In Modern Society from the Islamic Perspective Department of Islamic Sciences, University College Bedër
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
in Modern Society from the Islamic Perspective Department of Islamic Sciences, University College Bedër Muslim Community of Albania World Muslim Communities Council Second International Conference on Islamic Studies Konferenca e II Ndërkombëtare në Studimet Islame The Role of Women in Modern Society from the Islamic Perspective (ISCON II) Roli i gruas në shoqërinë moderne sipas këndvështrimit Islam (ISCON II) Tiranë, 10 janar 2019 http://conf.beder.edu.al/iscon/ Bordi Shkencor: H. Skender Bruçaj Prof. Dr. Ferdinand Gjana Dr. Ali Al Nuaimi Dr. Mohammed Bechari Prof. Asoc. Dr. Rahim Ombashi H. Bujar Spahiu Dr. Jamal al Safarti Dr. Genti Kruja Msc. Agron Hoxha Msc. Dorian Demetja Msc. Fatma Karaj Msc. Lorela Shehu Msc. Hysni Skura Msc. Xhorxhina Seferi Msc. Aorel Senja Editor: Dr. Genti Kruja Redaktor shkencor: Prof. Asoc. Rahim Ombashi ISBN: 978-9928-4590-3-9 http://conf.beder.edu.al/iscon/ Pasqyra e Lëndës Konferenca e II Ndërkombëtare në Studimet Islame ................... 1 Bordi Shkencor ............................................................................ 2 Bordi Organizativ......................................................................... 2 Pasqyra e Lëndës.......................................................................... 3 Skender Bruçaj - Fjala Përshëndetëse .......................................... 7 Ferdinand Gjana - Fjala Përshëndetëse ...................................... 10 Loreta Aliko - Fjala Përshëndetëse ............................................ 12 Rahim Ombashi - Gruaja shqiptare - Ajo që bëri të dëgjohet heshtja ........................................................................................ 17 Gjergj Sinani - Burri dhe gruaja në fetë monoteiste .................. 24 Matilda Likaj Shaqiri - Analizë sociologjike e fesë, edukimit dhe familjes: Shembulli i rolit të gruas në Islam .............................. 45 Gëzim Tushi - “Gratë në kohën e tyre dhe beteja për barazi gjinore” ...................................................................................... 63 Zenepe Dibra - Kontributi patriotik, emancipues dhe kultural i gruas muslimane në historinë e Shqipërisë ................................ 74 Dr. Ilirjana Kaceli - Roli i gruas në edukimin e brezave, bazuar në revistat kulturore islame ........................................................... 105 Fatma Karaj - Të drejtat e gruas në Islam dhe qasja e myslimanit në trajtimin e çështjeve që përbëjnë debat ............................... 131 http://conf.beder.edu.al/iscon/ Konferenca e II-të Ndërkombëtare në Studimet Islame (ISCON) “Roli i gruas në shoqërinë moderne sipas këndvështrimit Islam” SEANCA E PËRSHËNDETJEVE Moderator: Rahim Ombashi 1. Skender Bruçaj - Kryetar i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë 2. Ferdinand Gjana - Rektor i Kolegjit Universitar Bedër 3. Mohammed Bechari - Sekretar i Përgjithshëm i Këshillit Botëror të Komuniteteve Myslimane, Abu Dabi, Emiratet e Bashkuara Arabe 4. Loreta Aliko - Kryetare e Komitetit Shtetëror për Kultet SEANCA E PARË SHKENCORE: “Roli i gruas në edukimin e shoqërisë” Moderator: Bujar Spahiu - Nënkryetar i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë 1. Rahim Ombashi - Dekan i Fakultetit të Shkencave Humane, KU Bedër, “Gruaja shqiptare - Ajo që bëri të dëgjohej heshtja” 2. Fatmah Aldahmani - Universiteti Mohammad al Khamis University, Abu Dabi “Gruaja myslimane si model në shoqërinë e Emirateve të Bashkuara Arabe” 3. Liya Makhmutova - Presidente e Bashkimit të Grave Myslimane të Shteteve Balltike, “Roli i gruas myslimane në ndryshimin e shoqërisë evropiane” 4. Gjergj Sinani - Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Shkencave Sociale, “Figura e gruas në fetë e mëdha monoteiste” 5. Matilda Likaj - Universiteti i Durrësit “Aleksandër Moisiu” http://conf.beder.edu.al/iscon/ “Analizë sociologjike e fesë, edukimit dhe familjes: shembulli i rolit të gruas në Islam” 6. Lauren Luli - Nënkryetar i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, “Gruaja myslimane, si promovuese e vlerave të Islamit në shoqëri” SEANCA E DYTË SHKENCORE: “Të drejtat e gruas në shoqërinë moderne” Moderator: Tidita Abdurrahmani - Dekane e Fakultetit të Filologjisë dhe Edukimit, KU Bedër 1. Gëzim Tushi - Shërbimi Social Shtetëror, “Gratë në kohën e tyre. Rreth problemit të barazisë gjinore në shoqërinë e sotme shqiptare” 2. Natalia Tampega - Universiteti St. Petersburg “Roli i gruas në aktivitetin e organizatave fetare myslimane në Rusi” 3. Zenepe Dibra - Presidente e Shoqatës “Gruaja Intelektuale Shkodrane” “Kontributi patriotik, emancipues dhe kultural i gruas myslimane në historinë e Shqipërisë” 4. Ana Uka - Kolegji Universitar Bedër, “Divorci dhe dhuna në familje, plagë të shoqërisë moderne” 5. Ilirjana Kaceli - studiuese “Roli gruas në edukimin e brezave, bazuar në revistat kulturore islame” 6. Besa Ismaili - Bashkësia Islame e Kosovës “Rolet e ndryshueshme të grave në shoqëritë myslimane” 7. Fatma Karaj - Përgjegjës e Zyrës së Gruas, Komuniteti Mysliman i Shqipërisë “Të drejtat e gruas në Islam” http://conf.beder.edu.al/iscon/ SEANCA E PËRSHËNDETJEVE Moderator: Rahim Ombashi 1. Skender Bruçaj - Kryetar i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë 2. Ferdinand Gjana - Rektor i Kolegjit Universitar Bedër 3. Mohammed Bechari - Sekretar i Përgjithshëm i Këshillit Botëror të Komuniteteve Myslimane, Abu Dabi, Emiratet e Bashkuara Arabe 4. Loreta Aliko - Kryetare e Komitetit Shtetëror për Kultet 6 http://conf.beder.edu.al/iscon/ Skender Bruçaj1 - Fjala Përshëndetëse Paqja dhe bekimi i Zotit qofshin mbi të gjithë Ju. Të nderuar pjesëmarrës! Në Kur’anin Famëlartë, në suren “Nisa”, ka shumë dispozita të cilat kanë të bëjnë me statusin dhe rolin e gruas në shoqëri. Aty përcaktohet qartë se, origjina, zanafilla e burrit dhe e gruas është një e përbashkët dhe janë krijuar për të njëjtin qëllim, që të njohin dhe të falënderojnë Krijuesin e gjithësisë, për mirësitë dhe begatitë që Ai u ka dhuruar. Burri dhe gruaja përshkruhen si mbulojë (libas) të njëri-tjetrit (2:187) dhe si bashkëshortë, që jetojnë dhe banojnë në qetësi (33:21). Burri dhe gruaja janë dërguar, për të plotësuar njëri-tjetrin (9:71). Secilit i kërkohet, që të përmbushë përgjegjësitë e caktuara, që i janë ngarkuar për të mirën e të dyve, të familjes dhe të mbarë shoqërisë. Hazreti Ademi nuk ishte i plotë, ishte i vetmuar në parajsë dhe pastaj jeta mori kuptim kur gjeti Havanë. Burri dhe gruaja nuk janë njëlloj, por plotësojnë njëri-tjetrin. Gruaja në Islam në rolin e nënës ka një pozitë jashtëzakonisht të rëndësishme. Kur Profeti Muhamed (a.s) u pyet nga një besimtar: “O i dërguar i Zotit, kush është njeriu që e meriton më së shumti shoqërinë dhe respektin tim?”, ai (a.s) iu përgjigj: “Nëna.” Burri e pyeti: “Po pas saj?” Profeti (a.s) iu përgjigj: “Nëna.” Burri vazhdoi: 1 H. Skender Bruçaj, Kryetar i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. 7 http://conf.beder.edu.al/iscon/ “Po pas nënës?” Profeti (a.s) u përgjigj: “Nëna.” Burri e pyeti për të katërtën herë: “Po pas saj?” Profeti (a.s) u përgjigj: “Babai.” Nga moria e porosive profetike për femrën, si bijë, si vajzë e re, kuptojmë dhe mësojmë se ajo duhet të trajtohet me dinjitet duke respektuar individualitetin e saj. Përkujdesja dhe investimi për edukimin dhe formimin e vajzave, sipas mësimeve profetike është shkak për fitimin e xhenetit. Në të njëjtën kohë, Profeti Muhamed (a.s) na adresohet të gjithëve, duke na thënë se, më i miri ndër ju është ai që sillet mirë me familjen e tij, me bashkëshorten e tij. Kur’ani i paraqet gratë besimtare si një shembull për t’u ndjekur, duke sjellë në vëmendje se roli dhe kontributi i gruas është i rëndësishëm në shumë sfera të shoqërisë, prandaj ne kurrsesi nuk mund ta kushtëzojmë apo kufizojmë rolin dhe përgjegjësinë e saj. Islami i ka besuar gruas të njëjtin amanet që i ka besuar burrit, amanetin e mëkëmbësit të Zotit në tokë. Ai e ka barazuar gruan me burrin në nderimin dhe fisnikërinë që u ka bërë të dyve. Ai i ka barazuar në obligime, mbajtjen e përgjegjësive dhe shpërblimin që do të kenë sipas punëve të mira që kanë kryer. Gruaja po ashtu ka një status të lartë në familje. Ajo jo vetëm është e barabartë me burrin, por gëzon edhe të drejtat e saj. Allahu në Kur’an i ka nderuar gratë duke u ripohuar dinjitetin, statusin njerëzor dhe partneritetin e tyre me burrat. Për këtë Hz. Muhamedi (a.s) ka thënë: “Gratë janë partnere të burrave.” Ky është imazhi i vërtetë i gruas dhe statusi i saj në Islam, larg deformimeve ideologjike, të drejtave zakonore të verbra, paragjykimeve dhe qëndrimeve islamofobike, që ndeshen shpesh edhe në shoqërinë tonë ndaj grave të mbuluara. 8 http://conf.beder.edu.al/iscon/ Mund të themi se në Shqipëri femrat myslimane janë aktive në jetën shoqërore në role të ndryshme, si mësuese, mjeke, inxhiniere, politikane dhe lidere e komunitetit të vet, etj., duke ofruar një model dhe një kontribut të rëndësishëm në progresin dhe mbarëvatjen e shoqërisë sonë. Por, nga ana tjetër, është për të ardhur keq kur sheh se akoma ndeshemi me problemin e dhunës ndaj gruas, dhunës në familje, fakt ky që është një ndër shkaqet kryesore të numrit e lartë të divorceve në vend. Ne si Komunitet Mysliman, në bashkëpunim edhe me komunitetet e tjera fetare, kemi firmosur një marrëveshje bashkëpunimi për t’iu ardhur në ndihmë grave të dhunuara, si dhe ndërgjegjësimin e shoqërisë për rëndësinë dhe rolin jetik të gruas në stabilitetin dhe progresin e shoqërisë. Referenca të ndryshme nga jeta e Profetit na bëjnë të qartë se askush dhe për asnjë arsye nuk ka të drejtë t'i thotë gruas të heshtë e të mos i kërkojë të drejtat e veta. Për më tepër, sipas Islamit, ajo nuk është e detyruar ta konsiderojë burrin