Ekološki Problemi Opštine Ulcinj
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Đuro Dabović PROSTORNO – EKOLOŠKI PROBLEMI OPŠTINE ULCINJ Ulcinj 2007. Đuro Dabović – prostoeno ekološki problemi opštine Ulcinj - 2 - S A D R Ž A J OPŠTI DIO 1. Uvod ......................................................................................................................3 1.1. Obuhvat, geografski položaj, reljef i geološka građa......................................5 1.2. Klima...............................................................................................................7 1.3. Hidrografija i hidrološke prilike....................................................................10 1.3.1. Mineralni izvori..........................................................................................11 DRUGI DIO 2. Problemi životne sredine opštine Ulcinj.........................................................12 2.1. Opšte stanje životne sredine.........................................................................12 2.2. Analiza i ocjena stanja troposfere(vazduha)................................................14 2.3. Ekološki problemi vezani za hidrosferu......................................................16 2.3.1. Podzemne vode........................................................................................18 2.3.2. Stanje površinskih slatkih voda...............................................................19 2.3.2.1. Rijeka Bojana - ,,Crnogorsko-albanski Amazon˝................................21 2.3.2.2. Šasko jezero-dragulj Ulcinja.................................................................23 2.3.2.3. Zoganjsko jezero (Blato).......................................................................25 2.3.2.4. Port i kanal Milena-nekada ponos, danas crna tačka............................26 2.4. Mineralni izvori i njihova zaštita................................................................32 2.5. Ekološki i prostorni problemi plaža............................................................35 2.5.1. Pjeskovite plaže.......................................................................................35 2.5.1.1. Ada Bojana............................................................................................35 2.5.1.2. Velika plaža..........................................................................................39 2.5.1.3. Mala (gradska) plaža.............................................................................41 2.5.2. Šljunkovite plaže......................................................................................42 2.5.2.1. Plaža Liman..........................................................................................43 2.5.2.2. Valdanos...............................................................................................43 2.5.2.3. Kruče.....................................................................................................47 2.6. Brdo Pinješ-Park šuma............................................................................... 52 2.7. Problem prostora opštine Ulcinj..................................................................53 2.7.1. Problem saobraćajne infrastrukture.........................................................56 2.8. Buka i vibracije...........................................................................................57 2.8.1. Djelovanje buke na sluh...........................................................................58 2.8.1.2. Uticaj buke na organizam.....................................................................58 2.8.1.3. Problemi buke u opštini Ulcinj.............................................................59 2.9. Ekološka društva na prostoru opštine Ulcinj..............................................59 3. Ekološki kalendar...........................................................................................62 4. Zaključak.........................................................................................................63 5. Literatura.........................................................................................................64 Đuro Dabović – prostoeno ekološki problemi opštine Ulcinj - 3 - UVOD ,,Priroda ne pravi prevare - ona je uvijek istinita, uvijek stroga; ona je uvijek u pravu - greške i zablude dolaze od ljudi" Gete Zagađenost vazduha, voda, vode za piće, zagađenost, erozija i deflacija tla, uništavanje šuma i vegetacije, nekontrolisana upotreba pesticida i hemikalija, zagađenost hrane, anarhična i agresivna urbanistička izgradnja, prenaseljenost naselja, buka, jonizujuća i druga zračenja, iscrpljivanje mineralnih i energetskih bogatstava prirode, promjene u ekosferi i štetne manifestacije ovih pojava na ljudima, koje se sreću u pojedinim djelovima naše planete, naročito u urbanizovanim i industrijalizovanim zemljama svijeta , zabrinuli su čovječanstvo i, gotovo sve struke savremenog društva. Opravdana intervencija države u zaštiti životne sredine je u svemu, u posljednjih trideset godina, išla puten sanacije akutnog stanja, šesdesetih, do zaštite osamdesetih i preventive, u devedesetim godinama. Zaštita životne sredine je klasičan primjer problema eksterne prirode koji opravdava intervenciju države u regulisanju odnosa između subjekata i objekata zaštite životne sredine. Iz podjele nadležnosti i obaveza između različitih nivoa vlasti i uprave, kao i iz prirode oblasti, koja se želi regulisati, proizilazi i sistem racionalnog i institucionalnog organizovanja državne uprave u ovoj, multidisciplinarnoj oblasti. Tempo tehnološko – ekonomskih promjena zahtjeva povećanu pažnju u pogledu prognoze budućnoti i mjera da se životna sredina zaštiti prije nego dođe do poremećaja. Razmišljanje o budućnosti i prognoza iskazuju vrijeme reakcije i preduzimanje mjera uz adekvatno smanjenje troškova zaštite i veći broj alternativnih mjera za sprječavanje uticaja, a istovremeno, obezbjeđuje da se osnovna prava budućih generacija ispune u funkciji održivog razvoja. Termin ,,održivog razvoja" sve je više u upotrebi u domaćoj, stručnoj terminologoji, jer je postalo jasno, na osnovu svjetskih iskustava, da je planiranje i projektovanje, sa samo ekonomskim elementima, postala kategorija razvoja sa dalekosežnim posljedicama po životno okruženje. Uništavanje prostora neplanskom izgradnjom, betoniranje obala i saobraćajnica, degradiranje kvaliteta zemljišta i voda, uklanjanje prirodne vegetacije, uništavanje životnih lanaca, od najsitnijih, mikro do najsloženijih, makro organizama, doprinose ozbiljnim poremećajima u životnoj sredini u čijem središtu jeste čovjek. Po prirodnim postulatima, čovjek može samo do jedne granice da sebi podređuje prirodu, odnosno, do one granice kada njegovo ponašanje ne postane pogubno po opšti razvitak živih organizama, pa i sam opstanak. Anomalije antropogenog djelovanja vidljive su na svakom koraku toliko da se na njih privikavamo kao na ,,prirodne stvari". Međutim, globalne promjene na planeti Zemlji, u arealima svih njenih medija, dovode do klimatskih promjena, zdravstvenih tjegoba, čak i do odumiranja pojedinih živih organizama. Sopstvenim djelovanjem čovjek sebi nanosi više štete nego sva priroda zajedno, jer mu se ,,odrođavanje" od prirode Đuro Dabović – prostoeno ekološki problemi opštine Ulcinj - 4 - višestruko sveti. Zbog toga je značaj u konceptu ,,održivog razvoja" u planiranju prostora sagledavanjem očima multidisciplinarnog tima, u kome je, pored inžinjera tehničke struke, od jednakog značaja prisustvo stručnjaka iz prirodnih oblasti kao, geografije, biologije, hemije, fizike i dr. Poslednjih decenija problem životne sredine se u našoj zemlji do te mjere zaoštrio da je na mnogim lokacijama zaštita životne sredine postala ograničavajući parametar razvoja. Ova činjenica ima naročitu težinu u turističkoj regiji kakva je opština Ulcinj. Zaostala nerješena problematika iz prethodnih perioda, kao posljedica nemarnog odnosa prema životnoj sredini, prenosi se i u narednu dekadu, tako da mnoge konstatacije izvedene još osamdesetih i devedesetih godina u raznim studijama, važe i dalje, uz produbljenje nekih drugih problema. Zadatak ovog skromnog rada jeste unapređenje životne sredine kroz adekvatnu valorizaciju prostora. Ovim radom sam pokušao da ukažem na najznačajnije ekološke i prostorne probleme opštine Ulcinj, na njihove posljedice i mogućnosti njihovog rješenja. Međutim, neki prostorni i ekoliški problemi ove opštine, koji vuku korjene još od davnog perioda prošlosti, kao što su prevelika zbijenost stambenih objekata na pojedinim lokacijama i nemogućnosti proširivanja ulica na tim lokacijama, ne mogu se u potpunosti otkloniti, ali se može raditi na zaustavljanju njihovog daljeg produbljivanja. S druge strane, postoje i takvi prostorno – ekološki problemi koji se u potpunosti mogu otkloniti, ili pak u značajnoj mjeri, sanirati. Ovdje se prije svega misli na poboljšanje saobraćajne infrastrukture van gradskog naselja, ograničavanje nekontrolisane sječe šuma i eksploatacije pijeska, na zaustavljanje nedozvoljene gradnje objekata, saniranju postojećeg i gradnji novog kanalizacionog sistema, uređenju i sprječavanju zagađenja izvorišta, revitalizaciji maslinade pod vojnim odmaralištem u Valdanosu, vraćanjem imovine prethodnim vlasnicima, sanaciji klizišta u Kručama gradnjom podzidova materijalom koji se uklapa u ambijent (kamen) i pošumljavanjem istih, pročišćavanje Porta Milene i zaustavljanje procesa zagađenja rijeke Bojane. Svi ovi poslovi zahtjevaju angažovanje brojnih specijalizovanih institucija, građana, društveno – političkih zajednica, ekoliških društava i drugih nevladinih organizacija i udruženja. Neophodno je da se donese