Niezależne pismo Polaków na Ukrainie RADIO WNET wśród laureatów Nagrody Pojednania

Polsko-Ukraińskiego W Warszawie, w Łazienkach Królewskich wręczono Nagrody Pojednania Polsko-Ukraińskiego. W tym roku otrzymali je Paweł Kowal, prof. leonid Zaszkilniak, Hromadske TV oraz radio Wnet z Warszawy. Nagro- dzone radio jest partnerem Kuriera Galicyjskiego od

alicyjski czterech lat. Uroczystości przewodniczył zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego arcybiskup G

K urier większy kijowsko-halicki Światosław Szewczuk. www.kuriergalicyjski.com 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231)

Dni Europy w Drohobyczu Konstanty Czawaga Eugeniusz Sało s. 4

Skazany na teatr Krzysztof Szymański s. 17 Grzegorz Spodarek Wojciech Jankowski (od lewej) i Paweł Bobołowicz

Lwowianka w Wilnie. AlBerT IWAńSKI Jan Paweł II, prof. Jerzy Kłoczowski, porozumienie między krajami. Po Bożena Rafalska (1949– prof. Adam Daniel Rotfeld, redakcja raz pierwszy Nagroda Pojednania Spotkanie poprowadził dzienni- „Tygodnika Powszechnego”, reżyser nadana została w czerwcu 2001 r. 2015) karz Krzysztof Ziemiec. Wśród gości Jerzy Hoffman, Fundacja św. Wło- przez Ojca Świętego Jana Pawła II, Romuald Mieczkowski byli m.in.: marszałek Senatu Bogdan dzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej podczas jego wizyty we Lwowie – za s. 19 Borusewicz, były szef MSZ, współ- oraz Instytut Polski w Kijowie, Prezy- wybitne osiągnięcia na drodze po- przewodniczący Polsko-Rosyjskiej dium Konferencji Episkopatu Polski, jednania między narodem polskim Grupy ds. Trudnych prof. Adam Da- Uniwersytet Narodowy „Kijowsko- i ukraińskim. Z rąk Ojca Świętego niel Rotfeld i dyrektor Instytutu Ada- Mohylańska Akademia” i Katolicka nagrodę otrzymali wówczas: były ma Mickiewicza Paweł Potoroczyn. Agencja Informacyjna. wójt Mariampola przed 1945 r. – Bro- Uroczystość odbyła się 9 czerwca Nagroda przyznawana jest od nisław Jarosławski i Wołodymyr Ho- w Podchorążówce, w Łazienkach Kró- 2001 r. przez Kapitułę Pojednania łowczak – ówczesny wójt Mariampo- lewskich. Nagrodę przyznaje Kapituła Polsko-Ukraińskiego, w skład której la. 26 sierpnia 2007 r. w Mariampolu, Nagrody Pojednania Polsko-Ukrain- wchodzą znane osobistości z Polski niewielkim miasteczku niedaleko skiego, która istnieje od 1999 roku. W i Ukrainy, a także przedstawiciele Ko- Stanisławowa (dzisiejszego Iwano- jej skład wchodzą m.in.: abp Świato- ściołów prawosławnego i rzymskoka- Frankiwska) odbyła się doniosła sław Szewczuk, zwierzchnik Ukraiń- tolickiego. Statuetkę przedstawiającą uroczystość odsłonięcia i poświęce-

skiego Kościoła Greckokatolickiego, mak i bławat – symbolizujące oba Marcin Romer nia Pomnika Pojednania. Za wzór kardynałowie Lubomyr Huzar, Henryk narody – otrzymują osoby rzetelnie Pomnik Pojednania Polsko- pomnika posłużyła właśnie wręczona Gulbinowicz, Stanisław Dziwisz. Do- ukazujące trudną historię polsko- Ukraińskiego w Mariampolu przez papieża statuetka. tychczas laureatami byli m.in.: św. ukraińską i budujące w ten sposób (Ukraina)

www.kuriergalicyjski.com – internetowa gazeta codzienna Kupując nasze pismo, wspomagasz słowo polskie na Wschodzie 2 Przegląd wydarzeń 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Puste słowa Festiwal Piosenki w Opolu po raz 52. Koncert Debiutów z piosenkami Skaldów rozpoczął w piątek 52. Krajo- wy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu. Impreza trwała trzy dni, w trak- zamiast czynów cie których odbyły się też m.in. koncerty SuperJedynek, SuperPremier Zdaniem arcybiskupa Mieczysława Mokrzyc- i gala z okazji 90 lat Polskiego Radia. kiego brakuje owoców deklaracji o pojednaniu W programie tegorocznego Polaków i Ukraińców, brak też „woli przeprosze- festiwalu było również widowisko aktorsko-wokalne z piosenkami Je- nia za zabrane kościoły łacińskie przez Kościół remiego Przybory oraz jubileuszowy greckokatolicki” – takie wypowiedzi padły 11 recital Edyty Górniak. Próby przed tegorocznym festiwalem rozpoczę- czerwca 2015 roku w Lwowskiej Kurii Metropo- ły się w Opolu we wtorek. Koncert z piosenkami Przybory odbył się w litalnej podczas spotkania dziennikarzy katolic- piątek po Debiutach; SuperJedynki Tegoroczne Debiuty w Opolu rał sygnał telewizyjny (…), i widzia- kich z przewodniczącym Konferencji Rzymsko- i SuperPremiery – w sobotę, a gala wygrali Justyna Panfilewicz i Ma- łem wychodzącą na scenę w Opolu Polskiego Radia zakończyła festiwal riusz Wawrzyńczyk. W konkursie Alicję Majewską śpiewającą «Jesz- katolickiego Episkopatu Ukrainy. w niedzielę. duet wykonał utwór „Nie widzę cie- cze się tam żagiel bieli», (…) że po Podczas niedzielnego koncertu bie”. Justyna Panfilewicz i Mariusz iluś latach ja na tej samej scenie w grekokatolikom, a kościół Matki Bo- KONSTANTY CZAWAGA wystąpili m.in. Halina Kunicka, Ma- Wawrzyńczyk wyjeżdżają z Opola z Opolu będę miał szczęście właśnie żej Gromnicznej do dzisiaj nie został ryla Rodowicz, Kayah, Edyta Barto- Karolinką – nagrodą im. Anny Jantar. ją zapowiedzieć” – mówił Andrus. Abp Mieczysław Mokrzycki opo- zwrócony rzymskim katolikom. W siewicz, Leszek Możdżer, Alicja Ma- Koncert uświetnili Edyta Górniak, Muzyczne atrakcje poza amfite- wiedział o spotkaniu hierarchów dalszym ciągu nie jest rozwiązana jewska, Zbigniew Wodecki, Andrzej Monika Kuszyńska, Golec uOrkiestra atrem przygotowało na czas festiwalu rzymskokatolickich i greckokatolic- sprawa kościoła w Komarnie. I tutaj Piaseczny. i Zakopower. miasto Opole. W Rynku od piątku do kich z Ukrainy i Polski, które odbyło widać brak dobrej woli. Uważamy to Majewska w rozmowie z PAP za- Z kolei podczas widowiska po- niedzieli odbywały się spotkania w się 9 czerwca br. w Warszawie: za dyskryminację Kościoła łacińskie- pewniła, że Opole i odbywający się święconego twórczości Przybory na ramach „Kawiarenki z gwiazdami”. „W 10. rocznicę wydania wspól- go przez Kościół greckokatolicki” – w tym mieście od lat festiwal kojarzy scenie w Opolu wystąpili. Joanna Dziennikarze muzyczni Maria Sza- nego listu pasterskiego biskupów stwierdził metropolita lwowski. jej się bardzo pozytywnie. „Festiwal Kulig, Hanna Śleszyńska, Natalia błowska, Krzysztof Szewczyk i Artur greckokatolickich Ukrainy i rzymsko- Zdaniem Mokrzyckiego brakuje w Opolu i piosenki, za które dosta- Przybysz, Hanna Banaszak, Anna Orzech rozmawiali ze znanymi arty- katolickich Polski z okazji aktu prze- też „woli przeproszenia za zabrane wałam tam nagrody, sprawiły że Maria Jopek, Grzegorz Turnau, Za- stami. W programie opolskich imprez baczenia i pojednania, zwierzchnik kościoły łacińskie przez Kościół grec- śpiewam przez te już czterdzieści lat” kopower, Piotr Machalica i Zbigniew okołofestiwalowych były też koncerty, ukraińskiego Kościoła greckokatolic- kokatolicki”. Greckokatolicki arcybi- – mówiła artystka. Dodała jednak, Zamachowski. Koncert poprowadzi- widowiska muzyczne, projekcje fil- kiego abp większy Światosław Szew- skup lwowski Ihor Woźniak i arcybi- że impreza zawsze oznaczała dla ła Magda Umer. mów poświęconych festiwalowi oraz czuk poprosił Konferencję Episkopatu skup większy Światosław Szewczuk niej również ogromny stres. „Stres W sobotnich SuperPremierach koncertów i kabaretonów sprzed lat, Polski o uroczyste obchody rocznicy, tłumaczą, że według ukraińskiego związany z tym, czy się zdobędzie zaprezentowano 10 utworów, zmie- a także warsztaty wokalne, występy, jednak przewodniczący konferencji prawa właścicielami kościołów są nagrodę, czy się przywiezie do Opo- rzyli się Donatan z Marylą Rodo- zabawy muzyczne i Rajd Festiwalo- arcybiskup Gądecki w porozumieniu wspólnoty parafialne, a nie kuria czy la właściwą piosenkę, czy się dobrze wicz, Natalia Kukulska i IRA. Swój wy. Jak co roku naprzeciw opolskiego z radą stałą KEP ograniczyli się tylko biskup. ubierze, czy będzie pogoda i czy najnowszy przebój zaprezentował ratusza odsłonięto kolejne gwiazdy w do prywatnego spotkania. Zostałem „Na spotkaniu w Warszawie za- nie trafi się podczas festiwalu jakaś polsko ukraiński zespół Taraka, który Alei Gwiazd Polskiej Piosenki. Tym zaproszony na to spotkanie” – po- pytałem, czy kiedykolwiek Synod chrypka” – mówiła wokalistka. przyjechał do Opola w przerwie swo- razem były to gwiazdy Jacka Cygana, wiedział abp Mokrzycki. Biskupów greckokatolickich albo po- Podczas piątkowego koncertu jej trasy koncertowej po ośrodkach Kasi Kowalskiej, Heleny Majdaniec, Spotkanie odbyło się we wtorek szczególni pasterze powiedzieli swo- Debiutów wykonane zostały m.in. polskich na Zachodniej Ukrainie. Andrzeja Zauchy i Czerwonych Gitar. 9 czerwca w Sekretariacie Episko- jej wspólnocie, że te kościoły zostały takie piosenki jak „Prześliczna wio- Podczas koncertu z jubileuszowym Pierwszy Krajowy Festiwal Pio- patu Polski. Wziął w nim także udział kiedyś zabrane niesłusznie, że są lonczelistka” czy „Cała jesteś w recitalem wystąpiła Edyta Górniak, senki Polskiej odbył się w Opolu w zastępca przewodniczącego KEP własnością Kościoła łacińskiego i że skowronkach” z repertuaru Skaldów, która obchodzi w tym roku 25-lecie 1963 roku z inicjatywy dziennikarzy arcybiskup Marek Jędraszewski. takie przywłaszczanie kościołów jest którzy świętują 50-lecie pracy arty- pracy artystycznej. Mateusza Święcickiego i Jerzego Ze strony kościoła z Ukrainy obecni grzechem? Biskup tłumaczy się, że stycznej. Młodzi wykonawcy walczyli Obecny na tegorocznym festiwa- Grygolunasa oraz ówczesnego go- byli abp większy Światosław Szew- ksiądz w Komarnie nie chce oddać o nagrodę im. Anny Jantar, opolską lu Artur Andrus w rozmowie z PAP spodarza Opola Karola Musioła. czuk (greckokatolicki), abp Mieczy- kościoła (rzymscy katolicy sprawują Karolinkę.W koncercie usłyszeliśmy przyznał, że przed laty namiętnie Wystąpiło wtedy 102 artystów, a sław Mokrzycki (rzymskokatolicki). tam nabożeństwa na cmentarzu), Żanetę Łabudzką, Aleksandrę Nizio, oglądał nie tylko opolskie kabaretony, laureatami zostali Ewa Demarczyk Greckokatolicki kościół w Polsce a przecież w Kościele są jeszcze opolski zespół Space, Jeremiego ale też konkursy piosenki. „Napraw- i Bohdan Łazuka. Festiwal nie odbył reprezentował abp Jan Martyniak. kary za nieposłuszeństwo. Nie tylko Sikorskiego, Mery Spolsky oraz Ju- dę nie śniło mi się, kiedy siedziałem się tylko raz – w 1982 r. – z powodu Przewodniczący KEP abp Stanisław metoda przeniesienia proboszcza, stynę Panfilewicz i Mariusza Waw- sobie ileś lat temu w swojej Solinie, stanu wojennego. Gądecki powiedział, że nie będzie ale także i kary – zaznacza abp Mo- rzyńczyka. do której ledwo w Bieszczady docie- (PAP) kat/ pz/ KG/mr uroczystych obchodów rocznicy ze krzycki. Opowiedział też, że biskupi względu na to, że deklaracja pojed- greckokatoliccy powołują się na to, nania sprzed 10 laty była podpisana że wspólnoty greckokatolickie zbie- bez udziału Kościoła rzymskokato- rają podpisy wiernych i idą do władz, Pamięci Władysława Horodeckiego lickiego na Ukrainie. Poza tym nie które według prawa ukraińskiego 152. rocznica urodzin Władysława Horodeckiego stała się okazją do upamiętnienia wybitnego widać wyników pojednania, nie ma dają im ten czy inny kościół, a do- także efektów po podpisaniu wspól- piero wówczas wspólnota zwraca polskiego architekta w jego rodzinnej miejscowości Szołudki koło Niemirowa na Podolu. Na Domu nej deklaracji w 70. rocznicę tragedii się do biskupa, ażeby wyznaczył jej Kultury w Szołudkach odsłonięto dwujęzyczną tablicę z wizerunkiem Władysława Leszka Dezy- wołyńskiej w 2013 roku. Owocami księdza. deriusza Horodeckiego. Uroczystość odbyła się dzięki Stowarzyszeniu „Historia Winnicy” przy pojednania nie mogą być zdaniem Arcybiskup Mokrzycki nazwał wsparciu medialnym redakcji „Słowa Polskiego”. hierarchów „puste frazesy”. takie postępowanie przypieczętowa- „Dodałem, że po deklaracji, któ- niem przez Kościół greckokatolicki Horodecki pracując w Kijowie, na portalu Facebook bardzo szybko mediów i pozarządowych organizacji rą kardynał Lubomyr Huzar podpisał aktów kradzieży. „Podpisywane są zrealizował wiele ciekawych gma- znalazły się środki na zrobienie tabli- społecznych małe Szołudki znajdą z kardynałem Józefem Glempem, deklaracje o pojednaniu, jednak aby chów użytkowych i przemysłowych, cy. W przeciągu czterech dni zdjęcie się na turystycznej mapie Ukrainy i «skutkiem» pojednania była od- nie były to puste słowa, chcemy wi- wśród najbardziej znanych są: gmach architekta wraz z napisem wyrytym przyciągną turystów. mowa zwrotu we Lwowie klasztoru dzieć owoce tych deklaracji na Ukra- Narodowego Muzeum Sztuki Ukrainy, w granicie udekorowało centralną Po powitaniu zaszczyt odsło- siostrom karmelitankom, ich prośba inie” – podkreślił hierarcha. Dodał, kościół św. Mikołaja, kienesa karaim- budowlę niewielkiej wsi w pobliżu nięcia tablicy przypadł potomkowi nie została spełniona – mówił dalej że relacje między grekokatolikami i ska, zabudowania fabryczne oraz Niemirowa. byłego właściciela Szołudek Alek- słynny „Dom z chimerami” (obecnie sandrowi Biernackiemu oraz Dmy- abp. Mokrzycki. – Gorzej, kardynał katolikami obrządku łacińskiego są Na odsłonięciu tablicy zjawili się jedna z siedzib prezydenta Ukrainy). prawie wszyscy mieszkańcy obecni trowi Małakowowi. Goście z Kijowa Huzar postawił warunek: jeśli siostry dobre na terenie obwodów tarnopol- Uroczystość odsłonięcia tablicy w tym czasie w Szołudkach. przywieźli ze sobą wystawę zdjęć przejdą na obrządek wschodni, to skiego i iwanofrankiwskiego. Wyraził odbyła się 4 czerwca. Wzięli w niej Uroczystość odsłonięcia tablicy „Polskie akcenty Kijowa”, którą usta- prośba będzie zrealizowana. Dru- pragnienie ich poprawy na całej Ukra- udział historyk Dmytro Małakow, wi- rozpoczął Aleksander Fedoryszyn wiono wokół Domu Kultury. Goście gim «owocem» pojednania było to, inie „poprzez uregulowanie sporów w cekonsul KG RP w Winnicy Wojciech (prezes Stowarzyszenia „Historia uroczystości mogli zobaczyć na nich że kard. Huzar obiecał kardynałowi sprawie zwrotu kościołów”. Mrozowski, przedstawiciele miejsco- Winnicy”), po nim wystąpił konsul ciekawe obiekty, które stworzył Polak Marianowi Jaworskiemu, że jeśli wła- Na zakończenie arcybiskup Mie- wych władz, gość z Kijowa Wiktoria Wojciech Mrozowski, Wiktoria Ra- z Szołudek. Horodecki nigdy nie za- dze przekażą kościół św. Kazimierza czysław Mokrzycki dodał, że „Ko- Radik, prezes SP „Kresowiacy” Jerzy dik, przedstawiciele miejscowych akceptował bolszewickiej władzy i po Kościołowi greckokatolickiemu, to on ściół łaciński na Ukrainie i ukraiński Wójcicki oraz mieszkańcy Szołudek. władz, Dmytro Małakow i Jerzy Wój- przejęciu przez czerwonych Kijowa przekaże nam kościół Matki Bożej Kościół greckokatolicki mogą być Pomysł umieszczenia tablicy cicki. Goście podkreślili znaczenie w 1920 roku wyjechał do Polski. Pod Gromnicznej. I oczywiście też nie do- promotorami zbliżenia i pojednania Horodeckiego w Szołudkach zreali- upamiętnienia Władysława Horodec- koniec życia wyjechał „na kontrakt” do trzymał słowa. W 2007 roku kościół Polaków i Ukraińców, ale powinni w zowano w ciągu miesiąca. Po po- kiego w jego rodzinnej miejscowości Teheranu, gdzie zmarł w 1930 roku. św. Kazimierza został przekazany tym wziąć udział także prawosławni”. jawieniu się wpisu z taką inicjatywą oraz nadzieję, że dzięki promocji żródło: Słowo Polskie 3 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) Bukowiński Festiwal Nauki Droga przez mękę 19 – 27 czerwca 2015 r. Podróż „marszrutką ze Lwowa do Iwano-Frankowska (d. Stanisławowa)” Dzierżoniów i Jastrowie sprawiła na dziennikarzu wojskowym Mirosławie Hanuszczaku niezapo- Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny mniane wrażenie. Jego wpis na FB od razu zyskał masę polubień. Tekst „Bukowińskie Spotkania” to jedno z największych zacytowany na portalu kurs.if.ua powtarzamy w tłumaczeniu polskim. transgranicznych przedsięwzięć kulturalnych,

Lwów-Iwano-Frankiwsk. 120 km. - Otwórzcie okno. tycznie jest to śmieszne. Kierowca jakie w ostatnich dekadach cyklicznie odbywa się Odległość tę „marszrutka” pokonuje Poplamione zasłonki z okien na desce rozdzielczej ma przymo- w Europie Środkowej. Co roku biorą w nim udział w 3,5 godziny. 3,5!!! Średnia pręd- latają po wnętrzu. Jedna z nich wy- cowane ikonki. Żadnych wypadków! kość 35 km/godz. 35! pada na zewnątrz i uderza w szybę. Halicz. Na przystanku czekają na setki osób, mieszkańców Polski, Słowacji, Rumunii, - Można wstawić torbę do ba- Żaglowiec. „marszrutkę” ludzie. Wśród nich ko- Ukrainy, Węgier, Mołdawii oraz Bośni i Niemiec. gażnika? - Proszę zamknąć okno. Wieje bieta z żelaznym krzyżem prawie jej - Co? Nie ma bagażnika, tam jest na mnie. wzrostu. Kobieta w czerni, w czarnej Festiwal odbywa się dzięki współpracy instytucji koło zapasowe i moje narzędzia. - Jak jest duszno, to proszę chustce i z krzyżem czeka na „mar- i społeczności lokalnych kilku krajów: Polski, Ru- - Można jechać bez biletu? otworzyć szyberdach. szrutkę”. Przygnębiająca scena, jak z - Proszę stanąć za szlabanem i - Wieje, proszę zamknąć! filmu… Nasz „Etalon” (marka autobu- munii, Ukrainy, Węgier, Słowacji i Mołdawii (jeden przygotować 60 hrywien. - Duszno – otwórzcie, wieje – za- su – red.) już prawie jest we Frankiw- raz w projekcie festiwalowym wzięły udział również - Przepraszam, ale ja mam bilet mknijcie. Kobieto, tylko w taksówce sku. Dobra nazwa dla „marszrutki”. na to miejsce. nie dmucha. Etalon (inaczej wzorzec – red.) prze- Niemcy). Od samego początku Festiwalem niestru- - Tu wszyscy siedzą na nie - To tam sobie będziesz otwie- wozów osobowych,wzorzec serwisu, dzenie kieruje jego pomysłodawca – etnograf i ani- swoich miejscach. Siadaj gdzie jest rał. wzorzec czystości, wzorzec komfor- miejsce. Polacy z plecakami, którzy nie tu, wzorzec szybkości. mator kultury, niezastąpiony Zbigniew Kowalski. - Ale ja chcę na swoje miejsce. wiadomo jak tu trafili, zmieszani i Drogowskaz „Iwano-Frankiwsk”, a nad nim europejskie gwiazdy. Pa- Helena Krasowska, skiej. Prowadzący Dyskusyjny Klub miętajmy, że jesteśmy w Europie. Magdalena Pokrzyńska Filmowy przygotowali również popu- Pamiętajmy. larno-naukowy komentarz historycz- Tymczasem w Europie, na przy- Historia Festiwalu rozpoczęta w ny, etnograficzny i językoznawczy, z kład w Polsce. Kraków-Wrocław. 300 1990 roku ciągle trwa, piszą ją coraz którym będą mogli zapoznać się km w 3 godz. i 10 minut jedzie Polski młodsze pokolenia Bukowińczyków uczestnicy spotkania. Bus. W czystym wygodnym autobusie i sympatyków tej karpackiej krainy. z internetem i gniazdkami na 220V. Dla większości z nich udział w Festi- Warsztaty Współpraca Bilety przez internet, bez miejsc stoją- walu stanowi ważny punkt w kalen- z Innym cych i przystanków „koło klubu”. darzu. Kto raz był, chętnie powraca. Działanie polega na opraco- 300 km w ciągu 3.10 godziny i Doświadczenia nabyte podczas wy- waniu i zrealizowaniu dwóch zajęć - To co, cały autobus ma się przestraszeni obserwują przedsta- 120 km w ciągu 3.30 godziny. I like darzeń festiwalowych oddziałują na warsztatowych dla dzieci i młodzie- przesiadać, bo masz bilet na to wienie. Radośnie podskakują na wy- Ukraine. życie codzienne uczestników. Wpły- ży z różnych krajów Europy Środko- miejsce? bojach tego, co w naszym państwie źródło: kurs.if.ua, 11.06.2015 wają na ich spojrzenie na świat, wej biorącej udział w Międzynaro- - Dziewczyny, co za bilety bez nazywane jest drogą. orientacje życiowe, postawy wobec dowym Festiwalu Folklorystycznym miejsc macie? Skąd je wzięłyście? Rohatyn. Kierowca znikł na 20 Z informacji Administracji drugiego człowieka. „Bukowińskie Spotkania”. Warsztaty - W kasie. minut. Gdzie był? Obwodowej: To wielkie święto folkloru i kultury będą skierowane do dwóch kate- - Kurwa, w tej kasie sprzedają - Jadłem w kafejce „Automoibili- Trasa Iwano-Frankiwsk-Lwów ludowej obfituje w liczne wydarzenia gorii wiekowych: dzieci do 13 roku byle co. Siadajcie koło mnie na mo- sta”. A gdzie się tak śpieszysz? zostanie wyremontowana z dziesię- towarzyszące. Należy do nich cykl życia oraz młodzież 14-18 letnia. torze. Nie ma rady. Ludzi masa. Ser, mleko, śmie- cioletnia gwarancją. międzynarodowych interdyscyplinar- Obydwie propozycje realizowane - Panie kierowco, gdzie ma pan tana. Zatrzymaj proszę koło Rynku. Na remont trasy przeznaczono nych konferencji naukowych zainicjo- będą w międzynarodowych grupach wskazane miejsca? Stań koło klubu. Przystanek koło z budżetu państwowego 310 mln wany przez prof. Kazimierza Felesz- uczestników. - Na cennikach napisane jest na słupa. Na zakręcie. Przejdźcie do hrywien – zapowiedział kierownik kę (obecna nazwa serii konferencji: Warsztaty dla dzieci będą pole- górze. Co, nie widzisz?… tyłu tam jest luźniej. służby drogowej obw. iwanofran- Bukowińskie Spotkania Naukowe). gać na wspólnym przygotowywaniu Jedziemy. Kurz, brud. Nawalony - Taż nie pchajcie się. Taż zabierz- kiwskiego Mykoła Prociw podczas W tym roku w Dzierżoniowie i Ja- prac plastycznych poświęconych od rana „wujek” zionie czosnkiem i cie swoje torby. Taż ja z dzieckiem. spotkania z przedstawicielami orga- strowiu (Polska) odbędzie się Buko- Europie Środkowej i Bukowinie pt. papierosami, wisi na poręczy w sa- - Szefie stań gdzieś, piwko ci- nizacji społecznych. wiński Festiwal Nauki. Jest to nowa Ja i moi „obcy” przyjaciele. Przy- mym podkoszulku z siatki, włosy pod śnie… Odcinek trasy w granicach ob- propozycja dla uczestników festiwalu gotowane przez dzieci prace będą pachami dumnie powiewają mu na Skończył się asfalt. Zaczął się wodu – 73 km – będzie poddany folklorystycznego mająca na celu po- zaprezentowane na wystawie pod wietrze z okna. kilometr polnej drogi. Co? Kilometr „średniemu” remontowi. Przewiduje pularyzację wiedzy o Bukowinie, Bu- tym samym tytułem. Zostaną one - Panie, niech pan na mnie nie polnej drogi na trasie? Na trasie on wzmocnienie podłoża i pokrycie kowińczykach, bukowińskiej kulturze wyeksponowane w przestrzeni, w upadnie i proszę nie oddychać! łączącej dwa miasta wojewódzkie? go dwuwarstwową nawierzchnią. i historii. Oferta ta skierowana jest do której będą odbywać się wykłady i (mówi po rosyjsku dziewczyna) Kilometr polnej. Polnej! Polacy foto- Gwarancja – 10 lat. Jak twierdzi pan różnych kategorii wiekowych. Wszy- projekcja filmów. - Auuu, nędza jedna, Moskaliii- grafują telefonami. Prociw, taka droga może wytrzymać scy chętni będą mogli wysłuchać wy- Warsztaty dla młodzieży przyj- cha. Psia krew, zajebiście. 20 lat. Jednak na 15 km trasy może kładów popularnonaukowych pt. „Bli- mą postać gry strategicznej (opartej - Jestem z Połtawy, po ukraiń- Asfalt wrócił. Osobówka z na- zabraknąć funduszy. scy Nieznajomi”, obejrzeć projekcję na idei życia plemiennego) uświada- sku też mogę. Proszę na mnie nie przeciwka objeżdża dziurę na swoim Początek prac planowany jest filmu i zabrać głos w dyskusji w ra- miającej uczestnikom mechanizmy oddychać tym smrodem. Proszę się pasie i wyjeżdża na nasz. Kobieta na lipiec. mach Bukowińskiego Dyskusyjnego życia społecznego i współpracy w odwrócić… koło kierowcy krzyczy. Minęliśmy się. źródło: kurs.if.ua, Klubu Filmowego, a dzieci i młodzież sytuacji różnorodności kulturowej. Bóbrka. Duszno Już się uśmiecha. Cha, cha! Fak- 04.06.2015 wziąć udział w warsztatach zatytuło- Warsztaty dla młodzieży zwieńczy wanych „Współpraca z Innym”. pokaz fotografii dokumentujących warsztaty i dyskusja dotycząca in- Konwój humanitarny z Polski rusza na Ukrainę Wykłady otwarte dywidualnych doświadczeń uczest- Działanie to polega na opraco- ników. Ciężarówki wypełnione paczka- Kawalerów Maltańskich oraz Polską koordynujący wysyłkę pomocy hu- waniu i wygłoszeniu czterech popu- Międzynarodowy Festiwal Folk- mi z żywnością, środkami higienicz- Misję Medyczną będą dystrybuowa- manitarnej na Ukrainę. larno-naukowych wykładów zatytuło- lorystyczny „Bukowińskie Spotka- nymi oraz artykułami szkolnymi ru- ne przez lokalne organizacje partner- Konwój został zorganizowa- wanych Bliscy nieznajomi, poświę- nia” oraz Bukowiński Festiwal Nauki szają w poniedziałek 15 czerwca do skie, pod bezpośrednim nadzorem ny dzięki funduszom przekazanym conych różnym grupom społecznym są fenomenem (re)konstruującym Zaporoża. Polskie Centrum Pomocy pracowników PCPM. Ci ostatni będą przez program Polska Pomoc Mini- i kulturom środkowoeuropejskim. idee regionalizmu bukowińskiego Międzynarodowej (PCPM) przekaże również bezpośrednio uczestniczyć sterstwa Spraw Zagranicznych RP. Z Wykłady są opracowane i wygłoszo- sprzed ponad stu lat. Promują war- 6000 paczek najbardziej potrzebu- w dystrybucji. tego samego programu PCPM prze- ne przez przedstawicieli różnych dys- tości tolerancji i porozumienia oraz jącym mieszkańcom wschodniej - To już drugi konwój wysyłany kazuje środki finansowe na kartach cyplin naukowych z różnych krajów mit homo bucovinensis – człowieka Ukrainy. przez PCPM. Tym razem przeka- bankomatowych ponad 550 rodzinom Europy Środkowej (Polska, Ukraina, otwartego na wszelkie otaczają- Polski transport połączy się w Ki- żemy uchodźcom 40 ton pomocy uchodźców wewnętrznych w obwo- Rumunia). ce go kultury oraz czynnie w nich jowie z konwojem wysyłanym z Nie- humanitarnej – żywność, artykuły dzie charkowskim. Do końca maja uczestniczącego. Grupy artystycz- miec. Do celu ma dotrzeć w środę, 17 higieniczne oraz – w miarę potrzeb – b.r. swoje domy opuściło już niemal Dyskusyjny klub filmowy ne biorące udział w obu Festiwalach czerwca. Na miejscu dary zakupione pakiety z artykułami szkolnymi dla ro- 1,3 mln mieszkańców Ukrainy. Działanie polega na publicznej są pod wieloma względami odmien- przez polskie organizacje pozarzą- dzin posiadających dzieci – wyjaśnia Komunikat prasowy PCPM projekcji dwóch filmów poświęco- ne, reprezentując różne „przestrze- dowe: Caritas Polska, PCPM, Zakon Krzysztof Iwiński z Fundacji PCPM, 15.06.2015 nych Bukowinie i tematyce bukowiń- nie” kulturowe. 4 Przegląd wydarzeń 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Dni Europy w Drohobyczu W dniach 5–6 czerwca w Drohobyczu odbyły się „Dni Europy” – impreza promująca integrację europejską i kulturowy dorobek miasta. KONSTANTY CZAWAGA, ińskim, co nie jest bez znaczenia, Ogólnoukraińskie EUGENIUSZ SAŁO bo wszyscy wiemy o Drohobyczu Koordynacyjno-Metodyczne tekst i zdjęcia polskim, żydowskim, ukraińskim, Centrum Nauczania Języka ale jednak proza Schulza jest trud- i Kultury Polskiej Inauguracja Dni Europy w Dro- ną prozą. Więc w związku z tym w Drohobyczu hobyczu odbyła się w Ratuszu i na jeżeli jest to proza oferowana wy- Odbyła się też prezentacja Ko- głównej scenie przy Rynku z udzia- łącznie w języku polskim, stwarza ordynacyjno-Metodycznego Cen- łem dyplomatów i delegacji zaprzy- to bariery. trum Nauczania Języka i Kultury jaźnionych miast. Gości powitali Ta- Polskiej. ras Metyk, pełniący obowiązki mera Bruno Schulz i Drohobycz „Jest to jedyna instytucja w byłych Drohobycza i prof. Nadija Skotna, Nie mogło zabraknąć w Droho- krajach Związku Radzieckiego, która rektor Państwowego Uniwersytetu byczu Brunona Schulza – wybitnego opiekuje się polską mniejszością na- Pedagogicznego im. Iwana Franki polskiego prozaika, grafika, malarza. rodową – wyjaśnił prezes Zjednocze- w Drohobyczu. Wszyscy zgodnie Wiera Meniok i Grzegorz Józefczuk nia Nauczycieli Polskich na Ukrainie podkreślali, ze pomysłodawcą zorga- dokonali prezentacji Izby Brunona i dyrektor Centrum Adam Chłopek. nizowania Dni Europy w Drohobyczu Ambasador UE na Ukrainie Jan Tombiński (od lewej) i kon- Schulza oraz dorobku Międzynaro- – Ten budynek ma już ponad 150 lat. był Jarosław Drozd, konsul generalny sul generalny RP we Lwowie Jarosław Drozd dowego Festiwalu Brunona Schulza Jest odremontowany ze składek Po- RP we Lwowie. w Drohobyczu. laków z całego świata. Służy społecz- Program podzielony był na wy- rę europejską tego regionu. I byłoby Natomiast to jest też kwestia wypra- Izba Pamięci Brunona Schulza, ności polskiej i promowaniu polskiej kłady, dyskusje, panele naukowe wspaniale, gdyby teraz wreszcie cowania języka, którym się mówi o pierwsze na świecie muzeum Bruno- kultury, ale również społeczności oraz część kulturalno-rozrywkową. po 70 latach takiego psychiczne- Unii Europejskiej. Myśmy w Polsce na Schulza, zostało otwarte w 2003 ukraińskiej, żydowskiej, rosyjskiej, Wokół ratusza stoiska ustawiły przed- go i psychologicznego odcięcia, te lekcje odrabiali dwadzieścia parę roku przez Polonistyczne Centrum innej, która się do nas zwraca. Przed stawicielstwa dyplomatyczne Polski, wykorzystać takie postacie i wokół lat temu, kiedy zaczynaliśmy myśleć Naukowo-Informacyjne Uniwersytetu nami jest ogromne pole do pracy al- Niemiec, Rumunii, Austrii, Litwy oraz nich stworzyć jakieś programy pro- o Unii Europejskiej. I tę lekcję odro- w Drohobyczu z inicjatywa śp. Igora bowiem język polski jest bardzo po- Belgii, a także miasta partnerskie mocyjne. I dla Drohobycza, i dla biliśmy, a teraz Ukraina ją odrabia. Menioka. „Jest to gabinet profesorski pularny na Ukrainie. Uczą się języka Drohobycza m.in. Lublin, Legnica i Sambora, i dla Stryja, i dla Iwano- Dobry pomysł, żeby to odbywało Dębica. Frankiwska (Stanisławowa) czy dla się w Drohobyczu, bo mam wraże- W Uniwersytecie Pedagogicz- Kołomyi”. nie, że Ukraina, Ukraińcy nawet nie nym odbyły się spotkania na których O europejskiej polityce równości zdają sobie z tego sprawy, jakim no- wystąpili m.in. Zbigniew Bujak, dzia- w swoim wykładzie opowiedziała śnym znakiem w świecie, ze wzglę- łacz „Solidarności”, Grzegorz Gau- prof. Małgorzata Fuszara, du na Brunona Schulza, jest nazwa den, dyrektor Instytutu Książki z Kra- pełnomocnik rządu RP do spraw Drohobycz. To jest pisarz absolutnie kowa, Michael Beck z Niemieckiego równego traktowania. „Polska stara kultowy na całym świecie i wszędzie Serwisu Wymiany Akademickiej, się robić wszystko co jest możliwe, ma swoich wyznawców. Drohobycz, prof. Jacek Kurczewski z Uniwersyte- żeby Europa też wiedziała o tym, który od iluś lat dba o spuściznę tu Warszawskiego, Jarosław Godun, że to miasto jest od zawsze wielo- Schulza, zaprasza ludzi z całego były dyrektor Instytutu Polskiego w kulturowym, ze wspaniałymi pisa- świata. Ja myślę, że Drohobycz jest Kijowie. rzami Iwanem Franko, Kazimierzem znakomitym symbolem Ukrainy w Ambasador UE na Ukrainie Wierzyńskim, Brunonem Schulzem. Europie”. Jan Tombiński wygłosił wykład Ta wielokulturowość Drohobycza „To przede wszystkim miejscowi inauguracyjny „Unia Europejska – jest tym, co jest teraz niesłychanie ludzie zasługują na wielki szacunek Ukraina: rok po podpisaniu umowy w Europie cenione. Europa właści- za to, co zrobili w ogóle i dla Dro- W Izbie Brunona Schulza stowarzyszeniowej”. W swojej wy- wie pracuje nad tym, jak to zrobić, hobycza na zewnątrz – powiedział powiedzi dla Kuriera Galicyjskiego żeby różne kultury żyły obok siebie, były dyrektor Polskiego Instytutu Schulza. To jest miejsce autentycz- polskiego od Mościsk po Charków. W powiedział: razem ze sobą w taki pokojowy w Kijowie Jarosław Godun. – ne, bo tu Schulz był, tutaj jest obecny tym przypadku jest potrzeba kształce- jego duch. Tutaj był jego pokój profe- nia nauczycieli, pisania programów sorski” – opowiadała dr Wiera Meniok szkolnych, podręczników, pomocy z Uniwersytetu w Drohobyczu. organizowania seminarium dla na- „Dramat pośmiertny Brunona uczycieli bo się zajmujemy wyłącznie Schulza polega na tym, że w Droho- nauczycielami”. byczu, jego mieście, któremu dzięki W panelu dyskusyjnym „Oświa- swoim opowiadaniom dał sławę ta mniejszości narodowych na światową, nie zachowały się jego Ukrainie, w Polsce i na Węgrzech” obrazy, rysunki, żadne pisane jego uczestniczyli m.in. konsul RP we ręką dokumenty – opowiada Grze- Lwowie Marian Orlikowski, dyrektor gorz Józefczuk, dyrektor artystycz- Instytutu Książki w Krakowie Grze- ny Międzynarodowego Festiwalu gorz Gauden, były Dyrektor Polskie- Brunona Schulza w Drohobyczu. go Instytutu w Kijowie Jarosław Go- – Nasz pomysł jest taki aby to mu- dun oraz gości z Zakarpacia. zeum było rodzajem takiego gabine- tu osobliwości. Są pewne eksponaty Perspektywy Drohobycza związane z jego życiem, twórczo- w ramach współpracy ścią i epoką. Na przykład, pierwsze transgranicznej Polska- wydanie „Sklepów cynamonowych”. Białoruś-Ukraina 2014-2020 Są również pierwsze wydania gazet Starszy ekspert Lwowskiego międzywojennych, w których publi- Przedstawicielstwa Wspólnego Se- „Dziś Dni Europy w Drohobyczu sposób jak było to kiedyś w Droho- Paradoksalnie, że Schulz w świe- kował on swoje opowiadania. Są kretariatu Technicznego Programu przebiegają pod znakiem Brunona byczu” – podsumowała prof. Małgo- cie jest doskonale znany, natomiast inne dokumenty czy kserokopie, na Współpracy Transgranicznej Polska- Schulza, ale dla mnie ta postać jest rzata Fuszara. pojawił się problem rozumienia i przykład jego aktu urodzenia i inne. Białoruś-Ukraina Wasyl Chimiak po jednym z przykładów tego, jak wiele „Ja myślę, że to dopiero debiut – znajomości Schulza w Ukrainie. To A podstawą do zbiorów dotyczących spotkaniu z mieszkańcami miasta w w Europie zapomniano. Zapomnia- powiedział dyrektor Instytutu Książki było niesamowite, że sami Ukraiń- recepcji czyli współczesnego odbio- Sali Marmurowej w Ratuszu powie- no o tym, co wniósł ten region do w Krakowie Grzegorz Gauden. cy nie wiedzieli, kto tutaj wyrósł. Z ru twórczości Brunona Schulza jest dział: „Ziemia Drohobycka jest bardzo ogólnej europejskiej historii – mówił – Drohobycz, tak jak Ukraina, uczy drugiej strony też trudno się dziwić odbywający się co dwa lata Między- aktywnie prezentowana w programie Tombiński. – Przez 25 lat pracy w jak rozmawiać o Europie, bo to dlatego, że przecież nie był tłuma- narodowy Festiwal Brunona Schul- Współpracy Transgranicznej Polska- dyplomacji polskiej jeździłem do jest oczywiście ogromny projekt. czony. To staranie ostatnich kilku lat za. Do Drohobycza przyjeżdżają Białoruś-Ukraina. Już mamy 3 czy 4 różnych krajów i spotykałem się z To jest taka pierwsza konferencja Centrum Polonistycznego i Uniwer- naukowcy, literaci, tłumacze, artyści projekty, które są realizowane tutaj na zupełnym niezrozumieniem i nie- poświęcona Europie i Ukrainie w sytetu sprawiły, że proza Schulza i inni. W następnym roku będzie już miejscu. Jeden z projektów zrealizo- wiedzą o tym jaki był wkład w kultu- Drohobyczu. To jest dobry początek. jest ogólnodostępna w języku ukra- siódma edycja”. wano na Uniwersytecie Drohobyckim 5 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) wspólnie z partnerami z Rzeszowa. świadków oraz ich dzieci, bo często Projekt na ok. 450 tys. euro. Oprócz już nie udaje się nam zdążyć do nie- tego mamy projekt w Schodnicy, których miejscowości, do domów. I gdzie budowane są amfi teatry, takie ścigamy się z czasem. Następnie Nigdy nie pytam jak w Polańczyku po stronie polskiej. udostępniamy te relacje” – opowia- Mamy też projekt w rejonie droho- da Aleksandra Zińczuk, koordynator byckim związany z ratownikami, projektu. gdzie został przeprowadzony zakup W tym roku fundacja będzie zbie- sprzętu dla ratownictwa górskiego. rać materiały z Ziemi Tarnopolskiej, a kim jesteś Również mieliśmy w Truskawcu pro- także zajmie się badaniami operacji jekt związany z turystyką. Staramy „Wisła”. „Ziemia Tarnopolska – to bę- dzie ten region, który nas docelowo interesuje. Było tam bardzo wiele przypadków ratowania. Ale też bę- dziemy po Polsce jeździć do rodzin przesiedlonych i pytać o akcję „Wi- sła”. Mam nadzieję, że uda się w tym roku zrobić mobilną wystawę polsko- ukraińsko-angielską, żeby również ruszyła w świat, była odwiedzana po polskiej i ukraińskiej stronie. Że- byśmy się spotykali, rozmawiali, pokazywali też innym co się działo i trzymali się razem w tych trudnych czasach, szczególnie dla Ukrainy” – podsumowała Aleksandra Zińczuk.

Studencki Teatr Alter z drohobycza się zaangażować też mieszkańców Swoją działalność przedstawił Drohobycza, i rejonu do opracowań Studencki Teatr Alter. Teatr powstał Z ArTUreM deSKĄ, świeckim nie, prawosławni, rzymscy katolicy, się i tacy, ale nie oni formują twarz następnych programów. Jednym w 2004 roku. Tworzą go studenci z bratem „Caritas Ukraina”, założycie- grekokatolicy, są osoby niewierzą- miasta. z priorytetów jest wspieranie i pro- wydziałów: fi lologii, fi lozofi i i języków lem Drohobyckiego Centrum Wolon- ce, nie ma to dla mnie zasadnicze- W pewnym czasie, kiedy sepa- mocja kultury lokalnej, dziedzictwa obcych Drohobyckiego Uniwersytetu, tariatu CARITAS, doradcą zarządu go znaczenia. Chodzi o to, żeby lu- ratyści z Rosjanami chcieli zająć cały historycznego i naturalnego. A wiemy którzy chcą wyrazić siebie poprzez Fundacji „Otwarty Dialog”, rozmawiał dziom pomóc. A to wynika z tego, że Donbas i pójść dalej, to w Drohobyczu dobrze czym jest Ziemia Drohobycka sztukę teatralną. eUGeNIUSZ SAŁO. jestem w Caritasie i jego mottem są pojawiły się na murach jakieś antypol- – to i kultura, i natura, i wiele innego. „Jedenaście lat temu nasz teatr słowa, że „Bóg jest miłością” („Deus skie hasła i antyukraińskie po polsku. Musimy to wykorzystać. Staramy się był założony przez śp. Igora Menioka. Jak brat ocenia dni eu- caritas est”). Dla wszystkich było oczywiste, że to ropy w drohobyczu? Czyli brat uczy, że trzeba jest prowokacja, żeby pokłócić Pola- Jeśli chodzi o ocenę z punktu być przede wszystkim czło- ków i Ukraińców w momencie, kiedy widzenia całej Ukrainy, to jest to wiekiem dla człowieka. Ukraina potrzebuje polskiego wspar- bardzo ważny sygnał dla Ukrainy, No tak. Myślę, że wiele jest ta- cia. Ludzie zwrócili na to uwagę prze- że Europa jest razem z nią. Ja rozu- kich osób, które pomagają i robią konani, że to jest prowokacja. To też miem, że to nie jest jednoznaczne z to lepiej i skutecznej ode mnie. Nas świadczy o pojmowaniu stosunków przyjęciem jakichś ustaw, otwar- nie widać, ale jest nas bardzo dużo. polsko-ukraińskich, że w głowach ciem granic czy nawet fi nansowym Człowiek zaczyna to rozumieć, kie- miejscowych drohobyczan nie po- wymiarem. Ale jest to bardzo ważny dy wpadnie w jakąś biedę i zaczyna wstała myśl, że Polacy są przeciwko sygnał, że niezależnie od tego, że szukać pomocy. Nagle okazuje się, nim, że jeżeli coś takiego się pojawiło, Ukraina dalej znajduje się w przed- że tych ludzi, którzy pomagają jest to na pewno nie zrobili tego Polacy. sionku Unii Europejskiej, to UE jest sporo. Oprócz Caritasu brat rów- dla Ukrainy otwarta. Szczególnie Brat już mieszka dwana- nież prężnie działa w Funda- jest bliska takim państwom UE jak ście lat w drohobyczu. Jaka cji „Otwarty dialog”. Czym Polska, Litwa, Niemcy. Tym krajom, jest mentalność mieszkań- zajmuje się fundacja? które w pewien sposób mają histo- ców tego miasta? Podczas Dni Europy w Drohoby- ryczne związki z Ukrainą. Wszystko się zmienia. W 2003 czu swoje osiągnięcia i działania pre- Z punktu widzenia lokalnego, roku, kiedy tutaj przyjechałem Droho- zentuje Fundacja „Otwarty Dialog”. Drohobycz nie jest wielkim miastem, bycz był o wiele bardziej sowiecki. W Jest to polska fundacja, która działa tutaj nie są przeprowadzane działa- tej chwili jest jednak ukraiński. Mam w Polsce, Ukrainie, Kazachstanie, nia, które by miały rangę ogólnokra- nadzieję, że za jakiś czas będzie nie Brukseli. Nie jest to działalność poli- jową. Dni Europy w Drohobyczu to tylko bardzo ukraiński, ale bardzo tyczna, raczej doradcza, przy tworze- jest coś ważnego dla mieszkańców. ukraińsko-europejski. Nie jest to taki niu ustaw, reform, pomoc osobom, To jest okazja do dobrej zabawy, proces, że ktoś weźmie czarodziej- które zostały pokrzywdzone. spotkania z ludźmi z krajów europej- ską różdżkę, zamacha w powietrzu W związku z tym, że na Ukrainie zaangażować i pobudzić mieszkań- Jego marzeniem było, żeby otworzyć skich, które przedstawiają osiągnię- i to się stanie. To jest pewna sekwen- toczy się wojna, a przedtem odbywa- ców do działalności”. alternatywną kulturalną przestrzeń cia organizacji, samorządów, różne cja działań, które są rozciągnięte w ła się Rewolucja Godności, fundacja teatralną – powiedział Andrij Jurkie- działania, które można później wy- czasie i takie zmiany potrzebują po bardzo mocno zaangażowała się w Pojednanie przez trudną wicz z Teatru Alter. – Pracujemy w korzystać na Ukrainie. prostu dłuższego okresu. pomoc dla Euromajdanu i później pamięć kierunku teatru improwizacji, teatru Ja, osobiście, bardzo się cieszę. Tym nie mniej, przez dwanaście dla ochotniczych batalionów, woj- W ramach Dni Europy w Droho- ulicznego i performansu. Sporo robili- Mieszkam w Drohobyczu już dwuna- lat Drohobycz bardzo się zmienił. Nie ska ukraińskiego, osób rannych. No byczu został zaprezentowany projekt śmy spektakli według prozy Brunona sty rok i powiem szczerze, że długo mówię o infrastrukturze, bo to pytanie i jeszcze jedna działka działalności „Pojednanie przez trudną pamięć”. Schulza, Iwana Franki i innych. Jeź- czekałem na taki dzień. Może nie jest do władz, a nie do mnie. Natomiast fundacji to jest pomoc osobom prze- Jest to polsko-ukraińska akcja, którą dzimy na warsztaty teatralne, żeby tak, że mnie on jakoś uskrzydla, bo ja jeśli chodzi o mentalność, to Dro- siedlonym. Fundacja „Otwarty Dia- Grupa Żywa Mowa wspólnie z Fun- wnosić coś nowego do naszego te- działam w „Caritasie”, działam w fun- hobycz się zmienił. Ludzie bardziej log” była pierwsza z mniej znanych dacją Teren Otwarty prowadzą od atru studenckiego”. dacji „Otwarty Dialog” z przekonania zaczęli cenić to, że są Ukraińcami. organizacji, która zaczęła pomagać 2012 roku. Wspólnie młodzi Polacy o wiele głębszego, niż to wynikające Niektórzy zaczęli cenić to że są Po- krymskim Tatarom, którzy musieli i Ukraińcy badają i poznają trudną, Koncert zespołu „Taraka” z dobrej zabawy na Dniach Europy, lakami. opuścić Krym. wspólną historię obydwu narodów, a W ramach trasy koncertowej po ale jest to dla mnie potwierdzenie, że Jaki jest stosunek miej- Działalność fundacji jest bardzo także odnajdywanie ludzi szlachet- Zachodniej Ukrainie, na zakończe- robię to, co powinienem robić. scowych Ukraińców do obszerna. Tutaj Fundacja prezentuje nych i sprawiedliwych, szczególnie nie Dni Europy w Drohobyczu wystą- Brat pomaga nie tylko przedstawicieli innych na- swoje raporty analityczne, raporty ze wśród Ukraińców ratujących Pola- pił polsko-ukraiński zespół „Taraka” Ukraińcom, ale teraz również rodowości mieszkających w swoich działań. Fundację przedsta- ków w okresie czystek etnicznych z koncertem „Podaj rękę Ukrainie”. Krymskim Tatarom. drohobyczu? wiają dziś tu na miejscu: Bogusław prowadzonych przez OUN i UPA w Koncert na Rynku w Drohobyczu Ja staram się pomagać wszyst- Jeżeli patrzeć na to pytanie glo- Stanisławski, członek rady nadzor- latach 1943-1945 na Wołyniu i w przyciągnął mieszkańców miasta, kim. Nigdy nie pytam kim jesteś, balnie to jest pozytywny. Ja osobi- czej, który przez wiele lat był szefem Galicji Wschodniej oraz Polaków uchodźców z Krymu i Donbasu oraz pytam czego potrzebujesz. Wśród ście nie widzę problemów. Chociaż „Amnesty International” w Polsce; pomagających Ukraińcom w czasie gości z różnych krajów. Organizacją tych ludzi, którzy przychodzą prosić zdarzają się jakieś incydenty, ale to Marian Prysiażniuk, który jest kie- akcji odwetowych i wysiedleńczych. trasy koncertowej zespołu zajął się o pomoc, czy potrzebują pomocy są są rzeczy jednostkowe. W każdym rownikiem kijowskiego biura fundacji „To co wyróżnia ten projekt, to Konsulat Generalny RP we Lwowie i zarówno Krymscy Tatarzy, Ukraińcy, kraju są ludzie nietolerancyjni i Dro- i moja skromna osoba – jestem do- jest to, że zbieramy ostatnie relacje gazeta „Kurier Galicyjski”. Rosjanie, Żydzi, Cyganie, muzułma- hobycz nie jest wyjątkiem. Trafi ają radcą zarządu fundacji. 6 Przegląd wydarzeń 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Prasa polska o Ukrainie opracował zu zwierzchnika sił zbrojnych (Wła- - Rosja po raz kolejny – Ale najpilniejsze dziś jest utrzyma- udział rosyjski prezydent Władimir KRZYSZTOF SZYMAŃSKI dimira Putina – red.) – powiedział. złamała ustalenia poko- nie jedności w sprawie sankcji, które Putin – grupa wówczas nazywała Rosyjski generał mówił również o jowe podpisane w Mińsku i poleciła już wdrożyliśmy i które mają bardzo się G8. Ale rok temu za anszlus Kry- Wielu spośród tych, bliskiej współpracy z innymi jednost- swoim żołnierzom, aby rozpoczęli poważne konsekwencje dla rosyj- mu Rosję z grupy wyrzucono. którzy brali udział w kami desantowymi. – Przeprowadzi- operacje militarną w Donbasie – po- skiej gospodarki. - Nie wyobrażam sobie udziału tworzeniu samozwańczych republik liśmy wspólne ćwiczenia z serbskimi wiedział w środę premier Ukrainy Podczas briefingu prasowego Rosji w rozmowach. G7 jest grupą na wschodzie Ukrainy, nie doczekało jednostkami desantowymi oraz z si- Arsenij Jaceniuk. – Oczekujemy, że na temat udziału prezydenta Oba- państw szanujących takie wartości obchodów pierwszej rocznicy istnie- łami specjalnymi Egiptu i teraz ocze- podczas szczytu państw G7 wspól- my w szczycie G7 w Niemczech 7 jak demokracja i rządy prawa. Broni- nia tych „państw”. SBU uważa, że kujemy ich u siebie – powiedział. nota międzynarodowa wystawi ade- i 8 czerwca, Rhodes podkreślał, że my prawa międzynarodowego i zasa- za śmierć liderów rebeliantów odpo- Gen. Szamanow: kwatną ocenę Rosji. To będzie kolej- przekaz dla Rosji powinien być jasny: dy nienaruszalności granic – mówiła wiadają rosyjskie służby. Następny w Ryzyko wybuchu wojny ne wyzwanie – dodał Jaceniuk. „Presja nie zniknie, dopóki nie zoba- jeszcze w piątek kanclerz Merkel, do- kolejce może być Aleksandr Zachar- istnieje. Rusłan Szoszyn, Jak informuje TVN24 w walkach czymy pełnego wdrożenia dyploma- dając, że będzie z Rosją współpraco- czenko – szef Donieckiej Republiki 01.06.2015 pod Marinką w obwodzie donieckim tycznego rozwiązania”. Nawiązał tym wać, ale w innych gremiach. Ludowej. ucierpiało co najmniej 25 Ukraińców. samym do porozumienia zawartego - Szczyt G7 w 2015 r. jest ostat- Aleksandr Zacharczenko, jak Saakaszwili został Zniszczony w wyniku ostrzału super- w lutym w Mińsku, z udziałem Mo- nim spotkaniem, podczas którego poinformował OBWE, do końca lip- gubernatorem Odessy. Będzie po- market w Doniecku. – 3 czerwca, o skwy, w sprawie zawieszenia broni dyskutuje się o problemie uczest- ca nie będzie brał udziału w żadnych magał Petrowi Poroszence w walce godz. 4 rano, rosyjscy terroryści cy- przez strony konfliktu na wschodzie niczenia lub nieuczestniczenia w spotkaniach poza granicami DRL. z korupcją i oligarchami. Ogłaszając nicznie zignorowali umowy pokojowe Ukrainy. Wyraził też duże zaniepo- nim prezydenta Rosji. Po 15 latach Powodem ma być stan zdrowia. tę zaskakującą decyzję, prezydent z Mińska i rozpoczęli masową ofen- kojenie zaobserwowanym w ostat- kończy się okres, w którym sądzono, Dziennikarze ukraińscy podkreślają Ukrainy Poroszenko wyjaśnił, że Sa- sywę na pozycje ukraińskie. Aby po- nich dniach wzrostem przemocy na że Rosja staje się częścią rozszerzo- jednak, że Zacharczenko może się akaszwili ma obywatelstwo ukraiń- wstrzymać atak wroga i uniknąć strat wschodzie Ukrainy, gdzie dochodzi nego Zachodu – komentuje Fiodor obawiać o swoje życie. skie, jest doświadczonym politykiem wśród żołnierzy, dowództwo armii do użycia broni ciężkiej, która zgod- Łukjanow, renomowany rosyjski ana- Aleksandr Biednow, znany pod i będzie służył Ukrainie. Decyzja za- ukraińskiej, ostrzegając wcześniej nie z porozumieniem Mińska powin- lityk, naczelny czasopisma „Rosja w pseudonimem „Batman”, był dowód- skoczyła bardzo wielu ukraińskich po- parterów zachodnich, było zmuszo- na była zostać wycofana. Polityce Globalnej”. cą Grupy Szybkiego Reagowania lityków. Niektórzy mówili wprost: nie ne do użycia ciężkiej artylerii, która Obama będzie na szczycie Szczyt G7 w Bawarii. podlegającej siłom samozwańczej rozumiemy posunięcia Poroszenki. – zgodnie z porozumieniami pokojo- G7 apelował o utrzymanie Ostatecznie wyprosili Ługańskiej Republiki Ludowej. Zginął Jedni nazywają ten ruch genialnym, wymi w Mińsku – została wycofana z presji na Rosję. Putina z salonu. 1 stycznia podczas próby aresztowa- inni natomiast traktują nominację linii frontu – czytamy w komunikacie Inga Czerny, 04.06.2015 Bartosz T. Wieliński, nia przez milicję. jako wpadkę. Pojawiają się wreszcie sztabu generalnego Sił Zbrojnych Mirosław Czech, 07.06.2015 Aleksiej Mozgowoj był dowódcą głosy, że Poroszenko nie miał w swo- Ukrainy. Niemieccy komentato- 4. Batalionu Obrony Terytorialnej im otoczeniu ludzi godnych objęcia Walki pod Marinką. rzy wyrażają dziś za- - Ewentualna niezdol- ŁRL, wcześniej znanego jako Bry- tego urzędu. Rosja rozpoczęła kolejną niepokojenie atakami separatystów ność Ukrainy do spła- gada „Widmo”. 7 marca pod jego Obecny rząd Gruzji oskarża go ofensywę? w Donbasie, obarczając Rosję i pre- cania swojego długu samochodem eksplodował ładunek jednak o drastyczne nadużywanie Sylwia Arlak, 03.06.2015 zydenta Władimira Putina odpowie- nie będzie miała niebezpiecznych wybuchowy. Mozgowoj wyszedł z władzy i domaga się od Ukrainy jego dzialnością za ponowne zaostrzenie konsekwencji dla obywateli kraju. zamachu ranny. Mniej szczęścia ekstradycji. Saakaszwili zaprzecza Parlament Ukrainy zmie- sytuacji. Nie trzeba się bać niewypłacalno- miał 23 maja. Tym razem po eksplo- tym zarzutom, twierdzi, iż są one nił w czwartek ustawę o „Sueddeutsche Zeitung” zasta- ści – powiedziała minister finansów zji ładunku wybuchowego nastąpił motywowane politycznie. zasadach przebywania na jej teryto- nawia się, co skłoniło Kreml i rosyj- Ukrainy Natalia Jaresko. ostrzał z karabinu maszynowego. - W ciągu najbliższego roku rium obcych wojsk. Otwiera to możli- ski sztab generalny do zorganizo- - Jestem przekonana, że dług W zamachu zginęli Mozgowoj i jego mieszkańcy Odessy odczują, że żyje wość zaangażowania ich w operację wania nowych ataków we wschod- Ukrainy zostanie zrestrukturyzowa- współpracownicy. Do ataku przyzna- się im lepiej – zapewniał Poroszenko pokojową, jednak pod warunkiem, niej Ukrainie, i dochodzi – jak pisze ny. Gdyby jednak doszło do niewy- ła się ukraińska grupa „Cienie”. podczas prezentacji nowego guber- że nie są to wojska państw, które komentator – do „mało optymistycz- płacalności, to szczerze mówiąc nie Jeszcze w styczniu zginął Jew- natora. dokonały na Ukrainę agresji. Zmia- nych wniosków”. Łamiąc zawiesze- będzie to miało reperkusji dla narodu gienij Iszczenko, pochodzący z Rosji Były prezydent Gruzji ny przyjęte przez Radę Najwyższą nie broni, prezydent Władimir Putin ukraińskiego – powiedziała minister. tzw. ludowy mer Perwomajska. Ra- Micheil Saakaszwili porządzi umożliwiają zaproszenie na Ukrainę może dążyć do zmuszenia prezy- Wyjaśniła też, że niezdolność zem z nim zastrzelono trzech Ro- w Odessie. kontyngentu pokojowego pod egidą denta Petro Poroszenki do uznania do obsługi długu miałaby złe konse- sjan, którzy dostarczali rebeliantom Kazimierz Sikorski, ONZ lub UE, lecz wykluczają udział marionetkowych rządów w Doniec- kwencje tylko dla takich ukraińskich pomoc humanitarną. 02.06.2015 w tym kontyngencie wojsk Federacji ku i Ługańsku – czytamy w „SZ”. firm, które zaciągają kredyty za gra- Rozbrojony i aresztowany został Rosyjskiej. „Die Welt” nie ma wątpliwości, nicą. – A takich przedsiębiorstw jest też Fominow – dowódca brygady W poniedziałek przed- Ukraiński parlament w marcu że walki na Ukrainie są sterowane bardzo mało – dodała. specjalnego przeznaczenia „Ode- stawiciele ONZ podali, zwrócił się do Rady Bezpieczeństwa z Moskwy. Komentator gazety – Minister finansów Ukrainy: ssa”. Fominow poddał się, bo ludzie że w walkach na wschodniej Ukra- ONZ i Rady UE z prośbą o przysłanie znany historyk Michael Stuermer nie bójcie się niewypłacal- Płotnickiego (oficjalny lider ŁRL) gro- inie życie straciło już ponad 6 tysię- na Ukrainę międzynarodowego kon- – wzywa kanclerz Angelę Merkel ności kraju. 08.06.2015 zili, że zlikwidują cały jego oddział. cy ludzi, a około 16 tysięcy zostało tyngentu pokojowego, który stałby do dyplomatycznej ofensywy, aby Poza kontrolą Płotnickiego po- rannych. Według organizacji strony na straży wypełniania porozumień zapobiec dalszej eskalacji wyda- - Kraje G7 popierają zostali tylko Kozacy atamana Kozi- rosyjska oraz ukraińska dopuszcza- pokojowych z Mińska i pilnował nie- rzeń. „Tylko Merkel może pomóc na Ukrainę i są zgodne, że cyna. Sam Kozicyn opuścił Donbas ją się drastycznych czynów, które kontrolowanych dziś przez władze w agresję Putina” – pisze Stuermer. sankcje gospodarcze po walkach o Debalcewe. można zakwalifikować do zbrodni Kijowie odcinków na granicy ukraiń- – Smutną i coraz bardziej niebez- wobec Rosji powinny być utrzymane Czystki wśród elit „Nowo- wojennych. sko-rosyjskiej. pieczną rzeczywistością stało się do czasu aż Moskwa i prorosyjscy rosji”. Następny na liście Jak podaje „The New York Ti- Przemawiając przed ukraińskim obecnie to, co od tygodnia można separatyści będą w pełni przestrze- może być Zacharczenko. mes”, najnowsze statystyki doty- parlamentem prezydent Petro Po- było usłyszeć w moskiewskich krę- gać rozejmu na wschodzie Ukrainy Anna Pawłowska, czące ofiar konfliktu na wschodniej roszenko powiedział m.in., że na gach bezpieczeństwa – że podczas – powiedział prezydent USA Barack 01.06.2015 Ukrainie wykazały, że w walkach Ukrainie znajduje się obecnie ponad szczytu G7 lub krótko po tym spotka- Obama. – Jak ponownie widzieliśmy ucierpiało około 16 tysięcy ludzi, a 9 tys. rosyjskich żołnierzy, i uprze- niu rozpocznie się nowa ofensywa w w ostatnich dniach, siły rosyjskie Dowódca rosyjskich od kwietnia 2014 roku zginęło 6,417 dził, że gospodarcza blokada zaję- Donbasie – czytamy w „Die Welt”. nadal operują na wschodzie Ukrainy wojsk powietrzno-de- osób. ONZ podało także, że co naj- tych przez prorosyjskich najemników Putin zaostrza konflikt w naruszając jej suwerenność i inte- santowych zapewnił, że żołnierze mniej 42 dzieci straciło życie, a 109 obszarów w Donbasie będzie trwała Donbasie. Michalina Mikul- gralność terytorialną – mówił Oba- są gotowi do wykonania każdego – zostało rannych w wybuchach min aż do całkowitego odzyskania kon- ska, 05.06.2015 ma po zakończeniu dwudniowego polecenia rosyjskiego prezydenta w i innych ładunków wybuchowych w troli nad granicą ukraińsko-rosyjską. szczytu G7 w bawarskim Elmau. dowolnym miejscu świata. rejonach Doniecka i Ługańska. Ukraina: Parlament otwo- W urokliwym zameczku - Rosja jest w głębokiej recesji. W ten sposób generał-pułkow- ONZ zaznaczyło, że na Ukrainie rzył drogę do przyjęcia Elmau przywódcy naj- Tak więc, działania Rosji na Ukrainie nik Władimir Szamanow, oskarżany często dochodzi do tortur, bezpraw- kontyngentu pokojowego. bardziej wpływowych krajów Zacho- szkodzą Rosji i narodowi rosyjskiemu. przez międzynarodowe organizacje nych zatrzymań i przetrzymywania za- ro, 04.06.2015 du ostatecznie zatwierdzili rozwód z G7 mówi jasno, że jeśli będzie to ko- o liczne zbrodnie nad ludnością cy- kładników w niehumanitarnych warun- Kremlem. nieczne, to będziemy gotowi nałożyć wilną w trakcie II wojny czeczeńskiej, kach, a nawet do egzekucji. Zdaniem Podczas szczytu G7 w - Jeśli ktoś chce zacząć deba- dodatkowe znaczące sankcje prze- zareagował na pytanie odnośnie ry- Organizacji, przestępstw dopuszczają Niemczech prezydent tę o zmianie obecnych sankcji, to ciwko Rosji – oświadczył Obama. zyka wybuchu wojny na dużą skalę. się zarówno ukraińscy żołnierze, jak USA Barack Obama dyskusja może dotyczyć tylko ich Obama: kraje G7 popierają - Musimy jedynie zachować tem- i prorosyjscy separatyści. ma apelować o utrzymanie presji na wzmocnienia – mówił przed rozpo- Ukrainę i są zgodne po, które stworzyliśmy pod kierun- - Jeśli sprawa nadużyć trafi do Rosję w związku z sytuacją na Ukra- częciem obrad grupy G7 przewod- w kwestii sankcji wobec kiem prezydenta. Dziś armia z pew- sądu, czyny te mogą zostać uznane inie. Jego doradcy przyznają, że niczący Rady Europejskiej Donald Rosji. 08.06.2015 nością się zbroi i z pewnością patrzy za zbrodnie wojenne – podaje „The priorytetem jest zachowanie jedno- Tusk. Jego słowa były ostatecznym na jutrzejszy dzień – mówił rosyjskie New York Times”. ści ws. przedłużenia już nałożonych znakiem, że obradujący w Elmau Szef MSZ Rosji Sier- generał w rozmowie opublikowanej ONZ: na wschodniej Ukra- sankcji, a nie ich zaostrzenia. przywódcy USA, Wielkiej Brytanii, giej Ławrow zasugero- na portalu rusnovosti.ru. – Jesteśmy inie dochodzi do tortur - Zawsze mówiliśmy, że będą do- Niemiec, Francji, Włoch, Kanady i wał, że władze Ukrainy świadomie gotowi bez wątpienia. Kiedyś mnie i egzekucji. datkowe konsekwencje dalszej agre- Japonii nie zastosują wobec Kremla zaostrzyły sytuację w Donbasie, by pytano na temat wiz, nie potrzebuje- Aleksandra Gersz, sji Rosji – powiedział zastępca dorad- żadnej taryfy ulgowej. Jeszcze dwa skłonić Zachód do utrzymania sank- my wiz, potrzebujemy jedynie rozka- 02.06.2015 cy ds. bezpieczeństwa Ben Rhodes. lata temu w takim spotkaniu wziąłby cji. Wyraził nadzieję, że prowokacje 7 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) w rejonie Marjinki koło Doniecka nie storpedują prac grupy kontaktowej ds. Ukrainy. Poświęcenie kościoła w czyszkach Szef rosyjskiej dyplomacji po- wiedział to na konferencji prasowej w Moskwie: „Kijów oznajmił, że nie 23 maja bp Marian Buczek poświęcił wyremontowany kościół pw. uchyli blokady gospodarczej Donba- su, dopóki nie zmienią się tam wła- Zesłania ducha Świętego w Czyszkach (powiat Mościska), dze. Stoi to w bezpośredniej sprzecz- ności z porozumieniami z Mińska. a także wybudowaną dzwonnicę, powiększony plac wokół Dostrzegamy tutaj związek z trwają- cym szczytem G7. Zapewne chciano kościoła oraz nową drogę procesyjną. przed tym szczytem maksymalnie czynić aby być blisko Boga” – za- zaostrzyć sytuację, pamiętając, że eUGeNIUSZ SAŁO sankcje przeciwko Rosji będą obo- tekst i zdjęcia znaczył biskup diecezji charkowsko- wiązywać, dopóki Rosja nie wywiąże zaporoskiej. się z porozumień mińskich” – oświad- Na uroczystość odpustową Ze- Kilka lat temu parafi anie z czył Ławrow. słania Ducha Świętego przybyli ks. Czyszek ofi arnie przystąpili do prac Rosyjski minister oznajmił, że prałat Andrzej Malik z Tarnopola, o. remontowych kościoła pw. Zesłania „zajmując takie stanowisko i wiążąc Wsewołod Cebulski z cerkwi prawo- Ducha Świętego. W krótkim okresie sankcje przeciwko Rosji z wypeł- sławnej, kapłani z sąsiednich parafi i, czasowym został ogrodzony powięk- nieniem porozumień mińskich tylko siostry służebniczki NMP z Kryso- szony teren wokół kościoła, wybudo- przez Rosję, kraje zachodnie stały wic, parafi anie miejscowi obrządku wano nową dzwonnicę oraz gruntow- się zakładnikiem władz ukraińskich”. prawosławnego oraz mieszkańcy nie odremontowano kościół. Szef dyplomacji rosyjskiej zaapelo- sąsiednich wiosek. Wszystkich ze- wał do krajów zachodnich o „niedo- branych powitał ks. Paweł Antolak, Historia kościoła puszczenie do recydywy siłowych proboszcz parafi i Krysowice do któ- w Czyszkach rozwiązań” w Donbasie. rej należy wioska Czyszki. W 1925 roku na niewielkim wzgó- „Ukraina zaostrzyła Podczas homilii ks. bp Marian rzu podarowanym przez hrabiego sytuację w donbasie”. Buczek mówił o wielkiej mocy jaką Stadnickiego z Krysowic rozpoczęto mm, 08.06.2015 zabrakło funduszy i nie postawiono nową parafi ę Krysowice, do której Prezydent USA Barack już sygnaturki, która jest narysowana należą od tego czasu Czyszki. No- Obama do tej pory na planach kościoła. wym administratorem został ks. Pa- dość ostrożnie wypowiadał się w 22 maja 1927 roku, w święto Ze- weł Antolak, który od 2001 roku jest kwestii ostatnich decyzji Władimira słania Ducha Świętego, kościół zo- proboszczem. Putina. Po szczycie liderów państw stał poświęcony. Księża dojeżdżali W 2000 roku rozpoczął się ge- G7 przyznał jednak, że rosyjski z Mościsk z klasztoru oo. redemp- neralny remont kościoła od wymiany przywódca zachowuje się tak, jakby torystów. stropu, całego dachu i wybudowaniu chciał powrotu do czasów świetności W 1965 roku kościół został za- na kościele brakującej sygnaturki. imperium radzieckiego – pisze „The mknięty, ale nie zamieniono go w Wyremontowano zakrystię, wy- Times”. Podczas dwudniowych ob- magazyn, ani w dom kultury. Stał mieniono okna i drzwi w kościele. rad w Alpach Bawarskich przywód- pusty i niszczał. Ludzie potajemnie Wybudowano nową dzwonnicę, od- cy najbardziej uprzemysłowionych odprawiali w kościele majowe nabo- wodniono teren, wymieniono tynki państw świata zgodnie przekonują, żeństwa. wewnątrz kościoła, pomalowano ko- że dopóki strona rosyjska nie zacznie Ponownie został otwarty 7 paź- ściół, zrobiono boazerię wewnątrz przestrzegać postanowień z Mińska, dziernika 1989 roku i obecnie służy kościoła i odnowiono ołtarz główny. Moskwa nie daje im innego wyjścia. - Jesteśmy gotowi podjąć bar- wspólnocie. Czyszki należały do pa- Zrobiono nową elewację zewnętrz- dziej restrykcyjne kroki jeśli przyszłe rafi i Mościska, gdzie proboszczem ną kościoła i pomalowano kościół na wydarzenie będą tego wymagały był ks. Józef Legowicz. Czyszkami zewnątrz. Z kostki brukowej zrobio- – możemy przeczytać we wspól- opiekował się ks. Celestyn Derunow, no drogę procesyjną, parking i nowe nym oświadczeniu liderów. Kanclerz wikariusz w Mościskach, który czę- schody. Uporządkowano teren wo- Niemiec Angela Merkel zaznaczyła sto pieszo przychodził do Czyszek kół kościoła. jednak, że wolałaby uniknąć koniecz- na nabożeństwa. W 1991 roku pro- Wszystkie te prace były możliwe ności zaostrzenia sankcji. Wszyscy boszczem w Czyszkach został ks. dzięki wielkiej ofi arności parafi an liderzy zgodnie potępili aneksję Kry- Andrzej Malig, który przybył z diecezji z Czyszek, którzy składali ofi ary i z mu, która – jak przyznali – stanowiła tarnowskiej. Do Czyszek należały też oddaniem pracowali na rzecz kościo- złamanie prawa międzynarodowego. Radenice i Czyżowice. ła. Wielkie zasługi w organizowaniu Barack Obama: W 1996 roku połączono Czyszki prac budowlanych ma Stanisław Władimir Putin dąży do od- posiada Duch Święty. „Niech Duch budowę kościoła. Rzymscy katolicy z parafi ą Strzelczyska, gdzie pro- Jop z Czyszek, który mobilizował budowy wielkiego Święty będzie zawsze w waszych z własnych funduszy postawili ten boszczem był ks. Andrzej Rams. W wszystkich do wytężonej pracy i wraz imperium radzieckiego. sercach. Módlcie się do niego i on mały kościół, aby służył ich wspól- 1999 roku nastąpił podział parafi i z Radą Parafi alną zorganizował od- Sylwia Arlak, 09.06.2015 wam zawsze podpowie co trzeba nocie. Jednak na pełne wykończenie Strzelczyska, z której wydzielono budowę. Ambasador Ukrainy we Włoszech Jewhen Pie- riełygin zaapelował do papieża Fran- ciszka, by podczas spotkania z pre- Jubileusz uniwersytetu zydentem Rosji Władimirem Putinem 75-lecie obchodził Narodowy Uniwersytet im. Wasyla Stefa- nazwał jego postawę „hipokryzją”. nyka w Iwano-Frankiwsku. Uczelnię założono przez władze Dyplomata oczekuje też stanowczości od premiera Włoch Matteo Renziego. radzieckie – po zajęciu przez ZSRR terenów wschodniej Pol- Dyplomata z Kijowa odniósł się ski – w 1939 roku, jako Wyższą Szkołę Pedagogiczną (tzw. w ten sposób do wypowiedzi Fran- Instytut Pedagogiczny). W roku 1992 szkołę przemianowano ciszka podczas niedzielnej wizyty w stolicy Bośni i Hercegowiny. Papież na uniwersytet. Obecnie na 15 kierunkach studiuje tam prawie Konsul rP we lwowie Marcin Zieniewicz (od lewej) i rek- powiedział tam podczas spotkania 16 tys. studentów. tor Uniwersytetu Przykarpackiego Ihor Cependa z młodzieżą, że „wszyscy mówią o KONSTANTY CZAWAGA ski. Dotyczy to nie tylko dydaktyki, przedsięwzięcia to na pewno trze- „Łączy nas, Uniwersytet War- pokoju, możni tej Ziemi mówią pięk- tekst ale i badań naukowych. ba tutaj powiedzieć o konsorcjum szawski z Uniwersytetem Przykar- ne rzeczy, ale ukradkiem sprzedają leON TYSZCZeNKO Uroczyste posiedzenie Rady Uniwersytetu Warszawskiego i uni- packim niezwykle bliska współpra- broń. Taką postawę papież nazwał Naukowej Uniwersytetu odbyło wersytetów ukraińskich – zaznaczył ca” – powiedział dyrektor Studium „hipokryzją”. zdjęcie Stanowisko Włoch wobec Rosji się 14 maja w Teatrze Muzyczno- rektor Uniwersytetu Warszawskiego Europy Wschodniej Uniwersytetu przedstawił tuż przed wizytą Władi- - Mamy 75 lat – powiedział dla Dramatycznym im. Iwana Franki. prof. Marcin Pałys. – Należy podkre- Warszawskiego Jan Malicki. Przy- mira Putina szef dyplomacji Paolo Kuriera prof. Ihor Cependa, rektor Wśród gości było liczne grono pro- ślić, że Uniwersytet Przykarpacki był karpacki Narodowy Uniwersytet im. Gentiloni. Oświadczył on, że istotą uczelni. – To naprawdę jest wielkie fesorów uniwersytetów z Polski. W wśród założycieli tego konsorcjum w Wasyla Stefanyka kształci również stosunku wobec Moskwy nie powin- wydarzenie. I cieszę się, że liczna obchodach 75-lecia uniwersytetu 2006 roku. kadrę muzyczną. Podczas uroczysto- no być nakładanie sankcji, ale anga- delegacja z RP dotarła na obcho- uczestniczył rektor Uniwersytetu W ramach obchodów jubileuszu ści swoją twórczość zaprezentowali żowanie w „relacje partnerstwa”. dy naszej uczelni. Możemy mówić Warszawskiego prof. Marcin Pa- Uniwersytetu Przykarpackiego w Iwa- wykładowcy i studenci. Nie zabrakło dyplomata: Niech papież o tym, że naprawdę weszliśmy na łys. no-Frankiwsku odbyło posiedzenie też polskich akcentów. nazwie Putina hipokrytą. nowy etap rozwoju współpracy mię- - Gdy myślę o tym, co naj- Konsorcjum Uniwersytetów Polskich KG arb, 10.06.2015 dzy uniwersytetami Ukrainy a Pol- bardziej pokazuje nasze wspólne i Ukraińskich. 8 Przegląd wydarzeń 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com TARAKA wśród Polaków na Ukrainie W ramach trasy koncertowej po Zachodniej Ukrainie polsko-ukraiński zespół „Taraka” zagrał koncerty w Drohobyczu, Samborze, Stryju, Mościskach, Lwowie oraz Iwano-Frankiwsku (d. Stanisławowie). Wszędzie muzycy zostali ciepło przyjęci i nagrodzeni gromkimi brawami. Wspólnym mianownikiem miejscowości, w których zorganizowano koncerty zespołu był spory procent mniejszości polskiej wśród ich mieszkańców. Przed koncertem, w każdym mieście, był prezentowany dokumentalny film „Ukrop” („Koper”) – historia konfliktu na Ukrainie od Majdanu poprzez utratę Krymu i walki w Donbasie widziana oczami członków zespołu „Taraka”. W ramach trasy, we współpracy z „Kurierem Galicyjskim”, zostanie zrealizowany film dokumentalny „Most” o relacjach pomiędzy Polakami i Ukraińcami. EUGENIUSZ SAŁO, „Taraka” to są nasi wierni przy- KONSTANTY CZAWAGA jaciele, którzy popierali nas na Maj- tekst i zdjęcia danie. Również teraz nas wspierają na froncie, na wschodzie Ukrainy Drohobycz w walcie z rosyjskimi zaborcami W ramach Dni Europy w Dro- Ukrainy – powiedział zołnież Marian hobyczu, 6 czerwca trasę koncer- Berezdeckyj, który niedawno wrócił tową po Zachodniej Ukrainie ze- z ATO. – W imieniu wszystkich żoł- spół „Taraka” rozpoczął specjalnym nieży batalionów ochotniczych, tych koncertem pod hasłem „Podaj rękę kto teraz walczy na froncie składam Ukrainie”. To właśnie ta tytułowa podziękowanie temu zespołowi oraz piosenka przyniosła popularność Polakom, którzy nam pomagają. zespołowi, stając się nieoficjalnym Nasz batalion im. generała Kulczyc- hymnem kijowskiego Majdanu. kiego też otrzymywał pomoc huma- Koncert na Rynku w Drohoby- nitarną z Polski”. czu przyciągnął mieszkańców mia- Po koncercie Zespół „Taraka” sta, uchodźców z Krymu i Donbasu zagościł również w Kulturno-Oświa- oraz gości z różnych krajów. Spe- towym Centrum im. Kornela Maku- cjalnie na koncert przyjechała rów- szyńskiego. Okazało się, że córka nież poseł na Sejm RP Małgorzata wokalisty Karola Kusa jest uczen- Gosiewska. „Zespół „Taraka” znam nicą szkoły im. Kornela Makuszyń- jeszcze z czasów Majdanu – powie- skiego w Poznaniu. działa Małgorzata Gosiewska. – Od ność grać – zaznaczył lider zespołu – Chciałbym zaprosić zespół do Stryja, jakby do rodziny, do wuja. tych wspaniałych, ale też trudnych, „Taraka” Karol Kus. – Cieszę się, że „Taraka” do Łanowic. To jest w ca- Mam nadzieję że atmosfera była Mościska i pełnych solidarności chwil, które mogłem mówić do ludzi słowami, łości polska wioska. W dniach 28-29 taka rodzinna. I tak jak się do wuja Z opóźnieniem rozpoczął się spędzaliśmy tam razem z braćmi które same cisnęły się na usta”. czerwca organizujemy I Festiwal przyjeżdża, który zawsze czeka. I koncert „Taraki” 9 czerwca w Domu Ukraińcami na kijowskim Majdanie. „Piękny koncert, wspaniała pu- Polsko-Ukraińskich Piosenek „Jed- my też zawsze będziemy czekać na Kultury w Mościskach. Nie było Teraz kiedy dowiedziałam się, że bliczność, wspaniali ludzie - dodał na rodzina”. Byłoby fajnie gdyby zespół „Taraka” w Stryju”. prądu. Ale gdy już wszystko udało „Taraka” jest tutaj, w Drohobyczu, skrzypek zespołu Marian Łomaha. zespół był, bo młodzież zaczyna wy- „Dziękuję bardzo za ten koncert, się naprawić, publiczność nie za- oczywiście musiałam przyjechać. – To jest cudowne odczucie, gdy stęp piosenką „Podaj rękę Ukrainie” który przyniósł ogromne emocje – uważyła jak szybko minęło półtorej – zaznaczył Walery Tracz, prezes powiedziała Ania, która podczas godziny. Po koncercie wszyscy brali TKPZL w Łanowicach. koncertu razem z młodzieżą tańczy- autografy i robili sobie pamiątkowe ła przed sceną. – Wcześniej słysza- zdjęcia z muzykami „Taraki”. Stryj łam ten zespół w telewizji, z Majda- „Sala Domu Kultury w Mości- 8 czerwca „Taraka” zagrała kon- nu i byłam tym bardzo wzruszona. skach była prawie cała wypełniona. cert w Stryju. Koncert odbył się w Znamy wszyscy tą piosenkę „Podaj Cieszyło to, że większość stanowili

Dla mnie to są wielkie symbole komunikujesz się nie tylko słowami, przyjaźni polsko-ukraińskiej. I te ale przez muzykę i odczuwasz całą piosenki, które śpewają, i te miejsca energię na scenie.” które odwiedzają, i ta podana ręka Ukrainie, polska ręka. Tak że musia- Sambor łam tu być”. W niedzielę, 9 czerwca zespół W imieniu mieszkańców Droho- „Taraka” zagrał koncert w Domu Kul- bycza zespołowi podziękował peł- tury w Samborze. Miejscowi Polacy niący obowiązki prezydenta Droho- z biało-czerwonymi flagami śpiewali bycza Taras Metyk. „Kiedy zaczynał wspólnie z zespołem. się Euromajdan zespół „Taraka” jako „Jesteśmy ogromnie zadowoleni pierwszy zaśpiewał piosenkę „Podaj i szczęśliwi, że taki zespół jak „Tara- rękę Ukrainie”. To jest ta sama ręka, ka”, który był na Majdanie i w ATO, którą dziś podają w Drohobyczu” – przyjechał i zagrał koncert również pięknym byłym Domu Sokoła (obec- rękę Ukrainie”. Ta piosenka stała się ludzie młodzi. Można było odczuć powiedział mer Drohobycza. w Samborze” – powiedział Walery nie Budynek Kultury). hymnem Majdanu”. dialog pomiędzy zespołem i osobami W Drohobyczu „Taraka” zdobyła Ziembowicz, wiceprezes TKPZL „Jestem zachwycona i jeszcze „Cieszę się że taki koncert był w na sali. Myślę, że to kolejny taki most kolejnych fanów. „Fajnie, że Polska w Samborze. „My, Polacy z Sam- będę zachwycona przez długi czas naszym mieście – powiedział Andrij pojednania polsko-ukraińskiego” – wspiera nas i pomaga nam zawsze bora, a również ci, którzy przybyli tym zespołem i tym występem w Bucak. – Może było za mało rekla- powiedział po koncercie ks. Włady- – powiedziała po koncercie młoda z pobliskich polskich wsi - Polacy Stryju – nie ukrywała swoich emo- my, dlatego nie wszyscy wiedzieli sław Derunow, proboszcz parafii św. drohobyczanka Margaryta. – Dużo z Łanowic i Strzałkowic bardzo się cji dyrektor Kulturno-Oświatowego o występie „Taraki”. U nas stosunki Jana Chrzciciela w Mościskach. młodzieży spotkało się tutaj na tym cieszymy, że mogliśmy gościć w Centrum im. K. Makuszyńskiego między Ukraińcami i Polakami są - Jestem bardzo zadowolona. koncercie, Koncert był bardzo miły. Samborze „Tarakę”. Takie koncerty Julia Bojko. – Powiem szczerze, że dobre. A takich koncertów bardzo Wszyscy śpiewali z zespołem. Je- Super!-super!”. sprzyjają zbliżeniu Polski i Ukrainy” przed samym przyjazdem martwi- potrzebujemy, ponieważ jest jakaś stem ogromnie szczęśliwa, że mo- „To był jeden z najpiękniejszych – dodał Zygmunt Jaszczyszyn z łam się jak to wszystko wypadnie. blokada informacyjna między Ukra- głam być na tym koncercie – nie koncertów, które miałem przyjem- TKPZL w Samborze. Ale zespół powiedział, że przyjechali iną i Polską”. kryła emocji Alina. 9 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231)

- Koncert po prostu bomba!!! We wrześniu 2013 roku uka- Mnóstwo emocji i adrenaliny. Po ta- zała się debiutancka płyta zespołu kich koncertach chce się żyć i two- pt. „Biała Wódka”, a już w marcu Uroczystość Bożego ciała rzyć coś dobrego. „Taraka” ostatnie 2014 roku ukazał się drugi album półtora roku poświęciła swój czas pt. „Podaj Rękę Ukrainie”. To wła- i ryzykowała życiem dla Ukraińców. śnie tytułowa piosenka przyniosła we Lwowie Chłopaki naprawdę poświęcili się dla popularność stając się nieofi cjalnym Ukrainy i to jest widoczne w działa- hymnem „Rewolucji Godności” na W niedzielę, 7 czerwca Kościół rzymskokatolicki na Ukrainie obchodził niach, akcjach czy po prostu w roz- Ukrainie. uroczystość Bożego Ciała. Eucharystii, koncelebrowanej w archikatedrze mowie... ONI SĄ WIELCY i takimi Teraz „Taraka” powraca z no- przejdą do historii Ukrainy na zawsze wym utworem „Yabi Dabi”, który za- lwowskiej, przewodniczył metropolita lwowski abp Mieczysław Mokrzycki. – czytamy wpis na facebooku Roma- powiada nową płytę zespołu. Warto na Yaxmanitskiego po koncercie w dodać, że właśnie ten utwór zespół MArIA BASZA Mościskach. „Taraka” wykonał podczas konkursu tekst i zdjęcia premier na Festiwalu Piosenki Pol- lwów i Stanisławów skiej w Opolu. W swojej homilii arcybiskup po- 14 czerwca zespół „Taraka” za- wiedział, że we wspólnocie Kościoła grał koncert we Lwowie, na 18 uro- „Taraka” – słowiańskie słowo, jest miejsce dla każdego człowieka. dziny klubu „Picasso”. A 15 czerwca które dosłownie oznacza „tarzać się” Wezwał do zgody i jedności wśród muzycy wystąpili w klubie „Grand i charakteryzuje ludzi, którzy pomimo chrześcijan, zachęcał do oddawania czci Jezusowi obecnemu w Eucha- rystii, przestrzegał przed bałwo- chwalstwem i pogaństwem: - Wyjdziemy na ulice naszego miasta, aby ukazać jedność wiary. Potrzebuje jej dzisiaj podzielona Ukraina. Podzielona nie tylko konfl ik- tem zbrojnym, ale i mentalnością pa- trzenia na siebie. Przejdziemy z Je- pierwszy ołtarz został ustawiony przed W procesji uczestniczyli księża, zusem, aby podzielonemu i pełnemu archikatedrą, drugi na placu Adama siostry zakonne, wierni i dzieci pierw- konfl iktów światu ukazać znak jedno- Mickiewicza, obok fi gury Matki Bożej, szokomunijne ze wszystkich parafi i ści wiary i wzajemnego poszanowa- dwa pozostałe ołtarze zostały usytu- lwowskich. Przybyli także duchowni nia, aby nikt w drugim człowieku nie owane w parku Iwana Franki (daw- Kościoła greckokatolickiego i prawo- widział wroga, ale brata i siostrę. nym Kościuszki). Procesja zakoń- sławnego. Uroczystość uświetniła or- Po zakończeniu liturgii wyruszyła czyła się przed zamkniętym głównym kiestra dęta Ochotniczej Straży Pożar- Cafe” w Iwano-Frankiwsku (d. Sta- przeszkód zawsze dążą do swego procesja eucharystyczna do czterech wejściem do niezwróconego jeszcze nej z Husowa w Polsce oraz chór im. nisławowie). Publiczność bawiła się celu. „Taraka” to słowiańska muzyka ołtarzy. Tak, jak w latach ubiegłych, kościoła św. Marii Magdaleny. Jana Pawła z archikatedry lwowskiej. doskonale. w połączeniu z elementami żydow- Organizatorami trasy koncerto- skimi i cygańskimi. wej zespołu „Taraka” byli: Konsulat Generalny RP we Lwowie i nasza Zespół „Taraka” tworzą: gazeta „Kurier Galicyjski”. Karol Kus – gitara, wokal Marian Lomaha – skrzypce Info: Zdobysław Cezary Górski – Zespół TARAKA powstał w 2012 fortepian roku. Jego założycielem, pomysło- Roman Chraniuk – gitara basowa, dawcą i autorem piosenek jest Karol kontrabas Kus. Zespół tworzą muzycy z Polski Edward Makos – perkusja. i Ukrainy. Rowerem przez Lwów Rower nie jest najbezpieczniejszym pojazdem do poruszania się po Lwowie. Wąskie uliczki, nierówny bruk i tory tramwajo- we stanowią nie lada przeszkodę. Jednak z roku na rok rośnie Z przedszkola do szkoły ilość ścieżek rowerowych. Rowerzyści nie poddają się mimo tego, że kierowcy samochodów często blokują ścieżki rowero- 3 czerwca br. w Konsulacie Generalnym RP we Lwowie wręczono plecaki 23 we tłumacząc się brakiem miejsc parkingowych. przedszkolakom. Są to przyszli uczniowie klas pierwszych polskich szkół we Lwo- AleKSANder KUŚNIerZ Lwowskie Stowarzyszenie Ro- wie z lwowskich polskojęzycznych grup przedszkolnych. tekst i zdjęcie werzystów, które zorganizowało rajd, eUGeNIUSZ SAŁO mi i nauczycielami wielkie zadanie. caki wypełnione przyborami szkol- chce pokazać, że rower to dobry tekst i zdjęcie Życzę żebyście krzyczeli głośno tak nymi. 30 maja przez Lwów przetoczył transport do poruszania się po mie- jak dzisiaj, ale tylko na przerwach i Dzieci z rodzicami zostały też się rajd rowerowy w którym wzięło ście. Można nim np. dojeżdżać do Na powitanie konsul Jacek Żur żebyście się dobrze uczyli i byli bar- zaproszone na słodki poczęstunek. udział 823 rowerzystów, był naj- pracy. Od 2011 roku w ramach pro- podziękował rodzicom i ich małym dzo szczęśliwi” – życzyła przyszłym Na zakończenie spotkania większy z organizowanych do tej jektu rozwoju sieci rowerowej i towa- pociechom za przybycie i życzył do- pierwszoklasistom małżonka kon- przedszkolaki oraz ich rodzice sfo- pory. Rowerzyści ruszyli spod opery rzyszącej jej infrastruktury we Lwowie brego wypoczynku na wakacjach. sula generalnego RP we Lwowie, tografowali się z przedstawicielami „Życzę, żebyście zebrali siły w Beata Drozd. Konsulatu Generalnego RP we Lwo- czasie wakacji, bo pierwszego wrze- Wspólnie z konsulem Jackiem wie. śnia przed wami, waszymi rodzica- Żurem wręczyła dzieciom duże ple-

przez Rynek, następnie ul. Zieloną powstało około 40 km ścieżek rowe- na Sichów i ul. Naukową. Przez ul. rowych. Kulparkowską i Gródecką wrócili do Wydarzeń rowerowych we Lwowie Opery. Łącznie przejechali ponad 21 nie brakuje. Prawie co weekend orga- kilometrów. Rajd przebiegał bardzo nizowane są zjazdy i rajdy. Tradycyjnie sprawnie, ruch samochodów został odbywają się kobiece „rajdy na szpil- ograniczony. kach” i rowerowe pikniki w parkach. 10 Przegląd wydarzeń 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Przegląd prasy polskiej na Ukrainie opracował azymut kąta. I ostatnim siódmym eta- Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław go bohaterską śmierć 40 Polaków wet młodsi uczestnicy dawali sobie KRZYSZTOF SZYMAŃSKI pem była Izba Pamięci w Centrum, Komorowski, prezydent Ukrainy i Ukraińców, którzy zginęli podczas radę z pytaniami – „Kiedy Niemcy gdzie znajdują się eksponaty wyko- Petro Poroszenko, kombatanci, har- przerwania linii frontu przez 1 Armię zaatakowały Polskę?”, „Ilu miesz- Zlot zastępów pane na tym terytorium i związane z cerze, duchowni, żołnierze WP oraz Budionnego na początku czerwca kańców ma Polska?” czy „Ilu Pola- Hufca „Wołyń” Legionami Polskimi. Przewodnikiem Polacy ze wszystkich regionów Ukra- 1920 roku. ków walczyło w Armii Napoleona?”. Majowy Zlot Zastępów Hufca był druh Jarek, który opowiadał dużo iny. Na uroczystościach byli obecni Władze tego niewielkiego mia- Nagrody w postaci notesów z na- „Wołyń”, „Złączeni węzłem”, poświę- ciekawych rzeczy. także przedstawiciele Stowarzysze- steczka rejonowego, leżącego w ob- zwami europejskich miast, kolorowe cony został Legionom Polskim oraz Zmęczeni, ale pełni przeżyć, har- nia Rodzin Katyńskich, którzy oddali wodzie winnickim, bardzo przychylnie długopisy, DVD z polskimi filmami działaniu brygad legionowych pod- cerze przyszli około godziny 19 na hołd swym przodkom. potraktowały pomysł uszanowania „Katyń”, książki w języku polskim i czas I wojny światowej pod Kostiuch- obiadokolację. Wieczorem czekało Łarysa Wermińska, pamięci poległych obrońców „Waszej zabawki trafiły do wszystkich aktyw- nówką. na wszystkich uczestników ognisko, wizyt.net, 31.05.2015 i Naszej Wolności”. Podczas krót- nych uczestników imprezy. Prezen- Jak przed każdą ważną impre- przy którym każdy mógł podzielić się kiej wycieczki można było obejrzeć tacja Polski została zorganizowana zą, tak i tu, ważne były odpowiednie wrażeniami i pośpiewać pieśni legio- Po co nam historia? kościół rzymskokatolicki, miejsce, przez Stowarzyszenie „Kresowiacy” przygotowania. Oprócz pakowania nowe. Na wieczornym spotkaniu pa- Po co nam historia i po co się jej gdzie znajdował się zamek księcia przy pomocy uczniów i nauczycieli plecaków z niezbędnymi rzeczami, nowała braterska atmosfera. I znowu uczymy? Przecież te znane bitwy i Ostrogskiego oraz stary polski cmen- Szkoły „Aist” pod opieką polonistki każdy zastęp musiał odrobić zadanie wspólna modlitwa i «Bratnie słowo» wydarzenia w przeszłości już dawno tarz, gdzie, według informacji miej- z ORPEGu Ireny Torbus. Współor- domowe, które w tym roku nawiązy- skończyły ten dzień. minęły. Czy warto pamiętać daty z scowych mieszkańców pochowano ganizatorem prezentacji i głównym wało do historii Legionów Polskich. W trzecim dniu, po pobudce, przeszłości? zabitych polskich żołnierzy. fundatorem nagród był Konsulat Należało przygotować piosenkę le- modlitwie i śniadaniu czekał na Zastanawiano się nad tym 30 Władze Lipowca zgodziły się na Generalny RP w Winnicy. gionową, wykonać kapliczkę polową i wszystkich apel zamykający zlot. maja w centrum „Polonia” podczas współfinansowanie realizacji projek- Słowo Polskie, 05.06.2015 przedstawić pokaz musztry. Zabraw- Zastępy otrzymały dyplomy i nagro- kolejnego spotkania w ramach Pol- tu z postawienia pamiętnego znaku, szy ze sobą plecaki i dobry nastrój, dy. W drodze powrotnej do domu skiego Klubu, poświęconego historii poświęconego polsko-ukraińskiemu Moc muzyki Chopina w wszyscy harcerze spotkali się 8 maja wzięliśmy udział we Mszy św. w ko- Polski. Krótki wykład o najważniej- sojuszowi. Burmistrz od razu zaofe- Chmielnickiej Filharmonii w miejscowych parafiach. Nasza dro- ściele w Maniewiczach. Proboszcz szych wydarzeniach w dziejach tego rował ogromny głaz, który może słu- Obwodowej ga prowadziła ze Zdołbunowa przez parafii, ks. Andrzej bardzo gościnnie kraju przygotowała Irena Troskot. żyć podstawą dla krzyża i obiecał, że W ramach roku Fryderyka Chopi- Równe. Do Kostiuchnówki przybyli- nas przyjął, poczęstował nas sokiem Następnie odbyła się debata na organizuje transport i dźwig, potrzeb- na 4 czerwca w Chmielnickiej Filhar- śmy około godziny 20. brzozowym. Po mszy wyruszyliśmy temat historii. Historia Polski zaczę- ne dla przetransportowania tego ka- monii Obwodowej odbył się koncert Po przybyciu do Centrum Dia- w dalszą drogę. ła się krystalizować już w X wieku. mienia pod kościół lipowiecki. poświęcony kompozytorowi. Moc logu Kostiuchnówka wszystkich Wiktoria Radica, Wszyscy obecni na imprezie w „Po- Słowo Polskie, 03.06.2015 emocji i uczuć muzyki Chopina prze- powitał gospodarz Centrum druh monitor-press.com lonii” przenieśli się w odległy 966 kazały widzom lwowska pianistka harcmistrz Jarosław Górecki. Każdy rok, kiedy przy Mieszku I odbył się Rodzina Majewskich Oksana Rapita, solistka Chmielnickiej zastęp mógł wykorzystać swoją fan- Ciepła poręcz w Kijowie Chrzest Polski. Przez misję świętego z Donbasu otrzymała Filharmonii Hanna Pankowa oraz lau- tazję przy prezentacji pieśni. Jedni W śródmieściu Kijowa na jednym Wojciecha na ziemie pruskie i koro- mieszkanie od Katowic reat konkursów międzynarodowych śpiewali w przygotowanych wcze- z najbardziej stromych odcinków ulicy nację pierwszego króla Bolesława Prawie 60 rodzin o polskich ko- Markijan Popil. śniej strojach, drudzy wykorzystali Iwana Franki, spadającym w dół od Chrobrego młodzież zawędrowała do rzeniach, ewakuowanych z Donbasu W 2015 roku obchodzimy 205. instrumenty lub podkłady muzyczne, ulicy Jarosławiw Wał, pojawił się ory- 1226 roku, kiedy Konrad Mazowiecki bez wsparcia ze strony polskiego rzą- rocznicę urodzin Fryderyka Chopina. a jeszcze inni wprowadzili elementy ginalny obiekt sztuki o długości 112 zaprosił do Polski krzyżaków. Pod- du (innymi 180 osobami zaopiekował Franciszek Miciński, ruchu. Później odbyła się prezenta- metrów – „Instalacja poręcz”. Tak w czas wykładu nie zapomniano o Pia- się MSZ), próbują odnaleźć się w Słowo Polskie, 07.06.2015 cja kapliczek. Były one wspaniałe: od przestrzeni miejskiej Kijowa pomyśl- stach i Jagiellonach, oraz o tragicz- nowej polskiej rzeczywistości. Prze- malutkich – do wielkich, od drewnia- nie wdrożona została artystyczna nym XVIII wieku, kiedy po rozbiorach bywając pod stałą opieką Fundacji Nagrody dla żytomierzan nych – do plastikowych, z witrażem akcja „Schody”, zainicjowana przez Polska zniknęła z map świata. Potem „Wolność i Demokracja”, otrzymują na polskim Festiwalu i bez. Wszystkie kapliczki były z ob- Instytut Polski w Kijowie. powstania, pierwsza i druga wojna wsparcie merytoryczne i zapomogi „Kalinowe Mosty” razkami Matki Bożej, albo patronów Instalacja jest wynikiem współ- światowa, narodziny II RP. Wirtualna finansowe. Na Warmii i Mazurach zakoń- drużyn, albo Jezusa Miłosiernego. pracy polskiej artystki Elżbiety Ja- podróż uliczkami dawnego Krakowa i Do akcji pomocy uciekinierom czył się VI Międzynarodowy Festi- Ktoś nawet i ołtarz zrobił, a ktoś błońskiej i ukraińskiego architekta Warszawy pokazała, że dzisiaj Pola- z okupowanych przez prorosyjskich wal Programów Radiowych i Telewi- świecę wmontował. Skończyliśmy i artysty Iwana Melnyczuka. Nowa cy umieją łączyć przeszłość i teraź- terrorystów terenów wschodniej zyjnych „Kalinowe Mosty”. Główne ten dzień wspólną modlitwą i odśpie- poręcz służyć będzie pomocą przy niejszość... Ukrainy dołączają się także polskie nagrody trafiły do dziennikarzy z waniem «Bratniego słowa». pokonywaniu drogi w górę, chroniąc Słowo Polskie, 31.05.2015 samorządy. 3 czerwca rodzina Ma- Ukrainy. Większość tegorocznych Harcerski ranek zawsze zaczy- przechodniów przed ruchliwą ulicą i jewskich z Donbasu otrzymała za konkursowych prac opowiada o woj- na się gimnastyką poranną. Potem pośliźnięciem, a oprócz tego specjal- Płoskirowskie dzieci darmo od władz miasta Katowice nie w Donbasie. Jednak głównym wspólna modlitwa, czas na mycie nie zaprojektowaną czcionką są na obchodziły Dzień Dziecka mieszkanie. Do akcji osobiście do- celem tego festiwalu jest promocja się i śniadanie. niej wygrawerowane wiersze młodych Szkoła Nauczania Języka Pol- łączył się rezydent miasta Marcin Unii Europejskiej na terenie wschod- I oto zbiórka na apel. Jak zwykle ukraińskich poetów. Ponadto, wmon- skiego „Infiniti” oraz ośrodek wypo- Krupa i inni ludzie dobrej woli. niego sąsiada Polski. – meldunek zastępowych, hymn har- towany w poręczy konwektor pozwoli czynkowy „Gutka” (Alona Kusznir) Słowo Polskie, 04.06.2015 Na „Kalinowe Mosty” przyjecha- cerski, podniesienie flagi, rozkaz huf- ogrzewać ręce przechodniów zimą. zorganizowali dla młodszej młodzie- ło prawie 40 dziennikarzy z Ukrainy. cowego i nareszcie pokaz musztry. Elżbieta Jabłońska to polska ar- ży szkolnej z miasta Chmielnickiego W czterdzieści minut Większość z nich po raz pierwszy Zastępy były nieźle przygotowane. tystka, która czuje się swobodnie w Polski Dzień Dziecka. o Polsce trafiła do Polski. Do udziału wFe- Każdy miał coś swojego, ciekawego. różnych dziedzinach sztuki, tworzy Zabawy i gry poświęcono postaci Tyle czasu mieli na prezenta- stiwalu zgłoszono 40 programów te- Była musztra z gwizdkiem, tworzono instalacje, performance, akcje spo- Papieża Jana Pawła II. Dzieci dowia- cję Polski w ramach Dni Europy w lewizyjnych i 31 radiowych z Polski, także różne figury i maszerowano łeczne, uprawiała również malar- dywały się – kim był i jak wspierał winnickiej szkole „Aist” członkowie Białorusi oraz Ukrainy. krokiem defiladowym. Wszyscy po- stwo, rysunek, grafikę, fotografię. młodzież Karol Wojtyła, będąc jesz- Stowarzyszenia „Kresowiacy” oraz Główna nagroda w kategorii ra- kazali, co potrafią. Dziennik Kijowski, maj 2015 cze młodym kapłanem. Następnie uczniowie Polskiej Sobotnio-Niedziel- diowej trafiła do dziennikarki Lubow Potem na zastępy czekała gra odbył się konkurs wiedzy o Polsce, w nej Szkoły im. Grocholskich. Była to Skyby z obwodu dniepropietrowskie- terenowa. Składała się ona z siedmiu Z Berdyczowa do Bykowni trakcie którego młodzież opowiadała, barwna podróż po polskich regionach go. Z programów telewizyjnych jury etapów. Na pierwszym, który znajdo- 30 maja uczniowie berdyczow- co wie o pięknym kraju nad Wisłą. i epokach, z przedstawieniem sylwe- najwyżej oceniło reportaż Tetiany wał się w lesie, trzeba było rozpalić skiej Sobotniej Polskiej Szkoły, ich Finałowym etapem części edukacyj- tek wybitnych Polaków z dziedziny Myrhorodskiej z obwodowej telewizji ognisko i przygotować sobie obiad rodzice oraz grono pedagogiczne nej Polskiego Dnia Dziecka stało się sztuki, nauki i polityki. w Czernihowie na północy Ukrainy. w kuchni polowej. Drugi etap był na oddali hołd pamięci ofiarom terro- wspólne ułożenie mapy Polski. Przed konkursem członkowie Autorka pokazała historię wolontariu- Reducie Piłsudskiego, gdzie, żeby ru stalinowskiego pogrzebanym w Po konkursach i grach dzieciaki starszej i młodszej grupy szkoły szy, którzy wspierają ukraińskich żoł- dostać najwięcej punktów, trzeba bykowniańskim lesie pod Kijowem. wyruszyły na łono natury, gdzie pró- im. Grocholskich, opiekę nad któ- nierzy w odpieraniu rosyjskiej agresji było strzelać i trafić do jak najwięk- Mszę świętą w intencji zmarłych od- bowały jazdy konnej. rymi objęła polonistka Irena Torbus, na wschodzie Ukrainy. szej liczby butelek. Trzeci – to tzw. prawił na miejscu ksiądz Karmelita Franciszek Miciński, przedstawili historię Polski, zaczy- Program Żytomierskiej Tele- «pole minowe». Pod naciągniętą Bosy Paweł Ferko. 02.06.15 nając od Mieszka I, następnie opo- wizji Obwodowej „Ta ziemia miła, linką trzeba było pełznąć nie doty- Na Polskim Cmentarzu Wojen- wiedzieli o polskich symbolach na- gdzie matka rodziła” na „Kalinowych kając dzwonków wiszących na lince. nym w Bykowni spoczywa niemal Na Podolu trwa rodowych i tradycjach. Potem Maria mostach” został uhonorowany dy- Polska Góra – to czwarty etap, gdzie trzy i pół tysiąca polskich obywateli z upamiętnienie miejsc, zwią- Oszowska i Włodek Jaremczuk recy- plomem I stopnia (autorzy – Olena harcerze otrzymali słowo zaszyfro- tzw. Ukraińskiej Listy Katyńskiej, za- zanych z polsko-ukraińskim towali wiersze o Westerplatte i kraju Kuczmij oraz Wiktor Pidwysocki), wane za pomocą alfabetu Morse’a. mordowanych przez funkcjonariuszy sojuszem 1920 r. ojczystym. Aleksander Górski, Lud- dyplom III stopnia zdobył program Trzeba było go rozszyfrować. Na Pol- NKWD. Wcześniej, do końca lat 80., W połowie sierpnia w Lipowcu miła Topolnicka i inni zaprezentowali „Eko-tur i rezerwat poleski” (autorzy skim Mostku, czyli w piątym etapie, radzieckie władze utrzymywały, że ma pojawić się krzyż upamiętniający regionalne stroje i mundur polskiego Wiktoria Łukianenko i Wiktor Pidwy- znajdowała się część rozkazu Józefa spoczywają tam ofiary reżimu faszy- walkę polsko-ukraińskich wojsk z 1 żołnierza, walczącego w armii napo- socki). Dyplom III stopnia w nomi- Piłsudzkiego po bitwie pod Kostiuch- stowskiego. Konarmią Budionnego. 3 czerwca w leońskiej. nacji „Jedno serce – dwie ojczyzny” nówką, też zaszyfrowana alfabetem Półtora miesiąca wcześniej w Lipowcu odbyło się spotkanie z bur- okazało się, że o Polsce win- otrzymała Natalia Kulinicz z Żyto- Morse`a. Trzeba było wytłumaczyć, podkijowskiej Bykowni odbyły się mistrzem miasta Mykołą Majdaniu- nicka młodzież wie zaskakująco mierza za program radiowy „Po 100 o co w rozkazie chodziło. Następnie obchody 75. rocznicy Zbrodni Ka- kiem i jego zastępcami, poświęcone dużo. Prowadzący konkursu, Jerzy latach Richter wraca do domu”. harcerze mogli pokazać swoją wie- tyńskiej. W uroczystościach wzięło możliwości postawienia w centrum Wójcicki, musiał na bieżąco zmie- Słowo Polskie, dzę w terenoznawstwie wyznaczając udział kilkaset osób, m.in. prezydent tego miasta krzyża, upamiętniające- niać pytania na trudniejsze, bo na- 09.06.2015 11 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) Fundacja „Dajmy nadzieję” Kazimierz Arendt – pomoże większej liczbie osób lwowskim dzieciom 5 czerwca we Lwowie przy ul. Teatralnej 7 została otwarta i poświęcona nowa siedziba Niezwykłe spotkanie z autorem wierszy dla fundacji „Dajmy nadzieję”. Poświęcenia dokonał metropolita lwowski abp Mieczysław dzieci Kazimierzem Arendtem miały dzieci ze Mokrzycki. Oprócz gospodarzy, w uroczystości uczestniczyli przedstawiciele Konsulatu szkoły nr 24 im. Marii Konopnickiej. RP we Lwowie, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP Andżelika KRZYSZTOF SZYMANSKI Możdżanowska, księża z parafii lwowskich oraz przyjaciele fundacji z Polski. tekst i zdjęcia Na zaproszenie dyrektor Lwow- skiej Obwodowej Biblioteki dla Dzieci Łarysy Ługowej do Lwowa przyje- chał autor wierszy dla dzieci, prezes łódzkiego oddziału Związku Litera- tów Polskich, Kazimierz Arendt. 11 czerwca spotkał się z dziećmi z klas 1–4 szkoły nr 24, które są na letnim obozie. Autor rozpoczął spotkanie od od- czytania swego wiersza pt. „O kun- Kazimierz Arendt delku” i na przykładzie tego wiersza pokazał dzieciom czym jest rym i jak bliotece dla dzieci i tak zawiązał się wygląda rymowanie wyrazów. Na- kontakt z dyrektor Łarysą Ługową, MARIA BASZA Mikołaj przy parafii rzymskokatolic- Głównym naszym sponsorem stępnie odpowiadał na pytania dzie- który zaowocował moim przyjaz- tekst i zdjęcia kiej na Zboiskach (dzielnica Lwowa). jest Fundacja Pomoc Polakom na ci, które interesowały się, czy sam dem do Lwowa. Nie bardzo wie- Od ubiegłego roku jest prowadzona Wschodzie. Przede wszystkim jest ma psa lub inne zwierzęta domowe rzyłem, że będzie to możliwe, ale Abp Mieczysław Mokrzycki po- świetlica dla dzieci z parafii katedral- to wsparcie dla domowego hospi- oraz czy obecność i podpatrywanie jednak doszło do skutku, z czego wiedział: nej. Nasza fundacja współpracuje z cjum. Za te środki możemy zakupić zwierząt pomaga mu w pisaniu wier- bardzo się cieszę. - Bardzo się cieszę, że mamy Fundacją Dortmundzko-Wrocławską sprzęt medyczny: koncentratory szy. Autor opowiadał o swoim piesku, Książka ta powstała w wyniku taki wielki dzień, taki wieczór, za co św. Jadwigi, która organizuje staże tlenu, respiratory. Fundusze pozy- kundelku, który był ulubieńcem całej fascynacji tym zwierzęciem, które dziękowaliśmy podczas najświętszej zawodowe dla młodzieży z Ukrainy. skiwane na Ukrainie – to środki z jest związane z człowiekiem od wielu tysięcy lat i jest jego naturalnym przy- ofiary Panu Bogu, ale jeszcze raz Czy fundacja korzysta z kiermaszu bożonarodzeniowego, or- jacielem. Uważałem za naturalne, chcę podziękować wszystkim tutaj pomocy wolontariuszy? ganizowanego przez Konsulat Gene- opowiedzieć dzieciom historyjkę o zebranym. Dziękuję przede wszyst- Tak. Wolontariusze pomagają w ralny RP we Lwowie, który odbywa wielu rasach psów. Występują tu psy, kim ks. prałatowi Janowi Niklowi, sprawach organizacyjnych, opiekują się w teatrze im. Marii Zańkowiec- które różnie się zachowują, mają proboszczowi katedry za znalezienie się dziećmi podczas terapii zaję- kiej. Otrzymujemy także fundusze z różne reakcje i przeznaczone są do tych wszystkich osób, nie tylko za ciowej. Uczą dzieci w jaki sposób kiermaszu Wigilie na Kresach, czy różnych zadań. Dzieci przyswajają samą idee. Żeby ta idea mogła być należy nakryć stół, pomagają w zmy- też Wielkanoc na Kresach, który or- sobie wiedzę o psach na podstawie wcielona w życie potrzebne są też waniu naczyń. Wolontariusze wyko- ganizuje Stowarzyszenie Polskich tego wiersza. inne osoby, potrzebne są środki. nują różnego rodzaju robótki ręczne, Przedsiębiorców. Otrzymujemy od Czy opisywał pan psy na „Głównym celem fundacji jest które następnie są rozprowadzane polskich fundacji różne rzeczy, któ- podstawie własnych obser- działalność charytatywna i dołą- rych potrzebują nasi podopieczni. wacji? czanie do działalności charytatyw- Mamy również darczyńców pry- Mieliśmy w rodzinie przez 13 lat nej wszystkich tych którzy pragną watnych. Konsulat Generalny RP kundelka. Widziałem jak się zacho- przysłużyć się sprawie podnoszenia we Lwowie bardzo wspiera naszą wuje, jak żyje wśród nas, kogo wy- chrześcijańskiej moralności, kultury, fundację. brał sobie za gospodarza, z kim lubi edukacji, sztuki, wsparcia biednych, Czy fundacja opiekuje się tylko się bawić. Był takim elementem, pomocy w działalności statutowej dziećmi tylko z rodzin pol- który zainspirował mnie do napisania innym charytatywnym i społecznym skich? tego wiersza. organizacjom, a także inna działal- W terapii zajęciowej uczestniczą rodziny. To właśnie jego zachowa- Proszę przybliżyć na- ność charytatywna odpowiednio do dzieci tylko z rodzin polskich, nato- nie i jego wybryki, spowodowały, szym czytelnikom swój do- statutu i czynnego ustawodawstwa” miast w ramach domowego hospi- że wpadł na pomysł napisania tego robek. – czytamy na stronie internetowej cjum opiekujemy się dziećmi z rodzin wiersza. Dzieci chwaliły się również Oprócz tych dwóch książeczek- swoimi ulubieńcami. wierszyków dla dzieci mam jeszcze fundacji: www.fondnadija.org.ua Irena Hałamaj mieszanych. Natomiast do świetlicy O fundacji „Dajmy nadzieję” opo- przychodzą tylko dzieci z polskich Następnie panie bibliotekarki jedna bajkę, która aktualnie jest w przygotowały wycięte kontury psich druku. Oprócz tego mam kilka tomi- wiedziała Kurierowi Galicyjskiemu podczas kiermaszu świątecznego rodzin. główek, a dzieci miały za zadanie ków wierszy dla dorosłych. prezes fundacji Irena Hałamaj. we Lwowie i we Wrocławiu. Jeżeli W ten weekend (12–14 czerw- namalować tu mordkę zwierzęcia. W Jak to stało się, że zaczął chodzi o hospicjum domowe, to dzia- ca) odbędzie się wyjazd integracyjny Jak zrodził się pomysł ciągu kilku minut powstały najróżniej- pan pisać wiersze dla dzie- powołania fundacji? łają w nim odpowiednio wyszkoleni rodzin, które mają chore dzieci do sze psie mordki: z oczkami, noskiem ci? Pomysłodawczynią fundacji jest wolontariusze. Brzuchowic k. Lwowa. W spotkaniu i buzią, z wysuniętym językiem. Za- Zaczynałem od wierszy dla do- pani Janina Andrejczuk – lekarz Z jakimi chorobami bory- będą uczestniczyć również lekarze, bawy było przy tym wiele, dobierano rosłych. Trochę tu wzorowałem się jednego z lwowskich szpitali, która kają się wasi podopieczni? którzy udzielą konsultacji związanych odpowiednie kredki i flamastry, pod- na Brzechwie (śmiech), bo on też była dobrze zorientowana w sytuacji Przeważnie są to dzieci z ze- z opieką nad dziećmi. patrywano, co malują koledzy, dzieci zaczynał od „dorosłych” wierszy, któ- rodzin, posiadających nieuleczalnie społem Hoffmana. W nowej siedzibie będziemy podpowiadały sobie nawzajem, co rych nikt nie czytał. Dopiero po wy- chore dzieci i którym nie miał kto po- Czy fundacja pomaga w mieli więcej pracy, ale też będzie- jeszcze można dorysować. Po skoń- daniu jego wierszy dla dzieci, znikały móc. Swój pomysł przedstawiła ks. zorganizowaniu wyjazdów my mogli pomóc większej liczbie czonej pracy panie bibliotekarki przy- one z półek księgarń, a do stoisk na proboszczowi katedry lwowskiej ks. na badania do Polski? osób. mocowały do rysunków gumki i każdy kiermaszach ustawiały się kolejki po Janowi Niklowi. W ten sposób zro- Tak. Mamy coraz więcej kontak- mógł go założyć jako maskę. jego autograf. dził się pomysł, aby stworzyć taką tów z fundacjami charytatywnymi w Adres prawny fundacji W trzeciej części spotkania swy- Czym zajmuje się pan na fundację przy katedrze. Polsce, a także z poszczególnymi charytatywnej mi umiejętnościami w czytaniu popi- co dzień? W którym roku powstała lekarzami. Badania są robione nieod- „Dajmy nadzieję”: sywały się dzieci. Kazimierz Arendt Na co dzień z żoną prowadzimy fundacja „Dajmy nadzieję? płatnie. Jest to bardzo duża pomoc. 79008, Lwów, plac Katedralny 1 zaproponował czterem ochotnikom taką małą firmę. Zatrudniamy kilka W roku 2011 rozpoczęliśmy Została otwarta nowa Kancelaria czynna: przeczytanie kolejnego jego wiersza – osób. załatwianie formalności. Faktyczna siedziba fundacji, w której poniedziałek – piątek od 9.00 „Psie plotki”. Początkowo ochotników Jest pan po raz pierwszy działalność fundacji rozpoczęła się będzie działała także świe- do 17.00 nie było zbyt wielu, ale kiedy pierwsza we Lwowie? czwórka przeczytała kilka strof – cała Jestem tu po raz pierwszy i je- od końca 2012 roku. tlica dla dzieci. tel. +380 (32) 2531710 reszta nabrała ochoty i książeczkę stem zachwycony i oczarowany ar- Co już udało się Państwu Świetlica dotychczas działała fax +380 (32) 2358756 przeczytano dwa razy. chitekturą miasta, jego ludźmi, wszę- przy katedrze. Nadal będzie czynna e-mail: [email protected] zrobić w ramach fundacji? Następnie na dzieci czekał po- dzie czuje się radość i nie odczuwa Zaczęliśmy od prowadzenia od poniedziałku do piątku, od godz. częstunek: lwowska chałwa oraz się zagrożenia wojną. To mnie trochę hospicjum domowego dla nieule- 14 do 18. Dzieci będą przychodzić od Konto bankowe ciasteczka i cukierki z Polski przy- zdziwiło. czalnie chorych dzieci. Na początku razu po lekcjach, tutaj zjedzą obiad, do przelewów z zagranicy: wiezione przez autora wierszy. Czy planuje pan kolejne było 10 dzieci ze Lwowa i z obwodu zrobią lekcje. Dla dzieci będą prowa- Fundacja „Dajmy Nadzieję” Kazimierz Arendt opo- przyjazdy do Lwowa i spotka- lwowskiego. Obecnie swoją pomocą dzone lekcje języka polskiego, zaję- Cel: blahodijna dijalnist wiedział czytelnikom Kuriera nia z dziećmi w szkołach? obejmujemy 20 dzieci. Niestety, nie cia z muzyki, z plastyki. Codziennie Bank odbiorca Galicyjskiego jak to się stało, Jeżeli tylko będzie taka możli- możemy pomóc wszystkim chorym będzie przygotowany inny program. JSC Kredobank że odwiedził nasze miasto: wość chętnie przyjadę, bo bardzo mi dzieciom. Dla dzieci dwa razy w W jaki sposób fundacja Central branch Lviv, Ukraine W internecie była umieszczona się tu podoba. Być może, będzie to tygodniu są prowadzone warsztaty pozyskuje środki finanso- SWIFT: WUCBUA2X moja książka z wierszem dla dzieci związane z moimi kolejnymi publika- terapii zajęciowej, które prowadzi ks. we? № 2600701383024 „Psie plotki”. Zauważono ją tu w bi- cjami. 12 Przegląd wydarzeń 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Szkoło, do widzenia… Szkoła nr 24 im. Marii Konopnickiej od rana rozbrzmiewała muzyką, gwarem uczniów i rozmowami przybyłych rodziców. Jedni przyszli zobaczyć swe pociechy na ich pierw- szym „ostatni dzwonku”, a inni – na ostatnim dla nich w tej szkole. Odświętnie udeko- rowane podwórze żegnało wszystkich kolorowym napisem „Żegnaj szkoło”. Konsul Sylwia Andujar-Piechow- ska gratulowała młodzieży ukończe- nia kolejnego roku i życzyła wspa- niałych bezpiecznych przygód na wakacjach, maturzystom zaś uda- nych wyborów i tego, aby nie zrywali kontaktu ze szkołą. „Nadszedł dzień, w którym pe- wien etap w naszym życiu dobiegł końca. Czas w murach szkoły bę- dziemy wspominać z wielkim sen- tymentem. Dzisiejszy dzień jest dla nas dniem radości. Z drugiej jednak strony nie brakuje jednak smutku, ponieważ zamyka się w naszym życiu rozdział wielu wspa- niałych chwil. Rozstajemy się z ludźmi, którzy zawsze będą bliscy KRZYSZTOF SZYMAŃSKI roku szkolnego, czego wynikiem naszemu sercu. Dziękujemy wam nami. Balony wzniosły się w powie- jednocześnie czeka na mnie coś no- tekst i zdjęcia jest promocja wszystkich uczniów za to, że wpoiliście nam wiedzę i trze i na długo zatrzymały się nad wego, ciekawego”. do kolejnych klas. Zaznaczyła, że zasady moralne, nauczyliście nas szkołą, obrazując w ten sposób „Jest to i radość i smutek, bo Uroczysty apel w szkole rozpo- w ciągu roku uczniowie szkoły brali rozumieć wasze decyzje i oba- uczucia tych co je wypuścili – chęć żegnam się z dziećmi, ale jestem czął się od wprowadzenia nowego udział w licznych olimpiadach i za- wy. Jesteśmy wam wdzięczni za wyrwania się w świat z jednej stro- szczęśliwa, że większość dostała sztandaru, który szkoła otrzymała wodach różnych szczebli i z dumą wasz wysiłek i poświecenie. Mimo ny, a z drugiej – przywiązanie do się na studia na wybrane kierunki. na swoje 70-lecie w grudniu ubie- podkreśliła, że mieli wspaniałe osią- naszych oporów udało się wam tych murów. Życzę im w tym życiu powodzenia. głego roku. Wśród gości konsul gniecia. Dowodem tego były liczne osiągnąć ten cel” – żegnali się ma- Absolwentka Maria Szkolna, Jest to już moja trzecia klasa, którą Konsulatu Generalnego RP we dyplomy, które wręczyła zwycięz- turzyści. łuczniczka, o której pisaliśmy na ła- doprowadzam do matury. Z klasą Lwowie: Sylwia Andujar-Piechow- com. Zwracając się do maturzystów I nadszedł ten najbardziej wzru- mach Kuriera, dosłownie w przeded- było jak w życiu – różnie. Jednak ska, wiceprezes TKPZL Zbigniew podkreśliła: „Są to wasze ostatnie szający moment, gdy na dziedziń- niu uroczystości wróciła z kolejnymi twierdzę, że ta ostatnia jest nie- Jarmiłko, proboszcz kościoła św. chwile, które spędzacie z nami. Nie cu rozległy się dźwięki ostatniego medalami z zawodów w Austrii, po- powtarzalna i zawsze najlepsza Antoniego o. Władysław Lizun. Pani mówimy wam „żegnajcie” tylko – „do dzwonka. Następnie absolwenci wiedziała: „To są emocje, a jedno- klasa” – mówi Irena Kresowicz, wy- dyrektor Łucja Kowalska gratulowa- widzenia”, bo drzwi szkoły są dla szkoły wypuścili w niebo tradycyjne cześnie mieszane uczucia – smutne chowawczyni maturzystów. ła uczniom wytężonej pracy w ciągu was zawsze otwarte”. kolorowe baloniki ze swoimi imio- i wesołe, bo szkoda mi szkoły, ale KG

cieli i dla uczniów, którzy wykazali Jesteście bardzo dobrą, znakomitą najlepsze wyniki w różnych przed- wizytówką Polski we Lwowie”. miotach szkolnych. Wychowawczyni klasy matu- Słowa podziękowania dla grona ralnej Roksolana Zubko żegnając Żegnaj, szkoło! pedagogicznego i słowa pożegnania swoich uczniów zachęcała ich do absolwentów skierował konsul aby pamiętali, że „każdy sukces to 29 maja zabrzmiał ostatni dzwonek w szkole nr 10 im. św. Marii RP we Lwowie Jacek Żur: „życzę jeszcze nie pełnia, a każda poraż- absolwentom, by przyszłość wasza ka – to jeszcze nie koniec. Bądźcie Magdaleny. Uroczystość zakończenia roku szkolnego rozpoczęła była taka jak słońce, które dzisiaj odważni w podejmowaniu wezwań, msza św. w kościele pw. św. Marii Magdaleny. Uczniowie, nauczy- nam świeci, żeby przyszłość ukła- bo ten świat i szczęście należą do dała się tak, jak sobie wymarzycie, śmiałych”. ciele i rodzice dziękowali za pomyślny rok szkolny i otrzymali bło- żebyście zdobywali kolejne szczyty Podczas uroczystości absol- gosławieństwo na czas wakacji. Celebrujący mszę św. o. Wojciech waszych marzeń, a z tych szczy- wentów tradycyjnie żegnały „pierw- tów spoglądali na kolejne. Tym, szaki”. Były chwile wzruszenia, były zwrócił uwagę na to, że „czas wakacji to nie tylko czas odpoczyn- którzy jeszcze kilka lat w tej szkole czerwone i białe baloniki lecący w ku, jest to też czas, który ma być spędzony w gronie rodzinnym spędzą, życzę wielu, wielu owoc- niebo, były też śmieszne prezenty na i spędzony z Bogiem. Wakacje trzeba spędzić mądrze. nych lat zdobywania wiedzy i tego pocieszenie i na nową daleką drogę wszystkiego, co będzie potrzebne w dla absolwentów. Dla nich kończą się Alina Wozijan waszym przyszłym życiu. Dyrekcji, egzaminy maturalne, kończy się czas tekst i zdjęcia gronu pedagogicznemu, wszystkim dzieciństwa. A dla reszty uczniów za- przyjaciołom szkoły życzę wielu czyna się lato! W czasie wakacji też nabywamy dalszych wspaniałych sukcesów. mądrości poprzez zwiedzanie no- wych miejsc, poprzez podziwianie przyrody. To jest też czas wysiłku, nie tylko odpoczynku. Podsumowu- jąc pewną pracę, patrzymy w przy- szłość. Owocem dzisiaj są oceny na koniec roku, które wystawili nauczy- ciele. Ale owocem też waszej pracy ma być ten czas wolny, wypoczy- nek, na który zasłużyliście. Życzymy wam, abyście dobrze odpoczęli, abyście nabrali siły i wypoczęci po- wrócili do szkoły by kontynuować naukę”. Podczas dalszej części uroczy- stości na boisku szkolnym zostały wręczone dyplomy od kuratorium obwodu lwowskiego dla nauczy- 13 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) katoliccy dziennikarze Radio Wnet w Berdyczowie POLECAMY! Podczas pierwszej pielgrzymki katolickich Słuchaj przez internet dziennikarzy do sanktuarium Berdyczowskiej doskonałych programów Madonny przybyło około 25 dziennikarzy, warszawskiego Radia Wnet sióstr honoratek, wolontariuszy z Mukaczewa, www.radiownet.pl Lwowa, Kijowa, Charkowa, Winnicy, żytomie- Program Wschodni rza, Berdyczowa razem z kapłanami, opiekują- w każdą sobotę o godz. 11:07 (czas ukr.) Program wschodni jest radiową cymi się mediami katolickimi. emanacją platformy, którą Radio Wnet przy współpracy Fundacji Po- moc Polakom na Wschodzie tworzy z polskimi redakcjami na terenie by- łego ZSRR. Platforma pozwoli tym redakcjom współpracować i wymie- niać się tworzonymi materiałami. Na- sza współpraca obejmuje redakcje w następujących miastach: Równe, Lwów, Stanisławów (Iwano-fran- odwiedzać specjaliści od Wschodu kisk), Winnica. Jej owocem jest Pro- z Polski. Program prowadzi Wojciech gram Wschodni. Ponadto będą nas Jankowski. Historia Wnet w każdą sobotę o godz. 12:00 (czas ukraiński) Doskonały program historyczny, w którym nie ma tematów tabu. Pod sztandarem Radia Wnet rozmawia- my o historii. Zapraszam. Kontakt: [email protected] – napisał prowadzący program Piotr Dmitrowicz. Wszystkie audycje (w tym archiwalne) są dostępne w internecie na portalu: JERZY SOKALSKI ski życzył dziennikarzom bohater- na 49. Dzień Środków Komunikacji www.radiownet.pl tekst i zdjęcie stwa i zachęcał aby pamiętali, że ich Społecznej, podkreślając istotne praca jest bardzo ważna, ponieważ różnice terminologiczne. Mówimy Najliczniejszą grupę stanowili jest widocznym znakiem dla współ- z przyzwyczajenia o środkach in- przedstawiciele organizatora piel- czesnego świata. formacji, natomiast Kościół mówi o grzymki – Katolickiego Centrum Me- Na zakończenie eucharystii środkach komunikacji, skierowanych NA POLSKIEJ dialnego z Kijowa. Przybył również przed cudownym obrazem Matki Bo- do ludzi wolnych, dojrzałych i odpo- dyrektor Radia Maryja ks. Ołeksij żej Berdyczowskiej został odczytany wiedzialnych. W świetle fragmentu Samsonow, redaktor naczelny por- Akt poświęcenia Najświętszej Maryi ewangelicznego, nad którym papież talu i magazynu „Credo” ks. Mikołaj Panny: „Za Twoim pośrednictwem rozmyśla w orędziu – spotkania Ma- FALI Myszkowski, redaktor naczelny „Ka- chcemy powierzyć nasze życie oraz ryi z Elżbietą – naszym powołaniem tolickiego Wisnyka” o. Patryk Olich, naszą pracę Twemu Synowi Jezuso- jest pomoc ludziom w tym dialogu i redaktor telewizji „Przedwiecznego wi Chrystusowi. Ożywiamy w sobie spotkaniu – ze sobą i z Bogiem. O Słowa” o. Sergiusz Panczenko. wspomnienia apostołów i świętych, miejscu i ważnej roli współczesnego POLECAMY! Po krótkim przedstawieniu każ- ich zapał i odwagę w głoszeniu Jezu- dziennikarstwa, szczególnie w cza- dego z gości rozpoczęła się uroczy- sa Chrystusa”. sach wojny mówił redaktor naczelny NA POLSKIEJ FALI sta msza św. pod przewodnictwem Co roku 24 stycznia, w dniu magazynu Credo o. Mikołaj Mysz- to nowa audycja ordynariusza diecezji łuckiej bpa wspomnienia św. Franciszka Sale- kowski. Dyskusję podsumował ks. radiowa w języku Witalija Skomarowskiego (przewod- zego – patrona dziennikarzy – pa- Ołeksij Samsonow, zwracając uwagę polskim na falach niczącego komisji środków przeka- pież ogłasza orędzie skierowane na obecną sytuację na Ukrainie. Za- iwano-frankiwskiego zu Rzymskokatolickiego Episkopatu do pracowników środków przekazu znaczył, że celem dziennikarzy jest Ukrainy). społecznego. W Polsce ten dzień zapobieganie rozprzestrzenianiu się Radia Weża W czasie homilii biskup podkre- obchodzony jest w trzecią sobotę nienawiści w społeczeństwie. w paśmie 107 FM, ślił, że dziennikarzem chrześcijań- stycznia. a także w internecie Autor jest prezesem skim jest nie tylko ten, kto pracuje w Dyrektor Radia Maryja ks. Ołek- Polskiego Radia na stronie: mediach chrześcijańskich, ale ten, sij Samsonow przedstawił tego- Berdyczów www.kuriergalicyjski. kto kieruje się na co dzień wartościa- roczne orędzie papieża Franciszka com mi chrześcijańskimi. Rozważając specyfikę współcze- Program jest nadawany w każdą sobotę o godzinie 21:15 snego chrześcijaństwa, biskup po- Program jest też powtarzany: w niedzielę o godz. 11:30 wiedział, że w dzisiejszych czasach w poniedziałek o godz. 21:15, we wtorek o godz. 21:15 bohaterstwa wymaga robienie nawet Wszystkie audycje (w tym archiwalne) są dostępne prostych rzeczy: udział w niedzielnej w internecie na portalu www.kuriergalicyjski.com mszy św., szacunek dla życia od na- rodzin do momentu naturalnej śmier- NA POLSKIEJ FALI to wspólna inicjatywa Kuriera Galicyjskiego, warszaw- ci, codzienna modlitwa, mówienie skiego Radia Wnet oraz iwano-frankowskiego Radia Weża. Naszych słucha- prawdy, obrona instytucji tradycyjnej czy zapraszamy do współpracy, dzielenia się z nami swoimi uwagami i tym, co rodziny. To wszystko wymaga hero- chcielibyście usłyszeć. Piszcie do nas na mail: [email protected] izmu i wysiłku, gdyż otaczający świat ZAPRASZAMY!!! sprzeciwia się temu. Bp Skomarow- 14 Rozmowy kuriera 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Między pamięcią Potrzebny jest ostatni krok Ze ZBIGNIeWeM BUJAKIeM, byłym posłem, działaczem „Soli- a pragmatyzmem darności”, współtwórcą Komitetu Obywatelskiego Solidarności 51 Spotkanie Ossolińskie odbyło się z Ukrainą rozmawiał eUGeNIUSZ SAŁO. w lwowskiej Naukowej Bibliotece im. Wasyla Stefanyka (dawne Ossolineum). 2 czerwca 2015 roku profesor lech Mróz wygłosił wykład „Między pamięcią a pragmatyzmem”.

granicy żyją tacy sami ludzie. Ci lu- dzie mają oczywiście, swoją pamięć historyczną, każdy inną, często za- leży ona od przynależności do tej czy innej narodowości. Ale miejsco- wi ludzie zaczęli już dopasowywać tę pamięć historyczną do konkretnej sytuacji. Bardzo intensywnie roz- wijają się kontakty kulturowe, języ- kowe, a jeszcze szybciej kontakty handlowe. Właśnie kontakty han- dlowe są podstawą powstawania pragmatycznego myślenia. Między ludźmi po różnych stronach granicy prof. lech Mróz rodzi się zaufanie. Pamięć ludzi jest nie tylko indywidualną, ale też zbio- Podczas wykładu w auli Ja również obserwowałem pe- tele zagłosowali na nas i trzeba było JUrIJ SMIrNOW rową. Na współczesnym polsko- Uniwersytetu drohobyckie- wien fenomen i podczas pomarańczo- wziąć władzę w swoje ręce. Myśmy tekst i zdjęcia ukraińskim pograniczu tworzy się go powiedział Pan, że „Maj- wej rewolucji, i teraz. Przyjechaliśmy 4 czerwca sobie uzmysłowili, że to rodzaj nowej zbiorowej pamięci. Są dan to rewolucja, która zmie- tutaj w marcu ubiegłego roku. Pytamy my teraz będziemy tworzyć rząd, że Gościa, dyrektora Instytutu Et- elementy pamięci, które utrudniają niła myślenie Ukraińców”. czy pracujecie nad reformami? I sły- to my będziemy teraz reformować nologii i Antropologii Kulturowej Uni- wyjście ku sobie. Na obszarze pol- Jak zmieniło się to myślenie szymy: tak pracujemy. Ale gdzie? No i kraj. Ja uważam, że byliśmy przygo- wersytetu Warszawskiego w latach sko-ukraińskiej granicy żyje pamięć teraz po Majdanie? prowadzą mnie do gabinetów. I w tych towani, dzięki temu, że mieliśmy te 1999-2013, przedstawiła obecnym Wołynia i zbrodni popełnionych w Ja powiem tak, bardziej nawet gabinetach, przy komputerach siedzą programy, a za programami reform Wiktoria Malicka, stały przedstawiciel czasach II wojny światowej. Ale też uruchomiła inny sposób myślenia o fachowcy, eksperci, mają kontakty z stały całe zespoły ludzi, którzy już Zakładu im. Ossolińskich we Lwowie. zauważalna jest bagatelizacja tych państwie jako czymś, co jest nasze, całym światem i opracowują reformy. byli przygotowani do podejmowania Prof. Mróz jest kierownikiem grantu tematów przez wielu zwykłych ludzi obywatelskie. Tutaj rodzi się myśle- Otóż ja nie mogłem się nadziwić. Mó- decyzji. „Huculszczyzna. Antropologiczne wy- z przygranicznych wiosek. Bardziej nie, co jako obywatele możemy dla wię im: co wy robicie? Reformy nie Jak Pan uważa, czy rząd miary pamięci”, w którym uczestniczą żywymi są wspomnienia z czasów państwa zrobić. O ile jeszcze w okre- robi się w gabinecie. Reformę sądow- ukraiński ma teraz taki ze- studenci i pracownicy Instytutu Et- wcześniejszych, kiedy było dużo sie pomarańczowej rewolucji to się nictwa robią sędziowie i prawnicy. To spół jak „Solidarność” kie- nologii i Antropologii Kulturowej UW, mieszanych rodzin, wspólnie ob- nie przekładało na działanie, to teraz, z nimi trzeba się spotykać i opraco- dyś? także z wojną na wschodzie kraju, to wywać. Reformę służby zdrowia robią Uważam, że tak. Pamiętam ludzi a także pracownicy i studenci Uni- chodzono święta religijne, razem już jest dla mnie bardzo dobrze wi- lekarze, tego się nie opracowuje w z pomarańczowej rewolucji, wielu z wersytetu Przykarpackiego w Iwano- chodziło się i do cerkwi i do kościo- doczne. Cała organizacja obywateli gabinecie. nich zobaczyłem podczas Euromaj- Frankiwsku oraz pracownicy Instytutu ła. Było to zjawisko powszechne, ze wsparciem dla armii, dla uchodź- W Europie to rozumienie, że re- danu. Wielu innych ludzi poznaję niezależne od tego czy była to cer- Wiedzy o Narodzie NAN Ukrainy we ców z tych regionów. Również akcje forma jest zadaniem obywatela, że w różnych miastach Ukrainy. Kiedy Lwowie. Badania na polsko-ukra- kiew prawosławna, czy greckokato- obywatelskie, żeby tych ludzi ze reforma wynika z rozmowy z oby- mówię o kwestii programu, kiedy mó- ińskim pograniczu prowadzono od licka. Prof. Mróz podkreślił, że moż- wschodu Ukrainy zaprosić tu na za- watelami, jest oczywiste. Wszystkie wię, że czym innym jest objąć urząd, najdalej wysuniętych południowych na zauważyć wyraźną mitologizację chód. Wtedy wracają do siebie na opisy jak zreformowali daną dziedzi- a czym innym jest przejąć władzę i terenów wspólnej granicy do styku przedwojennego życia, jako czasów wschód, ale to już są inni ludzie. Ta nę, to są opisy tego jak uruchamiali odpowiedzialność, to widzę że jest granicy z Białorusią, czyli na bardzo bardzo pogodnych, tolerancyjnych, obywatelska akcja to jest teraz efekt dialog z obywatelami, ile było tych pełne zrozumienie. Widzę, że wie- rozległym obszarze. Temat badań przyjemnych. Euromajdanu. spotkań, gdzie się odbywały, jakie dza i doświadczenie Solidarności są To czego mi jeszcze brakuje, to zadawano pytania. Od tej strony to wchłaniane przez ludzi na Ukrainie. tego kroku, a może już tylko krocz- jest zupełnie inna technologia. Dlatego takie mam poczucie, że to już ku. To jest taka dyskusja, myślenie, Pan również mówił, że za chwilę. Ta chwila to może być kilka przedyskutowanie i zbudowanie europa jest sposobem my- miesięcy, to może być rok czy dwa. programu reformy państwa, ale na- ślenia dla rozwiązywania Myślę, że Ukraina zrobi ten osta- szego, obywatelskiego. Nie dla pre- problemów. Jak Ukraina ma teczny krok i znajdzie się po tej dru- zydenta, nie dla premiera, nie dla się do tego dostosować? giej stronie. Poroszenko i rząd robią rady najwyższej, tylko my obywatele Najpierw trzeba to zobaczyć i pierwsze kroki. One nie są jeszcze tą chcemy i tak będziemy reformować trzeba tą Europę o to spytać. Tak pełną, efektywną i skuteczną reformą. to państwo. To jest ostatni krok i wte- jak myśmy ich pytali jak wyście Ale dzięki tym krokom przyszły gabi- dy Ukraina będzie w stu procentach to i tamto zrobili? Na przykład w net będzie miał otwartą możliwość do w Europie, w europejskim sposobie Niemczech w latach 50. zrobiono przeprowadzenia reform. myślenia. fenomenalną reformę służb podat- Mówi Pan, że Majdan jest Skoro reformy ma prze- kowych. Mechanizm, który oni wte- potrzebny do rozmowy, do prof. Mroza jest niezwykle ważny Bardzo interesujące uwagi prof. prowadzić społeczeństwo, dy uruchomili to była taka właśnie narodowej debaty. Jeżeli dla rozumienia rozwoju stosunków Mróz poczynił po obserwacji granicy to co mają robić władze wy- konsultacja społeczna. Umieli się zmian nie będzie czy będzie polsko-ukraińskich na obszarze po- ukraińsko-białoruskiej na Wołyniu. brane przez społeczeństwo? zwrócić do kontrolerów, którzy cho- kolejny Majdan? granicza, a szerzej mówiąc na całym Chodzi nie tylko o to, że granica jest To jest tak, że kiedy się wychodzi dzili do tych fi rm. Powiem tak: w jakiś sposób ten obszarze dawnych Kresów II Rzeczy- oznaczona często prowizorycznie, z systemu komunistycznego, sys- Zadaję sobie jedno pytanie, kto kolejny Majdan się rodzi. Z Euromaj- pospolitej. Swoje badania naukowcy często prymitywnie. Ciekawe są temu autorytarnego, to w państwie najlepiej wie, gdzie są problemy z danu Ukraina wyszła ze znakomitą prowadzili na terenie, który przed II spojrzenia, jak ludzie po obu stro- zbudowanych jest mnóstwo takich pracą służb podatkowych? A w Ukra- aktywnością obywateli. Te miliony wojną światową miał bogate wspólne nach odbierają granicę. Inaczej niż barykad różnego rodzaju. Te bariery inie i w Polsce to są wciąż ogromne czy już miliardy hrywien, które są trzeba umieć znosić. I tego oczywi- problemy. Najlepiej wiedzą ci, którzy zbierane, które idą na pomoc ar- korzenie i doświadczenia historycz- w przypadku granicy polsko-ukraiń- ście sam obywatel nie zrobi. Refor- chodzą na kontrole. Z nimi i z tymi mii ukraińskiej to jest niesamowite. ne. W wyniku układu jałtańskiego skiej. Ludzie na pograniczu ukraiń- ma sprawnie robiona, to jest przede kontrolowanymi przedsiębiorcami Majdan nie znalazł odpowiedź na i poczdamskiego był podzielony sko-białoruskim mają podobną do wszystkim dobra wiedza obywateli trzeba o tym rozmawiać jak ten pytanie „a po co wy jeszcze sto- granicą, wytyczoną jakby na żywym siebie mentalność, religię, mówią co tu trzeba zmieniać i wtedy z tego problem rozwiązać. To myślenie icie”? Jak to po co? Aby doszło do organizmie. Dzieła dokończyły przy- praktycznie w tym samym języku. wypływa pewien rodzaj nacisku na czyli wyjście z gabinetów i zorgani- reformy państwa. „Myśleliśmy, że musowe przesiedlenia ludności po Na zakończenie Wiktoria Ma- władze. One wiedząc, że obywatele zowanie społecznej debaty. To jest Poroszenko, sprawny menedżer, że obu stronach nowej granicy. licka zapowiedziała, że gościem już mają świadomość jak to zrobić, to to narzędzie kultury europejskiej w może on to zrobi” - reforma to jest Przez wiele lat system radziec- kolejnego Spotkania Ossolińskiego wtedy dopiero będą temu ulegać. rządzeniu państwem i jego reformo- tak gigantyczne zadanie, tak wiele kiej propagandy i edukacji stwarzał będzie Marek Krajewski, wrocławski Wielu Ukraińców uważa, waniu. ludzi i umysłów trzeba uruchomić, mit, że za granicą żyją inni ludzie, nie pisarz, autor licznych kryminałów, że reformy są przeprowadza- Jak w Polsce odbywały że żaden nawet najlepszy mene- podobni do radzieckich obywateli. znanych również w przekładach ne bardzo powoli, że władze się reformy po 1989 roku? dżer z tymi technikami znanymi z Współpraca w ostatnich dziesięciole- ukraińskich. miały hasła wyborcze, a nie 4 czerwca odbyły się w Polsce biznesu tego nie zrobi. To jest coś ciach udowodniła, że po obu stronach KG dokładny plan reform. wybory i nagle w tym dniu obywa- zupełnie innego. 15 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) Biblioteka zaprasza do Lwowa W dniach 6-11 czerwca gościła we Lwowie grupa młodzieży z Wrocła- wia. Przyjechali pod opieką dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej nr 16 Agnieszki Siwochowicz.

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI ka Siwochowicz opowiada, a w tym tekst i zdjęcia czasie jej lalka przyobleka się w ko- lejne elementy stroju. – W naszej bi- Publiczna Biblioteka nr16 we bliotece prowadzimy też cały szereg Wrocławiu od dawna współpracuje innych zajęć. Prowadzimy zajęcia z Lwowską Obwodową Biblioteką dla przedszkolaków z okolicznych dla Dzieci. O inicjatywie polskich i przedszkoli. Są to tematyczne za- ukraińskich bibliotekarzy opowiada jęcia np. o morzu. Wtedy przez cały dyrektor lwowskiej placówki Łarysa miesiąc są przedstawiane ryby, świat Ługowa: roślinny mórz i oceanów, zabawki - W listopadzie dziewięcioro i książeczki są tylko o morzu i wo- naszych najaktywniejszych czytelni- dzie. Następny miesiąc zmieniamy ków i dwoje pracowników biblioteki temat i znów mamy kolejne zajęcia. gościło we Wrocławiu na zaprosze- Dzieci przychodzą ze swoimi wycho- nie naszych partnerów – mówi Ła- Wrocławska młodzież we Lwowie wawcami, a my tylko wypełniamy im rysa Ługowa. – Nasza wizyta prze- ciekawie czas w bibliotece. Dla mło- biegała pod hasłem „Wrocławskie zajęcia rękodzieła Oksana Fedewycz ski sprawnie, przy czym chłopcom panie spotykają się przy kawce i cia- dzieży mamy spotkania z ciekawymi krasnale i lwowskie lwy”. Cała akcja pokazała kolejne etapy powstawania udaje się to nawet lepiej, niż dziew- steczku, dyskutują o książkach, które ludźmi, autorami, sportowcami. Robi- odbyła się w ramach programu mię- ludowego talizmanu oraz lalki wy- czynkom. w ciągu miesiąca przeczytały. Są też my wszystko, aby odciągnąć ich od dzynarodowego partnerstwa „Ukra- konane przez młodych czytelników, - Nasza Miejska Biblioteka Pu- młodzi rodzice, którzy przychodzą internetu. Mamy np. „Dzień gier plan- ina-Polska: książkowy most”. Nasze aby goście mogli się przekonać jak bliczna nr 16 powstała z połączenie do nas poczytać swoim pociechom szowych”, który jest dość popularny dzieci zwiedzając miasto, podczas ma wyglądać ich „produkt końcowy”. dwóch mniejszych placówek. Obec- bezpośrednio w bibliotece, bo dys- wśród młodzieży. atrakcyjnych wycieczek, miały od- Lalkę robiła też dyrektor Agnieszka nie mamy ponad 25 tys. książek w ponujemy takim kącikiem dla dzieci. W bibliotece prowadzimy zajęcia szukać jak najwięcej krasnali. Na Siwochowicz, w trakcie warsztatów naszym księgozbiorze. Naszym po- Młode mamy poszukują w zbiorach dla dzieci z porażeniem mózgowym. zakończenie wizyty we Wrocławiu rozmawiamy o kontaktach Lwowa z mieszczeniem jest pawilon przy gim- książek o wychowaniu dzieci, mogą Na naszym osiedlu jest taka szkoła robiły prezentację multimedialną ze Wrocławiem, o działalności biblioteki, nazjum nr 7. Nie jest to szkolna bi- też z maluchami pooglądać ksią- specjalna i dla uczniów prowadzimy swego pobytu. Teraz przyszła kolej o czytelnictwie w Polsce. blioteka, mamy książki dla starszych żeczki. To jest ta podstawowa grupa zajęcia z wycinania, wyklejania, śpie- na nas. Do Lwowa przyjechała dy- - Nasze kontakty z dziecięcą i dorosłych czytelników oraz dla dzie- czytelnicza. wu, oglądamy filmy. Zajęcia prowa- rektor biblioteki nr 16 wraz z pracow- biblioteką we Lwowie rozpoczęły ci. Do biblioteki prowadzą dwa wej- Najgorzej jest z młodzieżą. Są dzone są z wolontariuszami, dzieci nikami i piątką młodych czytelników. się od „Nocy w bibliotece”. Teraz ścia – jedno bezpośrednio ze szkoły, tacy, co wypożyczają jedynie lektury garną się do nich, chociaż bardzo Są to uczniowie gimnazjum nr 7 im. postanowiliśmy zapoznać naszych a drugie – z ulicy. Wśród naszych obowiązkowe. Ale są i tacy, co na- trudno się z nimi pracuje. Na święta, Tradycji Herbu Wrocławia, przy któ- rówieśników i jednocześnie pokazać czytelników są przeważnie osoby miętnie poszukują ulubionych auto- na przykład, śpiewamy dla nich kolę- rym mieści się siedziba biblioteki. im nasze miasta – kontynuuje pani starsze – po 50. Mamy nawet dysku- rów, lub książek o określonej tematy- dy. Bardzo się wtedy cieszą. Wizyta młodzieży przebiega- Agnieszka, owijając jednocześnie syjny klub pań – taki klub czytelniczy, ce. Ta młodzież, którą przywieźliśmy Robienie lalek powoli dobiega ła pod hasłem „Tylko we Lwowie”. lalkę kolorową „spódniczką”. Tworze- który organizuje omawianie pozycji do Lwowa, należy właśnie do takich końca. Pytam wrocławskich gimna- Gimnazjaliści zapoznali się z mia- nie talizmanów idzie dzieciom z Pol- z naszego księgozbioru. Co miesiąc aktywnych czytelników. – Agniesz- zjalistów, co najbardziej zapamięta- stem podczas licznych wycieczek. ją ze Lwowa. Wiktoria z pierwszej Zwiedzili Wysoki Zamek, Cmentarz gimnazjalnej: „Wycieczka jest bar- Łyczakowski, lwowskie świątynie, dzo fajna, można tu zobaczyć wiele „tajemniczą aptekę” i robili figurki ciekawego. Są wspaniałe zabytki i z czekolady w Fabryce Czekolady. ładna architektura. Miasto jest inne Goście mieli też wycieczkę do Żół- niż Wrocław, ale bardzo ładne. Co kwi. W naszej bibliotece nauczą się zobaczyłam tu innego? Te lwowskie robić tradycyjne ukraińskie talizma- żółte autobusy. U nas jeżdżą inne, ny czyli lalki-motanki – opowiada. duże, bardziej nowoczesne. Ale te – Swój pobyt zakończą prezentacją też są fajne. podczas „Zmierzchu w bibliotece”. Dziewczyny zaszokowało prze- Przygotowaliśmy zabawy, konkursy kazywanie przez pasażerów pie- i wspólne spędzanie czasu z ukra- niędzy za przejazd do kierowcy, a ińskimi rówieśnikami. Mam nadzieję, jeszcze bardziej to, że wraca reszta że ta wizyta przypadła im do gustu i z przekazanej sumy. wywiozą miłe wspomnienia – kończy Krzysztofowi z klasy trzeciej podo- Łarysa Ługowa. bali się serdeczni, mili i otwarci ludzie. Pracownicy biblioteki przygoto- I targ staroci ze straganami. Można tu wali kolorowe szmatki, wstążki, nitki, pogadać ze sprzedawcą, potargować włóczki potrzebne do wykonania tra- się. Żałuje, że takich elementów we dycyjnej lalki-motanki. Prowadząca Szkolenia prowadzi Oksana Fedewycz Wrocławiu jest już coraz mniej. List do redakcji Nasz kochany stary – nowy Truskawiec Pierwsze wspomnienia o Tru- dzisiejszej willi „Mozart” doktor Pel- czysław Fogg, Jan Kiepura, Hanka talami dla rannych, zmieniały się a szczególnie z Polski. Jest gdzie skawcu zostały nam przekazane czar miał ambulatorium, gdzie bez- Ordonówna, Marian Hemar, Włada czasy, rządy, ludzie. Dawna prze- się odprężyć, zadbać o zdrowie, przez naszą prababcię, która jako płatnie leczył „tych biedniejszych”. Bo Majewska, Aleksander Żabczyński, szłość poszła w zapomnienie. Po zyskać nowych przyjaciół i odje- nauczycielka mająca dobre wyniki w bogaci wyrównali straty. A położona Kornel Makuszyński, Julian Tuwim, wojnie powstały betonowe sanatoria chać z postanowieniem: przyjadę pracy dostała nagrodę – wyjazd na obok willa „Park” – to dawny dom Iwan Franko, Zofia Nałkowska. na tysiące miejsc. Gdzie się podział tu ponownie. dwa tygodnie na odpoczynek do Tru- rodzinny Pelczarów. A jakich gości w Dla gości grała orkiestra Pułku urok ślicznych willi? Czy człowiek Serdecznie zapraszamy! Zapra- skawca. Zamieszkała w małym hote- czasach międzywojennych przyjmo- Samborskiego. może odpocząć w takim mrowisku? sza miasto, ta perełka Podkarpacia, liku. Dziś w Truskawcu mieszka piąte wał Truskawiec! Stary, romantyczny Truskawiec Dzisiaj pustką świecą ogromne zaprasza urząd miasta, zaprasza pokolenie naszej rodziny – Polaków, Willa Rajmunda Jarosza „Gopla- z czasów młodości Schulza, Chciu- sanatoria, rosną nowoczesne nie- wspólnota polska, zapraszają mu- kochających to miasto, dbających o na” (dziś muzeum Mychajła Biłasa) ka, Wierzyńskiego został tylko w wielkie wille, hoteliki, kawiarenki, pen- zea i wille. jego pamięć, piękno, liczne walory gościła marszałka Józefa Piłsudskie- legendach, literaturze i na starych sjonaty. Odradza się piękno i dawna Ożyją stare legendy, odzyskamy przyrodnicze i lecznicze. go, marszałka Sejmu Daszyńskiego, zdjęciach. sława Truskawca. Odrodził się sław- dawną świetność, a nowe legendy Opowiadania z okresu między- trzykrotnego premiera Polski Wincen- Tajemnicza i pociągająca prze- ny stary park: kwiaty, muzyka, śpiew będą opowiadać już nasze dzieci. wojennego jak rodzinna legenda tego Witosa, prezydenta Estonii Kon- szłość, niepowtarzalna i czarująca. ptaków, wiewiórki... Do zobaczenia w Truskawcu! przechodzą z pokolenia na pokole- stantina Pätsa. Zaszczycali uzdrowi- Co nam zostało z tych lat... I znowu nasze wody mineral- nie, pozwalają nam kochać to miasto, sko swoimi wizytami i występami zna- Przeleciały nad nim wojny, poli- ne, klimat i serdeczna atmosfera Bogdana Zaborowska szczycić się jego światową sławą. W ni artyści, śpiewacy, muzycy – Mie- tyczne wichury. Wille stały się szpi- przyciągają gości z całego świata, 16 kurier kulturalny 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Maria konopnicka – dzieciom i młodzieży - Maria Konopnicka urosła do rangi symbolu. O Konopnickiej wiedzą wszyscy – powiedział na otwarciu XXII konkursu recytatorskiego „Maria Konopnicka – dzieciom i młodzieży” konsul Marian Orlikowski. Konkurs organizowany jest przez szkołę nr 24 im. Marii Konopnickiej we lwowie. KrZYSZrOF SZYMAńSKI aby odpowiadało to określonej kate- się kształcić. Cieszę się z wygranego tekst i zdjęcia gorii wiekowej. Technikę wykonania laptopa. Pozwoli mi doskonalić swe i format rysunku, natomiast, każdy umiejętności. W ciągu 22 lat historii uczest- wybiera sam – tak, aby ta ilustra- Jury w składzie: aktorka Polskie- nikami konkursów byli uczniowie cja wyszła jak najlepiej. Zapraszam go Teatru Ludowego Luba Lewak, szkół polskich ze Lwowa, również serdecznie wszystkich chętnych do prezes Fundacji „Dziedzictwo Kreso- młodzież ucząca się języka polskiego udziału w następnych edycjach kon- we” Jan Sabadasz, przewodniczący z bliższych i dalszych okolic Lwowa, kursu plastycznego „Maria Konopnic- Rady Fundacji Bogdan Marczewski a nawet z innych obwodów Ukra- ka – dzieciom i młodzieży”. i dziennikarz Kuriera Galicyjskiego iny. Tegoroczny konkurs nie był pod Krzysztof Szymański wyłoniło zwy- tym względem wyjątkiem. Stałym Opowiadają laureatki w starszej cięzców. patronem tej imprezy jest Konsulat kategorii wiekowej Julia Zacha- Generalny RP. Od kilku lat głównym rów – w konkursie poetyckim i lista laureatów sponsorem nagród jest Fundacja Wiktoria Małecka – w konkur- XXII konkursu „Dziedzictwo Kresowe” z Warszawy. Nagrodę odbiera Julia Zacharów sie plastycznym. Otwarcie konkursu również ma recytatorskiego już pewien ustalony rytuał. Po uro- tablety i inne wartościowe gadżety. lepsze dzieci. Dzięki temu udało się Julia Zacharów „Maria Konopnicka – czystości otwarcia w szkolnej sali, Naprawdę opłacało się włożyć w osiągnąć tak wysoki poziom imprezy. - Jestem uczennicą 8 klasy szko- dzieciom i młodzieży” starsza młodzież udaje się z koszem przygotowanie wiersza trochę wy- Bardzo byśmy chcieli, żeby przyjeż- ły średniej nr 2 w Kołomyi. Teraz kwiatów na grób poetki na Cmentarz siłku. dżały do nas dzieci z innych regionów przeszłam do 9 klasy. Mam wielu I kategoria wiekowa Łyczakowski i w taki sposób honorują To samo dotyczyło i konkursu Ukrainy, żeby to grono uczestników kolegów i koleżanki i lubię z nimi spę- (klasa 1–4) swoją patronkę. W tym czasie młodsi poezji śpiewanej. I miejsce zdoby- było jak największe. Niestety wiąże dzać czas, chodzić na spacery. Ten 1 – Zofi a Sabadasz, szkoła nr 24, uczestnicy rozpoczynają rywalizację ła utalentowana muzycznie Zofi a się to z kwestią fi nansową i nie za- wiersz wybraliśmy wspólnie z księ- Lwów, kl. 3; konkursową. Recytacje uczestników Szyroka ze szkoły nr 24, która sama wsze udaje się ją rozwiązać. Mamy dzem Rafałem i przygotowywałam 2 – Maria Sinielnikowa, szkoła ocenia jury. skomponowała muzykę i wykonała jednak w tym roku uczestników z go w ciągu miesiąca. W domu też nr 10, Lwów, kl. 4; Z początkowego zamysłu orga- pieśń „Kochasz ty dom…”. Najmniej Medenic i z Kołomyi. Każdy konkurs deklamowałam wiersz przed mamą 3 – Anna Muzykantowa, szkoła nizatora konkursu recytatorskiego kłopotu chyba sprawiło wyłonienie niesie coś ciekawego i należało by to i ona podpowiadała mi, jak trzeba nr 24, Lwow, kl. 3. i wieloletniego profesora-polonisty rozwijać w przyszłości. Korzystając z go deklamować, co podkreślić, jak szkoły nr 24 Władysława Łokietki, okazji chciałabym przede wszystkim wyrazić treść. Jestem też uczennicą II kategoria wiekowa wyrosła duża impreza: osobny dział podziękować naszym patronom – naszej niedzielnej szkółki, a dodat- (klasa 5–7) konkursu stanowi poezja śpiewana Fundacji „Dziedzictwo Kresowe”. W kowo polskiego uczę się u księdza. 1 – Romana Iszczuk, szkoła nr 24, do słów Marii Konopnickiej i kon- tym roku ufundowali bardzo cenne O konkursie dowiedziałam się z Ku- Lwów, kl. 7; kurs plastyczny, podczas którego nagrody dla uczestników, a również riera Galicyjskiego, który czyta moja 2 – Weronika Mokrij, szkoła nr 24, młodzież ilustruje wybrany wiersz Konsulatowi Generalnemu RP we babcia. Gdy ksiądz zaproponował Lwów, kl. 7; patronki szkoły. Zawody recytator- Lwowie, który od lat patronuje na- mi wzięcie w nim udziału, zgodziłam 3 – Kamila Sosnowska, szkoła skie przebiegają w kilku kategoriach szej imprezie. Podziękowania i słowa się od razu. Często występuję przy nr 10, Lwów, kl. 6; wiekowych: najmłodsza – ucznio- uznania należą się również i wszyst- okazji różnych uroczystości u nas Wyróżnienie – Jana Romaniuk, wie 1–4 klasy, średnia – 5–7 kla- kim, którzy przygotowali młodzież do w Kołomyi, ale gram na fortepianie szkoła nr 24, Lwów, kl. 5. sy i najstarsza – 8–11 klasy. XXII tego konkursu, zarówno wychowaw- i śpiewam. Przyjemnie jest dosta- edycja konkursu zebrała ponad 70 com, nauczycielom, jak i rodzicom, wać nagrody, ale myślę, że nie jest III kategoria wiekowa osób, dla których poezja Marii Ko- którzy pracowali z dziećmi w domu. to najważniejsze. Najważniejsze, (klasa 8–11) nopnickiej jest bliska, zrozumiała Konkurs plastyczny przygotowała żebyśmy sami byli zadowoleni z 1 – Julia Zacharów, szkoła nr 2, i poruszyła ich serca. Uczestnicy Śpiewa Ilona Kołosowaka nauczycielka wychowania plastycz- naszego występu i zadowolony był Kołomyja, kl. 8; konkursu oceniani byli przez jury za (3 miejsce w kategorii po- nego Weronika Apriłaszwili: nauczyciel, który nas przygotował. 2 – Anastazja Łoboda, szkoła nr 24, prezentację ogólną, dobór wiersza, ezji śpiewanej) - Ponad 70 osób wzięło udział Lwów, kl. 11; jego opanowanie i interpretację. w tegorocznym konkursie plastycz- Wiktoria Małecka 3 – Maksymilian Markarianc, szkoła Tegoroczny XXII konkurs po- zwycięzcy konkursu plastycznego w nym. Każda praca jest w swoim Jestem uczennicą 8 klasy. Bar- nr 10, Lwów, kl. 10; stawił przed jurorami trudne zada- starszej grupie. Została nim Wiktoria rodzaju wspaniała i oryginalna i po- dzo lubię malować zwierzęta. Cza- Wyróżnienie – Andrzej Roman, nie – uczestnicy pokazali niezwykle Małecka uczennica 8 klasy szkoły nr kazuje zrozumienie tekstu i przeka- sem maluję je z natury, czasem z szkoła nr 10, Lwów, kl. 8. wyrównany poziom i trudno było 24 za ilustrację do wiersza „Zosia i jej zuje własną wizję wiersza. Bardzo wyobraźni. Nie chodzę do żadnej wyłonić zwycięzców. Najtrudniej mopsy”. się cieszymy, że tak wielu uczniów szkoły plastycznej, tylko tu w szkole Kategoria poezji śpiewanej było to zrobić w grupie najmłodszej, Gdy opadły już emocje konkur- bierze udział w konkursie i w taki na zajęcia plastyczne. Miałam już 1 – Zofi a Szyroka, szkoła nr 24, ponieważ była to grupa najliczniej- sowe i uczestnicy opuścili gościnne sposób promuje twórczość Marii Ko- dwie wystawy moich rysunków w Lwów, kl. 7; sza – 32 uczestników. Trzeba tu mury szkoły, o tegorocznej edycji nopnickiej. Dobrze, że jej utwory nie szkole. Wszystkim moim kolegom 2 – Krystyna Juchymczuk, szkoła podkreślić, że to właśnie uczestnicy konkursu opowiedziała dyrektor szko- tylko brzmią, ale i można je oglądać bardzo się podobały. Ten rysunek nr 24, Lwów, kl. 3; I i II grupy byli najlepiej przygotowa- ły lucyna Kowalska: w interpretacji naszych dzieci. Prace malowałam do 2 godziny w nocy. 3 – Ilona Kołosowska, Medenice, ni i prezentowali niezwykle wysoki - Mieliśmy pewne problemy w te powstają w okresie kwietnia-maja. W przyszłości chciałabym kontynu- kl. 5. poziom recytacji. Naturalnie nie weryfi kacji uczestników, bo tak wielu Uczniowie wybierają sobie wiersz i ować naukę w liceum plastycznym. obyło się bez stresu, emocji i zacięć chętnych się zgłosiło. Nauczycielki w tworzą ilustracje. Czasem coś pod- Uwielbiam również grafi kę kompu- Konkurs plastyczny przy deklamacji. swoich klasach wytypowały te naj- powiadam uczniom, bo chodzi o to, terową i w tym kierunku chciałabym Liderem konkursu w starszej gru- Starsza grupa pie była Julia Zacharów z Kołomyi. (powyżej 14 lat) Jak powiedziała w wywiadzie po ode- 1 – Wiktoria Małecka, szkoła nr 24, braniu nagrody, wiersz przygotowała Lwów; samodzielnie wspólnie z księdzem 2 – Markijan Procak, szkoła nr 24, Rafałem. Przy tym jej deklamacja Lwów; wskazywała na to, że była przeję- 3 – Anastazja Górska, szkoła nr 10, ta tekstem wiersza (deklamowała Lwów. „Pieśń o domu”), przeżywała jego treść i zinterpretowała go z głębokim Młodsza grupa wyczuciem i pasją. Należy tu podkre- (poniżej 14 lat) ślić, że zwycięzcy w każdej kategorii 1 – Szejli Jaałom, szkoła nr 24, ciężko pracowali zarówno w szkole z Lwów; nauczycielami, jak i w domu z rodzi- 2 – Krystyna Tchorowska, szkoła cami, aby wypaść jak najlepiej. I to nr 24, Lwów; im się udało. A walczyć było o co, bo 3 – Anna Gazołyszyn, szkoła nr 24, atrakcyjnymi nagrodami były laptopy, Wspólne zdjęcie z laureatami konkursu plastycznego Lwów. 17 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) Skazany na teatr Zbigniew Chrzanowski od urodzenia mieszkał w olbrzymim gmachu Teatru Skarbka. I to chyba przy urodzeniu połknął tego bakcyla, którym były przesiąknięte te mury pełne tajem- niczych przejść, korytarzy, podziemi. Pachniało tu farbami, którymi malowano dekoracje i wiekowym kurzem w magazynach teatralnych.

KrZYSZTOF SZYMAńSKI cepcje. Tu ściągają coraz to nowi tekst młodzi aktorzy – ci, którzy już połknęli MArIA BASZA bakcyla teatru i ci, którym on potrafi ł zdjęcia go zaszczepić. 7 czerwca 2015 roku jubileusz Dziwne byłoby, gdyby stało się 80-lecia i 60-lecia działalności arty- inaczej. Gdyby Melpomena inaczej stycznej obchodzony był uroczyście poprowadziła swego wybrańca. Oj- w „domu” Zbigniewa Chrzanowskie- ciec był pracownikiem sceny i często go – teatrze im. Marii Zańkowieckiej. mały Zbysio towarzyszył ojcu. Wtedy Zaprosił swych przyjaciół, z którymi miał możliwość myszkować po tych przyszło mu się zetknąć w ciągu zakamarkach, dotykać rekwizytów, tych lat. Przyszli aktorzy teatrów przymierzać stroje. Wyobrażał sobie, lwowskich, przyjechali przyjaciele z że jest muszkieterem, rycerzem lub Polski. Przybyli wicemarszałek Sej- innym bohaterem licznych sztuk, wy- mu RP Marek Kuchciński, dyrektor stawianych w tych murach. Tu po raz Centrum Kulturalnego z Przemyśla pierwszy pojawił się na scenie, gdy z Janusz Czarski, korpus dyploma- wielkim przejęciem wyniósł wiązankę tyczny reprezentował konsul gene- kwiatów dla aktorów po spektaklu ralny Jarosław Drozd z małżonką. i po raz pierwszy stanął w świetle Z Polski przybyli również liczni rampy. Nie przypuszczał wtedy, że miłośnicy talentu Zbigniewa Chrza- tu stać będzie i będzie oklaskiwany nowskiego, aktorzy, którzy swoje podczas swego jubileuszu. pierwsze kroki stawiali właśnie we Nie tylko z tym gmachem był Lwowie i osoby, którzy lwowski Teatr związany. Ojciec zabierał go na uważają za „swój”. Zbigniew Chrzanowski przedstawienie do innych teatrów. Zebrani na sali widzowie obej- Był świadkiem ostatniego występu Wachtangowa w Moskwie, nie stracił tyczne wieczory poetyckie i wiele stów. Stały się sztandarowymi po- rzeli krótką retrospektywę najważ- polskich aktorów w powojennym kontaktu ze swym nauczycielem Pio- innych. To właśnie Zbigniewa Chrza- zycjami w repertuarze Lwowskiego niejszych dokonań Zbigniewa Chrza- Lwowie. Było to na niewielkiej scenie trem Hausvaterem i jego Polskim Te- nowskiego na swego następcę „na- Teatru Opery i Baletu. nowskiego – fragmenty z „Kartoteki” przy ul. Zimorowicza (ob. Dudajewa). atrem Dramatycznym (jak pierwotnie maścił” ciężko chory Piotr Hausvater Najchętniej przesiaduje jednak Różewicza, „Dwóch panów B” He- Po tym spektaklu aktorzy przenieśli się nazywał). W 1958 roku 19 kwietnia w liście do „…Aktorów i Aktorek pol- we Lwowie w skromnej garderobie w mara, „Zemsty” Fredry, „Wesela” się na Śląsk. On pozostał. na scenie szkoły nr 10 bierze udział w skiego Teatru Ludowego”. Od 1965 Domu Nauczyciela – od lat siedzibie Wyspiańskiego i innych spektakli, W szkole nr 24, będąc jeszcze w pierwszym spektaklu Teatru, na któ- roku (50-letni jubileusz) Zbigniew Teatru. To właśnie tu rodzą się nowe które znane są lwowskiej i nie tylko młodszych klasach z zapartym tchem ry złożyły się małe formy teatralne, Chrzanowski zostaje głównym reży- spektakle, nowe pomysły, nowe kon- lwowskiej publiczności. Padło wiele ciepłych słów uznania, serdeczno- ści i życzeń długich lat i natchnienia oraz dalszych wspaniałych realiza- cji. Były też kwiaty, listy z gratula- cjami i medale, które dołączyły do licznych odznaczeń państwowych, nagród okolicznościowych i dyplo- mów, którymi Zbigniew Chrzanow- ski był honorowany za osiągnięcia na tej drodze, na którą wprowadziła go przed 80 laty kapryśna Melpo- mena. oglądał swych starszych kolegów na wystawione w skromnych szkolnych serem Polskiego Teatru Ludowego nowiuteńkiej scenie w przedstawieniu warunkach: „Rycerskość wieśnia- – i jest nim do dziś. Szanowny Pan „Konrada Wallenroda”. Reżyserem cza” Verdi, „Babcia i wnuczek”, farsa Nie będę tu opisywał tych dzie- Zbigniew Chrzanowski przedstawienia był Piotr Hausva- Gałczyńskiego, „Kumoszki lwowskie” siątków premier w ciągu 50 lat, ani dyrektor Teatru Polskiego ter, polonista tej szkoły. Tu w szkole Hausvatera i „Przyjaciółki” Samozwa- tych trudnych i przykrych chwil, które we Lwowie miał kolejny debiut. Już jako uczeń niec. Kolejną próbę, tym razem już przyszło mu przeżyć. Zawsze cią- starszych klas wystąpił z wierszem, reżyserską, podejmuje w tym samym gnęło go do swego Teatru i do Lwo- o niezwykle patriotycznej treści i sile roku. W listopadzie na scenie Teatru wa. Gdy tylko nadarzyła się okazja, ideowej – liście żołnierza koreańskie- Twórczości Ludowej (dawn. „Bagate- przeniósł się do Przemyśla. Stąd już Z okazji pięknego jubileuszu, 80-tych urodzin, w imieniu redakcji kwartalnika go do matki. Za końcową kwestię: la”) odbyła się premiera „Balladyny” niecałe 100 km do Lwowa. Dawało „Cracovia Leopolis” życzymy Panu wszystkiego co najlepsze! Przede „Niech żyje wolna Korea” – otrzymał Słowackiego. To był początek tej dłu- mu to możliwość wyjazdów i tworze- wszystkim dużo zdrowia i kolejnych wspaniałych scenicznych pomysłów pierwsze brawa w swoim życiu. giej wspólnej drogi z Polskim Teatrem nia w „swoim” Teatrze, który tę za- realizatorskich. Już na studiach na Uniwersy- Ludowym we Lwowie. Wówczas chy- wieruchę dziejową jakoś przetrwał, w Od lat z podziwem obserwujemy Pańskie zmagania się z Melpomeną, liczne tecie Lwowskim odbył się pierwszy ba nie przypuszczał nawet, że zwią- dużej mierze dzięki jego serdeczne- sukcesy, poświęcenie i piękno realizowanych przedstawień promujących publiczny występ Zbigniewa Chrza- że swój los na dobre i na złe z tym mu przyjacielowi Waleremu Bortiako- polską kulturę, poezję i sztukę dramatyczną. Wielokrotnie ze wzruszeniem nowskiego. W 1955 roku z okazji 100 Teatrem. wowi – „okrutnie spolonizowanemu oklaskiwaliśmy spektakle kierowanego przez Pana Polskiego Teatru w rocznicy śmierci Adama Mickiewicza W latach późniejszych był cały Rosjaninowi”. Krakowie, ale i na deskach scenicznych Lwowa. Jesteśmy pełni podziwu, Uniwersytet zorganizował wieczór szereg przedstawień, które reżyse- Powrót do Lwowa w nowych cza- że przez tyle lat, na różnych zakrętach dziejowych, polska sztuka zawsze słowno-muzyczny, podczas którego rował Zbigniew Chrzanowski i sam sach otwierał nowe możliwości. To obecna była we Lwowie. To zasługa całego zespołu teatralnego – kolejnych brzmiały wiersze poety i muzyka wcielał się w różne postacie. Zawsze według jego wizji zrealizowane zosta- już pokoleń Polaków mieszkających we Lwowie, ale nade wszystko to Chopina. Publiczność w sali Filhar- każda premiera była przez lwowską ły opery „Mojżesz” Skoryka, „Orfeusz Pańska osobowość, osobisty czar i urok, przyciągający do teatru nowych monii Lwowskiej brawami nagrodziła wierną publiczność oczekiwana i go- i Eurydyka” Glucka i „Zaczarowany artystów i nie pozwalający odejść tym starszym – zarażonym bakcylem „Sonety Krymskie” w jego wykonaniu. rąco oklaskiwana. Spektakle grano fl et” Mozarta. Dzieła przedstawione sceny! Dziękujemy Panu za to w tym pięknym i uroczystym dniu! Wielkie Stąd bierze swój początek jubileusz wielokrotnie, wznawiano w nowych z rozmachem, wykorzystujące całą dzięki! Życzymy kolejnych wspaniałych i owocnych lat zarówno na scenie, 60-lecia działalności artystycznej. obsadach. Do takich można zaliczyć: przestrzeń sceniczną i wszystkie ale i w życiu osobistym! Pomimo studiów na Uniwersyte- „Pannę Maliczewską” Zapolskiej, możliwości techniczne opery lwow- cie we Lwowie i później w Studium „Małą studentkę” Pogodina, tema- skiej i angażujące najlepszych arty- Ad multos annos Mistrzu! 18 Okruchy historii 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com ORLĘTOM LWOWSKIM 10 lat temu, 24 czerwca 2005 r. został uroczyście otwarty i poświęcony Cmentarz Orląt Lwowskich – jeden z najpiękniejszych cmentarzy wojennych na świecie o uni- katowej architekturze. Ceremonię z udziałem prezydentów Polski i Ukrainy poprze- dziły lata odbudowy i trudny proces uzgadniania kształtu rekonstruowanej nekropolii.

EWA ZIÓŁKOWSKA Lwowskiego Campo Santo nie na płycie w centralnej części cmen- udało się jednak wymazać ze świa- tarza będzie brzmiał: Nieznanym Przypomnijmy. Cmentarz Obroń- domości i pamięci Polaków. Prote- żołnierzom bohatersko po- ców Lwowa, określany też mianem sty wielu środowisk polskich w kraju ległym w walce o Polskę. Cmentarza Orląt Lwowskich, kryje i na obczyźnie, w tym szczególnie Wówczas ustalono również, że prochy około dwóch i pół tysiąca aktywnej Polonii amerykańskiej, an- ceremonia otwarcia i poświęcenia żołnierzy polskich poległych w la- gielskiej i kanadyjskiej, przyczyniły cmentarza z udziałem prezyden- tach 1918–1920. Spoczywa na nim się do powstrzymania całkowitego tów Kwaśniewskiego i Kuczmy od- młodzież szkół lwowskich, często unicestwienia nekropolii. Zorgani- będzie się wiosną 2002 r. Ruszyły nieledwie dzieci, które oddały życie zowane działania mające na celu przygotowania do uroczystości, był w listopadzie 1918 r. podczas polsko- ratowanie cmentarza podjęto w koń- już nawet gotowy, ustalony wspól- ukraińskich walk o Lwów. Pochowani cu lat osiemdziesiątych. Początkowo nie przez strony polską i ukraińską, są żołnierze Wojska Polskiego polegli przez pracowników „Energopolu” scenariusz obchodów i tekst apelu w obronie Lwowa i Ziemi Lwowskiej w pod kierownictwem dyrektora Józefa poległych. Wtedy jednak do oficjal- czasie wojny polsko-bolszewickiej, a Bobrowskiego i lwowskich Polaków nego otwarcia nie doszło, ponieważ także uczestnicy tych walk zmarli w z Eugeniuszem Cydzikiem na czele radni miejscy Lwowa, mimo apeli

latach dwudziestych i trzydziestych, prowadzone były prace porządkowe. Ewa Ziółkowska prezydentów obu krajów, odrzucili wśród nich dowódcy: komendant Usuwając zwały gruzów i śmieci, od- Cmentarz Obrońców Lwowa, widok obecny przyjęte w Kijowie polsko-ukraińskie obrony Lwowa pułkownik Czesław kryto groby w centralnej części cmen- ustalenia, dotyczące przede wszyst- Mączyński, generałowie Tadeusz tarza. W 1991 r. z inicjatywy Towa- sprawie uporządkowania Polskiego zlikwidowania asfaltowej drogi po- kim treści napisu. Jordan-Rozwadowski i Wacław Iwasz- rzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Cmentarza Wojskowego. Odtworzo- prowadzonej przez cmentarz, grupa Kolejną szansą stała się poma- kiewicz. Obok żołnierzy polskich Południowo-Wschodnich oraz Rady no większość elementów nekropolii. archeologów i antropologów kiero- rańczowa rewolucja na Ukrainie. W spoczywają ochotnicy, lotnicy amery- Ochrony Pamięci Walk i Męczeń- W pierwszych latach odnowiono ka- wana przez prof. Andrzeja Kolę z kwietniu 2005 r. podczas oficjalnej kańscy i piechurzy francuscy, którzy stwa, na podstawie inwentaryzacji plicę i uporządkowano część kwater. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w wizyty w Warszawie prezydent Wik- polegli w obronie Rzeczypospolitej zachowanych elementów i dawnej Później, po rozebraniu nadbudówek Toruniu dokonała ekshumacji i prze- tor Juszczenko oświadczył: Bierze- przed bolszewikami. dokumentacji fotograficznej, opraco- i zamurowań pozostałych po zakła- niesienia mogił położonych poza i my polityczną odpowiedzialność za W 1921 r. z inicjatywy Straży wano założenia architektoniczne, na dzie kamieniarskim, wyremontowano pod drogą na nowe kwatery po obu uregulowanie sprawy Cmentarza Mogił Polskich Bohaterów został podstawie których powstał pierwszy katakumby. Grupa konserwatorów z stronach kaplicy. Nowym murowa- Orląt Lwowskich. Miesiąc później rozpisany konkurs na architektonicz- projekt rekonstrukcji cmentarza au- warszawskiej Akademii Sztuk Pięk- nym ogrodzeniem otoczono cmen- spór udało się rozstrzygnąć kom- ną koncepcję cmentarza. Autorem tarz od południa i wschodu. Odbu- promisowo, Rada Miejska Lwowa najlepszego, wybranego do realizacji dowano zniszczone schody i alejki. zaakceptowała zawarte wcześniej projektu okazał się nikomu nieznany Prace przerywane były wielokrotnie w Kijowie międzyrządowe porozu- student Wydziału Architektury Poli- na skutek uchwał Lwowskiej Rady mienie, w myśl którego na central- techniki Lwowskiej, uczestnik walk o Miejskiej, która nakazywała wstrzy- nej płycie ma znaleźć się napis taki, Lwów – Rudolf Indruch (1892–1927). manie prac i usunięcie wszystkich jak na Grobie Nieznanego Żołnierza Znakomicie poradził sobie z pochy- architektonicznych detali: gzymsów, w Warszawie: Tu leży żołnierz łością terenu. Jego praca wyróżniała balustrad, pomników i pierwotnych polski poległy za Ojczyznę się monumentalną kompozycją napisów. Jako anegdotę można by oraz na cmentarzu, jak przed woj- oraz pięknem i różnorodnością de- potraktować historię z budową sani- ną, będą pomniki Lotników Amery- tali architektonicznych, elementów tariatów za tzw. domkiem ogrodnika, kańskich i Piechurów Francuskich. rzeźbiarskich, co pozwoliło uniknąć które uznano za nielegalne i kazano Natomiast nie było zgody na od- monotonii typowej dla cmentarzy wo- rozebrać. Tyle że to prawda. tworzenie kolumnady i powrót figur jennych. Do wybuchu drugiej wojny Działania wokół Cmentarza Or- lwów. światowej na zboczu przylegającym ląt toczyły się dwutorowo, z jednej Uroczystość 24 czerwca zgro- do Cmentarza Łyczakowskiego od strony trwała odbudowa, cmentarz madziła obecnych i dawnych miesz- strony Pohulanki utworzono rzędy z miesiąca na miesiąc odradzał się, kańców Lwowa, potomków pocho- mogił, wzniesiono rotundę – kaplicę piękniał i coraz bardziej przypominał wanych, kombatantów, oficjalne de- Orląt, w kolejnych latach powstały ten sprzed wojny, z drugiej – toczyła legacje na najwyższym szczeblu. U katakumby, Łuk Chwały z półkolistą się urzędniczo-dyplomatyczna ba- stóp kaplicy Orląt została odprawiona dorycką kolumnadą i pylonami, po- talia o jego kształt, o każdy obiekt, msza święta pod przewodnictwem mnik Bohaterów Rarańczy, pomniki element, symbol, każde słowo in- ks. kardynała Mariana Jaworskiego. Lotników Amerykańskich i Francu- skrypcji. Przedmiotem kontrowersji Zabrzmiały słowa apelu poległych, skich Piechurów. były przede wszystkim: kolumnada, żołnierze kompanii reprezentacyjnej Lata wojny, dwóch okupacji figury lwów, pomniki Lotników Ame- Wojska Polskiego oddali salwę hono- sowieckich i niemieckiej Cmentarz rykańskich i Piechurów Francuskich rową. Było to wielkie święto zwłasz- Orląt przetrwał w stanie niemal nie- oraz treść napisu na płycie centralnej cza dla lwowskich Polaków. naruszonym. Gdy Lwów znalazł się cmentarza. Jednocześnie dochodziło Cmentarz Orląt – polskie miej- w granicach Związku Sowieckiego, do aktów profanacji cmentarza. Wie- sce pamięci wpisane w dzieje Lwo- rozpoczął się proces barbarzyńskiej logodzinne negocjacje w lwowskim wa, skazane na zagładę, wskrzeszo- rys. Rudolf Indruch profanacji i dewastacji. Ze stopniowo ratuszu, kolejne spotkania Komitetów ne wbrew wszelkim przeciwnościom niszczonym i zarastającym cmen- torstwa warszawskiego architekta nych pod kierownictwem dr. Janusza Konsultacyjnych Prezydentów RP i i zawirowaniom politycznym, odro- tarzem postanowiono ostatecznie Jarosława Skrzypczyka, złożony Smazy wykonała prace renowacyjne Ukrainy nie przynosiły zasadniczych dziło się w imię czci dla żołnierskiej rozprawić się w 1971 r. Przy uży- do akceptacji władzom miejskim zachowanych elementów rzeźbiar- rozstrzygnięć. Zderzały się tu racje ofiary. Podczas uroczystości przed ciu czołgów i buldożerów zburzono Lwowa. Mimo licznych rozmów, skich. Tablice epitafijne w podcie- historyczne i polityczne, przy czym dziesięciu laty żarliwie apelowano, by znaczne fragmenty nekropolii, zwa- starań, interwencji, przedstawiania niach odtworzył artysta rzeźbiarz linia podziału nie zawsze przebiegała Cmentarz Obrońców Lwowa, będący lono kolumnadę, zniszczono groby. kolejnych wariantów projektu strona Marek Moderau. Wzmocniono żel- między Warszawą a Lwowem, a nie dotąd świadectwem tragicznego roz- Później w oszpeconych i zabudowa- polska nie otrzymała zgody na pro- betowymi fundamentami południo- raz między Lwowem a Kijowem. działu związków polsko-ukraińskich nych katakumbach powstał warsztat wadzenie prac. we kwatery na zboczu, doprowadza- Przełomem miał być podpisany i przedmiotem niekończących się kamieniarski i garaże. Dużą część Impas został przełamany dopiero jąc do końca rozpoczęte przed 1939 13 grudnia 2001 r. w Kijowie proto- sporów, stał się symbolem dialogu, cmentarza odcięto wysokim murem w 1997 r. Rekonstrukcja prowadzona r. zastępowanie mogił ziemnych kół, który przewidywał, że pomniki porozumienia, przedkładania tego, i zbudowano drogę na żołnierskich przez Radę OPWiM mogła rozpo- z drewnianymi krzyżami trwałymi Lotników Amerykańskich i Piechurów co jednoczy nad to, co dzieli. By grobach, po których przez wiele lat cząć się rok później, po podpisaniu nagrobkami z krzyżami betonowy- Francuskich powrócą na swoje daw- polegli mogli spoczywać w pokoju, a jeździły samochody. polsko-ukraińskiego Protokołu w mi. Wobec odmowy władz Lwowa ne miejsca, a napis w języku polskim żywi budować przyszłość. In memoriam 19 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) LWOWIANKA W WILNIE. BOŻENA RAFALSKA (1949–2015) Trudno pisać o kimś, kto tak naprawdę nie odszedł z naszej świadomości, tylko jakby na pewien czas jest bardziej nieobecny. Tak myślimy o ludziach, z którymi łączyła nas wspólnota ducha, zrozumienie poprzez szczegóły, poprzez bycie na tej samej „częstotliwości”, czytelnej tylko dla nas, z nieustającą naiwnością wobec twardych zasad życia, podsycaną dodatkowo ciepłymi wspomnieniami z lat młodości.

ROMUALD MIECZKOWSKI ustępliwa w dyskusjach – Bożena jak ulał pasowała do tej naszej wileńsko- Bożenę spotkałem na studiach lwowskiej „bohemy”, była jej ważną w „Pedinstytucie” (Instytut Pedago- częścią. giczny – red.), słynnym w kręgach Potem losy zaczęły nas oddalać, polskich poza granicami Litwy (wtedy mieliśmy swoje rodziny. Długo nie „Radzieckiej”) ze względu na poloni- pracowałem w dzienniku, odszedłem stykę. Podobne studia były i w ów- do radia, potem była telewizja. Ale czesnym Leningradzie, i Moskwie, odwiedzałem kolegów w gazecie, ale niedostępne dla Polaków, tylko zamawiali moje artykuły, głównie re- dla pierewodczików i reżimowych dy- cenzje filmowe i muzyczne, rozmowy plomatów, ludzi z zupełnie innej ka- z artystami, a ja zapraszałem ich do sty. Polonistyka wileńska była wtedy radia. Bożena mieszkała na Mako- sławna i w rozkwicie, mimo że stała wej, niedaleko dworca kolejowego z – jak i wszystkie ówczesne uczelnie mężem Grigorijem, Gruzinem. Spo- – na socjalistycznych filarach. Do tykaliśmy się czasami, piliśmy wino. Wilna ciągnęli również Polacy ze Mniej już było muzyki, a pod koniec Lwowa. Mieli oni odpowiednie przy- lat 80. zaczęły się niepodległościo- gotowanie – były tam dwie szkoły we powiewy. polskie i teatr. A więc jakieś tradycje Powstało pismo „Znad Wilii”, polskie, które sprawiały, iż mogli- czasy obfitowały w wydarzenia. Bo- śmy się autentycznie i świadomie żena przez pewien czas redagowa- zakochać w słowie polskim, pio- ła „Naszą Gazetę”, pismo Związku sence, sztuce. I tę wiedzę, często Polaków na Litwie. Potem zastąpił mimo innych planów zawodowych, ją ktoś inny, traktując to zajęcie jako bardzo chcieliśmy zgłębiać – wła- szczebel do swej dalszej kariery. By- śnie w Wilnie. liśmy wtedy „na zakręcie”, myślę, że Na moim roku był przez pewien Bożena w tym wszystkim czuła się czas (potem przeszedł na studia za- Bożena Rafalska z autorem wspomnień na Zwierzyńcu w Wilnie, zima 1972 samotnie, tym bardziej, że zmarł jej oczne) Staszek Panteluk, urodzony mąż. Może dlatego podjęła decyzję w Koszalinie i pochodzący z Karpat, żeby zrozumieć ich „nowomowę”, miałem tam przyjaciela z lat szkol- różnych wieczorkach literackich, o powrocie do Lwowa. Korzystając osiadły potem w Kijowie, który język przydałby się tłumacz! nych, z którym korespondowaliśmy jeździliśmy na wycieczki, przesiady- z doświadczeń wileńskich, założyła polski miał okazję dobrze opanować Tymczasem na przełomie lat i odwiedzaliśmy się wzajemnie. waliśmy w kawiarniach. Zmieniła się tam i redagowała „Gazetę Lwowską”, w Polsce. Pracował w turystyce, a 60/70. z Bożeną Rafalską i Staszkiem Mimo wszystko, Wilno dawało wię- trochę moda, ale nadal większość a następnie miesięcznik „Lwowskie od wielu lat jest redaktorem naczel- Pantelukiem redagowaliśmy gazetki cej swobody, było bez porównania chłopaków nosiła długie włosy, co Spotkania”. Chciała robić pismo nie- nym „Dziennika Kijowskiego”. Była ścienne na wydziale, zamieszczali- bardziej „zachodnie” niż Lwów. Dla- jednak było wyznacznikiem pewnej pospolite, jeśli chodzi o prasę Pola- grupka lwowiaków, z której należy śmy w nich swoje wiersze. Niektóre tego chyba Bożena pozostała tu na odrębności i nierzadko apelowano do ków spoza Polski, ambitne i stawia- wyróżnić Staszka Korczyńskiego, treści trzeba było usunąć z powodu wiele lat. nas, abyśmy „wyglądali normalnie”. jące wyżej poprzeczkę. Przeżywała, który został wilnianinem, poniekąd ich wieloznaczności i nasuwających Po studiach zacząłem praco- To Bożena wymyśliła mi ksy- że nie mogła znaleźć należytego dzięki swej żonie, a mojej koleżance się aluzji. Na prośby naszego dzieka- wać w „Czerwonym Sztandarze”, wę Gigi Amoroso, mniejsza o treść wsparcia i zrozumienia w swoim śro- jeszcze z ławy szkolnej. To od niego na Włodzimierza Czeczota – Wietie, z początku jako tłumacz, potem w ówczesnego wielkiego przeboju, dowisku. Gratulowała mi trwania przy nauczyłem się pierwszych piosenek rozumietie, z którym – jak z wyrozu- dziale przemysłu i transportu. Była który znaliśmy dzięki Polsce. Był z „Znad Wilii”, chciała robić i robiła coś lwowskich. miałym ojcem – można było omówić to placówka „prestiżowa” – i choć z tym niesamowity ubaw, bo nikt spo- podobnego. Nadal więc rozumieliśmy Po dwóch latach mojej nauki w każdą sprawę i na korytarzu podczas dzisiejszej perspektywy miała tytuł za naszej paczki nie wiedział co to się doskonale na naszej „częstotliwo- owym Instytucie Pedagogicznym, w przerwy papierosa razem zapalić. bardzo odstraszający – gazeta nie- znaczy. Było i tak, że używając tego ści” sprzed wielu lat. 1970 roku przyjechała Bożena. Na- Chodziliśmy z Bożeną na różne koniecznie w całości była czarno- mojego „przydomka”, ktoś prze- Spotykaliśmy się teraz w Polsce, wet gdyby chciała, nie mogłaby się spotkania do „Czerwonego Sztanda- biała, próbowaliśmy w niej jakoś się kręcał słowa, raz nawet byłem… reprezentując już różne kraje, ale ukryć – dziewczyna o długich falują- ru” – jedynej gazety polskiej w ZSRR. realizować. Nierzadko uprawiając Dżipem Amorosem! Co prawda, na mając podobne cele. Niestety, wyż- cych ciemnych włosach, czarującym W większej grupie – na Kółko Lite- żonglerkę słów i robiąc „bokami”. naszych odciętych od reszty świata sza i „niepraktyczna” dla polonijnych uśmiechu i pełna ciekawości świata, rackie, a tylko we dwoje do fotoklubu, Zresztą innego wyboru nie było. Ale terenach, mało kto wiedział, co też decydentów poprzeczka nie zawsze bardzo szybko weszła do naszej nie- działającego przy dzienniku. Prowa- dzięki temu mogliśmy tworzyć, na ile to za zwierz ten jeep. bywa potrzebna, dlatego redaktorzy wielkiej, ale zwartej paczki. Ze wzglę- dził go fotoreporter, pochodzący z było można, kronikę naszego życia, Na pewno nie byliśmy „normalni”, niezależni od jakichś organizacji ra- du na specyficzne zainteresowania, Krymu Michał Rebi, który żartował opowiadać o losach Polaków, ich ro- nadal szukaliśmy uporczywie tego, czej rzadko miewają znośne życie. z poezją na planie pierwszym, śpie- ciągle i częstował nas „prawdziwą dzinach, rodzimej twórczości. Prócz co było poza naszym codziennym Mimo że odgórnej cenzury dawno nie wania i grania na gitarze, fascynację kawą” po turecku. szkół, zespołu folklorystycznego „Wi- zasięgiem. W swoim gronie spoty- ma. Stąd i Bożena, podążając tropem filmem i teatrem, a przede wszystkim W tym ponurym czasie, w pięk- lia” i paru teatrów amatorskich, no- kaliśmy się na prywatkach w domu naszych młodzieńczych marzeń, nie rozmowy. W szarzyźnie tamtej co- nym Wilnie, szukaliśmy „azylu”, spo- tabene istniejących do dzisiaj, tych moich rodziców w Fabianiszkach, miała łatwego życia. Ale z uporem ro- dzienności należeliśmy dzięki temu sobu na przetrwanie, święcie wierząc samych i w tej samej liczbie, innych którzy trochę nas „sponsorowali”. biła swoje, promowała twórczość Zbi- do wybrańców losu! Przy tej okazji w odmianę życia. Rozczarowania poloników prawie nie było. Żadnych Kiedy zamieszkałem w kawalerce na gniewa Herberta, kreowała działania wyznam pewną prawdę, o której przychodziły trochę później. Wszyscy polskich organizacji – od Wilna aż Karolinkach, nasza „sekcja” zaczęła artystyczne we Lwowie, prowadziła moje pokolenie w Wilnie nie chce w naszej paczce marzyli o tym, ażeby po Syberię. przebywać u mnie. Słuchaliśmy mu- galerię „Własna Strzecha”, szukała mówić – w tamtych czasach nie bar- wyjechać do Polski. Niektórzy tylko Byłem pierwszym z miejscowych zyki na pełny regulator, nagrań wza- oparcia w odradzającej się inteligen- dzo było z kimś zagadać. Szczegól- po to nawet studiowali polonistykę, „młodych”, jakich zaczęto przyjmo- jemnie od siebie przegrywanych lub cji polskiej w mieście Lwa. nie, jak się nosiło długie włosy, pasjo- której nie ma dzisiaj w dawnej naszej wać do redakcji, aby odnowić stary, w nocą z radia. Najlepsze były te, doko- Kilka lat temu zachorowała i bo- nowało poezją Wojaczka i śpiewem „budzie” na Zwierzyńcu, na obecnym dużym stopniu powojenny jej skład. nane dalej od Wilna, niezagłuszane. hatersko walczyła z ciężką chorobą. Ewy Demarczyk. Ale to dotyczyło Uniwersytecie Edukologicznym – już Namówiłem naczelnego, ażeby przy- To były nasze marzenia i zakazany Potrzebne były środki na operację jednak jednostek. To po rozpadzie sama nazwa jest nie do ogarnięcia. jął mojego przyjaciela lat młodzień- świat. Przypominam sobie, jak raz i leczenie. Wilno o Niej też pamię- ZSRR dowiedzieliśmy się raptem, jak Choć uczelnia kształciła pedagogów, czych Heńka Juchniewicza, przyszli podczas takiej gorącej nocy magne- tało, odbył się wieczór poetycko- dużo w tamtym czasie ukrywało się prawie nikt z naszej paczki pedago- Józek Szostakowski, Heniek Mażul, tofon przykleił się do podłogi. Może muzyczny na rzecz Jej wsparcia. „patriotów” – wśród tych, których nie giem nie został. Krystyna Marczyk, potem inni. Przy- dlatego, że było to latem? Ale los się dopełnił. Zostanie dla podejrzewaliśmy o to. Część z nich Bożena często opowiadała o szła również Bożena Rafalska – pra- Szczuplutka i elegancka, dumna, mnie symbolem niezłomnej postawy tłumnie ruszyła na podbój stanowisk swoim Lwowie, musiała do niego cowała w dziale listów. I podobnie jak z wysoko podniesioną głową, często Polki-Lwowianki w bogatej gamie wszelkich, a nawet nauczyła się… ję- bardzo tęsknić. Znałem już wtedy to na studiach, utworzyliśmy w redakcji w klasycznej w czerni z dopełnieniem wartości i kontekstów. Jako piękna zyka polskiego, choć niekiedy i dziś, miasto i fascynowałem się nim, bo swoją paczkę. Uczestniczyliśmy w srebra, z rozwianymi włosami, nie- i dumna Bożena Rafalska. 20 Kurier kulturalny 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com „Indeks” Mariusza Kazany po raz czwarty 6 czerwca br. na Akademii Sztuk Pięknych we Lwowie odbyła się uroczystość podpisania umowy pomię- dzy uczelnią a Konsulatem Generalnym RP we Lwowie o rozpoczęciu czwartej edycji konkursu „Indeks imienia Mariusza Kazany”. Celem konkursu jest wyłonienie utalentowanego grafika pośród adeptów szkoły. Zwycięzca otrzymuje nagrodę pieniężną i miesięczny staż w warszawskiej ASP, podczas którego doskonali swój warsztat, poznaje nowe techniki i przy okazji zapoznaje się z polską kulturą.

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI ludzi, przedstawiciele Konsulatu. niki osiągają, co ich interesuje, jakie Byłam zakłopotana, gdy usłyszałam pytania zadają asystentowi. Na uroczystości byli obecni: swoje nazwisko. Bardzo podobały mi się specy- pełniąca obowiązki rektora Akademii Co dał pani wyjazd do ficzne szkolenia z indywidualnego prof. Roksolana Szafran, prorektor Warszawy? podejścia do twórczości innych. Cho- uczelni prof. Roman Jaciw i kierow- Tego rodzaju wyjazdy i prze- dzi tu o plagiat. We Lwowie tego nie nik wydziału stosunków międzyna- bywanie ze studentami z innych uczą, a w Warszawie opowiadano do rodowych Marian Besaga. Konsulat państw dodają natchnienia, widzisz jakiego stopnia można posunąć się w Generalny RP reprezentował konsul ich twórczość, ich prace. Podpatru- sztuce, aby praca nie była plagiatem. Marian Orlikowski. jesz ich warsztat. Wiele dało mi to, Gdy te działania prowadzone są pod - Miło mi, że współpraca polsko- że miałam dostęp do wszystkich okiem profesora, to jest to niezwykle ukraińska rozwija się też w dziedzi- technik i mogłam spróbować tych, interesujące – inne prace wykorzy- nie sztuki – zaznaczyła na otwarciu które nie są znane we Lwowie. Jest stane jako natchnienie do własnej. uroczystości rektor Roksolana Sza- tam odmienny typ szkolenia. Od Taka wiedza jest bardzo cenna. fran. – Jej elementem jest konkurs pierwszego roku studenci przecho- Jak porozumiewała się „Indeks imienia Mariusza Kazany”, dzą przez kolejne typy grafiki. We pani w Warszawie nie zna- który już po raz czwarty inauguruje- Lwowie jedynie zapoznawaliśmy się z jąc polskiego? my wspólnie z Konsulatem General- tymi technikami. W Akademii mają do Język polski jest bardzo podobny nym RP we Lwowie. Pozwala zacie- dyspozycji wszystkie urządzenia. W do ukraińskiego. Początkowo próbo- śnić kontakty pomiędzy działaczami ciągu miesiąca mogłam spróbować wałam po angielsku, ale z czasem kultury naszych krajów. wszystkiego. W warszawskiej ASP przeszłam na polski, na ile mi się to Konsul Marian Orlikowski zazna- podobał mi się styl nauki. Profesor udawało. Moich rówieśników w War- czył, że organizator konkursu Barbara jest jedynie konsultantem, a wiado- szawie interesowały wszystkie tema- Kazana i profesorowie warszawskiej mości praktyczne przekazuje studen- ty i rozmawialiśmy o wszystkim, nie ASP niejednokrotnie podkreślali, towi asystent-laborant. Są bardzo do- tylko o sztuce. Krzysztof Szymański że doświadczenia studentów lwow- Kateryna Sadowszczuk świadczeni i chętnie współpracują ze Co udało się pani zoba- skiej uczelni, ich poziom i wiedza studentami. Opowiadają o tajnikach czyć w Warszawie oprócz są niezwykle interesujące dla stu- niali profesorowie. Tradycje arty- Studiowałam różne techniki techniki, pokazują jak można osią- ASP? dentów warszawskich. Ta wymiana styczne w naszej rodzinie są trwałe. grafiki warsztatowej, ale wybrałam gnąć wymagane efekty, głębię koloru Z panią Barbarą Kazaną space- doświadczeń jest wykorzystywana Malarzami są mój dziadek i mój oj- monotypię (artystyczna technika itd. Po takich konsultacjach mogłam rowałyśmy po mieście. Pokazywała przez obie strony. Natomiast bogaty ciec, ale głównie zajmują się malar- graficzna wyróżniająca się tym, że już samodzielnie eksperymentować mi zabytki. Uderzyło mnie to, że program kulturalny, który zapewniają stwem klasycznym. Nie mają jednak pozwala na uzyskanie tylko jednej w tej technice. Pozwalano mi na to, miasto po wojnie zostało całkowicie organizatorzy w Warszawie, pozwala wykształcenia artystycznego. Ja, po odbitki – red.). W tej technice wyko- bo uważano mnie za wykształcone- odbudowane z gruzów. Nie wiedzia- studentom ukraińskim lepiej poznać nauce w liceum, postanowiłam wy- nałam prace i przedstawiłam je na go artystę. łam o tym, a teraz jest takie piękne. Polskę i jej kulturę. brać grafikę, bo ten rodzaj twórczo- konkurs. Uznałam, że są najbardziej Dla mnie było to bardzo intere- Świadczy to o tym, jak ludzie pod- - Poziom przedstawianych na ści odpowiadał mi najbardziej. udane. Nie oczekiwałam, że zdobę- sujące, mogłam przyglądać się pra- chodzili do swej kultury, jak ważne konkurs prac jest tak wysoki, że Dlaczego przyjechała dą uznanie jury. Gdy wymieniono cy studentów na różnych kursach, było zachowanie serca swego kraju. obecnie zastanawiamy się nad tym, pani do Lwowa? mnie jako zwyciężczynię, był to mogłam zobaczyć jak wykonują Bardzo podobały mi się muzea. Np. aby rozszerzyć grono laureatów – Na drugim roku w liceum posta- szok. W galerii „Prymus” było dużo poszczególne etapy prac i jakie wy- byłam urzeczona muzeum Chopina. oprócz pierwszego miejsca byłoby nowiliśmy z kolegami na wakacjach Ekspozycja pomyślana jest wspania- drugie i trzecie oraz wyróżnienia. obejrzeć te miasta, gdzie są akade- le. Nawet małe dzieci mogą wszyst- Cieszę się, że nasza współpraca mie sztuk pięknych. Część moich kiego dotykać, słuchać muzyki, grać się rozwija i mam nadzieję, że tak kolegów na studia wybrała Kijów, bo na wirtualnym instrumencie artysty. będzie nadal – zakończył konsul zawsze to stolica. Ci, którzy chcieli A już Centrum Nauki Kopernik pora- Orlikowski. dalej kształcić się w dziedzinie sztu- ża zwiedzającego całkowicie. Wiele Prof. Roman Jaciw podkreślił, że ki użytkowej, wybrała Charków. Ja dowiedziałam się o Powstaniu War- kontakty z warszawską ASP sięgają chciałam lepiej poznać kulturę i ukra- szawskim. odległych czasów, bo na tej uczelni ińskie tradycje artystyczne, wybrałam Która z technik przypa- studiowało wielu wybitnych artystów Lwów. Urzekło mnie to miasto, jego dła pani do gustu na tyle, że ukraińskich. – Działania obecne jedy- architektura i klimat. Wiedziałam od chciałaby pani w niej praco- nie podkreślają te tradycje i wzboga- razu – tylko tu. Obecnie, analizując wać? cają wzajemnie nasze kultury – pod- poziom moich wiadomości i doświad- Chciałabym spróbować litografii. sumował prorektor lwowskiej ASP. czenie, porównując się z moimi kole- Według mnie jest to bardzo ciekawa Następnie prof. Roksolana Sza- gami, jestem pewna, że dokonałam technika, która daje artyście duże fran i konsul Marian Orlikowski złożyli trafnego wyboru. Jest tu specyficz- możliwości. W Warszawie litografię podpisy pod dokumentem inauguru- ny typ myślenia i właśnie dlatego w robiłam w warsztacie rektora Aka- jącym IV edycję konkursu „Indeks im. grafice mogłam się wypowiedzieć. demii. udostępnia go studentom. Mariusza Kazany”. Obecnie, już jako absolwentka aka- Wyremontował kilka starych pras demii, wybieram swój kierunek i chcę litograficznych i na nich pracuje. Wy- Na uroczystość została go doskonalić. konałam tam jedną niewielką pracę. zaproszona ubiegłoroczna Czy od razu wybrała pani Litografia jest bardzo interesującą laureatka nagrody „Indeks grafikę? sztuką. Można malować kredką, rów- im. Mariusza Kazany” Myślałam o grafice ilustracyj- nież szmatką. Jest to wprawdzie dłu- Kateryna Sadowszczuk, nej. Ale w Akademii istnieje szero- gotrwały proces technologiczny, ale która udzieliła wywiadu KG: kie spektrum grafik i próbowałam daje wspaniałe efekty, które chciała- wszystkich rodzajów. Każdy ma moż- bym przećwiczyć dla siebie. Proszę opowiedzieć o liwość wybrania tego, co pasuje mu Ile prac pani stworzyła i sobie. najbardziej. jak zostały one przyjęte na Pochodzę z obwodu chmielnic- Kto zaproponował pani wystawie po szkoleniach? kiego. Przez rok w klasie maturalnej udział w konkursie? Wykonałam 9 prac w różnych uczęszczałam do szkoły artystycz- Mój profesor Bogdan Pikulicki technikach. Do Warszawy przywio- nej, aby doskonalić swe umiejętności powiedział, że dobrze byłoby wziąć złam też swoje prace ze Lwowa i przed wstąpieniem do Liceum Pla- udział w konkursie. wszystkie były na mojej wystawie.

stycznego im. Grekowa w Odessie. Jaką grafikę pani upra- archiwum Kateryny Sadowszczuk Prace były przyjęte bardzo dobrze Była to bardzo dobra szkoła i wspa- wia? Jeden z obrazów Kateryny Sadowszczuk zarówno przez profesorów, jak i przez 21 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) studentów. Ponieważ tworzę plamę nie czegoś bardziej „zrozumiałego”. tekstowi i go uzupełniać. Podoba mi kONkURS DLA MłODycH NAUkOWcóW na współgrającej białej przestrze- Przywiozłam do domu dużo katalo- się też abstrakcja, żywe kompozycje. ni i na niej jakieś drobne detale, to gów z wystaw, czasopism artystycz- Widziałam to w Polsce i z tego też POLSkIEgO POcHODZENIA uznano moje prace za bardziej pla- nych i zaczynają powoli oswajać się czerpię natchnienie. Ale bardzo bym Szanowni Państwo! katowe. Oceniono mój styl i techniki z moją twórczością. Ludziom podo- chciała spróbować litografi i. W tej W ramach projektu Koordynacja i wsparcie wyższego kształcenia polo- w których wykonywałam prace. bają się dzieła, w których poznają technice chciałabym tworzyć prace nijnego na Ukrainie zapraszamy do udziału w konkursie na stypendium/ Jak pani prace przyjmo- siebie i swój punkt widzenia. artystyczne dla siebie i na wystawy. wsparcie działań naukowych dla pracowników naukowych pracujących na wane są przez rodzinę? W jakiej technice chcia- W obu dziedzinach chciałabym mak- uczelniach ukraińskich. (Z uśmiechem) Różnie. Są przy- łaby pani tworzyć w przy- symalnie się rozwijać. Po pewnym zwyczajeni do klasycznego malar- szłości? czasie zobaczę jakie mam wyniki i czy Uczestnicy konkursu mogą się ubiegać o jednorazowe wsparcie fi nansowe stwa. Przyjmują moje prace przez Na razie pracuję jako ilustrator warto szukać czegoś innego. Chcia- w wysokości 1 000 złotych. Zgłoszenia przyjmujemy do 30 czerwca 2015 pryzmat Ermitażu i innych muzeów. książek. Muszę dostosować się do łabym też podróżować i kontaktować roku (formularz zgłoszeniowy na stronie www.wid.org.pl). Dlatego wydają im się trochę dziwne. tekstu, wymogów autora i wydawcy. się z ludźmi, bo to daje dodatkowe Ojcu moje prace podobają się bardzo Jest to niezwykle interesująca i absor- impulsy w twórczości, pozwala się Warunkiem wzięcia w nim udziału i chwali mnie, że już go przerosłam w bująca praca, bo zależy co i dla kogo rozwijać. Obecnie staram się śledzić jest spełnienie następujących kryteriów: sztuce. Mama nie wszystko rozumie, się ilustruje. Inaczej książki dla dzie- najnowsze trendy w grafi ce i podpa- 1. Kandydat (ka) prowadzi badania nad szeroko rozumianą polskością: ale powoli się przyzwyczaja. Jednak ci, inaczej dla dorosłych. Podoba mi trywać prace kolegów i porównywać językiem polskim (dialekty, gwary, akwizycja języka przez uczących się czasami prosi mnie o namalowa- się, że ilustracja może towarzyszyć ich poziom ze swoim. polskiego na Ukrainie), śladami kultury polskiej (historia miejsc, ludzi, wy- darzeń, architektura, archiwa itp.), społecznościami polskimi (socjologia) i in. 2. Polskie pochodzenie kandydata (ki) – najlepiej potwierdzone Kartą Po- laka. 3. Gotowość przedstawienia swoich badań na forum podczas konferencji w Kijowie (październik 2015 r., Fundacja pokrywa koszty dojazdu i za- kwaterowania). 4. Preferowane będą (w tym roku) prace, w których – oprócz prezentacji własnych badań – znajdzie się szczegółowe opracowanie bibliografi cz- ne (lub opisowe) badań i działalności innych naukowców (też studen- tów: prace magisterskie, roczne, inne) na danym terenie (rejon, obwód, region), w wybranej dziedzinie.

Wyniki konkursu zostaną ogłoszone 15 lipca 2015 roku. Stypendium zosta- nie wypłacone w listopadzie – po przedłożeniu do druku wybranej pracy.

Formularz zgłoszeniowy oraz załączniki prosimy wysłać pod adresem: [email protected] [email protected] Krzysztof Szymański Podczas podpisania umowy o rozpoczęciu IV etapu „Indeksu im. Mariusza Osoby do kontaktu ze strony Fundacji: Kazany” we Lwowie – dr Jerzy Kowalewski, koordynator projektu e-mail: [email protected], tel. + 48 602 309 693, tel. ukr. + 380 964 711 309 w Warszawie – Lilia Luboniewicz, Wystawa Ołesi Domaradzkiej e-mail: [email protected], tel. +48 22 628 85 05 Kolorowa, jaskrawa, pełna słońca i kwiatów wiosna wybuchła w samym sercu starego Lwowa. Ową bujność barw i wzorów zaprezentowano na nowej wy- stawie w galerii „Zielona Kanapa” przy ul. Ormiańskiej 7. Tym razem autorką osiemnastu obrazów olejnych, przedstawionych na tej wystawie była Ołesia Projekt jest współfi nansowany ze środków fi nansowych otrzymanych z Mi- Domaradzka-Kaznoch, artystka-malarka i właścicielka tejże galerii. nisterstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania JUrIJ SMIrNOW Tym razem właścicielka zapre- „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2015 r.” tekst i zdjęcia zentowała publiczności swoje pra- ce. Malarstwo jest jej pasją. Młoda Właścicielka i kierowniczka arty- artystka jest absolwentką wydziału Zapraszamy do telewizji styczna galerii Ołesia Domaradzka konserwacji malarstwa Szkoły Pla- jest znaną i popularną postacią wśród stycznej im. Iwana Trusza i lwowskiej lwowskich miłośników sztuki. Wysta- Akademii Sztuk Pięknych. Od 2002 kuriera galicyjskiego wy dzieł sztuki w galerii „Zielona Ka- roku bierze stały udział w wystawach napa” mają już swoją historię, swo- zbiorowych i indywidualnych we Lwo- ich wielbicieli i swoje grono artystów. wie, również w Kijowie. Na wystawie Są to przedstawiciele współczesnej w „Zielonej Kanapie” pokazała obrazy sztuki tak lwowskiej, jak też z innych olejne, które powstały w latach 2013- miast Ukrainy. Otwarcie każdej ko- 2015. Na większości z nich są moty- lejnej wystawy w „Zielonej Kanapie” wy z ukraińskiej sztuki ludowej, wzory – to zawsze wydarzenie w kulturo- haftów, stylizowane kwiaty i rośliny. Ołesia domaradzka wym i artystycznym życiu Lwowa. Układ większości kompozycji jest sy- Dzięki tym wystawom możemy oce- malarstwa czy rzeźby. Spotkamy metryczny, co też nawiązuje do wzo- nić twórczość znanych i zasłużo- tu sztukę stosowaną, witraż, szkło, rów ludowych wyszywanek. nych mistrzów lwowskich, również kuty metal, rzemiosło artystyczne. Podczas wystawy autorka po- młodych, uzdolnionych absolwen- Galeria ma nie tylko grono stałych wiedziała: „W sztuce ludowej odnala- tów Akademii Sztuk Pięknych, a na- artystów, którzy z nią współpracu- złam ekspresję, abstrakcyjne wzory, Drodzy Przyjaciele, z myślą o A także wiele innych ciekawych te- wet studentów. W wyborze technik ją, ale i stałych wielbicieli sztuki, symbolizm, śmiałą stylizację żywej Was, uruchomiliśmy wyjątkowy pro- matów. i tematów Ołesia Domaradzka nie których można zobaczyć na każdej przyrody, natury – słowem, odnala- jekt – Subskrybujcie nasz kanał: ogranicza się tylko do prezentacji prezentacji nowych kolekcji. złam całą historię sztuki XX wieku. „Kurier Galicyjski TV”. Kurier Galicyjski Zrozumiałam, dlaczego artyści z Nowe spojrzenie na YouTube epoki modernistycznej tak podzi- na zwyczajne (www.youtube.com/user/ wiali i kochali się w sztuce ludowej. wydarzenia. KurierGalicyjski) Uprawiali sztukę nie dla zarobku, Są to krótkie fi lmy, które pokazują i pierwsi dowiadujcie się nie z praktycznych pobudek, ale najciekawsze wydarzenia ze Lwowa o nowych fi lmach. dla siebie, bo tego wymagała dusza i całej zachodniej Ukrainy. Zawsze Bądźcie z nami i nie przegapcie artysty. W swoich obrazach stara- obiektywne, zawsze prawdziwe, za- kolejnych odcinków „Kurier Galicyj- łam się uwiecznić sztukę ludową po wsze na czasie. ski TV”. swojemu, ale też naśladując wielkich Od 20 lutego prezentujemy też do zobaczenia na: mistrzów ludowych”. cykl reportaży „Nieznana Galicja”. www.kuriergalicyjski.com 22 Z przedwojennej prasy 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Świat kobiety z lat 30. Obecnie panie mają do dyspozycji całą masę różnorodnych pism, które doradzą im dosłownie na każdy temat. Jak kwestia kobieca podejmowana była w prasie lat 30? Wiek Nowy, periodyk niezwykle we Lwowie popularny, każdej środy zamieszczał specjalną rubrykę „Wiek Kobiety”. Oto kilka informa- cji dla naszych czytelniczek (i nie tylko), z których mogą skorzystać i dziś. opracował ta znana jest uczestnikom KRZYSZTOF SZYMAŃSKI Konkursu wiosennego fir- Wiek Nowy ilustracje my „NEIGE DE FLEURS!” Ze zbliżającym się latem, gdy Topem wiadomości dla pań, jak i promienie słoneczne zaczynają coraz dziś, była moda. Może niektóre rady natarczywiej atakować cerę, zabiegi „trącą myszką”, ale są to rekomen- kosmetyczne winny być tym staran- dacje jak powinna wyglądać kobieta niejsze, aby zabezpieczyć urodę elegancka – a ta zawsze powinna przed szkodami. Wszak jesteśmy być taką. w przededniu wyjazdów w góry lub Z dziedziny mody. Któż- na plażę, gdzie będzie można naj- by jeszcze przed kilku miesiącami więcej pozostawać na świeżym po- przypuszczał, że bluzka tak prędko wietrzu. Przy wszystkich korzyściach uzyska znowu ulubione swoje „sta- takiego zbliżenia się do natury, nie nowisko” w dziedzinie mody! Nawet możemy jednak zapominać o tym znawczynie powątpiewały, czy bę- niebezpieczeństwie, jakiem grozi dzie można ją lansować, ze względu cerze zmienność wpływów atmos- na to, iż grozi to zepsuciem linii syl- ferycznych. Uchronić nas przed nim wety. Bluzka przecina linię, wnosząc może tylko wypróbowany krem do coś niepokojącego. Spódnica i bluzka pielęgnacji twarzy i rąk. nie tworzą dobrej figury. Linia bioder Nic dziwnego zatem, że obecnie występuje wydatnie, figura wygląda wzmaga się zapotrzebowanie nie- skrócona. zrównanego preparatu kosmetycz- Ale rok 1930 stoi pod znakiem nego, jakim jest krem „Kwiat Śnież- kostiumu, a kostium składa się ze ny” – „Neige de FIeurs“, który jak spódnicy i żakietu; do spódnicy zaś wiadomo, został uznany przez po- trzeba nosić bluzkę. Bluzkę dostoso- wagi fachowe za najlepszy środek wać należy do jakości kostiumu. Jeśli do wydelikacenia cery a zarazem to kostium sportowy, a więc i bluzka uchronienia jej przed niekorzystnymi musi być sportowa z płótna, sztucz- wpływami. Wartości kremu „Kwiat nego jedwabiu, zapięta pod szyją kra- Śnieżny” dowodzą ponad wszelką watem. Do strojniejszego kostiumu na możliwość medale złote, otrzymane po południe można już wziąć bluzkę przez firmę „Neige de Fleurs” na Wy- z jedwabiu, crepe satin, toile. Co do stawach Międzynarodowych, m.in. w kolorów, to należy dobierać bluzkę w Lieges i w Paryżu. Kremu tego uży- odcieniu materiału, z którego uszyty wa nawet sama Zofia Batycka. jest kostium. Można też nosić bia- śmiesznie wygląda się na wycieczce Na plaży. Wszakże już teraz od pań zależy jak chcą być ubrane, Tematem nr 2 były Rady ku- łą bluzkę do kostiumu, zwłaszcza w górach, gdy nogi tkwią w cienkich, w wielu domach każda panna przy- gdy wygrzewają się do słońca i patrzą linarne. Wiadomo, że „do serca czarnego, lub granatowego. Spor- luksusowych pantofelkach na fran- gotowuje garderobę na lato, a więc na nią oczy jej przyjaciółek i znajo- mężczyzny…” itd. Ale te przepisy nic towe bluzki ładnie także wyglądają z cuskim obcasie!). Sportowe obuwie pomyśleć też trzeba o strojach ką- mych. Dawniej wystarczyło mieć ko- nie straciły na aktualności. Odrębną materiału w pasy. Sportowe bluzki o na niskim obcasie, oto co jest niemal pielowych i o kostiumie kąpielowym stium kąpielowy, jakiś najzwyklejszy zaletą Wieku Nowego było publiko- formie koszulkowej mają swoje zwo- sine qua non i warunkuje elegancję choćby się tylko miało wyjechać nad trykot i płaszcz kąpielowy z epongeu. wanie krótkich menu na każdy dzień lenniczki. Lecz przyznać trzeba, że podczas wycieczki i dalekich space- W obecnych czasach wyrafinowane- tygodnia (dla tych z pań, co nie mia- ta forma nie jest zachwycająca. rów. go smaku, obmyśla się strój kąpielo- ły własnego pomysłu i wyobraźni). Dla młodych dziewcząt można Suknia powinna być prosta, wy w ten sposób, aby kobieta ładnie Pierogi jabłczane. 25 dkg przystroić i woalową ciemną suknią równa brzegiem, krótka z materia- w tym stroju wyglądała. Wszakże tu kartofli ugotować po wymyciu w łupi- plastronem z piki lub wełnianej geor- łu lekkiego, wygodna, niekrępująca nie o samą kąpiel chodzi. Godzinami nach, potem obrać z łupin i zmielić. getty w kolorze jasnym. Plastron taki ruchów. Na letnisku nosi się głową całymi wysiaduje się na plaży. Tutaj Do tego dodać 20 dkg mąki pszen- jest twarzowy, a ponieważ ubiera się odkrytą, by włosy miały przewiew i zawiera się znajomości, flirtuje, bawi, nej, trochę soli, 2 dkg cukru, pół go osobno, łatwo daje się wyprać. skóra na głowie mogła swobodnie tańczy. A więc trzeba być tu ładnie paczki proszku Oetkera, trochę soku Zbliża się lato, więc pora na od- oddychać, (bo oddychamy także wystrojoną. cytrynowego, lub pomarańczowego krywanie fragmentów ciała (w tam- skórą, nie tylko płucami). Niektó- Nad morzem noszone są na plaży i trochę zmielonej skórki cytrynowej. tych latach czyniono to bardziej dys- re panie zaprowadziły na letnisku w rannych godzinach piżamy. Kostiu- To wszystko wymiesić na ciasto i roz- kretnie). zwyczaj nie noszenia pończoch. Nie my są barwne, wzorzyste, o zdecydo- wałkować. Z tego rozwałkowanego Dobierz sobie strój na powiem, żeby to było estetyczne. wanych deseniach, a wybiera się taki ciasta wykrawać dość duże czwo- lato. Kobieta inteligentna powinna o Trzeba mieć nieskazitelnie pięknie materiał, w którym jest najbardziej do rograniaste kawałki i nadziewać je tym pamiętać, że należy zastosować uformowane nogi, wypielęgnowa- twarzy. Forma zaś musi być taka, aby utartymi jabłkami przygotowanymi się w sposobie ubierania do pory dnia ne starannie, by nie stracić na tej pozostawiała swobodę ruchów, za- w misce i wymieszanymi z cukrem. i do okoliczności. Ile razy spotykam modzie. Zdaje mi się również, że krywała mankamenty budowy ciała, (Można pokropić też rumem). Rogi na ulicy w porze przedpołudniowej, właśnie podczas dalekich space- a wydobywała to, co uwydatnić kwadratów zalepiać, jak przy innych zaraz z rana, kobietę ubraną w czar- rów i właśnie nasza noga powinna może urodę. Przede wszystkim zaś pierogach, najlepiej zalepiać zapędz- ną suknię z crepe satin, lub crepe de być przez pończochę chroniona od powinno się wyglądać szykownie w lowawszy końce roztłuczonym żółt- chine, uszytą według wszelkich reguł kurzu i zadraśnięć. Nawet ukłócia kostiumie kąpielowym. kiem. Pierogi te smaży się na wrzą- toalety wieczorowej, doznaję uczucia komarów są rzadsze, bo naga nóż- Do spaceru po plaży nosi się cym maśle na kolor jasno brązowy, niesmaku. Tak samo uważam to za ka przyciąga je prędzej (dobrze jest bajecznie kolorowe parasolki dobie- a wyjąwszy z rynki posypuje miałkim coś w bardzo złym guście, jeśli na let- mieć w torebce flaszeczkę z amo- Dniestr lub Dunajec. Kąpiele słonecz- rając je z tego samego materiału, co cukrem i podaje ciepłe. nisku, w jakiejś wsi, gdzie spaceruje niakiem i trochę waty, by od razu ne i powietrzne uznane zostały za piżama, lub kostium. Ładnie to wy- Szegedyński gulasz. 25 się po wertepach, lub po zakurzonym posmarować ukąszone miejsce). coś koniecznego dla zdrowia, więc gląda, gdy torebka i parasolka są z dkg w drobną kostkę pokrajanej ce- gościńcu, kobiety ubierają na taką Do pieszej wędrówki w nizinach, gdziekolwiek by się pojechało na tego samego materiału. buli wysmażyć z masłem. do tego pieszą wędrówkę jedwabne, ogo- gdzie dróżki są kamieniste, a czasem wywczasy letnie, trzeba przygoto- Wiadomo, że słońce nie zawsze dodać w kostkę pokrajane mięso niaste suknie. Pieszy spacer czy za wspinać się trzeba po pagórkach, wać kostium kąpielowy i wszystko służy cerze, a od czegóż są wspa- wieprzowe (pół kilograma). Posypać miasto, lub na wycieczce w letnisku, najstosowniej ubrać się w lekką suk- zresztą, co potrzebno jest na plaży. niałe kremy? solą, papryką i pieprzem, wymieszać to sport. I trzeba się ubrać sportowo. nię ze sztucznego jedwabiu, satynki, Plaża jest nie tylko nad morzem. Jak w lecie zachować to i kłaść do rynki warstwą po poło- Obuwie powinno być mocne (jakże woalu, kreponu, lub markizety. Urządza ją nad rzekami także, a już delikatną cerę? Tajemnica wie 25 dkg mięsa i 25 dkg kapusty 23 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) kiszonej, dodać trochę tłuszczu, stępnie wytrzeć znowu czystą szma- w żadnym magazynie nie można Gdyby nasze związki kobiece źle? – powinna zapytać kobieta. Je- podlać kwaśną śmietaną (4 łyżki). teczką, zamoczoną w spirytusie. było nabyć krótkiej sukni wieczoro- podjęły inicjatywę do założenia ta- śli sobie powie: nie ma między nami Po 2 godzinach, gdy się to udynstuje, Palmy należy z wielką ostroż- wej. Oświadczyła mimo to, że tyranii kiej instytucji, przypuszczam, że po- żadnego wspólnego interesu, nic (bywa, że potrzeba na to 1 i pół tyl- nością przesadzić. Nigdy co roku, mody poddać się nie należy i że ko- wodzenie byłoby tu zapewnione. Dla nas nie łączy – wówczas, to praw- ko godz.), dodać pokrajane w talarki lecz co trzy lub cztery lata. Wazonik biety pracujące powinny walczyć w próby można by urządzić „szkołę da, nie tylko ze sobą, ale obok sie- surowe kartofl e i niech razem się już wziąć nowy, nasypać na dno trochę obronie krótkiej sukni. żon”. Na razie byłyby to tylko kursy bie żyć nie można. to dogotuje. Na ostatku dla lepszego porozbijanej porcelany, lub gliniane- Wiecowniczki wprost z Caxto- wykładowe. Próba może się udać. Trudno sobie jednak wyobrazić, smaku dodać trochę soku cytrynowe- go, starego, stłuczonego naczyńka, uhaIl, ruszyły pochodem przez A rezultaty zależne będą od istotnej żeby w wielu wypadkach aż tak źle go i cukru. najlepiej ze starej doniczki, ziemię główne ulice, rzęsiście o tej porze wartości włożonej tu sumy pracy. było. Najczęściej można przecie Budyń ze szpinaku robi się wziąć świeżą, tłustą, korzonki wysu- oświetlone, a przeszedłszy obok naj- Porozumienie małżeń- osiągnąć jakie takie porozumienie. w ten sposób, że szpinak ugotowany, szone ostrożnie wyciąć, parę ziar- większych magazynów mód, wróciły skie. Nie wątpię w to, że są mał- Instytucja małżeńska nie jest tylko odcedzony i posiekany miesza się z nek żyta dodać do ziemi i ostrożnie tą samą drogą, po czym pochód się żonkowie, którzy długie życie prze- instytucją miłości i wylęgania po- bułką, maczaną w mleku. (Wycisnąć palmę przesadzić, biorąc drugą rozwiązał. żyli z sobą w zgodnym porozumie- tomstwa. Małżeństwo, to związek niu. Lecz często, aż nadto często, towarzyski o podkładzie społecz- spotykam pary małżeńskie, których nym, komórka społeczna. Żona pożycie psują nieporozumienia. At- nie jest własnością męża; mąż mosfera, wśród której się spotykają nie jest własnością żony. Każde codziennie, naładowana jest zło- jest wolnym człowiekiem i przede ścią, niechęcią, zniecierpliwieniem. wszystkim ślubować sobie winni Burza wisi w powietrzu, w takiej wierność dwojga druhów, którzy atmosferze współżycie staje się nie- wspólnie chcą przejść przez życie. wesołe. A gdy jeszcze dołączy się Gdy łączyć ich będzie wspólny in- uporczywe rozpamiętywanie uraz, teres, wytrwają obok siebie. Gdy z mleka i zmielić lub rozetrzeć) do- osobę do pomocy dla podtrzymania Szkoła żon i matek. Za wzajemna niechęć urasta w górę, nie będzie się czuło niewoli, nie dając 2 łyżki śmietany, dwa żółtka, 4 gałązek, by się nie nadłamały. przykładem Ameryki powstały już której przeskoczyć już nie można. przyjdzie żadnemu z nich na myśl, dkg masła, 4 dkg tartej bułki, trochę Surowy jedwab pierze się w Niemczech szkoły żon i matek. Dwoje inteligentnych, rozumnych by zrywać pęta. Miłość nie trwa w soli i pieprzu, to wszystko wymie- w luksie. Woda powinna być letnia. Pierwszą taką szkołą, jest instytut ludzi potrafi się porozumieć i wytwo- jednakim wciąż napięciu. Nawet szać następnie z pianą dwu białek i Płukać kilka razy w letniej wodzie, „Heim-Glück” (Domowe szczęście) rzyć jakieś modus vivendi wspólne- najbardziej miłujące się wzajem do wysmarowanej formy budyniowej nigdy w zimnej. Dobrze wytrzepać w w Eisenach. Duży to budynek, w sło- go pożycia. Chodzi tylko o to, żeby małżeństwo ostygnie z czasem w najpierw nałożyć warstwę niesłodkie- rękach i rozwiesić do słońca. Praso- necznej okolicy, leży u stóp wzgórz stworzyć jakąś wspólną platformę. swych uczuciach. Wtedy łączyć ich go, upieczonego ciasta omletowego, wać na wilgotno. Wartburga, na peryferiach miasta. Tylko brak wspólnego zaintereso- jeszcze mogą dzieci, interes, pozy- pokrajanego „w paluszki”, potem war- Wiadomości z życia kobiet w in- Mieści się tam również schronisko wania może rozbić małżeństwo tak, cja socjalna. Chodzi tylko o to, by stwę szpinaku, potem warstwę drob- nych państwach były też niezwykle dla matek. Wraz ze swymi nowo- by nikt tu nie cierpiał. Ale czy już tak się mogli wzajem porozumieć. no pokrajanej szynki, znowu warstwę aktualne, bo pokazywały kobietom narodzonymi dziećmi znaleźć tam szpinaku, a na wierzchu znowu owe polskim, co trapi ich rówieśniczki na mogą opiekę i wypocząć po poro- „paluszki” oblać łyżką (stołową) roz- świecie. dzie. Opłata jest znacznie niższa niż Apel w sprawie topionego masła, nakryć i zamknąć W obronie krótkiej sukni. w sanatoriach. To też, gdy ze szpi- formę i gotować w parze trzy kwa- Pięćset młodych kobiet urządziło de- tala lub kliniki położniczej, wydalają dranse. monstracje uliczną w obronie krótkiej położnicę (o ile poród odbył się bez cmentarza Janowskiego sukni. Było to przed paru dniami w komplikacji) po ośmiu dniach, takie AlINA WOZIJAN panie domu, pracownicy tramwajów Obiady na cały tydzień Londynie. schronisko spełnić może doskonale czy gazowni, robotnicy fabryk czy Niedziela. Zupa szczawiowa Pochód otwierały najmłodsze i swe zadanie. Od kilku miesięcy w każdym poeci – wiedzą tylko ich rodziny. Być z ryżem, kotlety cielęce z sałatą gło- najładniejsze girlsy. Wszystkie mia- Cały Parter budynku obejmu- numerze Kuriera Galicyjskiego dru- może w Państwa archiwach domo- wiastą, pierogi jabłczane. ły na sobie suknie krótkie do kolan. je sale wykładowe dla kursistek, kujemy apel naukowców z Uniwer- wych zachowały się zdjęcia z po- Poniedziałek. Zupa grocho- Damy te, rekrutujące się głównie ze kuchnię, praczkarnię, oraz inne sytetu Szczecińskiego w sprawie grzebów mniej lub bardziej znanych wa z grzankami, szpinak z jajami i stenotypistek, urzędniczek banko- gospodarskie urządzenia dla prak- cmentarza Janowskiego. Niestety, osób, zdjęcia samego Cmentarza puree z kartofl i, kompot rabarbarowy wych i biuralistek, postanowiły coûte tykujących hospitantek. Hospitantki nadal nie mamy szerszego odzewu Janowskiego oraz okolic. Innego źró- i kruche ciastka. que coûte bronić przywilejów krótkiej kursów dla pielęgnowania niemow- od Państwa. dła informacji o pochówkach przede Wtorek. Zupa ziemniaczana, sukni. Przed pochodem odbył się w ląt mają tu sposobność nauczyć Drodzy nasi czytelnicy! wszystkim powojennych (a czasem pierogi z kartofl ami i serem, szpinak Caxtonhall wieczór dyskusyjny na się praktycznie przewijać i kąpać Każdego roku w Święto Wszyst- też wcześniejszych) nie ma. Jest to z przesmażonymi bułeczkami. temat: „Krótka, czy długa suknia”. niemowlę, jak sztucznym sposobem kich Wiernych Zmarłych spotykamy właściwie jedyna już okazja by pa- Czwartek. Barszcz, pieczeń Właściwie nie było dyskusji, bo je karmić i „wychowywać”. Wykłady się na Cmentarzu Janowskim i każ- mięć o ludziach pochowanych na wieprzowa, kapusta i kartofl e, omlet. dy idzie do grobów swoich bliskich. Cmentarzu Janowskim zachować. Dzisiaj warto zadbać też o to, by Każdy dzień przynosi zmiany Piątek. Kapuśniak, knedle, pamięć o naszych matkach, ojcach, na tym cmentarzu – za rok czy dwa szpinak jako budyń. babciach i dziadkach pochowanych takiego cmentarza Janowskiego już . Rosół, sztuka mięsa Sobota na Cmentarzu Janowskim nie rozpro- nie będzie. Podobnie jak nie ma już z sosem i kartofl e, ryż ze śmietaną. szyła się. Jest okazja, aby informacje tego sprzed lat. (Smacznego!) o tych ludziach zebrać w jednym miej- Materiały gromadzone przez scu – w książce. Za kilka miesięcy zo- naukowców z Uniwersytetu Szcze- Redakcja zasypywana była py- stanie zakończony etap gromadzenia cińskiego kompletowane będą do taniami czytelniczek. Oto, jakie od- informacji. Książka będzie wydana i lipca, jest jeszcze trochę czasu na powiedzi drukowano: oprócz części archiwalnej, informacji spenetrowanie domowych archiwów. Jak przechować futra w niej będzie tyle, ile dostarczą nam Zgłoszenia przyjmujemy w re- przez lato? Z nastaniem cieplej- Państwo. Każdy kto podzieli się wspo- dakcji Kuriera Galicyjskiego: wspo- szych dni, każda pani, która ma futro, mnieniami i zdjęciami o krewnych i mnienia, zdjęcia bądź inne dokumen- myśli o tym, jakby je przez lato prze- bliskich pochowanych na Cmenta- ty. Drogą mailową archiwalia można chować, by się nie uszkodziło. Na- rzu Janowskim, uwieczni pamięć o przesyłać do prof. Ryszarda Tomczy- sze babcie chowały futra do kufrów. tych osobach. Kim byli ci Lwowianie ka: [email protected] i dr Bar- Nowoczesna kobieta uszyje z dużego – sklepikarze, kominiarze, praczki, bary Patlewicz: [email protected] prześcieradła luźny worek i powiesi futro na prawidłach, w tym worku do szafy, która stoi w przewiewnym ckPiDE w Iwano-Frankiwsku miejscu, dość przyciemnionym. wszystkie obecne panie oświadczyły obejmują dość znaczną ilość przed- Przed zaszyciem do worka, się za krótką suknią. Jedynym mów- miotów, a zmierzają do tego jedne- zaprasza dzieci trzeba futro wytrzepać starannie, by cą contra był krytyk z działu historii go celu, by przygotować kursistki do je odkurzyć. Odkurzaczem byłoby sztuki, mister Sandilauds. Wysłu- obowiązków żony, gospodyni domu Zapraszamy do CKPiDE w Iwano-Frankiwsku na spotkania pt. „Histo- najlepiej. Potem z lewej strony pod- chano jego przemówienia z oziębłą i matki. Największy nacisk kładzie ria dla najmłodszych”, organizowane dla dzieci w wieku od 10 do 13 lat. szewkowej przyfastrygować do pod- uprzejmością, a choć żadna z pań się na to, by nauczyć uczennice, jak Spotkania będą odbywać się cyklicznie w soboty o godz. 12:00. Pro- szewki małe woreczki papierowe nie oponowała, krytyk czuł się szczę- mają żyć z ludźmi. Nie jest to łatwa jekt „Historia dla najmłodszych” ma na celu przybliżyć dzeciom historię bibulaste, wypełnione antymolowym śliwy, gdy opuścił to zgromadzenie. nauka. To, co matka wybaczyła, Polski od czasów najdawniejszych do najnowszych. proszkiem. Główna referentka tego wiecu, po- tego nie przebaczy teściowa. A więc Kurs jest w pełni bezpłatny, prowadzony będzie w języku polskim Plamy na sukni pod pacha- słanka miss Elleu Wilkinson wygło- trzeba wiedzieć, jak zachować się oraz będzie trwał w zależności od potrzeb dzieci. mi. Najczęściej przepaca się suknie siła entuzjastyczną apologię krótkiej wobec rodziny i krewnych męża, Szczegółowa informacja oraz zapisy: jedwabne. Te plamy należy zwilżyć sukni. Sama wprawdzie przybyła na wobec przyjaciół jego, wobec zna- ul.Strzelców Siczowych 56; tel: +38 034 272 57 47 dobrze watą umaczaną w czystym wiec w długiej sukni wieczorowej, jomych, wobec służby. Towarzyskie e-mail: [email protected] z dopiskiem spirytusie, następnie posypać zaraz lecz usprawiedliwiła się, że wprost z zalety żony muszą być znaczne, na te miejsca sproszkowanego ka- wiecu, musi się udać na raut, urzą- jeśli i życie ma być zgodne i harmo- Jarosław Krasnodębski. mienia winnego i nacierać watą, na- dzony dla członków parlamentu, a nijne. Serdecznie zapraszamy! 24 Okruchy historii 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Nocne Polaka z Ukraińcem rozmowy. Umowa polsko-ukraińska 1920 r. Ukraińcy, podobnie jak inne zniewolone narody, pod koniec I wojny światowej podjęli działalność na rzecz budowy niepodległego bytu państwowego. 17 marca 1917 r. ukraińscy działacze niepodległościowi powołali w Kijowie najwyższy kolegialny organ władzy – quasi parlament zwany Centralną Radą. W jej skład weszli politycy różnych partii, a przy tym mający różne poglądy na formę przyszłego państwa. wybitny ukraiński pisarz, z przekonań wcześniej porozumienia o zawie- miła wojska Denikina, zajmując oddział zapasowy dywizji. Na jej socjalista Wołodymyr Wynnyczenko, szeniu broni obsadziło dotychczaso- kolejno główne miasta Ukrainy: czele stanął wówczas wspomniany zwolennik ścisłej współpracy z Rosją we rejony koncentracji wojsk URL. Charków (11 XII 1919 r.), Kijów (16 płk Ołeksander Udowiczenko, a do- bolszewicką, której zdecydowanym Chcąc ochronić przed nacierającymi XII 1919 r.), Odessę (7 II 1920 r.). wództwo 6. dywizji objął płk Marko przeciwnikiem był inny członek dy- bolszewikami przynajmniej część Na podległym terenie bolszewicy Bezruczko. W kwietniu dywizja zo- rektoriatu Symon Petlura pełniący terytorium państwa ukraińskiego, tworzyli radzieckie państwo ukraiń- stała skierowana na front do Berdy- równocześnie funkcję atamana głów- 8 grudnia 1919 r. zajęli Kamieniec skie podporządkowując je władzom czowa. Jeszcze przed jej chrztem nego. Konflikt ten doprowadził do Podolski. Miasto na kilka miesięcy w Charkowie. Sojusz z Polską stał bojowym odbyła się tam w kwietniu ustąpienia Wynnyczenki i 11 lutego stało się siedzibą władz URL, które się więc jedyną szansą przetrwa- 1920 r. podniosła uroczystość, w 1919 r. przewodniczącym dyrektoria- przebywały tam do kwietnia 1920 r., nia młodego państwa, choć trzeba której wziął udział ataman Petlura, tu został Symon Petlura, zachowując ale wobec kolejnej ofensywy bolsze- było za niego zapłacić cenę bar- który wręczył dywizji sztandar w jednocześnie funkcję zwierzchnika wickiej musiały wycofać się dalej na dzo dużą w postaci utraty Galicji kolorze malinowym (barwa kozac- sił zbrojnych. W lutym 1919 r. Armia zachód, do Stanisławowa. Petlura Wschodniej uważanej przez Polskę ka) z wyhaftowanym na błękitnym Czerwona zajęła Kijów. W tym czasie urzędował wówczas w prowizorycz- nie tylko w oparciu o argumenty hi- polu złotym tryzubem i hasłem „Ku wojska ukraińskie zmuszone do walki nych warunkach, głównie w stojącym storyczne, ale także ze względu na wyzwoleniu Ukrainy”. Dywizja wal- Leon Tyszczenko Leon z białą i czerwoną Rosją, znalazły się na bocznicy kolejowej wagonie. znaczny odsetek ludności polskiej czyła później w składzie 3. armii Stanisław Stępień w styczności bojowej z Polską i Ru- na tamtym terenie, zwłaszcza w gen. Edwarda Rydza-śmigłego. munią. Walka na tak wielu frontach „Nocne Polaka miastach, za obszar niewątpliwie Kolejnym osiągnięciem ukra- Początkowo przeważali zwolen- była niemożliwa, a ponadto społe- z Ukraińcem rozmowy” polski. Mimo, że rozmowy polsko- ińskiej misji wojskowej w War- nicy autonomii w ramach demokra- czeństwo było zmęczone trwającą od ukraińskie miały wiele trudnych mo- szawie było uzyskanie pomocy w tycznego państwa rosyjskiego. Na 1914 r. wyniszczającą wojną. Ukraiń- Początkowo wkraczające na mentów, to ich początkowe efekty formowaniu na terenie Kamieńca bazie ówczesnych prądów demo- cy zmuszeni zostali do wyboru: z kim polskie terytorium wojska ukraińskie, zwłaszcza w kwestii wojskowej były Podolskiego na początku mar- kratyzacyjnych i republikańskich 20 zawrzeć rozejm, a następnie pokój i choć wiązano z nimi duże nadzieje, widoczne już w pierwszych miesią- ca 1920 r. 2. Dywizji Strzeleckiej listopada tegoż roku CR swym III sojusznicze porozumienie. Z Rosja- były rozbrajane i internowane. Pe- cach 1920 r. W tym czasie zaczęto (później przemianowano ją na 3. Uniwersałem proklamowała powsta- nami czy to białymi, czy czerwonymi nie Ukraińskiej Republiki Ludowej, było to niemożliwe, bo żadni z nich odrębnego narodowego organizmu nie uznawali niepodległości Ukrainy. państwowego, ale sfederalizowane- Dla władz dyrektoriatu pozostała do go z republikańską demokratyczną wyboru Polska lub Rumunia. Każdy Rosją. Tymczasem w Rosji demo- z tych sojuszy oznaczał konieczność kratyczny republikański rząd Alek- ustępstw terytorialnych. Symon Pe- sandra Kiereńskiego został obalony tlura, od początku nie miał wątpliwo- przez rewolucję bolszewicką. Ta ści, był przekonany, że największa zaś formalnie godziła się na niepod- wspólnota interesów łączy Ukrainę ległe państwo ukraińskie, ale pod z Polską. Czas naglił, bo pod koniec warunkiem, że będzie to państwo 1919 r. pozostające w dyspozycji bolszewickie i pozbawione własnej głównego atamana wojska ukraiń- narodowej armii i nie utrudniające skie były niemal całkowicie zdziesiąt- prowadzonych na jej terytorium dzia- kowane. Brakowało broni, amunicji, łań bojowych Robotniczo-Chłopskiej odzieży, prawie nie funkcjonowała Armii Czerwonej. Był to nie traktat, aprowizacja. W tej sytuacji wobec ale dyktat, na który ukraińscy dzia- Ukraińskiej Republiki Ludowej po- łacze niepodległościowi zgodzić się zostawała jedynie nadzieja na urze- nie mogli. W tej sytuacji bolszewicy czywistnienie polsko-ukraińskiego powołali w Charkowie konkurencyj- porozumienia. Nie mogąc dłużej

ny organizm państwowy Ukraińską utrzymać instytucji państwowych i Tyszczenko Leon Republikę Ludową Rad i zaatakowali szczątkowych struktur sił zbrojnych, Kijów. Ukraińska armia była słaba, a wojska ukraińskie mocno naciskane tlura i urzędnicy państwowi, oficjal- bowiem potajemnie w obozach in- Żelazną Dywizję Strzelecką). Nie- ponadto wciąż trwały dyskusje, czy przez Armię Czerwoną zdecydowa- nie uchodzili za osoby prywatne, ale ternowania czynić przygotowania stety, polskie dostawy sprzętu i organizować armię stałą, czy też ły się na przekroczenie polskiej linii byli pod specjalną opieką polskich do werbunku i szkolenia ukraiń- amunicji dalekie były od oczekiwań tworzyć ochotniczą milicję ludową. frontu na terenie Wołynia. Petlura władz politycznych i wojskowych. skich oddziałów wojskowych. W lu- ukraińskich. Główna przyczyna Zwolennikiem pierwszej koncepcji wraz z cywilnymi władzami republiki i Ataman przybył do Warszawy 7 tym na mocy rozkazu Piłsudskiego, tkwiła w tym, że możliwości odra- był generalny sekretarz spraw woj- wiernymi mu oddziałami wojskowymi grudnia 1919 r. i pozostał tam do rozpoczęto w obozie w Łańcucie dzającego się państwa polskiego skowych Symon Petlura, a zwolen- znalazł się 5 grudnia na linii wojska wiosny 1920 r. nadzorując trwające formowanie 6-tej Siczowej Dywizji były nadzwyczaj skromne i niemal nikami drugiej socjaliści na czele z polskiego, które na mocy zawartego polsko-ukraińskie pertraktacje. W Strzeleckiej, na czele której stanął całkowicie uzależnione od dostaw przewodniczącym CR prof. Mychaj- nocy z 9 na 10 grudnia 1919 r. po płk Ołeksander Udowiczenko. W francuskich i angielskich, a ponad- łem Hruszewskim i przewodniczącym raz pierwszy spotkał się z marszał- marcu dywizję tę przerzucono do to Piłsudski napotykał na poważną Sekretariatu Generalnego Wołody- kiem Piłsudskim. Wymienili poglądy twierdzy w Brześciu nad Bugiem, opozycję wewnętrzną, otwarcie myrem Wynnyczenką. Tymczasem na temat sytuacji międzynarodowej którą wyznaczono jako nowy ośro- krytykującą zarówno w Sejmie jak 29 kwietnia 1918 r. wobec słabości oraz omówili wstępne warunki przy- dek formowania oddziałów ukra- i Senacie jego „ukraińską polity- rodzącej się republiki były generał szłej współpracy polsko-ukraińskiej. ińskich. Ze strony polskiej opiekę kę”. Zdecydowanie przeciwny po- armii carskiej, odwołujący się do ko- To pierwsze spotkanie zapoczątko- nad nim sprawował z polecenia J. rozumieniu polsko-ukraińskiemu zackich tradycji swego rodu Pawło wało całą serię przeważnie nocnych Piłsudskiego kpt. Juliusz Ulrych, a był przywódca polskiej Narodowej Skorpadski obalił Ukraińską Repu- spotkań obu polityków. Piłsudski bo- szkoleniowcami byli polscy oficero- Demokracji Roman Dmowski, któ- blikę Ludową proklamując powstanie wiem, mimo iż był zdecydowanym wie. W polskim ministerstwie spraw ry obawiał się, że jeśli nawet pod państwa o ustroju monarchicznym zwolennikiem budowy niezależnego wojskowych utworzono Ekspozy- wpływem trudnej sytuacji politycz- popularnie zwanego Hetmanatem. państwa ukraińskiego, wyrażał jed- turę do Spraw Ukraińskich, której nej, Symon Petlura zgodzi się na Gdy jednak kilka miesięcy później nak pogląd, że państwo takie może podlegały wszystkie sprawy zwią- przyłączenie Galicji Wschodniej do ogłosił akt połączenia z Rosją, wybu- się utrzymać jedynie wówczas, jeśli zane z organizacją wojska ukraiń- Polski, to po pewnym czasie, po chło przeciwko niemu powstanie i w podjęty zostanie zbiorowy wysiłek skiego na terytorium państwa pol- stabilizacji państwa ukraińskiego grudniu 1918 r. został obalony. Na- narodu w walce o niepodległość. skiego. Po sformułowaniu 6. dywizji Kijów upomni się o ten region. A co stępuje restytucja Ukraińskiej Repu- Dlatego był zwolennikiem rzucenia z nadwyżek osobowych przystąpio- najważniejsze borykająca się z du- bliki Ludowej z kolegialną głową pań- Petlury „na głębokie wody”. no do tworzenia kolejnego oddziału żymi trudnościami w zaopatrzeniu stwa zwaną Dyrektoriatem. Na jego Czas naglił, bo Armia Czerwo- – samodzielnej brygady strzelców, własnej armii w sprzęt wojskowy i

czele jako przewodniczący stanął Tyszczenko Leon na z pełnym powodzeniem rozgro- początkowo funkcjonującej jako amunicję odradzająca się Polska 25 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) nie była w stanie w dostatecznym za zwierzchnią władzę Ukraińskiej 9. Umowa ta staje się prawo- latach dwudziestych, czym zresztą stopniu wywiązać się ze zobowią- Republiki Ludowej. mocna natychmiast po podpisaniu pozyskali wielu wybitnych twórców zań wobec ukraińskiego partnera 2. Granice między Rzecząpo- przez układające się strony. URL, jak prof. Mychajło Hruszewski, odnośnie dostarczenia wyposaże- spolitą Polską a Ukraińską Repu- czy Wołodymyr Wynnyczenko, a na- nia wojskowego. bliką Ludową zostają określone w Za rząd URL Za rząd RP wet polityków zachodnioukraińskich Mimo to zarówno Piłsudski, sposób następujący: na północ od Andrij Liwycki Jan Dąbski na czele z dyktatorem ZURL Jewhe- jak i Petlura nie tracili nadziei na rzeki Dniestr wzdłuż rzeki Zbrucz, a nem Petruszewiczem. zawarcie trwałego porozumienia i następnie wzdłuż byłej granicy mię- Krytycy umowy zazwyczaj zwra- sojuszu. dzy Austro-Węgrami a Rosją do Wy- cają uwagę na to, że Ukraina za Symon Petlura: dla mnie szogródka na północ przez Wzgórza sojusz zapłaciła znaczącymi ustęp- najważniejsze jest Polacy i Ukraińcy – razem Krzemienieckie, a następnie po linii stwami terytorialnymi. Nie negując aby powstało ukraińskie przeciwko bolszewikom na wschód od Zdołbunowa, następ- tego faktu, należy jednak zwrócić państwo nie wzdłuż wschodnich granic admi- uwagę, że rząd URL oddawał tere- W końcową fazę pertraktacje nistracyjnych powiatu rówieńskiego, ny, których faktycznie nie posiadał i Twórcą paktu polsko-ukraiń- polsko-ukraińskie weszły 3 kwietnia dalej na północ wzdłuż granicy byłej nie mógł posiadać, gdyż w 1919 r. skiego ze strony ukraińskiej był nie- 1920 r., kiedy to Polacy przedstawili guberni mińskiej do przecięcia jej Polska zdobyła je pokonując ZURL, wątpliwie Symon Petlura. Historia swój ostateczny projekt umowy mię- przez rzekę Prypeć, a następnie wyjątek stanowił jedynie zachodni wyniosła go do najwyższych god- Leon Tyszczenko Leon dzy oboma państwami. Przewidywał Prypecią do ujścia jej. Co do po- Wołyń. Nie należy natomiast lek- ności państwowych, choć przecież on uznanie przez Polskę Ukraińskiej wiatów rówieńskiego, dubieńskiego ceważyć deklarowanych ustępstw Piłsudskiego – mjr Walery Sławek i jego życiorys był jakże typowy dla Republiki Ludowej, ustalenie granicy i części krzemienieckiego, które terytorialnych ze strony polskiej, kpt. Wacław Jędrzejewicz. W imieniu wielu ówczesnych ukraińskich in- między obu państwami. Strona ukra- obecnie przypadają Rzeczypospo- która zawierając umowę z URL ju- rządu URL konwencja została podpi- teligentów i działaczy politycznych. ińska miała się zrzec wszelkich pre- litej Polskiej, nastąpi później ści- rydycznie zrzekała się terytorium sana przez gen. Wołodymyra Sinkle- Dojrzewał stopniowo od młodzień- tensji do Galicji Wschodniej, części ślejsze porozumienie. Szczegółowe na wschód od nowej ustalonej gra- ra i ppłk. Maksyma Ditkowskiego. czego buntu, indyferencji religijnej, Wołynia i Polesia, Polska zaś miała określenie linii granicznej powinno nicy, a które to terytoria posiadała Konsekwencją zawartego poro- skłonności do pacyfi zmu, zaintere- się zrzec terenów ukraińskich nale- być przeprowadzone przez specjal- przed rokiem 1772, a utraciła je w zumienia było podjęcie przez wojsko sowań masonerią, zachłyśnięcia się żących do Rzeczypospolitej przed ną polsko-ukraińską komisję, złożo- wyniku rosyjskiej agresji. Ponadto w polskie przy wsparciu armii ukraiń- zasadami socjalizmu, by wreszcie rokiem 1772. Mniejszościom w obu ną z odpowiednich fachowców. cytowanej wyżej umowie był zapis, skiej działań militarnych mających dojrzeć do idei państwowej. Tak państwach miano przyznać pełnię 3. Rząd polski przyznaje Ukrainie że Polska ma zwrócić URL nawet na celu wyparcie Armii Czerwonej z więc, jego działalność na niwie na- praw gwarantujących rozwój naro- terytoria na wschód od linii granicznej te tereny, które w chwili podpisania ziem ukraińskich, a także podjęcie rodowo-wyzwoleńczej przechodziła dowy. Były to warunki dla Petlury, wymienionej w art. 2 niniejszej umo- umowy już realnie posiada lub też przez Polskę akcji politycznej na are- ewolucyjne przeobrażenia: w mło- które ewentualnie na Rosji białej lub nie międzynarodowej w celu dopro- dości odrzucając poczucie wszech- czerwonej zdobędzie siłą polskiego wadzenia do uznania URL. Wkrótce rosyjskiej świadomości narodowej, oręża. Znaczne kręgi społeczeństwa dzięki zabiegom rządu polskiego przechodzi on szkołę romantycznie polskiego nie były z tego zadowolo- Ukraina została uznana przez Fin- pojmowanego federalizmu równych ne, gdyż sądzono, że Polska ma się landię (w komunikacie urzędowym narodów słowiańskich z republikań- odrodzić w granicach przedrozbio- podkreślono, że rząd fi ński robi to na ską Rosją, by w końcu przekonać rowych. Nie była do tego skłonna prośbę Naczelnika Państwa Polskie- się, że naród ukraiński może tylko także ludność polska na Ukrainie, a go). Podobne działania podjęto na wtedy obronić własną tożsamość, trzeba podkreślić, że były tam kręgi forum innych państw europejskich, a gdy zbuduje niepodległe suweren- bardzo wpływowe, jak warstwa zie- nawet Stanów Zjednoczonych. Polski ne państwo. Dlatego też dla idei miańska, duchowieństwo rzymsko- poseł w Waszyngtonie oświadczył w państwowej gotów był poświęcić katolickie, przedsiębiorcy i warstwa Departamencie Stanu, że Polska wszystko, nawet kwestię zjednocze- inteligencka w miastach. Nie należy uznaje niepodległość Ukrainy, licząc nia (soborności) wszystkich ziem też zapominać, że Polska godziła się na moralne poparcie Ameryki. zamieszkałych przez Ukraińców. To na te ustępstwa terytorialne wobec Jednakże niekorzystny przebieg świadczyło o jego dojrzałości poli- Ukrainy, mimo że bolszewicy, gdyby działań na froncie wschodnim, mimo tycznej. W liście z 3 listopada 1920 Leon Tyszczenko Leon wówczas podjęto z nimi rozmowy zajęcia 8 maja 1920 roku Kijowa, a r. do posła URL w Szwajcarii Mykoły zarówno ze względu na polityków wy – do granic Polski z roku 1772 byli skłonni na znaczne ustępstwa także niezrozumienie państw euro- Wasylka tak wyjaśniał swe poglądy zachodnioukraińskich jak i opozycję (przedrozbiorowej), które Polska już terytorialne na rzecz Polski kosztem pejskich dla istnienia niepodległego na kwestię państwową: „Ja nigdy we własnym rządzie, bardzo trud- posiada lub odzyska od Rosji drogą ziem białoruskich i ukraińskich. państwa ukraińskiego spowodowały, nie byłem maksymalistą w sprawach ne do akceptacji. Niemniej jednak orężną lub dyplomatyczną. Nie bez znaczenia dla utraty że sojusz polsko-ukraiński nie przy- terytorialnych, bo uważam takie coraz tragiczniejsza sytuacja na 4. Rząd ukraiński zobowiązuje polskiego stanu posiadania była niósł pożądanego rezultatu. Ukraiń- stanowisko za iluzoryczne, a przy froncie nie pozostawiała mu zbyt się nie zawierać żadnych umów kwestia agrarna. W umowie zapisa- com nie udało się wybić na niepod- obecnym wkładzie sił wewnętrznych wielkich możliwości manewru. Po międzynarodowych skierowanych no bowiem suwerenne prawo ukra- ległość. Nie mniej jednak sojusz na Ukrainie za wprost zbrodnicze krótkich konsultacjach polecił więc przeciwko Polsce; do tego samego ińskiej konstytuanty do zmiany sto- ten pokazał, że Polacy i Ukraińcy [...]. Niech fantaści polityczni obrzu- ministrowi spraw zagranicznych zobowiązuje się rząd Rzeczypo- sunków własnościowych. Zważyw- potrafi ą nawet w sprawach bardzo cają mnie za to błotem i prowadzą URL Andrijowi Liwickiemu podpisa- spolitej Polskiej wobec Ukraińskiej szy, że aż 90% wielkiej własności trudnych porozumieć się, jeśli są to agitację, ja jestem przekonany, że nie umowy, co nastąpiło w nocy z 21 Republiki Ludowej. ziemskiej na Ukrainie było w rękach pertraktacje dwustronne, bez inge- droga na której stoję, szybciej do na 22 kwietnia 1920 r. 5. Prawa narodowe i kulturalne, polskich, a wieś ukraińska cierpia- rencji państw trzecich. Sojusz ten celu prowadzi i zamiast marzeń daje jakie rząd polski zabezpiecza oby- ła na niedobór ziemi, to nie ulega pokazał także, że Polska i Ukraina solidne podstawy do budownictwa Umowa polityczna pomiędzy watelom narodowości ukraińskiej wątpliwości, że własność polska mają wiele wspólnych interesów. państwowego”. Polską a Ukraińską na terytorium Rzeczypospolitej Pol- w niepodległym państwie ukraiń- Wspólna walka zainicjowała polsko- Droga życiowa Petlury w wielu republiką ludową skiej, będą w nie mniejszym stop- skim byłaby znacznie ograniczona, ukraińskie braterstwo broni, a uzna- wypadkach zbieżna była z losami i niu zabezpieczone obywatelom a ci z ziemian, którzy pozostaliby nie przez Polskę niezależności pań- działalnością Józefa Piłsudskiego. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej, narodowości polskiej w granicach tam, mimo wspomnianej wzajemnej stwowej Ukrainy postawiło Moskwę Jednakże w przeciwieństwie do pol- z jednej strony, a rząd Ukraińskiej Ukraińskiej Republiki Ludowej. ochrony mniejszości narodowych, w bardzo trudnej sytuacji, chcąc skiego przywódcy nie mógł ataman Republiki Ludowej, z drugiej stro- 6. Zostają zawarte umowy eko- byliby niewątpliwie nie tylko pozba- bowiem unormować swe stosunki odwołać się do tradycji narodowo-wy- ny – w głębokim przekonaniu, że nomiczno-handlowe między Rze- wieni części posiadanej własności, z Rzeczypospolitą Polską, nie mogli zwoleńczej współczesnych mu i nie- każdy naród posiada przyrodzone cząpospolitą Polską a Ukraińską ale także stopniowo ulegaliby ukra- pominąć kwestii ukraińskiej. Co sta- dawnych pokoleń (jaką dla Polaków prawo do samostanowienia o swoim Republiką Ludową. Sprawa agrar- inizacji. Ziemianie polscy nie mieli ło się widoczne podczas pertraktacji były powstania listopadowe i stycz- losie i określenia stosunków swoich na na Ukrainie będzie rozwiązana także pewności, że utrata ziemi bę- i zawarcia tzw. traktatu ryskiego w niowe). Nie mógł też oprzeć swego z sąsiadami, jednakowo ożywione przez konstytuantę. Do chwili zwoła- dzie za odszkodowaniem. 1921 r. Polska wyraźnie domagała autorytetu o własne zaangażowanie chęcią ugruntowania podstaw pod nia konstytuanty prawne stanowiska Tak więc umowa warszawska się udziału w nich delegacji URL. niepodległościowe przed I wojną zgodne i przyjazne współżycie dla właścicieli ziemskich narodowości była znaczącym kompromisem z Gdy stało się to niemożliwe wobec światową, które pozwoliłoby mu wy- dobra i rozwoju obu narodów – zgo- polskiej na Ukrainie określa się na obu stron. Piłsudski i Petlura oka- zdecydowanie negatywnego stano- chować szczerze oddanych mu zwo- dziły się na następujące postano- zasadzie specjalnego porozumienia zali się prawdziwymi mężami stanu, wiska strony bolszewickiej, to jednak lenników (jakimi dla Piłsudskiego byli wienia: między Rzecząpospolitą Polską a potrafi ącymi myśleć w kategoriach Moskwa nie mogła już zaprzeczyć, strzelcy a późnej legioniści). 1. Uznając prawo Ukrainy do Ukraińską Republiką Ludową. strategicznych. Dla obu ważne było że Ukraińcy pragną mieć własne Cały szereg niesprzyjających oko- niezależnego bytu państwowego na 7. Zostaje zawarta konwencja zarówno powstanie niepodległych niepodległe państwo. Rosja bolsze- liczności sprawił, że Petlurze nie było terytorium w granicach, jakie będą wojskowa, która stanowić będzie państw, ale także zapewnienie im wicka musiała więc zdobyć się na dane urzeczywistnić idei niepodległo- na północ, wschód i południe okre- część integralną niniejszej umowy. bezpieczeństwa i stabilizacji na fo- wprowadzenie do rokowań z Pola- ści Ukrainy. Niemniej jednak podrywa- ślone na zasadzie umów Ukraińskiej 8. Umowa ta jest tajna. Nie rum międzynarodowym. kami trzeciego podmiotu politycz- jąc naród do walki o tą ideę stworzył Republiki Ludowej z graniczącymi z może być ujawniona stronie trze- W ślad za umową polityczną trzy nego Ukrainy radzieckiej. Bolsze- Symon Petlura „wielką narodową le- nią z tych stron sąsiadami Rzecz- ciej, ani opublikowana w całości dni później 24 kwietnia podpisano wicy po czynie zbrojnym 1920 r. nie gendę”, która zapłodniła do działalno- pospolita Polska uznaje Dyrektoriat czy częściowo bez porozumienia tajną polsko-ukraińską konwencję mogli ot tak bezpardonowo włączyć ści niepodległościowej następne po- niepodległej Ukraińskiej Republiki układających się stron za wyjąt- wojskową. Ze strony polskiej głów- terytorium ukraińskie do Rosyjskiej kolenia, a dziś mogą nawiązywać do Ludowej z Głównym Atamanem, kiem art. 1, który będzie ogłoszony ną rolę w jej przygotowaniu odegrali Republiki Rad, a ponadto zmusze- niej instytucje suwerennego państwa panem Symonem Petlurą na czele, po podpisaniu tej umowy. najbliżsi wówczas współpracownicy ni byli do tzw. polityki ukrainizacji w ukraińskiego, ale czy chcą...? 26 Okruchy historii 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Braterstwo trudne, ale możliwe Idea, myśl – potęgą 95 lat temu naczelnik państwa Józef Piłsudski oraz ataman główny Ukraińskich Sił Zbrojnych Symon Petlura doprowa- Rzeczpospolitej Powszechnie wiadomo, że na mocarstwowość danego państwa dzili do podpisania polsko-ukraińskiej umowy sojuszniczej składają się dwa zasadnicze czynniki, jego siła gospodarcza i konwencji wojskowej. Czas naglił, bo armia bolszewicka i wynikająca zazwyczaj z niej militarna. By rościć sobie pretensje zajęła niemal całe terytorium Ukraińskiej Republiki Ludo- do tego miana niewątpliwie trzeba zdominować kraje sąsiednie, dokonać podbojów terytorialnych, zniewolić tamtejszą ludność wej i zbliżała się do granic Rzeczypospolitej Polskiej. ekonomicznie. Takich scenariuszy historia daje nam aż nazbyt wiele przykładów. Pytanie jednak czy jest to wyraz autentycznej, trwałej potęgi, czy też tylko pewna, nietrwała efemeryda danych czasów? Jakie jeszcze cechy powinny determinować nasze twierdzenie o wielkości, potędze danego państwa? Czy coś jed- norazowego, szybko przemijającego, bez fundamentów własnej, unikatowej cywilizacji można uznać za wielkie? Krystian Żelazny mimo jej upadku jako państwowości red. naczelny The Poland’s Time jej siła przetrwała w sferze, której żadna ludzka potęga zniszczyć nie Na co dzień się nad wieloma rze- może. Przetrwała jej idea, jej myśl. czami nie zastanawiamy, po prostu Niejeden z czytelników postawi przyjmujemy je naturalnie jako coś tutaj zapewne pytanie, gdzie? Za- trwalego z naszym życiem powiąza- cznijmy od podstawowego przykła- nego. Zastanawiając się dłużej mo- du, jakim było trwanie narodu (zło- żemy jednak dojść do wniosku, że są żonego z Wielkopolan, Małopolan, one tylko przez nas przyswojone, a Ślązaków, Mazurów, Litwinów, Ru- wynikły z cywilizacji nam niezmiernie sinów, Prusaków etc.) ludzi utożsa-

Leon Tyszczenko Leon odległych, że tylko napomnę tutaj o miających się z tą wspaniałą myślą podstawowych zasadach obowią- wolnego społeczeństwa, tolerancji, KOSTKA SZCZEPANOWICZ Uczestniczyli w niej również przed- grantów ukraińskich. Wielu z nich zującego u nas prawa cywilnego, pokoju i szacunku dla obcych kultur. stawiciele Związku Piłsudczyków. zmarło w okresie międzywojennym czy naszych wierzeniach religijnych. Mimo szykan przetrwał język, który 6 czerwca br. z inicjatywy Po zakończeniu obrad plenarnych i na zawsze pozostali na polskich Państw, które dopomogły wytworze- był w regionie niegdyś hegemonem Związku Ukraińców w Polsce oraz uczestnicy konferencji, na czele z cmentarzach. Publikacja jest bogato niu danych idei, myśli, wynalazków od Uralu po ujście Dunaju. Mimo lat Południowo-Wschodniego Instytutu przewodniczącym Związku Ukraiń- ilustrowana i bez wątpienia będzie już nie ma. Cywilizacja jaką stwo- rozbiorów, mimo rozgrabienia ma- Naukowego odbyła się w Przemy- ców w Polsce Piotrem Tymą, złożyli dobrym przewodnikiem dla zaintere- rzyły, przetrwała. Wielkie imperia jątków, ziem, przymuszania do wy- ślu międzynarodowa konferencja kwiaty przed przemyskim pomnikiem sowanych powyższą tematyką. Jest Scytów, Mogołów, czy nawet Persji zbycia się wszelkich cech polskości, naukowa „Trudne braterstwo”. Jej Marszałka Józefa Piłsudskiego. ona jednocześnie świadectwem, jak i Egiptu swego czasu nie miały sobie mimo braku oparcia o jakikolwiek część zasadniczą wypełniły refera- Kolejnym punktem programu bardzo przenikały się dzieje obu na- równych. Jednak co po nich pozosta- ośrodek władzy, idea polskości – ło dla nas istotnego poza wiedzą, że Rzeczypospolitej nie przeminęła. W ty: konferencji była promocja książki szych narodów. kiedyś tam zakotwiczyły na kartach takich warunkach przetrwać może - Umowa polsko-ukraińska 1920 dra Aleksandra Kolańczuka „Umar- W niedzielę 7 czerwca po na- ksiąg Herodota? Teraz pozostała po tylko kultura wielka, potężna. Jednak r. i jej historyczne znaczenie (dr Sta- li, aby zmartwychwstała Ukraina”. bożeństwach w greckokatolickiej nich de facto cywilizacyjna nicość. by na tym nie poprzestać fenome- nisław Stępień – Państwowa Wyższa Książka ta jest swoistym przewod- świątyni archikatedralnej pw. św. Może będzie to kontrowersyjne, ale nem staje się tutaj także fakt, iż w Szkoła Wschodnioeuropejska/Po- nikiem po miejscach pamięci zwią- Jana Chrzciciela oraz w cerkwi wielkości tym państwom z całą pew- tym właśnie okresie nie została ona łudniowo-Wschodni Instytut Nauko- zanych z pobytem w naszym kraju prawosławnej pw. Zaśnięcia Mat- nością możemy odmówić. w narodzie jeno zachowana, ona się wy); żołnierzy byłej armii Symona Pe- ki Boskiej, uczestnicy konferencji, Hellada, a już w pełnej okazało- wręcz rozwijała. Literatura, muzyka, - Stosunek ukraińskich środo- tlury oraz ukraińskich emigrantów zaproszeni goście, przedstawiciele ści i biorąc całkowitą odpowiedzial- myśl ustrojowa. Nawet w dobie nie- wisk Galicji do umowy polsko-ukra- politycznych (przedstawicieli rządu, społeczności przemyskiej, a także ność za wypowiedziane tutaj słowa, woli narody Rzeczypospolitej dały ińskiej 1920 r. (dr Ołeh Pawłyszyn – parlamentu, administracji, sądow- delegacja z Ukrainy, przeszli wzo- Rzym. Czyż mimo upływu setek lat światu naprawdę wiele. Narodowy Lwowski Uniwersytet im. nictwa, a także naukowców, pisarzy, rem lat ubiegłych w pochodzie na możemy zaprzeczyć, iż owe dwa Mało kto zdaje sobie dziś sprawę, Iwana Franka); artystów, nauczycieli oraz reprezen- Ukraiński Cmentarz Wojskowy poło- kraje nie emanują nadal swoim że Ojcowie Założyciele Stanów Zjed- - Stosunek władz II Rzeczypo- tantów różnych zawodów, którzy żony na granicy miasta i sąsiedniej blaskiem na tak wiele sfer nasze- noczonych tworząc w 1787 r. obowią- spolitej Polskiej do środowisk pe- słusznie obawiając się sowieckich wsi Pikulice. Tam właśnie w latach go życia? Wspominałem o prawie, zującą po czasy współczesne konsty- nie zapominajmy jednak i o innych tucję byli pod przemożnym wpływem tlurowskich (prof. dr Jan Pisuliński represji wybrali życie na emigracji). 1919–1921 istniał obóz dla interno- istotnych aspektach. Język, przecież idei wolności jaką nasi przodkowie – Uniwersytet Rzeszowski); W okresie międzywojennym podej- wanych żołnierzy Armii Ukraińskiej łacina po dziś dzień jest obecna w na- rozsławili w świecie w dobie potęgi - Koncepcja państwa w ukraiń- szym życiu. Mowa ta jest przecież naszego kraju. Rzeczą wiadomą skiej myśli politycznej w latach 1917- fundamentem współczesnej lingua jest, iż państwa silne potrafią z całą 1920 (dr Małgorzata Kuźbida – Pań- franca – angielszczyzny. Niemniej pewnością łatwiej propagować swoje stwowa Wyższa Szkoła Wschodnio- i w samym polskim języku ile z niego wartości. Niemniej gdy trwają one u europejska w Przemyślu); naleciałości. Jednak, żeby tylko tutaj obcych nawet po przeminięciu owej - Ukraińska emigracja wojskowa mowa była o języku... potęgi, świadczy to niewątpliwie o ich i polityczna oraz jej wkład w życie Kultura, teatr, czyż tutaj coś wiel- wspaniałości, o prawdziwej wielkości społeczne, kulturalne i naukowe II ce zmieniło się na przestrzeni minio- takiej państwowości. Nie zapominaj- Rzeczypospolitej (dr Aleksander nych już lekko licząc 25 wieków? Do my zatem, że wspomniana konstytu- Kolańczuk – Południowo-Wschodni antyku, do cywilizacji greckiej, rzym- cja powstawała w momencie schyłku skiej odwołujemy się od pokoleń. istnienia polsko-litewskiej monarchii.

Instytut Naukowy). Tyszczenko Leon Z dużym zainteresowaniem Epoki Renesansu, czy Oświecenia Niemniej i nawet w tak krytycznym były temu wręcz eksplozją. Jednak dla siebie momencie ten wspaniały uczestnicy konferencji wysłuchali mowali w Polsce pracę, zakładali ro- Republiki Ludowej oraz Ukraińskiej kwestie materialne to jedno, a myśl, kraj i tworzące go narody potrafił się także wystąpienia jednego z po- dziny (nierzadko ukraińscy żołnierze Halickiej Armii. Liczna grupa inter- żenili się z miejscowymi Polkami), a nowanych przebywała też w tym cześć spirytystyczna, tak istotna dla wznieść na wyżyny cywilizacyjne – tomków internowanych żołnierzy poprawnego funkcjonowania każdego dał Europie pierwszą w jej dziejach po dojściu Piłsudskiego do władzy czasie na Bakończycach i w szpita- Ukraińskiej Republiki Ludowej inż. z nas to zupełnie inna kwestia. Tylko spisaną ustawę zasadniczą. w 1926 r. niektórzy z byłych ukraiń- lach przemyskich. Fatalne warunki Floriana Śnieżki, który mówił o lo- te narody, które potrafią zaszczepić u Cofnijmy się jednak jeszcze sach ukraińskich emigrantów w Pol- skich żołnierzy byli przyjmowani do sanitarne i epidemie tyfusu zbierały innych swoje wartości, filozofię oraz bardziej wstecz. Pamiętamy z lek- sce międzywojennej na przykładzie Wojska Polskiego jako oficerowie wśród ukraińskich żołnierzy śmier- idee są naprawdę wielkie. Grecy dali cji historii o „państwie bez stosów”. rodziny swego ojca chorążego Armii kontraktowi (w armii polskiej służył telne żniwo. Szacuje się, że zmarło nam Sokratesa, Platona, Arystotelesa, Jest to lekka przesada, co jednak nie URL Mykyty Śnieżki. nawet rodzony brat Symona Petlu- wtedy ponad dwa tysiące osób, któ- dali nam ideę demokracji. Rzymianie umniejsza faktowi, iż Rzeczypospo- Moderatorem obrad był prof. ry – mjr Aleksander Petlura, a także re zostały pochowane na specjalnie myśl prawną i język. Nasuwa się w lita na tle innych krajów emanowała Wacław Wierzbieniec reprezentu- bohater polskiej wojny obronnej z utworzonym wtedy cmentarzu w tym miejscu zasadnicze pytanie, czy szlachetnością, tolerancją i ideą wol- jący Uniwersytet Rzeszowski oraz 1939 r. płk Pawło Szandruk (odzna- Pikulicach. Pod usypanym tam w la- nasza Najjaśniejsza Rzeczypospolita ności. Nie przypadkiem słynne rzezie Państwową Wyższą Szkołę Tech- czony przez rząd RP na emigracji tach dwudziestych ubiegłego wieku była swego czasu tak określaną tylko francuskich Hugenotów zakończyły niczno-Ekonomiczną w Jarosławiu). orderem Virtuti Militari). Autor oma- kurhanem, zwieńczonym krzyżem przez swoich obywateli, czy jednak się za sprawą polskiego poselstwa. rzeczywiście, w pełni zasługuje na to Nie przypadkiem nagle w granicach Konferencja zgromadziła przed- wianej publikacji dr Kolańczuk (wi- zaprojektowanym przez ukraińską miano? Rzeczypospolitej znalazły swój nowy stawicieli świata nauki oraz spo- ceprezes Południowo-Wschodniego artystkę Ołenę Kulczycką, duchowni Instytutu Naukowego w Przemyślu) greckokatoliccy i prawosławni od- Po latach niewoli, ciągłego po- dom rzesze Żydów, Szkotów czy na- łeczności ukraińskiej z Przemyśla niżania narodów tej części Europy wet Tatarów. Nie lekceważmy nasze- skrupulatnie wymienia aż 259 pol- prawili nabożeństwo żałobne zwane i okolic, zaszczycili ją swą obecno- zapomnieliśmy już o swojej świetno- go dziedzictwa, jest ono zbyt piękne skich miejscowości związanych panachydą. ścią także potomkowie byłych petlu- ści, o potędze niegdyś wielkiej Rze- by popadło w zapomnienie. KG rowców z całej Polski i z zagranicy. z pobytem tam żołnierzy lub emi- czypospolitej. Zapominamy także, iż KG 27 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) Den polnischen Legionären gewidmet – Humor poświęcone polskim legionistom żydowski Kupiec z Ozorkowa nabywa Pod takim hasłem ukazało się 21 lutego 1915 roku specjalne wydanie „Österreichs towar u łódzkiego hurtownika. Wła- Ill ustrierte Zeitung” („Austriacka Gazeta Ilustrowana”), które po moim dziadku ściciela sklepu wzywają do telefonu. Klient nie może oprzeć się pokusie: Michale Sznajdrze, legioniście pracującym pod Władysławem Sikorskim w Depar- korzysta z okazji i wkłada chyłkiem tamencie Wojskowym NKN posiadam w rodzinnych zbiorach. Badałem przez kilka do kieszeni tuzin jedwabnych poń- czoch. W domu, przeglądając ra- ostatnich miesięcy materiały z tamtego okresu, ale podobnego tekstu nie znala- chunek, stwierdza, że skradziony złem. Jest to więc, jeśli nie pierwsza, to z pewnością jedna z pierwszych obcoję- towar został włączony do faktury. Z zycznych publikacji, która równo sto lat temu w sposób analityczny i poglądowy ust kupca wyrywa się okrzyk, w któ- rym brzmi oburzenie i podziw: pokazała światu walkę polskiego legionisty u boku Austro-Węgier. - Oj, oj! A to złodziej! Andrzej Sznajder część poświęcona jest brygadierowi ków trwały przez całą wigilię Bożego *** Józefowi Piłsudskiemu. Autor przed- Narodzenia. Choć legioniści musieli Auto przedstawiciela pewnej fir- my zepsuło się na uliczce Piątku czy Wspomniane pismo było poczyt- stawia go w konkretnych sytuacjach, w końcu ustąpić pod naporem prze- Soboty. Kierowca i pasażer w jedne nym austriackim tygodnikiem ukazu- zarówno przed bojem, jak i w samej ważających sił nieprzyjaciela, to za- osobie nie potrafi naprawić uszkodze- jącym się na rynku nieprzerwanie od walce. Niektóre z tych opisów to nie- trzymanie go na kilka dni pozwoliło nia. Zwraca się do rożnych majstrów. 1891 roku. Wydawała je spółka Phi- mal apoteoza Komendanta: „Widzia- Austriakom umocnienie się na dru- Manipulują, męczą się... Wóz jak stał lipp & Kramer w Wiedniu. Autorem łem go – pisze – jak z podniesioną giej linii i utrzymanie jej aż do słynnej tak stoi. Wreszcie zjawia się Żyd bla- 7-stronicowego artykułu był uznany dumnie głową, na czele swojej ulu- ofensywy pod Gorlicami. charz. Podnosi maskę uderza gdzieś już wtedy pisarz, a w legionach pod- bionej piechoty, schodził ze zbocza Niezwykle ujmujący jest rozdział młotkiem i motor zaczyna grać! porucznik i adiutant Piłsudskiego, ośnieżoną drogą opromieniony bla- VI „Dziewczyna – kadet”. To histo- - Ile się należy? Juliusz Kaden-Bandrowski, w tekście skiem słońca”. ria Oleny Stepaniw, ochotniczki w - Dwadzieścia złotych... podpisany tylko pierwszym członem Na drugim miejscu wspomnia- legionie ukraińskim. Przed wojną Przedstawicielowi firmy cena nazwiska. Artykuł ukazał się niemal ny jest por. Sosnkowski, a potem studiowała we Lwowie filozofię. Te- wydaje się zbyt wygórowana, każe w 30. rocznicę jego urodzin. Tekst wylicza, także bez imion, kpt. Ber- raz została w walkach odznaczona więc majstrowi wystawić szczegóło- uzupełnia 15 zdjęć i 16 rysunków beckiego, kpt. Rolskiego oraz mjr. Srebrnym Medalem za Odwagę. wa rachunek. autorstwa znanego polskiego ma- Śmigłego. Szczególnie podkreśla Koledzy z oddziału zwracają się do Blacharz kaligrafuje: „Stuknąłem larza, też podporucznika legionów Okładka opisywanego ma- rolę kawalerzysty Beliny: „Swoimi niej po męsku ‘Olech’, nosi też mę- gazynu młotkiem – 1 złoty; wiedziałem gdzie Leopolda Gottlieba. W młodości był szarymi oczyma patrzy bystro przed ski mundur, bo uniformów dla kobiet – 19 złotychrazem – 20 złotych”. uczniem Malczewskiego i Axento- Krakowie podjęli uchwałę o połącze- siebie, żądny walki, jak dziki kot”. wtedy jeszcze nie przewidziano. Na- *** wicza, a w legionach zajmował się niu Strzelców i Sokoła, a także innych Kaden podkreśla też bohaterstwo leży w tym miejscu dodać, że w legio- Ubogi krewniak zakwaterował się służbowo dokumentacją rysunkową organizacji wojskowych i utworzenia legionistów w walce: „wszyscy pie- nach walczyły także Polki i to nawet na dobre u bogacza i wcale nie ma wojskowego życia. Jeden z jego z nich Legionów Polskich. Dalej po- churzy, kawalerzyści i saperzy wal- niepełnoletnie. Na jednej z fotografii zamiaru rezygnować z miękkiego po- szkiców w tym tekście przedstawia daje skład pierwszego legionu – kilka czą z odwagą lwa, nie bacząc na Gottlieba widać takie młode dziew- siania i wspaniałego wiktu. Pewnego także samego Kadena. kompanii strzelców, kilka szwadronów śmierć, wszyscy są gotowi poświę- czę służące jako ordynans. dnia pani domu pyta go delikatnie: Autor podzielił materiał tematycz- kawalerii i kilka baterii artylerii i pod- cić swe życie za ojczyznę”. Kaden-Bandrowski jako wytraw- - Bawisz już u nas trzy tygodnie. nie na kilka rozdziałów, każdy osob- kreśla, że jest w nim wielu polskich W trzecim rozdziale „Nowy Rok ny pisarz i świetny publicysta koń- Czy nie odczuwasz tęsknoty za no zatytułowany. Pierwszy z nich pisarzy, malarzy, uczonych i innych w polu” zawarte są wspomnienia czy tekst wierszem napisanym po żoną? to „Organizacja Legionów”. Kaden przedstawicieli polskiej inteligencji. legionistów, jak to po kilku dniach niemiecku przez prostego legionistę Oczy młodzieńca rozpromieniły nawiązuje w nim do daty 16 sierpnia Bardzo ważny wydaje się rozdział nieprzerwanych walk przyszło im Wawrzyńca Ptaszka Kriegergraba się radośnie: 1914 roku, kiedy to polscy posłowie drugi zatytułowany „Dowództwo”. Jak szczęśliwie odpocząć i powitać (Mogiła żołnierska) zaczynający się - Dziękuję wam, ciociu, za dobre Klubu Galicyjskiego zebrani wtedy w można się domyślać, jego główna Nowy Rok w opuszczonym rosyj- od słów: serce. Dziś jeszcze napiszę do żony, skim dworze. Du heilig Grab in fremder Erde, żeby czym prędzej przyjechała! Specyficzną propagandową rolę In Ehrfurcht grüßt die Heimat dich. *** miał zdaje się pełnić następny roz- Damit sie frei und glücklich werde, Rozmowa między kupcami: dział „Śmierć trzech legionistów”. Der, dessen Leib du birgst, erblich. - Pożycz mi pięćset złotych. Mowa w nim o sierżantach Kazimie- - Pięćset złotych! Tyle pieniędzy! rzu Kamińskim, Kazimierzu Strze- W wolnym tłumaczeniu można Takiej sumy nie pożyczyłbym nawet leckim i Henryku Dobrowolskim, ten wers oddać tak: rodzonemu bratu. którzy polegli 22 grudnia 1914 roku. Święta mogiło w obcej ziemi, - Nu, ty pewnie lepiej znasz Szczególnie ujmująco pokazana Z głęboką czcią pozdrawia cię swoją rodzinę niż ja... jest śmierć Dobrowolskiego, który ojczyzna. *** Właściciel sklepu żelaznego w odważnie prowadził swój oddział do Ten, którego ciało skrywasz, zginął, Mińsku Mazowieckim Froim Gold- walki: „Wszyscy słyszeli jego wo- By była ona wolna i szczęśliwa. berg wybiera się do Warszawy. Na łanie: Niech żyje Polska! Naprzód czas kilkudniowej nieobecności po- legioniści!… A potem osunął się na W setną rocznicę tamtych wy- zostawia w sklepie ojca żony. Wy- ziemię trafiony kulą prosto w czoło”. darzeń warto odkurzyć w swoich do- chodząc rzuca na pożegnanie: Piąta część artykułu przedstawia mach zapomniane zakamarki stry- - Bądź zdrów, teściu, i pilnuj in- szczegółowo słynną bitwę legionów chów i szaf, by odszukać stare listy, teresu! pod Łowczówkiem stoczoną z Rosja- pożółkłe fotografie i inne pamiątki po Po upływie pół godziny zjawia nami w dniach 22-25 grudnia 1914 przodkach. Wszak warci są tego, by się z powrotem w sklepie i woła od roku. Mordercze walki i ciągłe od- pamięć o ich bohaterskiej przeszło- progu: Piłsudski ze swoim sztabem pieranie nieprzyjacielskich kontrata- ści ocalić od zapomnienia. - Teściu, nie bądź mi jeszcze zdrów! Ja się spóźniłem na pociąg!... *** List do redakcji szym celem była też popularyzacja wywieźliśmy dwie ciężarówki śmieci Dawid Bruch stracił prawie cały zamku w Pomorzanach – zabytku i 12 wozów skoszonej trawy, wykar- majątek na spekulacjach giełdowych. Zamek w Pomorzanach. architektury o państwowym znacze- czowanych krzaków i drzew. Obecnie handluje lodami. Jako punkt niu. Zamek potrzebuje konserwacji i Dziękujemy naszym sponsorom: sprzedaży obrał bramę naprzeciwko Historia odrodzenia rekonstrukcji, co w przyszłości przy- inicjatywie „Ratunek dla zamku w banku handlowego. czyniłoby się do rozwoju regionu. Pomorzanach”, międzynarodowemu - Jak ci się powodzi? – pyta go Pomysł akcji porządkowania i dziliśmy kampanie w mediach i zna- Mimo, że po raz pierwszy przy- ruchowi „Rotary”, „Zachiduniwersal któryś z dawnych przyjaciół. sprzątania terenu zamku w Pomo- leźliśmy dofinansowanie. gotowywaliśmy taką akcję – dzięki plus” sp. z oo., ks. Józefowi Kucowi, - Jak mi się powodzi? Dosko- rzanach pojawił się w marcu 2015 Naszym celem było wysprzą- wsparciu udało się osiągnąć zamie- Wołodymyrowi Skołozdrze i Oli Zin- nale! roku. Od marca do maja uzgodniliśmy tanie zamku i terenu wokół niego. rzony cel! Nasza zaprzyjaźniona czuk. - To pożycz mi pięć rubli. przebieg akcji z władzami obwodo- Zbieraliśmy śmieci, karczowaliśmy ekipa wolontariuszy liczyła 46 osób Wszystkim uczestnikom ser- - Chętnie, chętnie, ale nie mogę... Mam, widzisz, specjalną umowę z wymi i Radą Pomorzan, stworzyliśmy krzaki i drzewa. Pragnęliśmy wy- – byli to ludzie różnych narodowo- decznie dziękujemy! bankiem handlowym: ja nie udzielam nasze strony internetowe „Ja – zamek wołać zainteresowanie społeczne, ści, z różnych zakątków Ukrainy, w pożyczek, a on nie sprzedaje lodów. w Pomorzanach” na portalach spo- które pomoże utrzymać porządek i różnym wieku. Wspólnie zebraliśmy Organizatorzy akcji: łecznościowych, dokonaliśmy analizy, zachęci mieszkańców Pomorzan do ponad 100 120-litrowych worków Anna Korżewa, Horacy Safrin, rejestrację wolontariuszy, przeprowa- dbania o środowisko naturalne. Na- śmieci, 10 worków – 60-litrowych, Wołodymyr Suchyj Przy sabasowych świecach 28 Z pamiętnika podróżnika 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Z Lublina do Kijowa Pomiędzy Polską i Ukrainą jest kilka przejść granicznych. Jednym z nich jest przejście Chełm – Dorohusk, dalej droga prowadzi na Kowel, Sarny i do sto- licy Ukrainy – Kijowa. Trasa E 373 zaczyna się w Lublinie (do granicy prowa- dzą 94 km), a kończy się w Kijowie (od przejścia odległość wynosi 522 km).

DMYTRO ANTONIUK W pałacu, oprócz wspomnianej tekst i zdjęcia Diany, zebrali Miączyńscy wiele kosztowności srebrnych, porcelany, Na Ukrainie ta trasa ma też lo- militariów i obrazów, przeważnie kalne oznakowanie: M07. Jest to polskich artystów, między innymi jej oficjalna nazwa, potocznie jest Szymona Czechowicza. Część z nazywana o wiele przyjemniej dla nich przewieziono później do Sa- polskiego ucha – „Warszawka”. tyjowa koło Równego, a później do Zbudowano ją w 1970 roku i od tego Warszawy, gdzie zginęły w ogniu czasu nie była w remoncie w wyni- wojny w 1944 roku. ku czego jej nawierzchnia zmieniła Franciszek Ksawery Miączyń- się w tarkę – z dołami i wybojami. ski, mając olbrzymie długi, zmuszo- Pewne działania ku polepszeniu ny był sprzedać rezydencję prawo- tego stanu zaczęły się w 2006 roku, sławnemu seminarium, a ruchomo- ale przed otwarciem EURO 2012 ści poszły na aukcji. Figurę Diany, nie zdołano ukończyć pełnego re- na przykład, i serwis miśnieński ze montu. Po mistrzostwach na terenie smokami kupiło Muzeum Brytyjskie. obwodu kijowskiego, tam, gdzie po- W okresie międzywojennym w łożono nowy asfalt, znowu zaczęły zabudowaniach mieścił się klasztor pojawiać się dziury i nawierzchnię ss. niepokalanek, które prowadziły musiano przekładać. Dziś po zakoń- tu ochronkę i szkołę, którą w 1930 czeniu tych prac można komfortowo roku przemianowano na gimna- podróżować całą trasą. Jest to jed- zjum. Przez kilka lat studiowała tu na z najlepszych dróg na Ukrainie. Maria Jurczyńska, znana później E373 omija miejscowości dzięki Poaugustiański klasztor w Radziechowie jako siostra Maria z Żar – założy- obwodnicom i nie jest przeciążona. cielka ruchu duchowego Odnowy Podróż zmienia się dla kierowcy chociaż jego rezydencją była Biała Wracając na skrzyżowanie Przy wjeździe do miejscowości po le- w Duchu Świętym. Przez pewien w spacerek, szczególnie gdy auto Cerkiew na Ziemi Kijowskiej, to tu „Warszawki” warto pozostać w tych wej stronie drogi, w starym parku jest czas proboszczem i kanonikiem w wyposażone jest w cruise control. również wybudował olbrzymi pałac stronach – 6 km w kierunku Wło- wielka rezydencja na wałach dawne- klasztorze był o. Gustaw Jełowicki, Wprawdzie dobre wrażenia z podró- składający się z trzech skrzydeł. dzimierza Wołyńskiego leży miej- go zamku z XVI wieku. Należała ona przyszły administrator diecezji łuc- ży zepsują dojazdy do Kijowa, ale o Niestety nie zachował się żaden scowość Radziechów, gdzie jest do rodziny Maciejowskich. Ocalał ko-żytomierskiej i kamienieckiej. tym mowa będzie później. opis wnętrz i wyposażenia. W po- kościół św. Michała (dziś cerkiew niewielki mostek z tamtych czasów. Dziś po siostrach niepokalan- Dzięki mniej-więcej zgranej pra- łowie XIX wieku rząd carski skon- prawosławna) zakonu augustia- Pod koniec XVII wieku miej- kach nie pozostało nic – w zabyt- cy służb granicznych i celnych po fiskował rezydencję jako odwet za nów. Ufundował go kanonik katedry scowość wykupił jeden z oficerów ku mieści się szpital dla gruźlików. obu stronach granicy przekroczenie działalność polityczną Franciszka chełmskiej Wojciech Roszkowski w króla Jana III Sobieskiego Atana- Kaplica klasztorna była w nowszej przejścia zajmuje 45-60 minut. Dalej Ksawerego-juniora i przekazał go 1690 roku. Budowę zakończono po zy Miączyński, który wykazał się części pałacu (bliżej do drogi). Wy- „Warszawka” prowadzi do samego różnym użytkownikom. Po tym 11 latach przy wsparciu finansowym męstwem w bitwie pod Wiedniem. budowano ją zapewne dla zakonnic. Kijowa. Ale można też podróżować miasto i pałac upadły, a w 1881 niejakiego Orańskiego. Skromny Za to król obdarował go wspaniałą Obecnie mieści się tu administracja inaczej: zjeżdżając z drogi warto roku rezydencja spłonęła. Była też budynek klasztorny prawdopodob- srebrną figurą bogini Diany, trzy- szpitala. Pałacowe wnętrza z wiel- zwiedzić okoliczne miasteczka. Tym zniszczona podczas II wojny świa- nie kiedyś przylegał do prezbiterium mającej na smyczach 12 psów łow- ką ilością marmurowych kominków bardziej, że zawsze można nadrobić towej. Pozostałości w 1957 roku lub lewej strony kościoła. Sama czych, a cesarz Leopold nadał mu i sztukateriami zostały utracone, stracony czas. zostały przebudowane. świątynia wyróżnia się unikalnym tytuł hrabiowski. Przekazy rodzinne zarówno jak portyk nad wejściem. półokrągłym frontonem, flankowa- twierdzą, że Atanazy przywiózł spod W angielskim parku była niegdyś nym dwoma niższymi wieżami. Na Wiednia niezliczone trofea, które niewielka kaplica – kopia drezdeń- frontonie – okrągły medalion w oto- ukrył w podziemiach zamku. Miał on skiego kościoła królewskiego, gdzie czeniu pozłacanych gwiazd. Jeżeli również oślepić tureckich jeńców, chowano Miączyńskich. pochodzi on z czasów augustiań- którzy chowali skarby. Czy to praw- Nieopodal dawnej rezydencji skich, to z pewnością mieścił obraz da czy nie – nie wiadomo, wszak znajdziemy XVI-wieczny kościół św. jakiegoś świętego. Obecnie jest tu każde kolejne pokolenie Miączyń- Anny. Zdewastowany i pozbawiony przedstawiona św. Trójca. W 1832 skich bezskutecznie poszukiwało w dachu. W jego niewielkiej kaplicy roku klasztor skasowano, a świąty- starych lochach tureckiego złota. odbywają się jednak nabożeństwa. nię przekazano prawosławnym. W latach 90. XVIII wieku Adam Naprzeciwko – oryginalna cerkiew Obecnie zabytek został na nowo Miączyński zaprosił do Maciejowa prawosławna św. Paraskewii z otynkowany i pomalowany, a zdob- architekta z Drezna Pöppelmanna, 1723 roku, przypominająca kościół. Luboml nictwo wewnątrz – z okresu prawo- który rozebrał zamek i na jego miej- Ufundował ją legendarny Atanazy sławnego. Jedynie misa na wodę scu wybudował klasycystyczny pię- Miączyński dla unitów. Obok stoi jej 15 km od granicy w wiosce Wy- Budowla, oprócz niewielkich święconą przy wejściu przypomina trowy pałac z doryckim portykiem. rówieśnica, drewniana dzwonnica. szniów jest skrzyżowanie i droga czterech kolumn przy wejściu i dawne czasy. Zachowała się też Wnętrza zdobił Włoch Giuseppe Przy samej drodze leży stary cmen- odbija w kierunku dawnego miasta bocznego ryzalitu, nie ma właściwie klasztorna część muru z bramą Baratelli. W trakcie prac zmarł nagle tarz z oryginalnymi nagrobkami. Luboml. Należy do najstarszych żadnych ozdób. Pozostały ruiny ofi- przed wejściem do świątyni. i został pochowany w Maciejowie. (cdn.) na Wołyniu, wzmianka o nim jest w cyny, połączonej niegdyś z pałacem A „Warszawka” biegnie dalej i nie- Kronice Ipatiewskiej z roku 1287. Z ozdobnym murem. daleko od przydrożnego baru widnie- tamtych czasów w centrum miasta Niestety w mieście nie ocalał je drogowskaz na Maszów. Niegdyś zachowały się dobrze widoczne jego największy zabytek – rene- stał tu oryginalny XIX-wieczny pałac wysokie obwałowania drewnia- sansowa obronna synagoga z XVII rodziny Siwińskich, po którym nie nego zamku. Obok mamy szkołę, wieku. Została zniszczona przez hi- ma ani śladu. Za to ocalała skromna która mieści się w dawnym pałacu tlerowców. Nie ma też sukiennic na rezydencja z 1904 roku, należąca do konfederata targowickiego, het- rynku, wystawionych przez Branic- Gołębiowskich – prawdopodobnie mana wielkiego koronnego Fran- kich, oraz brak oryginalnych chod- zarządców majątku. Jeden z potom- ciszka Ksawerego Branickiego. ników z zębów końskich(!). Jednak ków przyjeżdżał tu rowerem z Polski. Szkoła mieści się w południowym uchował się najstarszy na Wołyniu Obecnie w budynku jest klub i stare skrzydle. Król Stanisław August kościół św. Trójcy z 1412 roku z wnętrza nie zachowały się. Należy Poniatowski oddał Luboml Branic- barokowa dzwonnicą, młodszą od też poznać Łuków (do 1946 roku – kiemu w II połowie XVIII wieku i niego o jakieś dwa stulecia. Maciejów), do którego mamy 19 km. Łuków (Maciejów) 29 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) Z Ukrainy na Katolicki Uniwersytet Lubelski Katolicki Uniwersytet Lubelski, który od 2005 nosi nazwę Katolicki Uniwersytet Lubel- ski Jana Pawła II, szczyci się swym wieloletnim Profesorem, obecnie świętym, zgłębia i upowszechnia jego nauczanie oraz realizuje pragnienie papieża Polaka, który od po- czątku swego pontyfikatu miał świadomość konieczności budowania pomostów między wschodnią i zachodnią Europą na bazie teologii, historii i kultury. „Jest bowiem historia Europy jakby wielką rzeką, do której wpadają rozliczne dopływy i strumienie, a różno- rodność tworzących ją tradycji i kultur jest jej wielkim bogactwem” – mówił Jan Paweł II w Gnieźnie w 1997 r. ANTONI DĘBIŃSKI żym zainteresowaniem młodzieży troski o tych studentów jest m.in. po- rektor KUL z Ukrainy cieszą się również nowe wołanie na początku tego roku aka- kierunki na Wydziale Prawa, Prawa demickiego Sekcji Obsługi Studen- Młodzi ludzie z państw Europy Kanonicznego i Administracji, np. tów Cudzoziemców, która zajmuje Środkowo-Wschodniej już od po- europeistyka czy prawo w biznesie. się pomocą w sprawach organiza- nad 20 lat przyjeżdżają studiować Nowo otwarte „Prawo w biznesie” cyjnych. Kandydaci rozmawiający na KUL. W ciągu tych lat ich liczba ma na celu kształcenie managerów w języku rosyjskim lub ukraińskim nieustannie wzrasta. Wśród naszych firm i spółek handlowych na rynek lo- mogą uzyskać tu pełną informację o studentów cudzoziemców zawsze kalny i europejski, także ukraiński. W możliwości podjęcia studiów na KUL największy odsetek stanowili ci po- ostatnim okresie jest również zauwa- telefonicznie (+48 81 445 42 16; +48 chodzący z Ukrainy. Obecnie na KUL żalny stały wzrost zainteresowania 507 638 886), mailowo (study@kul. kształci się 288 osób z tego kraju, co informatyką na Wydziale Matematy- pl) lub przez skype’a (study_at_kul). stanowi około 60% ogólnej liczby stu- ki, Informatyki i Architektury Krajobra- Ponadto w kwietniu 2015 roku we dentów przybyłych z zagranicy. zu. Informatyka to przyszłość każdej współpracy z Żytomierskim Obwo- Początkowo studenci z Ukrainy firmy i przedsiębiorstwa. Mamy am- dowym Związkiem Polaków Ukrainy byli głównie stypendystami Fundacji bicję kształcić także studentów ze został otwarty Punkt Informacyjno- Jana Pawła II oraz rządu polskie- wschodu. Od początku lat 90. młodzi Edukacyjny KUL w Żytomierzu (ul. go. Program stypendialny Fundacji ludzie z Ukrainy studiują również na Teatralna 17/20, pok. 116, tel. +380 Jana Pawła II, który realizowany jest Wydziale Teologii na kierunku teolo- 983 436 990; +380 983 175 186), w Lublinie od 1990 roku z inicjatywy gia i nauki o rodzinie. mający na celu promowanie Kato- profesora naszego Uniwersytetu ks. Nasi studenci z Ukrainy po- lickiego Uniwersytetu Lubelskiego Mariana Radwana SCJ, wpisujący chodzą z różnych zakątków swego Jana Pawła II, informowanie mło- się w ideę papieża Jana Pawła II, kraju, reprezentując niemal wszyst- dzieży na Ukrainie o możliwości ma na celu pomoc w kształceniu kie jego regiony. Najwięcej osób podjęcia studiów na KUL, jak rów- młodzieży ze Wschodu w duchu pochodzi tradycyjnie z zachodnich nież organizowanie we współpracy kultury chrześcijańskiej i nauki obwodów (lwowski, łucki, tarnopol- z miejscowym Związkiem Polaków Kościoła katolickiego. W tym roku ski czy rówieński) oraz Ukrainy cen- Ukrainy wspólnych projektów i pro- mija 25 lat od chwili rozpoczęcia tralnej (obwód kijowski, żytomierski, gramów skierowanych na podwyż- realizacji wspomnianego programu winnicki, chmielnicki). W tym roku szenie kwalifikacji nauczycieli języ- kul.pl stypendialnego Fundacji na KUL. ks. prof. Antoni Dębiński, rektor KUL akademickim na nasz Uniwersytet ka polskiego na Żytomierszczyźnie Obecnie jest nim objętych około 150 przyjechała również około 70 osobo- oraz na nauczanie dzieci i młodzie- osób z krajów byłego ZSRR, w tym łacińskiego oraz rzymskokatolickimi Z dotychczasowego doświad- wa grupa studentów ze wschodnich ży języka i kultury polskiej. Jest to około 100 pochodzi z Ukrainy. Warto diecezjami kamieniecko-podolską i czenia wynika, że młodzież z Ukra- regionów kraju, głównie z obwodu pierwszy taki punkt na Ukrainie. podkreślić, że stypendyści Fundacji kijowsko-żytomierską od 2012 roku iny podejmująca studia na KUL naj- dniepropietrowskiego. Są również Zachęcam więc do odwiedzenia Jana Pawła II kształcą się na KUL dyplom naszej Uczelni otrzymują chętniej wybiera studia na różnych studenci pochodzący z terenów ob- Lublina i naszego Uniwersytetu, a bezpłatnie. Nie wnoszą oni żadnych również absolwenci seminariów du- kierunkach na Wydziale Nauk Spo- jętych walkami (obwód doniecki i łu- młodzież z Ukrainy, pragnącą pod- opłat. To z całą pewnością pozwala chownych wspomnianych diecezji łecznych. Do najpopularniejszych na- gański) oraz z okupowanego przez jąć studia w Polsce, do wyboru Ka- na szersze rozwijanie ich zaintere- oraz studenci Instytutu Nauk Religij- leżą m.in.: dziennikarstwo i komuni- Rosję Krymu. tolickiego Uniwersytetu Lubelskiego sowań i pasji. Pełną informację o nych w Gródku Podolskim. kacja społeczna, ekonomia, psycho- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. możliwości uzyskania stypendium Studenci z Ukrainy nieprzypad- logia czy stosunki międzynarodowe. Jana Pawła II jest otwarty na mło- *** Fundacji można znaleźć na stronie kowo wybierają Lublin i nasz Uniwer- Kandydaci z Ukrainy studiują również dzież z Ukrainy pragnącą podjąć Antoni Dębiński, ksiądz katolicki, internetowej Domu Fundacji Jana sytet. Jest to oczywiście związane z na Wydziale Nauk Humanistycz- studia na tej renomowanej uczelni, profesor zwyczajny nauk prawnych, Pawła II – www.dfjp2.pl. bliskim sąsiedztwem Lubelszczyzny, nych na następujących kierunkach: mającej swoją katolicką tożsamość specjalista w zakresie prawa rzym- Na podobnych warunkach stu- ale także z coraz większą atrak- filologia angielska, filologia polska, i misję, cieszącą się u znaniem w skiego. Rektor Katolickiego Uniwer- diują na KUL stypendyści rządu cyjnością naszego miasta, regio- filologia słowiańska i historia. Du- kraju i na świecie. Wyrazem naszej sytetu Lubelskiego Jana Pawła II. polskiego. W bieżącym roku aka- nu i wielu uczelni. Za wyborem demickim naukę pobiera ponad 40 Lublina i KUL przemawia prawie studentów z Ukrainy w ramach róż- 100-letnia tradycja najstarszej lu- nych rządowych programów stypen- belskiej uczelni oraz pierwszego dialnych. Spośród nich część osób katolickiego uniwersytetu w Euro- otrzymuje stypendium ministra nauki pie Środkowo-Wschodniej. Lublin i szkolnictwa wyższego dla cudzo- – to także jeden z największych ziemców polskiego pochodzenia, a ośrodków przemysłowych, ekono- część jest uczestnikami programu micznych i naukowych wschodniej stypendialnego dla obywateli krajów Polski; miasto, które od wieków należących do Partnerstwa Wschod- pełni rolę mostu pomiędzy Wscho- niego Unii Europejskiej. Ponadto w dem a Zachodem i łączy tradycję z tym roku akademickim nasz uniwer- nowoczesnością. sytet odwiedziła grupa studentów z Katolicki Uniwersytet Lubelski Ukrainy na zasadach wymiany mię- Jana Pawła II, założony w 1918 roku, dzynarodowej w ramach programu należy do najważniejszych ośrodków stypendialnego „Polski Erasmus dla akademickich naszego miasta. Ma Ukrainy”. Z ofertą stypendialną rzą- bogatą ofertę edukacyjną skiero- du polskiego można zapoznać się waną do kandydatów z Polski i za- na stronie internetowej Biura Uzna- granicy, pragnących podjąć studia walności Wykształcenia i Wymiany w języku polskim (48 kierunków do Międzynarodowej (www.buwiwm. wyboru) lub w języku angielskim (na edu.pl). Dzięki podpisanej umowie o 6 kierunkach). Zachęcam do zapo- współpracy między Katolickim Uni- znania się z pełną ofertą studiów na wersytetem Lubelskim Jana Pawła II KUL na stronie: kul.pl a Archidiecezją Lwowską obrządku www.kul.pl/kandydat. Katolicki Uniwersytet Lubelski 30 Informacje 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com Msze św. niedzielne REPERTUAR w języku polskim na Ukrainie OPERy LWOWSkIEJ Zamieszczamy niniejszy wykaz z chęcią przekazania czerwiec 2015 naszym czytelnikom rzetelnej informacji na temat możli- 18 czerwca, czwartek, balet „rOMeO I JUlIA”, S. Proko- wości uczestnictwa w niedzielnych mszach św. w języku fi ew, początek o godz. 18:00 polskim. Jesteśmy świadomi, że jest to wykaz niepełny, 19 czerwca, piątek, operetka „BArON CYGAńSKI”, J. Strauss, początek o godz. 18:00 dlatego prosimy o powiadomienie nas w celu sprosto- 20 czerwca, sobota, balet „STWOrZeNIe ŚWIATA”, a. wań lub uzupełnień (red.) Pietrow, początek godz. 18:00 21 czerwca, niedziela, opera „CZArOdZIeJSKIe KrZeSI- Archidiecezja lwowska Strzałkowice, kościół pw. Wszyst- wzięcia NMP – godz. 9:00 WO”, e. dosenko, M. Silwestrow, I. Striłecki, początek lwów, katedra pw. Wniebowzię- kich Świętych – godz. 11:00 Borysław, kościół pw. Matki Bo- cia NMP – godz. 7:00; 8:00; 10:15 dąbrówka, kościół pw. św. Barbary żej Nieustającej Pomocy (w parafi i o godz.12:00 (dzieci); 11:30 (suma); 13:00; 18:00 – godz. 09:00 św. Barbary) – godz. 12:00 opera „ZAPOrOŻeC ZA dUNAJeM”, S. Hułak (młodzież) Nowe Miasto, kościół pw. św. -Artemowski, początek o godz. 18:00 lwów, kościół pw. św. Antoniego Marcina – godz. 12:00 diecezja łucka 25 czerwca, czwartek, program koncertowy „WIeCZÓr Padewskiego – godz. 9:00; 11:00 Sąsiadowice, kościół pw. św. Łuck, katedra Świętych Apostołów OPereTKI”, początek o godz. 18:00 (dzieci); 12:30; 18:30 (oprócz lata) Anny – godz. 10:00, 12:00 Piotra i Pawła – godz. 8:30 27 czerwca, sobota, opera „TrAVIATA”, G. Verdi, początek lwów, kościół pw. św. Marii Mag- Krysowice, kościół pw. Matki Bo- Ostróg, kościół pw. Wniebowzię- daleny – godz. 9:30; 11:30 skiej Fatimskiej – godz. 10:30 (lato) cia Najświętszej Maryi Panny – o godz. 18:00 lwów, kościół pw. Matki Boskiej lub 11:00 (zima) godz. 8:00 Informacje: Gromnicznej – godz. 16:00; 20:30 Trzcieniec, kościół pw. św. Józe- tel.: 0-0380 (32) 235-65-86, 0-0380 (32) 260-13-60 lwów – rzęsna, kościół pw. Mi- fa – godz. 9:00, 13:00 diecezja kamieniecko-podol. e-mail: [email protected], www.opera.lviv.ua łosierdzia Bożego – 9: 00 Sambor, kościół pw. Ścięcia św. Kamieniec Podolski, katedra lwów – Sichów, kościół pw. św. Jana Chrzciciela – godz. 9:00 (dzie- pw. św. Apostołów Piotra i Pawła – Michała Archanioła – godz. 13:00 ci); 11:30 (suma); 19:00 (w VII i VIII) godz. 12:00 lwów – Zboiska, kościół pw. Stary Sambor, kościół pw. św. Winnica, kościół pw. Matki Bożej Matki Bożej Nieustającej Pomocy – Mikołaja – godz. 13:00 Anielskiej – godz. 9:30 godz. 12:00; 19:00 dobromil, kościół pw. Przemienie- lwów – Brzuchowice, kaplica nia Pańskiego – godz. 11:00, 15:30 diecezja kijowsko- pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus Iwano-Frankiwsk (d. Stani- żytomierska – godz. 11:00 sławów), kościół pw. Chrystusa Kijów, kościół pw. św. Aleksandra Gródek Jagielloński, kościół Króla – godz. 12:00 – godz. 13:00 Podwyższenia Krzyża Świętego – Czerniowce, kościół pw. Podwyż- Kijów, kościół pw. św. Mikołaja – Z wielkim żalem i bólem przyjęliśmy wiadomość o odejściu godz. 12:00 szenia Krzyża św. – godz. 9:00 godz. 11:45 Mościska, kościół pw. Narodze- Piotrowce dolne, kościół pw. Żytomierz, katedra pw. św. Zofi i – śp. JANA FrANCZUKA nia św. Jana Chrzciciela – godz. Przem. Pańskiego – godz. 9:00 godz. 8:00; 12:00 9:00; 11:00 drohobycz, kościół pw. św. Bar- wieloletniego prezesa Polskiego Towarzystwa Opieki Mościska, sanktuarium MBNP tłomieja – godz. 11:00 diecezja odessko-symfero- nad Grobami Wojskowymi we Lwowie, godz. 18:00 Złoczów, kościół pw. Wniebowzię- polska wspaniałego, skromnego Człowieka, Mościska-Zakościele, kościół cia NMP – godz. 9:00; 11:00; 16:00 Jałta, kościół Niepokalanego Po- opiekuna Cmentarza Orląt Lwowskich pw. św. Michała – godz. 9:00 (oprócz Żółkiew, kolegiata pw. św. Waw- częcia NMP – godz. 9:00 i Polskiego Cmentarza Wojennego w Zadwórzu. I niedzieli miesiąca) rzyńca – godz. 11:00 Kercz, kościół Wniebowzięcia NMP Kamionka Strumiłowa, kościół Krzemieniec, kościół pw. św. – godz. 9:00 Z śp. Janem mieliśmy wielokrotne przyjacielskie kontakty, pw. Wniebowzięcia NMP – godz. Stanisława biskupa – godz. 10:00 donieck, – kościół pw. św. Józefa uczestniczył również we wszystkich najważniejszych wydarzeniach, 10:00 Kosów, kościół pw. Matki Bożej Rzemieślnika – godz. 9:00 organizowanych przez Zarząd Główny TMLiKPW we Wrocławiu Przemyślany, kościół pw. Piotra Różańcowej – godz. 9:00 Mikołajów – kościół pw. św. Jó- i przez niektóre Oddziały w terenie. i Pawła – godz. 10:00 Truskawiec, kościół pw. Wniebo- zefa – godz. 18:00 Odznaczony Złotą Odznaką TMLiKPW. korzystaj z usług Wyrazy najszczerszego współczucia Rodzinie polskich Prywatne kwatery składają przewodników w samym centrum Lwowa Zarząd Główny Towarzystwa Miłośników Lwowa ze Lwowa! i Kresów Południowo-Wschodnich we Wrocławiu Oferujemy Państwu noclegi na prywatnych kwaterach oraz wszyscy Członkowie Towarzystwa Fachowe oprowadzanie po w centrum Lwowa. Gospodarstwa prowadzone są przez lwowie, pilotowanie grup turystycznych miejscowych Polaków, gdzie oprócz samego noclegu będą po Kresach mieli Państwo okazję poznania tajników kuchni lwowskiej w języku polskim oraz ciekawostek z historii Kresów. tel.: 0-0380679447843, Intymność zapewnią Państwu niezależne pokoje, ła- 0-380677477329, 0-380676750662, 0-380504304511, 0-380504307007, zienka oraz WC. Istnieje również możliwość skorzystania 0-380509494445, 0-380987175971 z pełnego lub częściowego wyżywienia. Osobom podró- żującym samochodem zapewniamy miejsce na bezpiecz- chór „EcHO” zaprasza nym parkingu. Próby oraz spotkania towarzyskie tel./fax: +38 0322 75-43-95; kom.: +38 0662-552-301 Z żalem zawiadamiamy że 10 kwietnia br. – w poniedziałki i środy o godz. 18:30, e-mail: [email protected]; www.tylkowelwowie.com zmarł w wieku 68 lat pod kierownictwem profesjonalnych animatorów i pedagogów muzyki. Je- śp. JANUSZ SITOWSKI śli masz lat 30+, 40+, 50+ itd. i mo- kantorowe kursy walut na Ukrainie żesz poświęcic czas dwa razy w tygo- 15.06.2015, Lwów wieloletni członek TKPZL dniu na próby (2 godz.), to nauczysz działał w Polskim Towarzystwie Opieki nad Grobami Wojskowymi od jego założenia, się pięknego repertuaru z chóralistyki KUPNO UAH SPrZedAŻ UAH polskiej (i nie tylko). Jeśli jesteś młody z urodzenia Lwowianin, pochowany w Dobrosynie i dysponujesz zapałem do nauki, to 21,20 1 USD 22,00 skuteczne nowoczesne pliki dzwię- 23,50 1 EUR 24,50 Siostra Bogumiła Sitowska, Romuald Kogucki, kowe pomogą szybko przyswoić tobie 5,50 1 PLN 6,05 partie głosowe. Tadeusz Peszek 32,30 1 GBR 34,30 Skorzystaj z ZAPrOSZeNIA! edward Kuc, tel.: 0665306908 3,60 10 RUR 4,10 31 www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) Jak słuchać polskich Adresy placówek dyplomatycznych audycji RADIOWYCH na Ukrainie (czas audycji ukraiński) Rzeczypospolitej Polskiej Z eteru Radio Polonia (godz. 18:30) - Lwów – Radio Niezałeżnist - 106,7 FM na Ukrainie - Winnica – Radio TAK – 103,7 FM Ambasada Rzeczypospoli- e-mail: - Chmielnicki – Radio Podilla Center - 104,6 FM tej Polskiej na Ukrainie [email protected] - Równe - Radio Kraj – 68,2 FM 01034 Kijów, ul. Jarosławiw Wał 12 http://www.luck. msz.gov.pl - Żytomierz – Radio Żytomyrśka Chwyla – 71,1 FM i 103,4 FM tel.:+38 044 230 07 00 Polskie Radio Lwów – w każdą sobotę od godz. 9:00 do godz. 12:00 oraz w niedzielę od godz. 19:15 do 20:15 na fali 106,7 FM (Radio Nezałeżnist) fax:+38 044 230 07 43 Konsulat Generalny RP Radio Lublin na 103,2 i 99,6 MHz słychać bardzo dobrze aż po Lwów +38 044 270 63 36 w Odessie (we Lwowie już nie wszędzie). e-mail: 65014 Odessa, ul. Uspienska 2/1 Polskie Radio Warszawa I – na falach długich 225 kHz [email protected] tel.: +38 048 718 24 84 http://kijow.msz.gov.pl/pl +38 048 718 24 80 Radio przez Internet fax:+38 048 718 24 80 Polskie Radio – www.polskieradio.pl Wydział Konsularny e-mail: Lwowska Fala – autorska audycja Danuty Skalskiej jest nadawana w Ambasady RP w Kijowie [email protected] każdą niedzielę od godz. 9:10 na antenie Polskiego Radia Katowice – 01034 Kijów, tel.: +38 057 75-78-801 http://www.odessa.msz.gov.pl www.radio.katowice.pl. Powtórka audycji – w niedzielę o 00:00 w nocy ul. B. Chmielnickiego 60 faks: +38 057 75-78-804 RMF FM – www.rmf.fm tel.: +38 044 284 00 40 e-mail: Konsulat Generalny RP Radio Zet – www.radiozet.pl faks: +38 044 234 99 89 [email protected] w Winnicy Radio Maryja – www.radiomaryja.pl e-mail: [email protected] http://www.charkow.msz.gov.pl 21050 Winnica, ul. Kozickiego 51 Radio Opole – audycje o Polakach na Ukrainie – www.radio.opole.pl http://www.kijow.msz.gov.pl – VI p. Radio Wnet – www.radiownet.pl Konsulat Generalny RP tel.: +38 0432 507-413, Polskie Radio Lwów – www.radio-n.com Wydział Promocji Handlu inform.wizowa +38 0432 507-411, Polskie Radio Rzeszów – www.radio.rzeszow.pl i w eterze (103,7FM we Lwowie 102,00FM 102,9FM 90,05 FM). i Inwestycji przy 79011 Lwów, ul. Iwana Franki 108 ws. Karty Polaka +380432 507-412 Ambasadzie tel.: +38 032 295 79 90 fax: +38 0432 507-414 RADIO PRZEZ SATELITę 01034 Kijów, ul. Wołodymyrśka 45 faks: +38 032 295 79 80 e-mail: Programy Polskiego Radia emitowane są w systemie DVB przez sate- tel.: +38 044 279 12 98, 279 18 31 e-mail: [email protected] litę HOT BIRD, a także przez platformę cyfrową Cyfra+ +38 044 279 45 37, 279 33 40 [email protected] http://www.winnica.msz.gov.pl fax.:+38 044 278 11 40 http://www.lwow.msz.gov.pl e-mail: [email protected] Instytut Polski w Kijowie Reklama http://www.kijow.msz.gov.pl Konsulat Generalny RP ul. B. Chmielnickiego 29/2, lok.17, w Łucku 01-030 Kijów, Ukraina w Kurierze galicyjskim Konsulat Generalny RP 43016 Łuck, ul. Dubniwska 22 b tel.: +380 44 288 03 04 w Charkowie tel.: +38 0332 280 640 fax: +380 44 288 02 86 PIERWSZA STRONA STRONy wewnętrzne 61002 Charków, ul. Artioma 16 faks: +38 0332 280 659 www.polinst.kiev.ua ПЕРША СТОРІНКА внутрIшнI СТОРІНКи

1 cм 2 – 8,50 грн. 1 cм 2 – 4,50 грн. ПАТ «КРЕДОБАНК», Stale współpracują: 1 cm 2 – 8,50 UAH 1 cm 2 – 4,50 UAH kurier м. Івано-Франківськ МФО 325365 Dmytro Antoniuk, Elżbieta Zielińska, pełny kolor czarno-białe Katarzyna Łoza, Dariusz Materniak, повноколірний чорно-білі galicyjski Świadectwo rejestracji Elżbieta Lewak, Włodzimierz Bart- Seria KW nr 126391523 R kowiak, Magda Arsenicz, Leonid STRONy wewnętrzne STRONa ostatnia wydane 14.05.2007 Golberg, Andrzej Pietruszka, Sabina внутрIшнI СТОРІНКи oСtahhЯ СТОРІНКa Свідоцтво про державну реєстра- Różycka, Jacek Borzęcki, Tadeusz цію Серія КВ № 126391523 Р Kurlus, Renata Klęczańska, Dmytro 1 cм 2 – 6,00 грн. 1 cм 2 – 7,50 грн. від 14.05.2007 р. Wesołowski, Włodzimierz Osadczy, 1 cm 2 – 6,00 UAH 1 cm 2 – 7,50 UAH Wojciech Grzelak, Leon Tyszczenko, pełny kolor pełny kolor założyciel i wydawca: Irena Kulesza, Witold Dzięciołowski, повноколірний повноколірний Mirosław Rowicki Zbigniew Kulesza i inni. Засновник і видавець Na zlecenie naszych klientów umieszczamy ogłoszenia М. М. Ровіцкі Prenumerata również w prasie ukraińskiej Natalia Kostyk Ogłoszenia niekomercyjne, po uzgodnieniu z redakcją, mogą Skład redakcji: e-mail: [email protected] być drukowane nieodpłatnie КУР’ЄР ҐАЛІЦИЙСЬКИЙ Marcin Romer: Drukujemy również teksty autorów, redaktor naczelny z którymi się nie zgadzamy! POLSKI ZESPÓŁ Redakcja: e-mail: [email protected] Skrytka pocztowa (a/c) nr 537 Maria Basza: Za treść ogłoszeń, oświadczeń i rek- PIEŚNI I TAŃCA „LWOWIACY” Lwów 79005, zastępca red. naczelnego, lam redakcja nie ponosi odpowiedzial- ZAPRASZA do Studium Tańców Polskich, абонентська скринька № 537 e-mail: [email protected] ności, nie zamówionych rękopisów założonego przy PZPiT „LWOWIACY”, skrytka pocztowa (a/c) nr 80 Beata Kost nie zwraca i pozostawia sobie prawo dzieci i młodzież w grupach wiekowych Iwano-Frankiwsk 76018 zastępca red. naczelnego do skrótów. 5–8 lat, 8–12 lat, 12–15 lat абонентська скринька № 80 [email protected] oraz do starszej grupy zespołu Konstanty Czawaga Projekt współfinansowany ze środ- Próby zespołu odbywają się w szkole nr 10 we wtorki i czwartki, w godzi- siedziba gazety: e-mail: [email protected] ków Ministerstwa Spraw Zagranicz- nach od 18:00 do 21:00. Zgłoszenia przyjmujemy podczas prób zespołu lub IwanoFrankiwsk 76002 Krzysztof Szymański nych RP w ramach konkursu na ul. Iwasiuka 60, e-mail: [email protected] realizację zadania „Współpraca z na telefon: 0-677-982-315 bądź: 233-05-70, a także udzielamy fachowych rad ІваноФранківськ, вул. Івасюка 60 Eugeniusz Sało Polonią i Polakami za granicą” za w dziedzinie polskiego tańca i strojów ludowych. tel. redakcji w Stanisławowie: [email protected] pośrednictwem fundacji „Wolność prezes LMDMSO Stanisław Durys, +38 (0342) 54-34-61 Alina Wozijan i Demokracja”. kierownik artystyczny PZPiT „Lwowiacy” tel. redakcji we Lwowie: e-mail: [email protected] +38 (032) 2610054 Jurij Smirnow Polski Zespół Pieśni i Tańca +38 (032) 253-15-20 Iwona Boruszkowska email: [email protected] Agnieszka Sawicz „Weseli Lwowiacy” Anna Gordijewska ТзОВ Видавничий Дім «Молода konto bankowe na Ukrainie: Zaprasza młodzież od 12 lat i wzwyż do nauki polskich tańców narodo- Szymon Kazimierski Галичина». wych, regionalnych i lwowskich. Próby zespołu odbywają się w szkole nr 10 ПП Ровіцкі М.М. Michał Piekarski w środy i piątki od godz. 19:30 do 21:00. Zgłoszenia przyjmujemy podczas Код ЄДРПОУ 1965816635 Wojciech Jankowski Indeks na prenumeratę 98780 prób lub pod nr tel.: 261 54 87 lub 0505087433. Serdecznie zapraszamy! р/р 2600001244414 в Івано- Aleksander Kuśnierz Індекс передплати 98780 Kierownik zespołu Edward Sosulski Франківськівському відділенні Aleksy Kokorew Газета виходить 2 рази на місяць 32 O tym i owym 16–29 czerwca 2015 nr 11 (231) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com „Młody Stanisławów” Kurier zaprasza dzieci i młodzież Galicyjski do udziału w wakacyjnych Można zaprenumerować na poczcie!!! KOd PreNUMerATY turnusach edukacyjnych УКРПОШТА 98780 Cena prenumeraty pocztowej 1 miesiąc – 5,96 hrywien 3 miesiące – 17,88 hrywien 6 miesięcy – 35,76 hrywien 12 miesięcy – 71,52 hrywien Organizacje i instytucje mogą też zamawiać prenumeratę bezpośrednio w naszej redakcji: osobiście, telefonicznie, listownie lub drogą mailową: [email protected]

PreNUMerATA W POlSCe Możliwa jest prenumerata redakcyjna do Polski i innych krajów. W sprawie prenumeraty gazety do Polski, prosimy o kontakt pod naszym adresem e-mail: [email protected] lub listownie, telefonicznie, faxem na numery i adresy podane w stopce redakcyjnej.

Ponadto „Kurier Galicyjski” można kupić: w Przemyślu – w Południowo-Wschodnim Instytucie Na- ukowym, przy ul. Grodzkiej 3 (kod pocztowy 37-700), tel.: +48 (016) 678 73 33; w Warszawie, w Biurze Turystyki KAlINKA, ul. Mar- szałkowska 115 (wejście od ul. Przechodniej), 00-102 Warszawa. Biuro jest czynne pn-pt w godz. 8:00-16:00 oraz w w Księgarni WNeT na V piętrze gmachu PAST-y, ul. Zielna 395. Kurier Galicyjski można kupić Na terenie całej Ukrainy można kupić nasze pismo w kioskach „Ukrpocz- ty”. Ponadto: - w kioskach „Wysoki Zamek” w Drohobyczu, Truskawcu, Borysławiu, Sam- borze, Starym Samborze, Turce i Stebnyku; - w kioskach „Interpres” oraz kioskach „Presa”; - w polskiej restauracji „Premiera Lwowska” ul. Ruska16 we Lwowie; - w polskiej restauracji „Kupoł”, ul. Czajkowskiego 37 we Lwowie; - w restauracji Mons Pius, ul. Łesi Ukrainki 14 we Lwowie; - w hotelu „Leopolis” – najlepszym hotelu na Ukrainie; - w kościele św. Antoniego we Lwowie, przy kościele Marii Magdaleny we Lwo- wie (w niedzielę po nabożeństwie), a także przy kościele w Krzemieńcu; - pismo jest też dostępne w Instytucie Polskim w Kijowie. Miesięcznik Polak Mały można zaprenumerować na poczcie na Ukrainie!!! KOd PreNUMerATY ciekawe strony internetowe o kresach УКРПОШТА 68416 www.kresy.pl www.wizyt.net Pełne wydanie www.kresy24.pl www.kresy.co.uk stanislawow.pl Kuriera Galicyjskiego www.wspolnota-polska.org.pl www.kresy2000.pl Cena prenumeraty www.kresy.najlepsze.net www.hanaczow.pl w PdF na: pocztowej: www.stanislawow.net www.fotojonny.republika. pl www.kuriergalicyjski.com www.kresy.webpark.pl www.poznajukraine.com www.lwow.com.pl 1 miesiąc – 3,50 hrywien, www.kresy-krakow.com.pl www.wycieczki.pl.ua www.duszki.pl 3 miesiące – 10,50 hrywien, www.kresy-wschodnie www.lwowiacy.pl. www.pogranicze.eu 6 miesięcy – 21,00 hrywien, 12 miesięcy – 42,00 hrywny. Partnerzy medialni