieren uit de kast, om deze met een plof op tafel te laten vallen. is. Wat we proberen is het vertrouwen van de burger in de democratie te Stuiveling, dochter van een hoogleraar Letteren, heeft zich eigenlijk altijd al versterken. Dat vertrouwen neemt de laatste tijd af.’ beziggehouden met onderzoek. Voor haar benoeming tot lid van de Heeft u een voorbeeld? Algemene Rekenkamer coördineerde ze de parlementaire enquête naar het ‘Het jeugdbeleid. Iedereen levert een stukje, maar als je naar de uitkom- Rijn-Schelde-Verolme-concern, een scheepsbouwbedrijf dat jarenlang veel sten kijkt zie je een enorm versnipperd aanbod. Kijk naar de problemen overheidssteun opslokte. van de samenleving, niet naar de problemen binnen organisaties.’ U bent pas op uw 32ste bij de PvdA terechtgekomen. Was dat een bewus- Zijn we nu dan op de goede weg? te keuze, of was u eigenlijk een beetje vergeten lid te worden? ‘Er begint aandacht voor te komen. Maar het is nog lang niet zover. Ook ‘Van allebei een beetje. (lacht) Aangezien ik heel erg in die cultuur ben de PvdA kan zich niet helemaal aan de Haagse rituelen onttrekken.’ grootgebracht (Haar vader, Garmt Stuiveling, was vanaf het begin actief Denkt u echt dat het vertrouwen toeneemt als de Rekenkamer beter lid van de SDAP, en later van de PvdA - BdH) wilde ik toch even rustig functioneert? om me heen kijken en voor mezelf de keuze maken voor het lidmaat- ‘Nou, het vertrouwen neemt toe als Den Haag beter functioneert, als schap. Ik wilde zeker weten dat het geen opgedrongen beslissing was. Ik de overheid het beter doet. Wij zijn een van de instrumenten die daarbij was al veel langer actief betrokken bij de partij vanuit mijn vak en ik stem- helpen.’ de ook al PvdA, maar in die periode kwam lidmaatschap met verantwoor- Wat zijn uw dagelijkse bezigheden? delijkheden, zoals het bezoeken van afdelingsvergaderingen.’ ‘Eenderde van de tijd ben ik bezig met dossiers. Lezen van onderzoeks- Deed u dat dan wel toen u eenmaal lid was geworden? voorstellen, conclusies, et cetera. Eenderde van de tijd gaat op aan verga- ‘Nee… (lacht), maar toen was ik al zo ver in de catacomben doorgedron- deren over het onderzoek en over het runnen van de Rekenkamer. En dan gen… Het was om het zo te zeggen mijn natuurlijke habitat. Tot op de is er nog eenderde deel over voor ad hoc-projecten, waaronder de inter- dag van vandaag blijf ik betrokken bij het gedachtegoed van de PvdA.’ nationale samenwerkingsverbanden. Daarin ontmoeten we de rekenka- Is dat gedachtegoed veranderd sinds uw lidmaatschap? mers van de andere lidstaten van de EU en de Europese Rekenkamer, de ‘De basisgedachte in elk geval niet. De mensen die het uitdragen en de collegae van Europa buiten de Unie, en die op wereldniveau.’ manier waarop, maakt wel uit. Hoe goed het werk gedaan wordt. En dan En heeft u nog te maken met de PvdA? voel ik me bij sommige periodes meer thuis dan bij andere.’ ‘Ik ben lid van de partij, en krijg dus ook alle blaadjes; S&D, Rood, de ‘Wanneer voelde u zich dan minder thuis? afdelingsmails, de BosBode… Maar het hangt zeker samen met mijn baan ‘Voorafgaand aan de verkiezingen van 2002. Het contact met de kiezer dat ik op de achtergrond blijf. Ik zit hier prima, en ik ben voorlopig niet was toen echt minder. Dat gold niet alleen voor de PvdA, dat geldt nog van plan weg te gaan.’

6 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 7

Saskia Stuiveling: ‘Op heel veel lijstjes heb ik gestaan, omdat ik een vrouw ben’

Naderende deadline Vanaf 1 januari 2006 zullen alle Nederlandse gemeenten – en de provincies vanaf 2007 – verplicht zijn een lokale rekenkamer te heb- ben. Hoe dit precies vormgegeven wordt, is voor veel gemeenten nog onduidelijk. Tot nog toe zijn er toch al 138 lokale rekenkamers of -commissies ingesteld, van Goes tot Geldermalsen. Ze helpen volksvertegenwoor- digers te achterhalen wat er op gemeentelijk niveau gebeurt met het geld van de burger. Al deze organisaties zijn te vinden op de web- site van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies, http://www.nvrr.nl. Hier is ook meer informa- tie te vinden over de wettelijke regelingen.

Waarom wilt u voorlopig niet weg? Hoe werkt dat dan precies, wat zijn de effecten van zo’n rapport? ‘Ik vind onderzoek interessant, en dan vooral toegepast onderzoek, dat In de pers heb je eerst even het strovuur van de actualiteit. In de ander- dus een link heeft met de dagelijkse werkelijkheid. Daarom zit ik hier half jaar aanlooptijd van zo’n onderzoek bouw je een relatie op met de goed. Daarbij is er wel eens spanning tussen de onderzoekers en het ambtenaren van het betreffende departement en heb je meestal wel een College. Soms wil een wetenschapper álles opschrijven en dan krijg je beeld of het gaat lukken. De organisatie weet dan dat er een lastig een veel te dik, onleesbaar rapport. Of een detail wordt te veel uitver- moment komt op het moment dat de Tweede Kamer en de pers het rap- groot. Uiteindelijk hebben wij daarin het laatste woord. Dat moet je dan port onder ogen krijgen, en dat ze in de tussentijd dus al aan de oplos- als een dictator niet nemen, er zitten meer mensen in de organisatie. Ik sing moeten werken.’ denk dat onderzoekers zich realiseren dat het toegepast onderzoek is. Bent u tevreden? Het moet wetenschappelijk verantwoord zijn, maar het is géén puur ‘We zijn niet ongelukkig met de eerste terugblik van afgelopen maart. In wetenschappelijk onderzoek. Het belangrijkste is dat het probleem gede- 2003 en 2004 is het goed gegaan. Maar tevreden heeft de bijklank ‘we finieerd wordt, dat er oplossingsrichtingen duidelijk worden en of iets die gaan op onze lauweren rusten’. Dat doen we niet! We houden altijd ver- oplossingen in de weg zou kunnen staan.’ schrikkelijk goed de vinger aan de pols.’ Wat denkt u over het resultaat van uw aanbevelingen gedaan in uw U heeft op dit moment niet echt een stok achter de deur. Zou u zelf een rapporten? machtigere Rekenkamer willen? ‘Ik ben redelijk tevreden over het oplossingspercentage. Tegenwoordig ‘Nee, alleen al om het feit dat we niet rechtstreeks zijn gekozen, maar hebben we met ons jaarverslag in maart tegelijkertijd een terugblik: wat worden benoemd. Het hangt af van de Tweede Kamer en van de organi- is er met de aanbevelingen gebeurd, zijn de toezeggingen nagekomen? saties die het betreft, wat er met onze aanbevelingen gebeurt. Die zullen Dat is in een groot aantal gevallen zo. Zelfs als de minister zegt: “Ik ben we altijd zo scherp mogelijk neerzetten, publiekelijk. Het is dan de vrije het er niet mee eens, ik doe het niet”, blijkt vaak toch dat ze hebben keus van de politiek om er haar voordeel mee te doen. Onze verantwoor- gedaan wat we hebben aanbevolen.’ delijkheid is om het zo effectief mogelijk te presenteren. En we zijn in die Stiekem. zin ongrijpbaar voor Kamer en kabinet, omdat we een eigen agenda heb- ‘Stilletjes. Niet stiekem.’ ben. Ten tweede beslissen we zelf wat en waar we publiceren. Twee

oktober 2005 ROOD 7 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 8

interview

‘Ik ben voorlopig niet van plan weg te gaan’

dingen die als ‘eng’ ervaren worden. Openbaarheid is onderdeel van ons dagelijks werk. Het niet openbare gedeelte van onze onderzoeken beslaat minder dan 2 procent.’ Hoe vindt u dat het op dit moment in Den Haag is geregeld, valt er nog veel te verbeteren? ‘Er zou minder en betere regelgeving gemaakt kunnen worden. Het moet niet zo’n klont worden dat regels over elkaar struikelen. Minder is niet per definitie beter, maar te veel verstopt de zaak. Kijk per beleidsgebied: Wat willen we écht regelen? en probeer dat met een minimum aan regel- geving zo goed mogelijk te doen. Dan kan een heleboel administratie tussen overheden vervallen, en komen we tot de kern van de zaak. Dan kan de overheid doen, waarvoor zij er is. Men moet zich ontworstelen aan de bureaucratische slag.’ Maar leiden uw rapporten niet juist tot meer regels? ‘Dat zegt men wel: jullie willen minder regels, maar zeggen in de rappor- ten juist dat dingen geregeld moeten worden! Wat we willen, is dat regels op een bepaalde manier worden vormgegeven. We proberen aan te geven dat er één regeling moet komen in plaats van een lappendeken. Op heel veel lijstjes heb ik gestaan, voor burgemeesterschappen, minis- Maar dat is af en toe moeilijk te communiceren…’ (lacht) terschappen, en andere functies, omdat ik een vrouw ben. Als er dan Hoe zit het met de Dag van de Verantwoording? werd gezegd: “Dit is een PvdA-functie, en het wordt tijd voor een vrouw,” ‘Daar was dit jaar voor het eerst een debat over met alle ministers in de kreeg je het bekende lijstje. Er is echter maar een zeer beperkt aantal Kamer. Zoals Kamerleden op Prinsjesdag uitkijken naar de begroting en functies geweest waar ik ook echt belangstelling voor had. de debatten erover, zouden de Kamerleden ook met Verantwoordingsdag ’Welke functies waren dat? moeten omgaan. Dat hoort bij hun belangrijke taak van de regering con- ‘Een zeer beperkt aantal. (lacht) Nou ja, het is algemeen bekend dat ik troleren.’ me beschikbaar heb gesteld als burgemeester van Rotterdam. Nu zit Welke eigenschappen heeft men nodig in uw functie? daar Ivo Opstelten, die het overigens prima doet.’ ‘Je wilt een profielschets van de president van de Algemene Rekenkamer Zou u dit interview nog willen gebruiken om ergens de aandacht op te anno… 2015? (lacht) Moeilijk. Het moet in ieder geval géén persoon zijn vestigen? met een spoor van conflicten in zijn of haar curriculum. Maar wel iemand ‘Ja, ik zou mijn partijgenoten willen vragen te kijken naar het ontstaan van met een rechte rug. Die niet plooit en schikt. Je kunt je niet veel risico’s de lokale en provinciale rekenkamers. Dit verdient de warme belangstel- veroorloven. Iemand moet ervaring meebrengen, maar niet gezapig zijn, ling van alle fracties. Het geeft bestuurders de mogelijkheid zichzelf en dus geen ‘ik ga hier de laatste vijf jaar achteroverleunen’. Een collegiaal elkaar serieus een spiegel voor te houden. Niet alleen een grote mond type met een oog voor hoe een organisatie met driehonderd medewer- over het beleid en hoe het zou moeten zijn, maar ook de moed om elk jaar kers zich gedraagt. Goed in je vak zijn en tegelijk bereid zijn samen te opnieuw de rekening te bekijken en inhoudelijk verantwoording af te leg- werken. Dat geldt hier trouwens voor iedereen, van hoog tot laag. We gen. Is er in de praktijk iets van je plannen terechtgekomen!? Daar kun je zoeken plezierige, slimme mensen. Een behoorlijke mix van jong, oud, de nieuwe lokale rekenkamers goed voor gebruiken. De collegae die ik man en vrouw, geen oogkleppen.’ erbij krijg op lokaal niveau, moeten zich daar vooral het wel en wee van de Heeft u ooit overwogen minister te worden? bevolking aantrekken: krijgt die wat in het vooruitzicht wordt gesteld.’

ONAFHANKELIJKE CONTROLE onderzoek stelt. Hiertoe controleert ze ten eerste zorg, werk, inkomen, onderwijs, veiligheid en De Algemene Rekenkamer controleert of de over- alle ministeries. Het binnenkomende geld moet duurzame ontwikkeling. heid het geld van de burger juist en nuttig volgens de regels zijn geïnd, het uitgaande geld besteedt. Als ‘Hoog College van Staat’ is zij onaf- moet besteed zijn aan de doelen waarvoor het RAPPORTEN hankelijk van de regering. De leiding is in handen bestemd was in de begroting. Daarnaast onder- De resultaten van onderzoeken worden gepubli- van het College, dat uit drie leden bestaat. Naast zoekt men instellingen die met gemeenschaps- ceerd in rapporten, jaarlijks zo’n 25 à 30. De ver- president Stuiveling zijn dit de heren geld een wettelijke taak uitvoeren. Voorbeelden antwoordelijke minister krijgt de mogelijkheid Zevenbergen en de Jong. hiervan zijn medische zorg, onderwijs, en de uit- hierop te reageren. Alle rapporten en veel meer is voering van de sociale zekerheid. Als derde en te vinden op de website: www.rekenkamer.nl. WAT GEBEURT ER MET DE laatste wordt gekeken of het rijksbeleid volgens Bron: www.rekenkamer.nl GEÏNDE BELASTINGEN EN PREMIES? plan wordt uitgevoerd en of de doelen gereali- Dat is de vraag die de Rekenkamer zich in elk seerd worden, dit met speciale aandacht voor

8 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 9

Tekst Maarten Griethuysen, Michiel Reijnen, Tessel Schouten Foto De Beeldredaktie Kennisfestival: kort Burgerzaken

Zaterdag 12 november 2005 organi- seert het Kenniscentrum van de PvdA een groots Kennisfestival. Dit politieke festival is open voor ieder- een, leden en niet-leden, PvdA of niet-PvdA en vindt plaats in het gebouw van de Letterenfaculteit in Leiden. Het Kennisfestival is een gevarieerde dag met lezingen, debatten en workshops en is dé gelegenheid om met politici, belangstellenden, studenten en experts van binnen en buiten de PvdA van gedachten te wisselen over de toekomst van Nederland en de toekomst van de politiek. Een half jaar voor de gemeente- raadsverkiezingen en anderhalf jaar voor de Tweede-Kamerverkiezingen wil het Kenniscentrum vooral focus- sen op de politiek zelf. Politiek en media, politiek en maatschappij, de ENQUÊTE ZORGVERZEKERING burger in verschillende gedaanten, campagne en imago, individualise- ring versus globalisering, het zijn Het kabinet Balkenende II voert per 1 januari 2006 juist minder? Wat vindt u van de zorg die u of uw allemaal thema’s die dagelijks in de nieuwe zorgverzekeringswet in. Deze verzeke- dierbaren krijgen? Krijgt u eigenlijk wel alle informa- het nieuws zijn. Het Kenniscentrum ring is verplicht voor alle Nederlanders. De (nomi- tie op tijd? Op www.pvda.nl kunt u nu een enquête brengt mensen bij elkaar die iets nale) premie voor de verzekering wordt zeer fors invullen over wat de nieuwe wet voor u betekent. De weten over hoe de media campag- verhoogd, er komen eigen bijdragen en een sys- PvdA wil deze informatie gebruiken om meer nes beïnvloeden, hoe groepen bur- teem van zorgtoeslagen. Voor verpleeghuizen en inzicht te krijgen in wat u ervaart en waar wij met gers zijn te onderscheiden, wat gehandicapteninstellingen geldt dat er ‘doelmati- hernieuwde aandacht tegen moeten strijden of wat mensen verwachten van de politiek ger’ moet worden gewerkt en de thuiszorg gaat we juist verder moeten steunen. Uw informatie en hoe het is gesteld met onze waarschijnlijk over naar gemeenten. Kortom: zo'n helpt ons. rechtsstaat. Ook de inhoudelijke beetje alles verandert. U kunt de enquête vinden vernieuwing van de PvdA komt De PvdA wil graag weten wat u van de veranderin- U via www.pvda.nl ruim aan bod; er wordt gepraat over gen merkt. Moet u meer betalen dan voorheen of kunst en cultuur, de verzorgings- staat, publieke dienstverlening en internationale vrede en veiligheid. Het Kenniscentrum nodigt u uit om ROSA-leergang mee te denken, mee te doen en Allemaal gezond: mee te praten. U kunt ook zelf aan Actief worden bij de PvdA? De ROSA- de slag en een mediatraining vol- leergang helpt u verder! De ROSA- verdubbel gen of een rapworkshop. In het leergang is een cursusreeks voor iedereen politiek café gaan sprekers, politici, die actief willen worden in de partij, wil de kansen! kunstenaars en publiek met elkaar leren debatteren en die vaardigheden wil in gesprek. Een deel van het pro- leren die van pas komen in de politiek. Elk jaar sterven miljoenen mensen in ontwik- gramma is ingeruimd voor het the- Omdat er de komende twee jaar drie kelingslanden aan ziektes die eenvoudig te ma 'politieke vernieuwing'. U kunt verkiezingen op de agenda staan, zal deze voorkomen zijn. Max van den Berg vraagt met de nieuwe voorzitter van de PvdA cursus vooral gericht zijn op campagne- zijn campagne ‘Allemaal gezond’ de EU om interviewen die dan net door de voeren. Daarnaast worden de organisatie het budget voor gezondheidszorg te verdubbe- leden is gekozen. en de geschiedenis van de PvdA behan- len. Op www.allemaalgezond.nl kunt u de deld en komt de politieke actualiteit aan campagne steunen. Van den Berg: ‘Met deze de orde. De eerste bijeenkomst is steun sta ik sterker in mijn strijd voor betere U Voor meer informatie: 29 oktober. wereldwijde gezondheidszorg. Want pas als www.pvda.nl > agenda Kijk voor meer info op we allemaal gezond zijn, krijgt ontwikkeling www.pvda.nl > partij en leden een kans.’ U > opleidingen > leergangen.

oktober 2005 ROOD 9 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 10

opinie

De discussie over de afschaffing of beperking van de dubbele nationaliteit laat precies zien hoe men het integratieproces in Nederland wil oppakken. Minister Verdonk gaat repressief en streng te werk. ‘Goede eigenschappen voor een directeur van een gevangenis, maar niet voor een minister van Integratie.’ Verdonk: minister van Emigratie

et kabinet stelt dat het hebben van een dubbele nationali- door de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) en nu komt teit integratieremmend werkt en wil hier werk van maken. de Raad van State tot de conclusie dat het beleid dat Verdonk voorstaat, De regering is in haar opvattingen naïef en brengt boven- discriminerend is. In andere landen zou een minister na dergelijke blun- dien het natuurlijke integratieproces in Nederland in ders allang de conclusie getrokken hebben dat de job niet voor hem of gevaar. Jonge mensen van de tweede en derde generatie haar geschikt is, maar Verdonk is zeer vastberaden. Als op andere depar- Hdie tevens een dubbele nationaliteit tementen ministers zo blunderen, mogen bezitten, zijn belangrijk voor het inte- ze hun biezen pakken. Maar als het om inte- gratieproces in Nederland. En juist Rood heeft ruimte voor een goed betoog. gratie gaat, durft niemand zich uit te spre- deze mensen worden zonder pardon in Rood stelt graag iets aan de kaak. In de ken. Uit krampachtigheid en angst om voor de hoek gezet als zijnde niet betrokken, rubriek Opinie kunt u uw ei kwijt. Heeft u soft uitgemaakt te worden. De politiek is niet loyaal en niet geïntegreerd. Dat is een uitgesproken mening, of iets anders te bang, de politiek faalt! niet terecht en een onjuiste suggestie. zeggen dan wat al gezegd is over een maat- Ik zeg het Boris Dittrich na, wanneer hij In dit kader blijf ik hameren op de verant- schappelijk of politiek thema? Zet uw zegt dat ‘de loyaliteit van een immi- woordelijkheid van de overheid – lokaal en grant niet kan worden georganiseerd betoog op papier en stuur het ons: Redactie landelijk – om het integratieproces op gang met een dergelijke bureaucratische Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam, te brengen en te houden. Integratie begint maatregel. Loyaliteit hangt niet af van of per e-mail: [email protected]. met ontmoetingen tussen mensen en krijgt een identiteitsdocument, het zit in de een kans bij wederzijds begrip. Integratie is harten en hoofden van mensen. Wij geen los proces dat door anderen buiten de zijn bang dat de afwerende houding van het kabinet sommige migranten maatschappij ervaren wordt. De overheid dient initiatieven die binding en er juist vanaf zal houden om de Nederlandse nationaliteit aan te vragen.’ overeenkomsten stimuleren, te ondersteunen en - bij gebrek daaraan - te initiëren. Op lokaal niveau zijn hier genoeg voorbeelden van. De regering Ook is het de vraag of deze maatregel juist nu ter sprake moet komen. In zou gemeenten daarin veel meer moeten faciliteren. een tijd waarin eendracht en saamhorigheid – integratie dus – bevorderd dient te worden, ontmoeting centraal dient te staan, geeft het kabinet een Het continue in twijfel trekken van de loyaliteit en betrokkenheid van fout signaal. Er zijn andere zaken nodig om de integratie van groepen allochtonen in Nederland kan alleen maar nog meer afstand binnen de mensen in Nederland te bevorderen. Het afdwingen van allerlei bureau- samenleving creëren. En niet alleen dat. Een van de belangrijke gevolgen cratische plichten is niet effectief. Integratie is een proces waar we allen hiervan is onder meer de braindrain die nu lijkt plaats te vinden. Steeds verantwoordelijk voor zijn. Een proces dat begint met de wil om de ander meer hooggeschoolde allochtonen trekken weg uit Nederland. Wát een te leren kennen. In de huidige discussie gaat het vaak om wat de alloch- grote desinvestering en wát een gevaarlijke ontwikkeling voor de toe- toon moet bijdragen aan dit proces. De rol van de autochtonen en de komst van Nederland. Uiteraard kan de regering het integratieproces niet overheid in het bijzonder wordt helaas vaak over het hoofd gezien. Het alleen tot een succes maken. Door de braindrain echter lijkt het kabinet Centraal Plan Bureau heeft afgelopen voorjaar een rapport uitgebracht zich wel in een situatie te manoeuvreren waarin ze dat uiteindelijk wel zal waarin te lezen valt dat tweederde van de autochtonen nauwelijks contact moeten. In dat kader lijkt minister Verdonk meer op een minister van heeft met de allochtonen in Nederland. Dat is een groot probleem, van Emigratie dan Integratie. iedereen.

De regering is overigens volhardend in het nemen van de foute beslissin- gen. Gebleken is dat minister Verdonk discrimineert met haar inburge- Deniz Özkanli, ringsplannen. Ze is gewezen op juridische onjuistheden in haar beleid gemeenteraadslid in ’s-Hertogenbosch

10 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 11

FATIMA ELATIK (32) hield zich tijdens 5 haar studie Biologie al bezig met vragen aan… belangenbehartiging van studenten en Tekst Joëlle Vlasveld gastarbeiders. Politiek betrokken, links en Foto Tessa Posthuma de Boer opgegroeid in een arbeidersgezin in de tijd van Den Uyl: de PvdA was daarna een logische keuze. Na vier jaar gemeente- raad werd ze in 2002 wethouder voor Onderwijs, Jeugdbeleid en Grotesteden- beleid in Zeeburg (Amsterdam).

1 Typisch Fatima…? ‘Ik ben betrokken, emotioneel. Onrecht doet me vloeken. Kijk naar mijn eigen stad Amsterdam, er kan zo veel beter! Dat maakt me gedreven. Emoties vertaal ik in pragmatisch handelen. En ik geef nooit op, laat negatieve ervaringen mijn optimisme niet beïnvloeden.’

2 Waar moet meer aandacht voor komen bin- nen de politiek? ‘Voor de echte behoeften van burgers. Het kabinet weet hier weinig over, maar bezuinigt ondertussen wel op zorg, inkomens, huisvesting… Ze willen het veroorzaakte verval en onrecht niet zien. De regering heeft bijvoorbeeld haar mond vol over een kennis- economie en hoger onderwijs, maar vergeet om in lager- en middelbaar onderwijs te investeren. Terwijl juist daar de grote problemen liggen. En in plaats van immigranten te helpen en grove fouten in de uitzettingsprocedure te onderzoeken, heeft de regering het slechts over hoe ze mensen het land uit kunnen krijgen.’

3 Hoe scheid je politiek en privé? ‘Dat lukt niet! Soms zit ik thuis echt te janken als ik word geconfronteerd met nieuws of kabinetsuit- spraken over allochtonen. Door mijn culturele en religieuze achtergrond kan ik me hier maar moeilijk van distantiëren. Steeds weer dat gevoel niet gewenst te zijn en je als ‘Marokkaan’ te moeten bewijzen! Zulke dingen houden me bezig. Politiek slokt me zo soms wel op, ja. Maar het zit nu eenmaal in me, is een deel van mijn leven.’

4 Waar heb jij slapeloze nachten van? ‘Van al die negatieve acties en uitspraken over Marokkanen. Dat heeft een grote impact. Denk maar aan allochtone jongeren die steeds solliciteren maar nooit aan de bak komen.’

5 Wat zijn je ambities? ‘Misschien blijf ik in de politiek, ga ik het onderwijs in, word ik fulltime moeder. Ik laat me niet leiden door posities. Zolang ik op een plek zit, waar ik diensten kan verlenen, voel ik me prettig. Ik wil een bijdrage leveren aan de samenleving en tussen de mensen blij- ven staan, in welke functie dan ook.’

oktober 2005 ROOD 11 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 12

MEDIA OP PVDA PLATFORM KOMEN PARTIJDEBAT,

In Nederland wordt een groot aantal Rapport opmaat voor dieren gehouden in de bio-industrie, waar grootschaligheid en inkrimpen veeteelt kostenbesparing kernwoorden zijn. Dit heeft enorme gevolgen voor het dierenwelzijn. Daarnaast levert de bio- De roep om hervorming van de huidige houderij. In april installeerde minister industrie problemen op voor het milieu manier van veeteelt klinkt al langer. In Brinkhorst een 'denkgroep' onder leiding van H. Wijffels, oud-topman van de in Nederland en de derde wereld en de 2002 onderzocht de commissie Wijffels Rabobank en tegenwoordig voorzitter van de gezondheid van mens en dier. bijvoorbeeld de toekomst van de vee- SER en Natuurmonumenten. Deze commis- Desondanks eten de meeste mensen houderij. (Volkskrant, 26-05-2002) sie presenteert dinsdag haar rapport. Aan de hand daarvan wil Brinkhorst de agenda voor dagelijks meer dan honderdvijftig gram De commissie-Wijffels presenteert dinsdag de komende jaren bepalen. vlees uit deze industrie. aan minister Brinkhorst haar advies over de toekomst voor de veehouderij. Insiders De Nederlandse veehouderij is zeer inten- verwachten dat natuur en duurzame vee- sief, gericht op export en dus sterk toegesne- he greatness of a nation can be judged teelt prioriteit krijgen boven economische den op zo concurrerend en goedkoop moge- by the way its animals are treated.’ belangen. lijk produceren. Een omslag naar duurzame ‘ Uitgaande van deze uitspraak van veehouderij is slechts mogelijk als veehou- TGhandi is het niet best met Nederland Na de varkenspest, de gekke-koeienziekte en ders, leveranciers, verwerkers, afnemers, gesteld. Dieren hebben volgens internationa- mond- en klauwzeer lijken de geesten rijp organisaties en consumenten zich er verant- le standaarden recht om vrij te zijn van hon- voor verregaande hervormingen van de vee- woordelijk voor voelen. ger en dorst, pijn en ziekte, fysiek en fysiolo- gisch ongerief, angst en chronische stress en ze moeten vrij zijn om hun natuurlijke Hoewel de bio-industrie veel gedrag te vertonen (bewegen!). In de bio- industrie, waar jaarlijks meer dan vierhon- nadelen heeft, is deze vorm derd miljoen dieren worden gehouden, wor- van industrie toch noodzake- den deze rechten echter massaal met voeten lijk om met het buitenland te getreden. Dieren zitten dicht op elkaar; staarten, oren en snavels worden geknipt en kunnen reageren, zo bleek uit biggetjes worden (onverdoofd) gecastreerd. een toekomstverkenning van het Ministerie van Landbouw. ECONOMISCH GEWIN PvdA Tweede-Kamerlid en woordvoerder (NRC Handelsblad, 19-03-2002) Ontwikkelingssamenwerking, Milieu en Energiebeleid Diederik Samsom: ‘Dierenwelzijn heeft voor mij altijd de priori- ‘Koe verdwijnt uit teit, varkens horen niet in een hok zo groot als een kist! Ze verdienen een aangenaam leven.’ Harm-Evert Waalkens, PvdA Tweede- de wei bij vrijhandel’ Kamerlid en woordvoerder Landbouw, Voedselveiligheid en Dierenwelzijn is zelf bio- logisch boer. Ook hij vindt het schenden van De landbouw in Nederland moet zich rich- teelt. De rundveemesterij en de schapenhou- het dierenwelzijn het grootste probleem van ten op intensieve tuinbouw en bio-industrie derij verdwijnen als zij het op eigen kracht de bio-industrie. Waalkens: ‘In de loop der als Nederland wil kunnen blijven concurre- moeten redden. jaren is men steeds meer gaan streven naar ren met de rest van de wereld. In een volle- De minister wil de liberalisering van de economisch gewin en efficiency en komen er dig vrije markt zal de koe uit het landschap wereldmarkt voor landbouwproducten afrem- steeds meer dieren op een veel te klein verdwijnen – grazende koeien zijn niet pro- men door internationale afspraken over nor- oppervlak. De dieren moeten zich aanpassen ductief genoeg – en gaan de stallen voor men voor voedselveiligheid, dierenwelzijn en aan de productiesystemen in plaats van melkvee lijken op de huidige stallen voor milieuvriendelijkheid. De EU moet volgens andersom.’ varkens en en kippen. Brinkhorst de grenzen sluiten voor produc- Dat blijkt uit een toekomstverkenning van ten uit landen waar ze niet aan dergelijke Er kleven echter meer nadelen aan de bio- het ministerie van Landbouw. Minister normen voldoen, vooral wegens de risico's industrie. Nederland is door de hoge concen- Brinkhorst presenteert deze week `De voor de voedselveiligheid. tratie van dieren en de vele diertransporten Nederlandse agrosector bij handelsliberalisa- gevoelig voor de uitbraak van dierziekten, er tie en de EU-uitbreiding'. Volgens dat scena- N.B. Bovenstaande passages zijn slechts gedeeltes is een enorm mestoverschot en in de derde rio zullen in de akkerbouwgebieden in het van de volledige artikelen. wereld worden bossen gekapt, zodat soja noorden stallen verrijzen voor intensieve vee- (varkensvoer) kan worden verbouwd.

12 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 13

INTERNET EN REGULIERE MEDIA BIJ ELKAAR. DEZE KEER: BIO-INDUSTRIE platform

door Michiel Reijnen foto’s Hollandse Hoogte sing van Samsom: ‘Als het vlees hier erg duur is, kopen mensen op de markt goed- koop vlees uit de buitenlandse bio-indus- trie. Je exporteert zo een probleem en daar houd ik niet van.’ Een mogelijke oplossing hiervoor is de ecotax ook te laten gelden voor geïmporteerd vlees. In tegenstelling tot zijn collega ziet Waalkens in principe ook geen probleem in het houden van grote aantallen dieren, zolang er maar strenge voorwaarden wor- den gesteld aan dierenwelzijn en milieu, Waalkens voelt zich hierbij gehouden aan de genoemde internationale standaarden. Wel erkent hij dat de huidige veestapel moet krimpen, zodat de binnenlandse productie van voer (waar veel reststromen uit de voedingsindustrie voor worden gebruikt) volstaat en men voor voer niet meer afhankelijk is van de derde wereld. Waalkens: ‘Vlees is gezond en hoeft niet geschrapt te worden uit de dagelijkse Ook varkens verdienen maaltijd. Het gaat te ver als mensen geen vlees meer kunnen betalen.’ Volgens Waalkens is dit ook niet nodig als over- een aangenaam leven heid en bedrijfsleven meer investeren in kennisontwikkeling, die nodig is om veel dieren onder fatsoenlijke omstandighe- Samsom: ‘De milieuschade strekt zich uit genoeg. Je moet ook zorgen dat de werke- den te houden. Daarnaast moeten consu- tot ver buiten Nederland. Zowel aan de lijke prijs voor het vlees uit de bio-indus- menten goed worden voorgelicht en moet voor- als achterkant gaat het fout, bij de trie wordt betaald, door bijvoorbeeld een de meest intensieve veehouderij worden aanvoer van voer en de afvoer van mest.’ ecotax.’ Dat dan niet iedereen dagelijks beteugeld. Want dat het zo niet verder kan vlees kan eten, ziet Samsom niet als een en mag, daar zijn Waalkens en Samsom OPLOSSINGEN probleem: ‘Als je dieren meer ruimte wilt het over eens. Samsom pleit daarom voor meer ruimte geven, gaat de prijs omhoog, dat is een voor dieren. Vlees hoeft niet per se biolo- wetmatigheid die je niet kunt doorbreken. gisch te zijn, maar wel diervriendelijk en Het is een principiële keuze.’ U Discussier mee op duurzaam: ‘Normen stellen is niet Waalkens ziet echter weinig in de oplos- www.pvda.nl > forum

Start Zoek Contact

FORUM Het forum op pvda.nl heeft een vraag gesteld over bio-industrie.

Dit keer geen stellingen. In plaats daarvan vroeg het forum de bezoekers der Vegt hecht veel belang aan voorlichting en pleit daarom voor een van de site: wat vindt u van de bio-industrie? ‘bewustwordingsoffensief’. Hij vreest alleen dat er niet veel draagvlak bij de consument is ten aanzien van verbetering van omstandigheden in de bio- Veel reacties gingen over de grote hoeveelheden vlees die Nederlanders industrie, omdat de consument zijn eigen belang (lage prijs) boven dat van consumeren. Zo schrijft Paul Blijham: ‘Het huidige consumptieniveau is de dieren zal stellen. ‘Zeker in deze economisch toch mindere tijd.’ Serge veel te hoog. Daar ligt dan ook de oplossing. Door het terugbrengen van de van de Pavert komt daarom met het idee de regelgeving/voorwaarden voor consumptie en dus productie kan er (voor dezelfde prijs) meer aandacht het keurmerk 'biologisch' op sommige aspecten te versoepelen, waardoor worden besteed aan de ecologische gevolgen en humane dierbehandeling.’ biologisch vlees goedkoper wordt. Hester Macrander ten slotte gaat verder Veel bezoekers vinden daarnaast dat de overheid een belangrijke taak heeft dan de meeste forumbezoekers: ‘Iedereen die goedkoop vlees uit de bio- bij het stimuleren van de consumptie van biologisch vlees. Anita Gerlag- industrie koopt, is schuldig aan dierenleed. Het is een individuele morele Adriaanse: ‘Ik denk dat de oplossing in eerste instantie gezocht moet wor- keuze. (..)Hef een torenhoge tax op dierenleed en milieuschade! Loop voor- den bij voorlichting en promotie. Daarnaast zal via campagnes de nadruk op! Laat Nederland gidsland worden in Europa! Durf! gelegd moeten worden op waaróm het beter is voor óns.’ Ook Emiel van

oktober 2005 ROOD 13 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 14

Het asielbeleid in de praktijk Tekst Jan Schuurman Hess Foto’s Hollandse Hoogte

Uitgeprocedeerde asielzoeker verlaat Vertrekcentrum Ter Apel.

De gemeenten draaien voor de kosten op

om asielzoekers een minimale opvang te land, reserveert 25 duizend euro per jaar. De minister beloofde in 2004 dat geen garanderen, maar de gemeenten moes- De Vereniging van Nederlandse ten daarbij wel voor de kosten opdraaien. Gemeenten (VNG) heeft geen overzicht enkele asielzoeker op straat zou van het totaalbedrag dat de gemeenten BRANDBRIEF gezamenlijk uitgeven voor noodopvang. belanden. Als de gemeenten de opvang Zo worden Nederlandse gemeenten De inspanningen van de verschillende niet regelen, gebeurt dat echter wel. De nadrukkelijk geconfronteerd met de rafels gemeentebesturen zijn een noodzaak, van het vreemdelingenbeleid van minis- weet Klaas Helder, PvdA-wethouder te meeste mensen komen terecht in de ter Verdonk. Daar waar met het rijk is Wûnseradiel (Witmarsum) in Friesland. illegaliteit; meisjes vaak in de prostitutie. afgesproken dat niemand de straat wordt Hij is sinds jaar en dag begaan met het opgestuurd, komt de rekening voor die lot van de asielzoekers. ‘In Friesland zit- afspraak eenzijdig bij de gemeenten ten drie tot vierhonderd mensen in de terecht. Anneke van Dok- van Weele, bur- noodopvang. Reken maar uit wat dat kost e afspraken tussen het gemeester van Vlissingen en oud staats- aan huisvesting, voeding en scholing. ministerie en de gemeenten secretaris, schreef afgelopen zomer over Maar het is noodzaak dit zo te doen, waren helder. Het nieuwe die situatie een brandbrief aan de leden daarmee redden wij mensenlevens. De vreemdelingenbeleid zou van de Tweede Kamer. In de brief stelde minister heeft in 2004 wel beloofd dat asielzoekers in een korte zij dat het rijk haar afspraken niet na niemand op straat terechtkomt, maar als Dprocedure uitsluitsel geven op de vraag komt. ‘Wij leggen echt heel veel geld op de gemeente de opvang niet regelt, of zij al dan niet in Nederland onderdak tafel,’ zegt Anneke van Dok van Weele komen de mensen wel op straat terecht. konden krijgen. Wie een negatieve desgevraagd, ‘ om de mensen op te van- De meesten belanden in de illegaliteit; beschikking kreeg, moet maar elders een gen die anders op straat staan. Ik heb meisjes vaak in de prostitutie. We weten uitspraak van een eventueel beroep hier laatst een raadsdebat gehad waarin ook van mensen die uit wanhoop zelf- afwachten, zo meent de regering. Dat onomwonden gevraagd werd hoe lang moord hebben gepleegd. Dat is de situ- elders betekende veelal op straat, in de wij nog financieel moeten opdraaien voor atie waar dit beleid toe leidt.’ illegaliteit. Dat leidde tot grote ellende; falend rijksbeleid.’ Vlissingen, zoals vrij- gemeenten boden deze asielzoekers wel alle gemeenten in Nederland, staat TOCH EEN TOEZEGGING noodopvang, vaak met de hulp van kerke- voor de menselijke waarden, daar waar Tijdens een debat in de weken voor lijke en humanitaire organisaties. In de de rijksoverheid die afwijst. Prinsjesdag gaf de minister toe dat het herfst van 2004 zag het ministerie de Centraal Orgaan opvang Asielzoekers hardvochtigheid van het beleid in en PURE NOODZAAK (COA) mogelijk toch een rol zou kunnen sprak met de gemeenten in Nederland af ‘Wij geven jaarlijks 400 duizend euro uit spelen bij de noodopvang. Zij beloofde dat, in afwachting van een uitspraak, nie- aan noodopvang,’ meldt wethouder een en ander te zullen onderzoeken. mand meer op straat zou worden gezet. Albert de Vries van Middelburg. Tweede-Kamerlid Klaas de Vries toonde Dat bood gemeenten de mogelijkheid Drachten, aan de andere kant van het zich verheugd over die toezegging.

14 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 15

Tekst Bas den Herder Foto’s KMA reportage

PvdA-Tweede-Kamerlid ging geüniformeerd op zoek naar de waarheid over Defensie ‘Cadet Eijsink, aantreden!’ Defensie is een beleidsterrein waar de PvdA van oudsher niet zo heel kan ik niet veel zeggen, ze heeft natuurlijk veel mee van doen heeft. Tweede-Kamerlid Angelien Eijsink, die in de maar een week met bepakking rondgelo- pen. Maar verder is een belangrijk deel van Vaste Kamercommissie Defensie zit: ‘Juist als PvdA komen we op voor de officiersopleiding dat er zelfstandig en de belangen van het individu. Nu van groot belang met alle personele kritisch denken wordt aangeleerd. Je hebt gezond boerenverstand nodig, maar ook de hervormingen bij Defensie. En we vinden dat militairen onze hersencapaciteit om goed om je heen te kij- waardering verdienen en dat moeten we dus ook laten zien.’ ken.’ Heeft Eijsink die? ‘Ik vrees dat ik daar positief op ga antwoorden, want zij is wetenschappelijk opgeleid… Iets wat ik et was geen sinecure voor deze oefening rondden de cadetten hun helaas niet van mezelf kan zeggen.’ Angelien Eijsink om een eerste jaar af. Het Tweede-Kamerlid, doc- Kapitein Landa vertelt verder nog dat de voet tussen de deur te krij- toranda in de Antropologie, ging gedu- jonge cadetten het als positief ervoeren dat gen. ‘Het leger is een rende de oefening door het leven als een Tweede-Kamerlid afdaalde naar hun gesloten organisatie. Je ‘cadet Eijsink’. En ze hees zich ook in bij- niveau, en sluit af met een verrassende Hkomt er moeilijk van het ene op het ande- behorend uniform. ‘Dat is een eerste dankbetuiging: ‘Eijsink heeft me ook gehol- re moment binnen. Mijn andere porte- gebaar, dat zorgt dat je in zo’n organisa- pen mijn sociale vaardigheden naar een feuille, Onderwijs, is wat dat betreft toe- tie opgaat. Je ziet dan dat het fantasti- hoger plan te tillen.’ gankelijker; je gaat langs bij een school en sche beroepen zijn. Ik heb zeker meer krijgt meteen de leraren en leerlingen te inzicht gekregen in het vak. Ik merkte dat KOFFIE spreken.’ Toen de Vaste Kamercommissie het gewaardeerd werd, dat ik de moeite Het Tweede-Kamerlid nodigt regelmatig – Defensie op gesprek kwam bij de KMA nam om echt te luisteren.’ Het Tweede- en met name na stages – groepen uit voor (Koninklijke Militaire Academie) in Breda, Kamerlid deed dan ook de nodige kennis een tegenbezoek aan de Tweede Kamer. ‘Ik wist ze daar een werkstage te regelen. Dat op die niet uit de dossiers te halen is. zeg altijd: kom eens een kop koffie halen. was niet haar eerste keer; tijdens eerdere ‘Doordat je meeloopt, bijvoorbeeld tij- Op 31 oktober komen de cadetten van de stages kwam ze onder meer aan boord dens een mars, heb je allemaal spontane KMA met vijftig man. Ook Wouter Bos zal van de onderzeeër Hr. Ms. Dolfijn en in gesprekken, die niet gecontroleerd wor- met hen in gesprek gaan,’ aldus Eijsink. een Leopardtank. En nu dus op het slag- den door een voorlichtingsafdeling.’ Op deze manier hoopt zij dan weer meer veld, bij de KMA. Hoofd Voorlichting, Majoor Janssen hierover: ‘Het is een pret- duidelijkheid te creëren bij de aspirant-offi- majoor Janssen: ‘Het is geen dagelijkse tige periode geweest. We zijn niet op cieren, over wat politiek precies inhoudt. kost dat politici meelopen bij veldoefenin- zoek naar publiciteit, maar willen natuur- ‘Je ziet wel dat er steeds meer mensen de gen. Maar als de vraag komt, kan dat lijk wel graag onze volksvertegenwoordi- kant van de PvdA op gaan.’ Gevraagd naar natuurlijk.’ gers beter informeren.’ de problemen waarmee onze landsverdedi- ging te kampen heeft: ‘Defensie wordt SPONTANE GESPREKKEN GEZOND BOERENVERSTAND geconfronteerd met een tekort van duizen- Afgelopen zomer liep Eijsink mee met de Bij haar werkstage werd Eijsink begeleid den mensen. Vooral de instroom neemt af. eerstejaars cadetten. Eerst verbleef ze door kapitein Landa. Op de vraag hoe Voor het invullen van die functies moeten twee dagen in een kamer in het Kasteel Angelien het eigenlijk deed, antwoordt we ook veel meer naar vrouwen kijken. Die van Breda, waar de academie is geves- deze kernachtig: ‘Goed.’ Denkt hij dat er discussie heb ik ook gevoerd op de KMA. tigd. Daarna vertrok ze naar Arlon, op de een officier in haar steekt? ‘Uiteraard. Je Ik vind het belangrijk om open te zijn. grens van België en Luxemburg, voor de moet een goed mens zijn om hier binnen Tenslotte zit ik voor álle militairen in de militaire oefening ‘Gallic Shield’. Met te komen. Over haar militaire kwaliteiten kamer.’

oktober 2005 ROOD 15 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 16

Tekst Tessel Schouten, Daniëlle van der Wekken Foto’s Hollandse Hoogte Kandidaten verkiezing partijvoorzitter

Tijdens het PvdA-congres op 9 en 10 december wordt de opvolger van Ruud Koole gekozen. Alle PvdA-leden hebben dan hun stem al uit kunnen brengen. Hoe dit in z’n werk gaat, wordt hieronder toegelicht. Aansluitend lichten kandidaten Annemarie Goedmakers, Anne Marie Hoogland, Michiel van Hulten en Hans Logtens hun drijfveren toe. Dames en heren... de kandidaten!

e PvdA is van mening dat het aan- Alle leden van de PvdA hebben op 19 oktober favoriete kandidaat een 1 geven, en de rest wijzen van de landelijke voorzitter een stembiljet in de bus gekregen. Op dat stem- leeg laten, heeft geen zin: uw stembiljet is en de landelijke en lokale lijsttrek- biljet staan de namen van de vier kandidaten dan ongeldig. Maar u kunt ook ‘blanco’ stem- kers een zaak is, waarop de leden voor het partijvoorzitterschap: Annemarie men door een speciaal hokje aan te kruisen. rechtstreeks invloed op moeten Goedmakers, Anne Marie Hoogland, Michiel Een blanco stem telt wel mee bij de bereke- Dkunnen uitoefenen. Op landelijk niveau geldt van Hulten en Hans Logtens. ning van de opkomst, maar niet bij de bepa- sinds enkele jaren dat bij twee of meer kandida- ling van uitslag. ten voor het lijsttrekkerschap of het partijvoor- Leden kunnen bij deze raadpleging tot 31 okto- zitterschap er een ledenraadpleging moet wor- ber hun stem uitbrengen. Per sms, telefoon, per Bij de eerste telling van de stemmen wordt den gehouden. Op provinciaal of gemeentelijk post – voor wie schriftelijk stemt: het stembiljet alleen naar uw eerste voorkeur gekeken! Als niveau beslissen de gewesten en afdelingen zelf moet dus op 31 oktober bij de partij binnen zijn – er na de telling van de stemming een kandi- van tevoren of zij bij twee of meer kandidaten én natuurlijk via PvdA.nl > Mijn PvdA. In het daat is die de helft van de stemmen plus één voor het lijsttrekkerschap een ledenraadpleging stembiljet staat precies hoe u dat moet doen. heeft, dan is die kandidaat gekozen. In dat houden, of dat de lijsttrekker via de klassieke geval doet het er dus niet toe wie u een 2, 3 of procedure van kandidaatstelling wordt aangewe- De verkiezing gebeurt volgens het alternative 4 hebt gegeven. zen. Dit najaar worden in 22 – meest grote – vote systeem (AV). Dat is een heel democratisch afdelingen de leden geraadpleegd over het loka- systeem dat ervoor zorgt dat wie uiteindelijk Als bij de eerste telling geen enkele kandidaat le lijsttrekkerschap. En alle leden mogen zich gekozen wordt, de steun heeft van de meerder- een meerderheid heeft, valt de kandidaat met uitspreken over wie de nieuwe landelijke partij- heid van de leden. Maar het wijkt af van gang- de minste ‘1e keus’ stemmen af. Vervolgens voorzitter moet worden. Het congres – en bij bare systemen en daarom is het belangrijk om worden de stemmen van mensen die op die lokale ledenraadplegingen de Ledenvergadering de gebruiksaanwijzing goed te lezen, zodat uw kandidaat hadden gestemd, verdeeld over de – dient de uitslag wel te bekrachtigen; alleen stem niet ongeldig wordt verklaard. AV werkt als overgebleven kandidaten, op basis van hun met tweederde meerderheid kan van de uitslag volgt: tweede keus. Als dan nog geen kandidaat een worden afgeweken. meerderheid heeft wordt dit proces herhaald, Op deze manier heeft een voorzitter of lijsttrek- Ieder lid rangschikt de kandidaten op volgor- net zolang totdat één kandidaat meer dan de ker vanzelf de grootst mogelijke steun binnen de de van voorkeur: 1, 2, 3, 4. Dus de kandidaat helft van de stemmen heeft. Dus, en dat is partij of afdeling. Motiverend voor de leden, en die u het liefst verkozen wil zien geeft u een 1, heel belangrijk: uw tweede keus wordt pas zeker ook motiverend voor de gekozene! Die en de minst favoriete kandidaat een 4. Een geteld als uw eerste keus is afgevallen! heeft dan werkelijk iets ‘waar’ te maken. En zo stem telt alleen mee voor de uitslag als alle hoort het ook. kandidaten gerangschikt zijn. Dus alleen uw

16 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 17

Anne Marie actueel Hoogland (38) studeerde Culturele Stu- dies, woont in Amsterdam en is stadsdeelvoorzitter Wat ga je anders doen binnen de PvdA? in Amsterdam Wester- ‘Als ik de nieuwe partijvoorzitter word, gaat er wel het een en ander ver- park. Hiervoor was zij anderen, maar op basis van de ingezette koers van Ruud Koole. Ik wil onder meer ondernemer doorgaan met het versterken van de dienstverlening aan afdelingen en gewesten. De samenwerking tussen regio’s en Kamerleden krijgt steeds en werkte ze voor de Evert meer gewicht, dat wil ik verder uitbouwen. Vermeer Stichting (EVS), Onze partij staat voor een belangrijke klus, met drie verkiezen voor de een PvdA-denktank. deur. De peilingen zien er gunstig uit. De inhoudelijke boodschap van de partij is goed. Deze moeten we gevraagd en ongevraagd uitdragen. Hoeveel dit rechtse kabinet ook bijdraagt aan de populariteit van onze partij, uiteindelijk zullen we de kiezers zelf moeten overtuigen!’ Welke (loopbaan)ervaring is het meest relevant voor de baan die je nu ambieert: het voorzitterschap van de PvdA? ? Waar ga je juist helemaal niets aan doen, ofwel, wat gaat er goed? ‘Op tal van plekken in de Partij van de Arbeid heb ik ervaringen opgedaan: ‘De partijgenoten in het land zijn uiterst gemotiveerd om continue op zoek bij de Jonge Socialisten, als staflid bij de EVS en in de afdeling Binnenstad te gaan naar wat er leeft bij de mensen. De Tweede-Kamerleden komen Amsterdam. Ik ben gemeenteraadslid in Amsterdam geweest en ben sinds met voorstellen die reële oplossingen zijn voor belangrijke problemen. Er is 2000 stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Westerpark. Met name door de afgelopen jaren hard gewerkt aan een beter alternatief voor ons land. deze functie ben ik verslingerd geraakt aan het politiek bestuurlijke werk. Dat is een uitstekend uitgangspunt voor de gemeenteraadsverkiezingen en In 2002 was ik lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen. We wonnen de opmars naar een regering met de Partij van de Arbeid als grootste de verkiezingen met tien beloften die nu voor 95 procent ingelost zijn. partij. Deze ervaring met het stellen van ambitieuze, maar haalbare doelen en Het gaat mij om vertrouwen, houvast en perspectief. Vertrouwen in de daar met alle betrokkenen hard aan werken, spreekt mij erg aan. Dit sluit overheid. Houvast voor mensen die het moeilijk hebben. Perspectief op aan op mijn stijl die mensen herkennen als energiek, resultaatgericht en daadkrachtige ingrepen. En daarvoor zit je bij de Partij van de Arbeid goed.’ collegiaal.’

Welke (loopbaan)ervaring is het meest relevant voor de baan die je nu ambieert: het voorzitterschap van de PvdA? ‘Als kind heb ik vier jaar in Afrika gewoond. De armoede en menselijke Michiel van Hulten ellende die ik daar heb gezien, is met geen pen te beschrijven. Het (36) is bestuurskundige. Hij bestrijden van onrecht en ongelijkheid is mijn belangrijkste drijfveer. is vice-voorzitter van Policy Het mag voor de kansen van een kind niet uitmaken of je in Afrika Network, een in Londen wordt geboren of in Nederland, in een villawijk of in een achterstands- gevestigde centrum-linkse buurt. Ik pleit voor een nieuw gelijkheidsoffensief: in Nederland, door als samenleving meer te investeren in de allerjongste jaren van een denktank, en zat van 1999 kind, en in de wereld, door nu eens echt werk te maken van armoede- tot 2004 in het Europees bestrijding en eerlijke handel. Dus wég met de subsidies voor rijke Parlement. Europese boeren.’ Wat wil je graag veranderen binnen de PvdA? ‘Dankzij het huidige bestuur staan we er als partij beter voor. Maar de luiken naar buiten moeten nog verder open. Er komen te weinig leden bij, en we raken er te veel kwijt. Mijn eerste baan was bij de FNV, waar ik verantwoordelijk was voor ledenwerving en ledenbe- houd. Uit die periode, maar ook uit eigen ervaring, weet ik dat als je Wat gaat er goed? nieuwe leden niet aan je bindt, ze ook zo weer weg zijn. Actief speu- ‘Zelfgenoegzaamheid vormt de grootste bedreiging. Dat hebben we ren naar nieuw talent (jong én oud!), meer werk maken van oplei- gezien in 2002. Er gaat nu heel veel goed, maar dat betekent niet ding en begeleiding, en de schat aan kennis en ervaring die binnen dat we nu niks meer hoeven doen! Ik ben onder de indruk van de de partij aanwezig is beter benutten: daar moet de nieuwe voorzitter inzet waarmee veel PvdA’ers na 2002 de draad weer hebben opge- mee aan de slag. Leden moeten meer te vertellen krijgen, te begin- pikt. Met de ‘Rood op straat’-acties laten we zien dat de PvdA er niet nen met stemrecht op het congres. Een lid, een stem. Nu zitten de alleen in verkiezingstijd is. Veel leden lopen zich de benen uit het lijf. afgevaardigden in de zaal, en lopen de overige leden door de wan- Onze volksvertegenwoordigers (op alle niveaus) gaan de wijken delgangen of blijven thuis. Natuurlijk moeten leden die zelf niet naar weer in. De beste tradities van het ‘wethouderssocialisme’ zijn in ere een congres willen of kunnen, een ander kunnen machtigen. Maar hersteld: praktische oplossingen aandragen voor grote maatschap- de meeste leden die ík tegenkom, willen actiever zelf meedoen.’ pelijke problemen. Daar kan de nog wat fletse, landelijke PvdA zijn voordeel mee doen.’

oktober 2005 ROOD 17 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 18

Kandidaten verkiezing partijvoorzitter

’Welke (loopbaan)ervaring is het meest relevant voor de baan die je nu ambieert: het voorzitterschap van de PvdA? ‘De meest ontroerende ervaring had ik als europarlementariër. Ik was Annemarie waarnemer bij de eerste echte verkiezingen in Zuid-Afrika. Ik zie nog die Goedmakers ( 57) jonge negerin voor me die een oude, blanke Afrikaner man hielp met het is van oorsprong bio- invullen van zijn stembiljet. Het belang van democratie kun je nauwelijks chemicus. Zij is lid geweest indringender ervaren. van het Europees Parlement Mijn ervaringen als afdelingssecretaris van de afdeling Zandvoort, maar ook bij de Rooie Vrouwen, laten zien dat je door gerichte actie mensen en was onder meer direc- actief kunt betrekken bij de politiek. In Zandvoort was onze ledenwinst gro- teur Duurzame energie bij ter dan gemiddeld. De televisie kwam óns debat over keuzes op het partij- Nuon. congres filmen. In de Rooie Vrouwen was ik onder meer verantwoordelijk voor de campagne om vrouwen te enthousiasmeren raads- of statenlid te worden. We hielpen vrouwen zelfvertrouwen te ontwikkelen, zodat ze de stap konden zetten om politiek actief te worden. Het was fantastisch te merken dat het ook werkte: het percentage vrouwelijke PvdA-volksvertegen- woordigers nam enorm toe in die tijd. Een ervaring van heel andere aard is de opdracht die ik kreeg toen ik als drie verkiezingen te winnen! Als partijvoorzitter wil ik zorgen dat de organi- directeur Duurzame energie bij Nuon kwam werken: zorg dat duurzame satie van de bijbehorende verkiezingscampagnes zeer professioneel is en energie een kernactiviteit wordt. Een prachtige kans om woorden uit onze onze uitstraling sprankelend. We moeten niet alleen meer mensen aan ons verkiezingsprogramma’s werkelijkheid te maken. Inmiddels zijn er veel binden als kiezer, maar ook als lid. En we moeten alle talenten die we in investeringen gedaan in duurzame energie en kunnen klanten kiezen voor huis hebben op een goede manier inschakelen. Onze volksvertegenwoordi- niet vervuilende elektriciteit en zo zelf verantwoordelijkheid nemen – de gers en bestuurders zijn ons visitekaartje!’ regering doet ’t niet – voor hun elektriciteitsgebruik.’ Wat gaat er goed? Wat wil je graag veranderen in de partij? ‘Ik wil op het fundament dat Ruud Koole inhoudelijk en wat betreft partijde- ‘Partijleden moeten weer trots worden op de partij. We moeten met elkaar mocratie gelegd heeft – beginselmanifest en ledenraadplegingen – voort- zorgen dat we de grootste politieke partij worden, want alleen op die bouwen. Ook de manier waarop hij en Wouter Bos verschillen van mening manier kunnen we onze idealen realiseren. Er vallen de komende twee jaar hebben opgelost, verdient navolging.’

academie. Hoewel, opgeleid als typograaf ben ik ook een bevoorrecht Hans Logtens mens. Typografen worden ook wel de aristocraten onder de werknemers genoemd en hebben een prominente rol gespeeld in de ontwikkeling van (55) is typograaf. Hij de sociaal-democratische beweging in Nederland. was onder meer voor- Door mijn ervaring in en met een grote organisatie durf ik de uitdaging van zitter van het het voorzitterschap aan te gaan. Mijn liefde voor het sociaal-democratisch Nederlands Verbond gedachtegoed kan ik hier het best in daadkracht uitdrukken. Vanuit mijn achtergrond voel ik mij hierin gesterkt door de uitspraak van professor van Huurders (NVH). Heertje: “De top weet niets, de werkvloer weet alles.” Ik wil bruggenbouwer en 'luisterend oor' zijn. Voor de leden, de politiek en de politici.’

Wat wil je graag veranderen binnen de PvdA ‘Er bestaat bij burgers nog slechts een heel marginaal gevoel voor de publie- ke zaak. Alles wat met de overheid te maken heeft, is doortrokken van een ongeloof, verdenking en wantrouwen. Er is een overheersend gevoel dat de macht vooral buiten het gezichtsveld van het individu wordt uitgeoefend. De politiek dreigt op alle niveaus – met haar te ver doorgeschoten regelge- ving – de democratie tot fossiel te maken. Zonder gevoelvolle en nauwkeuri- Welke (loopbaan)ervaring is het meest relevant voor de baan die je nu ge aandacht daarvoor heeft de politiek, en daarmee ook de sociaal-demo- ambieert: het voorzitterschap van de PvdA cratie, een blijvend groot probleem. Ik wil graag, samen met zo veel moge- ‘Tussen 1976 en 1987 heb ik als voorzitter van het NVH bestuurlijke erva- lijk PvdA’ers, een concreet antwoord vinden op dit probleem.’ ring opgedaan. In 1990 is het NVH samen met twee andere woonconsu- mentenorganisaties gefuseerd tot de Nederlandse Woonbond. In dit fusie- Waar gaat er goed? proces mocht ik een rol spelen als bruggenbouwer, onderhandelaar en ‘We moeten binnen de partij voorzichtig zijn met het al te plotseling over- werkgever. Sindsdien heb ik me door veranderingen in mijn beroepsleven hoop halen van allerlei dingen. Na de rapporten van Margreeth De Boer en en de studie van mijn opgroeiende kinderen enigszins terughoudend Hans Anderson is er onder de bezielende leiding van Ruud Koole een groot opgesteld bij het aangaan van openbare en landelijke bestuursfuncties.’ aantal nieuwe initiatieven ontplooid en veranderingen doorgevoerd. Laat ‘Ik heb moeten “leren denken zonder diploma”. Mijn gezin met drie deze, tezamen met de 'brandende kwesties' voldoende bediscussieerd blij- zonen, vele maatschappelijke activiteiten en mijn loopbaan, vormen mijn ven door partijleden en tot zorgvuldige afwegingen en besluiten leiden.’

18 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 19

Foto Hollandse Hoogte in memoriam WIM DUISENBERG 1935 - 2005

nze leraar Delfgaauw ver- toen hij de gulden revalueerde ten liet de Economische opzichte van de Duitse mark. Tot verba- faculteit in 1970. Hij werd zing van de financiële pers heb ik die opgevolgd door Wim revaluatie enige weken tevoren voor- Duisenberg. Op 21 juni speld. Niet alleen op grond van kennis O1971 hield Wim zijn oratie over het van zijn oratie, maar vooral omdat ik importeren van inflatie. Al eerder, zon- begreep dat Wim koers zou houden. dagavond 31 januari 1971, was hij met Achteraf is zijn tweede zin nog opmer- zijn vrouw Tineke bij ons in Naarden op kelijker. Als president van de Europese bezoek. In die dagen was er beroering Centrale Bank heeft hij precies aan dat in de Partij van de Arbeid. DS’70 was inzicht gestalte gegeven. opgericht met de jonge Drees als boeg- Kort na Wims oratie trad het kabinet- beeld. Nieuw Links duwde de sociaal- Biesheuvel aan, waarin DS’70 met Wim democratie in een andere richting en Drees en Mauk de Brauw een hoofdrol Joop den Uyl liep zich warm. Wij spra- speelde. Wim Duisenberg en ik hadden ken die avond uitvoerig over de politie- gedurende twee jaar vrijwel geen con- ke situatie. Inhoudelijk stonden wij tact, mede omdat ik mij bij DS’70 had dicht bij elkaar. We waren minder afke- Op 31 juli overleed Wim Duisenberg. Hij aangesloten. Niettemin herinner ik mij rig van de ondernemingsgewijze pro- was onder meer minister van Financiën zijn bezorgdheid over zijn dochter, die ductie dan de hoofdstroom van de Partij in het kabinet Den Uyl. Daarvoor werkte door een ongeluk in huis was getroffen. van de Arbeid en we deelden evenmin Tijdens zijn ministerschap spraken wij de verering voor de dictaturen achter hij aan de universiteit van Groningen, in over het zwarte circuit, waarvan hij toen het ijzeren gordijn. Wim koos ervoor Washington en aan de Universiteit van de betekenis onderschatte en over het binnen de Partij van de Arbeid te blij- structurele karakter van de werkloos- Amsterdam. Grote bekendheid verwierf ven, hoewel hij achter de financieel-eco- heid. Hij erkende de zinloosheid van de nomische denkbeelden van Drees Duisenberg als president van de extra bestedingen, mogelijk gemaakt stond. Zijn keuze berustte op het gevoel Nederlandsche en Europese Bank, waar door de extra aardgasbaten als gevolg en het vertrouwen de partij op de naar van de oliecrisis in 1973. ‘Maar politiek zijn oordeel verstandige koers te kun- hij een voorname rol speelde bij de moeten wij wat doen, Arnold,’ zei hij. nen houden. Het gevoel een standvasti- invoering van de euro. Vriend, collega- Eerst daarna verzette hij zich met suc- ge koers te varen ondanks verwarrende econoom en partijgenoot Arnold Heertje ces tegen de Keynesiaanse lijn van Joop tegenkrachten, heeft hem nooit verla- den Uyl. ten. Wij spraken die zondagavond niet kijkt terug op zijn leven. In het kader van de Pierson Stichting, alleen over politiek, doch ook over de waarvan hij voorzitter en ik lid was, kre- Economische faculteit, de macro-econo- gen wij intensiever contact. Hij ver- mie en samen met onze echtgenotes over onze kinderen. Hij bewonder- trouwde mij verscheidene laudatio’s toe. Het was zijn idee mij in 1997 te de de eerste drukken van Adam Smith, David Ricardo en Karl Marx. Zijn benoemen op de Pierson-leerstoel voor Geschiedenis van de sobere gesprekstoon, zijn bedachtzame betoogtrant en zijn ontspannen Economische Wetenschap. Hij was bij het afscheidscollege van de vriendelijkheid staan mij levendig voor de geest. Stiltes waren deel van Juridische faculteit in november 1999. het gesprek. Sindsdien is dat beeld tot zijn onverwachte overlijden behouden gebleven. DIERBARE UITINGEN VAN VERTROUWEN EN TROUW. Naar nu blijkt zijn in mijn exemplaar van zijn oratie, in strijd met mijn Toen enige jaren geleden enige opwinding ontstond op de valutamarkt gewoonte, veel strepen gezet. Ook bij zijn visionaire passage: ‘Wijziging over een antwoord van Wim tijdens een persconferentie, en Franse en van de wisselkoers is een machtig instrument dat, zolang wij het nog tot Engelse commentatoren om zijn aftreden vroegen, plaatste Het Parool onze beschikking hebben, mede in de overweging van beleidsalternatie- een stuk van mij. Kort hebben wij er vooraf over gesproken. Van zijn kant ven dient te worden betrokken. Ik meen dat wij, in ons streven naar de sober, bedachtzaam en ontspannen, met hier en daar een stilte. Zijn totstandkoming van een economische en monetaire unie in West- tweede echtgenote bracht deze interventie op de dag van zijn begrafenis Europa, ervoor moeten waken het instrument van de pariteitsaanpassing in herinnering. terzijde te schuiven, voordat hiertegenover gemeenschapsmaatregelen staan die waarborgen dat het vraagstuk van de simultane inflatie nu en in Ik zal Wim missen bij mijn afscheidscollege, als een man die ook in de de toekomst effectief zal worden aangepakt.’ Ruim twee jaar later voerde persoonlijke sfeer koers wist te houden. hij de eerste zin uit als minister van Financiën in het kabinet Den Uyl, Arnold Heertje

oktober 2005 ROOD 19 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 20

Bert Otten, wethouder in Hengelo ‘Het wethouderssocialisme

Arbeidsjurist Bert Otten (41) werd in 2002 de eerste Twentse wethouder ten we hier binnen de PvdA goed over nadenken. ‘van buiten’. Het afdelingsbestuur van de PvdA heeft hem gevraagd of hij Hoe gaat Hengelo om met gesubsidieerde arbeid, hoe doet Almelo het en Enschede? In lijsttrekker wil zijn bij de volgende verkiezingen. Bert Otten over zijn hoeverre moeten we intergemeentelijke afspra- eerste ambtsperiode en de plannen van de PvdA in Hengelo bij de ken maken?’ komende gemeenteraadsverkiezingen. MET DE STRAATVEGER OP STAP ‘In het begin werd ik getroffen door het vele ambtelijk overleg. Voor je het weet, word je er ie eerste dag als wethouder was één. Ik werd gevraagd voor de portefeuille Werk, volledig door in beslag genomen. Maar de stijl wonderlijk. Ik werkte tot dat Inkomen en Zorg. Personeelszaken heb ik er ook van Jan Hamming, wethouder in Tilburg, inspi- moment als adviseur bij GITP in bij. Dat lijkt niet zo belangrijk, maar is het wel. reert mij enorm. Hij is betrokken, naar buiten Nijmegen, reed door het hele land We proberen de organisatie meer dienstverle- gericht en voor iedereen bereikbaar gebleven. Ik en opeens werd Hengelo het werk- nend en de ambtenaren meer geïntegreerd te kom op vele plekken, vorige week nog ben ik met ‘Dterrein. Maar helemaal vreemd was de lokale laten werken. Dat gaat niet één twee drie, maar de straatveger van de stadsreiniging mee politiek me niet. Ik ben begonnen bij de Jonge het is wel de lijn.’ geweest. Zo iemand weet precies wat zich in de Socialisten, werd toen lid van het afdelingsbe- Wat ik zo van belang vind, is hoe we de lokale publieke ruimte afspeelt. stuur en was vervolgens vijf, zes jaar afdelings- investeringsstaat organiseren. Door de decentra- Ik wil weten hoe het zit, in het centrum, in de voorzitter. lisatie van het rijksbeleid moeten we niet alleen wijken. De wethouder in het duale bestel is geen Mijn wethouderschap begon onrustig met de investeren in het lokaal bestuur, maar ook in de reactief technocratisch bestuurder. Wethouders moord op Pim Fortuyn en de enorme schok van sociaal democratie. Wat betekent dit voor de moeten initiëren en in de samenleving staan. de daarop volgende verkiezingen voor de Tweede gemeenten? Moeten we ongelijkheid accepteren Het wethouderssocialisme verdient nieuw elan.’ Kamer. in de sociale zekerheid tussen naburige gemeen- De kabinetten Balkenende I en II hebben natuur- ten? Wat betekent het voor de wet op de GESUBSIDIEERDE ARBEID lijk bezuinigd. Daar moet je dan met creativiteit Maatschappelijke ondersteuning, voor inburge- ‘De Partij van de Arbeid wil in de komende perio- op reageren. De grote Wibaut, die ook moest ring, arbeidsmarktbeleid? de het vertrouwen van de burgers herstellen. We besturen onder rechtse regeringen, zei het zo Er is niets tegen decentralisatie van het beleid, hebben het sociale vangnet in Hengelo goed op mooi: “Aanpakken wat mogelijk is.” maar dit kabinet vergeet dat het dan ook de ins- orde; nu willen we de mensen nadrukkelijk active- Het college in Hengelo is een combinatie van trumenten van dat beleid moet decentraliseren. ren. Werk staat voorop; we hebben de opdracht CDA, PvdA en Groen Links. Het CDA en de PvdA Dat betekent dus dat er geld moet worden gege- om voorwaarden te scheppen om hier, na het ver- hebben twee wethouders, Groen Links heeft er ven aan de gemeenten. Maar los daarvan moe- lies van Stork, duizenden banen te creëren.

NOABERSCHAP TELT IN TWENTE

FC Twente heeft haar stadion in Enschede, maar traint aan de is, zijn we gaan praten.’ Kuipersdijk in Hengelo, vlak naast het Fanny Blankers Koen-atletieksta- Die contacten hebben geleid tot een heel bijzonder project waarbij niet dion en tegenover de wijk Berflo Es. Die wijk dateert uit de periode van alleen Hengelo financiert, maar ook het ministerie van VROM. De de wederopbouw en kent een grote sociale problematiek. FC Twente Universiteit Twente zal het project volgen en wetenschappelijk begelei- voelt zich maatschappelijk betrokken bij de samenleving en onlangs den, zodat andere voetbalverenigingen en wijken in andere steden heeft deze tweede Twentse voetbalclub (naar de stand op de ranglijst ervan kunnen leren. Het project richt zich op alle facetten van de van eind september 2005) de wijk geadopteerd. samenleving: beweging, inburgering, gezond eten, sociale samenhang De gemeente Hengelo en FC Twente tekenden een contract waarbij en dus ook veiligheid. Jongeren die hun school voortijdig verlaten, wor- werd afgesproken dat FC Twente gedurende drie jaar in een hele brede den bij FC Twente opgevangen; leerlingen van het vmbo krijgen stage- opzet betrokken raakt bij ontwikkelingen in de wijk. plaatsen; kinderen van de basisscholen krijgen sport en voetballessen Bert Otten: ‘In het begin van mijn wethouderschap mocht ik mee op van oud FC Twente-speler en huidige jeugdtrainer Boudewijn Pahlplatz werkbezoek naar Manchester en zag daar hoe Manchester City betrok- en er worden ouders bij betrokken. ‘Scoren in de wijk is nog maar net ken was bij allerlei activiteiten in de wijken rond het stadion. Bovendien begonnen, maar het kan een prachtig voorbeeld worden van maat- was New Labour van Tony Blair daarvan de motor. Dat vond ik inspire- schappelijke betrokkenheid van burgers, bedrijfsleven en overheid,’ rend en omdat FC Twente maatschappelijk een heel erg betrokken club meent Bert Otten.

20 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 21

Tekst Jan Schuurman Hess Foto Tessa Posthuma de Boer rood in de regio verdient nieuw elan’

‘De partij is geen Ik-partij; de PvdA is een Wij-partij’

Overigens ontkomen we er niet aan om voor een COMMERCIËLE CULTUUR aan te verdienen. Ik zie hoe mijn dochters wor- deel van de arbeidsmarkt de gesubsidieerde ‘Wat voor ons ook van belang wordt en moet den bedolven door de Jetix- en MTV-cultuur. Die arbeid opnieuw mogelijk te maken. Niet iedereen zijn, is de gemeenschapszin. Die hebben we commerciële cultuur is weerzinwekkend.’ kan maar leren leren. Mensen leren ook door te onder de druk van de individualisering tot op doen. In de tweede plaats zal de PvdA zich inzet- zekere hoogte uit het oog verloren. Daarmee TEAMSPIRIT ten voor de dienstbare overheid, die integraal hebben we een deel van onze beschaving verlo- ‘Als wethouder opereer je in een team en moet werkt. Ten derde moeten we de voorzieningen ren. Gemeenschapszin en sociaal democratie je anderen meenemen wanneer je iets wilt instandhouden voor de mensen die uit de boot zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat bereiken. Je moet collega’s en medewerkers de vallen, en ten slotte willen we het lokale bedrijfs- moeten we durven zeggen en stellen, en dat ruimte geven om tot hun recht te komen. Met leven meer betrekken bij de publieke zorgen. betekent dat je waarden en normen kunt stellen. die houding wil ik ook de campagne in, ik wil Daar ben ik al mee begonnen. Met de Rabobank Een voetbalvereniging bijvoorbeeld is geen kin- geen personalistische campagne. Ik moet wel hebben we afgesproken dat zij hun netwerk aan- deropvang. Je hebt als ouder daarvoor ook ver- de leiding nemen en geven, maar het gaat om spreken om werkervaringsplaatsen te vinden bij antwoordelijkheid. Ook verschrikkelijk is de ver- het team, om de hele ploeg en niet om de lijst- de bedrijven. Zonder die hulp lukt dat bijna niet. commercialisering van de samenleving; zelfs de trekker. De partij is geen Ik-partij; de PvdA, dat Dat is wonderlijk, maar blijkbaar werkt het zo.’ kleinste kinderen worden al bestookt om er geld is een Wij-partij.’

oktober 2005 ROOD 21 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 22

redactioneel Tekst Jan Schuurman Hess Illustratie CoverMechanics

‘Door centralisme wordt de band tussen volk en bestuur verzwakt’ PvdA overdenkt ‘Europa’

De discussienotitie van de werkgroep Koole- veel in technische details willen treden,’ zegt partijvoorzitter Ruud Koole in Duivesteijn over Europese samenwerking wordt een toelichting. ‘Dan beland je al gauw in een onmogelijke discussie. We moeten het eerst over de hoofdlijnen van onze visie op Europa hebben en dezer dagen gepubliceerd onder verantwoordelijkheid daar hoort bij dat kritisch moet gekeken worden naar kwesties waarmee van het partijbestuur en op verschillende niveaus en Europa zich wel en niet moet bemoeien.’ De partijvoorzitter benadrukt dat de PvdA vóór Europese samenwerking blijft, maar de vraag moet wel momenten besproken in de PvdA. Het congres in gesteld worden: hoeveel en welke samenwerking? december zal er geen beslissende uitspraak over doen; maar er wordt wel over het onderwerp TOELATINGSEISEN Het proces van uitbreiding van de Europese Unie wordt door de werkgroep gediscussieerd! ter discussie gesteld, terwijl aan het principe van de uitbreiding wordt vast- gehouden. Kandidaat-lidstaten moeten zich conformeren aan de Europese spelregels en aan alle toelatingseisen voldoen; de huidige lidstaten moeten Aanleiding om de ‘Europa werkgroep’ in te stellen was het zelf ook klaar zijn voor opname van nieuwe landen. Als daaraan voldaan is, gegeven dat het electoraat van de PvdA in meerderheid kan een land lid worden. tegenstemde, daar waar de partij juist vóór het grondwettelij- Dat geldt ook voor Turkije, ke verdrag campagne voerde. De Europese samenwerking is aldus de werkgroep Koole- echter, sinds het ontstaan van de Partij van de Arbeid na de Duivesteijn. Haar notitie ATweede Wereldoorlog, een rode draad in haar politiek geweest. Het is dan weerspiegelt overigens niet ook begrijpelijk dat de PvdA de tijd neemt zich over de aard en richting van noodzakelijkerwijs op elk haar Europese politiek te beraden. onderdeel de opvatting van alle werkgroepleden; de SUBSIDIARITEITSBEGINSEL notitie is uitdrukkelijk In de werkgroep, waarin voor- en tegenstanders van de Europese Grondwet bedoeld als een basis voor waren vertegenwoordigd, is flink gedebatteerd over de vraag hoever de verdere discussie in de Europese samenwerking op de Nederlandse samenleving zou moeten partij. ingrijpen. In principe geldt dat in Europa elk besluit genomen wordt op het De werkgroep meent ook niveau waar dat het beste kan gebeuren (subsidiariteitsbeginsel); in de dat ‘daar waar Europa de praktijk echter blijkt dat niet zo eenvoudig. Van dat gevaar was de PvdA autoriteit heeft om zelf zich al in 1947 bewust. Onder verantwoordelijkheid van het toenmalige beslissingen te nemen, het partijbestuur schreef de onlangs overleden Jhr. Marinus van der Goes van noodzakelijk is Europa radi- Naters: ‘Centraliseer niet te veel. Door centralisme wordt de band tussen caal te democratiseren.’ volk en bestuur verzwakt. Men voelt als dwang wat men uit de centrale Om de band tussen de hoofdstad krijgt opgelegd, men leeft niet mee met wat niet in eigen kring Haagse en Brusselse poli- geregeld wordt. Welnu, dan moet dit volk ook het onbeperkte, soevereine tiek te versterken meent de recht hebben om die vraagstukken de oplossing te geven die het zelf wil, werkgroep dat het ‘dubbel- volgens zijn eigen op democratische wijze tot uitdrukking gebrachte mandaat’ (een lid van de inzichten.’ Tweede of Eerste kamer wordt ook lid van het BORGEN VAN PUBLIEKE BELANGEN Europees parlement) een De economische en monetaire samenwerking in Europa heeft er echter toe optie is. Daarmee volgt de werkgroep de columnist Ronald Plassterk, die geleid dat gemeenschappelijke regels op alle denkbare facetten van de voorstander is van een terugkeer naar een situatie zoals die tot het begin samenleving zijn of worden uitgedokterd. Deze interne markt is een gege- van de jaren zeventig van de vorige eeuw bestond. Toen werd het dubbel- ven, zo lang een land deel blijft uitmaken van de Europese Unie. ‘Maar daar mandaat afgeschaft, niet alleen omdat de tijdsdruk te groot werd om zowel waar goede sociale voorzieningen door de Europese interne markt in het het een als het ander goed te kunnen doen, ook de toenemende inhoud, gedrang komen, moeten er grenzen aan die markt worden gesteld,’ aldus macht en betekenis van het Europees Parlement vereisten een permanente het rapport. Ook wordt in het rapport geschreven dat lidstaten kunnen vertegenwoordiging van rechtstreeks verkozen volksvertegenwoordigers in beslissen wat in eigen land tot de publieke of semi-publieke diensten wordt Brussel en Straatsburg. ‘Met deze discussienotitie hopen we,’ aldus PvdA gerekend. De Europese interne marktregels moeten hier ruimte laten voor voorzitter Ruud Koole, ‘met een consistent verhaal voor- en tegenstanders het borgen van publieke belangen door lidstaten. ‘Maar we hebben niet te van verdere Europese samenwerking te bereiken.’

22 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 23

Tekst Lianne Raap Foto Tessa Posthuma de Boer achtergrond

Voor de laatste keer in de huidige samenstelling kwam het Politiek Forum op zaterdag 24 september bijeen in Utrecht. Daags na Prinsjesdag was de tegenbegroting van de PvdA – de Beterbegroting – onderwerp van debat. Fractievoorzitter Wouter Bos en financieel woordvoerder Ferd Crone spraken met de forumleden over de gemaakte keuzes. Een verslag van de discussie. Ontmaskering van

de goed nieuwsshow Ruud Koole

aast veel lof voor de PvdA-plannen gelen nodig zijn. De sociaal-democratie moet het publiek. Ruud Koole blikte terug op de ont- in de Beterbegroting waren de ecologische grenzen durven te stellen aan de wikkeling van de PvdA als volkspartij, democrati- Politiek Forumleden natuurlijk ook groei: selectieve groei dus. sche ledenpartij en ideeënpartij: ‘De PvdA heeft, kritisch. Zo waren er vragen over met verschillende afgeronde of bijna afgeronde het invoeren van energiebelasting Over het algemeen was er instemming met het projecten, de bouwstenen voor het programma Nvoor de glastuinbouw. ‘Leidt dat niet tot banen- betoog van Tweede-Kamerlid Diederik Samson, voor de komende Tweede-Kamerverkiezingen.’ verlies?’ vroegen enkelen zich af. Ferd Crone ant- die stelde dat de PvdA moet ‘inzetten op het over- ‘Nu alleen nog verkiezingen, en die kunnen niet woordde dat het gaat om bedrijven die in feite bodig maken van kernenergie’. In de praktijk vroeg genoeg komen,’ zei Koole tot slot, ‘want een subsidie krijgen, die duurzaam gebruik van betekent dit: energie besparen, meer gebruik dit kabinet is arrogant. Het is blind voor de zor- energie tegenwerkt. 'Het is vreemd als die bedrij- maken van duurzame energie en CO2-opslag. gen van de mensen en is op een verkeerde ven alleen met een energiesubsidie kunnen over- Ook pleitten de forumleden voor een sterke over- manier daadkrachtig, want het gooit van alles leven. Maar we kijken wel goed naar een gelijk heid die maatregelen voor het besparen van ener- overhoop zonder perspectief te bieden op eerlij- speelveld met het buitenland en we helpen ze gie en het investeren in duurzaamheid kan ke resultaten. Het voert een machopolitiek zon- met een energiebesparingsubsidie en loonkos- afdwingen. De discussie op het Politiek Forum der ballen en moet zo spoedig mogelijk weg.’ tenverlaging.’ Al met al was de Beterbegroting was een eerste discussie over principiële keuzes Koole kreeg na zijn toespraak een staande ovatie volgens een forumlid een ‘stukbeterbegroting’. in het energiebeleid. De werkgroep Sociaal- van het Politiek Forum dat de partijvoorzitter zo democratisch Energie Beleid (SEB) van de Wiardi bedankte voor zijn werk voor de partij. Fractievoorzitter Wouter Bos blikte terug op de Beckman Stichting organiseert binnenkort een Algemeen Politieke Beschouwingen. Volgens Bos aantal workshops over specifieke onderwerpen. Belangstelling voor het Politiek Forum? Dan kunt is het gelukt om te schetsen waar de PvdA voor u zich aan het einde van dit jaar verkiesbaar stel- staat en ‘de goed nieuwsshow van het kabinet te Het was ook het laatste Politiek Forum onder len via uw gewest of via een van de 25 grootste ontmaskeren’. Tegelijkertijd gaf Bos zich reken- partijvoorzitterschap van Ruud Koole. De vier afdelingen. Ook kunt u zich rechtstreeks verkies- schap van het feit dat dat natuurlijk maar een kandidaat-partijvoorzitters die de strijd aangaan baar stellen op basis van een thematisch onder- schrale troost is voor mensen – denk aan de om hem in december op te volgen, presenteer- werp. minima – die er volgend jaar gewoon keihard op den zich aan de leden van het Politiek Forum en In de volgende Rood volgt meer informatie. achteruitgaan.

Het Politiek Forum sprak ook over Klimaat en HET POLITIEK FORUM Energie. Het onderwerp werd ingeleid door Dick Kroon – hoogleraar Mariene Geologie aan de Vrije Universiteit – die de noodzaak van ambiti- Voor de discussie en meningsvorming binnen de partij is in 2001 het Politiek Forum euze maatregelen schetste. Volgens Kroon is de ingesteld. Het forum bestaat uit 95 leden en discussieert over politieke kwesties, functioneert stijging van de temperatuur en de zeespiegel het als arena voor debat en verbindt politici en leden uit verschillende lagen van de partij. Het gevolg van het verstoken van fossiele brandstof- Politiek Forum spreekt met het landelijke bestuur over de agenda van de partij. De Eerste- en fen en heeft dat enorme consequenties voor Tweede-Kamerleden van de PvdA en de Europarlementariërs leggen er verantwoording af Nederland. Het Politiek Forum benadrukte dat over het gevoerde beleid. Het Politiek Forum kan zwaarwegende adviezen uitbrengen aan het het de taak van de PvdA is om achter moeilijke, bestuur, het partijcongres, de Kamerfracties en aan de Eurodelegatie. Het is hiermee een maar noodzakelijke maatregelen te gaan staan belangrijke factor in de politieke besluitvorming in de partij. en te blijven vertellen waarom dergelijke maatre-

oktober 2005 ROOD 23 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 24

Landbouwsubsidies onder druk Tekst Jan Schuurman Hess Foto’s Hollandse Hoogte Subsidies: veel geld voor weinig boeren Het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij heeft na een Het met EU-subsidies dumpen van pro- interventie van de Evert Vermeer Stichting, een PvdA-denktank, ductieoverschotten in de derde wereld gaat niet alleen in tegen afspraken over besloten voor het eerst inzicht te geven aan wie Europese vrije (lees ongesubsidieerde) wereldhan- landbouwsubsidies worden toegekend. Tot nu toe werd alleen del, maar druist ook in tegen de praktijk van eerlijke concurrentie. Kleine boeren bekendgemaakt hoeveel de verschillende sectoren kregen. in de derde wereld kunnen niet op tegen de Europese grootmacht; de lokale markt wordt door gesubsidieerde overschotten e Europese landbouwsubsi- deerd en zich gerealiseerd dat grootscha- voortdurend gefrustreerd. dies staan onder toene- lige landbouw in Europa noodzakelijk Een tweede aspect van de landbouwsec- mende druk. Van verschil- zou worden. Mansholt had daarvoor tor is de industrialisatie ervan en de lende kanten, Tony Blair twee motieven; allereerst was de armoe- wereldmonopolies die enkele bedrijven voorop, wordt aangedron- de op de kleine Nederlandse en Europese zich hebben toegeëigend. Bijvoorbeeld in Dgen om het Europees landbouwbeleid landbouwbedrijven zo schrijnend dat er de suiker, waar Coca Cola bepaalt wat de ingrijpend te hervormen. ‘Die hervor- om sociale redenen iets moest gebeuren. wereldprijs is. In de aardappelsector ming is heel goed,’ zegt Harm Evert In de tweede plaats moest schaalvergro- bepalen vier tot vijf, veelal Amerikaanse Waalkens, biologisch boer in Finster- ting plaatsvinden om de concurrentie bedrijven, de wereldhandel en productie. wolde en woordvoerder Landbouwzaken met de grote bedrijven in de Verenigde Het platteland wordt in die zin werkelijk van de PvdA in de Tweede Kamer, ‘maar Staten en Canada aan te kunnen. gegijzeld door multinationals. we moeten dan wel aangeven wat de Mansholt beoogde met zijn uitgebreide nieuwe doelstellingen zijn voor en met subsidies de productie te verhogen en de VAN PRODUCTIE- NAAR het platteland. Er ligt daar, net zo goed boeren een bestaansminimum te garan- INKOMENSSTEUN als in de steden, een sociale problema- deren. Een praktisch gevolg van deze Begin jaren negentig is Europa begonnen tiek en niet alleen in Nederland, maar politieke keuzes was de enorme positieve met het hervormen van het landbouwbe- ook in andere delen van Europa.’ stimulans voor de Europese samenwer- leid. Het zwaartepunt verschoof van pro- king die er van het gemeenschappelijk ductie- naar inkomenssteun. Sector voor GROOTSCHALIGE LANDBOUW landbeleid uitging. Ook het nadeel werd sector wordt de productie omlaag Het was Sicco Mansholt, boer, Groninger al gauw zichtbaar: een overproductie die gebracht, er liggen nu bijvoorbeeld plan- en voor alles sociaal democraat, die het zijn weerga niet kende, een gedeeltelijke nen om de suikersector te reorganiseren. huidige Europese landbouwbeleid ont- dumping van goederen in ontwikkelings- Maar de veranderingen gaan langzaam, wikkelde. Voor de oorlog had hij de land- landen en een ernstige verstoring van het en vaak niet ver genoeg. bouwsector in de Verenigde Staten bestu- milieu. Tegen deze achtergrond is het niet ver- wonderlijk dat organisaties in heel Europa in een gecoördineerde actie heb- ben aangedrongen op openbaarheid van HET BEDRIJF VAN HARM EVERT WAALKENS subsidies in de landbouwsector. Het is Harm Evert Waalkens is biologisch boer en volksvertegenwoordiger uit Finsterwolde, in het gebleken dat 80 procent van de 43 mil- Noordoosten van Groningen, het land waar ook zijn legendarische voorganger Sicco Mansholt van- jard Europese landbouwsubsidies daan kwam. Het bedrijf van Waalkens, dat geleid wordt door een bedrijfsleider, ontving net zoals het terechtkomt bij de 20 procent rijkste boe- bedrijf van landbouwminister Cees Veerman, subsidies uit Brussel. Waalkens heeft er geen moeite ren(bedrijven). mee die gegevens bekend te maken. Met het bedrag van bijna € 50.000,- subsidie houdt hij zijn In Nederland, waar het gaat om een bedrijf van 100 vleeskoeien en 150 melkkoeien draaiende. De manier waarop Waalkens boert verschilt bedrag van 1.3 miljard euro, heeft de van zijn collega’s in de streek. Een eeuwenoude dijk die op zijn land ligt, zou bij een ruilverkaveling Evert Vermeer Stichting (EVS) deze actie worden gesaneerd. Waalkens heeft zich tegen die kaalslag met succes verweerd. ‘Ik heb die oude dijk op touw gezet. Via een procedure van de gehandhaafd. Bij mijn buren is de dijk afgegraven. En dat is jammer, het is een verarming van het wet op de openbaarheid van bestuur landschap. Landschapsbeheer heeft zin en betekenis.’. werd de Nederlandse regering gedwon- gen tot het bekendmaken van individuele

24 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 25

achtergrond

Ook het platteland, en niet alleen de steden, heeft te maken met sociale problemen

subsidiegegevens. Dat heeft tot veel publiciteit geleid; zo werd al bekend hoe- veel subsidie de bedrijven van minister van Landbouw, Cees Veerman, in de afge- lopen jaren hebben ontvangen. De minis- ter van Landbouw heeft toegezegd de gegevens over de landbouwsubsidies bin- nenkort vrij te geven. Yannick Du Pont, campagnecoördinator bij de EVS: ‘Nu kunnen we eindelijk con- troleren of het grootste deel van de land- bouwmiddelen naar een kleine groep van grootgrondbezitters en bedrijven gaat.’ De EVS wil met haar bondgenoten in Europa aantonen welke boerenbedrijven in de rijkste regio’s de meeste subsidies opstrijken, en dat de consumenten veel te veel betalen voor producten. ‘Het gaat,’ zegt Dupont, ‘EVS er niet om in- dividuele boeren in een kwaad daglicht ‘Het gaat de Evert Vermeer Stichting er niet te zetten, maar om het systeem aan te pakken.’ om individuele boeren in een kwaad daglicht DRASTISCHE HERVORMING te zetten, maar om het systeem aan te pakken’ De Europese landbouwsubsidies zullen evenwel niet zomaar verdwijnen. De financiële afspraken over het landbouw- op het Europese platteland bestaan. De bepaalde landschappen in stand willen beleid gelden tot 2013, na een overeen- marges voor de regeringsleiders in Berlijn houden, groene functies moeten worden komst tussen de Franse president en Parijs, in Madrid en Londen zijn dan beheerd. Zo kunnen publieke doelen Jacques Chirac en de Duitse bondskanse- ook niet zo groot. Bovendien is de econo- worden verbonden aan de belangen van lier Gerhard Schröder. De vermoedelijke mische en maatschappelijke verloedering de regio’s. Daarnaast moeten we in opvolgster van Schröder, de christen- van het platteland in Europa een bron essentie ook naar een duurzame, gezon- democratische Angela Merkel, heeft al van grote sociale zorg. de landbouwsector. Daar zou het debat in aangekondigd die afspraken te zullen Harm Evert Waalkens, landbouw-woord- de PvdA over moeten gaan. De sociale nakomen. Maar daar staat tegenover dat voerder van de Tweede-Kamerfractie, is cohesie op het platteland, waar in de Engelse premier Tony Blair op zijn overtuigd van de noodzaak dat de land- Nederland toch zes miljoen mensen beurt een hervorming van het landbouw- bouwpolitiek moet worden hervormd, al wonen en werken, is een wezenlijke beleid wil doorvoeren, omdat hij conces- was het maar om de boeren in de ontwik- factor.’ sies wil voor een eventuele herziening kelingslanden kansen te geven en het Waalkens kijkt ook voorbij de landsgren- van de Britse bijdrage aan de Europese Europese platteland te versterken. Maar zen. ‘In Roemenië bijvoorbeeld zie je de begroting. tegelijkertijd vindt hij dat er nadrukkelijk sociale problematiek op het platteland, Een drastische hervorming van het nieuwe doelen moeten worden gesteld, waar grote staatsbedrijven zijn ontman- gemeenschappelijke landbouwbeleid zal die de leefbaarheid op het platteland een teld en mensen op de kleinste lapjes ongetwijfeld op enig moment totstandko- duurzaam karakter geven. Waalkens: ‘We grond moeten overleven. Daar moeten men, maar wat er dan gebeuren moet moeten besluiten wat we belangrijk vin- we in de partij en in Europees verband met het platteland in Europa is een ande- den op het Europees platteland en dan ook een antwoord op geven. Wij mogen re vraag. Een ieder met enig historisch vaststellen wat ervoor nodig is om dat te hen niet aan hun lot overlaten.’ besef weet welke behoudende krachten bereiken. We kunnen besluiten dat we

oktober 2005 ROOD 25 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 26

interview Tekst Michiel Reijnen Foto’s Hollandse Hoogte Een herkenbaar aanbod op herkenbare zenders

Jongeren, allochtonen en laag opgeleiden lopen massaal weg bij de versnipperde publieke omroep. Ook het huidige stelsel van de omroepverenigingen is achterhaald. In het voorjaar presenteerde staatssecretaris Medy van der Laan daarom haar plannen voor een verbeterde publieke omroep. Wat vindt de PvdA van haar plannen? Rood sprak met Martijn van Dam (27), PvdA Tweede-Kamerlid en woordvoerder Mediabeleid.

e plannen waren nauwelijks gepresenteerd, of er ontstond door de overheid wordt benoemd. Zo ontstaat er een omroep waarbij de grote ophef over het verdwijnen van de NPS. staatsinvloed groter is dan ooit. Het principe dat de publieke omroep van ‘Ik hecht niet per se aan de NPS als organisatie. Als enige de samenleving is en niet van de overheid, verdwijnt.’ omroep zonder leden is de NPS opgericht om de gaten in Geen vrolijk toekomstbeeld voor de Nederlandse televisiekijker. het publieke bestel op te vullen, bijvoorbeeld op het gebied ‘In 2007 zijn de verkiezingen en dit plan moet in 2008 ingevoerd worden. Dvan kunst en cultuur en televisie voor en door minderheden. Ook moet je Het plan is een drama voor de publieke omroep en voor de coalitiepartij- ruimte laten voor samenwerkingsprogramma’s zoals Nova en Buitenhof. en is het ook geen ideaal model, dus kun je er donder op zeggen dat dit Als dat op een andere manier is te regelen, is dat ook prima. In het plan thema bij de verkiezingen terugkomt.’ wordt echter niks geregeld. Kunstprogramma’s komen in de knel en ’Wat wordt de inzet van de PvdA? Nova gaat verdwijnen. ‘Het is cruciaal dat alle groepen uit de samenleving worden betrokken bij De coalitiepartijen hebben de verdenking op zich geladen dat ze met het de maatschappij. Dat kan alleen als de publieke omroep niet versnipperd opheffen van de NPS Nova bewust de nek willen omdraaien. De fractie- is, maar een herkenbaar aanbod op herkenbare zenders heeft. Het huidi- voorzitters hebben gedetailleerde afspraken gemaakt die het voortbe- ge model met omroepverenigingen is achterhaald, maar het uitgangs- staan van Nova onmogelijk maken, dat is natuurlijk absurd!’ punt moet blijven dat onze publieke omroep gevormd wordt door onaf- Bereikt van der Laan, los van deze ophef, met haar plannen wel het hankelijke organisaties met een eigen geluid. Dat is de meerwaarde van gewenste doel, namelijk een publieke omroep die aantrekkelijk is voor het Nederlandse model. iedereen, dus ook voor jongeren? Het geld moet niet meer op basis van de ledenaantallen uitgesmeerd ‘Het bedrag dat omroepen krijgen voor opinie en debat, is afhankelijk worden over twintig omroepen, maar op basis van doelgroepen en taken- van het relatieve aandeel van de leden van die omroep ten opzichte van pakketten rechtstreeks toebedeeld worden aan de zenders. Deze worden het totaal aantal leden. Als één omroep leden werft, moeten de anderen bestuurd door een hoofdredactie of een fusieomroep. Zij moeten ervoor dat dus ook. Zo ontstaat een enorme concurrentiestrijd om leden. In de zorgen dat ze de doelgroepen van de zender daadwerkelijk bereiken. opinie- en debatprogramma’s denken de omroepen niet meer aan het Alleen dan blijft de publieke omroep niet alleen van iedereen, maar ook grotere geheel. Ze willen – begrijpelijk – vooral zichzelf profileren. voor iedereen! Hierdoor ontstaan gefragmenteerde zenders en raken de kijkers het Hoe houd je jongeren bij de publieke omroep? spoor bijster. Jongeren raak je kwijt: die betalen geen € 24,- per jaar voor ‘Van der Laan brengt een strikte scheiding aan tussen drie functies: een lidmaatschap en kijken niet naar al die identiteitsprogramma’s van nieuws en sport, opinie en debat en cultuur en educatie. Iedereen in omroepen die weer terug moeten naar de tijd van de verzuiling! medialand is het er echter over eens dat de grenzen tussen die functies Bovendien wordt het deel waarin kunst en cultuur wordt aangeboden, vervagen. Kijk bijvoorbeeld naar NSE, het programma van Talpa waar vrijwel volledig uit reclame-inkomsten bekostigd. Omroepverenigingen nieuws, sport en entertainment door elkaar lopen. Als je jongeren of moeten dus denken aan kijkcijfers en brengen programma’s niet meer lager opgeleiden aan wilt blijven spreken, moet je bereid zijn over de vanuit een ideaal of goed idee. Wanneer jongeren worden bereikt, zal het grenzen van genres heen te stappen. En misschien is het idee van een daarom vooral met wat populairdere en plattere programma’s gebeuren. jongerenzender bij de publieke omroep wel helemaal niet zo slecht. De publieke moraal dreigt daarmee de publieke omroep te verlaten.’ Ook het vergroten van de macht van de Raad van Bestuur lijkt niet aan Inmiddels heeft Martijn van Dam samen met de Wiardi Beckman Stichting het instandhouden van deze moraal bij te dragen. de PvdA-plannen voor de Publieke Omroep gepresenteerd. U kunt ze vinden ‘Deze Raad van Bestuur bepaalt voor het grootste gedeelte wat kijkers te op de website: www.pvda.nl > service > bibliotheek zien krijgen en valt rechtstreeks onder de Raad van Toezicht die weer

26 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 27

Tekst Justus Cooiman Illustratie CoverMechanics binnenkort

Binnenkort behandelt een maatschappelijk onderwerp, een wetsvoorstel of vergevorderd plan waar veel mensen binnen afzienbare tijd mee te maken krijgen. In dit nummer een vooruitblik op het PvdA-congres dat vrijdag 9 en zaterdag 10 december wordt gehouden in de Utrechtse Jaarbeurs. En de nieuwe voorzitter is...

p de agenda van het zen, ook daar hebben zich meer kandi- dit najaar gepubliceerd worden: over congres van de PvdA daten voor gemeld dan er plaatsen wonen, nationale en internationale vei- staan actuele thema’s, vacant zijn. Spannend dus! ligheid, de toekomst van de sociale inhoudelijke onderwer- zekerheid én de publieke sector. Tevens pen en de verkiezing van Naast de verkiezingen voor de nieuwe zal er worden gedebatteerd over Europa, Ohet partijbestuur. En in een bruisend voorzitter en het partijbestuur worden er waarover een speciale werkgroep een wandelgangenprogramma is er veel resoluties behandeld. Een resolutie is discussienota heeft opgesteld naar aan- aandacht voor de komende verkiezingen een voorstel van het partijbestuur; een leiding van de uitslag van het referen- van de gemeenteraad. concept dat aan het congres wordt voor- dum over de Europese grondwet. Deze gelegd. Een aantal projectgroepen heeft rapporten en notities alsmede partij- Tijdens dit congres wordt de nieuwe zich de afgelopen tijd in bepaalde the- discussies dienen als bouwstenen voor voorzitter van de partij gekozen. ma’s verdiept en er rapporten over het verkiezingsprogramma van 2007. Inmiddels hebben zich vier mensen kan- gepubliceerd: ‘Zorg voor een gezond didaat gesteld om Ruud Koole op te vol- leven’ en ‘De leidende burger’. Het con- Het belooft een rijk gevuld congres te gen (zie elders in dit nummer). Alle gres zal laten weten in hoeverre zij het worden, waarbij op veel belangstelling leden kunnen tot 31 oktober via sms, e- eens is met de inhoud van de rapporten wordt gehoopt. mail of per brief hun stem uit brengen en waar wijzigingen gewenst zijn. op een van de kandidaten. De uitslag Daarover wordt met het partijbestuur Start Zoek Contact van de stemming wordt vervolgens gediscussieerd alvorens er een besluit voorgelegd aan het congres, dat daar wordt genomen. Meer informatie is te vinden op alleen met ten minste tweederde meer- Tevens vinden er niet-besluitvormende derheid vanaf kan wijken. Hiernaast discussies plaats over een viertal rap- onze website: www.pvda.nl wordt er een nieuw partijbestuur geko- porten van andere projectgroepen, die

oktober 2005 ROOD 27 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 28

Op weg naar de Keer Het Tij demonstratie Tekst Maarten Griethuysen Foto’s De Beeldredaktie Een ouderwets linkse bijeenkomst

Op zaterdag 24 September vond er een grote demonstratie plaats op het Binnenhof in Den Haag. De demonstratie, een initiatief van Keer Het Tij, keerde zich tegen het rechtse beleid van het kabinet Balkenende. Rood volgde Guido Reehuis, Noud Schaper, en Marnix Janssen uit Maastricht. Drie uur heen met de trein, en drie uur terug. Ze gaven er hun vrije zaterdag voor op: ‘Wat is nou belangrijker, voetbal of de staat van het land?’

‘aterdagochtend kwart voorzitters van de Jonge Socialisten in eens een treinkaartje naar de demonstra- voor negen in een bewolkt Maastricht. Tot hun ergernis zijn er niet tie kan veroorloven.’ Zuid-Limburg. Voor het meer JS’ers. Alledrie zijn ze student in station van Maastricht Maastricht. Ze hebben verschillende rede- NERVEUS CDA staat een groepje van acht nen om te gaan demonstreren. Voor Nog voor iedereen is ingestapt komen de man te wachten op de fotograaf voor dit Noud is het de miljoenennota. Hij vindt spandoeken, T-shirts, en buttons tevoor- Zartikel. De PvdA Maastricht stuurt een het belachelijk dat de rijkste inwoners van schijn. De proviand komt uit de rugzak. afvaardiging naar Den Haag om te gaan Nederland er in koopkracht 5 procent op Zoals een goed Limburger betaamt heeft demonstreren tegen het kabinetsbeleid. vooruitgaan, terwijl de minima er niks bij Noud baguettes met brie mee. De speciale herfsttour korting voor de krijgen. Marnix is vooral kwaad dat de Onderweg gaat het gesprek over de 1ste klas blijkt goedkoper dan een 2e klas regeringspartijen zo koppig doorgaan gemeenteraadsverkiezingen. Naast Guido kaartje. Een van mijn mede-demonstran- met hun beleid, terwijl de bevolking zo gaat ook Marnix zich verkiesbaar stellen ten lacht: ‘Op kosten van de regering 1ste massaal tegen is. Een andere Keer Het in Maastricht. In zijn presentatie voor de klas naar de demonstratie.’ De stemming Tij-demonstrant, Marcel, sluit zich aan bij kandidaatstellingscommissie ging het zit erin. het gesprek. Hij gaat demonstreren tegen hem om de braindrain in Zuid-Limburg. Nog voor iedereen Vlak voor de trein vertrekt voegen zich de versoepelde ontslagregeling. Ook Studenten die nu afstuderen in is ingestapt, komen nog drie PvdA’ers bij het groepje. Guido maakt hij zich zorgen over het nieuwe Maastricht zijn min of meer gedwongen de spandoeken (23) is gemeenteraadslid in Maastricht. zorgverzekeringsstelsel. ‘En het leven is al om naar de randstad te verhuizen voor tevoorschijn. Marnix (18) en Noud (18) zijn de duo- zo duur. Ik ken een gezin dat zich niet werk. Volgens hem willen veel studenten het liefst in Maastricht blijven. Maar ja, zonder werk… Guido verheugt zich enorm op de cam- pagne. Volgens hem begint het CDA ner- veus te worden. En dat wil wat zeggen, beneden de rivieren! Het kabinet doet het slecht in de peilingen en CDA-raadsleden leveren, naar voorbeeld van hun eigen CDA-burgemeester Gerd Leers, openlijk kritiek op hun partij in Den Haag. Ook bij de VVD worden de scheurtjes zichtbaar, vertelt Guido tevreden. Vooral de beslis- sing van het kabinet om de Onroerend Zaak Belasting deels af te schaffen – de gemeenten lopen hierdoor veel belasting- inkomen mis – lijkt slecht te vallen bij de VVD in Maastricht. Ondanks het feit dat dit plan mede-geïnitieerd is door de VVD in het kabinet! # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 29

reportage

ORKAAN RITA VERDONK Kamerleden luisteren ze niet, maar om terug. Ze hebben nog een lange treinreis De Jonge Socialisten Onderweg naar Den Haag klaart het weer het volk kunnen ze niet heen.’ voor de boeg en hebben op het station links in de coupé: op. Als de trein Den Haag Centraal afgesproken met de andere Keer Het Tij- v.l.n.r. Marnix Station binnenrijdt, staat Johannes van OMSINGEL HET KABINET demonstranten uit Maastricht. Onderweg Janssen, Noud Eijk van de JS in Den Haag ons op te Vergeleken met de massale demonstratie gaat het gesprek over de Tweede- Schaper, Guido wachten met een grote stapel Rode in Amsterdam van oktober vorig jaar, is de Kamerverkiezingen van 2007. Noud en Reehuis, Maarten Kranten! Of we die willen uitdelen voor de sfeer nu minder gespannen. Misschien Marnix hopen dat als de PvdA de verkie- van Griethuysen demonstratie. Veel mensen op het station omdat veel demonstranten zich gesterkt zingen wint, Job Cohen minister-presi- zijn onderweg naar de demonstratie en voelen nu het kabinet zoveel grond verliest dent wordt. Noud: ‘Als je Amsterdam nemen de PvdA-krant graag aan. Guido in de peilingen. 85 Procent van de bevol- kunt besturen, dan kun je Nederland ook discussieert met een oudere man over de king is het, net als de demonstranten, niet besturen. Job for president!’ Maar voor het plannen van de PvdA om de hypotheek- eens met het kabinetsbeleid. Ook zover is, komen eerst de gemeenteraads- renteaftrek deels af te schaffen. Samsom benadrukt dit feit: ‘Wij staan hier verkiezingen. Guido heeft er vertrouwen Om één uur lopen we naar de manifesta- niet alleen met duizenden op dit plein, wij in: ‘Als het aan mij ligt worden het PvdA- tie op Het Plein bij het Binnenhof. Het staan met miljoenen in het hele land.’ verkiezingen.’ staat er vol demonstranten, van milieuac- De geplande omsingeling van het Het landschap wordt groener en het plat- tivisten tot huurderbelangenorganisaties. Binnenhof verloopt soepel. Bij de PvdA- te land heuvelachtig. In de trein hoor je Iedereen heeft zo z’n reden om vandaag stand is het druk. Het promotiemateriaal steeds meer zuidelijke tongval. Na drie de straat op te gaan. Er zijn ook veel men- gaat er snel doorheen. Twee vrouwen uur komt de trein in Maastricht aan. Paul sen komen demonstreren tegen het asiel- komen nog snel een PvdA-flyer halen om Rutten van Keer het Tij is blij weer thuis te beleid van ‘Orkaan Rita’ Verdonk. ‘Een aan hun Groenlinks-ballon te binden. ‘Wij zijn: ‘Hier in Maastricht lijkt Balkenende ouderwets linkse bijeenkomst,’ lacht een stellen ons eigen kabinet samen,’ zeggen een stuk verder weg.’ man. ze lachend. Op het podium wordt gedreven uitge- De Maastrichtse PvdA’ers moeten weer haald naar het kabinet. Door Greenpeace, de SP, Groenlinks en schrijfster Marion Bloem. Ook PvdA Tweede-Kamerlid Diederik Samsom spreekt de menigte toe. ‘Wij staan niet alleen met duizenden op dit Hij vraagt de demonstranten om de hoop vooral niet op te geven maar om te blijven plein, maar met miljoenen in het hele land’ demonstreren. ‘Naar ons Tweede-

oktober 2005 ROOD 29 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 30

agenda Uitgesproken

Oktober Je zult maar een baas hebben, die je 20 Krachttour 05, debattenreeks over de publiekelijk beschimpt. Dat is waar millenniumdoelen, Nijmegen menig ambtenaar over kan meepraten. 20 Regiobijeenkomst kandidaat- Veel politici vinden het plezierig op RLedenblad oodvan de Partij van de Arbeid voorzitters, Amersfoort ambtenaren af te geven, als er iets ver- keerd is gegaan of als er verkiezingen 2e jaargang • nummer 6 • oktober 2005 24 Discussieavond Wet Maatschappelijke Ondersteuning, Goes voor de deur staan. Hoe minder ambte- naren hoe beter, alsof het om een moei- 25 Regiobijeenkomst kandidaat- lijk te beheersen virus gaat. Ronald Colofon voorzitters, Roermond Reagan verwoordde dit gevoel al in de Rood is het positief/kritische ledenblad van 26 Regiobijeenkomst kandidaat- de Partij van de Arbeid waarin leden van de jaren tachtig: ‘De overheid is niet de voorzitters, Rotterdam partij centraal staan. Leden worden van harte oplossing, maar het probleem.’ 27 OpPositiedebat over uitgenodigd te reageren op de inhoud van Jacques Wallage citeert Reagan in zijn Rood en de redactie van ideeën, suggesties terrorismebestrijding, Den Haag boek Lang Leve de Ambtenaar!, waarin of kopij te voorzien. Rood verschijnt acht- maal per jaar en wordt gratis verspreid onder November hij probeert inzicht te geven in de de leden van de PvdA in een oplage van precaire relatie tussen ambtenaren en 63.000 exemplaren. Niet-leden kunnen een 12 Kennisfestival, Leiden politici. En passant, zo blijkt wel uit de abonnement aanvragen via de leden- titel, streeft hij zelfs naar eerherstel administratie ([email protected] December voor de ambtenaar. of 020-5512290). Rood verschijnt ook in 9-10 Partijcongres, Jaarbeurs, Utrecht Het is een boeiend boek geworden, gesproken vorm voor mensen met een lees- handicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. vooral doordat er jaren van praktische Voor locaties, tijden en overige ervaring in verwerkt zijn. De nadruk ligt Partij van de Arbeid informatie surft u naar www.pvda.nl. dan ook sterk op het contact van een Herengracht 54 / Postbus 1310 minister/staatssecretaris met zijn 1000 BH Amsterdam hoogste ambtenaren. 020-5512155 www.pvda.nl Het gaat Wallage om de ‘eigen macht’ van ambtenaren. Zijn ze bezig de poli- Redactieadres: Postbus 1310 tiek te frustreren? Hebben ambtenaren 1000 BH Amsterdam een eigen agenda, en mag dat wel? [email protected] Wallage laat overtuigend zien dat een Redactie: goed ambtenaar meer is dan een uit- Michiel Reijnen voerder van de politieke wil. Een Tessel Schouten ministerie heeft ook een eigen verant- Daniëlle van der Wekken woordelijkheid, die verder kijkt dan de Eindredactie: vier jaar van een politieke cyclus. Een Roselie Kommers, Tessel Schouten goede politicus maakt ook gebruik van Art direction en vormgeving: de eigen positie die een ministerie in Studio Pollmann, Amsterdam ‘het veld’ heeft, in plaats van meteen Medewerkers aan dit nummer: het gevecht met de eigen ambtenaren Wouter Bos (column), Justus Cooiman, aan te gaan. Maarten Griethuysen, Arnold Jonk, Arnold Voor een rehabilitatie van de ambtenaar Heertje, Bas den Herder, Ruud Koole is misschien meer nodig, maar Jacques (column), Lianne Raap, Jan Schuurman Hess, Wallage zet een goede eerste stap. Joëlle Vlasveld

Fotografie: Arnold Jonk, De Beeldredaktie, Hollandse Hoogte, Tessa ambtenaar en lid van het partijbestuur Posthuma de Boer, Thomas Schlijper, Sander Nieuwenhuijs Cartoon en illustraties: CoverMechanics, Amsterdam Roel Venderbosch, Nijmegen Drukwerk: PrintConsult, Bloemendaal Auteur: Wallage, J. Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid Titel: Lang leve de ambtenaar Lever deze bon van het partijbestuur. ISBN: 9035128125 in voor korting bij Overname van (delen van) artikelen, foto’s of Normale prijs: € 12,95 illustraties alleen na uitdrukkelijke toestemming Actieprijs: € 10,- de boekhandel van de uitgever. ISSN 1574-2733 01-10-2005 01-12-2005

BON Deze actie van Rood loopt van tot

30 ROOD oktober 2005 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 31

varia Breinbreker 7

Een nieuw cryptogram! Weet u ’m op te lossen? Stuur uw 12 3 4567 oplossing dan vóór 8 november 2005 naar: PvdA, Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw 8 oplossing naar [email protected]. Voor de prijswinnaar ligt de dvd Een soort oergevoel klaar, een film over de 9 10 11 12 beginselen van achttien PvdA-politici. De winnaar wordt in de volgende editie van Rood bekendgemaakt. 13 14

HORIZONTAAL: 1. De beker of de pispot draaien (7) 4. Schaats- 15 16 17 18 uitslagen in griezelige periodes (7). 9. Vuil materiaal (4) 11. Dronkemans- praat (5) 12. Die brombeer is momenteel katholiek (4) 13. Parkeerplaats voor schepen (4) 14. De meid is anders hetzelfde (4) 15. Teneinde hem zo 19 20 te hebben moet je veel hebben gedronken (2) 17. Gids in de schuur (5) 18. Ben ik bij de politie (2) 19. Mastriet waar honden gek van worden (6) 21 20. Jat een lat (6) 21. Oordeel (3) 22. Het godshuis daar is een gevangenis (6) 24. Domesticeer en schil dit godshuis (6) 26. Modieus voorzetsel (2) 27. Potvishars (5) 28. Hierop kan men studeren in Groningen, Utrecht en 22 23 24 25 Leiden (2) 29. Zeer glad slijm (4) 30. Hetzelfde onderwerp (4) 32. Agnes is er toe in staat (4) 33. Lastig familielid en ook Betje’s stijl is (5) 34. Slanke 26 27 28 scheut (4) 35. Trektocht (7) 36. Het zeil of het wasgoed ...... (7) 29 30 31 VERTIKAAL: 1. Een priester die 1 rondje weggeeft wordt een dominee (6) 2. Klinkt als een zeepmerk (4) 3. Kan raaigras of een schoolvak zijn (6) 5. Doet alleen aan muziek (6) 6. Trommel shag (4) 7. Handvat van hond of 32 33 34 kat (6) 8. Insektenorkest (11) 10. De zijde waar men slaag krijgt is totaal mis (9) 12. Keurig cijfer (9) 16. Van dit paardenhaar bestaan er volle, halve en nieuwe (5) 18. Was 4 jaar geleden nog ruim 45 euro waard (5) 22. Amfibie waar een touw aan valt vast te knopen (6) 23. Dieren die massaal sterven 35 36 (6) 24. Treurig in Italie (5) 25. Schotten die dichtgaan (6) 29. Niet goed of tot de laatste (4) 31. Op één been is het slecht lopen (4)

OPLOSSINGEN BREINBREKER 4: Horizontaal: 1. Minima's 5. Tk 6. Kleefbom 8. Zbo (zelfstandig bestuursorgaan) 10. Ton 11. Opener 13. Es 14. Nadeel 16. Zegel 17. Boer 18. NY 19. Strijdlied 21. Walkman 23. Teer 24. Aan de kant 25. Tien 26. Hamer 27. Noten Verticaal: 1. Motie 2. Inkopper 3. Steken laten vallen 4. Bot 7. Modepolitie 9. Bosrand 12. Ra 15. De bijstand 16. Zeiklijster 17. Boswachter 20. Evenaren 22. maas PRIJSWINNAAR BREINBREKER 6: J. Huijgen uit Rijnsburg Bedenkt u puzzels ? Mail ons: [email protected]!

Foto Roel Rozenburg Prijsvraag Wat gebeurt hier?

Heeft u een idee of scherpe associatie bij deze foto of Schrijf dan een origineel, krachtig onderschrift dat de foto ver- duidelijkt en win de dvd Met Kok, een documentaire van Ireen wéét u gewoon welk politiek moment hier wordt verbeeld? van Ditshuyzen waarin wordt teruggekeken op het leven van Wim Kok en zijn werk. Stuur uw onderschrift vóór 8 november naar: PvdA, Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam

of mail uw oplossing naar [email protected]. In de volgende editie van Rood wordt het werkelijke onderschrift bij de foto prijsgegeven.

De winnaar van de prijsvraag uit Rood nr.6 is de heer Dekker uit Maarssen. Dit onderschrift werd door de redactie als het meest origineel bestem- peld: ‘Liefde voor Rood opent alle deuren.’ Het werkelijke bijschrichft luidde: Tweede Kamerverkiezingen 2002. PvdA-partijleider Ad Melkert verlaat om één uur ’s nachts met zijn vrouw het gebouw van de Tweede Kamer.

oktober 2005 ROOD 31 # Rood 05-2005 def. 11-10-2005 12:34 Pagina 32

Foto Sander Nieuwenhuijs column Na Prinsjesdag

Het is dus niet de Goed Nieuws Show geworden die het kabinet zo graag had gezien. De oppositie ontmaskerde de koopkrachtbeloften van dit kabi- net. Grote groepen minima gaan er volgend jaar op achteruit. De midden- groepen waar iedereen zijn mond vol van had, krijgen niets of bijna niets. En de hoogste inkomens krijgen er gewoon duizenden euro’s bij. Geen CDA-er die daar problemen mee had. Geen CDA-er ook die we tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen met afschuw of compassie hoorden spreken over de toenemende ongelijkheid in Nederland. En ondanks het feit dat veel men- sen aan deze debatten zich vooral het gebaar van een brakende Hoogervorst zullen herinneren, vond ik dat gebaar politiek een van de meest interessante constateringen. Maar nu moeten we verder. Richting gemeenteraadsverkiezingen. Afschuw van het kabinet is op zich onvoldoende voor klinkende resultaten. Het helpt wel, maar het is niet genoeg. We zullen vooral ons eigen verhaal over Nederland moeten neerzetten. Overtuigend en inspirerend.

Misschien helpt het om dan het thema op te pakken dat ik bij de Algemene Beschouwingen ook behandelde: de toenemende ongelijkheden in Nederland. We zien immers steeds meer het beeld van twee Nederlanden. Het Nederland waarin je mee kunt komen, er kansen zijn en je die kansen ook kunt grijpen. Het Nederland van de steeds hoger opgeleide en steeds mondiger burger. Waar je je af kunt sluiten van armoe, ellende en onveilig- heid. Waar je niet in aanraking hoeft te komen met andere culturen als je dat niet wilt. Maar er is in toenemende mate ook een ander Nederland. Waar kansen schaars zijn. Waar mensen niet uit armoe kunnen ontsnappen, ster- ker nog: waar de armoede groeit en we niet meer opkijken van voedselban- ken en supermarkten voor de minima. Waar mensen wel weg willen, maar niet weg kunnen. Waar buurten langzaam getto’s worden en waar tweede- ling steeds vaker ook langs etnische lijnen loopt.

Leggen we ons neer bij het ontstaan van die twee Nederlanden? Nee, natuurlijk niet. Het raakt het hart van onze politieke overtuiging om het zover niet te laten komen. Het mag voor je lot, je toekomst, je geluk niet zoveel uitmaken wie je bent of waar je geboren bent.

En dát verhaal is ook een verhaal waar je in de gemeente mee de boer op kunt. We hebben dat wel eens het ideaal van ‘de ongedeelde stad’ genoemd. Maar het gaat natuurlijk om precies hetzelfde als bij die twee Nederlanden. We willen geen twee Rotterdammen, eentje met kansen en eentje zonder kansen. Geen twee Amsterdammen, geen twee Utrechten. Eén stad, met kansen voor iedereen. Dat lijkt me een mooie campagne waard.

Wouter Bos, fractievoorzitter

De volgende Rood verschijnt begin december 2005