SOBOTA PUBLICYSTYKA na str. 4: 30 stycznia 2010 rocznik LXV nr 12 cena 9 kč Koszmar tel.: 558 731 766 faks: 558740044 tułaczki www.glosludu.cz [email protected] Pismo wychodzi po obozach we wtorki, czwartki i soboty

ZDARZYŁO SIĘ Pospolite ruszenie Tragiczna środa Aż dwa wypadki śmiertelne mia- ły miejsce w środę wieczorem na torach na trasie między Cze- skim Cieszynem a Ostrawą. Poli- cja uważa, że w obu wypadkach w obronie języka można mówić o samobójstwie. Do pierwszej tragedii doszło oko- ło godz. 17.00 między Suchą a Ol- brachcicami, gdzie pod koła loko- motywy skoczył 17-letni chłopak z Karwiny. Chociaż maszynista próbował hamować, nie udało mu się zapobiec tragedii. Ciało samo- bójcy lokomotywa wlokła jeszcze przez 45 metrów. Na miejscu zna- leziono list pożegnalny. Z powodu wypadku opóźnionych było kilka pociągów. Drugi samobójca zginął pod kołami pociągu w Ostrawie, między stacjami Swinow i Witko- wice. Sprawę obu samobójstw ba- da Policja RC. (kor) 11 martwych krów Siedem jednostek strażackich ga- siło pożar, który wybuchł w czwar- tek nad ranem w oborze w Błędo- wicach Górnych. Podczas pożaru zginęło 11 krów. Poparzeń twa- Fot. MAREK SANTARIUS Fot. Piękna polszczyzna profesora Jana Miodka – pasjonujący wykład był punktem kulminacyjnym konferencji rozpoczynającej Rok Języka Polskiego na Zaolziu. Rok Języka Polskiego na Za- tam pomysł zorganizowania Roku znawcy, prof. Jana Miodka, który by- wiające się w polskojęzycznej prasie olziu zaczął się optymistycz- Języka Polskiego na Zaolziu nie my- wa częstym gościem na Zaolziu. Na zaolziańskiej. Jaka jest kondycja ję- nie. Niewiele jest okazji, przy ślałem, że ten pomysł przekształci konferencji omówił najważniejsze zyka polskiego na Zaolziu? Wykła- się w prawdziwe pospolite ruszenie zjawiska polszczyzny po roku 1989, dowcy nie mydlili słuchaczom oczu. których udaje się zebrać w w obronie języka polskiego na Za- opisując tendencje rozwojowe języ- Błędy robimy i będziemy robić, ale jednym miejscu przedstawi- olziu. A jest czego bronić... – mówił ka polskiego. Swoje wykłady zapre- może za rok… już trochę mniej? cieli niemal wszystkich naj- na początku konferencji konsul ge- zentowały także inne osoby, a język – Spodziewamy się, że po Roku ważniejszych polskich orga- neralny RP w Ostrawie, Jerzy Kron- polski zabrzmiał w pieśniach chóru Języka Polskiego będzie lepiej, niż ARC Fot. nizacji i szkół. Tak jednak sta- hold. Gimnazjalna aula pękała w Collegium Canticorum czy w czasie jest. Ale żeby mogło się to udać, mu- rzy i rąk doznał właściciel obory, szwach. Kto się spóźnił, musiał się występu Kawiarenki Literackiej z simy się w to włączyć wszyscy – ape- ło się w piątek w Gimnazjum któremu udało się wyprowadzić z zadowolić miejscem na podłodze. Chorzowa. Zaolziańską polszczyznę lował prof. Kadłubiec. W tym tkwi Polskim w Czeskim Cieszynie. płonącego obiektu pozostałe sześć Na inaugurację przyjechali nauczy- analizowali językoznawcy. – Tak, sedno całej inicjatywy. Jeśli nie bę- zwierząt. Szkody spowodowane Rok zainaugurowała konferencja, ciele polskich szkół, przedstawiciele jak będzie funkcjonował nasz język, dzie to „pospolite ruszenie”, zryw pożarem oszacowano na półtora zorganizowana przez Centrum Pe- wielu zaolziańskich organizacji oraz tak będziemy funkcjonować my. Ję- całego społeczeństwa, Rok Języ- miliona koron. (kor) dagogiczne dla Polskiego Szkolnic- uniwersytetów, senatorzy RP, wła- zyk jest wykładnikiem trwałości na- ka Polskiego niewiele zmieni. W twa Narodowościowego, Konsulat dze miejskie i wojewódzkie. Nie za- rodu – przekonywał prof. Daniel Ka- przedsięwzięcie włączyło się już Generalny RP w Ostrawie oraz Uni- brakło też innych zainteresowanych dłubiec, merytoryczny opiekun całej wiele organizacji, każda wymyśliła reklama wersytet Ostrawski. – Będąc w ubie- inicjatywą, w tym uczniów gimna- inicjatywy. Chwilę później nadeszła kilka sposobów na uczczenie Roku głym roku gościem Zjazdu Towarzy- zjum. „Gwoździem programu” był ciężka próba dla dziennikarzy – dr Języka Polskiego. stwa Nauczycieli Polskich i rzucając wykład znanego polskiego języko- Jan Kubiczek analizował błędy poja- ELŻBIETA PRZYCZKO Unijny zastrzyk dla zaolziańskich gmin Włodarze zaolziańskich gmin potrafią korzystać pieniędzy budowę łącznika pomiędzy polską a nowionego budynku byłej czeskiej szkoły. Będzie z unijnych dotacji. W tym roku osiemnaście miej- czeską szkołą oraz wymianę okien w czeskiej on dostosowany do potrzeb osób niepełnospraw- scowości z frydecko-misteckiej części Śląska Cie- podstawówce (8,682 mln koron), a także remont nych, a oprócz sali posiedzeń i biur pracowników szyńskiego rozdzieli między siebie 134 mln koron. parku gminnego (7,624 mln koron). urzędu znajdzie się miejsce na lokale, z których

Są wśród nich także wioski z Zaolzia – Wędrynia, Łomna Dolna może liczyć na pomoc w wyso- będą mogli korzystać mieszkańcy wioski i działa- GL-007 Łomna Dolna czy Gnojnik. Z byłego powiatu kar- kości niespełna 1,7 mln koron. – Będziemy inwe- jące u nas organizacje społeczne. Przy okazji od- wińskiego na pomoc może liczyć Sucha Górna. stować w szkoły i przedszkola – poinformowała będzie się też remont kapitalny obecnego Urzędu Dotacje trafią do gmin za pośrednictwem Re- nas wójt Renata Pavlínová. – Wszystkie budynki Gminy – wyjaśnił wójt Konečný. POGODA gionalnego Programu Operacyjnego Wojewódz- są już po remoncie, wybudowaliśmy też dużą salę Najwyższa kwota, bo aż 27 mln koron, wpłynie sobota poniedziałek twa Morawsko-Śląskiego. Nie ma wśród gmin, gimnastyczną, z której korzystają wszystkie dzieci na konto Suchej Górnej. Wójt Jan Lipner zapowie- niedziela które otrzymają w tym roku unijny zastrzyk fi- oraz dorośli mieszkańcy wioski. To było jednak z dział, że dotacja przeznaczona zostanie na utwo- nansowy, dużych miast – Karwiny, Trzyńca lub innej puli dotacyjnej. Obecnie kupimy dla wszyst- rzenie centrum wsi z prawdziwego zdarzenia. W Czeskiego Cieszyna, a nawet znacznie mniejsze- kich placówek komputery, tablice interaktywne, ramach projektu odnowiona też zostanie kanali- go Jabłonkowa. – Ten program przeznaczony jest nowe meble, a dla przedszkoli nowe huśtawki. zacja oraz sieć energetyczna oraz pobliski park. dla miejscowości do pięciu tysięcy mieszkańców. Zostaną nam jeszcze pieniądze na remont jadalni Nie tylko gminom pomoże Unia Europejska. Większe gminy muszą występować o dotację w szkolnej i kuchni, w której gotowane są posiłki nie Prawie 9 mln koron przyznano zborowi Śląskie- ramach innych programów – powiedział naszej tylko dla obu szkół i przedszkoli, ale również dla go Kościoła Ewangelickiego A.W. w Nawsiu. Jak dzień: -3 do 1°C dzień: -8 do -4°C gazecie Michal Sobek z Regionalnej Rady Regio- pensjonariuszy gminnego Domu Seniora. powiedział nam ks. senior Jan Wacławek, z tej noc: 0 do -4°C noc: -8 do -12°C nu Spójności Moraw i Śląska („Regionální rada Trzycież otrzyma 5,5 mln koron na odnowę kwoty zostanie dokończona budowa kościoła w wiatr: 6-10 m/s wiatr: 2-5 m/s regionu soudržnosti Moravskoslezsko”). centrum gminy, Gnojnik – 1,440 mln na remont Piosku. – Powstała tam już nowa parafia, która Zaolziańskie gminy otrzymają w sumie oko- kompleksu sportowego dla szkół i mieszkańców wyłoniła się z nawiejskiego zboru. Już przejęli od ło 70 mln koron. Dotacje pokryją 92 proc. kosz- wsi. Starosta Nydku, Jan Konečný, powiedział nas dokończony budynek plebanii, ale wspólnie tów projektów, resztę będą musieć wyłożyć same nam, że dzięki dotacji (9,127 mln koron) upie- musimy sfinalizować budowę świątyni. Z dotacji gminy. Jak poinformował nas wicewójt Wędryni, cze dwie pieczenie na jednym ogniu. – Przepro- sfinansujemy ponadto budowę parkingu – dodał Bogusław Raszka, wioska dofinansuje z unijnych wadzimy Urząd Gminy z obecnej siedziby do od- ks. Wacławek. JACEK SIKORA SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 GLudu ŁŁOSOS 2 region

KRÓTKO Ranczo Szansa na milion dla bezdomnych Jeżeli Senat RP pomyślnie nictwem „Wspólnoty Polskiej” mo- TRZYNIEC-NIEBORY (dc) – Po że trafić przeszło 400 tys. zł. długich dziewięciu latach prze- rozpatrzy wnioski, które za- – Widać tu ciągłość pokoleń, du- budowy oddano do użytku ośro- aprobowało już Stowarzy- żą energię działaczy, są tu ludzie dek Diakonii Śląskiej, który służy szenie „Wspólnota Polska”, młodzi, którzy piszą projekty do osobom z marginesu społecznego to na Zaolzie trafią w tym ro- Unii. Dobra jest współpraca z samo- w powrocie do normalnego życia. ku kolejne poważne dota- rządem, w naszym spotkaniu wziął Ośrodek nazwano Ranczem, po- udział również wójt Jan Lipner – po- nieważ – według wizji kierownic- cje znad Wisły. O konkretnej wiedział Szewiński. – Nasza wizyta twa Diakonii – w przyszłości będą kwocie za wcześnie mówić, była bardzo owocna – spotkaliśmy tam, być może, hodowane również ale może ona sięgnąć milio- się z ludźmi, poznaliśmy miejsca, konie. W placówce przejściowe na złotych. przekonaliśmy się, że koła tętnią ży- schronienie znalazły osoby bez- ciem, są cykliczne imprezy, działa- domne, które wcześniej korzysta- W tym tygodniu delegacja Senatu ją chóry, zespoły. Możemy przyrzec, ły z usług ośrodka dziennego dla odwiedziła koła Polskiego Związ- że będziemy ambasadorami Pola- bezdomnych „Bethel”. Dziesiątka ku Kulturalno-Oświatowego, któ- ków z Zaolzia w Senacie RP – pod- klientów przyzwyczaja się na no- re mają szansę na wsparcie. Sena- sumował. wo do normalnego życia, wykony- torowie rozmawiali z działaczami, Dotacje z Polski, prócz efektu fi- wania regularnych czynności dnia interesowali się historią i teraźniej- nansowego, wpływają też na pozy- codziennego, pracy i dbałości o szością Domów PZKO, a także od- cję kół PZKO w samorządach. Rady siebie i swe mieszkanie. wiedzanych wiosek. Dyrektor Biu- ra Polonijnego Senatu RP, Romuald gminne, widząc, że działacze umie- Jest skibus! Łanczkowski, oraz senatorowie An- ją zdobyć w Polsce środki na swoje ŁOMNA DOLNA (dc) – Z ośrod- drzej Szewiński i Tadeusz Wojciech inwestycje, chętniej wspierają je z ka narciarskiego „Severka” nade- Skorupa z Komisji Spraw Emigra- kas gminnych. DANUTA CHLUP szła dobra wiadomość dla miłośni- cji i Łączności z Polakami za Grani- ków białego szaleństwa. Narciarze cą rozpoczęli swą wizytę w Konsu- czy snowboardziści, którzy dotąd lacie Generalnym RP w Ostrawie. KOMENTARZ wybierali inne ośrodki z uwagi na Odwiedzili również Zarząd Głów- Cieszy, że kolejni polscy politycy od- skomplikowany dojazd (pod wy- ny PZKO i Kongres Polaków w RC. wiedzający Republikę Czeską obie- ciąg prowadzi wąska, kręta dro- W czwartek rano Szewiński i Sko- cują pieniądze dla Zaolzia. Przed ty- ga, na której samochody z trudem rupa spotkali się z dyrektorem Te- godniem większe finansowe wspar- się mijają), od dziś mogą korzy- atru Cieszyńskiego, Karolem Susz-

Fot. DANUTA CHLUP DANUTA Fot. cie dla polskich szkół podstawowych stać z bezpłatnego skibusu. Na ra- ką, gdzie omówili warunki przyszłej zadeklarował w Pradze prezydent zie kursował będzie w weekendy. współpracy, a potem w towarzy- Prezes MK PZKO w Mostach koło Jabłonkowa, Andrzej Niedoba, pokazuje senatorowi Tadeuszowi Wojciechowi Skorupie plany remontu Domu PZKO. Lech Kaczyński. Teraz kolejne do- Wyjedzie o godz. 7.50 z dworca stwie prezesa Kongresu Polaków – tacje z przeznaczeniem na remonty autobusowego w Nawsiu, po dro- Józefa Szymeczka, wyruszyli na re- że Koło prężnie działa, liczy ponad nym roku zabezpieczyć tak wielkiej Domów PZKO obiecali senatorowie dze zatrzyma się koło restauracji konesans do kół PZKO i polskiego 200 członków, że pieniądze zostały kwoty, ale mogłaby być rozłożona wizytujący Zaolzie. Być może bę- „Mánes” w Łomnej Dolnej i skoń- przedszkola w Bystrzycy. Gościli w dobrze wykorzystane – ocenił sytu- na dwa lata. Będziemy opiniować, dzie to nawet milion złotych. Polska czy kurs przy dolnej stacji wycią- Domach PZKO w Nydku, Bocono- ację w Nydku senator Szewiński. by rozpocząć ten remont – ocenił pokazuje w ten sposób, że nie są jej gu narciarskiego. Po południu od- wicach, Mostach koło Jabłonkowa Zarząd MK PZKO w Boconowi- wniosek senator Skorupa. obojętne losy Polaków poza granica- wiezie narciarzy z powrotem na i Jabłonkowie. W piątek odwiedzi- cach złożył wniosek na kwotę ok. 50 tys. zł obiecali senatorzy na mi i odbiera argumenty tym zawist- dworzec w Nawsiu. W ośrodku są li Suchą Górną. – W tym roku nie 35 tys. zł na remont poszycia dachu. budowę placu zabaw dla dzieci z nym Czechom, który ciągle narzeka- nartostrady o łącznej długości ok. składaliśmy wniosku o dofinanso- Również tych pezetkaowców sena- polskiego przedszkola w Bystrzycy. ją, że tylko rząd RC łoży na mniej- 2,1 km, najdłuższa liczy 1,3 km. wanie, ale chcieliśmy pokazać dele- torowie zapewnili o dużym praw- Dyrektor Polskiej Szkoły Podstawo- szości – m.in. polską prasę czy tabli- Będzie nowy chodnik gacji Senatu, w jaki sposób zostały dopodobieństwie przyznania dota- wej i Przedszkola, Roman Wróbel, ce dwujęzyczne. Rząd RC też stanął wykorzystane wcześniejsze dotacje cji. Goście z Polski byli pod wraże- wyjaśnił, że gmina w ostatnich la- TRZYCIEŻ (kor) – Władze wio- na wysokości zadania przyznając – powiedział prezes jabłonkowskie- niem starannie odnawianego w sty- tach zainwestowała duże kwoty w na ten rok – jak się nieoficjalnie do- ski zamierzają wybudować nowy go Koła i ZG PZKO, Jan Ryłko. lu góralskim wnętrza Domu PZKO remont polskich placówek, dlate- chodnik prowadzący od Urzędu wiadujemy - taką samą pulę pienię- Z dotacji Senatu skorzystało w w Mostach koło Jabłonkowa. Prezes go dyrekcja postanowiła poszukać Gminy do stacji transformatoro- dzy na wydawanie „Głosu Ludu”, ub. roku również koło w Nydku. Pe- Andrzej Niedoba zaznajomił ich z innych możliwości sfinansowania wej. Gmina zamierza pokryć bu- „Zwrotu”, czy „Naszej Gazetki” jak zetkaowcy rozpoczęli remont kapi- planami kompleksowego remon- placu zabaw. dowę 300 metrów chodnika z do- w latach poprzednich i to pomimo, talny swego Domu, który w tym ro- tu. Koło złożyło wniosek na ok. 900 Pozytywnie ocenili senatorowie tacji państwowej. Radni liczą na że ogólna pula na mniejszości drugi ku chcą dokończyć. – Jestem prze- tys. zł. Dotacja ma być przeznaczo- MK PZKO w Suchej Górnej, które dotację w wysokości 800 tysięcy rok z rzędu została okrojona o około konany, że komisja pozytywnie za- na na remont dachu – nową więźbę chce rozpocząć kapitalny remont koron. 20 procent. opiniuje wniosek. Mamy informacje, i poszycie. – Może nie uda się w jed- swego Domu. Do Suchej za pośred- WOJCIECH TRZCIONKA Po fali mrozów – sypnęło Na Śląsku nie Na początku tygodnia zima dręczyła nas siarczystymi W tej chwili musimy jeszcze oczyścić drogi z Bystrzycy mrozami. Słupek rtęci spadał nawet poniżej 20 stopni do Nydku oraz z Jabłonkowa do Bukowca. Zobaczymy będzie komendy Celsjusza. W czwartek temperatura się podniosła, ale jednak, jak będzie w dalszych dniach, bo meteorolodzy spadł śnieg, który dał się we znaki kierowcom. Na dro- zapowiadają kolejną falę mrozów – dodał Mazáč. dze I/56 między Frydkiem-Mistkiem a Ostrawą doszło Trudne warunki turystyczne panują w Beskidach. aż do 15 wypadków. Tworzyły się korki. Trudne warun- Ratownicy Beskidzkiego Pogotowia Ratunkowego Straży Granicznej ki panowały też na drogach na Zaolziu. Drogowcy pra- ostrzegli turystów, że szlaki przysypał śnieg, a pod To ostatni rok funkcjonowania Komendy Śląskiego Oddziału Straży Gra- cowali na okrągło. jego warstwą w wielu miejscach występują oblodze- nicznej w Raciborzu. Na nic zdały się wysiłki śląskich parlamentarzystów Wczoraj wszystkie drogi, które utrzymują pracow- nia. Mamy natomiast dobrą wiadomość dla narciarzy. i samorządowców, a także petycje podpisane przez kilka tysięcy mieszkań- nicy Wojewódzkiego Zarządu Dróg w Ostrawie, były W Beskidach czynne są wszystkie ośrodki. W Łom- ców Raciborza. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji właśnie w pełni przejezdne. Szef Działu Ruchu filii WZD we nej Dolnej w ośrodku „Armáda” można, na przykład, jednoznacznie wskazało Kłodzko na siedzibę nowego Śląsko-Sudeckiego Frydku-Mistku, Vladimír Mazáč, powiedział nam, że to poszusować w godz. 8.30-16.00 i 17.30-21.00, w Rze- Oddziału SG. Przeprowadzkę zaplanowano na koniec roku. Funkcjonariu- dzięki temu, iż ustąpiły mrozy. – Tam, gdzie sypaliśmy ce – w godz. 9.00-16.00 i 17.00-21.00, w „Ski Areále” sze (część pozostanie w Raciborzu, gdzie zamiast komendy będzie funkcjo- sól drogi były czarne i suche już podczas mrozów. Dro- w Mostach koło Jabłonkowa – 8.30-16.00 i 17.00-21.00. nować mała placówka SG) będą mogli podjąć służbę w nowo tworzonych gi posypane żwirem i innymi materiałami pokrywała Amatorzy biegówek mogą się wybrać z Mostów na Gi- placówkach lub zostaną przeniesieni na granicę wschodnią. Około 200 cy- jeszcze w czwartek cienka warstwa zajeżdżonego śnie- rową, do Hyrczawy czy do Jabłonkowa. Z kolei „Kem- wilów zatrudnionych w komendzie musi liczyć się z utratą pracy. – Przy- gu. Kiedy temperatura się podniosła powstało błoto po- paland” w Bukowcu zaprasza na nartostradę w godz. najmniej część powinna znaleźć pracę w policji i straży pożarnej – obiecują śniegowe, które nasze pługi usuwają już bez problemów. 8.30-21.00. (kor) w MSWiA. (r) reklama GL-032 GLudu ŁŁOSOS SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 opinie 3

NA KŁOPOTY Z POLSZCZYZNĄ... F EELIETONLIETON Niedawno dowiedziałem się, że pewnym osobom spra- (= doktora Jędrzejowskiego). wia kłopoty interpunkcja. Dlatego postanowiłem w Uwaga: Rozmawiał z dr Ziębicką skrócie przypomnieć, do czego służy kropka. Główną = doktor Ziębicką. Neonaziści? funkcją kropki jest zamykanie wypowiedzeń. Kropka Warto więc od czasu do cza- Tak przynajmniej sugeruje już w tytule swego kończy zdanie lub równoważnik zdania, np.: Jak sobie su zerknąć do zasad pisowni i artykułu („Czescy neonaziści niszczą polskie pościelisz, tak się wyśpisz. Zagrzmiało. Koniec widze- interpunkcji. W punkcie 32.1. napisy na Zaolziu”) praski korespondent „Gaze- nia. Skończył się kolejny rok. Warto dodać, że na końcu znajdziemy informacje, że krop- ty Wyborczej” Lubosz Palata w zeszłosobotnim zdania, oprócz kropki może wystąpić znak zapytania, kę stawiamy: (16 bm.) wydaniu tego opiniotwórczego dzien- znak wykrzyknienia bądź wielokropek, np.: Jak to po- 32.1.1. Po skrócie powstałym nika. Autor przypomina czytelnikowi w Polsce wiedzieć po niemiecku? Co się mogło stać! Wyjdź! Nie przez odrzucenie końcowej czę- niepokojące zjawisko permanentnego zamazy- tak od razu… ści wyrazu (np.: ks. Proboszcz, wania sprejem polskich napisów na tablicach Problem, jak się okazało, sprawia skrót mgr, czyli ob. Winicki, prof. Jan Miodek, wjazdowych oraz na dworcach kolejowych w magister. Tak na marginesie słowo magister pochodzi por. Borewicz) niektórych zaolziańskich miejscowościach. z łaciny, a oznacza „przełożony, mistrz, nauczyciel”. 32.1.2. Po skrócie zawierającym ostatnią literę skra- Na fakt niszczenia tablic zwracano uwagę już wielokrotnie, jednakże Według Uniwersalnego Słownika Języka Polskiego pod canego wyrazu, jeśli dotyczy on mężczyzny i występuje nikomu dotychczas nie przyszło do głowy wydawanie tak jednoznacznych red. St. Dubisza, magister to: 1. urz. „tytuł zawodowy w innym przypadku niż mianownik (np.: Napisałem list sądów, które miałyby wskazywać na domniemanych sprawców, tudzież ich nadawany absolwentom szkół wyższych o napisaniu do dr. Kowalskiego. Widziałem mgr. Janickiego. Medal mocodawców. Nikogo nigdy przecież nie złapano na gorącym uczynku. Z pracy magisterskiej i zdaniu egzaminu magisterskiego; przyznano mjr. Gajdzie). drugiej strony wiadomo, że Republika Czeska nie jest państwem wolnym także: osoba mająca ten tytuł”. 2. pot. „farmaceuta pra- 32.1.3. Po liczebnikach porządkowych zapisanych od skrajnie narodowych ekstremizmów, czego najlepszym przykładem cujący w aptece”. 3. histor. a) „w średniowieczu: wykła- cyframi arabskimi (np.: Obrady odbyły się na 4. piętrze. jest istnienie organizacji występującej w życiu publicznym pod niewinną dowca sztuk wyzwolonych” b) „w starożytnym Rzymie: Informację znalazłem w 14. tomie encyklopedii). nazwą „Dělnicka strana”, której aktywiści co i rusz starają się w sposób fi- tytuł niektórych urzędników”. 32.1.4. W datach zapisanych cyframi arabskimi (np.: zyczny „wyeliminować problem cygański” w Republice, a to bynajmniej Odmiana: D. magistra, C. magistrowi, B. magistra, N. Spotkaliśmy się 10. 2. 2001 roku. Urodził się 11. 3. 1972 nie stawia tej ostatniej w korzystnym świetle. Jednak dotychczas nie odno- magistrem, lmn M. magistrowie, D. magistrów... Prawi- roku). towano, dzięki Bogu, takich przypadków wobec ludności polskiej. dłowy skrót utworzony od wyrazu magister to mgr – pi- 32.1.5. Po literach i liczbach wprowadzających wyli- Inną sprawą jest fakt – czego również nikt nie zamierza kwestiono- sane bez kropki. Trzeba jednak dodać, że po skrótach czenia (np.: 2. Coś niecoś o fizyce. wać – że w przeszłości zarówno I Republika, jak i jej powojenna spadko- stawiamy kropkę wtedy, gdy pomijana jest ostatnia li- VII. Zamknięcie). bierczyni, prowadziły swoistą „aksamitną politykę stanowczej bohemi- tera wyrazu lub formy wyrazowej. Piszemy więc: inż., Zapamiętajmy więc: nie stawiamy kropki wtedy, gdy zacji”, kiedy to kariera zawodowa (a niekiedy i uzyskanie pracy w ogóle) doc., prof. , kpt., ob., ale: dr, nr, mjr, mgra (magistra). Po- ostatnia litera skrótu jest zarazem ostatnią literą skra- uzależnione były od tego, czy dziecko zostanie posłane do czeskiej szko- wtórzmy: chodzi o ostatnią literę wyrazu lub formy wy- canego wyrazu, a stawiamy kropkę wtedy, gdy ostatnia ły, czy nie. Inną formą tych działań było celowe rozpraszanie ludności razowej. A więc po skrócie dr, mgr (jeżeli chodzi o mia- litera skrótu nie jest ostatnią literą skracanego wyrazu. polskiej – przesiedlanej z terenów zniszczonych przez „szkody górnicze” nownik) nie stawiamy kropki. W przypadkach zależ- A więc mgr inż. (= magister inżynier Władysław X), ale – w czesko-słowackim babilonie typu karwiński Stalingrad, czy stawia- nych, a więc we wszystkich pozostałych prócz mianow- mgr. inż. (= magistra inżyniera Władysława X); mgr Ota- nie osiedlowych sypialni w stricte polskich miejscowościach, jak to mia- nika, stawiamy kropkę, np.: Rozmawiał z mgr. Dębickim kar X (=magister Otakar X), ale mgr. Otakara X lub mgra ło miejsce chociażby w Jabłonkowie (potrzebę założenia miasta Hawie- (= z magistrem Dębickim). Zobaczył dr. Jędrzejowskiego Otakara X (=magistra Otakara X). JAN KUBICZEK rzowa również można rozpatrywać w tym kontekście). Te akcje plus propaganda z lat 80. o polskim zaprzaństwie sprawiły, że szereg osób o polskich korzeniach zadecydowało się na zmianę narodo- wości. W osobach tych – nie zamierzam bynajmniej negować ich wybo- PY TANIE DO ... rów – widoczny jest do dzisiejszego dnia tzw. syndrom neofity; oto „szko- pyrtocy” starają się być bardziej czescy od Czechów i częstokroć to oni Ewalda Danela, pochodzącego z Su- dącego w Unii Europejskiej, to jest atut. właśnie opowiadają się przeciwko podwójnemu nazewnictwu etc. Wielo- chej Górnej kierownika artystyczne- Ludzie, którzy znają tylko jeden język, krotnie spotykam takich ludzi, rozmawiam z nimi i może się zdarzyć i tak, go Słowackiej Orkiestry Kameralnej w jakiś sposób się ograniczają. Dlatego że to spośród nich rekrutują się wandale niszczący polskie tablice, ale mo- rodzice, stojący przed wyborem szko- W czym pomogło panu w życiu że być zupełnie inaczej. Daleki jestem od ferowania wyroków. ły dla dziecka, mogą mu pomóc swoją ukończenie polskiej szkoły? Tak czy inaczej, do „czeskiego neonazizmu” na Zaolziu droga jeszcze decyzją. Dużo jeżdżę po świecie i zna- daleka. No chyba – co trzeźwo zauważył mój przyjaciel – że komuś zależy W szkole podstawowej uczyłem się w jomość trzech języków słowiańskich na- na tym, by „czescy neonaziści” zaczęli wreszcie niszczyć polskie tablice na języku polskim, w szkole średniej w prawdę mi się przydaje. Kiedyś na kon- Zaolziu. Bo niekiedy nawet skromna notka dziennikarska może stać się sa- konserwatorium muzycznym – w ję- cercie w Hiroszimie była solistka z Pol- mospełniającą się przepowiednią, od czego uchowaj nas Panie. zyku czeskim, a na studiach – w sło- ski. To naprawdę miłe, kiedy człowiek JAROSŁAW JOT-DRUŻYCKI wackim. Muszę przyznać, że nie tylko przyjedzie gdzieś, spotka ciekawą osobę mi to w żaden sposób nie zaszkodzi- i może się z nią porozumieć we wspól- ło, ale wiele razy w życiu bardzo po- nym dla nich języku. Myślę, że polskie WOJCIECHA TRZCIONKI mogło. Każdy dodatkowy język, który szkoły mają jeszcze jedną rolę: powin- człowiek zna, a nawet każde słowo, za- ny pielęgnować gwarę i śląskie trady- M O I M Z D A N I E M wsze w czymś pomoże. Kiedyś nie mia- cje. Wszystko w naszych czasach staje się globalne, ale powinniśmy wiedzieć, ło to może takiego znaczenia, ale teraz ARC Fot. Kaczyński, Klaus i zgrzyty są też względy ekonomiczne, więcej gdzie jest nasz dom rodzinny, a polskie Zadziwiająco pozytywny efekt miała dla Zaolzia wizy- możliwości w znalezieniu pracy. W końcu znajomość szkoły nie zapominają o naszych tradycjach i pięknym ta prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego w Pradze. Wy- języka dużego, liczącego ponad 30 mln ludzi kraju, bę- śląskim języku. (ep) dawało się, że będzie jak zawsze przy takich okazjach: uściski dłoni, kurtuazyjne przemówienia, frazesy, ko- lacje, obiady, składanie kwiatów..., a tu nagle rozpętała 100 LAT TEMU PRASA DONOSIŁA... się dyskusja o problemach Zaolzia, kłopotach nurtują- cych tutejszych Polaków. Czesi dowiedzieli się, że na Zaolziu żyje polska mniejszość i ma problemy z wpro- Pieczątka księdza Knypsa wadzaniem dwujęzyczności. Efektów z tego na razie „Nasz arcywielebny (Ludwik) Knyps (1875-1944) naprawdę sobie myśli, że żyje w błogosławionych dla kleru nie ma żadnych, ale ważne już było samo przebicie się z polskim tema- czasach średniowiecznych” – takimi słowami rozpoczął frontalny atak na popularnego w owym czasie frysz- tem do ogólnoczeskich mediów. tackiego duchownego „Robotnik Śląski” (29. 1. 1910). „Chrystus ukochał ubóstwo i biedny lud, lecz gruby ks. Kaczyński sam zagadnął o te sprawy Klausa (nie wiem na ile była to Knyps, jako jego sługa, kiepsko go naśladuje. On kocha tego, kto przychodząc do niego brzęczy koronami”. zaplanowana strategia, a na ile przypadek), a potem mówił do przedsta- Bynajmniej koronami nie brzęczał górnik Glac z Frysztatu, świeżo upieczony ojciec, który zaraz po chrzci- wicieli polskiej mniejszości, która spotkała się z nim w ambasadzie RP: nach „poszedł zameldować dziecię do zarządu szybu, względnie do kasy brackiej”. Miał ze sobą świadectwo „W Czechach miałem bardzo miłe i przyjazne rozmowy, ale jednak po- chrztu, jednak „urzędnicy z szybu powiedzieli mu, że świadectwo musi być opatrzone pieczątką urzędu para- wiedziałem o tym, że zdarzają się na Zaolziu rzeczy, które zdarzać się nie fialnego, której ks. Knyps nie dodał”, co odnotowano na odwrocie dokumentu. powinny”. Przypominał tym samym incydenty z niszczeniem i zamalo- wywaniem polskich tablic na Zaolziu. Efektem tych rozmów będzie wi- Po parafialny stempel udała się do kancelarii żona górnika, „lecz ks. Knyps zaczął się rzucać i wyzywać po zyta Václava Klausa w Ostrawie. Jak napisał na swoim blogu kurjer.salo- niemiecku jak opętany (...) a biegał przytem po pokoju, jak komedyant w cyrku”. Wreszcie „przystanął i powia- n24.pl Jarosław Jot-Drużycki „zaraz po rozmowach z zaolziańskimi Pola- da: »dajcie 2 K[orony], to wam przybiję pieczątkę«”. Ta jednak odmówiła, co „wprawiło ks. Knypsa znów w praw- kami, Klaus miał zadzwonić do hetmana morawsko-śląskiego, Jaroslava dziwą wściekłość. Przybił wprawdzie pieczątkę, ale kartkę rzucił kobiecie na podłogę pod nogi”. Tyle „Robot- Palasa i powiedzieć mu, że za jego poprzednika Evžena Tošenovskiego, nik”, bowiem już tydzień później (5. 2. 1910) sam duchowny tłumaczył się na łamach „Gwiazdki Cieszyńskiej”, wszystko z Polakami układało się dobrze, a on zabrnął w ślepą uliczkę”. że pieczątki nie mógł przystawić, gdyż zgodnie z ustawą „wykaz dla prywatnej osoby musi być ostemplowany Nie łudźmy się, że Kaczyński i Klaus z dnia na dzień coś zmienią, że pro- 1 K, a należytość wynosi też jednę koronę”. „Dopiero, gdy mi Glacowa zwróciła blem niszczenia tablic zniknie jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, uwagę na notatkę od urzędni- że Trzyniec nagle zdecyduje się na wprowadzenie dwujęzycznych ozna- ka kasy brackiej po drugiej stro- czeń, że jego śladem pójdą inne „oporne” gminy. Mały krok ku lokalnej nie kartki, przybiłem pieczątkę, normalizacji polsko-czeskich stosunków został jednak poczyniony. uważając ową notatkę z podpi- Nie jestem miłośnikiem prezydentury Kaczyńskiego, nie akceptuję sem urzędnika jako prośbę do wszystkich decyzji Klausa. Faktem jest jednak, że tym razem wznieśli urzędu paraf., co mnie od ka- się oni ponad zwykłe frazesy o polsko-czeskiej i czesko-polskiej przyjaź- ry stemplowej jedynie ochronić ni. Nie mówili tylko, że nasze stosunki są najlepsze w historii, ale zdoby- może”. li się na odwagę, aby zakomunikować, że w tych stosunkach są zgrzyty. Ks. Knyps stwierdził ponadto, że „Robotnikowi” chodzi tylko o to, aby go „zo- Może niektórym da to do myślenia. hydzić wobec publiczności”, bo, jak pisał, „jest to szczytem podłości, twierdzić, Definitywnie przestałbym się natomiast łudzić, że któryś z polskich po- że »kartkę rzuciłem kobiecie na podłogę pod nogi«”. Zaprzeczył też, że mówił lityków pomoże polskim organizacjom odzyskać zagrabione majątki na „po niemiecku w obecności Glacowej”. „Biegać po kancelaryi nie mogę, bo jest Zaolziu czy wywalczyć rekompensaty finansowe. Zagadnąłem o tę kwe- bardzo mała”. „Robotnik” do tej konkretnie sprawy już nie wracał, ale że ks. stię Kaczyńskiego w polskiej ambasadzie w Pradze i usłyszałem, że prezy- Knyps był „chłopcem do bicia” dla śląskich socjalistów, więc niebawem stał się dent w ogóle nie zna problemu. Jego brat, gdy był premierem temat znał i bohaterem kolejnej notki... (mmx) nic nie zrobił. Tusk też o nim słyszał. I co? [email protected] SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 GLudu ŁŁOSOS 4 publicystyka

KAŻDY OTRZYMAŁ NA DROGĘ BOCHENEK CHLEBA, KTÓRY MUSIAŁ STARCZYĆ NA PRAWIE 14 DNI MARSZU. NOCĄ SPALI W LASACH, NA ZIEMI. Z GŁODU OGRYZALI KORĘ Z DRZEW, WODĘ PILI Z KAŁUŻY Koszmar tułaczki po obozach Wojenne losy Zaolziaków po- Wkrótce gestapo uwięziło całą ich mi innych więźniów w pochodzie rodzinę, aż do trzeciego pokolenia. śmierci w kierunku Lubeki. toczyły się różnie. Wielu z nich Tylko jedna z sióstr pana Francisz- Wspomina, że była wtedy strasz- trafiło do obozów koncentra- ka, Marta, pozostała na wolności, na pogoda, padał deszcz ze śnie- cyjnych w Dachau, Mathau- uciekając z wiezienia. – Z więzie- giem, chociaż był już kwiecień. nia w Cieszynie ojca przewieziono Każdy otrzymał na drogę bochenek sen-Gusen, ale też do Oświę- do Mysłowic, a matkę do Oświęci- chleba, który musiał starczyć na cimia. Więzienia gestapow- mia. W marcu 1943 roku areszto- prawie 14 dni marszu. Nocą spali wano również mnie i przewieziono w lasach, na ziemi, z głodu ogryza- skie i obozy koncentracyjne, do więzienia w Golnowie. Wtedy do- li korę z drzew, wodę pili z kałuży. w tym obóz oświęcimski, wy- wiedziałem się od gestapo, że moja W nocy z 1 na 2 maja dotarli do Cri- matka nie żyje, zmarła w obozie – witz. Tutaj wyzwolili ich od wscho- znaczyły losy rodziny Gilów. opowiada pan Franciszek. du żołnierze radzieccy, a od zacho- Tylko niektórzy z nich wrócili „Gil Anna przywieziona zo- du amerykańscy. stała do obozu koncentracyjnego Pan Franciszek miał wtedy moż- po wojnie do domu. w Oświęcimiu-Brzezince w dniu liwość wyjazdu do Stanów Zjedno- Franciszek Gil ma 85 lat, mieszka 16. 12. 1942 r. W obozie oznaczona czonych, ale zdecydował się na po- w Lutyni Dolnej. Jego rodzice, sio- numerem 27187. W dniu 1. 3. 1943 wrót do domu. Do Lutyni wrócił 12 stra, szwagier i członkowie dalszej odnotowano zgon w KL Auschwitz” czerwca. Po wojnie skończył w Or- rodziny byli więzieni w Oświęci- – tak losy matki pana Franciszka su- łowej Akademię Handlową, a po- cho opisują akta dostępne w dzisiej- tem studiował w Pradze w Wyższej miu. On sam przez niecałe trzy lata PRZYCZKO ELŻBIETA Fot. tułał się po więzieniach i obozach. szym Państwowym Muzeum Au- Franciszek Gil Szkole Nauk Politycznych i Gospo- – Mieliśmy dom rodzinny w Lutyni, schwitz-Birkenau. W obozie zmarła darczych, aż do emerytury praco- gospodarstwo i hektar pola. Ojciec również w 1944 roku starsza córka stał trzy dni, potem zaczęła się jego stałem 25 batów. Bili po nerkach. Z wał w górnictwie. codziennie dojeżdżał do pracy na pastwa Gilów, Marzena. – Wszyscy wędrówka po więzieniach nazistow- Emilem Jędrzejczykiem widziałem Dziś pokazuje zdjęcie, zrobione kopalnię w Ostrawie. Ja od 1941 ro- byliśmy w niewoli, siostra ze szwa- skich. Pan Franciszek bardzo szcze- się po wojnie, był w naszej organi- zaraz po jego powrocie przed do- ku uczyłem się w Akademii Handlo- grem ukrywali się. Nasz dom w Lu- gółowo opowiada swoje wojenne zacji byłych więźniów politycznych mem rodzinnym. Jest na nim jesz- wej w Ostrawie – wspomina pierw- tyni został pusty. Gestapowcy za- losy. – Nigdy bym nie zapamiętał – wspomina. Jana Gila, ojca pana cze w więziennym drelichu, obok sze lata wojny. Losy rodziny zmie- plombowali go, a wkrótce osiedliła tak dokładnie wędrówki po więzie- Franciszka, z Mysłowic odwieźli do stoją członkowie rodziny, którzy niły się tragicznie w roku 1942. We się tam pewna rodzina z Berlina. Po niach, ale dostałem te informacje Oświęcimia, a potem do Buchen- przeżyli wojnę: ojciec, który wrócił wrześniu pan Franciszek został wy- wojnie znaleźliśmy po nich świadec- po wojnie z archiwów w Niemczech waldu. On sam trafił do obozu w Ra- z obozu tydzień wcześniej oraz sio- słany do pracy na kolei do Protek- twa szkolne ich synów, pamiętam, i Polsce – mówi. – Z niemiecką do- vensbrück. Pół roku później odwie- stra ze szwagrem i córeczką, którzy toratu Böhmem und Mähren. Dwa że mieli same złe stopnie – przypo- kładnością zapisano tam, gdzie, kie- ziono stamtąd około 300 więźniów przez całą wojnę ukrywali się i pra- tygodnie po wyjeździe aresztowa- mina sobie Franciszek Gil. dy, o której godzinie byłem, nawet do obozu w Sachsenhausen, a stam- cowali w ruchu oporu. Matka oraz no jego ojca, kilka dni potem matkę. W więzieniu w Golnowie pozo- co mi dawali do jedzenia, z tym, że tąd do Berlina. Nie pozostał tam starsza z sióstr pana Franciszka, normy w zapisie były mocno zawy- jednak długo, bo w kwietniu 1945 Marzena, zginęły w Oświęcimiu. żone. Przewieziono go najpierw do roku wyruszył razem z 30 tysiąca- ELŻBIETA PRZYCZKO więzienia w Cieszynie, gdzie został pobity do nieprzytomności. Potem trafił do Mysłowic, tam spotkał się z ojcem. – Powiedziałem mu wtedy, Pierwszy dzień w obozie że matka nie żyje. Rozmawialiśmy Jan Gil przebywał w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau od i pamiętam, że mówiłem mu, że je- 21 października 1943 roku do 28 lutego 1944 roku. Swoje wspomnienia śli przeżyję wojnę, to chciałbym iść spisał i przekazał do Archiwum Powiatowego w Karwinie. Tak opisuje znowu do szkoły, a potem na studia pierwszy dzień w obozie: Cały obóz był otoczony drutem kolczastym, w do Pragi. Obiecał, że jeśli sam prze- którym był prąd. Słupy były wysokie na 3,2 metra, przed i za płotem była żyje, to umożliwi mi dalszą naukę. niska siatka z drutu, co 10 metrów tabliczki z napisem: dotykanie drutów W Mysłowicach spotkał również grozi śmiercią, co 50 metrów budki z karabinami maszynowymi. Kiedy Emila Jędrzejczyka, profesora pol- ktoś nie chciał już żyć, szedł do tego niskiego płotu i tam zginął od karabi- skiego gimnazjum w Orłowej. – Po- nu. Przed łazienką musieliśmy się rozebrać, zostawić wszystkie rzeczy, a sadzili go koło mnie, a byliśmy w ta- potem jednego za drugim kontrolowali, czy jest dobrze ogolony. Polali nas kiej celi, w której musieliśmy cały najpierw zimną wodą, potem ciepłą, dostaliśmy też mydło. Wytarliśmy się ręcznikami, a potem wszyscy wyszliśmy na zewnątrz i staliśmy tam chyba dzień siedzieć z rękami na kolanach z pół godziny nadzy, dopóki nie przygotowano dla nas obozowych ubrań.

Fot. ARC Fot. i nie mogliśmy mówić. On szturch- Ubrałem się, włożyłem drewniaki, ale nie dało się w tym szybko chodzić, nął mnie łokciem, mówiąc, że mnie Zdjęcie z 1945 roku. Franciszek Gil (pierwszy z prawej) po powrocie z marszu więc wziąłem buty do ręki i boso pobiegłem po kamieniach na blok... (ep) śmierci razem z ojcem oraz siostrą, szwagrem i ich córką. zna. Ale zostaliśmy zauważeni i do- Nie zawsze ten, kto ma siłę, ma rację Złożenie zniczy i wspólna modlitwa zakoń- Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Prezy- czyły uroczystości 65. rocznicy wyzwolenia dent RP – Lech Kaczyński, podkreślił, że dzi- KL Auschwitz-Birkenau i Oświęcimia, które siejszy dzień przypomina, iż historia obozu odbyły się w środę na terenie byłego obozu jest nierozerwalnie związana z losem Polski. i miasta. Zaznaczył, że Polacy, podobnie jak Romowie Były więzień obozu Marian Turski (nr obo- i Żydzi, mieli zostać eksterminowani przez zowy B-9408) podkreślał, że najgorsze w obo- nazistów. Zdaniem prezydenta, szaleństwo zie było poniżenie. – To, że nie byłeś trakto- tej zbrodni oparte było na chorej nienawiści wany jak istota ludzka, zwłaszcza jeżeli byłeś do innych narodów. – Trzeba uczyć prawdy, Żydem i dlatego, że byłeś Żydem, byłeś trak- prawdy twardej, prawdy, która niektórym sil- towany nawet nie jak zwierzę. Byłeś insek- nym i wpływowym w dzisiejszym świecie mo- tem – wszą, mendą, pluskwa, karaluchem... że się nie podobać. To, co stało się tutaj, to nie – mówił członek Rady Muzeum Historii Ży- łańcuch kryminalnych czynów. To coś, co zo- dów Polskich. Władysław Bartoszewski (nr stało zorganizowane przez państwo, przez ów- obozowy 4427) wyraził nadzieję, że cierpie- czesne państwo niemieckie, III Rzeszę. Trzeba nie i śmierć setek tysięcy więźniów i ich ro- o tym pamiętać, bo nie zawsze ten, kto ma si- dzin miały znaczący sens dla lepszej przyszło- łę, ma rację – mówił prezydent. Premier Do- ści wszystkich ludzi w Europie i na świecie. nald Tusk zaapelował o dawanie świadectwa – Chcemy wierzyć, że pamięć o trudnym do pamięci o czasach najgłębszej rozpaczy i naj- objęcia wyobraźnią losie więźniów i ofiar tego większego bezprawia. Premier Izraela, Ben- miejsca zobowiązywać będzie nowe pokolenia jamin Netanjahu, w swoim wystąpieniu pod- do współżycia w szacunku dla godności każ- kreślił, że jedna trzecia odznaczonych tytułem dego człowieka i czynnego przeciwstawiania Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, ludzi

się zjawiskom nienawiści i pogardy ludzi wo- ARC Fot. którzy ryzykowali życie swoje i swoich rodzin, bec ludzi – podkreślał były żołnierz AK, od- W uroczystościach udział wzięli m.in. żyjący świadkowie tamtych dni – około 150 byłych więź- by ratować innych, pochodzi z Polski. – Pamię- znaczony Orderem Orła Białego i medalem niów. Z lewej, w okularach, Władysław Bartoszewski (nr obozowy 4427). tamy – podkreślał szef rządu izraelskiego. (r) GLudu ŁŁOSOS SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 rozmowa 5 STANISŁAW PIĘTA, POSEŁ Z BIELSKA-BIAŁEJ, MÓWI O PATRIOTYZMIE, POLSKOŚCI I ZAOLZIU Pamiętamy słowa Piłsudskiego »Polska jest jak obwarzanek«

Kiedy po raz pierwszy dowiedział się pan o istnieniu Zaolziu, kiedy po raz pierwszy dotarło do Pana, że tuż za Ol- Polityk zą mieszkają dziesiątki tysięcy Pola- ków? Kiedy pojawił się równoważnik Zaolzie=Polacy? od młodości Stanisław Pięta pochodzi z Bielska-Białej, To był koniec liceum, początek studiów. Mu- ma 39 lat, jest żonaty, jedna córka. Od mło- szę się przyznać, że do Zaolzia na początku dych lat związany z polityką. W byłej stolicy podchodziłem z mieszanymi uczuciami, by- województwa bielskiego zakładał struktury ło mi strasznie głupio. Jak człowiek jest mło- Konfederacji Polski Niepodległej, działał dy, to do polityki podchodzi bardzo emocjo- także w Stronnictwie Konserwatywno-Lu- nalnie. Tymczasem pierwsza informacja do- dowym, dziś należy do Prawa i Sprawiedli- tycząca Zaolzia, jaka do mnie dotarła, doty- wości. Zanim został posłem, w latach 1998- czyła wejść wojsk polskich na te ziemie w -2002 był radnym w rodzinnym mieście. Z 1938 roku. Czułem się nie do końca swojo. zawodu jest prawnikiem oraz nauczycie- Uważałem to za głupstwo, nie powinniśmy lem. (wot) robić tego kroku w tamtym czasie, w tam- tych okolicznościach. Dopiero potem dowie- działem się o historii znacznie więcej. Choć chcemy żyć w przyjaźni. Jeżeli jednak ktoś nadal uważam, że wejście w 1938 roku było myśli, że pozwolimy na upokarzanie Pola- błędem politycznym, rozumiem szerszy kon- ków mieszkających w Republice Czeskiej, to tekst tego kroku. Tam mieszkały przecież ty- jest w grubym błędzie. Mam nadzieję, że te siące Polaków o bardzo patriotycznym na- ekscesy będą zanikały. stawieniu. Kiedy zainteresowałem się odzy- Podczas tej rozmowy kilkakrotnie pa- skaniem niepodległości przez Polskę, to hi- dało słowo „patriotyzm”. Co to oznacza storia Zaolzia mnie fascynowała, wydawało być patriotą w dzisiejszych czasach? mi się to niesamowite, że tak blisko nas po- wstał ośrodek polskiej państwowości. Kie- To jest bardzo ważne pytanie. My, jako dy oglądałem zdjęcia z rynku cieszyńskiego, Rzeczpospolita Polska mamy swoje intere- na którym organizowano manifestacje sku- sy, swoje dobra materialne, ale także dobra piające tłumy ludzi, zastanawiałem się, ko- niematerialne, jak historię, narodową dumę mu dziś udałoby się ściągnąć w jedno miej- czy przebogatą kulturę. Pamiętając o tych sce taki tłum. To raczej byłoby niemożliwe. walorach polskości, które dziedziczymy ja- Dowiedziałem się także o wielkiej ofierze ko kolejne pokolenie, powinniśmy odczu- krwi, którą złożyła młodzież Zaolzia, wstę- wać zobowiązanie wobec naszych przod- pując do Legionów marszałka Józefa Piłsud- ków, ale i osób, które po nas przyjdą. Musi- skiego. Dziś z radością przyjeżdżam na Zaol- my się o te wszystkie walory troszczyć, nie zie, poznałem prezesa Kongresu Polaków w raz na kilka lat, jak idziemy do wyborów. RP, Józefa Szymeczka, który zaprasza mnie To powinna być troska codzienna. Spraw, na piękne uroczystości. Wspomnienia histo- o które warto zawalczyć, którymi się war- ryczne mam bardzo ciepłe, a teraźniejszość to zaopiekować, jest naprawdę bardzo wie- jest równie sympatyczna. le. Liczy się każdy, najdrobniejszy gest. Je- steśmy Polakami, wielkim dumnym, euro- Mówiąc o zajęciu Zaolzia w 1938 ro- pejskim narodem. Powinniśmy postępować ku powiedział pan o „błędzie politycz- tak, żeby za 50, 100 lat Polacy do naszego nym”. Podobnie brzmiące słowa pre- WOLFF TOMASZ Fot. Stanisław Pięta pokolenia nie mieli pretensji. Żeby nikt nam zydenta Lecha Kaczyńskiego, wypo- nie zarzucił, że mieliśmy Polskę, a dopro- wiedziane we wrześniu ubiegłego roku storyczny o historii Ukrainy zaakceptowała ponowała pewnymi instrumentami umacnia- wadziliśmy ją do upadku. Tym bardziej, że na gdańskim Westerplatte, na Zaolziu w historii naszego narodu było wiele upad- zostały odebrane z mieszanymi uczu- pewne ohydne nawiązania do nacjonalizmu, nia polskości poza granicami Rzeczpospoli- ków, gorszych dni. ciami… antysemityzmu i antypolonizmu. Z tego, co tej. Im więcej pieniędzy dostanie „Wspólno- do mnie dotarło, co miałem możliwość zo- ta”, tym więcej będzie mogła rozdzielić mię- Tereny Zaolzia były wtedy na wskroś pol- To wszystko prawda, ale przeciętny Po- baczyć w Internecie na „You Tube”, film na- dzy Polaków poza granicami RP. Popatrzmy, lak zajmuje się dziś głównie kombino- skie. Polska miała słuszne prawo do tych wiązał do historii rzezi, dokonanej w 1768 jak potrafią dbać o swoje interesy Francuzi waniem, jak przeżyć od pierwszego ziem, a Polacy z Zaolzia mieli słuszne pra- roku w Humaniu, gdzie jeden ze sprawców albo Niemcy. Budżet Instytutu Goethego to do pierwszego. Patriotyzm jest gdzieś z wo do życia w granicach Rzeczypospolitej – Maksym Żeleźniak, przechwalał się, jak to są olbrzymie pieniądze. Jak to się dzieje, że boku, w codziennym życiu raczej nie- Polskiej. Pamiętamy historię porozumienia powiesił na belce w kościele Lacha, Żyda i we wspólnej Europie, od Polaków oczekuje obecny… zawartego u progu niepodległości przez Pol- psa. Mówił tak: „Lach, Żyd, sabaka – wsia się złagodzenia swojego stanowiska, uległo- skę i Czechosłowację, które zostało złama- To prawda, nie żyjemy w państwie naszych wiara adna”. To mnie oburzyło, nie mogłem ści, spolegliwości, tak jakby niektórzy chcie- ne przez ówczesne władze czechosłowackie. marzeń. Ta spuścizna pokomunistyczna da- przejść obok tego obojętnie. Dlatego napisa- li przekazać nam, że nie powinniśmy być już Pamiętamy też wojnę obronną, Polska bro- lej jest obecna. Musimy konsekwentnie bu- łem pisma do koncernu piwnego oraz do Mi- specjalnie Polakami, bo jesteśmy Europej- niła się w najgorszym okresie sowieckiego dować prawdziwą polską demokrację, robić nisterstwa Spraw Zagranicznych. czykami, a inne europejskie narody inwe- najazdu także przed atakiem wojsk czecho- wszystko, co w naszej mocy, żeby te poko- Nie jest natomiast tak, że niewielu posłów stują bardzo poważne pieniądze w podtrzy- słowackich. Reasumując, mieliśmy więc pra- munistyczne pierwiastki minimalizować, interesuje się sprawami Polaków. Jest ich manie więzi narodowych. Owszem, jeste- wo do dokonania tego kroku w 1938 roku. musimy jakoś wyjść z tego bagna, w którym, naprawdę sporo. W Sejmie istnieje przecież śmy Europejczykami, ale przede wszystkim Uważam jednak, że mimo wszystko w tam- niestety, tkwimy. Bagna korupcji, prywaty, Komisja Współpracy z Polonią. Liczy kilku- jesteśmy Polakami. Byłoby dobrze, żeby o tych czasach powinniśmy się od takiej akcji małego egoizmu. Pamiętajmy, że obok na- dziesięciu posłów. Sam jednak do niej nie tym pamiętali Polacy mieszkający zarówno powstrzymać. szych małych, prywatnych interesów, są rze- należę. w granicach RP, jak i poza nimi, więc także czy ważniejsze. To Polska, za którą setki ty- Zaolziacy. Interesuje się pan losami nie tylko Za- Zaolzie z perspektywy mieszkańca na sięcy, może nawet miliony Polaków, oddały olzia, ale także na przykład Polaków przykład pobliskiego Bielska-Białej to Podczas spotkania prezydentów Lecha swoje życie. Nie możemy tej ofiary zaprze- mieszkających we Lwowie. Skąd takie na pewno duży ładunek historyczny Kaczyńskiego i Václava Klausa rozma- paścić. zainteresowania? Niewielu jest posłów i patriotyczny. Wiedza o problemach wiano między innymi na temat niszcze- A dlaczego warto posłać dziecko do przywiązujących aż tak dużą wagę do jest już mniejsza. Jednym z głównych nia polskich tablic na Zaolziu. Prezydent polskiej szkoły? Trwają właśnie zapisy… Polaków mieszkających poza granica- wyzwań jest zatrzymanie spadku licz- Klaus obiecał, że przyjedzie wkrótce mi Rzeczpospolitej… by Polaków. Miejscowe koła Polskie- w tej sprawie na Zaolzie. To słowa pod Znajomość języka polskiego to ogromny ka- Powinniśmy podtrzymywać więzi z Polaka- go Związku Kulturalno-Oświatowego publikę, czy chęć rzeczywistego dzia- pitał. Nie tylko na poziomie szkoły podsta- mi mieszkającymi poza granicami RP. Trze- jak mantrę powtarzają, że brakuje im łania? Co tak naprawdę prezydent mo- wowej czy średniej. Życzyłbym sobie sytu- ba pamiętać o ogromnym zaangażowaniu narybku. Co zrobić, żeby obronić pol- że zrobić w tej sprawie? acji, kiedy zdolni Zaolziacy przyjeżdżają patriotycznym Polaków mieszkających na skość na Zaolziu? Niech będzie jak w starym powiedzeniu: na studia do polskich szkół wyższych, ale tzw. kresach. Wszyscy mamy w sercu powie- Wydaje mi się, że potrzebne jest większe za- „Pożyjemy, zobaczymy”. Spokojnie pocze- po uzyskaniu wykształcenia, wracają do za- dzenie Józefa Piłsudskiego: „Polska jest jak angażowanie Stowarzyszenia „Wspólnota kajmy na owoce tej wizyty. Już samą dekla- olziańskiej ojczyzny i robią wszystko, żeby obwarzanek. Wszystko, co najlepsze, jest na Polska”. Mam na myśli głównie wymiar fi- rację prezydenta Klausa należy ocenić pozy- później podtrzymywać polskość. Nie zawsze skraju”. Ostatnio interpelowałem w sprawie nansowy. Potrzebne są decyzje na poziomie tywnie. Naprawdę nie mamy powodów do jednak tak jest, nad czym ubolewam. firmy Carlsberg, która reklamując film hi- budżetowym. Chodzi o to, żeby Polska dys- inicjowania swarów, niesnasek z Czechami, Rozmawiał: TOMASZ WOLFF SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 GLudu ŁŁOSOS 6 publicystyka Po polsku, czesku i naszymu Dodatkowy język, rodzinna atmosfera, działalność pozalek- ci, będą się uczyły w polskiej szko- le. Wówczas specjalnie nie przywią- cyjna, masa imprez... Oto zalety polskich szkół na Zaolziu. zywałem do tego znaczenia... Kie- Nauczyliśmy się ich jak pacierza. Jak się jednak okazuje, to dy nastał czas wyboru przedszkola nie puste słowa. Potwierdzają je czescy rodzice, którzy zde- i szkoły, nie protestowałem. Ale tak z ręką na sercu, jako Czech wolał- cydowali się swoje pociechy zapisać do polskiej szkoły. bym, żeby mój syn uczył się w cze- skiej szkole. To chyba zrozumiałe. Za kotka, Pomimo że dziewczęta, urodzo- Trochę też się obawiałem, co powie- ne pod Pragą, bez problemów prze- dzą na polską szkołę moi rodzice – czy skoczka? stawiły się na język polski, dla ich przyznaje pan Otakar. Dana Kohutová pochodzi z Hrad- matki pozostał on językiem obcym. Filipek, syn państwa Bogny ca Kralowej. Na Zaolzie przepro- – Doskonale rozumiem po polsku, i Otakara Jiravskich, jest obec- wadziła się 16 lat temu. – Mój mąż ale nie potrafię swobodnie rozma- nie uczniem pierwszej klasy Pol- uważał się za „twardego Poloka”. wiać – przyznaje. – Z początku jed- skiej Szkoły Podstawowej w Su- Nie wyobrażał sobie, że dzieci moż- nak miałam problemy również ze chej Górnej. Wcześniej przez kilka na posłać do innej niż polskiej szko- zrozumieniem niektórych słów. We lat uczęszczał tu do przedszkola. O ły... Ja też zresztą nie widziałam w wschodnich Czechach łapaliśmy miejscowym polskim przedszkolu tym problemu. Moi rodzice zawsze wprawdzie polską telewizję, a będąc ojciec Filipka wyraża się w samych podkreślali, jak ważna jest znajo- na studiach w Ołomuńcu, mieszka- superlatywach. Chwali postawę na- mość języków obcych. Język polski łam w akademiku z dziewczyną z uczycielek, ich stosunek do dzie- traktowałam więc jako kolejny ję- Olbrachcic, jednak były słowa, któ- ci, sposób prowadzenia zajęć oraz zyk, który zawsze może się przydać rych znaczenia się nie domyślałam. rozwijania zdolności swoich pod- – opowiada. Na przykład, co to takiego są kred- opiecznych. – Byłem po prostu za- Do Mostów koło Jabłonkowa pa- ki... Pani Dana z uśmiechem wspo- chwycony – dodaje. Pod adresem ni Dana przeprowadziła się z dwie- mina też historyjkę z czasów bali- szkolnictwa w naszym kraju nie ma córkami. Starsza była w trzeciej ków maskowych najmłodszej córki szczędzi jednak słów krytyki. klasie, młodsza rozpoczynała naukę Markety. Pytała ją wtedy, za co prze- Zdjęcia: ARC – Uważam, że generalnie szkol- w pierwszej. Jak przyznaje, dziew- brały się pozostałe dzieci. – „Dawid Dana Kohutová znajomość języka polskiego uważa za duży atut. Na zdjęciu nictwo w Czechach prezentuje ni- częta od razu zaprzyjaźniły się z był zas koczka” – usłyszałam wte- z córką Marketą, która po wakacjach chciałaby pójść do polskiego gim- ski poziom, stosuje przestarzałe me- dziećmi krewnych męża i o innej dy i pomyślałam, że Dawidek chyba nazjum. tody nauczania. Właściwie od dwu- dziestu lat stoi w miejscu... Nie uczy teriał z trzema klasami równocze- ką uważają, że ma „śmieszną” pol- racjonalnego szybkiego czytania ze śnie. ską wymowę. Jak przyznaje, pod- zrozumieniem, ani tego, jak prze- Córka pani Dášy, Maria, obec- czas odrabiania lekcji nie zawsze rabiany materiał szybko sobie przy- nie jest uczennicą klasy 7. Polskiej potrafi służyć córce z pomocą. swoić i zapamiętać, jak pracować Szkoły Podstawowej w Błędowi- – Bez pomocy rodziny męża – je- z faktami. Fatalny jest też poziom cach. Uważa, że szkoła jest bar- go siostry, która jest nauczycielką nauki języków obcych. W polskich dzo dobrze wyposażona. Jako dy- w Cierlicku, oraz dziadków, chyba szkołach jest może ciut lepiej. Plu- rektorka jednej z karwińskich cze- nie dałabym rady. Jeszcze teraz, kie- sem jest właśnie owa dwujęzyczność skich szkół ma porównanie: – Uwa- dy nie rozumiemy jakiegoś fachowe- i dwukulturowość, która później uła- żam, że w polskich szkołach dzieci go słowa, a męża akurat nie ma w twia w życiu ustosunkowanie się do są bardziej obyte z komputerem. Już domu, dzwonię do nich. Ostatnio to różnych skrajnych poglądów. A po- w szkole w Cierlicku, na pierwszym była „skrętnica”... – uśmiecha się. nadto kiedy dziecko robi coś dodat- stopniu nauczania, uczniowie przy- kowo, na przykład uczy się dwóch gotowywali samodzielne prezenta- Sam język języków zamiast jednego, kosztu- cje, a przedszkolaki pracowały z ta- je go to więcej wysiłku. Więcej mu- blicą multimedialną. Pozytywnie nie wystarczy si z siebie dawać. To ważne w przy- ocenia też wyjazdy na zieloną szko- Zdaniem Otakara Jiravskiego, pol- gotowaniu do samodzielnego życia. łę nad Bałtyk, turnieje sportowe pol- skie szkolnictwo, aby przetrwać w Uważam bowiem, że w dzisiejszych skich szkół, na których dzieci mogą konkurencji ze szkołami czeskimi, czasach wiele rzeczy dzieciom przy- wzajemnie się poznawać. – Cieszę powinno oferować więcej, niż tylko chodzi zbyt łatwo – wyjaśnia Jira- się również, że akurat błędowicka dwujęzyczne kształcenie. – Sam do- vský. szkoła jest współorganizatorem Fe- datkowy język nie wystarczy. Szko- W polskich szkołach na Zaolziu stiwalu Piosenki Dziecięcej. Oboje z ła, aby była dobra, musi odkrywać uczy się ok. jedna trzecia dzieci z mężem gramy w kapeli, muzyka jest w dzieciach osobowości, odnajdy- polsko-czeskich rodzin. Wraz z po- więc naszym hobby. Maruszka też wać to, co jest w nich wyjątkowe i stępującą asymilacją prawdopodob- lubi śpiewać. Na ostatnim festiwalu na tym budować – uważa. nie będzie ich przybywać. To duże zdobyła wyróżnienie – dodaje. Jiravský pochodzi z Chomuto- wyzwanie dla szkół. Tak wychowy- Glatzová na co dzień rozmawia wa, żonę poznał na studiach w Pra- wać, żeby ukształtować w młodym z córką po czesku. Tak jak więk- dze. To ona ściągnęła go na Zaolzie, człowieku poczucie przynależności szość osób, które urodziły się na przy niej nauczył się języka polskie- do tego, co polskie, a równocześnie Dáša Glatzová z córką Maruszką. Zaolziu, rozumie gwarę, a jako so- go, poznał historię Zaolzia. – Żona zachować i uszanować w nim to, co listka kapeli śpiewa również pol- od początku naszej znajomości pod- niepolskie, czeskie, odmienne... szkole, niż o polskiej w Mostach, regularnie przebiera się za kota. W skie piosenki. Jednak obie z cór- kreślała, że kiedy będzie miała dzie- BEATA SCHÖNWALD nawet nie chciały słyszeć. – Jakoś rzeczywistości chodziło o kostium tak automatycznie przestawiły się skoczka... na język polski i na tutejsze „po na- – To prawda, że gdybym zapisa- reklama szymu”. Starsza w pierwszym półro- ła dzieci do czeskiej szkoły, byłoby TOP SEZONU! RESTAURACJA czu 3. klasy nie była klasyfikowana mi łatwiej. Dla córek jednak polska tylko z języka polskiego, ale na koń- szkoła i kolejny język to duży atut – DO 18 LAT KARNET DZIECIĘCY! DWORCOWA cowym świadectwie miała już ocenę ocenia po latach D. Kohutová. Otwarte codziennie: Czeski Cieszyn, Tel. 558 711 594 również z polskiego – bodajże jedyn- 8.30-16 i 17.00-21.00 kę... – wspomina Kohutová. Czasami bywa Nartostrada (600m) z wyciągiem, Otwarte codziennie! Obaw co do nauki w polskiej osobny wyciąg dla dzieci przyjemna atmosfera szkole raczej nie miała. – Sama bę- śmiesznie Oświetlony, dośnieżany i codzien- kuchnia domowa dąc nauczycielką, zawsze uważa- – Wcale nie żałuję, że wysłałam cór- nie ratrakowany stok bar szybkiej obsługi łam, że dziecko powinno przede kę do polskiej szkoły w Cierlicku – możliwość organizowania wszystkim uczyć się w szkole. Nie pada zaraz na wstępie. Dáša Glatzo- Snowtubing – jazda na dmucha- imprez towarzyskich przejmowałam się więc tym, że nie vá jednym tchem wymienia wszyst- nym pontonie w korycie śnieżnym GL-070 będę w stanie córkom pomóc. Zresz- kie zalety nauki w polskiej mało- Jazda na sankach tą nie było to potrzebne. Dziewczęta klasówce, jak rodzinna atmosfera, same sobie radziły – mówi. Pochleb- indywidualne podejście nauczycie- Przejażdżki konnymi saniami nie wyraża się też o polskiej szko- la do dziecka, możliwość zauwa- oraz ciągniętymi psim zaprzęgiem le w Mostach. – Córki miały szczę- żenia problemu w samym jego za- na zamówienie Gabriela Ivančicová ście do dobrych nauczycieli, ciepło rodku. – A to, że trzy klasy są połą- Szkoła i szkółka narciarska Smetanova 1908, 737 01 Český Těšín wspominam zwłaszcza panią Zofię czone, dzieciom wychodzi tylko na Tel.: 558 713 508, 773 949 084 i snowboardowa e-mail: [email protected] Dedek. Byłam zachwycona przed- dobre. Stają się bardziej samodziel- Wypożyczalnia i sprzedaż www.kralovstvikrasy.cz stawieniami, które dzieci wystawia- ne. Kiedy nauczyciel pracuje z inną nart i snowboardów SOLARIUM, MASAŻE ły... Tak jak wszędzie, również w pol- klasą, same muszą sobie radzić. Pa- PEDICURE skim szkolnictwie wiele zależy od te- ni Dáša jest pełna podziwu dla na- Skibar dla niepalących MODELOWANIE PAZNOKCI go, na jakiego trafi się człowieka – uczycieli, którzy potrafią tak zorga- ODCHUDZANIE BEZ EFEKTU JOJO Kontakt kasa: 774 208 521 WIZAŻ, KOSMETYKA dodaje. nizować lekcję, żeby przerobić ma- GL-059 GL-045 GLudu ŁŁOSOS SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 artyści Zaolzia 7 Malarza nie można zamknąć w atelier Z Pawłem Wałachem, arty- nie wykładowcy Akademii Sztuk Plastycznych z Krakowa, Wrocła- stą z Trzyńca-Nieborów, roz- wia, Częstochowy. Co roku jeżdżę mawiamy o malarstwie, umi- na plener do Opola, jego pokłosie łowaniu rodzimej kultury i ar- bywa wystawiane również w war- szawskich Łazienkach. Dawniej chitektury ludowej oraz o in- jeździliśmy na plenery do Polski we spiracji, bez której nie da się dwójkę z Oskarem Pawlasem, szko- da, że teraz zdrowie już mu na to tworzyć. nie pozwala. Niektórzy uważają, że malarza można zamknąć w atelier i Czym jest dla pana malarstwo? też będzie tworzył. Tak, będzie, ale Pracą, hobby, czy wręcz sen- straci wizje, wyobraźnię. Z pleneru sem życia? zawsze wracam pełen inspiracji i Malowanie zawsze było czymś, co pomysłów na nowe obrazy. bardzo lubiłem, już od momentu, kiedy zacząłem chodzić do szkoły. Które wystawy z pana obraza- mi najbardziej pan sobie ceni? Marzyłem o studiach plastycznych. Nie od razu udało mi się zrealizować Z wystaw zbiorowych była to wysta- te plany. Po skończeniu szkoły pod- wa malarzy reprezentujących pol- stawowej wyuczyłem się zawodu to- skie skupiska w krajach Czwórki karza i podjąłem pracę w hucie, w Wyszehradzkiej. Tę wystawę można warsztatach mechanicznych. W hu- było oglądać w Polsce, na Węgrzech, cie pracowałem aż do emerytury, na Słowacji i w Czechach. Ciekawe by- którą odszedłem dwa lata wcześniej, ły też plenery odbywające się pod pa- by w pełni poświęcić się malarstwu. tronatem żon prezydentów Czwórki Tu trzeba wyjaśnić, że pochodzę z Wyszehradzkiej. W Darłówku obec- wielodzietnej rodziny, miałem ośmio- CHLUP DANUTA Fot. na była osobiście żona ówczesnego ro rodzeństwa, byłem najmłodszym Paweł Wałach w swoim domowym atelier. prezydenta, Jolanta Kwaśniewska. dzieckiem. Kiedy kończyłem szkołę, Na dobrym poziomie była wystawa rację znajdywałem w różnych wio- regionu odnawiają drewniane do- wy plener malarski i rzeźbiarski, rodzice nie byli już młodzi, starsze na zamku w Krnowie, gdzie wysta- skach podgórskich – Łomnej Dol- my, ale już w innym stylu architek- poświęcony sylwetce Jana Ku- rodzeństwo zarabiało. Zawód toka- wialiśmy razem z Oskarem Pawla- nej i Górnej, Jabłonkowie, Piosku, tonicznym – rodem z Podhala lub z bisza. Przyjechali na niego ma- rza był więc takim wyborem wymu- sem. W 2002 roku odbyła się w „Tri- Ligotce Kameralnej, Bukowcu. Ma- Moraw. Szkoda, że nie ma nikogo, larze z Polski i Słowacji. Kon- szonym przez sytuację. lowałem dom mojego pradziadka w kto by tego pilnował. kretnym owocem były rzeź- A jednak skończył pan konser- by i obrazy, które znalazły się watorium. Jeżeli dobrze liczę, aweł Wałach urodził się 2 lutego 1942 roku w Śmiłowicach. Po skoń- w polskiej szkole w Gnojniku, noszącej imię Kubisza. Czy te- miał pan wtedy już 35 lat... czeniu szkoły podstawowej w Gnojniku wyuczył się zawodu tokarza P go typu projekty macie zamiar i przez całe życie zawodowe pracował w Hucie Trzynieckiej. Po ślubie Najpierw malowałem z moją dalszą kontynuować? kuzynką, malarką Zofią Wanok ze zamieszkał z żoną Zofią w Nieborach. Ma dwójkę dorosłych dzieci. Za- Śmiłowic. Chciałem jednak zdobyć ocznie skończył w 1977 roku studia na kierunku plastycznym w ostraw- Plener poświęcony Kubiszowi formalne wykształcenie i pogłębić skim konserwatorium. Zajmuje się przede wszystkim malarstwem olej- uzgodniliśmy razem z dyrektorem swą wiedzę. Do południa jeździłem nym. Jest wiceprezesem Polskiego Stowarzyszenia Artystów Plastyków gnojnickiej szkoły, Tadeuszem Gry- „Łomna Górna, chaty”, 2000 r. więc do szkoły w Ostrawie, po po- w Republice Czeskiej, organizatorem międzynarodowych plenerów ma- czem. Jesteśmy otwarci na współ- łudniu pracowałem. W 1977 roku, larskich. Wystawy indywidualne Pawła Wałacha odbyły się w Niebo- pracę. Jeżeli inne szkoły byłyby sii” w Trzyńcu moja wystawa jubile- po czterech latach nauki, skończy- rach, Trzyńcu, Czeskim Cieszynie, Karwinie, Ostrawie, Krnowie, Jastrzę- czymś takim zainteresowane, to nie uszowa (wtedy obchodziłem 60. uro- łem kierunek malarski. Moja profe- biu-Zdroju, Wiśle, Tarnowskich Górach, Tarnowie, Częstochowie i Lu- widzę przeszkód. Na przykład szko- dziny). Zwiedziło ją ponad sto osób, sorka chciała mi dać rekomendację blińcu. Obrazy artysty ilustrują niedawno wydany „Zachodniocieszyński ła w Bystrzycy mogłaby wyjść z te- co uważam za sukces. na studia wyższe do Pragi, ale to nie słownik gwarowy” Władysława Milerskiego. (dc) matem Stanisława Hadyny. To do- Co teraz pan maluje? wchodziło w rachubę, miałem już bry sposób na to, by pozostał ślad po Prócz obrazów realistycznych wtedy rodzinę, dzieci. Rzece. W Rzece był też inny, prze- naszych plenerach nie tylko w pry- Przymierzam się do dużych płó- piękny drewniany dom. Dziś już tworzy też pan kompozycje. watnych zbiorach, ale też w miej- cien. Jestem w zarządzie MK PZKO Pana obrazy to góralskie wiej- go nie ma. Kiedy go malowałem, Jak one powstają? scach publicznych. w Nieborach i chcę przygotować na skie chałupki, dorodne dziew- mieszkająca w nim starsza pani Są na nich zatrzymane wydarze- „Dzień Oszeldy” wystawę, która po- czyny w strojach ludowych. prosiła, bym zaczekał, nim posprzą- nia, które wpłynęły na moją psychi- Co daje malarzowi udział tem zostałaby na stałe na ścianach Widać, że przyciąga pana ro- ta. A ja się śmiałem, że właśnie ten kę, które mocno przeżywałem. Gdy w plenerze? w sali. Tam nie pasują małe obrazy, dzima kultura i architektura. „bałagan” na obrazie wygląda najle- doszło do wybuchu gazu w Trzyńcu Osobiście wyjeżdżam kilka razy dlatego chcę namalować duże płót- Wyrastałem w kulturze Podbeski- piej, bo pokazuje prawdziwe życie – i zginął Maciej – Ludwik Cieńcia- w roku na plenery do Polski. Dają na. dzia, bardzo mi się zawsze podoba- taczki oparte o płot, jakieś „putnie”. ła, namałowałem obraz wyrażający mi bardzo dużo. Przyjeżdżają na Rozmawiała: DANUTA CHLUP ły obrzędy ludowe, cała ta obycza- W Ligotce Kameralnej były zabudo- tęsknotę, żal, że straciliśmy wiele z jowość góralska. Widać to na moich wania zwane Gadlinówką. Miały rodzimej kultury. Tak samo przeży- reklama obrazach – mieszanie owiec, zwy- niesamowity urok, malowaliśmy je wałem śmierć Władysława Niedo- czaje pasterskie, oczepiny... Lubi- chyba z dziesięć razy. Niestety, już by – Jury spod Grónia i Władysława Czeski Cieszyn, Fabryczna 1949/11 łem też malować wiejską architek- je zburzono. Zresztą z tym odna- Młynka, który był moim nauczycie- turę ludową, drewniane chałupki, wianiem też sprawa nie jest prosta. lem w Gnojniku. Wtedy skompono- tel.: 558 711 551, kom.: 731 000 048 których jest już coraz mniej. Inspi- Ludzie pochodzący spoza naszego wałem obraz „Zwierciadło czasu”. W jego częściach – strzępkach roz- bitego zwierciadła – są te trzy głów- Serwis partnerski Českiej pojišťovny a.s. ne postaci – Jura, Maciej i Młynek, jest też schronisko na Kozubowej, Bezpłatna wymiana szyb które spłonęło, chłopiec pogrążo- ny w smutku i matka, która urodzi- Przyciemnianie szyb samochodowych ła dziecko do życia w naszym regio- nie. Bardzo przeżywałem tworząc Różna przepuszczalność światła – kilkuwarstwowe te obrazy. Zwiększają bezpieczeństwo – zapewniają prywatność Ile czasu poświęca pan na folie CPFilms – produkcja USA malowanie? Czy wstaje pan jak do pracy i maluje? www.alfaautosklo.cz

Bardzo ważna jest inspiracja. Kiedy GL-734 ją mam, maluję przez kilka godzin dziennie, nawet cały dzień. Kiedy brakuje mi inspiracji lub jestem w złym nastroju psychicznym, lepiej nie chwytać za pędzel. Nastrój bar- dzo wpływa na kolorystykę. Pew- nego razu organizowałem plener w Kostkowie. Kolega nie przyjechał, koleżanka złamała rękę. Byłem tak wkurzony, że kolory w ogóle mi nie wychodziły. Żona, widząc obrazy z tego pleneru, kręciła głową, że to chyba nie ja je malowałem. W ubiegłym roku zorganizował

„Zwierciadło czasu”, 1999 r. pan z SAP-em międzynarodo- GL-780 SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 GLudu ŁŁOSOS 8 prezentacje Spotykają się w miejscu swojego pochodzenia

Wysiadam na przystanku autobu- moja rodzina musiała się wyprowa- sowym Karwina-Sowiniec, przy dzić – wspomina Edward Matuszyń- drodze na Hawierzów. Stąd aż po ski, prezes Koła. Podobnych historii Dąbrowę z jednej strony, a Karwi- jest na Sowińcu wiele. – Kiedyś ist- nę-Kopalnie z drugiej, ciągnął się niały tu cztery gospody, trzy masar- kiedyś Sowiniec, dawna kolonia nie, sklepy spożywcze, była kaplica górnicza. Jak wiele miejsc w okoli- katolicka pod wezwaniem św. Józefa cy, także i to dotknęły szkody gór- Robotnika, dziś zrujnowana, w któ- nicze. W opustoszałej dziś dzielnicy rej w każdą niedzielę odbywały się Karwiny życie jednak nie całkiem msze, a na 1 maja organizowano od- zamarło. Boczna droga prowadzi pusty. Z czasem zaczęto wyburzać między nielicznymi już domami i dom za domem, bo szkody górnicze obok zrujnowanej kapliczki do sie- dawały o sobie znać, woda dostawa- dziby Miejscowego Koła Polskiego ła się do piwnic. Ludzie zaczęli się Związku Kulturalno-Oświatowe- wyprowadzać, a teraz pozostała ich go. 37 członków Koła ma tutaj swój już tylko garstka – mówi. Siedzimy Dom PZKO, w którym kilka razy w w największej sali ze sceną, na par- roku urządzają imprezy. Spotykają terze budynku, gdzie tydzień temu się regularnie, chociaż większość tańczono na tradycyjnym balu. z nich już tutaj nie mieszka. W So- Budynek zbudowany w 1929 r. wińcu zostało tylko kilka polskich przez Macierz Szkolną na dział- rodzin. ce, którą podarował mieszkaniec – Urodziłem się w 1943 roku na Sowińca, jest drugą siedzibą Koła. Sowińcu w kolonii górniczej. Tutaj Pierwszą był aż do roku 1969 nie- chodziłem do szkoły ludowej, działa- istniejący już dziś Dom Robotni- łem w chórze, w Klubie Młodych, w czy. Zanim pezetkowcy przenieśli zespole „Łobuzy”. Kiedy miałem 17 się do dzisiejszej siedziby, mieściło lat, po maturze w gimnazjum na Ob- się tu polskie przedszkole. Po jego PRZYCZKO ELŻBIETA Fot. rokach z powodu szkód górniczych zamknięciu z powodu małej licz- Prezes Edward Matuszyński przed domem PZKO, dawnym budynkiem polskiej szkoły. by dzieci przeniesiono tutaj polską pochylony w jedną stronę, wzmac- ciąga? – Mamy sentyment do tego szkołę dwuklasową, której wcze- niają go ankry, które pezetkaowcy miejsca, chętnie przyjeżdżamy tu, śniejszy budynek został wyburzony musieli założyć po raz drugi, kiedy gdzie się urodziliśmy, gdzie spędzi- z powodu szkód górniczych. Kiedy pierwsze ukradli zbieracze złomu. liśmy dzieciństwo, młodość – mówi także szkoła przestała istnieć, z bu- Na dole znajdują się sala ze sceną, Edward Matuszyński. – Myśleliśmy, dynku korzystało miasto, a po wy- jadalnia, kuchnia, pomieszczenie z że ubiegłoroczny festyn będzie ostat- burzeniu Domu Robotniczego sta- barem oraz ubikacje. Na piętrze są nim, ponieważ końcem roku koń- rania o budynek dawnej szkoły pod- dwa pokoje, jeden wykorzystywany czyła nam się możliwość wieczyste- jęli polscy działacze. jako szatnia, drugi jako sala posie- go użytkowania budynku. Na festyn Po jakimś czasie Polakom udało dzeń. W domu i w przyległym ogro- przyszło tyle ludzi, że musieliśmy się uzyskać budynek dla siebie. Roz- dzie odbywają się wszystkie impre- do ogrodu wyciągnąć z budynku począł się remont. Dwie dawne kla- zy Koła. Rok rozpoczyna się trady- wszystkie stoły i krzesła, bo już nie sy połączono w jedną większą, do- cyjnym balem. Co roku tańczy tu było gdzie siedzieć. Oni sami nadali budowano scenę. Dzisiaj budynek około 70 osób. Jak łatwo policzyć, temu nazwę „spotkanie sowiniorzy” nie jest w dobrym stanie, podobnie nie są to tylko członkowie Koła. – opowiada. Na szczęście termin, w jak inne domy w okolicy boleśnie Wiele osób przychodzi tu chętnie którym sprawy własnościowe mia- odczuł skutki prac górniczych. Jest pobawić się na tej imprezie. Także ły zostać rozwiązane, przedłużono na sierpniowy festyn przychodzi o pięć lat. W tym czasie być może dużo osób, dawnych „sowiniarzy”. Zarządowi Głównemu uda się wy- W następnym sobotnim numerze Organizuje się jeszcze święto pań kupić budynek, Koło nie posiada

Fot. ARC Fot. zaprezentujemy Miejscowe Koło i wigilijkę połączoną z zebraniem bowiem osobowości prawnej i spra- PZKO w Hawierzowie-Suchej. Tradycyjny sowiniecki bal w 2009 r. sprawozdawczym. wy własnościowe musi załatwić za Chociaż koło liczy tylko 37 nie ZG. Na razie więc Koło działa członków, w zarządzie jest 11 osób. jak dawniej, zarząd spotyka się co SONDA Członkowie mieszkają w różnych miesiąc, organizuje się regularnie miejscach – w innych częściach imprezy, a członkowie nadal chęt- Jak pracuje Miejscowe Koło? Karwiny, w Olbrachcicach czy Cze- nie się spotykają. skim Cieszynie. Co ich tutaj przy- ELŻBIETA PRZYCZKO Fryderyk Turcza zarząd spotyka się na Od urodzenia miesz- zebraniach. kam na Sowińcu. Jest Wanda Górecka nas mało, ale chcemy Członkowie zarządu coś robić, działać. Je- spotykają się co mie- Z kroniki Koła steśmy Polakami, a tu siąc, jak przygotowu- W latach przed pierwszą wojną światową w Karwinie-Sowińcu działała na krańcach Karwiny jemy jakąś imprezę, to tylko jedna szkoła, Publiczna Szkoła Ludowa z polskim językiem naucza- PZKO to już jedyna or- nawet kilka razy w cią- nia. Takich szkół ludowych było wówczas w Karwinie sześć, do tego jed- ganizacja krzewiąca gu tygodnia, szykuje- na szkoła niemiecka 6-klasowa i jedna 2-klasowa czeska. polskość. Kiedyś w na- my wszystko, pieczemy W latach zaboru austriackiego, kiedy nasi ojcowie żyli pod knutym szym Kole działało pra- ciastka. Zawsze chętnie burżuazyjnym, zbierali pomiędzy sobą dobrowolne składki, tak zwane wie 200 osób, było mnó- się spotykamy, a na na- cegiełki, i zakupili od miejscowego obywatela Halamy budynek i przero- stwo imprez. Z biegiem sze imprezy przychodzi bili go własnymi siłami na Dom Robotniczy, żeby się mieli gdzie zbierać czasu ludzie się czechi- dużo osób. Na balu za- na różne zebrania i uprawiać kulturę. zowali, a potem, w miarę jak postępowały szkody gór- wsze bawi się ponad 70 osób, tak samo na festynie i in- W roku 1919 został założony Polski Związek Kulturalno-Oświatowy nicze, większość osób się wyprowadziła. nych imprezach. „Siła”. I tak miejscowa młodzież, skupiona w stowarzyszeniu „Siła”, w chórach, w sekcji teatralnej przy Macierzy Szkolnej i innych organiza- Franciszek Palowski Hilda Kačmařiková cjach prowadziła swą czynność w tym to Domu Robotniczym, aż do na- Pochodzę z Olbrachci- Podoba mi się w naszym jazdu hitlerowskiego, kiedy to hordy hitlerowskie po skonfiskowaniu ca- c, ale mieszkam na So- Kole, chociaż mam tu- łego majątku zdemolowały Dom Robotniczy. wińcu już ponad 40 lat. taj daleko, bo przyjeż- Po zakończeniu drugiej wojny światowej miejscowi obywatele nie mie- Atmosfera w naszym dżam aż z Olbrachcic. li się gdzie zbierać, lecz pomimo to znalazło się kilku ochotnych, którzy Kole jest bardzo fajna, W Kole na Sowińcu jest zorganizowali miejscową młodzież i zaczęła się praca na nowo. Na sam lubimy się spotykać, fajna grupa ludzi, dobra przód robiły się zebrania w polskiej szkole, gdzie kierownictwo szkoły chociaż jest nas mało. atmosfera. Na nasze im- odstąpiło jedną klasę, tam odbywały się zebrania, próby chóru i próby na Oczywiście nie jest ła- prezy chodzą też moje przedstawienia teatralne. Imprezy odbywały się w restauracji obywatela two coś zorganizować, dzieci. Nie pochodzę z Lukasza. Po różnych interwencjach pozwolono na odrestaurowanie Do- Sowińca, ale przycią- bo prawie nikt z nas już mu Robotniczego, do czego miejscowi obywatele rzucili się z pełnym za- gnęli mnie tu przyjacie- tutaj nie mieszka, ale pałem... (ep)

mimo tego co miesiąc le. (ep) PRZYCZKO Zdjęcia: ELŻBIETA GLudu ŁŁOSOS SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 dla młodzieży relaks 9 KRZYŻÓWKA Litery z pól ponumerowanych od 1 do 14 utworzą rozwiązanie. POZIOMO: 3. Część strony gazety 6. nędzny kawałek mięsa 7. część szpi- tala 8. major lub porucznik 9. solista baletu 10. Krzysztof, gwiazda Polsatu 11. jędza, czarownica 13. mierna lub celująca 16. oszlifowany to brylant 20. duch bojowy armii 21. pocisk z głowicą bojową 22. rzeczy konkretne. PIONOWO: 1. Prawdziwek 2. żądny pieniędzy, skąpiec 3. uprawiany dla zdrowia 4. prośba na papierze 5. miłośnik teatru 11. samica wilka 12. po- prawczy, publiczny lub kultury 14. elektroniczny list 15. zmniejsza tarcie 72 17. kuzynka mewy 18. uczeń szkoły wojskowej 19. rybi tłuszcz. Hata

Oto i pierwszy tegorocz- ny PopArt muzyczny, wi- tam serdecznie! Tradycyj- ną dawkę plotek i faktów rozpoczniemy od recenzji nowiutkiego wydawnic- twa zza oceanu. Przedsta- (singiel Treat Me Like Your Mother, ca Warszawa (tutaj dołączy także wiam Wam... New Pony), przez horrorowy surf- zespół Behemoth). Fajnie, cieszę -rock w instrumentalnym kawałku się na zdjęcia z koncertu, już dłu- 3 Birds, po domieszki ska w utwo- go nie widziałem metala płaczące- NOWE CIACHO rze I Cut Like A Buffalo. Ten dziw- go ze szczęścia. ny zlepek stylów ostatecznie łączy Kolanka miękną także wielbi- The Dead Weather w całość właśnie minimalistyczna cielom aksamitnego głosu Sade – produkcja muzyczna White’a – to, wokalistka wydała kilka dni temu (2009) »Horehound« co zaczyna już trochę nudzić na album Soldier of Love, nowa płyta Od czasu do czasu na rynku mu- płytach White Stripes, tutaj świet- pojawia się po długiej, dziesięcio- zycznym pojawia się nowa super- nie się sprawdza. Słuchając albu- letniej przerwie. Teraz do całkowi- grupa, w której skład wchodzą mu- mu możemy odnieść wrażenie, że tej ekstazy brakuje tylko trasy kon- zycy kilku kultowych kapel dane- został nagrany kilka- go gatunku. Co zabawne – grupy te naście, kilkadziesiąt mają z reguły dosyć krótki żywot, lat temu, na analogo- spowodowany przede wszystkim wym sprzęcie, w spar- nieuchronną walką dumnych ido- tańskich warunkach li, którzy nie są przyzwyczajeni do jakiegoś studio radio- zwykłej pracy „w szeregu”. Oto ko- wego albo nawet bez- Rozwiązanie dodatkowe krzyżówki z 16 stycznia: lejny taki twór – co powiecie na su- pośrednio na koncer- Poziomo: 1. ZAKRZEP 7. MITYNKA 11. INERCJA 12. POMROKA 13. NARĘCZE 14. pergrupę amerykańskiego rocka al- cie. Nie ma żadnych SHOWMAN 18. ALIMENTY 22. LABORANT 26. USTKA 27. KLINSMAN 28. SZTUTO- WO 29. DOLSK 32. MAŁGORZATA NIEMIRSKA 40. BIORYTM 41. PUCCINI 42. PO- ternatywnego? bombastycznych efek- BUDKA 43. TRAWERS 44. KRAŚNIK 48. OBSTAWA 52. KATARZYNA 56. OGNIWO 57. tów, tu i ówdzie może- RETURN 58. NATURALIA 59. PŁAKSA 60. ŻAŁOBA. my się doszukać echa Pionowo: 1. ZAPPA 2. KOMBI 3. ZBOŻE 4. PIAST 5. LEGO 6. PCIM 7. MANNA 8. TARŁO lub archaicznego po- 9. NACJA 10. ADEPT 15. HYUNDAI 16. WETZLAR 17. ALASKIT 19. LILIA 20. MINÓG głosu taśmowego. Nic 21. NUMER 23. BYTOM 24. RETOR 25. NAWYK 30. OTOMANA 31. SNYCERZ 32. MO- oprócz prostej perku- PEK 33. ŁACHA 34. ORION 35. ZBITKA 36. EMPSON 37. IRBIS 38. SADZA 39. ABAKA 45. REGAŁ 46. ŚCIEK 47. IKONA 49. BARAŻ 50. TYTUŁ 51. WYRÓB 53. TATA 54. RU- sji, charyzmatycznego RA 55. YALE. wokalu, kilku chórków oraz surowego dźwię- Wśród autorów poprawnych rozwiązań zostanie rozlosowana książka Pearla S. Bucka ku ochrypłych gitar i Zdjęcia: ARC „Matka”. Termin nadsyłania rozwiązań upływa w piątek 5. 2. br. o godz. 12.00. Nagrodę organów na przesterze. certowej. (do odbioru w redakcji) za rozwiązanie ostatniej krzyżówki otrzymuje Janina Procházka Mało to czy dużo – nie mnie osą- Skoro była mowa o McFerri- z Karwiny-Mizerova. dzić, ważne że brzmi szczerze i z nie i Sade, to z podobnej beczki – jajem. w marcu do Warszawy przyjeżdża Warto spróbować: Treat Me Li- Richard Bona, genialny kameruń- ke Your Mother, New Pony, So Far ski multiinstrumentalista, który ALE HECA TDW to kolejny projekt nadpro- From Your Weapon. współpracował chyba ze wszyst- Jasio pyta nauczyciela, czy ten lubi – Nic na tej ziemi nie rośnie? – pyta. duktywnego Jacka White’a, założy- kim, co dycha na jazzowej scenie. mięso gęsi. – A nic, zupełnie nic – wzdycha go- ciela duetu White Stripes. Tym ra- O SZEPTANE Artysta zagra 14 marca w ramach – Tak, lubię – odpowiada nauczy- spodarz. zem do Jacka dołączyli wokalistka C Ethno Jazz Festivalu. ciel, spodziewając się smakowitej ła- – A jakby tak zasiać kukurydzę? – Alison Mosshart (The Kills, Disco- Doda to wiecznie żywe źródło Emocje fanów brytyjskich gitar pówki. radzi pan Jurek. unt), Dean Fertit (Queens Of The sensacji, zbawienie sezonu ogórko- poruszają się z kolei po sinusoidzie Po kilku dniach nauczyciel pyta Ja- – A... jakby zasiać, to by urosła. Stone Age) oraz Dean Lawrence wego. Zgodnie z najnowszymi do- ciągłych reaktywacji, rozpadów i sia: (The Raconteurs, The Greenhor- niesieniami wytoczyła sprawę wy- nowych projektów kapel Oasis, Ve- – No i co z tą gęsią? nes). W efekcie powstała płyta wy- Na placu budowy brygadzista zebrał dawcy dziennika „Super Express” rve, Pulp i Blur. Po ubiegłorocznym – A nic, wyzdrowiała. różniająca się w dyskografii Whi- – sąd przyznał jej rację, dziennika- (trzecim w historii) zakończeniu robotników. te’a osobliwą rozmaitością, która – Panowie, rozpoczynamy i pamię- rze muszą przeprosić za opubliko- działalności kapeli Verve wokali- Mały Jaś puka do drzwi sąsiada: stanowi przyjemne orzeźwienie po tajcie: budujemy solidnie, bez fu- wanie twierdzenia, że przyszła na sta Richard Ashcroft ogłosił naro- – Tatuś prosi, aby pan pożyczył... sześciu albumach minimalistycz- szerki, bez wynoszenia na lewo ma- galę Telekamer... bez majtek. Ar- dziny nowego projektu pt. United – Cukier, sól? – zgaduje sąsiad. nego rocka w wykonaniu White teriałów. Staramy się budować jak tystka widocznie zapomniała, że Nations of Sound. Pozostali dwaj – Nie, korkociąg. Stripes. W tym wypadku nagraniu najlepiej umiejmy, wszak robimy to wspomniany brukowiec podobny- członkowie Verve założyli z kolei – Korkociąg? Powiedz tatusiowi, że na pewno wyszedł na dobre fakt, dla siebie. mi doniesieniami praktycznie zbu- kapelę The Black Ships. Trzeba za- zaraz sam przyniosę. że White dopuścił do głosu także dował jej karierę, a zakaz publiko- cząć robić notatki, aby się nie po- – A co to będzie? – pyta jeden z ro- innych autorów melodii i tekstów, botników. wania podobnych informacji mo- gubić. Kierownik budowy zobaczył przez chociaż nadal bardzo wyczuwalna – Izba wytrzeźwień. że doprowadzić do katastrofy w Shakira wyjaśniła sobie na swój okno swego baraku, że jeden z ro- jest jego twarda ręka w płaszczyź- światku polskich celebrytek. Ko- sposób rady ekonomów komen- botników szybko podniósł nogę i coś nie aranżacji i produkcji muzycz- lejnym krokiem będzie prawdopo- tujących globalny kryzys – w wy- rozdeptał. Do gabinetu lekarskiego przyszedł nej. dobnie odszukanie i pozwanie do wiadzie powiedziała, że nie wsty- – Kowalski, co wy robicie? – krzyk- Kazik. Lekarz, badając go, zadaje Co my tu mamy? Miło zaskaku- sądu autora popularnego dowcipu: dzi się za swój rozrzutny styl życia, nął. mu rutynowe pytania: je przede wszystkim Alison Mos- Czym się różnią filmy porno od te- ponieważ każde zakupy wspierają – Nic takiego, panie kierowniku, za- – Ile godzin dziennie pan sypia? shart, nawiązująca do najlepszych, ledysków Dody? W filmach porno światową gospodarkę. Innymi sło- biłem ślimaka. Od rana bez przerwy – Trzy, czasami nawet cztery. czyli uroczo niechlujnych tradycji jest lepsza muzyka. wy – olejmy akcje charytatywne, za mną biegał. – To stanowczo za mało. niegrzecznych dziewczynek ame- Koncertowy rok 2010 wyglą- pomóżmy Haiti kupując futra i sa- – Tak, panie doktorze, ale ja śpię rykańskiego rocka garażowego, ta- da coraz bardziej obiecująco. Wie- mochody! Żona idzie do koleżanki: jeszcze osiem godzin w nocy! kich jak Patti Smith czy Kim Gor- my już, że w kwietniu zawita do To wszystko na dzisiaj – zresztą – Zaraz wracam – mówi do męża. don z kapeli Sonic Youth. To wła- Ostrawy Bobby McFerrin. Ostatnio zawsze lepiej słuchać muzyki, niż o – Dobrze, powiedz tylko, czy mam Do gabinetu lekarskiego przychodzi śnie jej wokal stanowi pierwsze jednak pomdleli z wrażenia także niej czytać. Zapraszam za dwa ty- małą oddać do szkoły, kiedy skoń- Sylwia z córką. spoiwo dosyć różnorodnych utwo- wszyscy fani ciężkich brzmień – godnie do PopArtu wypełnionego czy sześć lat, czy czekać aż skończy – Proszę się rozebrać – zwraca się rów zarejestrowanych na tej pły- we wspólną europejską trasę wyru- po brzegi nowościami filmowymi. siedem? lekarz do córki. cie. Spotykamy się tutaj bowiem z sza wielka czwórka thrash metalu: – Panie doktorze, to ja jestem pa- szeroką gamą inspiracji rockowych Rubrykę przygotował: Metallica, Slayer, Megadeth i An- Pan Jurek odwiedza bardzo zanie- cjentką. – od zeppelinowskiego hard rocka DAREK JEDZOK thrax. 19 czerwca Praga, 16 czerw- dbane gospodarstwo rolne. – Proszę pokazać język. SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 GLudu ŁŁOSOS 10 program TV

SOBOTA 30 STYCZNIA  TVC 2 15.05 Szansa na sukces 16.05 Na dobre 12.45 Cztery morderstwa wystarczą, Kiepskich (s.) 18.00 Pierwsza miłość 6.20 Wiadomości STV 6.40 Medycyna i na złe (s.) 17.05 Wstęp wolny! 17.30 kochanie (film czes.) 14.50 Wyścig (film (s.) 18.50 Wydarzenia 19.30 Samo ży-  TVP 1 XXI wieku 7.00 Związki partnerskie, Program lokalny 18.05 Charyzma w USA) 17.00 Popołudniowe wiadomości, cie 20.00 Pocałunek smoka (film kopr.) 6.25 Najlepsze lata 7.15 Smaki polskie czyli podręcznik przeżycia 7.20 Pod- polityce 19.00 Tak to leciało! 20.05 sport, pogoda 17.35 Obywatelskie judo 22.00 Arlington Road (film USA) 0.40 7.30 Rok w ogrodzie 8.00 Wiadomości ziemia Czech (cykl dok.) 7.50 Panora- Szkoła stewardes (film USA) 21.40 Koń (mag.) 18.10 Poradnik domowy 19.00 Ekipa (s.). 8.15 Pod prasą 8.40 Ziarno 9.10 Klub ma 8.30 Cudowna planeta (cykl dok.) Polski 25 lat + VAT Wielka świąteczna Gospoda (s.) 19.30 Wiadomości, sport,  TVC 1 przyjaciół Myszki Miki 9.45 Oliver i 9.25 Nasza wieś (mag.) 9.45 Folklorika wyprzedaż 22.45 Panorama 23.20 39/ prognoza pogody 20.00 Zakręcony (film 5.59 Dzień dobry 8.30 Sezamie, baw spółka 11.00 Bujdy na resorach 11.30 (mag.) 10.10 Za wiejskimi muzykanta- 89 L.U.C Zrozumieć Polskę 0.20 Na niem.-USA) 21.45 Drzazgi (mag.) 22.15 się razem z nami (pr. dla dzieci) 8.55 Hurtownia książek 12.00 Wiadomości mi 10.40 Poszukiwania czasu utraco- imię mi Earl (s.) 1.15 Serdeczne poro- Ostatni bastion (film USA) 0.35 Chore Śpiewanki 9.00 Niech żyje niebosz- 12.10 Ostry dyżur Jedynki 12.50 Ssaki nego 11.00 Mój ojciec i jego ulubio- zumienie (film franc.). myśli (film kan.) 2.30 Mr. GS. czyk (film czes.) 10.30 Pr. muzyczny morskie - Lampart morski i jego ofiary ne obozy koncentracyjne (dok.) 12.05  TV KATOWICE  PRIMA 11.05 Tajemnice płci (cykl dok.) 12.00 13.25 Faceci do wzięcia 13.50 Puchar Game Page (mag.) 12.30 Meduza (lista 6.47 Planeta według Kreta 7.05 Trans- 6.05 Party z kucharzem 6.35 Pradaw- Południowe wiadomości 12.30 Sama w Świata w Oberstdorfie - konkurs dru- przeb.) 13.10 Simpsonowie (s. anim.) porter 7.45 Aktualności 7.50 Śląski ny ląd (s. anim.) 7.00 Pokemon (s. domu (mag.) 13.30 Córki McLeoda (s.) żynowy na skoczni HS 213 16.20 Dom 13.30 Sabotaż (mag.) 14.00 Technicy- koncert życzeń 8.45 Śląska lista prze- anim.) 7.20 Tom & Jerry (s. anim.) 7.30 14.15 Potyczki Amy (s.) 15.00 Rodzina niespokojnej starości 17.00 Teleexpress -magicy (s.) 14.30 Basement Sessions bojów 9.00 Światowiec 10.00 Antysa- Baby Boom (s.) 7.55 Sabrina, nasto- i ja 15.20 Piękno europejskich wybrze- 17.25 Komisarz Rex (s.) 18.15 Kabare- (pr. muz.) 15.25 Walczyk ekstremalny lon Ziemkiewicza 11.00 Piosenka jest letnia czarownica (s.) 8.25 Ochronia- ży 15.30 Quiz-show dla dzieci 15.55 towa alternatywa 19.00 Wieczorynka (dok.) 15.45 Królestwo dzikiej natury też dokumentem 12.00 Reportaże z rze Hitlera (s. dok.) 9.25 Świat 2010 Tajemnice Toma Wizarda (s.) 16.10 Ja i 19.30 Wiadomości 20.15 Świat to za (cykl dok.) 16.15 Rajskie ogrody (cykl prawdziwego zdarzenia 13.00 Tele- (mag.) 9.55 M.A.S.H. (s.) 11.00 Par- moja rodzina (s. dok.) 16.25 Śpiewanki mało (film kopr.) 22.35 Sublokatorka dok.) 16.35 Poświęcenie (cykl dok.) plotki 14.00 Wierzę, wątpię, szukam tia (pr. dys.) 11.50 Receptariusz prima 16.30 Zaczarowane przedszkole 17.00 (film USA) 0.25 Weekendowy maga- 17.05 Uśmiechy J. Labusa 17.45 Domy 15.00 Plus minus 16.00 W stronę świa- pomysłów 12.50 Dokumnet o serialu AZ-kwiz 17.30 Chłopaki w akcji (mag. zyn filmowy 0.50 Stan wyjątkowy (film miłośników sztuki z prof. P. Zatlouka- ta 16.50 W poszukiwaniu drogi 17.30 „Kości” 13.05 To morderstwo, napi- kul.) 17.55 Prognoza pogody 18.00 bryt.). lem (s. dok.) 18.00 Zabytki na sprze- Aktualności 18.00 Retransmisja spor- sała (s.) 14.05 Musujący cyjanek (film Wiadomości regionalne 18.25 Czarne towa 20.00 Tydzień Jacka Żakowskie-  TVP 2 daż (cykl dok.) 18.20 O języku czeskim USA) 16.05 Morderstwa w Midsomer owce (pr. publ.) 18.40 Żywe serce Eu- 18.35 Kultura.cz (mag.) 19.00 Moja go 20.53 Młodzież kontra 21.45 Aktu- ropy 18.45 Wieczorynka 18.55 Loso- 6.30 Spróbujmy razem 6.55 Rozalka (s.) 18.05 Z Włochem w kuchni (mag. rodzina (s.) 19.35 Dziewięć rzemiosł alności 23.00 Sportowa niedziela 0.00 wanie Szczęśliwej 10 i Szansy na mi- Olaboga 7.30 Poezja łączy ludzi 7.40 M kul.) 18.55 Wiadomości, sport, progno- 20.00 Zapraszamy do teatru: Wiśnio- Handlarze śmiercią 1.03 Teleplotki. lion 19.00 Wiadomości, sport, pogoda jak miłość (s.) 8.35 Barwy szczęścia (s.) za pogody 19.35 Sabrina, nastoletnia wy sad 22.15 Teatr żyje! (mag.) 22.45 20.00 Opowiadaj (s.) 21.00 Podróż po 9.40 Czarna strzała 10.35 Kocham cię,  POLSAT czarownica (s.) 20.00 Julie Lescaut (s.) Afrykańskie korzenie (dok.) 23.40 Ho- Ceucie i Melille 21.30 Reporterzy TVC Polsko 12.00 Słodki zakład (film USA) 6.00 Nowy dzień z Polsat News 7.15 22.00 Gdzie pachną stokrotki (s.) 22.55 tel Insomnia 1.10 Brian Ferry (koncert) 22.10 Żyć i umrzeć w Los Angeles (film 14.00 Familiada (teleturiej) 14.35 Zło- Produkcje Myszki Miki 7.45 Gumisie (s. Adwokat diabła (film niem.-USA) 1.30 2.15 Spotkali się... (pr. muz.). USA) 0.05 Losowanie Szczęśliwej 10 topolscy (s.) 15.05 Tragedia Posejdo- anim.) 8.45 Kacze opowieści 9.45 90210 Świat 2010 2.00 Zadzwoń do jasnowi- 0.10 Polityczne spektrum 0.40 Seks w na (film USA) 16.35 Hity Kabaretu pod  NOVA (s.) 10.45 Ania z Zielonego Wzgórza dza. wielkim mieście (s.) 1.10 Córki McLe- Wyrwigroszem 17.20 Słowo na nie- 6.20 Spiderman (s. anim.) 6.40 Batman 12.50 Nie wierzcie bliźniaczkom 14.45 ONIEDZIAŁEK 1 LUTEGO oda (s.) 1.55 Kalejdoskop. dzielę 17.30 Program lokalny 18.00 Na zwycięzca (s. anim.) 7.05 Roary, samo- Jerycho (s.) 16.45 Światowe rekordy Gu- P innessa 17.45 Wojna i pokój 18.50 Wy-  kłopoty Bednarski (s.) 19.05 Zagadko- chód wyścigowy (s. anim.) 7.30 Spon-  TVP 1 TVC 2 darzenia 19.25 13. posterunek (s.) 20.00 wa blondynka 20.00 Laskowik & Ma- geBob Kanciastoporty (s. anim.) 7.55 6.00 Kawa czy herbata? 8.05 Kwadrans 6.00 Poranek z Dadą 6.10 Beniamin Bestia 21.00 Kości (s.) 22.00 Układy licki (s.) 21.00 Kabaretowy Klub Dwój- Wyprawy z Jeffem Corwinem (cykl po ósmej 8.25 Kawa czy herbata? 8.45 Kwiatek (s. anim.) 6.35 Bob Budowniczy 23.00 Belfer 1.00 Magazyn sportowy. ki 21.55 Kryminalne zagadki Las Ve- dok.) 8.45 Obywatelskie judo 9.15 Po- Mila Elvis 9.00 Budzik (dla dzieci) 9.30 (s. anim.) 6.45 Merlin, cudowny szcze- gas (s.) 22.45 Panorama 23.20 Czas ze- radnik domowy (mag.) 10.05 Rodzina  TVC 1 Rodzina Rabatków 10.00 Powrót do niak (s. anim.) 7.00 Mieszkać - to sztuka msty (film kopr.) 1.00 Leila i Nick (film Addamsów (film USA) 12.00 Dzwoń- 6.00 Ferda (s. anim.) 6.25 Siedem posad przyszłości 10.30 Szkoła złamanych (mag.) 7.20 Eksperyment 7.50 Francja a niem.). cie do TV Nova 12.30 Walenty Dobro- diabła Bonifaca (bajka) 6.50 Niech żyje serc 12.00 Wiadomości 12.10 Agrobiz- echa stron rodzinnych (cykl dok.) 8.05 tliwy (film czes.) 14.20 Solar Attack: 72 imiona czeskiej historii (cykl dok.)  TV KATOWICE szkoła! 7.00 Poranek z Dadą (program nes 12.20 Potęga funduszy 12.40 Ple- Gwiazda śmierci (film kan.) 16.05 Za- 8.30 Panorama 9.10 Telewizyjny klub 6.00 Serwis info 6.20 Przegląd pra- dla dzieci) 7.15 Kumpel Timmy (s.) 7.30 bania (s.) 13.10 Klan (s.) 13.35 Jaka to wód: Szpieg (film USA) 17.55 Przysma- Boisko 7 (pr. dla dzieci) 9.45 Kalenda- melodia? (teleturniej) 14.25 Pustynne niesłyszących (mag.) 9.40 Kalendarium sy 6.45 Info poranek 7.45 Aktualno- 9.55 Kwartet (mag.) 10.25 Kultura.cz ki Babicy (mag. kul.) 18.35 Przyprawy rium 10.00 Wędrująca kamera (mag.) lwy 15.00 Wiadomości 15.10 Bonanza ści 8.00 Pora na kulturę 8.05 Kultural- (mag.) 11.10 TVC (mag.) 11.35 Za szkołę (mag.) 19.30 Wiadomości, sport, pogo- 10.30 Obiektyw (mag.) 10.55 Karetka (s.) 16.05 Moda na sukces 17.00 Tele- ne wydarzenia miesiąca 8.45 Ferdy- 12.00 Walcz o swoje 12.25 Białe owce da 20.00 Miejsce oddziaływania: Ber- (s.) 12.00 Pytania V. Moravca 13.00 Wia- express 17.20 Celownik 17.35 Klan (s.) nand Wspaniały 9.10 Infonuta 10.00 12.40 Era cyborgów (dok.) 13.30 An- lin (film niem.) 21.55 Bez przedawnie- domości 13.05 Bajka 14.20 Niech ży- 18.05 Plebania (s.) 18.35 Jaka to melo- Info kultura 10.50 Dżungla politycz- gielski dla najmłodszych 13.40 Eat it (j. nia (film USA) 0.00 Zrujnowane życie je nieboszczyk (film czes.) 15.45 Retro dia? (teleturniej) 19.05 Wieczorynka na 12.00 Na rozkaz 13.00 Debata trój- ang.) 13.45 To mój punkt widzenia (s.) (film kan.-USA) 1.50 Mąż najlepszej (mag.) 16.10 Kalejdoskop (mag.) 16.40 19.30 Wiadomości 20.20 Towarzysz ge- stronna 14.00 Etniczne klimaty 15.00 14.00 Do boju! (film duń.) 15.20 Życie przyjaciółki (film kan.). TVC (mag.) 17.00 Słowo na niedzielę nerał 22.30 Apollo 13 (film USA) 0.55 Było, nie minęło 16.00 Studio Wschód na wybrzeżu (cykl dok.) 16.05 Przygo-  PRIMA 17.05 Rodzina Horaków (s.) 18.00 Pan Lawrence z Arabii (film bryt.) 2.45 Ko- 16.50 To brzmi... 17.30 Aktualności dy nauki i techniki 16.30 Jesień Czeje- 6.05 Party z kucharzem 6.35 Pradawny Tau (s.) 18.35 Podróż do Candeli z Me- jak (s.). 18.30 Narciarski weekend 18.40 Gala nów (film USA) 18.55 Wiadomości w ję- ląd (s. anim.) 7.00 Pokemon (s. anim.) lilli 18.45 Wieczorynka 18.55 Losowa- RIG 19.00 Pora na kulturę 19.05 Kul-  TVP 2 zyku migowym 19.05 Wędrująca kame- 7.20 Tom & Jerry (s. anim.) 7.30 Baby nie Szczęśliwej 10 i Szansy na milion turalne wydarzenia miesiąca 19.30 Po- 6.40 Skarby przeszłości 7.10 Harry i ra (mag.) 19.30 Obiektyw (mag.) 20.00 Boom (s.) 7.55 Bajer z Bel-Air (s.) 8.25 19.00 Wiadomości, sport, pogoda 19.55 trzebni 20.00 Prawda ekranu 21.00 Pa- Hendersonowie (s.) 7.35 Pomocnik Tajemnica martwych mężczyzn (dok.) Sabrina, nastoletnia czarownica (s.) Losowanie Sportki i Szansy 20.00 Szejk trol 21.45 Aktualności 21.55 Po ban- świętego Mikołaja 7.55 Barwy szczę- 20.50 Nieznani bohaterowie (cykl 8.55 Salon samochodowy (mag.) 9.50 (film czes.) 21.15 168 godzin 21.45 Obca dzie 22.22 Bruksela od kuchni 0.07 ścia (s.) 8.30 Pytanie na śniadanie 10.55 dok.) 21.20 Czarne anioły 22.15 Gram- M.A.S.H. (s.) 10.55 Plotkara (s.) 11.50 (film hiszp.-fr.) 23.20 Losowanie Sport- Trzynastka 0.54 Studio Wschód. Moja rodzinka (film bryt.) 11.30 Dzień my Awards 2010 23.45 Terra musica To morderstwo, napisała (s.) 12.50 Co- ki i Szansy 23.25 Pięć dni. Zniknięcie  w lasach deszczowych - Borneo 12.10 (mag.) 0.15 Bigbeat (cykl dok.) 1.15 Wia- POLSAT lumbo (s.) 14.45 Człowiek w czerwo- (s.) 0.30 Losowanie Szczęśliwej 10 0.35 6.00 Nowy dzień z Polsat News 7.05 Austin Stevens na tropie warana 13.00 domość od E. Gerovej-Šanovcovej 1.30 nym bucie (film USA) 16.40 Szerego- Był sobie film (cykl dok.) 1.30 Talk-show Kaczor Donald przedstawia 7.40 Pro- Anna Dymna spotkajmy się 13.35 Zna- Świat książek (mag.) 1.45 Dzienniczek wiec Benjamin (film USA) 18.55 Wia- J.Krausa. dukcje Myszki Miki 8.15 Na torze (film ki czasu 14.00 Córki McLeoda (s.) 14.55 lektur 1.55 In Treatment (s.) 2.20 Talk- domości, sport, pogoda 19.35 Sabrina,  TVC 2 USA) 10.10 Ewa gotuje 10.40 Się kręci Kocham cię, Polsko 16.20 Pejzaż z Eu- -show M. Jílkovej. nastoletnia czarownica (s.) 20.00 Miss 5.50 Słynne postacie Teatru Narodowe- ropą 16.30 Na dobre i na złe (s.) 17.30 11.10 Miodowe lata (s.) 12.55 Świato-  NOVA Agent II (film USA) 22.25 Wygrać ze go 6.50 Wiadomości TVS 7.15 Jeszcze Program lokalny 18.00 Stawka większa we rekordy Guinnessa 13.55 90210 (s.) 5.59 Śniadanie z TV Nova 8.30 Stefa- śmiercią (film USA) 0.25 Sekta (film tutaj jestem - Blanka Císařovská 7.50 niż życie 19.05 Jeden z dziesięciu 19.35 14.50 Dom nie do poznania 15.45 Chi- nie (s.) 9.30 Tajemnicza wyspa (film kan.) 2.15 Zadzwoń do jasnowidza. Panorama 8.30 Czechosłowacki Tygo- Dekalog... po Dekalogu, Czwarte 20.05 rurdzy (s.) 17.45 Journeyman podróż- USA) 11.05 Tescoma ze smakiem dnik Filmowy 8.45 Afrykańskie korze- Barwy szczęścia (s.) 20.40 M jak miłość nik w czasie 18.50 Wydarzenia 19.25 IEDZIELA 31 STYCZNIA (mag.) 11.15 Lenssen i spółka (s.) 12.10 N nie (dok.) 9.45 Dzienniczek lektur 10.00 (s.) 21.40 Tomasz Lis na żywo 22.45 Pa- 13. posterunek (s.) 20.00 Delta Force Detektyw Monk (s.) 13.00 Strażnik Tek- Świat książek (mag.) 10.15 Za horyzon- norama 23.25 Ostatni skok (film franc.) II (film USA) 22.30 Senator Bulworth  TVP 1 sasu (s.) 13.55 Poszukiwani (s.) 14.45 tem (pr. cykl.) 10.35 Film 2010 11.00 Czy 1.20 Ostatni rejs Gustloffa (film niem.). (film USA) 0.40 28 dni później (film 6.10 Dwie strony medalu 6.40 Marze- je zechcecie? 11.05 Był sobie film (cykl Krok za krokiem (s.) 15.15 Smallvil- kopr.). nia Felicji 7.00 Transmisja mszy św. z dok.) 12.00 Barometr (film czes.) 13.05  TV KATOWICE le (s.) 16.05 Bez śladu (s.) 17.00 Popo-  TVC 1 Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w 62 Międzynarodowy Festiwal Muzy- 6.00 Serwis info 6.40 Info poranek 7.23 łudniowe wiadomości, sport, pogoda 6.10 Wizyta w zoo 6.15 Poranek z Da- Krakowie-Łagiewnikach 8.00 Tydzień ki „Praska Wiosna” 2007 14.30 Era cy- Info traffic 7.45 Tygodnik regionalny 17.40 CSI: Kryminalne zagadki Miami dą 6.30 Złote rączki 6.45 Sezamie, baw 8.25 Domisie (s. anim.) 8.55 Historie borgów (dok.) 15.15 Varanasi 15.20 Ży- 8.10 Gość poranka 8.36 Info poranek (s.) 18.30 Ulica (s.) 19.30 Wiadomości, się razem z nami 7.10 Garfield i przyja- Starego Testamentu 9.35 Czterej pan- cie na wybrzeżu (cykl dok.) 16.05 Mity 8.45 Aktualności 11.15 Info świat 12.15 sport, pogoda 20.00 Kobra 11 (s.) 20.55 ciele (s. anim.) 7.35 Zgubione zabawki cerni i pies (s.) 11.30 Chopin2010.pl i fakty historii (cykl dok.) 16.55 Kame- Biznes 13.10 Raport z Polski 14.15 Biz- Weekend (mag.) 21.35 Mentalista (s.) 7.45 Tajemnica zamku Czarna Róża (s.) 11.55 Między ziemią a niebem 12.00 ra w podróży (mag.) 17.45 Gdzie pie- nes 15.10 Raport z Polski 16.00 Rozmo- 22.30 Agenci NCIS (s.) 23.20 Życie 8.05 Niech żyje szkoła! 8.20 Do boju! Anioł Pański 12.15 Między ziemią a niądze pomagają 17.55 Magazyn re- wa dnia 16.15 Info świat 16.50 Rynek przed śmiercią (film kan.) 0.55 Bujne (film duń.) 9.40 Wiadomości dla dzie- niebem 13.00 Wiadomości 13.10 Kaba- ligijny 18.15 Magazyn chrześcijański jest dla wszystkich 17.00 To brzmi... fantazje (s.) 1.45 Uciekinierzy (s.). ci 9.55 Pogotowie kulinarne 10.25 Las- retowa alternatywa 13.45 Puchar Świa- 18.30 Kultura.cz (mag.) 19.00 Technicy- 17.30 Aktualności 18.20 Tygodnik re-  PRIMA ta w Oberstdorfie - konkurs na skoczni gionalny 18.30 Forum regionu 18.55 sie (film USA) 12.00 Południowe wia- -magicy (s.) 19.25 Spostrzeżenia z Fran- 6.20 Laboratorium Dextera (s. anim.) HS 213 16.00 Opowieści o Yellowsto- Spotkania z mistrzem 19.25 TV Katowi- domości 12.05 Z metropolii; Tydzień cji 19.35 Simpsonowie (s. anim.) 20.00 6.40 Siostry (s.) 7.20 Sabrina, nastolet- ne 17.00 Teleexpress 17.20 Ojciec Ma- ce zaprasza 19.35 Plus minus 20.10 Mi- w regionach 12.35 Auto Moto Revue Wieczór na temat... Życie na bocznym nia czarownica (s.) 7.45 M.A.S.H. (s.) teusz (s.) 18.10 Jaka to melodia? (tele- nęła 20-ta 21.07 Telekurier bliżej ciebie (mag.) 13.05 Czy je zechcecie? 13.10 torze 22.00 Na pływalni z A. Sherpą i D. 8.20 Frasier (s.) 8.45 Prawo i porządek turniej) 19.00 Wieczorynka 19.30 Wia- 22.15 Info dziennik 23.45 Rewolucja, Dziewięć rzemiosł 13.35 Tak, Giorgio Sherpą (talk-show) 22.25 Wiadomość (s.) 9.45 Policja Hamburg (s.) 10.40 To domości 20.15 Ranczo (s.) 22.20 Sabri- której nie było 0.39 Minęła 20-ta. (film USA) 15.25 Robin Hood (s.) 16.10 od E. Gerovej-Šanovcovej 22.45 Powrót morderstwo, napisała (s.) 11.40 Spra- na (film USA) 0.35 Kierowca dla Wiery Trochę inne średniowiecze, czyli jak do domu (film USA) 0.50 Basement Ses-  POLSAT wy z Bostonu (s.) 12.35 M.A.S.H. (s.) (film kopr.). kręcono Rycerzy 16.25 Zawodowcy (s.) sions 1.40 TVC 2.00 Grammy Awards 6.00 Nowy dzień z Polsat News 7.15 13.10 Pomoc domowa (s.) 13.45 Cza- 17.20 O królewnie Śnieżce (film czes.)  TVP 2 2010 (transmisja). Fortuna Wiedzy 8.00 Zasady gry (film rodziejki (s.) 14.40 Medium (s.) 15.40 18.30 Śpiewanki 18.40 Dzieje walecz- 6.00 Bijące serce Chin 6.55 Sto tysię-  NOVA USA) 8.50 Świat według Kiepskich (s.) Julie Lescaut (s.) 17.40 Wiadomości re- nego narodu czeskiego 18.45 Wieczo- cy bocianów 7.20 M jak miłość (s.) 6.20 Przygody Antje i jej przyjaciół (s. 10.00 Szpital na perypetiach (s.) 11.00 gionalne 18.00 5 kontra 5 18.55 Wiado- rynka 18.55 Losowanie Szczęśliwej 10 8.15 Barwy szczęścia (s.) 9.20 Zacisze anim.) 6.50 3-2-1 Pingwin! (s. anim.) Malanowski i Partnerzy (s.) 11.30 Sa- mości, sport, prognoza pogody 19.35 19.00 Wiadomości, sport, pogoda 20.00 gwiazd - Barbara Bursztynowicz 9.55 7.15 Spiderman (s. anim.) 7.40 Batman mo życie 12.00 Rodzina zastępcza plus Sabrina, nastoletnia czarownica (s.) Cuda natury (pr. roz.) 21.20 Sześć dni, Sześć stopni może zmienić świat 11.00 zwycięzca (s. anim.) 8.05 SpongeBob 13.00 Zasady gry (s.) 14.00 Pierwsza 20.00 Zgadnij, kim jestem! (pr. roz.) siedem nocy (film USA) 23.00 Losowa- Wojciech Cejrowski boso przez świat Kanciastoporty (s. anim.) 8.30 Przy- miłość (s.) 14.45 Roswell - w kręgu ta- 21.20 Jak zbudować marzenie 22.15 nie Szczęśliwej 10 23.05 Gangi Nowe- 11.35 Makłowicz w podróży 12.10 smaki Babicy (mag. kul.) 9.05 Przypra- jemnic (s.) 15.50 Wydarzenia 16.15 Kości (s.) 23.15 Ochrona świadków (s.) go Jorku (film USA) 1.50 13 komnata P. Staying Alive (film USA) 14.00 Fami- wy (mag.) 10.00 Rodzina Addamsów II Interwencja (mag.) 16.30 Malanow- 0.10 Rewir Wolffa (s.) 1.50 Zadzwoń Břínkovej 2.15 List do Ciebie. liada (teleturniej) 14.30 Złotopolscy (s.) (film USA) 11.45 Opowiadania filmowe ski i Partnerzy (s.) 17.00 Świat według do jasnowidza. GLudu ŁŁOSOS SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 informator 11

HAWIERZÓW-SUCHA – Zarząd MK ogłasza konkurs na posadę sekre- Dnia 30 stycznia obchodziłaby 85. PZKO zaprasza członków i sympaty- tarki. Wymagania: biegła znajomość ŻYCZENIA urodziny, zaś 14 kwietnia minie ków Koła na zebranie sprawozdawcze języka polskiego i czeskiego, praca z trzecia rocznica śmierci naszej Ko- 31. 1. o godz. 15.00 połączone z kon- PC – Excel, Word. Zgłoszenia można Dnia 31 stycznia obchodzi swoje za- chanej Żony, Mamy, Babci i Pra- certem chóru „Zaolzie” do świetlicy przesyłać pocztą elektroniczną na ad- cne 90. urodziny babci PZKO. res mailowy: [email protected] lub pani MARIA FOLWARCZNA śp. ANZELMY pocztą na adres szkoły: Základní ško- SUCHANKOWEJ ZAPISY la a mateřská škola s pol.jaz.vyuč., Dr. z Czeskiego Cieszyna-Mostów. Olszaka 156, Karviná-Fryštát. Prośby Z tej okazji wiązankę najserdecz- z Czeskiego Cieszyna-Mostów. Z miłością i szacun- CZ. CIESZYN – Przedszkola przy ul. wraz z życiorysem przyjmowane będą niejszych życzeń zdrowia, szczęścia kiem wspominają mąż Erwin i córka Maria z rodzi- Akacjowej, Moskiewskiej i Polnej (Si- do środy 3. 2. 2010. Dalsze informacje i radości oraz samych pogodnych ną. GL-076 bica) zapraszają do zapisów w dniach można uzyskać telefonicznie (kontakty dni składają najbliżsi. GL-074 1.-5. 2. w godz. od 8.00-15.30 w swoich na www.pzskarvina.cz). GL-081 placówkach. Kto w pamięci i w sercach żyje, nie umiera. GRÓDEK – PSP oraz Przedszkole za- FERTY Dnia 28 stycznia obchodzi 60. uro- Dzisiaj, 30 stycznia 2010, mija praszają na zapisów 3. 2. w godz. 8.00- O dziny pierwsza bolesna rocznica, kiedy -15.00. ODZIEŻ MAXI do 60. rozmiaru dam- pani HALINA FOLWARCZNA nas na zawsze opuściła nasza Ko- HAWIERZÓW-BŁĘDOWICE – PSP za- sko-męska, oferuje sklep w Cieszynie, chana prasza do zapisów do klasy 1. w dniach ul. Górna 9 (obok kościoła ewangelic- z Olbrachcic. Wszystkiego co naj- śp. EWA KOLÁČEK 8.-9. 2. w godz. 13.00-17.00. Prosimy kiego) od po-pt w godz. 10-16. GL-764 lepsze, co dobre i miłe, co budzi przynieść dowód osobisty lub paszport WYCINANIE I PIELĘGNACJA drzew. uśmiech na twarzy, co kryje się w z Karwiny, zaś 14 lutego minie 19 oraz akt urodzenia dziecka. maleńkim słowie szczęście, oraz lat od śmierci Jej syna Tel.: +48 602 716 518. GL-067 tradycyjnych stu lat życzą Władek, Magda, Ula, Ro- śp. PETRA KOLÁČKA OFERTY PRACY ODKUPIĘ jakiekolwiek antyki, me- bert, Kasia, Andrzej i Jaś. GL-077 Kto Ich znał, niech wspomni razem z nami. Z miło- ble, instrumenty muzyczne, zabawki, ścią i smutkiem w sercach mąż, ojciec oraz najbliż- POSZUKUJEMY PRACOWNIKA do szkło, porcelanę, obrazy, wszystkie si. RK-010 działu kadr. Osoby zainteresowane gatunki broni białej i palnej, zegary, Żyj nam długo i szczęśliwie, bez zmartwień i trwóg, pracą proszone są o kontakt stani- zegarki kieszonkowe – mogą być i niech Ci zdrowie dopisuje i prowadzi Bóg. [email protected]. GL- 075 uszkodzone, stare pocztówki i zdjęcia. Dnia 2. 2. 2010 obchodzi zacny jubi- Mijają lata, nikną marzenia, POLSKA SZKOŁA PODSTAWOWA Również skupujemy złoto, brylanty leusz życiowy pozostają tylko żal i wspomnienia. i PRZEDSZKOLE Karwina-Frysztat – płacimy więcej niż jubiler – jakakol- wiek punca. Płacimy gotówką. Dzwoń pani MARIA DYWOR Dnia 1. 2. 2010 przypomnimy so- kiedykolwiek! Inf.: 608 374 432. GL-060 z Mostów koło Czeskiego Cieszyna. bie 30. rocznicę śmierci Kochanej Babci Najserdeczniejsze życzenia składa- Dotacje kompleksowo bez kłopotów ją mąż i synowie z rodzinami. śp. WIKTORII Projekt (ocieplanie domu) GL-028 SKRZYDŁOWSKIEJ Obliczenia oszczędności ciepła z domu Czerna. O chwilę wspo- Formalności mnień i modlitwę prosi wnuk Be- Kolektory, kotły, pompy ciepła Dnia 27 stycznia 2010 obchodziła no z rodziną. AD-011 UWAGA: dotacje na projekty swe zacne urodziny nasza Kochana tylko do 31. 3. 2010 pani AGATA NIEMCZYK EMTEST spol. s r.o. Dnia 27. 1. 2010 minęła pierwsza www.emtest.eu, [email protected] z Czeskiego Cieszyna. Wiązankę rocznica, kiedy odszedł od nas na 558 731 080, 608 368 378 życzeń dobrego zdrowia, szczęścia zawsze nasz Kochany GL-085 i błogosławieństwa Bożego na dal- sze lata składają córki i wnuczki z śp. BOLESŁAW STAŚ Kupię dom mężami oraz prawnuczki Ania, Hala i Joaśka. GL-072 z Hawierzowa. Z szacunkiem i mi- lub domek letniskowy łością wspominają najbliżsi. GL-068 powiat F-M, ew. Karwina tel. 777 007 727 GL–082 WSPOMNIENIA GL–757 Jutro, 31 stycznia 2010, miną 3 lata Kto w sercu żyje, nigdy nie umiera. od dnia, kiedy odszedł na zawsze DRZWI i FUTRYNY Firmy budowlane W dniu 31. 1. 2010 obchodziłaby 90. rocznicę urodzin mój Kochany Mąż SWABUD i SWAKOŃ nasza Kochana Mama, Babcia, Prababcia, Siostra ĽUDOVÍT ZEMKO docieplanie elewacji, śp. ANNA KAJFOSZOWA Wszystkich, którzy Go znali o chwi- podbitki (palubky) z Nydku. O chwilę wspomnień proszą najbliżsi. lę wspomnień prosi żona Irena. EUROOKNA JANOŠÍK przyjmujemy zlecenia na 2010 r. GL-078 GL-052 Profil 92 mm: U = 0,8 W/m2 K! także w systemie dotacji kom. cz. 776 218 494, 608 556 915, DRZWI ZEWNĘTRZNE 774 085 874 przedstawi plany Koła na rok 2010. WĘDRYNIA – Klub Seniora MK PZKO OKUCIA, MONTAŻ Spotkanie odbędzie się w środę 3. 2. zaprasza na spotkanie 2. 2. o godz. Szybka i fachowa realizacja zleceń. CO W KINACH Sklep: Třinec, Frýdecká 12, o godz. 17.00 w Domu PZKO. 15.00 do Czytelni. Cieszyn, Puńcowska 93 KARWINA – Centrum: Odlot (30, 31, Tel. 558 325 172, 608 757 442 CZ. CIESZYN – Biblioteka Miejska www.swabud.cz

WIERZNIOWICE – Zarząd MK PZKO GL-034 godz. 15.30); Stínu neutečeš (30, 31, GL–012 Sibica zaprasza 3. 2. o godz. 17.00 na zaprasza na zebranie sprawozdawcze godz. 17.45); Moja wielka grecka wy- wernisaż wystawy z twórczości Alojze- 31. 1. o godz. 15.00 do Domu PZKO. cieczka (30, 31, godz. 20.00); Dvojka (1, go Bednarza. Po zebraniu odbędzie się odłożona godz. 17.45); Wyspa strachu (1, godz. CZ. CIESZYN-OSIEDLE – MK PZKO impreza noworoczna oraz prelekcja 20.00); KARWINA – Ex: Amerykańskie Kamieniarstwo WRZOS zaprasza na tradycyjny bal 5. 2. o godz. Tadeusza Chorzempy o podróży do ciacho (30, 31, godz. 19.00); TRZYNIEC 19.00 do restauracji Na Brandysie. Syrii. Prelekcja będzie uzupełniona – Kosmos: Klopsiki i inne zjawiska po- Z SERCA WIELKIE RZECZY Przygrywa Orchestra Party, atrakcyjny filmami i prezentacją ciekawostek z godowe (30, 31, godz. 15.30); Ženy program. Przedsprzedaż biletów w biu- podróży. Zapraszamy Was do naszego nowoczesnego zakładu mého muže (30, 31, godz. 17.30); Wy- rze adwokackim A. Branna, Cz. Cie- ŻUKÓW DOLNY – MK PZKO zaprasza spa strachu (30, 31, godz. 20.00); BY- będącego centrum usług kamieniarskich na Ziemi Cieszyńskiej szyn, Moskiewska 4, tel.: 558 712 120. na Turniejowe popołudnie (turniej w STRZYCA: Ať žijí rytíři (30, godz. 18); WYJĄTKOWA OFERTA I PROFESJONALIZM GRÓDEK – MK PZKO zaprasza na tenisie stołowym oraz turniej gier kom- JABŁONKÓW: Głód (31, godz. 18.00); „Bal papuciowy” 6. 2. o godz. 19.00 do puterowych dla dzieci w wieku szkol- Przyjeżdżamy także do klienta CZ. CIESZYN – Central: Astro boy (30, Siedziba firmy: Domu PZKO. W programie wystąpi ze- nym) 31. 1. o godz. 14.00 do biblioteki 31, godz. 17.00); Zombieland (30, 31, spół „Śmiłowianie”, do tańca gra Jan PZKO. Hażlach, ul. Cieszyńska 20B godz. 19.00). Filia: Goleszów, ul. Grabowa 4 Młynek. Każda para przynosi podaru- PTTS „BŚ”, rejon Cz. Cieszyn – Zgło- Tel. +48 606 452 479, +48 nek do tomboli i papucie do konkursu szenia i wpłaty na wycieczki „BŚ” 338 567 377 3 km od przejścia granicznego CO W TERENIE na najlepszy walczyk papuciowy. przyjmuje rejonowy St. Sokalski w www.kamieniarstwo-wrzos.pl w Górnej Lesznej BOGUMIN – Zarząd Miejscowego Ko- SKRZECZOŃ – MK PZKO zaprasza na każdą pierwszą środę w miesiącu w GL–066 ła PZKO zaprasza na zebranie spra- zebranie sprawozdawcze 31. 1. o godz. kancelarii „BŚ” przy ul. Komeńskiego wozdawcze 31. 1. o godz. 15.00 do Do- 15.00 do Domu PZKO. W programie (godz. 14.30-16.15) lub w domu po umo- mu PZKO. kulturalnym wystąpią uczniowie dol- wie telefonicznej w każdy dzień, tel.: BŁĘDOWICE – MK PZKO zaprasza na nolutyńskiej szkoły. 558 712 124, 608 276 718, 739 721 288. Ostatki 16. 2. o godz. 16.00 do Domu STANISŁOWICE – MK PZKO zaprasza Adres: Sokalski, Cz. Cieszyn, Frydecka PZKO. Bilety do nabycia są jeszcze w na tradycyjny bal 5. 2. o godz. 19.30 do 56 (za szkołami). Wpłaty za wycieczki bibliotece w pon. i śr. w godz. 12-17. DPŻW na Kościelcu. Miejscówki moż- trzeba uiszczać najpóźniej 2 tygodnie  Klub Kobiet i Klub Seniora zapra- na nabyć w przedsprzedaży u Krysty- przed wyjazdem. szają na spotkanie 3. 2. o godz. 15.00 na Szymanik, tel.: 739 038 349. STONAWA – Macierz szkoły i przed- do Domu PZKO. PTM – Zapraszamy na spotkanie 5. 2. szkola wraz z MK PZKO zapraszają BYSTRZYCA – Klub Seniora przy MK o godz. 19.00 do siedziby Kongresu Po- na „Balik nie z tej ziemi” w niedzielę PZKO zaprasza na spotkanie z preze- laków przy ul. Komeńskiego w Cz. Cie- 31. 1. o godz. 14.00 do Domu PZKO w

sem Miejscowego Koła PZKO, który szynie. Stonawie. GL–797

Przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury RC wydaje Kongres Polaków w RC, ul. Komeńskiego 4, Czeski Cieszyn 737 01, w wydawnictwie POL–PRESS, s.r.o., IČO: 00535613 Adres redakcji: Redakcja „Głos Ludu”, ul. Komeńskie- Ludu go 4, Czeski Cieszyn 737 01 Redaktor naczelny: Wojciech Trzcionka, [email protected] Zastępca redaktora naczelnego: Tomasz Wolff, [email protected] Redaktorzy terenowi: Jacek Sikora, [email protected] Danuta GŁŁOSOS Chlup, [email protected] Elżbieta Przyczko, [email protected] Redaktor sportowy: Janusz Bittmar, [email protected] Doradca ds. reklamy: Beata Schönwald, [email protected] Telefony: sekreta- riat/centrala 558 731 766, fax: 558 740 044, e–mail: [email protected] www.glosludu.cz Pismo wychodzi we wtorki, czwartki i soboty Dostawę prenumeratorom prowadzi spółka Mediaservis s.r.o., Zákaznické centrum, Kou- nicova 2b, 659 51 Brno Zamówienia – tel.: 541 233 232, fax: 541 616 160, e-mail: [email protected] Reklamacje – tel.: 800 800 890 Kolportaż: SmD, s.r.o., Mediaprint & Kapa Pressegrosso, s.r.o. Druk: Ringier Print CZ, a.s. Ostrawa Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzega sobie również prawo ich redagowania i skracania Numer ewidencyjny Ministerstwa Kultury RC: MK ČR E 588, nr Indeksu 42501, ISSN 1212–4222. SOBOTA 30 STYCZNIA 2010 GLudu ŁŁOSOS 12 sport MISTRZOSTWA EUROPY PIŁKARZY RĘCZNYCH: DZIŚ PÓŁFINAŁ POLSKA – CHORWACJA Czy będzie rewanż za mundial? Z wicemistrzami świata, Chorwata- teczność w ataku, bo to zespół grają- mi, zmierzą się dziś w półfinale mi- cy dobrze z defensywy i bardzo nie- strzostw Europy piłkarze ręczni Pol- bezpieczny w kontratakach. ski. Zadecydowały o tym ostatnie MARIUSZ JURASIK (skrzydłowy) mecze II fazy turnieju, w których Do meczu z Francją wyszliśmy za biało-czerwoni przegrali z Francją bardzo rozluźnieni. Piłki nam wy- 24:29, zaś Chorwaci pokonali 27:23 padały, popełnialiśmy głupie błędy obrońców tytułu, Duńczyków. Dru- w ataku. Z takim zespołem jak Fran- gą półfinałową parę tworzą Francu- cja trudno jest odrobić pięć bramek zi z Islandczykami. Polacy rozpocz- przewagi. To samo dotyczy Chorwa- ną dziś walkę o finał z Chorwatami cji, musimy zagrać skoncentrowani o godz. 16.30. Awans do 1/2 finału od pierwszej minuty i nie popełniać zapewnił biało-czerwonym prze- szczególnie indywidualnych błędów. pustkę do mistrzostw świata. Chorwaci grają podobną obronę do Jeżeli podopieczni trenera Bog- Francuzów – wysoką. Jak będziemy dana Wenty chcą marzyć o złotym grać zespołowo, tak jak z Hiszpanią, medalu, powinni w dzisiejszym me- to o wynik jestem spokojny. czu zagrać o klasę lepiej, aniżeli w MICHAŁ JURECKI (rozgrywający) kiepskiej potyczce z Francją. Spe- Chcemy się zrewanżować za pół- kulacje przed czwartkowym me- finał mistrzostw świata sprzed ro- czem, który to niby zespół bardziej ku. Chorwaci nie będą mieli z na- pasuje Polakom w półfinale, były mi łatwej przeprawy. Jesteśmy głod- bez sensu. Chorwaci trochę nie- ni sukcesu, bo tak na dobrą sprawę, spodziewanie ograli Duńczyków i jeszcze niczego nie osiągnęliśmy w właśnie wicemistrzowie świata z Austrii. Liczymy na więcej, na finał pierwszego miejsca w grupie trafili i grę o złoty medal. na polski zespół. Atmosfera w dru- żynie Bogdana Wenty przypomina- POLSKA 24:29 ła wczoraj przygotowania maryna- FRANCJA (10:15) rzy do obrony przed burzą. W do- ARC Fot. datku po kiepskim meczu z Francją Karol Bielecki i Daniel Żółtak próbują zablokować Nikolę Karabatica. Polska: Szmal, Wyszomirski – Bie- w zespole widać sportową złość. lecki (5), Rosiński (3), B. Jurecki (3), Wszystko wskazuje też na to, że BOGDAN WENTA (trener Polski) cujesz przez dziesięć dni, zdobywasz czyłem, jeżeli rzucasz 16, powtarzam Jaszka (2), K. Lijewski (2), Jachlew- Bogdan Wenta będzie już mógł sko- Chorwacja to rywal jak każdy inny. szacunek u dziennikarzy, u kibiców szesnaście razy sam na sam z bram- ski (2), M. Jurecki (2), M. Lijewski rzystać z gry kołowego Artura Siód- Po prostu chcemy z nimi wygrać. Z swoich i przeciwnika, to nie możesz karzem, z czego zero jest wykorzy- (2), Żółtak (1), Jurasik (1), Tłuczyń- miaka, borykającego się z kontuzją Francuzami też liczyliśmy na zwycię- sobie w meczu z Francją wyjść na stanych, to o czym tu mówić więcej. ski (1), Kuczczyński. stopy. stwo, ale było inaczej. Jeżeli tutaj pra- parkiet i robić, co chcesz. Jak poli- Z Chorwatami kluczowa będzie sku- JANUSZ BITTMAR

W Mostach nowy narybek W SKRÓCIE W narciarskim klubie SKI Mosty trwa pełnia sezo- młodzików. Gwiazdami tej grupy są Michał Staszowski PRZEGRALI Z BOBRAMI. Hokeiści Orłowej przegrali 2:7 z W. Między- rzeczem i na 10 kolejek przed fazą playoffs zajmują w tabeli 4. lokatę. nu. Zwłaszcza dla najmłodszych narciarzy to okres, w i Jakub Zogata. którym mogą potrenować na znakomicie przygotowa- Przyhamowała nieco najstarsza dwójka narciarzy TORPEDO BEZ MOCY. Unihokeiści Hawierzowa grają na nerwach swo- nych stokach i systematycznie udoskonalać swój ta- alpejskich mosteckiego klubu – Magdalena Martynek i ich kibiców. W ostatniej kolejce Fortuna Ekstraligi przegrali niespodziewa- lent. A obiecująco zapowiadających się młodych alpej- Antonín Kluz. Oboje zdają w tym roku maturę, w związ- nie u siebie ze Znojmem 2:3 w dogrywce. Był to pojedynek najgorszych dru- żyn tegorocznych rozgrywek. Bramki dla Torpeda zdobyli Šmída i Varta. czyków w Mostach nie brakuje. ku z czym nie startują na tylu imprezach, co w poprzed- W najmłodszej kategorii trenuje obecnie 14 narcia- nim sezonie. Dla podopiecznej trenera Jana Jadamusa, JURSA WRACA DO KARWINY. Z testów w Baniku Ostrawa wrócił do rzy. Zajęcia odbywają się pod kierunkiem trenerów Magdy Martynek, sezon definitywnie się skończył, uta- Karwiny pomocnik Tomáš Jursa. 20-letni piłkarz nie przebił się do kadry pierwszoligowego Banika z przyczyn zdrowotnych. Ryszarda Staszowskiego i Aloisego Martynka. Do naj- lentowana narciarka złamała bowiem rękę podczas za- większych sukcesów tej grupy należy udany start w za- wodów w Albrechticach. Najlepszej narciarki SKI Mo- PIŁKARSKIE SPARINGI: Trzyniec – Ołomuniec „B” 3:1 (Stýskala, Ko- wodach w miejscowości Bílá, gdzie najlepiej wypadli Ji- sty zabraknie więc także w mistrzostwach świata ju- bylík, Joukl – Hajčík), Karwina – Slovácko 1:1 (Tchami – Fujerík), Orło- ří Hrušovský i Karolina Minolová. W korzystnym świe- niorów, które jutro rozpoczynają się w regionie Mont wa – Sucha G. 2:0 (Šebek, T. Věčorek), Ostrawa – Witkowice 2:0 (Strnad, tle prezentują się też zawodnicy startujący w kategorii Blanc (Francja). (jb) Vydra). (jb)

Wycieczka śladami mistrza Małysza Beskidy doczekały się atrakcji tu- kiedyś się skakało, na jakich się te- był to Czesław Stawarz, pasjonat ni w Wiśle-Centrum. W dalszej ko- kto na niej trenował, jak ten obiekt rystycznej związanej z najlepszym raz startuje. Wycieczce towarzyszy sportów zimowych. Kolejnym punk- lejności odwiedzamy skocznię w Ła- „żyje” – wylicza Grzegorz Forias. polskim skoczkiem narciarskim. przewodnik. Staramy się, by zawsze tem programu jest kompleks skocz- bajowie, przedstawiamy jej historię, Na trasie wycieczki nie mogło Wiślańskie biuro podróży przygoto- zabraknąć siedziby oficjalnego Fun wało wycieczkę „Śladami Mistrza” Klubu Adama Małysza – pubu „U po wiślańskich obiektach związa- Bociana”. Tam na turystów czeka nych z Adamem Małyszem. Ci jed- mały poczęstunek (wliczony w ce- nak, którzy liczą, że zobaczą obec- nę wycieczki), a na telewizorach ny, czy nowy dom „Orła z Wisły” bę- wyświetlane są najlepsze skoki mi- dą rozczarowani. strza. Turyści mogą też obejrzeć im- – Przyglądając się oferowanym ponującą ilość gadżetów związa- wycieczkom, od tzw. Pętli Beskidz- nych z najlepszym polskim skocz- kiej zaczynając, na koronkach ko- kiem. niakowskich kończąc, brakowało Wycieczka odwiedza także nam sportowego akcentu związane- skocznię im. Adama Małysza w go z Adamem Małyszem, jego sukce- Malince (turyści wyjeżdżają wycią- sami, miejscami związanymi ze sko- giem na szczyt i zwiedzają wieżę kami – wyjaśnia jeden z pomysło- widokową), a na sam koniec Gale- dawców wycieczki Grzegorz Forias rię Adama Małysza, w której obok z Biura Podróży Xtraining. sportowych trofeów mistrza zoba- Wycieczka dla grupy minimum czyć można kombinezony, narty i 30-osobowej trwa ok. 4 godziny. wszystko co ze skokami związane. W cenę 45 zł od osoby wliczone są – Nasza wycieczka koncentru- transport, opieka przewodnika, bi- je się na sportowym życiu mistrza, lety wstępu do wszystkich zwiedza- dlatego naszym gościom nie poka- nych obiektów i ubezpieczenie. zujemy domu Adama Małysza, choć – Wycieczka zaczyna się od wi- wspominamy, gdzie chodził do szko-

ślańskiego Muzeum Narciarstwa. GC Fot. ły – zaznacza Grzegorz Forias. Tam pokazujemy narty, na których Wycieczka odwiedza skocznię im. Adama Małysza w Malince. (gc)