Die Afrikaanse Bestemming Van Cs Lewis Se the Voyage of the Dawn
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
DIE AFRIKAANSE BESTEMMING VAN C.S. LEWIS SE THE VOYAGE OF THE DAWN TREADER Marike van der Watt Tesis ingelewer ter gedeeltelike voldoening aan die vereistes vir die graad van Magister in die Wysbegeerte in Vertaling aan die Universiteit Stellenbosch Studieleier: Prof. A.E. Feinauer Datum: Desember 2014 Stellenbosch University http://scholar.sun.ac.za VERKLARING Deur hierdie tesis elektronies in te lewer, verklaar ek dat die geheel van die werk hierin vervat, my eie, oorspronklike werk is, dat ek die outeursregeienaar daarvan is (behalwe tot die mate uitdruklik anders aangedui) en dat ek dit nie vantevore, in die geheel of gedeeltelik, ter verkryging van enige kwalifikasie aangebied het nie. Marike van der Watt Datum: Desember 2014 Kopiereg © 2014 Universiteit Stellenbosch Alle regte voorbehou i Stellenbosch University http://scholar.sun.ac.za ABSTRACT The Chronicles of Narnia by C.S. Lewis is internationally considered as one of the classics of children’s literature. The series consists of seven books, of which only the first four were translated into Afrikaans, namely Die Towenaar se Neef (The Magician’s Nephew), Die Leeu, die Heks en die Hangkas (The Lion, the Witch and the Wardrobe), Die Perd en sy Seun (The Horse and his Boy) and Prins Kaspian (Prince Caspian). According to the publisher, Human & Rousseau, they have no intention to translate the remainder of the series. The three books that have not been translated into Afrikaans are The Voyage of the Dawn Treader, The Silver Chair and The Last Battle. The main aim of this study is the practical translation of a selection of The Voyage of the Dawn Treader. The Functionalist approach of Vermeer and Nord, Toury and Chesterman’s translation norms from Descriptive Translation Studies, Venuti’s foreignisation and domestication and Klingberg’s cultural contex adaptation form the theoretical framework for both the discussion and analysis of the source text as well as the translation. The four types of translation problems as identified by Nord are used as the framework for the annotations of the translation. By doing a theoretically based translation, the connection between theory and practice is illustrated: the translator chooses a general approach and translation strategies and is consequently guided to make consistent translation choices on macro as well as micro levels. ii Stellenbosch University http://scholar.sun.ac.za OPSOMMING C.S. Lewis se Chronicles of Narnia beklee internasionaal ’n gevestigde plek in die kanon van kinder- en jeugliteratuur. Die reeks bestaan uit sewe boeke, waarvan slegs die eerste vier in Afrikaans vertaal is, naamlik Die Towenaar se Neef, Die Leeu, die Heks en die Hangkas, Die Perd en sy Seun en Prins Kaspian. Volgens die uitgewer, Human & Rousseau, word daar nie verdere vertalings van die reeks beoog nie. Die drie onvertaalde boeke in die reeks is The Voyage of the Dawn Treader, The Silver Chair en The Last Battle. Hierdie studie fokus hoofsaaklik op die praktiese vertaling van ’n gedeelte van The Voyage of the Dawn Treader. Vermeer en Nord se Funksionalisme, Toury en Chesterman se vertaalnorme uit Deskriptiewe Vertaalstudies, Venuti se vervreemding en domestikering en Klingberg se kulturele konteksaanpassing dien as teoretiese raamwerk vir sowel die bespreking en ontleding van die bronteks as die vertaling. Nord se vier tipes vertaalprobleme dien as raamwerk vir die annotasies tot die vertaling. Deur ’n teoreties gebaseerde vertaling te doen word geïllustreer hoe teorie en praktyk by mekaar aansluit: die vertaler kies ’n algemene benadering en vertaalstrategieë, en word sodoende begelei tot konsekwente vertaalbesluite op makro- en mikrovlak. iii Stellenbosch University http://scholar.sun.ac.za BEDANKINGS Aan my studieleier, prof. Ilse Feinauer, groot dank vir haar leiding, ondersteuning en geduld met ’n student wie se reis soms deur groot omweë gekenmerk is en dus heelwat langer geduur het as wat beplan is. Aan Franci Vosloo, wat die reis met wortelkoek en ander versterkings (in woord en daad) meegemaak het, is ek groot dank verskuldig. Louis van der Watt – my eie wandelende C.S. Lewis-biblioteek en mede-reisiger op die groter reis: dankie vir jou ondersteuning, opofferings (toe jy dikwels pa en ma vir die orrelpypies moes wees sodat ek ongestoord kon werk) en liefde. Nie net het jy die wêreld van Narnia vir my ontsluit nie, maar dit vir my moontlik gemaak om ’n nuwe koers in te slaan wat my soveel ryker gemaak het. Elsa-Marié, Jani en Steyn – klein in postuur, maar groot van gees: dankie dat ek deur julle oë kon leer om nuut na die wêreld te kyk en weer feetjiegras by die waterval en dinosourusse in die wolke raak te sien. Mag ons nog baie wonderlike avonture saam beleef. iv Stellenbosch University http://scholar.sun.ac.za INHOUDSOPGAWE HOOFSTUK 1: AGTERGROND .......................................................................................... 1 1.1 Inleiding ...................................................................................................................... 1 1.2 Kinder- en jeugliteratuur ........................................................................................... 2 1.3 Literêre meriete as kriterium by die keuse van vertaaltekste ................................. 4 1.4 Fantasieverhale as genre van kinder- en jeugliteratuur? ....................................... 5 1.5 Vertaling van kinder- en jeugliteratuur in Afrikaans................................................ 7 1.6 C.S. Lewis en Narnia ................................................................................................. 9 1.7 Probleemstelling .......................................................................................................11 1.8 Doel en metodologie van die studie ........................................................................12 HOOFSTUK 2: DIE BRONTEKS ....................................................................................... 14 2.1 Inleiding .....................................................................................................................14 2.2 Sinopsis van die Narnia-reeks .................................................................................14 2.2.1 The Magician’s Nephew .......................................................................................16 2.2.2 The Lion, the Witch and the Wardrobe .................................................................18 2.2.3 The Horse and His Boy ........................................................................................19 2.2.4 Prince Caspian .....................................................................................................20 2.2.5 Voyage of the Dawn Treader ................................................................................21 2.2.6 The Silver Chair ...................................................................................................23 2.2.7 The Last Battle .....................................................................................................25 2.3 Die bestaande Afrikaanse Narnia-vertalings ..........................................................26 2.3.1 Voorlopige Data ...................................................................................................28 2.3.2 Makrovlak .............................................................................................................30 2.3.3 Mikrovlak ..............................................................................................................37 2.4 Slotopmerkings.........................................................................................................42 HOOFSTUK 3: LITERATUUROORSIG .......................................................................... 43 3.1 Inleiding .....................................................................................................................43 3.2 Funksionalistiese benadering ..................................................................................44 3.3 Deskriptiewe Vertaalstudie ......................................................................................51 3.4 Domestikering en vervreemding/Kulturele konteksaanpassing............................54 v Stellenbosch University http://scholar.sun.ac.za 3.5 Slotopmerkings.........................................................................................................61 HOOFSTUK 4: DIE DOELTEKS ....................................................................................... 63 DIE VAART VAN DIE DAGBREEKDANSER ................................................................. 63 Hoofstuk 2 – AAN BOORD VAN DIE DAGBREEKDANSER .....................................63 Hoofstuk 3 – DIE EENSAME EILANDE ........................................................................70 Hoofstuk 4 – WAT CASPIAN DAAR MAAK ................................................................76 Hoofstuk 5 – DIE STORM EN WAT DAARNA GEBEUR ............................................83 Hoofstuk 6 – EUSTACE SE AVONTURE .......................................................................89 Hoofstuk 7 – HOE DIE AVONTUUR EINDIG ............................................................96 HOOFSTUK 5: ANNOTASIE TOT DIE VERTALING ................................................. 103 5.1 Inleiding ................................................................................................................... 103 5.2 Vertaaluitdagings .................................................................................................... 104 5.2.1