TREK EROPUIT NAAR DE HAVENKANALEN Erfgoedlijn Goeree-Overflakkee Inhoudsopgave

ZIEN & BELEVEN, ETEN & DRINKEN, TIPS & WEETJES TREK EROPUIT NAAR DE HAVENKANALEN Erfgoedlijn Goeree-Overflakkee Inhoudsopgave

Wist je dat Goeree-Overflakkee De erfgoedlijn Goeree- Trek eropuit naar de havenkanalen...... pag. 5 een erfgoedlijn heeft? En dat Overflakkee loopt van de deze lijn het verhaal vertelt over vuurtoren en de cichoreidrogerij Havenkanalen

het leven met en overleven van in Ouddorp, via de Menheerse Goedereede...... pag. 6

het water als vriend en vijand? werf in Middelharnis, naar fort Stellendam...... pag. 8

Een erfgoedlijn combineert Prins Frederik in Ooltgensplaat. Dirksland...... pag. 10

monumenten, landschap en Daar tussenin liggen de (7) Sommelsdijk...... pag. 12

water en vertelt een belangrijk havenkanalen als parels in het Middelharnis...... pag. 14

verhaal van onze geschiedenis. landschap. Oude-Tonge...... pag. 16

Ooltgensplaat...... pag. 18 Sinds 2012 werkt de provincie Dit boekje is op initiatief van de Zuid-Holland samen met erfgoedlijn gerealiseerd. Met ‘Trek Nog meer ontdekken en beleven in

organisaties op het eiland aan eropuit naar de havenkanalen’ en rondom de havenkanalen...... 21 het beleefbaar maken van de zijn de havenkanalen te

erfgoedlijn. Onder andere door ontdekken en te beleven en VVV Inspiratie...... 22 monumenten te restaureren en kom je meer te weten over de

een nieuwe bestemming te geven, geschiedenis van het eiland Colofon ...... 22 recreatieve routes te ontwikkelen, Goeree-Overflakkee. publieksevenementen te organiseren en verhalen te vertellen.

22 INLEIDING Trek eropuit naar de havenkanalen

Havenkanalen zijn parels in het landschap. Verborgen parels die te ontdekken zijn op Goeree-Overflakkee. Trek eropuit en start een historische belevenis. Maak een vaartocht in een zalmschouw. Bewonder het Sas van Dirksland, een achttiende- eeuwse sluis. Kom van alles te weten over de rijke visserij- en maritieme geschiedenis van Middelharnis op de Menheerse werf. Geniet van het landschap en de soms fenomenale vergezichten. Maak een wandeling of een fietstocht. Laat je verrassen in bijzondere winkeltjes en aantrekkelijke horeca. Mijmeren over vroeger? Ja, op Goeree-Overflakkee kan het. De havenkanalen maken de geschiedenis tastbaar.

Levensaders in het landschap Verzanding en nieuw ingedijkt land voor de Havenkanalen zie je op verschillende plaat- havens in de oude polders – dat is, zacht sen in Nederland. Maar zoveel als Goeree- uitgedrukt, niet handig voor de scheep- Overflakkee er heeft, dat is volstrekt uniek. vaart. Hoe bleven de havens bereikbaar? Zeven zijn er. Van een paar honderd meter Door kanalen te graven, dwars door de tot ruim vijf kilometer lang. Kaarsrecht zandplaten en de nieuwe polders heen. of meanderend door het polderland. Elk Zo bleef de verbinding met de zee in stand. De betekenis van havenkanaal heeft zijn eigen karakter. Elk Dat was van levensbelang voor de havens havenkanaal vertelt het verhaal van het van Goedereede, Stellendam, Dirksland, water eiland Goeree-Overflakkee. Het verhaal Sommelsdijk, Middelharnis, Oude-Tonge en over de betekenis van het water. Ooltgensplaat. Het water was tot ver in de twintigste eeuw immers de enige verbinding De havenkanalen zijn verschillend van Waarom havenkanalen? met ‘de overkant’. Pas in 1964 kwam er een Goeree-Overflakkee is nu één eiland. Maar brug en daarna volgden nog een stuk of karakter. Maar wat ze gemeen hebben ooit was het een verzameling ingedijkte wat dammen. is dat ze het verhaal over de betekenis polders. Een kleine archipel. Elke polder had van het water vertellen. Trek eropuit en zijn eigen haven die een open verbinding Eeuwenlang waren de havenkanalen had met de zee. Die lag op een gunstige levensaders. Levensaders voor de aan- en beleef de geschiedenis van de haven- plek: tegen de ringdijk aan. Schepen konden afvoer van producten en personen, naar kanalen van Goeree-Overflakkee. de haven gemakkelijk in en uit varen. en vanuit de bedrijvige havens. In en uit Dat veranderde langzaam maar zeker. Er varende vrachtschepen, veerboten en ontstonden gorzen en zandplaten rond de vissersschepen, overslag op de kades, Er is veel te zien en te beleven. Wat? polders, ook vlak voor de havens. De boel scheepswerven in vol bedrijf – het was er Dat vind je in dit boekje. Per haven- kon zomaar verzanden. Gorzen en platen een drukte van jewelste. kanaal. Maar eerst meer over de ge- kun je natuurlijk ook indijken, en dat deden de polderbewoners. Uiteindelijk groeiden al De havens zijn er nog. En de havenkanalen schiedenis: hoe zijn die havenkanalen die polders en poldertjes aan elkaar vast ook. Zeven levensaders, zichtbaar in het eigenlijk ontstaan? tot één eiland. landschap.

4 Zien & Beleven

Wandel van Goedereede naar Havenhoofd. Volg de wandelknooppunten 46-57-53-64 (2,7 kilometer). Een kaart van het netwerk is verkrijgbaar bij het VVV Inspiratiepunt in Ouddorp. Fiets een rondje langs de havenkanalen van Goedereede en Stellendam via fietsknoop- punten 61-62-64-65-66-60-61 (12,3 km). Maak een stadswandeling onder leiding van een gids (op donderdagen in de zomer- vakantie). Aanmelden bij het VVV Inspiratie- punt in Ouddorp. 2 Nog een prachtig uitzicht Ga het water op! En vaar met een zalm- heb je vanaf de Toren van het LENGTE HAVENKANAAL: 3.590 METER schouw of kano door het Zuiderdiep naar Torenmuseum (Kerkpad 9 in Havenhoofd of Goedereede. Voor meer Goedereede). Bezoek gelijk het informatie: www.groenevaartgo.nl. museum. Bezoek Museum 1 Geniet van het uitzicht op Havenhoofd Ouddorp en kom meer te vanaf het bankje bij de Peekaai, waar ook weten over Romeins Goeree Goedereede een informatiepaneel te vinden is (Kaai in (Raadhuisstraat 4 in Ouddorp). Havenhoofd).

Goedereede is een oud havenstadje. De enige stad op Goeree- 3 Bezoek de ateliers rondom de haven. Overflakkee. Aan het eind van de Middeleeuwen nam de Bij atelier Ellen van der Bok kun je een workshop glas- en steenbewerking volgen bedrijvigheid toe en vestigden zich steeds meer kooplieden, vissers (Achterstraat 9 in Goedereede). Meer informatie en boeren in en rond Goedereede. Later verzandde de haven. bij het VVV Inspiratiepunt in Ouddorp.

Op een gegeven moment was het niet langer mogelijk de schepen tussen de zandbanken, slikken en schorren naar Goedereede te laten varen. Een havenkanaal bood uitkomst, maar ook dat slibde regelmatig dicht. 3 Daarom – en omdat het water bij 2 hoog tij soms tot bange momenten leidde in het stadje – viel het besluit 4 1 de haven af te sluiten. Bij Havenhoofd kwam in 1958 een zware dam, dwars door het havenkanaal. Havenhoofd was toen in feite al de haven van Goedereede. Na de komst van de Eten & drinken Haringvlietsluizen kwam ook daar een einde aan, maar er is nog veel Pak een terras 4 Ga langs bij dat herinnert aan de tijd dat hier rondom de haven ambachtelijke bakker een bedrijvig haventje was. Mét een (Markt in Goedereede) De Vries, voor een ‘peekaai’ voor het overslaan van de en geniet van een glas originele Goereese suikerbieten. Goereese port. Torenkoek (Pieterstraat 16 in Goedereede).

6 Zien & Beleven

Maak een wandeling over het jaagpad (Stel- Maak een wandeling onder leiding van lendamse haven) naar het lichtbaken. Daar is een Havenkanaalambassadeur die je een zitje om uit te rusten. meer kan vertellen over het havenka- Vaar met een zalmschouw of kano over het naal en het dorp Stellendam. Meer Zuiderdiep of door de havenkanalen. Er zijn informatie is verkrijgbaar bij restaurant arrangementen mogelijk gecombineerd met ‘t Wapen van Stellendam (Voorstraat 2). een hapje en drankje. Voor meer informatie: www.groenevaartgo.nl. Wandel langs de kunstkruimels. Ze liggen verspreid door het dorp en geven de hoogte van het water aan ten tijde van de Waters- noodramp van 1953. Op de tegels staat ook een letter en alle letters tezamen vormen aan het LENGTE HAVENKANAAL: 840 METER eind van de route een woord. Je kunt de route op eigen gelegenheid wandelen of onder leiding van een Watersnoodambassadeur. Meer informatie is verkrijgbaar bij restaurant ‘t Wapen van Stellendam (Voorstraat 2). Stellendam 1 Strijk neer in de havenkom van de oude haven (tussen Stellendamse haven en Park- haven), dat een kunstwerk op zich is. Hier vind Stellendam is het jongste dorp van Goeree-Overflakkee. je tevens een informatiepaneel over de historie. Ga op vrijdagochtend (mei-oktober) vroeg naar de visafslag bij de nieuwe haven Het is gesticht tijdens de aanleg van de Statendam, (Meester Snijderweg 5) om te zien hoe de die de voormalige eilanden Goeree en Overflakkee Ga op expeditie op het Ha- verse vis wordt verwerkt. Er is dan ook een ringvliet (juni – september), sinds 1751 verbindt. rondleiding die je vooraf moet reserveren geniet aan boord van de bij het VVV Inspiratiepunt in Ouddorp. Linquenda II of de Heicon- Het dorp heeft regelmatig onder dias van al het moois dat water gestaan. De laatste keer was het Haringvliet te bieden in 1953. In de (oude) haven kwam heeft. Opstappen kan bij de de aan- en afvoer van vis en land- binnenhaven (Deltahaven), bouwproducten samen. Een haven- meer informatie vind je op kanaal was nodig om de Stellen- www.expeditieharingvliet.nl. damse haven bereikbaar te houden vanaf de zee. Langs de westzijde van Bekijk een film over de Wa- 2 het kanaal ligt een jaagpad. Daar 1 tersnoodramp van 1953 in liepen paarden om schepen vooruit Stellendam bij restaurant te trekken (te jagen) als er geen wind 't Wapen van Stellendam was. (Voorstraat 2). Alleen op aanvraag en voor groepen. Eten & drinken Na de aanleg van de Haringvliet- sluizen zijn de havenactiviteiten Laat de sprankeling 2 Voor een hapje of verplaatst naar een modern haven- van een glas Rabar- drankje in de buurt gebied aan beide kanten van de berbubbels over je van het havenkanaal sluizen. De oude haven is een tong rollen (Nieuwe- ga je naar ’t Wapen van uitnodigende, verstilde plek, waar weg 77), meer infor- Stellendam (Voorstraat 2, het verleden tot leven komt. matie vind je op www. www.wapenvanstellen- rabarberbubbels.nl. dam.nl).

8 Zien & Beleven

Boek een dorpswandeling onder leiding van een gids. Meer informatie bij het VVV Inspiratiepunt in Ouddorp. 1 Bij de haven (Kaai) heb je een prachtig uitzicht op de trambrug. Informatiepanelen vertellen meer over de historie van de haven en de trambrug. Rust uit op de vlonder aan de haven, waar je ook je hengel uit kunt gooien. Wandel de Christoffel- route, langs eeuwenoude en bloemrijke LENGTE HAVENKANAAL: 5.120 METER dijken tussen Dirksland en Sommelsdijk. Dirksland Fiets naar het Sas van Ga op de foto met het kunstwerk Dirksland, een achttiende- De Drie Kruiwagens (Westhaven- Dirksland, gesticht in 1416, is het oudste dorp van eeuwse sluis. Een picknickmand dijk) op de bietenstortplaats, een Flakkee. De kronkelende Boomvliet, een voormalige is op aanvraag verkrijgbaar bij herinnering aan de bietenhistorie restaurant ‘t Anker (Kaai 27). van het kanaal. zeearm tussen de polder Dirksland en het ingepolderde land van Sommelsdijk, Middelharnis en Duivenwaard, vormde de ontsluitingsroute naar de haven.

Een spui en een sluis bleken op den 1 duur niet voldoende om die vaarroute goed begaanbaar te houden. Daarom 2 kwam er in 1601 een havenkanaal, dat daarna steeds is verlengd en in 1790 voorzien van een sluis: het Dirkslandse Sas. Tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw was de haven van Dirksland, samen met die van Middelharnis, de belangrijkste op het eiland. Na de afsluiting van het Haringvliet, in 1970, zijn de peekaaien niet meer bedekt met hopen suikerbieten. Eten & drinken

2 Voor een hapje of drankje ga je naar restaurant ’t Anker (Kaai 27) of De Snoeperij (Straatdijk 2).

10 Zien & Beleven

Wandel zelf door Middelharnis en Sommelsdijk. Een route is verkrijgbaar bij het VVV Inspiratiepunt in Ouddorp. Wandel langs het havenkanaal van Sommelsdijk en Middelharnis via knooppunten 22-27-28-23-22 (6,8 km). 1 Bezoek Streekmuseum Goeree- Overflakkee (Kerkstraat 2-12). Hier is veel te zien over onder andere het ontstaan van het eiland, de havenkanalen en de in 2019 gevonden muntschat. LENGTE (GEDEMPT) HAVENKANAAL: Bijzonder is de virtual reality-beleving over de Watersnoodramp van 1953 810 METER (www.streekmuseum.nl).

Wandel de Christoffelroute, langs eeuwenoude en bloemrijke dijken Sommelsdijk tussen Sommelsdijk en Dirksland.

2 Ga winkelen op de winkeldijk - D’n Wat Sommelsdijk bijzonder maakt is dat het tot het Diek - die Middelharnis met Sommelsdijk verbindt. Meer informatie op begin van de negentiende eeuw een Zeeuwse enclave www.middelharniscentrum.nl op Goeree-Overflakkee was. Het grenspaaltje Holland-Zeeland staat nog steeds op de dijk.

Ook bijzonder is dat Sommelsdijk het dorp is van de verdwenen havenkanalen. Eerst wist Dirksland zich de Boom- 3 vliet, het water tussen Sommelsdijk en 4 2 Dirksland, toe te eigenen. Daarna was er een verbinding van de haven naar het noorden. Toen die maar bleef verzanden, kwam er uiteindelijk een aantakking op het havenkanaal van Middelharnis, het 1 tweelingdorp van Sommelsdijk. Dat is recent grotendeels gedempt. De haven Eten & drinken en de kade van Sommelsdijk, vroeger één en al bedrijvigheid, is gerestaureerd 3 Beleef de 4 Proef lokaal bier en voorzien van kunstwerken die herin- nostalgie in met lekkernijen uit de neren aan toen: een schip en een weeg- Café De Kok streek bij Brouwerij huisje op de kade. Deze kunstwerken zijn (Kaai 49) en de Solaes (Oostdijk 36) gemaakt door Jaap Reedijk, een lokale winkel 19TOEN (www.solaes.nl). kunstenaar. (Oostdijk 63, www.19toen.nl).

12 Zien & Beleven Wandel op het Vingerling langs de beelden van de gebroeders Boomsma en het Kofjekokertje. De Vaar met een snelle RIB naar na- Boomsma’s zijn ook vereeuwigd in een stripboek tuurgebieden en de zeehondenko- ‘Erfgoed ontdekken op Goeree-Overflakkee’. Het lonie in het Slijkgat. Op aanvraag, stripboek is verkrijgbaar bij onder andere het VVV informeer bij de Menheerse werf Inspiratiepunt in Ouddorp en diverse boekhandels (Spuistraat 3). Ga op expeditie op op Goeree-Overflakkee. het Haringvliet, geniet aan boord van de Linquenda II of de Heicondias Wandel zelf door Middelharnis en Sommelsdijk via van al het moois dat het Haringvliet de speciale VVV-routebrochure, verkrijgbaar bij het te bieden heeft. Opstappen kan bij VVV Inspiratiepunt in Ouddorp. het Havenhoofd in Middelharnis, meer informatie op www.expeditie- Ga tekenen en schilderen en volg een work- haringvliet.nl. Vanaf het Havenhoofd shop bij Atelier Havenhoofd, inclusief high tea of stap je in een elektrisch treintje lunch (via Renate van Opdorp: info@renatevan- LENGTE HAVENKANAAL: 2.750 METER dat je naar het centrum van Mid- opdorp.nl). delharnis brengt (juni - september). Stap op het gerestaureerde RTM- Het RTM-verleden herbeleven kan op het pontje Anna Jacoba en vaar tussen Havenhoofd. Met de gerestaureerde veersteiger, Middelharnis de Menheerse werf en het Haven- het perron met bankjes, de twee railvakken en hoofd. Op aanvraag, informeer bij de de replica van het kaartenhuisje, stap je zestig Menheerse werf (Spuistraat 3). jaar terug in de tijd. Op het perron staan zelfs de koffers en tassen klaar, een kunstwerk van Jaap Middelharnis was tot begin vorige eeuw een vissersdorp. 1 Het visserij- en maritieme ver- Reedijk. Een unieke plek voor een selfie! De haven lag vol beugsloepen. Al in de zestiende eeuw leden beleef je op de Menheerse werf: een oude scheepswerf in vol Ga winkelen op de winkeldijk - D’n Diek - die had het gunstig gelegen Middelharnis een havenkom en bedrijf met onder andere de MD10, Middelharnis met Sommelsdijk verbindt. Kijk een loswal. de enige beugsloep die er nog is. Je voor meer informatie op www.middelharniscen- vindt er ook het bezoekerscentrum, trum.nl de tijtafel, het visserijmonument, Al gauw ontstonden er de tentoonstelling met een schepen- gorzen voor de dijk en register over de hulpvloot Waters- was een havenkanaal noodramp van 1953 en een VVV noodzakelijk om de inspiratiewand over Goeree- 3 haven goed bereikbaar te Overflakkee. houden. Rond 1600 was die geul al 400 meter Wandel vanaf de Menheerse werf lang. De haven van Mid- (Oosthavendijk) langs het havenka- delharnis was altijd druk, 2 1 naal en volgt de bordjes Laarzen- ook door de veerdiensten pad naar Havenhoofd. Onderweg en het knooppunt van de kom je enkele kunstwerken tegen. Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM) dat zich hier bevond. Ook nu is de haven nog bedrijvig, Eten & drinken zij het vooral door de ple- ziervaart en de horeca. 2 Pak een gezellig terras rondom de havenkom, in het dorp of op het terrein van 3 Dok16 (Hernesseroord). Kijk op www.middelharniscentrum.nl voor een overzicht van de horecagelegenheden.

14 Zien & Beleven

Wandel onder leiding van een Waters- noodambassadeur door het gebied. En leer meer over de geschiedenis en de im- pact van de Watersnoodramp van 1953. Te boeken via het VVV Inspiratiepunt in Ouddorp. Wandel rond de haven en langs het havenkanaal onder leiding van een gids. Te boeken via het VVV Inspiratie- punt in Ouddorp. Wandel een leuk rondje havenkanaal via de knooppunten 51-58- 59-61-51 (3,3 km). LENGTE HAVENKANAAL: 1.910 METER

Fiets vanaf het havenkanaal van Oude-Tonge naar het ha- Oude-Tonge venkanaal van Ooltgensplaat. Een leuke fietsroute loopt via de knooppunten 92-93-98-45- 97-86-87-88-92 (35 km). De polder rond Oude-Tonge is al in 1439 ingedijkt. Het dorp 1 Maak een foto van het kunstwerk bestond oorspronkelijk, zoals vrijwel alle dorpen op het eiland, Geniet van het bijzondere De Kaaiwerker van Joep Luijckx en scan uitzicht op de stilteplek aan de QR-code op het beeld op de kade alleen uit de haven met de kaai, de dijk, de Voorstraat met de het eind van het havenkanaal (Kaai). Achterwegen en de kerkring. (Suisendijk).

De havenkom is in 1957 gedeeltelijk gedempt. Op de kade staat het beeld De Kaaiwerker, dat herinnert aan de tijd van de noeste havenarbeiders.

Het havenkanaal is deels meanderend: een heel fraai stukje Flakkee. 2 Er is zelfs een zijtak: De Groote Kreek. Verder is de spuikom, bedoeld om de haven schoon te spuien met waterkracht, nog intact. In Oude- 3 Tonge verdronken tijdens de 1 Watersnoodramp van 1953 meer dan driehonderd mensen. Eten & drinken

2 Doe mee met een workshop koken of chocolade maken bij Pollies, kijk voor meer informatie op www.pollies.nl 3 Strijk neer bij één van de horecagelegenheden rondom de haven.

16 Zien & Beleven

Wandel door het dorp onder leiding van een gids, die van alles vertelt over de geschiedenis. Te boeken via de dorpsraad (secretaris@ dorpsraadooltgensplaat.nl) of het VVV Inspi- ratiepunt in Ouddorp. 1 Wandel langs de kunstkruimels. Ze liggen verspreid door het dorp en geven de hoogte van het water aan ten tijde van de Watersnoodramp van 1953. Op de tegels staat ook een letter en alle letters tezamen vormen aan het eind van de route een LENGTE HAVENKANAAL: 1.310 METER woord. Je kunt de route op eigen gelegenheid wandelen of onder leiding van een Waters- Bezoek het Weeghuisje (Kaai in noodambassadeur (te boeken via de dorps- Ooltgensplaat). Geopend op zaterda- raad ([email protected]) gen van 10.00 tot 17.00 uur (1 april t/m 1 Ooltgensplaat of het VVV Inspiratiepunt in Ouddorp). oktober en tijdens bijzondere festivitei- ten zoals Koningsdag en Oeltgendag). Fiets vanaf het havenkanaal van Vaar tussen Ooltgensplaat, Sluishaven, Ooltgensplaat naar het havenkanaal Willemstad, Fort Sabina, Dinteloord en Ooltgensplaat ligt op een strategische plek. van Oude-Tonge. Een leuke fietsroute Sluis Benedensas. Meer informatie en Vandaar dat hier, aan de oever van het loopt via de knooppunten 92-88-87- reserveren via www.waterpoort-rond- 86-97-45-98-93-92 (35 km). vaarten.nl Volkerak, een fort staat: Prins Frederik. Leuk voor kinderen: meedoen aan een Geniet van het uitzicht vanaf de 1 speurtocht door Ooltgensplaat. Te uitkijkplek met picknicktafel op het boeken via de dorpsraad of het VVV strandje aan de kop van het havenka- In Ooltgensplaat zelf trekt het zeven- Inspiratiepunt in Ouddorp. naal (Buitendijk). tiende-eeuwse raadhuis de aandacht. Het staat aan de kop van de haven, waar ook het gerestaureerde weeghuisje is te vinden. De haven en het fraaie landelijke havenkanaal verbin- 2 den het dorp met het Volkerak. Ook de spuikom nabij de havenkom is nog in goede staat.

Eten & drinken

Horeca vind je in en rond het dorp. 2 Proeverij 13, Voorstraat 13.

18 ALGEMEEN Nog meer ontdekken en beleven in en rondom de havenkanalen

• Doe inspiratie op in het interactieve • Bezoek de bijzondere landschaps- VVV Inspiratiepunt Goeree-Overflakkee tentoonstelling ‘Ooggetuigen van de in Ouddorp. VVV Inspiratiewanden zijn Watersnoodramp’ in Battenoord. De routes ook te vinden bij de Menheerse werf in zijn verkrijgbaar bij het VVV Inspiratiepunt Middelharnis en in zeehondenopvang A in Ouddorp. Seal in Stellendam. • Maak eens een fietstocht van • Wil je blijven slapen? Er zijn tal van havenkanaal naar havenkanaal. overnachtingsmogelijkheden op Goeree- Overflakkee. Op zoek naar een hotel, • Molens spotten op Goeree-Overflakkee: vakantiepark, bungalowpark of B&B? Neem ’s avonds extra interessant, want dan contact op met het VVV Inspiratiepunt in zijn alle twaalf molens verlicht (Verlichte Ouddorp (www.vvvgoeree-overflakkee.nl). Erfgoedlijnroute). Routes zijn verkrijgbaar bij het VVV Inspiratiepunt in Ouddorp. • Proef vooral de lokale lekkernij Kruukplaetjes. Lekker voor bij de koffie of • Met de auto het erfgoed bekijken? Dat kan thee. ook, bijvoorbeeld via een interactieve route via een app van Verdrinkend Land. Of door • De Erfgoedkaart Goeree-Overflakkee een eend (Citroën 2CV) te huren en van (overzichtskaart met erfgoed op het eiland) havenkanaal naar havenkanaal te rijden. is gratis verkrijgbaar bij onder andere het Meer informatie bij het VVV Inspiratiepunt VVV Inspiratiepunt in Ouddorp. in Ouddorp.

• Wandelen en fietsen op Goeree- • Slecht weer? Ga eens naar het Overflakkee kan heel goed aan de hand Streekmuseum Goeree-Overflakkee van het wandelknooppuntennetwerk en (Kerkstraat 2-12 in Sommelsdijk), het het fietsknooppuntennetwerk. Kaarten met RTM-museum (G.C. Schellingerweg alle knooppunten zijn verkrijgbaar bij het 2 in Ouddorp), Museum Ouddorp VVV Inspiratiepunt in Ouddorp. (Raadhuisstraat 4 in Ouddorp), A Seal Zeehondenopvang (Haringvlietplein 3A in • Er zijn ook themaroutes, zoals de Stellendam). Christoffelroute, de fietsroutes Verdrinkend Land, het in 1944-1945 geïnundeerde gebied, • Wil je meer weten over het erfgoed op de Watersnoodramp-routes via de app Goeree-Overflakkee? Kijk dan op www. ‘Naar Toen’. geschiedenisvanzuidholland.nl/goereeoverflakkee, www.vvvgoeree-overflakkee. nl en www.goeree-overflakkee.nl/ streekarchief.

2020 VVV Inspiratiepunt Goeree-Overflakkee

Wil je meer informatie? Neem dan contact op met het VVV Inspiratiepunt:

Bosweg 2 3253 XA Ouddorp 0187-681789 [email protected] www.vvvgoeree-overflakkee.nl

GoereeOverflakkee eilandgo

Colofon Dit boekje is een uitgave van de Erfgoedlijn Goeree-Overflakkee en mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Provincie Zuid-Holland en Eilandmarketing Goeree-Overflakkee.

Tekst: Kees van Rixoort

Foto’s: Wim van Vossen, Jan Baks, Magda Korthals

Vormgeving: DINK creatief bureau Juni 2020