Restorasyon Konservasyon Arkeoloj Sanat Tar H Yil: 2021 Sayi: 22 Issn: 2146-3166
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
GENEL AR M L ÜD IF Ü K R A L V Ü . C . Ü T RESTORASYON KONSERVASYON ARKEOLOJ SANAT TAR H YIL: 2021 SAYI: 22 ISSN: 2146-3166 ÖNSÖZ Ankara’da yayınlamakta olduğumuz ve 1939 yılından beridir yayın hayatını sürdüren Vakıflar Dergisi’nden sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü çatısı altında en uzun süredir yayınlanmakta olan dergi oldu, Vakıf Restorasyon Yıllığı. 12. Yılını kutlayan ve İstanbul’da yayınlanan bu müstesna derginin uzun ömürlü olması, hem Genel Müdürlüğümüzün kurumsallığının bir göstergesidir hem de eski eser yapılara ve restorasyona ilgi duyan çevrenin destek ve ilgisi sayesindedir. Tüm bu değerlendirmeler göz önüne alındığında misyonumuzun bilinci çerçevesinde desteğimizin süreceği muhakkaktır. Nitekim tüm şehirlerimize ve kütüphanelerimize gönderdiğimiz restorasyon dergisi dışında yayınlarımızın dijital ortamda yayınlanması sayesinde ulaşılabilirlilikleri de artmaktadır. Gittikçe artan bir tempoyla çalışmaya devam ederek, kapsamlı veya basit bakım-onarım ve restorasyonlarını yaptığımız eski eserlerimizle ilgili yürüttüğümüz çalışmaları mümkün oldukça çeşitli yayınlarla kamuoyuyla paylaşmaya devam ediyoruz. Ülkemizin taşınmaz kültür varlıklarına sahip çıkma ve yaşatma yolundaki gayretimizi, her açıdan sürdüreceğiz. Ülkemizin her şehri, vakıf yoluyla vücuda getirilmiş tüm yapıları Genel Müdürlüğümüzün ilgisi ve çalışma alanıdır. Ülkemiz genelinde yaptığımız restorasyonlara ait çalışmalardan bazıları Vakıf Restorasyon Yıllığı’nda veya başka yerlerde yayınlanmakta. Aynı zamanda sosyal medyadan da sona eren restorasyonlar ilân edilmekte. Bu ve bağlı çalışmalarımızın siz değerli okurlarımızla paylaşılması ve tamamlanan her çalışma bizler için onur verici olmaktadır. Dergimizin 22. Sayısını zevkle okumanızı diler, son sayının hayırlı olmasını temenni ederim. Burhan Ersoy Vakıflar Genel Müdürü SUNUŞ İnternetin, sosyal medyanın çok etkin olduğu bir dönemde yaşıyoruz. Bilginin çok değerli olduğu günümüzde, dinamik bir çağın gerektirdiği aksiyonları hayata geçirmek için hepimiz gayret etmeliyiz. Gelişim gösterdikçe, yeni fikirler ve yeni yollar çıkacaktır karşımıza. 22. Sayısını yayınladığımız Vakıf Restorasyon Dergimizde hem teknik açıdan hem de içerik itibariyle bazı yenilikler veya değişiklikler yaptık. Başta kapak olmak üzere sayfa tasarımlarındaki farklılıklara kadar uzanan değişimlerin, dergimizi tâkip eden siz değerli okurlarımızın da takdirini kazanacağını düşünüyoruz. Ancak bu düzenlemeleri yaparken, tıpkı Vakıflar Genel Müdürlüğümüzün geleneksel yapısı gibi dergiyi genel yapısından ve temel özelliklerinden uzaklaştırmıyoruz. Yeniden planlanan dergimizin bu sayısında değerli araştırmacı-yazarlar tarafından hazırlanan ve merakla okunacağına inandığımız çeşitli makaleler bulunuyor. En güzel taraflarından biri de içerik itibariyle çok yönlü bir yayın olmanın ve farklı içeriğe sahip yazıların dergi dağarcığında yer alması, farklı disiplinlerden insanlara hitap etmemize sebep olmakta. 22. Sayımızda, restorasyonu daha yeni tamamlanan Sarıyer Hacı Kemalettin Camii restorasyon uygulama makalesinden, Edirne Selimiye Camii’ndeki malzeme kullanımına; biyografik bir makaleden Uzunköprü’deki kültür varlığı eserlerin anlatıldığı bir monografiye ve Bizans döneminde Fenerbahçe semtinden röportaj yazısına kadar zengin bir içerik bulunuyor. Bu bilgiler ışığında dergimizin yeni sayısının hayırlı olmasını temenni eder, tüm yazarlara, derginin hazırlanmasına katkısı olanlara teşekkür ederim. Hayrullah Çelebi Vakıflar İstanbul I. Bölge Müdürü GENEL AR M L ÜD IF Ü K R A L V Ü . C . Ü T RESTORASYON KONSERVASYON ARKEOLOJ SANAT TAR H ISSN: 2146 – 3166 Vakıflar Genel Müdürlüğü İstanbul I. Bölge Müdürlüğü Yayınıdır. Restorasyon-Konservasyon-Arkeoloji ve Sanat Tarihi Yıllığı Yıl: 2021 Sayı: 22 Vakıflar İstanbul I. Bölge Müdürlüğü Adına Sahibi Hayrullah ÇELEBİ Vakıflar İstanbul I. Bölge Müdürü Yazı İşleri Müdürü / Tashih Murat SAV İngilizce Tashih Hatice MEMNUN Yayın Kurulu Prof. Dr. E. Füsun ALİOĞLU Hayri Fehmi YILMAZ Dr. Esin Demirel İŞLİ Dr. Olcay AYDEMİR Murat SAV Ömer DABANLI Acar AVUNDUK 7 Editör H. Murat CEYLAN Danışma Kurulu Prof. Dr. Zeynep AHUNBAY / İ.T.Ü. Mimarlık Fak. Prof. Dr. Şerife ATLIHAN / M.Ü. Tekstil Bölümü Prof. Dr. Önder BİLGİ / İ.Ü. Emekli Öğr. Gör. Prof. Dr. Oğuz CEYLAN / M.S.Ü. Mimarlık Fak. Prof. Dr. Feridun ÇILI / İ.T.Ü. Mimarlık Fak. Prof. Dr. Erol GÜRDAL / İ.T.Ü. Emekli Öğr. Gör. Prof. Dr. Selçuk MÜLAYİM / M.Ü. Emekli Öğr. Gör. Prof. Dr. Şevket DÖNMEZ / İ.Ü. Arkeoloji / Protohistorya Bölümü Doç. Dr. Ahmet GÜLEÇ / İ.Ü. Emekli Öğr. Gör. Doç. Dr. Seden Acun ÖZGÜNLER / İ.T.Ü. Mimarlık Fak. Doç. Dr. Ferudun ÖZGÜMÜŞ / İ.Ü. Güzel Sanatlar Fak. Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Vefa ÇOBANOĞLU / İ.Ü. Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Fatih Köse / Namık Kemal Üniversitesi 40 49 Dr. Öğr. Üyesi Özkan ERTUĞRUL / Trakya Ü. Sanat Tarihi Böl. Dr. Alpaslan Hamdi KUZUCUOĞLU / İstanbul Yeni Yüzyıl Ün. Kapak ve Sayfa Tasarım Aydın TİBET Basım OKSİJEN BASIM Yüzüncü Yıl Mah. Matbaacılar Sitesi 2. Cad. No:202/A Bağcılar / İST. Tel: (0212) 325 71 25 Fax: (0212) 325 61 99 www.oksijenbasim.com.tr İletişim Vakıflar İstanbul I. Bölge Müdürlüğü Sanat Eserleri ve Yapı İşleri Şube Müdürlüğü İnönü Cad. No. 2 Kat 5 Taksim / İSTANBUL Tlf: (0212) 251 88 10 / 7201-7203 131 www.vgm.gov.tr | http://istanbulavrupa.vgm.gov.tr Vakıf Restorasyon Yıllığı hakemli bir dergidir. Makalelerdeki yazılardan yazarları sorumludur. Kaynak belirtilmek koşulu ile alıntı yapılabilir. 6 ayda bir yayınlanır, Yayın dili Türkçe’dir. Düzeltme: Dergimizin 21. sayısının 40. sayfasında yayınlanan, “Trabzon’daki Öteki Roma İmparatorluğu Sanatı Panagia Para ile satılmaz. Chrysokephalos Kilisesi (Ortahisar Camii) Restorasyon Çalışması” 1000 Adet basılmıştır. adlı makale, sayfa başlarında yanlışlıkla “İstanbul Anadolu Yakasında Günümüze Ulaşmayan Vakıf Eseri Kültür Varlıkları-3 “ Kapak görseli: İstanbul Teşvikiye Camii'nden kalem işi detayı bölüm adıyla geçmiştir; Şekil 26 ise “Battal Gazi Ulu Camii” olacaktır. İÇİNDEKİLER CONTENTS Edirne Selimiye Camii Üzerinden 7 Bir Yapı Malzemeleri Okuması Interpretation of Building Materials on the Selimiye Mosque In Edirne ACAR AVUNDUK Bizans Devrinde Fenerbahçe-Hiereia 35 Fenerbahçe-Hiereis in Byzantine Era ENİS KARAKAYA İstanbul Hacı Kemalettin Camii ve Dükkânlarının 49 2019-2021 Yılı Restorasyonu 35 Restoration of the Haci Kemalettin Mosque and its Shops in 2019-2021 DERYA YILDIZ KAYA 73 Uzunköprü ve Çevre Araştırmaları Uzunköprü And Environmental Researches DR. ÖZKAN ERTUĞRUL Enez Fatih Camii Restorasyon ve 117 Rekonstrüksiyonunda Koruma Yaklaşımları Conservation Approaches on Restoration and Reconstruction of the Fatih Mosque In Enez ALİ HÜRATA / NİCOLA BERLUCCHI / OLCAY AYDEMİR / MURAT SAV / 117 FİKRET KURAN / MURADİYE ŞİMŞEK İsmail Fazıl Ayanoğlu Hayatı ve Eserleri 131 Life of İsmail Fazıl Ayanoğlu and His Works NECDET İŞLİ Can Binan İle Kültür Varlığı ve Restorasyon Üzerine 139 Interview with Can Binan on Cultural Assets and Restoration RÖPORTAJ / MURAT SAV Kültür Mirası Üzerindeki Deprem Riskinin 147 Değerlendirilmesi ve Azaltılması: İtalyan Kılavuzlarındaki 139 İlkeler ve Yöntemler Assessment and Reducing of Eartquake Risk on Cultural Heritage: Principles and Methods of Italian Guidebooks MURADİYE ŞİMŞEK 153 Restorasyonu Tamamlanan Eserler R GENEL M LA ÜD IF Ü K R A L V Ü . C . Ü EDİRNE SELİMİYE CAMİİ ÜZERİNDEN BİR YAPI MALZEMELERİ OKUMASI 6 T FENERBAHÇE-HIEREIS IN BYZANTINE ERA EDİRNE SELİMİYE CAMİİ ÜZERİNDEN BİR YAPI MALZEMELERİ OKUMASI1 INTERPRETATION OF BUILDING MATERIALS ON THE SELİMİYE MOSQUE IN EDİRNE ACAR AVUNDUK Restorasyon Uzm. Y. Mimar Mimar Koca Sinan'ın "başyapıtım” dediği Edirne The Selimiye Mosque in Edirne of which Archi- Selimiye Camii, konuyla ilgili-ilgisiz toplumun tüm tect Sinan mentioned as ‘my masterpiece’ is one of kesimlerince büyük ilgi görmüş, hakkında sayısız the glorious monumental buildings of Ottoman Era. araştırma, yayın, makale ve kitap yazılmış, Klasik There are several researches, publications, essays Osmanlı döneminin görkemli bir anıtsal yapısıdır. and books on the building and it took attraction of a Başlıktan da anlaşılacağı üzere bu yazıda ya- wide range of the society throughout the time. pının ayrıntılı tarihinden, yapılış sürecinden, mi- The eaasy is about the type and ingredient of marlık ve sanat tarihi açısından öneminden ziyade materials, the source of materials and a general yapıda kullanılan malzemelerin cins ve içeriğin- interpretation of the materials in terms of building den, hangi kaynaklardan temin edildiğinden bah- physics, building chemistry and building mechanic sedilecek ve kullanılan malzemelerin yapı fiziği, rather than the importance of the mosque in terms yapı kimyası ve yapı mekaniği açısından genel bir of architecture and art history, construction pro- değerlendirilmesi yapılacaktır. cess and historical background. Anahtar Kelimeler: Edirne Selimiye Camii, yapı Keywords: Edirne Selimiye Mosque, building me- mekaniği, fiziği ve kimyası, yapı malzemeleri. chanic, physics and chemistry, building materials. 1 Bu çalışma Selimiye Camii restitüsyon araştırmaları sırasında (yaklaşık 1 yıl süren) ortaya çıkan veri ve belgelerin ışığında yapılan sınırlı bir çalışmadır. Kuşkusuz yapılacak daha uzun süreli ve kapsamlı bir araştırma ile Edirne Selimiye Camii İnşaat Defteri’nin tıpkı Süleymaniye İnşaat Defleri gibi (Yay. Ömer Lütfü Barkan veya Sultanahmet İnşaat Defterleri, Yay. Prof. Dr. Zeynep Ahunbay) bulunup yayınlanması halinde daha kapsamlı ve aydınlatıcı bilgilere ulaşılabilecektir. İnşaat aşamalarına ait bazı fermanlar ile kısmi inşaat bilgilerini içeren bir bölüm notlara ulaşılmıştır. R