DOCSLIB.ORG

Texto Completo

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Texto Completo Frei M. Sarmiento por José Vicente Cousiño. XOSÉ LUÍS BARREIRO BARREIRO Dúas Igrexas-Forcarei, Pontevedra Catedrático de Filosofía.Facultade de Filosofía. Universidade de Santiago. Realiza estudios de Humanidades e Filosofía en Santiago, Salamanca, Roma e Madrid.É Doutor en Filosofía M. Sarmiento, xa polas Universidades de S.Tomé desde neno, mamou en Galiza, apalpou (Roma) e Complutense (Madrid). Galiza, sentiu Galiza, Decano da Facultade de Filosofía e comezou a pensar e Ciencias da Educación (Universidade pensou realmente en, de Santiago) desde 1986 ata 1995. sobre e para Galiza. E no marco omnipresen- Director, na actualidade, do te de Galiza hai como Departamento de Filosofía e catro eixes ou refe- Antropoloxía Social. rencias fundamentais Coordinou e publicou, entre outros, encol das que se pode os seguintes traballos: Mundo, hom- vertebrar toda a súa actividade verbo da bre y conocimiento en Amor mesma: a súa Xente, Ruibal, filósofo gallego (1978). “El a súa Terra, a súa Tractatus logico-philosophicus de Lingua e a súa Cultura L.Wittgenstein: una alternativa técni- co-ética” (1981). O Pensamento Galego na Historia –Aproximación da razón (Coord.,1997,1999). “El (2000).“El concepto de Galicia como crítica– (Coord.1990,1992). Indale- proyecto fenomenológico-marxista realidad histórica” (2000).“A palabra cio Armesto –filósofo, republicano, de Enzo Paci” (1998). ”Ilustración y e o silencio (I). De ilustrados e fideis- masón- (1991). “Filosofía e Ilustra- fideismo. La polémica Jacobi-Lessing tas” (2001). Ilustración e Moder- ción en Galicia” (1992). Discusiones y su repercusión posterior” (1999).A nidade. Os avatares da razón sobre la Metafísica, de I. Armesto Antoniana Margarita, de Gómez (Coord..,2001). “Europa: Mito e (Edición, introducción y notas, Pereira (Versión ó español –coa cola- razón”, Actas do II Simposio 1993). “El proyecto ontológico de J. boración de C. Souto e J. L. Camacho- Internacional Luso-Galaico de Ferrater Mora” (1994). “Defensa das e reproducción fac-similar da edición Filosofía (2001). Pensar en Galicia. mulleres e Ilustración. B. G. Feijoo” latina de 1749. Estudio preliminar e Identidade na diferencia (2001). (1996). Censura e Ilustración (Co- notas, 2000).“Alfredo Brañas no con- Martín Sarmiento na Ilustración cordinación, 1997). Sonos e Soños texto da filosofía do seu tempo” (2002). L E T R A S G A L E G A S MARTÍN SARMIENTO E OS PROBLEMAS DE GALIZA Xosé Luís Barreiro Barreiro esde o ano 1963 (a proposta do insigne e comprometido galeguista Francisco O acerto da proposta DFernández del Riego) a Real Academia a prol de Sarmiento Galega vén adicando o Día das Letras Galegas (19 de maio) a figuras sobranceiras da súa historia e da súa cultura.A nómina, que comeza con Rosalía de Castro Sen discutir ningunha das nominacións preceden- (1963) –e continúa logo en anos sucesivos con R. tes, ó noso zuíxo a elección de Sarmiento para a Castelao, E. Pondal, F.Añón, M. Curros, Florentino L. conmemoración do día das Letras Galegas do 2002 Cuevillas, A. Noriega Varela, Marcial Valladares, G. é tan acertada como merecida. Non en ván xa A.R. López Abente,V.Lamas Carvajal, M. Lago González, X. Castelao no seu derradeiro discurso imaxinario- V.Viqueira, Xoán M. Pintos, Ramón Cabanillas, Vilar simbólico “alba de groria”, pronunciado no Teatro Ponte, A. López Ferreiro, Manuel Antonio,Alfonso X Arxentino de Bos Aires (25 de Xullo, día da Patria “O Sabio”, Vicente Risco, Amado Carballo, M. Leiras Galega, do ano 1948), nomeaba –entre outros moi- Pulpeiro,A. Cotarelo Valledor,A. Lousada Diéguez,A. tos e diversos persoeiros que formaban a Santa Iglesia Alvariño, Francisca Herrera, R. Otero Pedrayo, Compaña de inmortais galegos- ós eruditos B. G. Celso Emilio Ferreiro, Luís Pimentel, Álvaro Feixoo e M. Sarmiento. Cunqueiro, F. Bouza Brey, E. Blanco Amor, Luís Seoane, R. Dieste, X. Ferro Couselo, Anxel Fole, M. Certamente, entre os autores que constitúen a nómi- Codax/Mendinho/X. De Cangas, R. Blanco Torres, M. na de ilustrados en Galicia, e tamén fóra de Galicia, De Murguía e Eladio Rodríguez González–,vai acadar se algún merece realmente a cualificación de ilustra- no ano que estamos andar o número coarenta coa do (en canto sinónimo de home culto e erudito,e en figura de Fr. Martín Sarmiento. canto indagador da verdade en múltiples eidos) ese 89 ~ L E T R A S G A L E G A S é Martín Sarmiento (1695-1772). Tendo en conta a Sarmiento, súa obra polifacética e polivalente pódese afirmar que ninguna das ramas do saber cultivadas ó longo fillo do seu tempo da historia e na súa época vital lle foi allea.Abonda para confirmalo un simple reconto dos escritos reco- M. Sarmiento é un fillo do seu tempo, un home da llidos na Colección Medina-Sidonia e agrupados por Ilustración. E o mesmo que ocorre coa Ilustración temas, de máis a menos, que daría o seguinte resul- noutros países europeos, Sarmiento reflecte os tra- tado: estudios de botánica, de tipo etimolóxico, filo- zos característicos da mesma: moderantismo ou falta lóxico e lingüístico; xeográificos, históricos, bibliófi- de radicalidade nas súas propostas, vinculación máis los; de códices e catálogos; estudios médicos, apolo- que ruptura, aos estamentos do Antigo Réxime, auto- xéticos, de privilexios e foros; de inscricións e herál- nomía do ser humano capaz de pensar por si mesmo dicos;xeolóxicos,de redes viarias,léxicos,de roman- e de se converter na figura autodidacto ou ces, poéticos, matemáticos, numismáticos, mitolóxi- Alethophilo (veritatis amator, amante da verdade), cos, e de curiosidades varias. En conxunto os seus como representante do seu modelo ilustrado que en manuscritos (que suman perto de coarenta mil canto sistema de valores,implica:a primacía da expe- folios) comprenden douscentos cincuenta títulos riencia, adoptando unha posición raiana co máis pertencentes a materias disciplinares como estricto sensismo; o fomento dos coñecementos e Botánica, Xeografía, Historia, Arqueoloxía, mesmo a potenciación da crítica cunha orientación Numismática, Artes, Filoloxía, pragmático-utilitaria do saber; a liberdade de pensa- Literatura, Bibliografía, Ciencias mento no eido da investigación científico-filosófica, Naturais, Medicina, Socioloxía, etc. “Nada pero compatible cunha actitude fideísta no ámbito Pero toda a obra quedou manuscrita, vexo, da fe e da crenza relixiosa; crítica dos abusos come- agás da Demostración crítico- nada tidos, enormemente variada: das universidades e das Apologética del Theatro Crítico apalpo, academias, da administración pública, dos cobrado- Universal, de B. G. Feixoo, en dous nada leo, res e recaudadores de rendas; dos escribanos, dos volumes (1932). Neste senso, como nada avogados, dos latrocinios perpetrados por mor da sostén X. Filgueira, “poucos escrito- execución (ou non-execución, que aínda é peor) das escribo, res do seu século escribiron máis; obras públicas; dos impostos e dos intermediarios; que non ningún publicou menos”. E de toda dos arbitristas e dos ociosos;dos gremios dos comer- esta obra é sorprendente a cantidade teña á ciantes; do asentismo da nobreza galega; dos empre- dos datos que sobre Galicia foi reco- vista a gos hereditarios e dos cargos públicos; dos cataláns llendo nas súas viaxes (tres) e que Galiza” (empresarios, que inverten as ganancias obtidas en ocupan a meirande parte da mesma. Galicia no seu propio país); do militarismo; de curas, frades, monxas e beatas; de determinados actos litúr- Falando poéticamente, a teor das circunstancias xicos; da administracións dos bens eclesiásticos; das que veñen concorrendo (as edicións dalgúns escri- confrarías literarias; dos galegos rutineiros, supersti- tos seus nos séculos XVIII e XIX; os estudios sobre ciosos e carentes de espírito comercial; dos médicos Sarmiento no século XIX; as edicións dalgunhas en xeral, dos políticos, etc.etc. Crítica de todo e case obras e os estudios de J. L. Pensado, X. Filgueira, M. de todos, pero sempre crítica dos abusos cometidos A. Galino, e outros; a celebración do Congreso polos intermediarios do Altar (Igrexa) e do Trono Internacional sobre Martín Sarmiento e o seu (Monarquía); nunca crítica dos sistemas e das insti- tempo, por mor do terceiro centenario do seu pasa- tucións xerárquicas. mento; a adicación das Letras Galegas á súa figura; as recentes monografías publicadas por mor de dita A súa circunstancia histórica (desde os quince anos efemérides (M. Álvarez Lires, P.Allegue, X. L. de idade en que marcha a Madrid) ou o tempo que Barreiro, F.Carballo, C. Casares,A. Costa,A. Puentes, lle tocou vivir coincide cos reinados dos tres pri- A. Liñares, S. Varela...); a publicación dalgún texto meiros reis da casa de Borbón en España: Felipe V, inédito; e o proxecto de Publicación da súa Obra Fernando VI e Carlos III. Xusto por mor do pasa- Completa por parte do Consello da Cultura Galega mento de Felipe V e da entronización de Fernando VI –para a que se nomeou unha Comisión de especia- (1746) escribe o Coloquio de Perico e Marica ou listas– semella que, por fin, chegou “o tempo dun Coplas (as auténticas son 1201) de vintecatro gale- silencio redimido”, porque M. Sarmiento pagou un gos rústicos, que tratan da morte de Felipe V e da tributo de silencio ó tempo. subseguinte subida ó trono do seu fillo Fernando VI 90 ~ L E T R A S G A L E G A S (neste intre está a preparar unha nova edición das en Carta ao seu irmán Xavier (1759), faille exclamar: mesmas H. Monteagudo, que acaba de atopar na “nada vexo, nada apalpo, nada leo, nada escribo, que Biblioteca Nacional de Madrid o orixinal autógrafo non teña á vista a Galiza” a Boa Vila (Pontevedra)
Load more

Recommended publications
  • In Galicia, Spain (1860-1936)
    Finisterra, XXXIII, 65, 1998, pp. 117-128 SUBSTATE NATION-BUILDING AND GEOGRAPHICAL REPRESENTATIONS OF ‘THE OTHER’ IN GALICIA, SPAIN (1860-1936) JACOBO GARCÍA -ÁLVAREZ 1 Abstract: The ‘social construction’ of otherness and, broadly speaking, the ideological-political use of ‘external’ socio-spatial referents have become important topics in contemporary studies on territorial identities, nationalisms and nation-building processes, geography included. After some brief, introductory theoretical reflections, this paper examines the contribution of geographical discourses, arguments and images, sensu lato , in the definition of the external socio-spatial identity referents of Galician nationalism in Spain, during the period 1860-1936. In this discourse Castile was typically represented as ‘the other’ (the negative, opposition referent), against which Galician identity was mobilised, whereas Portugal, on the one hand, together with Ireland and the so-called ‘Atlantic-Celtic nationalities’, on the other hand, were positively constructed as integrative and emulation referents. Key-words : Nationalism, nation-building, socio-spatial identities, external territorial referents, otherness, Spain, Galicia, Risco, Otero Pedrayo, Portugal, Atlantism, pan-Celtism. Résumé: LA CONSTRUCTION D ’UN NATIONALISME SOUS -ETATIQUE ET LES REPRESENTATIONS GEOGRAPHIQUES DE “L’A UTRE ” EN GALICE , E SPAGNE (1860-1936) – La formation de toute identité est un processus dialectique et dualiste, en tant qu’il implique la manipulation et la mobilisation de la “différence”
    [Show full text]
  • Año 5 Número 22
    Proyecto2:Maquetación 1 29/04/11 12:32 Página 1 AÑO 5 NÚMERO 22 Proyecto2:Maquetación 1 29/04/11 12:32 Página 2 EDITORIAL MAGDALENA DEL AMO FERNÁNDEZ Directora [email protected] esde su primera edición, Ourense Siglo XXI ha ido jalonando sus páginas con fotos y textos alusivos a las sobradas bellezas, potencialidades y recursos turísticos de la provincia. Así, vestigios prehistóricos representados en mámoas y petroglifos, como en Maus de Salas y PresPres- queira; restos romanos de calzadas, mansiones, miliarios y puentes, en Portoquintela, Lovios, San Xoan de Río y Trives; iglesias románicas y góticas impregnadas de oraciones y plegarias; cruceiros y petos de ánimas representativos del sentir de Galicia; monasterios con notas can- tarinas en sus coros, como Santa María de Oseira; viñedos y bolos graníticos; y manantiales termales emanando sin parar sus vapores mágicos, en Laias, Baños de Molgas, Arnoia y las charcas al lado del Miño. Pero Ourense, aparte de la visibilidad de lo enunciado, tiene además un componente profun- do, llamémosle intelectual-artístico-espiritual que se sustancia en un elenco de mentes avanza- das que han sabido combinar lo cercano y próximo con todo un universo de lejanos horizontes. El halagüeño título de La Atenas de Galicia del que hacen gala quienes practican el deporte de la ourensanía se debe a este panel de hombres y mujeres que han destacado en los ámbitos más importantes de la cultura. La gaita y la zanfona de Faustino Santalices, los discursos de Otero Pedrayo, los grabados de Prieto Nespereira, los oleos de Quessada, las películas de Velo o los textos de Cuevillas son sólo una muestra de este mosaico ourensano de arte e intelectualidad.
    [Show full text]
  • El Celtismo Galaico En La Historiografía Gallega De Los Ss
    2008, pp. 21-61 MINIUS XVI 21 EL CELTISMO GALAICO EN LA HISTORIOGRAFÍA GALLEGA DE LOS SS. XIX y XX*1. Milagros Cavada Nieto Oscar Núñez García Universidade de Vigo Palabras Clave: Historiografía gallega; celtismo; corrientes ideológicas siglos XIX y XX Key Words: Galician historiography; celtism; ideological currents XIXth and XXth century Resumen: Tratamos de analizar la evolución histórica del problema del celtismo en los principales escritores gallegos de los siglos XIX y XX y las corrientes filosófico-ideológicas a las que, por medio de sus trabajos, pueden ser adscritos. Del siglo XIX hacemos principal hincapié en Vicceto y Murguía, mientras que del siglo XX serán los hombres de la Generación “Nós” los que centren nuestro trabajo, si bien no dejamos de lado otras figuras como pueden ser Maciñeira o Barros Sivelo. Summary: We try to analyze the historical evolution of the problem of the Celtism in the principal Galician writers of the XIXth and XXth century and the philosophical - ideological currents to which, by means of your works, they can be assigned. Of the 19th century we do principal support in Vicceto and Murguía, whereas of the 20th century they will be the men of the Genración “Nós” those who centre our work, though we do not leave of side other figures like they can be Maciñeira or Barros Sivelo. 1*Este artículo es una pequeña parte del Capítulo I de la Historia de Galicia en la Antigüedad que está a punto de entrar en prensa. En la bibliografía no se incluyen los artículos de F. Pereira González referidos, el primero a: “Primeiras referencias a os celtas na historiografía galega”, Gallaecia, 22, 2003, pp.
    [Show full text]
  • La Poesía Gallega De Postguerra
    LA POES~AGALLEGA DE POSTGUERRA EXPLICACIÓN PREVIA Este humilde servidor tiene escritos muchos artículos sobre la poesía gallega de postguerra. Y tuvo, en varias ocasiones, que negarse a escribir otros sobre el mismo tema. En esta ocasión no ve la forma de eludir el com- promiso de escribir, una vez más, sobre nuestra poesía de la postguerra. Y lo hace reproduciendo, más o menos, un artículo publicado en O COMERCIO de Porto (Portugal) el 24 de febrero de 1970. Pocas cosas hay tan desagra- dables como plagiarse a uno mismo. Pero a veces no queda otro remedio. LOS POETAS EMIGRADOS La guerra civil española supuso entre nosotros muchas cosas. De- masiadas cosas y muy dolorosas. Entre ellas el silencio, en nuestra propia tierra, de la poesía gallega. Los emigrantes y exilados, sobre todo los de Buenos Aires, mantuvieron viva, más allá del Atlántico separador, la lla- ma viva de nuestra poesia. En Buenos Aires hubo -y afortunadamente aún hay- una actividad editorial importante de libros gallegos. Entre los más importantes poetas gallegos del exilio destacan Luis Seoaiie, iia&C eii lJlO -y jOLeiiZ"'"Tai-&, ilacit eii 1917, La obra poética de Luis Seoane está reunida en los libros "Fardel de eisilado", "Na brétema, Sant-Iago" y "As cicatrices". La obra en gallego de Lorenzo Var~laestá piddirda en lnc lihrnr "Lnnu~"y "María Pita e tres retratos medioevás". Los libros de ambos poetas fueron editados en Bue- nos Aires. Su obra, de claro testimonio social, enraizada en lo más profun- do del drama gallego, pudo ser fecunda y renovadora de haber llegado a Galicia en la época en que fue publicada.
    [Show full text]
  • Mandianes-1993-Vicente Risco Y La Antropologia Gallega...Pdf
    -< l? ¡;.;¡ ,..:¡ ,..:¡ -< l? '--< a l? ~ O,..:¡ '-"J O v~ ~ '-"J O ~ Z ~ ~ ~ "1 f-! :s !:l:l Z 0 ~ .....; ~ -< c..-:i ~ 0 -< ,..:¡ .....¡ Rol ~ ~ O Z u ~ rJ) ~ ~ ~ ~ ~ ~ U :>­~ V. Risco es uno de los autores más importantes de la historia de la etnogra­ fía y de la etnología gallegas y tomó parte activa en los grandes movimientos intelectuales y políticos durante la primera mitad del siglo XX; de algunos fue el auténtico motor. El estudio constará de dos partes principales: 1) el escena­ rio para encuadrar históricamente a nuestro autor y ver que no es un producto del azar sino de las ideas que corrían por el mundo en aquel momento y 2) V. Risco: su vida, su pensamiento, su actividad. Aquí no se trata de perder al lec­ tor en un laberinto de detalles de la vida de V. Risco sino de aportar sólo los necesarios para ayudarle a leer su obra y descubrir su significado. ESCENARIO Resurximento Los autores proceden a extrapolaciones atrevidas en cuanto a la historia, y al origen de la cultura y de la raza, y a la continudad de ritos. A veces se nie­ gan a aceptar hechos que no pueden ser explicados desde sus presupuestos evolucionistas1 y positivistas. Los datos, en ocasiones, son tratados de manera poco rigurosa y tienden a la síntesis ambiciosa de la historia, y de la brujería y superstición.2 El objeto de su estudio es la totalidad de la cultura en el tiempo y el espacio. Tienen una visión lineal y uniforme de la historia. Una lectura distante de estos autores permite ver que, a pesar de todo, han sabido plante­ 1.
    [Show full text]
  • Carlos Casares. Cadro De Antón Pulido O Roteiro Carlos Casares En Ourense
    Carlos Casares. Cadro de Antón Pulido O Roteiro Carlos Casares en Ourense Afonso Vázquez-Monxardín Catedrático de lingua galega Presentación cun percorrido a pé desde a Alameda de Santiago ata a casa da Matanza en Pardón. Nela participa- Os roteiros preséntansenos na actualidade como ron moitos dos galeguistas activos da época e foi unha forma de achegamento á realidade do patrimo- recollida nunha película artesanal con guión de nio -sexa este natural, arqueolóxico, histórico, arqui- Celso Emilio Ferreiro e foi recuperada, comenta- tectónico, literario, etc.- que funciona dun xeito lú- da e montada en 2001 co apoio da Caixa Galicia e dico e participativo todo ao longo de Occidente. En dos xornais El Progreso e Faro de Vigo. Máis alá, Galicia moitos son os concellos e institucións públi- tamén as míticas “Pelerinaxes” de Ourense a San cas e privadas que ofrecen estas posibilidades de ocu- Andrés de Teixido, en 1929 de Otero, Risco e Ben pación de ocio, e mesmo hai webs e apps especializa- Cho Shey, pode ser considerada tamén un roteiro das que nos guían por estes espazos de confluencia amplo, como, dalgún xeito o foron tamén moitas entre o paseo, a cultura e o turismo. Especial men- das “xeiras” dos galeguistas no seo do Seminario de ción merecen arestora os roteiros nos que están invo- Estudos Galegos ou as promovidas polos Ultreyas lucrados alumnos e profesores, maiormente de tipo tamén en tempos de antes da guerra. Incluso temos natural e literario. un escrito, simpático e de case imposible realiza- ción, redactado por Otero Pedrayo para o seu ami- En Galicia existe unha certa tradición de roteiros go Silvio Santiago na segunda metade dos sesenta, desde hai tempo.
    [Show full text]
  • Licenciado En Filoloxía Galego
    XOSÉ GREGORIO FERREIRO FENTE do seu labor á figura do poeta ca o Día das Letras Galegas de monterrosino Lorenzo Varela, sobre 2005. Castelao, Ánxel Fole, Xosé R. Licenciado en Filoloxía Galego- o que publicou traballos de divul- Otero Espasandín ou Valentín Paz- portuguesa e profesor de ensino gación, edicións literarias da súa Andrade son outros escritores aos secundario da materia de Lingua obra e ensaios especializados. Así que Gregorio Ferreiro Fente, como e Literatura Galega. Como inves- mesmo, é autor de dous libros estudoso do feito literario galego, tigador, dedicou parte importante sobre o escritor ao que se lle dedi- lles prestou tamén atención. Homenaxe a Lorenzo Varela Xosé Gregorio Ferreiro Fente pasado 25 de novembro de 2003 cum- de Homenaxe. Sesenta e seis escritores falan de príronse 25 anos da morte de Lorenzo Lorenzo Varela (florilexio de textos sobre a vida, Varela. Con tal motivo, mes e medio antes a obra e o home) e presentaríase en Monterroso Odesta data, diversas persoas decidimos constituír, o sábado 29 de novembro, día no que, finalmente, a iniciativa do profesor Xesús Alonso Montero, tería lugar a citada xornada de homenaxe a Lorenzo unha comisión que tivese por obxecto organi- Varela. Seguramente que ningunha das persoas asis- zar unha xornada de homenaxe ao ilustre poeta tentes aos actos daquel día sabía que meses despois galego. Postos xa ao traballo, nunha das reunións a Real Academia Galega acabaría tomando o acor- preparatorias xurdiu a iniciativa de elaborar unha do de dedicarlle ao poeta galego o Día das Letras pequena publicación que servise a un tempo de Galegas correspondente ao ano 2005.
    [Show full text]
  • RACISMO NACIONALISTA EN LA LITERATURA GALLEGUISTA DE LOS SIGLOS XIX Y XX
    RACISMO NACIONALISTA EN LA LITERATURA GALLEGUISTA DE LOS SIGLOS XIX y XX Miguel Salas Díaz (Universidad de Lenguas Extranjeras de Dalian, China) Resumen: La raza es uno de los conceptos principales de la teoría política nacionalista. Tanto en tiempos en los que la superioridad racial era algo relativamente aceptado como teoría antropológica como en momentos en los que se rechazaba completamente tal idea, el nacionalismo ha hecho uso del racismo para justificar sus aspiraciones políticas. La intención de este trabajo es analizar la idea de superioridad racial en la obra de los principales autores galleguistas del siglo XIX (Manuel Murguía, Alfredo Brañas y Eduardo Pondal, autor de la letra del himno gallego oficial) y del siglo XX (Alfonso Castelao y Vicente Risco). Abstract: Race is one of the main concepts in nationalist political theory. In times when racial supremacy was accepted as an athropological theory as well as in times when it was absolutely rejected, nationalism used racism to justify their political aspirations. This article aims to analyze the idea of racial supremacy in the main galician nationalist authors’ works in XIXth (Manuel Murguía, Alfedo Brañas and Eduardo Pondal, author of the current Galician anthem) and XX century (Alfonso Castelao y Vicente Risco). Palabras clave: Nacionalismo, Galleguismo, Raza, Racismo, Literatura gallega, siglo XIX, siglo XX, Manuel Murguía, Alfredo Brañas, Eduardo Pondal, Alfonso Castelao, Vicente Risco. Keywords: Galician Nationalism, Race, Racism, Galician Literature, XIXth Century, XXth Century, Manuel Murguía, Alfredo Brañas, Eduardo Pondal, Alfonso Castelao, Vicente Risco. Introducción Si se duda de la raza, ¿qué confianza queda en el resto de la vida? (Otero Pedrayo, 1991, p.
    [Show full text]
  • Conversa Con María Jesús Martínez-Risco, Filla De Vicente Risco
    Conversa con María Jesús Martínez-Risco, filla de Vicente Risco Olivia RODRÍGUEZ GONZÁLEZ Universidad de La Coruña María Jesús accede amablemente a contarnos a súa “historia de vida”1 con Vicente Risco. Deste xeito procúranos un enfoque e unhas aprezacións que dificilmente podemos encontrar nos libros académicos. Nas palabras de María Jesús non van atopar os lectores iluminacións sobre a obra de seu pai, nin claves da que foi a súa traxectoria intelec- tual, senón información sobre o mundo familiar e o contorno humano de Vicente Risco, desde os ollos dunha muller (nena, adolescente e adulta a través dos recordos marcados temporalmente) que nos desvela facetas do intelectual galego nunca antes atendidas. Na casa do nº 47 da rúa de Santo Domingo María Jesús, terceira filla de Vicente Risco, de Ourense vivían os pais, Vicente Martínez- vive en Granada, onde chegou hai máis de trinta Risco e María del Carmen Fernández, con anos para exercer como profesora de inglés no varias parentes e o fillo Antón, sete anos maior Instituto “Ángel Ganivet”. Na fermosa cidade que María Jesús. Unha primeira filla do matri- nazarí temos unha cita a finais de xaneiro de 2011 monio, Carmen, morrera de bronconeumonía para completar detalles dunha conversa que en 1926, poucos meses antes do nacemento de empezou na Coruña, en xuño de 2010. Chus Ris- Antón. María Jesús naceu en 1933, pouco des- co ten a cor, a ollada e os xestos máis galegos pois do regreso de Alemaña de Vicente Risco: A aquí, por contraste co medio andaluz, que na pro- República estaba a piques de entrar no bienio pia Galicia.
    [Show full text]
  • Novas Penzol
    NOVAS PENZOL Número 15 - febreiro de 2017 CARLOS CASARES Carlos Casares Mouriño (Ourense, 1941 – Nigrán, 2002) é unha figura fundamental na Galicia da segunda metade do século XX. Vinculado dende novo co mundo da cultura e co galeguismo, asiste en Ourense ao faladoiro de Vicente Risco e como estudante en Santiago, nos anos sesenta, forma parte do círculo de Ramón Piñeiro. Compaxinou o seu traballo profesional de profesor de ensinanza secundaria co de escritor, dinamizador cultural, editor e político, deixando unha pegada significada en todos eses campos. Como escritor ten un papel esencial na renovación da narrativa galega, mais tamén é un precursor da literatura infantil e xuvenil galega. Poeta, narrador, dramaturgo, ensaísta, biógrafo, crítico literario, columnista, a súa actividade literaria abarcou todos os xéneros. Tivo unha constante participación no mundo cultural, foi membro da Real Academia Galega e desenvolveu funcións como a de Presidente do Consello da Cultura Galega, padroeiro da Fundación Penzol, membro fundador e presidente do Pen Club Galicia, director da revista Grial, etc. Tamén destacou no seu labor como editor, dirixindo a Editorial Galaxia. Como político, foi membro do grupo Realidade Galega e presentouse, como independente polo PSdeG, e foi elexido deputado nas eleccións autonómicas de 1981, sendo membro, polo tanto, da primeira lexislatura do Parlamento de Galicia. A Real Academia Galega acordou dedicarlle a Carlos Casares, no décimo quinto aniversario do seu pasamento, o Día das Letras Galegas do ano 2017. Con este número 15 de Novas Penzol sumámonos ao recoñecemento da súa persoa e da súa obra e damos a coñecer os fondos que del e sobre el dispón a Biblioteca e o Arquivo Penzol e a Biblioteca e o Arquivo Fernández del Riego.
    [Show full text]
  • QUEN É VICENTE RISCO? Edita: Fundación Vicente Risco
    QUEN É VICENTE RISCO? Edita: Fundación Vicente Risco. Maquetación: visualq. Imprime: Helbagraf DL: OU 53-2013 Todos os dereitos reservados. Membros institucionais: Xunta de Galicia, Consellería de Cultura Deputación Provincial de Ourense Câmara Municipal de Amarante Concello de Allariz Concello de Castro Caldelas Concello de Ourense Universidade de Santiago de Compostela Universidade da Coruña Universidade de Vigo Quen é Vicente Risco? A vida Vicente Martínez-Risco Agüero, coñecido literariamente como Vi- cente Risco, naceu o 30 de setembro de 1884 en Ourense no piso 1º da rúa da Paz, antiga rúa dos Zapateiros. Os seus devanceiros son naturais das terras de Castro Calde- las, onde asentaron a partir do XVIII procedentes de terras manchegas como administradores da Casa de Alba cando esta herdou os dominios da Casa de Lemos. Alí, na vila, patrimonio un día dos Condes de Lemos, pasou longas horas da nenez; tamén na idade madura fecundas tempa- das en contacto coa clara paisaxe. Casa en 1922 coa alaricana María del Carmen Fernández. Na vila de Allariz nacerán os seus fillos, na casa onde está a sede da Fundación que leva o seu nome. Academicamente, foi bacharel en Ourense. Estudou dereito en San- tiago, onde se licenciou no 1907. Despois, mestre de ensino primario, tras un frustrante paso pola administración de facenda. Ingresou na Escola Su- perior do Maxisterio en Madrid. Aprobou a cátedra de Historia e a súa Me- todoloxía, que impartiu na Normal de Ourense, proxectando a súa docen- 5 Quen é Vicente Risco? cia sobre sucesivas xeracións dende 1917 a 1945. Polos anos 30, sacou a licenciatura de Filosofía en Santiago.
    [Show full text]
  • Nacionalismo E Ideología En Vicente Risco
    UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID FACULTAD DE CIENCIAS ECONÓMICAS Y EMPRESARIALES TESIS DOCTORAL Nacionalismo e ideología en Vicente Risco MEMORIA PARA OPTAR AL GRADO DE DOCTOR PRESENTADA POR Francisco Javier Bobillo de la Peña DIRECTOR: Enrique Tierno Galván Madrid, 2015 © Francisco Javier Bobillo de la Peña, 1979 UNIVERSIDAD COMPLUTENSE FC9. JAVIER BOBILLO DE LA PENA NACIONALISMO E IDEOLOGIA EN VICENTE RISCO Director: Prof. Dr. D. Enrique Tierno Galvan Catedratico de Teoria del Estado UNIVERSIDAD COMPLU TENSE DE MADRID Facultad de Ciencias Economicas y C o m e rciale s Depa rtamento de Teori^a del Estado y De recho - Cons titucional. A NO 1. 979 NACIONALISMO E IDEOLOGIA EN VICENTE RISCO INTRODUCCION 1. Justificacion del tema 2. Plan de trabajo. 3. Abreviaturas I. e l EN TORN O IDEOLOGICO-POLITICO 1. La crisis de final de siglo y Galicia 1.1. Las corrientes ideologicas europeas. Influencias 1.2 Pesimismo y decadencia; regeperacionismo 1.3 Exotismo como evasion 2. Antecedentes nacionalistas y regionalistas gallegos. 2.1. Los Precursores : Lite ratura y polftica 2.2. Agra^ismo y Solidaridad galega 2.3. Depresion cultural y resurgimientos: las Irmandades da Fala 2.4. Intelectuales y politica; la tarea de las minorias. 3. El periodo de entreguerras y la ideologia nacionalista 3.1. Aspectos politicos y economicos 3.2. Re spues ta a la crisis: romanticismo y nacionalismo 3. 3. La elaboracion de un a teoria II. LA FORMACION DE LA PERSONALIDAP: ETAPAS 1. El regreso a la tie rra. 1.1. Teoiô^iflûfc/ y modernismo : "La Centuria" 1.2. La conversion al galleguismo 1.
    [Show full text]