Fylkesting for Ungdom

Fylkesting for ungdom

Skei i Jølster 6. til 7. april 2019

www.sfj.no Opning av tinget Leiar for UPU, Kamilla Fauske Rivedal , opna fylkesting for ungdom.

Helsing Fylkesordførar i Sogn og Fjordane, Jenny Følling, helsa fylkestinget.

Konstituering Møteleiarar: Framlegg på Rune Holsen Nygård og Mari Dale Salbu. Samrøystes valde. Møteleiar hadde opprop av deltakarar. Ingen hadde merknader til innkalling og sakliste, og det var godkjent.

Delegat/ obs/ Namn på kommune, Opprop gjeste- organisasjon eller parti nummer deltakaren representerer Etternamn Førenamn 1 Askvoll ungdomsråd Krumsvik Sofie 2 Askvoll ungdomsråd Hatlø Isak 3 Balestrand ungdomsråd Geijerstam Freddy af 4 Balestrand ungdomsråd Fjærestad Ariana 5 Eid Navelsaker Daniel 6 Eid Starheim Eskil 7 Høyanger Indrebø Hedda Andrine Skår 8 Jølster Sunde Fredrik 9 Jølster Sunde Leander 10 KFUK-KFUM Sogn og Fjordane Lundekvam Andrine 11 Lærdal Reehaug Jon Darri 12 Lærdal Bøkenes Aksel Nordstrand 13 Naustdal ungdomsråd Hauge Marius Emil 14 Naustdal ungdomsråd Ulvnes Cathrine Ravnøy 15 Sogn og Fjordane Senterungdom Kleppe Jenny Flølo 16 Sogndal ungdomsråd Flikki Maylinn 17 Sogndal ungdomsråd Tufte Oda Ligtvor 18 Sogndal ungdomsråd Ugulsvik Hanna 19 Stryn Øvre-Flo Joanna Kveen 20 Stryn Gjertsen Lina Synneve Kvamme 21 Stryn Orlayova Natalia Ungdommen sitt kommunestyre 22 i Luster Aasen Marie Skamsar 23 Ungdommens bystyre Flora Helgås Isak 24 Ungdommens bystyre Flora Hollevik Ask 25 Ungdommens bystyre Flora Refsnes Marthe Teigen 26 Ungdommens bystyre i Flora Winterthun Torje Takle 27 Ungdommens bystyre i Førde Dean Milad 28 Ungdommens bystyre i Førde Erviksæter Embla 29 Ungdomsrådet i Vågsøy Adzemovic Amila 30 Ungdomsrådet i Vågsøy Kvalheim Sebastian Fløysand 31 Unge Høgre Brendø Ina Martine 32 Vestland Unge Venstre Cetin Milli Fjæreide 33 Vik Melheim Sigrid 34 Vik Bungum Lars Magnus 35 Årdal kommune Høgheim Maria 36 4H Supphellen Brita 37 4H Tjønneland Mathilde 38 Ungdomspolitisk utval Rivedal Kamilla 39 Ungdomspolitisk utval Horpen Lisa 40 Ungdomspolitisk utval Akse Andreas Ytredal 41 Ungdomspolitisk utval Albrektsen Thor 42 Ungdomspolitisk utval Salbu Mari Dale

Observatørar 101 Balestrand ungdomsråd Demirovic Dennis 102 Balestrand ungdomsråd Lunde Emilie 103 Lærdal Sørensen Marcus 104 Lærdal Hunderi Emma Lien

Gjestar Ungdommens fylkesutval 201 Hordaland Medhus Oda Ungdommens fylkesutval 202 Hordaland Bøthun Lisa Haugland 203 Møteleiar Nygård Rune Holsen 204 Referent Tonning Vigdis Sogn og Fjordane 205 fylkeskommune Høyvik Guro Sogn og Fjordane 206 fylkeskommune Myklebost Anders Sogn og Fjordane 207 fylkeskommune Ness Emma Berge Sparebankstiftinga Sogn og 208 Fjordane Fidjestøl Pål Sogn og Fjordane 209 fylkeskommune Hamre Eva Sogn og Fjordane 210 fylkeskommune Venke Nordeide Sogn og Fjordane 211 fylkeskommune Erikstad Ingebjørg 212 213 214 215

Godkjenning av Forretningsorden er vart presentert og samrøystes vedteken. Det vart samrøystes vedteke at innkalling og gjester får talerett ut heile fylkestinget. sakliste

Val av nemnder Referent: Vigdis Tonning Valnemnd: • Kamilla Fauske Rivedal • Lisa Haugland Bøthun (UFU) • Rune Holsen Nygaard(ekstern) • Sekretær: Guro Høyvik Uttalenemnd: • Lisa Horpen • Andreas Ytredal Akse • Sofie Krumsvik (delegat) • Leander Sunde (delegat) • Oda Medhus (UFU) • Ina Brendø (delegat)

Tellekorps: Lisa H. Bøthun og Oda Medhus (observatørar frå Ungdommens fylkesutval i Hordaland)

To til å skrive under møteboka: Maylinn Flikki og Emma Lien Hunderi

Vala var samrøystes

Allsong Sogn og Fjordane-songen

Framtids- Thor Albrektsen orienterte om verkstaden, og gav først ordet til Pål Fidjestøl frå verkstad Sparebankstiftinga. Han etterlyste tiltak FOR ungdom, laga AV ungdom

Presentasjon, sjå vedlegg 1.

Eva Hamre frå samferdsleavdelinga i Sogn og Fjordane fylkeskommune snakka om Trygt heim for ein 50-lapp og Lokaltransport for ungdom

Presentasjon, sjå vedlegg 2.

Gruppearbeid Presentasjon og resultat, sjå vedlegg 3 og 4.

Gruppe 1 Sofie Krumsvik Daniel Navelsaker Andrine Lundekvam Jenny Flølo Kleppe Lina Synneve Kvamme Gjertsen Marthe Teigen Refsnes Maria Høgheim Gruppeleiar: Andreas Ytredal Akse

Gruppe 2 Eskil Starheim Jon Darri Reehaug Maylinn Flikki Natalia Orlayova Torje Takle Winterthun Ina Martine Brendø Brita Supphellen Emma Lien Hunderi Gruppeleiar: Kamilla Rivedal

Gruppe 3 Freddy af Geijerstam Aksel Nordstand Bøkenes Oda Ligtvor Tufte Marie Skamsar Aasen Milad Dean Milli Fjæreide Cetin Mathilde Tjønneland Marcus Sørensen Gruppeleiar: Mari Dale Salbu

Gruppe 4: Ariana Fjærestad Leander Sunde Cathrine Ravnøy Ulvnes Joanna Kveen Øvre- Flo Amila Adzemovic Lars Magnus Bungum Emilie Lunde Lisa Haugland Bøthun Gruppeleiar: Lisa Horpen

Gruppe 5: Hedda Andrine Skår Indrebø Marius Emil Hauge Hanna Ugulsvik Embla Erviksæter Sigrid Melheim Dennis Demirovic Oda Medhus Gruppeleiar: Rune Holsen Nygård

Presentasjon av gruppearbeid

2. Kunst- og handverk: Same vurderingsmetode som i gym.

1: Meir miljøvenleg kollektivtransport. Fleire minibussar på lokaleruter, Buss-app. El-buss – Alle nye bussar bør gå på el

3. Billeg, rask og miljøvenleg busstransport: Felles ungdomskort, gode rutetilbod 4. Kollektiv transport og veg: Vil ha tog i fylket, fleire tunnelar for å unngå fjellovergangar, betre vegar, rassikring. Meir info om Trygt heim for ein 50-lapp. Fleire bussruter

5. Mindre forsøpling: Fleire bosspann rundt om. Bosspann i resirkulert plast og tydelege fargar. Info om forsøpling

Presentasjon av innspel til Sparebankstiiftinga og Samferdsleavdelinga i Sogn og Fjordane:

1. Varm mat i skulen med fastpris gjennom året. Kan gå til ei kantine på vgs og få varmt måltid til lunsj 2. Gratis frukost på skulen. Sikre at alle et frukost og dermed yter betre 3. Samarbeid med Hordaland vil krevje møter og det kostar pengar. Viktig at samanslåingsprosessane 4. Møteplassar og klubbar for ungdom. 5. Idrettsanlegg, basket og ishockey 6. Digitalisering i skulen har komme godt i gang, men oppfølginga hos/frå lærarane er ikkje god nok. 7. Oppdatering av skulebøker. Dei er gamle og har utdatert info. 8. Plassering av store bosskontainarar langs vegane, slik at bilistar kan bli kvitt bosset. 9. Fleire og meir synlege bosspann der folk ferdast. NB: Må ha system for tømming av bosspanna. 10. Ønskjer at Sparebankstiftinga og andre som har midlar ein kan søkje på, må bli meir synleg, slik at ungdom får vite om dei. 11. Alle nye bygg bør ha solcellepanel. Skular og rådhus er viktige i den samanheng 12. Fargerik handball. Frivillege frå klubben gjev opplæring i handball for innvandrarungdom ei veke i året 13. Bidra med ½-parten av beløpet til nye fotballskog, musikkinstreument etc for ungdom . Replikk: Kulturkortet skal ordne 1 gratis fritidsaktivitet i året. 14. Fritidsaktivitetar er dyrt. Viktig at mindre lag og org får stipendmidlar, slik at andre idrettar enn fotballen 15. Kulturkort for born på same måten som ungdomskort, er på trappene, og støtte frå Sparebankstiiftinga ville vore fint.

Orientering om Kamilla F Rivedal informerte om framlegg til nye vedtekter i det som blir Vestland samanslåing av ungdomsutval (VU). Har hatt eit godt samarbeid med Hordaland. VU vil halde møter fleire ungdoms- stader i det nye fylket. Ein ønskjer også at det nye utvalet vil ha representantar frå heile det nye medverknads- fylket. Det er det nye fylkestinget i Vestland fylkeskommune som vil vedta endeleg regelverk. organa i fylkesk. i Sogn Vedtak vil skje søndag. og Fjordane og Hordaland

Informasjon Henriette Sunde og Kari Solheim Lysne frå Sogn og Fjordane Bondelag presenterte organisasjonen. Norsk matproduksjon er viktig mellom anna for landskapet.

Presentasjon, sjå vedlegg 5.

Helsing Elev- og lærlingombod i Sogn og Fjordane, samt mobbeombod i vgs, Venke Nordeide, helsa møtet. Ho helsa frå mobbeombodet i grunnskulen, Aina Drage. I S&Fj og H har ein no 4 ombod, og so mange trengst. Ho tar mot store og små spørsmål, og er det for deg som er elev eller lærling. Ho snakka om mobbing, og at ein no er i gang med mobbeombod og det systematiske arbeidet mot mobbing. Møtet med skulen eller lærebedrift kan vere vanskeleg, men det treng ikkje bety at det er noko gale. Vi har alle vore utfordringar, og ingen er utan feil. Venke er her for dei som treng nokon å snakke med. Ta kontakt. Venke tar saka vidare slik de vert samde om!

Det at ungdom her er, og vel å gjere noko, er viktig. Det å sitte i ungdomsutval, kan utvikle seg vidare til ungdomspolitikar, lokalpolitikar, fylkespolitikar eller på landsplan. Det å bestemme seg for at eg kan bidra kan vere steget mot noko større. Oppmoding: Stå på! Velg dykk ut nokre viktige saker de vil jobbe med. Ha godt humør og følg med! Ho reklamerar for FB-sida til elev- og læringsombodet.

Årsmelding for Kamilla Rivedal presenterar årsmeldinga. UPU Årsmelding for ungdomspolitisk utval 2018/2019

Per 02.04.2019 har ungdomspolitisk utval hatt følgjande samansetnad:

Kamilla Fauske Rivedal, Askvoll (leiar)

Lisa Horpen, Årdal (nestleiar)

Thor Albrektsen, Flora (medlem)

Mari Dale Salbu, Hyllestad (medlem)

Andreas Ytredal Akse (medlem)

Hans Christian Knudsen, Balestrand (vararepresentant)

Ingebjørg Flyum Bjørlo, Eid (vararepresentant)

Dina Bovim, Flora (vararepresentant)

Milad Dean, Jølster (vararepresentant)

På fylkesting for ungdom 2018 vart Amila Adzemovic vald som medlem i ungdomspolitisk utval. På grunn av kapasitetsvanskar godkjente UPU Amila sin søknad om fritak (26.10.18, sak 29 – 18/19 ). I høve vedtektene til ungdomspolitisk utval supplerte utvalet Andreas Ytredal Akse som nytt medlem for Amila Adzemovic (26.10.18, sak 30 – 18/19 ) fram til fylkesting for ungdom 2019.

Lisa Horpen og Mari Dale Salbu vart på fylkesting for ungdom 2018 valt til å sitje i ungdomspolitisk utval for to år. Lisa og Mari er difor ikkje på val i år.

Rapport for gjennomføring av vedtekne fråsegner på fylkesting for ungdom 2018:

Vedteken fråsegn på fylkesting for Ansvar Gjennomføringsgrad ungdom 2018

Eit nytt Vestland Kamilla Gjennomført:

Ungdomsdemokratiet i Sogn og Fjordane og Hordaland er avhengig av at vi klarar å verte UPU i tett dialog med UFU. Lagt fram forslag til vedtekter for nytt einige på ein felles visjon før medverknadsorgan. fylkestingspolitikarane tek overhand.

Dersom vi ikkje vert einige i god tid før samanslåinga den 01.01.2020, risikerer vi at Nettverkssamling og UFT i Hordaland. politikarane og byråkratane i Leikanger og Bergen bestemmer både det eine og det andre på vegne av oss. På grunn av dette er Felles møte med rådet for personar med nedsett funksjonsevne og ungdomspolitisk utval (UPU) og eldrerådet.

ungdommens fylkesutval (UFU) i Hordaland i den komande perioden nøydde til å Teke opp på møte i Fellesnemnda. samkøyre i større grad enn før. Derfor skal ungdomspolitisk utval:

- om mogleg arrangere minst eit felles utvalsmøte med ungdommens fylkesutval (UFT) i Hordaland.

- saman med ungdommens fylkesutval (UFT) i Hordaland finne fram til felles namn, struktur og vedtekter på det nye medverknadsorganet. Felles namn, struktur og vedtekter må handsamast for vedtak seinast på fylkesting for ungdom i 2019.

- saman med ungdommens fylkesutval (UFT) i Hordaland verne om og forbetre viktige ordningar som angår ungdom. Ei slik ordning kan blant anna vere ungdomsbilletten/ungdomskortet. Dessutan krev fylkesting for ungdom at:

- nynorsk vert brukt som målform i både eventuelle felles namn og vedtekter for det nye medverknadsorganet, i tråd med administrasjonsspråket til fylkeskommunane.

- Sogn og Fjordane ikkje skal kome unødvendig dårlegare ut når det gjeld representasjon i det nye medverknadsorganet.

- FFU krev også at det blir karakterstyrt inntak i det nye Vestland fylket (ikkje distanse prioritert)

Fylkeskommunal stønad Thor Ikkje gjennomført:

Fylkesting for ungdom ser det som naudsynt Teke med i innlegget på fylkestinget i juni. at den nye fylkeskommunen på ”Vestland” tar grep for å styrke ungdomsdemokratiet. For å gjere dette må ein betre dei Sendt e-post til fylkesordførar. Saka teken opp med prosjektleiar i Vestland fylkeskommune og Fylkesordførar Anne Gine Hestetun. økonomiske rammene til ungdomsorganisasjonane. Difor krev fylkesting for ungdom at fylkeskommunen skal gi dei fylkesdekkande politiske ungdomsorganisasjonane, økonomisk stønad tilsvarandes dei statlege overføringane. Dette vil bidra til å gi organisasjonane betre rammevilkår for å drive med aktivitet. Det vil i større grad legge til rette for at fleire kan delta i demokratiet, uavhengig av størrelsen på lommeboka.

Produksjonsskular Lisa og Gjennomført: Kamilla

Ungdomspolitisk utval (UPU) skal arbeide Besøk på Hyssingen produksjonsskule i Bergen i haust. aktivt for at det skal opprettast produksjonsskular i Sogn og Fjordane. Ein produksjonsskule er ein skule for elevane Teke opp på fylkestinget i juni. som har droppa ut av vidaregåande. Det er ein midlertidig løysing på maks eit år der Teke opp på møte med Fellesnemnda i mars. elevane får jobbe praktisk med ting dei har eller får ein viss interesse for, medan dei ventar på å fortsette utdanninga eller kome i jobb. Produksjonsskulen skal vere ein stad du trivast. Den skal hjelpe deg å føle mestring, og finne pågangsmot og inspirere deg. I dag har ein berre 1 slik skule i Noreg, og den er i Bergen. 80% av alle som startar der fortset på utdanning eller byrjar i jobb etterpå. Ein slik skule reddar liv, og sparar samfunnet for både pengar og andre problem.

Eit betre kollektivtilbud Amila Gjennomført: --> Andreas

På grunn av at S&f er eit fylke der store Teke med i e- post til samferdsleavdelinga. avstandar skil folk, er det nødvendig med eit godt kollektivtilbod. På grunnlag av dette ynskjer UPU: Teke opp på innspelsmøte med Vestland Venstre..

· I forkant av anbudsprosessen blir Dialog med samferdleavdelinga. ungdomsutvalg inkludert i dialog om

kollektivtilbudet.

· Det tilstrebes at i fylkessammenslåinga blir det felles busskort for Sogn og Fjordane og Hordaland, som blir billigere en dagens pris/prisen økes ikke.

· Fylkeskommunen øker antall ruter og frekvenser som skal legges ut på forskjellige anbudsrunder.

Ein skal gjere det meir tilgjengeleg for at ein skal kunne nytte miljøvenleg kollektivtransport.

5 Kamilla og Thor Sjukemelding frå tilsette i skulehelsetenesta Delvis gjennomført:

Den siste tida har det vore vanskelegare for Kontakt med Jan Helge Dale, lege i Flora. skuleelevar å skaffe seg sjukemelding då legane har vore dei einaste med fullmakt til å skrive ut slike. For mange er dette kostbart Undersøkt ordninga: den vart terminert av praktiske grunnar. og ikkje minst tidkrevjande, i tillegg til at det setter legestanden i større arbeidspress enn nødvendig. Difor skal ungdomspolitisk utval (UPU) arbeide for at tilsette i skulehelsetenesta på skular i fylket skal ha fullmakt til å skrive sjukemeldingar for elevane. UPU skal kontakte kommuneoverlegar i fylket og jobbe for at desse skal gi tilsette i skulehelsetenesta på vidaregåande skular fullmakt til å skrive sjukemeldingar.

UPU må jobbe for et forbod mot plastposar Mari Gjennomført:

Vi lever i ei verd der ein støtt ser store Teke opp på fylkestinget i juni.. konsekvensar av maritim forsøpling på media. Eit godt steg i riktig retning vil vere å redusere denne forsøplinga, ved å minke Oppmoding over SOME. mengda plastikk som er i omløp. Mange land har allereie gått fram med eit godt eksempel Sendt lesarbrev til media/aviser i fylket. ved å forby plastposer og liknande. Vi tykkjer at UPU bør prioritere å jobbe mot eit plastposeforbod i Noreg.

Trivsel på sjukeheimar Mari Gjennomført: (UPU)

Vi som går på helsearbeidarfaget og har vore Informert fylkesrådet for eldre om fråsegna. i praksis/utplassering på sjukeheimar vel ofte påbygg i staden for læretid, fordi vi ikkje kan tenkje oss å arbeide på sjukeheimane slik dei E-post til ungdomsråda er no. På mange sjukeheimar får bebuarane ein "institusjon"-følelse som på sjukehus. slik bør det ikkje vere då dette er heimen deira. I tillegg vert aktivitørstillingane kutta ned på.

Moglege løysingar på dette er:

- Øyremerkemidlar til trivsel på sjukeheimar.

- Fleire aktivitørstillingar (krav på minst 2-3 per sjukeheim).

- Endre på institusjonsfølelsen ved hjelp av inspirasjon frå andre sjukeheimar, og få med ungdommen med idear.

Eg ynskjer at UPU skal arbeide for at sjukeheimane skal verte ein meir attraktiv stad å arbeide for unge, og at bebuarane skal trivast då dette er deira bustad. Trivsel på sjukeheimar angår ikkje berre bebuarane, men også familiar og pårørande, arbeidarar og alle oss ungdomar ein gong seinare i livet.

Tidleg kunnskapssatsing om forsøpling Kamilla, Gjennomført: Thor

FK: plan Det er svært viktig å ha fokus på korleis ein stab og Teke opp på innspelsmøte med Vestland Venstre. påverkar samfunnet og miljøet rundt seg. Ein opplæri burde satse tidleg på å gje tilstrekkelig ngsavd. informasjon om kva ein sjølv kan gjere for å Deltaking i komitè for klimapris. skape eit betre miljø i framtida. Kunnskap er nøkkelen til ei god haldning for eit Oppmode DKS til å ta opp “Den kulturelle søppelsekken”. Innspel på sak om bærekraftig samfunn. Vi tykkjer at UPU elevmedverknad i DKS. burde jobbe med å få personar med faglig kompetanse til å skape eit fokus rundt dette Teke opp på dialogmøte om Vestland fylke. på grunn-, ungdom- og vidaregåande skular.

Universell utforming på skular Lisa og Gjennomført: Andreas

UPU skal utfordre ungdomsråd/elevråd i dei E-post til ungdomsråda og innspel frå ungdomsråd. ulike kommunane til å informere elevane om at dei kan varsle inn mangel på universell utforming dersom dei finn nokon. Dersom ungdomsråda ynskjer å invitere UPU til å undersøke forholda på deira skule, skal UPU vere opne til dette.

Meir undervisning om seksualitet og Lisa Gjennomført: kjønnsidentitet

Kontakt med andre fylkesmedverknadsorgan i landet. Undervisninga og tilgjengeleg informasjon om seksualitet og kjønnsidentitet er manglande. Denne informasjonen er viktig Meldt inn som sak og tatt opp på dialogmøte med barne- og ungdomsdepartementet. for identitetsutviklinga til ungdom, at den er for dårleg kan føre til identitetsforvirring, i følgje Eriksons teori om personlegdomsutvikling. UPU burde bruke nettverket sitt for å få dette i fokus.

Psykisk helse Kamilla Gjennomført: og Lisa

Helsesøster er ikkje på skulen kvar dag. Når Teke opp fråsegna med elevrådet på kvar skule. ho først og fremst er på skulen, så er ho som regel veldig oppteken. 1 av 5 ungdommar slit med psykisk helse viser ei undersøking, men Røde Kors, konferanse haust 2018. Medarrangør av “Smerta ein ikkje ser- konferansen” 2018 det er kun 5% som får hjelp. Dette er ikkje så mykje snakk om i skulesamfunnet den dag i dag og er veldig tabu. Sendt e- post til opplæringsavd. og alle rektorane på VGS.

Det hadde vore meir openheit rundt psykisk helse dersom lærarar og helsesøstrer snakka meir om det. Det er varierande kor mykje snakk det er om psykisk helse på skulane, og kor mykje tid ho har for å snakke med elevane.

Psykisk helse er viktig. Det handlar rett og slett om korleis tankar og følelsar du har, og kven du er. Absolutt alle har periodar i livet kor ting er vanskelegare enn vanleg, eller man føler ein slags uro i kroppen. Dersom det er ein openheit for å snakke om, og diskutere, psykisk helse, veit folk at det faktisk går an å vere trist eller deprimert og at det er vanleg i periodar.

Skulepsykolog har tilbod på mange vidaregåande skular i fylket. Dette er ikkje bra nok på dei fleste vidaregåande skulane. Psykologane bør også kome tidligare inn på grunnskulen for å snakke om kva psykisk helse inneber.

Dette er noko me ungdommar må ta seriøst og setje ned ordentlege tiltak for elevane. Ikkje berre for å hjelpe elevane som allereie slit med dette her, men også for å førebyggje dette i framtida.

Derfor skal ungdomspolitisk utval jobbe med at:

• Det blir meir snakk om psykisk helse blant barn og unge, på alle skulane rundt om i heile fylket.

• Det skal vere helsesøster på alle skulane, som har tid til elevane.

• Skulane bør ha aktiviteter som støttar det helsefremjande arbeidet og som førebyggjer vold og mobbing på skulen.

• Dette kan til dømes vere kurs og grupper.

• Ungdom må få beskjed om moglegheiter dei har til å søkje hjelp for å diskutere personlege problem og det dei slit med.

Samarbeid mellom UWC Red Cross Nordic og Lisa og Gjennomført: fylkeskommunen Thor

- E-post til UWC RCN om ynskje om samarbeid og foslag til korleis. Fylkesting for ungdom i Sogn og Fjordane Positiv tilbakemedling. ønskjer å opprette eit sterkare og gjensidig samarbeid mellom UWC Red Cross Nordic og fylkeskommunen.

UWC er ein internasjonal skule som ligg i dag i Flekke i Fjaler og har omlag 200 studentar frå 90 forskjellige nasjonar. Studentane er i alderen 16-18 år. På skulen står menneskerettar, humanitære- og nordiske verdiar sterkt. Erfaringa studentane sit inne med er av stor verdi for våre elevar på dei vidaregåande skulane. Dette kan vere alt frå å gje våre eigne elevar meir kunnskap om andre land, kulturar, tradisjonar og ikkje minst menneskerettar.

Eit samarbeid gjev og høve for fylkesting for ungdom og UPU å gje studentane på UWC opplæring i korleis vårt demokratiske og politiske system er bygd opp i Noreg. Dette er kunnskap UWC-studentar kan nytte i sine eigne liv og heimlanda.

13 Andreas

Bortebuarstipend Delvis gjennomført:

Fylkesting for ungdom ynskjer at tidsgrensa - Teke med i e- post til samferdsleavd. for bortebuarstipendet:

● Endrast frå dagens 3 timer til 2 - Sendt e- post til fylkesordføraren timer. ● At grensa på 40 km oppretthaldast. ● At det skal bli satt ned ein - Saka sendt til Elevorganisasjonen fylkeskommunal komité som skal kunne vise skjønn på kilometeravstanden og tid når særlege grunnar talar for det.

Dagens bortebuarstipend er lagt opp på ein måte som gjer til at ungdommar som kan ha eit behov for stipendet likevel endar opp med å ikkje få stønad. Det er urettferdig at ungdommar som ikkje har ein vidaregåande skule i nærleiken av heimen sin, skal bli nekta stipend om ikkje reisetida er over 3 timar eller kravet på 40 km ikkje er oppfylt. Vi ser at det er naudsynt å gjere krava lågare.

Det burde opprettast ein fylkeskommunal komité som skal kunne vise skjønn på kilometeravstanden og tid når særlege grunnar talar for det, utifrå retningslinjer som er vedteke i fylket. Då vil fylkeskommunen finansiere stipendet etter dei same økonomiske utbetalingane som Lånekassa har til grunn.

Rådgjevartenesta burde betrast Lisa og Gjennomført: Andreas

Mange skular, spesielt ungdomskular, har for Informere ungdomsråda om denne ordninga. dårleg rådgjevingsteneste. Dette fører til at elevane ikkje får god nok informasjon når dei skal ta val om kva skuleløp dei skal gå. Sendt ut undersøking om rådgjevartenesta.

Det er mange muligheiter innan for eksempel Teke opp på fellesnenmda, dialog med Jenny Følling, sendt e- post med yrkesfag, både når det gjelder vidare oppsummering av spørjeundersøkinga. utdanning som realkompetanse, retten til påbygg etter fagbrev fram til du er 24 år, påbygg etter 2 år på skulen og mange fleire slike mogligheiter.

Det er også andre mogligheiter for å få fagbrev, utan om 2+2 års modellen, du har modellen med eit ekstra vg3 år, eller 1+3år modellen.

Desse moglegheitene er det viktig at elevane både på ungdomskulen og VGS får vite om slik at dei kan gjere eit informert val om sin skulegang.

Det er også viktig at elevane får informasjon om kva rettar dei har når det kjem til utdanning og tilpassing.

UPU burde samarbeide med kommunar, fylke og skulane for å få ein betre standard i rådgjevingstenesta.

15 Delvis gjennomført/gjennomført:

Nettverk og å bygge kvarandre opp - ungdomsbedrifter Vore i kontakt med Ungt Entreprenørskap S&F fleire gonger og dei har tatt saka vidare.

Ungdomsbedrifter er enormt avhengige av eit stort nettverk. Det fører til at dei ofte Mari søker støtte hos større etablerte bedrifter. Dette til tross for at det eksisterer mange ungdomsbedrifter i fylket som supplerer nøyaktig dei same tenestene for ein mykje billegare pris.

UPU skal difor ta kontakt med Ungt Entreprenørskap S&F og kartleggje kva ungdomsbedrifter som blir etablert i fylket for så å kople desse saman. Her er det også viktig å ha regelmessige oppdateringar, slik at alle ungdomsbedriftene blir inkludert. UPU skal ha ein kort rapport om status for dette for kvart møte når det nye skuleåret begynner.

Dette kan godt gjerast gjennom ei felles Facebookside, eller det kan bli satt opp eit eiga råd på eit vidare stadium. Dette er sjølvsagt opp til det framtidige UPU.

Thor Gjennomført:

Betre kvardagsintegrering

Kontakt med Flora kommune, og sendt e- post til miljøkoordinatorane på VGS og til kommunane. Ungdomspolitisk utval skal arbeide for ein betre kvardagsintegrering i fylket. Teke opp på møte i fellesnemnda.

For å betre kvardagsintegreringa i S&F har UPU klare tiltak:

- Opprette fadderordningar for innvandrarar lik den Florø pleidde å ha. I Florø var dei frivillige fadder for ein innvandrar v/ norskopplæring på innvandrarsenteret, desse var gjerne jamaldrande.

Dette medfører stor kulturforståelse for kvarandre. Samtidig skapar det eit godt venskap mellom to individ.

UPU kan sjølvsagt gjennomføre andre tiltak då dette er ei rettepinne, men det skal ha blitt gjennomført klare tiltak og forbetringar ved enden av det neste UPU.

Omdømme til yrkesfaglinjene og vidare Mari Gjennomført: utdanning frå yrkesfaget

Sett i samanheng med fråsegn 15 og 20, samarbeid med Lisa og Andreas. Fylkesting for ungdom ynskjer omdømme til yrkesfaglige linjer i Sogn og Fjordane skal bli betre. Meir informasjon om vidare utdanning Teke opp på fellesnemnda. frå yrkesfag. Teke opp i e- post til Jenny Følling.

Vi må vise yrkesfag som ei meir kreativ linje Yrkesfaglinjene må bli vist fram på den måten, den fortener og ikkje at vi er late personer som går på yrkesfag fordi vi er skuleleie.

Personer som er interesserte i yrkesfag med gode karakterar må ikkje bli "hindra" av rådgjevarane til å ikkje velge yrkesfag men også bedriftene må bli betre på å rekruttere yrkesfagarbeidarar, og dette bør fylkeskommunen aktivt gå ut og sei ifrå om. Informasjonen om vidare utdanning frå yrkesfag til påbygg ev. fagskule. Den såkalla "Y- vegen". Denne informasjonen er for dårlig, og må bli betre. Det er alt for få personer som veit at du kan gå vidare frå Vg2 til påbygg som sikrar deg generell studiekompetanse på 3 år.

18 Delvis gjennomført:

Ungdomsråda må blomstre

Ungdomspolitisk utval skal prioritere UPU Evaluering av UPU sendt ut til ungdomsråda. fadderordninga meir enn det som har blitt gjort tidlegare år. Gjennom året skal utvalet blant anna ha sendt ut evalueringsskjema om kva UPU og utvalets medlemmar kunne gjort betre som fadder.

UPU skal også supplere informasjon til dei ungdomsråda og ungdommane som treng Alle deltakarar på FFU må komme med kontaktinformasjon til deira UR. dette. Dette er spesielt viktig når vi er i slike omstillingsprosessar både med kommunereform og regionsreform.

Kultur for alle! Thor og Delvis gjennomført: Amila

Fylkesting for ungdom ynskjer at Nemnt i høyring “Kultur for alle" (regional plan for kultur). fylkeskommunen i samarbeid med kulturlivet opprettar ei kulturkort-ordning. Ungdom bør få moglegheita til å delta på Teke opp tema kultur for alle og kulturkort på møtet med folkehelsekoordinatorane i fylket. kulturarrangement, besøke musea i Sogn og

Fjordane eller dra på kino med vennane sine for ein billeg penge. Målet med ordninga bør Teke opp på innspelsmøtet med Vestland Venstre. vere å auke kulturforståing og spreie kunnskap blant ungdom. Teke opp i fellesnemnda.

Teke opp på kulturkonferansen i Bergen. .

UPU tar opp som ny sak på FFU 2019

Fleire lærlingar i det offentlege! Mari og Gjennomført: Lisa

Fylkesting for ungdom meiner at det Teke opp på fylkestinget 12. juni. offentlege generelt og særskild fylkeskommunen må bli flinkare til å tilsette lærlingar. Slik det er i dag, er dei private Teke opp på innspelsmøte med Vestland Venstre.

bedriftene mykje flinkare til å tilsette lærlingar. Kvart år ser vi at det er elevar som Teke opp på dialogmøte i Førde. sit att utan lærlingplass. Vi meiner at fleire lærlingar i det offentlege vil førebygge noko av dette problemet. Sett i samanheng med fråsegn 14 og 17.

Ymse: hefte med vedteke fråsegner er gitt til politikarar og byråkratar.

Dette har ungdomspolitisk utval deltatt på i perioden 2018/2019

- Haldt innlegg om våre hjartesaker på det vaksne fylkestinget 12. juni 2018 (UPU) - Kamilla var med i folkejury for Vestland fylkeskommune 18. august 2018 - Opning av NOREC (fredskorpset) sine kontor i Førde 16. august 2018 (Kamilla) - Innspelsmøte for Vestland Venstre 10. september 2018 (Kamilla) - Lisa var med i TV-aksjonskomitèen - Fagsamling for sekretærane i fylket 17. oktober 2018 (Lisa og Andreas) - Sjumilsstegskonferansen og komitèen (Kamilla, Lisa og Andreas) - Smerta ein ikkje ser - konferansen 13. november 2018 (Kamilla og Lisa) - Dialogforum med Barne- og likestillingsdepartementet 19. november 2018 (Kamilla) - Stopp Hatprat - konferansen 30. november 2018 (Kamilla) - Nettverkssamling i Hordaland og besøk på Hyssingen produksjonsskule 6-8. november 2018 (Kamilla og Lisa) - Nyttårsmøtet til Fylkesordføraren i Hordaland 3. januar 2019 (Kamilla og Lisa) - Komitè for klimaprisen (Thor) - Ungdommens fylkesting i Hordaland 15-17. februar 2019(Kamilla og Andreas) - Møte med fellesnemda i Vestland 13. mars 2019 (Thor) - Kulturkonferanse i Bergen 27. mars 2019 (Mari og Lisa) - Dialogmøte i Førde 26. mars 2019 (Kamilla) - Fellesmøte med ungdomsråda på Nordfjordeid (Andreas)

Møtedatoar ungdomspolitisk utval 2018/19

Ungdomspolitisk utval har i denne perioden hatt følgjande møteplan:

Møtedato Stad 31.august. til 2. september Jølster, sosialt møte på hytte eller liknande

26. til 28. oktober Thon Hotel Jølster

16. til 18. november (Thon Hotel Jølster (nettverkssamling 17. til 18. november))

7. til 9. desember Scandic Sunnfjord Hotel

25. til 27. januar Gloppen Hotell

15. til 17. mars Thon Hotel Jølster

5. til 7. april Thon Hotel Jølster (Fylkesting for ungdom 2019)

Skei i Jølster, 05.04.2019

Kamilla Fauske Rivedal

Leiar i ungdomspolitisk utval 2018/2019

Generell Opptelling av røysteføre: Det er 42 røysteføre i salen politisk debatt Rune forklarte reglane for korleis dette foregår.

41 Thor Albrektsen: Den kulturelle søppelsekken. Fokus på korleis på ein påverkar samfunnet rundt seg. Vidareføring av den kulturelle skulesekken, med fokus på miljø og klima.

29 Amila Adzemonic: BUA; utlån av idrettsutstyr. Berre to i fylket, og for dårleg utval. Vil ha fleire buer og betre utstyr til utlån

34 Lars Magnus Bungum: Fv92: rasfarleg RV13 over Vikafjellet: Ofte stengt på vinteren. Isolasjon. Vi må ha betre infrastruktir

27 Milad Dean: Det er ikkje greitt å dumpe gruveavfall i Førdefjorden. Statleg sak, men viktig at fylket snakkar om det, for kanskje å få endra statleg politikk.

41 Thor Albrektsen: Sjukmelding frå tilsette i skulehelsetenesta for å unngå at elvar må til legefor å få gyldig fråvere.

38 Kamilla Rivedal: Samarbeid med planstaben. Handelshus

40 Andreas Ytredal Akse: Lokaltransport for ungdom. Skyssordning er bra, men for dårleg informert om.

22 Marie Skamsar Aasen: Ungdomsavd til kommunen er plassert på skulen. Lettare å få til tiltak sidan dei ser til dagen kva som trengst. Nærere enn kommunehuset. Opa dør. Samarbeid mellom kommune og vgs

31 Ida Martine Brendø: Inntak vgs etter gamle fylkesgrenser ute på høyring. Ønskjer fritt skuleval, som vil gje større valfridom 39 Lisa Horpen: Miljøkoordinatorar på vgs. Ulik stillingsprosent og arbeidsoppgåver. Bindelegg mellom elev og leiing, og er nøytral part. Elevråd, rus, kropp, seksualitet.

41 Thor Albrektsen: Samarbeid fsk og kulturliv. kulturkort for ungdom

35 Maria Høgheim: Bosskontainer langs vegar, slik at bilistar kan hive bosset sitt i.

29 Amila Adzemovic: Betre nynorskundervising i det nye fylket

27 Milad Dean: Elevmentor. Sosialisering av elevane på vgs. Viktig for dei som ikkje er frå staden. Vil at ordninga skal halde fram.

39 Lisa Horpen, replikk: Elevvenn er ei ordning som fungerar i Sogndal.

28 Embla Erviksæter: Digitalt busskort. Unngår å miste kortet.

41 Thor Albrektsen: Det er manglande regelverk for ungdomsråd. Ønskjer lovbestemte reglar for ungdomsråd i Vestland, og helst i landet. Representasjon i utval etc.

40 Andreas Ytredal Akse: Yrkerfag med idrettstilpassing. Sjanse no som det vert større fylke. Feil når idrettstalent MÅ velje studiespesialiserande.

41 Thor Albrektsen: Låg ungdomsmedverknad. For lite å delta når ein vert invitert. Møte og talerett ved saker som har relevans for ungdom.

29 Amila Adzemovic: Nedlegging av og IKT-linjer i Måløy. Lokal IT-miljø av

31 Ina Martine Brendø: For mange elevar har psykiske vanskar. Vil at alle elevar skal ha tilgang til skulepsykolog.

27 Milad Dean: Det vert snakka om at ungdom er framtida. Ungdom må blir høyrt. Be om talerett i kommunestyret.

41 Thor Albrektsen: Legitimasjon . Utan førarkort er det kun pass som er gyldig legitimasjon. Det MÅ komme digitale legitimasjonskort. Studiekort må inntil vidare vere godkjent legitimasjon

6 Eskil Starheim: Vil at vurderinga i kunst og handverk skal vere lik vurdering for gym

22 Marie Skamsar Aasen: Vil ha trygge skulevegar, med gang- og sykkelvegar. Betre parkeringsplassar, slik at ein ikkje tvingar folk til å gå i vegen.

1 Sofie Krumsvik: Pridearr i Førde. Vil at UPU skal støtte det.

37 Mathilde Tjønneland: Betre bybusstilbod i Førde, men likevel ikkje godt nok. Vil at den skal gå lenger, helst til Mo for dei som bur på internat.

27 Milad Dean: Om 270 dagar er vi Vestland fylkeskommune. Vi må satse på kollektivtransport i Vestland fylkeskommune, også i den delen som er S & Fj.

22 Marie Skamsar Aasen: Betre digitale verktøy i skulen. Lite proffesjonelt. Betre opplæring av lærarane i digitale verktøy. Like system i dei ulike faga.

20 Lina Synneve Kvamme Gjertsen: God ordning med psykisk helsearbeidar kulehelseteneste, men vil ha fleire

18 Hanna Ugulsvik: Vi må ha vekk glasflasker i naturen. Pant på glasflasker er bra, alternativ bør det opp fleire innsamlingsdunkar.

22 Marie Skamsar Aasen: Prosjekt med dunk til glass i heimen

41 Thor Albrektsen: Lokalpoltikken manglar unge vaksne. Ungdomen flyttar når dei er ferdig på vgs. Stemmerettsalderen må settest ned til 16 år. Alternativt må det opnast for at 16-åringar kan stille til lokalval.

29 Amila Adzemovic: Skal dei både kunne røyste og stille til val?

41 Thor Albrektsen: Ja, begge deler.

25 Marthe Teigen Refsnes: Vil ha god lokal jordmorteneste, for å hindre fråflytting. 40 Andreas Ytredal Akse: Utplassering av syklar i sentrum. Opnar med app, og leverer tilbake, vert spora med GPS, slik at den blir levert tilbake

27 Milad Dean: Førde hadde dette, men syklane forsvann.

40 Andreas Ytredal Akse: Nettopp dette med GPS-sporing

22 Marie Skamsar Aasen: Nettvett må inn i skulen på eit tidlegare tidspunkt. Foreldre bør følgje med og kanskje få opplæring i nettvett.

39 Lisa Horpen: Rådgjevartenesta må betrast. Yrkesfag må få høgare status, for vi treng elektrikarar og røyrleggarar

20 Lina Synneve Kvamme Gjertsen: Vil minke bruken av eksamen, og heller fokusere på arbeidet gjennom året.

27 Milad Dean, replikk: Likar ideen, men tvilar på at det vert gjennomføre. Alternativt at folk lettare kan få ta opp igjen eksamen.

103 Marcus Sørensen: Dårleg skuleveg, med smal bru, som er til stor fare for elevane.

9 Leander Sunde: Vil ha betre skuleskyss for elevar som går kortare dagar enkelte skuledagar. Bruk av skyleskysskortet på ekspressbussar.

22 Marie Skamsar Aasen, replikk: Skyss heile strekninga med skuleskysskortet.

9 Leander Sunde: Skuleskysskortet kan ikkje nyttast på ekspressbussar som går ut av fylket.

29 Amila Aszemovic: Flytte timar frå langdag til denne dagen?

9 Leander Sunde: Fått tilbod om å sitte på skulen, og jobbe med skulearbeid.

Spørjetime med Rune H. Nygård forklarar korleis dette skal gjerast. Inviterar politikarane opp til å presentere seg. fylkespolitikarane Sonja Øvre-Flo frå Stryn møter frå Høgre. Står på lista til H til fylkestinget. Ungdom er viktig å lytte til.

Trude Brosvik frå Gulen møter frå KrF. Står på 1.plass på KrF si fylkestingsliste.

Gunhild Berge Stang frå Fjaler og møter frå Venstre. Er Venstre sin fylkesordførarkandidat til fylkestinget. Oppteken av fritt skuleval, men vedtaket må vente på at høyringa er gjennomført.

Erlend Herstad frå Naustdal møter frå Senterpartiet.

Jeffrey Meijer frå Bremanger møter for Sosialistisk Venstreparti.

Helen Hjertås frå Måløy og møter for Arbeiderpartiet.

22 Marie Skamsar Aasen: Endring i år, med at ein må gå ut skuleåret, sjølv om ein er ferdig med pensum og eksamen.

218 Erlend Herstad, SP, replikk: Inga klar løysing. Dagens skular har eit sentralisert regelverk. Må endre slik at ein kan gjere lokal tilpassingar.

39 Lisa Horpen, replikk: Elevrådsstyret har fått mange klager på dette. Kva kan ein gjere når ein det er bestemt kor mange dagar ein skal vere på skulen. Kan vere på stranda.

214 Sonja Øvre-Flo, H, replikk: Regelen er endra i des 20185

215 Jeffrey Meijer, SV, replikk: Vil ha mappevurdering til å telle meir, slik eksamen teller mindre. 22 Marie Skamsar Aasen, svarreplikk: Forvirra, men vonar på meir dynamikk

34 Lars Magnus Bungum: Kjem frå vik og vil spørje om tunnelen gjennom Vikafjellet. Er det noko nytt?

213 Helen Hjertaas, AP: Meldt det inn til NTP, og ligg inne som merknad.

216 Gunhild Berge Stang, V: Den skal inn i NTP, men den ligg inne med kostnadreduserande tiltak.

213 Sonja Øvre-Flo, H. Dette ligg i programmet til Høgre

29 Amila Adzemovic: Kva er dykkar hjartesaker?

218 Erlend Herstad: Elevdemokrati. Noreg sitt forhold EU og EØS, som han er skeptisk til.

213 Helen Hjertaas, AP: Brenn for vegar, og spesielt kystvegen

214 Sonja Øvre-Flo, H: Brenn for ungdom og yrkesfag

215 Jeffrey Meijer, SV: Miljø, elektrifisering av ferjer og båtar, ungdomskort til 25 år,

216 Gunhild Berge Stang, V: Ungdom først i 2015. Det held fram. Fritt skuleval, kollektivtransport, ungdom må få bruke evnene. Fornybarsamfunnet - Vestland vert spennande der

217 Trude Brosvik, KrF: Internasjonal rettferd; flyktningar, svolt samt klima. Dei høyrer saman. Psykisk helse er viktig. Familiane får støtte

31 Ina Martine Brendø: Fellesnemnda har sendt spørsmålet om fritt skuleval ut på høyring.

216 Gunhild Berge Stang, V: Ville ha ein betre og breiare prosess før høyring. Ja til fritt skuleval, men med ei ordning som sikrar elevane.

217 Trude Brosvik, KrF: Ønskjer at flest mogleg få bu heime. Vil tilsrebe fritt skuleval, men sikre vgs i distrikta. Foreslår at Vestland vert pilot for utgreiingsarbeidet.

214 Sonja Øvre-Flo, H: Vil ha fritt skuleval. Vi er stolt av vgs i S & Fj. Vi har gode resultat og kan opne for Hordaland.

215 Jeffrey Meijer, SV: Fritt skuleval er karakterbasert opptak. Vil ha nærskuleprinsippet. Får plass på den næraste skulen som har linja du ønskjer. Vil ha internatforsøk, slik at skulen tar meir ansvar for sine hybelbuarar.

213 Helen Hjertaas, AP: Er for inntaksregionar. Ønskjer å sjå korleis det vil slå ut, men at ein primært går på nærskulen

31 Ina Martine Brendø: Karakterar kan påverkast av elevane, medan adressa er fast. Elevane må få velje kva skule dei vil gå på , det skal ikkje politikarane

218 Erlend Herstad, SP: Viktig med skulemodell som passar for flest mogleg. Fritt skuleval vil gje flinke elevar ein ekstra fordel. Ta vare på dei elevane som vil gå på ein spesiell skule, men samstundes ta vare på nærskulen. Paradokset Sogn og Fjordane: Best karakterar og best gjennomføring. Kva skjer når dei reiser vidare til studiar? Korleis få dykk heim? 41 Thor Albrektsen, replikk: Bygge opp om store næringsbyar. Satse på høgare utdanning i desse byane.

27 Milad Dean, replikk: Skape moglegheiter for ungdom. Vi er på vgs, vi har fylket som ramme. Skape jobbmoglegheiter.

22 Marie Skamsar Aasen, replikk: vi er på vgs, vi vil ut og sjå kva verda er. Vanskeleg å sjå no kva det vil vere som lokkar meg heim. Trygge rammer med sjukehus infrastruktur.

218 Erlend Herstad, SP: Takkar for svaret. Folk må ut, men vi må lokke dei heim med jobb etc.

39 Lisa Horpen: Skryt til opplæring - no er det 3 helseklassar i Sogndal. Vi må ha betre rådgjevartenesta.

216 Gunhild Berge Stang, V, replikk: Vi må gjere noko med retorikken om yrkesfag. Samarbeid mellom industri og skule. Dei snakkar om lengre utdanning, ikkje høgare utdanning. Ta fleire fagbrev.

214 Sonja Øvre-Flo, H, replikk: Kontrollutvalet har laga rapport om rådgjevartenesta. Betring og politikarar snakkar fram yrkesfag.

215 Jeffrey Meijer, SV, replikk: Kan ikkje dirigere rådgjevarane. Opprette fleire lærlingplassar i fylkesregi. Snakke opp yrkesfag.

39 Lisa Horpen: Rådgjevarar må få meir kunnskap.

27 Milad Dean; Vil vi miste det vi har? Beredskap flytte frå Florø til Bergen

218 Erlend Herstad, SP, replikk: Handlar om kva parti som har makta, på fylkesplan og nasjonalt plan. Det vil bli meir sentralisering. Dystert bilde; må snakkast mot det

217 Trude Brosvik, KrF, replikk: Vi er ikkje sentraliseringsparti, men vi må gjere endringane for å gjere det meir effektivt, men noko vert feil å sentralisere. Vi må ha det 3.leddet i midten.

216 Gunhild Berge Stang, V, replikk: Næringslivet er ikkje redde. Dei skapar nye arbeidsplassar. Offentleg sektor opplever digitalisering, og dermed påverkar dette arbeidsplassane. Sentraliseringa skjer mot Oslo, ikkje mot Bergen. Den nye regionen kan stå imot.

41 Thor Albrektsen: Kva vil de gjere i Vestland mot klimaendringar?

218 Erlend Herstad, SP, replikk: Bruke grøne avgifter til å lage karbonfond

217 Trude Brosvik, KrF, replikk: Vi må samarbeide alle: Vi styrer innkjøpa våre, sette krav om klimavenlege løysingar.

215 Jeffrey Meijer, SV, replikk: Elektrifisering av båtar og ferjer. Gang og sykkelvegar

216 Gunhild Berge Stang, V, replikk: Næringslivet gå foran. Batterifabrikk. Fylkeskommunen må stille krav.

213 Helen Hjertaas, AP, replikk: Plastinnsamling, fornybar energi på køyretøy, grunnlag for grønt skifte, el-fly, kollektivfelt, sykkelfelt, opprusting av eksisterande e-verk. 26 Torje Takle Winterthun: Har spørsmål til Høgre: Kvifor vil de jobbe med ungdomar?

22 Marie Skamsar Aasen: Sleppe å bruke hybel. Vil unngå at linjer vert flytta etter 1.året. Elevane bør få vite om kva linjer som sannsynlegvis vert flytta.

4 Ariana Fjærestad: Kva vil de gjere for å betre kollektivtrafikken?

27 Milad Dean: Vi må utnytte dei ressursane vi har. UWC har over 200 elevar frå 90 nasjonar. Kvifor brukar vi ikkje UWC

213 Helen Hjertaas, AP: Rassikring fylkesveg 92: nr 2 på «varalista» Fråversgrensa i vgs er ei utfordring. Fint om skulehelsetenesta kan sjukmelde. Vil ha innspel på høyringa om skuleopptak. Vil ha digitalt busskort. Ang trygge skulevegar; problemet er at foreldra køyrer for nær skulen for å sleppe av elevane. Ta bussen, også etter at de har fått førarkort. Få fleire fleksible løysingar med mindre bussar i komb med app. Vil bli billegare med kollektiv med sone-ordning som Skyss. Ang utflytting: Ungdomane må ut, men må ha spennande jobbar å komme tilbake til. Sentralisering: Vi må ivareta både by og land. Viktig at Vestland kan ta desse nye jobbane.

215 Jeffrey Meijer, SV: Uroa over utflytting av linjer – problemet ligg i stykkprisfinansiering, vil har gruppefinansiering. Vi har for dårleg kollektivtilbod – vi vil auke avgangane, og vil at ungdomskortet skal vare til ein er 25 år. Likar ikkje sentralisering – vil ha prøveprosjekt med mobil tannhelsetenesta.

217 Trude Brosvik, Krf: Hordaland har litt mindre fritt skuleval enn S & Fj, men du får gå på den skulen du har komme inn på. Ønskjer tilbakemelding på det. Vi har ikkje råd til alt – helsesjukepleiar er viktigare enn skulepsykolog. Kva er viktigast av skulefrukost eller helsesjukepleiar? Vi har 2 plassar på UWC i Flekke, så søk på dei plassane.

216 Gunhild Berge Stang, V: Digitalisering er grunnen til at vi er i endring. Kina er mykje lenger framme enn oss. Nye måtar å gjere ting på er viktig Ein ser på innspela til kollektivtrafikk. Viktig at ungdom melder inn til kommunen. Om vi hadde snakka saman, ville vi unngår vi slike teite feil. Dei to plassane på UWC er Willy Wonka-gullbillett. Det burde vore VELDIG mange søkarar til desse plassane.

218 Erlend Herstad, SP: Vi må av og til justere linjetilbodet etter kvart som elevtala endrar seg. Problem for samanslåtte kommunar, avstandane er dei same, sjølv om kommunane er samanslått. Nasjonale ID-kort må på plass. Digitaliseringa i Kina er komme for langt

214 Sonja Øvre-Flo, H: Vi vil jobbe med ungdommen fordi det er dykk som veit mest om dykkar eigne liv og utfordringane. Livsmeistring kjem inn i grunnskulen. Yrkesfag og idrett er viktig. Vi må stå på slik at vi får fleire linjer som skiskyting og byggfag, og helse og handball.

Fylkestinget takkar av fylkespolitikarane!

Praktisk info Kamilla informerar om frist for fråsegner og å stille til val. Informerar om nemndene sitt ansvar. Valnemnda intervjuar kandidatar. Uttalenemndar samlar dei ulike framlegga til fråsegner.

Dag 2

Opptelling Det er 35 røysteføre i salen

Røystereglar Rune forklarte, og ein testa korleis røysting skal gjennomførast. Vedtektsendringar Framlegg til vedtektsendringar vart presentert på dag 1. ved nytt fylke

Forslag til vedtekter for framtidig Vestland ungdomsutval (VU) § 1 Føremål Vestland ungdomsutval (VU) er arbeidsutvalet til fylkesting for ungdom (FFU) i Vestland fylke. VU arbeider etter mynde frå fylkesting for ungdom. VU følgjer opp vedtak gjort av fylkesting for ungdom og rapporterer til FFU om måten dei har følgt opp vedtaka sidan førre FFU. VU skal fungere som referansegruppe i arbeidet med fylkeskommunale planar og saker som gjeld born og ungdom.

§ 2 Val og samansetnad Vestland ungdomsutval (VU) skal bestå av ni medlemer (sju medlemer, leiar og nestleiar). Desse vert valde på fylkesting for ungdom. Det skal også veljast sju varamedlemmar. Fire av medlemane skal veljast for to år, medan dei fem resterande medlemane på same måte som varamedlemmar har ein valperiode på 1 år. Dette for å halde kontinuitet i utvalet. Det skal veljast ny leiar og nestleiar kvart år. Medlemane i VU skal vere 14 til 19 år gamle. Ein 19-åring kan bli valt inn for to år, medan ein 13-åring som fyller 14 år gamal det året tingsete finn stad kan bli medlem. Det skal vere ein balansert samansetjing frå by og distrikt. Ved val av det komande VU skal det også takast omsyn til geografisk spreiing, alder, eigenskapar og kontinuitet. Kjønnsbalansen skal vera i høve likestillingslova som seier at i utval med seks til åtte medlemmer skal kvart kjønn vera representert med minst tre. Kjønnsbalansen skal fordelast med å sjå kjønnsbalansen for medlem og varamedlem kvar for seg.

§ 3 Arbeidsområde VU skal rapportere til fylkesting for ungdom om framgangen av vedtaka som vart gjort under fylkesting for ungdom ved førre tingsete, gjennom ei årsmelding. VU skal bruke malen for årsmelding som er utarbeidd av fylkeskommunen. VU skal vere referansegruppe i fylkeskommunen sitt arbeid med planar og saker som vedkjem born og unge. VU skal planlegge og gjennomføre årlege fylkesting for ungdom (FFU) og nettverkssamling for ungdomsråd (NVS). VU skal arbeide med saker det er naturleg å ta opp og som det er naturleg å engasjere seg i, på fylkesnivå. VU skal arbeide for å styrke samarbeidet med barne- og ungdomsorganisasjonane. VU skal ha ei fadderordning for, og ha jamleg kontakt med ungdomsråda/kommunane i fylket. VU skal ha jamleg kontakt med fylkeskommunen og fordeler ansvar for dei ulike avdelingane mellom seg. Det skal bli oppretta kontakt mellom VU og avdelingane, og VU skal få innsyn i saker i fylkeskommunen som angår born ungdom. VU skal innad i utvalet organisere seg på same vis som fylkeskommunen, til den grad dette er mogeleg. Leiar og nestleiar har eit overordna ansvar.

§ 4 Møter Vestland ungdomsutval fastset eigen møteplan. I utgangspunktet skal dei ha seks ordinære møter i året, i tillegg til nettverkssamling for ungdomsråd og fylkesting for ungdom. Det første møtet etter fylkesting for ungdom skal vera eit fysisk møte, der eit av føremåla er å verte kjende med dei kvarandre og kontaktpersonen frå fylkeskommunen, for å skape eit best mogleg samarbeid for det kommande året. På møta skal medlemmane, i tillegg til tre fyste varamedlem, møte. Dette er for å halde varamedlemmane oppdatert på arbeidet VU gjer, slik at utvalet ikkje vert svekka om eit medlem melder forfall. Møta skal leggjast opp slik at reiseruta for kvar einskild ikkje vert for lang. Det bør vere møter fordelt i heile fylket, visste dette er praktisk for Vestland ungdomsutval. Det skal i hovudsak leggjast opp til kollektivtransport til møta. Ved nettverkssamlinga og fylkesting for ungdom skal både alle medlemmane og varamedlemmane til stade.

§ 5 Vedtak under møtet Utvalet kan gjere vedtak når minst seks av er til stade. Vedtak gjort med simpelt fleirtal. Om det ikkje er fleirtal, har leiar dobbel stemme. § 6 Møteplikt og forfall Dersom ein ikkje har gyldig grunn til forfall, har medlemmane plikt til å delta i utvalet sine møter og utvalet sitt arbeid. Forfall skal meldast til leiaren eller til sekretæren snarast råd, men seinast fire dagar før møtet slik at leiar kan kalle inn varamedlem.

§ 7 Vurdering og ev. fritak Å vere medlem av Vestland ungdomsutval medfører ansvar, både for å delta på møter i utvalet, og melde ifrå i god tid dersom ein ikkje kan delta på eit møte og å følgje opp dei arbeidsoppgåvene ein vert tillagt. Medlemmar som ikkje møter utan å ha gyldig forfall på to møter, inkl. nettverkssamling for ungdomsråd og fylkesting for ungdom, eller ikkje melder forfall til same tal møter, og gjentekne gonger ikkje gjer arbeidsoppgåvene sine bør vurdere / kan oppmodast av dei resterande medlemane i VU til å søkje om fritak frå sitt verv i Vestland ungdomsutval. Det er fylkesting for ungdom som avgjer om eit medlem i VU skal få fritak frå vervet sitt. Valnemnda skal få melding om at ein medlem søkjer fritak frå sitt verv, slik at dei kan komme med framlegg til vedtak for FFU. FFU gjer deretter vedtak over om medlemen kan får fritak frå vervet sitt i VU. Dette angår medlemmar som er vald for to år. Om nokon av medlemane av VU ynskjer å trekkje seg frå vervet sitt, må vedkomande gje skriftleg beskjed til leiar og sekretær. Dette vert voteringssak på neste møte i VU. Dersom medlemmane får fritak er det VU som supplerer den ledige plassen ut frå varalista. Ein skal nytte den prioriterte rekkefølgja av vararekkefølgja ved supplering av medlemmane til VU. Om ein ynskjer å trekkje seg frå vervet ein har (leiar, nestleiar, medlem), kan VU vedta å fordele verva annleis. Eit slikt bytte skal vere ei voteringssak og er gjeldande etter den datoen VU vedtek.

§ 8 Møteleiing Leiar av VU skal vere møteleiar. Dersom leiar ikkje kan stille på møtet skal nestleiar fungere som møteleiar. Visst begge desse er vekke, skal Vestland ungdomsutval stemme over kven som skal leie møtet. Referenten på møtet er den fylkeskommunalt tilsette. Denne personen skal ha ei støttande rolle i møtet, og skal skrive referata frå møte og protokoll om det ikkje er andre ynskjer. Referata bør vere utvalet i hende før neste møte. Denne personen har talerett i alle saker, men bør unngå å fremme eigne politiske meiningar. Dette er det møteleiaren si oppgåve å følgje opp.

§ 9 Innkalling og sakliste Vestland ungdomsutval skal verte kalla inn skriftleg med minst sju dagar varsel. Saksdokumenta vert sende til medlemmane, varamedlemmane og eventuelt andre til same frist. Dersom ingen medlemmer seier i mot, kan VU handsame saker sjølv om dei er sendt ut etter fristen. Leiinga set opp sakliste saman med sekretær om ynskjeleg før kvart enkelt møte. Saklista skal liggje ved innkallinga. Saklista skal, som utgangpunkt, vedtakast i den rekkjefølgja ho ligg føre, men VU kan vedta å endre denne.

§ 10 Ugildskap For ugildskapen til medlemene gjeld reglande i forvaltningslova kap. II og kommunelova § 40 nr.3. Medlemar som er ugilde deltek ikkje ved handsaming av saka og forlèt møtet dersom det er eit lukka møte.

§ 11 Økonomi Målet med Vestland ungdomsutval er at alle skal kunne vere med, uavhengig av økonomisk bakgrunn eller personleg økonomisk situasjon. Medlemane skal ikkje ha utgifter knytt til transport, deltaking og opphald på VU sine møter eller når dei representerer VU i andre samanhengar enn ordinære møter. Til møta knytt til jobb for VU vert det gjeve reiserefusjon. Medlemane i Vestland Ungdomsutval får telefongodtgjersle på kroner 1 000,- kvart år, medan leiar og nestleiar får kroner 2 000,-. Desse summane skal regulerast i samsvar med konsumprisindeksen fyste gong den 1. januar 2020, og den 1. januar kvart år framover.

§ 12 Endring av vedtektene Endringar i vedtektene vert gjort av fylkesting for ungdom i Vestland med ⅔ fleirtal. Endringar i vedtektene tek til å gjelde i det dei vert vedtekne av fylkesting for ungdom Vestland.

Forslag til vedtekter for fylkesting for ungdom

§ 1 Innleiande føresegner § 1-1Namn Det offisielle namnet er “Fylkesting for ungdom” avkorta som “FFU”. I dei fleste høve er det naturleg å leggje til “Vestland”. Logoen er den same som fylkeskommunen. §1-2 Føremål Fylkesting for ungdom (FFU) er det øvste talerøyret for ungdom i Vestland fylke. Fylkesting for ungdom skal arbeide med å ivareta ungdom i Vestland sine interesse for å auke samfunnsengasjementet hjå ungdommen. FFU er eit demokratisk organ for å fremje ungdomsmedverknad. I tillegg skal det stimulere til politisk engasjement samt for opplæring og erfaring i demokratiske prosessar, og få innsyn i demokratiet som styreform og folkestyret som grunnverdi. §1-3 Fylkesting for ungdom kan sjølv ta opp saker dei ynskjer å fremje med administrasjonen og/eller politiske organ i fylkeskommunen

§ 2 Sjølve tinget §2-1 Fylkesting for ungdom sine møter er opne for alle som er interesserte. §2-2 Fylkesting for ungdom skal ha ein årsmøtefunksjon ovanfor Vestland Ungdomsutval, der VU rapporterer til FFU om sitt arbeid i løpet av året. FFU skal behandle fjorårets rekneskap, årsmelding og forslag til budsjett for komande periode. §2-3 FFU lagar og vedtek eit ungdommens planprogram for kva saker VU skal arbeide med det komande året. Ungdommens planprogram er det øvste politiske dokumentet for VU. Formålet med, og oppbygginga av, programmet er utdjupa i eit eige dokument. Oppstår det konfliktar mellom planprogrammet og andre vedtak gjort av FFU eller VU, gjeld planprogrammet som både FFU og VU sin politikk. Utdjupingsdokumentet kan endrast ved 2/3 fleirtal av FFU. §2-4 VU har moglegheit til å gjere redaksjonelle endringar i FFU og eigne dokument om FFU gjer dei denne friheita. §2-5 VU avgjer deltakingsavgifta for neste FFU heilt fram til invitasjonen skal sendast ut.

§ 3 Deltakarar §3-1 Alle kommunar i Vestland, uavhengig av folketal, kan sende to engasjerte representantar til FFU som delegatar. Representantane skal veljast i ungdomsrådet eller kommunestyret. I kommunar som ikkje har ungdomsråd eller ungdommens kommunestyre bør kommunen sende to frivillige til dømes frå elevråd eller liknande. Dei som vert valt og deltek på FFU vert kontaktpersonane til VU det komande året. Om kommunane ynskjer å sende fleire representantar er det plass til ti observatørar. Her er det snakk om å vera dei fyste til å melde frå om ynskje av desse plassane. §3-2 Fylkesting for ungdom skal bestå av ungdom mellom 13 og 19år med tilknyting til fylket. Det vil seie at ein kan vere delegat frå og med det kalenderåret ein fyller 14, og til og med året ein fyller 20 år. §3-3 Fylkesting for ungdom skal vera partipolitisk nøytralt. Representantane representerer kommunane sine og ikkje eit politisk parti. §3-4 Alle medlemmar og varamedlemmar av VU har delegatstatus. Medlem og varamedlem av VU representerer FFU og ikkje kommunen dei kjem frå.

§ 4 Nemnder og organisering §4-1 FFU skal haldast ein gong i året og skal arrangerast innan utgangen av mars, så lenge VU ikkje bestemmer noko anna eller særlege grunnar talar mot dette. Særskilde grunnar kan mellom anna vera dårleg påmelding frå kommunane, sjukdom og liknande. §4-2 Dersom VU finn det nødvendig kan dei kalle inn til ekstraordinært FFU. §4-3 VU kallar inn til FFU fem veker før FFU skal arrangerast, medan sakspapira skal sendast ut seinast 14 dagar før arrangementet startar. §4-4 Det skal førast møtebok for FFU. Møteboka vert lagt ut på fylkeskommunen sine nettsider etter at den er ferdigstilt. Møteboka må underskrivast av to delegatar ved FFU. §4-4 FFU vel to (fleire ved behov) observatørar eller gjestar til å vera teljekorps under tinget, VU kjem med innstilling til medlemmer i teljekorpset. §4-5 FFU vert leia av to ordstyrar. Ordstyrarane skal veljast av tinget. Det er VU som kjem med framlegg til ordstyrar, men tinget kan kome andre framlegg. §4-6 FFU vel ei valnemnd på minimum tre personar etter innstilling frå VU. Desse kan veljast mellom avtroppande medlem av VU, representantar frå̊ FFU som ikkje stiller til val, nokon som har særskild erfaring med arbeid i ein valnemnd, ein person frå̊ administrasjonen eller ein av dei politisk valde utsendingane frå fylkeskommunen. FFU og VU skal ha minst halvparten av medlemane. Valnemnda skal innstille på medlemmar til VU og kontrollnemnda. Valnemnda kan ikkje innstille på sine eigne medlemmar i nokre av posisjonane. §4-7 FFU vel to uttalenemnder på tre personar etter innstilling frå VU. Medlemane vert valt blant deltakarane på FFU. Nemnda har i oppgåve å innstille på̊ kva saker som skal realitetsbehandlast, samt setje opp rekkefølgja til røystinga. Uttalenemnda si innstilling til om sakar skal realitetsbehandlast kan endrast om 1/3 røystar for endringa. Uttalenemnda kan gjere mindre redaksjonelle endringar så lenge dette ikkje endrar innhaldet, dei skal også tilby forslagsstillarane hjelp med å finne eventuelle betre formuleringar. uttalenemnda kan skrive eigne forslag med same intensjon som forslag innsendt av delegatar, men i første rekkje bør uttalenemnda ha ein god dialog med forslagsstillar. §4-8 FFU vel kontrollnemnd. Kontrollnemnda skal ha ein kontrollerande funksjon ovanfor VU og FFU. Kontrollnemnda skal sjå̊ til at arbeidet skjer innanfor den ramma som er sett av vedtekne dokument på̊ FFU. Nemnda skal bestå av tre medlem, fortrinnsvis eit avtroppande medlem av VU. Kontrollnemnda har tale - og framleggsrett på VU og FFU sine møte. §4-9 Kontrollnemnda er plikta til å ta opp saka på FFU dersom det oppstår tvil om korleis ungdommens planprogram eller vedtekter skal forståast. Fram til FFU har behandla saka er det kontrollkomiteen si tolking som gjeld. §4-10 FFU kan setje ned andre komitear med andre mandat. §4-11 Kommunane i Vestland kan melde inn saker til FFU. Sakene skal handsamast av VU og må difor vera i VU sine hender minst ein månad før tinget.

§5 Vedtak og røysting Minst 50% av fylkesting for ungdom sine frammøtte delegatar må vere til stade i møtet for at vedtak skal vere gyldige. Alle vedtak skal gjerast ved røysting. Vedtak vert gjort med vanleg fleirtal. Dersom røystene står likt vert det votert over saka éin gong til. Denne voteringa kan gå føre seg skriftleg dersom nokon i møtelyden ønskjer det. Dersom røystene deretter igjen står likt er leiar i VU si røyst avgjerande. § 5-1 Vedtekter må bli stemt gjennom ved ⅔ fleirtal.

§ 6 Arrangement i regi av VU /FFU §6-1 Det er ved alle arrangement i regi av FFU og VU nulltoleranse for trakassering. §6-2 Alle møte og tilstellingar i FFU og VU skal vere rusfrie under heile arrangementet/opphaldet. §6-3 Deltakarar som bryt regelverket etter § 6-1 og § 6-2 eller køyrereglane vedteke av fylkesting for ungdom eller VU kan sendast heim frå̊ møtet eller arrangementet etter vedtak i kontrollkomiteen. §6-4

Dersom medlem i VU, kontrollnemnda eller deltakarane ved FFU/VU sine arrangement får informasjon om brot på vedtektenes § 6-1 skal dette meldast til fylkesadministrasjonen sitt varslingsutval etter diskusjon med VU sin rådgjevar/sekretær. Desse sakene skal handsamast under tausheit fram til endeleg konklusjon er fatta.

Det vart opna for endringsframlegg, men der var ingen. Det var røysta over vedtektsendringane, og dei vart samrøystes vedtekne. Innleiing til gruppediskusjo n Nr. Forslagsstillar Tittel Fråsegn Uttalene mnda si innstillin g (For- Nøytral- Mot)

F1 Ungdomspolit Samarbeid Ungdomspolitisk utval skal i perioden 19/20 føre eit (3-2-1) isk utval med samarbeid med planstaben angåande regional planstaben planføresegn om lokalisering av handel og kjøpesenter (Handelsføresegna). UPU skal hjelpe planstaben med å formidle og vidaresende informasjon til ungdomsråda i kommunane i perioden mai-juli då Handelsføresegna er på høyring.

F2 Thor Nasjonale Dagens reglement for ungdomsråd er ikkje (5-1-0) Albrektsen retningslinj tilstrekkeleg. Ungdomsråd er no blitt lovpålagd, men er for val det står ingenting om korleis det skal gjennomførast. av Dette fører til: ungdomsrå d - Varierande kvalitet på ungdomsråda

- Varierande grad av opplyst ungdom

- Varierande grad av ungdomsdemokrati og ungdomsmedverknad

Difor ønskjer Fylkesting for Ungdom lovbestemte retningslinjer for ungdomsråd i Vestland, helst i heile Noreg. Det skal være representantar frå alle skulane. Kommunane kan sjølv velje om dei vil tillate frie lister. Ein tilsett i kommunen skal ha rådmann-funksjon for ungdomsrådet. Dette kan til dømes vere kultursjefen. Skulane skal ha ein «politisk dag» i førekant. Her får dei som ønskjer å stille til val moglegheit til å presentere seg og sine hjartesaker. Dette vil fremme ungdomsdemokratiet og på lang sikt heile demokratiet. Ungdomsråda skal være representert med møte- og talerett i By-/ kommunestyra, formannskapane og skal ha moglegheit til å delta i alle relevante utval. Dersom ein kommune har etablert ei velfungerande organisering, kan det vurderast om dei treng å følje desse retningslinjene. Det er ikkje ynskjeleg at desse retningslinjene øydelegg for allereie etablerte ungdomsråd. Her skal lova vise skjønn.

Innspel til strategi: Flora/komande Kinn har veldig bra utgangspunkt, ungdomsråda er involvert og sit i styringssetet ved utforming av det nye ungdomsrådet. Kontakte UPU/UFU i dei andre fylka. Spele inn til vaksenpolitikarane på fylkesnivå, og nasjonalt.

F3B Uttalenemnda Per dags dato har fylkespolitikken svært låg grad av (6-0-0) Endringsfor ungdomsmedverknad i Sogn og Fjordane. Fylkesting for ungdom er kjempebra, men at UPU slag har orientering når fylkespolitikarane inviterer dei, er ikkje at ungdommen blir høyrd. Dersom vaksne politikare er seriøse om at dei vil høyre kva ungdommen meiner, må dei la engasjert ungdom få delta i debatten. Difor må leiar og nestleiar i UPU får møte- og talerett på Fylkestinget slik at ein snakke om sakene når dei er relevante i debatten.

I Hordaland fylkeskommune har UFU dette. I Vestland fylkeskommune, må det gode eksempelet til Hordaland bli vidareført.

F4 UPU Den Utfordringa med klima og miljø er ofte manglande (6-0-0) kulturelle kunnskap om kva ein kan gjere som einskildindivid. søppelsekk Det er difor svært viktig å ha fokus på korleis ein en påverkar samfunnet og miljøet rundt seg. Ein burde satse tidleg på å gje tilstrekkeleg informasjon om kva ein sjølv kan gjere for å skape eit betre miljø i framtida. Kunnskap er nøkkelen til ei god haldning for eit berekraftig samfunn. For å auke bevisstheita vil vi introdusere den kulturelle søppelsekken som ein del av den kulturelle skulesekken. Den kulturelle søppelsekken skal bestå av ulike aktivitetar, spel, filmar og foredrag om marin forsøpling, klimautslepp og forureining generelt.

Ungdomspolitisk utval skal jobbe for å få på plass den kulturelle søppelsekken som ein del av den kulturelle skulesekken. Det går fint om ordninga ikkje heiter den kulturelle søppelsekken, men innhaldet skal være det same.

F5 UPU Sjukemeldi Den siste tida har det vore vanskelegare for (6-0-0) ng frå skuleelevar å skaffe seg sjukemelding då legane har tilsette i vore dei einaste med fullmakt til å skrive ut slike. skulehelset Dette er kostbart og tidkrevjande for dei sjuke, i enesta tillegg til at det setter legestanden i større arbeidspress enn nødvendig. Dessutan bidrar det til å spreie sjukdom i befolkninga. Difor skal ungdomspolitisk utval (UPU) arbeide for at tilsette i skulehelsetenesta på skular i fylket skal ha fullmakt til å skrive sjukemeldingar for elevane. UPU skal kontakte kommuneoverlegar i fylket og jobbe for at desse skal gi tilsette i skulehelsetenesta på vidaregåande skular fullmakt til å skrive sjukemeldingar. Denne ordninga vart prøvd ut i Flora, men vart fjerna fordi dei opplevde at mange utnytta den, og kommuneoverlegen ønskte betre oversikt over sjukdomsbilete i kommunen. Dei tilsette i skulehelsetenesta må ikkje å få løyve til å skrive ut sjukemelding over telefon.

F6 UPU Kulturkort Fylkesting for ungdom ynskjer at fylkeskommunen i (6-0-0) for ungdom samarbeid med kulturlivet opprettar ei kulturkort- Vestland ordning. Ungdom bør få moglegheita til å delta på fylkeskom kulturarrangement, besøke musea i Vestland eller mune dra på kino med vennane sine for ein billeg penge. Målet med ordninga bør vere å auke kulturforståing og spreie kunnskap blant ungdom.

F7 Andres Lokal Lokaltransport for ungdom (LTU) gjer det mogleg for (5-1-0) Ytredal Akse transport ungdom å reise kollektivt til og frå fritidsaktivtetar, og Vågsøy for også når det ikkje går ordinære ruter. ungdomsråd ungdom: LTU I eit fylke med store avstandar, der ungdomane bur spreidd og ofte langt frå fritidstilboda, er det umogleg å ha eit ordinært rutetilbod som passar alle. Mange unge opplever at det spesielt er på ettermiddag og kveld at kollektivtilbodet er avgrensa.

Det er sett av 1. million kroner som kan nyttast for å betre reisetilbodet for ungdom mellom 13 og 19 år, som treng skyss til og frå aktivitetar på ettermiddag og kveld.

Kvart år blir kommunane og ungdomsråda inviterte til å utforme eit skyssopplegg, og søkje om prosjektmidlar. Søknadsfristen for 2019 er 29. mars.

LTU-midlane blir mellom anna brukte til transport til og frå skisenter, ungdomsklubbar, kino, skuleball, diskotek og konsertar. Lokalt tilpassa skyss for ungdom er praktisk for ungdomane, samtidig som den skapar trivsel fordi den gjer det mogleg for ungdomane å gjere noko sosialt saman.

Tiltak:

- Informere komunane om å bruke tiltak,

- Bevilge meir penger visst nødvendig

- Utvida søknadsprosses (utgått søknadsfrist)

F8 Andreas Yrkesfag I dagens valmuligheiter for ungdomer til (5-1-0) Ytredal Akse med vidargåande skule, er det kun idrett med idrettstilpas studiespesialiserande, som er mogleg for ungdome i ning fylket å velje. Dette ynskjer vi å gjere noko med. Derfor foresleg vi å arbeide for å jobbe for yrkesfag med idrettstilpasning. Elever som har lyst til å satse på idretten sin, eller bære generelt halde på med idrett, bør få muligheiten til dette.

Tiltak som kan gjerast: Dialog mellom idrettsutøverane og fylkeskomunne.

Bevilge utstyr, midlar, pengar osv til til tiltaket.

Forlenge studietida over tre år istednfor 2, for å få nok tid til trening, restutisjon, samlinger osv Hop on sykkel (4-0-2) F9 Felles HOP Syklar utplasert i sentrum samling for ON sykkel ungdomsråd Gratis tilbod skapar aktivtet og eit kollektiv tilbod for alle ved norfjordrådet Gps sporing for å forhindre tyveri Miljø venleg tilbod

For å «Låse opp» sykkelen, gjerast via ein app

Kan utdvide med El sykkel med passasjersete

Tiltak: Fylkeskomunne evt sparebankstiftinga kan bevilge penger som komunnane kan søke om for å få hop on sykler i kommunane.

F10 Thor Praktisk ID Det må bli lettare å framvise gyldig ID/legitimasjon. (0-1-5) Albrektsen Ein kan få på plass ei digital løysing, t.d. på mobilen som app. Eit anna alternativ er at ein gjer studentbevisa som ein får gjennom skulen til gyldig legitimasjon. Uansett må det komme løysingar som er meir lettvinte enn å ta med seg passet sitt på fest.

UPU skal difor jobbe for å lage eit nytt alternativ for å framvise gyldig legitimasjon. Løysinga kan være nettbasert, app-basert eller som eit plastkort. Dersom løysinga ikkje vært teknologisk, MÅ den være vasstett.

F11 Thor Stemmerett I lokalpolitikken er det eit svært hol i aldersgruppa (0-0-6) Albrektsen og for 16 unge voksne i byar utan høgskule/universitet. Dette Marthe åringar er fordi dei fleste unge flyttar når dei fyller 18, fordi Teigen det ikkje er noko som held dei i byen. For å styrke lokaldemokratiet, og skape meir mangfald i by- og kommunestyra, ønskjer eg at stemmealderen ved kommuneval bli satt ned frå 18 til 16 år. Dette vil opne opp for mange unge eldsjeler, som ein utestenger med dagens ordning. Dersom UPU ser at dette ikkje er gjennomførbart, må dei jobbe for å tillate 16-18 åringar å stille til kommuneval.

F12 Ungdomsråd Flere og BUA er en nasjonal utlånsordning for idrettsutstyr. (6-0-0) et i Vågsøy bedre Målet med en slik ordning er å bedre folkehelsa, at BUA/utlåns det blir en lavere terskel for å drive med idrett og ordninger minske sosiale forskjeller. I dag finnes det 2 BUA ordninger i fylket. Det er alt for få, og det er ikke nok bredde i utvalget.

Ungdomspolitisk utvalg skal:

-Gi nåværende BUA/utlånsordninger støtte for å bedre utvalget

-Oppmode kommunene til å opprette BUA eller annen utlånsordning der det ikke allerede finnes

Bedre I det nye fylket er det viktig at nynorsk blir mer (6-0-0) F13 Mari Dale nynorskund prioritert på skolen. Vi har alt for lite ervisning nynorskundervisning i dag, og noen har det omtrent Salbu og ikke. Amila Adna Ungdomspolitisk utvalg skal: Adzemovic -Jobbe mot å lage et minimumskrav om antall nynorsktimer for de som har nynorsk som sidemål

-Sikre at nynorskundervisningen starter tidlig i ungdomsskolene

F14 Unge Høgre, Fritt I dag er det slik at mange elever er nødt til å gå på (5-1-0) Ina Martine skulevalg nærskolen sin når de skal begynne på Brendø videregående. Sånn bør det ikke være. Du vet best selv hvilken skole og linje du vil gå på. Derfor skal selvfølgelig du ta dette valget, ikke en politiker eller byråkrat som bestemmer det ut i fra postnummeret ditt.

- UPU skal jobbe for fritt skulevalg i nye Vestland

For 3 år siden ble YSK/TAF IKT lagt ned ved Måløy (6-0-0) F15 Ungdomsråd GJENOPP videregående skole. YSK - IKT er en linje som gir deg fagbrev som IKT – service medarbeider, et i Vågsøy RETTE spesiell studiekompetanse og lønn under utdanning. YSK – IKT I tillegg opparbeider du relevant arbeidserfaring gjennom hele løpet og får en god start i arbeidslivet VED senere. I alle bransjer vil du stille sterkere om du har MÅLØY IT – ferdigheter, da alt digitaliseres og automatiseres. I tillegg er det en stor fordel å ha IKT VGS i tillegg til studiekompetanse om du skal gå videre på et teknologisk studie, som det hele tiden blir flere av.

Ett av verdens mest spennende IT miljøer finner sted i Måløy, og fylket vet at næringslivet etterspør linja. Vi har blant annet Localhost, Lefdal Mine Datacenter, Videonor og Nordfjordnett. Derfor må UPU gjenopprette YSK – IKT som studieretning på Måløy VGS

Riksveg 13 I dag er fylkesveg 13 eit stort problem for (1-1-4) F16 Vik innbyggjarane på begge sider Vikafjellet. Det er dårleg og er stengt store delar av vinteren. Dette Ungdomsråd kjem til å bli eit ekstra stort problem når fylket vert til Vestland fylke. Vikafjell overgangen vert då midt i fylket og det vert stor straum av reisande på denne strekka. I tillegg til alt dette skal Myrkdalen byggjast ut og då kjem sikkert enda fleire tilreisande. Så det å få ein tunell som knytter det som er Sogn og fjordane er smart. Overgangen har vert tatt opp ofte av politikarar i lang tid og no er kjerne tida for dette.

Dette går ut over innbyggjarane i Vik og andre forbikjørende.

Ungdomspolitisk utval skal:

Snakke med samferdselsavdelinga.

UPU skal nå ut til media.

Snakke med ansvarlege for vegar.

F17 Marthe Lokale Det å vere gravid i ein tettstad i Sogn og Fjordane, (0-1-5) Teigen jordmortjen kan opplevast som utrygt. Eit av dei største Refsnes, Ina ester i heile problemstillingane i fylket vårt er fråflytting og Brendø fylket mangel på arbeidsføre i henhold til eldre busette. Ei god og stabil jordmortjeneste er eit godt tiltak for å gjere det meir attraktivt for unge å busetje seg i distrikta.

UPU skal fremme jordmortjenesta i kommunane i fylket.

UPU skal jobbe for å oppretthalde og betre jormortjenstane i distrikta

Bybuss I dag går bybussen i Førde til Slåttebakkane, (0-0-6) F18 Mathilde Førde Haugum og Vieåsen. Dette er 3 av 4 retningar, kor det bur folk i Førde kommune. Retninga mot Mo er Tjønneland ikkje inkludert i bybussen sine strekningar, noko som utestengjer tre byggjefelt, samt studentar som bur på internat på Mo. Eg synest det er rart at det ikkje går bybuss mot Mo i dag, då snuplass eller passasjerar er eit reelt problem. Å setje opp bybuss til Mo, kan gjere kvardagen lett for mange som bur i Førde kommune i dag.

F19 Maria Mange hiver søppel ut av vindauget på bilane. Dette (0-0-6) Høgheim Forslag om fører til at det blir mykje søppel lags vegane nokon plasser. Bilistane ville truleg ikkje hive søppelet vis Boss langs det var eit søppelspann langs vegen som dei kunne vegen nå frå bilane. Forslaget går ut på å plassere søppelspann langs vegen. Dessa kunne våre ved busstasjonar. Søppla ville ha tak over seg før regn. Kommunen som søppelspanna ligg i ville våre tømte av ansate av kommunen.

Det er lett å miste busskortet sitt, så derfor er (6-0-0) F20 Ungdommens Digitalt digitaltbusskort ei bra løysing. Ein kan ta fram mobilen og vise/scanne det istaden for å bruke eit Bystyre I busskort vanlig busskort. Både vanlig busskort og gratis Førde skulebusskort. Det betyr ikkje at ein droppar der fysiske kortet, med ein gong, men kanskje i framtida.

F21 Marie Trygg veg Alle ungdomar i fylket går på skule mange år av (0-1-5) Skamsar og livet, og trist nok er ikkje alle skulevegar og Aase og parkering parkeringsplassar opptimaliserte. Andrine. for skule og barnehage.

Mange elevar har skulevegar som ikkje er like trygge, og parkerte bilar som kan skape dårleg sikt og sikerheits utfordringar rundt skulane og barnehagar. Ved å ha gangfelt, sykkelfelt, tunnelar under vegar, parkerings plasar og system for å halde område rundt skulen og barnehagar trygt.

UPU må jobbe for å få betre gang og sykkelvegar til skulen og utvide parkeringsmuligheitar, eller ha strengare kontrol imot parkering rundt skular og barnehagar. F22 Marie Samarbeid Ungdomsarbeidarane i kommunen har ikkje like god (0-0-6) Skamsar med kontakt med ungdomen som dei burde hatt. Aase ungdom.

kommunearbeidarane som jobbar med ungdom og tiltak for ungdom er ikkje alltid lite beviste på kva som opptek den moderne ungdomen. Me har ungdomens kommunestyre som ein gong i blant viser til kva det er. Men om dei som dagleg jobba for ungdom hadde våre der ungdomen er, kunne dei gjort meir kunskapsfylte avgjerslar som vil komme ungdomen, både dei lokale, elevane og hybelbuarane, tilgode.

+ (ekstra info) om en brukar sogndal vgs sitt system som eit eksempel, så har dei også ein open dør for dei ungdomane som ønsker å prate om diverse.

UPU bør jobbe for at kommunen sine ungdomsarbeidara skal flytte kontor til vidaregåande skular og skape eit system som kjem alle til gode. Dei kan sjå på Sogndal ungdomsavdeling for inspirasjon.

Psykisk Å trivast på skulen er eit av dei viktigaste (0-0-6) F23 Lina Synneve helsearbeid forutsetnadane for å lære. Og for å trivast på skulen, arteneste må ein ha ei god psykisk helse. Mange ungdommar Kvamme slit med dårlig psykiske helse, og det startar ofte i Gjertsen ein tidleg alder. Det kan vere vanskeleg å seie i fra til nokon, og prosessen kan verke lang. Derfor er det å ha ei psykisk helsearbeidar/ skulepsykolog noko som burde vere eit tilbod på alle skular, både vgs og

ungdomsskulen. Fordi for mange kan dei psyikiske vanskane komme på ungdomsskulen, men dei tør ikkje å seie ifrå før dei byrjar på vgs, og då kan det utvikle seg til å bli endå verre, enn om ein hadde oppdaga dei før.

Psykisk helsearbeidartenesta / skulepsykolog er eit gratis tilbod til elevar. Det er noko eg vil ha i tilegg til helsesøster. Ho er ofte opptatt med undervisning eller er utiljengleg. Det er også fint å ha fleire valgmoglegheiter til kven ein kan snakke med. Der kan ein snakke om kva ein vil og få hjelp dersom ein treng det. Tilbodet fungerer kjempebra i Stryn kommune, men det er ofte fullt og ein må vente lenge før ein får prata med nokon.

Eg vil at UPU skal jobbe med å utbreie denne tenesta til alle skulane, og at det skal vere helsepersonell som ungdommar kan prate med, oftare enn det det er no. Eg vil også at det skal bli satsa meir på å hjelpe ungdom med den psykiske helsa på ungdomsskulen.

F24 Marie Betre Mange av datasystema til skulen er utdaterte og (6-0-0) Skamsar datasystem treng ein oppussing både på usjånad og Aase . funksonalitet. Skulearena er spesielt treig og ser uprofesjonelt ut. dette er system elevane ofte er borti og dei bør vere meir opptimalisert en dei er no.

UPU burde be fylkeskomunen gå gjønom sine datasystem som er brukt av elevane og forbetre/få nye system.

Satsing på Vi er no i ferd med å slå oss saman med Hordaland, (5-1-0) F25 Førde kollektivtra om 270 dagar blir det Vestland. Det er bra, men vi nsport i må fortsett satse på å forsterke kollektivtransport, Ungdommens Vestland: for det er noko viktig i vårt området mtp avstand og bystyre. geografisk.

F26A Milad Dean Talerett/ Ungdomspolitikere som sit i dei forskjellige (Sjå taletid ungdomsråd sliter av og til med å enten fremme endring synspunkta si eller med å fremme det fullstendig, sforslag derfor ein taletid/talerett vil vere ein god løysing. ) UPU sørge for at alle ungdomsråd jobbe med å få taletid/talerett i sine kommuner.

F26B Uttalenemnda Endringsfor UPU skal via fadderordninga ta kontakt med (6-0-0) slag ungdomsråd/bystyre for at dei skal få innført eller oppretthaldt tale- og forslagsrett i kommunestyret.

For ikkje så lenge sida har staten vedtatt at (0-0-6) F27 Milad Dean, Dumping Førdefjorden vil bli brukt til dumping av gruveavfall. Førdefjorden er ein fjord der det er ein del laks, og Maria av ureining vil føre til at dei immigrere frå fjorden, altså Høgheim. gruveavfall forsvinne. i Derfor skal UPU sørge for at fylkeskommunen skal Førdefjorde ta det vidare, sjølv om det er eit statleg vedtak, men så kan fylkeskommunen presse staten. n

Elevmentor er noke som går ut no i vg-skulane, det (Sjå F28A Milad Dean Elevmentor er et opplegg som handler om at elevane skal bli endring kjent med kvarandre i 1.klasse , og det er et prosjekt sforslag opplegg. som har vist seg veldig godt. I år, ender dessverre ) prosjektet. Derfor meine eg at vi må jobbe for å få det på plass igjen. Det gjør at alle blir inkludert, og ikkje minst hybelbuere blir ikkje utstengd.

Derfor skal UPU ta med seg ønsket videre til fylkeskommunen.

UPU vil oppfordre alle vidaregåande skular til å ha (6-0-0) F28B Uttalenemnda Endringsfor tiltak som betrar klasse- og skulemiljø, som t.d. Elevmentor, Mot og Elev ven. slag

Fleire elevar opplev mobbing, og mange norske (5-1-0) F29 Ina Martine Skulepsyko ungdommar lev med ei psykisk liding. Det er viktigare enn nokon gong å setje inn ressursar der Brendø log ungdommane er. Elevar som slit psykisk skal ha hurtig behandling. Fylkesting for ungdom meina at alle ungdom skal ha tilgang til skulepsykolog. For det første er vi nøydd å gjeve kommunane meir middelar til å tilsette fleire skulepsykologar. Midlane til helsesjukepleiare har auke, men det er ei utfordring med kommunar som brukar midlane til andre tiltak.

Fylkesting for ungdom krev difor at fylkeskommunen øyremerker midlar til skulepsykologar, både i grunnskulen og på dei vidaregåande skulane.

Uttalenemnda ønskjer at fylkestinget skal gi (6-0-0) F30 Uttalenemnda Redaksjon ungdomspolitisk utval redaksjonell fridom. sell fridom.

Opprop Delegatar 37 og 28 fekk permisjon

Opprop: 33 røysteføre i salen

Thor Albrektsen – vil at dei store sakene må jobbast med. Ønskjer ikkje at fråsegner vert avvist grunna at dei er vanskelege. Fekk støtte frå Milad Dean.

Det vart forklart at sakene som er støtta er der ein kan oppnå resultat. Saker vert ikkje valde vekk fordi dei er store og vanskelege. Tips om å jobbe med få og viktige saker.

Vedtak F1 Ungdoms Samarbeid Ungdomspolitisk utval skal i perioden 19/20 føre eit (3-2-1) fråsegner politisk med samarbeid med planstaben angåande regional utval planstaben planføresegn om lokalisering av handel og kjøpesenter (Handelsføresegna). UPU skal hjelpe planstaben med å formidle og vidaresende informasjon til ungdomsråda i kommunane i perioden mai-juli då Handelsføresegna er på høyring.

Vedtak: Samrøystes vedteken

F2 Thor Nasjonale Dagens reglement for ungdomsråd er ikkje (5-1-0) Albrektsen retningslinjer tilstrekkeleg. Ungdomsråd er no blitt lovpålagd, men for val av det står ingenting om korleis det skal gjennomførast. ungdomsråd Dette fører til:

- Varierande kvalitet på ungdomsråda

- Varierande grad av opplyst ungdom

- Varierande grad av ungdomsdemokrati og ungdomsmedverknad

Vedtak: Samrøystes vedteken

F3A Thor Per dags dato har fylkespolitikken svært låg grad av (Sjå Albrektsen Talerett på ungdomsmedverknad i Sogn og Fjordane. endring Fylkesting for ungdom er kjempebra, men at UPU sforslag Fylkesting har orientering når fylkespolitikarane inviterer dei, er ) ikkje at ungdommen blir høyrd. Dersom vaksne politikare er seriøse om at dei vil høyre kva ungdommen meiner, må dei la engasjert ungdom få delta i debatten. Difor må leiar og nestleiar i UPU får møte- og talerett på Fylkestinget slik at ein snakke om sakene når dei er relevante i debatten. I Hordaland fylkeskommune har UFU dette. I Vestland fylkeskommune, må det gode eksempelet til Hordaland bli vidareført. F3B Uttalenemn Per dags dato har fylkespolitikken svært låg grad av (6-0-0) da Endringsforsl ungdomsmedverknad i Sogn og Fjordane. Fylkesting for ungdom er kjempebra, men at UPU ag har orientering når fylkespolitikarane inviterer dei, er ikkje at ungdommen blir høyrd. Dersom vaksne politikare er seriøse om at dei vil høyre kva ungdommen meiner, må dei la engasjert ungdom få delta i debatten. Difor må leiar og nestleiar i UPU får møte- og talerett på Fylkestinget slik at ein snakke om sakene når dei er relevante i debatten.

I Hordaland fylkeskommune har UFU dette. I Vestland fylkeskommune, må det gode eksempelet til Hordaland bli vidareført.

Forslagsstillar til F3A, Thor Albrektsen, vil sitt framlegg falle til fordel for utnemnda sitt framlegg F3B

Vedtak F3B: Samrøystes vedteken

F4 UPU Den Utfordringa med klima og miljø er ofte manglande (6-0-0) kulturelle kunnskap om kva ein kan gjere som einskildindivid. søppelsekke Det er difor svært viktig å ha fokus på korleis ein n påverkar samfunnet og miljøet rundt seg. Ein burde satse tidleg på å gje tilstrekkeleg informasjon om kva ein sjølv kan gjere for å skape eit betre miljø i framtida. Kunnskap er nøkkelen til ei god haldning for eit berekraftig samfunn. For å auke bevisstheita vil vi introdusere den kulturelle søppelsekken som ein del av den kulturelle skulesekken. Den kulturelle søppelsekken skal bestå av ulike aktivitetar, spel, filmar og foredrag om marin forsøpling, klimautslepp og forureining generelt.

Vedtak: Samrøystes vedteken

F5 UPU Sjukemeldin Den siste tida har det vore vanskelegare for (6-0-0) g frå tilsette i skuleelevar å skaffe seg sjukemelding då legane har skulehelsete vore dei einaste med fullmakt til å skrive ut slike. nesta Dette er kostbart og tidkrevjande for dei sjuke, i tillegg til at det setter legestanden i større arbeidspress enn nødvendig. Dessutan bidrar det til å spreie sjukdom i befolkninga. Difor skal ungdomspolitisk utval (UPU) arbeide for at tilsette i skulehelsetenesta på skular i fylket skal ha fullmakt til å skrive sjukemeldingar for elevane. UPU skal kontakte kommuneoverlegar i fylket og jobbe for at desse skal gi tilsette i skulehelsetenesta på vidaregåande skular fullmakt til å skrive sjukemeldingar. Denne ordninga vart prøvd ut i Flora, men vart fjerna fordi dei opplevde at mange utnytta den, og kommuneoverlegen ønskte betre oversikt over sjukdomsbilete i kommunen. Dei tilsette i skulehelsetenesta må ikkje å få løyve til å skrive ut sjukemelding over telefon.

Vedtak: Samrøystes vedteken

F6 UPU Kulturkort for Fylkesting for ungdom ynskjer at fylkeskommunen i (6-0-0) ungdom samarbeid med kulturlivet opprettar ei kulturkort- Vestland ordning. Ungdom bør få moglegheita til å delta på fylkeskommu kulturarrangement, besøke musea i Vestland eller ne dra på kino med vennane sine for ein billeg penge. Målet med ordninga bør vere å auke kulturforståing og spreie kunnskap blant ungdom.

Vedtak: Samrøystes vedteken

F7 Andres Lokal Lokaltransport for ungdom (LTU) gjer det mogleg for (5-1-0) Ytredal transport for ungdom å reise kollektivt til og frå fritidsaktivtetar, Akse og ungdom: også når det ikkje går ordinære ruter. Vågsøy LTU ungdomsrå d I eit fylke med store avstandar, der ungdomane bur spreidd og ofte langt frå fritidstilboda, er det umogleg å ha eit ordinært rutetilbod som passar alle. Mange unge opplever at det spesielt er på ettermiddag og kveld at kollektivtilbodet er avgrensa.

Det er sett av 1. million kroner som kan nyttast for å betre reisetilbodet for ungdom mellom 13 og 19 år, som treng skyss til og frå aktivitetar på ettermiddag og kveld.

Kvart år blir kommunane og ungdomsråda inviterte til å utforme eit skyssopplegg, og søkje om prosjektmidlar. Søknadsfristen for 2019 er 29. mars.

Tiltak:

- Informere komunane om å bruke tiltak,

- Bevilge meir penger visst nødvendig

- Utvida søknadsprosses ( utgått søknadsfrist)

Vedtak: Samrøystes vedteken F8 Andreas Yrkesfag I dagens valmuligheiter for ungdomer til vidargåande (5-1-0) Ytredal med skule, er det kun idrett med studiespesialiserande, Akse idrettstilpasni som er mogleg for ungdome i fylket å velje. Dette ng ynskjer vi å gjere noko med. Derfor foresleg vi å arbeide for å jobbe for yrkesfag med idrettstilpasning. Elever som har lyst til å satse på idretten sin, eller bære generelt halde på med idrett, bør få muligheiten til dette.

Tiltak som kan gjerast: Dialog mellom idrettsutøverane og fylkeskomunne.

Bevilge utstyr, midlar, pengar osv til til tiltaket.

Forlenge studietida over tre år istednfor 2, for å få nok tid til trening, restutisjon, samlinger osv

Vedtak: Samrøytes vedteken

Hop on sykkel (4-0-2) F9 Felles HOP Syklar utplasert i sentrum samling for ON sykkel ungdomsråd Gratis tilbod skapar aktivtet og eit kollektiv tilbod for alle ved nordfjordrådet Gps sporing for å forhindre tyveri Miljø venleg tilbod

For å «Låse opp» sykkelen, gjerast via ein app

Kan utdvide med El sykkel med passasjersete

Tiltak: Fylkeskomunne evt sparebankstiftinga kan bevilge penger som komunnane kan søke om for å få hop on sykler i kommunane.

Vedtak: Vedteken mot to røyster

Thor Albrektsen: Usamd i påstanden om at dette er vanskeleg for UPU å jobbe med. Dette kan ein ta opp med fylkespolitikarar og stortingspolitikarar. Ein kan jobbe i lag med andre UPU for å få merksemd. Replikk frå Oda :Dette vert jobba med frå andre hald. Dersom UPU skal jobbe med dette, må ein kan eit konkret framlegg til teknisk løysing

Svarreplikk: Det ligg konkrete framlegg i saka

Innlegg, Milad Dean: Det finnest løysingar frå andre land, og løysingar i vedtaket

Replikk Lisa: Det er eit styr å få erstatta studiekort.

Replikk Oda: Det vert jobba med, og det er vedteke at det skal komme.

Svarreplikk Milad: Det må masast på for at det skal skje noko.

Innlegg Thor: Framgangen i saka er for treig. Dersom UPU vedtek den, betyr det ikkje at den trengjer vekk andre saker. Det gjelder å pushe på

Innlegg Mari: Vi kan pushe på fylkespolitikarane

Vedtak: Vedteken med 29 mot 3 røyster. Det betyr 32 røysteføre.

F11 Thor Stemmerett I lokalpolitikken er det eit svært hol i aldersgruppa (0-0-6) Albrektsen for 16 åringar unge voksne i byar utan høgskule/universitet. Dette og Marthe er fordi dei fleste unge flyttar når dei fyller 18, fordi Teigen det ikkje er noko som held dei i byen. For å styrke lokaldemokratiet, og skape meir mangfald i by- og kommunestyra, ønskjer eg at stemmealderen ved kommuneval bli satt ned frå 18 til 16 år. Dette vil opne opp for mange unge eldsjeler, som ein utestenger med dagens ordning. Dersom UPU ser at dette ikkje er gjennomførbart, må dei jobbe for å tillate 16-18 åringar å stille til kommuneval.

Innlegg frå Thor: At ein ikkje får gjort noko med dette til lokalvalet i haust er ikkje noko argument for å ikkje vedta fråsegna. Lista med positive verknader av dette er lang.

Replikk Oda: Det er rett at dette kan jobbast. Det vil få meir verknad om vedtek dette og jobbar med det fram til neste lokalval.

Replikk Andreas: Problemet er at det for få 16-åringar som er engasjerte, og vil nytte denne røysteretten.

Replikk frå Ina: Det er rett at ein 16-åring er meir påverkeleg enn ein 18-åring. Sjølv hadde eg eit saksfelt på skule.

Replikk frå Mari: Samd med Andreas. Det er ikkje mange 16-åringar som set seg inn i sakene.

Svarreplikk Thor: Dersom Fylkesting for Ungdom ikkje går inn for 16-årig røysterett, er det ingen som vil fronte det. Det er mange 16-åringar som ikkje engasjerar seg, men det også mange 18-åringar som ikkje gjer heller

Innlegg Lisa: Viktig å nytte ungdomsrådet. Det er få som nyttar ungdomsrådet, og det vil bety få som vil røyste.

Replikk Milad: Det er mange engasjerte ungdomar. Kjenner fleire ungdomar som vil stille til val, men er for unge. Saksopplysning Thor: Ungdomar nyttar røysteretten i dei kommunane som hadde prøveprosjekt i 2011.

Replikk Ina: Samd med UPU om at vi må nytte våre arenaer.

Replikk Milad: Replikk på replikk er ikkje lov. Replikken skal vere mot innlegget.

Replikk Milli: Det er få engasjerte 16-åringar, men røysteretten vil gje engasjement.

Svarreplikk Lisa: Kommunikasjon er viktig og nytt ungdsomsrådet.

Innlegg Thor: Røysting er vanebasert. Dersom dei ikkje får røysta i heimkommunen, før dei flyttar ut, får dei dårlegare røystevanar enn dei som får røysta før dei flyttar

Replikk Ina: Vi har skuleval på vgs.

Svarreplikk Thor: Skulevala vert ikkje tatt like seriøst som eit skikkeleg val

Vedtak: Vedteken med 18 mot 14 røyster

F12 Ungdomsrå Flere og BUA er en nasjonal utlånsordning for idrettsutstyr. (6-0-0) det i bedre Målet med en slik ordning er å bedre folkehelsa, at Vågsøy BUA/utlånsor det blir en lavere terskel for å drive med idrett og dninger minske sosiale forskjeller. I dag finnes det 2 BUA ordninger i fylket. Det er alt for få, og det er ikke nok bredde i utvalget.

Ungdomspolitisk utvalg skal:

-Gi nåværende BUA/utlånsordninger støtte for å bedre utvalget

-Oppmode kommunene til å opprette BUA eller annen utlånsordning der det ikke allerede finnes

Vedtak: Vedteken mot 1 røyst

Bedre I det nye fylket er det viktig at nynorsk blir mer (6-0-0) F13 Mari Dale nynorskunde prioritert på skolen. Vi har alt for lite rvisning nynorskundervisning i dag, og noen har det omtrent Salbu og ikke. Amila Adna Ungdomspolitisk utvalg skal: Adzemovic -Jobbe mot å lage et minimumskrav om antall nynorsktimer for de som har nynorsk som sidemål

-Sikre at nynorskundervisningen starter tidlig i ungdomsskolene

Vedtak: Samrøystes vedteken

F14 Unge Fritt I dag er det slik at mange elever er nødt til å gå på (5-1-0) Høgre, Ina skulevalg nærskolen sin når de skal begynne på Martine videregående. Sånn bør det ikke være. Du vet best Brendø selv hvilken skole og linje du vil gå på. Derfor skal selvfølgelig du ta dette valget, ikke en politiker eller byråkrat som bestemmer det ut i frå postnummeret ditt.

- UPU skal jobbe for fritt skulevalg i nye Vestland

Innlegg frå Ina: Det nye fylket må gje fleire moglegheiter, ikkje færre. Vi ha høve til å velje skular i heile det nye fylket. Det handlar om at den som skal bestemme dette er eleven og ikkje politikarane eller byråkratane.

Innlegg frå Amila: Tenk på dei som vil flytte til S& Fj ved fritt skuleval, mindre på dei som flyttar til Bergen

Innlegg frå 15-åringar kan måtte flytte på hybel, mot sin vilje. Små skular i S&Fj kan måtte legge ned.

Replikk frå Ina: Vi skal ikkje INNFØRE fritt skuleval, men OPPRETTHALDE fritt skuleval. Dette går ikkje berre frå S&Fj mot Hordaland

Replikk frå Amila: Ein må flytte vekk allereie i dag.

Replikk frå Maria: Ein må sjå på eit betre system, slik at ein unngår at folk reo

Svarreplikk frå Ina: Men alle kan ikkje få toppkarakter, som trengst for å komme inn på på den skulen ein vil. Små skular vil ikkje tiltrekke seg elevar utanfrå.

Innlegg frå Oda: Jobbar for fritt skuleval i det nye fylket, men unngå at elevane får lang skuleveg.

Innlegg frå Thor: Poenget med felles fylkeskommune er felles inntakssone.

Innlegg frå Mari: Elevar frå Hordaland vil også komme til oss. Fokus må vere å gjere skulane våre endå betre.

Innlegg frå Ina: Eg trur ikkje på at det vert færre skuler og linjer i S&Fj. Vi har verdas beste vgs her.

Innlegg frå Amila; Om de trur at dette vert kampen mellom dei flinke i Bergen og dei dårlege i S&Fj. Folk vil vere glad for å kunne gå på skule her.

Vedtak: Vedteken mot 4 røyster

For 3 år siden ble YSK/TAF IKT lagt ned ved Måløy (6-0-0) F15 Ungdomsrå GJENOPPR videregående skole. YSK - IKT er en linje som gir deg fagbrev som IKT – service medarbeider, det i ETTE YSK – spesiell studiekompetanse og lønn under utdanning. Vågsøy IKT VED I tillegg opparbeider du relevant arbeidserfaring gjennom hele løpet og får en god start i arbeidslivet MÅLØY VGS senere. I alle bransjer vil du stille sterkere om du har IT – ferdigheter, da alt digitaliseres og

automatiseres. I tillegg er det en stor fordel å ha IKT i tillegg til studiekompetanse om du skal gå videre på et teknologisk studie, som det hele tiden blir flere av.

Innlegg frå Ina: Det er viktig å fokusere på kva elevane og næringslivet ønskjer.

Vedtak: Samrøystes vedteken

Dette går ut over innbyggjarane i Vik og andre forbikjørende.

Ungdomspolitisk utval skal:

Snakke med samferdselsavdelinga.

UPU skal nå ut til media.

Snakke med ansvarlege for vegar.

Vedtak: Avvist med 15 mot 17 røyster

F17 Marthe Lokale Det å vere gravid i ein tettstad i Sogn og Fjordane, (0-1-5) Teigen jordmortjene kan opplevast som utrygt. Eit av dei største Refsnes, ster i heile problemstillingane i fylket vårt er fråflytting og Ina Brendø fylket mangel på arbeidsføre i henhold til eldre busette. Ei god og stabil jordmortjeneste er eit godt tiltak for å gjere det meir attraktivt for unge å busetje seg i distrikta.

UPU skal fremme jordmortjenesta i kommunane i fylket.

UPU skal jobbe for å oppretthalde og betre jormortjenstane i distrikta

Vedtak: Avvist mot 8 røyster Bybuss I dag går bybussen i Førde til Slåttebakkane, (0-0-6) F18 Mathilde Førde Haugum og Vieåsen. Dette er 3 av 4 retningar, kor det bur folk i Førde kommune. Retninga mot Mo er Tjønneland ikkje inkludert i bybussen sine strekningar, noko som utestengjer tre byggjefelt, samt studentar som bur på internat på Mo. Eg synest det er rart at det ikkje går bybuss mot Mo i dag, då snuplass eller passasjerar er eit reelt problem. Å setje opp bybuss til Mo, kan gjere kvardagen lett for mange som bur i Førde kommune i dag.

Vedtak: Avvist mot 5 røyster

Innlegg frå Maria: Vil heller har bosspann på busstoppa. Kommunen eller dei som har ansvar for busstoppet, får ansvar for tømming.

Replikk frå Lisa: Bilistane kan ta med bosset heim.

Svarreplikk frå Maria:

Vedtak: Avvist mot 4 røyster

Permisjonssøknad frå Amila frå kl 12.15. Samrøystes vedteken

Det er lett å miste busskortet sitt, så derfor er (6-0-0) F20 Ungdomme Digitalt digitaltbusskort ei bra løysing. Ein kan ta fram mobilen og vise/scanne det istaden for å bruke eit ns Bystyre I busskort vanlig busskort. Både vanlig busskort og gratis Førde skulebusskort. Det betyr ikkje at ein droppar der fysiske kortet, med ein gong, men kanskje i framtida.

Vedteken samrøystes

F21 Marie Trygg veg og Alle ungdomar i fylket går på skule mange år av (0-1-5) Skamsar parkering for livet, og trist nok er ikkje alle skulevegar og Aase og skule og parkeringsplassar opptimaliserte. Andrine. barnehage.

UPU må jobbe for å få betre gang og sykkelvegar til skulen og utvide parkeringsmuligheitar, eller ha strengare kontrol imot parkering rundt skular og barnehagar.

Korrekt namn er Aasen.

Milad ber om stemmeforklaring på avvising.

Lisa svarar at dette er kommunalt. Ta det vidare i ungdomsrådet.

Vedtak: Avvist mot 4 røyster

F22 Marie Samarbeid Ungdomsarbeidarane i kommunen har ikkje like god (0-0-6) Skamsar med kontakt med ungdomen som dei burde hatt. Aase ungdom.

+ (ekstra info) om en brukar sogndal vgs sitt system som eit eksempel, så har dei også ein open dør for dei ungdomane som ønsker å prate om diverse.

UPU bør jobbe for at kommunen sine ungdomsarbeidara skal flytte kontor til vidaregåande skular og skape eit system som kjem alle til gode. Dei kan sjå på Sogndal ungdomsavdeling for inspirasjon.

Maria: Denne vart avvist grunna kobling kommunal og fylkeskommunal. Dette skjer i Sogndal.

Lisa: God kommunikasjon og skulane ligg heilt i hop.

Vedtak: Avvist mot 1 røyst

Psykisk Å trivast på skulen er eit av dei viktigaste (0-0-6) F23 Lina helsearbeida forutsetnadane for å lære. Og for å trivast på skulen, rteneste må ein ha ei god psykisk helse. Mange ungdommar Synneve slit med dårlig psykiske helse, og det startar ofte i Kvamme ein tidleg alder. Det kan vere vanskeleg å seie i fra til nokon, og prosessen kan verke lang. Derfor er det Gjertsen å ha ei psykisk helsearbeidar/ skulepsykolog noko som burde vere eit tilbod på alle skular, både vgs og ungdomsskulen. Fordi for mange kan dei psyikiske vanskane komme på ungdomsskulen, men dei tør ikkje å seie ifrå før dei byrjar på vgs, og då kan det utvikle seg til å bli endå verre, enn om ein hadde oppdaga dei før.

Trekt av forslagsstillar.

F24 Marie Betre Mange av datasystema til skulen er utdaterte og (6-0-0) Skamsar datasystem. treng ein oppussing både på usjånad og Aase funksonalitet. Skulearena er spesielt treig og ser uprofesjonelt ut. dette er system elevane ofte er borti og dei bør vere meir opptimalisert en dei er no.

UPU burde be fylkeskomunen gå gjønom sine datasystem som er brukt av elevane og forbetre/få nye system.

Vedtak: Samrøystes vedteken.

Satsing på Vi er no i ferd med å slå oss saman med Hordaland, (5-1-0) F25 Førde kollektivtrans om 270 dagar blir det Vestland. Det er bra, men vi port i må fortsett satse på å forsterke kollektivtransport, for Ungdomme Vestland: det er noko viktig i vårt området mtp avstand og nsbystyre. geografisk.

Milad:; Halde fram satsinga i det nye fylket.

Vedtak: Samrøystes vedteken F26A Milad Dean Talerett/ Ungdomspolitikere som sit i dei forskjellige (Sjå taletid ungdomsråd sliter av og til med å enten fremme endring synspunkta si eller med å fremme det fullstendig, sforslag derfor ein taletid/talerett vil vere ein god løysing. ) UPU sørge for at alle ungdomsråd jobbe med å få taletid/talerett i sine kommuner.

F26B Uttalenemnda Endringsforsl UPU skal via fadderordninga ta kontakt med (6-0-0) ag ungdomsråd/bystyre for at dei skal få innført eller oppretthaldt tale- og forslagsrett i kommunestyret.

F26A trekt av forslagsstillar

F26B Vedtak: Samrøystes

For ikkje så lenge sida har staten vedtatt at (0-0-6) F27 Milad Dean, Dumping av Førdefjorden vil bli brukt til dumping av gruveavfall. Førdefjorden er ein fjord der det er ein del laks, og Maria gruveavfall i ureining vil føre til at dei immigrere frå fjorden, altså Høgheim. Førdefjorden forsvinne. Derfor skal UPU sørge for at fylkeskommunen skal ta det vidare, sjølv om det er eit statleg vedtak, men så kan fylkeskommunen presse staten.

Milad: Politikk går ut på å mase på det vi er usamde om.

Lisa: Kvifor gjer ikkje Ungdommens bystyre dette sjølv?

Milad: UPU har meir makt, og kontakt med fylkespolitikarar, som har kontaktar på stortinget.

Vedtak: Avvist mot 9 røyster

Elevmentor er noke som går ut no i vg-skulane, (Sjå F28A Milad Dean Elevmentor det er et opplegg som handler om at elevane skal endring bli kjent med kvarandre i 1.klasse , og det er et sforslag opplegg. prosjekt som har vist seg veldig godt. I år, ender ) dessverre prosjektet. Derfor meine eg at vi må jobbe for å få det på plass igjen. Det gjør at alle blir inkludert, og ikkje minst hybelbuere blir ikkje utstengd.

Derfor skal UPU ta med seg ønsket videre til fylkeskommunen.

UPU vil oppfordre alle vidaregåande skular til å ha (6-0-0) F28B Uttalenemnda Endringsforsl tiltak som betrar klasse- og skulemiljø, som t.d. Elevmentor, Mot og Elev ven. ag

F28A er trekt frå forslagsstillar

F28B Vedtak: Samrøystes vedteken

Fleire elevar opplev mobbing, og mange norske (5-1-0) F29 Ina Martine Skulepsykolog ungdommar lev med ei psykisk liding. Det er viktigare enn nokon gong å setje inn ressursar der Brendø ungdommane er. Elevar som slit psykisk skal ha hurtig behandling. Fylkesting for ungdom meina at alle ungdom skal ha tilgang til skulepsykolog. For det første er vi nøydd å gjeve kommunane meir middelar til å tilsette fleire skulepsykologar. Midlane til helsesjukepleiare har auke, men det er ei utfordring med kommunar som brukar midlane til andre tiltak.

Fylkesting for ungdom krev difor at fylkeskommunen øyremerker midlar til skulepsykologar, både i grunnskulen og på dei vidaregåande skulane.

Vedtak; Vedteken mot 1 røyst

Uttalenemnda ønskjer at fylkestinget skal gi (6-0-0) F30 Uttalenemnda Redaksj ungdomspolitisk utval redaksjonell fridom. onsell fridom.

Vedtak: Samrøystes vedteken

Tar alle vedtekne fråsegner opp til votering, og dei var samrøystes vedtekne

Val Rune Nygård forklarte reglane rundt det med personval. Nygård viser til reglane for røysting til personval § 5-3 og 5-4. Valnemnd Samansett av Kamilla Rivedal, Rune Holsen Nygård og Lisa Horpen. Guro har vore sekretær. Mari Dale Salbu har bedt om fritak etter 1 år, grunna opphald i forsvaret, og det fekk ho samrøystes. Mange gode kandidatar, men UPU har avgrensa tal medlemmar.

Valnemnda si Valnemnda innstiller på desse til verv i UPU innstilling • Leiar: Marthe Teigen Refsnes, Flora. • Nestleiar: Leander Sunde, Jølster. • Medlem: Lisa Horpen, ungdomspolitisk utval. (Ikkje på val). • Medlem: Sofie Krumsvik, Askvoll. • Medlem: Mathilde Tjønneland, Gaular.

• 1. vara: Andreas Ytredal Akse, Hyllestad. • 2. vara: Maria Høgheim, Årdal. • 3. vara: Marie Skamsar Aasen, Luster. • 4. vara: Ina Martine Brendø, Unge Høgre. • 5. vara: Milad Dean, Førde.

Val Det vert opna for ordskifte rundt framlegget.

Ina: Ber om forklaring på plassering på 4.vara.

Kamilla: Vi har tenkt slik: 1.vara bør vere erfaren. Prøver å få balanse mellom engasjement, modning og tid. Vi meiner dette er det beste framlegget.

Leiar: Marthe Teigen Refsnes, Flora. Andre kandidatar; 39 Lisa Horpen fremjar seg sjølv. Ber om at nokon talar for dei to kandidatane. Likar å ta på seg ansvar, og er positiv. Kjenner folk i systemet. Har mykje kunnskap som ho vil ta med seg vidare. Glad for å fått vere med i UPU Kamilla: Vart imponert over Marthe undervjuet i går. Ho tar ting på sparket. Er ikkje redd for å stå åleine, og klarar å fronte alle typer saker. Marther er ein perfekt kandidat, og ho vil ta ting fort. Vonar FFU vil støtte innstillinga til valnemnda. Skriftleg avrøysting: Marthe fekk 19 av 32 røyster og er dermed valt

Delegat 10 har fått permisjon.

Delegat 34 har fått permisjon

Nestleiar: Leander Mulen Sunde, Jølster. Thor: Gjer framlegg på Ina Brendø på vervet. Veldig dyktig og vil vere ein god kandidat. Ho forstår på å skilje rollene sine i ulike fora.

Det er 19 røysteføre i salen.

Ina Brendø trekkjer frå heile UPU, og går frå møtet.

Leander Mulen Sunde vart vald til nestleiar ved akklamasjon.

Lisa Horpen er ikkje på val, og held fram i UPU

Medlem: Sofie Krumsvik, Askvoll. Medlem: Mathilde Tjønneland, Gaular.

Vedlegg 1: presentasjon, Sparebankstiftinga v/ Pål Fidjestøl.

Vedlegg 2: presentasjon «Trygt heim for ein 50- lapp og lokal transporttilbod for ungdom» v/ Eva Hamre, samferdsleavdelinga i Sogn og Fjordane fylkeskommune.

Vedlegg 3: presentasjon av framgangsmåte for framtidsverkstad.

Vedlegg 4: resultat frå framtidsverkstad.

Framtidsverkstad, resultat

Kritikkfase

- Fylkesveger: Sandane- Breim , Øvre tangen( Årdal) - Skuleveger - Kollektivtransport: «Eksiterer ikkje» - Idrettsmiljø (Sykkel) - Dårleg seksualundervisning (Lite opplæring) - Fjorddeponi (Gruveslam) - Satsing på miljøvenleg kollektivtransport

Positiv fase

- Sjukehus (Helsesektoren) - Behalde skulane i fylket (Vgs) - Naturen - TRIVSEL - Skulepolitikk - Dagsturhytte - Idrettstilbod

Draumefasen

Samferdsle:

- Søppeloppsamling langs vegane - 2 felts vei på alle fylkesveier - Ferjefritt E39 - Oppgradere Førde by - Satsing på sykkelveier - Gratis kollektivtilbud - Ladestasjoner på alle bensinstasjoner - Hop On sykkel - Lading av elektiske biler mens du kjører - Rasfritt Sogn og Fjordane - Sykkel - Mindre busser ( Størrelse) #MINIBUSS -Lokale strekningar - Bussapp o Sparer tid - EL- buss. Kor tid? Så fort som mogleg! (alle nye bussar) -

Opplæring

- Mykje seksualundervisninga - Alle trivst- både elever og lærarare - Topmoderene undervisningsopplegg (Skulebøker, pc, Utstyr - Samfunnsopplæring - Personleg økonomi - Gratis trafikkopplæring - Gyldig fravær på kjøretimer - Fleire studietilbod og linjer - Høgare stipend og lettare låneordningar (Bortebuarstipend) - Sikra hybel når du blir tildelt skuleplass - Skulen har ansvar for hybelstandaren - Stoler og pulter skal være av god kvalitet - Undervisningsmatiale skal være perfekt - Lærare med meir kompetanse og flinkare til å «Lære vekk» - Fornying av lærare «Meir vidareutdanning» - Helsesøter kvar dag, ledige time uansett (gyldig fravær) - Psyksisk helsearbeider -

Miljø

- Sykkelmiljø - Ingen fosille biler - Utsleppsfrie ferjer - Elektriske busser - Plastoppsamler i elver, og kaianlegg osv - Boss og plast aksjoner - Avfallsfritt vestland - Ingen søppel utanfor bossbøttane i heile vestland - Elektriske Roboter som plukker boss - Gjenvinning - Pant på plast, metall, glass

Medverknad og demokrati

- Fremje ungdomsengasjement - Høyr på ungdomen - Styrke elevråda, ungdomsorganisasjonane - Meir pengar til ungdom for å påverke - Ungdom blir sett på same måte som vaksne - Stemmerett for ungdom (16 år), aukar engasjementet - Meir ungdomsarrangement ( Møter med politikarane)

Vedlegg 5: presentasjon frå Sogn og Fjordane bondelag.

Fylkesrådmannen Fylkeshuset Askedalen 2, 6863 Leikanger 57 63 80 00 [email protected] www.sfj.no