KOMENTARZ Churskiego (1953)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Staropolskie” jezioro Mukrz zostało dobrze rozpoznane już w połowie XX wieku przez FORMY OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO składowiska posiadają dwie kwatery składowania odpadów, z których tylko jedna jest REKULTYWACJA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO KOMENTARZ Churskiego (1953). Spośród najmniejszych jezior na szczególną uwagę zasługuje eksploatowana (Odpady komunalne na terenie woj. kujawsko-pomorskiego, 2006). małe (4,0 ha), lecz głębokie (11,9 m) jezioro Okrągłe, które pod względem Opisywany obszar charakteryzuje się wyjątkowym bogactwem występowania Składowisko paliw stałych występuje w Cekcynie, a stacje benzynowe Na obszarze składowiska odpadów komunalnych w Lnianku i Wierzchach DO MAPY SOZOLOGICZNEJ genetycznym należy do typu wytopiskowego. obiektów, zarówno o charakterze punktowym, jak i powierzchniowym, objętych w sąsiedztwie Lniana, Cekcyna i Bysławia. W okolicach większości miejscowości prowadzona jest rekultywacja leśna. Pod względem reżimu hydrologicznego najlepiej rozpoznana jest rzeka Prusina. ochroną prawną i ich dużym zróżnicowaniem. Gleby chronione posiadają znaczący oraz niejednokrotnie poza strefą zamieszkania występują cmentarze. Najwyższe stany wody w tym cieku występują w miesiącach zimowych, tj. od W SKALI 1:50 000 udział wśród gruntów ornych. Na zdecydowanie przeważającej powierzchni arkusza, NIEUŻYTKI stycznia do marca, co może wskazywać na dużą rolę wód podziemnych w jego oprócz wschodnich i zachodnich skrajów, występuje Śliwicki OChK będący Degradacja gleb reżimie hydrologicznym, a także na wpływ zatorów lodowych występujących na fragmentem jednego z większych takich obszarów wyznaczonych w Borach Obszar objęty arkuszem Cekcyn w zdecydowanej większości stanowi ARKUSZ N-34-85-A Na obszarze objętym arkuszem mapy Cekcyn nie występują nieużytki Zbiorniku Żur. Z kolei najniższe stany wody obserwowano w drugiej połowie sezonu Tucholskich. Obszar ten charakteryzuje się krajobrazem równiny sandrowej, krajobrazy leśne, więc degradacja gleb ograniczona jest do małych powierzchni naturogeniczne czy antropogeniczne. CEKCYN letniego i na początku jesieni – w sierpniu oraz wrześniu (Marszelewski 2014). pagórkami morenowymi i nielicznymi wydmami oraz polami piasków przewianych niezalesionych. Gleby występujące w okolicach większych miejscowości (Cekcyn, Tabela 1. Jeziora i ich cechy morfometryczne. (Mapa obszarów chronionych… 2001). Wierzchy, Lniano i Wełpin) są eksploatowane rolniczo i narażone na degradację naturogeniczną i uprawową. W strefach znacznych nachyleń zboczy, głównie doliny OGÓLNA OCENA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Wys. Powierzchnia [ha] Głęb. Głęb. W zasięgu analizowanego arkusza mapy zlokalizowano 5 rezerwatów przyrody, Objętość rzeki Ryszki i Prusiny, gleby są lokalnie zerodowane. I STOPNIA JEGO DEGRADACJI Opracował zespół w składzie: Lp. Nazwa jeziora [m plani- 3 śred. maks. w tym trzy o znacznej powierzchni, 35 pomników przyrody (Tabela 2), kilkadziesiąt IRŚ KJP AJP [tys. m ] n.p.m.] metr [m] [m] użytków ekologicznych oraz zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. Dodatkowo, W rejonie większych miejscowości występują gleby przekształcone Mieczysław Kunz, Leon Andrzejewski, Włodzimierz 1. Okrągłe - - 4.0 - 4,3 2018,0 5,3 11,9 antropogenicznie. Dotyczy to przede wszystkim Bysławia, Lniana i Cekcyna. 2. Piaseczno 93,5 38,0 32,5 38,0 37,0 - - 12,0 przez obszar arkusza przechodzą granice - dwóch parków krajobrazowych, trzech Stan środowiska przyrodniczego analizowanego arkusza wynika Marszelewski 3. Trzebcińskie 108,0 23,0 25,0 23,0 19,7 1154,4 5,0 25,0 obszarów Natura 2000, w tym jeden specjalnej ochrony ptaków (OSO) i dwa z funkcjonowania jednego, dominującego geoekosystemu - obszaru sandrowego 4. Szczuczanek - - 26,0 - 2,0 - - - specjalnej ochrony siedlisk (SOO). Ponadto, cały opisywany obszar przynależy do Degradacja lasów porośniętego zwartymi kompleksami leśnymi. W jego otoczeniu występują większe 5. Krzywogoniec 109,2 - 8,5 - 8,6 - - 4,0 Lasy są trwałym i ważnym elementem szaty roślinnej, który istotnie OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO OBSZARU światowego rezerwatu biosfery UNESCO-MAB, oraz objęty jest krajowym płaty wysoczyzn morenowych oraz mniejszych śródleśnych, często zabagnionych 6. Wołyczek - - 2,7 - 2,5 - - - oddziaływuje na krajobraz obszaru. Wynika to nie tylko z dominującego udziału 7. Okoninek 107,5 - 9,0 - 8,3 - - 4,0 programem proekologicznej gospodarki leśnej w ramach Leśnego Kompleksu obszarów. 8. Mętne (Mętno) 104,0 - 13,5 13,7 13,6 - - 2,4 Promocyjnego. ekosystemów leśnych w łącznej powierzchni arkusza, ale także z ich funkcji Wspomniany, zróżnicowany geokompleks w istotny sposób odzwierciedla Położenie fizycznogeograficzne 9. Okonino 105,9 - 28,0 25,6 25,6 - - 29,0 gospodarczej. Występujące tu lasy wchodzące w skład Borów Tucholskich, stanowią antropopresję tego obszaru. Najbardziej przekształcone obszary dotyczą Zgodnie z podziałem Polski na regiony fizycznogeograficzne opracowanym 10. Zadworne 104,5 - 7,0 - 7,7 - - 12,0 Tabela 2. Pomniki przyrody. zwarty, monolityczny kompleks, urozmaicony enklawami śródleśnych osad. eksploatowanych rolniczo płatów wysoczyznowych czemu sprzyjają stosunkowo przez Kondrackiego (2001), obszar objęty arkuszem mapy Cekcyn położony jest 11. Chłodne 104,0 - 7,5 - 7.4 - - 14,0 Lp.* Lokalizacja Pomnik przyrody Występujące na obszarze arkusza lasy cechują się dobrym stanem dobre kompleksy orne o średniej przydatności rolniczej. w granicach podprowincji Pojezierza Południowobałtyckie (314) i makroregionie 12. Wierzchy - - 36,0 35,0 43,5 - - 12,0 13. Główka - - 16,0 12,0 12,9 - - 9,0 1. Łąski Piec dąb szypułkowy zdrowotnym, a drzewostany należą do klasy słabych uszkodzeń. Głównymi Obszary kompleksów leśnych, stanowiące zwarty monolit leśny borów Pojezierza Południowopomorskie (314.7). W ramach tego makroregionu wyróżnić 2. Łąski Piec dąb szypułkowy (3 szt.) 14. Cekcyńskie Wielkie 99,3 121,0 131,0 121,0 131,8 11948,7 9,9 27,9 czynnikami uszkodzeń aparatu asymilacyjnego są czynniki biotyczne. Silniejsza sosnowych o znacznej wartości krajobrazowej charakteryzują się stosunkowo małą można trzy mezoregiony, z czego zdecydowanie największą powierzchnię zajmuje 15. Wierzchucin - - 3,5 - 3,0 - - - 3. Łążek sosna zwyczajna 4. Łążek jałowiec pospolity degradacja lasów lokalnie zaznacza się w rejonie na wschód od Cekcyna, degradacją środowiska przyrodniczego. Wynika to m.in. z faktu braku większych mezoregion Wysoczyzna Świecka (314.73). Mezoregion Bory Tucholskie (314.71), 16. Kobylinek - - 1,8 - 2,3 - - - 17. Suchom 99,6 - 30,0 30,0 29,0 - - 1,0 5. Szarłata (109j) grupa drzew (sosna pospolita, dąb szypułkowy (2 szt.)) w okolicach miejscowości Zdroje oraz Zazdrość. Lokalnie, w okolicach Łążka i na miejscowości, ciągów komunikacyjnych o znaczeniu krajowym czy wojewódzkim występuje na północy arkusza, a niewielki fragment mezoregionu Dolina Brdy 18. Wełpińskie 100,0 - 1,8 - 8,8 - - 16,0 6. Szarłata (107a) wiąz szypułkowy południe od Suchomia lasy podlegają degradacji w wyniku oddziaływania czynników oraz inwestycji szczególnie uciążliwych dla środowiska. (314.72) w jego zachodniej części. Zasięgi poszczególnych jednostek 7. Szarłata (79hx) lipa drobnolistna 19. Bieszewskie 106,1 - 12,5 13,3 12,4 - - 2,5 abiotycznych. Ze względu na przynależność obszaru do kompleksu leśnego „Bory fizycznogeograficznych przedstawia poniższa rycina. 20. Mukrz 103,3 43,3 43,5 43,0 43,0 907,6 2,1 5,0 8. Wierzchy kasztan zwyczajny, leszczyna pospolita grupa drzew (jesion wyniosły, lipa drobnolistna, buk zwyczajny, Na większości obszarów leśnych przyczyną degradacji jest intensywna, Tucholskie” o funkcji krajowej teren ten jest szczególnie istotny z punktu widzenia 21. Czerwno 104,7 - 7,6 - 7,7 - - 2,5 9. Wierzchy 22. Dąbrowa - - 30,0 - 14,9 - - 4,5 dęby czerwone, dąb szypułkowy, cis (16 szt.)) niekontrolowana turystyka i rekreacja oraz zbiór runa i grzybobranie. Czynniki te zaspokajania potrzeb turystycznych, rekreacyjnych i krajobrazowych, nie tylko 23. Ostrowite - 59,3 57,5 59,3 60,0 2455,9 4,1 8,4 10. Wielkie Budziska dąb szypułkowy powodują zaśmiecania lasów oraz zwiększenie możliwości występowania pożarów. 11. Wysoka lipa szerokolistna mieszkańców najbliższych miejscowości czy regionu, ale także turystów z całego 24. Wielkie Błądzimskie 102,0 52,8 51,0 52,8 52,2 4666,1 8,8 34,2 Przyczyną degradacji lasów są także przecinające kompleksy leśne eksploatowane 12. Sarnówek lipa drobnolistna kraju. IRŚ – Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie grupa drzew (lipa drobnolistna (4 szt.), świerk pospolity, klon ciągi komunikacyjne. 13. Iwiec Przejawem wyjątkowych walorów przyrodniczych tego obszaru jest KJP – Katalog Jezior Polski A. Choiński (2006) zwyczajny (2 szt.)) AJP – Atlas Jezior Polski, praca zbiorowa pod red. J. Jańczaka (1997) Przyczyną degradacji lasów są także zdarzenia ekstremalne w postaci np. trąb ustanowienie na obszarze arkusza szeregu form ochrony przyrody, w postaci 14. Bieszewo dąb szypułkowy powietrznych. Taka sytuacja miała miejsce w lipcu 2012 roku, na odcinku Zdroje - 15. Leśnictwo Lubiewice cis pospolity, lipa drobnolistna licznych pomników przyrody, rezerwatów przyrody, użytków ekologicznych, Wody podziemne 16. Leśnictwo Lubiewice dąb szypułkowy Łążek, i dalej przez Szarłatę, aż do Starej Rzeki (poza arkuszem) w wyniku której zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, obszarów ochrony siedlisk i ptaków (Natura Rozpoznanie zasobów wód podziemnych na analizowanym obszarze jest 17. Bieszewo cis uszkodzeniu uległo prawie 100 tys. metrów sześciennych drewna. 2000), fragmentów parków krajobrazowych - Tucholskiego i Wdeckiego, Rezerwatu 18. Wysoka lipa drobnolistna