T. C . SARIYER BELEDİYE BAŞKANLIĞI SARIYER YAŞAM REHBERİ

SARIYER YAŞAM REHBERİ

T.C. SARIYER BELEDİYE BAŞKANLIĞI / 2019

Proje Danışmanı CENGİZ KAHRAMAN

Hazırlayan - Editör FEZA KÜRKÇÜOĞLU

Araştırma ve Redaksiyon GÖRKEM ÖRENTEPE KÜRKÇÜOĞLU

Düzelti ÖNDER KÖMÜR

Fotoğraf Arşivi Sarıyer Belediyesi Arşivi Feza Kürkçüoğlu Arşivi

SARIYER BELEDİYESİ KÜLTÜR YAYINLARI 2019

www.sariyer.bel.tr

Değerli Dostlar,

arihi dokusu, doğal güzellikleri, balığı, böreği ve daha nice SARIYER özellikleriyle dünyanın en güzel kenti Sarıyer’de yaşıyor YAŞAM REHBERİ olmanın mutluluğunu ve gururunu taşıyoruz. Başta İstanbullular olmak üzere şehrin telaşından uzaklaşmak isteyen herkesin adresi olan ilçemizde amacımız, ülkemizin ve dünyanın çeşitli bölgelerinden çok sayıda yerli ve yabancı turisti Sarıyer’in güzelliklerini yerinde yaşamak üzere misafir etmek. Hazırlamış olduğumuz bu kitap, işte bu amaç doğrultusundaT ziyaretçilerimize bir yol haritası olacak. Misafirlerimiz Sarıyer hakkında detaylı bilgi sahibi olacak, zamanı daha verimli kullanabilecekler. İlçemize hoş geldiniz, keyif alacağınız bir gezi olacağından şüphem yok.

Sevgilerimle... İÇİNDEKİLER

İstanbul’un Kısa Tarihi 12

Boğaziçi’nin Kısa Tarihi 24

Sarıyer’in Kısa Tarihi 34 SARIYER Adım Adım Sarıyer 64

Müzeler 184

Kültür Merkezleri 196

Konaklama 206

Restoranlar 214

Kafeler, Pastaneler 230

Alışveriş 242

Spor 248

Ulaşım 258

Hastaneler 266

Parklar 270

Konsolosluk ve Sefaretler 278

Üniversiteler 282 İstanbul’un 12I 13 Kısa Tarihi İSTANBUL’UN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 14I 15

saadet”, “Islambol” ve nihayet Trak kökenli Megaralı Byzans Dört İmparatorluğa Başkentlik “İstanbul” isimleriyle anılır. komutasındaki Megaralıların bir İstanbul’un yerleşim tarihi bölümü ise Khalkedon’un karşı Yapmış Bir Şehir: İstanbul MÖ 7. yüzyılda Megaralıların, kıyısına bugünkü Sarayburnu Dorların Yunanistan’ı işgal bölgesine Byzantion’u kurarlar. etmesiyle kaçıp, buraya bir Khalkedonlular tarımla uğraşır- şehir kurmasıyla başlar. Mega- ken, Byzantionlular ise ticaretle ralılar, MÖ 680 yılında Marmara uğraşmaya devam eder. MÖ Denizi’ni geçerek bugünkü 280’de Galatlar tarafından işgal Kadıköy’de, Khalkedon ismiyle edilen şehir, Roma’nın koruması kurdukları şehre yerleşirler. altına girerek Roma’ya bağlanır.

Constan- Constantinopolis, Matthaus Merian, 1640. tinopel, Hartmann İstanbul; Asya ile Avrupa’yı, sine kadar uzanır. İstanbul’da Schedel, 1493. Doğu ile Batı’yı birleştiren ve Küçükçekmece’de Yarımburgaz yüzyıllardır geçmiş uygarlık- Mağarası’nda Paleolitik Döneme ları, kültürleri yok etmeden ait ilk insan izlerine rastlanır. onların üzerinde yükselen İstanbul’un ilk yerleşim tarihi- bir şehir olarak geçer tarihe. nin 8500 yıl öncesine uzandığı Bir çağın değişimine tanıklık 2004 yılında başlayan Yeni- etmiş, Roma, Bizans, Latin ve kapı Kazıları sırasında ortaya Osmanlı imparatorluklarına çıkarılır. başkentlik yapmış, Doğu ile Önce “Byzantion”, sonra Batı’nın buluşma noktası olmuş, “Konstantinopolis” ismini taşı- tarihi ile bulunduğu coğrafyayı yan şehir, Osmanlı döneminden aydınlatan bir şehir olan İstan- başlayarak “Konstantiniyye”, bul’un tarihi 400 bin yıl önce- “Stanpolis”, “Asitane”, “Der- İSTANBUL’UN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 16I 17 Konstantinopolis Kuruluyor

Roma İmparatoru Konstan- tin (I. Constantinus), 330’da şehri başkent ilan eder. Şehrin güçlü savunması ve ticari bakımdan gelişmiş olması, Byzantion’un başkent seçilme- sinde etken olur. 325’te baş- layan imar çalışmaları şehrin genişlemesi ve yeni yapıların yükselmesi ile devam eder. Şehrin kuruluş günü 11 Mayıs Ayasofya’nın Planı, Pierre Gilles, 1729. 330’da büyük bir törenle kut- Siyasi ve ticari olarak da lanır. Şehre önce “Yeni Roma” öne çıkan Konstantinopolis’e anlamına gelen “Nea Roma” 4. yüzyılın başından başlayarak Justinyen Döneminde Bizans ismi verildiyse de halk, kurucu- Trakya’dan getirilen halklar Konstantinopolis, 527 ile Konstantinopolis’i yeni bir sunun ismi ile “Konstantinopo- yerleştirilir. 5. yüzyıla gelin- 565 yılları arasında Justinyen kuşatma ve işgal beklemektedir. lis” olarak anmayı tercih eder. diğinde şehrin nüfusu 100 bin (I. lustinianos) döneminde bü- Haçlı Orduları ile Bizans Orduları Hipodrom, yollar, su kemerleri, kişiyi çoktan aşmıştır. Yedi tepe yük bir şehir haline gelir. Büyük arasında süregelen savaşların şehrin savunmasında ilk sırada üzerine kurulan ve 14 mahalle- tahribata yol açan 532’deki sonuncusu, IV. Haçlı Seferi’nin gelen yeni surlar, kaleler ve çok den oluşan şehir, Roma’dan bile Nika Ayaklanması’ndan sonra 1204’de Konstantinopolis’in sayıda dini yapı bu dönemde daha kalabalık bir şehir olur. şehir yeniden imar edilir. Çok işgali ile sonuçlanır. Şehir yıkılır, inşa edilir. Hızla yayılan Hristi- Hunların 440 yılında işgaline sayıda kilise ve manastırları yakılır, yağmalanır. Latin İmpara- yanlığı serbest ve resmi bir din uğrayan Konstantinopolis daha ile Orta Çağ’ın Hristiyanlık torluğu’nun başkenti olan Kons- olarak kabul eden Konstantin, sonra da uzun yıllar boyunca iç merkezlerinden biri olan tantinopolis, 1261’de VIII. Mikhail inşa ettirdiği yapılarla Ortaçağ savaşlar, ayaklanmalar ve siya- Konstantinopolis, Justinyen’in Palaiologos tarafından geri alınır boyunca Konstantinopolis’in sal çalkantılar ile iç içe yaşar. yeniden inşa ettirdiği Ayasofya ve Bizans İmparatorluğu, 1453 Hristiyanlığın en önemli kül- Kilisesi ile daha da ünlenir. İlki yılına dek varlığını sürdürür. tür ve sanat merkezi olmasını 360’da İmparator Konstantius sağlar. tarafından yaptırılan Ayasofya Kilisesi, iki kez yıkıldıktan sonra günümüze ulaşan üçüncü yapı 537’de inşa edilir. Roma İmparatoru Bizans Orduları’nın 1071’de, Konstantin’in Malazgirt’te Selçuklu Türklerine 330’da yenilmeleri ile Bizans, Anadolu kurduğu şehir, topraklarını kaybetmeye başlar. Konstantinopolis Slavların, Arapların, Bulgarların, adıyla anılır. Perslerin ve Rusların saldırıla- rıyla karşı karşıya kalmış ve her seferinde güçlü şehir savunması sayesinde işgalden kurtulan Justinyen (I. lustinianos) İSTANBUL’UN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 18I 19

Konstantinopolis, Osmanlı içinde açılan “Sahn-ı Seman ordusunun kuşatmasına ancak Medresesi” ile eğitime katkıda 54 gün dayanır ve 29 Mayıs bulunulur. İnşa edilen camiler, 1453’de II. Mehmed tarafından medreseler ve kütüphaneler fethedilir. Fatih Sultan Mehmed, ile İstanbul, Osmanlı Anadolu ve Trakya’da yaşayan İmparatorluğu’nun başkenti Türkleri şehre yerleştirirken, olarak dünyanın sayılı şehirleri kuşatma sırasında şehri arasında yer alır. terk eden Hristiyan halkının dini inanç ve geleneklerini sürdürmekte özgür bırakarak geri dönmelerini sağlar. İstanbul, bir Türk şehri gibi yeniden inşa edilmeye Fethedildikten başlanır. Surlar başta olmak sonra bir Türk üzere binalar onarılır. şehri olarak II. Mehmed İstanbul Kuşatması’nda, Fausto Zonaro, 1908. Şehir dışından kemerlerle yeniden inşa su getirilirken, çeşmeler, edilen İstanbul, hamamlar, ticaretin gelişmesi Osmanlı için çarşılar ve hanlar yaptırılır. İmparatorluğu’nun Önce Beyazıt’ta Eski Saray başkenti olarak Konstantinopolis ardından da Topkapı Sarayı dünyanın sayılı inşa edilir. Kapalıçarşı’nın inşası şehirlerinden biri Fethediliyor ile ticarete, Fatih Külliyesi olur... İstanbul’un fethinden önce Konstantinopolis ve çevresi Osmanlı tarafından kuşatılmıştır. Fetih hazırlıkları bir yıl öncesinden başlar. Bizans Surları’nı yıkacak büyüklükte topların döktürülmesi, Boğaz’ın kontrolü için Rumeli Hisarı’nın inşası, güçlü bir donanmanın oluşturulması ve asker sayısının arttırılması gibi İstanbul, hazırlıkların tamamlanmasıyla Fatih Sultan birlikte şehre ulaşan bütün yollar Mehmed tutulur. O dönemde Cenevizlilerin tarafından 29 hüküm sürdüğü Galata’nın Mayıs 1453’de tarafsız kalması sağlandıktan fethedildi. sonra 2 Nisan 1453’de kuşatmaya başlanır. Zaman içinde zayıflayarak küçülmüş olan Bizans İmparatorluğu’nun başkenti Fatih Sultan Mehmed tarafından 1478’de yaptırılan Topkapı Sarayı. İSTANBUL’UN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 20I 21 Konstantiniyye Büyüyor Reformlar Dönemi

Padişah I. Selim (Yavuz) Sultan I. Abdülhamid ile döneminde Mısır, Osmanlı başlayan reformlar dönemi topraklarına katılırken I. Selim, boyunca toplumsal hayatı “Halife” unvanı alır. Şehir artık etkileyen birçok değişiklik sadece Osmanlı’nın başkenti de- yaşanır. II. Mahmud dönemi, ğil, halifeliğin de merkezi olur. Osmanlı modernleşmesinin Kanuni Sultan Süleyman dö- temellerinin atıldığı bir dö- neminde imparatorluk sınırları nem olur. Sultan Abdülmecid büyür. Bu dönem eğitim, kültür döneminde, 3 Kasım 1839’da ve sanatta yaşanan büyük Mimar Sinan, Tanzimat ilan edilir. İyileştir- ilerlemenin yanı sıra inşa edilen yapıtlarının büyük me çalışmaları Sultan Abdü- mimari eserler ile de tarihe ge- bir bölümünü laziz’in saltanatı sırasında da çer. Osmanlı tarihinin en büyük İstanbul’da devam eder. II. Abdülhamid’in II. Mahmud mimarlarından Mimar Sinan, inşa etmiştir. yönetiminde Osmanlı toprak- yapıtlarının büyük bir bölümünü İstanbul’daki larında isyanlar, savaşlar ar- İstanbul’da inşa eder. Süley- Sinan yapıtlarının tarak devam ederken ekono- maniye Külliyesi başta olmak en büyüğü mi giderek kötüleşir. İstanbul üzere Haseki Külliyesi, Şehzade Süleymaniye bu dönemde inşa edilen kamu Camii, Mihrimah Sultan Kül- Camii, 1558’de ve sivil mimari yapıları ile bü- liyesi, Kılıç Ali Paşa Camii ve ibadete açılmıştır. yür. 1908’de, II. Meşrutiyetin Ayasofya restorasyonu başta ilanının ardından İstanbul’da olmak üzere günümüze dek eğitim, sanayi, mimari, sanat, gelen yüzlerce yapıda onun ulaşım ve iletişim gibi birçok imzası bulunur. Mimar Sinan’ın konuda ilkler yaşanır. camileri, medreseleri, külliyeleri V. Mehmed Reşad dö- hâlâ şehrin anıtsal yapılarının neminde, 1912’de başlayan II. Abdülhamid başında gelmektedir. Balkan Savaşları ve ardından gelen I. Dünya Savaşı, Os- manlı’nın çöküşünü hızlandı- rır. Osmanlı İmparatorluğu, Çanakkale zaferine rağmen savaşı kaybeden ülkelerden biri olur. Son Osmanlı pa- dişahı VI. Mehmed (Sultan Vahideddin) döneminde önce 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması ile silah bırakılır. 1920 yılında Sevr Antlaşması ile de Osmanlı İmparatorluğu parçalanır. V. Mehmed Reşad İSTANBUL’UN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 22I 23 Kurtuluş Savaşı’ndan Cumhuriyet’e

1928’de açılan Taksim Cumhuriyet Anıtı.

Tarihi ve kültürel birikimi ile İstanbul, dünyanın sayılı şehirleri arasında İstanbul’un işgali sırasında İngiliz Ordusu, Beyoğlu’nda, 1919. yer almaktadır.

İstanbul, I. Dünya Savaşı’n- 1923’de şehre girmesiyle İstan- çıkar. Binlerce yıldır değişik dil, dan sonra işgal edilir. 13 Kasım bul, işgalden kurtulur. 13 Ekim din ve ırktan insanlara, kül- 1918’den itibaren “fiili” olarak, 1923’de Ankara başkent ilan türlerine ev sahipliği yapmayı 16 Mart 1920’den itibaren ise edilir ve İstanbul’un yüzyıllardır başaran ender şehirlerden biri “resmi” olarak işgal edilen süren başkentlik yolculuğu nok- olur. İstanbul’u zorlu yıllar beklemek- talanır. 29 Ekim 1923 tarihinde Bugün 25’i Avrupa Yakası’n- tedir. Cumhuriyet’in ilanı ile İstanbul Mustafa Kemal Atatürk da, 14’ü ise Anadolu Yakası’nda Kurtuluş Savaşı’nın önderi yeni bir yolculuğa başlar. 39 ilçesi bulunan İstanbul’un Mustafa Kemal Paşa, 21 Haziran Bugünkü İstanbul, Cumhuri- nüfusu, 2015 yılında 14 milyon 1919’da yayınladığı “Amasya yet döneminde biçimlenir. Şeh- 657 bin 434 kişi olarak kayıtla- Tamimi” ile bütün mülki ve as- rin imarı için Avrupa’dan gelen ra geçer. Her geçen gün nüfusu keri yöneticilere ulusal direniş şehir planlanmacıları arasında daha da artan İstanbul; giderek çağrısı yaparak önce Erzurum bulunan Henri Prost’un hazır- gelişmekte ve büyümektedir. ardından da Sivas Kongresi’ni ladığı plan, 1937’den itibaren Geçmiş tarihi ve kültürel biriki- toplar. 23 Nisan 1920’de Türki- uygulanmaya başlar. II. Dünya mini günümüze taşıyan, dünü ye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Savaşı sonrasında Anadolu’dan bugüne bağlayan bir köprü, kurulur. 1 Kasım 1922’de TBMM, yoğun bir göç dalgası ile karşı ticaretin, sanayinin ve teknolo- saltanatın kaldırıldığını, Osmanlı karşıya kalan İstanbul’da eski İstanbul, tarihsel olarak jinin merkezi, çağdaş bir şehrin İmparatorluğu’nun fiilen sona semtlerin dokusu değişmeye sadece ekonominin kalbi olma bütün olanaklarına sahip bir erdiğini ve TBMM Hükümeti’nin başlar, yeni semtler kurulur. özelliği ile değil, kültür ve sana- şehir olarak İstanbul, dünyanın kurulduğunu açıklar. Ticaretin gelişmesini, sanayinin tın da merkezi olma özelliğini sayılı şehirleri arasında sayılma- Türk birliklerinin 6 Kasım gelişmesi izler. taşıyan bir şehir olarak öne ya devam etmektedir… Boğaziçi’nin

24I 25 Kısa Tarihi BOĞAZİÇİ’NİN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 26I 27

Antik Çağlardan Günümüze Boğaziçi Medeniyeti

1900’lerin başında Kandilli’den Rumeli Hisarı ve Boğaziçi.

Boğaziçi haritası, Bocage, 1784.

İstanbul’da Karadeniz tarihçileri tarafından yazılmış (Pontus Euxinus) ile Marmara eserlerde İstanbul Boğazı’na ait Denizi’ni (Propontis) birbirine mitolojik hikâyelere rastlanır. bağlayan, kuzeydoğu- “İstanbul Boğazı” ya da diğer Tabula Peutingeriana haritalarında Boğaziçi, MS. 4-5. yüzyıl. güneybatı yönünde uzanan dillerde “Bosphore” veya dar suyolu olan İstanbul “Bosphorus” olarak geçen İo’yu Hera’nın intikamından İstanbul Boğazı’nı geçerek Boğazı, şehri Avrupa Yakası sözcük, “İnek-Sığır Geçidi” korumak için inek haline Asya kıyısında karaya çıkar. ile Anadolu Yakası olmak anlamına gelir. Yunanca “İnek getirir. İo, Hera’nın eline düşer. Kafkasya’da zincirlenmiş olan üzere ikiye ayırır. Avrupa ile Geçidi” anlamını taşıyan “Boos- Bin gözlü bir dev olan Argos, Prometheus ile karşılaşan Asya kıtalarının birleştiği bu Foros”tan gelen sözcüğün İo’nun başında nöbetçi olarak İo’ya, Prometheus yeniden suyolunun her iki yakasındaki dayandığı efsane mitolojik bir beklerken, Zeus’un İo’yu insana dönüşeceğinin müjdesini yerleşim bölgelerinin tümüne aşk hikâyesidir. kurtarmakla görevlendirdiği verir. İo, Mısır’a geçtikten “Boğaziçi” adı verilir. Argos Kralı İnakhos’un kızı Hermes, Argos’u öldürerek sonra Zeus tarafından tekrar İstanbul Boğazı’nın sözcük olan İo, Argos tapınağının İo’yu kurtarır. Ancak Hera insana dönüştürülür ve Mısır kökeni bir efsaneye dayanır. rahibesidir. Baştanrı Zeus, bir intikamdan vazgeçmemiştir, Kralı Telegonus ile evlenir. Herodot, Polybius. Strabon, gün karşılaştığı İo’ya aşık olur. bir at sineğini İo’nun peşine Bu efsaneye göre “İstanbul Plinius, Arrian, Bizanslı Zeus’un karısı Hera’nın bu takar. İo, sinekten kaçmak için Boğazı”, “İnek Geçidi” anlamına Dionyzos gibi eskiçağların ünlü aşkı öğrenmesi üzerine Zeus, Trakya’dan İstanbul’a gelir. gelen “Bosphorus” ismini alır. BOĞAZİÇİ’NİN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 28I 29

1890’lı yıllarda Ahırkapı Feneri.

Boğaz Akıntıları 20. yüzyıl başında Galata Rıhtımı.

İstanbul Liman Tüzüğüne ve tuzluluk oranına sahip iki göre İstanbul Boğazı’nın kuzey deniz Karadeniz ve Marmara sınırı Anadolu Feneri’ni Rumeli denizi arasında yer alır. İstan- Feneri’ne, güney sınırı ise Ahır- bul Boğazı’nın deniz trafiğini Boğaz kapı Feneri’ni Kadıköy İncebur- etkileyen akıntı sistemi Karade- nu Feneri’ne birleştiren hatlar niz’den Marmara Denizi’ne doğ- Limanları olarak belirlenmiştir. İstanbul ru giden üst akıntı ile Marmara Boğazı’nın oluşumuna ait farklı Denizi’nden Karadeniz’e doğru Boğaziçi’nde yerleşim 16. görüşler bulunmaktadır. Eski giden alt (dip) akıntıdan oluşur. Beykoz İskelesi yüzyıldan itibaren büyümeye çağlardan 19. yüzyıl başına Boğaz’ın dar ve girintili olan başlar. Kayıklar ve pereme- kadar İstanbul Boğazı’nın Kara- fiziki yapısı akıntıları önemli ler ile yapılmaya başlayan deniz’in taşan sularının aşın- kılmaktadır. Rüzgârın şiddeti, suyolu ulaşımının gelişme- dırması sonucunda oluştuğu yağış miktarı, buharlaşma ve siyle birlikte kayıkhaneler, görüşü kabul görür. 4. Jeolojik iki denizin tuzluluk oranları özel iskeleler kurulur. Ulaşım zamanda oluşmuş olan İstanbul arasındaki fark gibi etmenler kolaylığı yeni yerleşimle- Boğazı’nın tektonik kırılma- akıntının şiddeti üzerinde etkili re neden olur ve Boğaziçi lar ya da volkan patlamaları olur. Yüzey akıntısı ile alt akıntı köyleri büyüyerek, gelişir. 19. sonucunda açılmış olabileceği, birbirine karışıp, girdap akıntı- Nimet Vapuru, 1909. yüzyılın ortalarında kayıkla- deniz suları ile dolmuş bir fay lar oluşturur. Boğaz’ın girintili, rın yerini buharlı gemiler alır. çöküntüsü olduğu görüşü ağır çıkıntılı kıyılarında, koylarda, 19. yüzyılın Boğaziçi’nde seferler 1838’de basmaktadır. burunlarda meydana gelen ortalarında Tersane-i Amire vapurları ile Uzunluğu 31 kilometre olan girdaplar, Tokmakburnu ile sefere başlayan başlar, 1854’de de Şirket-i İstanbul Boğazı’nın genişliği Çubukluburnu önlerinde “Çakal buharlı gemiler Hayriye vapurları ile devam Karadeniz ağzında 3.600 Akıntısı”, Bebek ile Arnavutköy ile Boğaziçi’nde eder. metre, Marmara ağzında 1.675 önlerinde “Maskara Akıntısı” ve yerleşim büyür. İstanbul Boğazı’nda iki metredir. Ortalama derinliği – Rumelihisarı ile Anadoluhisarı büyük liman işletmesi hizmet 50 metre olan İstanbul Boğa- önlerindeki “Şeytan Akıntısı” vermektedir. İlki Haydarpaşa zı, birbirinden farklı sıcaklık adlı ters akıntıları oluşturur. Limanı, ikincisi ise İstanbul BOĞAZİÇİ’NİN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 30I 31

1908’de inşa edilen Haydarpaşa Garı.

1853’de Mimar Nigoğos Balyan tarafından inşa edilen Ortaköy Camii. Limanı’dır. Her iki limanda İstanbul’un iki da yolcu ve yük taşımacılığı büyük limanı; yapılmaktadır. Asya kıtasında Haydarpaşa bulunan Haydarpaşa Limanı, Limanı ve İstanbul Boğaziçi Semtleri Türkiye Cumhuriyeti Devlet Limanı, Osmanlı Demiryolları (TCDD) tarafından döneminden Bizans döneminde Bosporos ile geçinen Boğaziçi köyleri işletilmektedir. beri hizmet ismini taşıyan İstanbul Boğazı, genel olarak 17. yüzyıldan sonra İstanbul tarihinde özel bir vermektedir. Osmanlı döneminden başlaya- gelişmeye başlar. Çarşı, çeşme, yeri olan Haydarpaşa Limanı, rak “Halîc-i Bahr-i Rûm” (Mar- hamam, han ve cami, kilise ve deniz yolu ile sağlanan ulaşım- mara Denizi Boğazı), “Halîc-i sinagogların var olduğu iba- da öneminin yanı sıra Osmanlı Bahr-i Siyâh” (Karadeniz Bo- det yapıları ile 19. yüzyıldan döneminden başlayarak ğazı), “Halîc-i Konstantiniyye” başlayarak sanayi yapılarının İstanbul’u Anadolu’ya bağla- (Konstantiniye Boğazı), İslâmbol yükseldiği Boğaziçi, ününü tarih yan demiryolunun ilk durağı Boğazı gibi isimlerle anılır. boyunca inşa edilen bağ, bahçe, Haydarpaşa Garı ile bağlantısı İstanbul Boğazı, bulunduğu saray, kasır, köşk ve yalıları ile ile de öne çıkar. 1899 yılında konum nedeniyle çağlar boyun- kazanır. inşa edilen Haydarpaşa Lima- ca önemini korumuştur. Strate- Boğaziçi, günümüze dek nı, Cumhuriyet döneminde de jik konumu ile İstanbul Boğazı gelebilen ormanları, korula- hizmete devam eder. Limanı, 1910’da eklenen iki yüzyıllar boyunca savunma rı, bahçeleri, su kaynakları, İstanbul Boğazı’nın ikinci bü- antrepo ve 1928’de eklenen üç amaçlı inşa edilen kalelere ve çeşmeleri ve tarihi yapıları ile yük limanı olan İstanbul Limanı, antrepo ile İstanbul’daki deniz askeri birliklere ev sahipliği İstanbul’un en güzel köşelerinin Türkiye Denizcilik İşletmeleri yolculuğunun ikinci büyük li- yapar. Boğaz’dan geçen gemi- başında gelir. (TDİ) tarafından işletilmektedir. manı olur. Salıpazarı rıhtımı ise lerden alınan gümrük vergileri Rumeli ve Anadolu yakaların- Avrupa yakasında, Beyoğlu 1957’de hizmete girer. Haydar- şehrin gelir kaynakları arasında da yüzyıllara meydan okuyarak Karaköy’de Salıpazarı ve Ga- paşa Limanı genel olarak yük sayılır. yaşamaya devam eden, özgün- lata rıhtımları ile hizmet verir. aktarmada, İstanbul Limanı ise Bizans ve Osmanlı dönem- lüklerini koruyarak günümüze 1900 yılında inşa olunan Galata yolcu taşımada kullanılır. lerinde çoğunlukla balıkçılık dek gelmeyi başaran BOĞAZİÇİ’NİN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 32I 33

20. yüzyıl başında Beykoz. 1900’lü yıllarda Bebek.

Boğaziçi semtleri arasında rabya, Kireçburnu, Büyükdere, Rumeli yakasında; Tophane, Sarıyer, Rumelikavağı, Anadolu Fındıklı, Kabataş, Dolmabahçe, yakasında ise; Anadolukavağı, Beşiktaş, Ortaköy, Kuruçeşme, Beykoz, Paşabahçe, Kanlıca, Arnavutköy, Bebek, Rumelihi- Anadoluhisarı, Kandilli, Vaniköy, sarı, Baltalimanı, Boyacıköy, Çengelköy, Beylerbeyi, Kuzgun- Eski bir kartpostalda Rumeli Hisarı. Emirgan, İstinye, Yeniköy, Ta- cuk sayılabilir.

yüzyıllar boyu bu topraklarda Tarihi ve kültürel yaşayan farklı ırk, farklı inanç geçmişi ile sanat Boğaziçi Medeniyeti ve farklı kültürlerden insanları ve edebiyatın ile İstanbul’un en güzel yerle- konusu olan Bizans döneminden baş- yıldan sonra da zaman içinde rinden biri olur. Boğaziçi’nin layarak Boğaz’ın iki kıyısında üslubunu bulan kendine özgü Ulaşımın kolaylaşması ile yüzyıllar boyu varlıklarını sürdüren Boğaziçi mimarisi, köyden köye değişen birlikte büyüyen Boğaziçi süren gelişimini, köyleri, Osmanlı döneminde iklimi ve bitki örtüsü, kaynak köyleri, sayfiye, dinlence ve sanat ve edebiyat gelişmeye başlamış ve 16. yüz- suları, balıkları ile ve elbet eğlence mekânları olarak yapıtlarında değişime uğramaya başlar. izlemek Boğaziçi’nin sanat eserlerine mümkündür. yansıması bu değişimin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Şiir, musiki, edebiyat ve resim gibi sanat eserlerinde Boğa- ziçi’nin güzellikleri ve yaşamı konu edilir. Bu sayede yerli, yabancı yazarların roman- larında, şairlerin şiirlerinde, bestekârların bestelerinde, ressamların tablolarında Boğaziçi’nin yüzyıllar bo- yunca geçirdiği değişimi, güzelliklerini izlemek mümkün olur. Kendine özgü koşulları, yaşam alışkanlıkları, kültürü kuşaktan kuşağa aktarılan bir Anadolu Hisarı, 1880. geleneği doğurur... Sarıyer’in 34I 35 Kısa Tarihi SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 36I 37

Boğaziçi’nin uydudan görünümü.

Simas’tan Sarıyer’e… Boğaz’daki en eski yerleşim Bu söylencelerden biri “Sarı- bölgelerinden biri olan semtin yer” isminin, İstanbul’un fethi Boğaziçi, Cosimo Comidas de Carbognano, 1794. ismi antik çağda “Simas” olarak sırasında ölen “Sarı Er” lakaplı geçer. Tarihsel süreç içinde bir yeniçeriden alınmış olduğu- “Kutsal Ana”, bazı kaynaklarda na dayanan söylencedir. Buna da “Kutlu/Güzel Akarsu” veya göre semtte türbesi bulunan “Kutlu/Güzel Su” anlamında “Sarı Er” zaman içinde “Sarı kullanılan “Simas” isminin yanı Baba” ismiyle anılmaya başlar… sıra “Skletrinas”, “Saron” ve Söylencelerden bir diğeri de Bizans döneminde “Limas” “Sarıyer” isminin bir zamanlar isimleri de kullanılır. Ancak Maden Mahallesi çevresinde Osmanlı dönemi başlarına dek altın ve bakır madenlerinin yaygın olarak “Simas” ismi çıkarıldığı sarı renkli yarlardan kullanılmıştır. aldığı ve semtin isminin önce “Simas” isminin “Sarıyer” “Sarı Yar”, sonra “Sarı Yeri” ismine dönüşmesi hakkında ve nihayet “Sarıyer” olarak kesin bir bilgi bulunmazken çe- anılmaya başladığına inanılan şitli söylenceler bulunmaktadır. söylencedir… Boğaziçi, Guillaume-Antoine Olivier, 1801. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 38I 39

Çayırbaşı Cezayirli Gazi Hasan Paşa Camii, Büyükdere, 1868. 1900’lerin başında Kireçburnu dalyanları.

Tarih İçinde Sarıyer ların, yedi mahallede de Hris- Sarıyer nüfusu giderek büyüme- tiyanların yaşadığı Sarıyer’de ye başlar. Bizans döneminin sonuna Evliya Çelebi, 17. Müslüman halkın bağcılıkla, 19. yüzyıla kadar II. Selim dek esas yerleşim merkezle- yüzyılda yazdığı Hristiyan halkın da balıkçılıkla (1566-1574), IV. Murad (1623- ri arasında ismi sayılmayan Seyahatname geçimini sağladığını belirtir. 1640), Sarıyer’de av köşkü Sarıyer, eski çağlarda daha çok isimli kitabında 18. yüzyıldan başlayarak Bo- bulunan IV. Mehmed (1648- boş arazi ve tepeleri ile bilinir. Sarıyer’i bin kadar ğaz’a Karadeniz’den gelebilecek 1687), III. Selim (1789-1807) gibi Bizans İmparatorluğu döne- bağlı, bahçeli ve saldırılara karşı savunma mev- padişahların kışları avlanmak, minde semt, kıyı kesimlerinde mamur haneli, zileri oluşturulmaya başlanır. I. yazları da dinlence için gittiği ayazma, kilise ve limanı bulunan iki mahallede Abdülhamid’in yaptırdığı Delice Sarıyer, Fındık, Çırçır, Hünkâr, birkaç hanelik köylerin bulundu- Müslümanların, Tabya ve III. Selim’in kurdur- Kestane suları gibi kaynak suları ğu az sayıda yerleşim merkezi yedi mahallede duğu tahkimatlar bu dönemde ve koruları ile İstanbul’un mesi- ile anılır. Bu küçük köyler eski de Hristiyanların inşa edilir. Saray çevresinin re yeri olma özelliğini sürdürür. çağlardan başlayarak balıkçılıkla yaşadığı bir semt yalı ve konaklarının yer almaya Dönemin yazılı kaynakların- geçinmekteydi. olarak anlatır. başladığı bu dönemde Sarıyer da gayrimüslimlerin yalıları, İstanbul’un fethinden sonra köylerine gayrimüslim ailelerin köşkleri ve bahçeleri ile birlikte Anadolu ve Adalar’dan getiri- iskânına izin verilir. eğlence ve sayfiye yeri olarak len göçmenlerin iskân edildiği 19. yüzyılda Trakya köyle- da anılır. Bu yüzyılda merkezi Sarıyer köyleri zaman içinde rinden fes ve şayak boyama Pera’da (Beyoğlu) olan inşa edilen liman, cami, hamam, ustaları, bu sanatı öğretme- büyükelçiliklerin yazlık sefa- çeşme, konak ve sahilhaneler leri için İstanbul’a getirilerek retlerinin büyük bir kısmının ile gelişmeye, büyümeye başlar. bugün Boyacıköy ismini taşıyan Sarıyer İlçesi sınırlarına inşa Evliya Çelebi, Seyahatname Baltalimanı ile Emirgan arasına edilmesi, Şirket-i Hayriye’nin isimli eserinde 17. yüzyılda yerleştirilir. 1877 ile 1888 yılları vapur seferlerinin başlaması ile gelişmiş köylerin bulunduğu arasında yapılan, “93 Harbi” birlikte İstanbulluların mesire Sarıyer’i bin kadar bağlı, bahçeli olarak da bilinen Osmanlı-Rus yerlerine, kaynak sularına zi- ve mamur haneli bir semt olarak Savaşı sırasında Balkanlar’dan yaretleri bölgenin ünlenmesine anlatır. İki mahallede Müslüman- Sarıyer’in tarihi semti Tarabya. ve Karadeniz’den göçenler ile neden olur. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 40I 41 Coğrafya ve İklim

Avrupa yakasında yaklaşık alır. İlçenin Karadeniz kıyısı yer olarak 41 derece kuzey enlemi yer düz kumsal, bazı yerlerde ile 29 derece doğu boylamının de falezlidir. Batı yönünde Kı- kesiştiği noktada bulunan Sarı- sırkaya ile Kilyos arasındaki kıyı yer İlçesi’nin sınırları kuzeyde kumsal, doğu yönünde Kilyos Karadeniz, doğuda İstanbul ile Rumelifeneri arasındaki Boğazı, batıda Eyüp, güneyde kıyı ise kayalık falezler halin- ise Şişli ve Beşiktaş ilçelerine de devam eder. Rumelifeneri kadar uzanır. açıklarında bulunan kayalıklar Sarıyer İlçesi, Çatalca Öreke Adaları ismini taşır. Yarımadası’nın doğu kesiminde İstanbul Boğazı kıyıları fazlaca yer alan sırt ile bir yandan İs- girintili çıkıntılı olan Sarıyer’in

Eski bir kartpostalda Rusya Sefarethanesi. tanbul Boğazı’na, diğer yandan en önemli koyları Büyükdere, da kuzeyde Karadeniz’e doğru İstinye ve Tarabya koylarıdır. alçalan topraklar arasında yer Başlıca burun ise Yeniköy’dür. 20. yüzyılda birbiri ardına Sarıyer, 1960’lara gelen I. ve II. Balkan Savaşları, I. kadar İstanbul’un Dünya Savaşı ve Kurtuluş Sava- en ünlü mesire şı, İstanbul’a göçlerin yaşanma- ve sayfiye sına neden olur. Kurtuluş Sava- semtlerinden biri şı’ndan sonra ve Cumhuriyet’in iken, 1960’lardan ilk yıllarında Sarıyer merkez itibaren kara ve köylerinde Müslüman nüfus yollarının artarken, gayrimüslim nüfus yapılması ve hızla azalır. sahil yolunun Sarıyer’in Boğaz kıyıların- genişletilmesiyle daki semtleri 1960’lara kadar birlikte hızla daha çok yazın kalabalıklaşan değişime uğrayan bir sayfiye yeri iken, kara bir semt olur. yollarının yapılması ve sahil yo- lunun genişletilmesiyle birlikte yapılaşma hızla artmaya başlar. Uzun yıllar boyunca bir Boğaz 1975 tarihli Boğaziçi Yasası köyü özelliğini koruyan, yazın öngörünüm bölgesini koruma- plaj ve gazinoları ile özellikle ya çalışmışsa da kontrolsüz hafta sonları mesire yeri olarak büyüme önlenemez. 1980’lerde seçilen su kaynakları ile ünle- yeni yolların yapımıyla artık nen Sarıyer, hızla değişime uğ- İstanbul’a çok yakın olan köyle- rayarak bu özelliklerini kısmen re doğa ile iç içe yaşamak için kaybeder. Kıyı bölgelerine lüks yerleşenlerle birlikte Sarıyer’in konutlar, sırtlara ise gece- konut yapısı ve doğal görünü- kondu mahalleleri inşa edilir. mü değişir. İstanbul Boğazı ve Karadeniz’e kıyısı olan Sarıyer. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 42I 43

Karadeniz iklimi özelliklerini taşıyan, ılıman ve nemli bir iklimi olan Sarıyer’de hava koşulları mevsimlere göre sahil kesimlerinde değişiklik göstermektedir. Kışın yağışların fazla olduğu Sarıyer’de yazın rüzgârlar sabittir. Büyükdere, Charles Pertusier, 1817.

Dar bir sahil şeridinden man ve nemli bir iklime sahiptir. sonra yükselen dik yamaçların Sahil kesimlerinde mevsimlere Ormanlar ve Korular bulunduğu Sarıyer’in yüksel- göre hava koşulları değişiklik Doğal bitki örtüsü açısından kiye’nin ilk arboretumu Atatürk tileri arasında; Kocataş Tepe, gösterir. Kışın yağışlar fazla, İstanbul’un en zengin ilçelerin- Arboretumu bulunmaktadır. Büyüktepe, Kartaltepe, Mal- yazın ise rüzgârlar sabit ve ya- den biri olan Sarıyer’de Karade- Belgrad Ormanı’nın yanı sıra tıztepe, Tarabya, Şeytandağı, ğışlar azdır. Marmara Denizi’n- niz iklimi etkisindeki ormanlar Rumelikavağı - Rumelifeneri İbrahim Paşa Tepesi, Tabya de lodos, Karadeniz’de karayel ile Akdeniz iklimi etkisindeki - Kilyos üçgeni içinde bulanan Tepesi ve Ağlamış Baba Tepesi ve yıldız karayel rüzgârlarının maki örtüsü bir arada bulunur. ormanlar ilçenin yeşil sayılabilir. Yüzölçümü 152,26 meydana getirdiği fırtınalar Yüzölçümü 152,26 km² olan Sa- alanlarının önemli bölümünü km2 olan ve 74 metre rakıma Sarıyer’de etkili olur. Yıllık rıyer’de arazinin 2/3’üne yakını oluşturur. Sarıyer ormanları sahip Sarıyer’de yerleşim sahil ortalama 727 kg. yağmur alan, yeşil alandır. kadar koruları ile de ünlüdür. boyunca sıralanır. en yüksek sıcaklığın +40 derece Doğu ucu ilçe sınırları içine Genel olarak Karadeniz iklimi olduğu Sarıyer’de yıllık sıcaklık uzanan İstanbul’un en geniş özelliklerini taşıyan Sarıyer, ılı- ortalaması 13,7 derecedir. ormanlık alanlarından biri olan Belgrad Ormanı, doğal su kay- nakları ile İstanbul’un içme suyu gereksinimin büyük bölümünü karşılar. Yüzyıllardır İstanbul’un en ünlü mesire alanlarından biri olan Belgrad Ormanı içinde bulunan tarihi bentleri ile de bilinir. Belgrad Ormanı, İstan- bulluların mesire, dinlence ve spor faaliyetlerine ev sahipliği yapmanın yanı sıra Av-Koru- ma-Üretme Sahası ve Balık Üretme İstasyonu ile hizmet 20. yüzyılın başında Mesarburnu. vermektedir. Orman içinde Tür- SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 44I 45

Dereler ve Kaynak Suları Antik çağlardan başlayarak Suyu, Kestane Suyu ve Balta- günümüze dek Sarıyer, doğa- limanı Deresi ise Karadeniz ve sı ve temiz havası ile bilinir. Boğaziçi’ne akar. Zaman içinde Ormanları ve korularının yanı yol, cadde ve park inşaları sıra su kaynakları ile de ünlü sırasında bu derelerden Sarıyer, olan Sarıyer’de küçüklü büyüklü İstinye, Tarabya, Garipçe ve çok sayıda dere bulunmaktadır. Rumelikavağı dereleri kapatılır. İstanbul’un en önemli su hav- zasına sahip Sarıyer, dereleri 1900’lerin başında yayınlanan kartpostallarda Belgrad Ormanı. ve kaynak sularının bir kısmı günümüze dek ulaşmıştır. İlçe sınırları içinde bulunan Kâğıthane Deresi’nin kolları olan Göksu Deresi, Şeytandere İstanbul’un ve Ayazağa Suyu Haliç’e dökü- en önemli su lür. Diğer dereler Mandıra De- havzasına sahip resi, Sarıyer Deresi, Büyükdere, Sarıyer, dereleri ve İstinye Deresi, Çelebi Deresi, kaynak sularının Tarabya Deresi, Bakla Deresi, çokluğu ile Maltız Deresi, Tuz Dere, Köm- bilinir. Bir kısmı dere, Kurşunsuyu, Çimendere, günümüze dek Sipahi Deresi, Uzundere, Keten ulaşan kaynak Deresi, Garipçe Deresi, İskender suları bugün de Deresi, Kavak Deresi, Çırçır kullanılmaktadır. Bu koruların başlıcaları İsmini “Belgrad Boğaziçi Üniversitesi Korusu, Köyü”nden alan Emirgan Korusu, Said Halim Belgrad Ormanı, Paşa Korusu, Avusturya Elçiliği Bizans ve Osmanlı Korusu, Fransa Elçiliği Korusu, dönemlerinde Alman Elçiliği Korusu, Huber şehrin içme suyu Köşkü Korusu, Dalyan Korusu, gereksinimini Rusya Elçiliği Korusu, Hamdi karşılamıştır. Paşa Korusu’dur. Sarıyer ilçe Sarıyer’in ünlü sınırları içinde kestane, kayın, mesiresi tarihi gürgen, kızılağaç, ıhlamur, meşe, bentleri, su çınar, servi ve çam ağaçları yeti- kaynakları ile şir. Korular, park ve bahçelerde İstanbul’un en yetişen Boğaziçi’nin simgesi sa- geniş ormanlık yılan erguvan, manolya, akasya alanlarından ve morsalkımlar Sarıyer’in yeşil biridir. dokusuna katkı sağlar. Bahçeköy’de 1839 yılında yaptırılan II. Mahmud Bendi. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 46I 47

Sarıyer Çırçır Suyu, 1936. 1732’de inşa edilen I. Mahmud Kemeri. Su Bentleri ve Kemerleri Yerleşim tarihi boyunca Sarıyer’in tarihi Osmanlı döneminde inşa İstanbul’un ünlü memba zenginliklerinden olan su edilen Kömürcü Bent, Büyük (kaynak) sularının bulunduğu bentleri ve kemerleri, kaynak Bent, Ayvat Bent, Valide Sarıyer, günümüzde de gerek sularını tamamlayan eserler Bent, Kirazlı Bent ve II. Sultan içme suyu gerekse de mesire olarak önemli bir yere sahiptir. Mahmut Bendi gerek mesire yeri olarak kullanılan su Kaynak ve yağmur sularının tutkunlarının gerekse de kaynakları ile İstanbullarının toplandığı bu açık su depoları gezginlerin, turistlerin yoğun ilgi odağı olma özelliğini Belgrad Ormanları’nda ilgisini çekmektedir. sürdürmektedir. Kaynak sularının başlıcaları arasında Kocataş Suyu, Neşet Suyu, Kefeliköy Suyu, Kestane Suyu, Hünkâr Suyu, Sultan Suyu, Fındık Suyu, Çırçır Suyu, Şifa Suyu, Kanlıkavak Suyu, Vakıf Memba Suyu sayılabilir. Neşet Suyu, Çeşmeleri ile ünlü Sarıyer’de Atay Suyu, Kirazlıbahçe bir çeşme. Suyu, Şifa Suyu ve Çırçır Suyu gibi su kaynaklarından bazıları mesire yerlerinde bulunurken, bazıları da zaman içinde ya kaybolmuş ya da kirlilik nedeniyle kullanılmaz olmuştur. Bahçeköy Kemeri, Julia Pardoe, 1838. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 48I 49

hizmetleri İstanbul Belediyesi Şube Müdürlüğü tarafından sürdürülür. 1984 yılında ya- pılan yerel seçimlerde İstan- bul’daki birçok ilçede olduğu gibi Sarıyer’de de belediye teşkilatı kurulur. Ali Sandıkçı, ilk Sarıyer Belediye Başkanı olarak göreve başlar. 1992 yılında belediye teşki- latı kurulan Bahçeköy Beledi- yesi, 2009 yılında feshedilerek mahalleye dönüştürülerek Sarıyer İlçesi’ne bağlanır. 2012 yılında da Şişli sınırları içinde yer alan Ayazağa, Maslak ve Huzur mahalleleri Sarıyer İlçe sınırlarına dâhil edilir. 2014’de kabul edilen Büyükşehir Kanunu ile köyler, mahalle oldu. Sarıyer’in sekiz köyü olan Kumköy (Kilyos), Demirciköy, Garipçe, Gümüşdere, Zekeri- yaköy, Kısıkkaya, Rumelifeneri ve Uskumruköy de ilçeye bağlı mahallelere dönüşür. İstanbul Vilayeti, Çatalca ve İzmit sancakları haritası, 1907. Sarıyer’de bugün 38 ma- halle bulunmaktadır; Ayazağa, Bahçeköy Kemer, Bahçeköy Sarıyer’in İdari Yapısı Merkez, Bahçeköy Yenima- halle, Baltalimanı, Büyükdere, Cumhuriyet’in ilanına dek bağlanır ancak yönetim modeli Boğaziçi’nin tarihi Cumhuriyet, Çamlıtepe, Çayır- günümüzde Sarıyer İlçesi 1930 yılına dek değişmeden ge- semti Sarıyer, başı, Darüşşafaka, Demirciköy, sınırları içinde kalan yerleşimler lir. İstanbul büyümeye başlamış, 1930 yılında ilçe Emirgan, Fatih Sultan Mehmet, diğer Boğaziçi köyleri gibi kendi idari yönetim de buna paralel olmuştur. 1984 Ferahevler, Garipçe, Gümüş- kendine yeten küçük yerleşim olarak yeni kazaların kurulması yılında belediye dere, Huzur, İstinye, Kazım yerleriydi. Sarıyer’in kırsal gündeme gelir. 15 Mayıs 1930 teşkilatı kurulan Karabekir, Kısırkaya, Kilyos, alanda yer alan köyleri Çatalca tarihli ve 1612 sayılı kanunla Fa- Sarıyer’e 2012’de Kireçburnu, Kocataş, Maden, Vilayeti’ne bağlı Kilyos Nahiye- tih, Eminönü, Kadıköy, Beşiktaş Ayazağa, Maslak ve Maslak, Merkez Sarıyer, Pınar, si’nin sınırları içinde yer alırken, ve Sarıyer kazaları kurulur. 1 Huzur mahalleleri Poligon, PTT Evleri, Reşitpaşa, İstanbul Boğazı kıyısındaki Eylül 1930’da yürürlüğe giren bağlanmıştır. Rumelifeneri, Rumelihisarı, Ru- mahalleler Beyoğlu Kazası’na kanunla Sarıyer İlçesi’nin ilk Sarıyer’in bugün melikavağı, Tarabya, Uskum- bağlıydı. 1926 yılında Çatalca kaymakamı Hüdai Bey olur. 38 mahallesi ruköy, Yeniköy, Yenimahalle, kaza yapılıp, İstanbul Vilayeti’ne Uzun yıllar Sarıyer’in yerel bulunmaktadır. Zekeriyaköy. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 50I 51 Sarıyer Nüfusu

Sarıyer nüfusu Türkiye tedir. Türkiye İstatistik Kuru- İstatistik Kurumu (TÜİK) 2016 mu’nun 2013 verilerine göre yılı verine göre 342 bin 753 Sarıyer’de ikamet edenlerin kişidir. Bunların 169 bin 918 nüfusa kayıtlı oldukları illerin erkek ve 172 bin 835 kadındır. başında İstanbul, Sivas, Gire- Türkiye’nin hemen her şeh- sun, Rize, Trabzon, Kastamonu, rinden insanın yerleşmek için Samsun, Ordu, Sinop, Tokat, seçtiği, genç nüfusun ağırlıkta Erzincan, Ardahan, Amasya, olduğu Sarıyer, mozaik yapısı Erzurum, Malatya, Çorum, ve beraberinde gelen kültürel Ankara, Kars, İzmir, Elazığ, Ağrı zenginliği ile dikkat çekmek- yer almaktadır. 1910’larda İstinye Tersanesi.

konutlar inşa edilmiştir. faaliyet gösteren Tekel Kibrit Osmanlı İmparatorluğu’nun Fabrikası da bölgenin gelişimin- son dönemlerinde özellikle de büyük rol oynar. 1950’lerden İstinye ve Büyükdere’de sanayi sonra açılan “Turkay Kibrit Fab- tesisleri açılır. Taş ve kireç rikası”, “Kavel Kablo Fabrikası”, ocaklarının bulunduğu İstin- “Beldesan Bisiklet Fabrikası” ye’de, 1886’da kurulan “Der- gibi fabrikalar daha sonraki saadet Buz Osmanlı Şirketi”, yıllarda birer birer kapandılar. 1890’ların başında üretime Bizans’tan başlayarak başlayan “İstinye Lineros Kireç Osmanlı döneminde ve giderek Fabrikası”, 1912’de açılan ve etkisi azalsa da günümüzde de 1991 yılına dek hizmet veren “İs- balıkçılık, Sarıyerlilerin ekono- tinye Tersanesi ya da o zamanki mik yaşamında önemli bir yer 1900’lerin başında Rumelikavağı’nda dalyanlar. ismiyle “Boğaziçi İstinye Havuz tutar. Yaz ve kış olta ve açık ve Destgâhları Anonim Şirke- deniz balıkçılığı yapılan Sarıyer, Sosyal-Ekonomik Yaşam ti” semtin önemli tesislerinin bir zamanlar dalyan balıkçılığı başında gelmekteydi. ile de ünlüydü. Bugün ancak bir, Sarıyer ilçesi yıllarca bir kıda bulunur. İlçe sınırları içinde 1886’da İstanbul’un en fazla iki dalyanın kaldığı Sarıyer’de sayfiye semti olarak algılan- bulunan çok sayıda holding üretimini yapan “Piere Salo- ağ balıkçılığı kıyı boyunca yapıl- dığından ilçe ekonomisinde merkezi, Borsa İstanbul gibi mon Tuğla Fabrikası” başta maya devam etmektedir. sanayi hiçbir zaman önemli yer kuruluşlar ile üniversiteler Sa- olmak üzere, “Demirciyan Tuğla Sarıyer’in sosyal ve eko- tutmamıştır. Var olan fabrika- rıyer’de ekonomik hayata can Fabrikası” gibi çok sayıda tuğla nomik hayatında etkili olan ların kapanması, Sarıyerlilerin vermektedir. Günümüzde ilçe ve kiremit fabrikasının açıldığı bir başka işkolu da tarım ve ilçe dışında çalışmasına neden sınırları içinde Maslak Atatürk Büyükdere’de, 1909’da açılan hayvancılık olmuştur. Osmanlı olmuştur. Turizm bölgesi olan Oto Sanayi ve Ayazağa’daki bir “Büyükdere Nektar ve Bira Fab- döneminden itibaren fidanlık- Sarıyer’de kıyı boyunca açılan kaç fabrika dışında sanayi tesisi rikası”, 1930 yılına kadar üreti- lar ve çiftliklerde sürdürülen restoran, otel gibi işletmeler bulunmamaktadır. Kapanan ya me devam eder. Bu fabrikanın üretim, Cumhuriyet döneminde ilçenin ekonomik gelişimine kat- da taşınan fabrikaların yerlerine yerine kurulan ve 1988’e kadar azalarak devam eder. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 52I 53

Eski bir kartpostalda Çayırbaşı Romanları. 20. yüzyılın başında bir kartpostalda Rumelihisarı İskelesi. Sarıyer’de Ortak Yaşam Sarıyer’de Ulaşım Kara ulaşım ağının yanı Osmanlı döneminde Osmanlı İmparatorlu- sıra deniz ulaşım ağının da ulaşımın deniz ğu’nun başkenti İstanbul’un bulunduğu Boğaziçi’nde oldu- yolu ile yapıldığı tarihi semtlerinden biri olan ğu gibi Sarıyer’de de ulaşımın Sarıyer’de, kara Sarıyer’de Türkler, Ermeniler, iki büyük taşıyıcısı deniz ve yolu ile ulaşım Rumlar, Romanlar uzun yıllar kara yolları toplu taşımanın Cumhuriyet boyunca bir arada barış içinde da yükünü üstlenir. Denizyolu döneminde yaşamışlardır. ulaşımının vapur ve deniz mo- başlamıştır. 1940’lı Çok dilli, çok inançlı, çok torları ile yapıldığı Sarıyer’de yıllarda toplu kültürlü bir yaşamın izlerini karayolu ulaşımı otobüs, taşıma araçlarının sürmenin mümkün olduğu Sarı- minibüs, taksi ve metro ile seferleri ile şehir yer’de, özellikle günümüze dek II. Abdülhamid ’in cülus günü sağlanmaktadır. merkezine ulaşım ulaşan dini yapıların çeşitliliği kutlama töreni, Emirgan, 1889. kolaylaşmıştır. bu kültürün yaşayan örnekleri olarak kabul edilmektedir. Yeni Romanlar da hâlâ mahallelerin- Mahalle, Büyükdere, Tarabya de yaşattıkları gelenekleri ile Denizyolu mahallelerinde yer alan cami, Sarıyer’in kültürel mozaiğinde Deniz ve kara yollarından İstinye, Boyacıköy ve Kanlıca’ya sinagog ve kiliselerin varlığı ve yer alırlar. ulaşımının sağlandığı Sarıyer’de gidip, geceyi İstinye’de geçir- o günlerden geriye kalan ortak Aynı mahallelerde yer alan Osmanlı döneminde ulaşım, de- dikten sonra aynı iskelelere yaşam kültürü, Sarıyer’in kültü- cami, cem evi, sinagog ve nizyolu ile yapılırdı. Deniz üstün- uğrayarak geri dönerdi. 1851’de rel mirasının önemli bir parçası kiliseleri ile Sarıyer, farklı inanç de tek ulaşım aracı olan kayık- Şirket-i Hayriye’nin kurulmasıy- sayılmaktadır. ve kültürden gelen insanların lar, buharlı gemilerin seferlere la Boğaziçi’nde düzenli yolcu ve Aynı şekilde Rumelikava- eskiden beri var olan dil, din ve başlamasıyla birlikte önemini yük taşımacılığı başlar. Avrupa ğı’nda 150 yıldır ikâmet eden kültür değerlerinin korunduğu, kaybeder. 1849’da Boğaziçi’ne yakasında Salıpazarı, Kabataş, Romanlar ile 1923’de Türki- bir arada yaşama kültürünün başlayan düzenli olamayan Beşiktaş, Ortaköy, Kuruçeşme, ye-Yunanistan Nüfus Mübadele- dünden bugüne sürdürüldüğü vapur seferleri Galata Köprü- Arnavutköy, Bebek, Rumelihisa- si sırasında Çayırbaşı’na göçen bir semt olarak öne çıkar. sü’nden akşam kalkarak Kandilli, rı, Boyacıköy, Mirgün (Emirgan), SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 54I 55

Tarabya İskelesi’nde Boğaziçi vapurları, 1890.

İstinye, Yeniköy, Tarabya, ile Eminönü-Anadolukavağı 1950’lerde Emirgan yolu. Kireçburnu, Büyükdere, Sarıyer, arasında çalışan Boğaz seferleri Yenimahalle, Rumelikavağı ve düzenlenmektedir. tamamlar. İkinci büyük karayolu otobüs seferleri 1946’ya kadar Altınkum iskeleleri bulunan Sarıyer’de denizyolu ile olan Büyükdere Caddesi, Zincir- Zincirlikuyu-Maslak-Büyükdere Şirket-i Hayriye, 1945 yılına dek yolcu taşıyan İstanbul Şehir likuyu, Levent, Sanayi mahalle- güzergâhında sürdürülürken, boğazın iki yakası ve boğaz köy- Hatları’nın dışında hizmet veren rinin önünden Tarabya Kavşağı, 1946’da Taksim-Boğaziçi Sahil leri arasında seferlerini sürdür- deniz motorları, Yeniköy-Bey- Hacıosman Bayırı’ndan geçe- Yolu-Sarıyer hattının hizmete dü. 94 yıl boyunca hizmet veren koz ve İstinye-Paşabahçe rek Kefeliköy’de sahil yoluna girmesi ile devam eder. Günü- Şirket-i Hayriye, Cumhuriyet’ten arasında seferler yapmaktadır. bağlanır. Üçüncüsü Rumelihisa- müzde İETT’nin düzenlediği sonra 1944’de devletleştirile- Özellikle bahar ve yaz aylarında rı’nda olan Fatih Sultan Mehmet seferler ile Sarıyer’in mahallele- rek, 1945’de Türkiye Denizcilik Boğaziçi’nin güzel semtlerini, Köprüsü ve Garipçe’de olan rine gün boyu ulaşmak müm- İşletmeleri adını aldı. yalıları ve tarihi binaları gör- Yavuz Sultan Selim Köprüsü kündür. Otobüslerin dışında Günümüzde İstanbul Şehir mek isteyenlerin katıldıkları ile İstanbul’u Anadolu yakası- çeşitli hatlarda çalışan mini- Hatları tarafından Sarıyer-Ru- Boğaz turları başta İstanbul na bağlayan köprülerin çevre büsler ile mahallelerde bulunan melikavağı-Anadolukavağı, Şehir Hatları olmak üzere çeşitli yollarıdır. Sarıyer ilçe sınırları durakları ile taksiler de Sarıyer- Sarıyer-Kadıköy, Çengelköy-İs- kuruluşlar tarafından düzenlen- içinde iki köprü ve ilçenin uzak lilere hizmet vermektedir. tinye, İstinye-Küçüksu seferleri mektedir. semtlerine ulaşımı destekleyen Sarıyer’de bir başka ulaşım çevre yolları bulunmaktadır. aracı olarak kullanılan metro, 1988’de açılan Rumelihisarı kolay ve hızlı ulaşımı nedeniyle Karayolu ile Kavacık arasında iki yakayı tercih edilir. 1988 yılında ku- Sarıyer’de üç önemli ka- birbirine bağlayan ikinci köprü rulan Metro İstanbul, 2000’de rayolu ekseni bulunmaktadır. olan Fatih Sultan Mehmet Köp- Taksim-4. Levent, 2009’da İlki Avrupa yakasında Boğaz rüsü ile 2016’da açılan Garipçe Atatürk Oto Sanayii, 2010’da kıyısının geçtiği semtlerde farklı ile Poyrazköy arasında kurulan Darüşşafaka ve Seyrantepe, isimlerle anılan, Sarıyer’de üçüncü Boğaz köprüsü olan Ya- 2011’de Hacıosman, 2014’de Rumelihisarı ile Rumelikavağı vuz Sultan Selim Köprüsü’dür. Yenikapı ve Haliç istasyonları arasında uzanan sahil yolu, Toplu taşımanın İstanbul’da- hizmete girdi. Sarıyerliler, Ha- 1958’de yapılan Boğaziçi sahil ki en eski araçları olan otobüs- cıosman, Darüşşafaka, Atatürk yolunun uzantısıdır. 1988’de ler Sarıyer’de uzun yıllardır Oto Sanayi, İTÜ Ayazağa “M2 Arnavutköy’de yapılan kazıklı 1930’ların başında Taksim- hizmet vermektedir. Sarıyer’e Metro Hattı” istasyonlarını kul- Yenimahalle otobüsü. yol ile Çayırbaşı-Sarıyer ara- ilk otobüs seferleri 1928’de ilk lanarak Mecidiyeköy, Taksim, sında yapılan ikinci kazıklı yol özel otobüs işletmesi “Boğaziçi Haliç ve Yenikapı arası seyahat ve çevre yollar sahil yolunu Otobüsleri” ile başlar. İETT edebilmektedir. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 56I 57

1900’lerin başında Mirgün İnas-ı Rüştiyesi (Emirgan Kız Ortaokulu) öğrencileri.

İlçe sınırları içinde bulunan yüksek öğrenim kurumları Beykent Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Işık Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Koç Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Nişan- taşı Üniversitesi ile Türk Silahlı Kuvvetleri Harp Akademileri ve Adile Sadullah Mermerci Polis Meslek Yüksekokulu’dur. Sarıyer’de eğitim Sarıyer İlçesi’nin eğitim du- kurumlarının rumu, TÜİK 2013 yılı verilerin- tarihi Osmanlı Bir kartpostalda 1863’de kurulan Robert Kolej. de 6 yaş üzeri okuma-yazma dönemine kadar bilen toplam 283 bin 544 kişi uzanır. Eğitimde Sarıyer’de Eğitim olarak belirtilmiştir. Bunların önde gelen 142 bin 444’ü erkek, 141 bin ilçelerden biri Sarıyer İlçe Milli Eğitim Mü- özel, 15’i devlet olmak üzere 29 100’ü kadındır. Okuma-yazma olan Sarıyer’de dürlüğü’nün 2015-2016 verile- orta öğretim okuludur. Toplam bilmeyen kişi sayısı ise toplam üniversiteden rine göre Sarıyer’de toplam 115 36 bin 942 öğrenciye 2 bin 755 6 bin 150’dir. Bunların 894’ü ilkokula kadar eğitim kurumu bulunmaktadır. öğretmenin eğitim verdiği Sa- erkek, 5 bin 256’sı kadındır. çok sayıda eğitim Bunların 35’i özel okul öncesi rıyer, eğitim konusuna gereken Sarıyer’in toplam nüfusu kurumu hizmet öğretim, 14’ü özel, 37’si devlet önemi veren ilçeler arasında içinde 16 bin 141 kişinin eğitim vermektedir. olmak üzere 51 ilköğretim, 14’ü gelmektedir. durumu hakkında bilgi edinile- memiştir. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 58I 59

Sarıyer Spor Kulübü’nün 1970/71 sezonu açılışı, takım kadrosu ve yöneticileri bir arada.

Eski Mustafa Reşit Paşa Sahilhanesi, yeni Baltalimanı Kemik Hastanesi. Sarıyer’de Spor Sarıyer’de 1920’de kuru- köyspor, Sarıyer Belediyespor, Sağlık lan Sarıyer Gençler Cemiyeti, Ferahevlerspor, Bahçeköyspor, 1932’de kurulan Sarıyer Genç- Pınarspor, İstinye, Reşitpaşa, İstanbul’un geçmişten Hastanesi. Sarıyer İlçe sınırları ler Mahfili ve Sarıyer Gençlik Kireçburnu, Madenspor, Rume- bugüne doğası, orman ve denizi içinde bulunan altı acil yardım Kulübü, Sarıyerli gençlerin spor likavağı, Çayırbaşı, Büyükdere ile rağbet gören semti Sarıyer istasyonu, 96 aile hekimliği yapmalarına olanak sağlayan gibi takımlar amatör futbol aynı zamanda temiz havası ile birimi, üç diyaliz merkezi, 51 kuruluşların başında gelir. liglerinde mücadele etmekte- de bilinmektedir. İstanbul’da diş hekim muayenehanesi, 125 Futbol, voleybol, boks, binicilik dirler. hâkim rüzgâr yönünün kuzey eczane, iki evde bakım merke- gibi branşlarda sporcuların İlçe sınırları içinde; Galatasa- olması nedeniyle hava kirliliği- zi, 11 özel ağız ve diş polikliniği, yetişmesine katkıda bulunan ray Profesyonel Futbol Takı- nin en az konsantrasyonlarda 12 özel tıp merkezi, bir tüp be- bu kuruluşlar aynı zamanda mı’nın iç saha maçlarını oyna- ölçüldüğü yer Sarıyer’dir. Sarı- bek merkezi, bir verem savaş yağlı güreş karşılaşmaları ve dığı Türk Telekom Arena Stadı, yer Hava Kalitesi İstasyonu’n- dispanseri, bir altı nokta körler bisiklet yarışları da düzenle- Çayırbaşı Stadı, Kilyos Stadı, da kükürt dioksit ve partikül vakfı Sarıyerlilere hizmet mekteydiler. Mersinli Ahmet Kamp Eğitim madde ölçümleri, Dünya Sağlık vermektedir. Sarıyer’in en ünlü takı- Merkezi, Orhan Keçeli Stadı, Teşkilatı’nın (WHO), Türkiye ve Ayrıca Sarıyer Belediyesi mı futbol, voleybol ve boks Sarıyer Kapalı Spor Salonu, Avrupa Birliği limit değerlerinin Sağlık İşleri Müdürlüğü, cenaze dallarında sporcu yetiştiren, Enka Spor Kulübü Sadi Gülçe- çok altında çıkması, Sarıyer’i ve poliklinik hizmetlerinin yanı karşılaşmalara katılan Sarıyer lik Spor Sitesi, Ayhan Şahenk temiz havasıyla sağlık turizmi sıra hasta nakil ambulans hiz- Spor Kulübü (SSK), 1940 yılında Spor Salonu, Sarıyer Beledi- açısından elverişli bir duruma metleri, esnaf portör muayene- kurulur. Kendine lacivert ve yesi SarFit Spor Tesisi, İstinye getirir. si, evlilik öncesi sağlık muaye- beyaz renkleri seçen SSK, Atış Poligonu, Tarabya Metin Sarıyer’de dört hastane nesi, laboratuvar ve tarama 1982-1994 ve 1996-1997 yılları Oktay Spor Tesisi, Tenis Eskrim bulunmaktadır: İsmail Akgün hizmetleri vermektedir. Sarıyer arasında Süper Lig’de oyna- Dağcılık Spor Kulübü Tesisleri, Devlet Hastanesi, İstinye Devlet Belediyesi’nin kurmuş olduğu mıştır. Günümüzde Türkiye 2. Sipahi Ocağı Binicilik Kulübü Hastanesi, Metin Sabancı Sarıyer Aile Danışma ve Eğitim Ligi’nde oynayan SSK, iç saha Maslak Tesisleri, İstanbul Atlı Baltalimanı Kemik Hastalıkları Merkezi (SADEM) iki şubesinde maçlarını Sarıyer Yusuf Ziya Spor Tesisleri, Göçmen Binicilik Eğitim ve Araştırma Hastane- Sarıyerlilere psikolojik danış- Öniş Stadı’nda oynar. Tesisleri sporculara ve sporse- si ve Özel Acıbadem Maslak manlık hizmeti sağlamaktadır. Sarıyer’de bulunan Yeni- verlere hizmet vermektedir. SARIYER’IN KISA TARIHI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 60I 61

Eski bir kartpostalda Sarıyer’in ilk otellerinden Tarabya Summer Palace.

aynı zamanda ormanları ve su kaynakları ile de bilinir. İstanbul’un deniz turizmi- nin önemli semtlerinden olan Sarıyer, uzun yıllar boyunca kıyılarında yer alan plajları ile ünlenmiştir. Günümüzde Sarı- 20. yüzyıl başında Tarabya yer, Boğaz sahilinde bulunan Tokatlıyan Oteli. 1930’lu yıllarda Kilyos plajı. Altınkum ve Tarabya plajlarının yanı sıra Karadeniz kıyısında bulunan Kilyos ile diğer kumsal- Turizm larıyla yerli ve yabancı turistle- rin yoğun ilgi gösterdiği bir ilçe İstanbul’un doğal ve tarihi konumundadır. zenginlikleri açısından önde Sarıyer kıyılarında bulu- gelen semtlerinden biri olan nan otel, motel, pansiyonlar, Sarıyer, bu özellikleri nedeniyle balık lokantaları, restoranlar, Rumeli Hisarı, 1890. turistler için çekim merkezi kafeler ve eğlence mekânları olmaktadır. Bizans ve Osmanlı turizm açısından büyük bir Sarıyer, Bizans ve döneminden kalma çok sayıda potansiyel oluşturmaktadır. Sarıyer Büyükdere’de mesire, 1929. Osmanlı dönemin- tarihi eserin; müzelerin, kale- Belgrad Ormanları ile diğer su den kalma tarihi lerin, surların, su bentlerinin, kaynaklarında, kır gazinolarında eserleri, doğal ve çeşmelerin, camilerin, kilise- özellikle hafta sonları yüzyıllar- kültürel değerle- lerin, ayazmaların, sarayların, dır süregelen mesire geleneği riyle İstanbul’un köşklerin, yalıların ve sefaret- de Sarıyer turizmine katkıda önemli turizm mer- hanelerin bulunduğu Sarıyer bulunmaktadır. kezlerinden biridir.

14 ADIMDA SARIYER Görmeden gitmeyin!

Rumeli Hisarı Kalesi 1 8 Sakıp Sabancı Müzesi (Emirgan) Ortaçağ’ı bitirerek yeniçağı 1966’dan sonra Sakıp Sabancı başlatan İstanbul’un fethi tarafından konut olarak kullanılan sırasında önemli bir rol Köşk, içindeki koleksiyon ve eşya- oynayan kale Sarıyer sınırları lar ile 2002 yılında Sakıp Sabancı içerisinde yer almaktadır. Müzesi olarak ziyarete açılmıştır.

2 Garipçe Kalesi ve Kulesi 9 Maslak Kasırları Bizans ve Osmanlı 170 dönümlük orman arazisinin dönemlerinden 20. yüzyıla ortasında yeşilin tüm tonlarını ba- kadar faaliyette olan kale rındıran bir koruluğun içinde yer daha çok savunma amaçlı alan Maslak Kasırları görülmeye kullanılmıştır. değer yerlerden birisidir.

Atatürk Arboretumu 3 Bilezikçi Çiftliği (Bahçeköy) 10 (Kazımkarabekir Mahallesi) Türkiye’nin ilk fidanlığını ve 1500’ün üzerinde Tarihi Bilezikçi çiftliği benzerine bitki türünün yer aldığı az rastlanan mimari altyapısı ile doğal ortamında ağaç ve günümüz dizilerinde set olarak bitki müzesi. da kullanılmaktadır.

Kilyos’taki Su Terazileri 4 11 Belgrad Ormanı (Bahçeköy) Eski İstanbul’un su ihtiyacının Bahçeköy’de bulunan Belgrad karşılanması için oluşturulan Ormanı’nın tarihi oldukça su terazilerinin az sayıda eskidir. Tabiat parkları, su kalan örneklerinden bir kaçı bentleri ve mesire yerlerine ev Kilyos’ta yer almaktadır. sahipliği yapmaktadır.

Ovidius Kulesi 5 Bahçeköy Kemeri (Uskumruköy) 12 Bahçeköy sınırları içerisinde Uskumruköy’de bulunan kalan su kemerlerinin geçmişi tarihi yapıların başında Sultan I. Mahmut’a kadar “Ovidius Kulesi” olarak dayanmaktadır. bilinen yapı gelir.

Sadberk Hanım 6 13 Rumeli Feneri Müzesi (Büyükdere) Rumelifeneri, kalesi, limanı ve Türkiye’nin ilk özel müzesi köy içi ile tarihi semtlerden olan Sadberk Hanım Müzesi birisidir. Bölge aynı zamanda ziyaretçilerini bekliyor. Karadeniz’e açılan noktadır.

7 Emirgan Korusu 14 Rumelihisarı Kalesi Emirgan korusu, 1943’de Rumelifeneri’nin kuzeybatısında İstanbul Belediyesi’nce satın kayalık bir arazide yer alınarak halka açılmıştır. alan kalenin 1769 yılında Anadolufeneri Kalesi ile birlikte yapıldığı sanılmaktadır. Adım Adım 64I 65 Sarıyer ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 66I 67

> Ayazağa Camii Ayazağa Merkez Cami’nin inşa tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte Ayazağa Köyü’nün 15. yüzyılda kuruluşunda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Tarihi boyunca sayısız kere Ayazağa Camii onarım geçiren, yeniden inşa edilen cami Abdülmecid AYAZAĞA döneminde de onarılmıştır. Günümüze ulaşan cami, II. Abdülhamid tarafından 1906 yılında onarılmıştır. Duvarları kâgir, ahşap çatılı olan Ayazağa Merkez Cami’nin tek minaresi Ayazağa Mahallesi Ayazağa Camii tuğladan inşa edilmiştir. Sarıyer İlçesi’ne yeni katılan sonunda 70 hane ve dışarıdan mahallelerden biri olan Ayaza- çalışmaya gelen işçilerle birlikte ğa; Huzur, Maslak, PTT Evleri, 400 kişinin yaşadığı Ayazağa, Bahçeköy Kemer mahalleri ile o yıllarda tarihi bir camisi, bir Eyüp ve Kâğıthane ilçelerine ilkokulu, bir köy kahvesi ve iki komşudur. Ayazağa, 2012 bakkalı olan bir semttir. yılına kadar Şişli Belediyesi’ne 1930’dan 1954 yılına dek bağlıyken 2012 yılında Huzur ve Sarıyer İlçesi’ne bağlı iken, 1954 Maslak mahalleleriyle birlikte yılında kurulan Şişli İlçesi’ne Sarıyer Belediyesi’ne bağlan- bağlanan Ayazağa, 1960’dan mıştır. Yeniçeri Kethüdası Ayas sonra semt çevresinde sanayi Ağa’nın yörede bulunan çiftli- yapılarının çoğalması ve gece- ğinden dolayı semte “Ayasağa” kondulaşmanın başlaması ile ismi verilmiş ve zamanla ismi büyür. Sarıyer’in diğer mahalle- “Ayazağa” olarak anılmaya lerinde olduğu gibi Ayazağa’da başlamıştır. Karadeniz’den göç almıştır. Etrafı ormanla çevrili olan İstanbulluların 1990’lara Ayazağa İlkokulu semtin tarihinin 300 yıl önceye kadar mesire yeri olarak ziyaret kadar uzandığı düşünülmekte- ettiği semtte 2000’lerin başın- > Ayazağa İlkokulu Ayazağa Köyü İlkokulu adını dir. Şeytan deresi ve Ayazağa dan itibaren birçok konut pro- Günümüzde Ayazağa İlkokulu alır. 1962 ile 2007 yılları ara- Deresi’nin arasındaki vadide jesi gerçekleşmiş, apartmanlar, ve Ayazağa Ortaokulu olarak sında çeşitli binalarda öğretime kurulmuş olan Ayazağa, yüz- siteler inşa edilmiştir. Kentsel hizmet veren okulun tarihi 1928 devam eden okul, 2007’den yıllar boyunca mandacılık ve dönüşümün başladığı Ayazağa, yılına dek uzanır. Ayazağa Ca- itibaren yeni inşa edilen bina- bahçecilikle geçinen küçük bir Sarıyer’in gelişmeye açık mahal- mii evinde köy mektebi olarak sında hizmet vermeye devam köy olarak bilinir. 1940’ların lelerinden biridir. eğitime başlayan okul, 1937’de etmektedir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 68I 69

BAHÇEKÖY MERKEZ

BAHÇEKÖY BAHÇEKÖY YENİ MAHALLE KEMER

evler yerlerini apartmanlara Yüksek Okulu’nda devam eden bırakır. Bu büyümede İstanbul okul bir süre yer değiştirdikten Üniversitesi Orman Fakülte- sonra 1922’de tekrar Bahçe- si’nin payı büyüktür. köy’e dönmüştür. 1934 yılında Bahçeköy Mahallesi Tarihi boyunca orman Orman Fakültesi ismini alan Sarıyer’in Belgrad Orma- Belgrad seferi dönüşü, 1521’de köylüsü olarak yaşam süren okul, 1948’de İstanbul Üniversi- nı ile ünlü semti Bahçeköy; yanında getirdiği Sırp esirlerin Bahçeköy halkı, orman ürünleri tesi’ne bağlanmıştır. Ayazağa, PTT Evleri, Kazım köye yerleştirilmesinden sonra ticaretinin yanı sıra bahçeci- Bahçeköy’de bulunan Karabekir, Kocataş, Zekeri- Belgrad Köyü olarak anılmaya likle de uğraştılar. 1950’lerde camilerden biri olan Bahçeköy yaköy, Uskumruköy, Gümüş- başlar. İstanbul’a su sağlayan göçlerin başlaması ile de za- Camii, 1900’lerin başında yapıl- dere, Kısırkaya mahalleleri ormanın ve içine inşa edilen man içinde ticarete yöneldiler. mış bir kilise olup, 1923 yılına ile Eyüp İlçesi’ne komşudur. bentlerin korunması ile gö- Belgrad Ormanı, kemer dek kullanılmış, mübadeleden 1992 ile 2008 yılları arasında revlendirilen köy, 1894 yılında ve bentleri, mesireleri, anıt sonra bir süre boş kalmış depo belde belediyesi iken 2008’de köyde başlayan kolera salgını- ağaçları, arboretumu ile doğal ve okul olarak kullanıldıktan Sarıyer İlçesi’nin mahallesi nın ardından bugünkü yerine ve tarihi zenginliklere sahip sonra 1977 yılında camiye olan Bahçeköy, nüfusunun taşınır ve Bahçeköy ismini alır. olan Bahçeköy tarihi içinde çok dönüştürülmüştür. kalabalıklığından dolayı üç Cumhuriyet’ten sonra 1924 sayıda çeşme yer almış ancak Bahçeköy’ün tarihi yapı- mahalleye ayrılır: Bahçeköy mübadelesi ile Rumlardan bunlar yapıldıkları halleri ile larından bir diğeri de Türkan Merkez Mahallesi, Bahçeköy oluşan köy halkı, Yunanistan’a, günümüze ulaşamamıştır. Efe İlkokulu’dur. Eğitime 1924 Kemer Mahallesi ve Bahçeköy Selanik’ten gelen Türkler ise Bahçeköy’ün yaşayan en yılında Rumlardan kalan okul Yenimahalle… Bahçeköy’e yerleştirilir. Daha eski kurumu olan İstanbul binasında başlayan Bahçeköy İsmini 1894’de burada kuru- sonraki yıllarda Sarıyer’in diğer Üniversitesi Orman Fakültesi, İlkokulu, 1961’de şimdi bulun- lan Bahçeköy’den alan semtin ilçeleri gibi Karadeniz ve Ana- Türkiye’de ormancılık eğiti- duğu yere inşa edilen okulda tarihi oldukça gerilere uzanır. dolu’dan göç alan Bahçeköy, minin ilk başladığı okuldur. devam etmiştir. 1987 yılında Bizans döneminde orman komşu mahallelerde yaşanan 1857’de Bahçeköy’de Orman yeni inşa edilen binada Türkan içinde bulunan Petra Köyü, gelişmeye benzer şekilde Okulu’nun açılması ile başlar. Efe İlkokulu ismiyle ikili eğitim Kanuni Sultan Süleyman’ın büyür. Bahçe içindeki tek katlı Eğitime 1893’de Halkalı Ziraat yapılmaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 70I 71

> Belgrad Ormanı Bahçeköy’de bulunan Bel- grad Ormanı’nın tarihi olduk- ça eskidir. Bizans ve Osmanlı dönemlerinde şehre su sağ- layan ormanlar 16. yüzyıldan sonra İstanbul için büyük önem taşımaya başlar. Or- man içindeki mevcut suyolları 1554 ile 1564 yılları arasında onarılır, yenileri inşa edilir. Orman alanı içinde Ayvat Deresi, Topuz Deresi, Neşet Suyu gibi irili ufaklı pek çok akarsu bulunur. Bu akarsula- rın büyük olanlarına Osmanlı döneminde bentler inşa edilir: Kömürcü Bent (1620), Büyük Bent (1724), Ayvat Bendi (1765), Valide Bendi (1796), Kirazlı Bent (1818), Sultan Mahmud Bendi (1839)… Belgrad Ormanı’nda bu- lunan 18 doğal ağaç türünün ağırlığı meşe ağaçlarından oluşur. Kayın, kestane, kavak ve söğüt gibi ağaçlarında bu- lunduğu ormanda çok sayıda bitki, kuş ve memeli hayvan yaşamaktadır. İstanbul Belgrad Ormanı Orman Bölge Müdürlüğü’nün idari sınırları içinde kalan > Atatürk Arboretumu ye’nin ilk fidanlığını barındıran, orman, 1956 yılında mesire ve Orman Genel Müdürlüğü 1500’ün üzerinde bitki türünün piknik alanı olarak düzenlene- İstanbul Orman Bölge Müdür- yer aldığı doğal ortamında ağaç rek halka açılmıştır. Belgrad lüğü’nün Bahçeköy Orman ve bitki müzesi olan arboretum Ormanı içerisinde Mehmet İşletme Müdürlüğü’ne bağlı bir 1949 yılında İÜ Orman Fakültesi Akif Ersoy, Kirazlıbent, Falih işletme şefliği olan Atatürk Ar- ile Orman Genel Müdürlüğü Rıfkı Atay, Irmak, Bentler, boretumu, 1949’da Belgrad Or- tarafından projelendirilmiştir. Kömürcübent, Neşet Suyu, manı’nın güneydoğusunda 296 Alt yapı ve dikim çalışmaları Fatih Sultan Mehmet tabiat hektarlık bir alana kurulmuştur. 1982’ye kadar devam etmiş ve parkları ve piknik alanları yer Sınırları içinde Kirazlıbent ile o yıl Atatürk Arboretumu ismini almaktadır. Atatürk Arboretumu 1916 yılında kurulan Türki- almıştır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 72I 73

BALTALİMANI

Ağa, III. Selim için bir biniş köş- > Baltalimanı Camii kü inşa ettirir. 1821’de II. Mah- İlk kez 18. yüzyılda Paşmakçı Baltalimanı Mahallesi mud tarafından limanın ağzına Şücâeddin tarafından yaptırılan bir tabya yaptırılan Baltalimanı, Baltalimanı Camii, zaman içinde Rumelihisarı ile Emirgan biri olduğunu belirtir. o tarihlerde sahilden Levent yıkılarak yok olmuştur. Zahire arasında yer alan Baltalima- Baltalimanı diğer Boğaz Çiftliği’ne kadar uzanan bir me- Nazırı Arif Efendi, 1826-1827 nı; Rumelihisarı, Fatih Sultan köylerine benzer olarak 19. yüz- sire yeri olarak bilinmektedir. yılları arasında camiyi yeni- Mehmet, Reşitpaşa ve Emirgan yılda komşu köy olan Boyacıköy 19. yüzyılda İstanbul’un den yaptırır. 1952-1953 yılları mahallelerine komşudur. İsmini ile aynı dönemde büyümeye, varlıklı aileleri Baltalimanı’nda, arasında yapılan onarımda Kaptan-ı Derya Baltaoğlu Süley- gelişmeye başlar. 18. yüzyıl kıyı şeridi boyunca yalılar ve ahşap tavan dâhil olmak üzere man Bey’den alır. Fatih Sultan sonlarına kadar Müslümanla- köşkler yaptırırlar. Günümüzde caminin içinde ve dışında beton Mehmed’in İstanbul Kuşatması rın yerleştiği Baltalimanı’na, hastane olarak hizmet veren kullanılarak yenilendiğinden ya- sırasında Baltaoğlu Süleyman 1798’de padişah emri ile bazı Mustafa Reşid Paşa’nın sahil sa- pının özgün karakteri tamamen Bey, donanmayı Rumeli Hisa- Ermeni ve Rum ailelerin yerleş- rayı bunlar arasında en bilineni- kaybolmuştur. rı’nın arkasındaki bu limana mesine izin verilir. dir. Zaman içinde mesire yerine yerleştirmiştir. Semt ile aynı isimle anılan önce gecekondular ardından da Antik dönemde “Sinüs Baltalimanı Deresi, Ayazağa apartmanlar inşa edilir. Phidaliae” veya “Portas Milie- tarafındaki tepelerden çıkarak Baltalimanı’nın tarihi yapıla- rium” ismiyle anılan Baltalima- vadi boyunca kıyıya iner. Bir rının başında 19. yüzyılın ikinci nı’nda Bizans döneminde küçük zamanlar şairlerin “Menekşe yarısında inşa edilen Baltali- köyler olarak başlayan yerleşim Vadisi” olarak adlandırdığı vadi- manı Sahil Sarayı, 1827 tarihi Osmanlı döneminde büyüyerek nin yamaçlarında fıstık ağaçları- Baltalimanı Camii gelir. Baltali- devam eder. Evliya Çelebi, 17. nın yer aldığı bilinir. manı Hastanesi’nin bahçesinde yüzyılda Baltalimanı’nın bağları, 18. yüzyılda vadi içinde bulunan anıt ağaçlar ve Japon Bahçesi mahallenin doğal güzel- bahçeleri ve konakları ile Boğa- III. Selim’in annesi Mihrişah Baltalimanı Serhazin Süleyman ziçi’nin en güzel semtlerinden Sultan’ın kethüdası Giritli Yusuf likleri arasında yer alır. Ağa Camii ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 74 I 75

19. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilen, Baltalimanı yalılarının en ünlüsü olan Mustafa Reşid Paşa Yalısı günümüzde Metin Sabancı Baltalimanı Kemik Hastalık- ları Hastanesi olarak hizmet vermektedir.

> Baltalimanı Sahilsarayı yaşadığı saray, 1869’da yeniden Baltalimanı yalıları içinde en düzenlenerek çevresine yeni ünlüsü Tanzimat Fermanı’nın binalar yapılır. Fatma Sultan’ın ünlü ismi Mustafa Reşid Pa- ölümüyle de Mediha Sultan’ın şa’nın yalısıdır. 19. yüzyılın ikinci kullanımına bırakılan saray, yarısında, 1853-1863 yıllarında 1922’ye kadar yazlık saray inşa edilen yapı, Damat Ferid olarak kullanılmıştır. Paşa Yalısı olarak da bilinir. Günümüzde Metin Sabancı Baltalimanı Sarayı, Mimar Baltalimanı Kemik Hastalıkları Sarkis Balyan tarafından 1600 Hastanesi olarak hizmet veren metrekarelik bir alana iki katlı, yapı, Mustafa Reşid Paşa’nın kâgir bir bina olarak inşa edilir. ahşap yalısı ve arazinin bulun- Tarihe “Baltalimanı Antlaşma- duğu yere inşa edilen sahilsaray > Anıt Ağaçlar lan Damat Ferit Paşa Yalısı’nın ları” olarak geçen 1838, 1839, yapısıdır. Cumhuriyet dönemin- Uzun yıllar mesire yeri olarak bahçesinde bulunan çınar ile 1840 ve 1846’da Avrupa dev- de 1943’e kadar boş kalan yapı, bilinen Baltalimanı’nda çok yanında bulunan atkestanesi letleri ile yapılan siyasi ve ticari 1944 yılında Sağlık Bakanlığı’na sayıda asırlık ağaç varlığını ve lale ağaçları, anıt ağaçlar antlaşmalar bu yalıda imzalanır. devredilerek Kemik ve Mafsal sürdürmeye devam etmek- arasındadır. Kemik Hastanesi Mustafa Reşit Paşa’nın oğlu Ga- Veremi Hastanesi adıyla hizme- tedir. Sarıyer’in birçok ma- olarak kullanılan Büyük Reşit lip Paşa, Sultan Abdülmecid’in te girer. Bugün sarayın harem hallesinde yüzyıllara meydan Paşa Sahil Sarayı’nın bahçesin- kızı Fatma Sultan ile evlendik- bölümü Metin Sabancı Kemik okuyarak ayakta kalan, “anıt” de yer alan görkemli manolya ten sonra bu sarayda ikamet Hastalıkları Eğitim ve Araştırma ve “korumaya değer ağaçlar” ve kayın ağacı, Behçet Kemal ederler. Galip Paşa’nın ölü- Hastanesi, selamlık bölümü ise olarak tespit edilen 936 ağaç Çağlar Lisesi yolundaki çınarlar münden sonra Fatma Sultan’ın İstanbul Üniversitesi Sosyal Te- bulunmaktadır. İ.Ü. Baltalimanı Sarıyer’deki asırlık ağaçlardan sisleri olarak kullanılmaktadır. Sosyal Tesisleri olarak kullanı- bazılarıdır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 76I 77

sefarethaneleri ile 18. yüzyılın Hacıosman Bayırı-İstinye-Ta- sonunda inşa edilen Rusya ve rabya şoselerinin onarımı kara İspanyol yazlık sefarethanele- yolu ile ulaşımı kolaylaştırır. rinin açılması semtin büyüme- 19. yüzyılın sonu, 20. yüzyılın sinin başlıca nedenlerinden biri başından itibaren elçilik ve kon- olmuştur. soloslukların ve çalışanlarının, 1850’de Şirket-i Hayriye yabancı ülke vatandaşlarının, vapurlarının Boğaziçi seferleri- varlıklı İstanbulluların yazlık nin başlamasıyla birlikte diğer semti olarak ün yapan Büyük- Boğaz semtlerinde olduğu gibi dere’de deniz üzerine kurulan Büyükdere’ye de iskele yapılır. ahşap hamamlar, İstanbul’un Mimar Ali Talat Bey’in inşa ilk plajları sayılır. Boğaziçi’nin ettiği Büyükdere İskelesi, 1853 en güzel otelleri 19. yüzyılın BÜYÜKDERE yılından başlayarak 1984’de sonundan başlayarak Tarabya kazıklı sahil yolunun yapımına ve Büyükdere’de açılır: Bel- kadar hizmet verir. İskele ile le-Vue Hotel, San Remo Hotel, birlikte dükkânların açıldığı Summer Palas Hotel… Büyükdere büyümeye başlar. 1926’da açılan Beyaz Park 1853-1856 Kırım Savaşı sıra- Gazino ve plajı, İstanbul’un en sında Fransız, İngiliz ve İtalyan rağbet gören mekânlarından Büyükdere Mahallesi askerlerin aileleri ile Büyükde- biri olur. Büyükdere, Osmanlı re’ye yerleşerek savaşın bitimi- ve Cumhuriyet dönemlerinde Sarıyer’in eski mahallelerin- uzun yıllar boyunca mesire ne dek burada kalmaları semtin otelleri, gazinoları, meyhaneleri, den biri olan Büyükdere; Çayır- yeri olarak bilinen Büyükdere, ekonomik ve sosyal yönden mesireleri, plajları ve çay bah- başı, Kazım Karabekir, Kocataş II. Selim’in burada avlanma- büyümesini hızlandırır. çeleriyle uzun yıllar İstanbul’un ve Sarıyer Merkez mahallerine sıyla birlikte rağbet görmeye Osmanlı’nın son döneminde dinlence ve eğlence merkezle- komşudur. İsmini, vadilerden başlar. Büyükdere, 17. yüzyıl- Zincirlikuyu-Büyükdere yolu, rinden biri olarak bilinir. akarak Boğaz’a akan büyük dan itibaren büyümeye başlar. bir dereden alır. Bizans döne- Evliya Çelebi, “Toprağı güneş Sarıyer’in tarihi minde “Mega Reuma” (Büyük görmez bir ormanlıktır.” dediği mahallelerinden akarsu), Osmanlı döneminde Büyükdere’yi, yüksek kavaklar, olan Büyükdere ise “Sultansuyu Deresi” ya da çınarlar ve servilerin olduğu ismini, Büyükdere “Bakla Deresi” olarak da anılan bir mesire yeri olarak anlatır. Koyu’na dökülen dere, Boğaz’a hâkim derin bir Büyükdere’de biri Müslüman, dereden almıştır. vadi boyunca akarak, Büyük- yedisi Hristiyan olan toplam dere Çayırı’nı geçtikten sonra sekiz mahallede bin kadar hâne Büyükdere koyuna dökülür. bulunduğunu yazar. Bizans döneminde küçük bir 19. yüzyıla kadar Rum nüfu- balıkçı köyü olan Büyükdere, sun ağırlıkta olduğu Büyükde- İmparator Justisyen’in yaptır- re’ye, Yahudiler ve Ermeniler dığı büyük bir kilise ile önem de yerleşir. Bugün Büyükde- kazanır. re’de bulunmayan Danimarka, İstanbul’un fethinden sonra Portekiz ve Hollanda yazlık ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 78I 79

Büyükdere’de Osmanlı’nın ulaşım sayesinde Büyükdere öncelikle yalıları ve ardından konu olan yalılar gelir: Porta- son döneminden itibaren yavaş yavaş yazlık bir semt eğlence yerlerini, gazino ve kalyan Yalısı, Azaryan Yalısı, Çayırbaşı Mahallesi henüz Bü- olmaktan çıkar. 1955’den meyhaneleri olumsuz bir Sandalcıyan Yalısı, Uzunçarşılı yükdere’ye bağlı iken, Çayırba- sonra sahil yolu ve Büyükdere şekilde etkiler. Deniz kıyısında Yalısı, Holden Yalısı… şı’na inşa edilen sanayi yapıları Caddesi’nin açılmasıyla ile Bü- dizilmiş bulunan bütün yapılar Boğaziçi’nin en ünlü se- Nektar Bira Fabrikası, Tekel yükdere hızla değişir ve büyür. denizden koparak, yolun diğer farethanelerinden ikisi olan Kibrit Fabrikası, Topser Kire- 1954’te Çayırbaşı, 1987’de kısmında kalır. Zaman içinde Rusya Sefarethanesi ile mit Fabrikası ile tuğla fabrika- ise Kocataş muhtarlıklarının sahildeki restoran ve meyha- İspanyol Sefarethanesi de ları semt ekonomisini ayakta kurulması ile mahalle sınırları neler kapanır. Büyükdere’nin tarihi yapıları tutmuştur. Cumhuriyet’in ilk küçülür. 1990’lardan sonra Bizans ve Osmanlı dönemle- arasında yer alır. Büyükdere yıllarında, 1930’larda Hacıos- Büyükdere’de yeni villalar, rinde inşa edilen kamu ve sivil mahalle sınırları içinde bulu- man Bayırı-Büyükdere yolu- apartmanlar ve gecekondular mimari eserleri ile Büyükdere nan ve ibadete açık olan cami nun genişletilmesi, 1948’de hızla çoğalır. hâlâ Boğaziçi’nin en güzel ve kiliseler de Büyükdere’nin Taksim-Sarıyer otobüs seferle- 1989 yılında Büyükdere semtlerinden biridir. Bu yapı- tarihi dokusunun öne çıkan rinin başlaması ile kolaylaşan sahilinden geçen kazıklı yol ların başında edebiyatımıza da unsurlarındandır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 80I 81

Aya Paraskevi Rum Surp Hıripsimyants İtalyan Santa Maria Ortodoks Kilisesi Ermeni Ortodoks Kilisesi Katolik Kilisesi

Azaryan Yalısı > Aya Paraskevi Rum > Surp Hıripsimyants > Azaryan Yalısı Kara Mehmed Ağa tarafından Ortodoks Kilisesi Ermeni Ortodoks Kilisesi Bugün Sadberk Hanım Müzesi 18. yüzyılın ikinci yarısından İlk inşa tarihi ve mimarı bilinme- Surp Hıripsimyants Kilisesi, olarak hizmet veren yalı, 20. sonra yapılan Kara Mehmed yen Aya Paraskevi Rum Orto- 1848 yılında ilk kez ahşap bir yüzyılın başında yanmış bir yapı Kethüda Camii, Büyükdere Ca- doks Kilisesi, Azize Paraskevi’ye kilise olarak ibadete açılmış- üzerine tüccar Bedros Azar- mii olarak da bilinir. Avlusunda adanmıştır. Kilise, 1831 yılında tır. Kilise, 1886’da kâgir ola- yan tarafından Mimar Andon bir zamanlar küçük bir mektep doğu-batı ekseninde bazilikal rak yeniden inşa edilir. 1864 Kazazyan’a yaptırılmıştır. Üç bulunan Kara Mehmed Kethüda formda, moloz taş ile büyük bir Depremi’nde hasar gören ana kat ve bir çatı katı olarak Cami, kare planlı, ahşap çatılı avlu içine yeniden inşa edilmiştir. Surp Hıripsimyants Kilisesi, inşa edilen yalı, 400 metrekare kâgir bir bina olarak inşa edilir. Sade bir görünümü olan Aya Abraham Paşa tarafından bir taban üzerinde yükselir. Küçük bir haziresi de bulunan Paraskevi Rum Ortodoks Kilise- yeniden onarılır. 1866’da Arkasında yer alan Rusya Yazlık cami daha sonraki yıllarda bü- si’nin büyük bir çan kulesi bulun- kilisenin arkasında Sırpots Sefarethanesi’ne kadar uzanan yütülerek değişikliğe uğramıştır. maktadır. 1958 yılında onarım Hıripsimyants Ermeni Okulu yaklaşık 4 bin metrekarelik bir görmüştür. açılır. Kilisenin çan kulesi ise bahçe içindedir. Setler halinde 1927’de yapılmıştır. uzanan bahçede çok sayıda > Surp Bogos Ermeni ağaç bulunmaktadır. Orta Avru- Katolik Kilisesi > İtalyan Santa Maria pa mimari tarzında inşa edilen İspanyol Sefarethanesi’nin Katolik Kilisesi yalı, ahşap kaplama dış cephesi yanında 1847 yılında darphane Santa Maria Katolik Kilisesi, ile dikkat çeker. 1950’de Koç müdürü Boğos Amira Bilezikçi- 1866 yılında ibadete açıl- ailesi tarafından satın alınan yan tarafından yaptırılan ahşap mıştır. Neoklasik tarzda, iki yalı, 1978’e kadar yazlık olarak kilise, 1885’de aynı arsa üzerine katlı ve bazilikal planlı bir yapı kullanılır. 1980’de Sedat Hakkı yeniden Mimar Krikor Hürmüz- olarak inşa edilen kilisenin Eldem’in restorasyon projesi yan tarafından inşa edilmiştir. papazevi, müştemilatı ve ile Türkiye’nin ilk özel müzesi Neogotik üslup taşıyan kâgir bir misafirhanesi bulunmaktadır. olan Sadberk Hanım Müzesi’ne yapı olan Surp Boğos Ermeni 1900’lerin başında gelen ra- dönüştürülür. Katolik Kilisesi ile birlikte rahipler hibeler tarafından aynı isimli için bir ev, bir okul ve dört ahşap bir okul da açılmıştır. İtalyan > Büyükdere Camii ev de yapılmıştır. Ahşap evler, 19. Santa Maria Katolik Kilisesi Büyükdere’de III. Mustafa dö- yüzyılın sonunda yanınca, yerine ve papazevi, 2007 yılında neminde, sadrazam yardımcısı Büyükdere Camii üç katlı bir ev inşa edilmiştir. restore edilmiştir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 82I 83

CUMHURİYET

Dikranyan Efendi Yalısı

yapılardan bir diğeri de 19. > Bayçu Sahilhanesi yüzyılda açılan ve 1963’de bir Bayçu Sahilhanesi, 1882 yılın- yangında yok olan Kefeliköy da inşa edilmiştir. Bayçu Yalısı Oteli’dir. Kefeliköy denilince olarak da bilinen yapı, Boğaziçi Cumhuriyet Mahallesi ilk akla gelen ünlü Kumdöken yalıları arasında art nouveau Suyu da süregelen inşaatlar üslubunun en güzel örneklerin- Sarıyer’in yeni mahalle- tarafından fethedilmesinden nedeniyle yok olmuştur. den biri kabul edilir. 1932 yılında rinden biri olan Cumhuriyet sonra Kefe’den gelen göçmen- Dikranyan Yalısı ve Bayçu Abdurrahman Nafiz Bayçu’nun Mahallesi; Kireçburnu, Tarabya, lere dayanır. 1853 ile 1856 Sahilhanesi, Kefeliköy’ün satın aldığı yalı ve müştemilatı Derbent (Çamlıtepe) ve Çayır- yılları arasında süregelen Kırım tarihi yapıları arasındadır. uzun yıllar Bayçu ailesinin mülki- başı mahallerine komşudur. Bir Savaşı sırasında gelen göçme- Cumhuriyet Mahallesi’nde yetinde kalır. 1985’de TAÇ Vakfı gecekondu mahallesi olarak ler de Kefeliköy’e yerleşirler. 1975’de açılan ve 1993’de yeni tarafından restore edilen yalı, kurulduğu yıllarda Özbir Evler Dalyanları ile ünlü Kefeliköy binasına taşınan Fahrettin As- 1990’da satılır. ismini taşıyan mahallenin bir halkı uzun zaman balıkçılık lan İlköğretim Okulu, 1975’de bölümü Kireçburnu’na bir bölü- ile geçinir. Sarıyer’in sayfiye açılan ve 1980’de yeni binası- > Dikranyan Efendi Yalısı mü de Tarabya’ya bağlanmıştır. yerleşimlerinden biri olan na taşınan Cumhuriyet İlköğ- Kefeliköy’de bulunan tarihi yalı- 1984 yılında Sarıyer İlçesi’nin Kefeliköy’ün tarihi yapıları retim Okulu, 1991’de açılan ve lardan biri olan Dikranyan Efendi yeni mahallesi olan Cumhuriyet arasında yer alan Kaptan-ı 1996’da yeni binasına taşınan Yalısı, 1895 yılında Mimar Rai- Mahallesi, göçlerle birlikte hızla Derya Uluç Hasan Paşa Mescidi, Cevat Koçak Ticaret Meslek mondo D’Aranco tarafından inşa gelişir. 16. yüzyıl sonunda inşa edil- Lisesi eğitim hizmeti vermek- edilmiştir. Art nouveau tarzındaki Hacı Osman ve Kefeliköy miştir. Şeyhülislam Damatzade tedir. Semtte, ibadethane yalı, bodrum, zemin kat, birinci yerleşim bölgelerinin bağlı oldu- Abdülhayr Mehmet Efendi olarak hizmet veren 1999’da kat ve çatı katından oluşmaktadır. ğu Cumhuriyet Mahallesi’nin ta- tarafından mescide bir minber açılan Cumhuriyet Mahallesi Yüksekliği yaklaşık 11 metre olan rihi semti olan Kefeliköy, Bizans yaptırılarak camiye dönüştü- Merkez Camii, 2003’de açılan yalı, bahçe içindedir. İlk sahibi Dik- öncesinde “Dikaia Petra” (Adil rülen yapı, 1900’lerin başında Medineli Hacı Osman Camii ranyan Efendi olan yalı, 1969’da Kaya) ismi ile anılır. Kefeliköy yaşanan Büyük Sarıyer Seli’ne (Mekke Nur Camii) ve 2015’de Mehmet Yörük tarafından satın isminin kaynağı 1475 yılında kapılarak denize sürüklenmiştir. açılan İmam Hüseyin Cemevi alınır. Yalı, onarımlar sırasında Kırım’ın Osmanlı İmparatorluğu Günümüze ulaşamayan tarihi bulunmaktadır. değişikliklere uğramıştır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 84I 85

ÇAYIRBAŞI

Çayırbaşı Mahallesi

Sarıyer’in tarihi mahal- Çayırbaşı Mahallesi sınırları mesireleri ile ünlü olan Çayır- yanında yer alan hazirede lelerinden olan Çayırbaşı; içinde olmayan Büyükdere Fi- başı’ndaki kaynak suları, kır caminin banisi Cerrah Mahmut Büyükdere, Kazım Karabekir danlığı ile Tekel Kibrit Fabrikası, gazinoları da zamanla yeni Efendi gömülüdür. Cezayirli Paşa ve PTT Evleri mahallerine Çayırbaşı’nın ekonomik haya- kurulan mahallelerin sınırları Hasan Paşa, camiyi onarırken komşudur. Çayırbaşı, Sarıyer tında önemli rol oynar. Semtte içinde kalır. bir de çeşme yaptırmıştır. Gü- Büyükdere Mahallesi sınırları bulunan 11 tuğla atölyesi ve nümüzde çeşme yol seviyesinin içindeyken 1954’te mahalle ola- diğer küçük atölyeler 1955’de > Cezayirli Gazi Hasan altında kalmıştır. rak ayrılır. Bizans döneminde peş peşe kapanır. 1960’ların ba- Paşa Camii “Libadia” (Geniş çayırlık) ismi şından 1970’lere kadar üretim Çayırbaşı Caddesi’nde bulu- ile bilinen Çayırbaşı, Büyükdere yapan Topser Tuğla Fabrikası nan Cezayirli Gazi Hasan Paşa koyunun dibinde bulunduğun- ve iki tersane de faaliyetlerine Camii, Cerrah Mahmut Efendi dan “Vatikolpos” (Derin Vadi) son verir. Camii olarak da bilinir. Kap- olarak da anılmıştır. Çayırbaşı Mahallesi’nin ilk tan-ı Derya Kılıç Ali Paşa’nın Bizans döneminden başlaya- sakinleri Mübadele ile gelen Ro- doktoru Cerrah Mahmut Efendi rak küçük bir balıkçı köyü ola- manlardır. Uzun yıllar Çayırbaşı tarafından 16. yüzyılda yaptırı- rak bilinen Çayırbaşı, 1909’da ile birlikte anılan Romanlar, lan cami, 1781 yılında Kaptan-ı açılan Büyükdere Nektar ve şimdi mahallenin ortasında Derya Cezayirli Hasan Paşa Bira Fabrikası ile sanayiyle kalmış olan tek katlı binalar- tarafından onarılmış ve onun tanışır. 1930 yılına dek faaliye- da yaşamaya devam ederler. ismiyle anılmaya başlamıştır. tini sürdüren fabrika, İstinye 1950’lerde başlayan göçlerle Taş duvarlı, dört ahşap sütun Tersanesi’nden sonra Sarıyer’in nüfusu hızla artan Çayırbaşı’n- üzerine yükselen ahşap çatılı ikinci büyük sanayi kuruluşu da, Sarıyer’in diğer semtlerinde ve tek minareli bir cami olarak olur. 1930’da yerine açılan olduğu gibi önce gecekondular inşa edilen yapı, zaman içinde Tekel Kibrit Fabrikası ise 1988’e sonra da lüks villalar ve apart- geçirdiği onarımlarla özgün- kadar üretimini sürdürür. Şimdi manlar inşa edilir. Bir zamanlar lüğünü yitirmiştir. Minarenin Cezayirli Gazi Hasan Paşa Camii ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 86I 87

DARÜŞŞAFAKA

Darüşşafaka Mahallesi Sarıyer İlçesi’nin yeni mahal- lelerinden biri olan Darüşşafaka; Maslak Kasırları Maslak, Derbent (Çamlıtepe), Ferahevler, Poligon ve Pınar dinlenme yeri olarak kullanılan Kasr-ı Hümayun: II. Ab- mahallelerine komşudur. 2003 bölgede yapıların inşa tarihleri dülhamid’in çalışma ve yatak yılında Derbent (Çamlıtepe) kesin olarak bilinmemektedir. odalarının bulunduğu iki katlı mahallesinden ayrılarak mahalle Kasırların büyük bir bölümünün yapının tüm oda tavanları ile olarak tescil edilmiştir. İsmini Darüşşafaka Okulları Sultan Abdülaziz döneminde salon duvarları kalem işi ile mahalle sınırları içinde bulunan inşa edildiği sanılmaktadır. II. Ab- bezenmiştir. Darüşşafaka Lisesi’nden alan Sarıyerlilerin hizmetindedir. dülhamid’in şehzadelik yıllarını Mabeyn-i Hümayun: Darüşşafaka Mahallesi’nde Mahallenin diğer önemli kurum- geçirdiği Maslak Kasırları, küçük Kasırların resmi dairesi olarak genelde site, kooperatif evleri ve ları arasında Acıbadem Maslak birer saray olarak inşa edilmiştir. kullanılan tek katlı bir yapıdır. villalar inşa edilmiştir. Hastanesi ve Darüşşafaka Spor Her biri farklı mimari üslupta Yapı, ortasında havuz bulunan, Mahalleye ismini veren Kompleksi bulunmaktadır. inşa edilen, 170 bin metrekarelik ender bitki ve ağaçların yer aldı- Darüşşafaka Eğitim Kurumları, Mahallenin ünlü tarihi yapısı II. arazinin ortasında yer alan Mas- ğı limonluk ile bağlantılıdır. 1873 yılından bu yana eğitim Mahmud döneminden başlaya- lak Kasırları; Kasr-ı Hümayun, Çadır Köşkü: İki katlı, sekiz- vermektedir. Okul, 120 yıldır rak av ve dinlenme yeri olarak Mabeyn-i Hümayun, Çadır Köşkü, gen planlı bir yapı olan köşkün eğitime devem ettiği Fatih’teki kullanılan Maslak Kasırları’dır. Paşalar Dairesi, Limonluk ve balkon korkulukları ve çatı tarihi binasından 1994 yılında müştemilatlardan oluşmaktadır. saçakları ahşap işçiliği ile dikkat Maslak’ta inşa edilen modern > Maslak Kasırları Maslak Kasırları, 1924’den çeker. kampüse taşınmıştır. TBMM Milli Saraylar Daire Baş- sonra TBMM’ye devredilmiştir. Paşalar Dairesi: Kasr-ı Hü- Darüşşafaka’da bulunan kanlığı’na bağlı bir müze-saray 1986 yılında Milli Saraylar’a bağlı mayun’a paralel olarak tek katlı İstanbul İzzet Baysal Huzurevi olan Maslak Kasırları’nda ilk ya- bir müze-saray olarak ziyarete bir yapı olarak inşa edilmiştir. Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon pılaşma II. Mahmud döneminde açılan yapı, 2016’da restore İçinde bir de hamam bulunmak- Merkezi, 1991 yılından itibaren (1808-1839) başlamıştır. Av ve edilmiştir. tadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 88I 89

DEMİRCİKÖY

Bizans dönemin- den beri yerleşi- Demirciköy Mahallesi min olduğu köy, halkın demircilikle Sarıyer’in mahalle olan köyle- kışları av, yazları da dinlenmek uğraşmasından rinden Demirciköy; Rumelifeneri, için gelmeleri ile ünlenir. Zaman dolayı bu ismi Zekeriyaköy, Uskumruköy ve içinde çiftlik özelliğini yitiren Bi- almıştır. Kilyos mahallelerine komşudur. lezikçi Çiftliği, Büyükdere’de ika- Nefise Hanım Çeşmesi Demirciköy, Bizans döneminde met eden Fransız Alyon ailesinin Uzunya Deresi kenarında, deniz piknik için Demirciköy’ü tercih kıyısında yerleşimin olduğu bir etmeleri İstanbullu ziyaretçilerin köydür. Köy halkının demircilikle çoğalmasında etkili olur. uğraşmasından dolayı “Demirci Bizans ve Osmanlı döne- Köy” ismini almıştır. 17. yüzyıl- minde inşa edilen tarihi yapılar da Türk ailelerden bir kısmı o zaman içinde yıkılır, yok olur. zaman sahilde bulunan köye, Bunlar içinde Bizans dönemin- bir kısmı da ziraatla uğraştıkla- den kalma hamam ve zindan, rından yukarıda bugün köyün köy kilisesi, mezarlığı, Mehmed bulunduğu yere yerleşirler. Paşa Konağı, Alyon Çeşmesi sa- Rumların zamanla sahildeki yılabilir. 17. yüzyılda inşa edilen köyü terk etmelerinden sonra köy cami zaman içinde yenilenir. orada yerleşmiş olan Türkler de Günümüzdeki cami ise 1957 Nefise Hanım Çeşmesi’nde halen içinde, plajı ve doğal güzellikle- yukarı köye taşınırlar. yılında yapılmıştır. Zaman içinde akmaktadır. riyle rağbet gören Demirciköy, Osmanlı döneminde Demirci- kaybolanlar arasında inşaatlar Demirciköy, 1980’lerden son- İstanbul’un sayfiye yerlerinden köy, padişahların ve paşaların av nedeniyle kuruyan Kadıbaba ra başlayan yapılaşma ile büyü- biri olmuştur. 2016 yılında açılan sahalarından biri olur. Bu neden- Suyu, Kumdöken Suyu da bu- müş ve köy özelliklerini kaybet- Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün le “Paşalar Köyü” olarak da anı- lunmaktadır. Kaynak sularından miştir. Genellikle hayvancılıkla Demirciköy’den geçmesiyle lan köy, özellikle Abraham Paşa olan Nefise Hanım Suyu, Çeşme uğraşılan Demirciköy’de siteler ismi daha çok duyulan mahalle, ve Damat Mehmed Paşa’nın Sokak’ta bulunan 1896 tarihli ve villalar inşa edilmiştir. Orman büyümeye devam etmektedir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 90I 91

DERBENT

Derbent (Çamlıtepe) Mahallesi İstinye vadisinin yamacında Yeşillikler içinde, sakin bir ma- yer alan Derbent (Çamlıtepe); halle olan Çamlıtepe’de, Hacıos- Tarabya, Ferahevler, Darüşşa- man Korusu’nun içinde bulunan faka ve Maslak mahallelerine Osmanlı döneminde jandarma komşudur. Mahalle, İstinye’ye karakolu olarak kullanılan yıkıntı bağlı bir yerleşim yeri olarak halindeki yapı dışında tarihi yapı Derbent ismiyle 1937 yılında bulunmamaktadır. kurulur. İsmini Belgrad Orma- Çamlıtepe’de 1974’de açılan nı’nda bulunan bentlerden alır. ilkokul, 1984’de yeni yapılan 1987 yılında mahalle statüsüne binaya taşınarak Hatemoğlu kavuşarak, mahallede bulunan İlkokulu ismini alır. Hatemoğlu çam ormanından dolayı Çamlıte- İlköğretim Okulu, 2007’de yeni pe ismi verilir. Çamlıtepe isminin inşa edilen ek binaları ile eğitime yanı sıra hâlâ Derbent ismi de devam etmektedir. Mahalle de kullanılmaktadır. yeni yapılan Çamlıtepe Merkez, Bir zamanlar Sarıyer’in sanayi Ebubekir ve Aşağı Derbent Camii merkezi olan İstinye’de bulu- adlarını taşıyan üç cami yer alır. nan taş ocakları, tersaneler ve 1980’lerde kurulan koope- fabrikalar bölgede bir gecekondu ratifler, 2000’li yılların başında mahallesinin doğmasına neden Çamlıtepe’de siteler inşa edil- olur. Derbent, 1930’larda Kara- meye başlanır. Siteler, villalar ile deniz’den, 1960’lardan sonra bir ya da iki katlı eski binaların da Anadolu’dan göç alır. 1970’li bir arada yer aldığı Çamlıtepe yıllardan başlayarak gecekondu- mahallesinde kentsel dönüşüm laşma ve nüfus hızla artar. projesi beklenmektedir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 92I 93

EMİRGAN

Emirgan Mahallesi İstanbul’un en güzel semt- sonra da Mirgün olarak anılan lerinden biri olan Emirgan; semt zaman içinde Emirgan Baltalimanı, Reşitpaşa ve İs- ismini alır. tinye mahallelerine komşudur. I. Abdülhamid döneminde, Bizans döneminde ormanlık bir 1780’lerde Emirgan’da arazi Emirgan ile Boyacıköy ziyaret edilen mahallerinden bölge olan Emirgan, “Kyparo- halka satılır. Cami, meydan birleştirilerek mahalleye 1933 biri olan, Bizans ve Osmanlı des” (Serviler) ismiyle bilinir. çeşmesi, hamam ve dükkân gibi yılında Uluköy ismi verilmişse döneminde ormanlık alanlarını Osmanlı dönemine kadar servi yapılar inşa edilen Emirgan, de Emirgan ismi kullanılagel- korumayı başaran Emirgan, Sa- ağaçlarının yer aldığı Emir- II. Selim döneminde devlet miştir. 1942’de ismi Mirgün rıyer’in diğer mahalleleri kadar gan’da yerleşim, Osmanlı döne- erkânının yerleştiği bir semt olarak değiştirilen semt, 1951’de olmasa da beton yapılaşma ile minde, 16. yüzyılın ortalarında olarak öne çıkar. 19. yüzyılda, Yahya Kemal’in önerisiyle yeni- karşı karşıya kalır. bölgenin Nişancı Feridun Bey’e Abdülaziz döneminde Mısır den Emirgan ismini almıştır. Emirgan’ın tarihi yapıları bağışlanmasıyla başlar. Feridun Hıdivi İsmail Paşa, Emirgan’da Emirgan, 1950’li yıllarda arasında Emirgan Camii, Emir- Bey’in semte bir av ve bir yazlık aralarında yalı, köşk, okul, değişime uğrar. Yapılan Boğaz gan Çeşmesi, Emirgan İskelesi, köşk ile bahçeler yaptırmasıyla çeşme, hastane gibi çok sayıda sahil yolu, Emirgan’dan geçiri- Şerifler Yalısı, Atlı Köşk ve Feridun Bey Bahçeleri ismiyle yapı inşa ettirir. lir. Emirgan o yıllarda Sarıyer’in Emirgan Korusu öne çıkar. anılır. Koru ve yalılarının yanı diğer mahalleleri gibi göç alır. Günümüzde kapanmış olan 1635’te IV. Murad’ın Revan sıra 20. yüzyılın başlarından Yalılar, köşkler, okullar yeni- 1905 tarihli Emirgan Rum Okulu Kalesi’ni Osmanlılara direniş itibaren meydandaki çınarlar lenir, binalar giderek çoğalır. ve Hıdiv İsmail Paşa tarafından göstermeden teslim eden altındaki kahveleri ile ünlenen Yeni yollar ile ulaşımın kolay- yaptırılan iki okul; 1870 tarihli Emirgûneoğlu Tahmasb Kulu Emirgan, Cumhuriyet dönemin- laşması Emirgan’ın gelişmesin- Emirgan İlköğretim Okulu ve Han’a IV. Murad’ın Feridun Bey de de ününü korumaya, İstan- de etken olur. 1867 tarihli Emirgan Ortaokulu Bahçeleri’ni bağışlamasıyla bulluların dinlenmek, eğlenmek 1960’lardan sonra koru- (Özdemir Sabancı Emirgan birlikte Emirgûne Bağçesi, için tercih ettiği bir semt su, çay bahçeleri, lokanta ve Anadolu Lisesi) mahallenin “Mirgûn Bağçesi” ismiyle daha olmaya devam eder. gazinoları ile Sarıyer’in en çok tarihi okullarındandır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 94I 95

Emirgan Meydan Çeşmesi

Emirgan Hamid-i Evvel Camii

> Emirgan Camii malzeme kullanılarak yeniden Emirgan İskelesi’nin karşısında inşa edilen kâgir Boyacıköy Surp yer alan Emirgan Hamid-i Evvel Yerits Mangants Ermeni Kilisesi Camii, 1781 yılında I. Abdülha- lojman, mutfak ve mumhane mid tarafından genç yaşta ölen binalarından oluşur. Kilisenin ya- Şehzade Mehmed ve onun nına aynı ismi taşıyan bir Ermeni annesi Hümaşah Kadın için Okulu da açılır. Misak Amira aynı yaptırılmıştır. Kare planlı, kesme dönemde babası Bedros Amira taştan inşa edilen ahşap çatılı Misakyan’ın anısına kilise için bir camidir. Tek şerefeli ve kâgir bir çeşme ve çeşmeye bağlı su minaresi, iki katlı hünkâr kasrı haznesi de yaptırmıştır. 1984’de Emirgan İskelesi bulunan Emirgan Camii, günü- onarılan Surp Yerits Mangants müze ulaşan meydan çeşmesi ile Ermeni Kilisesi, 2004 yılında bü- > Emirgan Meydan > Emirgan İskelesi bugün mevcut olmayan hamam, yük bir restorasyon geçirmiştir. Çeşmesi Emirgan İskelesi, diğer Boğaz fırın, değirmen gibi yapılarla Emirgan Meydanı’nında iskeleleri gibi 1851 yılında inşa birlikte inşa edilir. II. Mahmud’un > Panayia Evangelistria caminin önünde, Çınaraltı’nda edilmiştir. Şirket-i Hayriye 1838’de yeniden yaptırdığı Rum Ortodoks Kilisesi sekiz cepheli, geniş saçaklı ve vapurlarının seferlere başlama- cami; 1783’de yapılan meydan Panayia Evangelistria Rum kubbeli bir meydan çeşmesi- sıyla Emirgan Cami’nin önüne çeşmesi, 1844’te Abdülmecid Ortodoks Kilisesi, 1834’de inşa dir. Emirgan Cami ile birlikte, ahşap bir iskele yapılır. 1897’de tarafından yaptırılan muvakkit- edilmiş ve zaman içinde harap 1793’te inşa edilen çeşme, I. onarılan iskele, 1900 yılında Şir- hane ve Çınaraltı kahveleri ile olmuştur. 1925 yılında cemaati Abdülhamid’in oğlu Şehzade ket-i Hayriye’nin yeni bir iskele çevrelenmiştir. tarafından restore edilen kilise; Mehmed ve annesi Hümaşah inşa etmesinden sonra yıkılır. bazilikal planlı, kâgir, çatısı Kadın ismiyle de anılır. Roko- Eski iskelenin güneyine yapı- > Boyacıköy Surp Yerits kiremit örtülü, yalın üsluplu ko üslubunda sade bezeme- lan yeni iskele Mirgün İskelesi Mangants Ermeni Kilisesi bir yapıdır. Çan kulesi yapılar lerle süslenen yapının dört olarak anılır. 1989’da sahil yolu Misak Amira Misakyan tarafın- topluluğunun sonunda bulunan yüzünde de çeşme bulunur. yapılırken kapatılır. 2001 yılında dan, 1840 yılında ahşap olarak Evangelistria Rum Ortodoks Kili- Günümüzde Kanlıkavak mem- beton kazıklar üzerine yeni- yaptırılmıştır. 1885’de haç planlı, sesi özgün yapısını büyük ölçüde ba suyu ile beslenen çeşme, den inşa edilen iskele yeniden taş ve tuğla karışımı almaşık korumaktadır. birkaç kez onarılmıştır. hizmete girer. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 96I 97

Şerifler Yalısı

Şerifler Yalısı Atlı Köşk

> Şerifler Yalısı > Atlı Köşk Rumeli yakasının en eski yalıla- Emirgan sahil yolunda bulunan rından biri olan Şerifler Yalısı, Os- Sakıp Sabancı Müzesi Atlı Köşk manlı Barok dönemi özelliklerini yerinde 19. yüzyılda Mısır Hıdivi taşır. Günümüzde Şerifler Yalısı İsmail Paşa’nın yalısı yer alırdı. olarak bilinen yapı, ilk sahibi Ha- Günümüzdeki yapı, İsmail zine-i Hümayun Başyazıcısı Fevzi Paşa’nın torunu Mehmed Ali Beyzade Mehmet Bey tarafından İhsan Bey tarafından 1925’de 1782 yılında ahşap olarak inşa İtalyan mimar Edouard De > Emirgan Korusu ağaçlar bulunan yaklaşık 120 ettirilir. 1850-1860 yılları arasında Nari’ye yaptırılmıştır. 1951’de Yamaçlardan tepeye kadar ağacın yanı sıra iki de gölet yeniden inşa edilen yalı, Mekke Hacı Ömer Sabancı tarafın- uzanan koru, Bizans dönemin- bulunmaktadır. Emirgan korusu Şerifi Abdullah Paşa tarafından dan satın alınan köşk, aynı yıl den başlayarak ormanlık bir girişinde Lale Müzesi yer almak- satın alınır. Şerifler Yalısı olarak bahçesine yerleştirilen Fransız alan olarak varlığını korumuştur. tadır. Koruda bulunan üç köşk, anılmaya başlayan yapının harem heykeltıraş Louis Doumas’ın Osmanlı döneminde Feridun Sarı Köşk, Pembe Köşk ve Beyaz dairesi, 1940’larda sahil yolu 1864 yapımı at heykelinden Bey Bahçesi olarak anılan koru, Köşk 1878’de inşa edilir. 1979 yapımı sırasında yıkılmış, yalının ötürü Atlı Köşk olarak anıl- 19. yüzyılda Mısır Hıdivi İsmail ile 1983 yılları arasında Türkiye denizle bağlantısı kesilmiştir. maya başlar. 1966’dan sonra Paşa’ya bağışlanmıştır. Koruluğa Turing ve Otomobil Kurumu Son olarak 1971 yılında Kültür ve Sakıp Sabancı tarafından konut üç köşk ve bir de park yaptırıl- (Turing) tarafından onarılan Turizm Bakanlığı tarafından satın olarak kullanılan köşk, 2002 mıştır. Emirgan korusu, 1943’de köşkler, 1997’de İstanbul Bü- alınarak, restore edilir. İç duvarla- yılında içindeki koleksiyon ve İstanbul Belediyesi’nce satın yükşehir Belediyesi tarafından rında ve tavanındaki bezemelerle eşyalar ile Sakıp Sabancı Müze- alınarak halka açılmıştır. restore edildikten sonra resto- dikkat çeken yalı, günümüzde Ta- si olarak ziyarete açılır. Müze Koru içinde aralarında çam, ran, kafeterya olarak hizmet rihi Kentler Birliği ve ÇEKÜL Vakfı uluslararası sergilere de ev servi, ıhlamur, erik, şeftali gibi vermeye başlar. tarafından kullanılmaktadır. sahipliği yapmaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 98I 99

F.S.M. FERAHEVLER

Fatih Sultan Mehmet Mahallesi Ferahevler Mahallesi Sarıyer’in yeni mahallelerin- göç alır. Tarabya’ya bağlı iken son- Ferahevler’de 1991’de Metin Ok- den biri olan Fatih Sultan Meh- Geçmişte bahçeciliğin yoğun radan mahalle olan Ferahevler; tay Spor Tesisleri açılır. Mahalle, met Mahallesi; Reşitpaşa, Balta- yapıldığı bir mahalle olan Fatih Tarabya, Derbent (Çamlıtepe), 2011’de Sarıyer Kaymakamlığı limanı, Rumelihisarı mahalleleri Sultan Mehmet Mahallesi’nin bir Darüşşafaka, İstinye ve Yeniköy muhtarlık dahil birçok müdür- ile Beşiktaş İlçesi’ne komşudur. kısmı kalkerli bir yapıya sahip mahallelerine komşudur. lüğün bulunduğu yeni binasına Mahalle, halk arasında, Büyük olduğundan uzun yıllar taş 1984’de mahalle olan taşınmasıyla hareketlenir. 2017 Armutlu ve Küçük Armutlu ola- ocakları faaliyetlerini sürdürür. Ferahevler uzun yıllar yılında da 10 bin metrekarelik bir rak bilinir. TEM otoyolu kenarın- 1988 yılında hizmete açılan Fatih gecekondu mahallesi olarak alana inşa edilen Şehit Üsteğmen da yer alan mahallenin otoyola Sultan Mehmet Köprüsü’nün bilindi. 1960’ların başından Uğur Taşçı Parkı ve Spor Komp- yakın bölümü Büyük Armutlu, inşası sırasında bu taş ocakları itibaren gecekonduların inşa leksi hizmet vermeye başlar. uzakta kalan bölümü ise Küçük kapatılır. Fatih Sultan Mehmet edilmeye başladığı Ferahevler Kentsel dönüşüm projesinin Armutlu olarak anılır. Mahallesi, kentsel dönüşüm Mahallesi, özellikle 1970 ile uygulanmaya başlandığı Fera- Rumelihisarı Mahallesi’ne projesi kapsamındaki mahalleler 1980 yılları arasında göç alarak hevler’de yapılar yenilenmeye bağlı iken iki ayrı mahalle olarak arasındadır. büyüdü. Mahalleye Karadeniz devam etmektedir. 1994 yılında Rumelihisarı Ma- ve Anadolu’dan gelenlerin hallesi’nden ayrılan Fatih Sultan inşa ettikleri Mehmet Mahallesi, Baltalimanı gecekondular ve Rumelihisarı’nın sırtlarında giderek çoğalarak yer alır. Sarıyer’in son gecekon- Fatih Ormanı’na dulaşan mahallerinden biri olan kadar uzandı. Fatih Sultan Mehmet Mahalle- 1990’lardan son- si’nde ilk yerleşim 1950’lerde ra gecekonduların başlar. 1980 yılından sonra yanı sıra villaların, gecekondular hızla çoğalır. Ma- sitelerin de inşa halle, Anadolu ve Karadeniz’den edilmeye başladığı ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 100I 101

Köyün girişinde bulunan ma amaçlı kullanılan Garipçe GARİPÇE cami, 1945-1947 yılları arasında Kalesi, antik çağda “Lykion inşa edilmiş, 1974 ve 2003 yılla- Limen” (Lykialıların Limanı) rında onarım görmüştür. Köyün ismiyle anılan Hamsili Limanı’nın tarihi cami olan Kale Cami ise kayalıkları üzerine inşa edil- 1925 yılında yıkılmıştır. Garip- miştir. Rumeli yakasında Kilyos çe’nin Bizans ve Osmanlı dö- ve Rumelifeneri kalelerinden nemlerinden kalma tarihi yapı- sonra üçüncü kale olan Garipçe Garipçe Mahallesi ları arasında en bilineni Garipçe Kalesi, III. Mustafa tarafından Kalesi ve Gözetleme Kulesi’dir. Macar asıllı Fransız mimar Baron Sarıyer’in en küçük köyü olan Hamam ve kilise kalıntılarının François de Tott’a yapılmıştır. Garipçe; Rumelifeneri ve Rumeli- bulunduğu Büyük Liman, Bizans Boğaz’ı denetlemek amacıyla kavağı mahallelerine komşudur. döneminde yerleşim bölgesidir. 1770 ile 1775 yılları arasında Küçük bir koyda, kayalıklar Osmanlı döneminde inşa edilen yığma taş ve tuğla malzemeden üzerine kurulmuş, denize kıyısı tersaneden günümüze kalan bir inşa edilmiştir. Küçük boyutlu, olan Garipçe’nin tarihi Bizans yapı bulunmamaktadır. Garip- beşik kemerli gözetleme pen- dönemine kadar uzanır. Köyün çe’de ki tarihi yapılar arasında cereleri bulunan kale, zaman ismi, Osmanlıca “yakın” anlamı- çeşmeler de bulunmaktadır. içinde hasar görmüştür. Garipçe na gelen “karîb” sözcüğünden Büyük Liman’da Kaptan-ı Kalesi’nin tam karşısında Anado- gelmektedir. 2012 yılında diğer Derya Cezayirli Hasan Paşa lu yakasında, Poyrazburnu’ndaki Sarıyer köyleri gibi Garipçe de burnu, Bağlaraltı ile Büyük Liman tarafından 1874’de yaptırılan Poyraz Kalesi’nin benzeridir. mahalle olarak tescil edilmiştir. yakınında “Gürleyen Kayalar” Hasan Paşa Çeşmesi, 1908 Garipçe, mitolojide antik ya da diğer ismiyle “Ağlayan tarihli Soğuksu Çeşmesi ve 1910 > Gözetleme Kulesi çağda kayalık bir bölgede olması, Kayalar”, Hamsili Limanı ve tarihli Hacının Suyu Çeşmesi bu Garipçe köyünde kalenin yanı yüksek kayalıklarda kartal ve Büyük Liman Burnu kayalıkları yapılardan bazılarıdır. Topçu- sıra bir de kule bulunmaktadır. akbabaların yaşaması sebebiyle köyü çevreler. oğlu Yalısı da Garipçe’nin tarihi Geçmişi hakkında bilgi bulunma- “Gyropolis” yani “Akbabalar Garipçe’nin ilk nüfusunu yapılarındandır. yan kule, köyün en yüksek nok- Şehri” olarak geçer. Homeros, 1770 ile 1775 yılları arasında inşa 2016 yılında açılan Yavuz Sul- tasına gözetleme kulesi olarak Trakya Kralı Phieneus’un sarayı- edilen Garipçe Kalesi askerleri tan Selim Köprüsü ayağı, Garipçe inşa edilmiştir. Kulenin bir diğer nın köyde olması nedeniyle ün- ve aileleri oluşturur. 1877-1878 Mahallesi’nin güneyindeki Garip- ismi de Kaptan Paşa’dır. Bu kule lenen Garipçe köyünün isminin Osmanlı Rus Savaşı sırasında Ka- çe Burnu’nda yer almaktadır. Sultan III. Mustafa döneminde “Kharybdis” olduğunu yazar. radeniz’den göçenler ile nüfusu Kaptan-ı Derya Cezayirli Hasan Köy, küçük bir koy ve vadiye büyüyen Garipçe köyü, Sarıyer’in > Garipçe Kalesi Paşa tarafından 1778 yılında kurulmuştur. Üst tarafı ormanlık hâlâ balıkçılık yapılan birkaç Bizans ve Osmanlı dönemle- yaptırılmıştır.Tarihi kule, Garipçe olan köy, Garipçeburnu, Papaz- köyünden biridir. rinden 19. yüzyıl sonuna savun- Kalesi’nden daha iyi durumdadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 102I 103

GÜMÜŞDERE

Gümüşdere Mahallesi Sarıyer’in tarihi köylerinden leşen mübadelede boşalır. Köye biri olan Gümüşdere Mahallesi; Yunanistan’ın Selanik şehrinden Kilyos, Uskumruköy, Bahçeköy gelen Türkler yerleştirilir. Sa- Merkez ve Kısırkaya mahal- rıyer’in diğer köylerine de yer- lelerine komşudur. Bizans ve leşen mübadiller, köye Gümüş- Osmanlı dönemlerinde “Domuz- dere ismini verirler. Daha sonra dere” ya da “Domuzköy” olarak 1954 yılında muhacir aileler de Rumlardan kalan tarihi kilise Sebze bahçeleri bilinen köy, ismini Istranca köyde yaşamaya başlarlar. Dağları’nın kuzey eteklerinden Gümüşdere halkı, kuru- doğan, Kilyos ile Kısırkaya luşundan beri bahçecilikle arasından Karadeniz’e dökülen uğraşır. Geçmişte üzüm bağları Domuzdere’den alır. Cum- ve şarapları ile tanınan köy, huriyet döneminde, 1924’de mübadeleden sonra sebzeleri mübadeleden sonra köyün ismi ile ünlenir. Mevsim sebzelerinin “Gümüşdere” olarak değiştirilir. yetiştirildiği bahçeler, seralar Bir zamanlar bölgede işleti- Gümüşdere Mahallesi ekonomi- güzelliklerinin yanı sıra kumu ve eğitime başlayan ilkokul, 1953 len sonra terk edilen gümüş sinin temelini oluşturur. temiz suyu ile bilinen Karadeniz ve 1975 yıllarında yapılan yeni madeninden dolayı Gümüşdere Gümüşdere’de Rumlardan kıyısındaki plajları ile de bilinir. binalarda Gümüşdere İlköğ- olarak anılan köy, 2012 yılında kalan bir kilise dışında tarihi yapı Gümüşdere Plajı, Boğaziçi Üni- retim Okulu ismiyle ilkokul ve Sarıyer’in diğer köyleri ile birlik- bulunmamaktadır. Ne zaman ve versitesi’nin Burç Plajı, Mimar ortaokul olarak eğitime devam te Sarıyer İlçesi’nin bir mahalle- kim tarafından yapıldığı bilinme- Sinan Güzel Sanatlar Üniversite- etmektedir. Mahallede bulunan si olmuştur. yen kilise, mübadeleden sonra si’nin Baykuş Plajı İstanbullula- bir başka okul ise 1993 yılında Eski bir Rum köyü olan Do- bir süre cami, daha sonrada köy rın rağbet ettikleri plajlardandır. açılan İstanbul Adile Sadullah muzdere, 1924 yılında Yunanis- deposu olarak kullanılmıştır. Gümüşdere Mahallesi’nin Mermerci Polis Meslek Yüksek tan ile Türkiye arasında gerçek- Gümüşdere Mahallesi doğal 1926 yılında ahşap bir binada Okulu’dur. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 104I 105

HUZUR

Huzur Mahallesi Sarıyer’e yeni katılan mahal- mera olarak kullanılan arazide, lelerden biri olan Huzur Mahal- 1970’lerin başından itibaren de lesi; Ayazağa, Maslak mahalle- gecekondular yükselir. leri ile Beşiktaş ve Kâğıthane 1985 yılında TEM otoyolu ilçelerine komşudur. Mahalle, mahalleyi ikiye bölerken bazı 2012 yılında Şişli İlçesi’ne bağlı gecekondular da istimlâk Ayazağa ve Maslak mahallele- edilir. Sonraki yıllarda sitelerin, riyle birlikte Sarıyer İlçesi’ne işyerlerinin inşa edildiği Huzur bağlanmıştır. Mahallesi, 1989’da bağlı oldu- Maslak ve Ayazağa köyleri, ğu Ayazağa Muhtarlığı’ndan 1930 ile 1954 yılları arasında ayrılarak Huzur Mahallesi ismini Sarıyer İlçesi’ne bağlı iken 1954 alır. Yeni siteler, apartmanlar, iş yılında kurulan Şişli İlçesi’ne merkezleri ile mahalle, büyüme- dâhil edilmiştir. Ayazağa, ye devam etmektedir. Ayazağa 1960’lara kadar mandıra ve yolunun iki yanında uzanan sebze bahçeleri ile bilinirken geniş arazi askeri bölge olup, III. daha sonra gecekonduların Kolordu Komutanlığı da Huzur çoğalması, sanayinin bölgeye Mahallesi sınırları içindedir. gelmesiyle birlikte büyür. 1989 Huzur Mahallesi’nde 2011 yılına kadar Ayazağa’ya bağlı yılında açılan, futbol karşılaşma- bir mahalle olan Huzur Ma- larının, Galatasaray’ın iç saha hallesi’nde yerleşim 1954’den maçların yapıldığı Türk Telekom sonra başlar. Osmanlı döne- Arena Stadyumu, çeşitli etkinlik- minde Ayazağa köyüne ait bir lere de ev sahipliği yapmaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 106I 107

İSTİNYE

ve imaret yoktur, lakin bağ ve büyük iş yerleri ile İstinye, Boğa- bahçesi çoktur. Fakirlerinin çoğu ziçi’nin canlı iş merkezlerinden bağcılardır ve limanda balık biri olur. avlayıp geçinirler.” Osmanlı dönemine kadar İstinye Mahallesi 18. yüzyıldan itibaren sahil yerli halkı Rumlardan oluşan Boğaziçi ve Sarıyer’in en tahrip edilir. 942 yılında Kazakla- boyunca yalı ve konakların inşa İstinye, Müslümanların semte eski yerleşim bölgelerinden biri rın akınlarınla karşı karşıya kalan edildiği İstinye, “Küçük Haliç” yerleşmesiyle büyür. 1877-1878 olan İstinye; Emirgan, Reşit- İstinye’de çok sayıda yapı yok olarak anılan İstinye Koyu’na Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Ka- paşa, Poligon, Darüşşafaka, edilir. tersanenin yapımı ile büyür. radeniz’den göç alan İstinye’ye Ferahevler ve Yeniköy mahal- Boğaziçi’nin Rumeli yakasın- 1856’da tersane için ruhsatı 1912’de yaşanan Balkan Savaşı lelerine komşudur. Tarihi antik da yer alan derin ve korunaklı verilen ve 1912’de açılan İstinye sırasında da göç olur. İstinye’nin çağa kadar uzanan İstinye’nin olan, donanmalara üs, gemilere Tersanesi ile semte yeni yerle- nüfusu, özellikle 2000’li yılların o dönemde ismi “Sosthenion” tersane ve kalafat yeri olan şimler başlar. Osmanlı dönemin- başından başlayarak yeni inşa olarak geçer. “Leosthenion” İstinye Koyu, Bizans ve Osmanlı de açılan kireç ve taş ocaklarının edilen site ve binalarla hızla ismi ile de anılan semt, Bizans dönemlerinde kullanılır. Bizans yanı sıra 1954’de açılan Türkay çoğalmıştır. döneminde “Stenos” ve “Stenia” döneminde küçük bir Boğaz köyü Kibrit Fabrikası, Kavel Kablo Fab- Tarihi yapılar açısından ismini alır. Osmanlı döneminde olan İstinye, Osmanlı döneminde rikası ve ardından açılan diğer zengin bir mirasa sahip olan de aynı isimle anılmaya devam de bu özelliğini korur. İstinye, 16. fabrikalar İstinye’de sanayinin İstinye’de; Neslişah Sultan eder. Zaman içinde “İstinya” ve yüzyılın ortalarında II. Bayezid’ın gelişmesine neden olur. 1955’de Camii, Kürkçübaşı Camii, Mah- nihayet “İstinye” ismini alır. torunu Neslişah Sultan’ın burada İstinye Vadisi, sanayi alanı olarak mut Çavuş Camii, Taksiarhon Yunan mitolojisine göre antik bir mahalle kurdurması ve bir açıldıktan sonra yapılaşma da Rum Ortodoks Kilisesi, İstinye çağda Bebriklerin kralı Amikos’u mescit yaptırmasıyla gelişmeye hızlanır. 1957’de sahil yolunun Hamamı, I. Abdülhamit Çeşmesi, yenen Argonotlar, İstinye’ye bir başlar. Evliya Çelebi, 17. yüzyılda- yapımına başlanması ile Ter- Ahmet Şemsettin Efendi Çeşme- tapınak ve adak yeri inşa ederler. ki İstinye’yi şu satırlarla anlatır: sane’nin karşısındaki yamaç- si, İstinye İskele Çeşmesi, Rizeli Bizans döneminde de Büyük “Bin adet gemi alır büyük limanın larda gecekondulaşma başlar. Hacı Bayram Kaptan Çeşmesi, Konstantin, tapınağın yerine batı tarafında bin haneli Rum ve 1990’lardan sonra tersanenin İstinye Tersanesi, İstinye İskelesi, Mikail adına bir kilise yaptırır. Müslüman evleri karışık kasaba- kapanması ve sanayi yapılarının Faik Bey Yalısı, Recaizade Yalısı, Bizans imparatoru Romanos dır. Üç camii, yedi mescidi, bir yer değiştirmesin ardından bölge Müşir Fuat Paşa Yalısı ve Aslanlı Lekapenos’un yaptırdığı saray, hamamı ve yirmi adet dükkân- konut inşaatlarına açılır. Bölgeye Köşk bu yapılar arasında öne 921 yılında Bulgarlar tarafından ları vardır, ancak han, medrese açılan alışveriş merkezleri ve çıkanlardır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 108I 109

Tarihi içinde bağ ve bahçe- leri ile bilinen İstinye; bos- tanları ve Osmanlı çileği ile ünlüdür. İstinye’nin girişinde iki anıt çınar ağacı bulunmak- tadır. 1952’de kurulan İstinye Sağlık Ocağı, 1967’de İstinye Devlet Hastanesi olarak hizmet vermeye başlamıştır. 1993’te kurulan Koç Üniver- sitesi, 2001’de İstinye’deki yeni binasına taşınan ABD Başkon- solosluğu ve 2007’de açılan İstinyePark alışveriş merkezi semte hareketlilik kazandırmış- tır. İmara açılan yeni alanlara site ve blok apartmanların inşa edildiği İstinye, Sarıyer İlçe- si’nin en kalabalık mahallelerin- den biri olmuştur.

> Neslişah Sultan Camii İstinye’deki tarihi eserlerden Tarihi yapıları ile biri olan Neslişah Sultan Camii, tanınan İstinye; 1540 yılında II. Bayezid’ın toru- bir zamanlar nu Neslişah Sultan tarafından bahçeleri, Neslişah Sultan Camii yaptırılmıştır. Mektep, çeşme, bostanları ve şadırvanın bulunduğu küçük Osmanlı çileği ile bir külliyenin parçası olan cami > Mahmut Çavuş Camii > Taksiarhon Rum ünlüydü. için bir de vakıf kurulmuştur. İstinye’de sahil yolu üzerin- Ortodoks Kilisesi Neslişah Sultan’ın da mezarının de bulunan Mahmut Çavuş İstinye Caddesi üzerindeki kili- bulunduğu hazirede sadece Cami’nin inşa tarihi bilinme- senin tarihi Bizans İmparatoru I. kadınlar gömülüdür. Mina- > Kürkçübaşı Camii: mektedir. Banisi Mahmut Konstantin’in 337’de Argonaut- resi kısmen taş ve tuğladan Kanuni Sultan Süleyman’ın Çavuş olup, kagir bodrum lar tarafından yapılan tapınağın inşa edilen cami, 1957 yılında kürkçübaşısı olan Kürkçüba- kat üzerine ahşap bir mescit yerine inşa ettirdiği iki meleğin sahil yolunun yapımı sırasında şı Ahmet Bey tarafından 16. olarak yapılmıştır. Ön kısmın- ismini taşıyan “Taksiarhon yıkılıp, yeniden inşa edilmiş- yüzyılda yaptırılan cami, tarihi dan sahil yolu geçen mescit, Mihail ve Gavril Kilise”sine kadar tir. Zaman içinde birçok defa içinde çok sayıda onarım gör- zamanla harap olmuştur. uzanır. Tarihi içinde harap olup, onarım gören cami 2013 yılında müş ve yeniden inşa edilmiş, 1930’lu yıllarda bir dönem üç yeniden yaptırılan kilise, en son yenilenmiştir. Tek şerefeli özgün yapısını yitirmiştir. sınıflı okul olarak kullanılmış- olarak Rus gemiciler tarafından minaresi bulunan, duvarları Duvarları kâgir, çatısı ahşap tır. 1974 yılında yeniden inşa 1820 yılında inşa edilmeye başla- kâgir, çatısı ahşap olan caminin bir yapı olan Kürkçübaşı Camii, edilip, cami olarak ibadete mış, 1938’de tamamlanmıştır. vakfiye kitabesi son cemaat 1974’de onarılmış ve girişine açılan Mahmut Çavuş Camii, Taksiarhon Rum Ortodoks Kilise- yerinde yer almaktadır. ek bir bina inşa edilmiştir. 2004’de onarılmıştır. si’nin ayazması bulunmaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 110I 111

İstinye Hamamı Ahmet Şemsettin Efendi Çeşmesi

> İstinye Hamamı > Ahmet Şemsettin Efendi Neslişah Sultan Camii Çeşmesi karşısında bulunan İstinye Ahmet Şemsettin Efendi Çeşmesi, Hamamı, “Neslişah Sultan İstinye’de çarşı ortasında bulunan Hamamı” olarak da bilinir. bir meydan çeşmesidir. Banisi Gazi Ali Paşa tarafından bilinmeyen çeşmenin isminden 1460 yılında yaptırıldığı dolayı Ahmet Şemsettin Efendi tahmin edilmektedir. Hamam tarafından yaptırıldığı sanılmakta- önce kadınlar ve erkekler dır. Günümüze ulaşan yapı, 1922 > İstinye Tersanesi 1950’lerden itibaren gemi inşa- bölümleri olan çifte hamam yılında inşa edilmiştir. Dört cep- Yüz yıla yakın bir süre hiz- sının da yapıldığı İstinye Tersa- olarak inşa edilmiş, kadınlar heli ve üstü çatı örtülü çeşmenin met veren İstinye Tersanesi, nesi, 1991 yılında kapatılmıştır. bölümü ise bir süre sonra ayna taşları mermer olup, dört Osmanlı döneminde de tersane Günümüzde sosyal ve kültürel yıktırılmıştır. Zaman içinde yüzünde de birer satır kitabe yer ve kalafat yeri olarak kullanılır. etkinliklerin düzenlendiği bir hasar gören hamam, yapılan almaktadır. 2008 yılında Sarıyer Haliç tersanelerinin yetersiz alan olarak kullanılmaktadır. onarım ve eklerle kısmen Belediyesi tarafından yenilen- kalması, gemi inşası, onarım özgünlüğünü yitirmiştir. 13 miştir. ve bakımı için yeni bir tersane > İstinye İskelesi kurnalı, iki halveti bulunan kurulması için çalışmalar, 1856 İstinye iskelesi, 1851 yılında Ka- hamamın göbek taşı kare > İstinye İskele Çeşmesi yılında Zaptiye Müşiri Fuat rakolhane’nin önüne inşa edilir. biçimlidir. İstinye’de 1958 yılında mezarlığın Paşa’nın sahip olduğu arsaya Zaman içinde harap olan iskele duvarından taşları numaralanarak tersane yapımı için ruhsat yıktırılarak yenisi yapılır. 1898 > I. Abdülhamit Çeşmesi sökülen ve İstinye İskelesi kar- verilmesiyle başlar. İstinye yılında hizmete giren İstinye İs- Neslişah Sultan Cami’nin şısına yerleştirilen İstinye İskele Tersanesi, 1911 yılında Fransız kelesi, 1960’lı yıllarda başlayan avlu kapısında yer alan Çeşmesi’nin banisi bilinmemek- şirketi Saint Nazaire tarafından arabalı vapur seferleri, 1973’de Abdülhamit Çeşmesi, I. tedir. 1908’de yaptırılan çeşme, “Boğaziçi İstinye Havuz ve Boğaziçi Köprüsü açıldıktan Abdülhamid tarafından 1782 tek yüzlü bir meydan çeşmesidir. Tezgâhları” ismi ile kurulur. bir süre sonra kaldırılmıştır. yılında yaptırılmış bir duvar Mermerden, üstü oymalı saçaklı, 1912’de hizmete giren tersa- İstinye Tersanesi’nin kapan- çeşmesidir. Teknesi sağlam kubbeli bir çeşme olan İstinye ne, 1938’de devletleştirilerek ması, yolcu sayısının azalması olan çeşmenin dört satırlık İskele Çeşmesi’nin ayna taşı ka- Denizbank’a devredildi. Onarım sonucunda iskele de hizmet kitabesi bulunmaktadır. bartma motiflerle bezenmiştir. ve bakım hizmetlerinin yanında dışı kalmıştır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 112I 113

Pakize Hanım Yalısı

Servet-i Fünun edebiyatının doğuşuna ev sahipliği ya- pan Recaizade Recaizade Mahmut Ekrem Yalısı Mahmut Ekrem > Faik Bey Yalısı > Recaizade Mahmut Yalısı, birkaç kez İstinye Köybaşı Caddesi’n- Ekrem Yalısı el değiştirmiştir. de bulunan Faik Bey Yalısı, İstinye’de Yeniköy Köybaşı Cad- Müşir Fuat Paşa Yalısı sonraki sahibinin ismiyle desi başında bulunan Recaizade Pakize Hanım Yalısı olarak Mahmut Ekrem Yalısı, Beykoz Şişe > Müşir Fuat Paşa Yalısı Müşir Fuat Paşa Yalısı, 1940’lı da anılır. 19. yüzyılın son- Fabrikası’nda ustabaşı olan M. Müşir Fuat Paşa Yalısı olarak yıllarda Deniz Yolları’na satılır. ralarında kimin tarafından Pigeon tarafından inşa edilmiştir. bilinen yapı, 1870’li yılların ba- 1950’lerde İstinye Tersane- inşa edildiği bilinmeyen Edebiyatımızın ünlü ismi Recai- şında İran Büyükelçisi Muhsin si’nin deposu olarak kullanıldığı yalı, Gümüşhane Mutasar- zade Mahmut Ekrem Bey’in satın Han tarafından yaptırılmıştır. dönemde harem bölümü yıkılan rıfı Faik Bey tarafından aldığı yalı, üç ayrı binadan; iki katlı, Yalının sahipleri sırasıyla Billûrî ve giriş katı değişikliğe uğra- satın alınır. Yalı, kâgir giriş balkonlu selamlık binası, üç katlı Mehmet Efendi, Şerif Hüseyin yan yalı, 1999 yılından itibaren katı üzerine üç ahşap katlı harem binası, iki kat ve çatı katı ve son olarak Müşir Fuat Paşa Karadeniz Ekonomik İşbirliği bir yapı olarak yapılmıştır. bulunan müştemilat binasından olur. Neoklasik üslupta kâgir, Örgütü Uluslararası Daimi 1980 yılında üç katlı, altı oluşur. Servet-i Fünun edebiyatının giriş katı üzerine iki katlı simet- Sekretaryası (BSEC) tarafından daireli bir apartman olarak doğuşuna ev sahipliği yapan yalı, rik bir yapı olarak inşa edilen kullanılmaktadır. yeniden inşa edilmiştir. birkaç kez el değiştirmiştir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 114I 115

KAZIMKARABEKİR

Kazımkarabekir Mahallesi Sarıyer’in yeni kurulan siteler yapılması ile değişim mahallerinden biri olan Ka- devam eder. Mahallenin tarihi zımkarabekir; Bahçeköy Yeni yapıları arasında 1930’da açılan Mahalle, PTT Evleri, Çayırbaşı, ve 1988’e kadar üretime devam Büyükdere ve Kocataş mahal- eden Tekel Kibrit Fabrikası ile lelerine komşudur. Mahalle, mahalle sınırları içinde kalan Çayırbaşı ve Büyükdere sırtla- Bilezikçi Çiftliği sayılabilir. rında yer aldığından Dağ Evleri Kazımkarabekir Mahallesi’n- > Bilezikçi Çiftliği Yorgun Çınar ya da Koca Çınar Mahallesi olarak da anılır. de iki memba suyu; Dağ Evleri Bilezikçi Çiftliği, Büyükdere 1000 yaşın üzerindedir. 1989’da Büyükdere ve Kestane Suyu ve Orman Suyu sırtlarından Belgrad Ormanı’na (1100 ve 1200 yaşında olduğu Çayırbaşı mahallelerinden birer bulunmaktadır. kadar uzanır. 19. yüzyılın başla- bazı kaynaklarda yazılıdır.) Diğer kısmın ayrılması ile kurulan rında kurulan ve kurucusu Darp- anıt ağaçlardan biri 750 yaş yeni mahalle Kazımkarabekir hane Nazırı Boğos Bilezikçiyan’ın üzerinde olup dünyada eşi görül- ismini taşır. 1950’lerde gece- ismiyle anılan çiftlik, 1910’da meyen bir anıt ağaçtır. Uyuyan kondular ile başlayan yerleşim, Abraham Eremyan Paşa tarafın- Çınar ve Ahtopot Çınarı olarak daha sonraki yıllarda artarak dan satın alınır. Toplam 796 bin isimlendirilmiştir. devam eder. Karadeniz ve 640 hektarlık bir alana yayılan Çiftliğin, 1980’de birinci bölümü, Anadolu’dan göç alan mahalle çiftlik, 1913 yılında Enver Paşa’nın daha sonraki yıllarda da ikinci 1990’lardan sonra hızla büyü- eşi Naciye Sultan’ın mülkiyetine bölümü İstanbul Üniversitesi Or- meye başlar. Çoğunluğu bölge- geçer. İçinde beş konak, ahırlar man Fakültesi “Eğitim ve Araştır- de bulunan kibrit, tuğla, bisik- ve kümesler bulunmaktadır. ma Ormanı” olarak kamulaştırılır. let fabrikalarında çalışanlar Belgrad Ormanı’na komşu olan Bilezikçi Çiftliği, 1953 yılından tarafından kurulan mahallede çiftlikte, asırlık kaynak suları ve başlayarak Türk Sineması’nın değişim fabrikaların kapanması 600-1100 yaşında anıt ağaçlar pek çok unutulmaz filmine de ile başlar. Mahalleye villalar, yer almaktadır. ev sahipliği yapmıştır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 116I 117

KISIRKAYA KİLYOS

Kısırkaya Mahallesi Kilyos Mahallesi Sarıyer’in sahil şeridinde yer Orman içinde bulunan köyde, Sarıyer köyleri arasında en / Boğaz” anlamında “Kuwa- alan Kısırkaya Mahallesi; Gümüş- halk ormancılık, hayvancılık, bilineni olan Kilyos; Demirciköy, ila” sözcüğünden geldiğidir. dere, Bahçeköy Merkez mahalle- balıkçılık ve sonraları da maden- Uskumruköy ve Gümüşde- “Kilyos” ismi Cumhuriyet’in leri ile Eyüp İlçesi’ne komşudur. cilik ile uğraşmıştır. Son yıllarda re mahallelerine komşudur. ilk yıllarında “Kumköy” olarak Sarıyer’in kuzeyinde, Karadeniz kömür madenleri kapanmış ve Karadeniz kıyısında bulunan değiştirilmiş ancak Kilyos ismi sahilinin son köyü olan Kısırka- odun kesimi yasaklanmıştır. Kilyos isminin kökeni hakkında kullanılmaya devam etmiştir. ya, 2012 yılında diğer Sarıyer Tepe üzerine kurulmuş olan iki sav bulunmaktadır: Birincisi 1930’a kadar Çatalca’ya bağlı köyleri ile mahalle olarak tescil Kısırkaya, geniş kumsalı ve temiz antik çağdan başlayarak “Kum” olan Kilyos, Sarıyer’in diğer edilmiştir. denizi olan plajı ile ünlüdür. anlamına gelen “Kilya” sözcü- köyleri gibi 2012 yılında mahal- Tarihi hakkında fazla bilgi Doğal güzellikleri ve sakinliği ile ğünden, ikincisi ise “Güzel-geçit le olmuştur. olmayan Kısırkaya’nın Bizans bilinen Kısırkaya, 1970’lerden döneminden kalma küçük bir sonra inşa edilen yazlıklarla köy olduğu tahmin edilmektedir. büyümeye başlamıştır. İsmini köyde bulunan büyük bir kayadan aldığı söylenmektedir. Osmanlı döneminde “93 Harbi” olarak da bilinen 1877-1878 yılları arasında yapılan Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Karadeniz’den gelen göçmenlerin yerleştiği Kısırkaya Köyü’nde 1874 yılında ibadete açılan ancak zaman içinde değişime uğrayan cami dışında günümüze ulaşan tarihi yapı bulunmamaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 118I 119

Roma İmparatorluğu denize girmek ve doğa ile baş döneminden başlayarak başa kalmak isteyenlerle dolar. yerleşimin olduğu Kilyos, Ulaşımın kolaylaşması, otel ve Bizans döneminde de küçük motellerin açılması özellikle yaz bir balıkçı köyü olarak bilinir. aylarında Kilyos’a gelenlerin Osmanlı döneminde yerleşim çoğalmasında etken olur. > Kilyos Kalesi 1856 Kırım Savaşı sırasında diğer Sarıyer köylerinde olduğu Kilyos’ta köyün tarihine ışık Kilyos’un tarihi yapılarından hastane olarak hizmet veren gibi 1877-1878 Osmanlı-Rus tutacak önemli tarihi eserler en bilineni, 4. ve 5. yüzyıllarda Kilyos Kalesi, I. Dünya Savaşı Savaşı ile birlikte göç alır. bulunmaktadır. Kilyos Kalesi, Doğu Roma İmparatorluğu ve İstanbul’un işgali sırasında 1924 Mübadelesi ile de su terazileri, taş iskeleleri, döneminde inşa edildiği düşü- da kullanılır. Beden duvarları Rumların terk ettiği köye kayıkhane ve tahlisiye binala- nülen Kilyos Kalesi’dir. İstanbul moloz taş, dış duvarları ise mübadiller yerleşir. rı, koruganlar ve çınar ağacı Boğazı’nı kontrol amaçlı bir kesme taşla inşa edilen Kilyos Cumhuriyet döneminde Sarı- köyün tarihi eserleridir. yapı olarak yapılan Kilyos Kalesi’nin köşelerinde birer yer’e bağlı bir köy olarak var- Günümüzde İstanbul’un en Kalesi, Bizanslılar ve Ceneviz- dörtgen burç bulunur. Kare lığını sürdüren Kilyos, 1956’da temiz ve en uzun sahil şeridi- liler tarafından kullanıldıktan planlı bir yapı olan kalede bir açılan otel ve turistik tesisler ne sahip olan Kilyos plajları, sonra Osmanlı döneminde de su sarnıcı ile üç yüksek nokta- ile İstanbulluların yaz aylarında kumsalları, su sporlarına uygun gözlem kulesi olarak kullanıl- ya yerleştirilmiş su terazileri rağbet ettikleri bir semt olarak denizi, restoranları ile özellikle maya devam eder. 17. yüzyılda yer alır. Kale içinde günümüze öne çıkar. 1970’lerin ortala- hafta sonları dinlenmek ve Don Kazaklarının saldırılarında ulaşan anıt çınar ağacının rından sonra uzun kumsalları, eğlenmek için gelen ziyaretçile- hasar gören kale, 1782 ve dikim tarihinin 1460 olduğu dalgalı denizi ile Kilyos Plajı, rine ev sahipliği yapıyor. 1826 yıllarında onarılır. 1853- sanılmaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 120I 121

KİREÇBURNU

Kireçburnu Mahallesi

Sarıyer’in en eski semtle- Ağa’nın yaptırdığı bahçeden rinden biri olan Kireçburnu; dolayı “Hasan Ağa Bahçesi” Cumhuriyet ve Tarabya mahal- olarak da anılır. 1877-1878 lelerine komşudur. Yerleşim Osmanlı-Rus Savaşı sırasında, tarihi Bizans dönemine kadar Rumeli göçmenlerinin buraya uzayan Kireçburnu, o dönemde yerleşmesiyle semt büyümeye Boğaz’ın Karadeniz girişinin gö- başlamıştır. rülebilmesinden dolayı “Kara- Sarıyer’in diğer semtleri gibi deniz’in kilidi” anlamına gelen Kireçburnu’da eski bir balıkçı “Kleides Kai Kleithra Pontou” köyüdür. 1940’lardan sonra ismiyle anılır. Bizans dönemin- sahil yolunun genişletilmesi, de günümüze ulaşamayan Ayia 1950’lerde ulaşımın kolaylaş- Eufemia Kilisesi ve ayazması masının ardından Kireçburnu dışında bir yerleşim bilgisi nüfusu hızla artan bir semt bulunmamaktadır. Semtin olur. 1980’lerin sonunda kazıklı mescit, Şeyhülislam Damatza- inşa edilmiştir. Kireçburnu ismini Osmanlı dö- yolun yapımıyla birlikte Bü- de Abdülhayr Mehmet Efendi Semtin diğer tarihi yapıları neminde burada bulunan kireç yükdere ile Sarıyer arasında tarafından bir minber yaptı- arasında; 1882 tarihli Kireçbur- ocaklarından aldığı söylenir. bulunan çok sayıda lokanta ve rarak camiye dönüştürülmüş- nu Camii, 1750 tarihli İshak Ağa Boğaz’ın en serin yerle- gazino Kireçburnu’na taşın- tür. Cami, 1900’lerin başında Çeşmesi, 1897’de yaptırılan, yol rinden biri olan Kireçburnu, mıştır. yaşanan Büyük Sarıyer Seli’ne yapımı sırasında yıkılan Ham- Karadeniz’den gelen rüzgâr- Kireçburnu’nun tarihi kapılarak denize sürüklenmiştir. di Çavuş Çeşmesi, onarımlar lara açık olduğundan uzun yapılarının başında günümüze Kireçburnu’nun üst bölgesinde nedeniyle özgünlüğünü yitiren yıllar gelişememiş, sayfiye yeri ulaşamayan Kaptan-ı Derya yer alan ve yeraltından denize 1921 tarihli Çakaldere Çeşme- olarak kalmıştır. Kireçburnu, 17. Uluç Hasan Paşa Mescidi gelir. çıkışı olan savunma amaçlı bir si, 1895 tarihli Memduh Paşa yüzyılda Gümrük Emini Hasan 16. yüzyıl sonunda inşa edilen yapı olan tabya, 1909 yılında Yalısı öne çıkar. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 122I 123

Kireçburnu Camii (Ağaçaltı Camii)

Kireçburnu İlköğretim Okulu Memduh Paşa Yalısı

> Kireçburnu Camii > İshak Ağa Çeşmesi > Kireçburnu > Memduh Paşa Yalısı (Ağaçaltı Camii) I. Mahmud döneminde gümrük İlköğretim Okulu Memduh Paşa Yalısı, Kireçburnu Sahil yolu üzerinde yer alan Ki- eminliği başta olmak üzere II. Abdülhamid döneminde Meydanı’nın güneyinde, Dâhiliye Na- reçburnu Camii, “Ağaçaltı Camii” çeşitli görevlerde bulunan “Boğaz Kışlası” olarak zırı Mehmed Memduh Paşa tarafın- olarak da bilinir. Ağaçaltı ismini İshak Ağa’nın İstanbul’da inşa edilen yapı, uzun dan 1895 yılında İtalyan bir mimara caminin avlusunda bulunan anıt yaptırdığı beş çeşmeden yıllar kışla olarak kullanıl- yaptırılmıştır. Taş giriş katı üzerine iki çınar ağacından almaktadır. İlk biridir. Diğer dördü Beykoz’da dıktan sonra 1925 yılın- katlı ahşap, bağdadi bir yapı olarak kez II. Mahmud döneminde, 1882 bulunan çeşmelere oranla da Sıbyan Mektebi’ne* inşa edilen yalı 12 oda ve 3 salondan yılında inşa edilen cami zamanla çok daha sade bir görünüme dönüştürülmüştür. 1960 oluşur. Dört yöne simetrik olarak gö- harap olmuş ve 1902 yılında sahip olan çeşme, 1750 yılında yılına dek “Kireçburnu rünüm gösteren yalının denize bakan Mehmet Bey tarafından yeniden inşa edilmiştir. Kireçburnu Mektebi”, “36. Kireçburnu yanlarında ve çatı katında odaları yaptırılmıştır. Ahşap olarak inşa Camii önünde bulunan çeşme, İlkokulu” olarak bilinen bulunur. 1925 yılında Memduh Paşa edilen caminin tavanı tonoz yalın bir ayna taşı ve mermer okul, 1960 yılında iki katlı, vefat ettikten sonra aile, 1950 yılına şeklindedir. 1951’de kare planlı, bir oluğa sahiptir. Ayna taşı altı derslikli bir bina ola- dek yalıda yaşamış 1950’den sonra kiremit çatılı, ahşap tavanlı be- üzerinde Hattat Emin Efendi rak yapılmış ve ismi Şükrü da yalı birçok kez el değiştirmiştir. tonarme bir yapı olarak yeniden tarafından yazılmış iki satırlık Nailipaşa İlkokulu olarak 1980’lerde yalı, aslına uygun olarak inşa edilmiştir. kitabesi bulunmaktadır. değiştirilmiştir. yeniden inşa edilmiştir.

* Anaokulu ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 124I 125

KOCATAŞ

Kocataş Mahallesi Sarıyer’in yeni kurulan ma- olduğu Kocataş suyu bu haznede hallelerinden biri olan Kocataş; dinlendirilir sonra da Büyükde- Zekeriyaköy, Bahçeköy Yeni re’deki Kocataş Yalısı içindeki Mahalle, Kazım Karabekir Paşa, hazneye oradan da fabrikaya Büyükdere, Sarıyer Merkez ve giderdi. Bir dönem İstanbul’un en Maden mahallelerine komşudur. ünlü memba suyunu, 1930’lardan Sarıyer’in en yüksek tepesi olan sonra gazoz ve 1950’den sonra Kocataş dağ sırası üzerinde bir süre kola üreten Kocataş yer alan yerleşim bölgesi ismini Fabrikası zamana yenik düşerek bu tepede bulunan büyük kaya- kapanır. dan alır. Kocataş Mahallesi’nde 1983 Kocataş, Büyükdere Mahalle- tarihinde inşa edilen Kocataş si’ne bağlı iken, 1987’de muh- Camii ve 1984’de eğitime başla- tarlığın kurulması ile mahalle yan Kocataş Barbaros İlköğretim olmuştur. 1965 ile 1970 yılları Okulu yer almaktadır. arasında yapılan birkaç gecekon- du zaman içinde giderek çoğalır. Mahalle daha sonraki yıllarda Karadeniz ve Anadolu’dan aldığı göç ile büyür. Kocataş tepesin- deki kayalıklar arasında bulu- nan Kocataş Memba Suyu’nun kaynağın su haznesi Cumhuri- yet’in ilk yıllarında inşa edilmiştir. Necmettin Kocataş’ın sahibi ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 126I 127

MADEN

Maden Mahallesi Sarıyer Kilyos yolu üzerinde Maden Mahallesi’nin tarihi yer alan Maden Mahallesi; Rume- yapılarının başında Çırçır Suyu, likavağı, Sarıyer Merkez, Kocataş Şifa Suyu ve Orta Çeşme gelir. ve Zekeriyaköy mahallerine Günümüze kadar gelen 1797 komşudur. İsmini Bizans ve Os- tarihli Nalbant Çeşmesi ve 1900 manlı dönemlerinde işletilen altın yılında inşa edilmiş olan Maden ve bakır maden ocaklarından alır. Camii mahallenin tarihi yapıların- Çırçır Suyu Orta Çeşme Bizans döneminde ocaklardan dandır. Bir yanda dar sokakları çıkarılan değerli metaller para iki katlı evleri bir yanda da site > Çırçır Suyu edilen Çırçır Suyu Çeşmesi ise basımında kullanılmıştır. Maden ve villaları ile Maden Mahallesi, Sarıyer’in ünlü mesirelerinden yıkılıp, yok olmuştur. ocakları verimsiz olduğu için Sarıyer Merkez Mahallesi ile iç ve kaynak sularından biri olan Osmanlı döneminde kapatılır. içe yaşamaktadır. Çırçır Suyu yüzyıllardır İstanbul- > Orta Çeşme Sarıyer mahalleleri için- luların rağbet ettikleri dinlenme Sarıyer-Maden yol ayrımında de en geniş alana sahip olan İsmini Bizans ve ve eğlenme mekânı olmuştur. bulunan Orta Çeşme, Hacı Salih Maden Mahallesi’ne ilk yerleşim Osmanlı dönem- Çırçır Suyu, Osmanlı ve Cumhu- Paşa Çeşmesi olarak da anılır. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı lerinde işletilen riyet döneminde güzel havası Sadrazam Salih Paşa’nın 1822 yı- sonunda Bulgaristan’dan göç ile altın ve bakır ma- ve şifalı olduğuna inanılan suyu lında inşa ettirdiği tek yüzlü, dik- başlar. Cumhuriyet’in ilk yılların- den ocaklarından ile rağbet görür. Özellikle tatil dörtgen planlı bir duvar çeşmesi da mübadele sırasında göçmen- alan Maden Ma- günleri gün boyu süren eğlence- olan Orta Çeşme, klasik tarzda lerin gelmesiyle mahalle büyür. hallesi, 19. yüzyıl- leri ile bilinir. kesme taştan yapılmıştır. Sivri Maden Mahallesi’nde yapılaşma dan sonra göçler- Edebiyatımıza da konu olan kemerli ve kitabeli bir çeşme 1980’lerden sonra yoğunlaşır. le büyümüştür. Çırçır Suyu mesiresi içinde 1914 olan Orta Çeşme’nin yalak taşı 1990’lardan sonra iyice büyüyen yılında yapılan Yeni Hayat Suyu da kesme taştandır. Basamaklar- mahallede yeni yapılar, işyerleri Çeşmesi yer alır. 1890 yılında iki la inilen çeşmeden akan memba de yer alır. sütunlu bir çeşme olarak inşa suyu sonradan kesilmiştir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 128I 129

MASLAK

Maslak Mahallesi hareketlenir. işlemeye başlayan metro; 2009 Sarıyer’e yeni katılan ma- bölgelere ayrıldığı su hazneleri 1980’lerin başından itibaren yılında Atatürk Oto Sanayi, 2011 hallelerden, İstanbul’un finans için kullanılan “maslak” sözcü- Levent ve Maslak arasındaki yılında Hacıosman, 2014 yılında merkezi Maslak Mahallesi; ğünden almıştır. bölge, İstanbul’un finans ve iş da Yenikapı istasyonlarına Ayazağa, PTT Evleri, Derbent 19. yüzyıla kadar av ve ta- merkezi olarak projelendirilir. kadar uzanır. Günümüzde gök- (Çamlıtepe), Darüşşafaka, Pınar, limgâh bölgesi olan Maslak, bu İmara açılan bölgede; ulusal ve delenleri, iş merkezleri ve konut Reşitpaşa ve Huzur mahalle- yüzyılda yapılan şimdi Sarıyer’in uluslararası finans şirketlerinin, alanları ile Maslak, İstanbul’un lerine komşudur. Maslak, 2012 başka mahallelerinin sınırları bankaların yönetim merkezle- modern semtlerinden biridir. yılına dek Şişli İlçesi’ne bağlı bir içinde kalan kasırlar, çiftlikler rine ev sahipliği yapacak olan mahalle iken, 2012’de Ayazağa ve askeri yapılarla anılma- plazalar inşa edilmeye başlanır. > Atatürk Oto Sanayi ve Huzur mahalleleri ile beraber ya başlar. 1950’lerden önce Finans merkezlerinin etrafına Sitesi Sarıyer İlçesi’nin bir mahallesi yerleşimin olmadığı Şişli-Mas- toplanan destek hizmet sek- Maslak Mahallesi’nde bulunan olmuştur. lak arasında konutlar, ticari törleri, yeni inşa edilen lüks Atatürk Oto Sanayi Sitesi, Bahçeköy’ün ilerisinde, I. ve sanayi yapıları inşa edilir, konutlar, rezidanslar ve plazalar otomobil tamircileri ve bakım Mahmud döneminde, 1750’de mahalleler kurulur. 1950’lerin ile Maslak, İstanbul’un Merkezi servisleri tarafından inşa edil- inşa edilen Topuzlu Bendi’nden başında Levent’te inşa edilen İş Alanı sınırları içinde önemli miştir. 1968’de başlayan site in- çıkan su, “Taksim Suyu Tesisle- konutlar ile başlayan yapılaşma, bir semt olarak öne çıkar. şaatının ilk bölümü 1975 yılında ri” olarak anılan suyolu ile Acı Levent-Maslak hattında birbiri Maslak Mahallesi’nin iş mer- bitirilmiştir. Atatürk Oto Sanayi Elma, Hacı Osman, Derbend, ardına yapılan sanayi yapıları ile kezi olmaya başlamasıyla birlik- Sitesi ikinci bölümü, 1992 yılında Maslak, Ayazağa, Zincirlikuyu, devam eder. 1974 yılında Birinci te ulaşım sorununu çözmek için hizmete girmiştir. İkitelli’de Mecidiyeköy, Şişli, Osmanbey Boğaz Köprüsü ve bağlantı çalışmalar nihayetinde Yenikapı inşa edilen üçüncü bölüm ise ve Harbiye’den geçtikten sonra yollarının tamamlanması ile ile Hacıosman arasında hizmet 2001’de açılmıştır. Türkiye’nin Taksim Maksemi’ne gelmektey- hat üzerindeki gelişme hızlanır. veren İstanbul Metrosu’nun en büyük sanayi sitesi olan di. Bu suyolu üzerinde bulunan Gecekonduların çoğaldığı Mas- “M2 Metro Hattı”nın yapımına Atatürk Oto Sanayi Sitesi, üç Maslak, ismini suyollarının geçti- lak’ta, 1975 yılında Atatürk Oto 1992 yılında başlanır. 2000 yı- bölümünde 1,550 atölye, 282 ği ve buradan künklerle çeşitli Sanayi Sitesi açılmasıyla semt lında Taksim-4 Levent arasında dükkân bulunmaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 130I 131

PINAR

Pınar Mahallesi Sarıyer’in yeni mahallele- Mehmet Akif İlkokulu, 1972 rinden olan Pınar Mahallesi; yılında dört derslikli bir barakada Reşitpaşa, Maslak, Darüşşafaka eğitime başlamış, 1988’de yeni ve Poligon mahallelerine komşu- binasına taşınmıştır. 2008’de dur. Mahallenin tarihi 1950’lere bugün hizmet verdiği modern kadar uzanır. İsmini günümüzde binaya taşınan Mehmet Akif olmayan bir su kaynağından İlkokulu eğitim vermeye devam alan Pınar Mahallesi, komşu etmektedir. mahaller gibi uzun yıllar boyun- Mahallenin ikinci okulu ca gecekondu bölgesi olarak 1885’de Selanik’te kurulan bilinir. 1970’li yıllarda Anadolu Fevziye Mektepleri’nin, 1985’de ve Karadeniz’den göçlerle açtığı Ayazağa Işık Lisesi’dir. birlikte gecekondular çoğalır. Fevziye Mektepleri kampüsünde, 1983 yılında Sarıyer İlçesi’ne Ayazağa Işık Anaokulu, Ayazağa bağlanan mahallede 1990’larda Işık İlköğretim Okulu, Ayazağa tıpkı komşu mahallelerde olduğu Işık Lisesi ve Işık Üniversitesi gibi yüksek katlı binalar inşa Güzel Sanatlar Fakültesi eğitim gecekonduların yer aldığı Pınar olarak 17 bin metrekarelik alana edilmeye başlanır. Pınar Mahal- faaliyetlerini sürdürmektedir. Mahallesi’nde kentsel dönüşüm inşa edilir. Ana Hizmet Binası, lesi, 2000’lerin sonunda gece- Mahallede Osman Kabil ve projesi hayata geçirilecektir. Kültür Merkezi ve yenilenebi- kondular ile birlikte yeni inşa Yeni Cami adlarını taşıyan iki 2017’de Pınar Mahallesi’nde lir enerji sistemleri ile Boğaz edilen lüks konutların, sitelerin cami bulunmaktadır. 2007’de açılan akıllı, engelsiz ve yeşil Müzesi’nin yer aldığı Demopark ve büyük bir alışveriş merkezinin bölgenin en büyük alışveriş mer- yapı özelliklerine sahip olan binalarından oluşan Sarıyer yer aldığı bir mahalle olur. kezi olan İstinyePark ve 2008’de Sarıyer Belediyesi Hizmet Belediyesi Hizmet Binası, Pınar Mahallesi’nde bulunan hemen yanında İstinyePark Binası, belediye birimlerini tek dünyanın ilk yeşil kamu binası iki eğitim kurumundan biri olan Sitesi inşa edilir. Sitelerin ve çatı altında toplayan bir yapı unvanını taşımaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 132I 133

POLİGON

Poligon Mahallesi İsmini böl- gedeki Atış İstinye sırtlarında yer alan almaktadır. Poligo- Sarıyer’in yeni yerleşim bölge- 1983’de Poligon İlkokulu nu’ndan lerinden Poligon Mahallesi; Da- olarak açılan, 1985’de Kazım alan Poligon rüşşafaka, İstinye, Reşitpaşa ve Karabekir İlk Öğretim Okulu Mahallesi, Pınar mahallelerine komşudur. ismini alan okul, 1994’de yeni 1960’lar- İsmini mahallede bulunan Atış inşa edilen binasında eğitim ver- dan sonra Poligonu’ndan alır. Taşocakları meye devam etmektedir. Poligon büyümeye ve bahçeleri ile tanınan bölgeye Mahallesi’nde bulunan Özel Enka başlamıştır. ve üst kısımlarına 1960’lı yılların Okulları, 1996 yılında kurulur. Poligon Parkı başında gecekondular inşa edil- Anaokulu, ilkokul, ortaokul ve meye başlanır. Sebze ve özellikle lise kısımları ile eğitim vermek- meşhur Osmanlı çileğinin yetiş- tedir. tiği bahçeler ve taşocakları yıllar Poligon Mahallesi sınırları içinde yok olur. Geçen yıllarda içinde spor tesisleri ve kulüpleri Anadolu ve Karadeniz’den göç yer alır. Mahallenin üç parkından ile gelenlerle birlikte gecekondu- biri olan Poligon Parkı, Orman lar da çoğalır. Genel Müdürlüğü ve Sarıyer 1987’de Sarıyer İlçesi’nin bir Belediyesi tarafından ortaklaşa mahallesi olan Poligon Mahalle- düzenlenmiştir. Bölgedeki diğer si’nin en bilinen yapısı, 1980’de gecekondu mahalleleri gibi açılan Atış Poligonu’dur. İstanbul mahalle sınırları içinde siteler Avcılık ve Atıcılık Spor Kulü- ve apartmanların bir arada bü’nün Atış Poligonu’nda Yaban bulunduğu Poligon Mahallesi de Hayvanlar Müzesi, üç açık ve bir kentsel dönüşüme uğrayacak kapalı atış poligonu ve lokal yer mahallelerden biridir. Atış poligonu ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 134I 135

PTT EVLERİ asırlık ağaçlar da bulunmaktadır. askeri uçaklar için hava meydanı Bahçeköy Kemer Mahallesi’ne olarak kullanılır. 1924 yılında doğru giderken Sarıyer’in ünlü Aero Espresso isimli İtalyan mesirelerinden Sultan Suyu yer havayolu şirketi deniz uçakları ile alır. Sultan Suyu, Osmanlı döne- yolcu taşımaya başlar. Mevcut iki minde padişahların avlanmaya hangar ve idare binasını kullanan geldikleri, spor karşılaşmalarının şirket, 1936’da satın alınarak PTT Evleri Mahallesi ve yarışlarının yapıldığı bir yer millileştirilir. II. Dünya Savaşı’nda Sarıyer PTT Evleri Mahallesi; komutanlarından Godefroy de olarak tarihe geçer. Kaynak suyu da kullanılan meydan ve bina- Çayırbaşı, Kazım Karabekir Paşa, Bouillon karargâhını Büyükdere ve doğal güzelliği ile yüzyıllardır lar 1982’den itibaren de Sahil Bahçeköy Yenimahalle, Bahçe- Çayırı’nda “Kırkağaç” ya da İstanbul’un en rağbet edilen Güvenlik Marmara ve Boğazlar köy Kemer, Ayazağa, Maslak, “Yedikardeş” ismiyle anılan mesirelerinden olan Sultan Suyu Bölge Komutanlığı’nın hizmetin- Derbent (Çamlıtepe) ve Cumhuri- yere kurar. Yedikardeş ismiyle Mesiresi’nin yanı sıra Bahar dedir. yet mahallelerine komşudur. anılan dokuz gövdenin birleşme- Suyu Mesiresi de bölgenin ünlü Komşu mahallelerde olduğu siyle oluşan, çevresi 32 metre, mesirelerindendir. > Büyükdere Fidanlığı gibi PTT Evleri Mahallesi de Ça- boyu ise 60 metre olan anıt PTT Evleri Mahallesi’nde Büyükdere Fidanlığı ya da yırbaşı Fidanlığı ile Sultan Suyu çınar, zaman içinde yok olur. 16. 1980 yılında ilkokul, 1983 yılında Çayırbaşı Fidanlığı ismiyle bilinen arasındaki büyük alana yayılan, yüzyılda II. Selim’in avlanmak ortaokul olarak hizmet veren fidanlık, 1908’de Hazineye dev- Anadolu ve Karadeniz’den göç için geldiği Büyükdere Çayırı, ve 1991’de yeni binasına taşı- rolan Kevork Eramyan’ın kendi edenlerin kurdukları yeni bir IV. Mehmed ve III. Selim’in nan Zübeyde Hanım İlköğretim adını taşıyan meyve bahçesine gecekondu yerleşim bölgesidir. de avlanmaya gelmesiyle av Okulu, eğitim vermeye devam 1928’de kurulmuştur. 1930 1970’li yılların başından başla- sahası olarak kullanır. Osmanlı etmektedir. yılında “Büyükdere Meyve Islah yarak devam eden gecekondu- tarihine Kabakçı Mustafa İsyanı İstasyonu” adı ile faaliyete geçen laşma sonucunda “Kozdere” olarak geçen isyan, Büyükdere > Sahil Güvenlik Marmara fidanlık 80 dekarlık bir alana isimli bir mahalle oluşur. 1989 Çayırı’nda toplanan isyancıların ve Boğazlar Bölge yayılmıştır. Fidanlıkta meyve yılında Çayırbaşı Mahallesi’nden sonunda III. Selim’i öldürmeleri Komutanlığı türlerinden ülkemiz iklimine ayrılarak PTT Evleri Mahallesi ile sonuçlanır. Çayırbaşı’nın tarihi eserlerinden uygun olan fidanların ve çeşitli ismini alır. PTT Mahallesi’nde bulunan biri de günümüzde Sahil Güven- çiçek fidelerinin yetiştirilmesine Mahalle sınırları içinde kalan tarihi yapılar arasında Sahil lik Marmara ve Boğazlar Bölge başlanır. 1936’da meyveciliğin Büyükdere Çayırı’nın Sarıyer Güvenlik Marmara ve Boğazlar Komutanlığı olarak kullanılan ya- yayılması için açılan “Pratik Bah- tarihi içinde önemli bir yeri Bölge Komutanlığı ve Büyükdere pıdır. 1902 yılında Sultan Vahdet- çıvan Yetiştirme Yurdu”, yıllar bulunmaktadır. 1096’da Birinci Fidanlığı öne çıkar. Mahallede tin’in av köşkünün içinde bulun- boyunca çok sayıda bahçıvan Haçlı Seferi sırasında, Haçlı mesire yerleri, kaynak suları ve duğu arazi, I. Dünya Savaşı’nda mezun vermiştir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 136I 137

Mirgün Köşkü REŞİTPAŞA > Reşitpaşa Meydan Çeşmesi Reşit Paşa’nın ölümünden sonra oğulları tarafından 1860 yılında yaptırılmıştır. Dört cep- Reşitpaşa Mahallesi heli ve düz çatılı olan çeşmeyi saçak biçimindeki kitabeli silme Tarihi 19. yüzyıla kadar uza- yüzyılda inşa edilen Mihrişah dolanır. Kitabelerin altında iki Reşitpaşa Meydan Çeşmesi nan Reşitpaşa Mahallesi; İstinye, Sultan Camii, 1860 tarihli Reşit köşeli gömme sütun arasında Poligon, Pınar, Maslak, Fatih Paşa Çeşmesi, 1840 tarihli Surp düz mermer ayna taşı bulunur. Sultan Mehmet, Baltalimanı, Yerits Mangants Ermeni Kilisesi, Emirgan mahallelerine komşu- 1863 tarihli Mirgün Köşkü… > Mirgün Köşkü dur. İsmini Sadrazam Mustafa İTÜ Ayazağa Yerleşkesi’nin Reşitpaşa’da bulunan Mirgün Reşit Paşa’dan alan mahalle, 1981 yılında ve ardından da Köşkü, 1863 yılında inşa edilmiş Reşit Paşa Koruluğu üzerine Borsa İstanbul’un 1995 yılında tarihi bir köşk olarak günü- kurulmuştur. 1950’lerde birkaç yeni binaları ile hizmet vermeye müze dek ulaşmıştır. Köşkün gecekondu ile başlayan yerle- başlamasıyla Reşitpaşa Mahal- ilk sahibi Hıdiv İsmail Paşa’nın Mihrişah Sultan Camii şim, 1970’lerden sonra giderek lesi, sosyal ve ekonomik açıdan torunu Mehmet Tahir Paşa’dır. artmıştır. değişime uğrar. Geçmişte gece- Köşk ismini 20. yüzyılın başında Önceleri Rum ve Ermenilerin kondu ve kooperatif evlerinin burada yaşayan ressam Ahmet > Mihrişah Sultan Camii de yaşadığı Mahalle Sarıyer’in bulunduğu mahalleye villalar ve Mirgün’den alır. Dört katlı ahşap Mihrişah Sultan Camii, kâgir ve diğer mahalleleri gibi daha çok siteler inşa edilir. köşk, 1500 metrekare arsa üze- fevkani cami olarak 19. yüzyılda Karadeniz’den göç alır. Emirgan rine inşa edilmiştir. Ahşap süs- inşa edilmiştir. Mahallesi sınırları içinde bulunan lemeleri ile bilinen köşkün orta Dikdörtgen planlı caminin İsmini Sadrazam Mahalle, 1963’de Emirgan’dan ekseninde üzerinde cihannüma batı cephesinde yer alan tek Mustafa Reşit ayrılarak Reşitpaşa ismini alır. bulunan cumba yer alır. Uzun minaresi çokgen bir kaideye Paşa’dan alan ma- 1983 yılında Sarıyer İlçe Bele- süre harap halde bulunan köşk, oturur. Kırma çatı ile örtülü olan halle, Reşit Paşa diyesi’ne bağlanan Reşitpaşa, restore edildikten sonra 2013 Mihrişah Cami’nin mihrap ve Koruluğu üzerine 1990’lardan sonra gelişerek, yılında İstanbul Üniversitesi Os- minberi özgün haliyle günümüze kurulmuştur. büyür. manlı Dönemi Müziği Uygulama dek ulaşmıştır. Ahşap süsleme- Reşitpaşa Mahallesi’nde çok ve Araştırma Merkezi (OMAR) leri ile dikkat çeken cami, 1927 sayıda tarihi yapı yer alır: 19. olarak hizmete açılmıştır. yılında onarılmıştır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 138I 139

İMKB’nin, ismi 2013’de Borsa İs- tanbul olarak de- ğiştirilir. 2015’de ülkemizin ilk te- matik teknoparkı Finans Teknopark, Borsa İstanbul ve Boğaziçi Üniver- sitesi ortaklığıyla kurulmuştur.

Borsa İstanbul İTÜ Ayazağa Yerleşkesi > Borsa İstanbul 24 bin metrekare kapalı alana > İTÜ Ayazağa Yerleşkesi fakülte, dört enstitü yer almakta- Borsa İstanbul’un tarihi 1866 sahip modern binasına taşınır. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) dır. Bunların dışında dört öğrenci Galata Borsası’na kadar uza- İMKB’nin, ismi 2013’de Borsa İs- Ayazağa Yerleşkesi, 1981’de yurdu, Mustafa İnan Merkez nır. 1981’de çıkarılan Sermaye tanbul olarak değiştirilir. 2015’de Reşitpaşa Mahallesi sınırları Kütüphanesi, Beden Eğitimi Bölü- Piyasası Kanunu’nun ardından ülkemizin ilk tematik tekno- içinde inşa edilmiştir. Ayazağa mü, Kültür ve Sanat Birliği, Spor 1985’de İstanbul Menkul Kıy- parkı Finans Teknopark, Borsa Kampüsü’nde Rektörlük ve yö- Birliği ve 75. Yıl Öğrenci Sosyal metler Borsası (İMKB) kurulur. İstanbul ve Boğaziçi Üniversitesi netim birimlerinin yanı sıra sekiz Merkezi hizmet vermektedir. İMKB, 1995’de Reşitpaşa’daki ortaklığıyla kurulmuştur. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 140I 141

RUMELİFENERİ

Rumelifeneri Mahallesi Sarıyer’in tarihi semtle- Pompeus sütunu zaman içinde rinden biri olan Rumelifeneri; yıkılmış geriye sadece kaidesi Demirciköy, Zekeriyaköy, kalmıştır. 17. yüzyılda Evliya Rumelikavağı ve Garipçe ma- Çelebi, burada bir deniz feneri hallelerine komşudur. Sarıyer bulunduğunu yazar. ilçesinin Karadeniz’e açıldığı Osmanlı döneminde yerli kuzey ucunda yer alan Rume- halkı Rum olan köye Türkler lifeneri Köyü, eski bir yerleşim iskân edilmeye başlamış, en bü- bölgesidir. yük göç ise 1877-1878 Osmanlı Antik çağda ismi “Panium” Rus Savaşı sırasında gerçekle- veya “Panyum Burnu” olan köy, şir. Karadeniz’den gelenler ile Bizans döneminde “Fanaraki” nüfusu artan köy, mübadele veya “Fanariyan Burnu” olarak sonrasında tamamen Türk anılır. nüfusa sahip olur. Saltuk Türbesi, 1769’da inşa Kırım Savaşı sırasında Fransız Kayalıklar üzerine kurulmuş Rumelifeneri, Bizans, edilen Rumelifeneri Kalesi, 1777 ve İngiliz savaş gemilerinin olan köyün sahilinde bulunan Osmanlı ve Cumhuriyet dönem- tarihli Cezayirli Gazi Çeşmesi İstanbul Boğazı’nın Karadeniz kayalıklar efsanelere konu ol- lerinde balıkçılık yapılan ender ve 1815’de inşa edilen Ramazan girişini görebilmeleri amacıy- muştur. Antik çağda “Kyanaeis” köylerden biridir. Büyük bir Ağa Camii öne çıkar. la Fransızlar tarafından inşa veya “Symplegades” kayalıkları limanı olan Rumelifeneri’nde en edilir. Başlangıçta gaz yağı ile ismiyle anılan Öreke Kayalıkları, son teknolojiyi kullanarak yapı- > Rumeli Feneri aydınlatılan 30 metre yüksekli- zamanla birbirinden ayrılan beş lan balıkçılık köyün en önemli Rumelifeneri’nin en bilinen ğindeki fener, bugün elektrikle büyük kayadan oluşmuştur. ekonomik kaynağıdır. tarihi yapısı olan Rumeli Feneri, çalışmaktadır. Yer aldığı tepe- Bizans döneminde kayaların Rumelifeneri’nin tarihi ya- 15 Mayıs 1856 tarihinde karşı nin altında büyükçe bir balıkçı en yüksek noktasına gemilere pıları arasında 1856’da yapılan kıyıdaki Anadolu Feneri ile bir- barınağı bulunan fener, Rumeli yol göstermek amacı ile dikilen Rumelifeneri, 1788 tarihli Sarı likte hizmete girer. 1854-1856 Tahlisiye İstasyonuna bağlıdır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 142I 143

> Rumelifeneri Kalesi Rumelifeneri’nin kuzeybatısın- da kayalık bir arazide yer alan kalenin inşa tarihi kesin olarak bilinmemekle, 1769 yılında Anadolufeneri Kalesi ile birlikte yapıldığı sanılmaktadır. Rum bir mimar tarafından inşa edilen kale, aynı yüzyıl içinde birçok defa yenilenmiş, Cumhuriyet döneminde de çeşitli müdaha- leler geçirmiştir. Kuzeydoğu ve kuzeybatı köşeleri pahlanmış* dikdörtgen bir plana göre inşa edilen kale, yığma taş ile inşa edilmiştir. Doğu ve batı duvar- ları üzerinde sekizgen planlı birer kule yer alan yapı zaman içinde harap olmuş ancak doğu kulesi özgünlüğünü koruyarak günümüze dek ulaşmıştır.

> Cezayirli Gazi Çeşmesi Rumelifeneri’ne Gazi Ekrem Hasan Paşa tarafından “Ce- zayirli Gazi Çeşmesi” ismini taşıyan iki çeşme yaptırılmıştır. Özgün yapısını büyük ölçüde koruyan, 1777 tarihinde inşa edilen kitabeli ve dor düzeni bir başlığı olan çeşme, 1990’larda bulunduğu yerden sökülerek parka taşınmıştır. * Kenarını pah meydana gelecek > Sarı Saltuk Türbesi tır. Rumeli Feneri, Fransızlar şekilde yontmak, rendelemek. Rumelifeneri içinde yer alan tarafından inşa edilirken birkaç Sarı Saltuk Türbesi 1788 tarihini kez yıkılmış, buna burada Rum bir mimar taşır. Anadolu ve Rumeli’nin bulunan türbenin neden olduğu tarafından inşa fethi sırasında kahramanlıkla- rivayeti yayılması üzerine önce edilen kale, aynı rıyla efsaneleşen Sarı Saltuk’un yatırın bulunduğu türbe yeni- yüzyıl içinde bir- asıl ismi Şerif Hızır’dır. Saltuk- den inşa edilmiş ve ardından çok defa yenilen- nâme isimli esere göre on iki fenerin inşası tamamlanmıştır. miş, Cumhuriyet yerde mezarı bulunmaktadır. Balıkçılarının denize açılırken döneminde de Günümüzdeki türbe, 1856’da mutlaka gidip dua ettikleri tür- çeşitli müdahale- Fransızlar tarafından yapılmış- benin ziyaretçileri çoktur. Sarı Saltuk Türbesi ler geçirmiştir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 144I 145

sayfiye yerlerinden biri olur. Rumeli Hisarı, Boğaziçi’nin ilk Türk köyü Sarıyer’in en önem- olan Rumelihisarı’nda günümü- li tarihi eseridir. ze ulaşabilen çok sayıda tarihi 1393’de inşa edilen eser bulunmaktadır. Bunların Anadolu Hisarı’nın başında İstanbul’un fethindeki karşısına 1452’de etkin rolü, görkemli mimarisi inşa edilen Rumeli ve tarihi ile ilgi çeken, yerli ve Hisarı ile Boğaz’ın yabancı turistlerin ziyaret ettiği kontrolü sağlanmış Rumeli Hisarı Müzesi gelir. ve bu sayede fetih Semtin diğer tarihi yapıları ara- gerçekleşebilmiştir. RUMELİHİSARI sında; Zeki Paşa Yalısı, Yusuf Ziya Paşa Köşkü, Hacı Kema- Kolej, 1863 yılında kurulur. Za- lettin Camii, Pertev Ali Camii, man içinde ek binalar ile büyü- Kayalar Mescidi, Surp Santukhd yen okul, 1971 yılından itibaren Ermeni Kilisesi, İbrahim Paşa Boğaziçi Üniversitesi olarak Çeşmesi, Rumelihisarı Vapur hizmet vermeye başlar. Fakülte, İskelesi öne çıkar. yurt ve yönetim binalarının bir Rumelihisarı Mahallesi Beşiktaş İlçesi’ne bağlı bölümü Bebek, bir bölümü de Sarıyer’in en eski ve en bi- ile Şehitlik Tepesi’ni birleştiren Bebek Mahallesi’ne komşu Rumelihisarı mahalle sınırları linen mahallelerinden biri olan geniş vadiyi de içine alacak olan Rumelihisarı Mahallesi’nin içinde kalan Boğaziçi Üniversi- Rumelihisarı; Baltalimanı, Fatih şekilde kuşatan bir mimariye sahil sınırı Aşiyan Mezarlığı ile tesi, semtin büyümesinde etkili Sultan Mehmet mahalleleri ile sahip olan Rumeli Hisarı semtin başlar. Tevfik Fikret’in burada olmuştur. 1950’ye kadar sınırları Le- Beşiktaş İlçesi’ne komşudur. en önemli yapısı olur. Rume- bulunan ve Farsça “kuş yuvası” vent, Akatlar, Etiler gibi mahal- Semt ismini 1452’de Fatih lihisarı semtinin gelişmesi 17. anlamına gelen “aşiyan” ismini lere kadar uzanan Rumelihisarı, Sultan Mehmed tarafından inşa yüzyıldan itibaren hızlanır. Evli- verdiği evinden dolayı Aşiyan Sarıyer İlçesi’nin en kalabalık ettirilen Rumeli Hisarı’ndan alır. ya Çelebi, bu yüzyıldaki Rumeli- Mezarlığı’nın tarihi 16. yüzyıla mahallesi idi. 1950’den sonra Tarihi antik çağa kadar uzanan hisarı’nı; 1600 haneli, üç camii, kadar uzanır. İstanbul Boğa- bu mahallelerin ayrılması ile nü- Rumelihisarı’nın antik çağda 11 mescidi, 7 okulu, 1 hamamı zı’na tepeden bakan Rume- fusu azalan semt özellikle 1970 ismi Hermanion’dur. Boğaz’ın ve 200 dükkânı bulunan bir lihisarı Mezarlığı’ndan başka ile 1990 yılları arasında yaşa- en dar yeri olan semt, Asya semt olarak anlatır. 18. yüzyılda Rumelihisarı Şehitlik Mezarlığı nan göçler ile büyüyerek gelişir. ile Avrupa arasında bir geçit sadece deniz kenarında 47 yalı da bulunmaktadır. Şehitlik 1988 yılında hizmete giren yeri olarak öne çıkar. Antik ve üç iskele bulunan Rumelihi- Mezarlığı ve Dergâhı’nın tarihi Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, çağda Hermes’in adak yeri olan sarı özellikle devlet adamlarının 1451’e kadar dayanır. Şehitlik Rumelihisarı ile Kavacık arasın- Hermanion, Bizans döneminde ve varlıklı kişilerin yerleştiği bir Mezarlığı ve Nafi Baba Dergâ- da uzanır. Bir zamanlar diğer Lemokopion ismi ile anılır. semt olacaktı. Aralarında Valide hı’ndan günümüze kadar ulaşa- Boğaziçi köyleri gibi bir balıkçı Rumeli Hisarı, Sarıyer’in en Turhan Sultan’ın Köşkü, Şeyhü- bilenleri Boğaziçi Üniversitesi köyü olan sahil ve sırtlarında önemli tarihi eseridir. 1393’de lislam Mekki Mehmed Efendi ile sınırları içindedir. villaların, apartmanların yanı inşa edilen Anadolu Hisarı’nın Sıtkızade Ahmed Reşid Efen- Rumelihisarı’nda bir başka sıra tepelerinde gecekonduların karşısına 1452’de inşa edilen di’nin yalılarının da bulunduğu tarihi yapı da sonradan Boğaz- bulunduğu Rumelihisarı; lokan- Rumeli Hisarı ile Boğaz’ın kont- çok sayıda tarihi yapı günümü- içi Üniversitesi olarak hizmet taları, kafe ve çay bahçeleri ile rolü sağlanmış ve bu sayede ze ulaşamamıştır. 19. yüzyıldan veren Robert Kolej’dir. Ülkemi- yine Sarıyer’in en çok ziyaret fetih gerçekleşebilmiştir. Sa- itibaren Rumelihisarı, yalıları, zin en eski ve en köklü eğitim edilen semtlerinden biri olmaya hilden kuzeye doğru Dua Tepe köşkleri ile Boğaziçi’nin en ünlü kurumlarından biri olan Robert devam etmektedir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 146I 147

> Yusuf Ziya Paşa Köşkü Kale inşaatında 1700 usta Rumelihisarı’nda bulunan, Perili 2000 marangoz ve 7000 işçi çalıştı. Çalışanları gayrete Köşk olarak da anılan Yusuf Ziya getirmek amacıyla Paşa Köşkü, Mısır Hıdivi Abbas Fatih Sultan Mehmet ve Hilmi Paşa’nın başyaveri olan dönemin önde gelen paşaları sırtlarında taş taşıdılar. Yusuf Ziya Paşa tarafından 1910’ların başında inşa edilmeye başlar. Ancak I. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte inşaat ustaları da askere alındığından köşk inşası yarım kalır. 1990’lı yıllarda el değiştiren köşk, 1995-2000 yılları arasında aslına uygun olarak yenilenmiştir. Özgün mimarisiyle dikkat çeken köşk, 2007 yılından itibaren de ofis-müze olarak hizmet veren Borusan Contemporary tarafın- dan kullanılmaktadır. > Rumeli Hisarı Rumeli Hisarı, > Zeki Paşa Yalısı Rumeli Hisarı, İstanbul’un fethi ha- semtin sahi- Fatih Sultan Mehmet Köprü- zırlıkları sırasında, Boğaz’ın kontro- linde iki tepe- sü’nün ayağında bulunan Zeki lünü sağlamak amacıyla Fatih Sultan yi birleştiren Paşa Yalısı, 19. yüzyılın ikinci ya- Mehmed tarafından dört ay gibi vadiyi içine rısında, II. Abdülhamid dönemin- kısa bir sürede inşa ettirilir. Binlerce alacak şekilde de Tophane Müşiri Zeki Paşa ta- usta ve marangozun çalıştığı hisar inşa edildi. rafından yaptırılmıştır. Dört katlı, inşa edildiği dönemde Boğazkesen simetrik bir plana sahip, barok Hisarı, Yenice Hisar isimleriyle de üsluplu yapının mimarı Alexand- > Hacı Kemalettin Camii anılır. Semtin sahilinde iki tepeyi re Vallaury’dir. Boğaz’daki nadir Rumelihisarı sahilinde bulunan birleştiren vadiyi içine alacak şekilde kâgir yalılardan biri olan yalının Hacı Kemalettin Camii, İskele otuz dönümlük bir alana inşa edilen zaman içinde sahipleri değişmiş- Camii olarak da bilinir. Banisi Rumeli Hisarı’nın Saruca Paşa, Halil tir. Zeki Paşa Yalısı; 23 odası, Hacı Kemalettin olan cami, Paşa ve Zağanos Paşa adlarında üç 4 bin metrekarelik bahçesi ve 1746’da I. Mahmut tarafından büyük burcu, dört ana bir de yan uzun rıhtımı ile Boğaziçi’nin en yeniden inşa edilip, minare ve kapısı bulunmaktadır. 1509’da dep- görkemli yalılarından biridir. hünkâr mahfili eklenmiştir. Dik- remde hasar gören ve onarılan yapı, dörtgen planlı, duvarları taş ve 17. yüzyılın ortalarında bir yangın tuğladan, minaresi taştan, çatısı geçirmiş, III. Selim döneminde de ahşap iki katlı bir yapı olan cami, onarılmıştır. Osmanlı döneminde 1960’lı yıllarda onarım geçirmiş- bir süre hapishane olarak kullanılan tir. Caminin önünde 1777 tarihli yapı, 1953 yılında restorasyona Benlizade Ahmet Raşit Efendi alınır. 1968’de Rumeli Hisarı Müzesi Çeşmesi ve arkasında namazgâh ismiyle ziyarete açılır. Yusuf Ziya Paşa Köşkü yeri bulunmaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 148I 149

Surp Santukhd Ermeni Kilisesi

> Pertev Ali Camii > Surp Santukhd Ermeni Rumelihisarı’nda bulunan Pertev Kilisesi

Ali Camii, Beyler Camii veya Rumelihisarı’nda bulunan Surp Pertev Ali Camii ve İbrahim Paşa Çeşmesi Hamam Camii olarak da anılır. Santukhd Ermeni Kilisesi, 18. Banisi Türk denizcilerinden yüzyılın sonlarında inşa edilir. Pertev (Pertek) Ali Bey tarafın- Ahşap kilise zaman içinde harap > İbrahim Paşa > Rumelihisarı Vapur dan 1640 yılında inşa edilmiştir. olduğundan, 1816’da onarılır. Çeşmesi İskelesi 1764’de onarılan cami, 1937 yılın- Ancak izinsiz onarıldığından Ali Pertev Camii önünde yer Rumelihisarı Vapur İskelesi, da ibadete kapatılmıştır. 1960’da aynı yıl yıkılır. Kilise, 1856’da alan İbrahim Paşa Çeşmesi, Boğaziçi’nin en eski iskelelerinden tekrar ibadete açılan cami, 2009 yeniden inşa edilen kilise Rakım Paşa Çeşmesi olarak biridir. İlk iskele Mektepönü’ne yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü 1972’de geçirdiği yangında da bilinir. Banisi Rakım Meh- yapılmıştır. Eskiyen iskele yerine tarafından restore edilmiştir. tamamen harap olur. 1973’de med Paşa tarafından babası 1890’da yeni bir iskele daha inşa Duvarları kâgir, çatısı ve minberi ibadete açılan kilisede başlayan defterdar İbrahim Paşa adına edilir. Üçüncü kez 1910’da yenile- ahşap olan Pertev Ali Camii, ka- onarım 1978’de sonlanır. Moloz 1715 yılında yaptırılmıştır. nen Rumelihisarı Vapur İskelesi, reye yakın dikdörtgen planlıdır. taştan örülü yığma bir yapı olan Kesme taştan yapılmış olan 1982’de kapatılır. Tarihi iskele ve Minarenin alt kısmı taş, peteği kilise, 2003 ve 2012’de restore çeşmenin iki satırlık kitabesi binası günümüzde lokanta olarak ise tuğladan inşa edilmiştir. edilmiştir. günümüze dek ulaşmıştır. hizmet vermektedir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 150I 151

RUMELİKAVAĞI

Rumelikavağı Mahallesi Sarıyer’in kuzeyinde, Anado- arasındadır. Bir başka söylence lukavağı’nın karşısında yer alan ise ismin, halkın kavak ağacı Rumelikavağı; Garipçe, Rume- olarak andığı çarşı içinde bu- lifeneri, Zekeriyaköy, Maden, lunan anıt çınar ağaçlarından Ruznameci İbrahim Efendi Çeşmesi Sarıyer Merkez ve Yenimahalle geldiğidir. Osmanlı döneminde mahallerine komşudur. Boğaz’ın Anadolu ve Rumeli yakalarında devam eden askeri bölge olma tarihi eserleri arasında çeşmeler Karadeniz girişinde Bizans dö- Boğaz’ı, deniz geçişlerini, güm- özelliğini 1960 yılına kadar sür- öne çıkar: Rumelikavağı’nda neminden başlayarak önemli bir rüğü kontrol etmek amacıyla dürür. Köy sakinleri dışındakilere tarihi çeşmelerin çokluğu dikkati yerleşim yeri olan Rumelikavağı, inşa edilen kalelere “Kavak” ismi yasak bölge olan Rumelikavağı, çeker. Ruznameci İbrahim Efendi günümüzde balık lokantaları verildiği, Rumeli yakasında bu- daha sonraki yıllarda gelişmeye Çeşmesi(1634), Yusuf Ağa Çeş- ve plajları ile Sarıyer’in turistik lunan mahalleye de bu nedenle başlamıştır. mesi (1688), Abdülhamit Han mahallelerinden biridir. “Rumeli Kavağı” denildiği de Rumelikavağı doğal gü- Çeşmesi (1900), Hüseyin Sırrı Rumelikavağı’nın tarihi antik iddia edilmektedir. zellikleri, denizi, plajı olduğu Paşa Çeşmesi (1894). çağlara kadar uzanır. “Mavro- Rumelikavağı, 1930 yılına dek kadar tarihi yapıları ile de bilinir. Rumelikavağı, askeri bölge molos” (Karataş) ismiyle anılan köy statüsünde kalmış, Sarıyer’in Rumelikavağı, aralarında Kavak özelliğinin kaldırıldığı 1960’lar- mahallede Serapion tapınağının ilçe olmasıyla birlikte Sarıyer’in Kalesi, Telli Tabya, Valide Camii dan sonra yeni yolların yapıl- bulunduğu sanılmaktadır. 10. mahallelerinden biri olmuştur. (Yusuf Ağa Camii), Telli Baba ması, ulaşımın kolaylaşmasıyla yüzyılda burada inşa edilen Yerli halkı Rum olan Rumelikava- Türbesi, Ruznameci İbrahim birlikte birbiri ardına açılan Meryem Ana Manastırı zaman ğı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı Efendi Çeşmesi, Rumelikavağı İs- balıkçı lokantaları ve gazinoları içinde yıkılır. sırasında göç ile büyür. Mahalle kelesi, Altınkum Plajı ve R. Güney ile gelişmeye başlar. Uzun yıllar Bizans döneminde “Hieo- sakinlerinin çoğunluğu Karade- Kıldıran İlkokulu gibi çeşitli tarihi boyunca temiz denizi ve kumu ile ron Romelias” ismini taşıyan niz’den göçenlerden oluşur. eserlere ev sahipliği yapmak- ünlü olan plajlardan günümüzde Rumelikavağı’nın ismini, bir Rumelikavağı, Bizans dö- tadır. Çarşı içinde bulunan anıt de Altınkum Plajı, Elmaskum Plajı zamanlar burada bulunan Bizans neminde başlayan Osmanlı çınar ağaçları da bu tarihi eserler ve Askeri Plaj hizmet vermeye tapınağından aldığı söylenceler ve Cumhuriyet dönemlerinde içinde yer alır. Rumelikavağı’nın devam etmektedir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 152I 153

Valide Camii (Yusuf Ağa Camii)

> Rumelikavağı Kalesi Rumelikavağı Kalesi köyün üst kısmında, Boğaz’ın ve gümrük noktalarının kontrolü amacıy- la 12. yüzyılda inşa edilmiştir. Bölgede bulunan “Kataskepe Manastırı”na ithafen “Azizler Kalesi” ismiyle anılan kale, 14. yüzyılda Cenevizlilerin eline geçmiştir. 1452’de Osmanlılar ta- Rumelikavağı Kalesi rafından alındıktan sonra tahrip olur. Bizans döneminde Po- > Telli Tabya da mania ağları çekilir. likhnion (Kale), İmros, Osmanlı Rumelikavağı Rumelikavağı ile Yenimahalle döneminde “Cenevizliler”, “Eski Kalesi 17. yüzyıl arasında bulunan Telli Tabya, > Valide Camii Kale” isimleri ile anılan yapının başlarında Kazak “Milton” ya da “Deli Tabya” (Yusuf Ağa Camii) günümüze ancak kalıntıları akınlarının Boğaz isimleriyle anılır. Savunma Rumelikavağı’nın tarihi yapıları- ulaşabilmiştir. köylerini sürekli amaçlı ve silahlarla güçlendi- nın başında gelen Valide Camii, Bugün “Rumelikavağı Kalesi” tehdit etmesi üze- rilmiş bir yapı olan Telli Tabya, Sultan IV. Mehmed’in annesi ismiyle bilinen deniz kenarında rine 1624 yılında I. Abdülhamid döneminde, Turhan Hatice Valide Sultan bulunan kale, 17. yüzyıl başla- IV. Murad tarafın- 1783’de inşa edilmiştir. Boğaz’ın tarafından kardeşi Yusuf Ağa rında Kazak akınlarının Boğaz dan yaptırılmıştır. en dar kısmında bulunduğundan adına 1682 ile 1688 yılları ara- köylerini sürekli tehdit etmesi stratejik bir öneme sahip tabya sında inşa ettirilmiştir. 1875’de üzerine 1624 yılında IV. Murad zaman içinde onarımlar geçirir, onarım geçiren cami, sonraki tarafından yaptırılmıştır. Zaman yeni yapılarla desteklenir. II. onarımlarında özgün mimarisini içinde I. Abdülhamid, III. Selim Dünya Savaşı sırasında, düş- yitirmiştir. Günümüzde tek mi- ve IV. Mustafa dönemlerinde man denizaltılarının Boğaz’dan nareli caminin tavanı betonarme kale onarılmış, ek binalar ve yeni geçişini önlemek amacıyla Telli olup, iç mekânda yeni kalem işi kaleler inşa edilmiştir. Tabya ile Anadolukavağı arasın- süslemeler bulunmaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 154I 155

Rumeli kıyısındaki son iskele olan Rumelikavağı iskelesi 1851 yılında inşa edildi.

Rumelikavağı İskelesi Telli Baba

> Ruznameci İbrahim dileği olanlar tarafından ziyaret Efendi Çeşmesi edilen Türbe’de gelin telleri bulu- Rumelikavağı’nın en eski yapıla- nur. Dileği olan gelinler, duvak- rından biri olan duvar çeşmesi, larından tel bırakır, dilek dileyen IV. Murad döneminde, 1634’de genç kızlar da bu telleri alırlar. Ruznâmeci İbrahim Efendi tara- Yatırın kimliği üzerine birçok fından yaptırılmıştır. Yıkılıp yok söylence vardır. Söylencelerin olan Rumelikavak Hamamı’nın çoğu burada yaşamını yitiren bir karşısında yer alan Ruznameci genç kız üzerinedir. Bir başka İbrahim Efendi Çeşmesi, beşik söylenceye göre de yatırın, Fatih çatılı bir yapıdır. Tavuskuşu devrinde orduda tabur imamı motifli aynanın iki yanında su Abdullah Efendi olduğudur. tası nişleri bulunan çeşmenin, Telli Baba’nın çevresinde yerli, musluğu yerindedir. Zaman yabancı çok sayıda bulunan çay içinde teknesi yok olan çeşmenin bahçeleri bulunmaktadır. cephesinde iki satırlık kitabesi yer almaktadır. Çeşitli defalar > Rumelikavağı İskelesi onarım geçiren çeşme özgün Boğaziçi’nin Rumeli kıyısındaki yapısını kaybetmiş, son olarak son iskelesi olan Rumelikavağı fayansla kaplanmıştır. İskelesi, 1851’de Şirket-i Hayriye tarafından zemin katlı bir iskele > Telli Baba olarak inşa edilmiştir. Dikdört- > Altınkum Plajı Kum Plajı” ismi verilir. O yıl alı- Rumelikavağı’nda, Telli Tab- gen planlı ahşap iskelenin üzeri Rumelikavağı’nın kuzeyinde yer nan yeni bir vapura “Altınkum” ya’nın üst tarafında yol kenarın- kırma bir çatı ile örtülmüştür. alan doğal plaj, 1929’da Şirket-i ismi verilerek, sefere koyulur. da bulunan yatır ve türbesi, Telli 2002 yılında aslına uygun olarak Hayriye tarafından koyulan va- Altınkum Plajı, II. Dünya Savaşı Baba ismiyle anılır. Türbenin inşa yeniden tek katlı, ahşap-betonar- pur seferleri ile ünlenir. Şirket-i yıllarında askerî bölge olur. Uzun tarihi ve burada yatan kişinin me bir yapı olarak inşa edilmiştir. Hayriye’nin bir de iskele inşa yıllar halka kapalı olan plaj, günü- kimliği bilinmemektedir. Daha Boğaz hattı yolcu gemilerine ettiği plaja, kumunun ince ve müzde Rumelikavağı’nın önde çok evlenmek isteyen ve bir hizmet vermektedir. parlak olmasından dolayı “Altın gelen plajlarından biridir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 156I 157

SARIYER MERKEZ

dönüşür. ile semtin dar sokaklarında Sarıyer Merkez Mahallesi 19. yüzyıla kadar yerleşik bulunan küçük bahçeli, iki ya Sarıyer İlçesi ile aynı adı varlıklı ailelerin yalı ve köşkleri halkı Rumlar, Türkler, Ermeniler- da üç katlı ahşap yapıların bir taşıyan Sarıyer Merkez Mahalle- inşa edilir. Gayrimüslimlerin böl- den oluşan mahalle; 1877-1878 kısmı yangın ve sel gibi fela- si; Büyükdere, Kocataş, Maden geye yerleşmesi ile fiziki yapı ve Osmanlı-Rus Savaşı, Balkan ketlerle yok olmuş, bir kısmı da ve Yenimahalle mahallelerine yaşam tarzı farklılaşmaya başlar. savaşları, I. Dünya ve Kurtuluş zamana yenik düşmüş yerlerine komşudur. Boğaziçi’nin en eski 19. yüzyıl sonundan itibaren savaşları sırasında göç alan apartmanlar yapılmıştır. Gerek semtlerinden Sarıyer, antik çağ- temiz havası ve denizi, koruları, Sarıyer’in diğer mahalleleri gibi Osmanlı gerekse Cumhuriyet da “Simas” ismiyle anılır. “Kutlu/ bahçeleri ile İstanbul’un sayfiye göçmenler ile büyür. Cumhuri- dönemlerinde çok sayıda pa- Güzel su” anlamında kullanılan yeri olarak öne çıkar. Kestane yet’in ilk çeyreğinden başlayarak şanın burada oturuyor olma- “Simas” isminin kaynağı konu- Suyu, Hünkâr Suyu, Çırçır Suyu, Karadeniz’den daha sonrada sından dolayı eskiden “Paşalar sunda kesin bir bilgi bulunma- Fındık Suyu gibi bölgedeki Anadolu’dan göçlerle büyü- Köyü” olarak da anılan semtte maktadır. kaynak sularının ve mesirelerin yen Sarıyer Merkez Mahallesi, paşalara ait yapıların pek az Sarıyer Merkez Mahallesi, fazlalığıyla ünlenen Sarıyer, 1930’da Sarıyer’in ilçe olmasıyla kısmı hâlâ ayaktadır. sahilde Mesarburnu’ndan baş- 1960’lara kadar bir sayfiye semti gelişmeye başlar. Devlet kurum- Sarıyer Merkez Mahallesi’nde layarak Yenimahalle’ye kadar olma özelliğini taşır. larının hizmet vermeye başladığı yer alan cami, yalı, köşk, çeş- uzanır. Mezarburnu ismini Antik Sarıyer Merkez Mahallesi, mahalle; 1967’de Büyükdere’de me gibi tarihi eserler arasında çağda Mezarburnu (Mesarburnu) genellikle balıkçılıkla geçinen bir bulunan Sarıyer Kaymakamlı- Ali Kethüda Camii, Mesut Ağa sol tarafındaki (Vapur iskelesi Boğaz köyü olarak bilinir. Sahil ğı’nın taşınması, 1984’de kurulan Çeşmesi, Ahmet Kamili Efendi karşısında) yükseltinin en tepe yolunun genişletilmesi, karayolu Sarıyer Belediyesi’nin hizmet Çeşmesi, Kayseriliyan Yalısı, noktasında Venüs Meretricia Ta- ulaşımının gelişmesi ile birlikte binalarının açılmasıyla Sarıyer Kaptanyan Yalısı, Sarıyer İskele- pınağı vardı. Mezarburnu ismini yerleşim çoğalmaya başlar. Kıyı İlçesi’nin merkezi olur. si, Sarıyer Orduevi öne çıkar. bu tapınaktan aldığı söylenmek- şeridindeki yalı ve köşkler res- Sarıyer Merkez Mahalle- Günümüzde Sarıyer Merkez tedir. tore edilirken, yeni apartmanlar si’nde bulunan tarihi eserler- Mahallesi; tarihi eserleri, balık Sarıyer’in gelişmesi 17. yüz- inşa edilir. Aynı yıllarda yamaçla- den pek çoğu günümüze dek lokantaları, tarihi çarşısı ile yıldan sonra başlamıştır. 18. yüz- ra yapılan gecekondular zaman ulaşamamıştır. Bunlar arasında Sarıyer’in en hareketli mahalle- yılda devlet ileri gelenlerinin ve içinde gecekondu mahallelerine bulunan yalı, köşk ve konaklar lerinden biridir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 158I 159

Ali Kethüda Camii Mesut Ağa Çeşmesi > Sarıyer Ali ten sonra “Abbas Okumuşoğlu Kethüda Camii Çeşmesi” olarak da anılmaya Ali Kethüda Camii, II. Mustafa başlamıştır. döneminin Sadrazam Kethüdası Ali Efendi tarafından 17. yüzyılda > Ahmet Kamili Efendi inşa ettirilmiştir. Eski Sarıyer Çeşmesi Meydanı’nda sahile yakın bir Sarıyer’in tarihi çeşmelerin- yere inşa edilen cami, kıyı dol- den biri olan çeşme, Rumeli durulduğundan içeride kalmıştır. kazaskeri Ahmet Kamili Efendi Dikdörtgen planlı, zemin üzeri tarafından 1812 yılında yaptırıl- iki katlı, kâgir ve ahşap çatılı ve mıştır. Kare planlı, mermer, tek denize bakan cephesinde ka- yüzlü bir meydan çeşmesi olan yıkhane olan Ali Kethüda Cami, çeşme, “Mermer Çeşme” olarak 1700’lerin başında Sadrazam da anılmaktadır. Daha önce Damat İbrahim Paşa’nın kethü- Ali Kethüda Camii bahçesinde dası Mehmet Ağa tarafından bulunan çeşme, birkaç kez yer onarılmış ve tuğla bir minare değiştirdikten sonra günümüzde- eklenmiştir. Cami 19. yüzyılda da ki yerine taşınmıştır. onarılmıştır. 1969’da kayıkhane kaldırılarak caminin alt katı yeni- > Sarıyer Hamamı den düzenlenmiştir. Şeyhülislam Hocazade Mehmet Sarıyer İskelesi Efendi tarafından yaptırılan Sarı- > Mesut Ağa Çeşmesi yer Hamamı’nın inşa tarihi kesin > Sarıyer İskelesi İlk kez 1851’de Ali Kethüda Cami’nin karşısında olarak bilinmemekle birlikte Sarıyer İskelesi, 1851 yılında inşa edilen Sarıyer bulunan Mesut Ağa Çeşmesi, I. 1600’lerin başında yapıldığı tah- kayık iskelesine yeni ilâveler İskelesi, 1890’da İbrahim’in musahibi Mesud Ağa min edilmektedir. Çifte hamam yapılarak inşa edilmiştir. İskele, yenilenmiş daha tarafından 1647’de klasik tarzda olarak inşa edilen hamamın sağ 1890 yılında yenilenerek genişle- sonraki yıllarda kesme taştan yaptırılmıştır. Tek bölümü kadınlara, sol bölümü tilmiştir. Uzun süre hizmet veren ise üst katı gazino yüzlü bir duvar çeşmesi olan erkeklere ayrılmıştır. On iki iskele, 1948 yılında belediye oto- olarak kullanıl- Mesut Ağa Çeşmesi, üç lülesi kurnalı dört halvet, iki kurnalı bir büslerinin sefere başlamasıyla mıştır. bulunduğundan “Üç Lüleli Çeş- eyvan bulunan sıcaklık bölümü- birlikte yolcularını zaman içinde me” olarak da anılmıştır. Fırıncı nün üzeri kubbelerle örtülüdür. kaybetmiştir. 2003 yılında res- Abbas Okumuşoğlu’nun 1947’de Dikdörtgen formlu göbek taşı tore edilen Sarıyer İskelesi’nin onarttığı çeşmeye yeni bir su bulanan Sarıyer Hamamı, özgün platformu yeniden betonarme kaynağı bağlanmıştır. Bu tarih- yapısını kısmen korumaktadır. olarak inşa edilmiştir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 160I 161

> Sarıyer Orduevi Sarıyer Orduevi, 1911 yılında karakol binası olarak inşa edil- miştir. İnşasına II. Abdülhamid döneminde 1891’de başlanan ve Mehmet V. Reşat ve Sadrazam İbrahim Hakkı Paşa dönemin- de, 1911’de tamamlanan bina “Karakolhane-i Bala” ismiyle de anılmıştır. Eklektik üsluplu, Kayseriliyan Yalısı kare planlı, kâgir, iki yüksek katlı binanın iki kulesi ve terası bulunmaktadır. 1971’de Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na tahsis edilen yapı, Sarıyer Subay Gazi- nosu olarak hizmet vermektedir. Yapıya sonradan eklemeler ve ek binalar yapılmıştır.

> Pertevniyal İlkokulu Günümüzde Sarıyer İlkokulu ola- rak eğitime devam eden okulun tarihi II. Mahmud’un eşi, Pertev- niyal Valide Sultan tarafından Kaptanyan Yalısı Sarıyer Orduevi yaptırılıp, vakfedilen Pertevniyal Valide Sultan Konağı’na kadar > Kayseriliyan Yalısı > Kaptanyan Yalısı Sarıyer Orduevi, uzanır. Osmanlı döneminde Meserburnu Caddesi Kaptanyan tarafından 1866 yılında 1911 yılında “Orman Mekteb-i Âlisi”ne ev sa- üzerinde bulunan Kayse- yaptırılan yalı sahibinin adı ile anıl- karakol binası hipliği yapan konağın ismi 1924 riliyan Yalısı, 19. yüzyılda maktadır. Yalının giriş kapısında yer olarak inşa yılında 14. İlkokul oldu. Uzun zemin üzerine iki kat alan dört sütun nedeniyle “Sütunlu edilmiştir. yıllar bu okulda eğitim verildi. olarak inşa edilmiştir. Yalı” olarak da anılmaktadır. Zemin Bilahare okulun ismi Pertevniyal Marsilya kiremit örtülü üzerine iki katlı, bahçeli, kâgir yalı İlkokulu olarak değiştirildi. çatısı olan binanın ikinci el değiştirdikten sonra Milli Eğitim Daha sonra Pertevniyal İlkokulu, katının kat yüksekliği di- Bakanlığı’nca satın alınarak 1943’ten Sarıyer Ortaokulu ile birleşerek ğer katlara göre daha faz- başlayarak 1975’e kadar önce Sarıyer Sarıyer İlköğretim Okulu ismini ladır. Boğaziçi’nin diğer Ortaokulu sonra da Sarıyer Lisesi ola- almıştır. 2010’da yeni bir binaya yalılarında bulunmayan rak hizmet vermiştir. Vehbi Koç Vakfı taşınan okul, 2012’den sonra açık verandası ile dikkat Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’ne Sarıyer İlkokulu olarak hizmet çeken yalının bu katında bağlı olan yalı, 1994 yılından sonra vermeye devam etmektedir. altı ahşap kolonlu açık bir süre Öğretmenler Lokali olarak verandası yer almaktadır. kullanılmıştır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 162I 163

TARABYA

Tarabya Mahallesi Sarıyer’in en ünlü semtlerin- sa, İsviçre ve Napoli elçilikleri; II. den biri olan Tarabya; Yeniköy, Mahmud döneminde Danimarka Tarabya’da bulunan çok kapanmıştır. Otel, 2013 yılında Ferahevler, Derbent (Çamlıte- ve Romanya elçilikleri; II. Abdül- sayıda tarihi yapının arasında yenilenerek “The Grand Tarab- pe), Cumhuriyet ve Kireçburnu hamid döneminde de İngiltere günümüzde Cumhurbaşkanlığı ya” ismiyle açılmıştır. Tarabya mahallelerine komşudur. Antik ve Almanya elçiliklerinin yazlık Tarabya Yerleşkesi olan Huber açılan otelleri, plajları, lokantala- çağda “Farmakeus” ismini taşı- binaları Tarabya’nın gelişiminde Köşkü, Aya Paraskevi Rum rı ile İstanbul’un en ünlü sayfiye yan semt, 5. yüzyıldan sonra ha- büyük rol oynar. Ortodoks Kilisesi, Surp Andon semti olur. vasının sağlığa iyi gelmesinden Evliya Çelebi’nin 17. yüzyılda Ermeni Katolik Kilisesi, Bezm-i Tarabya Koyu, 19. yüzyılın dolayı “Therapia” (şifa, tedavi) “800 haneli bir köy” olarak Alem Valide Sultan Çeşmesi, başından itibaren yatların, gezi ismiyle anılmaya başlar. Zaman anlattığı Tarabya, 19. yüzyılın Alman, Fransız, İtalyan yazlık teknelerinin uğrak yeri olan bir içinde de “Tarabya” ismini alır. başından itibaren özellikle yaz sefarethaneleri, Zografos ve limandı. Günümüzde ise teknele- 17. yüzyıla kadar deniz aylarında Boğaziçi’nin en çok Zarifi yalıları öne çıkar. re 2012’de açılan Tarabya Tekne kıyısında dalyanı olan küçük rağbet gören semtlerinden biri İstanbul’un en ünlü sayfi- Park hizmet vermektedir. bir Rum köyü olan Tarabya, 17. olur. 19. yüzyılın başında 52 yalı- ye semtlerinin başında gelen 1960’ların başında açılan sahil yüzyılın ikinci yarısından sonra nın bulunduğu semte çok sayıda Tarabya, yabancı ülkelerin yolu ve diğer yollar ile ulaşımın II. Selim’in köşk ve bahçeler sahilhane, yalı ve köşk inşa edilir. elçilik yazlıklarının semtte yer kolaylaşması Tarabya’da yeni yaptırmasıyla gelişmeye başlar. Şirket-i Hayriye’nin vapur alması, doğal güzellikleri ile yerleşimlerin başlamasında etkili 1624’de Kazak saldırıları ile yıkı- seferleri ile Tarabya’da yerleşim yerli ve yabancı turistlerin ilgi olur. Önceleri kooperatif evleri, lan semt, IV. Murad döneminde artmaya başlar. Büyük Tarab- odağı olur. İstanbul’un ilk sahil 1975’den sonra hızla çoğalan yeniden imar edilir. Ilıman havası ya Oteli’nin önünde bulunan otelleri olan “Hotel Petala”, gecekondular ile nüfus artar. ve doğal güzellikleri ile mesire Tarabya İskelesi, 1911’de yıkılarak “Summer Palace” ve “Tokatlı- Tarabya’da göçlerle birlikte yeni yeri olarak öne çıkan Tarabya’da yeniden inşa edilir. Ancak yol- yan”, semtin sosyal yaşamını da mahalleler kurulur. Tarabya, özel izinler ile yabancı elçiliklerin cuları azalan iskelenin seferleri değiştirir. Zaman içinde yıkılan inşa edilen siteler, villalar ve yeni yazlık binaları birbiri ardına inşa 1964’de kaldırılır. Bir süre plaj otellerden sonra 1966’da açılan yerleşim yerleri ile Sarıyer’in en edilir. III. Selim döneminde Fran- olarak kullanıldıktan sonra yıkılır. Büyük Tarabya Oteli, 2002’de kalabalık mahallesidir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 164I 165

Tarabya Merkez Camii

> Hacı Osman Ağa Camii Tarabya’nın tarihi eserlerin- den biri olan Hacı Osman Ağa tarafından III. Mustafa döne- minde yaptırılan Hacı Osman Ağa Camii, zaman içinde harap > Huber Köşkü olur. Silahtar Ali Ağa’nın 1829 Birbirine eklenen iki bina ve yıllında yeniden inşa ettirdiği müştemilat binalarından oluşan cami, Tarabya’nın tek cami yapılar topluluğu günümüzde olarak 1960’ların başına dek Cumhurbaşkanlığı Tarabya hizmet verir. Hacı Osman Ağa Huber Köşkü Yerleşkesi olarak kullanılmak- Camii, 1958 yılında sahil yolu tadır. 19. yüzyıl sonu, 20. yüzyıl yapım çalışmaları sırasında > Tarabya Aya Paraskevi > Tarabya Surp Andon başında silah komisyoncusu yıktırılmıştır. Rum Ortodoks Kilisesi Ermeni Katolik Kilisesi Huber Kardeşler tarafından Tanzimat’ın ilanından sonra Andon Tıngır Yaver Paşa ta- yaptırılan köşk, aynı isimle anılır. > Tarabya Merkez Camii kubbeli olarak inşa edilen rafından 1871 yılında Mimar M. Huber Köşkü’nün ilk binasının Tarabya Merkez Camii, 1958 ilk kiliselerden biri olan Aya Razi’ye yaptırılan küçük kilise mimarı ve inşa tarihi tam olarak yılında yıkılan Hacı Osman Paraskevi Rum Ortodoks Tarabya manzarasına hâkim bir bilinmemektedir. Ana binaya Ağa Cami’nin bulunduğu yerin Kilisesi, 1868 yılında Banker tepede yer almaktadır. Dikdört- sonradan ek olarak 1905-1906 yakınına Mimar Mehmet Ali Zarifi ailesinin maddi kaynak- gen planlı kilise Aziz Antuan’a yılları arasında inşa edilen ikinci Berman tarafından 1964’de ları ile yaptırılmıştır. Ayazması ithaf edilmiştir. Görkemli ana yapının mimarı Raimondo D’A- inşa edilmiştir. Kare planlı, bulunan kilisenin bahçesinde giriş kapısı ve pencereleri ranco’dur. Art nouveau üsluplu betonarme, kubbeli ve tek mezarlar yer almaktadır. Haç ile dikkat çeken kilisenin iki Huber Köşkü zaman içinde minareli kübik bir kütleye sahip planlı, üç nefli ve kubbeli bir yanında iki çan kulesi yükselir. birkaç kez el değiştirdikten modernist bir yapı olan Tarab- bazilika olarak inşa edilen Neogotik üsluplu, kâgir kilisenin sonra 1985’de kamulaştırılarak ya Merkez Camii, özgün mima- kâgir yapının kubbesini sekiz iç kısmında üç sunak ve bir Cumhurbaşkanlığı’na tahsis risiyle dikkat çekmektedir. sütun desteklemektedir. kürsü bulunmaktadır. edilmiştir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 166I 167

> Zarifi Yalısı Tarabya’nın ünlü yalılarından biri olan Zarifi Yalısı, “Villa Zarifi” olarak da bilinir. Abdü- laziz döneminde banker Yorgo Zarifi tarafından yaptırılmıştır. Alman Başkonsolosluğu Sefareti Üç katlı olan yapı yüksek zemin katı üzerine iki katlı olarak inşa > İtalyan Sefareti > İpsilanti Yalısı ettirilmiştir. Balkon korkulukları İtalyan Sefareti, 1906 yılında Tarabya’nın tarihi yalıların- ahşap oyma olan yapı, asırlık Raimondo D’Aranco tarafından dan “Fransız Sefareti” olarak ağaçların bulunduğu bir korulu- inşa edilmiştir. Yapının yerinde da bilinen İpsilanti Yalısı, 18. ğa sahiptir. 1950’lerin başına dek daha önce bulunan köşk, II. Ab- yüzyılda, III. Selim döneminde Zarifi ailesi tarafından kullanılan II. Mahmut Çeşmesi dülhamid tarafından İtalya Kralı Fenerli Rum ailelerden İpsilanti yapı, 1954’te satılmıştır. 1968’de Emmanuel’e düğün hediyesi ailesi için yaptırılmıştır. 1807’de yangın geçiren bina, restore > II. Mahmut Çeşmesi olarak verilmiştir. Ahşap kazıklar Fransız Sefareti olarak kullanıl- edilmiştir. Tarabya Parkı’nda bulunan çeş- üzerinde yükselen, zemin katı maya başlamıştır. Klasik Türk me, II. Mahmud tarafından 1831 kâgir, dört katlı yapıda karma evi üslubunu taşıyan yapı, ahşap > Zografos Yalısı yılında yaptırılmıştır. Dört cep- yapım tekniği uygulanmıştır. ve kâgir olarak inşa edilmiştir. Boğaziçi’nin en eski yapılarından heli, sütun tipindeki çeşmenin Geniş saçakları, cumbası ve İki ayrı binadan oluştuğundan biri olan Zografos Yalısı, 18. dört yüzünde Şair Rıfat’ın birer balkonu ile Boğaziçi’ndeki art “Çifte Yalı” olarak da anılan yüzyılın ikinci yarısında banker beyitlik kitabe bulunmaktadır. nouveau üsluplu yapılar arasın- yalı 1818, 1913 ve 1932 yıllarında Hristaki Zografos tarafından Ampir üsluplu, kare kesitli, mer- da öne çıkar. 1960’lara kadar yangın geçirmiştir. 1913 yangı- inşa ettirilmiştir. Geleneksel merden inşa edilmiş bir çeşme İtalyan Başkonsolosluğu tarafın- nında ana bina yok olmuş, kâtip üsluplu üç katlı kiremit örtülü olan II. Mahmud Çeşmesi’nin ön dan kullanılan yapı, restorasyo- ve tercümanların kullandığı ek yalı, 1945 ve 1950 yılında onarım ve arka yüzlerinde oval tekne ve nu beklemektedir. bina ise günümüze dek ulaşmış- görmüştür. Yalının nakışlı tavan- musluklar yer almaktadır. tır. 1989 ile 2012 yılları arasında ları bu onarımlar sırasında yok > Alman Başkonsolosluğu Marmara Üniversitesi Fransızca olmuş, çatının Osmanlı kiremitle- > Bezmiâlem Valide Sefareti Kamu İdaresi Bölümü tarafından ri Marsilya kiremitleri ile değiş- Sultan Çeşmesi Alman Başkonsolosluğu Sefareti, bir süre kullanılmıştır. tirilmiştir. Yol yapımı nedeniyle İstanbul’da pek çok hayratı 1887 yılında inşa edilmiştir. Daha sahilden uzaklaşan Zografos bulunan I. Abdülmecid’in annesi önce bu binaların yerinde II. Yalısı, 1985 yılında yıkılarak yeni- Bezmiâlem Valide Sultan tara- Mahmud’un karargâhını kurduğu den yapılmıştır. fından yaptırılan, suyu Soğuk- Tarabya Kasrı bulunmaktaydı. I. su kaynağından gelen duvar Abdülmecid tarafından yıktırılan çeşmesinin tarihi belli değildir. kasır arazisi, 1880’de II. Abdül- 1852’de II. Abdülhamid tara- hamid tarafından Alman İmpa- fından onarılan çeşme, kesme ratorluğu’na hediye edilmiştir. taştan yapılmış olup, çeşme Büyük bir bahçe içinde ana bina teknesinin her iki yanında da ve müştemilat binalarının yanı uzun yalaklar yer almaktadır. sıra küçük bir şapel ile Çanakkale Çeşme üzerinde iki yanında Savaşı’nda hayatını kaybeden motifler olan II. Abdülhamid’in Alman askerleri için inşa edilen tamir kitabesi ile I. Abdülme- şehitlik yer almaktadır. İtalyan Sefareti Zografos Yalısı cid’in tuğrası bulunmaktadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 168I 169

USKUMRUKÖY

Uskumruköy Mahallesi Sarıyer’in tarihi köylerinden göçmenler diğer Sarıyer köyleri biri olan Uskumruköy; Kilyos, gibi Uskumruköy’e de yerleştiler. Demirciköy, Zekeriyaköy, Bah- Daha sonra 1924 yılında mü- çeköy Merkez ve Gümüşdere badele ile gelen göçmenler ile mahallerine komşudur. Tarihi köyün nüfusu çoğalır. Cenevizlilere kadar uzanan 17. yüzyılda Evliya Çelebi’nin köyün ismi hakkında söylenceler “...çayırları cennetten bir köşeyi bulunmaktadır. Bir söylenceye andırır” diyerek anlattığı Uskum- İmam Hasan Efendi Çeşmesi Ovidius Kulesi göre III. Murad döneminde köye ruköy’de bulunan tarihi yapıların gelen sadrazam, köyün gençleri- başında “Ovidius Kulesi” olarak ni zeki ve akıllı bulur. “Uskumru bilinen kule gelir. 13. ya da 14. minaresinde ve içinde yapılan önemli bitki alanlarından biridir. Köy”, akıl anlamına gelen “us” yüzyılda Cenevizliler tarafın- onarımlar sonucunda tarihi Uzun yıllar Türk Sineması’nın ile güzelliği ile bilinen “kumru” dan inşa edildiği tahmin edilen dokusu bozulmuştur. Kaynak doğal platolarından biri olmuş sözcüklerinin birleşmesinden gözetleme kulesi, kare biçimli suyunun bulunduğu köyde ancak imara açılan kumluğun doğar. bir kuledir. Benzeri bulunma- tarihi üç çeşmeden söz edilir. Bu yerine site yapılmıştır. Sarıyer’in en büyük köylerin- yan kule bir zamanlar geceleri çeşmeler; zaman içinde yıkılan Tarihi evlerin de bulunduğu den biri olan Uskumruköy’ün ilk meşalelerle aydınlatılır, gemilere 1781 tarihli Osman Ağa Çeşmesi, Uskumruköy’de yakın zamanda sakinleri Rumlardır. 15. yüzyıldan yol gösterirmiş. Köyde Bizans harap olmuş bir halde bulunan yeni binalar, villalar ve siteler başlayarak yerleşimin olduğu döneminden kalma bir hamamın 1909 tarihli Necip Ağa Çeşme- inşa edilmiştir. Elliden fazla site- köye, 17. yüzyılda III. Murad, Rus kalıntıları, bir de şimdi site içinde si ve onarılmış ancak sadece nin bulunduğu köy, turizme açık Kazaklarının Boğaz köylerine kalmış olan bir kilisenin kalıntı- kitabesi eski halinde kalmış olan köylerden biridir. Uskumruköy, yaptıkları baskınlara önlem ola- ları yer almaktadır. Uskumru- 1870 tarihli İmam Hasan Efendi özellikle yaz aylarında restoran- rak yeniçeri bölüklerini aileleri köy’ün tarihi yapılarından bir Çeşmesi’dir. ları, piknik yerleri, çay bahçeleri ile birlikte yerleştirir. 1877-1878 diğeri ise 17. yüzyılda yapılan Uskumruköy’ün “Kum çölü” ile İstanbullulara hizmet ver- Osmanlı-Rus Savaşı’nda gelen Uskumruköy Cami’dir. Caminin olarak bilinen ünlü kumluğu, mektedir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 170I 171

düşüp, yıkılmış ve yeniden yapıl- olarak da bilinen Avusturya mıştır. Yeniköy yalıları arasında Büyükelçiliği Yazlık Binası halen bulunan Sait Halim Paşa Yalısı, kullanılmaktadır. Şehzade Burhaneddin Efendi Eskiden su kaynağı bol olan Yalısı, Ahmet Afif Paşa Yalısı, semtlerden biri olan Yeniköy’de Cezayirliyan Yalısı, Beyazcıyan çok sayıda ayazma ve çeş- Yalısı, Dr. Hulusi Behçet Yalısı, me bulunmaktaydı. Zamanla Eczacıbaşı Yalısı, Dadyan Yalısı, inşaatlar nedeniyle ayazmaların Sandoz Yalısı, Ali Rıza Paşa suyu kaybolur, çeşmeler yıkılır. Yalısı, Faik ve Bekir Beyler Yalısı, Ayazmaların en büyüklerinden YENİKÖY Kara Todori Paşa Yalısı, Tahsin biri olan Ayia Paraskevi Ayaz- Uzer Yalısı, Selahaddin Adil ması günümüzde de ziyaret Paşa Yalısı, Recaizade Mahmud edilmektedir. Ekrem Yalısı, Mısırlı Fuat Bey İstanbul’da yaşayan yaban- Yalısı, Madenci Arif Bey Yalısı, cıların ilgi gösterdikleri Yeniköy, Ebu Bekir Ratip Yalısı öne çıkan tarihi içinde yerli ve yabancı yapılardandır. turistlerin de uğrak yeri olur. Yeniköy Mahallesi Osmanlı döneminde kurulan 1913’de açılan Hotel Thalia’nın Sarıyer’in tarihi mahallerin- yazmaktadır. Rumcada “Yeni- bir semt olan Yeniköy’de çok ardından 1949’de Beyaz Yalı den biri olan Yeniköy; İstinye, köy” anlamına gelen “Neohori”, sayıda tarihi eser bulunur. Arala- Oteli, 1960’da Boğaziçi Otelleri Ferahevler ve Tarabya mahal- zaman içinde “Nihori” olarak rında dini yapıların, çeşmelerin, ve 1970 yılında Carlton Oteli lelerine komşudur. Yeniköy’ün kullanılmaya başlamıştır. okulların, yalı ve köşklerin bu- açılmıştır. Osmanlı döneminden önceki 17. yüzyılda Karadeniz’den lunduğu tarihi eserlerin bir kısmı Kurulduğunda küçük bir ba- tarihi hakkında kesin bir bilgi gelen Rum ve Türk ailelerle günümüze dek gelebilmiştir. lıkçı köyü olan Yeniköy’de balık- bulunmamaktadır. Bazı kaynak- büyüyen Yeniköy, diğer Boğaz Yeniköy’ün kaybolan tarihi yapı- çılık, bağcılık, bahçecilik, fırıncılık larda Doğu Roma İmparatorluğu köyleri gibi zaman içinde Rus ve ları arasında yer alan II. Osman semt halkının başlıca geçim kay- döneminde bölgedeki koca yemiş Kazak akınlarına maruz kalmış, döneminde Sadrazam Güzelce nağı olmuştur. Yeniköy zaman ağaçlarının bulunmasından dola- zarar görmüştür. Evliya Çelebi, Ali Paşa’nın yaptırdığı Çelebi Ali içinde dalyanları ve balıkçıları yı Yunanca koca yemiş anlamına “Seyahatname” isimli eserinde Paşa Camii; Şeyhülislam Zembilli ile ünlenmiştir. Osmanlı döne- gelen “Kamarodes” (Kommaros) Yeniköy’de üç cami, bir hamam, Ali Efendi’nin oğlu Fazlı Efendi minde sefere çıkacak gemilerin ismiyle anıldığını yazılmıştır. bir han, bekâr odaları bulundu- tarafından yaptırılmış olan Molla erzak aldığı özellikle peksimeti İstanbul fethinden önce ğunu; köy sakinlerinin ise üç ma- Çelebi Cami; İskender Paşa’nın için tercih edilen Yeniköy’de harap bir semt olan Yeniköy, halle Müslüman ve yedi mahalle yaptırdığı Yeniköy Hamamı Osmanlı döneminde başlayan ve 16. yüzyıldan başlayarak imar Hristiyan’dan oluştuğunu yazar. 1958’de yol yapımı sırasında yurt dışında da satılan yazma ve edilir. Fetih sonrası bölgeye Yeniköy, 18. yüzyıldan başla- yıkılmıştır. yemeni imalatı 1960’lara kadar Romanya’nın Geni yöresinden yarak sarayın ve İstanbul’un var- 19. yüzyılın sonundan başla- sürdürülmüştür. Ulahlılar yerleşmiştir. Semtin lıklı ailelerinin sayfiye için tercih yarak yabancı ülke temsilcilik- Sahilde yalı ve köşklerin, sırt- isminin “Geniköy” isminden ettiği bir semt olur. Şirket-i lerinin yazlık için tercih ettikleri lara doğru kooperatif sitelerinin, geldiği söylenmekteyse de tarihi Hayriye’nin 1850’lerden sonra semtlerden biri olan Yeniköy; tepelerde de gecekonduların kaynaklarda semtin Kanuni başlayan seferler ile gelişen ABD, Yunanistan, Polonya, İran bulunduğu Yeniköy, gazino ve Sultan Süleyman’ın buyruğuy- Yeniköy’de çok sayıda sahilhane, ve Avusturya sefaretlerine ev eğlence mekânları ile İstanbul’un la kurulan yeni bir köy olması yalı, kayıkhane, köşk inşa edilir. sahipliği yapar. Bu seferethane- rağbet gören semtlerinden nedeniyle “Yeniköy” ismini aldığı Bunların bazıları zamana yenik lerden sadece Cezayirliyan Yalısı biridir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 172I 173

> Panayia Rum Ortodoks Kilisesi Meryem Ana’ya ithaf edilmiş olan kilisenin tarihi 17. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Günümüz- deki kilise Stefanos Karateodori tarafından 1837 yılında inşa edilmiştir. Üç nefli, bazilika planlı olarak inşa edilen kâgir Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi Surp Hovhannes Mıgırdiç Ermeni yapının ahşap çatısı kiremitle Katolik Kilisesi kaplıdır. Onarımlar geçiren kilise büyük ölçüde özgünlüğünü Osman Reis Camii korumaktadır. Kilise, üç katlı çan kulesi ve kilise içinde bulunan üç > Osman Reis Camii Meryem Ana ikonası ile dikkat Osman Reis Camii, “Yalılar çekmektedir. Camii” olarak da bilinir. Denizci Osman Reis tarafından 1635 yılında yaptırılan cami, daha sonra onarımlarla değişikliğe uğrar. 1903 yılında Ahmet Afif Paşa, cami yakınına Mimar Alexandre Vallaury’e bir yalı yaptırırken, Osman Reis Cami’ni de yeniden inşa ettirir. 1958 yılında sahil yolu yapılırken avlu Aya Nikola Rum Ortodoks Kilisesi Yeniköy Tiferet İsrael Sinagogu ve ek binaları yıkılan cami, 1999 Panayia Rum Ortodoks Kilisesi yılında onarılmıştır. Kare planlı, > Surp Hovhannes Mıgırdiç > Yeniköy Tiferet İsrael kâgir duvarlı ve ahşap çatılı ya- > Surp Asdvadzadzin Ermeni Katolik Kilisesi Sinagogu pının kısa tek şerefeli minaresi Ermeni Kilisesi Surp Hovhannes Mıgırdiç Er- Kamondo ailesinin 1870’lerde caminin sağında yer almaktadır. Yeniköy’de 1760’da inşa edilen meni Katolik Kilisesi, 1848’de inşa ettirdiği Yeniköy Tiferet Surp Asdvadzadzin Ermeni Hovhannes Ağa Tıngıryan İsrael Sinagogu, 1957 yılında > Aya Nikola Rum Kilisesi, Harutyun Amira Nevruz tarafından Hovhannes Ağa Mimar Jak Pardo tarafından Ortodoks Kilisesi tarafından restore edilerek Kuyumcuyan’ın Köybaşı Cad- yeni baştan onarılmıştır. 2001 Aziz Nikola’ya ithaf edilen kili- 1834’te ibadete açılmıştır. desi’ne hâkim bir tepede aldığı yılında bütünüyle yenilenerek senin yapım tarihi bilinmemek- Yeniköy Küd Dıpo Surp Asdvad- arazi üzerinde kurulmuştur. Yeniköy Tiferet İsrael Sinagogu tedir. 1772 yangınında harap zadzin Ermeni Kilisesi olarak da Zamanla harap olan ahşap ismiyle açılan sinagog, Sarıyer olduktan sonra birkaç kez inşa bilinen kilise, tek nefli, bazilika kilisenin yerine 1866 yılında İlçesi’ndeki tek sinagog olarak edilmiştir. Günümüze ulaşan planlı bir yapıdır. Kilise, papaze- kâgir olarak yeni bir kilise ibadete açıktır. Köybaşı Cad- yapı, 1839 tarihlidir. Büyük bir vi, sarnıç, evler ve bahçe içinde binası inşa edilmiştir. Kilisenin desi’ne bakan dar cepheli yapı; bahçe içinde üç nefli bazilikal bulunan küçük mezarlık 1984 yı- büyük bahçesinde Tıngıryan minimalist mimarisi, küçük giriş plana göre inşa edilen kilisenin lında onarılmıştır. Halen ibadete Ailesi’nin ve Kuyumcuyan kapısı, üstünde yer alan üç kü- mermer çan kulesi 1888’de açık olan kilise 2006’da büyük Bedros Efendi’nin mezarları çük kemerli penceresi ve Davut yapılmıştır. bir restorasyon geçirmiştir. bulunmaktadır. yıldızı ile dikkat çekmektedir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 174 I 175

> Cezayirliyan Yalısı Cezayirliyan Yalısı ya da Avusturya Büyükelçiliği Yazlık Binası olarak bilinen yalı, banker Mıgırdiç Cezayirliyan tarafından 1885 yılında Hassa Mimarı Mı- gırdiç Çarkçıyan’a yaptırılmıştır. Yalı henüz tamamlanmadan II. Kalender Kasrı Abdülhamid tarafından Avus- turya-Macaristan İmparatorlu- ğu’na hediye edilmiştir. 1898 yılında yenilenen yalı neoklasik özellikler taşımaktadır. 1994’te üç katlı yapı ve bahçe restore edilmiştir. Günümüzde yapı, Avusturya Başkonsolosluğu ve Avusturya Kültür Ofisi tarafın- Sait Halim Paşa Yalısı dan kullanılmaktadır.

Şehzade Burhaneddin Efendi Yalısı

> Sait Halim Paşa Yalısı > Şehzade Burhaneddin Daha önce Düzoğulları Ailesi’ne Efendi Yalısı ait olan yalı, 1836’da Aristarhis Mısırlılar Yalısı olarak da Ailesi tarafından alınıp, yıktırıl- bilinen yalı, 19. yüzyılın mış ve yerine yeni bir yalı yap- sonlarında sarraf Varki Vartaks Cezayirliyan Yalısı tırılmıştır. 1876’da yalının sahibi tarafından yaptırılmıştır. Prens Abdülhalim Paşa olmuş- 1911’de II. Abdülhamid’in oğlu > Kalender Kasrı tur. Harap halde olan yalı yıkıla- Şehzade Burhaneddin Efendi Günümüzde Kalander Orduevi rak Mimar Petraki Adamandidis tarafından satın alınmıştır. Ahmet Afif Paşa Yalısı ismiyle hizmet vermekte olan tarafından günümüze ulaşan 1912’de yıkılarak neobarok yapının tarihi 1600’lerin başına yalı inşa edilmiştir. 1890’da Ab- tarzda yeniden inşa edilen > Ahmet Afif Paşa Yalısı kadar uzanır. I. Ahmed döne- dülhalim Paşa’nın vefatı ile oğlu yapı, Boğaziçi’nin en büyük Koca Reşit Paşa’nın kızı Feren- minde burada bulunan sahil Sait Halim Paşa’nın sahibi oldu- yalılarından biridir. Yalı, diz Hanım yalının ilk sahibidir. sarayının yerine 17. yüzyılda ğu yalı, rıhtımında bulunan iki 1923’de Mısırlı Ahmet İhsan Ahmet Afif Paşa yalıyı satın yapılan Biniş Kasrı, Abdülaziz aslan heykeli yüzünden “Aslanlı Bey’e satılmış ve 1944’de aldıktan sonra 1900-1910 yılları döneminde yıktırılmıştır. Bal- Yalı” olarak da anılmaktadır. restore edilmiştir. 1985’de arasında Mimar Alexandre Val- yanlar tarafından yeniden inşa 1974 ve 1984 yıllarında onarılan yeniden satılan yalı, Erbilgin laury tarafından yeniden inşa edilen Kalender Kasrı, 1933’de yalı, 1995’da yangın geçirerek Yalısı ismini almıştır. Ahşap edilmiştir. Dört katlı yalıda deniz ortaokul olarak kullanılmıştır. harap olmuş ve 2002 yılında karkas olarak zemin kat tarafındaki köşe odalar küçük 1939’da geçirdiği yangında restore edilmiştir. Günümüzde üzerine iki kat olarak inşa çıkmalarla kuleler şeklinde harap olan bina, 1969’de restore düğün, toplantı ve davetlerin edilen yalı, 1987’de bütünüyle tasarlanmıştır. Yalının kara tara- edilerek, orduevi olarak kullanıl- düzenlendiği bir mekân olarak restore edilmiştir. 2015’te fında bulunan iki köşesine soğan maya başlamıştır. kullanılmaktadır. yeniden satılmıştır. kubbeli kuleler eklenmiştir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 176I 177

Zografyon Kız İlkokulu

> Zografyon Kız İlkokulu Zografyon Kız İlkokulu (Zog- rafyon Parthenagogion), 1872 yılında banker Hristakis Zogra- fos tarafından yaptırılmıştır. Mi- marı Konstantinos Dimadis olan yapı, İstanbul’un en güzel okul binalarından biridir. Cumhuri- yet döneminde karma eğitim veren okul, 1950’lerde restore edilmiştir. 1970’lerin sonuna kadar eğitim veren Yeniköy Rum İlkokulu öğrenci yokluğun- dan kapanmıştır. Günümüzde Tarabya İngiliz Okulları’na bağlı Yeniköy İlkokulu olarak hizmet vermektedir.

> Yeniköy İlkokulu Cumhuriyet ile yaşıt olan Yeni- Yeniköy Vapur İskelesi köy İlkokulu, 1923’te önce küçük bir binada daha sonra da Sait > Yeniköy Vapur İskelesi > Mihrişah Sultan Çeşmesi Halim Paşa Caddesi üzerinde Şirket-i Hayriye döneminde Mihrişah Sultan Çeşmesi, III. “33. İlkokul” ismiyle öğretim ve Boğaz Hattı gemilerine hizmet Selim’in annesi Mihrişah Sultan eğitime devam etmiştir. 1933 veren iskelenin 1851 yılında tarafından 1806 yılında inşa yılında bugünkü binasına taşı- yapıldığı tahmin edilmektedir. edilmiştir. Tek cepheli, geniş sa- nan okul, 2001’de sekiz derslik 1908’de eskisinin yerine yenisi çaklı, çatısı kiremitle örtülü çeş- ana binaya altı derslik ek bina inşa edilmiştir. Günümüze kadar me, 1958’de yıkılan Molla Çelebi eklenerek büyütülmüştür. Erken gelen Yeniköy İskelesi, 2001’de Camii önünde iken sahile bakan Cumhuriyet Dönemi binaların- restore edilmiştir. İskele yakının- park içine taşınmıştır. Zaman dan biri olan Yeniköy İlkokulu, 2. da Beykoz-Yeniköy yolcu motor- içinde harap olan tarihi çeşme grup tarihi eser niteliği taşıyan ları iskelesi bulunmaktadır. 2007’de restore edilmiştir. Mihrişah Sultan Çeşmesi yapılar kapsamındadır. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 178I 179

YENİMAHALLE

Yenimahalle Mahallesi Sarıyer’in eski yerleşim yer- 17. yüzyıla kadar yerli halkı dek varlığını sürdürenler olduğu günümüzde hizmet veren 1954 lerinden biri olan Yenimahalle; Rum, Ermeni ve Müslümanlar- gibi bir kısmı yıkılarak yerine tarihli Balahatun İlkokulu’nun Sarıyer Merkez ve Rumelikavağı dan oluşan Yenimahalle, bu betonarme yapılar yükselmiştir. dışında bir dönem eğitim veren mahallerine komşudur. Antik yüzyılda önce IV. Murad sonra Semt içinde var olan çok sayıda Rum ve Ermeni okulları da yer çağlarda “Neopolis” (Yeni şe- da IV. Mehmed dönemlerinde köşkten bazıları hâlâ ayaktadır. almıştır. hir), Bizans döneminde ise “Anil- gelişmeye başlar. Semt, 18. Yenimahalle’nin tarihi yapıla- Geçmişte, Yenimahalle ve ton” ismiyle anılan Yenimahalle, yüzyılda, III. Selim dönemin- rından biri olan İoannes Prodro- özellikle Pazarbaşı yaz ayların- Boğaziçi’nin en eski yerleşim de büyümeye devam ederek, mos Rum Ortodoks Kilisesi (Aya da gazinoları, çay bahçeleri ile bölgelerinden biridir. Antik 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı Yani Kilisesi) 1834 tarihinde inşa rağbet görür. Sarıyer ile iç içe çağda Aya Yani Kilisesi’nin sırasında Karadeniz’den göç alır. edilmiştir. Semtin iki camisinden bulunması, vapur iskelesi ile ula- bulunduğu yerde denizcilerin Bizans döneminden başlayarak biri olan Yenimahalle Camii, şımın kolaylaşması, Yenimahalle adaklarda bulundukları denizci- ulaşımın deniz yolu ile yapıldığı 1959 yılında ibadete açılmıştır. mesirelerinin tercih edilmesine lerin koruyucusu Poseidon’un Yenimahalle, Şirket-i Hayriye Yenimahalle’nin çeşmeleri ara- neden olur. Yeşil Park, Fıstık heykeli yer alıyordu. vapur seferleri ile daha çok sında en eski olanı Yenimahalle Suyu gazinosu, Hekimyan Bağı Eski bir balıkçı köyü olan bilinir olur. 1940’larda karayolu Meydanı’nda yer alan Cezayirli çok ziyaret edilen yerlerin Yenimahalle, bir zamanlar ulaşımının kolaylaşması yeni Gazi Hasan Paşa Çeşmesi’dir. başında gelir. Fırıldakbahçe çay Boğaz’a giren balıkların önce yerleşimlerin artmasına neden 1784 yılında inşa edilen çeşme, bahçesi ve gazinosu ise bunlar burada tutulduğu, dalyanları ile olur. Sarıyer Vakıf memba suyundan arasında en bilinenidir. Kaynak ünlüydü. Pazarbaşı Dalyanı, bu Sarıyer Merkez Mahallesi beslenmektedir. Obüstepe Tab- suyu ile de ünlü olan Fırıldak- dalyanlar arasında göç eden ba- ile iç içe olan Yenimahalle’de yası yakınlarında bulunan Asker bahçe, edebiyat ve musiki dün- lıkların tutulduğu dalyan olarak günümüze ulaşan çok sayıda Suyu Çeşmesi ise I. Dünya Sa- yamızın Yahya Kemal, Ahmet bilinirdi. Ağ ve olta balıkçılığı da tarihi yapı bulunmaktadır. Sahil vaşı döneminde tabyada görevli Rasim, Rıza Tevfik, Mehmet yapılan Yenimahalle’de dalyan- boyunca 19. yüzyılın ortaların- askerler tarafından inşa edilmiş, Rauf, Halit Ziya, Lemi Atlı, lar 1930’lardan sonra kalkarken da inşa edildiği bilinen bitişik geçirdiği onarımlarla özgünlü- Kanuni Arif Bey gibi tanınmış ağ balıkçılığı gelişmiştir. nizamlı yalılardan günümüze ğünü yitirmiştir. Yenimahalle’de simalara ev sahipliği yapar. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 180I 181

> İoannes Prodromos Rum Ortodoks Kilisesi (Aya Yani Kilisesi) İoannes Prodromos (Vaftiz- ci Yahya) Kilisesi’nin tarihi 1530 yılına kadar uzanır. 1799 yılında aynı yere inşa edilen kilise, 1821’de yıkılmıştır. Günümüzdeki yapı, 1834’de yapılmıştır. Bazilikal planlı, üç nefli ve beşik çatı örtülü kâgir bir yapı olan Aya Yani Kilisesi, 1906 yılında bir onarım geçir- miştir. Cepheleri beton sıvalı kilisenin beşik kemerli düşey dikdörtgen pencereleri bulun- maktadır. İkonostasis’te “Son Akşam Yemeği” sahnesi ve çeşitli tasvirler yer almaktadır. 1957’de onarılan kilise, özgün yapısını korumaktadır. Kilise- nin bodrum katında çeşitli has- talıklara iyi geldiğine inanılan bir ayazma bulunmaktadır.

> Pazarbaşı Jandarma İoannes Prodromos Rum Ortodoks Kilisesi (Aya Yani Kilisesi) Karakolu Yenimahalle Pazarbaşı’nda bulunan Osmanlı döneminden Kilisesi’nin tarihi > Balahatun İlkokulu kalma askeri bir yapı olan 1530 yılına kadar Yenimahalle Balahatun Jandarma Karakolu, “Piyade uzanır. Kilisenin İlkokulu, 1954 yılında Karakolu” olarak da bilinir. bodrum katında üç katlı ahşap bir II. Abdülhamid döneminde, çeşitli hastalıklara konakta açılmıştır. 1891 yılında inşa edilmiştir. iyi geldiğine ina- 1958-1959 öğretim 1930’dan bu yana jandarma nılan bir ayazma yılında ilk mezunlarını karakolu olarak hizmet veren, bulunmaktadır. veren okul, 1965’de zemin üzerine bir kat olan inşa edilen üç katlı yeni kâgir yapıya basamaklarla binasına taşınmıştır. girilen bir bahçeden girilir. 2013 yılında yenilenen Güney cephede yer alan kulesi okul, Yenimahalle’nin ile günümüze ulaşan yapı, tek okulu olarak özgünlüğünü büyük ölçüde eğitim vermeye devam korumaktadır. Balahatun İlkokulu etmektedir. ADIM ADIM SARIYER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 182I 183

ZEKERİYAKÖY

Zekeriyaköy Mahallesi Sarıyer’in en eski köyle- Yakın zamana kadar bağlık rinden biri olan Zekeriyaköy; ve bahçelik bir köy olan ekin Rumelifeneri, Demirciköy, alanları ve meralarıyla bili- Uskumruköy, Bahçeköy Merkez, nen, yerli halkın bahçecilik ve Bahçeköy Yeni Mahalle, Koca- hayvancılık ile uğraştığı Zekeri- taş, Maden ve Rumelikavağı yaköy özelikle kirazı ve üzümü mahallelerine komşudur. Diğer ile ünlüydü. Bazı kaynaklarda Sarıyer köyleri gibi Zekeriyaköy köyün ismi “Kiraz Köyü” olarak de 2012 yılında mahalle olarak geçmektedir. tescil edilmiştir. Köyün eski eserlerinden biri mesi, iki kez yer değiştirdikten eğitime devam etmiştir. 2013’de Yerleşim tarihi 16. yüzyıla II. Bayezid döneminde Şeyhülis- sonra tamamen yıkılmıştır. 1793 yeni binasına taşınmıştır. kadar uzanan Zekeriyaköy’ün lam Hocazade Mehmet Efendi tarihli Soğuksu Çeşmesi ile 1745 Zekeriyaköy, 1950’lerde ismini yakın tarihe kadar burada tarafından yaptırılan camidir. tarihli Emetullah Valide Sultan bahçeli, tek ya da iki katlı 50-60 bulunan Zekeriya Baba isimli bir Zaman içinde çok sayıda Çeşmesi zaman içinde yapılan haneden oluşan bir köy olarak yatırdan aldığı söylenir. Önceleri onarımlar geçiren Zekeriyaköy onarımlarla özgünlüğünü yiti- bilinir. 1980’lere kadar bu özel- Yerliköy Çiftliği isimli bölgeye Camii, yakın tarihte yeniden rerek günümüze dek ulaşmıştır. liğini koruyan köy dışına inşa kurulmuş olan Zekeriyaköy inşa edilmiştir. Zekeriyaköy’ün bir başka tarihi edilen villa ve sitelerle büyüme- daha sonra şimdi bulunduğu Zekeriyaköy’de iki anıt çınar çeşmesi olan Kirazlı Bahçe Çeş- ye başlar. Özellikle 1990’ların yere taşınır. Bu köy de Sarı- ağacı bulunmaktadır. Zekeriya- mesi 1927 tarihini taşır. başından sonra villa ve sitelerin yer’in diğer köylerinde olduğu köy’de bulunan kaynak suları Zekeriyaköy’ün tarihi ya- inşası hızla artar. 1970’lerde gibi 1877-1878 Osmanlı-Rus başında; Soğuk Su, Olukdere pılarından biri de Zekeriyaköy 250-300 kişi nüfusu olan Zeke- Savaşı sırasında Kafkasya ve Suyu, Molla Suyu, Kirazlı Bahçe İlköğretim Okulu’dur. 1925 yılın- riyaköy’ün nüfusu bugün 20 bin Kırım’dan, daha sonraki yıllarda Suyu gelmektedir. Köyün da iki derslik barakada eğitime kişiye yaklaşmıştır. Zekeriyaköy, da Doğu Karadeniz ve Balkan- çeşmelerinden 1764 tarihinde başlamış, 1955’de inşa edilen bugün siteler bölgesiyle modern lardan da göç alır. inşa edilen Hüseyin Ağa Çeş- tek katlı binada 2013 yılına dek bir kent görümündedir. Sarıyer’de 184I 185 Müzeler SARIYER’DE MÜZELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 186I 187

Lale Müzesi Sergi salonları ve hediyelik eşya bölümü ile hizmet vermektedir. Borusan Contemporary Borusan Contemporary, rarası kişisel ve karma sergilere Rumelihisarı’nın en önemli ve de ev sahipliği yapmakta. Müze, tarihi binalarından biri olan her yaştan yetişkin ve çocuğu Lale Müzesi Yusuf Ziya Paşa Köşkü’nde, hedef alan eğitim programları, İstanbul Lale Vakfı Lale Mü- yılında kurulmuştur. Sergi sa- Borusan Çağdaş Sanat Ko- kafesi, ziyaretçilerin alışveriş zesi ve Araştırma Merkezi, lale lonları ve hediyelik eşya bölümü leksiyonu’nu sanatseverlerle yapılabilecekleri Borusan Arts- ile özdeşleşen Emirgan Korusu ile hizmet vermektedir. buluşturmak amacıyla kuruldu. tore ile hizmet vermekte… girişinde, eski at ahırları olarak Borusan Çağdaş Sanat Koleksi- adlandırılan yapı kompleksinde İLETIŞIM: Emirgan Korusu, yonu’nda resim, heykel, video, İLETIŞIM: Baltalimanı Hisar hizmet vermektedir. Müze ve Koru Yolu Cad. No: 1, Sarıyer. enstalasyon ve fotoğraf gibi Cad. Perili Köşk No: 5 araştırma merkezi, lalenin Türk ZIYARET: Pazartesi günleri birçok alandan 600’e yakın eser Rumelihisarı, Sarıyer. kültür ve sanat hayatındaki yeri hariç Yaz (Nisan-Eylül) 10:00- yer almakta. ZIYARET: Sadece Cumartesi, ile ilgili araştırmalar yapmak, bu 19:00, Kış (Ekim-Mart) 10:00- Ofis müze yapısıyla Borusan Pazar günleri 10:00-19:00 saat- alanda yapılmış eserleri sergile- 18:00 saatleri arasında ziyarete Contemporary, ulusal ve ulusla- leri arasında ziyarete açıktır. mek ve tanıtmak amacıyla 2015 açıktır.

+90 (212) 393 52 00 +90 (212) 229 30 15 http://www.borusancontemporary.com http://ilav.org/ SARIYER’DE MÜZELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 188I 189

Maslak Kasırları Rumeli Hisarı Müzesi Maslak Kasırları, TBMM Milli yı başarmış tarihi yapılar olarak Sarıyer’de bulunduğu semte müze olarak ziyarete açılır. Top, Saraylar Daire Başkanlığı’na önem taşımakta. Osmanlı tarihi adını veren Rumeli Hisarı, 1452 top gülleleri, pişmiş toprak ve bağlı bir müze olarak Maslak’ta içinde özel bir yeri olan Kasr-ı yılında Fatih Sultan Mehmet taş eserlerin sergilendiği müze Büyükdere Caddesi üzerinde Hümâyûn ve diğer yapılar, 2016 tarafından yaptırılır. İstanbul’un bahçesinde bir de açık hava faaliyet göstermekte. II. Mah- yılında yeniden onarıldıktan fethinden önce Anadolu Hi- tiyatrosu bulunan Rumeli Hisarı mud döneminden başlayarak sonra müze-saray olarak ziya- sarı’nın karşısına dört ay gibi Müzesi’nde çeşitli etkinlikler de av ve dinlenme yeri olarak retçilerini ağırlamakta… kısa bir sürede inşa edilen üç düzenlenmekte… kullanılan Maslak Kasırları’ndaki büyük kule ve surlardan oluşan yapılaşma Sultan Abdülaziz dö- İLETIŞIM: Büyükdere Cad. yapı, fetihten sonra hapishane İLETIŞIM: Yahya Kemal Cad. nemine tarihlenmekte. Maslak Darüşşafaka, Sarıyer. olarak kullanılır. 1953 yılında No: 42 Rumelihisarı, Sarıyer. Kasırları’ndan Kasr-ı Hümâyûn, ZIYARET: Pazartesi ve başlayan büyük restorasyonda ZIYARET: Çarşamba dışında Mâbeyn-i Hümâyûn ve Limon- Perşembe günleri dışında diğer müze olarak düzenlenen Rumeli diğer günler Yaz (Nisan-Ekim) luk, Çadır Köşk ve Paşa Dairesi günler 09:00-17:00 saatlerinde Hisarı, 1968’de İstanbul Hisarlar 09:00-19:00, Kış (Kasım-Mart) günümüze kadar ayakta durma- açıktır. Müze Müdürlüğü’ne bağlı bir 09:00-17:00 saatlerinde açıktır.

+ 90 (212) 276 10 22 + 90 (212) 263 53 05 http://www.millisaraylar.gov.tr www.muze.gov.tr/tr/muzeler/hisarlar-muzesi-rumeli-hisari SARIYER’DE MÜZELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 190I 191

Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi Sabancı Üniversitesi Sa- Dekoratif Eserler Koleksiyonu kıp Sabancı Müzesi, Emirgan’da sergilenmekte. Sakıp Sabancı tarihi Atlı Köşk’te, 2002 yılında Müzesi, uluslararası sanatçıların çağdaş bir sanat müzesi olarak eserlerine yer verilen geçici açıldı. Müzede; 14. yüzyıldan sergiler, eğitim programları ve 20. yüzyıla kadar uzanan Kitap çeşitli etkinliklerle çok yönlü bir Sanatları ve Hat Koleksiyonu, müze olarak hizmet vermekte. Tanzimat’tan Cumhuriyete Türk resminin seçkin örnekleri İLETIŞIM: Sakıp Sabancı ve Osmanlı’nın son döneminde Cad. No: 42 Emirgan, Sarıyer. İstanbul’da yaşayan yaban- ZIYARET: Pazartesi günleri cı sanatçıların eserlerinden dışında Salı, Perşembe, Cuma, oluşan Resim Koleksiyonu ile Cumartesi, Pazar 10:00-18:00; 18 -19. yüzyıl dekoratif sanat Çarşamba günleri 10:00-20:00 eserlerinin yer aldığı Mobilya ve saatlerinde açıktır.

+ 90 (212) 277 22 00 http://www.sakipsabancimuzesi.org SARIYER’DE MÜZELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 192I 193

Ural Ataman Klasik Otomobil Müzesi ellinin Sadberk Hanım Müzesi üzerinde çalışır Vehbi Koç Vakfı Sadberk M.Ö. 6. bin yıllarından Bizans durumda Hanım Müzesi, 1980’de Büyük- dönemi sonuna tarihlenen klasik araca dere’de bulunan tarihi Azaryan arkeolojik eserler ile Osmanlı ev sahipliği Yalısı’nda Vehbi Koç’un eşi ağırlıklı İslâm eserleri, Osmanlı Ural Ataman Klasik yapıyor. Sadberk Koç’un anısına kişi- dönemi dokumaları, kıyafetleri sel koleksiyonunu sergilemek ve işlemelerinden oluşan 18 bini üzere açılan Türkiye’nin ilk özel aşkın eseri bünyesinde topla- Otomobil Müzesi müzesidir. Geleneksel kıyafet, mıştır. Sadberk Hanım Müzesi, Tarabya’da bulunan Ural daki klasik aracın sergilendiği elişi, tuğralı gümüş ve porselen çağdaş bir müze olarak düzen- Ataman Klasik Otomobil müzede özel tasarım hatıra gibi eserlerden oluşan müze lenen sergiler ve çeşitli etkinlik- Müzesi, 1926-1975 yılları eşyalarının satıldığı bir mağaza koleksiyonuna 1983’te Hüseyin lerle ev sahipliği yapmakta... arasında üretilmiş klasik da bulunmakta… Kocabaş Koleksiyonu’nda yer otomobiller, motosikletler, alan arkeolojik eserler katılmış İLETIŞIM: Büyükdere Mah. kamyon ve itfaiye araçlarının İLETIŞIM: Ferahevler Mah. ve ek bina olarak açılan Sevgi Piyasa Cad. No: 27-29 Sarıyer. sergilendiği bir müze olarak Nuri Paşa Cad. No: 81 Sarıyer Gönül Binası’nda sergilenmeye ZIYARET: Çarşamba günleri 2000 yılından itibaren ZIYARET: Cumartesi günleri başlamıştır. dışında diğer günler 10:00 - kapılarını açmakta. Ellinin 11.00-18.00 saatleri arasında Bugün Sadberk Hanım Müzesi, 18:00 saatlerinde açıktır. üzerinde hepsi çalışır durum- ziyarete açıktır.

+ 90 (212) 242 38 13-14 + 90 (212) 299 45 39 http://www.sadberkhanimmuzesi.org.tr http://www.atamanmuseum.com/tr Sarıyer Belediyesi Hizmet Binası C bloğu çok özel bir müzeye ev sahipliği yapacak. Boğaz’ın Müzesi, geçmişten gelen eserleriyle ve geleceği yakalayan dijital teknolojisiyle Boğaziçi’nin hak ettiği ilgiyi görmesini sağlayacak. Onun eşsiz tarihi değerlerini tüm dünyaya tanıtacak. Sarıyer Belediyesi Sarıyer Boğaz Müzesi

İletişim: Günyüzü Caddesi No:1 Sarıyer Belediyesi Hizmet Binası 444 1 722 www.sariyer.bel.tr Sarıyer’de 196I 197 Kültür Merkezleri SARIYER’DE KÜLTÜR MERKEZLERI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 198I 199

SARIYER BELEDIYESI KÜLTÜR MERKEZLERI

Rauf Denktaş Kültür Merkezi Rıfat Ilgaz Kültür Merkezi 2014 yılında Ayazağa Mahal- de Sarıyer Belediyesi’ne Sarıyer Belediyesi Eğitim mune-i İnnaz Mektebi ve Orman lesi’nin Sarıyer’e devredil- devredildi. Sergi alanları, Kültür Merkezi olarak hizmet Mektebi Alisi” olarak kullanıl- mesinden sonra Şişli tiyatro ve konserlere uygun veren bina, Sultan II. Mah- mıştır. Gününmüzde Sarıyer Belediyesi’ne ait olan Rauf büyük sahnesi bulunan bina, mut’un eşi Pertevniyal Sultan Belediyesi tarafından eğitim ve Denktaş Kültür Merkezi yenilenmektedir. tarafından yaptırıldı. İstan- kültür merkezi olarak kullanıl- bul’un birçok yerinde hayır maktadır. Sarıyer Belediye Ti- İLETIŞIM: Ayazağa, Naci Canan Tuncer Sok, Sarıyer. işlerinde kullanılmak üzere yatrosu’nun oyunlarını oynadığı +90 (212) 444 17 22 eserler yaptıran Pertevniyal Nejat Uygur sahnesi de bu bina Sultan’ın eserlerinden biri olan içinde yer almaktadır. Ayrıca bu binanın bir adı da Horozoğ- çeşitli dallarda açılan kursların lu Konağı’dır. Konak önceleri bir bölümünün eğitimleri de “Süleyman Şah Binkaya Alp Nu- binada verilmektedir.

İLETIŞIM: Şehit Mithat Yılmaz Cad. Nejat Uygur Sahnesi, Sarıyer +90 (212) 444 17 22 http://www.sariyer.bel.tr SARIYER’DE KÜLTÜR MERKEZLERI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 200I 201

SARIYER’DEKI DIĞER KÜLTÜR MERKEZLERI

Avusturya Kültür Ofisi Yeniköy’de II. Abdülhamid vermekte. Yıl boyunca sergi, tarafından Kayser I. Franz konser, dans, performans, film, Josef’e hediye edilen tarihi bi- konferans ve sempozyum gibi nada faaliyet gösteren İstanbul etkinlikler düzenleyen Ofis, Avusturya Kültür Ofisi, 50 yılı Avusturya ile Türkiye arasın- aşkın bir süredir iki ülke arasın- da kültürel bir köprü görevi daki kültür alışverişine destek görmekte…

İLETIŞIM: Köybaşı Cd. No: 44 Yeniköy, Sarıyer +90(212) 363 8415 www.bmeia.gv.at/tr/istanbul-avusturya-kueltuer-ofisi/

Yaşar Kemal Kültür Merkezi

Sarıyer Belediyesi Yaşar Ke- Binada sergi salonları dışında, mal Kültür Merkezi, 2015 yılında 1000 kişilik balo salonu, 365 ENKA Kültür Sanat Derbent Mahallesi’nde açıldı. kişilik nikâh ve gösteri salonu, Gelenekselden çağdaşa, ile buluşmakta. ENKA Kültür Sarıyer-Maslak arası otobüs ve 30 kişilik çok amaçlı salonlar batıdan doğuya bütün sanat Sanat etkinlikleri kış ve bahar minibüs güzergahında olması bulunmakta. Tiyatro, konser, anlayışlarından örneklere yer aylarında ENKA İbrahim Betil ve Darüşşafaka metro istas- sergi gibi kültürel faaliyetlerin veren ENKA Kültür Sanat, 28 Oditoryumu’nda, yaz aylarında yonunun üstünde bulunması düzenlendiği Yaşar Kemal Kül- yıldır gerçekleştirdiği konserler, ENKA Eşref Denizhan Açıkhava nedeniyle ulaşımı kolay olan tür Merkezi aynı zamanda nikâh bale ve dans gösterileri, tiyatro Tiyatrosu’nda, ENKA Dr. Clinton merkez, aynı yıl vefat eden Ya- salonu ile Sarıyerlilere hizmet oyunları ve farklı disiplinler- Vickers Sanat Galerisi’nde şar Kemal’in ismini taşımakta. vermekte... den sergilerle sanatseverler düzenlenmekte…

İLETIŞIM: Darüşşafaka Mah. Akgün Cad. No: 1, Sarıyer İLETIŞIM: ENKA Sadi Gülçelik Spor Sitesi, Poligon Mah. Katar +90 (212) 444 17 22 http://www.sariyer.bel.tr Cad. No: 17/4 İstinye. +90 (212) 705 60 00 www.enkasanat.org SARIYER’DE KÜLTÜR MERKEZLERI Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 202I 203

İTÜ Süleyman Demirel Kültür Merkezi İTÜ Süleyman Demirel Kül- İstanbul Teknik Üniversitesi tür Merkezi, Reşitpaşa’da İTÜ bünyesinde düzenlenen kongre, Ayazağa Kampüs’ünde, Büyük- konferans, seminer organi- dere Caddesi ve İstinye Yolu’na zasyonlar ile çeşitli kültürel ve yakınlığı ile kolay ulaşılabilen bir sanatsal etkinliklere ev sahipliği noktada yer almakta. İTÜ Sü- yapan bir kültür merkezi olarak leyman Demirel Kültür Merkezi, hizmet vermekte…

İLETIŞIM: İTÜ Kavşağı, Sarıyer +90 (212) 285 70 71 www.sdkm.itu.edu.tr

TİM (Türker İnanoğlu Gösteri Sevgi Gönül Merkezi) Kültür Türk sinemasının usta ismi konser, gala, festival, sergi Türker İnanoğlu’nun Maslak’ta gibi etkinliklere de ev sahipliği Merkezi inşa ettiği TİM Show Center, yapmakta. Dev sahneli 1.800 2005 yılından bu yana İstan- kişilik ana salonu, 200 kişilik 4 Koç Üniversitesi Rumelife- dışından sanatseverlerin katıl- bullulara hizmet vermekte. sinema salonu, 300 kişilik tiyat- neri Kampüsü içinde faaliyet dığı konserler, resitaller, dans Haftanın her günü düzenlenen ro salonu, simültane tercüme gösteren Sevgi Gönül Kültür performansları, tiyatro oyunları, etkinliklerle çağdaş bir kültür ve kabinleri, 12 kameralı canlı yayın Merkezi, 2001 yılında kuruldu. film gösterimleri, sergiler gibi eğlence merkezi olarak tasarla- alanı, toplantı odaları, fuayeleri, Sevgi Gönül Kültür Merkezi, etkinliklere ev sahipliği yap- nan TİM, son sistem teknoloji ile restoranı, kafesi, otoparkı ile kampüs içinden hem de okul makta… donatılmış salonları ile kongre, hizmet vermekte…

İLETIŞIM: Koç Üniversitesi, Rumelifeneri Yolu, Sarıyer İLETIŞIM: Büyükdere Cad. Derbent Mevkii. Maslak, Sarıyer +90 (212) 338 10 00 sgkm.ku.edu.tr +90 (212) 286 66 86 www.timshowcenter.com Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 204I 205 635 koltuk kapasiteli modern ve teknolojik Tiyatro Salonu SARIYER BELEDİYESİ BOĞAZİÇİ KÜLTÜR 10 Metre derinliğe sahip 260 m²’lik SANAT MERKEZİ Sahne

Sergiler için 300 m² Fuaye Alanı

2 adet 150 m² Prova Alanı

310 m² Açık Alan

6 Adet tek kişilik, 2 Adet büyük Kulisler

Aynı anda 2 dil çevirisine uygun Simultane Sistemi

800 araçlık Otopark İmkânı

SARIYER BELEDİYESİ HİZMET BİNASI B BLOK (PINAR MAHALLESİ) Sarıyer’de 206I 207 Konaklama SARIYER’DE KONAKLAMA Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 208I 209 İSTİNYE Kilyos Kale Otel

İstinye Körfez Otel Deniz ve doğa manzaralı 40 odası olan Kilyos Kale Otel’in, İstinye’de merkezi bir ko- lobi bar, havuz bar, Amerikan numa sahip olan İstinye Körfez bar, alakart restoran, balo Otel, 1985’ten itibaren 30 odası salonu ve toplantı salonu bulun- ile konuklarını ağırlamakta… makta...

İLETIŞIM: Dereboyu Cad. İLETIŞIM: Kale Cad. No:78 No: 20/B İstinye, Sarıyer. Kilyos, Sarıyer. +90 (212) 277 13 70 +90 (212) 201 18 18 http://www.korfezotel.com.tr http://www.kilyoskaleotel.com

KİLYOS Yuva Otel Erzurumlu Otel Kilyos’ta hizmet veren Yuva Otel, 27 odası ile yılın dört 1960’da açılan Erzurumlu mevsimi açık… Otel’in Kilyos Plajı’na tepeden bakan manzaralı 33 odası İLETIŞIM: Kilyos, Kale Cad. İLETIŞIM: Kale Cad. No: 25 bulunmakta. Erzurumlu Otel, No: 59 Sarıyer Kilyos, Sarıyer. açık yüzme havuzu ve Su’da +90 (212) 201 10 03 +90 (212) 201 10 43 Restaurant ile hizmet vermeye http://www.erzurumluotel.com http://www.yuvaotel.com devam etmekte...

Kilya Hotel Mehtap Pansiyon Kilya Hotel, doğa ve de- 1961 yılında açılan niz manzarası ile modern bir Mehtap Pansiyon, her tesis olarak 42 odası, toplantı biri deniz manzaralı 10 salonları, açık yüzme havuzu, odası ve restoranı ile Türk Hamamı, spor salonu ve Kilyos’un en eski konaklama restoranı ile Kilyos’ta misafirle- mekânlarının başında rini ağırlamakta… gelmekte…

İLETIŞIM: Kilyos Mah, Kale İLETIŞIM: Kilyos Plaj Yolu, Cad. No: 29 Sarıyer No: 32 Sarıyer. +90 (212) 201 17 71 +90 (212) 201 10 16 http://www.kilyahotel.com/ www.mehtaprestaurant.com SARIYER’DE KONAKLAMA Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 210I 211

KIREÇBURNU BÜYÜKDERE İstanbul Vilayetler Evi Fuat Paşa Yalısı

İstanbul Vilayetler Evi, Osmanlı tarzı mimarisi ve eşsiz Boğaz Tanzimat Dönemi’nin önemli Paşa Yalısı, 1991 yılından manzarasına hakim 41 odası, toplantı salonları, asırlık çınar ağacı siyaset adamlarından biri olan itibaren özel dekore edilen ve Sultan II. Mahmut’un yaptırdığı çeşmenin de içinde yer aldığı Keçecizade Fuat Paşa’ya ait 59 odası ile misafirlerini restoranı ile Kireçburnu’nda hizmet vermekte... olan yalı, günümüzde otel ağırlamakta. Tarihi yalı; olarak kullanılmakta. 18. yüzyıl toplantı salonları, Paşa İLETIŞIM: Haydar Aliyev Cad. No: 110 Kireçburnu, Sarıyer. Osmanlı mimarisinin seçkin Restaurant ve Yalı Bar ile +90 (212) 262 69 90 - (212) 262 69 91 örneklerinden biri olan Fuat hizmet vermekte… http://www.vilayetlerevi.com/istanbul-vilayetler-evi

İLETIŞIM: Büyükdere Mah. Çayırbaşı Cad. No: 148 Sarıyer. +90 (212) 242 98 60 http://www.fuatpasa.com.tr SARIYER’DE KONAKLAMA Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 212I 213

TARABYA

The Grand Tarabya Oteli

The Grand Tarabya Oteli’nin büyük spa merkezi, 14 toplantı bulunduğu yerde, 1900’lerin salonu, balo salonu, fitness başında Beyoğlu Tokatlıyan merkezi, açık-kapalı havuzu Oteli’nin yazlık kısmı yer al- ve kapalı otoparkı ile hizmet The Central Palace - maktaydı. Çok sayıda Yeşilçam vermekte. Boğaz, Tarabya filmine de ev sahipliği yapan Koyu ve Marina’nın etkileyici Bosphorus Tarabya Oteli, 2013’te yeniden manzarasına hakim olan The Grand Tarabya adıyla açıldı. otelde; The Brasserie, Seafood Eşsiz Boğaz manzarası, lamakta. 29 odası ile hizmet The Grand Tarabya Oteli, 168 Restaurant, The T Lounge, farklı mimari ve iç dekorasyonu veren butik otel, Bosphorus de lüks misafir odası, 79 süit, Cafe&Bakery, Diba Bar ve yaz bulunan The Central Palace - Cafe Restaurant ile dünya ve bir kral dairesi, 30 daireli lüks aylarında hizmet veren Pool Bosphorus, Tarabya’da yalı-otel Türk yemeklerinden lezzetler servis apartmanı, İstanbul’un en Bar bulunmakta… konsepti ile konuklarını ağır- sunmakta…

İLETIŞIM: Haydar Aliyev Cad. No: 154 Tarabya, Sarıyer. İLETIŞIM: Haydar Aliyev Cad. No: 124 Tarabya, Sarıyer. +90 (212) 363 33 00 +90 (212) 313 40 80 http://www.thegrandtarabya.com http://www.thecentralpalace.com/bosphorus/tr Sarıyer’de 214I 215 Restoranlar SARIYER’DE RESTORANLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 216I 217

EMİRGAN Huqqa Emirgan Taş Kahve Emirgan Huqqa Emirgan, dünya mut- Boğaz manzaralı mekân kah- fağından örneklerin Boğaz valtı, tatlı, yemek seçenekleri Beyaz Köşk Pembe Köşk manzarası eşliğinde sunulduğu ile hafta içi 07:00-01:00, hafta Emirgan Korusu içinde yer alan Emirgan Korusu’nda restoran ve kafe olarak hizmet sonu 07:00-03:00 arasında üç tarihi köşkten biri olan Beyaz Beltur tarafından işletilen vermekte… konuklarını ağırlamakta… Köşk, İstanbul Büyükşehir Bele- üçüncü restoran ve kafe diyesi’ne bağlı Beltur tarafından de Pembe Köşk’tür. Kış ay- İLETIŞIM: Emirgan, Kalamış İLETIŞIM: Sakıp Sabancı kafe ve restoran olarak işletil- larında 100, yaz aylarında Sok. No: 1 Sarıyer. Cad. No: 60 Emirgan, Sarıyer. mekte. Boğaziçi manzarası ile 350 kişilik nişan, düğün, +90 (212) 277 06 66 +90 (212) 277 6430 öne çıkan ve Türk mutfağından kokteyl ve toplantı yapıla- http://www.huqqa.com/emirgan http://www.tkemirgan.com yemekler sunan Beyaz Köşk, uy- bilmekte... gun fiyatlarla hizmet vermekte… İLETIŞIM: Emirgan La Boom İLETIŞIM: Emirgan Korusu, Korusu, Sarıyer. Emirgan’da eşsiz Boğaz manzarası ile lounge, bar ve restoran Sarıyer. +90 (212) 277 76 58 - olarak hizmet veren La Boom, dünya mutfağından seçkin tatların +90 (212) 277 09 69 (212) 229 36 68 sunulduğu bir mekân olarak öne çıkmakta. Kahvaltı etmek, kahve http://www.beltur.istanbul/ http://www.beltur. içmek ya da gecenin ilerleyen saatlerinde müzik eşliğinde eğlenmek beyaz-kosk.asp istanbul/pembe-kosk.asp isteyenlerce tercih edilmekte…

İLETIŞIM: Emirgan Mah. Sakıp Sabancı Cad. No: 14 +90 (212) 277 8807 http://www.laboomistanbul.com

Sarı Köşk Emirgan Sütiş Emirgan Korusu’ndaki tarihi Emirgan’da deniz man- köşklerden bir diğeri olan zarası ve kendi mandıra- Sarı Köşk, Beltur tarafından larından gelen sütlerle işletilmekte. Kafe ve restoran yapılan tatlıları ile ünlü olarak hizmet veren Sarı olan Emirgan Sütiş; et, Köşk, manzarası, kahvaltı peynir ve çay ürünleri- ve yemekleri ile Emirgan’ın nin kullanıldığı sağlıklı gözde mekânlarının başında ve lezzetli seçenekler gelmekte… sunmakta…

İLETIŞIM: Emirgan Korusu, İLETIŞIM: Emirgan Sarıyer. Mah. Sakıp Sabancı Cad. +90 (212) 229 50 37 No: 1/3 Emirgan, Sarıyer. http://www.beltur.istanbul/ +90 (212) 323 50 30 sari-kosk.asp http://www.sutis.com.tr SARIYER’DE RESTORANLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 218I 219

GARİPÇE İSTİNYE

Asma Altı Kahvaltı Qarip Urza & Balık Evi Restaurant Adını Osmanlı’ca da “hedef”ten, Türkçe de “yiyecek, besin, gıda, Şehre yakın ama şehrin İstanbul Boğazı ile Karadeniz’in rızk”tan alan restoran İstin- karmaşasından uzak bir balıkçı birleştiği noktada, denize sıfır ye’deki kışlık ve yazlık mekâ- köyü olan Garipçe’de hizmet mekânda bahçe ve terasıyla, nında hizmet vermekte. Urza, vermekte olan Asma Altı yemeklerin hazırlanışının izle- düğün, doğum günü, davet, Balıkevi; kahvaltı, balık ve nebildiği açık mutfağı, kahvaltı kurumsal organizasyonlara da zengin meze çeşitleriyle lezzetli menüsü ve deniz ürünleri ile ev sahipliği yapmakta… tatlar sunmakta… misafirlerini ağırlamakta… İLETIŞIM: Poligon Cad. No: 1 İLETIŞIM: Dereboyu Cad. İLETIŞIM: Garipçe Mah. İstinye, Sarıyer. Garipçe Köyü, No: 52 Sarıyer. Garipçe Cad. No: 76 Sarıyer. +90 (212) 229 37 15-16 +90 (212) 228 10 70 +90 (212) 228 16 66-67 http://www.urza.com.tr www.asmaaltirestaurant.com http://www.qarip.com.tr Go Meso Go Meso, İstinye Park’ta Moğol Masa Restaurant Barbeküsü, Uzak ve Yakın Asya Garipçe Aydın Balık 2007 yılında İstinyePark AVM mutfaklarının otantik konseptiy- içinde açılan Masa Restaurant, le değişik lezzetler arayanların Garipçe’de deniz manzarası eşliğinde kahvaltı ve balık menüsü ile alışveriş sonrası keyifli bir yemek uğrak yeri olarak bilinmekte… hizmet vermekte… molası vermek isteyenleri dünya mutfağından yemekleri ve geniş İLETIŞIM: Pınar Mah. İstinye İLETIŞIM: Garipçe Köyü, Liman 2 Cad. No: 78, Garipçe, Sarıyer. şarap menüsü ile karşılamakta… Bayırı Cad. No: 73 İstinye Park +90 (212) 2281831 AVM, Sarıyer. İLETIŞIM: İstinye Park AVM +90 (212) 345 58 88 No: 486 İstinye, Sarıyer. http://www.gomeso.com.tr +90 (212) 345 53 23-24 www.masaistanbul.com.tr İoki Restaurant Adını Japon şeflerinden Keizo Osmani Restaurant Okitasan’dan alan İoki Resta- Geleneksel Türk yemekleri ve urant, 2011’den beri marine zengin yöresel lezzetleri ile ün- edilmiş balıkları, sushileri, lenen Osmani Restaurant, 10:00 noodleları ve teppanyakisi ile ile 22:00 saatleri arasında İstin- ziyaretçilerini ağırlamakta… ye Park’ta hizmet vermekte… İLETIŞIM: Poligon Mah. İLETIŞIM: İstinye Park AVM Sarıyer Cad. No: 105/C İstinye, No: 138, Sarıyer. Sarıyer. +90 (212) 345 56 00 +90 (212) 323 23 13 http://www.osmani.com.tr http://www.ioki.com.tr SARIYER’DE RESTORANLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 220I 221

KİLYOS MASLAK Ozan Restaurant Kilyos Şömine Maximus Cafe-Bar- Köşebaşı Kilyos’ta, Boğaz manzarasına Restaurant Brasserie 7 ülkede, 30 şubesiyle hakim mekânda, 10 bin metre- hizmet veren Köşebaşı Res- Kilyos’ta 700 kişilik açık, 300 Dünya ve Türk mutfağının karelik alanda kurulu bulunan taurant, 1995’te kuruldu. kişilik kapalı alanıyla hizmet en lezzetli yemeklerini sunan Ozan Restaurant, düğün, nişan, 2001’den bu yana Maslak’ta veren, et ve balık ızgaraları ile Maximus Cafe, 2010 yılında kokteyl gibi çeşitli toplantılara hizmet veren Köşebaşı, ünlü Kilyos Şömine Restaurant, Maslak’ta kuruldu. Maslak Nurol da ev sahipliği yapmakta… Adana ve Tarsus yöresinin kendin pişir kendin ye imkânının Plaza’da zengin menüsü ile geleneksel et yemekleri ile yanı sıra spor sahaları, hafta konuklarını ağırlayan Maximus İLETIŞIM: Kilyos Yolu, ünlü… Cafe’nin butik catering hizmeti Boğaziçi Cad. No: 40 Sarıyer. sonları at, fayton gezileri, ha- bulunmakta… +90 (212) 342 35 92-93 mak keyfi gibi pek çok özelliği İLETIŞIM: Eski http://www.ozanrestaurant.net ile tercih edilmekte… İLETIŞIM: Nurol Plaza, Büyükdere Cad. No: 25 İLETIŞIM: Kilyos Mah. Kilyos Maslak, Sarıyer. Mudo Concept, Maslak, Kayıkhane Cad. No:8 Sarıyer. +90 (212) 346 16 16 Sarıyer. +90 (212) 201 25 17 http://www.maximus- +90 (212) 285 40 40 Balık ve deniz ürünleri resto- www.kilyossominerestaurant.org restaurant.com http://www.kosebasi.com/tr ranı…

İLETIŞIM: Kumköy Mah. Plaj Su’dan Restaurant Yolu Cad. No: 28 Sarıyer. Kilyos’ta 1960 yılından itibaren +90 (212) 201 26 26 hizmet veren Erzurumlu Otel’in restoranı Su’dan Pizza Freschezza & Restaurant, deniz manzarası Mako Balık eşliğinde taze balık yemekleri Cafe Bar Kilyos’ta bulunan Mako Balık, ve zengin meze menüsüyle Butik pizzacı anlayışı ile çalışan 1992 yılından bu yana balık ve misafirlerini ağırlamakta… Pizza Freschezza, taş fırında deniz ürünleri restoranı olarak pişmiş ince hamur pizzaları, hizmet vermekte… İLETIŞIM: Kilyos, Kale Cad. tiramisu başta olmak üzere No: 59 Sarıyer. tatlıları ve şarapları ile hafta içi İLETIŞIM: Kumköy Mah. +90 (212) 201 22 55 10:30-22:00; hafta sonu 12:00- Turban Cad. No: 55 Sarıyer. http://www.erzurumluotel.com/ 22:00 arasında İtalyan mutfa- +90 (212) 201 23 09 sudan-kilyos-balik-restaurant ğından lezzetler sunmakta… Limos Balık İLETIŞIM: Ahi Evran Cad. Nazmi Akbacı İş Merkezi No: Balık ve deniz ürünleri restoranı. 105 Maslak. +90 (212) 269 48 88 - 0538 İLETIŞIM: Kumköy Mah. Plaj 725 04 38 Yolu Cad. No: 16/C Sarıyer. http://pizzafreschezza. 0532 202 64 33 weebly.com SARIYER’DE RESTORANLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 222I 223

REŞITPAŞA RUMELIHISARI

Semeni Restaurant Mest Restaurant Angel Blue Rumelihisarı İskele Iğdır’lı Azeri bir aile tarafından Reşitpaşa’da farklı tatlar, farklı Restaurant Restaurant kurulan ve işletilen Semeni lezzetler arayanların buluştuğu, Baltalimanı’nda Boğaz man- Boğaz manzarası ve denize sıfır Restaurant; Iğdır, İran, Azerbey- dünya mutfaklarından değişik zarasına hakim olan restoran, konumuyla Türkiye Denizcilik can ve Hindistan’dan getirtilen örneklerin sunulduğu Mest lezzetli soğuk mezeleri ve balık İşletmeleri’ne ait tarihi malzemeler ile hazırlanan Iğdır Restaurant aynı zamanda özel çeşitleri ile öne çıkmakta. Öğlen Rumelihisarı Vapur İskelesi, ve Azeri yemekleri ile ziyaretçi- konseptlerle catering hizmeti 12’den gece 24’e açık olan An- 1992’den beri Rumelihisarı lerini ağırlamakta… de vermekte… gel Blue Restaurant, salondan İskele Restaurant olarak meze izlenebilen açık mutfağı, deniz- çeşitleri, deniz ürünleri ve taze İLETIŞIM: Reşitpaşa Mah. İLETIŞIM: Tuncay Artun Cad. den ulaşım imkânı olan iskelesi mevsim balıklarıyla kapılarını Tuncay Artun Cad. No: 127 Salihbey Sok. No: 4 Reşitpaşa, ile hizmet vermekte… açmakta… Sarıyer. Sarıyer. +90 (212) 277 20 24 +90 (212) 229 03 82 İLETIŞIM: Rumelihisarı İLETIŞIM: Yahya Kemal Cad. http://www.semenirestaurant.com http://www.mest.com.tr Baltalimanı Cad. No: 82 Sarıyer. No:1 Rumelihisarı Sarıyer. +90 (212) 229 25 25 - +90 (212) 263 29 97 - RUMELIFENERI 0530 936 42 40 (212) 257 86 97 www.angelrestaurant.com.tr www.rumelihisariiskele.com Salaş Barınak Balık Mendirek Balık Restaurant Lokantası İspendek Balık Rumelifeneri’nde 2000 yılında Karadeniz ve Marmara Denizi Balık ve deniz ürünleri restoranı… açılan balık ve deniz ürünleri manzaralı Rumelifeneri’nde bu- ile hizmet veren Salaş Barınak lunan Mendirek Balık Lokantası, İLETIŞIM: Nispetiye Cad. No: 151 Rumeli Hisarüstü Balık Restaurant, Boğaz manza- kahvaltı, balık ve meze seçenek- +90 (212) 287 2310 rası ve makul fiyatları ile şehrin leri ile konuklarını ağırlamakta… karmaşasından uzakta yemek yemek isteyenlerin tercih ettiği İLETIŞIM: Atatürk Cad. No: bir mekân olarak bilinmekte… 42 Rumelifeneri, Sarıyer. +90 (212) 228 18 42 İLETIŞIM: Rumelifeneri http://www.mendirekbalik.com Köyü, Liman Cad. No: 6/A Sarıyer. +90 (212) 228 17 00 Roke Balık http://www.salasbarinak.com.tr Restaurant Balık ve deniz ürünleri restoranı…

İLETIŞIM: Rumelifeneri Köyü, Liman İçi, No 1, Sarıyer. +90 (212) 228 15 79 SARIYER’DE RESTORANLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 224I 225 RUMELIKAVAĞI Güzel Yer Yedigün Balık Lokantası Balıkçı Kahraman Kavak Kılçıklı Balık Rumelikavağı’na giderken Telli Balıkçı Kahraman, Restaurant Baba’yı geçince deniz kena- Rumelikavağı’nda 1996 Rumelikavağı’nda taze balık rına kurulmuş olan Güzel Yer yılından beri geleneksel çeşitlerini, leziz mezeleri İstan- Yedigün Balık Lokantası, eşsiz usullerle, kendine has pişirme bul Boğazı manzarası eşliğinde manzarası, deniz ürünleri ve teknikleriyle hazırlanan taze konuklarına sunan Kavak Kılçıklı taze balık çeşitleri ile hizmet balık ve deniz ürünlerini Balık, 200 kişilik iç mekânı, 175 vermekte… müşterilerine sunmakta… kişilik terası ile özel davetlere de ev sahipliği yapmakta… İLETIŞIM: Rumelikavağı İLETIŞIM: Rumelikavağı, Mah. Telli Baba Üstü. No: 19 İskele Cad. No: 15 Sarıyer. İLETIŞIM: Rumelikavağı Sarıyer. +90 (212) 242 2219 +90 (212) 242 64 47 - (212) 242 Mah. İskele Cad. No: 31 Sarıyer. 64 48 - (212) 242 98 99 +90 (212) 242 35 17 SARIYER MERKEZ http://balikcikahraman.com www.kavakkilciklibalik.com Pideban Anzer Sofrası Gelişli Balık Ayder Balık 1977 yılında Giresun Göreleli Karadeniz lezzetleri ile 1975 Restaurant Restaurant Sami Kaptanoğlu tarafından yılından beri misafirlerini kurulan Pideban Lezzetler ağırlamakta olan Anzer Sofrası, Gelişli Balık Restaurant, Boğaz Ayder Balık Restaurant, Ru- Sofrası, malzemelerinin pek muhlama, karalahana sarması, ve Anadolukavağı manzaralı, melikavağı’nda denize sıfır çoğunu Karadeniz Bölgesi’nden Rize kavurması, hamsili pilav, denize sıfır olan mekânında mekânda, deniz ürünleri ve balık çeşitleri ve lezzetli temin ederek Karadeniz Mutfa- Trabzon güveci, İspir kuru taze balıkların yanı sıra organik soğuk mezeleri ile konuklarını ğı’nın lezzetlerini Sarıyerlilerle fasulyesi ile ünlü… sebze ve yeşilliklerle hazırlanan ağırlamakta… buluşturmakta… mezeler sunmakta… İLETIŞIM: Kefeliköy Bağlar İLETIŞIM: Liman Cad. No: 29 İLETIŞIM: Nalbantçeşme Yolu Cad. No: 5 Sarıyer Sahil Tellibaba, Sarıyer. İLETIŞIM: İskele Cad. No: 2 Sok. No: 3 Maden, Sarıyer. Yolu, Sarıyer. +90 (212) 242 67 31 Rumelikavağı, Sarıyer. +90 (212) 242 69 49 +90 (212) 223 25 33 http://gelisli-balik-restaurant. +90 (212) 218 34 34 Bahçeköy Cad. No: 1 Çayırbaşı, http://www.anzersofrasi.com mekanlari.net http://www.ayderbalik.com Sarıyer. +90 (212) 242 19 46 Koç Üniversitesi Rumelifeneri Kampüsü, Sarıyer. +90 (212) 338 70 91 Sarıyer Deresi Sok. No: 19/A Sarıyer. +90 (212) 242 42 39 http://www.pideban.com.tr SARIYER’DE RESTORANLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 226I 227 Sardır Pita Grill Dolphin Class Hristo Restaurant Big Chefs Sarıyer Merkez Mahallesi’nde Restaurant Tarabya’nın 1940’ların başından Big Chefs restoran zincirinin bulunan Sardır Pita Grill fast itibaren aynı binada hizmet Tarabya’daki şubesi, eski Sarıyer sahilinde, balık paza- Tarabya Plajı’nda hizmet food restoranında, marine rında geniş bir kapalı salonu ve veren restoran, yenilenerek vermekte. Sabah kahvaltısın- edilmiş et, tavuk, balık veya Boğaz manzaralı terası bulu- Yunan ve Akdeniz mutfağının dan akşam yemeğine dünya köfteler ızgarada pişirilerek nan Dolphin Restaurant, deniz seçkin örnekleriyle, üç katlı mutfağının leziz yemeklerinin taze sebze, peynir ve soslarla ürünleri ve balık çeşitleri ile tarihi binasında Boğaz manza- sunulduğu Big Chefs Tarabya, pita ekmeği içinde servis edil- 1997’den bu yana müşterilerini rası eşliğinde deniz ürünleri ve başka hiçbir şubesinde olmayan karşılamakta… mekte… balık çeşitlerini sunmaya devam “denizci menüsü” ile konukları- etmekte… nı karşılamakta… İLETIŞIM: Merkez Mah. Yeni İLETIŞIM: Merkez Mah. Cami Arkası Sok. (Balıkçılar Limanı), Mahalle Cad. No 7/A Sarıyer. İLETIŞIM: Haydar Aliyev İLETIŞIM: Yeniköy Cad. No: No: 5 Sarıyer. +90 (212) 2186821 Cad. No: 170 Tarabya, Sarıyer. 3 Tarabya, Sarıyer. +90 (212) 242 87 05 www.sardir.com.tr +90 (212) 262 05 35 +90 (212) 262 70 70 www.hristorestaurant.com.tr www.bigchefs.com.tr TARABYA YENIKÖY Set Balık Lokantası Filiz Restaurant Kaşıbeyaz Bosphorus Gazebo Restaurant 1967’de Hacıosman’da Nüzhet Balık ve deniz ürünleri İşeri tarafından kurulan Set Balık menüsüyle uzun yıllar- 1974’de Aksaray’da kurulan Yeniköy’de restore edilen bir Lokantası, 1986’da ikinci şubesini dır Tarabya’da hizmet ve geleneksel Türk mutfağı ile yalıda, denize sıfır konumu ve Kireçburnu’nda açtı. Set Balık, veren Filiz Restaurant’ın ünlenen Kaşıbeyaz, ziyaret- eşsiz Boğaz manzarası ile öne çilerini Yeniköy’de Kaşıbeyaz çıkan kahvaltı ve çay saatlerine yıllardır Boğaz manzarası, taze manzaralı terası da Bosphorus adıyla açılan Bo- eşlik eden tatlılarıyla ünlü balık çeşitleri, deniz ürünlerinden bulunmakta… yapılan mezeleri ile İstanbulluları ğaz manzaralı, açık ve kapalı Gazebo Cafe & Restaurant, ağırlamakta… alanları bulunan restoranında dünya mutfağından lezzetler İLETIŞIM: Haydar ağırlamakta… sunmakta… Aliyev Cad. No: 166 İLETIŞIM: Haydar Aliyev Cad. No: 18, Tarabya. Tarabya, Sarıyer. İLETIŞIM: Köybaşı Cad. No: İLETIŞIM: Köybaşı Cad. +90 (212) 262 04 11 +90 (212) 262 05 44 10 Yeniköy, Sarıyer. No:125/A Yeniköy, Sarıyer. http://setbaliklokantasi.net www.filizrestaurant.com +90 (212) 299 50 50 +90 (212) 299 84 87 http://www.kasibeyaz.com.tr http://www.gazebo-ist.com

Emek Mantı Evi Yeniköy’de 1988’den bu yana konuklarına mantı başta olmak üzere hamur işi ağırlıklı menüsünü sunmaya devam etmekte…

İLETIŞIM: Köybaşı Cad. No: 218 Yeniköy, Sarıyer +90 (212) 262 69 81 SARIYER’DE RESTORANLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 228I 229 Yeniköy İskele Tiryaki Kebap Lokanta Farina Mangio 34 Britsto Balık House Yemek kitapları ile tanınan şef & Lounge Jale Balcı’nın Zekeriyaköy’de aç- Yeniköy’ün en eski restoran- Tiryaki Kebap House, kömür Sarıyer, Zekeriyaköy’de açılan tığı Lokanta Farina, uluslararası larından, 60 yıllık tarihi ile ateşinde pişirilen kebapların Mangio 34, müşterilerini ve yerel menüleri ile hem lezzeti ünlü Yeniköy İskele Balık, BVS yanı sıra pideleriyle de ünlü. et yemekleri, pizza, makarna hem de görselliği önceleyen Group tarafından restore edile- 2010 yılında Ulus’tan Yeniköy’e gibi seçenekleri yanında bir lokanta olarak misafirlerini rek, deniz ürünleri ve taze balık taşınan restoran terası, bah- zengin bir bar menüsü ile ağırlamakta… çeşitleriyle misafirlerini karşıla- çesi ve salonları ile 200 kişiye karşılamakta… maya devam etmekte… servis vermekte… İLETIŞIM: Kilyos Cad. İLETIŞIM: Zekeriyaköy Uskumruköy Mah. Ormanada, İLETIŞIM: Köybaşı Cad. İLETIŞIM: Köybaşı Cad. No: Mah. Türkmen Sok. No: 1/B No: 246 Zekeriyaköy, Sarıyer. İskele Sok. No: 7 Yeniköy. 138 Yeniköy, Sarıyer. Sarıyer. +90 (212) 801 07 77 +90 (212) 262 7373 +90 (212) 223 53 44 +90 (212) 341 03 00 http://www.lokantafarina.com http://www.bvsgroup.com.tr http://www.tiryakikebap.com/ http://mangio34.com Şıkır Şıkır ZEKERIYAKÖY Köfte, kanat, et ve mezeleri ile öne çıkan, kahvaltı seçeneği de Z.S.K Kantin Sushico bulunan Şıkır Şıkır et restoranı, 18 bin dönüm ormanlık Çok sayıda şubesi ile 1997’den 2014 yılından beri Zekeriya- Antilop Brasserie arazide kurulu olan bu yana hizmet veren Sushico, köy’de hizmet vermekte… Zekeriyaköy Spor Kulübü Zekeriyaköy’deki mekânında İtalyan mutfağı restoranı… içinde yer alan Z.S.K konuklarına Çin, Japon ve Thai İLETIŞIM: Zekeriyaköy Mah. Kantin, tek katlı ahşap mutfağından yemeklerin yer 5. Cad. Eğrisel Blok No: 7-A D: 21 İLETIŞIM: Garanti Koza mekânında kahvaltı ve aldığı geniş bir menü sunmakta. Sarıyer. Çarşısı, Zekeriyaköy Mah. 4. sağlıklı yemeklerden Uzakdoğu lezzetlerini sevenler +90 (533) 296 68 08 Cad. No: 8/B, Sarıyer. oluşan bir menü için Sushico’nun catering servi- http://www.sikirsikir.com.tr +90 (212) 202 95 75 sunmakta… si de bulunmakta…

İLETIŞIM: İLETIŞIM: Zekeriyaköy Mah. Zekeriyaköy Mah. 2. Kasapçayırı Mevkii, Türkmen Cadde, Zekeriyaköy Spor Sok. No: 6 Sarıyer. Kulübü, No: 2 Sarıyer. +90 (212) 341 21 11 +90 (212) 202 84 54 www.sushico.com.tr Sarıyer’de Kafeler, 230I 231 Pastaneler SARIYER’DE KAFELER, PASTANELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 232I 233 İSTINYE Emel’in Bahçesi Yöresel lezzetlerin sunulduğu İstinye Kahvecisi Mina Cafe kahvaltı, yemek ve atıştırmalık İstinyePark Alışveriş Merkezi’n- İstinye’de deniz kenarında seçeneklerin olduğu Emel’in de yer alan mekân kahve, çay, Boğaz manzarası eşliğinde çay Bahçesi, deniz manzarası ile salep ve lokum çeşitleri ile ünlü. ya da kahve içebileceğiniz Mina Kilyos’un tercih edilen kafeleri Zengin bir yemek menüsüne Cafe’de, kahvaltı ve yemek arasında yer almakta… sahip İstinye Kahvecisi’nde, çeşitleri de bulunmakta… paket kahve ve çay çeşitleri de İLETIŞIM: Kilyos Mah. Plaj satılmakta… İLETIŞIM: İstinye Merkez Yolu Cad. No: 14 Sarıyer. Mah. İstinye Merkez Cad. +90 (212) 201 18 88 İLETIŞIM: İstinyePark AVM, No: 4 Sarıyer. http://www.emelinbahcesi.com Pazar Yeri, Sarıyer. +90 (212) 323 16 23 +90 (212) 277 30 07 www.istinyekahvecisi.com MADEN Butterfly Sarıyer Big Yellow Melekeli İstinyePark’ta pastaları ve çikolataları ile öne çıkan mekân; Taxi Benzin Cafe Butik Pasta & çay, kahve, sıcak çikolata gibi 2009’da kurulan kafeler zinciri çeşitleri ile de ünlü… Patisserie Big Yellow Taxi Benzin Cafe’nin Melekeli Butik Pasta, Sarıyer şubesi, Büyük bahçesi, İLETIŞIM: İstinyePark, Kat kurabiye, tatlı ve börekleri zengin yiyecek ve içecek menü- 1, Pınar Mah. İstinye Bayırı Cad. ile ünlü bir pastane olarak sü ile konuklarını karşılamakta… No: 73 Sarıyer. hizmet vermekte… +90 (212) 345 62 00 İLETIŞIM: Maden Mah. http://www.butterfly.com.tr Boğaziçi Cad. No: 95 Sarıyer. İLETIŞIM: Maden Mah. +90 (212) 342 36 66 Yunus Emre Cad. No: 3A/1 KILYOS http://www. Sarıyer. bigyellowtaxibenzin.com.tr +90 (212) 342 37 00 Cafe Nino Kilyos Çay Bahçesi Kilyos’ta 2011’de kurulan Cafe Kilyos’ta denize hakim manza- Nino’da kahvaltı ve hamburger- rası olan Kilyos Çay Bahçesi, ler tercih edilebilecek seçenek- kahvaltı ve gözlemeleri ile de ler arasında... ünlü…

İLETIŞIM: Kumköy Mah. İLETIŞIM: Kumköy Mah. Plaj Turban Cad. No: 9 Sarıyer. Yolu Cad. No: 13 Sarıyer. +90 (212) 201 25 62 +90 (212) 201 20 91 SARIYER’DE KAFELER, PASTANELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 234I 235

REŞITPAŞA RUMELIKAVAĞI Amanda Bravo RAF Reşitpaşa’da dünya Reşitpaşa’da menüsü mev- mutfağından değişik lezzetler simlere göre farklılık gösteren sunan Amando Bravo, sık sık mekân, pastaları, kurabiyeleri, değişen menüsü ile farklı tatlar ev yemekleri ve zeytinyağlıları arayanlar tarafından tercih ile tercih edilmekte… edilmekte… İLETIŞIM: Reşitpaşa Mah. İLETIŞIM: Reşitpaşa Mah. Tuncay Artun Cad. No: 43/A Emirgan Sok. No: 20/A Sarıyer. Sarıyer. +90 (212) 277 06 77 +90 (212) 277 15 16 http://www.raftalezzetler.com Rumeli Kavağı Telli Baba Çay Spor Kulübü Bahçesi RUMELIFENERI Çay Bahçesi ve 1950 yılında elektrik ve suyun henüz olmadığı, patika bir yol Seyru Sefa Menekşe Bahçesi Restaurantı ile gidilen Telli Baba’da çay Rumelifeneri’nde özellikle deniz Rumelifeneri’nde manzarası ile Rumeli Kavağı Spor Kulübü Sos- demleyerek çalışmaya başlayan manzarası ile öne çıkan Seyru dikkat çeken Menekşe Bahçesi, yal Tesisleri, deniz manzarası Telli Baba Çay Bahçesi, bugün Sefa, çay ve kahvenin yanı sıra Karadeniz yemeklerinin yanı eşliğinde çay, kahve içip, uygun çay ve kahve ile birlikte kahval- kahvaltı, mangal yemekleri, sıra köy kahvaltısı ve hafta fiyatlarla kahvaltı ve deniz tı, börek, ızgara çeşitleriyle de deniz ürünleri ile misafirlerini sonları açık büfesi ile hizmet ürünleri de yiyebileceğiniz bir hizmet vermekte… ağırlamakta… vermekte… mekân olarak tercih edilmekte… İLETIŞIM: Rumelikavak Yolu İLETIŞIM: Rumelifeneri Köyü İLETIŞIM: İskele Cad. No: 41 İLETIŞIM: Rumelikavağı Mah. No: 97 Telli Baba, Sarıyer. Mah. Sümbül Sok. No: 2/A, Rumelifeneri, Sarıyer. İskele Meydan Sok. Sarıyer. +90 (212) 242 04 96 Sarıyer. +90 (212) 228 11 69 +90 (212) 218 22 28 www.tellibabacaybahcesi.com +90 (212) 218 41 41 www.meneksebahcesi.com Telli Cafe & Saklı Bahçe Telli Baba ziyaretçilerinin uğrak yeri olan Telli Cafe & Saklı Bahçe, manzarası, kahvaltı ve yemek menüsüyle konuklarını ağırlamakta…

İLETIŞIM: Rumelikavağı Mah. Karakütük, No: 93/D, Sarıyer. +90 (212) 218 18 21 SARIYER’DE KAFELER, PASTANELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 236I 237

RUMELIHISARI SARIYER MERKEZ Meşhur Sarıyer Göze Sarıyer Börekçisi Boğaz manzarası ile ziyaretçi- lerini etkileyen Göze Brasserie, 1895’den beri aynı binada açık büfe, kahvaltı çeşitleri, hizmet veren Sarıyer Börekçisi, lezzetli pastane ürünleri ve taş fırında pişirilen börekleri yemekleri ile 08:00 ile 24:00 ile ünlü. Kuşüzümü ve fıstık- saatleri arasında açık… Cafe Nar la yapılan kıymalı kol böreği meşhur olan mekânda çeşitli Boğaz manzarasına hakim ko- İLETIŞIM: Mesarburnu börek ve poğaça çeşitleri de numuyla, tarihi bir binada 2006 Cad. Kumsal Arkası Sok. No: 8 bulunmakta... yılından beri hizmet vermekte Sarıyer. +90 (212) 271 30 40 olan Cafe Nar, yıl boyunca Patisserie – Yenimahalle Cad. Fincan Kahve İLETIŞIM: Yeni Mahalle Cad. düzenlenen sergilere de ev No: 17 Sarıyer No: 28 Sarıyer. sahipliği yapmakta. Bahçe ve Rumelihisarı’nda Boğazın eşsiz +90 (212) 271 26 58 +90 (212) 242 15 39 terası ayrı ayrı özel toplantılar manzarası karşısında, kahveni- http://www.gozesariyer.com için kullanılan Cafe Nar, zen- zi, çayınızı içebileceğiniz Fincan gin kafe ve yemek menüsü ile Kahve, zengin menüsü ile ye- Tarihi Sarıyer tercih edilmekte… mek seçenekleri de sunmakta… Ma-i Cafe & Muhallebicisi İLETIŞIM: Yahya Kemal Cad. İLETIŞIM: Rumelihisarı Cad. Restaurant No: 16/B Rumelihisarı, Sarıyer. No: 1 Sarıyer. 1928’de Şakir Göçmen tara- Büyükdere Caddesi’nde tarihi +90 (212) 263 24 46 +90 (212) 263 60 10 fından kurulan muhallebici, Büyükdere İskelesi’nin resto- http://cafenar.com http://www.fincankahve.com Göçmen’in Zekeriyaköy’deki çiftliğinden gelen süt ve tavuk- rasyonundan sonra açılan Ma-i lar ile yaptığı tatlılarla ünlendi. Cafe, kahvaltısı, pizzası, tatlıları RUMELI HISARÜSTÜ Bugün üçüncü kuşağın yönettiği ve manzarası ile keyifli zaman Tarihi Sarıyer Muhallebicisi, geçirmek isteyenlerce tercih Muhit Tobacco & The Concrete tatlıları ve börekleri ile hizmet edilmekte… vermeye devam etmekte… Coffee Shop House İLETIŞIM: Büyükdere Mah. İLETIŞIM: Yenimahalle Cad. Çayırbaşı Cad. No: 150 Sarıyer. Kahve, kurabiye, frozen ve Zengin yemek ve içecek seçe- No: 23/1 Sarıyer. +90 (212) 900 26 33 mozaik pasta seçenekleriyle nekleri ile konuklarını karşıla- +90 (212) 242 17 76 Rumeli Hisarüstü’nde hizmet yan The Concreate House, Mareşal Fevzi Çakmak Cad. vermekte… Rumeli Hisarüstü’nün yeni Kemer Mah. No: 40 Bahçeköy, mekânlarından… Sarıyer. +90 (212) 226 13 23 İLETIŞIM: Boğaziçi Garanti Koza Çarşısı No: 99 Üniversitesi Rumeli Hisarüstü İLETIŞIM: Rumelihisarı Mah. Zekeriyaköy, Sarıyer. 5. Sok. No: 8/B, Sarıyer. Hisarüstü Nispetiye Cad. Cami +90 (212) 202 78 29 +90 (212) 263 56 16 Sok. No: 23, Sarıyer. www.tarihisariyermuhallebicisi. +90 (212) 263 90 92 com.tr SARIYER’DE KAFELER, PASTANELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 238I 239 Sarıyer Liseliler Cafe Simas Cafe YENIKÖY 1998’de Sarıyer Lisesi Mezunları Sıcak ve samimi havası, Zeynel Yeniköy Kahvesi Derneği’ne ait mekân olarak dekorasyonu ile dikkat çe- Eski Beyaz Park’ın yerine açılan ken Simas Cafe, konuklarını Muhallebicisi Yeniköy’de manzarası, terası ve Liseliler Parkı Çay Bahçesi; deniz kahvaltı, yemek ve atış- uygun fiyatları ile hizmet veren 1925 yılından beri bölgede hiz- kenarında çay, kahve keyfi sür- tırmalıkları içeren zengin Yeniköy Kahvesi, kahvaltı ve met veren muhallebici Zeynel mek isteyenler için uygun fiyatlı menüsündeki lezzetlerle yemek menüsü ile Yeniköy’de Bölükbaşı, elle çevirme usulü ile yiyecek ve içecek seçenekleri karşılamakta… soluklanmak isteyenler için bir yaptığı dondurmayı, 1948’e ka- sunmakta… seçenek sunmakta… dar sandaldan satarak ünlendi. İLETIŞIM: Büyükdere İlk muhallebici dükkânını İstinye İLETIŞIM: Büyükdere Mah. Mah. Çayırbaşı Cad. No: İLETIŞIM: Kürkçü Faik Sok. Emirgan Caddesi’nde açan Zey- Piyasa Cad. Sarıyer. 130, Sarıyer. No: 4, Yeniköy, Sarıyer. nel, diğer şubeleri ile yemekten +90 (212) 218 25 15 +90 (212) 2182255 +90 (212) 299 38 10 tatlıya çeşitli yemek seçenekleri http://www.yenikoykahvesi.com sunmaya devam etmekte…

Sarıyer Spor Kulübü Kafeteryası İLETIŞIM: Köybaşı Caddesi No: 136 Yeniköy, Sarıyer. Sedona Consept Sarıyer Spor Kulübü’ne ait olan denize sıfır mekân, uygun fiyatlarla +90 (212) 262 89 87 Bisiklet severlerin uğrak yeri keyifli saatler geçirmek isteyenlerin uğrak noktası… http://www.zeynel.com.tr olan mekânda, çeşitli demleme kahveler tatmanın yanı sıra İLETIŞIM: Merkez Mah. Saray Arkası Sk. No: 21, Sarıyer. bisiklet kiralamak hatta tamir +90 (212) 271 31 61 ettirmek bile mümkün…

İLETIŞIM: Köybaşı Cad. No: TARABYA 136 Yeniköy, Sarıyer. +90 (212) 262 44 44 Paşa Fırını R.E.A.D Cafe & http://sedonaconcept.com/ Tarabya Bakery 1995 yılında Sarıyer’de açılan The Grand Tarabya Oteli’nin Molka Cafe Bistro Caribou Coffee Paşa Fırını, çağdaş bir pastane lobisinde manzaralı terasıyla 2011’de Yeniköy’de açılan Dünyanın en büyük kahve - kafe konsepti, günlük olarak hizmet veren R.E.A.D Cafe & Ba- Molka Cafe, kahvaltı etmek, zincirlerinden Caribou Coffee, ürettiği 350’yi aşkın ürünü kery, kahvaltı ve pasta çeşitle- yemek yemek, kahve içmek, Yeniköy’deki şubesi çeşitli ve 20’nin üstünde şubesi ile riyle öne çıkmakta. Mekân, saat farklı lezzetler tatmak kahve ve çay seçeneklerinin hizmet vermekte. 08:00 ile 01:30 arası haftanın isteyenlerin uğradığı bir mekân yanında lezzetli pasta ve kekleri her günü açık… olarak hizmet vermekte… ile de ünlü… İLETIŞIM: Tarabya Bayırı Cad. Sanatçılar Sitesi No: 44 İLETIŞIM: Haydar Aliyev Cad. İLETIŞIM: Köybaşı Cad. No: İLETIŞIM: Köybaşı Cad. No: Tarabya, Sarıyer. No: 154 Tarabya, Sarıyer. 158/B Yeniköy, Sarıyer. 164 Park Apartmanı Yeniköy, +90 (212) 223 61 62 +90 (212) 363 33 00 +90 (212) 299 22 55 Sarıyer. +90(212) 262 62 83-84 http://www.pasafirini.com.tr http://www.thegrandtarabya.com http://molkacafe.com www.cariboucoffee.com.tr SARIYER’DE KAFELER, PASTANELER 240I 241 Emek Cafe Della Luna Deniz kenarında uzun yıllar- Tatlıları ve dondurması ile öne dır hizmet veren Emek Cafe, çıkan mekân kahvaltı, atıştırma- özellikle kahvaltılar için tercih lıklar, makarnalarıyla da tercih edilmekte… edilmekte.

İLETIŞIM: Köybaşı Cad. Daire İLETIŞIM: Köybaşı Cad. No: Sok. No: 17/1 Yeniköy, Sarıyer. 170 Yeniköy, Sarıyer. Sosyal Sorumluluk ve +90 (212) 223 77 28 +90 (212) 223 03 43 istihdam projemiz

ZEKERIYAKÖY “Down Town Event Cafe” Sarıyer Belediyesi Hizmet Hope’s Coffee Shop Caupo Espresso Binası -1. katında hizmet Hope’s Coffee Shop, dünyanın Bar Pizzeria her köşesinden gelen çeşitli kah- veriyor. “Lezzetli bir Zekeriyaköy’de bulunan Bar ve çeşitlerinin farklı demleme Caupo Espresso Pizzeria, yöntemleri ile zengin aromalı farkındalık için” kahve, çay, salata ve pizzaları tatların sunulduğu, organik mal- ile konuklarına farklı tatlar zemelerle yapılan mantı, poğaça hafta içi her gün sunmakta… ve keklerin servis edildiği bir 08:00-18:00 arası mekân olarak kahve meraklıla- rınca tercih edilmekte… İLETIŞIM: Zekeriyaköy “Tek Sendrom Yeme-İçme Mah. Türkmen Sok. İLETIŞIM: Zekeriyaköy Koza No: 8/3 Sarıyer. Sendromu” diyoruz. Çarşı, No: 11-3 Sarıyer. +90 (212) 924 60 80 +90 (212) 202 68 33 http://caupo.com.tr Sarıyer’de Alışveriş 242I 243 SARIYER’DE ALIŞVERİŞ Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 244I 245

İstinyePark AVM İstinyePark, farklı ilgi ve ihtiyaçla- rın karşılandığı 270 bin metrekare alana yayılmış açık ve kapalı alışve- riş mekânları ile 2007’den bu yana hizmet vermekte. İstinyePark, 280 mağazası, dünya ve Türk mutfağın- dan lezzetlerin sunulduğu resto- ran ve kafeleri, sinema salonları, 3500 metrekarelik spor ve yaşam merkezi, 3 bin 600 araç kapasiteli otoparkıyla saat 10:00 ile 22:00 arasında konuklarını karşılamakta…

İLETIŞIM: Pınar Mah. Katar Cad. No: 73 Sarıyer + 90 (212) 345 55 55 Çalışma saatleri: 10.00 - 22.00 http://www.istinyepark.com/tr

Özellikle hafta sonları yoğun ilgi gören İstinye Park, 2017 yılında 10. yaşını kutladı. SARIYER’DE ALIŞVERİŞ Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 246I 247

Sarıyer Belediyesi > Sarıyer Antika Pazarı Sarıyer Semt Hadım Koru Yolu Cad. Çarşamba günleri, Sarıyer Be- Pazarları lediyesi pazar alanında kurulan Pazarları > Perşembe Ömürtepe Sarıyer Belediyesi’nin Antika Pazarı, İstanbul’da ku- Osmanlı’dan beri yüzyıllardır Pazarı Perşembe günleri, Kireçburnu Sarıyer, Merkez Şehit Mithat rulan ikinci Antika Pazarı olma sürdürülen bir gelenek olan semt Mah. Prof. Dr. Aykut Barka Cad. Yılmaz Caddesi, Sarıyer İlköğ- özelliğini taşımakta. Geçmişin pazarları haftanın belli günleri, retim Okulu yanında bulunan izlerini taşıyan küçük, büyük şehrin belirli semtlerinde çok sa- > Koru Pazarı alanda haftanın belirli günleri binlerce eşyanın meraklısı ile yıda tezgâhın kurulmasıyla oluşan Cuma günleri, İstinye Mah. Koru kurulan Üreticiden Tüketiciye buluştuğu Antika Pazarı’na pazarlar olarak öne çıkar. Zaman Cad. Köylü Pazarı, Antika Pazarı ve Sarıyerlilerin yanı sıra İstanbul- içinde yiyecek, giyecek ve küçük

Kadın El Emeği Pazarı 07:00 ile lular da ilgi göstermekte… ev eşyaları gibi halkın temel ihti- > Çayırbaşı Pazarı 19:00 saatleri arasında hizmet yaçlarının satıldığı pazarlar halk Cumartesi günleri, Çayırbaşı vermekte… pazarları olarak da anılmaya baş- Mah. Okul Sok. lar. İstanbul’da haftanın her günü, > Sarıyer Üreticiden çok sayıda semtte ucuzluğu ile > Yeniköy Pazarı Tüketiciye Köylü Pazarı halk tarafından tercih edilen semt Cumartesi günleri, Yeniköy Sarıyer Üreticiden Tüketiciye pazarları kurulur. En çok semt Mah. Sait Halim Paşa Cad. Köylü Pazarı, Sarıyer köylerinde pazarının kurulduğu semtlerden üretilen doğal tarım ürünleri- biri de Sarıyer İlçesi’dir… > İstinye Dere İçi Pazarı ni tarladan sofraya taşımayı Cumartesi günleri, İstinye Mah. hedefleyen, üreticilerin ürün- > S. B. Üreticiden Balabandere Cad. lerini doğrudan satış imkânı > Sarıyer Kadın El Emeği Tüketiciye Köylü Pazarı bulduğu, tüketicilerin doğal, Pazarı Pazartesi günleri, Sarıyer Mer- > Rumeli Hisarüstü Pazarı ekolojik ürünleri aracısız, ucuz Cumartesi ve Pazar günleri kez. Cumartesi günleri, Rumeli Hisa- ve taze olarak aldığı bir pazar Sarıyer Kadın El Emeği Pazarı, rüstü Nafi Baba Sok. olarak öne çıkmakta. Pazartesi Sarıyerli kadınların ürettikleri > Reşitpaşa Pazarı günleri açılan pazar, perşembe dikiş, nakış, örgü, takı, ahşap ve Salı günleri, Reşitpaşa Mah. > Rumeli Kavak Pazarı günleri de Pınar Mahallesi’nde benzeri ürünleri sattıkları bir Bostan Sok. Cumartesi günleri, Rumeli Ka- kurulmakta… pazar olarak rağbet görmekte… vak Mah. Sulak Bostan Sok. > PTT Evleri Pazarı Çarşamba günleri, PTT Evleri > Fatih Sultan Mehmet Mah. Yavuz Selim Cad. Mahallesi Pazarı Pazar günleri, Fatih Sultan > Sarıyer Merkez Pazarı Mehmet Mah. Atatürk Cad. Çarşamba günleri, Sarıyer Mer- kez Mah. Eski Kilyos Cad. > Bağlar Mevki Pazarı Pazar günleri, Yeniköy Mah. > Bahçeköy Pazarı Bağlar Mevki Altınordu Cad. Çarşamba günleri, Bahçeköy Mah. Bülbül Sok. > Ayazağa Yeşiltepe Pazarı > Ayazağa Merkez Pazarı Pazar günleri, Ayazağa Mah. Perşembe günleri, Ayazağa Mah. 108. Sok. Sarıyer’de Spor 248I 249 SARIYER’DE SPOR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 250I 251 SARIYER BELEDIYESI’NE BAĞLI TESISLER Sarıyer Spor Kulübü Sarıyer Çayırbaşı Stadı 1940 yılında kurulan Sarıyer Belediyespor Kulübü Çayırbaşı Mahallesi’nde 2002 Spor Kulübü (SSK), futbol, 1990 yılında kurulan Sarıyer yılında açılan Çayırbaşı Stadı, voleybol ve boks dallarında fa- Belediyespor Kulübü, futbol, kız Sarıyer Belediyesi tarafından aliyet göstermekte. 1920’de ku- futbol, basketbol, voleybol, tek- işletilmektedir. Sarıyer spor rulan Sarıyer Gençler Cemiyeti, vando, karate, judo ve atletizm kulüplerinin antrenman ve iç 1932’de kurulan Sarıyer Gençler olmak üzere sekiz farklı branşta saha maçlarına ev sahipliği Mahfili ve Sarıyer Gençlik Kulü- mücadele etmekte. Sarıyer yapan 5000 seyirci kapasiteli bü’nden sonra kurulan Sarıyer Belediyespor, futbolda U11, U14, Çayırbaşı Stadı’nda, amatör lig- Spor Kulübü semtin en eski U16, U17, U19 liglerinde oynayan lerde mücadele eden takımların ve ünlü kulübüdür. 1982-1994 89 lisanslı sporcu ile Kız Futbol karşılaşmaları düzenlenmekte… ve 1996-1997 yılları arasında Takımı 3. Lig’de 30 lisanslı Süper Lig’de oynayan Sarıyer sporcu ile temsil edilmekte. İLETIŞIM: Bahçeköy Cad. Spor Kulübü, bu yıllar boyunca Basketbolda amatör branşta Okul Sok. Çayırbaşı, Sarıyer. başarılı sonuçlar elde ederek 40 lisanslı sporcu ile mücade- +90 (212) 218 57 96 Kilyos Stadı İstanbul’un dört büyük takımı le eden takım voleybolda 70 arasında yer aldı. 1991-1992 lisanslı sporcu ile 2. Lig, Genç 2013 yılında açılan Kilyos Stadı, sezonunda Balkan Kupası’nda Takım, Yıldız Takım, Küçük A ve Sarıyer Belediyesi’ne devredil- Romanya’yı yenerek, kupayı Küçük B olmak üzere beş ligde Ferahevler Şehit miş olup belediye tarafından kazanan ikinci Türk takımı yer almakta. 20 lisanslı sporcu Uğur Taşçı Parkı ve işletilmektedir. 1150 seyirci oldu. Bugün Türkiye 2. Ligi’nde ile tekvando, 120 lisanslı sporcu kapasiteli, suni çim sahası olan mücadele etmekte olan Sarıyer ile karatede ve 25 lisanslı spor- Spor Kompleksi Kilyos Stadı, Sarıyer Belediyesi Spor Kulübü iç saha maçlarını cu ile Türkiye genelinde yarışan tarafından yenilenmekte olup 2017 yılında Sarıyerli şehit üs- Sarıyer Yusuf Ziya Öniş Stadı’n- kulüp, 22 eğitmeni ile hizmet yakında hizmete girecektir. teğmen Uğur Taşçı adına Fera- da oynamakta. vermeye devam etmekte… Daha önce olduğu gibi Sarıyer hevler’de yapılan spor tesisleri spor kulüplerinin antrenmanla- ve park alanı çok amaçlı bir İLETIŞIM: Eski Sular Cad. İLETIŞIM: Büyükdere Mah. rına ve amatör kulüp maçlarına kompleks olarak açıldı. 10 bin No: 42, Sarıyer. Çayıbaşı Cd. No: 16 ev sahipliği yapacaktır… metrekarelik alana inşa edilen +90 (212) 242 09 27 +90 (212) 271 06 31 kompleks içinde basketbol ve www.sariyersporkulubu.org.tr http://www.sariyer.bel.tr İLETIŞIM: Veysel Vardar futbol sahaları, jimnastik aletle- Cad. Kumköy, Sarıyer. ri, yürüyüş parkuru, seyir terası +90 (212) 242 15 56 bulunmakta. Tesis içinde ayrıca 7-14 yaş arasında gençlerin faydalanacağı SAGEM (Gençlik Eğitim Merkezi) ile 3-6 yaş arası çocukların eğitim aldığı Gündüz Bakımevi hizmet vermekte…

İLETIŞIM: Ferahevler Mah. Adnan Kahveci Cad. Sarıyer. +90 (212) 229 6628 SARIYER’DE SPOR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 252I 253 SARIYER’DEKI DIĞER SPOR TESISI VE SALONLARI Sarıyer Belediyesi SarFit Spor Tesisleri yarı olimpik yüzme havuzu ile dikkat çekiyor.

Sarıyer Belediyesi SarFit Spor Tesisi Sarıyer Kapalı Spor Salonu

ENKA Sadi Gülçelik Spor Sitesi Sarıyer Belediyesi Sarıyer Kapalı SarFit Spor Tesisi Spor Salonu Bahçeköy Spor ENKA Sadi Gülçelik 2011 yılında İstinye’de terası ve 1970’de Sarıyer İlçe Tesisleri Spor Sitesi kapalı alanlarıyla toplam 10 bin Merkezi’nde açılan 2008 yılında Bahçeköy’de İstinye’de 1983’de kurulan metrekarelik bir alana kuru- Sarıyer Kapalı Spor açılan İstanbul Üniversitesi ENKA Spor Kulübü’nün spor lan Sarıyer Belediyesi SarFit Salonu, Sarıyer Belediyesi Orman Fakültesi’ne ait tesisi olan Sadi Gülçelik Spor Spor Tesisi, sağlıklı ve formda tarafından işletilmektedir. Bahçeköy Spor Tesisleri, Merkezi, ENKA Vakfı tarafından bir yaşam isteyenlere hizmet 500 seyirci kapasiteli Gençlik ve Spor Bakanlığı işletilmektedir. Spor komplek- vermekte. Yarı olimpik yüzme salonda 2. Lig Voleybol tarafından işletilmektedir. sinde; üç basketbol veya üç havuzu, çocuk havuzu, hamam, maçları karşılaşmaları 500 seyirci kapasiteli çok voleybol sahası olarak kullanı- sauna ve çok amaçlı fitness yapılmaktadır. Kapalı amaçlı kapalı salonu ve labilen çok amaçlı spor salonu, salonları, otoparkı ve kafeter- Spor Salonu aynı 1500 seyirci kapasiteli yarı olimpik kapalı yüzme havu- yası grup ya da bireysel spor zamanda tekvando, futbol sahası bulunan Bah- zu, olimpik açık yüzme salonu, yapmak isteyen üyelere açık judo, karate ve boks çeköy Spor Tesisleri, açık kapalı su topu havuzu, kapalı olan Sarıyer Belediyesi SarFit karşılaşmalarına ve otoparkı, toplantı odaları ve açık kortlar, atletizm pisti, Spor Tesisi, sporculara uzman Sarıyer Belediyespor’un ve kafeteryası ile hizmet antrenman ve fitness salonları eğitmenler eşliğinde çalışma basketbol ve voleybol alt vermekte… bulunmakta. olanağı sunmakta… yapısı antrenmanlarına ev sahipliği yapmakta… İLETIŞIM: İstanbul İLETIŞIM: Poligon Mah. İLETIŞIM: Poligon Mah. Katar Üniversitesi Orman Katar Cad. No: 17/4 İstinye, Cad. No: 17 İstinye, Sarıyer. İLETIŞIM: Merkez Fakültesi Bahçeköy, Sarıyer. +90 (212) 277 36 46 Mah. Nalbantçeşme Cad. Sarıyer. +90 (212) 705 60 00 www.sarfit.com.tr +90 (212) 242 30 78 +90 (212) 226 11 00 http://www.enkaspor.com SARIYER’DE SPOR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 254I 255 İstanbul Atlı Spor 1996 yılında Sarıyer’de Kulübü açılan Güreş İstanbul Atlı Spor Kulübü, Federasyonu’na 1956 yılında Maslak’ta kuruldu. bağlı Mersinli 200’den fazla at ile binicilere Ahmet Kireççi hizmet veren İstanbul Atlı Spor Güreş Salonu, Kulübü’nün ikisi kapalı olmak güreş salonu, üzere beş manej bulunmakta. fitness salonu, 2 bin 450 metrekare yarışma saunası ve maneji, 1250 metrekare kapalı otoparkı ile hizmet Göçmen’s RANCH - manej, 4 bin 250 metrekare vermekte. Binicilik Tesisleri açık yarışma maneji, 700 metrekare pony maneji ve Mersinli Ahmet Şakir Göçmen tarafından 2 bin 850 metrekarelik açık 1928’de kurulan çiftliğin içinde maneji olan kulübün 300 üyesi Kireççi Güreş bulunan Göçmen’s RANCH Bini- bulunmakta… cilik Tesisleri, 300 dönüm arazi Salonu üzerine kurulmuştur. 110 atı bu- İLETIŞIM: Pınar Mah. 1996 yılında Sarıyer’de açılan lunan, İki açık, iki kapalı maneji* Hidayet Sok. No: 11/4, Sarıyer. Güreş Federasyonu’na bağlı bulunan tesislerde beş yaştan +90 (212) 276 20 56 - Mersinli Ahmet Kireççi Güreş itibaren her yaşa ve seviyeye (212) 286 38 40 Salonu, güreş salonu, fitness Sipahi Ocağı Binicilik Kulübü uygun eğitim verilmekte… www.iask.org.tr salonu, saunası ve otoparkı ile hizmet vermekte. İLETIŞIM: Garanti Koza Güreş Federasyonu’na bağlı bir Çarşısı No: 99 Zekeriyaköy, İstinye Atış Sipahi Ocağı başka tesis olan Mersinli Ahmet Sarıyer. Kireççi Kamp ve Eğitim Merkezi +90 (212) 202 78 29 - 26 Poligonu Binicilik Kulübü ise 1978’den beri güreşçilerin www.gocmenranch.com İstinye Atış Poligonu, 1921’de Türkiye’nin ilk sivil binicilik hizmetinde. Kamp ve Eğitim kurulan İstanbul Avcılık Atıcılık kulübü Sipahi Ocağı, 1913’te Merkezi’nde 30 oda, 58 yatak, * Manej: At ve binicisi için çalışma alanı. İhtisas Spor Kulübü’ne bağlı Maslak’ta kuruldu. Kulüp toplantı odası ve 125 kişilik bir tesis olarak 1980’de açıldı. tesislerinde açık ve kapalı restoran bulunmakta… İstanbul Atlı Spor İstinye Atış Poligonu, 3 ayrı açık manej, restoran ve kafe yer Kulübü, 1956 Trap-Skeet Poligonu, 1 Kapalı almakta. Sipahi Ocağı Binicilik İLETIŞIM: Nalbantçeşme yılında Maslak’ta Havalı Tabanca Poligonu, 1 Kulübü bünyesinde bulunan Cad. Şifa Yolu No: 70, Sarıyer. kuruldu. Kapalı Havalı Tüfek Poligonu, Ponyville Pony Club, üç ile +90 (212) 242 15 56 200’den fazla kafeteryası ve otoparkı ile 13 yaş arasında çocuklara at ile binicilere hizmet vermekte… hizmet vermekte… hizmet veren İstanbul Atlı Spor İLETIŞIM: Poligon Cad. No: 1 İLETIŞIM: Pınar Mah. Kulübü’nün ikisi İstinye, Sarıyer. Hidayet Sok. No: 11/3 Maslak, kapalı olmak +90 (212) 277 89 05 Sarıyer. +90 (212) 276 22 21 üzere beş manej http://www.istav.org www.sipahiocagi.org.tr bulunmakta. SARIYER’DE SPOR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 256I 257

Tarabya Metin TED Spor Kulübü Oktay Spor Tesisi Tesisleri 1991 yılında Tarabya’da açılan Tenis sporunun ülkemizde ge- Tarabya Metin Oktay Spor lişimine katkıda bulunan Tenis Tesisi, 1500 seyirci kapasiteli Eskrim Dağcılık Spor Kulübü çok amaçlı tesis, İstanbul (TED), 1933 yılında kuruldu. Büyükşehir Belediyesi Spor 1991’de Tarabya’da inşa edilen A.Ş tarafından işletilmektedir. TED Spor Kulübü Tesisleri’nde Basketbol, voleybol, hentbol faaliyetlerine devam eden TED, maçlarının yapıldığı spor tamamı aydınlatmalı biri 3500 salonu, halı saha, karate, tenis, seyirci kapasiteli merkez kort masa tenisi, jimnastik, step, olmak üzere toplam 10 açık ve Yusuf Ziya Öniş Stadı fitness ve kondisyon salonla- dört kapalı kort, 300 seyirci rının bulunduğu tesiste, çeşitli kapasiteli çok maksatlı spor sa- Yusuf Ziya Öniş Türk Telekom turnuvaların yanı sıra Türkiye lonu, iki tırmanış duvarı, yüzme Stadı Arena Galatasaray 1. Hentbol Ligi karşılaşmaları havuzu, kafeteryası ile hizmet yapılmakta… vermekte… Sarıyer Spor Kulübü’nün iç Stadyumu saha maçlarının oynandığı Seyrantepe, Aslantepe’de bulunan İLETIŞIM: Ferahevler Nuri İLETIŞIM: Tarabya Bayırı Yusuf Ziya Öniş Stadı, 1988 Türk Telekom Arena Galatasaray Paşa Cad. Hacip Sok. Tarabya, Cad. No: 80, Sarıyer. yılında hizmete girdi. İnşaatı Stadyumu, 2011 yılında açıldı. Sarıyer. +90 (212) 262 94 59 +90 (212) 262 90 80 bir yıl süren stadyuma, Galatasaray Spor Kulübü’nün çok www.spor.istanbul www.tedclub.org.tr Sarıyer Spor Kulübü amaçlı stadyumu olan yapı, Ali kurucularından, Türkiye Sami Yen Spor Kompleksi adıyla Futbol Federasyonu genel da bilinmekte. Toplam 52 bin 652 sekreterlerinden Yusuf Ziya koltuk kapasitesine sahip stadyum, Öniş’in adı verildi. 2009’da seyirci kapasitesi bakımından Tür- yenilenen, 5 bin seyirci kiye’nin ikinci büyük stadyumudur. kapasitesine sahip stat, Dört yer altı katı bulunan stadyum, ulusal tesis statüsünde yer beş katlıdır. Otoparkı, VIP salonu, almakta. Yusuf Ziya Öniş restoranı ve catering alanları bu- Stadı kafeterya, jimnastik lulan Türk Telekom Arena, futbol salonu, savunma sporları organizasyonlarına, turnuvalara salonu ve otoparkı ile ve çeşitli etkinliklere ev sahipliği sporseverleri ağırlamakta… yapmakta… İLETIŞIM: Nalbantçeşme İLETIŞIM: Huzur Mah. Cad. Şifa Yolu No: 70, Seyrantepe, Sarıyer Sarıyer +90 (212) 305 19 05- +90 ( 212) 242 30 76 (212) 305 19 01 www.turktelekomarena.com.tr

TED Spor Kulübü Tesisleri Sarıyer’de Ulaşım 258I 259 SARIYER’DE ULAŞIM Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 260I 261

Raylı Sistemler İstanbul Şehir Metro İstanbul > M2 Yenikapı - Hacıosman Hatları Seferleri Metro Hattı İstasyonlar: Yenikapı, Vezne- > Boğaz’dan Geliş – Deniz Motorları ciler, Haliç, Şişhane, Taksim, Boğaz’a Gidiş Osmanbey, Şişli / Mecidiyeköy, Eminönü, Beşiktaş, Ortaköy, > Yeniköy-Beykoz Gayrettepe, Levent, 4. Levent, Üsküdar, Kuzguncuk, Beylerbe- > İstinye-Paşabahçe Sanayi, İTÜ Ayazağa, Atatürk yi, Arnavutköy, Bebek, Kandilli, Oto Sanayi, Darüşşafaka, Küçüksu, Anadoluhisarı, Kanlı- Hacıosman. ca, Emirgan, İstinye, Çubuklu, Beyden Deniz Paşabahçe, Beykoz, Sarıyer, Ulaşım Hizmetleri > M6 Levent - Hisarüstü / Rumelikavağı, Anadolukavağı… Boğaziçi Üniversitesi İstasyonlar: Levent, Nispetiye, > Sarıyer-Rumelikavağı- İLETIŞIM: +90 (216) 424 Etiler, Hisarüstü / Boğaziçi Anadolukavağı 04 22 Üniversitesi. Sarıyer-Kadıköy http://www.beyden.com.tr Çengelköy-İstinye İLETIŞIM: +90 (212) 568 İstinye-Küçüksu 99 70 http://www.metro.istanbul > İstinye-Çubuklu arabalı vapur

> Kısa Boğaz Turu Eminönü-Üsküdar-Ortaköy

> Uzun Boğaz Turu Eminönü-Beşiktaş-Üskü- dar-Kanlıca-Sarıyer-Rumelika- vağı-Anadolukavağı

İLETIŞIM: +90 (212) 313 80 00 http://www.sehirhatlari.istan- bul/tr/ SARIYER’DE ULAŞIM Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 262I 263

> 41M: Ayazağaköyü, Mecidiyeköy > 559C: Rumeli Hisarüstü, Taksim > 41SF: Sarıyer, Fatih Sultan Mehmet Mahallesi > 41SM: Ayazağa Garajı, 4. Levent Metro > 125: Kadıköy, Boğaziçi İETT Sarıyer Üniversitesi, Rumeli Hisarüstü > 42: Bahçeköy, Ferahevler, Otobüs Hatları Zincirlikuyu Metrobüs > 153: Bahçeköy, Sarıyer > 29: Pınar Mahallesi, > 43R: Rumeli Hisarüstü, > 59RS: Sarıyer, Rumeli > 154: Hacıosman Metro, Zincirlikuyu Metrobüs Kabataş Hisarüstü Sarıyer, Koç Üniversitesi > 29A: Derbent Mahallesi, > 29M1: Hacıosman Metro, > 47L: Binevler, Hacıosman > 500L: Cevizlibağ, Levent Beşiktaş Ferahevler Metro > 22: İstinye Dereiçi, Kabataş > 42A: Hacıosman Metro, > 59K: Fatih Sultan > 70FY: Feriköy, Yenikapı > 40: Rumelifeneri, Garipçe, Kocataş Karayolları, Şişli > 48L: Göktürk Köyü, Taksim > 42HM: Bahçeköy, > 29M2: Hacıosman Metro, 4. Levent Metro > 22RE: Fatih Sultan Mehmet, Hacıosman Ferahevler > 49Z: Yeşilpınar, 4. Levent, Kabataş > 42K: Kazım Karabekir, > 29P: Poligon Mahallesi, Zincirlikuyu Metrobüs > 25: Hacıosman, Metro Tünel, Sarıyer Zincirlikuyu Metrobüs > 150: Hacıosman Metro, Sarıyer > 29B: Fatih Sultan Mehmet, > 59N: Fatih Sultan Mehmet, Sarıyer, Rumelifeneri > 40B: Sarıyer, Beşiktaş 4. Levent Metro Şişli > 151: Hacıosman Metro, > 25A: Rumelikavağı, > 42KM: Kocataş, 4. Levent > 29Ş: İstinye Dereiçi, Şişli Sarıyer, Demirciköy, Kilyos Hacıosman Metro Metro > 152: Hacıosman Metro, > 59R: Rumeli Hisarüstü, Şişli > 25C: Tarabyaüstü, > 58A: Poligon Mahallesi, Sarıyer, Zekeriyaköy, Kısırkaya > 59RH: Rumeli Hisarüstü, Ferahevler, İstinye Karanfildere, Kabataş > EL2: Emirgan, 4. Levent İstinye, Hacıosman Metro > 40T: İstinye Dereiçi, Taksim > 29C: Tarabyaüstü, Kabataş Metro > 25E: Sarıyer, Kabataş > 42KT: Kocataş, Sarıyer > 29T: Tarabyaüstü, 4. Levent Metro > 41: Sarıyer, 4. Levent Metro > 58N: Fatih Sultan Mehmet, İLETIŞIM: +90 800 211 61 20 > 25G: Sarıyer, Hacıosman, Kabataş > 59RK: Rumeli Hisarüstü, (Ücretsiz) Mecidiyeköy, Taksim > 42M: Bahçeköy, Zincirlikuyu Boğaziçi Ü. Sarıtepe Arıköy http://www.iett.istanbul > 25H: Hacıosman Metro, Metrobüs Sarıyer, Havantepe > 29D: Ferahevler, Kabataş > 25T: Sarıyer, Taksim > 42T: Bahçeköy, Taksim Sarıyer Minibüsleri > 41A: Ayazağaköyü, Maslak > 42Z: Kazım Karabekir, > 25Y: Hacıosman Metro, Sa- Zincirlikuyu Metrobüs B30: Sarıyer-4.Levent-Beşiktaş rıyer, Yunus Emre Uyum Sitesi > 59A: İstinye Dereiçi, Şişli B39: Sarıyer-Rumelikavağı > 41AT: Ayazağaköyü, Davut- > 29GM: Maslak Gazeteciler B40: Sarıyer-Kilyos paşa Yıldız Teknik Üniversitesi Sitesi, 4. Levent Metro B45: Sarıyer-Gümüşdere-Kısırkaya > 41C: Ayazağaköyü, Sarıyer > 29İ: Maslak Gazeteciler B250: Büyükdere-Kocataş-Dağevleri-Çayırbaşı > 41E: Ayazağaköyü, Kabataş Sitesi, Beşiktaş B251: İstinye-Tarabya Üstü-Arabayolu SARIYER’DE ULAŞIM Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 264I 265 Sarıyer Taksi Durakları F.S.M. Çevre Taksi Maslak Meydan Taksi Sarıyer Taksi Acıbadem Çamlık Taksi Fatih Sultan Mehmet Mah. Maslak Mah. Eski Büyükdere Şehit Mithad Yılmaz Cad. Yar Organize İzzettin Aksular Cad. Tarabya Bayırı Nurol Sitesi Cad. 92. Parsel Park Plaza Yanı, Sok. No: 4, Sarıyer. Sarıyer. Yanı, Sarıyer. Sarıyer. +90 (212) 242 47 96 +90 (212) 229 02 24 +90 (212) 299 22 44 +90 (212) 286 12 11 Sheraton Hotels Taksi Hacıosman Taksi Maslak Oto Sanayi Taksi Ayazağa Güven Taksi Maslak Mah. Büyükdere Cad. Cumhuriyet Mah. Arabayolu Ayazağa Mah. G 24. Sok. No: 1, Büyükdere Cad. Nurol Plaza Sarıyer. Cad. No: 2, Sarıyer. Sarıyer. Maslak Oto Sanayi No: 71, +90 (212) 276 16 14 +90 (212) 223 36 47 +90 (212) 289 31 99 Sarıyer. +90 (212) 276 99 56 Site Taksi İstinye Çeşme Taksi Baltalimanı Taksi Darüşşafaka Mah. Gazeteciler İstinye Cad. Balıkçılar Çarşısı Maslak Telsiz Taksi Baltalimanı Mah. Baltalimanı Sok. Sarıyer. Karşısı, Sarıyer. Cad. No: 25, Sarıyer. Maslak Mah. G 40. Sok. Sarıyer. +90 (212) 285 45 14 +90 (212) 277 88 36 +90 (212) 277 99 30 +90 (212) 286 03 42 Şirket Taksi İstinye Park Taksi Mega Taksi Büyükdere Merkez Taksi Ferahevler Mah. Adnan Kahveci Pınar Mah. Asır Sok. Sarıyer. Çayırbaşı Cad. Çelik Gülersoy Darüşşafaka Mah. Gazeteciler Cad. Çamlık Sok. No: 2, Sarıyer. +90 (212) 285 90 91 Parkı, Sarıyer. Sok. Sarıyer. +90 (212) 223 69 80 +90 (212) 242 68 19 +90 (212) 285 43 05 Kule Taksi Tarabya Taksi Büyükdere Cad. Dereboyu Sok. Oyak Gül Taksi Carrefour Taksi Tarabya Bayırı Yokuşu, Sarıyer. No: 22 Maslak, Sarıyer. Ayazağa Oyak Sitesi Cumhuri- İstinye Mah. Eski Kavel Kab- +90 (212) 262 25 39 lo Fabrikası Çayır Cad. No: 1, +90 (212) 285 12 47 yet Cad. Sarıyer. Sarıyer. +90 (212) 332 08 04 Yalı Taksi Kumsal Taksi +90 (212) 227 71 72 Yeniköy Mah. Köybaşı Cad. Ka- Kumsal Arkası Sok. No: 6, Polat Taksi palı Bakkal Sok. No: 1, Sarıyer. Çarşı Taksi Sarıyer. Ferahevler Mah. Adnan Kahveci +90 (212) 262 30 50 Maslak Mah. Büyükdere Cad. +90 (212) 218 32 67 Cad. No: 51, Sarıyer. Normanin İş Merkezi Önü, +90 (212) 223 41 38 Yeniköy Taksi Sarıyer. Küçükev Taksi Yeniköy Mah. Köybaşı Cad. Ye- +90 (212) 286 05 14 İstinye Mah. Seba Sitesi Altı Reşitpaşa Taksi niköy İskele Karşısı, Sarıyer. Maslak, Sarıyer. Reşitpaşa Mah. Tuncay Artun +90 (212) 262 26 58 Çayırbaşı Taksi +90 (212) 286 74 07 Cad. Sarıyer. Çayırbaşı Mah. Bahçeköy Cad. +90 (212) 277 22 22 Zekeriyaköy Villa Taksi No: 6, Sarıyer. Kültür Taksi 3. Cad. No: 18 Zekeriyaköy, +90 (212) 242 28 47 Şehit Mithat Cad. Sarıyer. Rumelhisarı Taksi +90 (212) 271 81 54 Rumelihisarı Mah. Arpacı Sarıyer. Emirgan Taksi Çeşme Sok. No: 1 Sarıyer. +90 (212) 202 77 55 Emirgan Mah. Doğru Muvakkit- Martı Taksi +90 (212) 263 38 22 hane Cad. No: 1, Sarıyer. Şehit Mithat Yılmaz Cad. Sarıyer. +90 (212) 229 12 67 +90 (212) 341 11 84 Sarıyer’de 266I 267 Hastaneler SARIYER’DE HASTANELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 268I 269

Ağız ve Diş Sağlığı M. S. Baltalimanı Merkezi Cumhuriyet Mahallesi’nde İstinye Devlet Eğitim ve Araştırma 2015 yılında açılan Sarıyer Hastanesi Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi, 23 ünitesiyle hafta içi 08:00-17:00 İstanbul Beyoğlu Bölgesi Baltalimanı Sarayı, 19. saatleri arasında bölge halkına Kamu Hastaneler Birliği Genel Sarıyer İsmail yüzyılın ilk yarısında Sadrazam hizmet etmekte… Sekreterliği bünyesinde hizmet Akgün Devlet Mustafa Reşit Paşa tarafından veren Sarıyer İstinye Devlet iki katlı ve kâgir olarak yaptırılır. İLETIŞIM: Cumhuriyet Mah. Hastanesi, 1948’de alt katı Ve- Hastanesi 1922 yılına dek yazlık saray ola- Araba Yolu Cad. No: 29 Sarıyer. rem Savaş Dispanseri, üst katı rak kullanılan bina, 1943 yılında Sarıyer İsmail Akgün Devlet Santral No: (212) 328 35 35 sağlık merkezi olarak açılmıştır. Sağlık Bakanlığı’na devredilir. Hastanesi, 1948’de vatan- http://www.sariyeradsm.gov.tr/ 1968’de 100 yataklı bir 1944’de 85 yataklı Kemik ve daş İsmail Akgün tarafından hastaneye dönüştürülen, 1979 Mafsal Veremi Hastanesi’ne dispanser olarak yaptırılmıştır. ve 1998 yıllarında inşa edilen ev sahipliği yapar. 1955’de 1960’da bugün olduğu yerde ek binalar ile İstinye Devlet Baltalimanı Kemik Hastalıkla- Acıbadem İsmail Akgün Dispanseri, 1985 Hastanesi, bugün 128 yataklı bir rı Hastanesi Deniz ve Güneş yılından sonra da Sağlık Ba- Hastaneleri hastane olarak Ayazağa Semt Tedavi Enstitüsü, 1960’da ise kanlığı’na devredilerek Sarıyer Polikliniği ve Sarıyer Toplum Baltalimanı Kemik Hastalıkları Özel Acıbadem Hastaneler İsmail Akgün Devlet Hastanesi Ruh Sağlığı Merkezi ile hizmet Hastanesi isimleriyle hizmet ver- grubu Maslak Acıbadem Hasta- olarak faaliyete geçmiştir. vermekte… meye devam eden hastane 2016 nesi ve Zekeriyaköy Tıp Merkezi 50 yataklı hastane, Sarıyerli- yılında Sağlık Bakanlığı Türkiye olarak hizmet vermektedir. lere hizmet vermeye devam İLETIŞIM: İstinye Devlet Kamu Hastaneler Kurumu Sağlık etmekte… Hastanesi Bilimleri Üniversitesi’ne bağlı İLETIŞIM: Darüşşafaka İstinye Cad. No: 98 İstinye. Metin Sabancı Baltalimanı Kemik Mahallesi, Büyükdere Cd. İLETIŞIM: Dursun Fakih Sok. Ayazağa Semt Polikliniği Hastalıkları Eğitim ve Araştırma No:40 Sarıyer. No: 1 Sarıyer. Şehit İlhan Yurt Sok. No: 72 Hastanesi olarak 136 yatağı, 22 Santral No: (212) 304 44 44 +90 (212) 242 06 65 - Ayazağa, Sarıyer. farklı branşta polikliniği ile hiz- https://www.acibadem.com.tr (212) 242 29 58 Sarıyer Toplum Ruh Sağlığı meti vermeye devam etmekte… www.sariyerdh.saglik.gov.tr Merkezi İLETIŞIM: Zekeriyaköy Bahçeköy Validesultan Cad. İLETIŞIM: Rumelihisarı Cad. Mahallesi, Kardelen Cd. Bülbül Sok. No: 34 Bahçeköy, No: 62 Baltalimanı. No: 2 Sarıyer. Sarıyer. +90 (212) 323 70 70-79 Santral No: (212) 201 56 56 +90 (212) 323 44 44 http://www.baltalimani.gov.tr/ https://www.acibadem.com.tr Sarıyer’de Parklar 270I 271 SARIYER’DE PARKLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 272I 273

AYAZAĞA BÜYÜKDERE Şerife Bacı Parkı Çelik Gülersoy Parkı Bahçe Yolu Sokak Sosyal Belgin Doruk Seyir Parkı Konut Parkı Ali Yılmaz Balıkçılar Parkı Dereboyu Sokak Parkı Hikmet Bayrak Muhtar Parkı Cumhuriyet Parkı G-23. Sokak Parkı Belediye Dükkanları CUMHURİYET Önü Parkı Erdal Tosun Parkı G-27. Sokak Parkı Şehit Polis M. Emin Kepçe Kooperatif Evleri Karşısı Parkı Parkı Aliye Rona Parkı Ferahevler Japon Bahçesi G-24. Sokak Parkı Ayhan Işık parkı G-62. Sokak Parkı Market Karşısı Parkı 165. Sokak Parkı (G-64. ÇAYIRBAŞI Sokak) Ahmet Turgutlu Kostarika Kurtyolu Sokak Parkı Parkı Yeşiltepe Parkı

BAHÇEKÖY DARÜŞŞAFAKA Atatürk Parkı Erol Günaydın Yaşam Parkı İsmet Barlas Parkı Gazanfer Özcan Parkı Karadeniz Mah. Parkı Muammer Aksoy Sadık Güney Parkı Hukukçular Parkı Sadık Tomak Parkı Salih Kavras Parkı Uğur Taşçı Parkı Ş. Alaattin Elyürek Parkı DEMİRCİKÖY Yenimahalle Parkı Demirciköy Parkı Selanikli Ayşe Hanım Parkı

BALTALİMANI DERBENT Demirtaş Ceyhun Parkı Arı Sokak Parkı İlhan Selçuk Parkı Mazlum Sokak Parkı Aydıner Sokak Parkı Gül Sokak Parkı EMİRGAN Revani Sokak Parkı Baltalimanı Japon Bahçesi Emirgan Korusu

İletişim: 444 1 722 Ali Yılmaz Balıkçılar Parkı SARIYER’DE PARKLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 2 74I 275

FATİH SULTAN MEHMET ISTINYE KİLYOS Aşık Veysel Parkı Cahar Dudayev Parkı Abdullah Kaya Parkı Berivan Sokak Parkı Kenan Pars Sağlıkçılar Parkı Kamil İlhan Parkı Karakol Üstü Parkı İbn-i Sina Parkı Kum Zambakları Parkı Ahmed Arif Parkı Mevlana Parkı Halit Akçatepe Bahriyeliler Bilgi Sokak Pakı Sahil Parkı Parkı Taş Duvar Parkı Semavi Güneş Parkı 75. Yıl Parkı Sezer Sokak Parkı Etem Paşa Seymen Parkı Kubilay Aytaç Parkı Levrek Sokak Parkı Tarık Akan Parkı FERAHEVLER KAZIM KARABEKIR Sadri Alışık Hoşgörü Parkı Halime Çavuş Kocabıyık Dedeman Parkı Parkı Ferah Park Tarık Akan Parkı KOCATAŞ Japon Bahçesi Emek Sokak Parkı Necip Fazıl Kısakürek Parkı 2 Temmuz Parkı Kazım Koyuncu Parkı Uğur Taşçı Parkı Şht. P. Uzm. Çvş. Mustafa Yumak Parkı Turhan Kartal Parkı

2 Temmuz Parkı GARİPÇE KEFELİKÖY MADEN Okul Yeri Parkı Meral Okay Senaristler Parkı Atatürk Parkı Baba Kenan Parkı İbrahim Cevahir Parkı GÜMÜŞDERE KISIRKAYA Adile Naşit Çocuk Parkı Ali Şen Seracılar Parkı Şht. Kom. Er Taner Yıldız Deprem Şehidi Gazeteciler Dnz. Er Gürkan Demirtaş Parkı Arkadaşlık Parkı Müşfik Kenter Tiyatrocular Parkı Yadigar Ejder Parkı Haydar Aliyev Parkı Kars Mahallesi Parkı HUZUR KİREÇBURNU Oyak Sitesi Şehit Kur. Bnb. Haydar Aliyev Parkı Hüseyin Güvercin Parkı Şeyh Edebali Parkı Cami Yanı Parkı Çamlık Erguvan Tepe Parkı PINAR Mazlum Kalender Okul Parkı Aşık Veysel Parkı Muhtar Aşık Pervani Parkı Yunus Emre Parkı Mevhibe İnönü Parkı Şehit Polis Zekeriya İletişim: 444 1 722 Yurdakul Parkı Çamlık Erguvan Tepe Parkı SARIYER’DE PARKLAR Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 276I 277

POLİGON TARABYA Hulusi Kentmen Parkı Dr. Sadık Ahmet Parkı İsmail Hakkı Tonguç Sadri Alışık Hoşgörü Parkı Eğitim Parkı Kemal Sunal Parkı Cahide Sonku Parkı Sevgi Parkı Erzurumlu Nene Hatun PTT EVLERİ Parkı Uğur Mumcu Parkı Levent Kırca Parkı Nasreddin Hoca Parkı REŞİTPAŞA Siteler Katılım Parkı Prof. Dr. Aziz Sancar Nobel Ketenci Yakup Ağa Alamana Parkı USKUMRUKÖY Parkı Doğanevler Parkı Üç Fidan Parkı Tuncay Artun Parkı Cami Karşısı Park Hezarfen Ahmet Çelebi Parkı Tayhan Gözberk Parkı YENIKÖY

RUMELİFENERİ Zeki Müren Parkı Muhtar Sebahattin Ketenci Yakup Ağa Alamana Çapoğlu Parkı Parkı Mimar Sinan Parkı Nakiye Elgün Parkı Atilla İlhan Parkı RUMELİHISARI

Rumelihisarı Mini Park Kemal Sunal Parkı YENİMAHALLE

RUMELİKAVAĞI Çolpan İlhan Yalılar Parkı Yakup Kaptan Mana Topçu Parkı Topçular Parkı Mehmet Kocali Parkı Hacı Osman Dinek Parkı Eyüp Odabaşı SARIYER MERKEZ Sporcular Parkı Kocayemiş Parkı Liseliler Parkı Mehmet Akif Ersoy Parkı ZEKERİYAKÖY Sinan Şamil Sam Parkı Sarıdağ Dernek Yanı Parkı Bahriye Üçok Parkı Hacı Suat Uysallar Meydanı Tuncel Kurtiz Parkı Sadri Alışık Hoşgörü Parkı Sarıbaba Parkı Münir Özkul Hidayetinbağı Parkı Aygaz Parkı İletişim: 444 1 722 Sarıyer’de Konsolosluk ve 278I 279 Sefaretler SARIYER’DE KONSOLOSLUK VE SEFARETLER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 280I 281

KONSOLOSLUKLAR SEFARETLER

> Alman Başkonsolosluğu > İspanyol Sefareti > Amerika Birleşik > Monako Prensliği Sefareti Büyükdere Mahallesi, Piyasa Devletleri-ABD İstanbul İstanbul Fahri Tarabya Mahallesi, Yeniköy Caddesi’nde bulunan İspanyol Başkonsolosluğu Konsolosluğu Caddesi üzerinde bulunan Sefareti, 18. yüzyılın sonunda İstinye Üç Şehitler Sokak No: 2, Yeniköy Köybaşı Arkası Alman Başkonsolosluğu aynı yerde bulunan İspanya Sarıyer. Sokak Park Apt. No: 4 Daire 2, Sefareti, büyük bir bahçe Elçiliği’nin yerine 1854’te Sarıyer. içinde ve denize cephesi Gaspare ve kardeşi Giuseppe ILETIŞIM: bulunan çeşitli yapılardan Fossati tarafından inşa edilmiş- + 90 (212) 335 90 00 ILETIŞIM: oluşur. II. Abdülhamid tir. Sefarethane ve ek yapılar istanbul.usconsulate.gov +90 (212) 262 41 48 tarafından 1880’de Alman günümüzde İspanya Başkon- İmparatorluğu’na hediye solosluğu yazlık konutu olarak edilen arazi üzerine inşa kullanılmaktadır. > Avusturya > Polonya İstanbul edilen yapılar genel olarak Başkonsolosluğu Başkonsolosluğu 19. yüzyıl sonunun eklektisist > İtalyan Sefareti Yeniköy Köybaşı Caddesi No: Maslak Ayazağa anlayışını yansıtmaktadır. Tarabya Mahallesi, Kefeliköy 46, Sarıyer. Köyü Yolu Giz 2000 Plaza Günümüzde sefarethane, Caddesi’nde bulunan İtalyan Se- No: 7, Sarıyer. Alman-Türk Diyalogu ve fareti, İstanbul’un en güzel art ILETIŞIM: Alman-Türk Ticaret ve nouveau eserlerinden biri ola- +90 (212) 363 84 10 ILETIŞIM: Sanayi Odası tarafından rak kabul edilir. İtalyan mimar www.bmeia.gv.at/tr/ +90 (212) 290 66 30 kullanılmaktadır… Raimondo D’Aronco tarafından bueyuekelcilik/istanbul www.stambul.msz.gov.pl/tr eski elçilik binasının yerine kâ- > Avusturya Sefareti gir, ahşap, horasan, bağdadi ka- > Çin Halk Cumhuriyeti > Özbekistan Yeniköy Mahallesi, Köybaşı rışımı neo-barok üslup ağırlıklı Konsolosluğu Cumhuriyeti İstanbul Caddesi’nde bulunan art nouveau bir yapı olarak inşa Avusturya Sefareti, Kireçburnu Memduhpaşa Yalısı, Konsolosluğu edilmiştir. 2006’da restorasyon Boğaziçi’nin görkemli Mısırlı Caddesi, No: 6/8, Sarıyer. İstinye Şehit Halil İbrahim çalışmaları başlamışsa da henüz yapılarından biridir. 19. Caddesi No: 23, Sarıyer. tamamlanamamıştır. yüzyıl ortalarında Sarraf ILETIŞIM: +90 (212) 299 26 Mıgırdıç Cezayirliyan’a ait 34 - (212) 299 21 87 ILETIŞIM: > Rusya Büyükelçilik arazi üzerine Mıgırdıç Kalfa istanbul.chineseconsulate.org/tur +90 (212) 229 00 75 Sefareti (Çarkyan) tarafından inşa Büyükdere Mahallesi, Piyasa edilen neo-klasik üslupta üç Caddesi’nde bulunan Rusya katlı kâgir yalı iç düzenlemesi Büyükelçilik Sefareti, iki katlı bir tamamlanmadan hazineye yapıdır. Koruluk içinde bulunan devredilir. Günümüzde neo-klasik üsluplu tarihi ana Avusturya Başkonsolosluğu bina ve müştemilat binaları ve Avusturya Kültür Ofisi bu dikkat çeken sefarethanenin binada faaliyetlerine devam mimarı ve inşa tarihi bilin- etmektedir… memektedir. 1985’de restore edilen yapı, günümüze dek gelebilen en eski elçilik yapıla- rından biridir Sarıyer’de 282I 283 Üniversiteler SARIYER’DE ÜNİVERSİTELER Sarıyer Belediyesi Yaşam Rehberi 284I 285

ÜNIVERSITELER

> Beykent Üniversitesi > İstanbul Teknik Beykent Üniversitesi Üniversitesi Ayazağa - Maslak Yerleşkesi İTÜ Ayazağa Kampüsü

İLETIŞIM: Ayazağa, Maslak İLETIŞIM: İTÜ Ayazağa İstanbul Kampüsü, Maslak, Sarıyer. +90 (212) 444 19 97 +90 (212) 285 30 30 (40 hat) www.itu.edu.tr

> Boğaziçi Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi Hisar > İstanbul Üniversitesi Koç Üniversitesi Sarıyer Kampüsü Kampüsü İstanbul Üniversitesi Orman Hisarüstü, Nispetiye Cad. Ru- Fakültesi melihisarı, Sarıyer. İLETIŞIM: İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi > Boğaziçi Üniversitesi Bahçeköy, Sarıyer. Sarıtepe Kampüsü +90 (212) 226 11 00 (12 hat) Gümüşdere, Sarıtepe www.orman.istanbul.edu.tr Kampüsü, Sarıyer. MEF Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi İLETIŞIM: Boğaziçi > Koç Üniversitesi Üniversitesi Bebek, Beşiktaş. > Koç Üniversitesi, > MEF Üniversitesi Koç Üniversitesi Sarıyer +90 (212) 359 54 00 İstinye Kampüsü Kampüsü www.boun.edu.tr İLETIŞIM: MEF

İLETIŞIM: Koç Üniversitesi, Üniversitesi Ayazağa Cad. İLETIŞIM: Koç İstinye Kampüsü Çayır Cad. No: No: 4 Maslak, Sarıyer. Üniversitesi Sarıyer Kampüsü 65 İstinye, Sarıyer. +90 (212) 395 36 00 > Işık Üniversitesi Rumelifeneri Yolu, Sarıyer. +90 (212) 229 82 46 www.mef.edu.tr Işık Üniversitesi Maslak +90 (212) 338 10 00 www.ku.edu.tr Kampüsü www.ku.edu.tr > Adile Sadullah > Koç Üniversitesi, Batı Mermerci Polis İLETIŞIM: Işık Üniversitesi Kampüsü Meslek Eğitim Merkezi Büyükdere Cad. Maslak, Sarıyer. İLETIŞIM: Maden Mah. İLETIŞIM: Gümüşdere +90 (212) 286 49 11 Kasap Çayırı Mevkii, 3. Sok No: 1 Köyü Polis Koleji Sok, www.isikun.edu.tr Zekeriyaköy, Sarıyer. Sarıyer. +90 (212) 338 70 21 +90 (212) 203 87 09 www.ku.edu.tr www.asmpmyo.pol.tr

/SukruGencBaskan

SARIYER'İN TELEVİZYONU

İzlemek için; sariyer.tv.tr www.sariyer.bel.tr 444 1 722

SariyerBld SariyerBelediye SariyerBelediye