DOCSLIB.ORG

Sanat Tarihi 2

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Sanat Tarihi 2 T.C. 0ú//Î(øú7ú0%$.$1/,ø, +$<$7%2<8gø5(10(*(1(/0h'h5/høh $d,.gø5(7ú0'$ú5(%$û.$1/,ø, SANAT TARİHİ 2 Yazar Nihan KÜÇÜKYILDIZ ANKARA-2020 MEB HAYAT BOYU ÖĞRENME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI Dil Uzmanı Bülent Kenan Erkan Görsel Tasarım Uzmanı YÜMER Yayın Üretim Merkezi Grafik Tasarım Uzmanı YÜMER Yayın Üretim Merkezi Copyright c MEB Her hakkı saklıdır. MillÎ Eğitim Bakanlığına aittir. Tümü ya da bölümleri izin alınmadan hiçbir şekilde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. ø67ø./Æ/0$5ù, .RUNPDV|QPH]EXúDIDNODUGD\]HQDOVDQFDN %DVWÕ÷ÕQ\HUOHULWRSUDNGL\HUHNJHoPHWDQÕ 6|QPHGHQ\XUGXPXQVWQGHWWHQHQVRQRFDN 'úQDOWÕQGDNLELQOHUFHNHIHQVL]\DWDQÕ 2EHQLPPLOOHWLPLQ\ÕOGÕ]ÕGÕUSDUOD\DFDN 6HQúHKLWR÷OXVXQLQFLWPH\D]ÕNWÕUDWDQÕ 2EHQLPGLUREHQLPPLOOHWLPLQGLUDQFDN 9HUPHGQ\DODUÕDOVDQGDEXFHQQHWYDWDQÕ dDWPDNXUEDQROD\ÕPoHKUHQLH\QD]OÕKLOkO .LPEXFHQQHWYDWDQÕQX÷UXQDROPD]NLIHGD" .DKUDPDQÕUNÕPDELUJO1HEXúLGGHWEXFHOkO" ùKHGDIÕúNÕUDFDNWRSUD÷ÕVÕNVDQúKHGD 6DQDROPD]G|NOHQNDQODUÕPÕ]VRQUDKHOkO &kQÕFkQkQÕEWQYDUÕPÕDOVÕQGD+XGD +DNNÕGÕU+DNN¶DWDSDQPLOOHWLPLQLVWLNOkO (WPHVLQWHNYDWDQÕPGDQEHQLGQ\DGDFGD %HQH]HOGHQEHULGLUKU\DúDGÕPKU\DúDUÕP 5XKXPXQVHQGHQøOkKvúXGXUDQFDNHPHOL +DQJLoÕOJÕQEDQD]LQFLUYXUDFDNPÕú"ùDúDUÕP 'H÷PHVLQPDEHGLPLQJ|÷VQHQkPDKUHPHOL .NUHPLúVHOJLEL\LPEHQGLPLoL÷QHUDúDUÕP %XH]DQODUNLúHKDGHWOHULGLQLQWHPHOL <ÕUWDUÕPGD÷ODUÕHQJLQOHUHVÕ÷PDPWDúDUÕP (EHGv\XUGXPXQVWQGHEHQLPLQOHPHOL *DUEÕQkIkNÕQÕVDUPÕúVDoHOLN]ÕUKOÕGXYDU 2]DPDQYHFGLOHELQVHFGHHGHUYDUVDWDúÕP %HQLPLPDQGROXJ|÷VPJLELVHUKDGGLPYDU +HUFHUvKDPGDQøOkKvERúDQÕSNDQOÕ\DúÕP 8OXVXQNRUNPD1DVÕOE|\OHELULPDQÕER÷DU )ÕúNÕUÕUUXKÕPFHUUHWJLEL\HUGHQQD¶úÕP 0HGHQL\\HWGHGL÷LQWHNGLúLNDOPÕúFDQDYDU" 2]DPDQ\NVHOHUHNDUúDGH÷HUEHONLEDúÕP $UNDGDú\XUGXPDDOoDNODUÕX÷UDWPDVDNÕQ 'DOJDODQVHQGHúDIDNODUJLELH\úDQOÕKLOkO 6LSHUHWJ|YGHQLGXUVXQEXKD\kVÕ]FDDNÕQ 2OVXQDUWÕNG|NOHQNDQODUÕPÕQKHSVLKHOkO 'R÷DFDNWÕUVDQDYD¶GHWWL÷LJQOHU+DNN¶ÕQ (EHGL\\HQVDQD\RNÕUNÕPD\RNL]PLKOkO .LPELOLUEHONL\DUÕQEHONL\DUÕQGDQGD\DNÕQ +DNNÕGÕUKU\DúDPÕúED\UD÷ÕPÕQKUUL\HW +DNNÕGÕU+DNN¶DWDSDQPLOOHWLPLQLVWLNOkO 0HKPHWÆNLI(UVR\ *(1d/øö(+ø7$%( (\7UNJHQoOL÷L%LULQFLYD]LIHQ7UNLVWLNOkOLQL7UN&XPKXUL\HWLQL LOHOHEHWPXKDID]DYHPGDIDDHWPHNWLU 0HYFXGL\HWLQLQYHLVWLNEDOLQLQ\HJkQHWHPHOLEXGXU%XWHPHOVHQLQ HQ NÕ\PHWOL KD]LQHQGLU øVWLNEDOGH GDKL VHQL EX KD]LQHGHQ PDKUXP HWPHNLVWH\HFHNGkKLOvYHKkULFvEHGKDKODUÕQRODFDNWÕU%LUJQLVWLNOkO YHFXPKXUL\HWLPGDIDDPHFEXUL\HWLQHGúHUVHQYD]LIH\HDWÕOPDNLoLQ LoLQGH EXOXQDFD÷ÕQ YD]L\HWLQ LPNkQ YH úHUDLWLQL GúQPH\HFHNVLQ %X LPNkQ YH úHUDLW oRN QDPVDLW ELU PDKL\HWWH WH]DKU HGHELOLU øVWLNOkO YH FXPKXUL\HWLQH NDVWHGHFHN GúPDQODU EWQ GQ\DGD HPVDOL J|UOPHPLúELUJDOLEL\HWLQPPHVVLOLRODELOLUOHU&HEUHQYHKLOHLOHD]L] YDWDQÕQEWQNDOHOHUL]DSWHGLOPLúEWQWHUVDQHOHULQHJLULOPLúEWQ RUGXODUÕGD÷ÕWÕOPÕúYHPHPOHNHWLQKHUN|úHVLELO¿LOLúJDOHGLOPLúRODELOLU %WQEXúHUDLWWHQGDKDHOvPYHGDKDYDKLPROPDN]HUHPHPOHNHWLQ GkKLOLQGHLNWLGDUDVDKLSRODQODUJDÀHWYHGDOkOHWYHKDWWkKÕ\DQHWLoLQGH EXOXQDELOLUOHU+DWWkEXLNWLGDUVDKLSOHULúDKVvPHQIDDWOHULQLPVWHYOvOHULQ VL\DVvHPHOOHUL\OHWHYKLWHGHELOLUOHU0LOOHWIDNUX]DUXUHWLoLQGHKDUDSYH EvWDSGúPúRODELOLU (\7UNLVWLNEDOLQLQHYOkGÕøúWHEXDKYDOYHúHUDLWLoLQGHGDKLYD]LIHQ 7UN LVWLNOkO YH FXPKXUL\HWLQL NXUWDUPDNWÕU 0XKWDo ROGX÷XQ NXGUHW GDPDUODUÕQGDNLDVLONDQGDPHYFXWWXU 0XVWDID.HPDO$WDWUN Mustafa Kemal ATATÜRK İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE Orta Asya Türk Sanatı Orta Asya Türk Devletlerinin Sanatı ............................................................................11 1. Hun Sanatı ....................................................................................................................11 2. Kök Türk Sanatı ...........................................................................................................13 3. Uygur Sanatı .................................................................................................................14 4. Orta Asya Türk Çadır Sanatı ......................................................................................17 Okuma Parçası (Sanat) ...................................................................................................18 Özet ...................................................................................................................................19 1. Ünite Ölçme Ve Değerlendirme Soruları .................................................................20 2. ÜNİTE Türk Ve İslam Mimarisi İslam Mimarisinin Gelişimi ...........................................................................................26 A. Dini Mimari ................................................................................................................27 -Camiler ............................................................................................................................27 -Türbe Ve Kümbetler ( Mezar Yapıları) ........................................................................53 -Minareler .........................................................................................................................62 B. Sivil Mimari .................................................................................................................68 -Medreseler ......................................................................................................................68 -Kervansaraylar (Hanlar Ve Ribatlar) ...........................................................................73 -Saraylar ............................................................................................................................82 -Hamamlar .......................................................................................................................82 -Çeşmeler..........................................................................................................................83 -Sebiller .............................................................................................................................83 -Selsebiller ........................................................................................................................84 -Hastaneler (Dâr’üş-Şifalar) ...........................................................................................84 -Külliyeler .........................................................................................................................85 C. Askeri Mimari .............................................................................................................88 Türk –İslam Mimarisinde Etkili Olan Mimarlar .........................................................90 Okuma Parçası (Türk Mimarisinin Minyatür Yapıları: Kuş Evleri) ..........................92 2. Ünite Ölçme Ve Değerlendirme Soruları ..............................................................100 3. ÜNİTE Geleneksel Sanatlarımız A. Çini Sanatı ................................................................................................................ 105 B. Halı Sanatı ................................................................................................................. 112 C. Minyatür Sanatı ....................................................................................................... 115 Ç. Hat Sanatı ................................................................................................................. 118 D. Ebru Sanatı ............................................................................................................... 121 E. Tezhip Sanatı .............................................................................................................122 F. Diğer Sanatlar ............................................................................................................122 -Cilt ................................................................................................................................ 122 -Kat’ı Sanatı ................................................................................................................... 123 19 Ve 20. Yüzyıl Türk Heykel Sanatı .......................................................................... 123 19. ve 20. Yüzyıl Türk Resim Sanatı ........................................................................... 125 Özet ................................................................................................................................ 132 3. Ünite Ölçme Ve Değerlendirme Soruları ..............................................................137 Ünite Sonu Soruları Cevap Anahtarı ......................................................................... 140 Sözlük ............................................................................................................................. 141 Kaynakça........................................................................................................................ 149 1. Ünite ORTA ASYA TÜRK SANATI REGİSTAN MEYDANI - MEDRESELER ÖZBEKİSTAN - SEMERKANT 1. Ünite 0rta "TZa TrL SanatÊ /&-&3 eØ3&/&$&ØÙ; Bu ünite sonunda; 1. Orta Asya’da kurulan Türk Devletlerini, 2. “Orta Asya Atlı Bozkır” kültür ve sanatının oluşmasını etkileyen faktörleri, 3. Orta Asya Türk kültürünün, sanat eserlerine nasıl yansıdığını öğreneceğiz. ANAHTAR KAVRAMLAR Orhun Kurgan Anıtları Fresk Minyatür Pandantif = Balbal Türk Üçgeni 10 Sanat Tarihi 2 1. Ünite 0rta "TZa TrL SanatÊ Hazırlık Çalışmaları 1. Orta Asya haritasını inceleyiniz. 2. Atlı Bozkır kültürü nedir? Araştırıp, fikir edininiz. 3. Eski Türklerin İslamiyet’ten önceki inanışlarını araştırınız. RUSYA KAZAKİSTAN KIRGIZİSTAN Hazar ÇİN Denizi ÖZBEKİSTAN TACİKİSTAN TÜRKMENİSTAN Resim 01.01 Orta Asya Haritası A. ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİNİN SANATI Orta Asya; Türklerin ana yurdudur. Doğu’da Kingan Dağları,
Load more

Recommended publications
  • Comptes Rendus 453
    COMPTES RENDUS 453 Comptes rendus P.M. KITROMILIDES et M.L. EVRIVIADES, Cyprus, World Bibliographical Series, v. 28, Clio Press, Oxford-Santa Barbara-Denver, 1995, revised edition, XLI∞+∞264 p. Cet ouvrage fait partie d'une collection réputée qui comporte environ 180 volumes, et présente une augmentation de 60∞% du contenu de la première edition de 1982. Il s'agit plus exactement d'un ajout de 540 nouveaux titres bibliographiques, de telle sorte que le livre tout entier en comporte aujourd'hui 931. Cet accroissement impressionnant est bien entendu lié au fait que les problèmes chypriotes contemporains préoccupent les cher- cheurs et entraînent la parution sans cesse de nouveaux ouvrages sur la question, ce qui rendait la nouvelle édition indispensable. Conformément aux exigences de la collection, la bibliographie raisonnée sélective qui a été rassemblée ici date du XIXe et du XXe siècle, pour des ouvrages pour la plu- part en langue anglaise. Elle couvre la totalité de l'histoire et de l'archéologie de l'île. À ceci viennent s'ajouter des sujets semblables plus généraux∞: géologie, géographie, flore et faune etc. Chaque notice bibliographique s'accompagne d'un résumé du contenu du livre sur trois à dix lignes la plupart du temps, rédigé toujours avec une clarté remarquable. L'ouvrage s'achève enfin sur un index des auteurs et un index des titres. Les historiens de Chypre, mais aussi ceux de la Méditerranée orientale d'une façon plus générale, seront donc très reconnaissants envers MM. Kitromilides et Evriviades d'avoir réalisé une œuvre aussi utile. Elizabeth A. ZACHARIADOU Bernard LEWIS, The Middle East, 2000 years of History from the Rise of Christianity to the Present Day, Londres, Weidenfeld & Nicolson, 1995, 433 pp.
    [Show full text]
  • TÜRKİYE SANATI TARİHİ Baskf
    TÜRKİYE SANATI TARİHİ 3. BASKf GERÇEK WINEVİ 100 SORUDA TÜRKİYE SANATI TARİHİ Doğan Kuban İ.T.Ü. Mim arlık Tarihi Profesörü Birinci Baskı: Mayıs 1970 Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş İkinci Baskı Ekim 1973 Üçüncü Baskı: Şubat 1978 Kapak: Said Maden Kapak Baskısı: Reyo Ofset Dizgi ve Baskı: Gül Matbaası DOĞAN KUBAN İ.T.Ü. Mimarlık Tarihi Profesörü 100 SORUDA TÜRKİYE SANATI TARİHİ GEtÇEK®WlNEVİ Cağaloğlu Yokuşu, Saadet İş Hanı, Kat 4 İstanbul İkinci Baskı İçin Bu baskıda bazı dil ve deyim yanlışlıkları düzel­ tilmiş, Hıristiyan Çağı öncesine bazı paragrailar ek­ lenmiştir. Bir baş vurma kitabı olduğu göz önünde tutula­ rak yeni şekiller, kısa bir bibliyografya ve dizin’in katılması da yararlı görülmüştür. İstanbul, Temmuz 1973 D.K. Önsöz Türkiye Sanatı adı altında yayınlanan bu küçük kitap, Sanat Tarihi alanında bilgisi genel kavramlar dışına çıkmayan büyük okuyucu kütlesine, Türkiye toprakları üzerinde gelişmiş uygarlık ürünleri ve or­ tamı hakkında genel bir fikir vermek amacıyla hazır­ lanmıştır. Anadolu kültür ve sanatının verilerini bü­ tün ayrıntılarıyla ve her alanda göstermek çabasın­ da bulunmadım. Sadece, Anadolu sanatlarının ken­ dimce önemli bulduğum noktalarına, zamanımıza yaklaştıkça yoğunlaşacak şekilde, ışık tutmakla ye­ tindim. Burada bir araya getirilen bilgiler —bu alan­ ların tümünde uzmanlık kabil olamıyacağına göre— sayısız uzmanın çalışmalarının bir özeti niteliğini, bir dereceye kadar, taşımaktadır. Fakat sanat eserlerinin seçiminde, genel tanım ve yorumlarda bütün sorum­ luluk bana aittir. Günümüzde bir sanat tarihi kitabının çok sayıda fotoğraf ve şekil ile beslenmemesi, büyük bir eksik­ liktir. Fakat bu yayın serisinin olanakları içinde bu ğerçekleşemedi. Bu nedenle de, tek tek sanat eserle­ rinin tanımlanmasından çok, meydana gelme koşul­ larının anlaşılmasını sağlayacak genel veriler ve tek­ niklerin açıklanmasına çalıştım.
    [Show full text]
  • The Byzantine Architectural Sculptures with Figure at Hellespont
    Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 2006 / Cilt: 23 / Say›: 1 / ss. 173-190 The Byzantine Architectural Sculptures With Figure At Hellespont Ayşe ÇAYLAK TÜRKER* Özet Gelibolu’daki Piri Reis Tan›t›m Merkezi’nde, k›rm›z› şistten yap›lm›ş yaklaş›k 0.78x0.80x0.25-0.30 m. ölçülerinde dört eser vard›r. Yüksek kabartma tekniğinde yap›lm›ş eserlerin üzerinde birer çift başl› kartal bulunur. Kartallar›n başlar› profilden, gövdeleri cepheden tasvir edilmiştir. Pençeler ise küre biçiminde gösterilmiş ve kürelerin üzerine birer haç yerleştirilmiştir. Eserler teknik özellikleriyle değerlendirildiğinde, büyük bir yap›da kullan›lmak üzere haz›rland›klar› anlaş›l›r. Bu nedenle Bizans dönemine ait arkeolojik verinin s›n›rl› olduğu Gelibolu yar›madas› için oldukça önemlidir. Anahtar Kelimeler: Bizans, Gelibolu, kartal, mimari plastik, Çanakkale boğaz› Abstract At the Piri Reis Information Office in Gelibolu are four samples made of red schist and sized about 0.78 x 0.80 x 0.25-0.30 metres. On these plastic samples are double-headed eagle figures whose bodies are shown from the front and heads from the profile. Their paws are depicted as globes with Grek crucifixes on them. From their technical features it is understood that they were manufactured for a monumental building. These samples are significant in being rare examples from Byzantine period in Gallipoli peninsula. Key Words: Byzantine, Gallipoli, eagle, decorative plastic, Hellespont Gelibolu Peninsula (Thracian Chersonessos), is a narrow and long land on European side of the Hellespont attached to Thrace with an istmus1 which is about 7 km wide. The lenght of this peninsula is about 70 km, streching parallel to Anatolia.
    [Show full text]
  • ARIT Newsletter American Research Institute in Turkey
    ARIT Newsletter American Research Institute in Turkey Number 42, Fall 2006 LETTER FROM THE PRESIDENT President This past summer saw the biennial meeting of the Turkish Dernek in Istanbul. I G. Kenneth Sams was again grateful to be able to come from Ankara to attend. I especially welcome Immediate Past President the opportunity to renew acquaintances with the scholars who faithfully serve ARIT Machteld J. Mellink by looking out for our interests in the Turkish academic community, and who admin- Vice President Ahmet Karamustafa ister the Dernek Fellowship Program. After many years, Professor Güven Arsebük Secretary of the University of Istanbul decided to step down as Chairman of the Dernek’s Kent Rigsby Executive Committee. We are most grateful to Güven Bey for his tireless efforts Treasurer on behalf of ARIT, and for the sage, insightful counsel that he was always ready to Maria deJ. Ellis provide. Into his place came another long-time friend of ARIT, Professor Haluk Directors Linda Darling Abbasoğlu, also a faculty member at the University of Istanbul. We wish Haluk Cornell Fleischer Bey well in his new position, and we thank all members of the Turkish Dernek for Beatrice Manz Scott Redford their commitment to ARIT. Brian Rose Alice-Mary Talbot The Council of American Overseas Research Centers (CAORC) celebrated its Honorary Director 25th anniversary this fall with an afternoon of presentations on a number of indi- Lee Striker vidual ORCs followed by a gala dinner in Washington. At that dinner, the founding Institutional Members members of CAORC were honored with words and gifts. Included among the hon- Full Members orees was our own Cecil Striker, former President of ARIT and member emeritus University of Chicago Dumbarton Oaks of our Board of Directors.
    [Show full text]
  • Buildings of Commemoration in Medieval Anatolia: the Funerary Complexes of Ṣāḥib ʿaṭā Fakhr Al-Dīn ʿalī and Māhperī Khātūn
    Al-Masāq Journal of the Medieval Mediterranean ISSN: 0950-3110 (Print) 1473-348X (Online) Journal homepage: http://www.tandfonline.com/loi/calm20 Buildings of Commemoration in Medieval Anatolia: The Funerary Complexes of Ṣāḥib ʿAṭā Fakhr al-Dīn ʿAlī and Māhperī Khātūn Patricia Blessing To cite this article: Patricia Blessing (2015) Buildings of Commemoration in Medieval Anatolia: The Funerary Complexes of ṢāṢib ṢAṢā Fakhr al-Dīn ṢAlī and Māhperī Khātūn , Al-Masāq, 27:3, 225-252 To link to this article: http://dx.doi.org/10.1080/09503110.2015.1102494 Published online: 05 Jan 2016. Submit your article to this journal View related articles View Crossmark data Full Terms & Conditions of access and use can be found at http://www.tandfonline.com/action/journalInformation?journalCode=calm20 Download by: [171.67.216.22] Date: 06 January 2016, At: 07:00 Al-Masa¯q, 2015 Vol. 27, No. 3, 225–252, http://dx.doi.org/10.1080/09503110.2015.1102494 Buildings of Commemoration in Medieval Anatolia: The Funerary Complexes of Sa¯hib ʿAta¯Fakhr al-D¯nı ʿAl¯ı and Ma¯hper¯ı Kha¯tu¯ n* ˙ ˙ ˙ PATRICIA BLESSING* ABSTRACT This article presents two seventh/thirteenth-century Islamic funerary complexes located in Anatolia (roughly today’s Turkey) in the context of multi-functional ensembles with a mausoleum enclosed within the larger structure. Such monuments, although quite numerous, are poorly understood in terms of their relationship to Islamic funerary practice. The case studies at the centre of this article, the Sahib ʿAta Complex in Konya, ˙ ¯ ˙ ˙¯ built between 656/1258 and 684/1285, and the Ma¯hper¯ı Kha¯tu¯n Complex in Kayseri, begun in 635/1237-38, are two funerary complexes that allow for an analysis of patronage, gender, the placement of the body (or bodies) of the deceased and spatial conception in these monuments.
    [Show full text]
  • Country City on Product 3Dlm
    Country City on product 3dlm - lmic Name alb tirana Resurrection Cathedral alb tirana Clock Tower of Tirana alb tirana The Plaza Tirana alb tirana TEATRI OPERAS DHE BALETIT alb tirana Taivani Taiwan Center alb tirana Toptani Shopping Center alb tirana Muzeu Historik Kombetar and andorra_la_vella Sant Joan de Caselles and andorra_la_vella Rocòdrom - Caldea and andorra_la_vella Sant Martí de la Cortinada and andorra_la_vella Santa Coloma and andorra_la_vella Sant Esteve d'Andorra la Vella and andorra_la_vella La Casa de la Vall and andorra_la_vella La Noblesse du Temps aut bischofshofen Paul Ausserleitner Hill aut graz Graz Hauptbahnhof aut graz Stadthalle Graz aut graz Grazer Opernhaus aut graz Merkur Arena aut graz Kunsthaus Graz aut graz Universität Graz aut graz Technische Universität Graz aut graz Universität für Musik und darstellende Kunst Graz aut graz Mariatrost aut graz Mausoleum aut graz Vereinigte Bühnen Schauspielhaus Graz aut graz Heiligen Blut aut graz Landhaus aut graz Grazer Uhrturm aut graz Schloss Eggenberg aut graz Magistrat der Stadt Graz mit eigenem Statut aut graz Neue Galerie Graz aut graz Ruine Gösting aut graz Herz Jesu aut graz Murinsel aut graz Dom aut graz Herzogshof aut graz Paulustor aut graz Franciscan Church aut graz Holy Trinity Church aut graz Church of the Assumption am Leech aut graz Mariahilf aut graz Universalmuseum Joanneum, Museum im Palais aut graz Straßengel aut graz Kirche Hl. Kyrill und Method aut graz Kalvarienberg aut graz Pfarrkirche der Pfarre Graz-Kalvarienberg aut graz Glöckl Bräu aut innsbruck
    [Show full text]
  • Erzurum Ili Vakfiyelerinde Taş Özetler*
    TÜRK DÜNYASI, Dil ve Edebiyat Dergisi/TURKISH WORLD, Journal of Language and Literature Issue: 44 (Güz-Autumn 2017) - ISSSN: 1301-0077 Ankara, TURKEY DOI Numarası/DOI Number: 10.24155/tdk.2017.47 ERZURUM İLİ VAKFİYELERİNDE TAŞ ÖZETLER* Hüseyin YURTTAŞ** Zerrin KÖŞKLÜ*** Özet: Doğu Anadolu Bölgesi’nde tarihî geçmişiyle önemli bir yere sahip olan Erzurum, içerisinde barındırdığı kültürel varlıkları ile de geleceğini belirlemiştir. Erzurum’da inşa edilen eserleri üç ana grupta değerlendirmekteyiz. İlk grubu Saltuklu dönemi eserleri oluşturmaktadır. İkinci grubu İlhanlı dönemi yapıtları meydana getirir. Üçün- cü grubu ise Osmanlı dönemi kültür varlıkları oluşturur. Taşa ve mermere işlenen vakfiyeleri ile Erzurum ayrı bir yere sahiptir. Bu vakfiyelerden ilki 1310 miladi ta- rihli Yakutiye Medresesi’dir. Yapının güney eyvanına yerleştirilen ve doğu, batı du- varlarındaki ikişer satırlık yazıt, Hoca Yakut’un Medresesi için düzenlettiği vakfının özetidir. Elbette sayfalar dolusu vakfiyelerinin tümünün taşa yazılması mümkün de- ğildir. Vakfiyelerdeki en önemli olumsuzluk, vakfiyenin kaybolmasıdır. Bu durumdan çekinmiş olmalılar ki özetlerinin taşa veya mermere yazdırılması, vakfiyenin âdeta ölümsüzleştirilmesidir. İkinci örneğimiz Osmanlı dönemine ait XVII. yüzyıl eseri olan Caferiye Camii’nin mahfilinde, kuzey duvara yerleştirilen mermer üzerine yazılmış vakfiye özetidir. Gü- nümüze sadece camii ve çeşmesi ile gelebilen külliyenin diğer yapılarının ve vakfedi- len vakıf mallarının neler olduklarını belirleme imkânı sağlanabilmektedir. Üçüncü örneğimiz dünyada bir başka örneğini görmediğimiz bir çeşme üzerinde yer alan vakfiye özetidir. XVIII. yüzyıl eseri olan Hacı Mehmed Ağa Çeşmesi üzerinde yine mermere yazılmış on satırlık vakfiye özeti ile Hacı Mehmed Ağanın yaptırdıkları ve bağışladıkları malların özetidir. Taş vakfiye özetleri, yazı tarzları yani hattatları ve taş yontucuları yani hakkâkları açısından da oldukça dikkat çekicidir.
    [Show full text]
  • Armenia – Georgia – Islam: a Need to Break Taboos in the Study of Medieval Architecture
    Armenia – Georgia – Islam : A Need to Break Taboos in the Study of Medieval Architecture Patrick Donabédian To cite this version: Patrick Donabédian. Armenia – Georgia – Islam : A Need to Break Taboos in the Study of Medieval Architecture. Aldo Ferrari; Stefano Riccioni; Marco Ruffilli; Beatrice Spampinato. L’arte armena : Storia critica e nuove prospettive Studies in Armenian and Eastern Christian Art 2020, 16, Edizioni Ca’ Foscari - Digital Publishing, pp.62-112, 2020, Eurasiatica, 978-88-6969-495-0. 10.30687/978-88- 6969-469-1/005. halshs-03177703 HAL Id: halshs-03177703 https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-03177703 Submitted on 23 Mar 2021 HAL is a multi-disciplinary open access L’archive ouverte pluridisciplinaire HAL, est archive for the deposit and dissemination of sci- destinée au dépôt et à la diffusion de documents entific research documents, whether they are pub- scientifiques de niveau recherche, publiés ou non, lished or not. The documents may come from émanant des établissements d’enseignement et de teaching and research institutions in France or recherche français ou étrangers, des laboratoires abroad, or from public or private research centers. publics ou privés. L’arte armena. Storia critica e nuove prospettive Studies in Armenian and Eastern Christian Art 2020 a cura di Aldo Ferrari, Stefano Riccioni, Marco Ruffilli, Beatrice Spampinato Armenia – Georgia – Islam A Need to Break Taboos in the Study of Medieval Architecture Patrick Donabédian Aix Marseille Université, CNRS, LA3M, Aix-en-Provence, France Abstract Two important spheres of the history of medieval architecture in the Ana- tolia-Armenia-South-Caucasian region remain insufficiently explored due to some kind of taboos that still hinder their study.
    [Show full text]
  • Blessing Patricia, Rebuilding Anatolia After the Mongol Conquest. Islamic
    V. ARTS ET ARCHÉOLOGIE BlessingPatricia, estégalementremarquable,l’auteurapportantde Rebuilding Anatolia after the Mongol Conquest. nouvellestranslittérationsettraductionspourun Islamic Architecture in the Lands of Rūm, grandnombred’inscriptions.Àcessourcesprimaires 1240-1330. s’ajoutentenfind’importantesrecherchesdansles archivesdefiguresmajeuresdel’histoiredel’art Farnham,Ashgate,2014,240p. del’Anatoliemédiévale(KurtErdmann,ErnstDiez, ISBN:978-1-4724-2406-8 GuillaumedeJerphanionoubienencoreMichael Meinecke). Lesrecherchesenhistoiredel’art«turc» Konyaestaucentredupremierchapitre: connaissentdepuislesannées2000unnouvelélan, «Acapitalwithoutroyalpatronage»(p.21-67). révélénotammentparlapublicationd’unnuméro Ouvrantsaprésentationsurleprocessusdefor- spécialdelarevueMuqarnassousladirectionde mationd’unecapitale(bienqueletermesoità GülrüNecipoğlu,intituléHistory and Ideology : nuancerpourlapériode)durantlerègnede‘Alā Architectural Heritage of the Lands of Rūm (Muqar- al-DīnKayqubādIer(1219-1237),P.B.s’intéressepar nas,vol.24,2004).Reprenantcetteexpressiondans lasuiteàl’activitéarchitecturaleaprèslesconquêtes lesous-titredesonouvrage,Rebuilding Anatolia mongolesdesannées1240.Cesconquêtesmettent after the Mongol Conquest : Islamic Architecture in untermeaupatronagesultanien,centrésurune the Lands of Rūm, 1240-1330,PatriciaBlessing,de régiondeKonyaàKayseri,etlesdécenniessuivantes l’universitédeStanford,inscritbiensestravauxdans voientl’émergencedenouveauxpatrons:Jalālal-Dīn cesnouvellesdynamiques,questionnantunehisto- Qaraṭāy(m.1254),Mu’īnal-DīnSulaymānPervāne
    [Show full text]
  • Mevlüt Tez Ardahan Yöresi Düz Dokumalari
    ATATÜRK ÜN ĐVERS ĐTES Đ SOSYAL B ĐLĐMLER ENST ĐTÜSÜ GELENEKSEL TÜRK EL SANATLARI ANASANAT DALI Mevlüt KAPLANO ĞLU ARDAHAN YÖRES Đ DÜZ DOKUMALARI YÜKSEK L ĐSANS TEZ Đ TEZ YÖNET ĐCĐSĐ Yrd. Doç. Dr. Tahsin PARLAK Erzurum- 2010 2 II ĐÇĐNDEK ĐLER ÖZET...................................................................................................................... V ABSTRACT ......................................................................................................... VI KISALTMALAR ...............................................................................................VII ÖNSÖZ .............................................................................................................. VIII FOTO ĞRAFLAR VE Ç ĐZĐMLER D ĐZĐNĐ ..................................................... IX BĐRĐNC Đ BÖLÜM GĐRĐŞ ......................................................................................................................1 1.1. ARDAHAN YÖRES Đ’N ĐN TAR ĐHÇES Đ ..................................................... 1 1.2. ARDAHAN YÖRES Đ’N ĐN CO ĞRAF Đ YAPISI .......................................... 5 ĐKĐNC Đ BÖLÜM TÜRK DÜZ DOKUMA YAYGI SANATI 2.1 ANADOLU TÜRK DÜZ DOKUMA YAYGI SANATI VE TAR ĐHÇES Đ 8 2.2. ANADOLU TÜRK DÜZ DOKUMA YAYGI T ĐPLER Đ VE TEKN ĐK ÖZELL ĐKLER Đ .................................................................................................. 16 2.2.1. Bezaya ğı Dokuma ................................................................................... 18 2.2.2. Kilim ......................................................................................................
    [Show full text]
  • Qj3e;Ya;De?T Qj)Ihıem,I ~
    ~ Jdqwldu/rmf/V ~ qj3e;ya;de?t qj)ihıem,i ~ (~rfvkveJ~) 2 Editörler Ali Uzay PEKER & Kenan BİLİCİ T.C. KÜLTÜR VE TURiZM BAKANLIGI YAYINLARI ~ ~~ ©T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIGI KÜTÜPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MÜDÜRLÜGÜ 3062-2 SANAT ESERLERİ Dizisi 454 ISBN 975-17-3216-6 (Takım) ISBN 975-17-3218-2 ( 2. Cilt) www.kulturturizm.gov.tr eposta: kulturfClkutuphanelergm.gov.tr Anadolu Se l çuk l u l arı ve Beylikler dönemi uyga rl ığ ı/ Editörler Ali Uzay Peker, Kenan Bilici .- Ankara: Kültür ve Turizm Bakanl ı ğı, 2006 . ... c < 2 > .. rnk. res.; 31 cm.- (Kültür ve Turizm Ba kanlığı yayınları; 3062-2. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü sanat eser.teri dizisi; 4541 ISBN 975-17-3219-6 (tk.I ISBN 975-17-32 18-212. c.l 1. Peker, Ali Uzay. il. Bilici, Kenan. 111. Seriler. 709.0902561 Editörler: Ahmet Yasar Ocak (1. Ciltl Ali Uzay Peker (2. Cilt) Kenan Bilici 12. Ciltl Proje Editörü: Murat Yılmaz Proje Koordinatörü: Kürşad Birinci Fotograflar: Türk İs lam Eserleri Müzesi, Topkapı Müzesi Konya Karatay Müzesi, Arkeoloji Müzesi Konya Mevlana Müzesi, Diyarbakır Müzesi Mardin Müzesi, Tokat Müzesi Semsi Güner, Ahmet Kus İbrahim Divarcı, Ali Uzay Peker Fevzi Simsek, Kürşad Birinci Uygulama: . \ Reta il et i ş i m Hizme tleri www.reta.com.tr . ·ı Kapak resmi Semsi Güner Keykavus Silahanesi, Sivas Birinci Ba skı 2.000 Adet Baskı: Desen Olset A.S. Birlik Mahallesi 7. Cadde 67. Sokak No: 2 Çankaya • Ankara T: (03121496 43 43 Baskı Yeri, Tarihi Ankara-2006 Medreseler Gönül Ca ntay Gi r i ş 'O.
    [Show full text]
  • BUILDINGS THAT HAVE COMBINED FUNCTIONS' in ANATOLIAN SELJUK Architecturel
    METUJFA 1993 (13:1-2)53-65 TERMINOLOGY RELATING TO 'BUILDINGS THAT HAVE COMBINED FUNCTIONS' IN ANATOLIAN SELJUK ARCHITECTUREl Başak İPEKOĞLU INTRODUCTION Received : 16. 9. 1994 This research aims to assess the validity of a classification of architectural Keywords: Architectural History, Anatolian edifices, based on a new terminology developed for groups of buildings from the Seljuk Architecture, Mosque, Medrese, Anatolian Seljuk period. These groups of buildings are often combinations of Tombs, Classification, Architectural Ter­ minology, mosques, 'turbe's, 'medrese's and 'darüşşifa's which have distinct design charac­ teristics of the Seljuk period of Anatolia, and which seem to have evolved later 1. This paper is developed from the Ph.D. into the Ottoman period. thesis titled 'Buildings with Combined Func­ tions in Anatolian Seljuk Architecture' and submitted to the Faculty of Architecture, In some of these groups of buildings in this period, either two or three different METU, April 1993. functions are integrated into a single building, or these different functions are solved in several independent buildings which are integrally related. I am inclined to call this group as 'buildings that have combined functions', to differentiate them from others where such combinations are not observed. In some of the buildings covered in this research, like 'medrese-mescid-türbe' combinations, the relationship may seem to be a spontaneous one, but in others like 'mosque- darüşşifa' or 'medrese-darüşşifa-türbe' combinations the relationship between the components appears to be the logical result of a well studied design stage. 54 METU JFA 1993 BAŞAK İPEKOĞLU 2. For example: Bursa Yıldırım Bayezid TERMINOLOGY Külliye (1390-1395), Bursa Yeşil Külliye (1414-1424), Istanbul Fatih Küliiye (1463- 1471), Edirne Bayezid II Külliye (1484-1488).
    [Show full text]