Día Das Letras Galegas
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Load more
Recommended publications
-
Año 5 Número 22
Proyecto2:Maquetación 1 29/04/11 12:32 Página 1 AÑO 5 NÚMERO 22 Proyecto2:Maquetación 1 29/04/11 12:32 Página 2 EDITORIAL MAGDALENA DEL AMO FERNÁNDEZ Directora [email protected] esde su primera edición, Ourense Siglo XXI ha ido jalonando sus páginas con fotos y textos alusivos a las sobradas bellezas, potencialidades y recursos turísticos de la provincia. Así, vestigios prehistóricos representados en mámoas y petroglifos, como en Maus de Salas y PresPres- queira; restos romanos de calzadas, mansiones, miliarios y puentes, en Portoquintela, Lovios, San Xoan de Río y Trives; iglesias románicas y góticas impregnadas de oraciones y plegarias; cruceiros y petos de ánimas representativos del sentir de Galicia; monasterios con notas can- tarinas en sus coros, como Santa María de Oseira; viñedos y bolos graníticos; y manantiales termales emanando sin parar sus vapores mágicos, en Laias, Baños de Molgas, Arnoia y las charcas al lado del Miño. Pero Ourense, aparte de la visibilidad de lo enunciado, tiene además un componente profun- do, llamémosle intelectual-artístico-espiritual que se sustancia en un elenco de mentes avanza- das que han sabido combinar lo cercano y próximo con todo un universo de lejanos horizontes. El halagüeño título de La Atenas de Galicia del que hacen gala quienes practican el deporte de la ourensanía se debe a este panel de hombres y mujeres que han destacado en los ámbitos más importantes de la cultura. La gaita y la zanfona de Faustino Santalices, los discursos de Otero Pedrayo, los grabados de Prieto Nespereira, los oleos de Quessada, las películas de Velo o los textos de Cuevillas son sólo una muestra de este mosaico ourensano de arte e intelectualidad. -
La Poesía Gallega De Postguerra
LA POES~AGALLEGA DE POSTGUERRA EXPLICACIÓN PREVIA Este humilde servidor tiene escritos muchos artículos sobre la poesía gallega de postguerra. Y tuvo, en varias ocasiones, que negarse a escribir otros sobre el mismo tema. En esta ocasión no ve la forma de eludir el com- promiso de escribir, una vez más, sobre nuestra poesía de la postguerra. Y lo hace reproduciendo, más o menos, un artículo publicado en O COMERCIO de Porto (Portugal) el 24 de febrero de 1970. Pocas cosas hay tan desagra- dables como plagiarse a uno mismo. Pero a veces no queda otro remedio. LOS POETAS EMIGRADOS La guerra civil española supuso entre nosotros muchas cosas. De- masiadas cosas y muy dolorosas. Entre ellas el silencio, en nuestra propia tierra, de la poesía gallega. Los emigrantes y exilados, sobre todo los de Buenos Aires, mantuvieron viva, más allá del Atlántico separador, la lla- ma viva de nuestra poesia. En Buenos Aires hubo -y afortunadamente aún hay- una actividad editorial importante de libros gallegos. Entre los más importantes poetas gallegos del exilio destacan Luis Seoaiie, iia&C eii lJlO -y jOLeiiZ"'"Tai-&, ilacit eii 1917, La obra poética de Luis Seoane está reunida en los libros "Fardel de eisilado", "Na brétema, Sant-Iago" y "As cicatrices". La obra en gallego de Lorenzo Var~laestá piddirda en lnc lihrnr "Lnnu~"y "María Pita e tres retratos medioevás". Los libros de ambos poetas fueron editados en Bue- nos Aires. Su obra, de claro testimonio social, enraizada en lo más profun- do del drama gallego, pudo ser fecunda y renovadora de haber llegado a Galicia en la época en que fue publicada. -
Carlos Casares. Cadro De Antón Pulido O Roteiro Carlos Casares En Ourense
Carlos Casares. Cadro de Antón Pulido O Roteiro Carlos Casares en Ourense Afonso Vázquez-Monxardín Catedrático de lingua galega Presentación cun percorrido a pé desde a Alameda de Santiago ata a casa da Matanza en Pardón. Nela participa- Os roteiros preséntansenos na actualidade como ron moitos dos galeguistas activos da época e foi unha forma de achegamento á realidade do patrimo- recollida nunha película artesanal con guión de nio -sexa este natural, arqueolóxico, histórico, arqui- Celso Emilio Ferreiro e foi recuperada, comenta- tectónico, literario, etc.- que funciona dun xeito lú- da e montada en 2001 co apoio da Caixa Galicia e dico e participativo todo ao longo de Occidente. En dos xornais El Progreso e Faro de Vigo. Máis alá, Galicia moitos son os concellos e institucións públi- tamén as míticas “Pelerinaxes” de Ourense a San cas e privadas que ofrecen estas posibilidades de ocu- Andrés de Teixido, en 1929 de Otero, Risco e Ben pación de ocio, e mesmo hai webs e apps especializa- Cho Shey, pode ser considerada tamén un roteiro das que nos guían por estes espazos de confluencia amplo, como, dalgún xeito o foron tamén moitas entre o paseo, a cultura e o turismo. Especial men- das “xeiras” dos galeguistas no seo do Seminario de ción merecen arestora os roteiros nos que están invo- Estudos Galegos ou as promovidas polos Ultreyas lucrados alumnos e profesores, maiormente de tipo tamén en tempos de antes da guerra. Incluso temos natural e literario. un escrito, simpático e de case imposible realiza- ción, redactado por Otero Pedrayo para o seu ami- En Galicia existe unha certa tradición de roteiros go Silvio Santiago na segunda metade dos sesenta, desde hai tempo. -
Número 75 Do Xornal O Provisional
O Provisional Xornal de Información Xeral do Instituto de Educación Secundaria "María Sarmiento" Ano XXVI - Número 75 Viveiro, 19 de xuño de 2020 PREMIO NACIONAL ÁS MELLORES PRÁCTICAS EDUCATIVAS - CURSO 2003-04 Sen apenas actividadevidade lectiva presencialesencial Dende a súa fundación, no ano 1932, o noso centro nunca detivera a súa activida- de presencial agás durante períodos da Guerra Civíl. Recuperado o padroado xestor no 1941, cun plantel de só 6 profesores, mantivé- ronse as ensinanzas nunha quenda vespertina durante toda a posguerra. Todo isto lévanos a pensar que vivimos unha etapa histórica cuxas consecuencias sociais están aínda moi lonxe de coñecerse; o ámbito educativo é particularmente sensible polo que se deberán - Alumnado do CM de Electromecánica do Vehículo nunha das clases voluntarias de recuperación - avaliar obxectivamente para a toma de decisións. A crise sanitaria provocada pola sos dos bacharelatos e dos ciclos for- SARS-Cov2, coa necesidade de illamento mativos e cunhas medidas extraordina- social, fixo que a actividade lectiva pre- rias de seguridade sanitaria coma o uso sencial se suspendera ao longo deste úl- de máscaras, pantallas e a toma aleato- timo trimestre do curso 2019/2020. ria de temperatura aos implicados na Só, a partir do 26 de maio, se recupe- vida docente. raron mínimamente as clases presenciais Na práctica, só asistiu ás clases o 30% co alumnado voluntario dos últimos cur- do alumnado convocado. TRES MATRÍCULAS DE HONRA NO BACHARELATO Elena Rios Rodríguez, Tania Aguiar Fernández e Manuel Fernández Peláez S U M A R I O acadaron senllas matrículas de honra no Bacharelato (páxina 11) -Xubilación: b v José Díaz López -Entrevista: Aprazados os cambios na dirección Cristian Vale Varela Prorróganse os equipos directivos un ano. -
Licenciado En Filoloxía Galego
XOSÉ GREGORIO FERREIRO FENTE do seu labor á figura do poeta ca o Día das Letras Galegas de monterrosino Lorenzo Varela, sobre 2005. Castelao, Ánxel Fole, Xosé R. Licenciado en Filoloxía Galego- o que publicou traballos de divul- Otero Espasandín ou Valentín Paz- portuguesa e profesor de ensino gación, edicións literarias da súa Andrade son outros escritores aos secundario da materia de Lingua obra e ensaios especializados. Así que Gregorio Ferreiro Fente, como e Literatura Galega. Como inves- mesmo, é autor de dous libros estudoso do feito literario galego, tigador, dedicou parte importante sobre o escritor ao que se lle dedi- lles prestou tamén atención. Homenaxe a Lorenzo Varela Xosé Gregorio Ferreiro Fente pasado 25 de novembro de 2003 cum- de Homenaxe. Sesenta e seis escritores falan de príronse 25 anos da morte de Lorenzo Lorenzo Varela (florilexio de textos sobre a vida, Varela. Con tal motivo, mes e medio antes a obra e o home) e presentaríase en Monterroso Odesta data, diversas persoas decidimos constituír, o sábado 29 de novembro, día no que, finalmente, a iniciativa do profesor Xesús Alonso Montero, tería lugar a citada xornada de homenaxe a Lorenzo unha comisión que tivese por obxecto organi- Varela. Seguramente que ningunha das persoas asis- zar unha xornada de homenaxe ao ilustre poeta tentes aos actos daquel día sabía que meses despois galego. Postos xa ao traballo, nunha das reunións a Real Academia Galega acabaría tomando o acor- preparatorias xurdiu a iniciativa de elaborar unha do de dedicarlle ao poeta galego o Día das Letras pequena publicación que servise a un tempo de Galegas correspondente ao ano 2005. -
Vida Oficial Da RAG
V Vida oficial da RAG A ACADEMIA NA ACTUALIDADE CRÓNICA DA ACADEMIA (2016) Boletín da Real Academia Galega Núm. 377, pp. 403-406 © 2016. Real Academia Galega ISSN: 1576-8767 A ACADEMIA NA ACTUALIDADE (ANO 2016) Dende o 20 de abril de 2013, a Comisión Executiva da RAG está formada polos seguintes membros: • Presidente: D. Xesús Alonso Montero • Secretario: D. Xosé Henrique Monteagudo Romero • Vicesecretario: D. Andrés Torres Queiruga • Arquiveira-Bibliotecaria: D.ª Margarita Ledo Andión • Tesoureira: D.ª Rosario Álvarez Blanco Relación dos actuais académicos numerarios 1. Excmo. Sr. D. Andrés Torres Queiruga. Ingreso: 20 de xuño de 1980. 2. Excmo. Sr. D. Manuel González González. Ingreso: 7 de febreiro de 1992. 3. Excmo. Sr. D. Salvador García-Bodaño Zunzunegui. Ingreso: 25 de novembro de 1992. 4. Excmo. Sr. D. Xesús Alonso Montero. Ingreso: 30 de outubro de 1993. 5. Excmo. Sr. D. Xesús Ferro Ruibal. Ingreso: 4 de maio de 1996. 6. Excma. Sra. D.ª Luz Pozo Garza. Ingreso: 29 de novembro de 1996. 7. Excmo. Sr. D. Xosé Ramón Barreiro Fernández. Ingreso: 14 de febreiro de 1997. 8. Excmo. Sr. D. Xosé Luís Franco Grande. Ingreso: 3 de xullo de 1998. 9. Excmo. Sr. D. Antón Santamarina Fernández. Ingreso: 24 de outubro de 1998. 10. Excmo. Sr. D. Ramón Lorenzo Vázquez. Ingreso: 7 de maio de 1999. 11. Excmo. Sr. D. Andrés Fernández-Albalat Lois. Ingreso: 28 de maio de 1999. 12. Excmo. Sr. D. Francisco Fernández Rei. Ingreso: 25 de setembro de 1999. 13. Excma. Sra. D.ª Xohana Torres Fernández. Ingreso: 27 de outubro de 2001. -
Voces Termando Da Paisaxe Galega Marilar Aleixandre Fina Casalderrey
Real Academia Galega Rúa Tabernas, 11 Voces termando 15001 A Coruña da paisaxe galega Tlf. 981 207 308 Fax 981 216 467 ISBN 978-84-946005-3-1 [email protected] Discurso lido o día 14 de xaneiro www.academia.gal de 2017 no acto da súa recepción, pola ilustrísima señora dona Marilar Aleixandre e resposta da excelentísima señora dona Fina Casalderrey Voces termando da paisaxe galega O solemne acto académico no que foron lidos os dous discursos recolleitos no presente volume celebrouse o 14 de xaneiro de 2017 no Paraninfo da Universidade de Santiago de Compostela. Edita Real Academia Galega ISBN: 978-84-946005-3-1 Depósito legal: C 2316-2016 © Marilar Aleixandre, 2017 © Fina Casalderrey, 2017 © Real Academia Galega, 2017 Maquetación e coordinación da edición Mazaira grafismo, sl Deseño da colección Grupo Revisión Deseño Impresión Alva Servicios Gráficos Voces termando da paisaxe galega A Coruña 2017 Discurso da ilustrísima señora dona Marilar Aleixandre Excelentísimo señor Presidente da Real Academia Galega, señoras e señores académicos, amigas e amigos: Dezaoito de agosto de 1936. O Pozo da Revolta, parroquia de Mogor, Ma- rín. Na luz borrallenta da madrugada un mariñeiro de dezasete anos prepara a súa barca. Xurdindo da brétema unha visión estarrecedora. A muller ía descalza e levaba o camisón manchado de sangue. Tamén as mans, e talvez por iso puido virlle á cabeza o día, había dous anos, no que o congro lle arrincara os dedos. Mais o sangue fluía do peito, dun ombro, a muller tiña todos os dedos nas mans que retorcía ansiosamente. Un encontro lembrado, setenta anos despois, polo seu curmán para o entre- vistador de Nomes e Voces, Andrés Domínguez Almansa: Auxilios, auxilios, auxilios! Era un chaval, era de noite e xa se sabía o.. -
Novas Penzol
NOVAS PENZOL Número 15 - febreiro de 2017 CARLOS CASARES Carlos Casares Mouriño (Ourense, 1941 – Nigrán, 2002) é unha figura fundamental na Galicia da segunda metade do século XX. Vinculado dende novo co mundo da cultura e co galeguismo, asiste en Ourense ao faladoiro de Vicente Risco e como estudante en Santiago, nos anos sesenta, forma parte do círculo de Ramón Piñeiro. Compaxinou o seu traballo profesional de profesor de ensinanza secundaria co de escritor, dinamizador cultural, editor e político, deixando unha pegada significada en todos eses campos. Como escritor ten un papel esencial na renovación da narrativa galega, mais tamén é un precursor da literatura infantil e xuvenil galega. Poeta, narrador, dramaturgo, ensaísta, biógrafo, crítico literario, columnista, a súa actividade literaria abarcou todos os xéneros. Tivo unha constante participación no mundo cultural, foi membro da Real Academia Galega e desenvolveu funcións como a de Presidente do Consello da Cultura Galega, padroeiro da Fundación Penzol, membro fundador e presidente do Pen Club Galicia, director da revista Grial, etc. Tamén destacou no seu labor como editor, dirixindo a Editorial Galaxia. Como político, foi membro do grupo Realidade Galega e presentouse, como independente polo PSdeG, e foi elexido deputado nas eleccións autonómicas de 1981, sendo membro, polo tanto, da primeira lexislatura do Parlamento de Galicia. A Real Academia Galega acordou dedicarlle a Carlos Casares, no décimo quinto aniversario do seu pasamento, o Día das Letras Galegas do ano 2017. Con este número 15 de Novas Penzol sumámonos ao recoñecemento da súa persoa e da súa obra e damos a coñecer os fondos que del e sobre el dispón a Biblioteca e o Arquivo Penzol e a Biblioteca e o Arquivo Fernández del Riego. -
Texto Completo
Frei M. Sarmiento por José Vicente Cousiño. XOSÉ LUÍS BARREIRO BARREIRO Dúas Igrexas-Forcarei, Pontevedra Catedrático de Filosofía.Facultade de Filosofía. Universidade de Santiago. Realiza estudios de Humanidades e Filosofía en Santiago, Salamanca, Roma e Madrid.É Doutor en Filosofía M. Sarmiento, xa polas Universidades de S.Tomé desde neno, mamou en Galiza, apalpou (Roma) e Complutense (Madrid). Galiza, sentiu Galiza, Decano da Facultade de Filosofía e comezou a pensar e Ciencias da Educación (Universidade pensou realmente en, de Santiago) desde 1986 ata 1995. sobre e para Galiza. E no marco omnipresen- Director, na actualidade, do te de Galiza hai como Departamento de Filosofía e catro eixes ou refe- Antropoloxía Social. rencias fundamentais Coordinou e publicou, entre outros, encol das que se pode os seguintes traballos: Mundo, hom- vertebrar toda a súa actividade verbo da bre y conocimiento en Amor mesma: a súa Xente, Ruibal, filósofo gallego (1978). “El a súa Terra, a súa Tractatus logico-philosophicus de Lingua e a súa Cultura L.Wittgenstein: una alternativa técni- co-ética” (1981). O Pensamento Galego na Historia –Aproximación da razón (Coord.,1997,1999). “El (2000).“El concepto de Galicia como crítica– (Coord.1990,1992). Indale- proyecto fenomenológico-marxista realidad histórica” (2000).“A palabra cio Armesto –filósofo, republicano, de Enzo Paci” (1998). ”Ilustración y e o silencio (I). De ilustrados e fideis- masón- (1991). “Filosofía e Ilustra- fideismo. La polémica Jacobi-Lessing tas” (2001). Ilustración e Moder- ción en Galicia” (1992). Discusiones y su repercusión posterior” (1999).A nidade. Os avatares da razón sobre la Metafísica, de I. Armesto Antoniana Margarita, de Gómez (Coord..,2001). -
QUEN É VICENTE RISCO? Edita: Fundación Vicente Risco
QUEN É VICENTE RISCO? Edita: Fundación Vicente Risco. Maquetación: visualq. Imprime: Helbagraf DL: OU 53-2013 Todos os dereitos reservados. Membros institucionais: Xunta de Galicia, Consellería de Cultura Deputación Provincial de Ourense Câmara Municipal de Amarante Concello de Allariz Concello de Castro Caldelas Concello de Ourense Universidade de Santiago de Compostela Universidade da Coruña Universidade de Vigo Quen é Vicente Risco? A vida Vicente Martínez-Risco Agüero, coñecido literariamente como Vi- cente Risco, naceu o 30 de setembro de 1884 en Ourense no piso 1º da rúa da Paz, antiga rúa dos Zapateiros. Os seus devanceiros son naturais das terras de Castro Calde- las, onde asentaron a partir do XVIII procedentes de terras manchegas como administradores da Casa de Alba cando esta herdou os dominios da Casa de Lemos. Alí, na vila, patrimonio un día dos Condes de Lemos, pasou longas horas da nenez; tamén na idade madura fecundas tempa- das en contacto coa clara paisaxe. Casa en 1922 coa alaricana María del Carmen Fernández. Na vila de Allariz nacerán os seus fillos, na casa onde está a sede da Fundación que leva o seu nome. Academicamente, foi bacharel en Ourense. Estudou dereito en San- tiago, onde se licenciou no 1907. Despois, mestre de ensino primario, tras un frustrante paso pola administración de facenda. Ingresou na Escola Su- perior do Maxisterio en Madrid. Aprobou a cátedra de Historia e a súa Me- todoloxía, que impartiu na Normal de Ourense, proxectando a súa docen- 5 Quen é Vicente Risco? cia sobre sucesivas xeracións dende 1917 a 1945. Polos anos 30, sacou a licenciatura de Filosofía en Santiago. -
Letras Galegas 12
Biblioteca de la Diputación de A Coruña Cando ti volvas... Bebeteca NA MATRICIAL GALIZA, SEMPRE TÚA, LETRAS GALEGAS 2012 que dende a Torre de Hércules ao Miño un facho acenderá por cada illa, cando ti volvas polo mare; de toxo unha fogueira en cada monte; cando ti volvas polo mare; dos castros na coroa unha cachela, cando ti volvas polo mare; unha loura candea en cada pino, cando ti volvas polo mare; o seu cirio de frouma os alciprestes, cando ti volvas polo mare; luces de ardora branca en cada mastro, cando ti volvas polo mare; un farol mariñeiro en cada dorna, cando ti volvas polo mare; veliñas á xanela en cada casa, cando ti volvas polo mare; e as pérolas das bágoas derramadas, cando ti chegues polo mare; cando ti chegues polo mare... Valentín Paz Andrade (1898 –1987) (Pranto matricial , Valentín Paz Andrade) ¿Quen foi homenaxeado? Rosalía de Castro (1963), Castelao, Eduardo Pondal, Francisco Añón Paz, Curros Enríquez, López Cuevillas, Antonio Noriega Varela, Valladares Núñez, Gonzalo López Abente, Valentín Lamas Carvajal, Manuel Lago O Plenario da Real Academia Galega, reunido en González, Viqueira Cortón, Manuel Pintos Villar, Ramón sesión ordinaria o día 4 de xuño de 2011, acordou Cabanillas, Antón Vilar Ponte, Antonio López Ferreiro, dedicar o Día das Letras Galegas de 2012 ao xurista, Manuel Antonio, Alfonso X O Sabio, Vicente Risco, Luis xornalista, académico, conferenciante, político, poeta, Amado Carballo, Manuel Leiras Pulpeiro, Cotarelo ensaísta e empresario Valentín Paz Andrade Valledor, Antón Losada Diéguez, Aquilino Iglesia (Pontevedra, 1898 - Vigo, 1987). Alvariño, Francisca H. Garrido, Ramón Otero Pedrayo, A RAG, na que ingresou en 1978, destacou “o seu Celso Emilio Ferreiro, Luis Pimentel, Álvaro Cunqueiro, compromiso co país” plasmado tanto no ámbito político, Fermín Bouza-Brey, Blanco-Amor, Luis Seoane, Rafael empresarial como literario. -
(Profana) Galego-Portuguesa (II)*
Rev Gal Filo, 2017, 18: 11-47 DOI: https://doi.org/10.17979/rgf.2017.18.0.3178 Edición e edicións: a propósito de crítica textual e lírica medieval (profana) galego-portuguesa (II)* Mariña Arbor Aldea** Universidade de Santiago de Compostela Data de recepción: 04/09/2017 | Data de aceptación: 11/10/2017 Cando quero vivir digo Moraima. Digo Moraima cando semento a espranza. Digo Moraima e ponse azul a alba. (Celso Emilio Ferreiro) A papá, in memoriam Resumo: Este artigo constitúe unha revisión histórica e crítica do labor ecdótico realizado no ámbito da lírica profana galego-portuguesa desde a década de 1960, momento en que a denominada “escola italiana” comeza os seus traballos. O estudo contempla as edicións preparadas polas denominadas escolas “pisana”, “barese” e “romana”, ademais de por diversos investigadores independentes en Italia, para despois analizar os traballos preparados no Brasil e para centrarse, finalmente, na Península Ibérica, que se converte, con Galicia á cabeza, e a partir da década dos ’80, no baricentro da actividade editorial en materia de lírica profana galego-portuguesa. Palabras chave: edición crítica; lírica profana galego-portuguesa. Sumario: I. “Premessa”. II. O Renacemento: Italia. III. Efervescencia. IV. A Romania nova: Brasil. V. A Iberia lusitana: Portugal. VI. A Iberia castelá e o Finisterrae. VII. Ler ou interpretar (dubidando?). VIII. O presente tecnolóxico. IX. Desideratum. * Este traballo inscríbese nos estudos que se realizan no marco do proxecto de investigación Glosario crítico da poesía medieval galego-portuguesa. III. Edición crítica dixital das cantigas de amor (FFI2015-63523-P), que está financiado polo Ministerio de Economía y Competitividad.