Goeree Overflakkee Atelier Noordrand 19 t/m 22 december 2011 maart 2012 Atelier Noordrand Goeree-Overflakkee | pagina 3 Inhoud INHOUDSOPGAVE Colofon Dit is een uitgave van de Dienst Landelijk Gebied in samenwerking met Deltares versie 2.0 | 22 maart 2012 Samenvatting | 5 Initiatiefnemers Gemeente Dirksland Inleiding | 7 Gemeente Goedereede Gemeente Middelharnis Samenvatting | Bevindingen 6 Co-financier Inbreng sectoren | 11 Ministerie van I&M Water | zorg | recreatie | wonen 13 Samenstelling Dienst Landelijk Gebied: Pieter Boone | procesmanager Uitkomsten schetssessie | 33 Hans van Engen | landschapsarchitect Joke Schalk | landschapsarchitect Epiloog | 43 Deltares: Oswald Lagendijk | procesmanager Zuidwestelijke Delta Stijn Koole | landschapsarchitect Vormgeving/Opmaak Dienst Landelijk Gebied Foto’s Dienst Landelijk Gebied Bosch Slabbers Kaartmateriaal DLG Ontwikkeling multifunctionele zone tussenAtelier NoordrandMiddelharnis Goeree Oerflakkeeen Stellendam: | pagina 4 landbouw gecombineerd met recreatie, wonen, zorg en natuur Atelier Noordrand Goeree-Overflakkee | pagina 5 Samenvatting Samenvatting / bevindingen • Zoetwatervoorziening en natuurontwikkeling integrale visie is zeer gewenst om dienst te kunnen houden elkaar nu ‘gevangen’ in hun wensen voor doen als basis voor het overleg met Rijk en Ten behoeve van de visievorming op de ruimtelijke ruimtelijke ordening met als nadeel dat de Provincie ten aanzien van de toekomstige ordening van de Noordrand van Goeree hebben voortgang in de zoetwatervoorziening belemmerd bestemming van deze gronden. vertegenwoordigers, betrokkenen en wordt; belanghebbenden uit de landbouw-, recreatie- en • Vanuit de huidige situatie zal de landbouw zich toerisme, woon-, zorg- en energiesector hun ideeën, • Het ontkoppelen van zoetwateraanvoer en natuur opnieuw moeten verstaan met primair recreatie. ambities en visies aan de gemeenten Middelharnis, biedt kansen voor een snellere realisatie van de De vanouds bestaande ‘tegenstelling’ landbouw – Goedereede en Dirksland voorgelegd. zoetwateraanvoer de korte termijn en op lange natuur is niet constructief en ook minder relevant De Dienst Landelijk Gebied en Deltares hebben de termijn interessantere kansen voor een integrale geworden. Het voornaamste antwoord op oogst van deze driedaagse in een aantal ruimtelijke gebiedsontwikkeling. dreigende krimp is een nadere integratie tussen beelden samengevat, en in dit boekje verbeeld. In landbouw en recreatie, zowel in grondconsumptie, de vele gesprekken die met experts op de relevante • De zoetwatervoorziening dient dan wel ‘no regret’ infrastructuur (dooradering), functionele sectoren en belangen tijdens het atelier zijn gevoerd, ten aanzien van lange termijnontwikkeling te mengvormen, innovaties en exploitatievormen. is een aantal opmerkelijke zaken naar voren worden aangelegd (tracékeuze); gebracht. De belangrijkste zijn hier kort samengevat. • Er is feitelijk maar één overheersend belang voor Bevindingen de noordrand van Goeree op de lange termijn: dat van versterking van de economische structuur op • De handelingsperspectieven vanuit de diverse het eiland (zonder deze zakken werkgelegenheid sectoren liggen dicht bij elkaar (wellicht dichter en voorzieningenniveau in - denk aan ziekenhuis dan men van elkaar denkt te weten); - en treedt ernstige krimp op); • Een gezamenlijk gedragen visie op de toekomst is • Meest kansrijk voor economische derhalve kansrijk; structuurverbetering zijn: wonen, zorg en recreatie. De kansen voor gecombineerde • Het is van belang om die visie op korte termijn te ontwikkeling van deze drie zijn groot en logisch delen met provincie en Rijk vanwege grondposities (zie plannen Scharrezee ontwikkeling). Daarnaast en beleidsmomentum; blijft een sterke landbouwkundige ontwikkeling in het hart van het eiland onmisbaar; • De belangen van zoetwatervoorziening (t.b.v. landbouw en drinkwater) dienen op de zeer korte • Diverse Overheden hebben door verwerving op termijn gediend te worden (2014); vrijwillige basis een substantiële grondpositie in het gebied verkregen in de noordrand. Een Atelier Noordrand Goeree-Overflakkee | pagina 7 Inleiding Algemeen Aanleiding Reikwijdte Atelier Op weg naar een Eigen Eiland Economie. Dat is het In het regeerakkoord van kabinet Rutte zijn Het atelier Noordrand Goeree probeert een voor alle credo waarmee het atelier voor de noordrand van passages opgenomen over het Kierbesluit en de belangen op het eiland bevredigende toekomstvisie Goeree-Overflakkee op 22 december 2011 werd ontpoldering. Deze passages zorgden in november te presenteren door – met name - gebruik te maken afgesloten. In de drie dagen die daaraan vooraf 2010 voor de nodige opschudding op het eiland van de ontwerpbenadering. Winstpunten van de gingen hebben vertegenwoordigers, betrokkenen Goeree Overflakkee. Sommigen waren uiterst ontwerpbenadering zijn: het kunnen verbeelden van en belanghebbenden uit de landbouw-, recreatie- verheugd terwijl anderen juist teleurgesteld waren. een visie en keuzemogelijkheden geografisch en toerisme, woon-, zorg- en energiesector hun Op 26 april 2011 spraken betrokken partijen uit dat specifiek maken (ruimtelijke ordening). ideeën, ambities en visies aan de gemeenten zij gezamenlijk willen werken aan een breed Middelharnis, Goedereede en Dirksland voorgelegd. gedragen visie voor dit gebied. Centraal staat echter de opdracht om te komen tot Samen met de Dienst Landelijk Gebied en Deltares de toekomstvisie: een verhaallijn naar de toekomst is de oogst van deze driedaagse in een aantal Urgentie voor het eiland Goeree-Overflakkee, specifiek voor ruimtelijke beelden samengevat, en gecombineerd de noordrand. Een verhaallijn met suggesties voor met de directe aanleiding voor dit atelier: de op Het Rijk heeft zich voorgenomen om het kierbesluit hoe daar te komen, ofwel een strategie. korte termijn te realiseren zoetwaterverbinding zo snel mogelijk te effectueren. Hiervoor zijn over de noordflank van het eiland als compenserende maatregelen nodig zoals de aanleg compenserende maatregel voor de vismigratie van een zoetwaterkanaal. Nu is de kans om nog iets bevorderende maatregelen in het Haringvliet. te kunnen zeggen over de exacte ligging en Het resultaat ligt hier voor u: een visie hoe een vormgeving van dit kanaal bezien vanuit andere Eigen Eiland Economie zich ruimtelijk kan belangen, mede om te voorkomen dat korte termijn ontwikkelen. Met een landbouwgebied in de kern maatregelen niet leiden tot blokkades voor lange van het eiland dat omgeven wordt door een schil termijn ontwikkelingen. Daarbij moet met name waarin zowel recreatie, wonen als natuur in een gedacht worden aan een integrale multifunctionele zone samengaan. gebiedsontwikkeling op lange termijn met Deze visie is bedoeld als inhoudelijk startpunt voor nieuwbouw van Middelharnis en Stellendam en de een integrale gebiedsontwikkeling, waarin Rijk, realisatie van het Halskanaal. Kunnen de Provincie Zuid-Holland, Waterschap, compenserende maatregelen voor de vismigratie eilandgemeenten en particulieren de eiland een motor worden voor de langere termijn economie een nieuwe impuls geven en tevens de gebiedsontwikkelingen in de noordrand? En zo ja, leefomgeving aantrekkelijker maken. op welke wijze? Atelier Noordrand Goeree-Overflakkee | pagina 9 Opdracht Algemeen Belangen Om een integraal toekomstperspectief te Voor de noordrand van Goeree Overflakkee is een ontwikkelen is het niet alleen van belang dat vierdaags atelier georganiseerd. Niet voor niets vier verschillende sectoren goed vertegenwoordigd zijn. dagen, want de opdracht was namelijk drieledig: Het is minstens zo belangrijk dat de belangen van • een visie die verschillende sectoren ook met elkaar • verbinden korte en lange termijn verbonden zijn. Dat begint met het begrip hebben • verbinden belangen voor elkaars belang, maar vindt het hoogtepunt in de symbiose; daar waar de belangen samenvallen. Het wordt dan een gemeenschappelijk belang. Visie Centraal in de opdracht stond de visievorming op de noordrand van Goeree. Een visie om een eenduidig beeld te ontwikkelen bij alle belanghebbende partijen en van waaruit vervolgacties en plannen gemaakt kunnen worden. Een visie om richting te geven, geen eindbeeld. Eeen visie van waaruit een strategie ontwikkeld kan worden Termijn Een visie ontwikkel je meestal niet voor de korte termijn. Soms is de lange termijn ook nog niet aan de orde, of wil je op de korte termijn iets heel anders. Die korte en lange termijn hoeven elkaar niet in de weg te zitten. De vraag is dan wat we nu kunnen doen en hoe we dat het beste kunnen doen; niet uitsluitend met het oog op -, maar met oog vóór de toekomst. Atelier Noordrand Goeree Oerflakkee | pagina 10 Inbreng sectoren 1 Atelier Noordrand Goeree Oerflakkee | pagina 12 sector I water 2 Atelier Noordrand Goeree Oerflakkee | pagina 14 Water Water Bij het thema water zijn de volgende zaken aan de orde gekomen: • Zoetwatervoorziening: • Drinkwater • Landbouwwater • 2014, urgent • Sober en doelmatig • Open drinkwaterkanaal vraagt om bufferzone • Meerlaagse veiligheid, Deltaprogramma Zoetwatervoorziening Of een zoetwatervoorziening nodig is, en in welke vorm, blijkt niet alleen afhankelijk van het zogenmoemde kierbesluit, maar ook van de termijn waarover je kijkt (deltaprogramma). Deze leidende principes zijn beschreven in het Water+Ruimte Atelier dat in 2010 voor heel Goeree-Overflakkee is gehouden. Toekomstbeeld zoet - zout: Bij een kierbesluit waarbij er bij het Spui en bij Middelharnis nog zoet water kan worden ingelaten kan volstaan worden met een zoetwaterkanaal vanaf Middelharnis