WM03 Refurbished.Vp

O A

L K I S T L E E C H B N I K A L U

Wydzia³u Mechanicznego LAT Politechniki Lubelskiej

53-200 19 3

Y Y D N Z Z I IC A£ N MECHA 50LAT

Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej Lublin 2003 Wydano za zgod¹ Rektora Politechniki Lubelskiej

Opracowanie: A. Niewczas, R. Sikora, K. Szabelski, A. Weroñski, W. Weroñski, K. Wituszyñski, St. P³aska, J. Kuczmaszewski, M. Opielak, L. Koczan, P. Tarkowski, A. Œwiæ, H. Celoch, M. ¯ochowska, M. Hasiak, M. W³odarczyk, K. Zaleski, T. Kusz

Redakcja naukowa: prof. dr hab. in¿. Andrzej Niewczas prof. dr hab. in¿. Wies³aw Weroñski

Redakcja techniczna: dr in¿. Jaros³aw Latalski

ISBN 83-89-246-95-3

Druk: BaCCarat Zak³ad Poligraficzny, ul. Raszyñska 37-39, 20-780 Lublin Widok ogólny Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej

Fragment Wydzia³u Mechanicznego od strony wejœcia g³ównego Elewacja pó³nocno-zachodnia budynku Wydzia³u Mechanicznego

Hol g³ówny Wydzia³u Mechanicznego W³adze akademickie Uczelni kadencji 2002-2005

Rektor Politechniki Lubelskiej dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, prof. PL Prorektor ds. ogólnych dr hab. in¿. Marek Opielak prof. PL

Prorektor ds. nauki prof. dr hab. Witold Stêpniewski

Prorektor ds. kszta³cenia dr in¿. Adam Wasilewski Rektorzy Uczelni z Wydzia³u Mechanicznego

Rektor WSIn¿ w kadencji 1956-1973 doc. mgr in¿. Stanis³aw Podkowa Rektor Politechniki w kadencji 1982-84 prof. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski Rektor Politechniki w kadencjach 1996-1999 i 1999-2002 prof. dr in¿. Kazimierz Szabelski Doktor Honoris Causa

prof. zw. dr hab. in¿. Micha³ Kleiber Rys historyczny Wydzia³u

Wieczorowa Szko³a In¿ynierska Utworzenie i pierwsze lata Wydzia³u Mechanicznego

Jubileusz 50-lecia Wydzia³u i Uczelni sk³ania do spojrzenia refleksyjnego wstecz, siêgniêcia do korzeni istnienia, pokazania rozwoju i dokonania oceny dotychczasowych osi¹gniêæ i przedstawienia perspektyw na lata nastêpne. Przypadaj¹cy na lata piêædziesi¹te i szeœædziesi¹te rozwój przemys³u w regionie lubelskim stworzy³ potrzebê zapewnienia kszta³cenia (na wysokim poziomie) w³asnej kadry technicznej. Trzyletni okres intensywnych starañ sku- pionych w Naczelnej Organizacji Technicznej in¿ynierów z mgr in¿. Sta- nis³awem Podkow¹ na czele, doprowadzi³ do utworzenia w 1953 r. Wieczo- rowej Szko³y In¿ynierskiej z jedynym wówczas Wydzia³em Mechanicznym. Uchwa³a Rady Ministrów o utworzeniu Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej w Lublinie zosta³a podjêta 13 maja 1953 r. Jednoczeœnie Minister Szkolnictwa Wy¿szego powierzy³ stanowisko Rektora prof. dr Stanis³awowi Ziemeckiemu – kierownikowi Katedry Fizyki Doœwiadczalnej UMCS w Lublinie. Natomiast Dziekanem Wydzia³u Mechanicznego zosta³ mgr in¿. Stanis³aw Podkowa. Pierwszy egzamin wstêpny na Wydzia³ Mechaniczny odby³ siê 24.08.1953 r. Przyjêto wówczas 100 studentów. Pierwsza Inauguracja Roku Akademickiego 1953/54 odby³a siê dnia 1 paŸdziernika 1953 r. w gmachu fizyki Uniwersytetu Marii Curie-Sk³odowskiej przy ul. Nowotki nr 8 w Lubli- nie. Wyk³ad inauguracyjny pt. „Rewolucja w epoce Odrodzenia” wyg³osi³ Rektor WSIn¿ prof. dr Stanis³aw Ziemecki. Pierwsze lata pracy Wydzia³u Mechanicznego up³ynê³y w bardzo trud- nych warunkach: bez w³asnych budynków, bez bazy laboratoryjnej i badawczej. Te pierwsze lata dzia³alnoœci Wydzia³u to ci¹g³a walka o ugruntowanie bytu, o zapewnienie minimum warunków kadrowych, lokalowych i material- no-technicznych do prowadzenia zajêæ. Jego byt by³ ci¹gle zagro¿ony, ale ¿yczliwa pomoc pozwoli³a najpierw na przetrwanie, a póŸniej na rozwój Wy- dzia³u i Uczelni. Ta pomoc to przede wszystkim ze strony: 18 Rys historyczny Wydzia³u • Uniwersytetu Marii Curie-Sk³odowskiej, w zakresie kadry naukowej g³ównie w przedmiotach: matematyka, fizyka, chemia i innych. W pomieszczeniach tego Uniwersytetu odbywa³y siê tak¿e niektóre zajêcia; • Politechniki Warszawskiej, Uczelni o bardzo wysokiej reno- mie, która wspomaga³a realizacjê dydaktyki i delegowa³a swoich pracowników naukowo-dydaktycznych do prac w komisji egzaminacyjnej, radzie naukowej itp.; • zak³ady przemys³owe regionu, g³ównie FSC Lublin, WSK Œwidnik, F£T Kraœnik i inne, które nie tylko zapewni³y pierwsz¹ kadrê wyk³adowców przedmiotów technicznych ale tak¿e udostêpni³y swoje laboratoria, aparaturê a nawet nie- które maszyny (przydzielaj¹c je nieodp³atnie lub wypo¿y- czaj¹c). Dnia 10.01.1956 zmar³ pierwszy Rektor WSIn¿ prof. dr Stanis³aw Zie- mecki i kolejnym Rektorem zostaje mgr in¿. Stanis³aw Podkowa. Pierwsi absolwenci Wydzia³u Mechanicznego, którzy w 1957 r. ukoñczyli WSIn¿ to: Le- szek Bogucki, Antoni Ficoñ, Stefan Galicki, Jan Joñczyk, Piotr Machnacz, Ro- muald Malinowski, Henryk Paæ, Jan Pioœ. Uchwa³¹ Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie, Uczel- nia otrzymuje gmach przy ul. Bernardyñskiej 13 (dawny pa³ac Sobieskich – zajmowany przez DOKP) i w ten sposób uzyskuje w³asn¹ bazê lokalow¹. W odnowionym i przystosowanym do potrzeb uczelni budynku, odby³a siê w 1962 r. Inauguracja dziesi¹tego roku nauczania WSIn¿. Przyjmuje siê, ¿e wydarzenie to ma znaczenie symboliczne. M³oda uczelnia „okrzep³a” organi- zacyjnie ma w³asn¹ bazê lokalow¹, laboratoryjn¹, a zatrudniona kadra dydaktyczno-naukowa zapewnia w³aœciwy poziom kszta³cenia na poziomie WSIn¿. Pierwsz¹ kadrê Wydzia³u Mechanicznego, na której barki spad³ najwiêk- szy ci¹¿ar prac przygotowawczych i organizacyjnych stanowili: • mgr in¿. Stanis³aw Podkowa (od 1953 r.) – organizator Wy- dzia³u i Uczelni, Dziekan Wydzia³u i Rektor Uczelni, wyk³adowca (nastêpnie docent) Podstaw Konstrukcji Maszyn, • mgr in¿. Wiktor JóŸwiakowski (od 1953 r.) wyk³adowca Me- chaniki i Geometrii Wykreœlnej; • mgr in¿. Lechos³aw Kalinowski (od 1954 r.) wyk³adowca Me- chaniki i Wytrzyma³oœci Materia³ów; • dr in¿. Romuald Zwoliñski (od 1954 r.) wyk³adowca Metro- logii i Technologii Budowy Maszyn; • in¿. Jerzy Napiórkowski (od 1954 r.) wyk³adowca Metalo- znawstwa; Rys historyczny Wydzia³u 19 • in¿. Stanis³aw Toñski (od 1955 r.) wyk³adowca Rysunku Technicznego, • mgr in¿. Seweryn Bobiñski (od 1955 r.) wyk³adowca (nastêp- nie docent) Obrabiarek; • in¿. Marian Brzosko (od 1955) wyk³adowca Podstaw Kon- strukcji Maszyn; • mgr in¿. Tadeusz Wangrat (od 1955 r.) wyk³adowca Podstaw Konstrukcji Maszyn; • mgr in¿. Ryszard Cylc (od 1955 r.) wyk³adowca (nastêpnie docent) Technologii Budowy Maszyn; • in¿. Bogus³aw K¹dzio³ka (od 1955) wyk³adowca (póŸniej doktor n.t.) Obróbki Skrawaniem; • mgr in¿. Zbigniew Olewicz (od 1955 r.) wyk³adowca Wytrzy- ma³oœci Materia³ów; • mgr in¿. Jerzy Budzyñski (od 1956 r.) wyk³adowca (nastêpnie docent, uzyska³ stop. doktora n.t.) Maszynoznawstwa, organizator Kierunku Samochodowego; • mgr Aleksy Zerndt (od 1956 r.) wyk³adowca Metrologii Warsztatowej i Kontroli Jakoœci; • mgr in¿. Wac³aw Jaœkiewicz (od 1956 r.) wyk³adowca (nastêp- nie docent) Metaloznawstwa i Obróbki Cieplnej; • mgr in¿. Kazimierz Sobiesiak (od 1958 r.) wyk³adowca (na- stêpnie docent, uzyska³ stopieñ doktora n.t.) Wytrzyma³oœci Materia³ów. Nale¿y tak¿e podkreœliæ znacz¹cy wk³ad pracy specjalistów z nauk podstawowych i uzupe³niaj¹cych na Wydziale Mechanicznym, np. doc. mgr in¿. Romualda Krzywickiego (od 1955 r.), mgr in¿. Adama Fijuta (od 1956 r.), dr Stanis³awa Dobrzyckiego (od 1954 r.) i innych. Mo¿na przyj¹æ, ¿e okres pierwszych lat dzia³alnoœci Wydzia³u Mecha- nicznego koñczy siê wraz z dziesi¹t¹ rocznic¹ jego istnienia. Lata 1963-65 to okres dynamicznego rozwoju Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej. Powsta³y dwa nowe Wydzia³y: w 1964 r. Wydzia³ Elektryczny, w 1965 r. Wydzia³ Bu- downictwa L¹dowego. Powsta³ tak¿e Wydzia³ Ogólnotechniczny. W roku akademickim 1963/64 Uczelnia mia³a 460 studentów. Wydzia³owi Mecha- nicznemu podlega³ tak¿e punkt konsultacyjny w Kraœniku oraz nowo utworzony punkt w Poniatowej. 20 Rys historyczny Wydzia³u Wy¿sza Szko³a In¿ynierska

Uchwa³¹ Rady Ministrów z dnia 28.04.1965 r. Wieczorowa Szko³a In¿y- nierska przekszta³cona zostaje w Wy¿sz¹ Szko³ê In¿yniersk¹. Pierwsze w dzie- jach WSIn¿. egzaminy wstêpne na studia dzienne na Wydzia³ Mechaniczny i na Elektryczny odby³y siê 2.07.1965 r. Pocz¹wszy od roku 1965 liczba stu- dentów Wydzia³u Mechanicznego, zw³aszcza na studiach dziennych szybko roœnie, tak ¿e w 1969 r. na studiach dziennych by³o 554 studentów. Nato- miast na wieczorowych 386, a na zaocznych 361. W 1965 r. powsta³ na WSI- n¿. Akademicki Zwi¹zek Sportowy. Generalne za³o¿enia i projekt i rozwoju WSIn¿. zosta³y zatwierdzone dnia 11.10.1966 r. i skierowane do realizacji przez Ministerstwo Szkolnictwa Wy¿szego. Pierwsze docentury otrzymuj¹ pracownicy Uczelni dnia 8.12.1966 r., a Rektor Stanis³aw Podkowa jest pierwsz¹ osob¹ sk³adaj¹ca uroczyste œlubo- wanie jako samodzielny pracownik naukowy. Dnia 27.04.1968 r. na Wydziale Mechanicznym utworzono now¹ spe- cjalnoœæ: Eksploatacja Pojazdów Samochodowych W 1968 r. oddano do u¿ytkowania pierwszy budynek WSIn¿ przy ul. Nadbystrzyckiej 38 dla Wydzia³u Elektrycznego. Pomieœci³ on tak¿e niektóre laboratoria Wydzia³u Mechanicznego i Budowlanego. Dnia 24.06.1973 r. zmar³ organizator WSIn¿., Rektor i pierwszy d³ugoletni Dziekan Wydzia³u Mechanicznego doc. mgr in¿. Stanis³aw Podkowa. Nowym Rektorem zosta³ doc. dr hab. in¿. W³odzimierz Sitko (nastêpnie prof., prof. zw.). W 1969 r. obroni³ pracê doktorsk¹ dr in¿. Jerzy Budzyñski. Nastêpne dok- toraty (bronione w innych oœrodkach akademickich) uzyskali w latach 1971-73: Kazimierz Szabelski, Kazimierz Sobiesiak, Marian Soñta, Adolf Parol. Decyzj¹ Ministerstwa Szkolnictwa Wy¿szego i Techniki z dnia 11.10.1973 r. wprowadzono w WSIn¿. now¹ strukturê organizacyjn¹. Do- tychczasowy Wydzia³ Mechaniczny sta³ siê Instytutem Technologii i Eksplo- atacji Maszyn. Z dniem 7.10.1973 r. w Instytucie Technologii i Eksploatacji Maszyn rozpoczêto kszta³cenie studentów dziennych w jednolitym systemie studiów magisterskich. Natomiast z dniem 7.10.1974 r. uruchomiono w ITiEM magisterskie studia uzupe³niaj¹ce dla absolwentów in¿ynierskich studiów zawodowych. Dnia 27.10.1974 r. zmar³ by³y Dziekan Wydzia³u doc. dr in¿. Jerzy Bu- dzyñski. Rys historyczny Wydzia³u 21 Z dniem 7.10.1975 r. wprowadzono w ITiEM nowy kierunek: Maszyny i Urz¹dzenia Przemys³u Chemicznego i Spo¿ywczego a organizatorem jego zosta³ doc. dr in¿. Henryk Popko. Rok póŸniej bo 7.10.1976 r. wprowadzono w ITiEM nastêpny nowy kierunek kszta³cenia: Górnictwo i Geologia ze spe- cjalnoœci¹ – Maszyny i Urz¹dzenia Górnicze i Wiertnicze, którego organizatorem zosta³ prof. dr in¿. Tadeusz Opolski. W 1976 r. oddano do u¿ytku nowy gmach ITiEM przy ul. Nadbystrzyc- kiej 36, co poprawi³o organizacjê i warunki naukowo-dydaktyczne. Niemal równoczeœnie oddano do u¿ytku now¹ sto³ówkê i dwa domy akademickie. Niestety nie zosta³a zrealizowana budowa drugiej czêœci budynku ITiEM (tzw. II etap), w której mia³y byæ rozlokowane laboratoria technologiczne. Funkcjê tê spe³nia w dalszym ci¹gu wys³u¿ona hala warsztatowa pozyskana po Techni- kum Mechanizacji Rolnictwa. Aktywnoœæ i znacz¹cy rozwój kadry i studentów w po³owie lat siedem- dziesi¹tych wzbudzi³ nadziejê na dalszy rozwój uczelni. Prace doktorskie w tym czasie obronili: A. Malicki (1974), St. Romanowski (1975), K. Lutek (1975), Z. Wi¹cek (1975), K. Kuszewski (1975), W. Klonowiecki (1976), W. Kotarski (1976), H. Stupnicka (1977), J. Wrona (1977), B. K¹dzio³ka (1977), J. Banaszek (1978), R. Banaszak (1978), W. Hawrylecki (1978). Podjêli pracê w ITiEM: doc. dr in¿. R. D³ugo³êcki 1974 r.; prof. dr in¿. T. Opolski 1975 r. (nastêpnie prof. zw. dziekan, prorektor), dr in¿. H. Popko 1975r. (nastêpnie dziekan, prof., prof. zw.); doc. dr hab. in¿. Wac³aw Pieni¹dz 1976 r., doc. dr in¿. Wies³aw S. Weroñski 1976 (nastêpnie dr hab., prof., prof. zw.), doc. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski 1977 r. (nastêp- nie prof., prof. zw.), doc. dr hab. in¿. Robert Sikora 1977 (nastêpnie prof., prof. zw. prodziekan, prorektor), doc. dr in¿. Krzysztof Wituszyñski 1977 (nastêpnie dr hab., profesor), a w 1979 r. doc. dr hab. in¿. Tadeusz Pe³czyñski (nastêpnie prof., prof. zw.).

Politechnika

Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 1 sierpnia 1977 r. przekszta³ca Wy¿sz¹ Szko³ê In¿yniersk¹ w Lublinie w Politechnikê Lubelsk¹. Uroczysta inauguracja roku akademickiego 1977/78 wieñczy wieloletnie d¹¿enia do przekszta³cenia Wy¿szej Szko³y In¿ynierskiej w Politechnikê Lu- belsk¹. Rektorem w tym okresie jest prof. dr hab. in¿. W³odzimierz Sitko, prorektorami doc. dr in¿. Kazimierz Szabelski i doc. dr in¿. Tadeusz Janowski. Rok 1978 jest jubileuszowym 25-lecia Uczelni i ITiEM (Wydzia³u Me- chanicznego). W trakcie obchodów tej uroczystoœci ods³oniêto tablicê 22 Rys historyczny Wydzia³u pami¹tkow¹ poœwiêcon¹ Rektorowi doc. mgr in¿. Stanis³awowi Podkowie w gmachu ITiEM, a Jego imiê nadano najwiêkszej auli ITiEM (AI) i w Uczelni. Pierwsze prace habilitacyjne, podobnie jak wczeœniej doktorskie, by³y bronione w innych (posiadaj¹cych uprawnienia) oœrodkach akademickich. Pierwsi doktorzy habilitowani to Wies³aw S. Weroñski (1981), Krzysztof Wi- tuszyñski (1989), Stanis³aw P³aska (1990). Pierwsze awanse naukowe na tytu³ profesorski – na wniosek naszej Rady Wydzia³u – wœród pracowników naukowo-dydaktycznych uzyskali profesorowie: prof. zw. dr in¿. Tadeusz Opolski (1980), prof. dr hab. in¿. Robert Si- kora (1982), prof. dr hab. in¿. Tadeusz Pe³czyñski (1983), prof. dr in¿. Jan Kowal (1984), prof. dr in¿. Kazimierz Szabelski (1984), prof. dr hab. in¿. An- drzej Weroñski (1984). Kadra samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych powiêksza siê tak¿e o przyby³ych z innych oœrodków pracowników naukowych: doc. dr hab. in¿. Tadeusza Staronia 1982 (nastêpnie prof., prof. zw. a tak¿e prodziekan), doc. dr hab. in¿. Inez Wiatr, 1984 (nastêpnie prof., prof. zw.), prof. zw. dr in¿. Jerzego Leyko 1985 r.; doc. dr hab. in¿. Jerzego Krzemiñskiego, 1986; prof. dr hab. in¿. Andrzeja Lesikiewicza, 1987, prof. dr hab. in¿. Witali- ja Niszczetê, 1991; dr hab. in¿. Andrzeja Niewczasa, 1992 (nastêpnie prof., prof. zw., dziekan), prof. dr hab. in¿. Zygmunta Zinowicza, 1999; prof. dr hab. in¿. Mirona Czernieca, 1999; dr hab. in¿. Antoniego Œwicia, prof. n PL, 1999. W 1982 r. zmar³ by³y dziekan i prorektor prof. zw. dr in¿. Tadeusz Opolski. Rektorem Politechniki w latach 1982-84 by³ prof. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski. Zarz¹dzeniem Ministra Nauki, Szkolnictwa Wy¿szego i Techniki z dnia 8.03.1984 r. zmienia siê strukturê Uczelni i powo³any zostaje Wydzia³ Mecha- niczny i Organizacji, w sk³ad którego wchodzi dotychczasowy Instytut Tech- nologii i Eksploatacji Maszyn. W roku akademickim 1986/87 uruchomiono 2,5-letnie studium magisterskie uzupe³niaj¹ce na specjalnoœci Samochody i Ci¹gniki. Zarz¹dzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14.06.1988 r. przekszta³ca siê Wydzia³ Mechaniczny i Organizacji w dwie odrêbne jednostki: Wydzia³ Mechaniczny i Wydzia³ Zarz¹dzania i Podstaw Techniki. W 1988 r. zmar³ by³y dziekan i prorektor doc.mgr in¿. Seweryn Bobiñski. Wydzia³ Mechaniczny uzyska³ uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk technicznych w dyscyplinie budowa i eksploatacja maszyn. Pierwsza obrona pracy doktorskiej przed Rad¹ Wydzia³u Mechanicz- nego odby³a siê dnia 9.07.1990 r. Broni³ pracê dr in¿. Stanis³aw Skonecki, a Rys historyczny Wydzia³u 23 promotorem by³ doc.dr hab. in¿. Jerzy Krzemiñski. Nastêpne obrony prac doktorskich to: dr in¿. Miros³aw Œmieszek (1991), dr in¿. Miros³aw Wende- ker (1991). W obu obronach promotorem by³ dr hab. in¿. Krzysztof Wituszy- ñski, prof. n.PL. W 1990 r. zmar³ by³y dziekan doc. dr in¿. Marian Soñta. Natomiast w 1991 r. zmar³ doc. dr hab. in¿. Jerzy Krzemiñski. W roku 1992/93 studiowa³o na Wydziale Mechanicznym 1124 studen- tów (863 na studiach dziennych i 261 ma studiach zaocznych. Na poszczegól- nych specjalnoœciach stany te wynosi³y: technologia maszyn 398 studentów, samochody i ci¹gniki – 493 studentów, maszyny i urz¹dzenia przemys³u chemicznego i spo¿ywczego – 120 studentów, przetwórstwo tworzyw – 34 stu- dentów, maszyny i urz¹dzenia górnicze i wiertnicze – 79 studentów. W 1996 r. zmar³ by³y prodziekan prof. dr hab. in¿. Tadeusz Staroñ, prof. zw. PL. W okresie kadencji 1996-99 oraz 1999-2002 r. Rektorem Politechniki jest prof. dr in¿. Kazimierz Szabelski. Ostatnie dziesiêciolecie to znacz¹cy rozwój kadrowy Wydzia³u Mecha- nicznego. Stopnie naukowe doktora habilitowanego w tym czasie uzyskali: dr hab. in¿. Klaudiusz Lenik (1991), dr hab. in¿. Antoni Œwiæ (1992), dr hab. in¿. Jan Buczek (1992), dr hab. in¿. Jaros³aw Skrynicki (1993), dr hab. in¿. Piotr Tarkowski (1994), dr hab. in¿. Jerzy Lipski (1995), dr hab. in¿. Kazimierz Lu- tek (1996), dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski (1996), dr hab. in¿. Miros³aw Wendeker (1999), dr hab. in¿. Józef Jonak (1999), dr hab. in¿. Marek Opielak (1999), dr hab. in¿. Janusz Sikora (2000), dr hab. in¿. Henryk Komsta (2000), dr hab. in¿. Grzegorz Koralewski (2000), dr hab. in¿. Jerzy Warmiñski (2001), dr hab. in¿. Zbigniew Pater (2001), dr hab. in¿. Tomasz Sadowski (2001). W 1999 r. zmar³ by³y dziekan prof. dr in¿. Henryk Popko, prof. zw. PL. W 1999 r. zmar³ te¿ by³y prodziekan i aktualny wówczas prorektor dr hab. in¿. Kazimierz Lutek, prof. n. PL. Tytu³y naukowe profesora uzyskali nastêpuj¹cy pracownicy naukowi: prof. dr hab. in¿. Tadeusz Staroñ (1988), prof. dr in¿. Henryk Popko (1990), prof. dr hab. in¿. Inez Wiatr (1990), prof. dr hab. in¿. Wies³aw S. Weroñski (1992), prof. dr hab. in¿. Andrzej Niewczas (1999), prof. dr hab. in¿. Krzysz- tof Wituszyñski (2002), prof. dr hab. in¿. Stanis³aw P³aska (2002). Prof. dr hab. in¿. St. P³aska jest pierwszym wychowankiem Wydzia³u, który zosta³ profesorem tytularnym. W roku 1999 Wydzia³ Mechaniczny uzyska³ uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk technicznych w dyscyplinie naukowej „budowa i eksploatacja maszyn”. Dziekanem wtedy by³ prof. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski. 24 Rys historyczny Wydzia³u Pierwsza obrona pracy habilitacyjnej odby³a siê w 2002 r. Habilitantem by³a dr in¿. El¿bieta Boci¹ga. Radzie przewodniczy³ i przewód prowadzi³ Dziekan prof. dr hab. in¿. Andrzej Niewczas. Nale¿y podkreœliæ, ¿e tak¿e oby- dwa postêpowania kwalifikacyjne na tytu³ profesora nauk technicznych (prof. K. Wituszyñskiego i prof. St. P³aski) prowadzi³ dziekan prof. dr hab. in¿. An- drzej Niewczas, przewodnicz¹c Radzie Wydzia³u, która naby³a uprawnienia w tym zakresie ³¹cznie z uprawnieniami habilitacyjnymi. Studia dzienne magisterskie (5 letnie) oraz studia dzienne zawodowe (in- ¿ynierskie 3,5 letnie) obejmuj¹ specjalnoœci: Technologia Maszyn, Samocho- dy i Ci¹gniki, Maszyny i Urz¹dzenia Przemys³u Spo¿ywczego, Przetwórstwo Tworzyw Wielkocz¹steczkowych, Budowa Œmig³owców. Pocz¹wszy od roku akademickiego 2000/2001 rozpoczêto kszta³cenie na specjalnoœci Informaty- ka w In¿ynierii Produkcji, a od roku akademickiego 2001/2002 na specjalno- œci Metrologia i Komputerowe Systemy Pomiarowe. Od roku 2002/2003 uruchomiono studia na kierunku Zarz¹dzanie i In¿ynieria Produkcji. Studia zaoczne in¿ynierskie 4,5 letnie prowadzone wspólnie z Wydzia³em Zarz¹dzania i Podstaw Techniki prowadzone s¹ w ramach specjalnoœci: Technologia Ma- szyn, Samochody i Ci¹gniki oraz Informatyka w In¿ynierii Produkcji. Zaocz- ne studia magisterskie uzupe³niaj¹ce prowadzone s¹ w specjalnoœciach: Tech- nologia Maszyn oraz Samochody i Ci¹gniki. Obok studiów podyplomowych pocz¹wszy od roku akad. 2000/2001 uruchomiono czteroletnie studia doktoranckie. Kierownikiem Studium Dok- toranckiego zosta³a dr hab. Barbara Surowska, prof. n. PL Aktualnie na I, II i III roku studiów doktoranckich studiuje 35 osób. Studenci swoje zainteresowania mog¹ rozwijaæ w dzia³aj¹cych na Wy- dziale Mechanicznym specjalistycznych Ko³ach Naukowych a tak¿e w funkcjonuj¹cych na uczelni organizacjach i zespo³ach artystycznych, Klubie uczel- nianym AZS, Klubie P³etwonurków, Studenckiej Agencji Fotograficznej. Zasadnicza dzia³alnoœæ naukowa w Wydziale Mechanicznym realizowa- na jest w ramach dzia³alnoœci statutowej i badañ w³asnych. Znacz¹ca jest ak- tywnoœæ pracowników naukowych Wydzia³u w pozyskiwaniu œrodków na badania w ramach projektów badawczych, które otrzymywane s¹ poprzez kon- kursy ogólnokrajowe Komitetu badañ Naukowych w Warszawie. Mimo ci¹gle wzrastaj¹cych trudnoœci przemys³u, Wydzia³ intensywnie wspó³pracuje z przemys³em regionu i niektórymi zak³adami krajowymi wdra¿aj¹c nowe opracowania technologiczno-konstrukcyjne. Ci¹gle rozwija siê wspó³praca z oœrodkami naukowo-badawczymi krajowymi i zagranicznymi. Podstawowymi jednostkami naukowo-technicznymi Wydzia³u s¹ Kate- dry a w sk³ad Wydzia³u wchodzi tak¿e jeden Instytut. Obecnie istniej¹ nastê- puj¹ce Katedry: Podstaw Konstrukcji Maszyn, Mechaniki Stosowanej, In¿y- nierii Materia³owej, Podstaw In¿ynierii Produkcji, Komputerowego Modelo- Rys historyczny Wydzia³u 25 wania i Technologii Obróbki Plastycznej, Automatyzacji, Pojazdów Samocho- dowych, Silników Spalinowych, Procesów Polimerowych, Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego, Zastosowañ Matematyki. W sk³adzie Wydzia³u jest te¿ Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych. Szczegó³owe dane dotycz¹ce kszta³cenia, prowadzonych badañ i obsady kadrowej podaje siê w dalszej czê- œci opracowania. W dniu 17 czerwca 2002 r. odby³o siê uroczyste posiedzenie Senatu, na którym z inicjatywy Dziekana prof. dr hab. in¿. A. Niewczasa na wniosek Rady Wydzia³u Mechanicznego nadano tytu³ DOKTORA HONORIS CAUSA Politechniki Lubelskiej prof. zw. dr hab. in¿. Micha³owi Kleiberowi. Profesor jest wybitnym uczonym w dziedzinie mechaniki, informatyki stosowanej oraz metod komputerowych mechaniki. Promotorem by³ prof. zw.dr in¿. Ka- zimierz Szabelski, Kierownik Katedry Mechaniki Stosowanej a tak¿e Rektor Poli- techniki. Rektorem Politechniki w kadencji 2002-2005 zostaje dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, prof. PL. Natomiast w tej samej kadencji Prorektorem ds. Ogólnych zostaje dr hab. in¿. Marek Opielak, prof. PL. Dotychczas Wydzia³ wykszta³ci³ ponad 7 tysiêcy in¿ynierów i magistrów in¿ynierów, wœród których jest wielu wybitnych technologów, konstrukto- rów, menad¿erów a nawet pracowników naukowych. O poziomie i znacz¹cej pozycji Wydzia³u najlepiej mówi¹ nie tylko wysokie pozycje w rankingach ale przede wszystkim osi¹gniêcia zawodowe absol- wentów i sukcesy naukowe pracowników, z których wielu posiada wysoki dorobek i autorytet w kraju i zagranic¹. Wydzia³ Mechaniczny wprowadzi³ elastyczne formy kszta³cenia zarówno na poziomie in¿ynierskim jak i magisterskim zgodnie z wzorami Europy Zachodniej (w przededniu integracji Polski z Uni¹), Wydzia³ obok dzia³alnoœci dydaktycznej i naukowej podj¹³ równie¿ problematykê przedsiêbiorczoœci akademickiej. Wkroczyliœmy w XXI wiek z wieloma istotnymi osi¹gniêciami technicznymi, ale mamy tak¿e œwiadomoœæ wielu nie rozwi¹zanych jeszcze proble- mów. Widzimy koniecznoœæ rozwoju przede wszystkim prac, które poza problematyk¹ poznawcz¹ posiadaj¹ aspekty utylitarne. Dotyczy to takich badañ jak np.: chaosu w problematyce budowy maszyn i konstrukcjach, drgañ, budowy œmig³owców, nowych biomateria³ów, zmêczenia cieplnego, stopów wielofazowych odpornych na erozjê, procesów polimerowych, komputerowego wspomagania prac konstrukcyjnych i technologicznych, wytrzyma³oœci po³¹czeñ adhezyjnych, nowoczesnych procesów kszta³towania w obróbce plastycznej, trwa³oœci zespo³ów pojazdów, nowego ekologicznego silnika, ekolo- gicznych urz¹dzeñ przemys³u spo¿ywczego, prace w zakresie monitorowania, diagnostyki, nadzorowania, koordynowania procesów, technologii komputerowych oraz prace w obszarze in¿ynierii ekologicznej regionu lubelskiego. 26 Rys historyczny Wydzia³u Na Wydziale Mechanicznym przeprowadza siê roczne oceny postêpu naukowo-badawczego pracowników ka¿dej Katedry w oparciu o w³asny system oparty na kryteriach Komitetu Badañ Naukowych. Uwzglêdniaj¹ one jakoœæ i iloœæ opublikowanych prac naukowych, wydane ksi¹¿ki i skrypty, organizowane konferencje, uzyskane patenty, uzyskane zamówienia i granty oraz inne wymierne rezultaty osi¹gniêæ i rozwoju naukowego. Przygotowuj¹c siê do Jubileuszu 50-lecia, który dla Wydzia³u Mecha- nicznego i Uczelni przypada w 2003 r., analizujemy i widzimy swoje osi¹gniê- cia, dorobek, aktywnoœæ, formu³uj¹ce siê szko³y naukowe, realizowane na do- brym poziomie prace doktorskie i habilitacyjne. Nie zapominamy o przysz³oœci o naszym miejscu w zjednoczonej Euro- pie. Ju¿ dzisiaj nasza wspó³praca z pañstwami zjednoczonymi i kandyduj¹cymi do zjednoczenia, jest znacz¹ca i corocznie za granicê wyje¿d¿a kilkudziesiêciu pracowników naukowo-dydaktycznych Wydzia³u. Dziekani i Prodziekani od pocz¹tku istnienia Wydzia³u Mechanicznego

Kadencja W³adze dziekañskie Funkcja

doc. mgr in¿. 1953-64 Dziekan Stanis³aw Podkowa

1964-66 doc. mgr in¿. Seweryn Bobiñski Dziekan

doc. mgr in¿. Dziekan Wydzia³u 1965-68 Wac³aw Jaœkiewicz Ogólnotechnicznego

1966-69 doc. mgr in¿. Ryszard Cylc Dziekan

1970-73 doc. dr in¿. Jerzy Budzyñski Dziekan

1973-76 doc. dr in¿. Marian Soñta Dyrektor ITiEM (Dziekan) doc. dr in¿. Tadeusz Komecki Z-ca Dyr. ds. Nauki 1974-75 doc. dr in¿. Ryszard D³ugo³êcki Z-ca Dyr. ds. Nauczania i Wychowania 1975-76 doc. mgr in¿. Ryszard Cylc Z-ca Dyr.ds. Nauczania i Wychowania

prof. dr in¿. Tadeusz Opolski Dyrektor ITiEM (Dziekan) doc. dr in¿. Marian Soñta Z-ca Dyr. ds. Nauki 1977-78 doc. mgr in¿. Ryszard Cylc Z-ca Dyr.ds. Nauczania i Wychowania

doc. dr hab. in¿. Dyrektor ITiEM (Dziekan) Andrzej Weroñski 1978-81 doc. dr hab. in¿. Robert Sikora Z-ca Dyr. ds. Nauki doc. dr in¿. Marian Soñta Z-ca Dyr. ds. Nauczania i Wychowania 28 Dziekani i Prodziekani od pocz¹tku istnienia Wydzia³u Mechanicznego

doc. dr hab. in¿. Dyrektor ITiEM (Dziekan) Andrzej Weroñski 1981-82 dr in¿. Wojciech Go³ygowski Z-ca Dyr. ds. Nauki dr in¿. Antoni Malicki Z-ca Dyr. ds. Nauczania i Wychowania

1982-84 doc. dr in¿. Henryk Popko Dyrektor ITiEM (Dziekan) 1982 dr in¿. Wojciech Go³ygowski Z-ca Dyr. ds. Nauki 1983-84 doc. mgr in¿. Ryszard Cylc Z-ca Dyr. ds. Nauki 1982-84 dr Antoni Malicki Z-ca Dyr. ds. Nauczania i Wychowania

doc. mgr in¿. Ryszard Cylc Dziekan doc. dr in¿. Henryk Popko Prodziekan ds. Nauczania 1984-87 i Wychowania doc. dr in¿. Kazimierz Grelak Prodziekan ds. Nauki

prof. dr in¿. Jan Kowal Dziekan prof. dr hab. in¿. Prodziekan ds. Nauki 1987-90 Tadeusz Staroñ doc. dr in¿. Kazimierz Lutek Prodziekan ds. Nauczania i Wychowania

prof. dr hab. in¿. Dziekan 1990-93 Wies³aw S. Weroñski doc. dr in¿. Kazimierz Lutek Prodziekan

prof. dr hab. in¿. Dziekan Wies³aw S.Weroñski 1993-96 dr in¿. Prodziekan Kazimierz Kuczmaszewski dr Hanna de Sas Stupnicka Prodziekan ds. Kszta³cenia

prof. dr hab. in¿. Dziekan Andrzej Weroñski 1996-99 dr hab. in¿. Prodziekan Józef Kuczmaszewski dr Hanna de Sas Stupnicka Prodziekan ds. Kszta³cenia Dziekani i Prodziekani od pocz¹tku istnienia Wydzia³u Mechanicznego 29

prof. dr hab. in¿. Dziekan Andrzej Niewczas dr hab. in¿. Prodziekan ds. Nauki 1999-02 Miros³aw Wendeker dr Antoni Malicki Prodziekan ds. Kszta³cenia dr in¿. Kazimierz Zaleski Prodziekan ds. Kszta³cenia

prof. dr hab. in¿. Dziekan Andrzej Niewczas 2002 - dr hab. Barbara Surowska Prodziekan ds. Nauki nadal dr hab. in¿. Henryk Komsta Prodziekan ds. Kszta³cenia dr in¿. Kazimierz Zaleski Prodziekan ds. Kszta³cenia Dziekani Wydzia³u na przestrzeni lat

doc. mgr in¿. Stanis³aw Podkowa doc. mgr in¿. Seweryn Bobiñski (1953-1964) (1964-1966)

doc. mgr in¿. Wac³aw Jaœkiewicz doc. mgr in¿. Ryszard Cylc (1965-1968) (1966-1969, 1984-1987) 32 Dziekani Wydzia³u na przestrzeni lat Obecne w³adze Wydzia³u

doc. dr in¿. Jerzy Budzyñski doc. dr in¿. Marian Soñta (1970-1973) (1973-1977)

prof. dr in¿. Tadeusz Opolski prof. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski (1977-1978) (1964-1966, 1981-82, 1996-1999) 33

prof. dr in¿. Henryk Popko prof. dr in¿. Jan Kowal (1982-1984) (1987-1990)

prof. dr hab. in¿. Wies³aw S. Weroñski prof. dr hab. in¿. Andrzej Niewczas (1990-1993, 1993-1996) (1999-2002, 2002-) Obecne w³asze Wydzia³u

Dziekan prof dr hab. Andrzej Niewczas

Prodziekan ds. Kszta³cenia Prodziekan ds Nauki Prodziekan ds Kszta³cenia dr hab. in¿. Henryk Komsta dr hab. Barbara Surowska dr in¿. Kazimierz Zaleski prof. PL prof. PL Sk³ad osobowy Rady Wydzia³u Mechanicznego od 1.09.2002 r.

Dziekan prof. dr hab. in¿. Andrzej Niewczas, prof. zwycz. Prodziekani dr hab. Barbara Surowska, prof. nadz. dr hab. in¿. Henryk Komsta, prof. nadzw. dr in¿. Kazimierz Zaleski prof. dr hab. in¿. Miron Czerniec, prof. nadzw. prof. dr hab. in¿. Tadeusz Pe³czyñski, prof. zwycz. prof. dr hab. in¿. Stanis³aw P³aska, prof. nadzw. prof. dr hab. in¿. Keshra Sangwal, prof. zwycz. prof. dr hab. in¿. Robert Sikora, prof. zwycz. prof. dr in¿. Kazimierz Szabelski, prof. zwycz. prof. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski, prof. zwycz. prof. dr hab. in¿. Wies³aw Weroñski, prof. zwycz. prof. dr hab. in¿. Krzysztof Wituszyñski, prof. nadzw. prof. dr hab. in¿. Zygmunt Zinowicz, prof. zwycz. dr hab. in¿. Józef Jonak, prof. nadzw. dr hab. Leopold Koczan, prof. nadzw. dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, prof. nadzw. dr hab. in¿. Jerzy Lipski, prof. nadzw. dr hab. in¿. Marek Opielak, prof. nadzw. dr hab. in¿. Janusz Sikora, prof. nadzw. dr hab. inz. Antoni Œwiæ, prof. nadzw. dr hab. in¿. Piotr Tarkowski, prof. nadzw. dr hab. in¿. Miros³aw Wendeker, prof. nadzw. dr hab. in¿. Grzegorz Koralewski, prof. nadzw. dr hab. inz. Zbigniew Pater, prof. nadzw. dr hab. in¿. Tomasz Sadowski, prof. nadzw. 36 Sk³ad osobowy Rady Wydzia³u Mechanicznego dr hab. in¿. Jerzy Warmiñski, prof. nadzw. dr in¿. Piotr Penka³a dr in¿. Dariusz Piernikarski dr in¿. Grzegorz Poniewa¿ dr in¿. Andrzej Zniszczyñski mgr in¿. Anna Rudawska mgr in¿. Zdzis³aw Kamiñski Barbara Drozd Artur Adach Maciej W³odarczyk Hubert Woœ Micha³ Zió³ko mgr in¿. Marian £ozak - przedstawiciel NSZZ „Solidarnoœæ“ dr in¿. Andrzej Brodziñski – przedstawiciel NS ZNP mgr Ewa Charytoniuk mgr Tomasz Kusz

Dziekanat Wydzia³u

Kierownik Dziekanatu mgr Tomasz Kusz mgr Ma³gorzata Dziwulska – specjalista BarbaraDrozd – st. referent Barbara Niewczas – st. referent Jolanta Ryczek – st. referent Ewa Sikora – st. referent Teresa Supryn – sam. referent Barbara Tymicka – st. referent Kszta³cenie

Wydzia³ Mechaniczny kszta³ci na dwóch kierunkach na studiach dziennych i zaocznych: • mechanika i budowa maszyn, • zarz¹dzanie i in¿ynieria produkcji. Na pierwszym kierunku s¹ trzy poziomy studiów: in¿ynierski, magister- ski i doktorancki, natomiast na drugim tylko in¿ynierski. Kierunek mechanika i budowa maszyn, specjalnoœci: • technologia maszyn, • samochody i ci¹gniki, • metrologia i komputerowe systemy pomiarowe, • budowa œmig³owców, • maszyny i urz¹dzenia przemys³u spo¿ywczego, • przetwórstwo tworzyw wielkocz¹steczkowych, • informatyka w in¿ynierii produkcji, • technologiczne systemy informatyczne. Kierunek zarz¹dzanie i in¿ynieria produkcji, specjalnoœæ: • zarz¹dzanie i in¿ynieria produkcji. Zgodnie z decyzj¹ Rady Wydzia³u Mechanicznego z dnia 2 grudnia 1998 r. wprowadzono na Wydziale elastyczny system kszta³cenia. Charakteryzuje siê on nastêpuj¹cymi cechami: • studia maj¹ charakter dwustopniowy: kszta³cenie na poziomie in¿ynierskim i magisterskim, • studia s¹ szeregowe, wspólne w pierwszym okresie dla obu stopni kszta³cenia i podzia³ jest po czwartym semestrze na studia magisterskie i in¿ynierskie, • elastycznoœæ pionowa studiów: student mo¿e regulowaæ tem- po swoich studiów, 38 Kszta³cenie • elastycznoœæ pozioma studiów: student jest wspó³twórc¹ swojego programu kszta³cenia poprzez wybór czêœci zajêæ (przedmioty obieralne), • obci¹¿enie studenta na poziomie 30 pkt. kredytowych (zgodnie ze standardem ECTS), • mo¿liwoœæ zmiany stopnia i charakteru studiów na ka¿dym etapie kszta³cenia. Podjête przez Wydzia³ Mechaniczny prace nad unowoczeœnieniem systemu kszta³cenia i programów nauczania dostosowuj¹ nas do zmieniaj¹cej siê gospodarki i wymagañ spo³eczeñstwa obywatelskiego w naszym kraju. Studenci posiadaj¹ dodatkow¹ mo¿liwoœæ rozwijania swoich zaintereso- wañ w dzia³aj¹cych na Wydziale Ko³ach naukowych. Obecnie aktywn¹ dzia³alnoœæ prowadz¹ nastêpuj¹ce Studenckie Ko³a Naukowe: • Automatyzacji, • In¿ynierii Materia³owej, • Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego, • Obróbki Plastycznej, • Podstaw In¿ynierii Produkcji, • Procesów Polimerowych, • Samochodowe, • Silników Spalinowych. Realizowany program kszta³cenia skorelowany jest z programem Uczelni europejskich, a Wydzia³ Mechaniczny jest cz³onkiem Europejskiej Federacji Narodowych Stowarzyszeñ In¿ynierskich FEANI. W ostatnich latach w ramach programu TEMPUS (S-JEP 12242-97), corocznie po kilka wyk³adów prowadzili na Wydziale Mechanicznym naukowcy z Wielkiej Brytanii, Belgii i Niemiec. O aktywnoœci Wydzia³u Mechanicznego w programach miêdzynarodo- wych finansowanych przez Komisjê Europejsk¹ œwiadczy tak¿e nasz udzia³ w charakterze partnera w programie „Euro-entrepreneurship” (Euro-przed- siêbiorca). Celem programu jest promocja przedsiêbiorczoœci i wspó³praca miêdzy uniwersytetami i oœrodkami biznesu, a tak¿e tworzenie przygraniczne- go systemu uniwersyteckiego wspieraj¹cego powstawanie nowych przedsiê- biorstw. W roku akademickim 2001/2002 na studiach magisterskich i in¿ynierskich dziennych naszego Wydzia³u studiowa³o ok. 1350 studentów, natomiast na zaocznych ok. 750 studentów. Wa¿n¹ rolê w procesie kszta³cenia spe³nia biblioteka i czytelnia Wydzia³u Mechanicznego, która zgromadzi³a i udostêpnia wiele ksi¹¿ek, skryptów Kszta³cenie 39 i czasopism polskich i zagranicznych, w tym wszystkie skrypty pracowników Wydzia³u. Z Czytelni korzysta dziennie oko³o 250 osób (w wiêkszoœci studenci) a Biblioteka Wydzia³u Mechanicznego posiada ponad 18 tys. woluminów ksi¹¿ek. Szerok¹ dzia³alnoœæ informacyjn¹ dla studentów i pracowników prowadzi Oddzia³ Informacji Naukowej znajduj¹cy siê w budynku Wydzia³u Me- chanicznego. Corocznie opracowywana i wydawana jest bibliografia publikacji pracowników Uczelni oraz ró¿ne wydawnictwa informacyjne, informatory o bibliotece, poradniki, instrukcje korzystania ze zbiorów biblioteki. Wydzia³ Mechaniczny prowadzi szerok¹ dzia³alnoœæ s³u¿¹c¹ podnosze- niu poziomu kszta³cenia i kontroli jego jakoœci. Jako Uczelnia przyst¹piliœmy do „Porozumienia polskich uczelni technicznych w sprawie zapewnienia jako- œci kszta³cenia”. Zobowi¹zuj¹c siê do czynnego uczestnictwa w realizacji tej misji jako Wydzia³ poddaliœmy siê procesowi akredytacji kierunków studiów. Rozwojowi iloœci kierunków i trybów studiowania na Wydziale Mecha- nicznym towarzyszy rozwój bazy laboratoryjnej i naukowo-technicznej. Dzia³alnoœæ naukow¹ i dydaktyczn¹ wspomagaj¹ laboratoria komputerowe. Unowoczeœnione zosta³o nie tylko Wydzia³owe Laboratorium Komputerowe ale w sposób znacz¹cy pracownie komputerowe przy katedrach dyplomuj¹cych. Jest wiêc pe³ny dostêp naszych studentów do zasobów zgromadzo- nych w sieci Internet oraz w³¹czono do toku nauczania nowe nowoczesne elementy z zakresu projektowania procesów technologicznych i symulacji komputerowych. U podstaw procesu dydaktycznego znajduje siê w³aœciwe ukszta³towanie studenta, który w procesie nauczania powinien osi¹gn¹æ zami³owanie do samodzielnej pracy. Znacz¹cy wp³yw ma przede wszystkim stworzenie dobrej atmosfery do zdobywania wysokiej wiedzy i wszechstronnego rozwoju osobo- woœci. Du¿e znaczenie ma bezpoœredni kontakt z profesorami o wysokim au- torytecie, a tak¿e tworzenie warunków sprzyjaj¹cych krzewieniu prawdy i wzajemnej ¿yczliwoœci tak, aby Wydzia³ by³ przyjazny studentom, czym ce- chuje siê Wydzia³ Mechaniczny. Katedra Mechaniki Stosowanej

http://archimedes.pol.lublin.pl/~mechstos/ Sekretariat katedry: tel. 53-81-197, tel/fax 524-10-04 e-mail: [email protected]

Stan osobowy katedry

Kierownik katedry prof. dr in¿. Kazimierz Szabelski pracownicy dydaktyczni dr hab. in¿. Tomasz Sadowski, prof. PL dr hab. in¿. Jerzy Warmiñski, prof. PL dr in¿. Tomasz KaŸmir dr in¿. Cyprian Komorzycki dr in¿. Jaros³aw Latalski dr Grzegorz Litak dr Antoni Malicki dr in¿. Waldemar Samodulski dr in¿. Andrzej Teter mgr in¿. Rafa³ Rusinek mgr in¿. Sylwester Samborski pracownicy in¿ynieryjno-techniczni in¿. Andrzej Królicki in¿. Bo¿ena Madej-Paw³owska in¿. Andrzej Piekarczyk mgr Jolanta Sadowska Marcin Kneæ 42 Katedra Mechaniki Stosowanej

Od lewej siedz¹: G. Litak, T. Sadowski, J. Sadowska, K. Szabelski, B. Paw³owska, A. Malicki, J. Warmiñski; w drugim rzêdzie od lewej: J. Latalski, A. Teter, W. Samodulski, C. Komorzycki, T. Kamir; stoj¹ od lewej: S. Samborski, A. Piekarczyk, R. Rusinek, A. Krlicki, M. Kneæ

Historia katedry

Powstanie Katedry Mechaniki Stosowanej jest œciœle zwi¹zane z powstaniem najstarszego wydzia³u Uczelni, Wydzia³u Mechanicznego. Z inicjatywy lubelskiego œrodowiska techników, in¿ynierów i naukowców w 1953 r. wraz z uruchomieniem Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej powo³ano zespó³ zajmuj¹cy siê kszta³ceniem w zakresie mechaniki i wytrzyma³oœci materia³ów. Pierwszym kierownikiem Zespo³u Mechaniki Technicznej a zarazem wyk³adowc¹ przedmiotu mechanika by³ ówczesny Rektor Stanis³aw Podkowa, zaœ kierownikiem Pracowni Wytrzyma³oœci Materia³ów oraz wyk³adowc¹ przedmiotu wytrzyma³oœæ materia³ów by³ mgr in¿. Marian Mastalerz. Siedziba zespo³u mieœci³a siê w dawnym Rektoracie przy ul. Bernardyñskiej 13. W roku 1965 wraz z powstaniem Wy¿szej Szko³y In¿ynierskiej nastêpuje powo³anie Wydzia³u Ogólnotechnicznego, w ramach którego funkcjonuje nadal Zespó³ Mechaniki Technicznej i Pracownia Wytrzyma³oœci Materia³ów. Opiekunem Zespo³u jest wówczas doc. mgr in¿. Wac³aw Jaœkiewicz Dziekan Wydzia³u Ogólnotechnicznego, zaœ nadzór merytoryczny sprawuje dr in¿. Kazimierz Sobiesiak (zatrudniony w 1958). Pracê w tym czasie w Zespole Mechaniki jako wyk³adowcy podejmuj¹: dr Antoni Malicki (1966) oraz prof. dr in¿. Ka- zimierz Szabelski (1967). W tym okresie Zak³ad zostaje przeniesiony do budynku „Oxford” przy ul. Nadbystrzyckiej. W roku 1973 nastêpuje zmiana organizacji Uczelni, rolê wydzia³ów przejmuj¹ instytuty. W ramach powo³anego Katedra Mechaniki Stosowanej 43 Instytutu Technologii i Eksploatacji Maszyn powstaje Zak³ad Mechaniki Sto- sowanej i In¿ynierii Materia³owej pod kierownictwem prof. dr in¿. Kazimie- rza Szabelskiego. Siedzib¹ Zak³adu jest obecny budynek przy ul. Nadbystrzyc- kiej 36. W roku 1985 na krótki okres nastêpuje po³¹czenie Zak³adu Mechani- ki Stosowanej z Zak³adem Podstaw Konstrukcji Maszyn i powo³anie wspólnej Katedry Podstaw Mechaniki i Konstrukcji Maszyn pod kierownictwem prof. dr in¿. Kazimierza Szabelskiego. Od roku 1986 Katedra istnieje jako samodzielna jednostka pod nazw¹ Katedra Mechaniki Stosowanej w strukturze której utworzono dwa zak³ady: Zak³ad Mechaniki Ogólnej którego kierownikiem jest dr Antoni Malicki i Zak³ad Wytrzyma³oœci Materia³ów pod kierownictwem dr hab. in¿. Toma- sza Sadowskiego. Wa¿nym momentem w rozwoju Katedry by³o zatrudnienie wybitnego uczonego polskiego prof. Jerzego Leyko (1985), który zosta³ za- proszony do pracy w Politechnice Lubelskiej ze wzglêdu na powstanie nowego kierunku dyplomowania „Budowa Œmig³owców” w Katedrze Mechaniki Stosowanej. Aktualnie specjalnoœæ „Budowa Œmig³owców” jest prowadzona w ramach wspó³pracy z Fabryk¹ Œmig³owców w Œwidniku.

Dzia³alnoœæ dydaktyczna

W ramach dzia³alnoœci dydaktycznej Katedra prowadzi zajêcia z nastê- puj¹cych przedmiotów: • mechanika ogólna, • drgania mechaniczne, • wytrzyma³oœæ materia³ów, • mechanika p³ynów, • wybrane zagadnienia z dynamiki maszyn (studia doktoranckie i podyplomowe), • komputerowe wspomaganie prac in¿ynierskich (studia doktoranckie i podyplomowe), We wspó³pracy z PZL S.A. Œwidnik Katedra kszta³ci studentów w spe- cjalnoœci „Budowa Œmig³owców”. Specjalnoœæ ta zosta³a utworzona w 1986 roku i prowadzi³a kszta³cenie studentów do roku 1990. Po przerwie, zosta³a reaktywowana w 1998 roku. Studenci kszta³ceni s¹ wy³¹cznie na poziomie dziennych studiów magisterskich. Od 1998 roku dyplom w specjalnoœci Bu- dowa Œmig³owców uzyska³o ponad 20 osób. Wiêkszoœæ absolwentów pracuje w PZL S.A. Œwidnik oraz w miêdzynarodowych firmach lotniczych. W ramach specjalnoœci Katedra podpisa³a umowy o wspó³pracy i wymianie stu- dentów z Ecole Nationale Superieure d’Ingenieurs de Constructions Aeronau- 44 Katedra Mechaniki Stosowanej tiques (ENSICA) z Tuluzy oraz z Uniwersytetem Paul Sabatier, Department Gene Mecanique Productique Techniques Aerospatiales równie¿ z Tuluzy we Francji. W latach 1998-2000 w Katedrze prowadzony by³ program Unii Europej- skiej TEMPUS S JEP-12247-97 w którym brali udzia³ partnerzy z Messerburg University (Niemcy), University of Swansea (Wielka Brytania), University of Mons (Belgia). W ramach tego programu prowadzono wymianê studentów oraz kadry dydaktycznej oraz dostosowano do standardów Unii Europejskiej wprowadzony w Wydziale Mechanicznym elastyczny program nauczania stu- dentów.

Dzia³alnoœæ naukowo-badawcza

Badania naukowe Katedry Mechaniki Stosowanej realizowane s¹ w dwóch zespo³ach badawczych: • zespó³ mechaniki badania w zakresie dynamiki uk³adów mechanicznych, teorii drgañ nieliniowych, bifurkacji i chaosu deterministycznego, mechaniki p³ynów, drgañ w procesach skrawania, dynamiki samochodów i œmig³owców. • zespó³ wytrzyma³oœci materia³ów badania w zakresie wytrzyma³oœci, statecznoœci i optymalizacji konstrukcji, mechaniki materia³ów ze szczególnym uwzglêd- nieniem mechaniki pêkania materia³ów kruchych, zagadnieñ kontaktu statycznego i dynamicznego, tarcia i zu¿ycia. Badania naukowe prowadzone w Katedrze Mechaniki Stosowanej dotycz¹ najnowszych trendów dynamiki nieliniowej oraz mechaniki cia³a sta³ego i nanotechnologii. Do wa¿niejszych problemów rozwi¹zywanych w Katedrze nale¿y zaliczyæ: • badania analityczne, numeryczne i analogowe drgañ regular- nych i chaotycznych nieliniowych uk³adów dynamicznych w tym parametryczno-samowzbudnych z zastosowaniem metod analitycznych ma³ego parametru, metody wielu skal czasowych, Kry³owa-Bogolubowa-Mitropolskiego, bilansu har- monicznych, uœrednienia. • badania drgañ uk³adów dynamicznych z nieidealnymi Ÿród³ami energii • modelowanie drgañ przek³adni zêbatych oraz okreœlenia mo- ¿liwoœci przejœcia uk³adu do drgañ chaotycznych Katedra Mechaniki Stosowanej 45 • analizê teoretyczn¹ oraz badania doœwiadczalne na obiekcie rzeczywistym wibroizolacji silnika w samochodzie dostaw- czym „Lublin” oraz w mini ci¹gniku rolniczym „Runner”, • badania teoretyczne i doœwiadczalne dynamiki procesu skrawania; analizê zjawisk nieliniowych oraz drgañ typu „chatter” w procesie skrawania toczeniem w pierwszym i kolejnych przejœciach narzêdzia • badania w³asnoœci mechanicznych œwiat³owodów i kabli œwiat³owodowych • analizê zjawisk mechaniki pêkania porowatych materia³ów ceramicznych w tym zagadnieñ propagacji uszkodzeñ materia³u pod wp³ywem rosn¹cego quasi-statycznie obci¹¿e- nia z uwzglêdnieniem wp³ywu wystêpowania porowatoœci wewn¹trzziarnowej i miêdzyziarnowej • obliczenia noœnoœci granicznej dla cienkoœciennych dŸwiga- rów i p³yt z centralnymi, wzd³u¿nymi ¿ebrami poœrednimi obci¹¿onych osiow¹ si³¹ œciskaj¹c¹ i momentem gn¹cym dla wszystkich typów postaci utraty statecznoœci konstrukcji; uzyskane wyniki pos³u¿y³y do weryfikacji norm obliczeniowych • opracowanie metodyki polioptymalnego projektowania konstrukcji kratownicowych zu wzglêdnieniem tolerancji wykonania poszczególnych jej elementów.

Tematy wa¿niejszych prac badawczych 1. Badanie w³asnoœci mechanicznych œwiat³owodów i kabli œwiat³owodowych, Praca naukowo-badawcza 75 NN-1 86, problem resortowy PR I 02, kierownik projektu: prof. K. Szabelski, 1986-1989. 2. Analiza teoretyczno-doœwiadczalna i projekt posadowienia konstrukcji wyci¹garki w³ókna œwiat³owodowego WW-555, Umowa nr 17 NN-1 89, kierownik projektu: prof. K. Szabelski, 1989. 3. Chaos in Cutting Process, British/Polish Joint Research Collabora- tion Programme, projekt miêdzynarodowy WAR/992/117, kierownik projektu: dr hab. in¿. J. Warmiñski 1997-1999. 4. Nieliniowa dynamika i sterowanie w procesie obróbki skrawaniem, program miêdzynarodowy COST, Action P4, „Non-linear dynamics in mechanical processing”, projekt badawczy, Decyzja Nr 126/E-361/SPUB/COST/T-7/DZ 42/99, kierownik projektu: dr hab. in¿. J.Warmiñski, 1999-2002. 5. Study of Control of Non-linear and Non-Ideal Self-Excited Systems, Polish-Brazil Scientific Project, 2000-2002, International Coopera- 46 Katedra Mechaniki Stosowanej tion Between Technical University of Lublin and Sao Paulo Universi- ty, kierownik projektu: dr bab. in¿. J. Warmiñski. 6. Tolerancje wykonania w optymalnym projektowaniu konstrukcji, nr 7T07A 04319, g³ówny wykonawca: dr in¿. Jaros³aw Latalski, 2000-2002 7. Research of Non-linear and Non-ideal Slewing Structures with Ap- plications to Engineering Science: Dynamics and Control, Po- lish-Brazilian Scientific Project, 2002-2005, Grant 02/06774-3 from FAPESP-Sao Paulo, kierownik projektu: dr hab.in¿. J. Warmiñski. 8. Wirnik noœny o podwy¿szonych w³asnoœciach wytrzyma³oœciowych i lotnych do œmig³owca PZL W-3 SOKÓ£, grant celowy, 0311/ /C.T12-6/2002, 2002-2004, kierownik projektu: dr in¿. Waldemar Samodulski. Prace naukowe pracowników Katedry publikowane s¹ w czasopismach krajowych i zagranicznych np. Journal of Theoretical and Applied Mechanics, Journal of Technical Physics, International Journal of Non-linear Mechanics, Nonlinear Dynamics, Journal of Sound and Vibrations, International Journal of Bifurcation and Chaos, Acta Physica Polonica, International Journal of Ap- plied Mechanics and Engineering, International Journal of Solids and Structu- res, Engineering Optimization. Syntez¹ wieloletnich badañ s¹ monografie na- pisane przez pracowników Katedry.

Wykaz wa¿niejszych ksi¹¿ek i monografii 1. K. Szabelski, A. Malicki, J. Banaszek, Badania w³asnoœci mechanicznych œwiat³owodów. Monografia, Wyd. Politechniki Lubelskiej 235, Mechanika 58, 1993, str.162. 2. K. Szabelski, B. Jancelewicz, W. £ucjanek i inni, Wstêp do konstrukcji œmig³owców. Wydawnictwa Komunikacji i £¹cznoœci, Warszawa 1995, str. 368. 3. T. Sadowski, Analiza zagadnieñ pêkania polikrystalicznych materia³ów ceramicznych, Wyd. Politechniki Lubelskiej, 1997, str. 131. 4. T. Sadowski, Opis rozwoju uszkodzeñ i stany graniczne materia³ów ceramicznych, Wyd. Politechniki Lubelskiej, 1999, str. 318 5. A. Teter , Selected Problems of Instabilities in Composite Structures – wspó³autor rozdzia³u 4 monografii pod redakcj¹ Z.Ko³akowskie- go, K.Kowal-Michalskiej, Wyd. Pol. £ódzkiej, 1999, 59-125. 6. J. Warmiñski, G. Litak, K. Szabelski, Dynamics of Gear Boxes, in: Applied Nonlinear Dynamics and Chaos of Mechanical Systems with Katedra Mechaniki Stosowanej 47 Discontinuities; Wiercigroch, M.; Kraker, B.d., Eds.; World Scienti- fic: Singapore, 2000, p.177-205. 7. J. Warmiñski, Drgania regularne i chaotyczne uk³adów parametryczno-samowzbudnych z idealnymi i nieidealnymi Ÿród³ami energii, Wyd. Politechniki Lubelskiej, 2001, str.220. 8. A. Malicki, T. Sadowski, Wybrane zagadnienia z teorii sprê¿ystoœci, Wyd. Politechniki Lubelskiej, 2001, str. 254. 9. J. Warmiñski, Synchronisation, Chaos and Hyperchaos in a Self- -Excited System Under Parametric and External Excitation, in: Non- linear Dynamics, Chaos, Control and Their Applications to Engine- ering Sciences; Vol 5: Chaos Control and Time Series, J.M.Balthazar et al. Eds.; Brazilian Academy of Mechanical Sciences and American Academy of Mechanics, 2002, p.107-127.

Otwarte przewody doktorskie Mgr in¿. Rafa³ Rusinek „Analiza drgañ nieliniowych w procesie skrawania toczeniem elementów metalowych”, promotor dr hab. in¿. Jerzy Warmiñ- ski. Mgr in¿. Sylwester Samborski „Badania rozwoju uszkodzeñ w porowatych materia³ach ceramicznych”, promotor dr hab. in¿. Tomasz Sadowski.

Wspó³praca z zagranic¹ Badania naukowe prowadzone w Katedrze s¹ silnie zwi¹zane z programami Unii Europejskiej oraz wspó³prac¹ miêdzynarodow¹ np. w latach 1999-2002 realizowano badania w ramach programu europejskiego COST, Action P4, „Non-linear dynamics in mechanical processing”. Katedra Mecha- niki Stosowanej utrzymuje sta³e kontakty z oœrodkami naukowymi w Wielkiej Brytanii, Belgii, Niemczech, Francji, Czech, Wêgier, Rosji, W³och, Grecji, Ir- landii, Brazylii i USA. Na uwagê zas³uguj¹ projekty finansowane przez instytu- cje miêdzynarodowe np. wspólny projekt badawczy z Glasgow and Aberdeen University (U.K.), British/Polish Joint Research Collaboration Programme „Chaos in Cutting Process” (1997-1999), Oxford University (U.K.)"Experi- mental Investigations of Crack Propagations of Ceramic Materials", Bristol University (U.K.) „Ground States of Materials Including Copper Oxide” , Sao Paulo University (Brazylia) „Study of Control of Non-Linear and Non-Ideal Self-Excited Systems” (2000-2002) oraz „Research of Non-linear and Non- -ideal Slewing Structures with Applications to Engineering Science” (2002-2005). W 2002 roku zespó³ pracowników Katedry Mechaniki Stosowanej przy- gotowa³ wniosek do Brukseli o sfinansowanie programu „Modern Composite 48 Katedra Mechaniki Stosowanej Materials in Engineering Design of Transport Means: Theoretical Modelling and Experimental Verification”. Celem tego projektu jest utworzenie w Kate- drze tzw. „Centrum Kompetencji”

Notki biograficzne prof. dr in¿. Kazimierz Szabelski Urodzony w 1937 r, profesor zwyczajny Politechniki Lubelskiej. W latach 1973-81 prorektor ds. dydaktyki i pierwszy Zastêpca Rekto- ra w okresie kiedy powsta³a Politechnika Lubel- ska. Przez dwie kadencje tj. w latach 1996-2002 Rektor Politechniki Lubelskiej. Ukoñczy³ Wy- dzia³ Mechaniczno-Konstrukcyjny Politechniki Warszawskiej w specjalnoœci: cieplne maszyny t³okowe. Praca dyplomowa obejmowa³a kon- strukcjê silnika okrêtowego du¿ej mocy. W latach 1961-67 pracowa³ jako konstruktor oraz in¿ynier badañ w FSC w Lublinie. W fabryce tej skonstruowa³ oraz bada³ prototyp silnika wysokoprê¿nego przeznaczonego do samochodów dostawczych. Nastêpnie uruchomi³ badania drgañ, naprê¿eñ i wytrzyma³oœci zmêczeniowej elementów samochodu ¯uk. Od wrzeœnia 1965r podejmuje pracê w WSIn¿ Lublin w formie zajêæ zle- conych oraz rozpoczyna realizacjê pracy doktorskiej. W lutym 1967 podejmuje pracê na uczelni jako wyk³adowca, na pe³nym etacie. Stopieñ doktora nauk technicznych uzyskuje w 1970 na podstawie rozprawy dotycz¹cej nieliniowych drgañ parametrycznych wa³ów korbowych silników t³okowych. Pra- ca doktorska by³a wyró¿niona i nagrodzona przez Ministra Nauki i Szkolnic- twa Wy¿szego. Na podstawie dorobku naukowego i zawodowego w przemyœ- le, w 1973 r. otrzymuje stanowisko docenta, a w 1984 r. tytu³ naukowy profesora nadzwyczajnego. Stanowisko profesora zwyczajnego Politechniki Lubel- skiej uzyskuje w 1991 r. W pracy naukowej zajmuje siê zagadnieniami drgañ nieliniowych, w tym chaosu deterministycznego, mechaniki œwiat³owodów, wytrzyma³oœci zmê- czeniowej materia³ów i konstrukcji, dynamiki œmig³owców i pojazdów samochodowych. Autor i wspó³autor ponad 150 prac, trzech ksi¹¿ek i monografii oraz szeœciu skryptów. Ksi¹¿ka oraz dwie monografie dotycz¹: budowy œmig³owców, mechaniki œwiat³owodów oraz nieliniowej dynamiki uk³adów mechanicznych. W dorobku naukowym znajduj¹ siê publikacje które ukaza³y siê w renomowanych czasopismach zagranicznych o œwiatowym obiegu: In- Katedra Mechaniki Stosowanej 49 ternational Journal Non-linear Mechanics, Nonlinear Dynamics, Internatio- nal Journal of Bifurcation and Chaos, Journal of Sound and Vibration oraz w renomowanych czasopismach krajowych: Archiwum Budowy Maszyn, Rozprawy In¿ynierskie oraz Mechanika Teoretyczna i Stosowana. Wiele prac jest zamieszczonych w czasopismach znajduj¹cych siê na liœcie filadelfijskiej. Organizator i kierownik Katedry Mechaniki Stosowanej, która w 2001 r. zajê³a pierwsze miejsce w rankingu wszystkich katedr i instytutów Politechni- ki Lubelskiej. Twórca lubelskiej szko³y nieliniowej dynamiki uk³adów mechanicznych. Cz³onek korespondent Europejskiej Akademii Nauki i Sztuki w Pa- ry¿u. By³ cz³onkiem prezydium Rady G³ównej Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego oraz przewodnicz¹cym i wspó³organizatorem Lubelskiego Oddzia³u Polskie- go Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej. Cz³onek zwyczajny Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, cz³onek Polskiego Towarzystwa Wi- rop³atów oraz American Helicopter Society. Bra³ udzia³ w pracach sekcji Pod- staw Konstrukcji Maszyn, Zespo³u Zmêczenia Materia³ów i Konstrukcji oraz Sekcji Mechaniki Analitycznej PAN Autor i kierownik licznych prac wykonanych dla przemys³u. Autor wielu recenzji prac doktorskich, habilitacyjnych i opinii o tytu³ naukowy profesora. Inicjator utworzenia i opiekun specjalnoœci dydaktycznej „Budowa Œmig³owców”. Odby³ sta¿ naukowy u akademika prof. A.I. £urie w Instytucie Politech- nicznym w Petersburgu. Jako visiting profesor przebywa³ w Katedrze Mecha- niki akademika W.W. Bo³otina w Moskwie. W celach naukowych i dydaktycznych wizytowa³ szereg zak³adów przemys³owych i uczelni w tym: Pary¿u, Marsylii, Tuluzie, Bristolu, Filadelfii, Mons (Belgia), Amsterdamie, Sztokhol- mie, Budapeszcie, Sao Paulo (Brazylia), Swansea, Aberdeen, Londynie, Rydze, Moskwie, Petersburgu, Ottawie i Seulu. Odznaczony: Krzy¿em Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzy¿em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Z³otym Krzy¿em Zas³ugi, Zas³u¿ony dla Wynalazczoœci i Racjonalizacji. Wyró¿niony Z³ot¹ Odznak¹ dla Miasta Lublina oraz Medalem za Zas³ugi dla Wojewdztwa Lubelskiego. Laureat kilkunastu nagród ministrów za pracê naukow¹, dydaktyczn¹, organizacyjn¹ i wdro¿enia badañ naukowych w przemyœle. prof. dr in¿. Jerzy Leyko ¯y³ w latach 1918-1995. W roku 1936 wst¹pi³ na Wydzia³ Mechaniczny Politechniki Warszawskiej gdzie na Oddziale Lotniczym ukoñczy³ do wybu- chu wojny szeœæ semestrów. Od 1 sierpnia 1942 r. do Powstania Warszaw- skiego pe³ni³ funkcjê asystenta w zak³adzie prof. M.T. Hubera w Pañstwowej Wy¿szej Szkole Technicznej w Warszawie. W tym czasie kontynuowa³–wra- mach tajnego nauczania – przerwane przez wojnê studia. Za udzia³ w Powsta- 50 Katedra Mechaniki Stosowanej niu Warszawskim zosta³ odznaczony Warszaw- skim Krzy¿em Powstañczym. Po wyzwoleniu kraju uzyska³ w 1946r tytu³ zawodowy magistra in¿yniera mechanika. W 1945 r. zosta³ zatrudniony w Politechnice £ódzkiej jako asystent w Katedrze Mechaniki kierowanej przez prof. Rajnolda Kurowskiego. W Politechnice £ódz- kiej prof. J. Leyko przepracowa³ 36 lat. Po uzyskaniu w 1949 r. stopnia doktora nauk technicznych zosta³ mianowany zastêpc¹ profesora i powo³any na stanowisko kierownika Katedry Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej na Wydzia- le W³ókienniczym. W 1953 r. zosta³ kierownikiem Katedry Wytrzyma³oœci Materia³ów na Wydziale Mechanicznym. Tytu³ naukowy profesora nadzwyczajnego uzyska³ w 1954r, a stanowisko i tytu³ profesora zwyczajnego w 1964r. Prof. J. Leyko by³ w latach 1952-56 prodziekanem, a w latach 1958-60 dziekanem Wydzia³u Mechanicznego Politechniki £ódzkiej. Od utworzenia Instytutu Mechaniki Stosowanej w 1970 r. a¿ do przejœcia w 1981r. na wczeœniejsz¹ emeryturê kierowa³ tym instytutem. W 1985 r. prof. J. Leyko zawiesi³ emeryturê i podj¹³ pracê na stanowisku profesora zwyczajnego w Politechnice Lubelskiej, gdzie pracowa³ przez trzy lata, czyli do osi¹gniêcia wieku emerytalnego. Zaprosze- nie do pracy prof. J. Leyko w Politechnice Lubelskiej zwi¹zane by³o z uruchomieniem w Katedrze Mechaniki Stosowanej Wydzia³u Mechanicznego nowej specjalnoœci: „Budowa Œmig³owców” na której prowadzi³ wyk³ady z „Wytrzy- ma³oœci konstrukcji lotniczych.”. Dzia³alnoœæ naukowa prof. J. Leyko dotyczy³a g³ównie teorii p³yt i pow³ok oraz teorii statecznoœci konstrukcji cienko- œciennych. Prace naukowe Profesora by³y wielokrotnie cytowane w literaturze krajowej jak i zagranicznej. Prof. J. Leyko jest twórc¹ uznanej w kraju, a znanej równie¿ za granic¹ „£ódzkiej Szko³y Statecznoœci Konstrukcji”. Jego wk³ad do nauki jest i w przysz³oœci bêdzie oceniany jako znacz¹cy. Zainicjowa³ organizacjê Sympozjów Statecznoœci Konstrukcji które wesz³y na sta³e do kalendarza imprez naukowych organizowanych w kraju. Prof. J. Ley- ko znany by³ jako wspania³y dydaktyk. Jego podrêcznik akademicki „Mecha- nika ogólna” którego kilka wydañ ukaza³o siê nak³adem PWN, jest wci¹¿ wznawiany, bowiem uznaje siê go jako wzorcowy podrêcznik mechaniki dla wy¿szych szkó³ technicznych. Pod kierunkiem Profesora jako promotora 22 osoby uzyska³y stopieñ doktora, szeœæ z tych osób uzyska³o tytu³ profesora. Zosta³ uznany za najlepszego wyk³adowcê Wydzia³u Mechanicznego Poli- techniki £ódzkiej (1972) a tak¿e Politechniki Lubelskiej (1987). Katedra Mechaniki Stosowanej 51 W latach 1946-50 by³ kierownikiem grupy obliczeniowej w Biurze Kon- strukcyjnym Lotniczych Warsztatów Doœwiadczalnych w £odzi. w latach 1950-57 pracowa³ jako profesor kontraktowy w Katedrze Konstrukcji Lotni- czych Wydzia³u Lotniczego Politechniki Warszawskiej. Przez szeœæ lat pracowa³ równie¿ w Zak³adzie Teorii Konstrukcji Maszyn PAN. Profesor by³ wzo- rem szlachetnego i skromnego cz³owieka. By³ niezwyk³y je¿eli chodzi o zalety charakteru i zasady ¿yciowe. Pozosta³ w pamiêci spo³ecznoœci akademickiej Politechniki Lubelskiej jako szlachetny i dobry cz³owiek, jako doradca, opiekun i wspania³y wychowawca. dr hab. in¿. Tomasz Sadowski Urodzony 6 kwietnia 1954 r. w Lublinie. Ukoñczy³ studia na Politechnice Lubelskiej w 1978 r. Stopieñ naukowy doktora nauk technicznych uzyska³ w Polskiej Akademii Nauk (IPPT – Warszawa) w 1985 r. Stopieñ naukowy doktora habilitowanego nauk technicznych otrzyma³ w Polskiej Akademii Nauk (IPPT – Warszawa) w 2001 r. Obecnie jest pracownikiem Katedry Mechaniki Stosowanej i pe³ni funkcjê kierownika Zak³adu Wytrzyma³oœci Materia³ów. Zainteresowania naukowe dr hab. in¿. To- masza Sadowskiego obejmuj¹ modelowanie za- chowania siê materia³ów ze struktur¹ wew- nêtrzn¹ znajduj¹cych siê pod dzia³aniem obci¹¿eñ mechanicznych i termicz- nych. W szczególnoœci rozwija on modele mezomechaniczny i fenomenolo- giczny oraz ich zastosowanie do rozwi¹zania praktycznych zagadnieñ in¿y- nierskich dotycz¹cych elementów konstrukcji. Zagadnienia szoków termicz- nych w tzw. materia³ach gradientowych (warstwy ceramiczne) ma istotne znaczenie w projektowaniu elementów konstrukcyjnych silników wykonanych z materia³ów kompozytowych. Dr hab. in¿. Tomasz Sadowski opublikowa³ szereg prac w renomowanych czasopismach zagranicznych oraz uczestniczy³ w 26 konferencjach miê- dzynarodowych (miedzy innymi w Cambridge, Nottingham, Cardiff, Pary¿u, Berlinie, Monachium, Stuttgarcie). Odby³ sta¿e zagraniczne w nastêpuj¹cych oœrodkach: University of Illinois at Chicago (1987 – 12 miesiêcy), Technische Universität München (1992 /1993 – 24 miesi¹ce), Technische Universität Darmstadt (2002 – 6 miesiêcy). W latach 1993-1997 pe³ni³ funkcjê Managing Editor w Archive of Applied Mechanics (Springer Verlag). Stale wspó³pracuje z nastêpuj¹cymi oœrodkami zagranicznymi: University of Wales i University of Oxford (Wielka Brytania); Technische Universität München (Niemcy), Tech- 52 Katedra Mechaniki Stosowanej nische Universität Darmstadt (Niemcy), Martin Luther Universität Merseburg (Niemcy); National Technical University of Athens (Grecja). W latach 1997-2001 pe³ni³ funkcjê koordynatora i kontraktora w miê- dzynarodowym projekcie edukacyjnym TEMPUS S_JEP 12 242 – 97. Obecnie w ramach 5 Programu Ramowego Unii Europejskiej uzyska³ Stypendium Marie Curie dla doœwiadczonych badaczy na wspó³pracê z University of Wales. dr hab. in¿. Jerzy Warmiñski Urodzi³ siê 06.10.1960 r., prof. PL. Jest absolwentem Politechniki Lubelskiej, w 1984 r. uzyska³ stopieñ mgr in¿. mechanika w specjalno- œci samochody i ci¹gniki. W Politechnice Lubel- skiej pracuje od 01.01.1985 kolejno na stanowisku asystenta sta¿ysty, asystenta, adiunkta. W latach 1998-1999 odby³ pó³roczny sta¿ przemys³owy w P.Z.L. S.A. Œwidnik w dzia³ach monta¿u œmig³owców, prób statycznych i dynamicznych, prób w locie, wytrzyma³oœci konstrukcji i aeromechaniki, a nastêpnie s³u¿bê wojskow¹ w Wy¿szej Oficerskiej Szkole Samochodowej w Pile. w 1992 r. obroni³ z wyró¿nieniem na Wydziale Mechanicznym Poli- techniki Lubelskiej pracê doktorsk¹, a w roku 2001 pracê habilitacyjn¹ pt. „Drgania regularne i chaotyczne uk³adów parametryczno-samowzbudnych z idealnymi i nieidealnymi Ÿród³ami energii” uzyskuj¹c stopieñ naukowy doktora habilitowanego w dyscyplinie mechanika, nadany przez Radê Wydzia³u In¿ynierii Mechanicznej i Robotyki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krako- wie. Jest autorem b¹dŸ wspó³autorem, rozdzia³ów w ksi¹¿kach publikowanych przez wydawnictwa krajowe i miêdzynarodowe oraz ok. 70 artyku³ów z teorii bifurkacji, chaosu, drgañ mechanicznych, dynamiki maszyn. Prowadzi zajêcia dydaktyczne z mechaniki klasycznej, teorii drgañ i chaosu oraz wspomagania komputerowego prac in¿ynierskich dla studentów studiów doktoranckich, magisterskich i in¿ynierskich. W latach 1997-1999 by³ kierownikiem projektu Polish/British Joint Research Collaboration Programme, zaœ w 1999-2002 kierownikiem oraz reprezentantem Polski w Brukseli w projekcie miêdzynarodowym COST P4 „Non-linear Dynamics in Mechanical Pro- cessing” realizowanym w ramach akcji Unii Europejskiej. Jest cz³onkiem Sto- warzyszenia In¿ynierów Mechaników Polskich (SIMP) oraz Polskiego Towa- rzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej (PTMTS) pe³ni¹c funkcjê przewodnicz¹cego Lubelskiego Oddzia³u. Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn

http://archimedes.pol.lublin.pl/~pkm/ Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-200, fax (81) 524-26-49 e-mail: [email protected]

Stan osobowy Katedry

Kierownik Katedry prof. dr hab. in¿. Krzysztof Pawe³ Wituszyñski pracownicy naukowo-dydaktyczni prof. dr hab. in¿. Tadeusz Pe³czyñski dr in¿. Jan Banaszek dr in¿. Pawe³ DroŸdziel dr in¿. Miros³aw Ferdynus dr in¿. Zofia Gajewska dr in¿. Janusz Kisiel dr in¿. Zbigniew Kudasiewicz dr in¿. Leszek Kuœmierz dr in¿. Leszek Krzywonos dr in¿. Aleksander Nieoczym dr in¿. Grzegorz Poniewa¿ dr in¿. Konrad Pylak dr in¿. Krystyna Schabowska dr in¿. Andrzej Zniszczyñski mgr in¿. Jacek Czarnigowski mgr in¿. Hubert Dêbski mgr in¿. Przemys³aw Filipek 54 Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn

Od lewej siedz¹: J. Kie³biñski, J. Banaszek, K. Schabowska, K. Wituszyñski, Z. Kudasiewicz; od lewej stoj¹: P. Drodziel, A. Nieoczym, W. Wawrzyk, I. Pater, A. Wjcik, K. Pylak, Z. Izdebski, L. Kuœmierz, G. Poniewa¿, L. Krzywonos, M. Ferdynus, A. Zniszczyñski

pracownicy in¿ynieryjno-techniczni mgr Irmina Pater mgr in¿. Andrzej Wójcik in¿. Zbigniew Izdebski Witold Wawrzyk

Z historii Katedry

Pierwsz¹ jednostk¹ organizacyjn¹, zajmuj¹c¹ siê zagadnieniami konstrukcji maszyn by³ Zespó³ Czêœci Maszyn, kierowany przez rektora WSIn¿., doc. Stanis³awa Podkowê. Po jego œmierci w 1973 r., w zwi¹zku z reorganizacj¹ Wydzia³u, powsta³ Zak³ad Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Kolejnym kierownikiem by³ doc. Ryszard D³ugo³êcki, tak¿e po w³¹czeniu zespo³u do Zak³adu Maszyn Górniczych; ten nowy zak³ad zorganizowa³ przyby³y do Lu- blina w roku 1975 prof. Tadeusz Opolski. By³ on naukowym opiekunem Zak³adu, a jego kierownikami w latach 1978-82 byli kolejno dr Ryszard Osta- piuk i dr Wac³aw Milanowski. Oprócz PKM prowadzono zajêcia dydaktyczne z Teorii Mechanizmów oraz Rysunku Technicznego. W roku 1982 powstaje Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn 55 samodzielny Zak³ad Podstaw Konstrukcji Maszyn, a jego kierownikiem zostaje dr Wac³aw Milanowski. Dzia³alnoœæ dydaktyczna obejmowa³a przedmioty wymienione poprzednio oraz dodatkowo Geometriê Wykreœln¹. Zak³ad prowadzi³ prace przygotowawcze do zorganizowania XII Sympozjonu Podstaw Konstrukcji Maszyn. W wyniku kolejnych reorganizacji w Uczelni powstaje Wydzia³ Mechaniczny i Organizacji. W roku 1985 Zak³ad zosta³ w³¹czony do Katedry Podstaw Mechaniki i Konstrukcji Maszyn, której kierownikiem by³ prof. Kazimierz Szabelski. Grup¹ problemow¹ PKM kierowa³ w tym okresie dr Jan Banaszek. W paŸdzierniku 1985 roku Katedra by³a organizatorem XII Sympozjonu PKM, który odby³ siê w Kazimierzu Dolnym. W latach 1987-89 grupa, prowadzona przez dra Konrada Pylaka, wchodzi w sk³ad Katedry Silni- ków i Podstaw Konstrukcji Maszyn, której kierownikiem by³ prof. Andrzej Lesikiewicz. We wrzeœniu 1988 roku z poprzedniej struktury organizacyjnej nastêpuje wy³¹czenie Wydzia³u Mechanicznego. W roku 1989 powstaje Zak³ad Podstaw Konstrukcji Maszyn, przekszta³cony w r. 1991 w Katedrê Podstaw Konstrukcji Maszyn. Jednostk¹ t¹ od roku 1989 kieruje prof. Krzysztof Wituszyñski. W roku 1995 Katedra zorganizowa³a XVII Sympozjon PKM, który odby³ siê w Na³êczowie. Katedra skupia pracowników prowadz¹cych zajêcia z zakresu podstaw konstrukcji maszyn, komputerowego wspomagania prac in¿ynierskich, geometrii wykreœl- nej, rysunku technicznego oraz teorii maszyn i mechanizmów. Byli etatowi pracownicy zespo³u Podstaw Konstrukcji Maszyn: - doc. mgr in¿. Stanis³aw Podkowa, Rektor WSIn¿. - prof. zw. dr in¿. Tadeusz Opolski, Prorektor PL, Dziekan Wydzia³u - dr hab. in¿. Jan Buczek, prof. PL - doc. dr in¿. Ryszard D³ugo³êcki - mgr in¿. Stefan Galicki - mgr in¿. Edward G³uszczyñski - dr in¿. Jan Kowalski - mgr in¿. Marek Maj - mgr in¿. Franciszek Martinka - dr in¿. Wac³aw Milanowski - mgr in¿. Mieczys³aw Moskal - mgr in¿. Wac³aw Nastaj - mgr in¿. Jerzy Olejnik - mgr in¿. Jerzy Paczyñski - mgr in¿.Tadeusz Wangrat - dr in¿. Wies³aw Wójcik - mgr in¿. Miros³aw Olszewski - dr in¿. Jaros³aw Latalski - mgr in¿. Jan Baranowski 56 Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn - mgr in¿. Ryszard Bartnik - dr Jerzy Kie³biñski

Dzia³anoœæ dydaktyczna

Dzia³alnoœæ dydaktyczna Katedry PKM obejmuje nastêpuj¹ce przedmioty: • podstawy konstrukcji maszyn, • teoria maszyn i mechanizmów, • grafika in¿ynierska w zakresie geometrii wykreœlnej i rysunku technicznego, • komputerowe wspomaganie prac in¿ynierskich. Przedmioty te prowadzone s¹ g³ównie dla Wydzia³u Mechanicznego w ramach studiów dziennych, zaocznych, podyplomowych i doktoranckich. Katedra prowadzi równie¿ zajêcia z grafiki dla Wydzia³u Elektrycznego, a w przesz³oœci przez wiele lat podstawy konstrukcji i grafikê dla Wydzia³u Zarz¹dzania i Podstaw Techniki. Katedra zorganizowa³a w r. 1998 Laboratorium Zaawansowanych Syste- mów CAD/CAM. Zainstalowano w nim przoduj¹ce na rynku zintegrowane systemy I-DEAS i CATIA oraz program do obliczeñ metod¹ MES – ABAQUS. W laboratorium odbywaj¹ siê zajêcia dla s³uchaczy studium podyplomowego „Komputerowe Wspomaganie Prac In¿ynierskich” oraz uczestników szkoleñ. Laboratorium uzyska³o certyfikat Centrum Komputerowego we Wroc³awiu – dystrybutora systemu I-DEAS na rynku polskim. Do roku 2002 przeszkolono ogó³em ok. 500 osób – studentów Politech- niki Lubelskiej oraz pracowników zak³adów przemys³owych, a 20 osób ukoñ- czy³o studia podyplomowe. W zwi¹zku z wprowadzeniem przedmiotu obowi¹zkowego CAD na studiach magisterskich laboratorium zosta³o rozbudowane celem umo¿liwienia prowadzenia zajêæ na poziomie nie odbiegaj¹cym od standardów europejskich. proces dydaktyczny odbywa siê pod kierunkiem nauczycieli akademickich – pracowników katedry, którzy posiadaj¹ uprawnienia potwierdzone certyfikatami w zakresie systemów I-DEAS i CATIA.

Dzia³alnoœæ naukowo-badawcza

Tematyka prac naukowych prowadzonych w ramach dzia³alnoœæ statutowej, badañ w³asnych i projektów badawczych: Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn 57 • wspomagana komputerowo optymalizacja w konstruowaniu maszyn oraz analiza i synteza mechanizmów, • statyczna i dynamiczna analiza elementów konstrukcyjnych z wykorzystaniem metody elementów skoñczonych, • badania procesów wspó³pracy elementów i zespo³ów maszynowych, wspomagane procesorowo, • metody CAD i CAM w projektowaniu urz¹dzeñ mechanicznych i maszyn. Systemy obliczeniowe i graficzne, • konstruowanie maszyn z uwzglêdnieniem kryteriów eksploatacyjnych i ekonomicznych, • komputerowe metody zapisu relacji elementów przestrzeni, • rozwój teorii konstrukcji i metod obliczeñ przek³adni zêba- tych o podwy¿szonej noœnoœci, • elementy konstrukcyjne o skokowej niejednorodnoœci radial- nej, • biomechanika i in¿ynieria medyczna, • badania warstwy wierzchniej i fizyka powierzchni, • tematyka historyczna i uwarunkowania ekonomiczne podstaw budowy maszyn.

Wykaz wa¿niejszych publikacji z lat 1995-2002 1. J. Buczek: Walcowe przek³adnie œlimakowe o zazêbieniu wklês³o-wypuk³ym typu BBW. Wyd. Uczelniane PL, Prace Naukowe PL 224, Mechanika 54, Lublin 1991, s. 1-45. 2. P. DroŸdziel, S. Piasecki: Studium ekonomicznej metody oceny efek- tywnoœci eksploatacji samochodów w firmie transportowej. Folia So- cietatis Scientiarum Lublinensis Technika 1995, 4(1), s. 60-66. 3. T. Pe³czyñski: Wyznaczanie œredniej wartoœci odkszta³cenia przy statycznych pomiarach twardoœci sto¿kiem. Folia Societatis Scientiarum Lublinensis Technika 1995, 4(1), s. 76-91. 4. K. Wituszyñski: Prêdkoœæ k¹towa i moment obrotowy jako noœniki informacji o stanie silnika spalinowego. Studium teoretyczno-eksperymentalne. Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin 1996. 5. W. Matzke, K. Wituszyñski: Projektowanie uk³adów korbowych sil- ników trakcyjnych. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej. Lublin 1996. 58 Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn 6. K. Schabowska, K. Pylak: Z dziejów polskiej myœli technicznej – »Czasopiœmiennictwo« Feliksa Kucharzewskiego. Kwartalnik Histo- rii Nauki i Techniki, 1996, 41(2), s. 69-87. 7. P. DroŸdziel: Ekonomiczne kryterium trwa³oœci silnika samochodowego. W: A. Niewczas (red.): Problemy trwa³oœci eksploatacyjnej sa- mochodów ciê¿arowych, Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin 1997. 8. L. Krzywonos: Niezawodnoœciowy model przebiegu zu¿ycia elemen- tów silnika samochodowego. W: A. Niewczas (red.): Problemy trwa³oœci eksploatacyjnej samochodów ciê¿arowych, Lubelskie To- warzystwo Naukowe, Lublin 1997. 9. R. Kardasz, K. Pylak: Koncepcja utworzenia parku technologicznego dla potrzeb Euroregionu Bug. W: M. Ba³towski, A. Miszczuk (red.): Euroregion Bug, tom 13 – Zagadnienia gospodarcze. Norbertinum, Lublin 1997, s. 27-50. 10. P. DroŸdziel, L. Krzywonos, Z. Kudasiewicz (red.), A. Zniszczyñski: Zapis konstrukcji. Cz.I. Geometria wykreœlna. Politechnika Lubel- ska, Lublin 1997. 11. J. Banaszek (red) i inni: Przyk³ady obliczeñ z podstaw konstrukcji maszyn, cz. I, wyd. III poprawione. Wydawnictwa Uczelniane PL, Lu- blin 1997. 12. J. Banaszek: Time-dependent strength of optical fibers, Journal of Theoretical and Applied Mechanics 1997, 1, 35, 71, 1997. 13. Kisiel J., Snela S, i in.: Biomechaniczne badania si³ wystêpuj¹cych w uk³adzie aparat Ilizarowa – koñczyna i aparat Orthofix – koñczyna podczas wyd³u¿ania metod¹ osteogenezy dystrakcyjnej, Chirurgia Narz¹dów Ruchu i Ortopedia Polska 2000, 65(2), s. 155-156. 14. A. Nieoczym: Modelowanie procesu wkrêcania ³¹czników gwinto- wych. Archiwum Technologii Maszyn i Automatyzacji 2000, 20(2). 15. K. Wituszyñski: The method of executing simulation procedures on engine test bench in traffic tests of combustion engines. Archiwum Budowy Maszyn 2001 XLVIII(2), s. 149 16. K. Wituszyñski: The principles of engine operation simulation in test-bench examination in the conditions equivalent to traffic exploita- tion of the vehicle. Archiwum Budowy Maszyn 2001 XLVIII(2), s. 139 17. A. Nieoczym: Metoda obliczenia pojemnoœci zasobników na potoko- wej linii monta¿owej. Archiwum Technologii Maszyn i Automatyza- cji 2002, 22(2), s. 213-220. Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn 59 18. A. Nieoczym: Zagadnienia projektowania hierarchicznie zorganizo- wanych systemów monta¿owych. Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin 2002.

Notki biograficzne prof. dr hab. in¿. Krzysztof Wituszyñski Urodzony 30.06.1940 r. w Koserzu woj. ³ódzkie, profesor zwyczajny Politechniki Lubel- skiej, kierownik Katedry Podstaw Konstrukcji Maszyn. W roku 1957 prof. K. Wituszyñski ukoñ- czy³ Liceum Ogólnokszta³c¹ce im J.H. D¹browskiego w Kutnie. Nastêpnie w latach 1957-1962 studiowa³ na Politechnice Warszawskiej na Wy- dziale Maszyn Roboczych i Pojazdów – specjal- noœæ Samochody i Ci¹gniki. W roku 1969 roz- pocza³ 3-letnie studia dokoranckie na Politech- nice Warszawskiej na Wydziale Samochodów i Maszyn Roboczych – kierunek Budowa i Eksploatacja Maszyn. W 1972 r. uzyska³ tytu³ doktora nauk technicznych. W roku 1988 uzyska³ na Politechni- ce Warszawskiej tytu³ doktora habilitowanego nauk technicznych w zakresie „Budowa i Eksploatacja Maszyn”. Prowadzi³ oraz obecnie prowadzi zajêcia dydaktyczne z budowy samo- chodów, dynamki ruchu pojazdów, z bnudowy silników spalinowych, z mechaniki silników trakcyjnych, z podstaw konstrukcji maszyn oraz z modelowania i symulacji komputrowej. Profesor dr hab. in¿. K. Wituszyñski obdby³ sta¿ naukowy w 1981 r. w Instytucie Pojazdów u profesora M. Mitschke oraz w Instytucie Silników Uniwersystetu Technicznego w Braunschweig (RFN) u prof. H. Müllera. Od 1998 r. jest cz³onkiem Rady Naukowej oraz przewodnicz¹cym Komi- sji Nauki w Instytucie Maszyn Spo¿ywczych w Warszawie, ponadto od 2001 r. pe³ni rolê konsultanta naukowego w Instytucie Transportu Samochodowe- go w Warszawie. W latach 1993-2001 piastowa³ stanowisko profesora nadzwyczajnego w Instytucie Pojazdów Mechanicznych Wojskowej Akademii Technicznej. Doœwiadczenie zawodowe prof. dr hab. in¿. K. Wituszyñskiego obejmuj¹ tak¿e lata pracy w przemyœle na stanowiskach starszego projektanta, starszego konstruktora oraz pracê w administracji pañstwowej jako g³ówny specjalista. 60 Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn Zainteresowania naukowe prof. dr hab. in¿. K. Wituszyñskiego dotycz¹ tak¿e procesów przemys³owych, zw³aszcza faz przygotowania produkcji oraz problemów technicznych i organizacyjnych zapewnienia jakoœci, wdra¿ania i kszta³cenia w zakresie komputerowego wspomagania prac in¿ynierskich, procesów projektowania obiektów przemys³owych i stanowisk badawczych oraz zasad normowania pracy i projektowania stanowisk roboczych. Wiêk- szoœæ z nich zosta³a poparta wnioskami patentowymi i powa¿nymi wdro¿e- niami. Umiejêtnoœci organizowania naukowych zespo³ów badawczych oraz programowania zadañ badawczych zosta³y poparte realizacj¹ pozytywnie za- koñczonych projektów badawczych finansowanych przez KBN. Prof. dr hab. in¿ K. Wituszyñski jest promotorem szeœciu rozpraw doktorskich, z tego trzech doktorantw uzyska³o pniej tytu³ doktora habilitowanego. Formalne uznanie efektów pracy zawodowej i naukowej stanowi przy- znanie 8 nagród J.M. Rektora Politechniki Lubelskiej z tytu³u dzia³alnoœci dydaktycznej, naukowej i organizacyjnej oraz nadanie Z³otego Krzy¿a Zas³ugi (rok 1993) oraz Medalu 40-lecia Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lu- belskiej oraz Medalu Komisji Edukacji Narodowej (2002 r.). Ocena œrodowiska wyra¿a siê powierzaniem funkcji cz³onka Komitetów Naukowych najpowa¿niejszych konferencji naukowych, funkcji prowadz¹cego sesje naukowe na miêdzynarodowych i krajowych konferencjach naukowych. Kilkakrotnie powo³any do sk³adów sekcji naukowych KBN i wielokrotnie w ro- li recenzenta wniosków i sprawozdañ z projektów badawczych. W roku 2002 uzyska³ tytu³ Profesora Nauk Technicznych w dziedzinie Budowa i Eksploatacja Maszyn., jest cz³onek rzeczywistym kilku towarzystw naukowych. Uwa¿a za du¿y sukces osobisty i obywatelski pozytywne wychowanie i wykszta³cenie dwojga dzieci tworz¹cych wzorowe rodziny (szeœcioro wnucz¹t) i cenionych w pracy zawodowej. Zainteresowania prof. dr hab. in¿. K. Wituszyñskiego dotycz¹ analizy predyspozycji intelektualnych, kulturowych i zawodowych m³odzie¿y akademickiej w zmieniaj¹cych siê uwarunkowaniach. Ponadto interesuje siê projektowaniem, zak³adaniem i u¿ytkowaniem ogrodu ozdobnego, bry¿em towa- rzyskim, literatur¹ piêkn¹. Jest mi³oœnikiem teatru i muzyki klasycznej. dr hab. in¿. Jan Buczek Profesor nadzwyczajny Politechniki Lubelskiej – pracowa³ w Politechni- ce Lubelskiej w latach 1989-96, najpierw jako adiunkt, a od r. 1993 jako profesor nadzwyczajny. Zajmowa³ siê g³ównie przek³adniami zêbatymi, dyna- mik¹ napêdów i automatyzacj¹ monta¿u. By³ twórc¹ nowego typu zazêbieñ (BBW) o zarysie wklês³o-wypuk³ym, charakteryzuj¹cych siê podwy¿szon¹ no- œnoœci¹. By³ promotorem jednej pracy doktorskiej, rozpocz¹³ równie¿ opiekê Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn 61 nad dwoma dalszymi doktoratami. Jego opubli- kowany dorobek sk³ada siê z 4 monografii, 21 artyku³ów i ponad 20 patentów. Studia magisterskie ukoñczy³ na Wydziale Mechaniczno-Technologicznym Politechniki Warszawskiej w r. 1961. Doktorat nauk technicznych uzyska³ w Instytucie Obróbki Skrawa- niem w Krakowie w r. 1978, a doktora habilitowanego na Politechnice Warszawskiej w 1993 r. Pracê zawodow¹ rozpocz¹³ w roku 1952 w WSK Rzeszów. Nastêpnie pracowa³ w Zak³adach Porcelany Elektrotechnicznej w Boguchwa- le, w Sanockiej Fabryce Autobusów oraz w In- stytucie Obróbki Skrawaniem w Krakowie. W sumie przepracowa³ 28 lat w przemyœle, zajmuj¹c stanowiska konstruktora, starszego konstruktora, g³ów- nego konstruktora, g³ównego mechanika. W latach 1980-89 pracowa³ w Poli- technice Rzeszowskiej jako adiunkt, a w latach 1988-89 kierowa³ Zak³adem Podstaw Konstrukcji Maszyn. Zmar³ w lipcu 1996 r. prof. dr hab. in¿. Tadeusz Pe³czyñski Urodzi³ siê 20 lipca 1938 r. w Skar¿ysku Kamiennej, profesor zwyczajny Politechniki Lu- belskiej. Ojciec Tadeusz Wojciech (1906-1983) – prof. zw. Politechniki Warszawskiej i WAT, cz³onek rzeczywisty PAN. W roku 1962 uzyskuje dyplom mgr in¿. na Wydziale Mechanicznym Technologicznym Politechniki Warszawskiej, a w roku 1965 stopieñ doktora nauk technicznych. W roku 1971 otrzymuje stopieñ doktora habilitowanego w zakresie metaloznawstwa i no- minacjê na docenta w 1973 r. W roku 1974 uzyska³ tytu³ Rzeczoznawcy SIMP w zakresie: wytrzyma³oœci i badania materia³ów, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej. W roku 1979 pracuje w Politechnice Lubelskiej. W roku 1983 otrzyma³ tytu³ naukowy profesora. W latach 1979-1987 pe³ni funkcjê przewodnicz¹cego KU SIMP przy Politechnice Lubelskiej. W 1987 r. zostaje przeniesiony s³u¿bowo przez Ministra Nauki, Szkolnictwa Wy¿szego i Techniki do pracy w Politechnice Bia³ostockiej, w której powierzono Mu stanowisko kierownika Katedry Tech- nologii Maszyn i Materia³ów, a po jej przekszta³ceniu kierownika Katedry Materia³oznawstwa, w której zorganizowa³ od podstaw specjalnoœæ In¿ynieria 62 Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn Materia³owa. W ramach dzia³alnoœci naukowej i organizacyjnej opracowa³ w kierowanej przez siebie Katedrze Materia³oznawstwa nowoczesne programy studiów z zakresu: spawalnictwa, materia³oznawstwa, obróbki plastycznej, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej, odlewnictwa. Ponadto uruchomi³ Laboratorium Mikroskopii Elektronowej wyposa- ¿one w mikroskop skaningowy i 2 elektronowe mikroskopy transmisyjne oraz zorganizowa³ od podstaw i uruchomi³ na europejskim poziomie Laborato- rium Magnetohydrodynamiki. W roku 1991 nawi¹za³ wspó³pracê z firm¹ PHILIPS ANALITICAL Eindhoven co umo¿liwi³o wykorzystanie w pracach naukowych oraz dydaktycznych ze studentami najnowszych technik badawczych. G³ówne kierunki prowadzonych badañ to opracowywanie i rozwijanie nowych metod obróbki cieplno-chemicznej: ekscymerowej, epitaksjalno-im- plantacyjnej, strumieniowej, lawinowej, magnetohydrodynamicznej, fotonowo-jonowej. W Politechnice Bia³ostockiej prowadzi³ wyk³ady z obróbki cieplno-chemicznej, materia³oznawstwa i obróbki plastycznej. W Politechnice Lu- belskiej pracuje od roku 1995 i prowadzi wyk³ady z przedmiotów: Mate- ria³oznawstwo, Nauka o Materia³ach, In¿ynieria materia³owa. W Politechnice Lubelskiej uruchomi³ od podstaw Laboratorium Technologii Obróbek Po- wierzchniowych. Podjête przez niego od roku 1995 prace badawcze dotycz¹ opracowania i doskonalenia technologii wytwarzania nowych materia³ów o strukturze amorficznej takich jak: uwodorniony krzem (a-Si:H), szk³a metaliczne, ogni- wa s³oneczne, warstwy dyfuzyjne o twardoœciach 4000-6200 kG/mm2.Wra- mach tworzenia szko³y naukowej opracowuje problem dotycz¹cy podstaw teoretycznych i oryginalnych rozwi¹zañ konstrukcyjnych do przeprowadza- nia procesów wysokoenergetycznej implantacji fotonowo-jonowej ciê¿kich jonów pierwiastków miêdzywêz³owych. Jest autorem ponad 370 publikacji z zakresu fizyki warstwy wierzchniej w tym ponad 20 monografii, 10 ksi¹¿ek i skryptów oraz 40 patentów. Opracowa³ pierwszy polski laser azotowy i ponad 122 metody obróbki cieplno-chemicznej. Po raz pierwszy w Polsce zbada³ podstawowe zjawiska zwi¹zane z generowaniem plazmy pierœcieniowej i transportem materii w nowoopracowanych przez siebie 25 wysokoener- getycznych procesach CVD i PVD. Szczególnie 6 z tych metod przynios³o Mu uznanie w kraju i za granic¹ tj. metody: ekscymerowa, epitaksjalno-im- plantacyjna, lawinowa, strumieniowa, magnetohydrodynamiczna i fotonowo-jonowa. Za osi¹gniêcia badawcze i dydaktyczne zosta³ uhonorowany: Z³ot¹ Ho- norow¹ Odznak¹ SIMP i Z³otym Krzy¿em Zas³ugi. Jako dowód miêdzynaro- dowego uznania tych osi¹gniêæ naukowych zosta³a zamieszczona Jego biogra- fia naukowa w International Directory of Distinguished Leadership wraz Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn 63 z przes³anym dyplomem Distinguished Leadership Award przyznanym Mu przez American Biographical Institute. Katedra In¿ynierii Materia³owej

http://archimedes.pol.lublin.pl/users/kim Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-209 e-mail: [email protected]

Sk³ad osobowy katedry

Kierownik katedry prof. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski pracownicy naukowo-dydaktyczni dr hab. Barbara Surowska, prof PL dr in¿. Leszek Gardyñski dr Tadeusz Hejwowski dr in¿. Krzysztof Pa³ka dr Hanna Stupnicka dr in¿. S³awomir Szewczyk mgr in¿. Jaros³aw Bieniaœ mgr in¿. Kazimierz Drozd mgr in¿. Irena Dudek mgr in¿. Miko³aj Fidecki mgr in¿. Aleksander £epecki pracownicy in¿ynieryjno-techniczni mgr in¿. Andrzej Trzciñski mgr in¿. Henryk Gut Urszula Szady-Naja Edward Naja Stanis³aw Bujak Krzysztof Œliwiñski 66 Katedra In¿ynierii Materia³owej

Pracownicy Katedry In¿ynierii Materia³owej, od lewej siedz¹: U. Szady-Naja, I. Dudek, B. Su- rowska, H. Stupnicka; stoj¹: A. £epecki, M. Fidecki, E. Naja, J. Bieniaœ, L. Gardyñski, A. Wero- ñski, S. Szewczyk, A. Trzciñski, K. Drozd, H. Gut, K. Pa³ka, T. Hejwowski, K. Œliwiñski

Historia i rozwój katedry

Historia Katedry In¿ynierii Materia³owej zaczyna siê od 1 paŸdziernika 1956 roku, kiedy to powsta³a pracownia materia³oznawstwa w Wieczorowej Szkole In¿ynierskiej pod kierunkiem mgr in¿. Wac³awa Jaœkiewicza. W ci¹gu wielu lat od chwili powstania by³a dobrze wyposa¿onym laboratorium na Wy- dziale. W 1965 roku po utworzeniu dziennych studiów in¿ynierskich w Wy¿- szej Szkole In¿ynierskiej powstaje Zespó³ Materia³oznawstwa i Technologii Obróbki Plastycznej, który w takiej strukturze funkcjonuje do 1973 roku Po przekszta³ceniu w 1973 roku Wydzia³u Mechanicznego w Instytut Technologii i Eksploatacji Maszyn (od 1977 w Politechnice Lubelskiej) powstaje Zak³ad Materia³oznawstwa pod kierunkiem doc. mgr in¿. W. Jaœkiewi- cza. W 1973 z Zakladu Materia³oznawstwa wydzielono Zak³ad Obróbki Pla- stycznej. W tym okresie Zak³ad wzbogaci³ siê w aparaturê unikaln¹: spektro- metr rentgenowski VRA, dyfraktometr Dron-1, analizator Epiquant, mikroskop elektronowy BS-613, mikroanalizator laserowy LMA i napylarkê pró¿- niow¹. Katedra In¿ynierii Materia³owej 67 W latach 1980 – 1982 funkcjonowa³ Zak³ad Mechaniki Stosowanej i Materia³oznawstwa, którego kierownikiem by³ dr Antoni Malicki. W latach 1982-1985 powo³ano Zak³ad Materia³oznawstwa, którego kierownikiem by³ dr in¿. S³awomir Szewczyk. W czerwcu 1985 roku utworzono Katedrê In¿y- nierii Materia³owej pod kierunkiem prof. dr hab.in¿. Andrzeja Weroñskiego. W ramach Katedry w 1991 r. powo³ano Zak³ad Obróbki Cieplnej. Od czasu utworzenia Katedry In¿ynierii Materia³owej nast¹pi³ wyraŸny rozwój profilu naukowego zwi¹zany z realizacj¹ wielu prac naukowych i badawczo-rozwojowych dotycz¹cych problematyki nowoczesnych materia³ów o specjalnych w³aœciwoœciach i niekonwencjonalnych zastosowaniach. Znacz¹co wzros³a liczba publikacji pracowników Katedry, œrednio w ci¹gu roku publikowanych jest 10÷12 artyku³ów w recenzowanych wydawnictwach krajowych i zagranicznych. W skali roku ukazuje siê œrednio jedna pozycja ksi¹¿kowa lub monografia, albo wydanie nowego skryptu. W ka¿dym roku pracownicy Katedry zg³aszaj¹ i uzyskuj¹ 4-6 patentów. Dla potrzeb procesu dydaktycznego zmodernizowano Laboratorium In- ¿ynierii Materia³owej, opracowano nowe programy nauczania dostosowane do elastycznego systemu studiów, opracowano i wydano drukiem skrypty do æwiczeñ laboratoryjnych z in¿ynierii materia³owej, uruchomiono nowy kierunek dyplomowania w zakresie „In¿ynieria Materia³ów Konstrukcyjnych”. Przyby³o wiele nowych stanowisk badawczych jak np.: stanowiska do badania procesu zmêczenia cieplnego, stanowiska do badania zjawiska erozji i zu¿ycia œciernego, komora solna do badañ korozji, skomputeryzowane stanowisko do badañ elektrochemicznych, stanowiska do napawania plazmowe- go oraz natryskiwania cieplnego pow³ok o zmiennym sk³adzie chemicznym, kamera cyfrowa z pe³nym oprogramowaniem do iloœciowej analizy mikro- struktur, 12 komputerów wykorzystywanych w szerokim zakresie do celów naukowych i dydaktycznych. Wraz z rozwojem Katedry zmienia³ siê i rozszerza³ jej sk³ad osobowy, w latach 60-tych zatrudnieni byli: doc. mgr in¿. W. Jaœkiewicz, mgr in¿. M. Abramek, J. B³aszczyñski, Z. Têtnik. W latach 70-tych m.in. pracê w Kate- drze rozpoczêli: mgr. i in¿.: I. Dudek, M. Fidecki, B. Olejarski, H. Stupnicka, B. Surowska, A. £epecki, Z. Wi¹cek, S. Szewczyk, H. Gut oraz doc. dr hab. in¿. A. Weroñski. W latach 90-tych sk³ad powiêkszy³ siê o nastêpuj¹cych pra- cowników: mgr in¿. T. Hejwowski, K. Pa³ka, W. Hus, L. Gardyñski, K. Drozd i J. Bieniaœ. Prace doktorskie obronili pracownicy: Z. Wi¹cek – 1975, H. Stupnicka – 1977, S. Szewczyk – 1979, B. Surowska – 1983, B. Olejarski – 1986, T. Hej- wowski – 1992, L. Gardyñski – 1999, K. Pa³ka – 2000. Od roku 2000 Katedra sprawuje opiekê naukow¹ i dydaktyczn¹ nad piê- cioma uczestnikami Studiów Doktoranckich. 68 Katedra In¿ynierii Materia³owej Kierownik Katedry prof. dr hab. in¿. A. Weroñski uzyska³ stopieñ naukowy doktora habilitowanego w 1977 r., tytu³ profesora otrzyma³ w 1984 r., a na stanowisko profesora zwyczajnego powo³any zosta³ w 1991 r. Dr hab. B. Surowska prof. PL stopieñ naukowy doktora habilitowanego uzyska³a w 1998 r., w roku nastêpnym zatrudniona zosta³a na stanowisku profesora nadzwyczajnego Politechniki Lubelskiej. W 1991r. powo³ane zosta³o Studenckie Ko³o Naukowe In¿ynierii Mate- ria³owej nad którym opiekê merytoryczn¹ sprawuj¹ pracownicy Katedry. Pierwszym opiekunem by³a dr H. Stupnicka, obecnie opiekê sprawuje dr in¿. L. Gardyñski.

Dzia³alnoœæ naukowo-badawcza

Katedra In¿ynierii Materia³owej w badaniach naukowych zajmuje siê problematyk¹ nowoczesnych materia³ów o specjalnych w³aœciwoœciach i niekonwencjonalnych zastosowaniach. Prowadzone od wielu lat badania procesu zmêczenia cieplnego i badania nad biomateria³ami dla medycyny oraz prace rozwojowe dotycz¹ce najnowszych metod zwiêkszania trwa³oœci warstw powierzchniowych, stanowi¹ istotny wk³ad w rozwój nowoczesnej in¿ynierii materia³owej. Do wa¿niejszych tematów badawczych realizowanych w Katedrze nale¿y zaliczyæ: • badania zmian struktury i ich wp³yw na w³aœciwoœci stopów metali w procesach zmêczenia cieplnego elementów maszyn, urz¹dzeñ i pojazdów, • struktura i w³aœciwoœci biomateria³ów, • problematyka kszta³towania sk³adu chemicznego i struktury stopów o podwy¿szonej odpornoœci na zmêczenie cieplne, • badania i analiza zwi¹zków miêdzy budow¹ strukturaln¹ materia³ów wielofazowych a odpornoœci¹ na zu¿ycie erozyjne, • rozwój nowoczesnych metod zwiêkszania trwa³oœci warstw powierzchniowych oraz badania w³aœciwoœci struktur warstwowych, • struktura i w³aœciwoœci metalowych materia³ów kompozytowych. Pracownicy Katedry œrednio w ka¿dym roku publikuj¹ 10÷12 artyku³ów w znacz¹cych recenzowanych wydawnictwach, oraz zg³aszaj¹ i uzyskuj¹ 4÷6 patentów. W skali roku ukazuje siê œrednio jedna nowa pozycja ksi¹¿kowa lub monografia, albo wydanie nowego skryptu. Katedra In¿ynierii Materia³owej 69 W ci¹gu ostatnich lat Katedra In¿ynierii Materia³owej skoncentrowa³a dzia³alnoœæ naukow¹ przede wszystkim na trzech podstawowych kierunkach badañ. Pierwszy kierunek to: „Analiza i strukturalne badania procesu zmêcze- nia cieplnego maszyn i urz¹dzeñ”. Zespó³ pracowników Katedry pod kierunkiem Prof. A. Weroñskiego prowadzi w zakresie zmêczenia cieplnego prace teoretyczne i utylitarne od wielu lat. W tym okresie zrealizowano szereg unikalnych w kraju prac nad rozpoznaniem, naukowym usystematyzowaniem i prognozowaniem zjawisk zachodz¹cych podczas zmêczenia cieplnego sto- pów metali. W zakresie podanego tematu wydana zosta³a przez Wydawnictwa Na- ukowo-Techniczne ksi¹¿ka (pierwsza w kraju z tej tematyki), a w 1986 r ukaza³o siê w Moskwie jej rosyjskie t³umaczenie. Z zakresu problematyki zmêcze- nia cieplnego opublikowano 25 artyku³ów i prac monograficznych w wydawnictwach centralnych i zagranicznych, 19 prac naukowo-technicznych publikowanych na konferencjach, oraz zg³oszono ponad 40 patentów i wzorów u¿ytkowych. Wyniki badañ w zakresie zmêczenia cieplnego metali i stopów zyska³y miêdzynarodowe uznanie, o czym œwiadczy wydanie w USA w 1991 r. ksi¹¿ki pt. „Thermal Fatigue of Metals”. Wymieniona ksi¹¿ka uzyska³a wysok¹ ocenê w skali kraju i zosta³a wyró¿niona nagrod¹ Ministra Edukacji Narodowej. W zakresie nowoczesnych rozwi¹zañ opracowanych w Katedrze na wy- ró¿nienie zas³uguj¹ nowe konstrukcje i materia³y dotycz¹ce wymienników ciep³a w piecach przemys³owych, których zastosowanie da³o ponad 6-krotne zwiêkszenie trwa³oœci. Prace z tej tematyki uzyska³y nagrodê Ministra Prze- mys³u drugiego stopnia w skali ca³ego kraju. Drugi kierunek badañ Katedry In¿ynierii Materia³owej to: „Kszta³towanie struktury i w³aœciwoœci stopów kobaltu jako biomateria³ów i materia³ów ¿aroodpornych”. Problematyka poznawcza i techniczna w dziedzinie biomateria³ów jest niezwykle z³o¿ona. Najwa¿niejszym problemem w ortopedii jest opracowanie stopów na implanty d³ugookresowe. Dla elementów takich wymaga siê wysokiej wytrzyma³oœci mechanicznej, zmêczeniowej, korozyjnej, odpornoœci na œcieranie i bioprzyswajalnoœci. W stomatologii jednym z wa- ¿niejszych obszarów s¹ badania nad uzyskaniem trwa³ego po³¹czenia elementu metalowego z ceramiczn¹ warstw¹ wierzchni¹. W tym obszarze za- pocz¹tkowano badania nad przyczepnoœci¹ warstwy nanoszonej metod¹ zol- -¿el na stopy kobaltu i tytanu. Ponadto prowadzone s¹ prace nad okreœleniem ¿aroodpornoœci stopów kobaltu pod k¹tem zastosowania ich poza obszarem medycyny. W zakresie badañ prowadzonych w Katedrze nad nowymi stopami kobaltu dla medycyny dotychczas opublikowano w wydawnictwach centralnych i zagranicznych 12 prac, przedstawiono wyniki badañ na blisko 20 konferen- 70 Katedra In¿ynierii Materia³owej cjach i sympozjach krajowych oraz zagranicznych, zg³oszono 18 patentów i w- zorów u¿ytkowych do Urzêdu Patentowego. Wydano po raz pierwszy w kraju monografiê pt. „Struktura i w³aœciwoœci biomateria³ów”. Planuje siê kontynu- acjê badañ nad biomateria³ami pod k¹tem naukowym i utylitarnym, ze szcze- gólnym uwzglêdnieniem wp³ywu warstwy wierzchniej na procesy korozji i bioprzyswajalnoœci. Nowym kierunkiem badañ s¹ metalowe materia³y kompozytowe stanowi¹ce interesuj¹c¹ grupê nowoczesnych materia³ów, coraz szerzej stosowanych w technice. Ich w³aœciwoœci silnie zale¿¹ od technologii i otrzymanej struktury. W Katedrze In¿ynierii Materia³owej pod kierunkiem prof. B. Su- rowskiej prowadzone s¹ od dwóch lat badania nad kompozytami typu stop aluminium-ceramiczna faza zbroj¹ca, pod k¹tem zwi¹zków pomiêdzy struktur¹ a odpornoœci¹ na korozjê elektrochemiczn¹ i gazow¹. Badania realizowane s¹ w ramach grantów KBN oraz jako badania statutowe. Dotychczas opublikowano 5 artyku³ów w recenzowanych czasopismach zagranicznych i krajowych, wyniki prezentowano na miêdzynarodowych konferencjach, w toku s¹ dwa przewody doktorskie. Trzeci kierunek badañ Katedry to badania zwi¹zków pomiêdzy budow¹ strukturaln¹ materia³ów wielofazowych a odpornoœci¹ na zu¿ycie erozyjne i œcierne. Problematyka zwiêkszania trwa³oœci materia³ów na elementy pracuj¹ce w warunkach wspó³dzia³ania zmêczenia cieplnego, erozji i zu¿ycia œciernego jest bardzo z³o¿ona. Tylko nieliczne prace eksperymentalne s¹ wy- konywane w warunkach symuluj¹cych rzeczywiste warunki pracy rozwa¿anego elementu, tak ¿e uzyskane wyniki badañ mo¿na zastosowaæ bezpoœrednio w praktyce. W celu unikniêcia tych trudnoœci w Katedrze In¿ynierii Mate- ria³owej zaprojektowano i wykonano nastêpuj¹ce unikalne stanowiska badawcze: stanowisko do badania zu¿ycia w masie œciernej, dwa stanowiska do badania zu¿ycia erozyjnego, stanowiska do badania zmêczenia cieplnego, dwa stanowiska do wytwarzania pow³ok z gradientem sk³adu chemicznego. Przy wykorzystaniu mikroskopu skaningowego i wykonanych stanowisk badawczych przeprowadzono badania nad: zale¿noœci¹ zu¿ycia œciernego i e- rozyjnego stopów i pow³ok natryskiwanych i napawanych od ich struktury, wzajemn¹ zale¿noœci¹ zu¿ycia œciernego i erozyjnego, w³aœciwoœciami pow³ok typu barier cieplnych, w³aœciwoœciami pow³ok z gradientem sk³adu chemicznego, mechanizmami zu¿ycia pow³ok. Pow³oki typu barier cieplnych wykonano na elementach komory spalania silników spalinowych i przeprowadzono badania stanowiskowe na hamowni oraz badania eksploatacyjne w celu pe³nego zbadania ich w³asnoœci. Wykonano równie¿ badania eksploatacyjne pow³ok wykonanych na rurach przegrzewacza kot³a energetycznego. Wykonano badania symulacyjne metod¹ MES procesów zmêczenia cieplnego pow³ok. W zakresie podanej tematyki opublikowano ponad 30 recenzowanych prac, w tym 7 w renomowanych Katedra In¿ynierii Materia³owej 71 czasopismach zagranicznych, zg³oszono lub uzyskano oko³o 30 patentów i wzorów u¿ytkowych. Przewiduje siê kontynuacjê badañ w zakresie podanej problematyki. W Katedrze prowadzone s¹ systematyczne badania pod k¹tem unowo- czeœnienia procesów technologicznych i podwy¿szenia poziomu technicznego produkcji i eksploatacji. W ostatnich 4 latach Katedra wykona³a na zamówie- nie jednostek gospodarczych 6 prac naukowo-badawczych, których wyniki zosta³y wdro¿one do praktyki przemys³owej. Wspó³praca naukowo-badawcza z oœrodkami krajowymi obejmuje nastê- puj¹ce tematy: • analiza wp³ywu fazy ceramicznej i struktury osnowy na od- pornoœæ korozyjn¹ kompozytów Al-Si zbrojonych dyspersyj- nie grafitem – wspó³praca z Instytutem Odlewnictwa w Kra- kowie • kszta³towanie w³aœciwoœci ceramicznych struktur warstwowych na biomateria³ach dla stomatologii – wspó³praca z AGH w Krakowie oraz Uniwersytetem Jagielloñskim w Krakowie • kszta³towanie struktury i w³aœciwoœci warstwy wierzchniej stali austenitycznych w aspekcie uzyskania wysokiej trwa³oœci elementów w przemyœle spo¿ywczym – wspó³praca z Politech- nik¹ Warszawsk¹ W ramach kontaktów zagranicznych pracownicy Katedry przebywali na krótkoterminowych sta¿ach lub konsultacjach miêdzy innymi w: • Politechnice w Dublinie (Irlandia) • Uniwersytecie Technicznym w Brunszwiku (RFN) • Politechnice w Leicester (UK) • Technical University, Debrecen (Wêgry) • Uniwersytecie Technicznym w ¯ilinie (S³owacja) • Cannon University, Erie, Pensylvania (USA)

Dzia³alnoœæ dydaktyczna

Pracownicy Katedry In¿ynierii Materia³owej prowadz¹ zajêcia dydaktyczne dla studentów Wydzia³u Mechanicznego oraz Wydzia³u Zarz¹dzania i Podstaw Techniki w nastêpuj¹cych wa¿niejszych dyscyplinach: podstawy nauki o materia³ach, in¿ynieria materia³owa, technologia i urz¹dzenia do obrób- ki cieplno-chemicznej, nowoczesne materia³y konstrukcyjne w budowie ele- mentów maszyn, urz¹dzeñ i pojazdów, in¿ynieria struktury warstwy wierzch- 72 Katedra In¿ynierii Materia³owej niej, materia³ a œrodowisko, podstawy projektowania struktury stopów, nowoczesne metody i techniki badania materia³ów, technologie odlewnicze, spajalnictwo i metalurgia. Katedra realizuje programy nauczania z dziedziny in¿ynierii materia³owej, w których uwzglêdnia najnowsze trendy techniki i osi¹gniêcia naukowe, jak np.: • prowadz¹c wyk³ady z in¿ynierii struktury warstwy wierzchniej, nowoczesnych materia³ów konstrukcyjnych, oddzia³ywania œrodowiska na materia³, podstaw projektowania struktury stopów, nowoczesnych metod badawczych, • poszerzaj¹c zakres tematyczny wyk³adów o materia³y kompozytowe, biomateria³y, materia³y z pamiêci¹ kszta³tu, szk³a metaliczne, materia³y o strukturze nanokrystalicznej i in., • organizuj¹c w ramach æwiczeñ laboratoryjnych pokazy aparatury unikalnej i najnowoczeœniejszych technologii zwi¹zanych z in¿ynieri¹ materia³ow¹ w instytutach naukowo-badawczych i zak³adach przemys³owych, • demonstruj¹c i udostêpniaj¹c studentom programy komputerowe stosowane w pracach badawczych. W nauczaniu wykorzystywane s¹: metoda problemowa w ramach æwi- czeñ laboratoryjnych i prac przejœciowych, co umo¿liwia studentom zrozu- mienie zwi¹zków miêdzy szeroko rozumian¹ struktur¹, technologi¹, warun- kami pracy i eksploatacji elementów maszyn, a ich w³aœciwoœciami u¿ytkowy- mi. Formy konwersatorium i seminarium na dwóch ostatnich latach studiów aktywizuj¹ce studentów do samodzielnego zdobywania informacji naukowych, korzystania z komputerowych baz danych, nowoczesnych form prezentacji itp. Samodzielna dzia³alnoœæ seminaryjna i publikacyjna prowadzona jest przez studentów w ramach dzia³alnoœci Ko³a Naukowego In¿ynierii Mate- ria³owej. Katedra In¿ynierii Materia³owej posiada 12 laboratoriów wyposa¿onych w sprzêt specjalistyczny oraz stanowiska badawcze i pomiarowe, zapew- niaj¹ce w³aœciwy poziom zajêæ dydaktycznych i prac badawczych. Szereg stanowisk ma mo¿liwoœæ komputerowej archiwizacji danych i opracowania wy- ników. Katedra zapewnia studentom dostêp do Internetu i baz danych udo- stêpnianych przez Bibliotekê PL na stanowiskach komputerowych w Labora- torium Metalografii Iloœciowej (p.505) oraz w pokoju 508 (u¿ytkowanym miêdzy innymi przez uczestników Studiów Doktoranckich). Proces dydaktyczny wspomagany jest przez wspó³czesne œrodki techniczne, z których najwa¿niejsze to: rzutniki pisma i slajdów, kserograf, kamery TV, aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe, komputery klasy PC wyposa¿one w karty sieciowe (9 szt.), drukarki (6 szt.), skanery (2 szt.), materia³y demon- Katedra In¿ynierii Materia³owej 73 stracyjne na CD, programy edukacyjne, oprogramowanie do wybranych æwi- czeñ laboratoryjnych oraz stanowisk badawczych. Ponadto Katedra dysponuje zapleczem laboratoryjno-warsztatowym do wykonywania pomocy dydaktycznych i obróbki materia³u badawczego oraz sal¹ dydaktyczn¹ wyposa¿on¹ w kamery TV i pomoce dydaktyczne w postaci eksponatów i plansz.

Studenckie Ko³o Naukowe In¿ynierii Materia³owej

Studenckie Ko³o Naukowe dzia³a przy Katedrze In¿ynierii Materia³owej od paŸdziernika 1991 r. Aktualnie opiekunem Ko³a jest dr in¿. Leszek Gardy- ñski. Funkcjê Prezesa od pocz¹tku roku akademickiego 1999/2000 pe³ni mgr in¿. Tomasz Nastaj, obecnie ju¿ student studiów doktoranckich. Cz³onkami Ko³a s¹ studenci ze wszystkich lat studiów ró¿nych specjalnoœci Wydzia³u Me- chanicznego PL. G³ówna dzia³alnoœæ Ko³a Naukowego obejmuje miêdzy innymi: organizowanie wyjazdów i wycieczek do zak³adów pracy, oœrodków badawczych, laboratoriów i uczelni technicznych, udzia³ studentów w pracach badawczych Katedry In¿ynierii Materia³owej, badania w³asne studentów w ramach wykonywanych prac dyplomowych, przejœciowych oraz wyni- kaj¹cych z indywidualnych zainteresowañ, tak¿e prac doktorskich, organiza- cjê miêdzynarodowych sympozjów studenckich kó³ naukowych. Wiele przedsiêwziêæ Ko³o realizuje wraz ze Studenckim Ko³em Nauko- wym Samochodziarzy, np. co roku organizowane s¹ wyjazdy na Miêdzynaro- dowe Targi Motoryzacyjne w Poznaniu, co dwa lata na salon samochodowy do Berlina. W latach 1998, 2000 i 2002 Ko³a organizowa³y kolejne edycje Miêdzynarodowego Sympozjum Studenckich Kó³ Naukowych, których wy- miernym efektem s¹ cykliczne materia³y konferencyjne. Gabloty z aktualnoœciami z ¿ycia Ko³a znajduj¹ siê naIiVpiêtrze Wy- dzia³u Mechanicznego, ponadto informacje o Kole znajduj¹ siê równie¿ na stronie internetowej Politechniki Lubelskiej wœród informacji o Katedrze In- ¿ynierii Materia³owej.

Notki biograficzne

Prof. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski Andrzej Weroñski urodzi³ siê 21.04.1938 r. w Ostrowcu Œwiêtokrzy- skim. Po ukoñczeniu szko³y œredniej rozpocz¹³ studia w Politechnice War- szawskiej, które ukoñczy³ w 1960 r. uzyskuj¹c dyplom mgr in¿. mechaniki. Pracowa³ ponad 16 lat w przemyœle przetwórczym i budowy maszyn w du¿ym kombinacie – Hucie Ostrowiec. Równoczeœnie podwy¿sza kwalifikacje 74 Katedra In¿ynierii Materia³owej o czym œwiadczy obrona pracy doktorskiej w 1971 r., uzyskanie specjalnoœci zawodowej in- ¿yniera w 1975 r., oraz uzyskanie stopnia naukowego doktora habilitowanego w 1977 r. w Politechnice Œl¹skiej. By³ autorem kilkuset ró¿nych technologii i opracowañ wdro¿onych czêstokroæ po raz pierwszy w kraju jak na przyk³ad: elementów sprzêtu wojskowego, wspó³udzia³ w uruchomie- niu i wdro¿eniu produkcji transportera SKOT, wdro¿enie w³asnej technologii hartowania powierzchniowego elementów obrotowych, technologii chromowania dyfuzyjnego, uruchomie- niu nowej produkcji rur o du¿ych d³ugoœciach metod¹ odœrodkow¹, opracowanie technologii du¿ych cylindrów do zapór wodnych, elementów wirników turbin, du¿ych walców, zespo³ów napêdo- wych okrêtów, elementów suwnic i urz¹dzeñ dŸwigowych i wiele innych. Posiada rozleg³¹ praktykê w opracowywaniu technicznych rozwi¹zañ w oparciu o wnikliwe studia teoretyczne i w³asne hipotezy o czym œwiadczy na przyk³ad: • wydanie drukiem po raz pierwszy w kraju ksi¹¿ki pt.: Zmê- czenie cieplne metali, WNT Warszawa (Nagroda Ministra), • wydanie drukiem 12 ksi¹¿ek i skryptw, których jest autorem b¹dŸ wspó³autorem, • zg³oszenie i uzyskanie 112 wzorów u¿ytkowych i patentów z Urzêdu Patentowego, • opublikowanie ponad 150 artyku³ów i innych publikacji naukowo-technicznych, • uzyskanie w skali Polski Zespo³owej II Nagrody Ministra Przemys³u za opracowanie i wdro¿enie w zak³adach przemys³owych elementów wymienników ciep³a, • wydanie drukiem ksi¹¿ki w USA, Nowy Jork pt.: Thermal Fa- tigue of Metals, która zosta³a wyró¿niona Nagrod¹ Ministra (MEN). W okresie 1978-1982 pe³ni³ funkcjê Dyrektora Instytutu Technologii i Eksploatacji Maszyn, na prawach Wydzia³u. W roku 1984 na podstawie postêpowania kwalifikacyjnego doc. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski uzyska³ tytu³ profesora nauk technicznych. W roku 1991 zosta³ mianowany na stanowisko profesora zwyczajnego. Katedra In¿ynierii Materia³owej 75 W latach 1982-1984 by³ Rektorem Politechniki Lubelskiej. W okresie 1996-1999 by³ Dziekanem Wydzia³u Mechanicznego, który w tym czasie jako pierwszy w Uczelni uzyska³ uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego. Aktualnie prof. Andrzej Weroñski jest kierownikiem Katedry In¿ynierii Materia³owej w Politechnice Lubelskiej. Pod kierunkiem Profesora wykonano kilkadziesi¹t prac naukowych i naukowo-technicznych zastosowanych w zak³adach przemys³owych. Aktualnie pod Jego kierunkiem prowadzone s¹ prace naukowe nad zwi¹zkami pomiê- dzy struktur¹ a w³aœciwoœciami mechanicznymi materia³ów, zmêczeniem cieplnym i in¿ynieri¹ warstw powierzchniowych. Utworzona w 1985 roku Katedra In¿ynierii Materia³owej z Zak³adu Ma- teria³oznawstwa, kierowana przez prof. dr hab. in¿. Andrzeja Weroñskiego znacznie rozwinê³a swoj¹ aktywnoœæ w zakresie publikowania prac naukowo-badawczych w wydawnictwach krajowych centralnych i zagranicznych oraz uzyskiwania patentów i wzorów u¿ytkowych w Urzêdzie Patentowym. Przyby³o w Katedrze wiele nowych stanowisk badawczych dla celów naukowych, technicznych i dydaktycznych. Uruchomiono nowy kierunek dyplomowania i opracowano kilka skryptów. Prof. A. Weroñski przyczyni³ siê do rozwoju kadry o czym œwiadczy wy- promowanie 6 doktorów nauk technicznych, z których 2 osoby obroni³y prace doktorskie z wyró¿nieniem.

Dr hab. Barbara Surowska, prof. PL Dr hab. Barbara Surowska jest pracownikiem naukowym w Katedrze In¿ynierii Mate- ria³owej na Wydziale Mechanicznym. Jest absol- wentk¹ UMCS, ukoñczy³a specjalnoœæ fizyka cia³a sta³ego. W 1983 r uzyska³a stopieñ doktora nauk technicznych w dziedzinie Budowa i Eks- ploatacja Maszyn a w 1998 r stopieñ doktora habilitowanego w dziedzinie In¿ynieria Mate- ria³owa. Od 1999 r jest zatrudniona na etacie profesora nadzwyczajnego Politechniki Lubelskiej. Dzia³alnoœæ naukowa skupia siê na badaniach materia³ów kompozytowych i biomateria³ów, w tym po³¹czeñ metal-ceramika, oraz badaniach procesu korozji w ró¿nych œrodowiskach. Jest autorem lub wspó³autorem 3 ksi¹¿ek, ponad 40 publikacji, 7 patentów. Jest cz³onkiem Komisji Fizyki Stosowanej i Techniki PAN Oddzia³ w Lu- blinie, Polskiego Naukowo-Technicznego Towarzystwa Eksploatacyjnego, 76 Katedra In¿ynierii Materia³owej Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, wiceprezesem Oddzia³u Lubelskiego SIMP oraz rzeczoznawc¹ SIMP i bieg³ym s¹dowym. Od 2000 r jest kierownikiem Studiów Doktoranckich na Wydziale Me- chanicznym PL. Obecnie pe³ni funkcjê Prodziekana ds. Ogólnych i Nauki na Wydziale Mechanicznym. Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji

http://archimedes.pol.lublin.pl/~kpip/ Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-227 e-mail: [email protected]

Stan osobowy katedry

Kierownik Katedry dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, prof. PL, pracownicy naukowo-dydaktyczni dr hab. in¿. Józef Jonak, prof. PL dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, prof. PL dr hab. in¿. Jerzy Lipski, prof. PL dr in¿. El¿bieta Jacniacka dr Barbara Kamieñska-Krzowska dr in¿. Krzysztof Kujan dr in¿. Dariusz Mazurkiewicz dr in¿. Mieczys³aw Mieczkowski dr in¿. Leszek Semotiuk dr in¿. Wies³aw Wiechecki dr in¿. Kazimierz Zaleski dr in¿. Andrzej Zwoliñski mgr in¿. Jacek Domiñczuk mgr in¿. Jerzy Józwik mgr in¿. Marian £ozak mgr in¿. Anna Rudawska doktoranci mgr in¿. Gabriel Borowski mgr in¿. Jaros³aw Flisiak 78 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji

Od lewej: K. Kujan, Jacek Domiñczuk, Ryszard Smolira, Henryk Warda, Czes³aw Kosik, Marian £ozak, Mieczys³aw Mieczkowski, Wies³aw Wiechecki, Dariusz Mazurkiewicz, Teresa Krolopp, Anna Rudawska, Jerzy Lipski, Jóaef Kuczmaszewski, Wies³aw Kosecki, Barbara Kamie- ñska-Krzowska, El¿bieta Jacniacka, Zbigniew Jaworowski, Józef Jonak, Jerzy JóŸwik, Kazimierz Zalewski, Tomasz Pa³ka, Jan Wójcik, Leszek Semotiuk

pracownicy in¿ynieryjno-techniczni: in¿. Zbigniew Jaworowski mgr in¿. Wies³aw Kosecki mgr in¿. Teresa Krolopp mgr in¿. Tomasz Pa³ka Czes³aw Kosik Ryszard Smolira Henryk Warda

Historia i rozwój Katedry

Jubileusz 50-lecia Uczelni obchodzony w bie¿¹cym roku jest okazj¹ do przypomnienia g³ównych wydarzeñ z bogatej historii Katedry Podstaw In¿y- nierii Produkcji, której zrêby postawione zosta³y w okresie powstawania Uczelni. Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji 79 Historia Katedry Podstaw In¿ynierii Produkcji nieroz³¹cznie zwi¹zana jest z histori¹ Politechniki Lubelskiej i jej przeobra¿eniami w minionym okresie. Ju¿ w momencie powo³ania Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej w Lublinie, co nast¹pi³o w dniu 13 maja 1953 roku, zamierzeniem organizatorów Uczel- ni, w tym przede wszystkim doc. mgr in¿. Stanis³awa Podkowy, póŸniejszego rektora Uczelni, by³o utworzenie Wydzia³u Mechanicznego, w którym funkcjonowa³aby jednostka organizacyjna zajmuj¹ca siê technologi¹ budowy maszyn, obrabiarkami, narzêdziami skrawaj¹cymi (w przysz³oœci ukszta³towana jako Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji). Szczególn¹ rolê w tworzeniu Katedry (ówczesnych zespo³ów Technolo- gii Budowy Maszyn, Obróbki Skrawaniem i Obrabiarek) odegrali doc. mgr in¿. Seweryn Bobiñski (zatrudniony od 16.02.1955r.) dziekan Wydzia³u Me- chanicznego w latach 1964-66, prorektor Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej w latach 1966-73 oraz doc. mgr in¿. Ryszard Cylc (zatrudniony od 16.02.1955r.), dziekan Wydzia³u Mechanicznego w latach 1966-69, prorektor Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej w latach 1969-1973. Kiedy w roku 1962 oddano do u¿ytku WSIn¿ odnowiony gmach przy ul. D¹browskiego pierwsi pracownicy Katedry pod kierunkiem doc. mgr in¿. Se- weryna Bobiñskiego przyst¹pili do organizowania laboratoriów: obrabiarek, obróbki skrawaniem oraz metrologii. Wydatn¹ pomoc w wyposa¿aniu labo- ratoriów w niezbêdne maszyny, obrabiarki i urz¹dzenia, okaza³y w tym trud- nym okresie powstawania Katedry, zak³ady pracy Lubelszczyzny: Fabryka Sa- mochodów Ciê¿arowych, Wytwórnia Sprzêtu Komunikacyjnego w Œwidniku, Kraœnicka Fabryka Wyrobów Metalowych. Wysokie kwalifikacje pracowników dydaktycznych Katedry poszerzone o umiejêtnoœci w praktyce zawodowej gwarantowa³y wysoki poziom nauczania studentów. Absolwenci pierwszych lat studiów kierunku Technologia Ma- szyn tworzyli wykwalifikowane kadry in¿ynierskie wielu rozwijaj¹cych siê fabryk, przedsiêbiorstw i instytucji na LubelszczyŸnie. W pocz¹tkach lat szeœædziesi¹tych, pracê dydaktyczn¹ w Katedrze podjêli miêdzy innymi: Kazimierz Lutek, Adolf Partol, Marian Soñta. Wykazywali oni wielkie zaanga¿owanie w pracy dydaktycznej i naukowej, a ich kariery zawodowe zwi¹zane by³y nierozerwalnie z rozwojem Katedry. I tak Kazimierz Lutek zatrudniony w WSIn¿ od 1.07.1963 roku na stanowisku technika, po uzyskaniu tytu³u magistra w 1965 roku, przechodz¹c kolejno szczeble awansu poprzez asystenta, wyk³adowcê, adiunkta, docenta, otrzymuje w 1997 roku tytu³ profesora nadzwyczajnego, a w roku 1999 zostaje wybrany prorektorem Uczelni. Doc. dr in¿. Marian Soñta wykazuj¹c wielkie zaanga¿owanie w pracy naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej pe³ni w latach 197377 funkcjê dyrektora Instytutu Technologii i Eksploatacji Maszyn. Wymienieni pracownicy odegrali istotn¹ rolê w rozwoju, przeobra¿eniach Katedry wprowadzaj¹c nowe treœci i techniki w nauczaniu, bior¹c aktywny udzia³ w pracach nauko- 80 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji wo-badawczych, modernizuj¹c laboratoria: obrabiarek (doc. dr in¿. Kazi- mierz Lutek), obróbki skrawaniem (doc. dr in¿. Adolf Parol) i miernictwa (doc. dr in¿. Marian Soñta). Gdy w roku 1965 Wieczorowa Szko³¹ In¿ynierska zosta³a przekszta³cona w Wy¿sz¹ Szko³ê In¿yniersk¹ i rozpoczêto kszta³cenie in¿ynierów na studiach dziennych, pracownicy Katedry przyst¹pili do modernizacji laboratoriów, opracowywania nowych programów i treœci nauczania, unowoczeœniania procesu dydaktycznego. Systematycznie wzrasta³a liczba studentów kszta³conych przez Katedrê, powiêkszono bazê lokalow¹. Kadra Katedry rozszerzy³a siê o wielu nowych pracowników, absolwentów Wy¿szej Szko³y In¿ynierskiej z lat 1970-1974. W okresie tym pracê na Uczelni podjêli miêdzy innymi: Jerzy Lipski, Wies³aw Wiechecki, Andrzej Zwoliñski, Kazimierz Zaleski, Józef Kuczmaszewski, Krzysztof Kujan, Barbara Kamieñska, dzisiejsi pracownicy Katedry. Przed nowo przyjêtymi stanê³a koniecznoœæ osi¹gniêcia tytu³u magistra, a w niedalekiej przysz³oœci stopnia doktora nauk technicznych. W roku 1973 w Wy¿szej Szkole In¿ynierskiej w Lublinie nast¹pi³y zasad- nicze zmiany strukturalne. W miejsce dotychczasowych wydzia³ów powo³ano instytuty. Zespo³y Technologii Budowy Maszyn oraz Obróbki Skrawaniem i Obrabiarek zosta³y przekszta³cone w Zak³ad Technik Wytwarzaniakierowa- ny przez doc. dr in¿. Adolfa Parola, a umiejscowiony w Instytucie Technologii i Eksploatacji Maszyn. Od roku 1973 w Katedrze rozpoczêto kszta³cenie na studiach dziennych w systemie studiów magisterskich. W roku 1977, po wielu latach starañ w³adz i pracowników Uczelni, a w tym równie¿ i Katedry, Wy¿sza Szko³a In¿ynierska zosta³a przekszta³cona w Politechnikê Lubelsk¹, a dotychczasowy Zak³ad Technik Wytwarzania zast¹piony zosta³ Zak³adem Technologii Maszyn, kie- rowanym przez doc. mgr in¿. Ryszarda Cylca. Nastêpne lata w ¿yciu Katedry to dalsza praca nad udoskonalaniem warsztatu dydaktycznego, opracowywaniem nowych treœci i programów nauczania, modernizacj¹ laboratoriów. W ramach dzia³alnoœci naukowo-badawczej Katedra wspó³pracowa³a z wieloma oœrodkami przemys³owymi lub naukowymi Lubelszczyzny oraz kraju: FSC Lublin, KFWM Kraœnik, WSK Œwidnik, OBR-FSC Lublin, IOS Kraków, CBKO Pruszków. Efektem tej wspó³pracy by³o wiele opracowañ o charakterze rozwojowym, wdro¿eniowym z zakresu nowych technologii, rozwi¹zañ konstrukcyjnych itp. Dzia³alnoœæ dydaktyczna Katedry na kierunku Mechanika, o specjalnoœci Technologia Maszyn by³a kompleksowa, obejmowa³a studia dzienne, wieczo- rowe, zaoczne oraz magisterskie uzupe³niaj¹ce. W kolejnych latach swojego istnienia Katedra wskutek zmian organizacyjnych Wydzia³u i Uczelni równie¿ ulega³a przeobra¿eniem, zmienia³a nie Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji 81 tylko nazwê ale równie¿ funkcjê oraz strukturê wewnêtrzn¹. Przeprowadzona w 1985 roku reorganizacja Wydzia³u Mechanicznego i Organizacji spowodowa³a utworzenie z dniem 1.06.1985r. jednej Katedry Technologii Maszyn, której kierownikiem zosta³ prof. dr hab. in¿. Robert Sikora. W jej sk³ad wesz³y zak³ady technologiczne (w tym Zak³ad Obróbki Skrawaniem i Obrabiarek). Nastêpna reorganizacja i utworzenie Wydzia³u Mechanicznego doprowadzi³o do powo³ania z dniem 1.09.1988 r. w Katedrze Technologii Maszyn samodzielnego Zak³adu Obróbki Skrawaniem z kierownikiem doc. dr in¿. Ka- zimierzem Lutkiem. Zak³ad ten zosta³ przekszta³cony 1.10.1991r. w Katedrê Obróbki Skra- waniem, kierowan¹ nadal przez doc. dr in¿. Kazimierz Lutka. Utworzenie Katedry by³o wynikiem rozbudowy bazy laboratoryjnej oraz znacz¹cych osi¹gniêæ w pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej a tak¿e rozwoju kadry. W roku 1998 Katedrê Obróbki Skrawaniem przekszta³cono w Katedrê Obróbki Ubytkowej z kierownikiem dr hab. in¿. Kazimierzem Lutkiem prof. PL, a od lutego 2000r. z kierownikiem dr hab. in¿. Józefem Kuczmaszewskim prof. PL, przy czym w strukturze Katedry wyodrêbniono dwa zak³ady: • Zak³ad Projektowania Procesów i Systemów Technologicz- nych z kierownikiem dr hab. in¿. Józefem Kuczmaszewskim, prof. PL oraz • Zak³ad Mechatroniki z kierownikiem dr hab. in¿. Jerzym Lip- skim prof. PL. W ostatniej przeprowadzonej zmianie dokonanej w 2001 roku Katedrê Obróbki Ubytkowej zast¹piono obecn¹ Katedr¹ Podstaw In¿ynierii Produkcji z zachowaniem dotychczasowego kierownictwa i jej struktury wewnêtrznej. W okresie powy¿szych zmian, na przestrzeni wielu minionych lat Kate- dra w pe³ni realizowa³a swoje powinnoœci do jakich zosta³a historycznie powo³ana, kszta³ci³a kolejne pokolenia in¿ynierów i magistrów in¿ynierów, gwarantuj¹c im wysoki poziom wiedzy i umiejêtnoœci. W tych kolejnych latach pracownicy Katedry wykazywali w pracy co- dziennej wysokie zaanga¿owanie w d¹¿eniu do udoskonalania swojego warsztatu naukowego, dydaktycznego, wprowadzaj¹c nowe programy i treœci nauczania, stosuj¹c nowoczesne techniki edukacyjne, ci¹gle unowoczeœniaj¹c istniej¹ce laboratoria i pracownie. S³owa podziêkowania nale¿¹ siê wszystkim pracownikom Katedry, któ- rych w minionym 50-leciu pracowa³o ponad 140. Pracownicy Katedry nie za- niedbywali równie¿ swojego rozwoju naukowego. W efekcie zaanga¿owania w pracy naukowej powsta³y liczne prace doktorskie i habilitacyjne. Stopnie naukowe doktora habilitowanego uzyska³o 6 nauczycieli akademickich, natomiast prace doktorskie obroni³o 28 osób. 82 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji Poni¿ej przedstawiono w ujêciu alfabetycznym wykaz pracowników Katedry, którzy uzyskali: stopieñ doktora habilitowanego dr hab. in¿. Józef Jonak, prof.PL dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, prof.PL dr hab. in¿. Jerzy Lipski, prof.PL dr hab. in¿. Kazimierz Lutek, prof.PL dr hab. in¿. Krzysztof Murawski, prof.PL dr hab. in¿. Antoni Œwiæ, prof.PL stopieñ doktora nauk technicznych dr in¿. Franciszek Dziubiñski dr in¿. Wojciech Go³ygowski dr in¿. El¿bieta Jacniacka dr in¿. Józef Jonak dr Barbara Kamieñska dr in¿. Bogumi³ K¹dzio³ka dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, prof.PL dr in¿. Krzysztof Kujan dr in¿. Kazimierz Kuszewski dr hab. in¿. Jerzy Lipski, prof.PL dr hab. in¿. Kazimierz Lutek, prof.PL dr in¿. El¿bieta Marszalec dr in¿. Janusz Marszalec dr in¿. Dariusz Mazurkiewicz dr in¿. Ryszard Ostapiuk prof. dr hab. in¿. Stanis³aw P³aska dr in¿. Adolf Parol dr in¿. Stanis³aw Romanowski dr in¿. Ryszard Rypulak dr in¿. Leszek Semotiuk dr in¿. Stefan S³oniec dr in¿.Marian Soñta dr in¿. Janusz Stefaniuk dr hab. in¿. Antoni Œwiæ, prof. PL dr in¿. Jan Turula dr in¿. Wies³aw Wiechecki dr in¿. Kazimierz Zaleski dr in¿. Andrzej Zwoliñski W minionym 50-leciu pracownicy Katedry prowadzili aktywn¹ dzia³al- noœæ naukowo-badawcz¹. Podejmowana w badaniach problematyka, by³a efektem wspó³pracy z przemys³em lub te¿ wynika³a z indywidualnych zainte- Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji 83 resowañ pracowników. Nie sposób w niniejszym opracowaniu wymieniæ wszystkie tematy realizowanych prac badawczych, bardziej szczegó³owe dane mo¿na znaleŸæ w licznych wykazach, opracowaniach, publikacjach. Nie sposób równie¿ wymieniæ wszystkie pozycje stanowi¹ce dorobek piœ- mienniczy pracowników Katedry. Opracowania te powsta³y w wyniku badañ w³asnych, realizacji prac doktorskich, habilitacyjnych, badañ statutowych, grantów wewnêtrznych itp. Znaczna liczba publikacji dotyczy dzia³alnoœci dydaktycznej. Szcze- gó³owe dane na ten temat mo¿na znaleŸæ w cyklicznych zbiorczych opracowaniach uczelnianych, w wykazach publikacji pracowników PL za minione okre- sy dzia³alnoœci. Pracownicy Katedry na przestrzeni 50-letniej historii Politechniki Lubel- skiej byli aktywni w jej ¿yciu organizacyjnym, w jej przeobra¿eniach, pe³nili we w³adzach Uczelni wielokrotnie zaszczytne funkcje. Prorektorami Uczelni z grona pracowników Katedry byli: doc. mgr in¿. Seweryn Bobiñski, doc. mgr in¿. Ryszard Cylc, prof. dr hab. in¿. Rober Sikora, dr hab. in¿. Kazimierz Lu- tek prof. PL. W chwili obecnej Rektorem Politechniki Lubelskiej jest kierownik Katedry dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski prof. PL.

Aktualny stan Katedry Podstaw In¿ynierii Produkcji

Dziœ, gdy Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji obchodzi jubileusz 50- lecia swego istnienia mo¿na stwierdziæ, ¿e jej dorobek i osi¹gniêcia stanowi¹ istotny element twórczego wk³adu Uczelni w techniczny i kulturowy rozwój regionu i kraju. Katedra na przestrzeni minionych lat wykszta³ci³a ponad 1000 in¿ynie- rów i magistrów in¿ynierów. Wielu z nich jest wybitnymi technologami, kon- struktorami, pracownikami nauki, mened¿erami w zak³adach przemys³owych Lubelszczyzny i kraju. Wielu z nich utrzymuje nadal œcis³y kontakt z Katedr¹. Zas³ugi i autorytet Katedry charakteryzuj¹ nie tylko osi¹gniêcia zawodowe absolwentów ale równie¿ sukcesy naukowe pracowników. W chwili obecnej w Katedrze pracuje 3 profesorów i 9 doktorów, z któ- rych wielu posiada du¿y autorytet naukowy w kraju i za granic¹, wielu jest au- torami znacz¹cych publikacji naukowych, patentów, organizatorami sympo- zjów, konferencji naukowych. O wysokiej pozycji Katedry w dzia³alnoœci naukowo-badawczej mo¿e œwiadczyæ fakt, i¿ w ocenie dorobku katedr osi¹gniêtego w dzia³alnoœci statutowej za 2001 rok uplasowa³a siê ona na pierwszym miejscu w Wydziale Mecha- 84 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji nicznym wyprzedzaj¹c wszystkie pozosta³e, w liczbie jedenastu jednostek organizacyjnych Wydzia³u. Jest to niepodwa¿alny sukces pracowników Katedry.

Dzia³alnoœæ naukowo-badawcza

Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji zajmuje siê badaniem w³aœciwoœci fizycznych warstwy wierzchniej i dok³adnoœci geometrycznej powierzchni czêœci maszyn uzyskiwanych w wyniku doskonalenia maszyn, urz¹dzeñ i pro- cesów technologicznych. G³ówne kierunki badañ: • technologiczne i konstrukcyjne podstawy oceny wytrzyma³oœci adhezyjnych po³¹czeñ metali, • monitorowanie procesów obróbki i stanu narzêdzi obróbkowych, • modelowanie procesów skrawania z zastosowaniem sieci neuronowych, • analiza wp³ywu cech geometrycznych ostrza na przebieg procesu skrawania materia³ów kruchych, • analiza oraz modelowanie procesów technologicznych z zastosowaniem sztucznej inteligencji, • badanie i ocena zwi¹zków korelacyjnych pomiêdzy swobodn¹ energi¹ powierzchniow¹ i wytrzyma³oœci¹ po³¹czeñ adhezyjnych, • modelowanie zjawisk cieplnych zachodz¹cych w procesie skrawania oraz ich wp³ywu na dok³adnoœæ wymiaro- wo-kszta³tow¹ przedmiotów po obróbce, • technologia umacniania warstwy wierzchniej metali. Pracownicy katedry publikuj¹ swoje prace w czasopismach krajowych i zagranicznych, uczestnicz¹ tak¿e czynnie w konferencjach naukowych o ran- dze krajowej i miêdzynarodowej. Wydawane s¹ monografie naukowe i skrypty dydaktyczne. Ka¿dego roku publikowane jest ok. 60 prac naukowych. Wy- konywane s¹ tak¿e prace aplikacyjne dla przedsiêbiorstw w regionie. Katedra wspó³pracuje z wieloma wydzia³ami mechanicznymi krajowych politechnik, placówkami PAN oraz towarzystwami naukowymi. Pracownicy indywidualnie wspó³pracuj¹ z uczelniami w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Ja- ponii, Rosji, Ukrainy, Bia³orusi. Wa¿niejsza aparatura do celów naukowo-badawczych: • wspó³rzêdnoœciowa maszyna pomiarowa ZEISS VISTA, • zestaw do komputerowej analizy obrazu, Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji 85

Stanowisko do komputerowej analizy obrazów

Wspó³rzêdnoœciowa maszyna pomiarowa ZEISS VISTA

• zestaw do pomiaru si³ skrawania, • zestaw do pomiaru drgañ mechanicznych, • mikroprocesorowy zestaw do pomiaru temperatury, • zestaw czujników laserowych do pomiaru przemieszczeñ. 86 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji Dzia³alnoœæ dydaktyczna

Katedra prowadzi kszta³cenie w ramach kierunku Mechanika i Budowa Maszyn zw³aszcza w zakresie dwóch specjalnoœci: • Technologia maszyn z kierunkiem dyplomowania Technolo- gia i automatyzacja obróbki ubytkowej – studia dzienne i zaoczne, • Metrologia i komputerowe systemy pomiarowe – studia dzienne. Dzia³alnoœæ dydaktyczna obejmuje nastêpuj¹ce wa¿niejsze przedmioty: • technologia maszyn, • maszyny technologiczne, • automatyzacja maszyn technologicznych, • obróbka ubytkowa, • metrologia techniczna, • komputerowe wspomaganie prac in¿ynierskich, • komputerowo zintegrowane systemy wytwarzania (CIM), Katedra posiada rozbudowan¹ bazê laboratoryjn¹ do obróbki, pomia- rów, monta¿u i komputerowego wspomagania prac in¿ynierskich. W tym • Laboratorium budowy i diagnostyki maszyn technologicznych • Laboratorium obróbki i monitorowania procesów technologicznych • Laboratorium technologii monta¿u • Laboratorium metrologii • Pracownia komputerowa projektowania procesów technologicznych • Pracownia komputerowa zintegrowanych systemów wytwarzania • Pracownia komputerowa komputerowego wspomagania prac in¿ynierskich • Specjalistyczne licencjonowane oprogramowanie, w tym m. in.: Zero OSN, I-Deas, Office 2000, Matlab, Mathcad Katedra prowadzi w systemie zaocznym studia podyplomowe In¿ynieria produkcji w przemyœle maszynowym. Studium adresowane jest do mened¿e- rów zarz¹dzaj¹cych przemys³em maszynowym, prawników i ekonomistów, rzeczoznawców maj¹tkowych, in¿ynierów ró¿nych kierunków i specjalizacji, Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji 87 którzy pragn¹ wzbogaciæ swoj¹ wiedzê w zakresie in¿ynierii produkcji w prze- myœle maszynowym. Uczestnikami mog¹ byæ osoby, które ukoñczy³y studia wy¿sze in¿ynierskie, magisterskie lub licencjackie, skierowane przez zak³ad pracy b¹dŸ przyjê- te na Studium na w³asne ¿yczenie. Oferta wdro¿eniowa prac Katedry dotyczy nastêpuj¹cej tematyki: • Projektowania i aplikacji systemów monitorowania oraz nadzorowania procesów technologicznych, zw³aszcza obróbki skrawaniem; • Projektowania procesów technologicznych i oprzyrz¹dowa- nia specjalnego w zakresie obróbki skrawaniem; • Projektowania procesów technologicznych klejenia i uszczel- niania w budowie maszyn; • Projektowania i wdra¿ania systemów informatycznych wspomagaj¹cych prace technologa; • Prace badawczo-wdro¿eniowe maj¹ce na celu wykorzystanie metod sztucznej inteligencji do poprawy jakoœci procesów technologicznych i wyrobów; • Prace badawcze i wdro¿eniowe w zakresie formowania po¿¹danych cech warstwy wierzchniej elementów maszyn; • Prace maj¹ce na celu automatyzacjê procesów kontrolno-pomiarowych zw³aszcza z zastosowaniem programowalnych maszyn pomiarowych; • Prace zwi¹zane ze statystyczn¹ kontrol¹ jakoœci (dobór komputerowych systemów pomiarowych i szkolenie kadry w zakresie statystycznych metod kontroli jakoœci); • Szkolenie kadry w zakresie metod kontroli przyrz¹dów pomiarowych zgodnie z ISO9000; • Prace badawcze nad opracowaniem warunków skrawania materia³ów kruchych i trudnoobrabialnych; • Prace maj¹ce na celu wielokryterialn¹ optymalizacjê proce- sów technologicznych na obrabiarki NC i CNC zintegrowan¹ z systemami CAD-CAM. • Pomiary z wykorzystaniem wspó³rzêdnoœciowej maszyny ZEISS VISTA. • Wykonanie elementów specjalnych z wykorzystaniem posia- danego parku maszynowego. 88 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji Notki biograficzne

Doc. mgr in¿. Seweryn Bobiñski Urodzi³ siê 3 paŸdziernika 1921 r. w Ostrowcu Kieleckim. Po ukoñczeniu studiów na Politechnice £ódzkiej w 1949 r., podj¹³ pracê w Wytwórni Sprzêtu Mechanicznego w Bielsku pocz¹tkowo jako g³ówny mechanik a nastêpnie konstruktor. W 1951r. rozpocz¹³ pracê w Fa- bryce Samochodów Ciê¿arowych w Lublinie jako kierownik Dzia³u Gospodarki Narzêdzio- wej. Na takim samym stanowisku pracowa³ rów- nie¿ póŸniej w Wytwórni Sprzêtu Komunikacyj- nego w Œwidniku prowadz¹c równoczeœnie (od 1955 r.) wyk³ady w Wieczorowej Szkole In¿y- nierskiej w Lublinie. W szkole tej w 1962 r. podj¹³ etatow¹ pracê w charakterze wyk³adowcy. Przez 3 lata zajmowa³ stanowisko dziekana Wydzia³u Mechanicznego. W latach 1966-1973 pe³ni³ funk- cjê prorektora Wy¿szej Szko³y In¿ynierskiej, powsta³ej z Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej w 1965 r. W 1968 roku by³ mianowany na stanowisko docenta. Organizowa³ Sekcjê Wydawnictw Uczelnianych i Pracowniê Nowych Tech- nik Nauczania. Pracowa³ nad unowoczeœnianiem procesu kszta³cenia, tworzy³ system praktyk studenckich i zabezpieczenia podstawowych potrzeb socjalno-bytowych studentów studiów dziennych. Zainicjowa³ prace projektowe i planistyczne utworzenia przy ul. Nadbystrzyckiej Miasteczka Akademickie- go. Nawi¹za³ wspó³pracê z uczelniami technicznymi. Uczestniczy³ w pracach Grup Programowych powo³anych przez Ministerstwo Oœwiaty i Szkolnictwa Wy¿szego do opracowania planów studiów zawodowych. Pod Jego kierunkiem wykona³o prace dyplomowe ponad 100 absolwentów Wydzia³u Mecha- nicznego WSI. By³ autorem i wspó³autorem wielu ekspertyz i projektów organizatorskich dla zak³adów przemys³owych Lubelszczyzny i regionu. Od grudnia 1977 roku decyzj¹ Ministra Nauki, Szkolnictwa Wy¿szego i Techniki zosta³ oddelegowany do Fabryki £o¿ysk Tocznych w Kraœniku. Pracowa³ tam w Oœrodku Badawczo-Rozwojowym Maszyn i Urz¹dzeñ Tech- nicznych, zachowuj¹c zatrudnienie w Uczelni – wówczas ju¿ w Politechnice Lubelskiej. Jako dyrektor tego¿ oœrodka organizowa³ prace nad konstrukcj¹ obrabiarek specjalnych i narzêdzi do produkcji ³o¿ysk tocznych. W oœrodku pracowa³ jeszcze po przejœciu na emeryturê, tj. po roku 1981; równie¿ z Poli- technik¹ podtrzymywa³ zwi¹zki do ostatnich swoich dni. Zmar³ 27 stycznia 1988 r. Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji 89 Doc. mgr in¿. Ryszard Cylc Doc. mgr in¿. Ryszard Cylc odegra³ niew¹tpliwie szczególn¹ rolê w rozwoju naszej Uczelni jako wspó³organizator i prorektor Wy¿- szej Szko³y In¿ynierskiej w Lublinie, jednocze- œnie postawi³ zrêby dzisiejszej Katedry Podstaw In¿ynierii Produkcji. Doc. mgr in¿. Ryszard Cylc podj¹³ wspó³pracê z ówczesn¹ Wieczorow¹ Szko³¹ In¿y- niersk¹ z dniem 16.02.1955r. bêd¹c w tym okresie znanym i cenionym pracownikiem FSC Lu- blin, gdzie pe³ni³ przez wiele lat funkcjê g³ównego technologa. Podejmuj¹c pracê na Uczelni doc. mgr in¿. Ryszard Cylc szczególn¹ uwagê poœwiêci³ dydaktyce. Z w³aœciw¹ energi¹ i sprawnoœci¹ organizowa³ w powstaj¹cej Uczelni laboratoria dydaktyczne, a w szczególnoœci laboratorium technologii budowy maszyn. Od roku 1962 podj¹³ etatow¹ pracê na Uczelni w charakterze wyk³adowcy. Efektem Jego wielkiego zaanga¿owania by³o utworzenie w 1965 roku w ramach Wydzia³u Mechanicznego Zespo³u i Pracowni Technologii Budowy Maszyn, bêd¹cego zal¹¿kiem dzisiejszej Katedry Podstaw In¿ynierii Produk- cji. W tym pierwszym okresie dzia³alnoœci, dziêki staraniom doc. mgr in¿. Ry- szarda Cylca Katedra zgromadzi³a znaczne iloœci sprzêtu niezbêdnego do prowadzenia zajêæ dydaktycznych, dzia³alnoœci naukowo-badawczej i us³ugowej. Wyposa¿enie laboratorium technologii budowy maszyn w niezbêdne maszyny, urz¹dzenia i pomoce dydaktyczne by³o mo¿liwe dziêki szerokim kontaktom doc. mgr in¿. Ryszarda Cylca z kierownictwem Fabryki Samocho- dów Ciê¿arowych w Lublinie, Wytwórni Sprzêtu Komunikacyjnego w Œwid- niku, Kraœnickiej Fabryki Wyrobów Metalowych. W latach 1966-1969 doc. mgr in¿. Ryszard Cylc zajmowa³ stanowisko dziekana Wydzia³u Mechanicznego, natomiast w latach 1969-73 pe³ni³ funk- cjê prorektora ds. nauki w Wy¿szej Szkole In¿ynierskiej, powsta³ej z Wieczo- rowej Szko³y In¿ynierskiej w 1965 roku. W tym okresie nieprzerwalnie pe³ni³ funkcjê kierownika Katedry, prowadz¹c wyk³ady z takich przedmiotów jak: przyrz¹dy, uchwyty i sprawdzia- ny, miernictwo i pasowanie, technologia budowy maszyn. Pod kierunkiem doc. mgr in¿. Ryszarda Cylca studenci pisali prace przejœciowe i dyplomowe. W ramach utrzymywania sta³ej wiêzi Katedry z zak³adami przemys³owymi ponad 90% dyplomantów katedry czerpa³o tematy swoich prac z przemys³u rozwi¹zuj¹c wiele technicznych problemów. W omawianym okresie doc. mgr in¿. Ryszard Cylc poœwiêca³ siê równie¿ dzia³alnoœci organizacyjnej. Zorgani- zowa³ Dzia³ Nauki i Biuro Rzecznika Patentowego, opiekowa³ siê bibliotek¹, 90 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji inicjowa³ szkolenie studentów w zakresie informacji bibliograficznej, naukowo-technicznej i patentowej, uczestniczy³ w pracach wielu uczelnianych komisji. Pozyskiwa³ now¹ kadrê Katedry, przyjmuj¹c zarówno doœwiadczonych pracowników z przemys³u, jak równie¿ m³odych absolwentów WSIn¿ sprawuj¹c nad nimi troskliw¹, kole¿eñsk¹ opiekê. Z du¿¹ inicjatyw¹ i efektywno- œci¹ pracowa³ nad unowoczeœnianiem procesu kszta³cenia. Gdy w roku 1977 Wy¿sza Szko³a In¿ynierska zosta³a przekszta³cona w Politechnikê Lubelsk¹, doc. mgr in¿. Ryszard Cylc zosta³ powo³any na kierownika Zak³adu Technologii Maszyn i funkcjê tê pe³ni³ do roku 1985. W póŸniejszym okresie czasu by³ pracownikiem i prodziekanem Wydzia³u Or- ganizacji i Zarz¹dzania Politechniki Lubelskiej. Doc. mgr in¿. Ryszard Cylc jest autorem b¹dŸ wspó³autorem wielu publikacji, ekspertyz i projektów organizatorskich dla zak³adów przemys³owych Lubelszczyzny i regionu. Pod kierunkiem doc. mgr in¿. Ryszarda Cylca wykona³o prace dyplomowe ponad 100 absolwentów Uczelni.

Dr hab. in¿. Józef Jonak, prof. PL Urodzony 13.02.1957. W 1981r ukoñczy³ studia wy¿sze na Wydziale Maszyn Górniczych i Hutniczych AGH w Krakowie uzyskuj¹c tytu³ mgr in¿. mechanika. Po studiach, w latach 1981/82 odby³ roczn¹ s³u¿bê wojskow¹ (SPR). W latach 1982-1985 pracowa³ w Lubelskiej Fa- bryce Maszyn Rolniczych, w Sekcji Spawalni- czo- Monta¿owej, gdzie by³ zatrudniony na stanowisku: technolog specjalista prowadz¹cy wy- rób. Od paŸdziernika 1985r pracuje w Politech- nice Lubelskiej, pocz¹tkowo jako pracownik in- ¿ynieryjno- techniczny w Katedrze Maszyn Gór- niczych i Wiertniczych. W 1991r obroni³ pracê doktorsk¹ w Politechnice Œl¹skiej. W latach 1991-99 pracowa³ jako adiunkt, pocz¹tkowo w Katedrze Maszyn Górniczych i Wiertniczych, póŸniej w Kate- drze Obróbki Ubytkowej. W listopadzie 1998 obroni³ habilitacjê na Wydziale In¿ynierii Mechanicznej i Robotyki AGH w Krakowie. W marcu 1999 uzyska³ w CK zatwierdzenie tytu³u: dr hab. in¿. o specjalnoœci budowa i eksploatacja maszyn. Od paŸdziernika 1999r pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Katedrze Podstaw In¿ynierii Produkcji. Od 2000r stale uczestniczy w posiedzeniach Sekcji Mechanizacji Górnictwa PAN, czêsto uczestniczy w posiedzeniach Rady Technicznej i Rady Naukowej CMG KOMAG w Gli- wicach. W ramach wspó³pracy miêdzynarodowej, wspó³pracuje z TU Ostra- Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji 91 wa w Czechach. Jest cz³onkiem komitetu naukowego cyklicznej, Miêdzynaro- dowej Konferencji nt.: „Techniki Urabiania”, organizowanej przez AGH. Jest wspó³organizatorem cyklicznej konferencji nt.: „Zagadnienia mechaniki pê- kania i skrawania materia³ów”. Jest autorem 75 publikacji w tym monografii: „Teoretyczne podstawy urabiania ska³ no¿ami obrotowymi”, ksi¹¿ki pt.: „Urabianie ska³ g³owicami wielonarzêdziowymi” oraz licznych publikacji w periodykach PAN oraz w czasopismach zagranicznych, w tym z listy filadelfijskiej. Zajmuje siê zagadnieniami skrawania, w szczególnoœci materia³ów kruchych, mechanik¹, modelowaniem i symulacj¹ tych procesów (z wykorzystaniem metody elementów skoñczonych oraz technik numerycznych), konstrukcj¹ i eksploatacj¹ narzêdzi, g³owic urabiaj¹cych oraz maszyn roboczych, napêdami i sterowaniem hydraulicznym i pneumatycznym, identyfikacj¹, mo- nitorowaniem i sterowaniem procesem urabiania ska³ z wykorzystaniem sieci neuronowych i systemów rozmytych.

Dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, prof. PL Studia rozpocz¹³ w roku 1970 w Wy¿szej Szkole In¿ynierskiej w Lublinie. Z wykszta³cenia jest in¿ynierem mechanikiem. Od 1974 roku pracuje w macierzystej Uczelni. Rozprawê doktorsk¹ obroni³ w 1981 roku. Stopieñ naukowy doktora habilitowanego nauk technicznych nada³a mu Rada Wydzia³u Budowy Maszyn Po- litechniki Poznañskiej w 1996 roku. Rok póŸniej zosta³ zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Politechnice Lubelskiej. W latach 1993-1999 pe³ni³ funkcjê prodziekana ds. studenckich Wydzia³u Mechanicznego PL. Od 2000 roku kieruje jedn¹ z najwiêkszych katedr w uczelni, Katedr¹ Podstaw In¿ynierii Produkcji. Zainteresowania naukowe prof. J. Kuczmaszewskiego dotycz¹ konstrukcyjnych i technologicznych pro- blemów w ocenie wytrzyma³oœci adhezyjnych po³¹czeñ metali. W dorobku naukowym posiada ponad 90 publikowanych artyku³ów i referatów, 3 patenty, liczne recenzje oraz niepublikowane opracowania dla przemys³u. Kierowa³ 3 projektami badawczymi zleconymi przez Komitet Badañ Naukowych. Wie- le uwagi poœwiêca problemom kszta³cenia. W kadencji 1999-2002 Senatu PL pe³ni³ funkcjê Przewodnicz¹cego Senackiej Komisji Dydaktyczno-Wycho- wawczej. W latach 2001-2002 reprezentowa³ Politechnikê Lubelsk¹ w Komi- sji Akredytacyjnej Polskich Uczelni Technicznych. Za rzecz bardzo wa¿n¹ uwa¿a potrzebê popularyzacji wiedzy, wyg³asza³ wyk³ady na otwartych zebra- niach SIMP, seminariach w uczelniach krajowych i zagranicznych, z którymi 92 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji wspó³pracuje. W dorobku dydaktycznym posiada miêdzy innymi pierwszy w kraju skrypt na temat klejenia w budowie œmig³owców, artyku³y publicy- styczne popularyzuj¹ce wiedzê, opracowania dotycz¹ce elastycznego systemu studiów. Jest promotorem ponad 100 prac dyplomowych. W ramach programu TEMPUS wspó³pracowa³ z uczelniami z Niemiec, Belgii, Wielkiej Bryta- nii. Jest cz³onkiem Komisji Fizyki Stosowanej i Techniki Oddzia³u PAN w Lu- blinie oraz cz³onkiem rzeczywistym Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. W kadencji 2002-2005 pe³ni funkcjê rektora Politechniki Lubelskiej.

Dr hab. in¿. Jerzy Lipski, prof. PL Urodzi³ siê 28 czerwca 1947 w Lublinie. Po ukoñczeniu Wy¿szej Szko³y In¿ynierskiej w Lu- blinie w 1970 roku otrzyma³ tytu³ in¿yniera. W 1973 roku jako asystent w Zespole Obrabia- rek i TBM zosta³ skierowany na studia doktoranckie do Politechniki £ódzkiej. Studia uko- ñczy³ i w 1979 roku obroni³ przed Rad¹ Wy- dzia³u Mechanicznego Politechniki £ódzkiej rozprawê doktorsk¹ pt. „Wp³yw parametrów sterowania adaptacyjnego geometrycznego na b³êdy kszta³tu przy toczeniu”, otrzymuj¹c sto- pieñ naukowy doktora nauk technicznych. Od 1979r. do 1995r. pracowa³ na stanowisku adiunkta w Katedrze Obróbki Skrawaniem Politechniki Lubelskiej. W tym czasie prowadzi³ szereg prac badawczych i wdro¿eniowych dla przemys³u oraz uczestniczy³ w programach naukowo-badawczych. Miêdzy innymi na pocz¹tku lat 80-tych w ramach Centralnego Planu Badañ Rozwojowych opracowa³ jako projektant i wykonawca (programista) modu³u systemu informa- tycznego przeznaczonego do projektowania elastycznych systemów produkcyjnych (ESP). W latach 1986-1990 kierowa³ tematem badawczym realizowanym w ramach Centralnego Planu Badañ Podstawowych CPBP 02-04. Badania dotyczy³y opracowania metod identyfikacji stanu narzêdzia skrawaj¹cego na podstawie parametrów sygna³u wibroakustycznego. Wynikiem tych badañ a tak¿e projektu badawczego przyznanego przez KBN w 1991 roku by³y liczne publikacje (ok. 27) oraz monografia zatytu³owana „Nadzorowanie procesów skrawania metodami analizy cyfrowej sygna³u wibroakustycznego”. Monografia ta zosta³a przedstawiona Radzie Wydzia³u Mechanicznego Politechniki £ódz- kiej jako rozprawa habilitacyjna i na jej podstawie a tak¿e w wyniku kolokwium habilitacyjnego 20 paŸdziernika 1994 roku Rada postanowi³a o nadaniu tytu³u dr Jerzemu Lipskiemu doktora habilitowanego. Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji 93 Od 1995 roku zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Katedrze Podstaw In¿ynierii Produkcji Wydzia³u Mechanicznego Politech- niki Lubelskiej, kieruje Zak³adem Mechatroniki. Tematyka prac naukowo-badawczych podejmowanych po nadaniu tytu³u dr hab. koncentrowa³a siê na problemach sterowania procesami wytwarzania z zastosowaniem metod sztucznej inteligencji. Do modelowania z³o¿onych nieliniowych zwi¹zków zachodz¹cych w procesach wytwarzania stosuje sieci neuronowe a wyniki udo- kumentowa³ w licznych publikacjach. Z tego zakresu problematyki badawczej zosta³ zrealizowany kierowany przez niego projekt badawczy finansowany przez KBN a zatytu³owany „Adaptacyjne sterowanie procesami obróbki skrawaniem przy wystêpowaniu drgañ chaotycznych”. Jest autorem lub wspó³autorem ok. 60 publikacji w polskich i zagranicznych czasopismach naukowych. dr hab. in¿. Kazimierz Lutek prof. PL Dr hab. in¿. Kazimierz Lutek prof. PL urodzi³ siê 17.01.1936 r. W Politechnice Lubelskiej (wówczas Wieczorowej Szkole In¿ynierskiej) rozpocz¹³ pracê 1.07.1963 r. Pocz¹tkowo zatrudniony zosta³ na stanowisku starszego technika, nastêpnie – asystenta technicznego, starszego asystenta, wyk³adowcy, adiunkta, docenta (od 1.11.1985 r.) oraz profesora nadzwyczajnego (od 1.02.1997 r). W 1976 r. obroni³ rozprawê doktorsk¹. Stopieñ naukowy doktora habilitowanego uzyska³ w 1996 r. G³ównym kierunkiem Jego prac naukowych i projektowo-konstrukcyjnych by³y zagadnienia zwi¹zane z wibroizolacj¹ maszyn i urz¹dzeñ technologicznych. By³ autorem b¹dŸ wspó³autorem oko³o 200 prac naukowych, konstrukcyjnych, projektowych i patentów, opublikowa³ 134 prace, w tym 14 ksi¹¿ek i skryptów. Wypromowa³ ponad 100 magistrów – in¿ynierów i in¿ynierów, 2 doktorów; opracowa³ tak¿e szereg ekspertyz dla gospodarki i przemys³u. Czterokrotnie wyró¿niony zosta³ nagrodami Ministra Edukacji Narodo- wej, kilkunastokrotnie nagrodami J. M. Rektora Politechniki Lubelskiej. Otrzyma³ Medal KEN, Z³ot¹ Odznakê ZNP, odznaki honorowe: Przoduj¹cy Pracownik Lubelszczyzny i Zas³u¿ony dla Województwa Lubelskiego. Odzna- czony zosta³ tak¿e Z³otym Krzy¿em Zas³ugi oraz Krzy¿em Kawalerskim Orde- ru Odrodzenia Polski. Pe³ni³ wiele kierowniczych funkcji akademickich i organizacyjnych. Od pierwszych miesiêcy pracy w WSIn¿. wspó³organizowa³ (wspólnie z doc. S. Bobiñskim) Pracowniê Obróbki Skrawaniem. 94 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji By³ kierownikiem Grupy Problemowej Obróbki Skrawaniem, kierownikiem Zak³adu Technologii Maszyn (od l.08.1980 r.) – przemianowanego na- stêpnie w Katedrê Technologii Maszyn, a od 1.01.1998 r. w Katedrê Obróbki Ubytkowej. Okresowo pe³ni³ tak¿e funkcje: prodziekana ds. nauczania i wychowania Wydzia³u Mechanicznego i Organizacji (1.09.1987 – 31.08.1990), dyrektora administracyjnego Uczelni (1982-1983), a od l.09.1999 – prorektora ds. ogólnych Politechniki Lubelskiej. Zmar³ po krótkiej chorobie 5.12.1999 roku w okresie pe³nej aktywnoœci zawodowej. doc dr in¿. Adolf Parol Urodzi³ siê w 1931 r. na Wo³yniu. W Poli- technice Lubelskiej pracowa³ w latach 1967- -1992. Zanim podj¹³ pracê na Uczelni ponad 15 lat przepracowa³ w zak³adach przemys³owych (Cukrownia Kêtrzyn, „ Zamech” Elbl¹g, Lubel- ska Fabryka Maszyn Rolniczych, WSK Œwidnik), gdzie pe³ni³ szereg odpowiedzialnych funkcji kierowniczych. Pracuj¹c zawodowo systematycznie podnosi³ swoje kwalifikacje. Studia in¿y- nierskie ukoñczy³ w 1958roku na Wydziale Me- chanicznym Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej w Lublinie, a tytu³ magistra in¿yniera uzyska³ na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakow- skiej w 1966 r. Pracê doktorsk¹ obroni³ na Wydziale Maszyn Górniczych i Hutniczych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w 1972r. Na stanowisku docenta pracowa³ od 1974 r. do przejœcia na emeryturê w 1992 r. Pra- cuj¹c w Politechnice Lubelskiej pe³ni³ funkcjê kierownika Zak³adu Technik Wytwarzania w latach 1974-1976. W latach 1983- -1986 by³ kierownikiem Zak³adu Wychowania Technicznego na UMCS w Lublinie. Ponadto w latach 1987-89 pracowa³ jako docent na 1/2 etatu w Instytucie Podstawowych Pro- blemów Techniki PAN w Warszawie. Doc.dr in¿. Adolf Parol jest autorem b¹dŸ wspó³autorem ok. 40 publikacji oraz kilkunastu prac naukowo-badawczych niepublikowanych. Zaprojek- towa³ i nadzorowa³ wykonanie wielu stanowisk laboratoryjnych. By³ konsul- tantem ok. 200 prac dyplomowych in¿ynierskich i magisterskich. Pod Jego kierunkiem zosta³ zakoñczony jeden przewód doktorski. Doc.dr in¿. A. Parol prowadzi³ wyk³ady z obróbki skrawaniem i narzêdzi skrawaj¹cych. Z tego zakresu wyda³ szereg skryptów, stanowi¹cych cenn¹ pomoc dla studentów. Jego zainteresowania naukowe koncentrowa³y siê na badaniach warstwy wierzchniej elementów maszyn po obróbce g³adkoœciowej i umacniaj¹cej. Katedra Automatyzacji

http://automat.pol.lublin.pl Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-267, fax (81) 53-81-270 e-mail: [email protected]

Stan osobowy katedry

Kierownik Katedry prof. dr hab. in¿. Stanis³aw P³aska Pracownicy naukowo-dydaktyczni dr in¿. Rados³aw Cechowicz dr in¿. Krzysztof Przystupa mgr Pawe³ St¹czek mgr Marcin Bogucki mgr in¿. Przemys³aw Kozak mgr in¿. Jacek Czapla mgr in¿. Piotr Wolszczak Doktoranci mgr in¿. Marcin Krawczyk mgr in¿. Konrad Kowalik mgr in¿. Krzysztof Olszewski mgr in¿. Andrzej M³ynarczyk mgr in¿. Mariusz Mi³obóg Pracownicy in¿ynieryjno-techniczni mgr in¿. Dariusz Wo³os in¿. W³adys³aw Wójcik st. tech. Danuta Chmielewska 96 Katedra Automatyzacji

Stoj¹ od lewej: W. Wójcik, S. P³aska, R. Cechowicz, K. Przystupa, D. Chmielewska, M. Bogucki, P. Wolszczak, P. St¹czek, P. Kozak, D. Wo³os

Historia katedry

Historia Katedry Automatyzacji ³¹czy siê z rokiem 1965, w którym Wie- czorowa Szko³a In¿ynierska w Lublinie zosta³a przekszta³cona w Wy¿sz¹ Szko³ê In¿yniersk¹. Wówczas to zosta³a zorganizowana Grupa Przedmiotowa Automatyki wchodz¹ca w sk³ad Zak³adu Obróbki Skrawania i Obrabiarek, kierowanego przez doc. mgr in¿. Seweryna Bobiñskiego. W roku 1976, miê- dzy innymi na bazie tej Grupy Przedmiotowej, zorganizowany zosta³ Zak³ad Maszyn Spo¿ywczych kierowany przez doc. dr in¿. Henryka Popkê. Tworzenie Katedry Automatyzacji rozpocz¹³ w roku 1990 dr hab. in¿. Stanis³aw P³aska. Stosown¹ uchwa³ê podj¹³ Senat Politechniki Lubelskiej w roku 1992. Pierwszymi pracownikami tej nowej jednostki byli: dr in¿. Woj- ciech Go³ygowski, dr in¿. Marek Janczarek, dr in¿. Stanis³aw P³aska, dr in¿. Jaros³aw Skrynicki, mgr in¿. Anna Stankiewicz, st. tech. Witold Wawrzyk. W wyniku zmian kadrowych w roku 1992 zatrudnieni zostali nowi pracownicy, do których nale¿eli: mgr in¿. Rados³aw Cechowicz (1992), st. techn. Da- nuta Chmielewska (1993), mgr in¿. Piotr Mia³kowski (1992), prof. dr hab. Pawe³ Miko³ajczak (1996), mgr in¿. Krzysztof Przystupa (1994), mgr in¿. Katedra Automatyzacji 97 Waldemar Samociuk (1993), mgr in¿. Dariusz Wo³os (1994). Nap³yw m³odych pracowników mia³ miejsce równie¿ w kolejnych latach. Kolejno za- trudniani zostali: mgr Marcin Bogucki (1997), mgr in¿. Przemys³aw Kozak (1997), mgr Pawe³ St¹czek (1996), mgr in¿. Patrycjusz Stoma (1997) a nastêp- nie mgr in¿. Jacek Czapla (1999) i mgr in¿. Piotr Wolszczak (1999). Podstawowym zadaniem nowoutworzonej Katedry by³a budowa zaplecza laboratoryjnego i badawczego. Dziêki zaanga¿owaniu i intensywnej pracy zbudowane zosta³y nastêpuj¹ce, bardzo nowoczesne i ca³kowicie skomputeryzowane laboratoria: • laboratorium automatyki przemys³owej, • laboratorium napêdów (pneumatycznego, hydraulicznego, elektrycznego), • laboratorium CAD/CAM/CNC i robotyki, • laboratorium SPC, • pracownia projektowania systemów informatycznych, • pracownia mikroprocesorowych systemów pomiarowych i technik wizyjnych.

Dzia³alnoœæ naukowa i dydaktyczna

Obszar tematyczny dydaktyki oraz prowadzonych badañ Katedry Auto- matyzacji obejmuje technologie informatyczne ukierunkowane na dzia³alnoœæ wytwórcz¹, w szczególnoœci zwi¹zane z: • komputerow¹ integracj¹ wytwarzania CIM (w tym: budowa systemów CAQ, szeregowanie zadañ, budowa systemów steruj¹cych), • zarz¹dzaniem jakoœci¹ i statystycznym sterowaniem procesami, • programowaniem sterowników mikroprocesorowych, maszyn CNC i robotów, • technikami napêdów, • technikami pomiarowymi i wizyjnymi. Obszar ten uzupe³niaj¹ badania zwi¹zane z opisem matematycznym i optymalizacj¹ procesów technologicznych (w szczególnoœci do zrealizowanych zadañ nale¿¹: opis matematyczny i synteza sterowania szlifowaniem elektrochemicznym ECG i AECG, opis i optymalizacja procesu wtryskiwania tworzyw, opis i optymalizacja procesu wytwarzania betonu komórkowego oraz integracja komputerowa tego procesu). 98 Katedra Automatyzacji Prace badawczo-rozwojowe

Aktywnoœæ naukow¹ Katedry ilustruj¹ tak¿e zrealizowane badania i prace badawczo-rozwojowe: • projekt badawczy KBN PB703729101 „Analityczno doœwiad- czalne podstawy zwiêkszenia wydajnoœci szlifowania elektrochemicznego” – lata 1992-1994, • projekt badawczy KBN 145/S1/94/07 „Komputerowy system sterowania szeregowaniem zadañ w wielomaszynowym systemie wytwarzania” – lata 1994-1996, • projekt badawczy KBN 668/T07/95/08 „Elementy systemów ekspertowych dla statystycznego sterowania jakoœci¹” – lata 1995-1997, • projekt badawczy KBN PB1079/T07/97/12 „Budowa uk³adu adaptacyjnego szlifierki elektrochemicznej do p³aszczyzn” – lata 1997-1999, • projekt badawczy KBN inwestycyjny 1999/2619/IA/126/98 „Rozbudowa modelowego systemu CIM” – rok 1998; • projekt badawczy KBN PB1003/T07/98/15 „Modelowy system nadzorowania pracy wtryskarek i sterowania produkcj¹” – lata 1998-2001; • projekt badawczy KBN inwestycyjny 3576/IA/126/2000 IA-1812/2000 – rok 1998; • projekt badawczy KBN celowy 7T07E051/2000C/5157 PREFABET „Modernizacja technologii i systemu wytwarzania bloczków z betonu komórkowego” – lata 2000-2003; • projekt badawczy KBN PB1248/T07/2000/18 „Holonowy system szeregowania zadañ w wielomaszynowym œrodowisku wytwarzania” – lata 2000-2003, • projekt badawczy KBN PB0860/T08/2002/22 „Optymaliza- cja procesu wtryskiwania polietylenu” – lata 2002-2004, • projekt badawczy KBN PB634/T08/2002/23 „Sterowanie procesem wtryskiwania polietylenu z zastosowaniem logiki rozmytej” – lata 2002-2004, • projekt badawczy Phare PL9611/99/02-06.13 REGION-EAST „Utworzenie Regionalnego Innowacyjnego Oœrodka Nauko- wo Edukacyjnego Aktywizacji i Szkolenia Technologicznego” – lata 2000-2001, • umowa 25/NN/95 z Odlewni¹ ¯eliwa URSUS „Modernizacja i uruchomienie oczyszczarki pó³automatycznej oraz opraco- Katedra Automatyzacji 99

Widok ogólny laboratorium automatyki przemys³owej

Przemys³owy manipulator pneumatyczny

wanie technologii oczyszczania œrutowego powierzchni zew- nêtrznych odlewów”, • umowa 52/NN/95 z THOMSON POLKOLOR „Organizacja kursu oraz przeprowadzenie szkolenia dla kadry kierowniczej z zakresu statystycznego sterowania procesami oraz komputerowej integracji procesów wytwórczych”, 100 Katedra Automatyzacji • umowa 53/NN/95 z THOMSON POLKOLOR Opracowanie skryptu: „Wprowadzanie do statystycznego sterowania jako- œci¹”, • umowa 54/NN/95 z THOMSON POLKOLOR „Badanie wstêpne procesu wytopu szk³a optycznego”, • umowa 28/NN/96 z THOMSON POLKOLOR „Badania zwi¹zków przyczynowo skutkowych procesów wytopu szk³a optycznego; projekt systemu nadzoruj¹cego proces wytopu”, • umowa 44/NN/96 z Odlewni¹ ¯eliwa URSUS „Opracowanie metody oraz budowa urz¹dzenia do wysokowydajnego, nad- zorowanego oczyszczania powierzchni wewnêtrznych odle- wów”, • umowa 67/NN/99 z EXIDE europe CENTRA „Opracowanie metody do nadzorowania procesu wytopu kratek akumulato- rowych oraz budowa urz¹dzeñ pomiarowo-steruj¹cych dla 16-tu linii produkcyjnych”, • umowa 4/NN/2000 z EXIDE europe CENTRA „Opracowa- nie metody nadzorowania linii produkcyjnych”, Wyniki prowadzonych badañ i wdro¿eñ zosta³y przedstawione w rapor- tach, wykorzystane w rozprawach doktorskich, publikacjach oraz opracowaniach monograficznych. W latach 1995 i 1996 swoje rozprawy doktorskie obronili: Andrzej Dobrynin – stypendysta z Bia³orusi (tytu³ rozprawy: „Meto- dy i algorytmy sterowania jakoœci¹ w procesach technologicznych”) i Jawad Raheem – sta¿ysta z Iraku (tytu³ rozprawy: „Metody uzyskiwania informacji diagnostycznych z sygna³u prêdkoœci k¹towej wa³u korbowego silnika spalinowego”). Natomiast w latach 1999 i 2000 zakoñczone zosta³y rozprawy doktorskie przez Rados³awa Cechowicza (tytu³ rozprawy: „Komputerowy system sterowania szeregowaniem zadañ w wielomaszynowym œrodowisku wytwarzania”) i Krzysztofa Przystupê (tytu³ rozprawy: „Synteza uk³adu sterowania procesem szlifowania elektrochemicznego”). W roku 2001 wszczête zosta³y kolejne rozprawy doktorskie przez Paw³a St¹czka (tytu³ rozprawy: „Monitorowanie procesu wtryskiwania tworzyw termoplastycznych”) i Mar- cina Boguckiego (tytu³ rozprawy: „Optymalizacja procesu wtryskiwania tworzyw termoplastycznych”), które aktualnie s¹ koñczone. W roku 2002 kierownik Katedry Stanis³aw P³aska uzyska³ tytu³ naukowy profesora. Katedra Automatyzacji 101 Wa¿niejsze publikacje naukowe

Dorobek naukowy Katedry w okresie 1990-2001 obejmuje oko³o 267 publikacji oraz nastêpuj¹ce opracowania monograficzne: • P³aska S.: „Sterowanie przebiegiem skrawania w szlifowaniu wg³êbnym”. Prace Naukowe Politechniki Lubelskiej 201, Me- chanika 48, Wydawnictwo Uczelniane, Lublin 1990, • P³aska S., Samociuk D.: „Systemy zapewniania jakoœci formu³owane przez normy ISO serii 9000". Wydawnictwa Uczel- niane, Politechnika Lubelska, Lublin 1998, • P³aska S.: „Wprowadzenie do statystycznego sterowania procesami technologicznymi”. Wydawnictwo Politechniki Lubel- skiej, Lublin 2000. Dorobek ten uzupe³nia kilka skryptów. Dzia³alnoœæ Katedry Automatyzacji obejmuje równie¿ rozwój przedsiê- biorczoœci która organizowana jest w ramach Lubelskiego Centrum Transferu Technologii (LCTT) utworzonego w roku 1996 w ramach Katedry Automa- tyzacji. LCTT jest akredytowan¹ jednostk¹ Krajowej Sieci Us³ug dla Ma³ych i Œrednich Przedsiêbiorstw (zarejestrowan¹ pod nr 308) Polskiej Agencji Roz- woju Przedsiêbiorczoœci, legitymuj¹c¹ siê certyfikatem dla wdro¿onego Syste- mu Zapewnienia Jakoœci zgodnego z wymogami norm EN-PN ISO 9001:2000, a tak¿e dzia³a w sieci IRC.

Notki biograficzne prof. dr hab. in¿. Stanis³aw P³aska Stanis³aw P³aska urodzi³ siê 6 stycznia 1947 roku w miejscowoœci Brzeziczki ko³o Lublina. Studia wy¿sze odby³ w Wy¿szej Szkole In¿ynierskiej (Wydzia³ Mechaniczny) w Lublinie, w któ- rej w roku 1970 rozpocz¹³ pracê zawodow¹. Stopieñ doktora nauk technicznych uzyska³ w roku 1978 na Wydziale Mechanicznym Poli- techniki £ódzkiej, na podstawie rozprawy doktorskiej pt.: „Wp³yw w³aœciwoœci dynamicznych procesu szlifowania na b³êdy kszta ³tu powierzchni obrabianej”. Stopieñ naukowy doktora habilitowanego nauk technicznych z zakresu budowy i eksploatacji maszyn uzyska³ w 1990 102 Katedra Automatyzacji roku równie¿ na Wydziale Mechanicznym Politechniki £ódzkiej na podstawie oceny dorobku naukowego i przed³o¿onej rozprawy habilitacyjnej pt.: „Stero- wanie przebiegiem skrawania w szlifowaniu wg³êbnym”. Tytu³ naukowy profesora nauk technicznych uzyska³ w wyniku postêpowania kwalifikacyjnego przeprowadzonego na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lubelskiej, za- twierdzonego postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 sierpnia 2002. Reprezentowan¹ przez prof. Stanis³awa P³askê dyscyplin¹ naukow¹ jest budowa i eksploatacja maszyn natomiast specjalnoœci¹ zarz¹dzanie i sterowanie jakoœci¹ oraz komputerowa integracja procesów wytwarzania. G³ówne kierunki prac naukowo-badawczych prof. P³aski obejmuj¹: technologie i sterowanie dok³adnym szlifowaniem klasycznym i elektrochemicznym, opis matematyczny i optymalizacja procesów technologicznych, statystyczne sterowanie procesami technologicznymi, komputerow¹ integracjê wytwarzania. Na dorobek naukowy Stanis³awa P³aski sk³adaj¹ siê: 3 monografie, 5 skryptów, ponad 200 referatów, w tym oko³o 50 opublikowanych w wyda- niach (g³ównie konferencji) zagranicznych, 14 patentów i zg³oszeñ patento- wych, 15 wdro¿eñ, 46 raportów. Aktywnoœæ naukow¹ charakteryzuje dodatkowo udzia³ w 14 projektach badawczych KBN i 2 projektach UE. Organizowana dzia³alnoœæ w zakresie kszta³cenia kadry obejmuje: pro- motorstwo obronionych 4 doktorantów, 7 recenzji rozpraw doktorskich, 3 o- pinie do tytu³u na Uniwersytecie Technicznym w Koszycach. Kierowana przez prof. S.P³askê Katedra Automatyzacji bardzo intensywnie wspó³pracuje z przemys³em, aktywnie uczestniczy w dzia³aniach maj¹cych na celu restruk- turyzacjê techniczn¹ i organizacyjn¹ przedsiêbiorstw integrowanych i wspo- maganych komputerowo oraz rozwój ma³ej przedsiêbiorczoœci. Dzia³alnoœæ ta organizowana jest w ramach Lubelskiego Centrum Transferu Technologii (LCTT) utworzonego w roku 1996 w ramach Katedry Automatyzacji. LCTT jest akredytowan¹ jednostk¹ Krajowej Sieci Us³ug dla Ma³ych i Œrednich Przedsiêbiorstw (zarejestrowan¹ pod nr 308) Polskiej Agencji Rozwoju Przed- siêbiorczoœci, która uzyska³a certyfikat dla wdro¿onego Systemu Zapewnienia Jakoœci zgodnego z wymogami norm EN-PN ISO 9001:2000, a tak¿e dzia³a w sieci IRC. Katedra Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycznej

http://plast.pol.lublin.pl Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-241 e-mail: [email protected]

Stan osobowy Katedry

Kierownik Katedry prof. dr hab. in¿. Wies³aw S. Weroñski pracownicy naukowo-dydaktyczni dr hab. in¿. Zbigniew Pater, prof. PL dr in¿. Krzysztof £ukasik dr in¿. Andrzej Gontarz dr in¿. Andrzej Brodziñski dr in¿. Tadeusz Ostrowski mgr in¿. Jaros³aw Bartnicki mgr in¿. Jacek Œwiæ mgr in¿. Grzegorz Samo³yk Pracownicy in¿ynieryjno-techniczni mgr in¿. Czes³aw Jung mgr Joanna Drozd Andrzej Banach Janusz Farfus 104 Katedra Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycznej

Stoj¹ od lewej: J. farfus, J. Œiwæ, G. Samo³yk, A. Banach, T. Ostrowski, A. Brodziñski, A. Gon- tarz, W. Weroñski, Z. Pater, K. £ukasik, J. Drozd, J. Bartnicki, Cz. Jung

Historia i rozwój kadry

Katedra Obróbki Plastycznej powsta³a w 1991 r. w oparciu o Zak³ad Ob- róbki Plastycznej. Zrêby dzisiejszej Katedry postawione zosta³y znacznie wczeœniej. Pierwszymi pracownikami zatrudnionymi w zespo³ach pracowni materia³oznawstwa oraz budowy maszyn czy póŸniej w Zak³adzie Technik Wytwarzania, którzy prowadzili zajêcia zwi¹zane z obróbk¹ plastyczn¹, byli: mgr in¿. Janusz B³aszczyñski, st.wyk³adowca (zatr. od 1964 r.), mgr in¿. Ry- szard Banaszak (zatr. od 1968 r.), mgr in¿. Kazimierz Kuszewski (zatr. od 1970 r.), zatrudnieni na zlecenie specjaliœci z przemys³u: mgr in¿. Kazimierz Zboch (1969-1973), mgr in¿. Kazimierz Mielcarek (1969-73), mgr in¿. An- drzej Binkowski (1970-73), in¿. Marian Tryczyñski (1970-73). Nastêpni pracownicy to: mgr in¿. Andrzej Krygier (1971-79), in¿. Korneliusz Dubicki (zatr. od 1971 r.) mgr in¿. Klaudiusz Lenik (zatr. od 1971 r.), mgr in¿. Tade- usz Ostrowski (zatr. od 1974 r.), mgr in¿. Andrzej Brodziñski (zatr. od 1974 r.). Ten pierwszy okres wprowadzania zajêæ (wyk³ady, æwiczenia, laboratoria) do dydaktyki, opracowania programów i pocz¹tki tworzenia laboratorium by³ bardzo trudny. Wszystkim wiêc zatrudnionym w tym okresie a tak¿e in¿. Czes³awowi Jungowi (zatr. od 1965 r. – pracownikowi technicznemu), nale¿¹ siê s³owa uznania za znaczn¹ pracê podstawow¹, któr¹ wykonali. Katedra Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycznej 105 Nowym, kolejnym impulsem rozwoju by³o usamodzielnienie poprzez powo³anie w 1977 r. Zak³adu Obróbki Plastycznej. Kierownikiem zosta³ doc.dr in¿. Wies³aw S.Weroñski, który rozpocz¹³ pracê w 1976 r. by od 1977 przejœæ na sta³e do pracy w WSIn¿, Politechnice Lubelskiej. W 1977 r. podj¹³ pracê w Zak³adzie: doc.dr hab.in¿. Robert Sikora, natomiast w 1979 r. doc.dr hab.in¿. Tadeusz Pe³czyñski; wybitni specjaliœci: pierwszy w zakresie proce- sów polimerowych a drugi w in¿ynierii materia³owej, materia³oznawstwie, obróbce cieplnej i warstwie wierzchniej. Pracownikami Zak³adu Obróbki Pla- stycznej byli równie¿ adiunkci: dr in¿. Kazimierz Kuszewski, dr in¿. Stanis³aw Romanowski, dr in¿. Andrzej Muster (prac.Pol.Warszawskiej), st.wyk³adowcy: mgr in¿. Miko³aj Fidecki, mgr in¿. Zbigniew Têtnik, starsi asystenci: mgr in¿. El¿bieta Borecka, mgr in¿. Andrzej Brodziñski, mgr in¿. Korneliusz Du- bicki, mgr in¿. Henryk Gut, mgr in¿. Klaudiusz Lenik, mgr in¿. Ryszard Bana- szak, mgr in¿. Tadeusz Ostrowski, pracownicy in¿.-techn.: in¿. Czes³aw Jung, Antoni Maliszewski, Stanis³aw Bigos, Lilianna Dudziak. Niektórzy z wymienionych wy¿ej pracowników prowadzili tak¿e zajêcia z przetwórstwa tworzyw sztucznych i z tym kierunkiem zwi¹zali swój rozwój naukowy. Dotyczy to doktorów: dr in¿. St.Romanowskiego, dr in¿. K. Kuszewskiego, dr in¿. K. Dubickiego,. Mgr in¿. M. Fidecki prowadzi³ zajêcia z odlewnictwa a mgr in¿. Z.Têtnik ze spawalnictwa. Przeprowadzona w 1985 r. reorganizacja Wydzia³u Mechanicznego i Or- ganizacji spowodowa³a utworzenie z dniem 1.06.1985 r. jednej Katedry Tech- nologii Maszyn, której kierownikiem zosta³ prof. dr hab. in¿. Robert Sikora, w sk³ad której wesz³y zak³ady technologiczne (w tym Obróbki Plastycznej). Nastêpna reorganizacja i utworzenie Wydzia³u Mechanicznego doprowadzi³o do ponownego utworzenia z dniem 1.09.1988 r. samodzielnego Zak³adu Obróbki Plastycznej (kier. doc.dr hab.in¿.Wies³aw S.Weroñski), któ- ry z dniem 1 paŸdziernika 1991 r. przekszta³ca siê w Katedrê i w tej strukturze pracuje do chwili obecnej. Utworzenie Katedry by³o wynikiem rozbudowy bazy laboratoryjnej oraz znacz¹cych osi¹gniêæ w pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej a tak¿e rozwoju kadry. Kolejnym znacz¹cym etapem rozwoju by³o zaakceptowanie w dn. 21.11.2002 r. przez Senat Politechniki wniosku Rady Wydzia³u Mechanicz- nego o przekszta³cenie Katedry w Katedrê Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycznej. Równoczeœnie Senat przyj¹³ wniosek Rady Wydzia³u o powo³aniu prof. dr hab. in¿. Wies³awa Weroñskiego na Kierowni- ka tej Katedry. Stopnie naukowe doktora nauk technicznych w specjalnoœci obróbka plastyczna osi¹gnêli: Ryszard Banaszak (1978), Klaudiusz Lenik (1980), An- drzej Brodziñski (1981), Tadeusz Ostrowski (1981), pracuj¹cy od 1980 r. Krzysztof Micha³owski (1987), pracuj¹cy od 1985 r. Krzysztof £ukasik 106 Katedra Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycznej (1993), pracuj¹cy od 1990 r. Zbigniew Pater (1994), pracuj¹cy od 1993 r. An- drzej Gontarz (1999), El¿bieta Jacniacka (2002). Stopnie naukowe doktora habilitowanego uzyskali: Wies³aw S.Weroñski (1981), Klaudiusz Lenik (1991), Zbigniew Pater (2001). Dr hab.in¿. Klau- diusz Lenik po uzyskanym awansie naukowym uzyska³ awans stanowiskowy prof.n.PL, obj¹³ funkcjê Kierownika Katedry Podstaw Techniki na Wydziale Zarz¹dzania i Podstaw Techniki PL. W latach 1992-1999 by³ Dziekanem Wy- dzia³u Zarz¹dzania i Podstaw Techniki. Tytu³ naukowy profesora nauk technicznych uzyska³ w 1992 r. prof. dr hab. in¿. Wies³aw S. Weroñski, który w okresie 1990-96 by³ Dziekanem Wy- dzia³u Mechanicznego, natomiast w 1994 r. uzyska³ awans na stanowisko prof.zwyczajnego. Nale¿y zaznaczyæ, ¿e dr hab. in¿. Z. Pater prof. nadzw. PL, dr in¿. K. Mi- cha³owski, dr in¿. K. £ukasik, dr in¿. A. Gontarz i dr in¿. E. Jacniacka to byli studenci, wychowankowie Wydzia³u, specjalnoœci technologii maszyn z kierunkiem dyplomowania obróbka plastyczna.

Wa¿niejsza tematyka badawcza, oferta wdro¿eniowa

Tematyka prowadzonych w Katedrze (Zak³adzie) badañ obejmuje nastê- puj¹ce wa¿niejsze zakresy: • teoria i technologia kucia matrycowego. W tym procesie wstêpne ukszta³towanie materia³u wyjœciowego znacz¹co zwiêksza wydajnoœæ i efekty techniczno-ekonomiczne wyro- bów. Skoncentrowano siê g³ównie na zagadnieniach kszta³towania przedkuwek metod¹ walcowania poprzeczno-klinowego a przede wszystkim na charakterystyce stanu naprê¿enia i odkszta³cenia jednostkowego, czynnikach decyduj¹cych o stabilnoœci procesu. Opracowano metody pozwalaj¹ce na dobór parametrów geometrycznych narzêdzi. Skonstruowa- no i odpowiednio opomiarowano walcarkê laboratoryjn¹. Osi¹gniêto równie¿ rezultat rozszerzenia mo¿liwoœci technologicznych tego nowoczesnego procesu; • procesy kszta³towania odkuwek ze stopów aluminium. Prze- prowadzono kompleksow¹ analizê kucia matrycowego niski- mi stopniami odkszta³cania. Osi¹gniêto wartoœciowe rezultaty przeprowadzonych badañ szczególnie w zakresie gniotu kry- tycznego; • kszta³towanie odkuwek matrycowych osiowo-symetrycznych w procesie spêczania ze skrêcaniem. Proces ten zalicza siê do Katedra Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycznej 107 bardzo z³o¿onych ze wzglêdu na kinematykê p³yniêcia materia³u. Korzyœci, a g³ównie obni¿enie si³ osiowych kszta³towania i bardziej równomierny rozk³ad nacisku powierzchniowych, jak te¿ kompleksowe opracowanie problemów w zakresie teorii tego procesu s¹ czynnikami dalej prowadzonych badañ dla wprowadzenia tej technologii w przemyœle; • wœród wielu zrealizowanych i wdro¿onych prac badawczych wymieniæ mo¿na badania, opracowanie konstrukcji narzêdzi i urz¹dzenia do wykonania nie produkowanych w kraju dru- tów ¿ebrowanych (3¸6mm badania w zakresie problematyki rozt³aczania (rozwalcowania) rur w dnach sitowych kot³ów energetycznych; badania dotycz¹ce regeneracji maszyn i czê- œci maszynowych przy zastosowaniu metalizacji natryskowej ze zwiêkszonymi prêdkoœciami cz¹stek metalowych; badania procesów ³¹czenia mechanicznego (ze stosowaniem nacisku) elementów metalowych oraz przebijania obrotowego (wiercenia plastycznego); badania w zakresie kszta³towania swobodnego odkuwek stalowych ciê¿kich itd. • badania teoretyczno-technologiczne oraz konstrukcyjne elemen- tów podlegaj¹cych zu¿yciu kawitacyjnemu, hydroœciernemu, hy- droerozyjnemu i erozyjnemu pod k¹tem zwiêkszenia trwa³oœci i efektywnoœci ich pracy. Szczególnie nale¿y podkreœliæ rezultaty prowadzonych prac w zakresie zastosowania w celu usprawnienia pracy urz¹dzeñ przep³ywowych, a tak¿e w zakresie diagnostyki wibroakustycznej urz¹dzeñ technologicznych. Katedra Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycz- nej wyposa¿ona jest w laboratoria (w tym tak¿e komputerowe oraz opracowane przez pracowników podrêczniki, skrypty i ró¿ne pomoce umo¿liwiaj¹ce prowadzenie wszystkich form zajêæ nowoczesnego kszta³cenia in¿ynierów i magistrów in¿ynierów a tak¿e doktorów nauk technicznych w dyscyplinie budowa i eksploatacja maszyn. Rezultatem przeprowadzonych badañ i opracowañ s¹ nie tylko awanse naukowe kadry, wysoki stopieñ kszta³cenia absolwentów, ale tak¿e opracowania opublikowane: 21 skryptów i ksi¹¿ek, liczne publikacje zagraniczne i krajowe np. w: International Journal of Mechanical Science, Journal of Materials Processing Technology, Scandinavian Journal of Metallurgy, w wydawnictwach Polskiej Akademii Nauk, wydawnictwach centralnych specjalistycznych, ró¿nych wydawnictwach Uczelni krajowych i zagranicznych. Znacz¹cy jest tak¿e dorobek pracowników. Wiele osi¹gniêæ pracowników Katedry by³o przedmiotem prezentacji przez Nich na Miêdzynarodowych i Krajowych Konferencjach specjalistycznych. 108 Katedra Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycznej Oferta wdro¿eniowa prac Katedry jest zgodna z tematyk¹ realizowanych prac badawczych i obejmuje przede wszystkim nastêpuj¹ce dzia³alnoœci: • projektowanie i wdra¿anie technologii walcowania poprzeczno-klinowego, oferta obejmuje tak¿e projektowanie odpo- wiednich urz¹dzeñ produkcyjnych jeœli przysz³y wytwórca ich nie posiada; • rozwój technologii kucia swobodnego i matrycowego (w ma- trycach otwartych i zamkniêtych) z uwzglêdnieniem specyfiki kszta³towanych materia³ów; • podwy¿szenie ¿ywotnoœci narzêdzi stosowanych w konwencjonalnych i niekonwencjonalnych metodach obróbki plastycznej; • opracowywanie nowych, specjalizowanych technologii kszta³towania metali, ³¹cznie z projektowaniem maszyn i na- rzêdzi; • wykonywanie wielowariantowych symulacji numerycznych procesów: kucia, walcowania, wyciskania, ci¹gnienia i innych.

Notki biograficzne prof. dr hab. in¿. Wies³aw S. Weroñski Urodzi³ siê 14 maja 1939 r. w Ostrowcu Œwiêtokrzyskim. Jest absolwentem Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, któr¹ uko- ñczy³ w 1961 r. uzyskuj¹c dyplom magistra in¿y- niera w specjalnoœci obróbka plastyczna metali. Na AGH uzyska³ tak¿e stopnie naukowe: doktora nauk technicznych (1973 r.) i doktora habilitowanego nauk technicznych (1981 r.). Posiada kilkunastoletni¹ praktykê przemys³ow¹. W latach 1961-77 pracowa³ w Hucie Ostrowiec na stanowiskach: st. mistrza, technologa, z-cy i kier. wydzia³u produkcyjnego, szefa produkcji, dyrektora nowego zak³adu metalur- gicznego, dyrektora technicznego I-go zastêpcy Dyrektora Huty. Posiada blisko dwuletni¹ praktykê zawodow¹ w przemyœle zagranicznym jako konsultant – doradca dyrektora generalnego Zak³adów Khor Al-Zubair w Iraku (1978-80). Pracê w szkolnictwie wy¿szym rozpocz¹³ jeszcze jako pracownik przemys³u w 1972 r. jako st.wyk³adowca w Pol. Œwiê- Katedra Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycznej 109 tokrzyskiej a nastêpnie docent kontraktowy w latach 1974-76 (1/2 etatu). W 1976 r. podejmuje pracê w Politechnice Lubelskiej, by od 1977 r. przejœæ na pe³ny etat. Najpierw jest docentem kontraktowym, potem docentem habi- litowanym, prof. ndzw. i od 1994 r. prof. zwyczajnym tej Uczelni. Tytu³ profesora nauk technicznych uzyska³ w 1992 r. Obecnie Kierownik Katedry a wczeœniej Zak³adu (Zespo³u). Odby³ sta¿e w WTUZ-Zi£ Moskwa (1987 r.) i Uniw. Techn. w Atenach (1989 r.). W swoim dorobku posiada opublikowanych (jako autor i wspó³autor) oko³o 150 prac, w tym 15 ksi¹¿ek i skryptów. Blisko 1/3 Jego publikacji opublikowana jest w wydawnictwach zagranicznych. Posiada kilkadziesi¹t wdro¿onych w przemyœle nowych rozwi¹zañ, usprawnieñ i patentów. W kadencjach 1990-93 oraz 1993-96 by³ Dziekanem Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej. Wielokrotnie wyró¿niony by³ nagrodami J.M. Rektora i Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego. Posia- da wiele ró¿nych odznaczeñ, medali, ró¿nych form wyró¿nieñ (w tym pañstwowe). dr hab. in¿. Zbigniew Pater, prof. n. PL Urodzi³ siê 15 grudnia 1965 roku w Rado- myœlu nad Sanem. W latach 1985-90 studiowa³ na Wydziale Mechanicznym i Organizacji Poli- techniki Lubelskiej. Od 1990 roku pracuje w Ka- tedrze Obróbki Plastycznej Politechniki Lubel- skiej. Ukoñczy³ równie¿ studium podyplomowe w zakresie komputerowo wspomaganego projektowania maszyn organizowane przez Poli- technikê Warszawsk¹. W roku 1994 uzyskuje w macierzystym wydziale Politechniki Lubel- skiej stopieñ doktora nauk technicznych. W na- stêpnym 1995 roku otrzymuje presti¿owe stypendium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. W latach 1996-1999 pracuje równie¿ w zak³adzie przemys³owym SIPMA S.A. w Lublinie na stanowisku g³ównego konstruktora. W roku 2001 w Wydziale In¿ynierii Procesowej, Materia³owej i Fizyki Stosowanej Politechniki Czêstochowskiej uzyskuje stopieñ doktora habilitowanego nauk technicznych. W swojej pracy naukowo-dydaktycznej zajmuje siê zagadnieniami teorii i technologii obróbki plastycznej. W uprawianej dziedzinie nauki jest autorem i wspó³autorem 6 monografii i skryptów oraz oko³o 90 artyku³ów i referatów opublikowanych w kraju i zagranic¹. Katedra Procesów Polimerowych

http://archimedes.pol.lublin.pl/users/kptw Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-221, fax (81) 52-55-983 e-mail: [email protected]

Stan osobowy katedry

Kierownik Katedry prof. dr hab. in¿. Robert Sikora pracownicy naukowo-dydaktyczni dr hab. in¿. Janusz Sikora, prof. PL dr in¿. Tomasz Garbacz dr in¿. Tomasz Jachowicz dr in¿. Tomasz Klepka dr in¿. Kazimierz Kuszewski dr in¿. Bronis³aw Samuj³o dr in¿. Irena Sasimowska mgr in¿. Aneta Krzy¿ak mgr in¿. Emil Sasimowski doktoranci mgr in¿. Xu Zhongpei mgr in¿. Ahmed Bouaouda pracownicy techniczni i administracyjni mgr in¿. Jerzy Lakutowicz mgr in¿. Jerzy Runowicz Dorota Mazur Stanis³aw Biaduñ Edward Pyszniak 112 Katedra Procesów Polimerowych

Stoj¹ od lewej w pierwszym rzêdzie: E. Sasimowski, D. Mazur, R. Sikora, Xu Zhongpei, B. Sa- muj³o; w drugim rzêdzie od lewej: I. Sasimowska, T. Klepka, E. Pyszniak, J.W. Sikora, S. Bia- duñ,; w trzecim rzêdzie od lewej: K. Kuszewski, T. Garbacz, A. Krzy¿ak, T. Jachowicz, J. Lakuto- wicz, J. Runowicz

stali wsp³pracownicy dr hab. in¿. W³adys³aw Rzymski, prof. P£ dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, prof. PL dr in¿. Beata Kowalska

Zarys historyczny

Dzia³alnoœæ dydaktyczn¹ w obszarze problemowym przetwórstwa i ob- róbki tworzyw polimerowych, rozpoczêto w Wy¿szej Szkole In¿ynierskiej na Wydziale Mechanicznym ju¿ w roku akademickim 1970/1971, wprowadzaj¹c – wed³ug zachowanych dokumentów – do programu studiów dziennych w semestrze IV przedmiot „Przetwórstwo tworzyw sztucznych” w wymiarze 1 godzina wyk³adu i 1 godzina æwiczeñ laboratoryjnych. Wymienione zajêcia dydaktyczne poprzedzano wyk³adem z przedmiotu „Materia³oznawstwo” w semestrze II, gdzie polimerom poœwiêcano 5 godzin. By³o to zgodne z póŸniej- szymi ustaleniami Zespo³u Dydaktyczno-Wychowawczego „Technika wy- Katedra Procesów Polimerowych 113 twarzania” Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wy¿szego i Techniki. Zajêcia dydaktyczne na studiach dziennych i wieczorowych prowadzili: dr in¿. Jerzy Krzemiñski (zatrudniony równie¿ w Politechnice Warszawskiej) i mgr in¿. Ka- zimierz Kuszewski, dwa lata póŸniej zast¹piony przez in¿. Korneliusza Dubic- kiego. Jesieni¹ 1977 r. z Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy do Poli- techniki Lubelskiej zostaje przeniesiony doc. dr hab. in¿. Robert Sikora i zatrudniony chwilowo w Zak³adzie Obróbki Plastycznej. Wymieniony wraz z innymi pracownikami tego Zak³adu, a mianowicie dr in¿. Kazimierzem Ku- szewskim, mgr in¿. Iren¹ Sasimowsk¹ (urlop wychowawczy), in¿. Korneliu- szem Dubickim i Lilian¹ Dudziak, tworz¹c Zesp³ Przetwórstwa i Obróbki Tworzyw Sztucznych, rozpocz¹³ starania o utworzenie zak³adu o tej samej na- zwie. Zak³ad powsta³ formalnie w 1982 r. Przyjêto, ¿e w Zak³adzie bêd¹ prowadzone zajêcia nie tylko dla ca³ego roku studiów, ale równie¿ dla studentów nowej specjalizacji „Przetwórstwo tworzyw sztucznych” w ramach specjalnoœci „Technologia maszyn” kierunku studiów „Technika wytwarzania” na dziennych, wieczorowych i zaocznych studiach magisterskich. Doc. Robert Sikora przedstawi³ koncepcjê i za³o¿enia specjalizacji oraz opracowa³ wszystkie plany i programy studiów, a ca³y zespó³ pracowników podj¹³ siê zadania wyposa¿ania laboratoriów dydaktycznych i naukowych. Pierwsza rozprawa doktorska pracowników Zak³adu zosta³a wykonana przez dr in¿. Kazimierza Kuszewskiego i mia³a tytu³ „Badania i opracowanie ekspresowej metody oceny jakoœci mieszania polimerów”. Rada Wydzia³u Mechanicznego nie posiada³a wówczas uprawnieñ do prowadzenia przewo- dów doktorskich i obrona rozprawy odby³a siê 16 grudnia 1975 r. w Lenin- gradzkim Instytucie Technologicznym. Kolejn¹ rozprawê doktorsk¹ przedstawi³ dr in¿. Korneliusz Dubicki. Jej tytu³: „Badania nad wp³ywem w³aœciwoœci cieplnych tworzyw ciernych na ich charakterystyki tarciowo-zu¿yciowe”. Obrona tej rozprawy odby³a siê 14 paŸdziernika 1980 r. na Wydziale Mecha- nicznym-Technologicznym Politechniki Warszawskiej. Zadania dydaktyczne Zak³adu ci¹gle ros³y. W 1984 r. program studiów dziennych magisterskich na kierunku „Mechanika”, (który powsta³ z przekszta³cenia kierunku „Technika wytwarzania”) specjalnoœæ „Technologia maszyn” specjalizacja „Przetwórstwo tworzyw sztucznych” obejmowa³ 12 przed- miotów dydaktycznych, a ca³kowita liczba godzin zajêæ wynosi³a 585. W czerwcu 1985 r. przeprowadzono reorganizacjê Wydzia³u w ramach której wszystkie zak³ady technologiczne po³¹czono w jedn¹ jednostkê – Kate- drê Technologii Maszyn, której kierownikiem zosta³ prof. Robert Sikora. Trwa³o to do ponownych zmian organizacyjnych w 1988 r. i reaktywowania samodzielnej dzia³alnoœci Zak³adu, który przybra³ nazwê Katedry Przetwór- 114 Katedra Procesów Polimerowych stwa Tworzyw Wielkocz¹steczkowych. Po dziewiêciu latach na skutek rozsze- rzaj¹cej siê dzia³alnoœci merytorycznej i dostosowywania do podobnych jednostek w uniwersytetach pañstw Unii Europejskiej, Katedrê tê przekszta³cono w Katedrê Procesów Polimerowych. Obrony rozpraw doktorskich na Wydziale Mechanicznym otwiera obrona dr in¿. Stanis³awa Skoneckiego, który w dniu 9 lipca 1990 r. przedstawi³ Radzie Wydzia³u rozprawê doktorsk¹ nosz¹c¹ tytu³ „Wp³yw parametrów technologicznych wyt³aczania z rozdmuchiwaniem folii PE-LD na zmiany w³aœciwoœci eksploatacyjnych wywo³anych starzeniem”. Promotorem by³ doc. dr hab. in¿. Jerzy Krzemiñski. W katedrze przygotowano równie¿ pierwsz¹ na Wydziale Mechanicznym obronê rozprawy doktorskich obcokra- jowca. W dniu 8 kwietnia 1992 r. Ali A. Makhief Al Zubiedy z Iraku obroni³ rozprawê doktorsk¹ zatytu³owan¹ „Badania wp³ywu warunków wtryskiwania na wybrane w³aœciwoœci pasowych kó³ zêbatych z poliamidu”. Promotorem tej rozprawy by³ prof. dr hab. in¿. Robert Sikora. W 1994 r. podniesiono rangê przetwórstwa tworzyw przekszta³caj¹c do- tychczasow¹ specjalizacjê w specjalnoœæ „Przetwórstwo tworzyw wielkocz¹steczkowych”, a nastêpnie w „Przetwórstwo tworzyw polimerowych” na kierunku studiów „Mechanika i budowa maszyn” oraz prowadz¹c nabór studentów na pierwszy rok studiów bezpoœrednio na tê specjalnoœæ. Aparatura i sprzêt do æwiczeñ laboratoryjnych u¿ywane w latach siedem- dziesi¹tych, jako przestarza³e i nie spe³niaj¹ce parametrów, zosta³y dawno wy- cofane. W piêciu laboratoriach Katedry Procesów Polimerowych s¹ obecnie czynne 62 stanowiska laboratoryjne. Wiele z nich jest skomputeryzowanych. Maj¹tek wyposa¿enia laboratoriów, oceniany wed³ug cen rynkowych, wynosi co najmniej 1,5 mln z³otych. W roku akademickim 1999/2000 wprowadzono na Wydziale Mecha- nicznym elastyczny system kszta³cenia na wszystkich rodzajach studiów. Na studiach dziennych specjalnoœci „Przetwórstwo tworzyw polimerowych” zosta³y ustalone przedmioty dydaktyczne obowi¹zkowe na studiach magisterskich w liczbie 11 w ³¹cznej iloœci godzin zajêæ 420, a na studiach in¿ynierskich odpowiednio 8 oraz 330. Ustalono równie¿ przedmioty obieralne na studiach magisterskich w liczbie 10 o ³¹cznej iloœci godzin 495, natomiast na studiach in¿ynierskich odpowiednio 6 oraz 285. Ca³e wymienione obci¹¿enie jest realizowane w Katedrze Procesów Polimerowych, ale stanowi ono tylko czêœæ, bardzo wa¿n¹, dzia³alnoœci dydaktycznej Katedry. Ca³kowita liczba godzin dydaktycznych w Katedrze w roku akademickim 2002/2003 wynosi 3500. Rok 2000 by³ dla Katedry znamienny, bowiem w roku tym zosta³a opublikowana pierwsza rozprawa habilitacyjna, któr¹ wykona³ dr hab. in¿. Janusz W. Sikora. Nosi³a ona tytu³ „Studium autotermicznoœci procesu wyt³aczania Katedra Procesów Polimerowych 115 i strefy rowkowanej wyt³aczarki”, a kolokwium habilitacyjne odby³o siê 8 grudnia 2000 r. przed Rad¹ Wydzia³u Budowy Maszyn i Zarz¹dzania Poli- techniki Poznañskiej. W dniu 10 kwietnia 2002 r. przed Rad¹ Wydzia³u Me- chanicznego Politechniki Lubelskiej, odby³o siê pierwsze w 50-letniej historii Wydzia³u i Uczelni kolokwium habilitacyjne. Dr hab. in¿. El¿bieta Boci¹ga, z Politechniki Czêstochowskiej, przedstawi³a rozprawê habilitacyjn¹ pt. „Pro- cesy determinuj¹ce przep³yw tworzywa w formie wtryskowej i jego efektyw- noœæ”. Du¿a i istotna czêœæ tej rozprawy by³a wykonana podczas Jej pó³roczne- go sta¿u naukowego w Katedrze Procesów Polimerowych.

Dzia³alnoœæ dydaktyczna

Katedra Procesów Polimerowych prowadzi nastêpuj¹ce zajêcia dydaktyczne: • podstawowe; dla wszystkich studentów Wydzia³u Mechanicz- nego oraz Wydzia³u Zarz¹dzania i Podstaw Techniki z zakresu problematyki podstawowej: w³aœciwoœci, struktury i zasto- sowañ tworzyw oraz ich przetwórstwa, jak równie¿ utylizowania, • ogólne; dla studentów kierunku studiów Mechanika i Budo- wa Maszyn, specjalnoœæ Technologia Maszyn oraz kierunku studiów Zarz¹dzanie i In¿ynieria Produkcji z zakresu problematyki ogólnej przetwórstwa tworzyw oraz maszyn i narzêdzi przetwórczych, • specjalnoœciowe; dla studentów kierunku studiów Mechanika i Budowa Maszyn, specjalnoœæ Przetwórstwo Tworzyw Poli- merowych obejmuj¹ce problematykê szczegó³ow¹ z zakresu podstaw fizykochemii i modyfikacji tworzyw, teorii przetwór- stwa, metod przetwórstwa, technologii przetwórstwa, maszyn i narzêdzi przetwórczych, organizacji przetwórstwa, podstaw i technologii obróbki, maszyn i narzêdzi do obróbki, organizacji obróbki, podstaw, technologii i organizacji utylizowania tworzyw, • nauczycielskie; dla studentów Wydzia³u Zarz¹dzania i Pod- staw Techniki kierunku studiów Wychowanie Techniczne, uj- muj¹ce zagadnienia techniczne oraz aspekty organizacyjne i ekologiczne modyfikacji, przetwórstwa, obróbki, zastosowañ i utylizowania tworzyw. Zajêcia s¹ prowadzone na magisterskich studiach dziennych i zaocznych oraz na studiach in¿ynierskich. Ponadto Katedra prowadzi zajêcia na studiach 116 Katedra Procesów Polimerowych doktoranckich w formie zinstytucjonalizowanej oraz prowadzi studia doktoranckie w trybie indywidualnym, w tym równie¿ dla obcokrajowców w jêzyku angielskim.

Dzia³anoœæ naukowo-badawcza

G³ówne kierunki dzia³alnoœci naukowo-badawczej Katedry mo¿na uj¹æ nastêpuj¹co: 1. Podstawy teoretyczne i technologiczne przetwórstwa tworzyw • wp³yw warunków przetwórstwa na jakoœæ wytworów, • proces wyt³aczania jedno- i dwuœlimakowego konwencjonalnego, • proces wyt³aczania autotermicznego, • przetwórstwo tworzyw uniepalnionych i deaktywowanych, • symulacja komputerowa procesów przetwórstwa, • modyfikacja fizyczna tworzyw, • recyrkulacja materia³owa tworzyw. 2. Maszyny i urz¹dzenia do przetwórstwa i obróbki tworzyw • konstrukcja i badania uk³adów narzêdziowych wtryskarek, • konstrukcja i badania wyt³aczarek konwencjonalnych oraz au- totermicznych, zw³aszcza uk³adów uplastyczniaj¹cych, • konstrukcja i badania g³owic wyt³aczarskich oraz form wtryskowych. 3. W³aœciwoœci i zastosowanie tworzyw • konstrukcyjne po³¹czenia adhezyjne, • w³aœciwoœci cieplne, • termodynamiczne równanie stanu, • w³aœciwoœci tworzyw wtórnych, • tworzywa w naprawie maszyn, • rury specjalne z tworzyw, • pokrycia dachowe z tworzyw. 4. Obróbka tworzyw • rozdrabnianie, aglomerowanie, granulowanie i ciêcie tworzyw, Katedra Procesów Polimerowych 117 • obróbka skrawaniem tworzyw trudno skrawalnych, zw³aszcza wiercenie i przecinanie kompozytów polimerowo-szklanych, • konstrukcja i technologia uk³adów no¿owych rozdrabniaczy i aglomeratorów. Dzia³alnoœæ ta jest prowadzona g³ównie w ramach badañ statutowych, badañ w³asnych i projektów badawczych (grantów) wewnêtrznych. Odrêbnym obszarem dzia³alnoœci jest wykonywanie projektów badawczych dofinansowanych przez Komitet Badañ Naukowych w Warszawie, któ- rych charakterystykê zawiera poni¿sza tabela.

Lp. Tytu³ Numer Kierownik

Nowe urz¹dzenie do formowania PB prof. 1 poliuretanów 250/7/91 Robert Sikora

Obróbka mechaniczna tworzyw PB prof. 2 wielkocz¹steczkowych 0798/S2/92/03 Robert Sikora

Badania wybranych w³aœciwoœci PB prof. 3 cieplnych polietylenu wyt³aczanego 419/T08/95/08 Robert Sikora

Modyfikacja fizyczna rur os³ono- PB prof. 4 wych do optotelekomunikacji 1015/T08/95/09 Robert Sikora

Badania procesu wyt³aczania poliety- PB prof. 5 lenu ma³ej gêstoœci modyfikowanego 458/T08/96/11 Robert Sikora antypirenem bezhalogenowym

Charakterystyka procesu wyt³aczania PB dr 6 autotermicznego tworzyw termopla- 612/T08/96/10 Janusz W. Sikora stycznych

Badania wp³ywu konstrukcji strefy rowkowanej cylindra œlimakowego PB dr 7 uk³adu uplastyczniaj¹cego wyt³aczar- 914/T08/98/14 Beata Kowalska ki na efektywnoœæ procesu wyt³aczania tworzyw

Badania efektywnoœci procesu PB prof. 8 wyt³aczania polietylenu modyfiko- 921/T08/98/14 Robert Sikora wanego 118 Katedra Procesów Polimerowych

Badania wp³ywu procesów starze- niowych na wybrane w³aœciwoœci te- PB prof. 9 lekomunikacyjnych rur os³onowych 922/T08/98/14 Robert Sikora z polietylenu œredniej gêstoœci

Badania efektywnoœci procesu nano- PB dr 10 szenia warstw œlizgowych podczas 1178/T08/01/20 Tomasz Klepka wyt³aczania rur z polietylenu

Badania procesu uaktywniania strefy PB dr 11 rowkowanej wyt³aczarki 1179/T08/01/20 Janusz W. Sikora

Udoskonalenie procesu wyt³aczania PB dr 12 tworzyw 848/T08/02/02 Janusz W. Sikora

Laboratoria

W Katedrze Procesów Polimerowych funkcjonuj¹ laboratoria dydaktyczne i naukowe. S¹ to laboratoria: • w³aœciwoœci i struktury tworzyw, • podstaw przetwórstwa, obróbki i utylizacji, • technologii przetwórstwa, • maszyn przetwórczych, • narzêdzi przetwórczych. Laboratoria Katedry s¹ wyposa¿one w nastêpuj¹ce wa¿niejsze stanowiska do prowadzenia zajêæ dydaktycznych i prac naukowych: 1 Stanowisko do badañ gêstoœci normalnej, pozornej i nasypowej. 2 Stanowisko do badañ ch³onnoœci wody i oleju. 3 Stanowisko do badañ wytrzyma³oœci na zginanie i strza³ki ugiêcia. 4 Stanowisko do badañ wytrzyma³oœci na zginanie, k¹ta ugiêcia i udar- noœci na aparacie Dynstat. 5 Stanowisko do badañ udarnoœci na m³ocie Charpy’ego. 6 Stanowisko do badañ twardoœci metod¹ wciskania kulki. 7 Stanowisko do badañ twardoœci metod¹ Shore’a. 8 Stanowisko do badañ twardoœci metod¹ IRH. 9 Stanowisko do badañ temperatury ugiêcia metod¹ Martensa. 10 Stanowisko do badañ temperatury miêknienia metod¹ Vicata. 11 Stanowisko do badañ œcieralnoœci metod¹ Schoppera-Schlobacha. Katedra Procesów Polimerowych 119

Stanowisko do badania wspó³dzia³ania rur os³onowych i kabli optotelekomunikacyjnych

Stanowisko do badañ procesu wyt³aczania 120 Katedra Procesów Polimerowych 12 Stanowisko do badañ odpornoœci na ¿arzenie wed³ug Schram- ma-¯ebrowskiego. 13 Stanowisko do badañ w³aœciwoœci dynamicznych metod¹ analizy termomechanicznej modulowanej mf TMA. 14 Stanowisko do badañ wytrzyma³oœciowych (maszyna wytrzyma³oœciowa ZD-40). 15 Stanowisko do badañ wytrzyma³oœciowych (maszyna wytrzyma³oœciowa PT-250M-2). 16 Stanowisko do badañ pe³zania. 17 Stanowisko do badañ wytrzyma³oœciowych i odpornoœciowych folii. 18 Stanowisko do badañ wytrzyma³oœci folii na uderzenia za pomoc¹ spadaj¹cego grota. 19 Stanowisko do badañ gruboœci pow³ok polimerowych. 20 Stanowisko do badañ wskaŸnika tlenowego. 21 Stanowisko do badañ konstrukcyjnych po³¹czeñ klejowych. 22 Stanowisko do badañ temperatury zeszklenia na podstawie analizy termomechanicznej modulowanej mf TMA. 23 Stanowisko do badañ odpornoœci na powolny wzrost pêkniêæ. 24 Stanowisko do pobierania i oceny œcinków mikrotonowych. 25 Stanowisko do badañ struktury metod¹ mikroskopii optycznej. 26 Stanowisko do badañ lepkoœciowego ciê¿aru cz¹steczkowego. 27 Stanowisko do badañ termodynamicznego równania stanu p-v-T. 28 Stanowisko do badañ w³aœciwoœci reologicznych za pomoc¹ reome- tru kapilarnego. 29 Stanowisko do badañ w³aœciwoœci reologicznych za pomoc¹ reome- tru obrotowego. 30 Stanowisko do badañ wskaŸnika szybkoœci p³yniêcia. 31 Stanowisko do badañ plastycznoœci prasowniczej metod¹ Krahla. 32 Stanowisko do badañ w³aœciwoœci przetwórczych metod¹ BIP. 33 Stanowisko do badañ procesu wulkanizacji mieszanek gumowych metod¹ Mooneya. 34 Stanowisko do badañ efektu Barusa oraz masowego i objêtoœciowego natê¿enia przep³ywu tworzywa. 35 Stanowisko do badañ wskaŸnika przetwarzalnoœci metod¹ gniazda spiralnego. 36 Stanowisko technologiczne spawania. 37 Stanowisko technologiczne zgrzewania pr¹dami wysokiej czêstotli- woœci. 38 Stanowisko technologiczne zgrzewania kielichem. Katedra Procesów Polimerowych 121 39 Stanowisko do badañ wydajnoœci zgrzewarki oporowej. 40 Stanowisko technologiczne formowania rozrostowego polistyrenu. 41 Stanowisko technologiczne wyt³aczania konwencjonalnego. 42 Stanowisko do badañ procesu wyt³aczania z rozdmuchiwaniem. 43 Stanowisko do badañ wyt³aczania autotermicznego z granulowa- niem. 44 Stanowisko technologiczne wtryskiwania t³okowego. 45 Stanowisko technologiczne wtryskiwania œlimakowego. 46 Stanowisko technologiczne prasowania t³ocznego. 47 Stanowisko technologiczne prasowania przet³ocznego. 48 Stanowisko technologiczne prasowania p³ytowego. 49 Stanowisko technologiczne odlewania. 50 Stanowisko technologiczne nanoszenia fluidyzacyjnego. 51 Stanowisko technologiczne laminowania metod¹ nawijania. 52 Stanowisko technologiczne formowania pró¿niowego. 53 Stanowisko do badañ aktywnej strefy rowkowanej wyt³aczarki. 54 Stanowisko do badañ wyt³aczarki z segmentem obrotowym. 55 Stanowisko do badañ zespo³u zamykaj¹co-otwieraj¹cego wtryskarki. 56 Stanowisko do badañ naprê¿eñ w prowadnicach uk³adu narzê- dziowego wtryskarki. 57 Stanowisko do badañ uk³adu narzêdziowego prasy hydraulicznej. 58 Stanowisko do badañ formy wtryskowej. 59 Stanowisko do badañ g³owicy wyt³aczarskiej. 60 Stanowisko do badañ rozk³adu nacisku oraz naprê¿eñ w taœmie stalo- wej przyrz¹du klejarskiego podczas procesu klejenia. 61 Stanowisko do badañ wspó³dzia³ania rur os³onowych i kabli optotelekomunikacyjnych. 62 Stanowisko technologiczne natryskiwania polimerowych specjalnych warstw œlizgowych. 63 Stanowisko do badañ zmêczeniowych polimerowych drenów me- dycznych. Stanowiska laboratoryjne oznaczone numerami porz¹dkowymi 27, 29, 32, 40, 42, 53, 56, 61 i 62 s¹ wyposa¿one w uk³ady komputerowe steruj¹ce dzia³aniem przyrz¹dów badawczych, rejestruj¹ce wyniki pomiarów, przetwa- rzaj¹ce i archiwizuj¹ce otrzymane dane pomiarowe. Katedra Procesów Polimerowych dysponuje nastêpuj¹cymi wa¿niejszymi programami komputerowymi: 122 Katedra Procesów Polimerowych 1 Structural Dynamics Research Corporation I-DEAS Master Series, zawieraj¹cy miêdzy innymi modu³y: • I-DEAS Master Modeler, s³u¿¹cy do zaawansowanego tworzenia modelu bry³owego i powierzchniowego wypraski wtryskowej, uk³adu wlewowego i formy wtryskowej, • I-DEAS Mold Filling, umo¿liwiaj¹cy symulacjê procesu wype³niania tworzywem gniazda formy wtryskowej, • I-DEAS Mold Cooling, umo¿liwiaj¹cy symulacjê procesu och³adzania wypraski, • I-DEAS Wrap&Shrink,, umo¿liwiaj¹cy symulacjê zjawiska skurczu przetwórczego i odkszta³cania wypraski, • I-DEAS Material Data Catalog – Plastics; baza danych materia³owych, zawieraj¹ca dane dotycz¹ce reologicznych, cieplnych i mechanicznych w³aœciwoœci tworzyw termoplastycznych, utwardzalnych i elastomerów. p w 2 Program „Polimer” do wyznaczania sta³ych i oraz termodynamicznego równania stanu polimerów Spencera i Gilmore’a. 3 Program do wyznaczania obci¹¿eñ w dŸwigniowo-hydraulicznym zespole zamykania form wtryskowych. 4 Program do symulacji komputerowej dzia³ania uk³adu uplastyczniaj¹cego. 5 KKA Kleinewefers Kunststoffanlagen, Synergie aus Technologie und Service. 6 ITX Interactive Training Extrusion, Hanser Gardner Publications. Katedra jest dobrze wyposa¿ona w sprzêt komputerowy. Wszystkie komputery dzia³aj¹ w sieci lokalnej oraz maj¹ dostêp do internetu. Na wyposa¿eniu Katedry znajduj¹ siê te¿ filmy dydaktyczne i naukowe. Wa¿niejsze z nich to: • Du Pont Plastics Technical Center Genewa, • Husky Product Systems ‘90, • Mannesman Demag Kunststofftechnik. Automatic. CIM–Sys- tem. • Løgstør Ror, • Deponiesanierung mit Flächendichttungsbahnen aus Hosta- len GM 5040T12, • Uniloy. Blowmoulding Systems. Complete Machinery Line, • Uniloy. Blowmoulding Systems. M50 3 Layers Coextrusion 2 Head Accumulator Head, • Uniloy. Blowmoulding Systems Machinery Line, Katedra Procesów Polimerowych 123 • Uniloy. Blowmoulding Systems. M250 3 Layers Coextrusion 2 Head Accumulator Series, • Uniloy. Blowmoulding Systems. Continuous Extrusion, MSK/D 10 Liters Jerrycan, • Du Pont. The Polymer Technical Center Genewa. Injection Moulding • Styropian naturalny do budowania i izolowania.

Dorobek

1 Prace dyplomowe Liczba prac dyplomowych magisterskich i in¿ynierskich wykonanych w Katedrze wynosi 381. 2 Rozprawy doktorskie Liczba rozpraw doktorskich wykonanych w Katedrze wynosi 19, w tym 2 rozprawy obcokrajowców. 3 Rozprawy habilitacyjne Liczba rozpraw habilitacyjnych wykonanych w Katedrze wynosi 2. 4 Publikacje Pracownicy Katedry opublikowali ³¹cznie 604 prace naukowe i naukowo-techniczne w jêzyku polskim oraz w jêzykach obcych, obejmuj¹ce ksi¹¿ki, skrypty, artyku³y w czasopismach, referaty w materia³ach konferencyjnych, recenzje, patenty i wzory u¿ytkowe. 5 Autorzy i wspó³autorzy Wykaz autorów i wspó³autorów publikacji afiliowanych przez Kate- drê Procesów Polimerowych obejmuje 116 osób. 6 Czasopisma Prace s¹ publikowane w wa¿niejszych polskich czasopismach zwi¹zanych z przetwórstwem tworzyw i nauk¹ o materia³ach, takich jak na przyk³ad „Polimery”, „Przetwórstwo Tworzyw”, „Archiwum Nauki o Materia³ach”, „In¿ynieria Materia³owa” oraz innych, wœród któ- rych nale¿y wymieniæ przyk³adowo „Przegl¹d Mechaniczny”, „Me- chanik” i „Przegl¹d Techniczny”. Publikacje pracowników Katedry zamieszczano równie¿ w czasopismach zagranicznych, takich jak na przyk³ad „International Polymer Science and Technology”, „Plastics Engineering”, „International Polymer Processing”, „Journal of Plastic Film and Sheeting”, „Kunst- stoffe”, „Plaste und Kautschuk”, „Polimeri”, „Plasty a Kauèuk”, „Veda a Technika v Zahranici”, „Viestnik Maszinostrojenija” i „Pla- sticzieskije Massy”. 124 Katedra Procesów Polimerowych 7 Cytowania Liczbê cytowañ publikacji pracowników Katedry ocenia siê, wed³ug dostêpnych informacji, na co najmniej 1950. 8 Podrêczniki i skrypty akademickie W Katedrze opracowuje siê podrêczniki i skrypty akademickie. Wœród wa¿niejszych wydawnictw ostatnich lat nale¿y wymieniæ na- stêpuj¹ce: • R. Sikora: Tworzywa wielkocz¹steczkowe – Rodzaje, w³aœciwoœci i struktura. Wydawnictwo Politechniki Lubel- skiej, Lublin 1991, • R. Sikora: Podstawy przetwórstwa tworzyw wielkocz¹steczkowych. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 1992, • R. Sikora: Przetwórstwo tworzyw wielkocz¹steczkowych. Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 1993, • R. Sikora: Obróbka tworzyw wielkocz¹steczkowych. Wydaw- nictwo Edukacyjne, Warszawa 1996, • Praca zbiorowa pod red. R. Sikory: Przetwórstwo tworzyw wielkocz¹steczkowych. Æwiczenia laboratoryjne. Wydawnic- two Uczelniane Politechniki Lubelskiej, Lublin 1997, • Praca zbiorowa pod red. R. Sikory: Maszyny i urz¹dzenia do przetwórstwa tworzyw wielkocz¹steczkowych. Æwiczenia laboratoryjne. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 2001, • Praca zbiorowa pod red. R. Sikory: Tworzywa polimerowe. Æwiczenia laboratoryjne. Wydawnictwo Politechniki Lubel- skiej, Lublin 2002.

Komercjalizacja

Niektóre wyniki badañ naukowych prowadzonych w Katedrze zosta³y skomercjalizowane. Do najwa¿niejszych w ostatnich latach nale¿¹ ni¿ej zesta- wione.

Korzyœci Lp. Temat opracowania Rok Miejsce zastosowania

Badania wyt³aczania mikro- Usprawnienie produkcji. 1 kszta³towników ko³owych Plastic Union Production Hol- 1990 z polietylenu ding SA Brussels Katedra Procesów Polimerowych 125

Dwa patenty. Prezentacja mo- Badania procesu wyt³aczania ¿liwoœci technologicznych w In- 2 autortermicznego tworzyw ter- 1995 stytucie Przetwórstwa Tworzyw moplastycznych w Toruniu

Dwa patenty. G³owicê wyt³aczarsk¹ wykonano, na podstawie dokumentacji Wyt³aczanie tworzyw termopla- w³asnej, w Oœrodku Rozwoju stycznych z jednoczesnym po- 3 Techniki w Lublinie i nastêpnie 1996 rowaniem œrodkami o endoter- zastosowano w linii technolo- micznym charakterze rozk³adu gicznej wyt³aczania w Przedsiê- biorstwie Produkcyjnym „Tel- plast” Sp. z o.o. w Bydgoszczy

Zaprojektowanie i wykonanie Charakterystyka procesu stanowiska badawczego dla po- 4 wyt³aczania autotermicznego 1998 trzeb Laboratorium Katedry tworzyw termoplastycznych Procesów Polimerowych PL

Patent. Zaprojektowanie i wykonanie stanowiska badawcze- Oddzia³ywanie rury os³onowej go na potrzeby Laboratorium 5 na kabel optotelekomunikacyj- Katedry Procesów Polimero- 1998 ny w procesie jego instalowania wych PL i Zak³adu Tworzyw Sztucznych „Telwolt” w Sando- mierzu

Cztery patenty. Zaprojektowa- nie i wykonanie, przy Badania wp³ywu konstrukcji wspó³udziale Instytutu Prze- strefy rowkowanej wyt³aczarki twórstwa Tworzyw Sztucznych 2000/ 6 na efektywnoœæ procesu w Toruniu, stanowiska ba- 2002 wyt³aczania dawczego na potrzeby Labora- torium Katedry Procesów Poli- merowych PL

Zaprojektowanie i wykonanie Modyfikacja antypirenami stanowiska do badañ wskaŸnika 7 bazhalogenowymi polietylenu tlenowego na potrzeby Labora- 2001 wyt³aczanego torium Katedry Procesów Poli- merowych PL

Dwa patenty. Zaprojektowanie Badania procesu nanoszenia i wykonanie stanowiska ba- specjalnych warstw œlizgowych 8 dawczego na potrzeby Labora- 2002 podczas wyt³aczania rur z poli- torium Katedry Procesów Poli- etylenu merowych PL 126 Katedra Procesów Polimerowych Notki biograficzne prof. dr hab. in¿ Robert Pawe³ Sikora Urodzony 21 marca 1938 w Gdyni; dyscyplina naukowa budowa i eksploatacja maszyn; specjalnoœæ naukowa przetwórstwo i obróbka tworzyw polimerowych. Absolwent Politechniki Gdañskiej 1962; dr nauk technicznych – Poli- technika Wroc³awska 1969; dr hab. – Politech- nika Krakowska 1972; prof. – Politechnika Lu- belska 1982. Przebieg pracy zawodowej: Politechnika Gdañska Wydzia³ Technologii Maszyn: asystent i starszy asystent 1962-67; Zak³ad Doœwiadczal- ny Technologii Maszyn Rolniczych w Gdañsku: kierownik Laboratorium Tworzyw Sztucznych i Klejów 1967-72; Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy Wydzia³ Me- chaniczny: za³o¿yciel oraz kierownik Zak³adu Przetwórstwa i Obróbki Two- rzyw Sztucznych 1972-77, dziekan Wydzia³u Mechanicznego 1972-73, prorektor ds. nauki i pierwszy zastêpca Rektora 1973-75; Politechnika Lubelska: zastêpca dyrektora ds. nauki Instytutu Technologii i Eksploatacji Maszyn na prawach Wydzia³u 1978-81, za³o¿yciel i kierownik Zespo³u/Zak³adu/Kate- dry Procesów Polimerowych 1978-, prorektor ds. nauczania i wychowania 1982-84; Uniwersytet Marii Curie Sk³odowskiej w Lublinie Wydzia³ Pedago- giki i Psychologii: profesor 1983-88; Instytut Naukowo-Techniczny w Lubli- nie: dyrektor 1993-. Przewodnicz¹cy: Rada Programowa czasopisma „Przetwórstwo Two- rzyw” 1997-, Profesorskie Warsztaty Naukowe „Przetwórstwo Tworzyw Po- limerowych” (Koszalin 1998, Lublin 1999, Toruñ 2000, Czêstochowa 2001, Poznañ 2002), Sekcja Budowy Maszyn Oddzia³u w Lublinie Polskiej Akade- mii Nauk: 2003-. Cz³onek: Stowarzyszenie In¿ynierów i Techników Mechaników Polskich 1969-, Naczelna Organizacja Techniczna, Oddzia³ Wojewódzki w Bydgosz- czy 1973-75, Bydgoskie Towarzystwo Naukowe 1974-87, Lubelskie Towa- rzystwo Naukowe 1977-, Rada Naukowa Instytutu Przetwórstwa Tworzyw w Toruniu 1980-, Rada Instytutu Technologii Budowy Maszyn Politechniki Po- znañskiej 1984-87, Komitet Redakcyjny i Rada Programowa czasopisma „Po- limery” 1987-, Polskie Naukowo-Techniczne Towarzystwo Eksploatacyjne 1992-, Sekcja Przetwórstwa tworzyw sztucznych, drewna i papieru, obecnie Technologii materia³owej, Komitetu Badañ Naukowych 1992- okresowo, Katedra Procesów Polimerowych 127 Rada Programowa czasopisma „In¿ynieria Materia³owa” 1996-, Polymer Pro- cessing Society 1985-, Badania: podstawy teoretyczne i technologiczne przetwórstwa oraz ob- róbki tworzyw polimerowych; narzêdzia, maszyny i urz¹dzenia do przetwór- stwa oraz obróbki tworzyw polimerowych; w³aœciwoœci i struktura tworzyw polimerowych; zastosowania tworzyw polimerowych, szczególnie w budowie maszyn. Publikacje: 412 publikacji w jêzyku polskim, angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, japoñskim, wêgierskim, czeskim i serbsko-chorwac- kim, w tym 16 ksi¹¿ek, m.in.: Obróbka skrawaniem tworzyw sztucznych, WNT, Warszawa 1967; Tworzywa epoksydowe w naprawie maszyn, WNT, Warszawa 1971; Tworzywa wielkocz¹steczkowe – rodzaje, w³aœciwoœci i struktura, Wydawnictwo PL, Lublin 1991; Przetwórstwo tworzyw wielkocz¹steczkowych, Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 1993; Obróbka tworzyw wielkocz¹steczkowych, Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 1995; Maszyny i urz¹dzenia do przetwórstwa tworzyw wielkocz¹steczkowych, Wydawnictwo PL, Lublin 2001; Ein neuss Prüfverfahren für Klebver- bindungen, „Adhäsion„ 1971, H. 8; Precision injection moulding problems with multi impression moulds, „Kunststoffe German Plastics” 1982, no. 8; Semiconductor heaters stimulate new approach to plasticating systems, „Pla- stics Engineering” 1983, no. 12; The Macromolecular Orientation in the Flow of Polyethylene, Sixth Annual Meeting of the Polymer Processing Socie- ty, Nice, France, April 1990; Thermal Diffusivity of PE-LD Extruded Conventionally and Autothermally, Europe Meeting of the Polymer Pro- cessing Society, Stuttgart, Germany, September 1995; Construction of the Top Layer of Plastics, Europe/Africa Meeting of the Polymer Processing So- ciety, Gothenburg, Sweden, August 1997; Speed of the Screw and Thermal Equation of State of Autothermally Extruded Polyethylene, Fourteenth An- nual Meeting of the Polymer Processing Society, Yokohama, Japan, June

1998; The Influence of AL(OH)3 as a Reducing Flammability Agent on the Course of PE Extrusion Process, North American Meeting of the Polymer Processing Society, Toronto, Canada, August 1998; The Influence of the Co- oling Time of the Injection Moulded Parts on PVT Behaviour, Seventeenth Annual Meeting of the Polymer Processing Society, Montreal, Canada, May 2001; Production of the Slip Layers in the Plastic Pipes, Eighteenth Annual Meeting of the Polymer Processing Society, Guimaraes, Portugal, June 2002. Twórca i wspó³twórca 58 patentów krajowych oraz zagranicznych. Pro- motor 18 rozpraw doktorskich, w tym 2 obcokrajowców, przeprowadzonych na wydzia³ach mechanicznych lub podobnych w Politechnikach: Poznañskiej, Œl¹skiej, Gdañskiej, Rzeszowskiej, Lubelskiej oraz Akademii techniczno-Rol- niczej w Bydgoszczy i Akademii Rolniczej w Szczecinie. Recenzent 24 rozpraw doktorskich, 10 rozpraw habilitacyjnych, 14 wniosków w sprawie 128 Katedra Procesów Polimerowych powo³ania na stanowisko docenta i profesora nadzwyczajnego, 7 wniosków do tytu³u profesora i 4 wniosków w sprawie powo³ania na stanowisko profesora zwyczajnego. Recenzent kilkudziesiêciu projektów badawczych Komite- tu Badañ Naukowych. Odznaczenia i nagrody: Krzy¿ Kawalerski OOP, Z³oty Krzy¿ Zas³ugi, Medal Komisji Edukacji Narodowej, z³oty medal na „Brussels-Eureka 96”, „Brussels-Eureka 97”, z³oty medal z wyró¿nieniem na „Brussels-Eureka 2000”, Z³oty Medal na 30 Miêdzynarodowym Salonie Geneva 2000, piêcio- krotnie nagroda Ministra Nauki, Szkolnictwa Wy¿szego i Techniki oraz Edu- kacji Narodowej, szesnastokrotnie nagroda Rektora Politechniki Gdañskiej, Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy oraz Politechniki Lubelskiej, odznaczenie okolicznoœciowe, m.in. medale: Politechniki Lubelskiej (1997), Instytutu Chemii Przemys³owej w Warszawie (2000), Akademii Technicz- no-Rolniczej w Bydgoszczy (2001). Notki biograficzne zawieraj¹ nastêpuj¹ce wydawnictwa: Kwaœniewska K., Rak M.: Naukowcy Bydgoszczy – S³ownik Biograficzny 1997, Instytut Wydawniczy „Œwiadectwo”, Bydgoszcz 1997; Praca zbiorowa: Kto jest kim w Polsce, Wydawnictwo Polska Agencja Informacyjna S.A., Warszawa 2001; Bombicki M. R.: Encyklopedia Actus Purus, Wydawnictwo Polska Narodowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2002; Wspó³czeœni uczeni polscy – S³ownik Biograficzny, Oœrodek Przetwarzania Informacji, Warszawa 2002; Interna- tional Biographical Centre, Cambridge 1988; Committee of Physics Polish Academy of Sciences, Who is Who in Physics – Poland 1997, Scientific Pu- blishers OWN, Poznañ 1996. Hobby: turystyka. dr hab in¿. Janusz Wojciech Sikora Urodzony 8 sierpnia 1966 r. w Gdañsku. W latach 1985-1990 studiowa³ na Wydziale Mechanicznym i Organizacji Politechniki Lubel- skiej. Pracê magistersk¹ wykona³ w 1990 r. podczas sta¿u dyplomowego w Ecole d’Application des Hauts Polymeres na Uniwersytecie Louisa Pasteura w Strasbourgu (Francja). W tym samym roku odby³ sta¿ zawodowy w Plastic Union Pro- duction Holding S.A. pod Bruksel¹ (Belgia). Od 1990 r. pracuje w Katedrze Procesów Polimero- wych Politechniki Lubelskiej. W 1994 r. zostaje laureatem konkursu m³odych naukowców, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, otrzymuj¹c presti¿owe stypendium. Katedra Procesów Polimerowych 129 Stopieñ doktora nauk technicznych uzyskuje w 1995 r. w Instytucie Techno- logii Organicznej i Tworzyw Sztucznych Politechniki Wroc³awskiej. W roku 2000 uchwa³¹ Rady Wydzia³u Budowy Maszyn i Zarz¹dzania Politechniki Po- znañskiej otrzymuje stopieñ doktora habilitowanego nauk technicznych, przedk³adaj¹c rozprawê habilitacyjn¹ pt. „Studium autotermicznoœci procesu wyt³aczania i strefy rowkowanej wyt³aczarki”. W pracy naukowej zajmuje siê podstawami teoretycznymi i doœwiadczalnymi procesów przetwórstwa tworzyw, konstrukcj¹ uk³adów uplastyczniaj¹cych i g³owic wyt³aczarskich oraz konstrukcj¹, wytwarzaniem, w³aœciwoœciami i struktur¹, jak równie¿ stosowaniem wytworów z tworzyw. Rezultaty badañ naukowych przedstawia na miêdzynarodowych konferencjach i spotkaniach, miêdzy innymi organizowanych przez The Polymer Processing Society w USA (Knoxville, 1992 r.), Francji (Strasbourg, 1994 r.), RPA (Johannesburg, 1997 r., 2000 r.), Singapurze (2000 r.) i Tajwanie (Ta- ipei, 2002 r.) oraz na corocznych Profesorskich Warsztatach Naukowych „Przetwrstwo tworzyw polimerowych” w Polsce. Wysoki Poziom Jego badañ naukowych docenia Komitet Badañ Naukowych przyjmuj¹c do finansowania w drodze konkursu otwartego projekty badawcze: 612/T08/1996/10 (1996 r.), 1179/T08/2001/20 (2000 r.), 848/T08/2002/22 (2000 r.). Prowadzi zajêcia dydaktyczne – wyk³ady i æwiczenia dla studentów II i IV roku studiów z przedmiotów: Przetwórstwo tworzyw polimerowych i Teoria przetwórstwa oraz seminaria magisterskie i doktoranckie. Jest autorem b¹dŸ wspó³autorem 4 monografii i skryptów, 85 artyku³ów i referatów opublikowanych w kraju oraz zagranic¹, w tym 19 w jêzyku angielskim licznie cytowanych. Jego patenty zosta³y nagrodzone z³otymi, srebr- nymi i br¹zowymi medalami przez Miêdzynarodowe Jury w Brukseli (1997 r., 2000 r.), Genewie (1997 r., 2002 r.) oraz Budapeszcie (1998 r.). Szeœæ jego prac naukowo-badawczych zostaje zastosowanych w praktyce, w tym jedna uzyskuje III nagrodê w Miêdzynarodowym Konkursie Ekologicz- nym w Tøincu (2000 r.). W 2001 r. uczestniczy jako ekspert oceniaj¹cy projekty badawcze 5 Programu Ramowego Unii Europejskiej. Katedra Pojazdów Samochodowych

http://archimedes.pol.lublin.pl/users/pojazdy/index.htm Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-??? e-mail: [email protected]

Stan osobowy Katedry

Kierownik Katedry dr hab. in¿. Piotr Tarkowski pracownicy nakowo-dydaktyczni dr hab. in¿. Grzegorz Koralewski dr in¿. Piotr Budzyñski dr in¿. Mieczys³aw Dziubiñski dr in¿. Stefan Fija³kowski dr in¿. Zofia Kalita dr in¿. Tomasz Karczewski dr in¿. Zbigniew Kiernicki dr in¿. Stefan Laskowski dr in¿. Rafa³ Longwic dr in¿. Krzysztof Nakonieczny dr in¿. Jaros³aw Pytka dr in¿. Gabriel Szymaniak mgr in¿. Marek Adamiec mgr in¿. Anna Warmiñska doktoranci mgr in¿. Mariusz Wasak mgr in¿. Wojciech Kasietczuk pracownicy in¿ynieryjno-techniczni: dr in¿. Roman Paluch 132 Katedra Pojazdów Samochodowych

Siedz¹ od lewej: A. pomorska, Z. Kalita, P. tarkowski, A. busch, A. Warmiñska; stoj¹ od lewej: R. Paluch, G. Szymaniak, P. Kamiñski, S. laskowski, T. Karczewski, G. Koralewski, S. Fija³kowski, M. Zieliñski, M. Dziubiñski, Z. Kiernicki, H. Krzy¿anowski, R. Longwic, W. Kasietczuk, P. Bu- dzyñski, M. Wasak, J. Pytka

mgr in¿. Piotr Kamiñski Alicja Busch Anna Pomorska Henryk Krzy¿anowski Miros³aw Zieliñski Zbigniew Demakin

Historia dzia³alnoœci katedry

W 2002 roku mija 35 lat od momentu rozpoczêcia kszta³cenia studentów na specjalnoœci samochodowej ówczesnej Wieczorowej a póŸniej Wy¿szej Szko³y In¿ynierskiej w Lublinie. Pierwszych 46 in¿ynierów tej specjalnoœci ukoñczy³o studia w 1971 r. Kierunek, który pocz¹tkowo nosi³ nazwê: „Eks- ploatacja pojazdów samochodowych”, uruchomiono dla zaspokojenia potrzeb Fabryki Samochodów Ciê¿arowych, licznych przedsiêbiorstw transportu samochodowego i zaplecza technicznego motoryzacji w makroregionie lubelskim. Kolejnymi kierownikami specjalnoœci a póŸniej Katedry Pojazdów Katedra Pojazdów Samochodowych 133 Samochodowych byli: doc. Jerzy Budzyñski, dr Wit Klonowiecki oraz prof. Jan Kowal. Od roku 1995 Katedr¹ kieruje dr hab. in¿. Piotr Tarkowski, prof. PL. Pocz¹tkowo, ze wzglêdu na brak w³asnej kadry – szczególnie samodzielnych pracowników naukowych, w realizacji procesu dydaktycznego uczestniczyli przedstawiciele innych krajowych oœrodków naukowych. W ró¿nych okresach zajêcia dydaktyczne z przedmiotów kierunkowych prowadzili miê- dzy innymi: prof. Jerzy Dowkontt, prof. Andrzej Lesikiewicz, doc. Franciszek Wardziñski (z oœrodka warszawskiego), prof. Jerzy Lanzendoerfer (Politech- nika £ódzka), prof. Józef Knapczyk (Politechnika Krakowska). W roku 1989 z Katedry Pojazdów Samochodowych wyodrêbniona zosta³a Katedra Silników Spalinowych. Wielu naszych absolwentów pe³ni odpo- wiedzialne funkcje w przedsiêbiorstwach Lubelszczyzny. Du¿a liczba pracow- ników naukowo-dydaktycznych ró¿nych Katedr Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej to dyplomanci Katedry Pojazdów Samochodowych.

Dzia³alnoœæ naukowo-badawcza katedry

Dzia³alnoœæ naukowa Katedry prowadzona jest w dwóch zasadniczych kierunkach badawczych. Pierwszy z nich zwi¹zany jest z pojazdami samochodowymi i obejmuje zagadnienia dotycz¹ce: • modyfikacji w³asnoœci powierzchni elementów pojazdów poprzez implantacjê jonow¹, • optymalizacji konstrukcji i programów sterowania samochodowych przek³adni hydromechanicznych, • wykorzystania biopaliw do zasilania silników spalinowych, • bezpieczeñstwa ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych, • eksploatacji i diagnozowania uk³adów elektrycznych i elek- tronicznych pojazdów, • wspó³pracy uk³adów jezdnych pojazdów z ró¿nymi rodzajami nawierzchni. Drugi kierunek badawczy dotyczy zagadnieñ zwi¹zanych z konstrukcj¹ i eksploatacj¹ maszyn i urz¹dzeñ cieplnych. Realizowane s¹ nastêpuj¹ce tematy badawcze: • badanie i modelowanie wp³ywu obci¹¿eñ cieplnych na dzia³anie wêz³ów z ³o¿yskami gazowymi, 134 Katedra Pojazdów Samochodowych • badanie i modelowanie strat energetycznych powstaj¹cych w maszynach i urz¹dzeniach cieplnych metodami analizy energetycznej i egzergetycznej, • modelowanie zjawisk przep³ywu nieustalonego w uk³adach wymiany • ³adunku silników spalinowych. Do prowadzenia wymienionej dzia³alnoœci Katedra dysponuje laborato- riami wyposa¿onymi w odpowiedni¹ aparaturê pomiarow¹ oraz komputery klasy Pentium wspó³pracuj¹ce z sieci¹ internet. W ramach dzia³alnoœci naukowo-badawczej pracownicy Katedry (obecni lub byli) zrealizowali trzy prace habilitacyjne (Krzysztof Wituszyñski, Piotr Tarkowski, Grzegorz Koralewski) oraz 12 prac doktorskich. W okresie od 1990 roku pracownicy Katedry opublikowali: 262 prac, w tym 67 za granic¹, przy czym 11 publikacji w czasopismach wyró¿nionych z listy filadelfijskiej lub posiadaj¹cych Impact Factor oraz uzyskali 16 paten- tów. Katedra Pojazdów Samochodowych prowadzi kszta³cenie na kierunku mechanika i budowa maszyn, spec. Samochody i Ci¹gniki. Proces dydaktyczny realizowany jest na studiach magisterskich, in¿ynierskich dziennych, in¿y- nierskich zaocznych oraz magisterskich uzupe³niaj¹cych. Ponadto Katedra prowadzi zajêcia z termodynamiki, podstaw wymiany ciep³a i teorii maszyn i urz¹dzeñ cieplnych dla wszystkich specjalnoœci Wydzia³u oraz zajêcia z silni- ków lotniczych na specjalnoœci Budowa Œmig³owców. Kierunki dyplomowania prowadzone w Katedrze s¹ nastêpuj¹ce: na studiach magisterskich: • pojazdy i ci¹gniki • eksploatacja pojazdów samochodowych, na studiach in¿ynierskich: • eksploatacja i technologia napraw pojazdów • diagnostyka silników i pojazdów • elektrotechnika i elektronika pojazdowa na studiach uzupe³niaj¹cych: • diagnostyka silników i pojazdów • eksploatacja pojazdów samochodowych Katedra Pojazdów Samochodowych 135 Dzia³alnoœæ dydaktyczna katedry

Katedra Pojazdów Samochodowych jest jednostk¹ dyplomuj¹c¹ w spe- cjalnoœci Samochody i Ci¹gniki na kierunkach dyplomowania: Pojazdy, Eks- ploatacja Pojazdów, Elektrotechnika i Elektronika Pojazdowa, Diagnostyka Pojazdów. W grupie przedmiotów specjalnoœciowych, wspólnych dla wszystkich kierunków dyplomowania w specjalnoœci SiC prowadzone s¹ na- stêpuj¹ce przedmioty: Teoria Ruchu Pojazdów, Budowa Samochodów, Elektrotechnika i Elektronika Pojazdów, Podstawy Eksploatacji Pojazdów, Ci¹gniki Ko³owe i G¹siennicowe. Ponadto na poszczególnych kierunkach dyplomowania realizowane s¹ zajêcia specjalizacyjne. Przedmioty te mo¿na pogrupowaæ w nastêpuj¹ce blo- ki: Badania pojazdów, Zespo³ów i Elementów, Eksploatacja i Technologia Napraw Pojazdów i Silników, Diagnostyka Pojazdów, Optymalizacja Kon- strukcji Pojazdów oraz blok elektroniki pojazdowej. W wymienionych obsza- rach wiedzy pracownicy Katedry prowadz¹ przejœciowe prace projektowe i badawcze oraz prace dyplomowe: magisterskie i in¿ynierskie. Jednoczeœnie pracownicy Katedry w ramach Zak³adu Termodynamiki i Techniki Cieplnej prowadz¹ przedmioty podstawowe: Termodynamika, Elementy Teorii Maszyn i Urz¹dzeñ Cieplnych oraz Podstawy Wymiany Ciep³a dla wszystkich specjalnoœci Wydzia³u Mechanicznego PL, a tak¿e Silni- ki Lotnicze na spec. Budowa Œmig³owców. W zakresie wiedzy z dziedziny „Silniki lotnicze” pracownicy Katedry prowadz¹ prace przejœciowe i dyplomowe magisterskie. Przy Katedrze Pojazdów Samochodowych dzia³a studenckie Naukowe Ko³o Samochodowe skupiaj¹ce studentów starszych lat studiów dziennych. Dzia³alnoœæ Ko³a obejmuje cykliczne spotkania seminaryjne studentów, zajêcia praktyczne z zakresu diagnostyki i napraw pojazdów samochodowych, wyjazdy studyjne do wiod¹cych motoryzacyjnych zak³adów przemys³owych oraz na znacz¹ce imprezy motoryzacyjne w kraju, wystawy propaguj¹ce osi¹gniêcia œwiatowej techniki motoryzacyjnej. Ko³o bierze udzia³ w organizowaniu wydzia³owych i œrodowiskowych sympozjów studenckich kó³ naukowych.

Notki biograficzne dr hab. in¿. Piotr Tarkowski Kierownik Katedry Pojazdów Samochodowych. Dyscyplina naukowa wg. klasyfikacji KBN: budowa i eksploatacja maszyn; specjalizacja naukowa: pojazdy samochodowe i silniki spalinowe, tribologia. Urodzony 7.05.1952. Studio- 136 Katedra Pojazdów Samochodowych wa³ w Politechnice Lubelskiej – studia in¿ynierskie ukoñczone w 1975 r., magisterskie ukoñczo- ne w 1977 r. Doktoryzowa³ siê na Akademii Rol- niczej w Lublinie w roku 1985 w zakresie nauk technicznych. Habilitacjê uzyska³ w Politechnice Poznañskiej w 1995 roku w zakresie nauk technicznych. Od ukoñczenia studiów zatrudniony w Politechnice Lubelskiej: w latach 1975-77 jako technolog, w latach 1977-85 jako st. asystent, w latach 1985-95 jako adiunkt, od X 1995 r. na stanowisku prof. nadzw. PL. Od X 1995r. do chwili obecnej kieruje Katedr¹ Pojazdów Samochodo- wych. Jest autorem 67 publikacji (z czego 45 po habilitacji). Ponadto w dorobku naukowym znajduj¹ siê prace badawcze niepublikowane – 4, prace projektowo-konstrukcyjne – 2, patenty i wzory u¿ytkowe – 8 (udzielone – 5, zg³oszone – 3). Zrealizowa³ 2 przewody doktorskie oraz zrecenzowa³ 4 prace doktorskie oraz 17 publikacji w czasopismach naukowych lub wydawnictwach zwartych. Odznaczony: br¹zowym Krzy¿em Zas³ugi – za dzia³alnoœæ naukowo-dydaktyczn¹ (1987 r.), medal Politechniki Lubelskiej – za dzia³alnoœæ naukowo- -dydaktyczn¹ i organizacyjn¹ na rzecz Politechniki Lubelskiej (1996 r.), Z³otym Krzy¿em Zas³ugi – za dzia³alnoœæ naukowo-dydaktyczn¹ (1998 r.). Wyró¿niony nagrodami naukowymi J.M. Rektora Politechniki Lubelskiej w latach: 1977, 1985, 1995, 1998, 2002. doc. dr in¿. Jerzy Budzyñski Urodzony w Lublinie 17.11.1919 r. Œwiadectwo dojrza³oœci uzyska³ w 1939 r. w liceum im. Jana Zamoyskiego w Lublinie. W pierwszych latach okupacji wst¹pi³ do ZWZ/AK. Nale¿a³ do oddzia³u bojowego, bra³ udzia³ w akcjach na terenie miasta, przechowywa³ broñ i uczestniczy³ w akcjach dywersyjnych w zak³adach nadzorowanych przez Niemców. W 1943 rozpocz¹³ szkolenie w konspiracyjnej podchor¹¿ówce, któr¹ ukoñczy³ jako kapral podchor¹¿y. Po wojnie w 1949 r. ukoñczy³ studia na Po- litechnice Gdañskiej na Wydziale Mechanicz- nym, gdzie uzyska³ tytu³ magistra in¿yniera mechanika. Po studiach rozpocz¹³ pracê w nowo powstaj¹cej Fabryce Samochodów Ciê¿arowych, gdzie zatrudniony by³ pocz¹tkowo jako kierownik Wydzia³u Monta¿u a po czterech la- Katedra Pojazdów Samochodowych 137 tach jako G³ówny Mechanik i Energetyk FSC w Lublinie. Na tym stanowisku pracowa³ do 1962 r. By³ odznaczony Srebrnym Krzy¿em Zas³ugi. W drugiej po³owie lat 50-tych prowadzi³ wyk³ady zlecone na WSI a po odejœciu z FSC podj¹³ tam pracê w 1963 r. jako starszy wyk³adowca, kieruj¹c zrazem Zak³adem Termodynamiki. W utworzonej w 1965r. Wy¿szej Szkole In¿ynierskiej w Lublinie, w roku 1969 powo³any zosta³ na kierownika Zespo³u Eksploatacji Pojazdów Samo- chodowych. W tym te¿ roku uzyskuje stopieñ naukowy doktora nauk technicznych i zostaje powo³any na stanowisko docenta w Zespole Eksploatacji Pojazdów Samochodowych. Od roku1970do 1973 pe³ni³ funkcjê Dziekana Wydzia³u Mechaniczne- go. Rozpocz¹³ równie¿ pracê nad przewodem habilitacyjnym. Odznaczony w tym czasie Z³otym Krzy¿em Zas³ugi. By³ miêdzynarodowym ekspertem i rzeczoznawc¹ techniki samochodowej i ruchu drogowego oraz wieloletnim dzia³aczem PZMot i Automobilklubu. Zmar³ nagle 21.10.1974 r. w wieku 54 lat. dr hab. in¿. Grzegorz Koralewski

Urodzony dnia 17 wrzeœnia 1953 roku. Studia odby³ w Instytucie Poli- technicznym w Odessie (ZSRR). W 1978 r. ukoñczy³ Wydzia³ Automatyki i Techniki Obliczeniowej uzyskuj¹c stopieñ magistra in¿yniera elektryka w zakresie specjalnoœci "automatyka i telemechanika" W 1986 r. uzyska³ stopieñ naukowy doktora nauk technicznych w zakresie specjalnoœci „samochody i ci¹gniki” w dyscyplinie naukowej „budowa i eksploatacja maszyn” w Instytucie Sa- mochodowo-Drogowym w Charkowie (ZSRR). Stopieñ naukowy doktora habilitowanego nauk technicznych w zakresie specjalnoœci „pojazdy ko³owe i g¹sienicowe” w dyscyplinie naukowej „budowa i eksploatacja maszyn” uzyska³ w 2001 r. w Bia³oruskiej Pañstwowej Akademii Politechnicz- nej. W latach 1979-1987 zatrudniony w Poli- technice Szczeciñskiej najpierw jako asystent, a nastêpnie adiunkt. Od roku 1990 pracownik Politechniki Lubelskiej zatrudniony na stanowisku adiunkta. 138 Katedra Pojazdów Samochodowych Jest autorem 37 publikacji naukowych. Wyró¿niony nagrodami naukowymi J.M. Rektora Politechniki Szczeciñskiej w roku 1987 oraz J.M. Poli- techniki Lubelskiej w latach 2001 i 2002. prof. dr in¿. Jan Stanis³aw Kowal Urodzony 2 wrzeœnia 1925 r. w Stanis³awowie. Studia ukoñczy³ w 1951 r. na Wydziale Komunikacji Oddzia³u Samochodowego AGH. W 1964 r. uzy- skany stopieñ dr nauk technicznych na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej, gdzie w latach 1964-1969 pracowa³ na stanowisku adiunkta. Od roku 1969-76, w oparciu o decyzjê CKK zosta³ mianowany na stanowisko docenta WSR w Lublinie. W roku 1976 zosta³ zatrudniony na stanowisku docenta w Politechnice Lubelskiej, a w roku 1984 na stanowisku profesora. 1.X.1995 r. przeszed³ na emeryturê. Od roku 1976 do czasu przejœcia na emeryturê kierowa³ Katedr¹ Pojazdów Samo- chodowych. Tytu³ prof. zw. w tej uczelni uzyska³ w 1991 r. Badania: ocena stanu technicznego silni- ków o ZS metod¹ wibroakustyczn¹; badania konsolidacji gleby pod dzia³aniem kó³ jezdnych ci¹gników w zale¿noœci od parametrów kó³, czasu wywierania nacisku, prêd- koœci jazdy i wieloprzejazdowoœci. Publikacje: 1 ksi¹¿ka (wspó³autor), 2 skrypty (wspó³autor) oraz oko³o 60 artyku³ów, zamieszczonych w wiêkszoœci w Rocznikach Nauk Rolniczych PAN. Promotor 6 prac doktorskich, recenzent 12 prac doktorskich i 3 habilitacyjnych. W latach 1987-1990 by³ dziekanem Wydzia³u Mechanicznego PL. Na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych przyczyni³ siê do uruchomienia Pracowni Komputerowego Wspomagania Badañ z której korzystali pracownicy i studenci Politechniki. Nagrody: MEN II stopnia, rektorskie – Politechnika Kra- kowska, AR Lublin, Politechnika Lubelska. Odznaczenia: Honorowe Odzna- ki AR i PL, z³ota odznaka SIMP, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Odzna- ka Zas³u¿ony dla Lublina, Krzy¿ Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Cz³onkostwo Towarzystw Naukowych: cz³onek za³o¿yciel PTMTiS oraz Wydzia³u Nauk Technicznych LTN (kilkakrotny przewodnicz¹cy tego Wy- dzia³u), Polskiego Towarzystwa Naukowego Motoryzacji z siedzib¹ w £odzi. Inicjator i przewodnicz¹cy Komitetu Naukowego 5 Miêdzynarodowych Kon- ferencji Naukowych nt.: Badania Symulacyjne w Technice Samochodowej, organizowanych przez katedrê Pojazdów Samochodowych Politechniki Lu- Katedra Pojazdów Samochodowych 139 belskiej i Komisjê Naukowo-Problemow¹ Motoryzacji Oddzia³ PAN w Kra- kowie. Katedra Silników Spalinowych

http://ksspl.w.interia.pl Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-258, fax (81) 53-81-258 e-mail: [email protected]

Stan osobowy katedry

Kierownik katedry prof. dr hab. in¿. Andrzej Niewczas pracownicy naukowo-dydaktyczni dr hab. in¿. Miros³aw Wendeker, prof. PL dr in¿. Piotr Ignaciuk dr in¿. Grzegorz Kosza³ka dr in¿. Dariusz Piernikarski dr in¿. Zenon S³awiñski dr in¿. Piotr Szczêsny dr in¿. Jan Wrona mgr in¿. Jacek Hunicz mgr in¿. Piotr Jakliñski mgr in¿. Cezary Sarnowski doktoranci mgr in¿. Mariusz Antol mgr in¿. Miros³aw Guzik mgr in¿. Tomasz Kamiñski mgr in¿. Pawe³ Kordos mgr in¿. Jacek Poleszak pracownicy in¿ynieryjno-techniczni mgr in¿. Robert Sternik El¿bieta Krekora 142 Katedra Silników Spalinowych

Stoj¹ od lewej: D. piernikarski, R. Sternik, J. poleszak, P. Kordos, J. Kunicz, C. Sarnowski, G. Ko- sza³ka, T. Kamiñski, M. Antol, P. Jakliñski, D. Szponar; siedz¹ od lewej: P. Szczêsny, P. Ignaciuk, M. Wendeker, E. Krekora, A. Niewczas, J. Wrona, Z. S³awiñski, B. Furmaga

Bogus³aw Furmaga Donat Szponar

Historia i rozwój kadry

Pocz¹tek funkcjonowania Katedry Silników Spalinowych datuje siê na 1988 rok, kiedy to na ówczesnym Wydziale Mechanicznym i Organizacji powsta³a Katedra Silników Spalinowych i Podstaw Konstrukcji Maszyn. Kie- rownikiem tej Katedry zosta³ prof. dr hab. in¿. Andrzej Lesikiewicz, zaœ kierownikiem grupy problemowej Silników Spalinowych zosta³ dr in¿. Jan Wro- na. Zarz¹dzeniem Rektora PL nr R-1/89 (dotycz¹cym struktury organizacyjnej Wydzia³u Mechanicznego) z dnia 02.03.1989 r. powo³ano 1 marca 1989 roku wyodrêbnion¹ Katedrê Silników Spalinowych, której kierownikiem zosta³ prof. dr hab. in¿. Andrzej Lesikiewicz. W latach 1991-1992 obowi¹zki kierownika Katedry pe³ni³ dr in¿. Jan Wrona. W 1989 roku Katedra liczy³a ³¹cznie 10 osób, w tym 8 pracowników naukowo-dydaktycznych: prof. dr hab. in¿. Andrzej Lesikiewicz, dr in¿. Zenon S³awiñski, dr in¿. Jan Wrona, mgr in¿. Dariusz Piernikarski, mgr in¿. Miros³aw Wendeker, mgr in¿. Cezary Sarnowski, mgr in¿. Piotr Szczêsny, Katedra Silników Spalinowych 143 mgr in¿. Jerzy Nykiel. Bazê laboratoryjn¹ katedry stanowi³y wówczas trzy stanowiska silnikowe hamowniane mieszcz¹ce siê w Hali Warsztatowej Wy- dzia³u Mechanicznego. W nastêpnych latach adoptowano na potrzeby katedry nowy budynek hamowni silnikowej przy ul. Wapiennej. Najwiêkszy wk³ad w budowê i wyposa¿enie tego obiektu wniós³ dr in¿. Zenon S³awiñski. Dziêki wspólnemu wysi³kowi ca³ego zespo³u pracowników katedry w latach 1989-1991 nast¹pi³ znaczny rozwój bazy laboratoryjnej. Zainstalowano dwa elektryczne hamulce silnikowe „SAK“ i „DS.-742”. W 1991 roku obroni³ pra- cê doktorsk¹ mgr in¿. Miros³aw Wendeker. Od 1992 roku kierownictwo katedry obj¹³ prof. dr hab. in¿. Andrzej Nie- wczas. Nast¹pi³ wzrost zakresu badañ naukowych w katedrze oraz rozwój naukowy kadry. W 1993 roku obroni³ pracê doktorsk¹ mgr in¿. Piotr Szczêsny, a w 1996 roku mgr in¿. Dariusz Piernikarski. W 1998 roku obroni³ dysertacjê mgr in¿. Piotr Ignaciuk. W 1999 roku dr in¿. Miros³aw Wendeker obroni³ rozprawê habilitacyjn¹, zaœ w 2002 roku mgr in¿. Grzegorz Kosza³ka obroni³ pracê doktorsk¹. Aktualnie dwóch dalszych pracowników ma otwarte przewody doktorskie (mgr in¿. Jacek Hunicz i mgr in¿. Piotr Jakliñski). Pracowni- cy katedry realizuj¹ liczne projekty badawcze KBN oraz granty promotorskie. Badania naukowe pracowników Katedry Silników Spalinowych od kilku lat koncentruj¹ siê wokó³ nastêpuj¹cych tematów: • badania trwa³oœci i niezawodnoœci silników spalinowych, • diagnozowanie procesu spalania w silniku zw³aszcza z wykorzystaniem metod optoelektronicznych, • rozwój konstrukcji t³oków oraz uk³adów t³ok-pierœcienie-tu- leja, • systemy elektronicznego sterowania wtryskiem paliwa z wykorzystaniem metod adaptacyjnych i sieci neuronowych, • modele matematyczne procesów termodynamicznych w silni- kach spalinowych, • badanie emisji toksycznych sk³adników spalin pojazdów samochodowych w warunkach drogowych. Przyk³adowe projekty badawcze realizowane w Katedrze w latach 1997-2002 to: 1 Prognozowanie trwa³oœci samochodowego silnika ZS na podstawie badañ przyspieszonych; 2 Badanie procesu roboczego silnika spalinowego z zastosowaniem optoelektronicznych metod pomiarowych; 3 Opracowanie technologii wytwarzania i badanie w³aœciwoœci eksploatacyjnych t³oków kompozytowych do szybkoobrotowych silników z zap³onem samoczynnym; 144 Katedra Silników Spalinowych 4 Wp³yw rozruchu na trwa³oœæ i niezawodnoœæ silnika spalinowego o zap³onie samoczynnym; 5 Analiza wp³ywu luzu pierœcienia uszczelniaj¹cego na szczelnoœæ zespo³u t³ok-pierœcienie-cylinder silnika o zap³onie samoczynnym; 6 Opracowanie metody pomiaru sk³adu mieszanki paliwowo-po- wietrznej w silniku o zap³onie iskrowym na podstawie analizy widma promieniowania emitowanego podczas procesu spalania; 7 Badania silnika spalinowego o zap³onie iskrowym zasilanego se- kwencyjnym wtryskiem gazu; 8 Sterowanie i diagnostyka procesu spalania t³okowego silnika spalinowego w oparciu o sygna³ œwiat³owodowego czujnika ciœnienia typu „side-hole”. Pracownicy Katedry prowadz¹ zajêcia dydaktyczne z nastêpuj¹cych przedmiotów: • silniki spalinowe, • diagnostyka pojazdów, • diagnostyka i badania silników, • elektronika samochodowa, • elektroniczne sterowanie silników, • podstawy doagnostyki maszyn, • trwa³oœæ i niezawodnoœæ silników spalinowych, • motoryzacyjne ska¿enie œrodowiska, • teoria eksploatacji maszyn i urz¹dzeñ mechanicznych, • podstawy niezawodnoœci uk³adów mechanicznych. Ka¿dego roku w Katedrze Silników Spalinowych dyplomuje siê 70 do 90 studentów (kierunki dyplomowania: silniki spalinowe, diagnostyka silników, elektronika samochodowa).

Wspó³praca miêdzynarodowa

Katedra wspó³pracuje z wieloma oœrodkami naukowymi w kraju i za granic¹, w tym z: • Instytutem Silników Spalinowych i Podstaw Konstrukcji Ma- szyn Politechniki Poznañskiej • Instytutem Pojazdów Politechniki Warszawskiej • Oœrodkiem Badawczo-Rozwojowym Samochodów Ma³olitra- ¿owych „BOSMAL” w Bielsku-Bia³ej Katedra Silników Spalinowych 145 • Instytutem Transportu Samochodowego w Warszawie • Eindhoven University of Technology, Holandia • Univerzita of Zilina, S³owacja.

Oferta wdro¿eniowa Katedry Silników Spalinowych

Oferta wdro¿eniowa Katedry Silników Spalinowych obejmuje nastê- puj¹ce propozycje: 1 Kontrola emisji toksycznych sk³adników spalin w warunkach drogowych 2 Analiza trwa³oœci elementów silników spalinowych, zu¿ywaj¹cych siê na skutek tarcia; 3 Optymalizacja konstrukcji czêœci silników, zw³aszcza t³oków i ele- mentów wspó³pracuj¹cych; 4 Projektowanie mikroprocesorowych systemów sterowania silnika ZI oraz urz¹dzeñ do ich diagnozowania.

Laboratoria

Wyposa¿enie laboratorium Katedry Silników Spalinowych: • stanowisko do badañ silników o mocy do 240 kW i maksy- malnym momencie obrotowym do 600 Nm wyposa¿one w wiropr¹dowy hamulec Alpha 240 firmy AVL-Zöllner, • stanowisko do badañ silników o mocy do 130 kW wyposa- ¿one w wiropr¹dowy hamulec ET 130 produkcji firmy Schenck, • stanowisko do badañ silników o mocy do 100 kW wyposa- ¿one w niskopr¹dowy hamulec prod. firmy Automex, • dwa stanowiska do badañ silników o mocy do 100 kW wyposa¿one w sta³opr¹dowe hamulce elektryczne SAK i DS.-742, • dwa stanowiska do badañ silników wyposa¿one w hamulce wodne. Katedra posiada równie¿ kilka stanowisk dydaktycznych. S¹ to modele silników, badawcze silniki jednocylindrowe oraz stanowiska do kontroli pod- zespo³ów, takich jak np. pompy wtryskowe, czy przeponowe pompy paliwa; jednocylindrowy silnik wysokoprê¿ny S320 wspó³pracuj¹cy z hamulcem wodnym typu Junkers (pomiary ciœnienia indykowanego przy pomocy indy- 146 Katedra Silników Spalinowych katora mechanicznego oraz czujników piezokrwarcowych); benzynowy silnik o zmiennym stopniu sprê¿ania; stanowisko do badañ ró¿nych rodzajów napê- du rozrz¹du; stanowisko do demonstracji kinematyki uk³adu korbowo-t³okowego i uk³adu rozrz¹du (mierzone s¹ tu np.: droga t³oka, wznios zaworów i regulowane s¹ luzy zaworowe); stanowisko do badañ pomp paliwa.

Notki biograficzne prof. dr hab. in¿. Andrzej Niewczas Urodzony 8 wrzeœnia 1947 r. w Mircu ko³o Starachowic. Studia wy¿sze ukoñczy³ w roku 1970 na Wydziale Elektroniki Politechniki War- szawskiej uzyskuj¹c tytu³ magistra in¿yniera elektroniki j¹drowej. Tutaj równie¿ w 1977 r. uzyska³ stopieñ doktora nauk technicznych na podstawie rozprawy pt. „Radioizotopowa metoda pomiaru zu¿ycia niektórych czêœci silnika samochodowego”. W 1990 r. otrzyma³ stopieñ doktora habilitowanego w zakresie budowy i eksploatacji maszyn na Wydziale Maszyn Ro- boczych i Pojazdów Politechniki Poznañskiej. Tytu³ naukowy profesora uzyska³ w 1999 r., natomiast stanowisko profesora zwyczajnego uzyska³ w 2001 r. Bezpoœrednio po ukoñczeniu studiów rozpocz¹³ pracê w Zak³adzie Do- œwiadczalnym Fabryki Samochodów Ciê¿arowych w Starachowicach, na stanowisku pracownika badañ w Dziale Silników. W roku 1978 podj¹³ pracê naukowo-dydaktyczn¹ w Politechnice Radomskiej (dawniej Wy¿szej Szkole In¿ynierskiej w Radomiu) na stanowisku adiunkta, otrzymuj¹c funkcjê kierownika Zak³adu Niezawodnoœci i Odnowy Pojazdów. W latach 1987-1991 zajmowa³ stanowisko docenta kontraktowego, pe³ni¹c jednoczeœnie funkcjê prodziekana Wydzia³u Mechanicznego na tej¿e uczelni. Od roku 1992 pracuje w Politechnice Lubelskiej na stanowisku profesora i kierownika Katedry Silników Spalinowych. W 1999 r. zosta³ dziekanem Wydzia³u Mechaniczne- go PL na kadencjê 1999-2002, a w 2002 r. – na kadencjê 2002-2005. Swoj¹ dzia³alnoœæ naukow¹ koncentruje przede wszystkim na rozwijaniu badañ teoretycznych i empirycznych dotycz¹cych podstaw trwa³oœci i nieza- wodnoœci oraz diagnostyki silników spalinowych. Jest autorem ponad 120 publikacji naukowych (w tym 8 ksi¹¿ek) z tego zakresu, m.in.: Katedra Silników Spalinowych 147 • Niewczas A.: „Trwa³oœæ zespo³u t³ok-pierœcienie t³okowe-cylinder silnika spalinowego”, WNT, Warszawa 1998, • Niewczas A.: „Modelowanie zu¿ycia i ocena niezawodnoœci silników spalinowych”, Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej 1998, • Niewczas A., Czerniec M., Ignaciuk P.: „Badania trwa³oœci elementów maszyn wspó³pracuj¹co tarciowo”, IZT, Lublin 2000. Profesor Andrzej Niewczas ma wiele osi¹gniêæ we wspó³pracy z przemys³em – wykona³ kilkadziesi¹t prac badawczych, g³ównie z zakresu rozwoju konstrukcji elementów silników, poprawy jakoœci wytwarzania silników oraz w dziedzinie monitorowania motoryzacyjnych zanieczyszczeñ powietrza na LubelszczyŸnie. Jest cz³onkiem wielu towarzystw oraz rad naukowych i in¿ynierskich, m.in. Amerykañskiego Towarzystwa In¿ynierów Samochodowych (SAE), Ko- misji Fizyki Stosowanej i Techniki PAN – Oddzia³ w Lublinie, Komisji Moto- ryzacji PAN – Oddzia³ w Krakowie, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, Rady Naukowej Instytutu Transportu Samochodowego w Warszawie. Jest prezesem Polskiego Naukowo-Technicznego Towarzystwa Eksploatacyjne- go. Wypromowa³ 5 doktorów. Za dzia³alnoœæ naukow¹, dydaktyczn¹ i wdro¿eniow¹ uzyska³ szereg od- znaczeñ i wyró¿nieñ, m.in.: Srebrny Krzy¿ Zas³ugi, nagrody Ministra oraz nagrody JM Rektora PL. dr hab. in¿. Miros³aw Wendeker Urodzony 7 sierpnia 1961 r. w Rzeszowie. Jest absolwentem Politechniki Lubelskiej, któr¹ ukoñczy³ w 1986 r. uzyskuj¹c dyplom magistra in¿yniera w specjalnoœci samochody i ci¹gniki. Na Politechnice Lubelskiej uzyska³ tak¿e stopieñ naukowy doktora nauk technicznych w 1991 r. Stopieñ naukowy doktora habilitowanego nauk technicznych uzyska³ w 1999 r. na Politechnice Poznañskiej. Po ukoñczeniu studiów na Wydziale Me- chanicznym i Organizacji Politechniki Lubel- skiej podj¹³ w nim pracê zaczynaj¹c od stanowiska in¿ynieryjno-technicznego. W 1988 r. zosta³ zatrudniony na stanowisku asystenta w Katedrze Silników Spalinowych, w 1992 r. na stanowisku adiunkta, zaœ w 1999 na stanowisku profesora nad- 148 Katedra Silników Spalinowych zwyczajnego. Pe³ni³ funkcjê prodziekana ds. Ogólnych i Nauki Wydzia³u Me- chanicznego w kadencji 1999-2002. Tematyka badañ naukowych zwi¹zana jest ze sterowaniem, diagnostyk¹ i modelowaniem silników spalinowych. Twórca i realizator urz¹dzeñ diagnostycznych przeznaczonych do elektronicznie sterowanych silników samochodowych. Autor jednego skryptu oraz 7 monografii poœwiêconych sterowaniu silników o zap³onie iskrowym (uhonorowanych m.in. Nagrod¹ Ministra Edu- kacji Narodowej w 2001 r.). Autor ponad 100 artyku³ów i referatów opublikowanych w kraju i zagranic¹. Uczestnik sta¿y w oœrodkach naukowo-badawczych USA, Niemiec, Holandii, Austrii i W³och. Prezydent Festiwalu Nauki i Techniki œrodowiska lubelskiego. Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego

http://archimedes.pol.lublin.pl/kmps/indeks.htm Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-263, fax (81) 53-81-263 e-mail: [email protected]

Stan osobowy katedry

Kierownik Katedry dr hab. in¿. Marek Opielak, prof. PL kierownik Zak³adu In¿ynierii Ekologicznej dr hab. in¿. Henryk Komsta, prof. PL pracownicy naukowo-dydaktyczni prof. dr hab. in¿. Inez Wiatr dr in¿. Halina Marczak dr Józef Sawa dr in¿. Lech Hys dr in¿. Rimma Popko mgr in¿. Ma³gorzata Ciosmak mgr in¿. Barbara Sykut doktoranci mgr in¿. Marcin Krawczyk mgr in¿. Konrad Kowalik mgr in¿. Krzysztof Olszewski pracownicy in¿ynieryjno-techniczni Danuta Kowalik Maria Mróz Zbigniew Garnek 150 Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego

Stoj¹ od lewej: M. Krawczyk, K. Kowalik, J. Sawa, L. Hys, M. Opielak, H. komsta, M. Mróz, K. Olszewski, Z. Garnek; siedz¹ od lewej: R. Popko, B. Sykut, M. Ciosmak, H. Marczak, D. Kowalik

Historia i rozwój kadry

Twórc¹ Katedry Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego by³ œp. prof. zw. dr in¿. Henryk Popko, z inicjatywy którego powsta³ Zak³ad Maszyn Spo¿ywczych. Zak³ad ten ³¹cznie ze specjalnoœci¹ utworzony zosta³ w roku 1976. W sk³ad Zak³adu wchodzi³y trzy grupy przedmiotowe: Maszyny i Urz¹dzenia Prze- mys³u Spo¿ywczego; Teoria Maszyn i Automatyka oraz Geometria Wykreœlna i Rysunek Techniczny. Grupy przedmiotowe zosta³y z czasem przekszta³cone w samodzielne jednostki organizacyjne (obecnie Katedry). Pocz¹tkowo w grupie przedmiotowej Maszyny i Urz¹dzenia Przemys³u Spo¿ywczego pracowali: prof. dr in¿. Henryk Popko, in¿. Wiktor Korniluk, dr hab. in¿. Henryk Komsta, prof. PL, dr in¿. Urszula Hawrylecka, dr hab. in¿. Marek Opielak, prof. PL, mgr in¿. Ewa Podniesiñska, mgr in¿. Adam Rad- ko, mgr in¿. Stanis³aw Sochan. W póŸniejszym okresie zatrudnieni byli tak¿e: doc. dr hab. in¿. Wac³aw Pieni¹dz, mgr in¿. Witold Chabros, mgr in¿. Woj- ciech Szyszko, dr in¿. Rimma Popko, dr in¿. Lech Hys, dr in¿. Andrzej Farian, Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego 151 mgr in¿. Waldemar Krakowiak, mgr in¿. Krzysztof Mucha, mgr in¿. Dariusz Grochecki, Danuta Kowalik i Maria Mróz. Zajêcia dydaktyczne ze studentami specjalnoœci Maszyny i Urz¹dzenia Przemys³u Spo¿ywczego prowadzili tak¿e samodzielni pracownicy Wydzia³u Mechanicznego PL tacy jak: prof. zw. dr hab.in¿. Andrzej Weroñski, prof.zw.dr hab.in¿. Tadeusz Pe³czyñski, doc.dr hab.in¿. Jerzy Krzemiñski, prof.zw.dr hab.in¿. Iwo Pollo; a tak¿e z innych Uczelni Lublina: prof.zw.dr hab.in¿. Józef Grochowicz i prof.zw.dr hab.in¿. Stanis³aw Bujak. W wyniku przeprowadzonej w 1985 r. reorganizacji Wydzia³u Mecha- nicznego i Organizacji z dniem 1.10.1985 r. w miejsce Zak³adu Maszyn Spo¿ywczych utworzona zosta³a Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego, której kierownikiem zosta³ prof.dr in¿. Henryk Popko. W roku 2000 po œmierci profesora Henryka Popko na stanowisko Kie- rownika Katedry powo³any zosta³ dr hab.in¿. Marek Opielak, prof. PL. W roku 2001 do Katedry Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego w³¹czona zosta³a Katedra In¿ynierii Ekologicznej tworz¹c Zak³ad In¿ynierii Ekologicznej, którego kierownikiem zosta³ dr hab.in¿. Henryk Komsta, prof. PL.

Dzia³alnoœæ dydaktyczna

W Katedrze realizowane s¹ programy studiów dziennych specjalnoœci: maszyny i urz¹dzenia przemys³u spo¿ywczego, z dwoma kierunkami dyplomowania: maszyny przemys³u mleczarskiego oraz maszyny przemys³u miê- snego. Katedra wyposa¿ona jest w laboratoria, w tym tak¿e komputerowe oraz opracowane przez pracowników podrêczniki, skrypty i inne pomoce naukowe umo¿liwiaj¹ce prowadzenie wszystkich form zajêæ. Oprócz wyk³adów i æwiczeñ pracownicy Katedry prowadz¹ równie¿ zajêcia seminaryjne, projektowe i laboratoryjne oraz s¹ promotorami wykonywanych w Katedrze prac dyplomowych. W ramach Katedry istnieje Zak³ad In¿ynierii Ekologicznej prowadz¹cy zajêcia dydaktyczne (wyk³ady, æwiczenia, laboratoria) dla wszystkich studen- tów Wydzia³u Mechanicznego. W okresie dzia³alnoœci Zak³adu a nastêpnie Katedry Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego dyplom magistra in¿yniera uzyska³y 444 osoby. W Katedrze Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego funkcjonuje Ko³o Naukowe Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego, którego opiekunem jest dr in¿. Lech Hys. 152 Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego Dzia³alnoœæ naukowo-badawcza

Do wa¿niejszych tematów prac naukowo-badawczych realizowanych w katedrze nale¿¹: • badania wp³ywu parametrów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych urz¹dzeñ do dyspergowania emulsji i zawiesin na jakoœæ i energoch³onnoœæ realizowanego procesu, • opracowanie nowych uk³adów roboczych do homogenizacji ciœnieniowej emulsji o du¿ej lepkoœci, • opracowanie nowych technik diagnozowania on-line stanu technicznego pomp t³okowych, • zastosowania technik analizy komputerowej obrazu do badañ dyspersji emulsji i zawiesin, • badania sprawnoœci energetycznej rozdrabniania uk³adów ziarnistych, • badania migracji metali do ¿ywnoœci, • problematyka poprawy trwa³oœci elementów roboczych maszyn i urz¹dzeñ przemys³u spo¿ywczego i ochrony œrodowiska, • metody identyfikacji i unieszkodliwiania metali ciê¿kich (np. o³owiu, niklu, rtêci). Wyniki badañ i rozwi¹zania konstrukcyjne znalaz³y praktyczne zastosowanie w przemyœle, np. w Zak³adach „SPOMASZ” Be³¿yce, ZPOW Milejów oraz w wiêkszoœci zosta³y opatentowane. Z uwagi na przedmiot badañ, in¿ynieriê ekologiczn¹ mo¿na podzieliæ na dwie integralnie zwi¹zane ze sob¹ czêœci: ekogeologiê i ekotechnikê. Do wa¿niejszych tematów prac naukowo-badawczych nale¿¹: • badania zmian zachodz¹cych w œrodowisku skalnym w na- stêpstwie podziemnej eksploatacji z³ó¿ wêgla ze wskazaniem sposobów ich minimalizacji, • opracowanie nowych technologii utylizacji odwodnionego osadu wtórnego z oczyszczalni œcieków w Hajdowie (Lublin), • usprawnienia procesu napowietrzania œcieków w oczyszczalni Hajdów, • opracowanie nowych technologii rekultywacji zdewastowa- nych terenów miejskich (Lublin), hydrogeologiczno-techniczny model selektywnego odprowadzania wód jurajskich z ko- palni „Bogdanka” w LZW, Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego 153 • opracowanie podstaw biotechnologicznego oczyszczania z metali ciê¿kich gleb rejonu Lublina, • modelowanie geostatystyczne zmiennoœci przestrzennej stê- ¿eñ zanieczyszczeñ w œrodowisku glebowym i w osadach den- nych zbiorników wód rzecznych, • oczyszczanie œcieków przemys³owych z zanieczyszczeñ organicznych i nieorganicznych, • metody oszacowania trwa³oœci (odpornoœci) na zu¿ycie œcier- ne elementów konstrukcji maszyn i urz¹dzeñ ekotechnicz- nych, • prognozowanie trwa³oœci na zu¿ycie œcierne wybranych ele- mentów przewodu wiertniczego, • analiza mo¿liwoœci zastosowania terenowych metod oczyszczania œrodowiska wodno-gruntowego z substancji ska- ¿aj¹cych organicznych (wêglowodory, fenole, formaldehyd, itp.) oraz nieorganicznych (np. metali ciê¿kich), • opracowywanie technologii ma³o- i bezodpadowych.

Publikacje naukowe

W latach 1977-2001 pracownicy Katedry opublikowali ³¹cznie oko³o 300 prac w formie monografii, skryptów, artyku³ów naukowych, referatów konferencyjnych oraz prac popularno-naukowych.

Wspó³praca z oœrodkami krajowymi i zagranicznymi

Katedra wspó³pracuje m.in. z: • Akademi¹ Górniczo-Hutnicz¹ w Krakowie, • Instytutem Maszyn Spo¿ywczych w Warszawie, • Politechnik¹ Bia³ostock¹, • Politechnik¹ Opolsk¹, • Politechnik¹ Warszawsk¹, • SGGW AR w Warszawie, • Wydzia³em Techniki Rolniczej AR w Lublinie, • WTR AR w Krakowie, • Akademi¹ Medyczn¹ w Lublinie, 154 Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego • Politechnik¹ Krakowsk¹, • Lubelskim Zag³êbiem Wêglowym, • Miejskim Przedsiêbiorstwem Wodoci¹gów i Kanalizacji w Lu- blinie, • POLGEOL Przedsiêbiorstwem Geologicznym O/Lublin, • FMiUPSpo¿. SPOMASZ w Be³¿ycach, • OSMl w Lublinie. Pracownicy Katedry prezentowali swój dorobek na miêdzynarodowych kongresach i konferencjach naukowych, m.in. na kongresach CHISA, Inter- national Congress on Engineering and Food – England, International Dairy Congress – Haga oraz konferencjach CANAS. Katedra wspó³pracuje z Miêdzynarodow¹ Asocjacj¹ Geologii Matema- tycznej, Polsk¹ Akademi¹ Nauk, Komitetem Melioracji i In¿ynierii Œrodowi- ska Rolniczego, Komitetem Badañ Naukowych, Lubelskim Towarzystwem Naukowym – IV Wydzia³em Nauk Technicznych, Polskim Naukowo-Tech- nicznym Towarzystwem Eksploatacyjnym. Pracownicy Katedry s¹ cz³onkami Rady Programowej czasopisma „Po- stêpy Techniki Przetwórstwa Spo¿ywczego”, cz³onkami Komitetu Techniki i Fizyki Stosowanej PAN O/Lublin i Komitetu Energetyki i Motoryzacji Rolnic- twa PAN O/Lublin.

Notki biograficzne dr hab.in¿. Marek Opielak, prof. PL W roku 1974 ukoñczy³ Wydzia³ Mecha- niczny wówczas WSIn¿. uzyskuj¹c dyplom in¿y- niera mechanika. Po studiach rozpocz¹³ pracê w Instytucie Budownictwa Mechanizacji i Elektry- fikacji Rolnictwa na stanowisku in¿yniera ds. badañ. W roku 1976 po ukoñczeniu studiów magisterskich na Wydziale Techniki Rolniczej Akademii Rolniczej w Lublinie i uzyskaniu dy- plomu magistra in¿yniera mechanizacji rolnictwa rozpocz¹³ pracê w WSIn¿. w charakterze starszego asystenta w organizowanym od podstaw przez prof. Henryka Popko Zak³adzie Ma- szyn Spo¿ywczych. W roku 1980 na Wydziale Techniki Rolniczej AR w Lublinie uzyska³ stopieñ naukowy doktora nauk rolniczych a w roku 1997 stopieñ naukowy doktora habilitowanego w zakresie Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego 155 in¿ynierii rolniczej o specjalnoœci maszyny i urz¹dzenia przemys³u spo¿ywczego. Od roku 1998 jest profesorem Naszej Uczelni, a od roku 2000 kieruje Ka- tedr¹ Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego. W kadencji 1999-2002 by³ cz³onkiem Senatu Politechniki, a obecnie pe³ni obowi¹zki Prorektora ds. Ogólnych. Jest wiceprzewodnicz¹cym Zarz¹du G³ównego Polskiego Naukowo-Techniczne- go Towarzystwa Eksploatacji, cz³onkiem Komisji Techniki i Komisji Motory- zacji i Energetyki Rolnictwa Oddzia³u PAN w Lublinie. Jest cz³onkiem Rady Programowej czasopisma „Postêpy Techniki Przetwórstwa Spo¿ywczego” w Warszawie. Jest autorem b¹dŸ wspó³autorem ok. 90 publikacji i 10 patentów i wzorów u¿ytkowych. By³ promotorem zakoñczonego obron¹ przewodu dok- torskiego i ok. 80 prac dyplomowych. dr hab. in¿. Henryk Komsta, prof. PL W 1975 roku ukoñczy³ studia in¿ynierskie na Wydziale Mechanicznym ówczesnej WSIn¿. w Lublinie a w 1977 r. otrzyma³ tytu³ magistra in- ¿yniera mechanika. Od 1975 r. pracuje w Poli- technice Lubelskiej, najpierw w Zak³adzie, potem w Katedrze Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego. W 1983 r. uzyska³ stopieñ doktora nauk technicznych w Moskiewskim Instytucie Przemys³u Miêsnego i Mleczarskiego, a w 2000 r. stopieñ doktora habilitowanego nauk rolniczych w zakresie in¿ynierii rolniczej – maszyny przemys³u spo¿ywczego na Akademii Rolniczej w Lublinie. Od 2001 r. kieruje Zak³adem In¿ynierii Ekolo- gicznej. W tym samym roku zosta³ profesorem nadzwyczajnym PL. W 2002 roku zosta³ wybrany na kadencjê 2002-2005 na stanowisko prodziekana ds. Kszta³cenia Wydzia³u Mechanicznego PL. Jest cz³onkiem Rady Programowej czasopisma naukowo-technicznego „Postêpy Techniki Przetwórstwa Spo¿ywczego”. Uczestniczy w pracach wielu towarzystw naukowych i naukowo-technicznych: cz³onek Komisji Motoryza- cji i Energetyki Rolnictwa O/PAN w Lublinie, PNTTE, PTIE, SIMP. Jest autorem lub wspó³autorem ok. 80 publikacji, 8 patentów oraz wzo- rów u¿ytkowych. Zajmuje siê m.in. problematyk¹ doskonalenia, ze wzglêdu na jakoœæ i energoch³onnoœæ, konstrukcji maszyn i urz¹dzeñ wykorzystywanych w prze- myœle spo¿ywczym do obróbki ciek³ych niejednorodnych surowców spo¿ywczych. Jego zainteresowania naukowe obejmuj¹ tak¿e zagadnienia zwi¹zane z ekotechnicznymi aspektami budowy i eksploatacji maszyn i urz¹dzeñ roboczych. 156 Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego prof. dr in¿. Henryk Popko Prof. dr in¿. Henryk Popko urodzi³ siê w Koœciukach ko³o Bia³egostoku. W roku 1959 ukoñczy³ z wyró¿nieniem Instytut Politechnicz- ny w Charkowie, a nastêpnie podj¹³ pracê zawodow¹ w charakterze konstruktora pracuj¹c m.in. w Hucie Stalowa Wola, Centralnym Biurze Konstrukcyjnym Ciê¿kiej Aparatury Chemicznej w Krakowie. Nastêpnie podj¹³ studia doktoranckie na Politechnice £ódzkiej, gdzie uzyska³ stopieñ naukowy dokora nauk technicznych. Po przejœciu do pracy na Wydziale Mecha- nicznym Wy¿szej Szko³y In¿ynierskiej w Bia³ym- stoku zorganizowa³ od podstaw specjalnoœæ Maszyny i Urz¹dzenia Rolnicze. Od roku 1975 pracowa³ na Wydziale Mechanicznym Wy¿szej Szko³y In¿y- nierskiej w Lublinie, nastêpnie Politechniki Lubelskiej, gdzie stworzy³ now¹ Katedrê Maszyny Przemys³u Spo¿ywczego, której kierownictwo pe³ni³ przez ca³y okres swojego zatrudnienia w Politechnice Lubelskiej. W obu Uczelniach by³ Dziekanem Wydzia³u Mechanicznego. Zainteresowania naukowe Profesora dotyczy³y optymalizacji konstrukcji maszyn, ze szczególnym uwzglêdnieniem maszyn dla przemys³u spo¿ywczego (a zw³aszcza homogenizatorów), ale tak¿e przek³adni cierno-ciêgnowych. Profesor by³ autorem i wspó³autorem ok. 200 publikacji, w tym 40 monografii i rozpraw naukowych, 12 skryptów i ksi¹¿ek oraz 26 patentów. By³ promotorem 12 rozpraw doktorskich, ponad 200 prac magisterskich. Recenzowa³ szereg prac i wniosków o stopnie i tytu³y naukowe. Za swoje osi¹gniêcia wielokrotnie otrzymywa³ nagrody J.M. Rektora i Ministra Edukacji Narodowej w dziedzinie nauki, dydaktyki i autorstwa wyró¿niaj¹cych siê podrêczników akademickich. Odznaczony m.in. Srebrnym i Z³otym Krzy¿em Zas³ugi, Krzy- ¿em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmar³ 5.12.1999 r. w okresie pe³nej aktywnoœci zawodowej. Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych

http://strobe.pol.lublin.pl Sekretariat: tel. (81) 53-81-276, fax (81) 53-81-486 e-mail: [email protected]

Stan osobowy Instytutu

Dyrektor Instytutu dr hab. in¿. Antoni Œwiæ, prof. PL Zak³ad Elastycznych Systemów Wytwarzania pracownicy naukowo-dydaktyczni prof. dr hab. in¿. Zygmunt Zinowicz mgr Marek B³aszczak mgr in¿. Jaros³w Skrynicki mgr in¿. Joanna Szul¿yk-Cieplak mgr Leszek Wójcik mgr in¿. S³awomir Zaj¹c in¿. Irena Krygier mgr in¿. Antoni Maliszewski Zak³ad Systemów Informacyjnych pracownicy naukowo-dydaktyczni prof. dr hab. in¿. Miron Czerniec dr in¿. Piotr Jaremek dr in¿. Piotr Penka³a dr in¿. Izydor Suse³ mgr in¿. Tomasz Gorecki mgr Beata P³owaœ 158 Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych

Od lewej: I. Suse³, E. Efimow, T. Gorecki, B. P³owaœ, A. Œwiæ, P. Jaremek, I. Krygier, S. Zaj¹c, M. B³aszczak

doktoranci mgr in¿. Edyta Efimow mgr Konrad Gauda mgr in¿. Daniel G¹ska mgr Magdalena Fijo³

Historia i rozwój kadry

Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych powo³ano z dniem pierwszego lipca 1998 r. Dyrektorem zosta³ mianowany dr hab. in¿. Antoni Œwiæ, prof. ndzw. PL. W sk³adzie Instytutu zosta³y wyodrêbnione dwa Zak³ady: Elastycznych Systemów Wytwarzania i Systemów Informacyjnych. Oprócz osób aktualnie zatrudnionych w Instytucie pracowali równie¿: dr in¿. Aleksy Bilczuk (do 30 wrzeœnia 1998 r.) dr in¿. El¿bieta Marszalec (do 30 wrzeœnia 1998), dr in¿. Franciszek Dziubiñski (do 30 wrzeœnia 2000 r.), dr in¿. Wies³aw Wójcik (do 31 sierpnia 2000 r.) oraz pracownicy in¿ynieryjno- techniczni: mgr Zdzis³aw Cieniuszek, mgr Adam Pioœ, Jaros³aw Kuzio³a, Ta- deusz Strug (przeniesieni z dniem 15 wrzeœnia 1999 r. do Katedry Podstaw Techniki. Pierwszy okres dzia³alnoœci Instytutu by³ bardzo trudny, poniewa¿ Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych 159 trzeba by³o organizowaæ wszystko od podstaw. Bardzo uci¹¿liwy by³ brak laboratorium, niezbêdnej aparatury dydaktycznej i naukowej oraz œrodków fi- nansowych. Jednak du¿ym wysi³kiem w krótkim czasie uda³o siê zbudowaæ nowoczesne laboratorium komputerowe z dostêpem do sieci Internet, sieæ komputerow¹, serwer „strobe”, podstawowe pomoce dydaktyczne, w tym oprogramowanie komputerowe niezbêdne dla prowadzenia specjalnoœci „In- formatyka w in¿ynierii produkcji” a tak¿e wyposa¿yæ pomieszczenia pracow- nicze w sprzêt komputerowy z dostêpem do sieci Internet. W roku akademickim 2000/2001 zosta³a opracowana i wdro¿ona na studiach dziennych nowa specjalnoœæ, ciesz¹ca siê du¿ym zainteresowaniem podejmuj¹cej studia m³odzie¿y, „Informatyka w in¿ynierii produkcji”, a w roku 2001/2002 na studiach zaocznych. Instytut jest organizatorem cyklicznych (co dwa lata) ciesz¹cych siê du- ¿ym uznaniem wœród uczestników konferencji miêdzynarodowych „Techno- logiczne systemy informacyjne w in¿ynierii produkcji i kszta³ceniu technicznym”. W sk³adzie Komitetu Naukowego i wœród uczestników jest wielu zna- nych polskich i zagranicznych naukowców. W dniu 10 paŸdziernika 2002r. pierwszy pracownik Instytutu Piotr Pen- ka³a obroni³ rozprawê doktorsk¹ przed Rad¹ Wydzia³u Mechanicznego Poli- techniki Lubelskiej.

Wa¿niejsza tematyka badawcza, oferta wdro¿eniowa

Badanie wp³ywu czynników technologiczno-organizacyjno-eksploatacyjnych na parametry systemów produkcyjnych.

Realizowane problemy badawcze

I. Technologiczne systemy informacyjne w elastycznym wytwarzaniu. Prowadzone s¹ badania efektywnoœci procesu projektowania i eksploatacji ESP. Stwierdzono, ¿e proces projektowania i eksploatacji ESP jest w istocie procesem przetwarzania informacji. Analiza informacji o przedmiotach i elementach sk³adowych elastycznego systemu produkcyjnego, umo¿liwi³a opracowanie struktury informacyjnej baz danych o wszystkich elementach sk³adowych systemu i na tej bazie metodyki technologicznego projektowania ESP. Prowadzone s¹ równie¿ badania w zakresie mo¿liwoœci i celowoœci zastosowania Internetu do sterowania systemami produkcyjnymi. 160 Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych 2. Metody przybli¿one okreœlania charakterystyk trybologicznych w uk³a- dach œlizgowych. Prowadzone s¹ badania nad uk³adami œlizgowymi tribotechnicznymi. Celem badañ jest opracowanie przybli¿onych metod obliczania trwa³oœci tych uk³adów, jako podstawowej charakterystyki. Poszukuje siê mo¿liwoœci opracowania i zastosowania przez in¿yniera prostych metod na etapie projektowania po³¹czeñ ruchowych. Metody takiego typu pozwalaj¹ osi¹gaæ rozwi¹zania optymalizowane, aczkolwiek z uwzglêdnieniem w³aœciwoœci trybologicznych skojarzenia materia³ów pary tr¹cej, geometrii styku oraz warunków kinema- tycznych. Wspomaganie komputerowe przy rozwi¹zaniu takiego typu zagadnienia w zdecydowanym stopniu warunkuje efektywnoœæ opracowanych metod obliczeniowych i nie wymaga, od u¿ytkownika programów, znajomoœci wiedzy w dziedzinie badañ trybologicznych teoretycznych oraz doœwiadczal- nych. 3. Opracowanie kompozytów odpornych na zu¿ycie trybologiczne na bazie ¿ywic termoutwardzalnych Prowadzone s¹ badania w zakresie otrzymywania nowych, efektywnych typów polimerów i kompozytów a szczególnie w zakresie opracowania kom- pozytów na bazie ¿ywic termoreaktywnych odpornych na zu¿ycie trybologiczne i zastosowanie ich jako materia³ów œlizgowych. W tym zakresie rozpo- czêto badania ¿ywic termoreaktywnych i kompozytów ceramicznych (wp³yw struktury i wp³yw nape³niaczy) na trybologiczne w³aœciwoœci kompozytów wielosk³adnikowych – badania zale¿noœci trybologicznych od wprowadzo- nych dodatków. Wyniki przeprowadzonych badañ s¹ wykorzystywane w procesie kszta³cenia studentów na nowej specjalnoœci, na ich bazie opracowano 15 ksi¹¿ek oraz liczne publikacje zagraniczne i krajowe. W ci¹gu krótkiego istnienia Instytutu opublikowano: 13 monografii naukowych, 2 skrypty oraz 1patent oraz wiele publikacji w wydawnictwach krajowych i zagranicznych.

Wspó³praca z oœrodkami zagranicznymi

Instytut wspó³pracuje w zakresie badañ naukowych oraz kszta³ceniu z: • Moskiewsk¹ Narodow¹ Akademi¹ Biotechnologii Stosowa- nej, Rosja – opracowanie kompozycji i technologii otrzymywania biochemicznych trwa³ych pokryæ i klejów o wysokich w³aœciwoœciach adhezyjnych i niskich naprê¿eniach wew- Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych 161 nêtrznych dla nowych dziedzin opakowañ z aluminium i me- talizowanych materia³ów przeznaczonych na opakowania, • Pañstwowym Uniwersytetem Technicznym, Penza, Rosja – elastyczna automatyzacja procesów i systemów produkcyjnych, • Instytutem Mechaniki Metalopolimerowych Systemów im. W.A. Bia³ego Narodowej Akademii Nauk Bia³orusi – trybolo- gia i materia³y konstrukcyjne

Notki Biograficzne

Dr hab. in¿. Antoni Œwiæ Urodzi³ siê 13 czerwca 1955 r. w Czemier- nikach. Jest absolwentem Moskiewskiego Insty- tutu Obrabiarkowo-Narzêdziowego „STANKIN”, który ukoñczy³ w 1980 r. uzyskuj¹c dyplom magistra in¿yniera w specjalnoœci technologia maszyn, obrabiarki i narzêdzia skrawaj¹ce. W 1983 r. uzyska³ stopieñ doktora nauk technicznych, a w 1992 r. stopieñ doktora habilitowanego nauk technicznych. Od 1980 r. pracuje w Poli- technice Lubelskiej, kolejno na stanowiskach asystenta (1980-1984), adiunkta (1984-1993) i profesora nadzwyczajnego (od 1993 r.). W latach 1994-98 by³ kierownikiem Zak³adu Kon- strukcji i Technologii w Katedrze Podstaw Techniki na Wydziale Zarz¹dzania i Podstaw Techniki Politechniki Lubelskiej, a od 1998 r. jest dyrektorem In- stytutu Technologicznych Systemów Informacyjnych na Wydziale Mecha- nicznym Politechniki Lubelskiej. Tematyka dzia³alnoœci naukowej jest zwi¹zana z elastyczn¹ automatyzacj¹ procesów produkcyjnych, a g³ównie, z zagadnieniami technologiczno- or- ganizacyjnych aspektów projektowania i eksploatacji przezbrajalnych syste- mów produkcyjnych oraz technologicznymi systemami informacyjnymi. W swoim dorobku posiada opublikowane (jako autor i wspó³autor) oko³o 140 prac w tym 3 ksi¹¿ki, trzy monografie pod redakcj¹ i skrypt. Du¿a czêœæ publikacji jest zamieszczona w wydawnictwach zagranicznych. Pe³ni³ i pe³ni wiele funkcji z wyboru na Uczelni i stowarzyszeniach naukowo- technicznych, miedzy innymi: dwukrotnie by³ cz³onkiem Senatu Poli- techniki Lubelskiej, przewodnicz¹cym Ko³a Uczelnianego SIMP (1987-1990), przewodnicz¹cym Komisji Rewizyjnej Ko³a Uczelnianego SIMP (od 1990 r.), 162 Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych sekretarzem Ko³a Uczelnianego SIMP (1984-1987, jest cz³onkiem Zarz¹du Oddzia³u SIMP w Lublinie, wiceprzewodnicz¹cym Zarz¹du Lubelskiego Pol- skiego Towarzystwa Zarz¹dzania Produkcj¹ oraz cz³onkiem Rady Redakcyj- nej ogólnopolskiego czasopisma „Zarz¹dzanie Przedsiêbiorstwem”. Jest, miêdzy innymi: cz³onkiem rzeczywistym Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, cz³onek za³o¿ycielem Polskiego Stowarzyszenia Upowszechnia- nia Komputerowych Systemów In¿ynierskich „ProCax”, cz³onkiem Polskiego Naukowo-Technicznego Towarzystwa Eksploatacyjnego, cz³onkiem Polskie- go Towarzystwa Zarz¹dzania Produkcj¹, cz³onkiem Stowarzyszenia In¿ynie- rów i Techników Mechaników Polskich, cz³onkiem Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, cz³onkiem International Union of Ma- chine Builders. Organizator cyklicznych konferencji miêdzynarodowych „Technolo- giczne systemy informacyjne w in¿ynierii produkcji i kszta³ceniu technicznym”, a tak¿e cz³onek wielu komitetów naukowych konferencji miêdzynaro- dowych i ogólnopolskich. Za dzia³alnoœæ naukow¹ i dydaktyczn¹ nagradzany, miêdzy innymi, nagrod¹ Ministra Nauki Szkolnictwa Wy¿szego i Techniki, wielokrotnie nagrodami Rektora Politechniki Lubelskiej. Posiada wiele od- znaczeñ stowarzyszeniowych, Medal Komisji Edukacji Narodowej i Srebrny Krzy¿ Zas³ugi. prof. dr hab. in¿. Miron Czerniec Urodzi³ siê 28 paŸdziernika 1949 roku we wsi Czapli w obwodzie lwowskim na Ukrainie. Studiowa³ na Politechnice Lwowskiej na specjal- noœci „Technologia Maszyn”, (dyplom 1974 r.), a nastêpnie podj¹³ studia w Wy¿szej Szkole Peda- gogicznej w Drohobyczy na Wydziale Fizyki i Ma- tematyki na specjalnoœci „Wychowanie Technicz- ne”, które ukoñczy³ w trybie eksternistycznym w 1975 r. Stopieñ doktora nauk technicznych w zakresie budowy i eksploatacji maszyn w specjal- noœci „Mechanika cia³a sta³ego” oraz „Tarcie i zu¿ycie w maszynach” nadano mu 27.01.1982 r. uchwa³¹ Rady Naukowej Instytutu Fizyko-Mechanicznego Akademii Nauk USSR we Lwowie, tytu³ docenta zosta³ mu nadany przez Wy¿sz¹ Komisjê Ate- stacyjn¹ Rady Ministrów ZSRR 11.12.1985 r. Stopieñ naukowy doktora habilitowanego nauk technicznych w zakresie mechaniki w specjalnoœci „Tarcie i zu¿ycie w maszynach” oraz „Mechanika cia³a sta³ego” uzyska³ 17.07.1992 r. Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych 163 Tytu³ profesora nadany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej Ukra- iny uzyska³ 26.02.1993 r. Od 1993r.pracuje w polskich uczelniach – w latach 1993-94 by³ zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego w WSP w Rzeszowie, a od pa- Ÿdziernika 1994 r. jest pracownikiem Politechniki Lubelskiej. Prowadzone badania naukowe dotycz¹ ró¿nego typu zagadnieñ mechaniki oraz tribologii a mianowicie: 1. Kreowania modeli obliczeniowych kinetyki zu¿ywania przy tarciu œlizgowym. 2. Metod tribologicznych badañ doœwiadczalnych. 3. Opracowania metod oszacowania parametrów styku w uk³adach cy- lindrycznych z uwzglêdnieniem rzeczywistego kszta³tu konturów ich elementów. 4. Opracowania in¿ynierskich metod oszacowania trwa³oœci oraz zu¿y- cia uk³adów tribotechnicznych œlizgowych. 5. Opracowania uogólnionej metodologii oceny iloœciowej trwa³oœci i zu¿ycia przy ró¿nych rodzajach tarcia oraz optymalizacji procesów zu¿ycia tribologicznego. 6. Kreowania modeli oceny trwa³oœci na zu¿ycie narzêdzi wiertniczych oraz optymalizacji ich konstrukcji. Opublikowa³ oko³o 140 prac naukowych i dydaktycznych, w tym 12 monografi, 6 podrêcznikw, poradnikw i skryptw oraz oko³o 80 artyku³ów. prof. dr hab. in¿ Zygmunt Zinowicz Urodzi³ siê 26.07.1937 r. w miejscowoœci £ysków. Jest kierownikiem Zak³adu Elastycz- nych Systemów Wytwarzania w Instytucie Tech- nologicznych Systemów Informacyjnych Poli- techniki Lubelskiej. Reprezentowane dyscypliny naukowe: budowa i eksploatacja maszyn, technologia proce- sów i aparatów, technologia polimerów i materia³ów konstrukcyjnych, zarz¹dzanie i sterowanie systemami produkcyjnymi. By³ doktorantem a nastêpnie pracownikiem naukowym Instytutu Tech- nologii Chemicznych im. D. I. Mendelejewa w Katedrze Technologii Polime- rów (Moskwa 1968-1972), gdzie uzyska³ stopnie naukowe dr nauk technicznych – 1971 oraz dr hab. nauk chemicznych – 1988. W latach 1989-1992 by³ 164 Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych dyrektorem naukowym i kierownikiem Naukowo-Badawczego Centrum „Antykor” Ministerstwa Energetyki by³ego ZSRR. Tytu³ naukowy profesora nadano mu w 1989 r. W 1995 r. pracowa³ w Miñsku w Bia³oruskiej In¿ynieryjnej Technologicznej Akademii. Od 1990 roku zatrudniony na stanowisku profesora w Politechnice Lubelskiej, a od 1993 prof. zwyczajnego. Od 1998 r. jest kierownikiem Zak³adu Elastycznych Systemów Wytwarzania. W swoim dorobku naukowym ma opracowanie teorii i technologii otrzymywania nowej generacji furanowych polimerów zawieraj¹cych krzem, bor i fosfor oraz ich zastosowania jako materia³ów konstrukcyjnych. Cz³onek miêdzynarodowego naukowego komitetu czasopisma „Materials, Technolo- gies, Tools” Bia³oruskiej Akademii Nauk, -2001-. W ramach miêdzynarodo- wego programu wspó³pracy z Akademi¹ Biotechnologii (Moskwa) jest g³ów- nym wykonawc¹ tematu: „Opracowanie kompozycji i technologii otrzymywania biochemicznie trwa³ych pokryæ i klejów warstwowych o wysokich w³aœciwoœciach adhezyjnych dla nowych dziedzin”. Jest autorem 189 publikacji, w tym 4 monografii i 37 patentów. Jeden z inicjatorów utworzenia miêdzynarodowego stowarzyszenia gra- nicznego Polski, Ukrainy i Bia³orusi – Euroregionu „Bug” 1992, promuj¹cego wspólne interesy Polski, Bia³orusi, Rosji i Ukrainy w dziedzinie nauki, kultury i ekonomii. W 2002 r za zas³ugi na polu nauki i kultury otrzyma³ tytu³ Professor Ho- noris Causa stowarzyszenia UNESCO przy Uniwersytecie Technologii Che- micznych im. D. I. Mendelejewa w Moskwie. Katedra Maszyn Górniczych i Wiertniczych (1976-1998)

Z inicjatywy J.M. Rektora prof. dr hab. in¿. W³odzimierza Sitko w 1976 r. utworzono w Politechnice Lubelskiej specjalnoœæ: Maszyny i Urz¹dzenia Górnicze i Wiertnicze na kierunku Górnictwo i Geologia. Celem realizacji procesu dydaktycznego powsta³ Zak³ad Mechanizacji Górnictwa a nastêpnie Katedra Mechanizacji Górnictwa, przemianowana ostatecznie na Katedrê Maszyn Górniczych i Wiertniczych. Pierwszym kierownikiem by³ prof. zw. dr in¿. Tadeusz Opolski. W okresie, kiedy prof. Opolski by³ prorektorem Poli- techniki Lubelskiej (1977- 1981), obowi¹zki kierownika Katedry pe³ni³ dr in¿. Ryszard Ostapiuk (do 1984) a nastêpnie prof. dr hab. in¿. Tadeusza Sta- roñ. Za Jego kadencji Katedra otrzyma³a ostateczn¹ nazwê Katedry Maszyn Górniczych i Wiertniczych. Po œmierci prof. Tadeusza Staronia (1996), dzia³alnoœci¹ Katedry (pod nadzorem Dziekana Wydzia³u Mechanicznego prof. Andrzeja Weroñskiego), do chwili jej ostatecznego rozwi¹zania (1998), kierowa³ dr in¿. Józef Jonak.

Kadra dydaktyczna i in¿ynieryjno-techniczna

Na prze³omie lat, w ró¿nych okresach czasowych, kadrê dydaktyczn¹ Katedry (Zak³adu) Maszyn Górniczych i Wiertniczych stanowili: prof. zw. dr hab. in¿. Tadeusz Opolski, prof. dr hab. in¿. Tadeusz Staroñ, prof. dr hab. in¿. Inez Wiatr, dr in¿. Ryszard Ostapiuk, dr in¿. Jan Dadas, dr in¿. Andrzej Znisz- czyñski, dr in¿. Mieczys³aw Mieczkowski, dr in¿. Zdzis³aw Paszkowski, dr in¿. Adam Stefaniuk, dr in¿. Józef Jonak, dr in¿. Halina Marczak, dr in¿. Piotr Ja- remek, dr in¿. Dariusz Mazurkiewicz, dr in¿. Piotr Ignaciuk, mgr in¿. Henryk Juszka, mgr in¿. Krupa. Proces dydaktyczny wspomagali miêdzy innymi profesorowie: Zenon Mróz i Mieczys³aw M¹czyñski z Instytutu Podstawowych Problemów Techni- ki PAN, W³odzimierz Sikora i Jerzy Antoniak z Politechniki Œl¹skiej oraz dr in¿. Tadeusz Kalinecki z CMG Komag o/Lublin. 166 Katedra Maszyn Górniczych i Wiertniczych (1976-1998) Istotny wk³ad w funkcjonowanie Katedry wnieœli pracownicy in¿ynieryjno- techniczni, w tym zw³aszcza mgr in¿. S³awomir Ciechan, mgr in¿. Marian- na Staworko, Maria Markoff, Brabara Niewczas.

G³ówne kierunki dzia³añ katedry

W trakcie funkcjonowania Katedra dyplomowa³a ponad 200 magistrów in¿ynierów. Prace dyplomowe realizowane by³y g³ównie pod k¹tem potrzeb i warunków geologiczno- górniczych powstaj¹cego, Lubelskiego Zag³êbia Wê- glowego, póŸniej KWK Bogdanka. Dzia³alnoœæ naukowo- badawcza Katedry skupia³a siê g³ównie na kierunkach objêtych Centralnymi Programami Badawczo- Rozwojowymi, póŸniej projektami badawczymi i celowymi KBN oraz dotyczy³a zagadnieñ zwi¹zanych z: • metodami i œrodkami eksploatacji na du¿ych g³êbokoœciach, • podstawami teoretycznymi budowy nowej generacji maszyn górniczych, • geologi¹ in¿yniersk¹ i hydrogeologi¹, • energoch³onnoœci¹ i mechanizmami towarzysz¹cymi niszcze- niu struktury ska³ oraz modelami fizycznymi wybranych zjawisk, • fizycznym i matematycznym opisem zjawisk przy mechanicznych i niekonwencjonalnych sposobach urabiania ska³, • wp³ywem parametrów geologiczno- górniczych na zu¿ycie wody technologicznej przy podziemnym wytapianiu siarki, • analiz¹ statecznoœci warstw stropowych w oparciu o warunki wystêpuj¹ce w obrêbie wyrobisk œcianowych. Katedra posiada³a szereg unikalnych w skali krajowej, skomputeryzowanych stanowisk badawczych, umo¿liwiaj¹cych miêdzy innymi prowadzenie badañ w zakresie parametrów uzyskiwanych przez rzeczywiste maszyny gór- nicze (badania procesów urabiania ska³ no¿ami górniczymi pracuj¹cymi w uk³adach wielonarzêdziowych, z równoczesnym pomiarem si³ obci¹¿aj¹cych ostrza narzêdzi i generowanych temperatur na ostrzach no¿y urabiaj¹cych itp.). Katedra Maszyn Górniczych i Wiertniczych (1976-1998) 167 Tematy wa¿niejszych prac zrealizowanych w katedrze

1 Energoch³onnoœæ i mechanika niszczenia struktury ska³ oraz modele fizyczne i matematyczne wybranych zjawisk: • badania dynamiki skrawania ska³ no¿ami o ró¿nej konstrukcji ostrza, • analiza parametrów oraz badania procesów skrawania ska³ g³owicami wieloostrzowymi i wielonarzêdziowymi, • badania wp³ywu wybranych czynników na wzrost temperatury ostrza narzêdzia skrawaj¹cego, • analiza zjawisk zwi¹zanych z wytwarzaniem py³ów w czasie urabiania skrawaniem, • analiza t¹pañ stropowych w wyrobiskach œcianowych, • okreœlenie stanu naprê¿enia i przemieszczenia w górotworze sprê¿ysto-lepkim, w otoczeniu wyrobisk korytarzowych, • analiza wybranych modeli skrawania ska³ pod k¹tem mo¿li- woœci ich stosowania do opisu zjawisk zachodz¹cych w omawianym procesie, 2 Analiza zjawisk pe³zania i relaksacji w przewodzie œwiat³owodowym. 3 Analiza mo¿liwoœci prognozowania podpornoœci i podatnoœci obu- dowy wyrobisk korytarzowych. 4 Prognoza rozwoju zgazowania i up³ynniania wêgla w Polsce, na tle tendencji œwiatowych. 5 Opracowanie analitycznej metody analizy trwa³oœci na zu¿ycie œcier- ne uk³adu rur wiertniczych. W ostatnich latach dzia³alnoœci Katedry, prowadzono prace g³ównie nad opracowaniem i wdro¿eniem (z sukcesem) systemów ci¹g³ego pomiaru i monitorowania stanu napiêcia odci¹gów linowych w wysokich masztach teleko- munikacyjnych (celem zapobiegania katastrofom podobnym do zawalenia siê masztu radiowo-telewizyjnego w Raszynie), wykorzystaniem nowoczesnych technik komputerowych w prognozowaniu procesów urabiania (wykorzystanie MES w prognozowaniu obci¹¿enia ostrzy, wykorzystanie Szybkiej Trans- formaty Fouriera do prognozowania sk³adu ziarnowego urobku uzyskiwane- go przy skrawaniu ostrzem o danej geometrii poprzez odpowiedni¹ analizê sygna³ów si³ skrawania), wykorzystaniem sztucznej inteligencji do monitorowania, identyfikacji oraz sterowania procesem urabiania ska³ g³owicami wielona- rzêdziowymi stosowanymi w kombajnach dr¹¿¹cych niepe³noprzekrojowych. 168 Katedra Maszyn Górniczych i Wiertniczych (1976-1998) Prace doktorskie obronione w katedrze

1. dr in¿. Jan Dadas – Badania nad ustaleniem modelu pracy wielogry- zowego organu urabiaj¹cego. Pol. Œl., Gliwice 1985. Promotor: prof. dr in¿. W³odzimierz Sikora. 2. dr in¿. Andrzej Zniszczyñski – Wp³yw geometrii narzêdzi ostrokra- wêdziowych na urabianie ska³ i sk³ad ziarnowy urobku. Pol. Œl., Gli- wice 1987. Promotor: prof. dr in¿. W³odzimierz Sikora. 3. dr in¿ Zdzis³aw Paszkowski – Wp³yw wybranych w³aœciwoœci ska³ oraz parametrów ruchowych na trwa³oœæ no¿y obrotowych stosowanych w kombajnach g³owicowych. Pol. Œl., Gliwice 1986. Promotor: prof. dr hab. in¿. Tadeusz Staroñ. 4. dr in¿. Józef Jonak – Badania stanowiskowe wp³ywu wybranych pa- rametrów no¿y urabiaj¹cych na efekty urabiania ska³. Pol. Œl., Gliwi- ce 1991. Promotor: prof. dr hab. in¿. Tadeusz Staroñ. 5. dr in¿. Abdul Momen Atfeh – Badania zwiercalnoœci wytypowanych ska³ dla doboru optymalnych parametrów urz¹dzeñ i narzêdzi do wiercenia studni. AGH Kraków, 1991. Promotor: prof. dr hab. in¿ Tadeusz Staroñ. 6. dr in¿. Halina Marczak – Stan naprê¿eñ i odkszta³ceñ w otoczeniu wyrobisk korytarzowych jako czynniki determinuj¹ce dobór para- metrów pracy maszyn urabiaj¹cych. Pol. Lub., Lublin 1993. Promo- tor: prof. dr hab. in¿. Tadeusz Staroñ. 7. dr in¿. Piotr Jaremek – Prognozowanie trwa³oœci na zu¿ycie œcierne rur p³uczkowych z uwzglêdnieniem w³aœciwoœci ska³. AGH Kraków, 1996. Promotor: prof. dr hab. in¿. Tadeusz Staroñ. W chwili rozwi¹zywania Katedry, jedna osoba uzyska³a stopieñ doktora habilitowanego dr hab. in¿. Józef Jonak – Teoretyczne podstawy urabiania ska³ sto¿kowymi no¿ami obrotowymi. AGH Kraków 1998. Zatwierdzenia przez CK, marzec 1999.

Wspó³praca katedry z innymi uczelniami i przemys³em

Katedra prowadzi³a szerok¹ wspó³pracê naukow¹ z innymi uczelniami polskimi (w tym zw³aszcza z Akademi¹ Górniczo- Hutnicz¹ w Krakowie i Po- litechnik¹ Œl¹sk¹ w Gliwicach), IPPT PAN w Warszawie oraz wspó³pracê naukowo badawcz¹ z CMG KOMAG w Gliwicach, Centrum Naukowo Produk- Katedra Maszyn Górniczych i Wiertniczych (1976-1998) 169 cyjnym Elektrotechniki i Automatyki Górniczej w Katowicach, KWK Brzesz- cze oraz KWK Bogdanka.

Notki biograficzne prof. zw. dr in¿. Tadeusz Opolski Urodzony we Lwowie 28.IX.1917 r., zm. 19 VI 1982 r.). Za³o¿yciel i pierwszy kierownik Zak³adu Maszyn Górniczych (póŸniejszej Kate- dry Maszyn Górniczych i Wiertniczych). Studia wy¿sze ukoñczy³ na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej w 1940 r. W roku 1945 uzyska³ dyplom Politechniki Œl¹skiej oraz stopieñ akademicki in¿yniera mechanika. 28.01.1948 r. uzyska³ stopieñ magistra nauk technicznych. Pra- cê zawodow¹ rozpocz¹³ w 1940 r. na Politechni- ce Lwowskiej jako aspirant w Katedrze Silników Spalinowych. Rozpoczêt¹ pracê naukow¹ na Politechnice Lwowskiej prze- rwa³y dzia³ania wojenne. W latach 1941-1944 pracowa³ jako kierownik warsztatu w firmie „Gali- kol” we Lwowie. Kolejnym etapem pracy zawodowej by³a Szko³a Samocho- dowa w Nowym S¹czu (1945-46) jako wyk³adowca. Od V.1946 do I. 1947 pe³ni³ funkcjê kierownika kolejki linowej na Guba³ówkê w Zakopanem. W okresie od II 1947 do X 1947 pracowa³ jako nauczyciel w Liceum Mecha- nicznym w Ropczycach. W latach 1947-51 pracowa³ w G³ównym Instytucie Górnictwa w Katowicach jako kierownik oddzia³u, a w latach 1951- 62 w In- stytucie Mechanizacji Górnictwa w Katowicach na stanowisku g³ównego in- ¿yniera badañ. W czasie pracy w instytutach naukowych zdobywa³ kolejne stopnie naukowe i zawodowe. W roku 1954 Centralna Komisja Kwalifikacyjna dla Pracowników Nauki przyzna³a mu tytu³ naukowy docenta. W roku 1957 Rada Wydzia³u Mechani- zacji Górnictwa i Hutnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie nada³a stopieñ doktora nauk technicznych. Od roku 1958 rozpocz¹³ pracê w szkolnictwie wy¿szym. W latach 1958-63 pracowa³ na stanowisku docenta w Katedrze Czêœci Maszyn w AGH. Lata 1963-1975 to praca w Politechnice Czêstochowskiej, pocz¹tkowo jako docent, a od roku 1967 na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Katedrze Podstaw Konstrukcji Maszyn. W latach 1966-1969 by³ Dziekanem Wydzia³u Budowy Maszyn w Politechnice Czêstochowskiej. Od roku 1963 do 1972 by³ organizatorem i kierownikiem Katedry Podstaw Konstrukcji Maszyn a nastêpnie Dyrektorem Instytutu Pod- 170 Katedra Maszyn Górniczych i Wiertniczych (1976-1998) staw Konstrukcji Maszyn Politechniki Czêstochowskiej. Równolegle z prac¹ na P. Cz. prowadzi³ wyk³ady na Wydziale Górniczym Politechniki Wroc³awskiej (1968-1971). Od roku 1972 do 1975 pracowa³ na Politechnice Czêsto- chowskiej w wymiarze po³owy etatu oraz w Zak³adach Konstrukcyjno-Me- chanizacyjnych Przemys³u Wêglowego (ZKMPW) w Gliwicach. W roku 1975 zosta³ przeniesiony do Wy¿szej Szko³y In¿ynierskiej w Lu- blinie na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Instytucie Technologii i Eksploatacji Maszyn, gdzie obj¹³ funkcjê kierownika Zak³adu Maszyn Gór- niczych. W roku 1976 na wniosek Rektora Politechniki Lubelskiej zosta³ powo³any na Dyrektora Instytutu Technologii i Eksploatacji Maszyn w Poli- technice Lubelskiej. Funkcjê tê pe³ni³ do IX 1978 r. kiedy to zosta³ powo³any na stanowisko prorektora Politechniki Lubelskiej. Stanowisko to piastowa³ do koñca kadencji, tj. do IX 1981 r. 19 paŸdziernika 1977 r. ówczesna Rada Pa- ñstwa nada³a prof. Opolskiemu tytu³ profesora zwyczajnego. W marcu 1982 otrzyma³ nominacjê na cz³onka Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej. Dorobek naukowy prof. Tadeusza Opolskiego obejmuje ogó³em 87 pozycji, w tym 45 indywidualnych, ponadto 22 patenty i zg³oszenia patentowe. Publikacje te obejmuj¹ m. in. 16 monografii, studiów i rozpraw, 5 podrêczni- ków i skryptów. Mia³ na swoim koncie 10 pomyœlnie zakoñczonych przewo- dów doktorskich, 2 habilitacje i liczne prace magisterskie i in¿ynierskie. Opra- cowa³ równie¿ 48 recenzji o pracach doktorskich i 3 recenzje o pracach habilitacyjnych. Prowadzi³ równie¿ seminaria naukowe w AGH oraz seminaria na studiach doktoranckich Politechniki Czêstochowskiej z zakresu: metodologia badañ naukowych. prof. dr hab. in¿. Tadeusz Staroñ Prof. Tadeusz Staroñ ukoñczy³ Gimnazjum i Liceum Przemys³u Wêglowego w 1951 roku, w Wa³brzychu. W latach 1951-1957 studiowa³ na Wydziale Górniczym Akademii Górniczo- Hutniczej w Krakowie. Dyplom in¿yniera górni- ka (stopieñ pierwszy) uzyska³ w 1955 roku z zakresu podziemnej eksploatacji z³ó¿ u prof. dr in¿. Józefa Znañskiego. Studium magisterskie (stopieñ drugi) odby³ na tym¿e Wydziale w latach 1956-1957 na specjalnoœci Projektowanie i Budowa Zak³adów Górniczych pod opiek¹ prof. zw. dr hab. in¿. Boles³awa Krupiñskiego – cz³onka Polskiej Akademii Nauk. Dyplom z wy- ró¿nieniem uzyska³ w czerwcu 1957 roku. Katedra Maszyn Górniczych i Wiertniczych (1976-1998) 171 W latach 1957-1969 pracowa³ w kilku kopalniach, miêdzy innymi: „So- œnica”, „Knurów”, Julian, „Nowy Wirek” przechodz¹c przez wszystkie szczeble zawodowe ad sztygara do II zastêpcy kierownika ruchu zak³adu górniczego. Pracuj¹c zawodowo prowadzi³ szerok¹ dzia³alnoœæ wydawnicz¹ oraz zdobywa³ kolejne stopnie naukowe. Doktoryzowa³ siê w 1966 roku u prof. dr in¿. Jerzego Rabsztyna na Wydziale Górniczym Politechniki Œl¹skiej w Gliwi- cach, a habilitowa³ siê na tym¿e Wydziale w 1981 roku. W latach 1969-1972 pracowa³ w Bytomskim Zjednoczeniu Przemys³u Wêglowego w charakterze inspektora kopalñ. W latach 1973-1982 by³ zatrudniony w by³ej Komisji Planowania przy Radzie Ministrów w charakterze g³ównego specjalisty do spraw górnictwa w Biurze Ekspertyz Projektów Inwestycyjnych. Po zatwierdzeniu stopnia doktora habilitowanego w 1982 roku przez CKK do spraw stopni i tytu³ów naukowych przeszed³ do pracy w Politechnice Lubelskiej jako docent. Od roku 1985 pe³ni³ funkcjê kierownika pocz¹tkowo Zak³adu Mechanizacji Górnictwa a nastêpnie Katedry Maszyn Górniczych i Wiertniczych. W roku 1988 ówczesna Rada Pañstwa nada³a mu tytu³ profesora nadzwyczajnego. W 1992 roku Minister Edukacji Narodowej powierzy³ mu stanowisko profesora zwyczajnego. Za dzia³alnoœæ naukow¹ by³ wyró¿niony nagrodami Ministra Nauki i Sz- kolnictwa Wy¿szego III stopnia (1984) i II stopnia (1987), a tak¿e 6-krotnie nagrodami J.M. Rektora Politechniki LubelskiejIiIIstopnia. By³ odznaczony m.in. Krzy¿em Kawalerskim Odrodzenia Polski. Posiada³ stopieñ górniczy „Generalnego Dyrektora Górniczego st. 1". By³ promotorem 7 doktorów z zakresu zwiercalnoœci i urabialnoœci skal oraz geomechaniki górniczej. Opublikowa³ kilka ksi¹¿ek oraz skryptów, a ta- k¿e ponad 110 publikacji z zakresu mechaniki górotworu, eksploatacji, wen- tylacji i po¿arów podziemnych. Katedra Zastosowañ Matematyki

http://archimedes.pol.lublin.pl/~matematy Sekretariat katedry: tel. (81) 53-81-578 e-mail: [email protected]

Stan osobowy Katedry

Kierownik Katedry dr hab. Leopold Koczan pracownicy naukowo-dydaktyczni: dr Maria Szapiel dr Anna Szynal dr Pawe³ Zaprawa mgr Magdalena Sobczak-Kneæ mgr Sabina Waniurska mgr Maria Weso³owska mgr Piotr ¯ukowski pracownicy techniczni in¿. Teresa S³awiñska

Historia i rozwój kadry

W roku 1993 w wyniku starañ dziekana Wydzia³u Mechanicznego prof.dr hab.in¿. Wies³awa Weroñskiego zosta³a powo³ana na Wydziale Me- chanicznym Katedra Zastosowañ Matematyki. Dziêki ¿yczliwoœci dziekana Katredra szybko uzyska³a pomieszczenia i sprzêt do pracy. Katedra Zastoso- wañ Matematyki powsta³a w wyniku podzia³u Katedry Matematyki Politech- niki Lubelskiej. 174 Katedra Zastosowañ Matematyki

Stoj¹ od lewej: T. S³awiñska, A. Szynal, P. Zaprawa, M. Sobczak-Kneæ, S. Waniurska, M. Weso³owska, M. Szapiel; siedz¹ od lewej: P. ¯ukowski, L. Koczan

W sk³ad Katedry Zastosowañ Matematyki weszli: kierownik Katedry – dr hab. Leopold Koczan, dr Maria Szapiel, dr Anna Szynal, mgr Franciszek Kudelski, mgr Sabina Waniurska, mgr Maria Weso³owska, mgr Pawe³ Zapra- wa, mgr Piotr ¯ukowski Pracownicy Katedry to doœwiadczeni dydaktycy z d³ugoletni¹ praktyk¹. Magistrowie: F. Kudelski, S. Waniurska i M. Weso³owska swoj¹ dzia³alnoœæ dydaktyczn¹ rozpoczêli od pracy w Instytucie Matematyki Wydzia³u Mat-Fiz-Chem UMCS. Wszyscy pracownicy Katedry to absolwenci Wydzia³u Mat-Fiz-Chem UMCS. W roku 1999 mgr Pawe³ Zaprawa obroni³ na Poli- technice £ódzkiej pracê doktorsk¹ pt. „Zagadnienia ekstremalne w klasach funkcji typowo-rzeczywistych” i uzyska³ tytu³ doktora. W grudniu 2001 roku mgr Franciszek Kudelski odchodzi na emeryturê i przez pó³ roku Katedra pracuje w oœmioosobowym sk³adzie. Od paŸdziernika 2002 roku w Katedrze zosta³a zatrudniona na stanowisko asystenta mgr Magdalena Sobczak-Kneæ (absolwentka UMCS). Pracownicy Katedry prowadz¹ wyk³ady i æwiczenia z matematyki i informatyki na Wydziale Mechanicznym. Obejmuj¹ one studia dzienne in¿ynierskie i magisterskie, studia zaoczne, studia magisterskie uzupe³niaj¹ce oraz studia doktoranckie. Katedra Zastosowañ Matematyki 175 Wa¿niejsza tematyka i dzia³alnoœæ naukowa

Tematyk¹ badañ naukowych s¹ problemy ekstremalne w klasach funkcji analitycznych. Pracownicy Katedry uczestnicz¹ w Miêdzyuczelnianym Semi- narium z Funkcji Nieliniowych. Wynikiem badañ Katedry s¹ prace wydruko- wane w Annales UMCS. Pracownicy Katedry bior¹ udzia³ w konferencjach krajowych i miêdzynarodowych z zakresu funkcji zespolonych (krajowa – organizowana przez Politechnikê Rzeszowsk¹ w Jaworze, miêdzynarodowa – Polsko-Fiñsko-Ukraiñska). Wspó³praca z oœrodkami krajowymi polega g³ównie na uczestnictwie w konferencjach krajowych oraz na udziale w Miêdzyuczelnianym Semina- rium z Funkcji Nieliniowych. W seminarium tym uczestnicz¹ równie¿ osoby spoza Lublina – z Politechniki Rzeszowskiej i Politechniki Lwowskiej. Czêsty- mi konsultantami Katedry s¹: prof. S. Prokhorov z Uniwersytetu w Saratowie oraz profesor W. Starkov z Uniwersytetu w Pietrozawodsku, specjaliœci z dziedziny funkcji analitycznych i metod optymalizacji.

Notki biograficzne dr hab. Leopold Koczan Urodzi³ siê 2 stycznia 1945 roku w Rudzie Ró¿anieckiej pow. Lubaczów. W roku 1970 ukoñczy³ studia matematyki na Wydziale Mat-Fiz-Chem Uniwersytetu Marii Curie-Sk³odowskiej w Lublinie, uzyskuj¹c dyplom magistra matematyki. Po skoñczonych studiach podj¹³ pracê w Wy¿szej Szkole In¿y- nierskiej w Lublinie jako sta¿ysta, a po roku jako asystent. Stopieñ doktora nauk matematycz- nych uzyska³ w 1976 roku na Wydziale Mat-Fiz-Chem UMCS. Praca doktorska zosta³a wyró¿niona Nagrod¹ Ministra III stopnia. W latach 1976-1993 pracowa³ na stanowisku adiunkta. Tytu³ doktora habilitowanego uzyska³ w 1991 roku równie¿ na Wy- dziale Mat-Fiz-Chem UMCS. Od roku 1993 jest Kierownikiem Katedry Za- stosowañ Matematyki i Profesorem Nadzwyczajnym Politechniki Lubelskiej. Oœrodek Informacji Naukowej

Oœrodek Informacji Naukowej Biblioteki G³ównej Politechniki Lubel- skiej wtopi³ siê ju¿ na dobre w mury goœcinnego Wydzia³u Mechanicznego. Pocz¹tkowo, w 1979 r. zajmowa³ dwa ma³e pomieszczenia na parterze, ale z czasem, dziêki przychylnoœci w³adz Wydzia³u, rozpocz¹³ siê proces szybkie- go rozwoju Oœrodka. Prze³omowym okresem by³ rok 1995, kiedy uzyskaliœ- my pozwolenie na rozbudowê – z du¿ego holu wydzielono pomieszczenie dla czytelni, która wyposa¿ona zosta³a w sieæ komputerow¹ i najnowoczeœniejszy sprzêt. Zakupiliœmy wówczas jako pierwsza uczelnia w Lublinie komputer multimedialny, w kosztach jego zakupu partycypowa³ równie¿ Wydzia³ Me- chaniczny, by³ to bowiem na owe czasy bardzo du¿y wydatek.

Od lewej siedz¹: Hanna Celoch – kierownik Oœrodka, Hanna Tokarska, Janina Kocaj. Stoj¹: Piotr Sulejczak, Bart³omiej Janowski 178 Oœrodek Informacji Naukowej Oœrodek ma szerok¹ ofertê us³ug informacyjnych i sukcesywnie j¹ rozszerza – dzisiaj nie ustêpuje ona us³ugom œwiadczonym przez inne Oœrodki w kraju i za granic¹. Prowadzimy dzia³alnoœæ informacyjn¹ na rzecz pracowników i studen- tów w³asnej Uczelni, œrodowiska naukowego Lublina i kraju, a tak¿e u¿ytkow- ników zatrudnionych w przemyœle, gospodarce narodowej i instytucjach pry- watnych. Do podstawowych zadañ Oœrodka nale¿¹: • komputerowe wyszukiwanie informacji bie¿¹cej i retrospek- tywnej na temat zagadnieñ zwi¹zanych z nauka, technika, biz- nesem, patentami, normami itp. w oparciu o: – bibliograficzne bazy danych na CD-ROM’ach, – œwiatowe serwisy informacyjne typu on-line, – œwiatowe zasoby informacyjne dostêpne poprzez sieci rozleg³e, • dostêp do katalogów bibliotecznych i zasobów informacyjnych innych bibliotek krajowych i zagranicznych poprzez siec Internet (z wykorzystaniem multimedialnej World Wide Web), • udzielanie informacji faktograficznych, zwi¹zanych z poszuki- waniem danych na temat instytucji i organizacji naukowych na ca³ym œwiecie, • opracowywanie bibliografii i wykazów prac pracowników Po- litechniki Lubelskiej oraz komputerowych danych zawieraj¹cych analizê dorobku naukowego Uczelni, • udostêpnianie w³asnych zbiorów bibliotecznych na miejscu w Czytelni (g³ównie polskich norm i norm bran¿owych) oraz w formie wypo¿yczeñ miêdzybibliotecznych, • poszukiwanie i lokalizacja trudno dostêpnych materia³ów Ÿród³owych w bibliotekach krajowych i zagranicznych, • prowadzenie szkoleñ w zakresie korzystania z komputerowych i tradycyjnych Ÿróde³ informacji. Czytelnia Wydzia³u Mechanicznego

Czytelnia Wydzia³u Mechanicznego zosta³a utworzona ze zbiorów Bi- blioteki G³ównej Politechniki Lubelskiej, który pocz¹tkowo by³ gromadzony w poszczególnych Zak³adach. By³ rok 1973 – siedzib¹ Czytelni by³a niewielka sala w „Oksfordzie” a ksiêgozbiór przejêty z Zak³adów liczy³ kilkaset woluminów ksi¹¿ek i kilkadziesi¹t tytu³ów czasopism. Zakres tematyczny tych zbiorów to: mechanika, technologia budowy maszyn, obróbka skrawaniem, metaloznawstwo, tworzywa sztuczne i inne. W roku 1976 Czytelniê przeniesiono do nowego gmachu Wydzia³u Mechanicznego przy ul. Nadbystrzyckiej 36, gdzie mieœci siê do dziœ. Jedynym pracownikiem prowadz¹cym czytelniê do 1985 roku by³a pani Anna Turewicz. W 1985 roku ówczesne W³adze Uczelni m.in. doc. Ryszard Cylc, dziekan Wydzia³u Mechanicznego, mocno zaanga¿owany w sprawy Czytelni i ze wszech miar jej pomocny, oraz prof. Kazimierz Szabelski zadecy- dowa³y o po³¹czeniu Czytelni Instytutu Organizacji i Zarz¹dzania i Czytelni Wydzia³u Mechanicznego w jedn¹ organizacjê. Po³¹czono ksiêgozbiory, które znacznie siê powiêkszy³y o min o takie dzia³y jak: Organizacja i Zarz¹dzanie, Ekonomika i Organizacja Przedsiêbior- stwa, Ekonomia, Ergonomia, Informatyka i wynosi³y oko³o 12 tys. wolumi- nów ksi¹¿ek i ok. 180 tytu³ów czasopism polskich i zagranicznych. Kierownikiem czytelni zosta³a mgr Maria ¯ochowska (pe³ni¹ca tê funk- cjê do dzisiaj), a ówczesna obsada to: mgr Genowefa Drzewiecka i mgr Maria Krzysiak. W 1996 roku prorektor prof. Lucjan Paw³owski zdecydowa³ o przenie- sieniu zasobów Czytelni Wydzia³u Budowlanego do pomieszczeñ Wydzia³u Mechanicznego. Przeniesiono równie¿ zasoby czasopism mieszcz¹ce siê w Domu Studenta 4 do Wydzia³u Mechanicznego. Dziêki goœcinnoœci dziekana Wydzia³u Mechanicznego prof. Wies³awa Weroñskiego po³¹czone Czytel- nie jako dwie oddzielne w jednym pomieszczeniu, funkcjonowa³y do roku 2002. 180 Czytelnia Wydzia³u Mechanicznego Obecnie po uzyskaniu nowego pomieszczenia czytelnia Wydzia³u Bu- dowlanego zosta³a przeniesiona z powrotem do budynku Wydzia³u. Ze zbio- rów w tej Czytelni wydzielono czêœæ ksiêgozbioru, z którego powsta³a nowa czytelnia na Wydziale Ochrony Œrodowiska. Czytelniê Wydzia³u Budowlane- go, od chwili jej powstania do chwili obecnej prowadzi pani Anna Wójcik. Czytelnia Wydzia³u Mechanicznego posiada w chwili obecnej oko³o 125 tytu³ów czasopism polskich i zagranicznych oraz oko³o 11 tys. woluminów ksi¹¿ek z zakresu: odlewnictwo, silniki samochodowe, tworzywa sztuczne, in- ¿ynieria materia³owa, technologia budowy maszyn, spawalnictwo, metaloznawstwo, logistyka i inne. Ksiêgozbiór udostêpniany jest w pomieszczeniu, którego powierzchnia wynosi 80m2 i posiada 32 miejsca dla czytelników. Rocznie udostêpnia siê na miejscu oko³o 1500 ksi¹¿ek, 920 woluminów zbiorów specjalnych, 5100 eg- zemplarzy czasopism. Iloœæ odwiedzin rocznie to 9380 osób z czego wiêkszoœæ stanowi¹ studenci i pracownicy Wydzia³u Mechanicznego. Z Czytelni korzystaj¹ równie¿ studenci i pracownicy innych Wydzia³ów. Godziny otwarcia Czytelni poniedzia³ek – czwartek od 9.00 do 18.00, pi¹tek -sobota od 9.00 do 14.00. Do tej pory dostêpnoœæ ksiêgozbioru mo¿na by³o sprawdziæ za pomoc¹ dwóch katalogów: alfabetycznego i rzeczowego. Obecnie dzia³a zautomaty- zowany katalog w systemie VTLS, który zawiera opisy katalogowe ksi¹¿ek, wp³ywaj¹cych do biblioteki od marca 1996 roku. Bazy danych o ksi¹¿kach z przed 1996 roku s¹ sukcesywnie opracowywane. Katalog Biblioteki G³ównej Politechniki Lubelskiej dostêpny jest poprzez us³ugê telnet (wewnêtrzna sieæ politechniki) pod adresem priam.umcs.lublin.pl, nazwa u¿ytkownika (login): katalog, has³o (password): wciœnij enter (konto bez has³a). Informacje zawarte w katalogu komputerowym wyszukuje siê poprzez indeksy: autorski, tytu³owy, przedmiotowy, specjalny, sygnatur i s³ów kluczowych. Dostêp do w/w informacji mo¿na uzyskaæ za poœrednic- twem internetu pod adresem www.umcs.lublin.pl. Ca³oœæ ksiêgozbioru w czytelni Wydz. Mechanicznego oraz jego dostêp- noœæ funkcjonuje w zautomatyzowanym systemie VTLS. Obecnie pracujemy nad wprowadzeniem czasopism do zasobów komputerowych. Dotychczasowa dzia³alnoœæ W³adz Uczelni, a zw³aszcza Dyrektora Biblioteki mgr Ryszarda Bani pokazuj¹ jak stale podnoszona jest jakoœæ us³ug. Ko³o Stowarzyszenia In¿ynierów i Techników Mechaników Polskich przy Politechnice Lubelskiej

Potrzebê utworzenia w Lublinie wy¿szej uczelni technicznej dostrzegali ju¿ w pierwszych latach po zakoñczeniu II wojny œwiatowej in¿ynierowie i technicy pracuj¹cy w szybko rozwijaj¹cym siê przemyœle regionu. Do utworzenia w 1953 roku Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej w Lublinie przyczyni³y siê starania ówczesnych dzia³aczy Naczelnej Organizacji Technicznej oraz Sto- warzyszenia In¿ynierów i Techników Mechaników Polskich. Znacz¹c¹ rolê w tych staraniach odgrywa³ przewodnicz¹cy Zarz¹du Oddzia³u Wojewódz- kiego NOT w Lublinie mgr in¿. Stanis³aw Podkowa, póŸniejszy docent, dziekan Wydzia³u Mechanicznego oraz rektor WSIn¿. Znanymi dzia³aczami SIMP byli doc. mgr in¿. Seweryn Bobiñski oraz doc.mgr in¿. Ryszard Cylc, którzy w latach póŸniejszych pe³nili funkcje dziekana Wydzia³u Mechaniczne- go oraz prorektora WSIn¿. W pierwszych latach swojego istnienia m³oda uczelnia korzysta³a z pomocy kadrowej renomowanych szkó³ wy¿szych. Pe³nomocnikiem rektora Politechniki Warszawskiej do spraw WSIn¿. W Lu- blinie by³ prof. Ludwik Uzarowicz, pierwszy powojenny prezes SIMP. Ko³o Uczelniane SIMP przy WSIn¿. w Lublinie (od 1977 roku Ko³o przy Politechnice Lubelskiej) utworzone zosta³o 23 stycznia 1965 roku. Pierwszym przewodnicz¹cym, licz¹cego wówczas 16 cz³onków ko³a, zosta³ doc.dr in¿. Je- rzy Budzyñski. Funkcjê przewodnicz¹cego (prezesa) Ko³a Uczelnianego SIMP pe³nili kolejno: mgr in¿. Jan Jacniacki, doc. dr in¿. Tadeusz Konecki, doc. dr in¿. Adolf Parol (1972-75), dr Hanna de Sas Stupnicka (1975-79), prof. dr hab in¿. Tadeusz Pe³czyñski (1979-86), dr hab. in¿. Antoni Œwiæ, prof. P.L. (1986-89), dr in¿. Kazimierz Zaleski (1989-2002), dr hab. in¿. Jerzy Lipski, prof. P.L. (od 2002). Aktualnie Ko³o SIMP przy Politechnice Lubelskiej liczy 91 cz³onków, w tym 28 studentów. Zarz¹d Ko³a pracuje w nastêpuj¹cym sk³adzie: dr hab. in¿. Jerzy Lipski, prof. P.L.- prezes, dr hab. Barbara Surowska, prof. P.L.- wicepre- zes, dr in¿. Leszek Semotiuk – skarbnik, mgr in¿. Irena Dudek – sekretarz, dr hab. in¿. Jerzy Warmiñski, prof. P.L. 182 Ko³o SIMP przy PL Natomiast w sk³ad Komisji Rewizyjnej wchodz¹: dr hab. in¿. Antoni Œwiæ, prof. PL – przewodnicz¹cy, dr in¿. Kazimierz Kuszewski, dr in¿. Kazi- mierz Zaleski. Ko³o SIMP zorganizowa³o szereg odczytów, wyg³aszanych zarówno przez pracowników uczelni jak i goœci z oœrodków krajowych i zagranicznych. Stowarzyszenie by³o te¿ wspó³organizatorem konferencji naukowo-technicznych. Du¿ym zainteresowaniem pracowników i studentów cieszy³y siê organizowane przez SIMP wycieczki na targi techniczne oraz do zak³adów przemys³owych. Jednym z celów dzia³alnoœci Ko³a jest tworzenie warunków do nawi¹zywania bezpoœrednich kontaktów pracowników naukowych z in¿ynierami pracuj¹cymi w przemyœle. Od kilku lat, korzystaj¹c z ¿yczliwoœci i wsparcia Dzie- kana Wydzia³u Mechanicznego, Ko³o organizuje na terenie wydzia³u otwarte posiedzenia Zarz¹du Oddzia³u SIMP w Lublinie, w których uczestnicz¹ te¿ przedstawiciele zak³adów przemys³owych. Na posiedzenia te zapraszani s¹ profesorowie, którzy przedstawiaj¹ swoje najnowsze osi¹gniêcia naukowe oraz charakteryzuj¹ tematykê prac badawczych w reprezentowanych przez siebie katedrach. Bardzo interesuj¹ce wyk³ady, w ramach tych spotkañ, wyg³osili: prof. dr hab. in¿. Andrzej Niewczas, prof. dr hab. in¿. Stanis³aw P³aska, prof. dr hab. in¿. Robert Sikora, prof. dr hab. in¿. Wies³aw Weroñski, prof. dr hab. in¿. Krzysztof Wituszyñski, dr hab. Ewa Bojar, dr hab. in¿. Józef Kuczmaszewski, dr hab. in¿. Jerzy Lipski, prof. P.L., dr hab. in¿. Antoni Œwiæ, prof. P.L., dr hab. in¿. Miros³aw Wendeker, prof. P.L. Kieruj¹c siê potrzeb¹ stworzenia zachêty do podejmowania ambitnych prac dyplomowych i zainteresowania tematyk¹ przydatn¹ dla gospodarki narodowej, Zarz¹d G³ówny SIMP organizuje Ogólnopolski Konkurs na naj- lepsz¹ pracê dyplomow¹ o nagrodê Prezesa SIMP. W przeprowadzeniu tego konkursu aktywny udzia³ maj¹ SIMP-owcy z Politechniki Lubelskiej przez upowszechnienie konkursu wœród studentów i opiekunów prac dyplomowych, a tak¿e pracê w komisjach konkursowych na szczeblu oddzia³u oraz centralnym. Cz³onkowie ko³a uczestnicz¹ te¿ w przeprowadzeniu konkursu na naj- lepsz¹ pracê dyplomow¹ absolwentów œrednich szkó³ technicznych o profilu mechanicznym, organizowanym rokrocznie przez Oddzia³ SIMP w Lublinie. Dziêki przychylnoœci Rad Wydzia³ów: Mechanicznego oraz Zarz¹dzania i Podstaw Techniki oraz Senatu Politechniki Lubelskiej laureaci konkursu s¹ przyjmowani na studia na kierunki Mechanika i Budowa Maszyn oraz Wy- chowanie Techniczne. Stowarzyszenie wspiera studenckie ko³a naukowe dzia³aj¹ce w Wydziale Mechanicznym poprzez pomoc w organizacji sesji naukowo-technicznych tych kó³ oraz wycieczek technicznych. Ko³o SIMP przy PL 183 Wielu cz³onków ko³a pe³ni³o szereg odpowiedzialnych funkcji w statutowych w³adzach Oddzia³u SIMP. Byli to miêdzy innymi: doc. mgr in¿. Sta- nis³aw Podkowa, doc. mgr in¿. Seweryn Bobiñski, mgr in¿. Tadeusz Wangrat, dr in¿. Stanis³aw Romanowski, mgr in¿. Witold ¯ó³kowski, doc. mgr in¿. Ry- szard Cylc, doc. dr in¿. Tadeusz Komecki, doc. dr in¿. Adolf Parol, prof. dr hab. in¿. Andrzej Weroñski, dr Hanna de Sas Stupnicka, dr in¿. Kazimierz Ku- szewski, doc. dr in¿. Marian Soñta. Aktualnie dr hab. Barbara Surowska, prof. P.L. i dr in¿. Kazimierz Zaleski s¹ wiceprezesami a dr hab. in¿. Antoni Œwiæ, prof. P.L. cz³onkiem Zarz¹du Oddzia³u, natomiast dr hab. in¿. Klaudiusz Le- nik, prof. P.L. przewodnicz¹cym Oddzia³owego S¹du Kole¿eñskiego. Kilku- nastu cz³onków Ko³a dzia³a w sekcjach naukowo-technicznych SIMP. W 1994 roku Wydzia³ Mechaniczny Politechniki Lubelskiej wyró¿niony zosta³ Zbiorow¹ Honorow¹ Odznak¹ SIMP. Wielu pracowników Politechni- ki Lubelskiej uhonorowanych zosta³o odznakami NOT i SIMP. Zrzeszenie Studentów Polskich

W roku jubileuszu 50-lecia Politechniki Lubelskiej i Wydzia³u Mecha- nicznego, ZSP na tym wydziale obchodzi 40-lecie swojej dzia³alnoœci. Po- wsta³o bowiem w 1963 roku, gdy liczba studentów przekroczy³a 500 osób, a wraz z ni¹ wyst¹pi³y typowe dla œrodowiska studiów dla pracuj¹cych problemy. Inicjatorami powo³ania Zrzeszenia Studentów Polskich byli ówczeœni studenci Wydzia³u Mechanicznego: Tadeusz Lachowicz, Mieczys³aw Lis, Lu- bos³aw Pruszkowski, Stanis³aw Janiczek, sprawy organizacyjne i sekretariat prowadzi³a Pani Romana Szczêsna – pracownik dziekanatu. Podobnie jak w innych œrodowiskach ZSP Wieczorowej Szko³y In¿ynierskiej organizowa³o ró¿norodn¹ pomoc na rzecz swoich cz³onków studentów studiów dla pracuj¹cych. Podstawow¹ pomoc stanowi³o organizowanie noc- legów, wykorzystuj¹c wolne miejsca w domach studenckich i tanich hotelach oraz posi³ki w sto³ówkach i bufetach innych uczelni Lublina. Dla zagospodarowania wolnego czasu podczas zjazdów sobotnio-nie- dzielnych organizowano ró¿norodne imprezy kulturalne. Realizowano pomoc w zaopatrzeniu w œrodki naukowe, poprzez organi- zacjê gie³dy u¿ywanych podrêczników i skryptów. Dynamiczny rozwój ZSP nastêpuje od czasu przekszta³cenia Wieczoro- wej Szko³y In¿ynierskiej w Wy¿sz¹ Szko³ê In¿yniersk¹ z naborem na studia dzienne w 1965 roku. Organizatorami struktur ZSP na studiach dziennych z Wydzia³u Mecha- nicznego byli: Janusz Drewnowski, Marta Furdal, Henryk Gut, Edmund Kar- wat, Dionizy K³os, Bohdan Krasowski, Andrzej Kutnik, Gra¿yna Kutnik, Ma- ria Kisielewicz, Leszek Kuœmierz, Jerzy Lipski, Ryszard Polarski, Aleksander S³owiñski, El¿bieta Skowron, Anna Stola. Przewodnicz¹cym RU ZSP zosta³ wybrany student Wydzia³u Elektrycznego Mieczys³aw Hasiak. Zrzeszenie Studentów Polskich jako powszechna organizacja studencka podejmowa³o ró¿norodne problemy studenckiego œrodowiska akademickiego. 186 Zrzeszenie Studentów Polskich Przedstawiciele ZSP uczestniczyli w rozdziale pomocy materialnej, sty- pendiów, zapomóg i miejsc w domach studenckich, opracowywanie planów i programów nauczania. Realizuj¹c programowe has³o „ZSP-szko³¹ obywatelskiego wychowania” organizowano ¿ycie kulturalne, imprezy naukowe i turystyczno-wypoczynko- we jak rajdy, wycieczki, obozy wêdrowne i stacjonarne oraz wczasy. Kolejnym wa¿nym etapem rozwoju ruchu m³odzie¿owego by³y lata sie- demdziesi¹te, gdy z inicjatywy ZSP powsta³y liczne zespo³y i ko³a zaintereso- wañ. W marcu 1973 roku podczas VIII Kongresu ZSP podjêto uchwa³ê o zjednoczeniu ruchu studenckiego w Polsce pod nazw¹ Socjalistyczny Zwi¹zek Studentów Polskich. Na Wydziale Mechanicznym organizatorami struktur ZSZP utworzonego z po³¹czenia ZSP i ZMS byli: Janusz Drewnowski, Krzysztof Dybicki, Hen- ryk Gut, Andrzej Gurba, Józef Kuczmaszewski, Andrzej Krupa, Miros³aw Mg³owski, Waldemar Szulc, Stanis³aw Wajrak. Podstawowym celem nowego zwi¹zku poza uwarunkowaniami politycz- nymi by³o stworzenie modelu dzia³ania opartego na aktywnoœci ca³ego œrodo- wiska. Pierwszym wa¿nym przedsiêwziêciem nowej organizacji by³a pomoc m³odzie¿y studenckiej w budowie gmachu Wydzia³u Mechanicznego, In¿y- nierii Budowlanej i Sanitarnej oraz sto³ówki studenckiej w ramach akcji pod has³em „budujemy w³asn¹ uczelniê“. W roku akademickim 1973/74 – 916 studentów przepracowa³o ponad 5 tys. roboczogodzin wykonuj¹c konkretne prace pomocnicze – ziemne, trans- portowe, betoniarskie i instalacyjne. Organizacja rozwija³a dzia³alnoœæ samorz¹dow¹, powstawa³y nowe zespo³y, ko³a naukowe, kluby i grupy twórcze; dope³nieniem natomiast by³y ró¿ne formy dzia³alnoœci szkoleniowej. Dzia³al- noœæ organizacji zosta³a zawieszona w stanie wojennym w grudniu 1981 roku, natomiast na XI Kongresie w paŸdzierniku 1982 roku powróci³a do swojej pierwotnej nazwy i programu ZSP. W Politechnice Lubelskiej a w tym i na Wydziale Mechanicznym SZP w nowym kszta³cenie rozpoczêto dzia³alnoœæ w 1985 roku staraj¹c siê odzy- skaæ pozycjê licz¹cej siê organizacji w spo³ecznoœci akademickiej uczelni i wydzia³u. Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej

Pocz¹tki Samorz¹du Studentów siêgaj¹ dnia 22 stycznia 1987 r., kiedy to zarz¹dzeniem Nr R-41/87 Rektora Politechniki Lubelskiej w Lublinie zosta³ zatwierdzony Regulamin Samorz¹du Studenckiego Politechniki Lubelskiej. Okreœla on zasady na jakich funkcjonuje Samorz¹d Studencki. Swoj¹ siedzibê ma na Wydziale Mechanicznym w pokoju 23A. Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej prowadzi dzia³alnoœæ w zakresie obrony interesów studenckich oraz realizacji ich potrzeb materialnych, spo³ecznych, politycznych i kulturalnych. Dzia³aj¹c przez swoje organy: • broni praw studentów, • uczestniczy w decydowaniu o sprawach Wydzia³u, poprzez swoich przedstawicieli w Radzie Wydzia³u, prowadzi szerok¹ wspó³prace z W³adzami Wydzia³u, uczestniczy w obradach Senatu Politechniki Lubelskiej, • wydaje opinie w sprawach zwi¹zanych z organizacj¹ i regula- minem studiów, • popiera naukowe, kulturalne, turystyczne, gospodarcze, spor- towe i inne inicjatywy studentów, • zabiega o stworzenie warunków umo¿liwiaj¹cych studentom korzystanie z prawa zrzeszania siê, • wyra¿a opiniê œrodowiska studenckiego w sprawach zwi¹zanych z procesami kszta³cenia i wychowania w szko³ach wy¿- szych oraz w innych sprawach istotnych dla œrodowiska, • prowadzi dzia³alnoœæ w zakresie spraw socjalno-bytowych, kulturalnych, • zajmuje siê zdobywaniem informacji na temat stypendiów zagranicznych. 188 Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej Samorz¹d Studencki dzia³a poprzez nastêpuj¹ce komisje: • Komisja Socjalna, • Komisja Kultury, • Komisja Wyborcza, • Komisja Dyscyplinarna, • Komisja ds. Stypendiów Zagranicznych, • Komisja Internetowa, • S¹d Kole¿eñski, • S¹d Odwo³awczy.

Komisja Socjalna

Komisja Socjalna – zajmuje siê ustalaniem regulaminu pomocy materialnej, sposobem podzia³u stypendiów naukowych. Opiniuje wszystkie podania kierowane do Dziekana Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej w sprawach przyznania ró¿nych form pomocy materialnej.

Komisja Kultury

Komisja Kultury zajmuje siê przygotowaniem i zorganizowaniem imprez kulturalnych takich jak:

Otrzêsiny M³odych ¯aków Otrzêsiny M³odych ¯aków to impreza odbywaj¹ca siê corocznie na prze³omie paŸdziernika i listopada. Ma ona na celu wprowadzenie œwie¿o upieczonych studentów w „bezwzglêdny”, a zarazem obfituj¹cy w liczne atrakcje œwiat ¿ycia akademickiego. Otrzêsiny dostarczaj¹ studentom pierwszego roku, i nie tylko, niezapomnianych wra¿eñ, nigdy te¿ nie brakuje na nich dobrej zabawy i humoru.

Andrzejki Andrzejki to impreza organizowana pod koniec listopada – pe³na wró¿b, konkursów, dobrej zabawy i przede wszystkim muzyki przy której mo¿na ba- wiæ siê do bia³ego rana. Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej 189

Otrzêsiny 2002

Otrzêsiny 2002 190 Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej

Andrzejki 2002

Andrzejki 2002 Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej 191 Ostatki Ostatki jak wskazuje nazwa to impreza organizowana w czasie ostatnich dni karnawa³u. Podczas Ostatków mo¿na liczyæ na mi³¹ atmosferê, du¿¹ por- cjê dobrej muzyki i œwietn¹ zabawê.

Dni Kultury Studenckiej – Juwenalia Dni Kultury Studenckiej Juwenalia to impreza kulturaln¹ skierowan¹ do œrodowiska akademickiego i szkó³ œrednich Lublina. Celem Juwenaliów jest ukazanie i przybli¿enie osi¹gniêæ kultury studenckiej, prezentacja studenckich grup tanecznych, kó³ naukowych i organizacji studenckich. W ubieg³ych latach na organizowanych imprezach wyst¹pili m.in.: ELEKTRYCZNE GITARY, ODDZIA£ ZAMKNIÊTY, SKALDOWIE, RENATA PRZEMYK, MYSLOVITZ, PIERSI, ATRAKCYJNY KAZIMIERZ, KOBRANOCKA, T.LOVE, EDYTA BARTOSIEWICZ, ACID DRINKERS, RÓ¯E EUROPY, LADY PANK i wielu innych artystów. Marzeniem organizatorów jest, aby Dni Kultury Studenckiej sta³y siê okazj¹ do mi³ego spêdzenia wolnego czasu, do aktywnego wypoczynku oraz kulturalnej rozrywki.

Juwenalia 2002 192 Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej

Juwenalia 2002

Komisja ds. Stypendiów Zagranicznych

Komisja ds. Stypendiów Zagranicznych zajmuje siê wyszukiwaniem ró¿- nego rodzaju form stypendiów zagranicznych dla studentów Naszego Wy- dzia³u oraz pomoc¹ w ich uzyskaniu.

Komisja Wyborcza

Ustala i og³asza kalendarz wyborów, ustala procedurê g³osowania, roz- strzyga w¹tpliwoœci dotycz¹ce spraw zwi¹zanych z przebiegiem wyborów, stwierdza wa¿noœæ wyborów lub uniewa¿nia je w przypadku stwierdzenia nie- prawid³owoœci oraz zabezpiecza dokumentacjê dotycz¹c¹ wyborów. Ponadto uczestniczy w pracach zwi¹zanych z statutowym wybieraniem Elektów na wy- bory do Wydzia³owych i Uczelnianych Komisji Wyborczych ze strony studen- tów. Samorz¹d Studentów jest najprê¿niej dzia³aj¹c¹ organizacj¹ studenck¹ na naszym Wydziale. Jako przedstawiciele studentów przedstawiamy wszystkie sprawy dotycz¹ce dydaktyki i nauczania bezpoœrednio W³adzom Wydzia³u na licznych organizowanych przez nas spotkaniach. Poruszane na nich problemy Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej 193

Praca w Samorz¹dzie poprzez wypracowywanie wspólnych metod dzia³ania zostaj¹ rozwi¹zywane. Ponadto stwarzaj¹ one mo¿liwoœæ przybli¿enia naszych pogl¹dów, co do prawid³owego funkcjonowania Wydzia³u. Jednym z najwiêkszych organizowanych przez nas akcji jest przeprowa- dzana na przez nas i regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa Akcja Honorowego oddawania krwi. Impreza ta cieszy siê wœród studentów politechniki a w szczególnoœci Wydzia³u Mechanicznego du¿ym zainteresowaniem, co ma swoje odzwierciedlenie w statystykach i iloœci oddanej krwi. Cieszymy siê, i¿ mo¿emy pomagaæ i ratowaæ ludzkie ¿ycie, dziêki zachêcaniu do oddania krwi naszych kolegów i kole¿anki. 194 Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej

Akcja krwiodawstwa 2002 Lista absolwentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej w latach 1957-2002 stan na 31.12.2002. £¹cznie – 6482, stu- 14. Ryszard Miernicki dia in¿ynierskie – 3428, studia magister- 15. Henryk Mi³osz skie – 3054 16. Zygmunt Moliñski 17. W³odzimierz Nierzyski 1957 18. Emilian Padkowski dyplom in¿yniera 19. Marian Palik 1. Leszek Bogucki 20. Adolf Parol 2. Antoni Ficoñ 21. Henryk Paw³owski 3. Stefan Galicki 22. Tadeusz Pelczarski 4. Jan Joñczyk 23. Janusz Rybka 5. Piotr Machnacz 24. Cezary Ramotowski 6. Roman Malinowski 25. Józef Serodyka 7. Henryk Paæ 26. Jan Skowronek 8. Jan Pioœ 27. Józef Socha 28. Czes³aw Œmiga³a 1958 29. Tadeusz Tudek 30. Kazimierz Viscardi dyplom in¿yniera 31. Jerzy Wiœniewski 1. Jerzy Borkowski 32. Olgierd Wojdat 2. Stanis³aw Bruszewski 33. Stanis³aw WoŸniak 3. Kazimierz Burdzy 34. Kazimierz Wójcik 4. Kazimierz Dereñ 35. Antoni ¯ebrowski 5. Stanis³aw Dybek 6. Wies³aw Jab³oñski 1959 7. Józef Haraœ dyplom in¿yniera 8. Zbigniew Klimkiewicz 9. Krzysztof Koziara 1. Boles³aw Boczkowski 10. Romuald Ku³akowski 2. Leonard Cydzik 11. Zdzis³aw Kutnik 3. Ryszard Dawid 12. Zenon Maciekiewicz 4. Tadeusz Józef Dudzicz 13. Marian Mastalerz 5. Alojzy Hermanowicz 6. Aleksander Janicki 196 Lista absolwentów

7. Bart³omiej Koper 21. Zdzis³aw Ró¿ycki 8. Marian Kowalczyk 22. Franciszek S¹czkowski 9. Stanis³aw Kowalczyk 23. Zygmunt Skiba 10. Lucjan Kowalski 24. Tadeusz Sontag 11. W³adys³aw Kosowski 25. Henryk Soszka 12. Witold Krajewski 26. Kazimierz Stêpniak 13. Bart³omiej Lisiak 27. Waldemar Œwiat³owski 14. Eugeniusz Masierowski 28. Stanis³aw Szewczyk 15. Tadeusz Nagórny 29. Kazimierz Tomaszkiewicz 16. Wac³aw Palichleb 30. Antoni Wiater 17. Bronis³aw Pop³awski 31. Jerzy Witkowski 18. Leopold Pyliñski 32. Witold Witkowski 19. Karol Rypulak 33. Zbigniew Wrzo³ek 20. Jerzy Skoczylas 34. Jerzy Wrzos 21. W³adys³aw Sosnowski 35. Kazimierz Wójcik 22. Zbigniew Szczêsny 36. Zdzis³aw Zaleski 23. Jan Szymanek 24. Jerzy Wiêch 1962 25. W³adys³aw W³odarczyk dyplom in¿yniera 26. Lucjan ¯ukowski 1. Zygmunt Antolak 1960 2. Edward Bartoszewski 3. Teodor Bielski dyplom in¿yniera 4. Karol Binkiewicz 1. Józef Adamczyk 5. Stanis³aw B³asik 2. Jan Augustynek 6. Ryszard Bujalski 3. Jaros³aw Bañkowski 7. Ryszard Burak 4. Edward B³achnia 8. Kazimierz Cisowski 5. Stanis³aw B³aszkiewicz 9. Roman Czarnecki 6. Zdzis³aw Cieæko 10. Stanis³aw Czobot 7. Roman Drogomirecki 11. Edward Czop 8. Jerzy Duszkiewicz 12. Jan Fa³kowski 9. Waldemar Greszka 13. Ryszard Gdula 10. Jerzy Gutowski 14. Wies³aw Goldman 11. Micha³ Habdas 15. Alfred Grabowski 12. Roman Janczarek 16. Jerzy Grygo 13. Stanis³aw Klepcarz 17. Tadeusz Gumieniak 14. Ludwik Krzy¿anowski 18. Józef Halliop 15. Jan Kulicki 19. Jan Haratyk 16. Tadeusz Ludwikow 20. Alfred Jêdrzejewski 17. Edward Mucha 21. Czes³aw Karoñ 18. Boles³aw Pop³awski 22. Ryszard Koczkodaj 19. Stefan Pietrzak 23. Jerzy Boles³aw Kolasiñski 20. Marian Poleszak 24. Mieczys³aw Ko³odziñski Lista absolwentów 197

25. Józef Kopeæ 1963 26. Boles³aw Korbel dyplom in¿yniera 27. Zbigniew Koœciuszko 1. W³adys³aw Adamczak 28. Edward Kozie³ 2. Tadeusz Baranowski 29. Ryszard Kubiak 3. Leszek Bartkiewicz 30. Stanis³aw Kuœmirek 4. Zygmunt Ca³ka 31. Krzysztof Kwietniewski 5. Micha³ Chmielewski 32. Zdzis³aw Lorek 6. Jerzy Czuga³a 33. Józef Lotz 7. Jerzy Filip 34. Jan £abuda 8. Tadeusz Kamiñski 35. Stanis³aw Mender 9. Tadeusz Kania 36. Edward Meszczuk 10. Witold Kie³biñski 37. Leszek Michalak 11. Jerzy Korzec 38. Antoni Michel 12. Jan Kraska 39. Henryk Miciu³a 13. Jerzy KuŸma 40. Henryk Mielnik 14. Marian Lewandowski 41. Tadeusz Mitura 15. W³odzimierz Lorenc 42. Roman Panas 16. Stanis³aw Machniej 43. Kazimierz Paw³owski 17. W³adys³aw Malinowski 44. Zbigniew Paw³owski 18. Tadeusz Marczuk 45. Zbigniew Piekarz 19. Wac³aw Mazur 46. Jan P³atek 20. Edward Mróz 47. Stanis³aw Postawski 21. Marian Patkowski 48. Czes³aw Romanowski 22. Jan Pop³awski 49. Eugeniusz Rusinek 23. Tadeusz Rachlewicz 50. Kazimiera Rypulak 24. Mieczys³aw Sadowski 51. Zenon Sierpiñski 25. Meg. Sikirycki 52. Daniel Szymanek 26. Jerzy Stawowczyk 53. Jan Œwierczek 27. Marian Usarek 54. Ryszard Taracha 28. Jerzy Wysocki 55. Romuald Tukendorf 29. Adam Zaj¹c 56. Henryk W¹chocki 57. Marian W¹sik 1964 58. Adam Wieczorek 59. Edward Wieczorek dyplom in¿yniera 60. Szymon Zaj¹czkowski 1. Janusz Barañski 61. Tadeusz Zaorski 2. Ryszard Bartoszek 62. Marian Zarêba 3. Czes³aw B³a¿ejczyk 63. Julian Zygmunt 4. Józef Budziszewski 64. Stanis³aw ¯arczyñski 5. Jan Bury 65. Wiktor ¯uk 6. Lucjan Charytanowicz 7. Lech Chrzanowski 8. Ryszard Chwesiuk 198 Lista absolwentów

9. W³adys³aw Czuwaj 9. Dionizy K³os 10. Roman D¹browski 10. Jan Koniuszewski 11. Wies³aw Doroba 11. Wies³aw Kosecki 12. Henryk Drabiszewski 12. Zygmunt Kryczko 13. Henryk Dybicki 13. Kazimierz Kwarciñski 14. Czes³aw Jan G³êbocki 14. Saturnin Lasota 15. Jan Goldman 15. Franciszek Leœniak 16. Henryk Ignasiak 16. Adam Liszka 17. Antoni Jarosz 17. Kazimierz Lutek 18. Adam Kêdzior 18. Henryk Machnik 19. Edward Kobek 19. Tadeusz Michel 20. Tadeusz Lewkowicz 20. Józef Naklicki 21. Ryszard Magdziak 21. Stefan Nartowski 22. Jerzy Marczak 22. Teofil Nowosad 23. Henryk Marecki 23. Modest Oworó¿ko 24. Janusz Mazurek 24. Roman Partyka 25. Ignacy Niedziela 25. Boles³aw Pasternak 26. Zbigniew Paluch 26. Krzysztof Pastwa 27. Jan Patkowski 27. Stefan Ro¿ek 28. Ryszard Pawlak 28. Czes³aw Szlendak 29. Janusz Rachañczyk 29. Kazimierz Tarasiuk 30. Ryszard Raus 30. Tadeusz Tarka 31. Henryk Salerek 31. Zygmunt Tor 32. Jan Sasko 32. Antoni Wojtek 33. Szymon Sikora 33. Marian Zab³ocki 34. Wac³aw Strza³kowski 34. Stefan ¯murek 35. Stanis³aw Szaba³a 36. Lucjan Sznajder 1966 37. Ryszard Wilanol dyplom in¿yniera 38. Jan Winiarczyk 1. Julian Bajun 39. Artur Zatorski 2. Andrzej Bartosiewicz 40. Janusz ¯urek 3. Gustaw Becal 1965 4. Roman Burbelka 5. Feliks Dragan dyplom in¿yniera 6. Zbigniew Drzazga 1. Bogus³aw Banaszek 7. Piotr Ga³êza 2. Bogdan Biernacki 8. Boles³aw Gawda 3. Wac³aw Boles³awski 9. Mieczys³aw Gawda 4. W³adys³aw Burdan 10. Józef Go³êbiowski 5. Aleksander Franczak 11. Marian Go³uszek 6. Jan Janczewski 12. Józef Górka 7. Wieñczys³aw Kiciak 13. Mieczys³aw Grzesiak 8. Jan Klingiert 14. Jan Kamiñski Lista absolwentów 199

15. Marian Kimbar 17. Marian Klin 16. Feliks Korol 18. Klaudiusz Ko³odziej 17. Zenon Koœciuk 19. Zbigniew Koncki 18. Hipolit Kozio³ 20. Stanis³aw Kotwica 19. S³awomir Koz³owski 21. Julian Kowalczuk 20. Henryk Kraczkowski 22. Jan Kowalski 21. Micha³ Lis 23. Tadeusz Koziñski 22. Henryk £abêdzki 24. Adolf Krawiec 23. Józef £odej 25. Stefan Kuœmierz 24. Ryszard £owczak 26. Kazimierz KuŸmicki 25. Korneliusz £ucznik 27. Marian Maliszewski 26. Józef Nieœcioruk 28. Izabella Marczewska 27. Antoni Nowak 29. Marian Mech 28. Alojzy Ogierwan 30. Ryszard Michalski 29. Stanis³aw Pichira 31. Tadeusz Micha³owski 30. Mieczys³aw Pietrak 32. Józef Oleszko 31. Stanis³aw Sadowski 33. Jan Palak 32. Zdzis³aw Surdacki 34. Edward Jan Partyka 33. Stanis³aw Szko³ut 35. Janusz Piczu³a 34. W³odzimierz Szwendrowski 36. Bogumi³ Piechal 35. Stanis³aw Tarczyñski 37. Wac³aw Poleszak 36. Czes³aw Tutak 38. Henryk Porzak 37. Józef Wolski 39. Lubos³aw Pruszkowski 38. W³adys³aw Zaj¹c 40. Irena Rusecka 41. Jan Rusinek 1967 42. Boles³aw Sablik dyplom in¿yniera 43. Józef Szczepan 44. S³awomir Œlepowroñski 1. Mieczys³aw Adamiec 45. Leon Œliwczyñski 2. Gustaw Biegaj 46. Mieczys³aw Wasiewicz 3. Cezary Bryczek 47. Sergiusz Wilk 4. Zbigniew Bujak 48. Anna Wilko³azka 5. Zdzis³aw Chyliñski 49. Natalia Wójcik 6. Kazimierz Dery³o 50. Zdzis³aw Zbañski 7. Leonard Dobie¿yñski 51. Stanis³aw Zdunek 8. Stanis³aw Dubiel 52. Jan Zygo 9. Eugeniusz G³owacki 53. Miko³aj ¯elazko 10. Zdzis³aw Grodek 11. W³adys³aw Grzegocki 1968 12. W³adys³aw Grzesik 13. Ryszard Jarosiewicz dyplom in¿yniera 14. Jan Kaniewski 1. Józef Abramczyk 15. Zygmunt Kie³basa 2. Henryk Antoniak 16. Aleksandra Klin 3. Jan Banczarowski 200 Lista absolwentów

4. Zbigniew Bartoszewicz 48. Stanis³aw Mazur 5. Stanis³aw Bednarczyk 49. Jerzy Miciul 6. Stanis³aw Bielecki 50. Zygmunt Mierzwa 7. Leszek Boguszewski 51. Edward Mohaupt 8. Jan Kazimierz Borkowicz 52. Boles³aw Nowak 9. Tomasz Bury 53. Kazimierz Oberda 10. Marian Celej 54. Stanis³aw Tadeusz Ochnik 11. Boles³aw Charycki 55. Ludwik Olesiejuk 12. Ryszard Czarnecki 56. Jan Otrêbski 13. Jan Jerzy Dañko 57. Eugeniusz Pastwa 14. Ludwik Dzier¿ak 58. Andrzej Paw³at 15. Zenon Dzikowski 59. Józef Peroñ 16. Bazyli Fil 60. Mieczys³aw Pietroñ 17. Tadeusz Flis 61. Henryk Pietrzyk 18. Eugeniusz Fucho 62. Stefan P³owaœ 19. Józef Gajda 63. Antoni Pochody³a 20. Ludomir G¹ga³a 64. Mieczys³aw Pranagal 21. Stanis³aw Gepner 65. Janusz Przylepa 22. Edward Goliszek 66. Sylwester Pyrzny 23. Zygmunt Go³êbiowski 67. Alojzy Ramolka 24. Mieczys³aw Goœ 68. Zygmunt Rêbisz 25. Stanis³aw Gozdalski 69. Adam Rojek 26. Jan Tadeusz Gryciuk 70. Marian Boles³aw Rubaj 27. Stefan Howicki 71. Henryk Rudzki 28. Henryk Jurecki 72. Edward Rutkowski 29. Józef Juszczyñski 73. Mieczys³aw Rytel 30. Edward Kaliñski 74. Zdzis³aw Sarzyñski 31. Krystyna Kasak 75. Jan Sienko 32. Henryk Kazana 76. Bogdan Skowron 33. Stanis³aw Kochan 77. Henryk Skrok 34. Stanis³aw Komsta 78. Roman Sopiñski 35. Mieczys³aw Konaszczuk 79. Zdzis³aw Szczygie³ 36. Henryk Piotr Korszla 80. Zenon Szperliñski 37. Jan Kot 81. Mateusz Szymczyk 38. Stanis³aw Kowalczyk 82. Bogdan Œcibor 39. Stanis³aw Krasnowski 83. Kazimierz Wawrzyszko 40. El¿bieta Król 84. Roman Wereszczyñski 41. Henryk Kubiœ 85. Krzysztof Weso³owski 42. Zygmunt Kuœ 86. Bogdan Wróbel 43. Kazimierz Kwiatkowski 87. Zdzis³aw Zadoro¿ny 44. Edward Latko 88. Tadeusz Zakrzewski 45. W³odzimierz Lewandowski 89. Mieczys³aw Zarzycki 46. Roman £agodowski 90. Boles³aw ¯o³¹dek 47. Czes³aw Matraszek Lista absolwentów 201

1969 42. Ryszard Janiak dyplom in¿yniera 43. Jan Jednora³ 44. Kazimierz Kalinowski 1. Józef Antoszek 45. Andrzej Kamiñski 2. Tadeusz Ba³anda 46. Edmund Karwat 3. Eugeniusz Banaszek 47. Jan Karyszkowski 4. Ludwik Banaszek 48. Wojciech Kasprzyk 5. Andrzej Miko³aj Basak 49. W³adys³aw Kawala 6. Henryk Bernat 50. Jerzy Kiciak 7. Eugeniusz Bieñ 51. Dionizy K³os 8. Zbigniew B³achnio 52. Pawe³ Korowajczuk 9. Kazimierz Bojda 53. Wojciech Korzeniowski 10. Lucjan Borowski 54. Eugeniusz Kosza³ka 11. Bogumi³ Borys 55. Henryk Kowaluk 12. Jan Borys 56. Aleksander Koz³owski 13. Franciszek Bruc 57. Marian Krzeczowski 14. Edward Buczko 58. Kazimierz Krzych 15. Ryszard Burek 59. Konstanty Krzy¿anowski 16. Piotr Chlewik 60. Marian Kuzdraliñski 17. Czes³aw Chmielewski 61. Jan Liwiñski 18. Franciszek Chrostek 62. Stanis³aw £obodzki 19. Maciej Ciechomski 63. Marian £oza 20. Józef Cieplucha 64. Zdzis³aw £ukaszuk 21. Stanis³aw Cudzi³o 65. Stanis³aw £ukijañczuk 22. Ryszard Czarnecki 66. Zbigniew Magryta 23. Tadeusz Czerski 67. Kazimierz Maruszak 24. Jan Czuba 68. Tadeusz Maziarz 25. Bogus³awa Czuj 69. Józefa Mazur 26. Stanis³aw Józef Czy¿ 70. Marian M¹cik 27. Witold D¹browski 71. Wies³aw Michalski 28. Aleksander Dudkowski 72. Stefan Michaluk 29. Stanis³aw Dyczko 73. W³adys³aw Micha³owski 30. Józef Flis 74. Zdzis³aw Mik³us 31. Zdzis³aw Fr¹ckiewicz 75. Eugeniusz Momot 32. Henryk Roman Frydecki 76. Henryk Olszak 33. Edward Gabryœ 77. Waldemar Pawiñski 34. Waldemar Gêbka 78. Jan Piesko 35. Ryszard G³a¿ewski 79. Bronis³aw Pikula 36. Feliks G³¹b 80. Anna Pilch 37. Stanis³aw G³ówka 81. Stanis³aw Poleszak 38. Leszek Go³oœ 82. Zbigniew Poleszak 39. Jacek Gowin 83. Boles³aw Pomorski 40. Józef Grudziñski 84. Tadeusz Porêbski 41. Stanis³aw Guzowski 85. Boles³aw Przybylski 202 Lista absolwentów

86. Józef Puda 130. Marek Wróblewski 87. Czes³aw Pyrzyna 131. W³adys³awa Wnuk 88. Jan Pyœniak 132. Jerzy Zab³ocki 89. Eugeniusz Rachoñ 133. Zygmunt Zalewski 90. Julian Radzikowski 134. Wies³aw Zaworski 91. Zygmunt Rej 135. Adam Zieliñski 92. Jan Romaniuk 136. Kazimierz Zieliñski 93. Micha³ Zygmunt Romaniuk 137. Ryszard Zieliñski 94. Stanis³aw Sad³o 138. Jan Zieñczuk 95. Henryk Sajd³owski 139. Adam Ziêtek 96. Andrzej Samborski 140. Krzysztof Z³otkowski 97. Stanis³aw Siczek 141. Marian Zuba 98. Bronis³aw Sierpieñ 142. Marian ¯ak 99. Leszek Skowera 143. Antoni ¯urowicz 100. El¿bieta Skowron 144. Tomasz ¯yta 101. Aleksander S³owiñski 102. Hubert Staszewski 1970 103. W³adys³aw Stechnij dyplom in¿yniera 104. Waldemar Szajewski 1. Jan Adamczuk 105. Andrzej Szczepanik 2. Stanis³aw Adamczyk 106. Stanis³aw Szczepanik 3. Stanis³aw Adamczyk 107. Jerzy Szczuka 4. Józef Adamczyk 108. Andrzej Szendel 5. Jan Adamiak 109. Romuald Szewczyk 6. W³odzimierz Arciszewski 110. Wiktor Szewera 7. Jacek Marian Asanabowski 111. Tadeusz Szpeflik 8. Andrzej Piotr Banach 112. Alfred Szpyrka 9. Bronis³aw Banach 113. Zdzis³aw Szrejber 10. Edmund Baraniecki 114. Mieczys³aw Szwed 11. Feliks Bartecki 115. Romuald Szymczak 12. Szczepan Bartler 116. Ryszard Œliwiñski 13. Leszek Teodor Belcarz 117. Antoni Terlecki 14. Czes³aw Bêdkowski 118. Witold Tyzo 15. Andrzej Bia³kowski 119. Janusz Wach 16. Tadeusz Bieñko 120. Zbigniew Waraczewski 17. Ryszard B³ach 121. Jan Winniczuk 18. Marian Boczkowski 122. Alfred W³adek 19. Józef Bodys 123. Stefan Wojtanowicz 20. Micha³ Bogdanowicz 124. Andrzej Wowrzysz 21. Czes³aw Boryga 125. Ryszard Wójcik 22. Joanna Brzosko 126. Wies³aw Wójcik 23. Regina Brzuszek 127. Janusz Wójtowicz 24. Tadeusz Bury 128. Marek Wójtowicz 25. Stanis³aw Ca³ka 129. Eugenia Wronowska Lista absolwentów 203

26. Stanis³aw Cieœlik 70. Marek Kiszczyñski 27. Micha³ Cios 71. Stanis³aw K³oda 28. Czes³aw Chechliñski 72. Piotr Kobus 29. Kazimierz Chwesiuk 73. Janusz Kocot 30. S³awomir Cymek 74. Ryszard Ko³odziej 31. Bogus³aw Zbigniew Czech 75. Ryszard Ko³tunik 32. Jan Delekta 76. Jan Komosa 33. Bohdan Dobie¿yñski 77. Tadeusz Koper 34. Jerzy Do³gan 78. Andrzej Korga 35. Janusz Drewnowski 79. Bo¿ena Korona 36. Jerzy Drobek 80. Witold Kosmala 37. Jan Filipowicz 81. Stanis³aw Kotelba 38. Zbigniew Fr¹cek 82. Tadeusz Kotu³a 39. Jerzy Jan Fryc 83. Tadeusz Kowalik 40. Marta El¿bieta Furdal 84. Leon Kowalski 41. Romuald Gabriel 85. Bogdan Krasowski 42. S³awomir Gede 86. Stanis³aw Krzewiñski 43. W³adys³aw G³az 87. Tadeusz Krzywda 44. Janusz Go³êbiewski 88. Ryszard Kuraszko 45. Kazimierz Górecki 89. Tadeusz Kurek 46. Leszek Grodek 90. Joanna Kurtz 47. Tadeusz Gruda 91. Leszek Szczepan Kuœmierz 48. Jerzy Gutowski 92. Zbigniew Kuœmierz 49. Leszek Guz 93. Zygfryd Kuterek 50. Tadeusz GwóŸdŸ 94. Andrzej Kutnik 51. Stanis³aw Antoni Ignasiak 95. Gra¿yna Kutnik 52. Eugeniusz Janicki 96. Micha³ Laskowski 53. Henryk Janicki 97. Dymitr Lenczewski 54. Kazimierz Janicki 98. Dariusz Lewandowski 55. Wies³aw Janicki 99. Witold Lewandowski 56. Zygmunt Janusz 100. Zenon Lewczuk 57. Ferdynand Jarzkowski 101. Józef Lêdzion 58. Tadeusz Stanis³aw Jasiñski 102. Jerzy Lipski 59. Andrzej Jedliñski 103. Józef £abêdŸ 60. Edmund Joñczyk 104. W³odzimierz £apiñski 61. Antoni Jop 105. Tadeusz £uczywek 62. Stanis³aw Jurak 106. Aleksander £ysiak 63. Danuta Kaliñska 107. Ryszard Majewski 64. Stanis³aw Kalita 108. Marek Adam Malczewski 65. Mieczys³aw Kamiñski 109. Stanis³aw Markisz 66. Witold Kamiñski 110. Kazimierz Masztaleruk 67. Barbara Kapinos 111. Stefan Matysiak 68. Jan Kasperek 112. Piotr Józef Maziarczyk 69. Bogdan Kazimierz Kieres 113. Leonard M¹cik 204 Lista absolwentów

114. Andrzej Mi³kowski 158. Stanis³aw Sieczkarz 115. Zygmunt Miros³aw 159. Tadeusz Skoczylas 116. Krzysztof Misiuda 160. Karol Skrzyñski 117. Witold Miszczak 161. Stanis³aw S³otwiñski 118. Jan Boles³aw M³odzianowski 162. Miros³aw S³upecki 119. Marian Moszyñski 163. Leopold Suski 120. Stanis³aw Mozgawa 164. Witold Tadeusz Szczepanowicz 121. Ryszard Mrozek 165. Eugeniusz Szewczyk 122. Stanis³aw Mróz 166. S³awomir Szewczyk 123. S³awomir Józef Murat 167. Jan Szymañski 124. Leszek Muszyñski 168. Eugeniusz Szyp³owski 125. Barbara Niedzielska 169. Roman Tchórzewski 126. Karol Niemiec 170. Eugeniusz Tobolski 127. Zenon Nowak 171. Miko³aj Topolewski 128. Ignacy Stanis³aw Nowogrodzki 172. Miros³awa Turek 129. Janusz W³adys³aw Odorowicz 173. Ryszard Turski 130. Lilianna Irena Odorowicz 174. Waldemar Usidus 131. Józef Olejnik 175. Andrzej Walczak 132. Krzysztof Oleksiuk 176. Franciszek Wereszczyñski 133. W³odzimierz Oleszczuk 177. Ma³gorzata Wilczyñska 134. Eugeniusz Orze³owski 178. Henryk Wilk 135. Helena Ostaszewska-Jakubczyk 179. Stanis³aw Winiarski 136. Jan Pañczyk 180. Stanis³aw Czes³aw Wiœniewski 137. Eugeniusz Pastuszak 181. Marian Wojtas 138. Henryk P¹czek 182. Jerzy Wojtysiak 139. Wies³aw Piaseczny 183. Mieczys³aw Woleñ 140. Alfred Pieczykolan 184. Anna Wrona 141. Boles³aw Pigoñ 185. Stanis³aw Wójcik 142. Zbigniew Pilarski 186. Aleksander Wójtowicz 143. Wies³aw Piotrowski 187. Henryk Wroñski 144. Bogumi³ Pisarczyk 188. Kazimierz Zachara 145. Ryszard Pisz 189. Bo¿ena Ziarkiewicz 146. Stanis³aw P³aska 190. Stanis³aw Zieliñski 147. Ryszard Polski 191. Mieczys³aw Zwoliñski 148. Kazimierz Posyniak 192. Zbigniew Zygan 149. Marian Prokopowicz 193. Czes³aw dzieb³owski 150. Eugeniusz Pud³o 151. Jan Pyszniak 1971 152. Edward Pytka dyplom in¿yniera 153. Dionizy Rasiñski 1. Zbigniew Adamek 154. Józef Rodzik 2. Janusz Adamski 155. Ryszard Rutkowski 3. Franciszek AraŸny 156. Wies³aw Rutkowski 4. Micha³ Babol 157. Marian Saba Lista absolwentów 205

5. Jerzy Bachnacki 49. Jan G³owacki 6. Kazimierz Barañski 50. Józef Go³aœ 7. Krystyna Bargiel 51. W³adys³aw Grabek 8. Andrzej Bielecki 52. Zdzis³aw Gryczuk 9. Jerzy Bogusz 53. Tadeusz Guba³a 10. Juliusz Brodziak 54. Edmund Guga³a 11. Wiktor Brzyski 55. Miros³aw Gumiela 12. Jerzy Buczek 56. Henryk Gut 13. Antoni Budny 57. Walenty Harcej 14. Adam Chmielewski 58. Edward I¿ewski 15. Stanis³aw Chmielewski 59. W³adys³aw Jakubczyk 16. Andrzej Chodkiewicz 60. Tadeusz Jakubowski 17. Józef Cieplak 61. Jan Jankowski 18. Miros³awa Cieœlik 62. Marek Jarzyna 19. Andrzej Czupryn 63. Marek Jastrzêbski 20. Zbigniew D¹browski 64. Henryk Jaworski 21. Konrad Denis 65. Agnieszka Je¿owska 22. Henryk Derlak 66. Andrzej Je¿yna 23. Marian D³ugosz 67. Kazimierz Jêczeñ 24. Wojciech Dobrski 68. Wac³aw Joœko 25. Narcyz Domañski 69. Wojciech JóŸwicki 26. Jan Donicz 70. Wies³aw Jurkiewicz 27. Janusz Dryglewski 71. Hanna Jurkowska 28. Korneliusz Dubicki 72. Julian Kaleta 29. Jan Dudek 73. Kazimierz Kalinowski 30. Marian Dyñka 74. Janusz Kalwasiñski 31. Marek Dzwal 75. Józef Kamiñski 32. Bogdan Fatalski 76. Jerzy Karski 33. Henryk Fedeñczuk 77. Józef Kasietczuk 34. Mieczys³aw Fedeñczuk 78. Tomasz Kaszak 35. Leszek Filak 79. Ryszard Kêdziora 36. Henryk Filipczuk 80. Leszek Kêpa 37. Tadeusz Filipek 81. Jan Kiciak 38. Stanis³aw Filozof 82. Maria Kisielewicz 39. Witold Flis 83. Mieczys³aw Klajda 40. Zbigniew Fuchs 84. Bronis³aw Kokot 41. Bronis³aw Gaca 85. Mieczys³aw Koper 42. Tadeusz Gaca 86. Szczepan Korbus 43. Stanis³aw Gajewski 87. Janusz Korzeniowski 44. Jerzy Galejczuk 88. Tadeusz Koœcielny 45. Ryszard Ga³czyñski 89. Jan Kowalczuk 46. Jan Garbacz 90. Kazimierz Kowalczyk 47. Alfred Gierczak 91. Halina Kowalska 48. Marek Ginalski 92. Jan Kowalski 206 Lista absolwentów

93. Ryszard Kowalski 137. Czes³aw Ochal 94. Wies³aw Kozak 138. Wies³awa Okleciñska 95. Kazimierz Koziej 139. Marek Ostaszewski 96. Jan Koz³owski 140. Alina Ostrowska 97. Jan Kozyra 141. Zygmunt O¿óg 98. Jakub Krawczyk 142. Roman Paluch 99. Wojciech Kudra 143. Zdzis³aw Paluszkiewicz 100. Ludwik Kuraœ 144. Marian Pa³ys 101. Jerzy Kutnik 145. Mieczys³aw Panek 102. Jadwiga KuŸmicka 146. Eugeniusz Pawelec 103. Adam Kwiatkowski 147. Tadeusz Paw³owicz 104. Edward Kwiatuszewski 148. Zdzis³aw Paw³owski 105. Anna Lal 149. Konstanty PaŸdzior 106. Ryszard Ledwich 150. Mieczys³aw Pentek 107. Leszek Lewandowski 151. Krzysztof Pêka³a 108. S³awomir Lewandowski 152. Wojciech Piaskowski 109. Henryk Lipiak 153. Zbigniew Piekarski 110. Julian £ukasiewicz 154. Marian P³owaœ 111. Stanis³aw £yjak 155. Tadeusz Pociupany 112. Henryk Machaj 156. Tadeusz Podlasiñski 113. Jadwiga Machniak 157. Andrzej Pod³uski 114. Marian Magnowski 158. Lucjan Pomerañski 115. Jacenty Majcher 159. Jan Popielewicz 116. Jerzy Makara 160. Zbigniew Porêbski 117. Edward Makuch 161. Wojciech Pupiel 118. Andrzej Malinowski 162. Zdzis³aw Purta 119. Krzysztof Marciniak 163. Konrad Pylak 120. Marian Marciniak 164. Bogus³aw Raciborski 121. Józef Marcisz 165. Waldemar Rams 122. Kazimierz Markowski 166. Janusz Robak 123. Marian Mart 167. Stanis³aw Rogowski 124. Miko³aj Martychowiec 168. Stefania Romaniszyn 125. Wojciech Maœkiewicz 169. Zbigniew Romaniszyn 126. Wojciech Mazur 170. Kazimierz Rozowski 127. Krystyna M¹cik 171. Jan Rusinek 128. Wojciech Mikulski 172. Kazimierz Rybka 129. Jan Misiuda 173. Mieczys³aw Semeniuk 130. Stefan Miszczuk 174. Bogdan Seredowski 131. Czes³aw M³ynarski 175. Janusz Skipia³a 132. Józef Murawski 176. Ewa Skublewska 133. Stanis³aw Muzyczuk 177. Roman Skublewski 134. Wies³aw Naborczyk 178. Alojzy Skwarko 135. Marian Nazaruk 179. Marianna Smaga 136. Eugeniusz Nowak 180. Lucjusz Sobstyl Lista absolwentów 207

181. Stanis³aw Soja 1972 182. Anna Stola dyplom in¿yniera 183. Jerzy Stoma 1. Jerzy Bagiñski 184. Alina Sutkowska 2. Eugeniusz Banachewicz 185. Wies³aw Sysa 3. Micha³ Banaœ 186. Czes³aw Szewc 4. Kazimierz Bary³a 187. Bogdan Szumañski 5. Kazimierz Bobkiewicz 188. Stanis³aw Szymañski 6. Henryk Bo³tuæ 189. Micha³ Szynal 7. Danuta Broda 190. Jan Szyszka 8. Kazimierz Brodacki 191. Jerzy Œcibior 9. Andrzej Brysiewicz 192. Jerzy Œledziewski 10. Stanis³aw Brzozowski 193. Karol ŒliŸ 11. Tadeusz Buczkowski 194. Józef Œ³yszko 12. Piotr Budzyñski 195. Pawe³ Œwiêcki 13. Lech Chlebiñski 196. Edward Tyc 14. Julian Cho³uj 197. Andrzej Ulanowski 15. El¿bieta Chudak 198. Czes³aw Walenciuk 16. Zbigniew Chwiejczak 199. Ryszard Wêc³awski 17. Andrzej Czajkowski 200. Wies³aw Wiechecki 18. Lech Czap 201. W³adys³aw Wieluñski 19. Zenon Czarnecki 202. Jerzy Wiœniewski 20. Tadeusz Czerepak 203. Tadeusz W³adysiuk 21. Bogus³aw Czerniachowicz 204. Kazimierz W³az 22. Aleksander Czerw 205. Albert WoŸniak 23. Marian Danilewicz 206. Tadeusz Wójcik 24. Zygfryd Dobrowolski 207. Tomasz Wójcik 25. Jan Dohojda 208. Tadeusz Wszelaki 26. Micha³ Drelich 209. Jerzy Wysokiñski 27. Ryszard Duda 210. Tadeusz Zagórowski 28. Mieczys³aw Dutkiewicz 211. Marta Zakrzewska 29. Tadeusz Dzwonowski 212. Janusz Zakrzewski 30. Waldemar Falc 213. Zygfryd Zakrzewski 31. Krzysztof Filipiuk 214. Edward Zarêbski 32. Eugeniusz Gajkoœ 215. Marian Zawiœlak 33. Franciszek Gawroñski 216. Maria Zieliñska 34. Andrzej Gêbala 217. Jerzy Zieliñski 35. Ryszard Gêbka 218. Wojciech Zieliñski 36. Edmund Gêca 219. Andrzej Zielonko 37. Lech Giza 220. Witold ¯elaŸnicki 38. Leszek Gos³awski 221. Ryszard ¯uber 39. Waldemar Grzanka 222. Andrzej ¯urowicz 40. Henryk Grz¹dka 41. Bogdan Grzegorczyk 208 Lista absolwentów

42. Zbigniew Grzesiak 86. Wojciech Malinowski 43. Zygmunt Gutowski 87. Krzysztof Marks 44. Henryk Ha³abis 88. Jerzy Markwart 45. Miros³aw Homa 89. Marian Mazur 46. Roman Jakubczak 90. Witold Mazurek 47. Jan Jaszczuk 91. Zenon Micha³owski 48. Roman Jaszkowicz 92. Mieczys³aw Mironowicz 49. Stanis³aw Jaworski 93. Mieczys³aw Mizera 50. Andrzej Jerzewski 94. Henryk Myszkowski 51. Marian Jêdryszka 95. Stanis³aw Nieæko 52. Krzysztof JóŸwiñski 96. Zdzis³aw Nieradko 53. Wies³aw Kapica 97. Czes³aw Nieœcior 54. Czes³aw Kap³on 98. Micha³ Nowak 55. Waldemar Kawiak 99. Mieczys³aw Nowogrodzki 56. Józef Kazanowski 100. Stefan Obraniak 57. Krzysztof Kêdzierski 101. Zygmunt Odzioba 58. Jan Kierszulis 102. Ludwik Oleszczuk 59. Janina Kiszka 103. Eugeniusz Oleszczuk 60. Joanna Kluziak 104. Bogus³aw Opaliñski 61. Stanis³aw Kluziak 105. Tadeusz Oraczewski 62. Mieczys³aw Kobylewski 106. Zenon Orman 63. Tadeusz Kochanowski 107. Zdzis³aw Osiej 64. Kazimierz Kolczyñski 108. Teresa Pa³ka 65. Henryk Kole¿yñski 109. W³adys³aw Pa³ka 66. Marian Ko³odziejczyk 110. Roman Paradowski 67. Józef Kosid³o 111. Eugeniusz Parzymies 68. Henryk Koszowski 112. Czes³aw Pawlicki 69. Bo¿enna Kowal 113. Lechos³aw Paw³owski 70. Jacek Kropp 114. Kazimierz Pidek 71. Ryszard Krzy¿anowski 115. Krzysztof Piekarski 72. Janusz Kucharski 116. Piotr Pietras 73. Tadeusz Kuranc 117. Andrzej Pietruczuk 74. Janusz Kurpiel 118. Marian Piku³a 75. Joanna Kuzia 119. Zbigniew Pi³at 76. Boles³aw Lenart 120. Krzysztof Pogorzelec 77. Ignacy Leszko 121. Edward Prus 78. Edward Lewczuk 122. Janusz Pyra 79. Mieczys³aw Ligêza 123. Józef Pyra 80. Wac³aw Lipczewski 124. Eugeniusz Rojek 81. Jerzy Lulek 125. Wies³aw Rokita 82. Edward £ukasiuk 126. Marian Rola 83. Jerzy Magoch 127. Ryszard Rossa 84. Janusz Majchrzak 128. Andrzej Ró¿ycki 85. Wojciech Majewski 129. Zbigniew Rubaj Lista absolwentów 209

130. Stanis³aw Rusek 174. Alicja Woliñska 131. Stanis³aw Rybkowski 175. Stanis³aw WoŸniak 132. Marian Rz¹d 176. Mieczys³aw Wójcik 133. Aleksander RzeŸnik 177. Czes³aw Wójtowicz 134. Andrzej Sadlak 178. Stanis³aw Wrona 135. Jerzy Sagan 179. Wojciech Wrona 136. Marek Sapu³a 180. Leszek Wywiórka 137. Stanis³aw Sarafin 181. Kazimierz Zaleski 138. Ryszard Siemionek 182. Jacek Zarzycki 139. Wies³aw Si³akiewicz 183. Jan Zawadzki 140. Czes³aw Skiba 184. Henryk Zawistowski 141. Janusz Skowronek 185. Andrzej Zbarañski 142. Edward Sobczak 186. Robert Ziêtek 143. Zbigniew Sobczuk 187. Zenon Ziêtek 144. Andrzej Sochaj 188. Stefan Zió³kowski 145. Andrzej Surma Jura³omski 189. Piotr Zwoiñski 146. Jan Szarapa 190. Anna Zygan 147. Jan Szczepañski 191. Józef Zygmontczuk 148. Kazimierz Szczygie³ 192. Marian ¯aba 149. Jan Szewczuk 193. Tadeusz ¯aba 150. Jan Szostak 151. Józef Szozda 1973 152. Eleonora Szponarowicz dyplom in¿yniera 153. Zbigniew Szpryngiel 1. Andrzej Artamonow 154. Wiktor Szyborski 2. W³adys³aw Banaœ 155. Wac³aw Szymanek 3. Teofil Bielecki 156. Jan Szymañski 4. Boles³aw Bieliñski 157. Joanna Szyndel 5. Ewa Bilska 158. Henryk Tabor 6. Stanis³aw B³aziak 159. Tadeusz Terlikowski 7. El¿bieta Bondos 160. Stanis³aw Tomaszewski 8. Jan Bondyra 161. Alfred Tracz 9. Wojciech Borkowski 162. Ryszard Traczuk 10. Aleksander Borys 163. Remigiusz Trzaskowski 11. Andrzej Bronikowski 164. Jan Tuszyñski 12. Miros³aw Bronisz 165. Mieczys³aw Tuwalski 13. Bogdan Chabros 166. Józef Walkowski 14. Zbigniew Chmiel 167. Wies³aw Wa³êka 15. Tadeusz Czajkowski 168. Marian Wcis³o 16. Lidia Czarnecka 169. Zbigniew Wdowiak 17. Janusz Cz³onkowski 170. Janusz Wêc 18. Antoni Czop 171. Franciszek Wicher 19. Janina Czubacka-Siod³owska 172. Zbigniew Wojnicki 20. Janusz Czy¿yk 173. Jan Wojtkowski 210 Lista absolwentów

21. Bogus³aw Dams 65. Kazimierz Kolczyñski 22. Jan Dañko 66. Wies³aw Komorowski 23. Kazimierz Dawid 67. Stanis³aw Komosa 24. Stanis³aw Dobrzyñski 68. Henryk Konopka 25. Franciszek Dorota 69. Jan Kornacki 26. Hieronim Duda 70. Ryszard Korniak 27. Maria Dymara 71. Witold Korzynek 28. Antoni D¿ugaj 72. Eugeniusz Kostruba 29. Henryk Filak 73. Zbigniew Koszyniuk 30. Helena Filipowicz 74. Kazimierz Kot 31. Kazimierz Gawroñski 75. Marek Koz³owski 32. Leszek Gierak 76. Marek Koz³owski 33. Stanis³aw Gilas 77. Stanis³aw Kozyrski 34. Ryszard G³az-Socha 78. Jerzy KoŸmala 35. Zenon Gmurkowski 79. Franciszek Krajewski 36. Jan Golc 80. Roman Krasoñ 37. Leon Górnik 81. Jerzy Krawczyk 38. Roman Grabowski 82. Józef Krupski 39. Regina Gryczak 83. Krzysztof Kujan 40. Tadeusz Grzegorczyk 84. W³odzimierz Kulawiec 41. Janusz Gzik 85. Jan Kulik 42. Józef Gzik 86. W³adys³aw Kuruœ 43. W³odzimierz Hermanowicz 87. Bronis³aw Kury³o 44. Mariusz Hortyñski 88. Stanis³aw Langwiñski 45. Janusz Huñczak 89. Wac³aw Lechnio 46. Krzysztof Janiak 90. Antoni Leonko 47. Stanis³aw Janowczyk 91. Waldemar Lis 48. Jerzy Jaremek 92. Wies³aw Ludwikowski 49. Kazimierz Jasiñski 93. Edward Luty 50. Lech Jewsiejczyk 94. Jakub Machnikowski 51. Czes³aw Jêdrych 95. Wies³aw Majek 52. Jerzy Junak 96. Boles³aw Majerczyk 53. Krzysztof Kabala 97. Witold Malec-Kilianek 54. Mieczys³aw Kaczorowski 98. Czes³aw Malesa 55. Stanis³aw Kalinowski 99. Janusz Malik 56. Krystyna Kanadys 100. Edward Ma³achowicz 57. Janusz Karczewski 101. Mieczys³aw Ma³ocha 58. Jerzy Karczmarz 102. Romuald Marmucki 59. Henryk Kazanecki 103. W³odzimierz Martyna 60. W³adys³aw K³os 104. Bogus³aw Marzec 61. W³adys³aw Knicha³ 105. Henryk Mazurek 62. Teodor Kobia³ka 106. Eugeniusz Mêdyk 63. Zdzis³aw Kociubiñski 107. Waldemar Mi¹cz 64. Andrzej Kokoszka 108. Jadwiga Mich Lista absolwentów 211

109. Janusz Mierzwiñski 153. Wies³aw Siebielec 110. Henryk Miros³aw 154. Krzysztof Sierociuk 111. Aleksander Misiuda 155. Waldemar Sitniczuk 112. Jakub Miszkurka 156. Jerzy Skubik 113. Jerzy Mocior 157. Tadeusz Sl¹zak 114. Maciej Motelski 158. Marian Smala 115. M’barek Nabigh 159. Ryszard Sobiepan 116. Zbigniew Niedzielak 160. Jerzy Sobiesiak 117. Piotr Niedzió³ka 161. Seweryn Sroka 118. Stanis³aw Nieróbca 162. Andrzej Stachyra 119. Henryk Nowak 163. Ryszard Stanek 120. Krzysztof Nowak 164. Mieczys³aw Startek 121. Ryszard Obara 165. Les³aw Steæ 122. Stanis³aw Okapa 166. Eugeniusz Stelmach 123. Waldemar Oleksa 167. Jan Sternik 124. Czes³aw Oleszek 168. Marek Sulczyñski 125. Jan Oleszek 169. Zbigniew Surmacz 126. Aleksander Olszak 170. Boles³aw Szczerbik 127. Andrzej Ostrzy¿ek 171. Aleksander Szewczuk 128. Jerzy Owczarz 172. Bernard Szunert 129. Ryszard Paprocki 173. Gabriel Szymaniak 130. Henryk Pawlak 174. Barbara Szymañska 131. Janusz Pawlak 175. Ryszard Szymañski 132. Marian Pêdziñski 176. Zdzis³aw Szyndler 133. Edward Pi¹tek 177. Roman Œliwczyñski 134. Antoni Pietrzak 178. Dominik Œwi¹tkowski 135. Waldemar Pisarski 179. Jerzy Tkaczyk 136. Edward Policha 180. Wojciech Tomaszewski 137. Franciszek Pomyka³a 181. Zbigniew Tomczyk 138. Zbigniew Portala 182. Jerzy Trocki 139. Antoni Posiada³a 183. Eugeniusz Trubalski 140. Stanis³aw Przystupa 184. Romuald Trzeœniak 141. Marek Rejowski 185. W³adys³aw Twardowski 142. Czes³aw Rêkas 186. Franciszek Tymicki 143. Zdzis³aw Rogowski 187. Ludwik Uchymiak 144. Tomasz Rokicki 188. Jan Urbanek 145. Roman Rozwadowski 189. Bogdan Wa³achowski 146. Stanis³aw Rozwadowski 190. Henryk Wasiewicz 147. Czes³aw Ro¿miej 191. Józef Wasil 148. Stanis³aw Rudnik 192. Szczepan Waszczuk 149. Marek Rychter 193. Józef Wawczek 150. Zygmunt Sadurski 194. Marian Weso³owski 151. Leopold Saj 195. Marian Wiater 152. Jan Sawka 196. W³adys³awa Widz 212 Lista absolwentów

197. Zygmunt Wiktor 25. Franciszek Choma 198. Ryszard Wilk 26. Jerzy Ciepliñski 199. Janusz Winnicki 27. Irena Cieœla 200. Roman Wiœliñski 28. Stanis³aw Czech 201. Stanis³aw Woroch 29. Wojciech Czechowski 202. Zbigniew Wróbel 30. Józef Czeredecki 203. Kazimierz Wypych 31. Jan Dembal 204. Zdzis³aw Zago¿d¿on 32. Bogus³aw Dobrowolski 205. Marek Zalewski 33. Jan Dolecki 206. Jerzy Zaremba 34. Stanis³aw Drumlak 207. Józef Zegad³o 35. Jan Drzewiecki 208. Stefan Zieliñski 36. Andrzej Dyguœ 209. Jan Zyska 37. Jerzy Dyjak 210. Jan ¯urawicz 38. Stanis³aw Dziadura 211. Jacenty ¯ywicki 39. Krzysztof Fa³dyga 212. Ryszard ¯ywicki 40. Jan Fik 41. Zygmunt Filipek 1974 42. Stanis³aw G³êbocki dyplom in¿yniera 43. Józef G³odnicki 44. Marian Goluch 1. Jan Adamczuk 45. Jan Gorczyca 2. Apoloniusz Adamczyk 46. Józef Guz 3. Tadeusz Adamiec 47. Konstanty Guz 4. Mieczys³aw Bandura 48. Jerzy Hacia 5. Andrzej Bartkiewicz 49. Kazimierz Hajkiewicz 6. Eugeniusz Bartnik 50. Andrzej Huñczak 7. Jerzy Baruk 51. Zbys³aw Janowski 8. Remigiusz Barwiñski 52. Zdzis³aw Janus 9. Les³aw Bereza 53. Andrzej Jarosz 10. Micha³ Bie¿yca 54. Miko³aj Jaroszuk 11. Marian B³aszczyk 55. Krzysztof Jaskowiak 12. Janusz Bobiñski 56. W³odzimierz Jaworski 13. W³odzimierz Bobowski 57. Wojciech JóŸwina 14. Józef Borys 58. Roman Jung 15. Wies³aw Brodowski 59. Ryszard Jurek 16. Jan Bro¿ek 60. Walenty Kalempa 17. Bogdan Bujewicz 61. Eugeniusz Ka³akucki 18. Miron Bylina 62. Marek Kamiñski 19. Grzegorz Chêæ 63. Jerzy Kapitan 20. Tadeusz Chil 64. Zbigniew Karpiñski 21. Józef Ch³opek 65. Jerzy Kiepas 22. El¿bieta Chodkowska 66. Wies³aw Kierepka 23. Krzysztof Chodkowski 67. Waldemar Kijanka 24. Marian Chojnacki 68. Stanis³aw Kimbor Lista absolwentów 213

69. Janusz Kita 113. Roman Nagórka 70. Stanis³aw Klimowicz 114. Zenon Nieœciur 71. Henryk Knuta 115. Jan Niezgoda 72. Jacek Kocoñ 116. Andrzej Nikolski 73. Bogdan Kocot 117. Adam Nowosad 74. Tadeusz Ko³odziej 118. Jan Nowosad 75. Marian Konarski 119. Janusz Och 76. Zenon Kopiec 120. Marian Oleszczuk 77. Andrzej Kopiœ 121. Marek Opielak 78. Ryszard Kosowski 122. Leszek Osuch 79. Edward Kot 123. Robert Oszust 80. Wac³aw Kowalczyk 124. Zbigniew O¿yp 81. Zbigniew Kowalik 125. Stanis³aw Paluch 82. Zygmunt Kowalski 126. Antoni PaŸdzior 83. Czes³awa Kozaczuk 127. Kazimierz Pek 84. Andrzej Koz³owski 128. Andrzej Pi¹tek 85. Arkadiusz Krauze 129. Tadeusz Pi¹tek 86. Andrzej Krupa 130. Andrzej Pieœlak 87. Jerzy Krupa 131. Bogdan Pilipczuk 88. Hanna Kubacka 132. Miros³aw Piszcz 89. Witold Kubalski 133. Wies³aw P³achecki 90. Zbigniew Kubina 134. Roman Podleœny 91. Józef Kuczmaszewski 135. Leon Popko 92. Jan Kukawski 136. Tadeusz Poseniak 93. Henryk Kuœ 137. Ryszard Posyniak 94. Janusz Kwaœny 138. Ryszard Przeklas 95. Andrzej Kwiecieñ 139. Henryk Ptak 96. Krzysztof Lekki 140. Stanis³aw Pud³owski 97. Stanis³aw Leœniak 141. Waldemar Rejak 98. Wojciech Lewandowski 142. Ryszard Robak 99. Ryszard £yjak 143. Stanis³aw Romañczuk 100. Krzysztof Madejski 144. Jan Rosiak 101. Jacek Maliszewski 145. Roman Rutkowski 102. Andrzej Ma³ysiak 146. Zbigniew Rybaczek 103. Stanis³aw Mañko 147. Kazimierz Senkowski 104. Wies³aw Marsza³owicz 148. Andrzej Seremak 105. Marek Mazur 149. Zbigniew Sidor 106. Adam Mazurek 150. Micha³ Siek 107. Witold Mazurek 151. Marian Siwek 108. Henryk Mg³owski 152. Jerzy Skoczek 109. Marian Mielniczek 153. Jerzy S³awiñski 110. Lech Milanowski 154. Marek S³awomirski 111. Teresa Motyka 155. Jerzy S³omka 112. Marek Muniowski 156. Jerzy Sobieszczañski 214 Lista absolwentów

157. Boles³aw Socha 201. Jerzy Wójcik 158. Kazimierz Solpa 202. Tadeusz Wójcik 159. W³adys³aw So³opa 203. Jerzy Wróbel 160. Edward Stachyra 204. Julian Wróbel 161. Lucjan Stadnik 205. Mieczys³aw Wróbel 162. Kazimierz Starownik 206. Wies³aw Zachaj 163. Marek Staszowski 207. Henryk Zadro¿niak 164. Henryk Stêpniak 208. Leszek Zaj¹c 165. Stanis³aw Surmacz 209. Krzysztof Zarañski 166. Stanis³aw Swaczyj 210. Wojciech Zdun 167. Tadeusz Sweklej 211. Roman Ziarek 168. Wiktor Szabla 212. Leszek Ziemba 169. Jerzy Szafranek 213. Zdzis³aw Zmorka 170. Ryszard Szarek 214. Les³aw Zwoliñski 171. Wies³aw Szczepanik 215. Stanis³aw ¯ak 172. Witold Szpyra 216. Jan ¯uk 173. Henryk Szych 174. Hieronim Szymañski 1975 175. Marian Szymañski dyplom in¿yniera 176. Marek Œliwiñski 1. Józef Balun 177. Stefan Œliwiñski 2. Janusz Banaszewski 178. Kazimierz Teleszko 3. Edward Beda 179. Andrzej Teterycz 4. Romuald Beeger 180. Zygmunt Tomaszewicz 5. Stanis³aw Bielecki 181. Waldemar Toporowski 6. Gra¿yna Bienia 182. Wojciech Trajer 7. Mieczys³aw Boguszewski 183. Andrzej Trzeciak 8. Zbigniew Boguta 184. Tadeusz Turczanik 9. Stanis³aw Bojaczuk 185. Krystyna Ukalska 10. Jerzy Branecki 186. Andrzej Urbanowicz 11. Zbigniew Bretsznajder 187. Jolanta Walczak 12. Marian Buczek 188. Marian Warych 13. Alicja Bujko 189. Jan Warzocha 14. Leszek Burczyñski 190. Bogdan Wasilewski 15. Zbigniew Celiñski 191. Tadeusz Wasiluk 16. Andrzej Ciechan 192. S³awomir Waszczuk 17. Zbigniew Czajka 193. Adam Wielgosz 18. Ryszard Czapliñski 194. Jan Wiœniewski 19. Jerzy Czerniak 195. Miros³aw Wit 20. Ryszard Czuba 196. Krzysztof Wolski 21. Stanis³aw Czuba 197. Wincenty Wo³oszyn 22. Marek Æwik 198. Marek Wójcicki 23. Zbys³aw D¹browski 199. Jacek Wójcik 24. Boles³aw Demczuk 200. Jan Wójcik Lista absolwentów 215

25. Maciej Drabek 69. Lech Kielak 26. Kazimierz Dreszer 70. Miros³aw Klementowski 27. Jerzy Drob 71. Stanis³aw Kloc 28. Jan Dudek 72. Henryk Komsta 29. Marian Dudzik 73. Pawe³ Kopeæ 30. Mieczys³aw Dziedzic 74. Roman Kostrzewa 31. Kazimierz Dziêglewski 75. Stanis³aw Kosza³ko 32. Andrzej Fajfer 76. Andrzej Kowalczuk 33. Eugeniusz Fidut 77. Anna Kowalczyk 34. Henryk Fiedorowicz 78. Czes³aw Kowalczyk 35. Ryszard Florczyk 79. Jerzy Kowalik 36. Ryszard Furmaniak 80. Edward Kowalski 37. Stanis³aw Garbacik 81. Zdzis³aw Kowalski 38. Jan Gawryjo³ek 82. Ireneusz Kozak 39. W³adys³aw G¹ska 83. Józef Kozak 40. Wojciech Górny 84. Wiktor Kozestañski 41. Marian Grajner 85. Czes³aw Koziej 42. Jan Grêbski 86. Eugeniusz Koz³owski 43. Jerzy Grodecki 87. Marek Ko¿uch 44. Mieczys³aw Grzesiuk 88. Janusz Kurowski 45. Lech Guzowski 89. Mieczys³aw KuŸlik 46. Eugeniusz Hanczyn 90. Marek Kwiatkowski 47. Krzysztof Ignaczak 91. Marian Kwiatosz 48. Tadeusz Irlik 92. Dariusz Kwiecieñ 49. Tadeusz Janas 93. Leszek Lis 50. Edward Janiszek 94. Aleksander £epecki 51. Ryszard Jankowski 95. Marian £ozak 52. Józef Jañczyk 96. Ryszard £ukasiewicz 53. Ryszard Jarosz 97. Henryk £ukasik 54. Józef Jedut 98. Henryk Maci¹g 55. Maciej Jêdryka 99. Ryszard Majówka 56. Piotr JóŸwik 100. Andrzej Malinowski 57. Janusz Jukowski 101. Józef Maluchnik 58. Czes³aw Jung 102. Tadeusz Marciniuk 59. Jan Kamecki 103. Henryk Markul 60. Zofia Kamiñska 104. Jacek Martynowski 61. Julian Kaper 105. Lech Mazik 62. Ryszard Kapusta 106. Franciszek Mazur 63. W³adys³aw Karczmarczuk 107. Grzegorz Mazurek 64. Zdzis³aw Kardasz 108. Henryk Mazurek 65. Andrzej Kargol 109. Miros³aw Mg³owski 66. Józef Kamiñski 110. Janusz Michalczuk 67. Wies³aw Kamiñski 111. Miros³aw Miêkus 68. Jan Kasprzak 112. Ryszard Miêsiak 216 Lista absolwentów

113. Marek Migasiuk 157. Kazimierz Serpatowski 114. Jan Misztal 158. Henryk Siebielec 115. Wies³aw Mitura 159. Ryszard Sieczyñski 116. Andrzej Mizerski 160. Edward Siedlec 117. Henryk Mizura 161. Boles³aw Siembida 118. Kazimierz Modrzejewski 162. Jan Si³uch 119. Józef Murzacz 163. Mieczys³aw Siroñ 120. Henryk Myszka 164. Boles³aw Ska³ecki 121. Zofia Niezbecka 165. Krzysztof Skiba 122. Marian Nikanowicz 166. Tadeusz Smoczyñski 123. Oktawian Nowacki 167. Halina Sobczak 124. Jerzy Nowak 168. Czes³aw Sobieszek 125. Jerzy Nowak 169. Stanis³aw Sochan 126. Marek Nowakowski 170. Edward Solis 127. Robert Nowosad 171. Stanis³aw Staszczak 128. Pawe³ Ogrodnik 172. Andrzej Strzêpa 129. Krzysztof Okseniuk 173. Krzysztof Sugier 130. Krystyna Ostojska 174. Czes³aw Szali³ow 131. Stefan Orzeszko 175. Ewa Szymanek 132. W³adys³aw Padrasek 176. Adam Szo³dra 133. W³adys³aw Paluch 177. Andrzej Szostakiewicz 134. Zbigniew Parulski 178. Zbigniew Szprycha 135. Gabriel Petryczunik 179. Tadeusz Szpyra 136. Boles³aw Pilipiec 180. Andrzej Szulc 137. Waldemar Piotruk 181. Andrzej Szumlak 138. Stanis³aw Pitura 182. Czes³aw Œliwiñski 139. Ryszard P³aksa 183. Piotr Tarkowski 140. Ryszard Popik 184. Zbigniew Todys 141. Marian PoŸdzik 185. Andrzej Tryczyñski 142. Zofia Przywara 186. Jan Tudryn 143. Wies³aw Puch 187. Mieczys³aw Tyra 144. Jerzy Radko 188. Adam Waga 145. Marianna Rafalska 189. Jacek Waszczuk 146. Grzegorz Rafalski 190. Lech Winiarczyk 147. Bogus³aw Rawski 191. Stefan Wlaszczyk 148. Witold Rosa 192. Jerzy W³oszek 149. Andrzej Rosiñski 193. Ryszard Wo³k 150. Stanis³aw Roszczypa³a 194. Kazimierz WoŸniak 151. Ryszard Ró¿ycki 195. Jan Wysokiñski 152. Krzysztof Ró¿y³o 196. S³awomir Zabielski 153. Janusz Rybaczek 197. Grzegorz Zab³ocki 154. Jerzy Sabiniak 198. Zdzis³aw Zacharuk 155. Roman Sagan 199. Janusz Zatorski 156. Gra¿yna Sapu³a 200. S³awomir Zelewski Lista absolwentów 217

201. S³aw Zielenkiewicz 35. Stefan Flisiñski 202. Bogdan Zieliñski 36. Eliza Furga³ 203. Mieczys³aw Zieliñski 37. Józef Gêbal 204. Witold Zieliñski 38. Miros³aw Gêbal 205. Gra¿yna Zuber 39. Leszek Gier¿atowicz 206. Jacek rubek 40. Lilia Gier¿atowicz 41. Zbigniew Gigo³a 1976 42. Andrzej Ginalski dyplom in¿yniera 43. Ryszard G³owala 44. W³odzimierz Gmur 1. Jerzy Banaszczuk 45. Stanis³aw Go³êbiowski 2. Jan Bartnik 46. Stanis³aw Go³êbiowski 3. Jacek Bartosiewicz 47. W³odzimierz Górecki 4. Boles³aw Bartosik 48. Tomasz Gregorowicz 5. Romuald Bednarczyk 49. Miros³aw Grodzki 6. Stanis³aw Bednarczyk 50. Józef Grz¹œko 7. Ryszard Bia³ota 51. Andrzej Grzywacz 8. Czes³aw Bicki 52. Andrzej Gurba 9. Piotr Bielecki 53. Witold Guz 10. Jan Bilkiewicz 54. Danuta Harasim 11. Romuald Bo³tuæ 55. Kazimierz Hawrylak 12. Bogdan Boruchowski 56. Halina Izdebska Junak 13. Zygmunt Bulak 57. Jerzy Janiszewski 14. Andrzej Cagara 58. Henryk Jankiewicz 15. Witold Chabros 59. Krzysztof Janus 16. Edward Chechliñski 60. Henryk Jaremek 17. Wies³aw Chor¹¿eczewski 61. Andrzej Jasiñski 18. Tomasz Chrabelski 62. Boles³aw Jastrzêbski 19. Mieczys³aw Chy¿yñski 63. Zbigniew Jêdruszewski 20. Teodor Ciechanowicz 64. Zdzis³aw Jop 21. Jan Ciechañski 65. Danuta Józwik 22. Jan Cieciel¹g 66. Adam JóŸwiak 23. Andrzej Cieœliñski 67. W³adys³aw Kacprzak 24. Tadeusz Ciuraj 68. Andrzej Kaczmarek 25. Franciszek Czuba 69. Andrzej Kaczmarek 26. Stefan Czy¿yk 70. Marek Kamiñski 27. Jan Dadas 71. Stanis³aw Karpiuk 28. Józef Damuæ 72. Jan Kasjaniuk 29. Zbigniew Dutkowski 73. Józef Kêdziora 30. W³adys³aw Dycha 74. Tadeusz Kiciak 31. W³odzimierz Fetliñski 75. Franciszek Kida 32. Stanis³awa Filipczuk 76. Leszek Kobylarz 33. Janusz Flis 77. Adam Kolasa 34. Józef Flis 78. Józef Ko³odziej 218 Lista absolwentów

79. Zbigniew Konasiuk 123. Barbara Olcha 80. Jan Konon 124. Micha³ Oleksiuk 81. Antoni Kossowski 125. Rudolf Olszyñski 82. Wies³aw Kostecki 126. Leszek Organista 83. Edward Kostrubiec 127. Piotr Osiak 84. Krzysztof Kot 128. Jan Pajo³ek 85. Zbigniew Koter 129. Ryszard Pa³ak 86. Tadeusz Kowalczuk 130. Kazimierz Panek 87. Witold Kowalczyk 131. Wies³aw Paszotka 88. Ewa Kowalik 132. Wojciech Pawelec 89. Waldemar Kowalik 133. Henryk Pawlak 90. Amelia Kowalska 134. Stanis³aw Perkowski 91. Zenon Kowalski 135. Dionizy Piasecki 92. Andrzej Koz³owski 136. Bernard Piech 93. Lech Krajewski 137. Andrzej Piekarczyk 94. Waldemar Krakowiak 138. Mariusz Piekarczyk 95. Andrzej Królicki 139. Eugeniusz Piszcz 96. Lech Kubacki 140. Anna P³echta 97. Tadeusz Kwaœnik 141. Andrzej Podkowa 98. Mieczys³aw Kycia 142. Leonard Polkowski 99. Roman Langner 143. W³odzimierz Protasiewicz 100. Teresa Lewandowska 144. Kazimierz Racia 101. Marek Lewandowski 145. Alina Radkowiak 102. Janusz Litwin 146. Józef Rak 103. Ryszard £asko 147. Andrzej Rejmak 104. Henryk £om¿a 148. S³awomir Rekucki 105. Teresa £om¿a 149. Jan Remisiewicz 106. Józef £ukasik 150. Franciszek Rubaj 107. Franciszek Magnuszewski 151. Zygmunt Ruszecki 108. Andrzej Makowski 152. Marian Rybak 109. Kazimierz Maj 153. Stanis³aw Sirdak 110. Mieczys³aw Ma³ysz 154. Tadeusz Sitek 111. Zbigniew Mamcarz 155. Stanis³aw Socha 112. Stefan Margula 156. Ryszard So³owiej 113. Zygmunt Mazurek 157. Marian So³tys 114. Piotr Michalski 158. Tadeusz Staszyca 115. Wiktor Mizak 159. Jerzy Stañczyk 116. Wies³aw Muszyñski 160. Leszek Stawski 117. Henryk Nachuniak 161. Maria Strza³kowska 118. Marek Nadolny 162. Marian Supryn 119. Czes³aw Nawrocki 163. Maria Surowiec 120. Stanis³aw Nazaruk 164. Zbigniew Szarzyñski 121. Tomasz Nikodem 165. Tomasz Szczesiul 122. Jerzy Nowacki 166. Jan Szko³a Lista absolwentów 219

167. Zbigniew Szostakiewicz 10. Zygfryd Buda 168. Tadeusz Szrana 11. Józef Capa³a 169. Wies³aw Szuba 12. Jan Chabza 170. Edward Szymanek 13. Janusz Chandryka 171. Lucjan Szymanek 14. Aleksander Chmiel 172. Andrzej Szymañski 15. Teofil Chmiel 173. Marek Szymañski 16. Eugeniusz Choma 174. Andrzej Œmiech 17. Kazimierz Chruœciel 175. Andrzej Targoñski 18. Jan Cisek 176. Micha³ Tokarski 19. Tadeusz Ciupik 177. Jan Trela 20. Jerzy Czapski 178. Jan Turula 21. Józef Czêpiñski 179. Krzysztof Ulrich 22. Czes³aw Dêbek 180. Zbigniew Wierzchowski 23. Alina Dêbicka 181. Wiktor Wojciechowski 24. Tadeusz Franaszczuk 182. Jerzy WoŸniak 25. Bogus³aw Gajek 183. Czes³aw Wójcik 26. Józef Ga³us 184. Tadeusz Wójcik 27. Józef Gi¿ka 185. Tadeusz Wójtowicz 28. Antoni G³ogowski 186. Edward Wy³upek 29. Jolanta Go³êbiowska 187. Krystyna Wysocka 30. Adam Gutowski 188. Józef Wysocki 31. Józef Haratym 189. Ryszard Wysocki 32. Jerzy Hofman 190. Marian Zaleski 33. Marian Hordejuk 191. Halina Zarêbska 34. Maria Ignatowicz 192. Maria Zieñczuk 35. W³adys³aw Iwanyniuk 193. Krzysztof Zió³kowski 36. Mieczys³aw Izdebski 194. Krzysztof Zubrzycki 37. Jerzy Jach 195. Mieczys³aw Zwolak 38. Kazimierz Jakubowski 196. Janusz ¯mudzki 39. Witold Janczara 197. Marek ¯urawiecki 40. Jan Janeczek 41. Jerzy Kargol 1977 42. Barbara Kasprzycka dyplom in¿yniera 43. Marek Kiciak 44. Adam Klus 1. Zbigniew Augustyniak 45. Lucjan Ko³odziejczuk 2. Jerzy Babski 46. W³odzimierz Kopaczewski 3. Jerzy Barczyñski 47. Lucjan Kopeæ 4. Waldemar Batkowski 48. Stanis³aw Kostecki 5. Stefan Bednarski 49. Krzysztof Koœcik 6. Ryszard Bieniek 50. Andrzej Kozyra 7. Andrzej Blicharz 51. Tadeusz Krawczak 8. Aleksander Bochyñski 52. Ryszard Kruszewski 9. Zbigniew Bogucki 53. Bogdan Krzyszczak 220 Lista absolwentów

54. Ireneusz Kulawiec 98. Zenon Zyskowski 55. Czes³aw Kwiatkowski 99. Mieczys³aw ¯ebrowski 56. Stanis³aw Majdañski dyplom magistra in¿yniera 57. Leszek Majewski 58. Jan Malicki 1. W³odzimierz Areiszewski 59. Zbigniew Mazur 2. Marian Celej 60. Bogus³aw Mazurek 3. Franciszek Dorota 61. Józef Mierzwa 4. Roman Janczarek 62. Artur Miroñczuk 5. Henryk Kolczyñski 63. Marian Moskal 6. Kazimierz Kolczyñski 64. Witold Napiórkowski 7. Henryk Komsta 65. Kazimierz Olszanko 8. Jan Kornacki 66. Roman Opaliñski 9. Józef Kuczmaszewski 67. Waldemar Ostrowski 10. Krzysztof Kujan 68. Ryszard Pachowski 11. Krzysztof £ukasik 69. Stanis³aw Pawlikowski 12. Stefan Michaluk 70. W³adys³aw Perlejewski 13. Bogus³aw Opaliñski 71. Józef Piasecki 14. Stefan Orzeszko 72. Bo¿enna Pietruk 15. Boles³aw Pasternak 73. Wojciech Pietrzak 16. Edward Pi¹tek 74. Józef P³udowski 17. Feliks Polañski 75. Andrzej Poleszak 18. W³odzimierz Polañski 76. Józef Rak 19. Irena Rusecka 77. Micha³ Rynkowski 20. Zdzis³aw Sarzyñski 78. Andrzej Sadurski 21. Jerzy Œledziewski 79. Bogdan Saran 22. Piotr Tarkowski 80. Henryk Sawczuk 23. Jan Urbanek 81. Czes³aw Seliga 24. Juliusz Werenicz 82. Roman Siod³owski 25. W³adys³awa Widz 83. Marian Soszka 26. Wies³aw Wiechecki 84. Tadeusz Stefaniak 27. Kazimierz Zaleski 85. Józef Sulima 28. Andrzej Zaprawa 86. Jadwiga SzeleŸniak 87. Jan Szewc 1978 88. Zenon Szmit dyplom in¿yniera 89. Lucjan Œmigielski 1. Kazimierz Banach 90. W³adys³aw Wiœniewski 2. Marian Bernat 91. Zbigniew Wójcik 3. S³awomir Bezdek 92. Kazimierz Zabielski 4. Zenon Bolesta 93. Jan Zalewski 5. Marek Borysiewicz 94. Kazimierz Zatorski 6. Ryszard Choma 95. Lidia Zawadzka-Kozyra 7. W³adys³aw Czajka 96. Jan Zlot 8. Sylwester Czernicki 97. Ryszard Z³otucha Lista absolwentów 221

9. Ryszard Danilczuk 53. Stanis³aw Stachniuk 10. Andrzej Dmitrowicz 54. Kazimierz Stêpniewski 11. Andrzej Dulniak 55. W³odzimierz Studziñski 12. Roman Fedoruk 56. Andrzej Szewczyk 13. Zygmunt Figiel 57. Wieñczys³aw Wasiak 14. Jerzy Fr¹k 58. Tadeusz Wêgorek 15. Zygmunt Jasik 59. Wac³aw Wiater 16. Henryk Jezierczuk 60. Anna Wierzcholska 17. Jerzy Jêdrzejak 61. Micha³ Wojciechowski 18. Andrzej Junczyk 62. Marek Zabielski 19. Stanis³aw Kamiñski 63. Les³aw Zadoro¿ny 20. Józef Kania 64. Ryszard Ziemba 21. Bronis³aw Knap 65. Andrzej Ziomek 22. Tadeusz Korzan 66. Zbigniew Zubrzycki 23. Jan Kowalski 67. Bogus³aw Zych 24. Zbigniew Kowalski dyplom magistra in¿yniera 25. Jerzy Kozak 26. Ryszard Krzysztofik 1. Marian Bartoszewski 27. Ferdynand Kumek 2. Marian Bochen 28. W³odzimierz Kusy 3. Witold Chabros 29. Zdzis³aw Kuszneruk 4. Stanis³aw Cyrul 30. Wojciech Mach 5. Lech Czap 31. Piotr Machnio 6. Maciej Drabek 32. Jan Machoœ 7. Krzysztof Dybicki 33. Józef Malocha 8. Andrzej Falendysz 34. Henryk Matuszewski 9. Stanis³aw Firlej 35. Eugeniusz Mazurek 10. Ryszard Gajda 36. Józef Mazurek 11. Andrzej Gaszczyk 37. Roman Misztal 12. Hanna Gawrylak Dyœ 38. Antoni Muszyñski 13. Anna Firlej 39. Leszek Niedzwiadek 14. Waldemar Franczak 40. Janusz Opaliñski 15. Wojciech Gmiter 41. Ewa Pachla 16. Stanis³aw Góra 42. Eugeniusz Paprota 17. Stanis³aw Grabarski 43. Marian Pedzisz 18. Stanis³aw Greszta 44. Józef Pi³at 19. W³adys³aw Grzegocki 45. W³odzimierz Puchala 20. W³adys³aw Grzesik 46. Antoni Pucha³a 21. Henryk Gut 47. Stanis³aw Rachañczyk 22. Kazimierz Hawrylak 48. Piotr Rachubik 23. Eugeniusz Hyz 49. Roman Sawiñski 24. Krzysztof Jachewicz 50. Zbigniew Sitkowski 25. Krzysztof Janisz 51. Ryszard Siwiec 26. Andrzej Karasiuk 52. Zbigniew Skiba 27. Edward Kaszperuk 222 Lista absolwentów

28. Tomasz Kêdzior 72. Jan Tudryn 29. Marek Klepacki 73. Stanis³aw Tulidowicz 30. Zbigniew Kobus 74. Stanis³aw Turbakiewicz 31. Andrzej Korszniewicz 75. Bohdan Tur¿añski 32. Zbigniew Koœciañczuk 76. Marek Twardowski 33. Krzysztof Królik 77. Henryk Wilk 34. Aleksander Krupa 78. Zbigniew WoŸniacki 35. Bart³omiej Krut 79. Jacek WoŸniak 36. Jacek Litwin 80. S³awomir Wójcik 37. Janusz £okaj 81. Tomasz Wysokiñski 38. Jacek Majewski 82. Tomasz Zaniewicz 39. Marek Malinowski 83. Miros³aw Ziemba 40. Katarzyna Marcinek 84. Adam Ziewiec 41. Zbigniew Miedziak 85. Andrzej Zniszczyñski 42. Jaros³aw Misiewicz 86. Jerzy ¯aczek 43. Marian Moszyñski 44. Stanis³aw Mucha 1979 45. Edward Murawski dyplom in¿yniera 46. Zbigniew Muszyñski 1. Henryk Adamek 47. Czes³aw Niedzió³ka 2. Marek Ara¿ny 48. Robert Nowosad 3. Leszek Bartoszcze 49. Zenon Nowosad 4. Halina Bogudziñska 50. S³awomir Olejarnik 5. Arkadiusz Borowiec 51. Piotr Osiak 6. Stanis³aw Borowski 52. Andrzej Pawlak 7. Jerzy Brodawka 53. Chrispos Philippides 8. Tadeusz Budzyñski 54. Krzysztof Piotrowicz 9. Józef DroŸdziuk 55. Ryszard Polski 10. Henryk Dybko 56. Jan Rapa³a 11. Andrzej Grochowski 57. Dariusz Soko³owski 12. Maria Hacia 58. Krzysztof Stefañski 13. Waldemar Hunek 59. Krzysztof Sulowski 14. Stefan Izdebski 60. Janusz Szymczyk 15. Wac³aw Jab³oñski 61. Piotr Radzki 16. Stanis³aw Juœko 62. Tadeusz Rawiak 17. Wies³aw Juœko 63. Stanis³aw Ró¿ewski 18. Tadeusz Kais 64. Andrzej Siepsiak 19. Stanis³aw Kasperski 65. Stanis³aw Skonecki 20. Zygmunt Kawka 66. Tadeusz Skórka 21. Tadeusz K³oda 67. Stanis³aw Sochan 22. Wojciech K³os 68. Bogdan Sowa 23. Jan Kobia³ka 69. Tomasz Tarnowski 24. Jerzy Konopka 70. Marek Tereszkowski 25. Bohdan Kordowski 71. Micha³ Tokarski Lista absolwentów 223

26. Krzysztof Kosicki 70. Roman Œwiêcicki 27. Jan Kosiorek 71. Stanis³aw Œwiêcicki 28. Danuta Kowalik Kruczyñska 72. Marian Tatara 29. Micha³ Kozak 73. Edward Trochimiuk 30. Tadeusz Koz³owski 74. Stanis³aw Widz 31. Roman Kuczyñski 75. Józef Wiœniewski 32. Tadeusz Kurowski 76. Andrzej Wo³odkiewicz 33. Czes³aw Lenarcik 77. Czes³aw Wróbel 34. Ignacy Lewandowski 78. Jerzy Wróbel 35. Andrzej Lisowski 79. Marek Wysocki 36. Józef £obodziñski 80. Jerzy Zab³uda 37. Waldemar £oœ 81. W³adys³aw Zalewski 38. Renata Maciejewska-Prokop 82. W³adys³aw Zawadzki 39. Jerzy Maciel¹g 83. Witold Z³oto 40. Henryk Majewski 84. Józef Zubala 41. Zbigniew Mame³ko dyplom magistra in¿yniera 42. Zbigniew Michalak 43. Antoni Meluch 1. Andrzej Barañski 44. Franciszek Mróz 2. Aleksander Bêczkowski 45. Kazimierz Naruszko 3. Henryk Bo³tuæ 46. Andrzej Nasalski 4. Bogdan Brzosko 47. Tadeusz Olech 5. Joanna Brzosko-Bochyñska 48. Jan Panasiuk 6. Edward Brzozowski 49. Ignacy Paul 7. Krzysztof Chabuda 50. Henryk Pazur 8. Marian Chruœcielewski 51. Antoni Piotrowski 9. Jan Dadas 52. Wies³aw Piwowarek 10. Jan Dañko 53. Zygmunt Podolak 11. Witold Dañko 54. Kazimierz Próchniak 12. Jan Dolecki 55. Andrzej Pulikowski 13. Edward D³ugosz 56. Stanis³aw Pu³awski 14. Henryk Duda 57. Tadeusz Rybak 15. Lucjan Dziedzic 58. Jerzy Sadowski 16. Tadeusz Franaszczuk 59. Jerzy Sagan 17. Krzysztof G³uski 60. Ryszard Sarecki 18. Stanis³aw Go³êbiewski 61. Tadeusz Semeniuk 19. Miros³aw Grochowski 62. Ewa Sikorska 20. Krzysztof Gruszczyñski 63. Stanis³aw Skomorowski 21. S³awomir Grzebulski 64. Roman Skrok 22. Bogus³aw Grzywacz 65. Edward Staniak 23. Adam Gutowski 66. Jan Sypetkowski 24. Miros³aw Hynowski 67. Eugeniusz Sza³ata 25. Jerzy Iwanowicz 68. Marian Szczêœniak 26. Zdzis³aw Jarosz 69. Zbigniew Szymczak 27. Jerzy Józefczak 224 Lista absolwentów

28. Ryszard Kêdziora 72. Janusz Smyk 29. Zbigniew Kiernicki 73. S³awomir Stachnio 30. Marian Kolus 74. Jacek Skwarcz 31. Stanis³aw Komar 75. Leszek Stawski 32. Jerzy Kopeæ 76. Antoni Sulowski 33. Zbigniew Korulczyk 77. Jan Szczepanowicz 34. Andrzej Kremski 78. Gwidon Szeplewicz 35. Henryk Król 79. Jan Szko³a 36. Ryszard Kufel 80. Bogdan Szumañski 37. Janusz Kulczyñski 81. Zdzis³aw Szymczyk 38. Mariusz Kwiatkowski 82. Stanis³aw Œlaz 39. Ryszard Kwiatkowski 83. Janusz Œliwiñski 40. Jerzy £ukasik 84. Jerzy Tarasiuk 41. Ryszard £uszczak 85. W³adys³aw Tarczyñski 42. Krzysztof Madejski 86. Waldemar Tatara 43. Leszek Malicki 87. Szymon Tokarzewski 44. Marian Markowski 88. Andrzej Turski 45. Lech Mazurek 89. Jan Turula 46. Janusz Michalczuk 90. Edward Tyc 47. Andrzej Michalski 91. Andrzej Walczak 48. Wojciech Miros³aw 92. Zenon Wilkos 49. Zbys³aw Momot 93. Adam Wiórko 50. Rafa³ Nadulski 94. Ryszard Wit 51. Marian Nikanowicz 95. Jan Woœko 52. W³odzimierz Nowak 96. Kazimierz WoŸniak 53. W³odzimierz Orzechowski 97. Andrzej Wójtowicz 54. Krzysztof Pielach 98. Janusz Wójtowicz 55. Jan Pietraœ 99. Marek Wróblewski 56. Andrzej Pietrzyk 100. Maciej Wrzo³ek 57. Ryszard Piêkosz 101. Krzysztof Wyczo³ek 58. Marek Pi³at 102. Zdzis³aw Zacharuk 59. Tadeusz Podlasiñski 103. Stanis³aw Zaj¹c 60. Ryszard Polak 104. Krzysztof Zakrzewski 61. Miko³aj Polech 105. Robert Zakrzewski 62. Jerzy Radko 106. Janusz Zatorski 63. Andrzej Radkowiak 107. Andrzej Zybura 64. Jerzy Rej 65. Krzysztof Rodak 1980 66. Stanis³aw Rozwadowski dyplom in¿yniera 67. Waldemar Rutkowski 1. Hieronim Bañka 68. Krzysztof Rycaj 2. Zbigniew Bia³owolski 69. Adam Sakowicz 3. Stanis³aw Bidas 70. Lucjan Samonek 4. Zdzis³aw Bitkowski 71. Stanis³aw Sirdak Lista absolwentów 225

5. Adam Bogacz 49. Jerzy Pakos 6. Miko³aj Bogudziñski 50. Janusz Pastusiak 7. Andrzej Bogusz 51. Adam Piechocki 8. Wies³aw Borkowski 52. Jan Piekutowski 9. Maciej Boroch 53. Józef Przybysz 10. Wojciech Charmas 54. Jerzy Przysiê¿niak 11. Wies³aw Choma 55. Piotr Salamon 12. Romuald Czajka 56. Józef Sepczuk 13. Micha³ Dadej 57. Janusz Sidorowicz 14. Andrzej Daniluk 58. Jerzy Sieñko 15. Stanis³aw Dec 59. Waldemar Sikora 16. Jan Dytrych 60. Aleksander Skoczeñ 17. Stanis³¹w Dzyr 61. Bogdan Skrzypczak 18. Zbigniew Filipiak 62. Kazimierz Sosnowski 19. Kazimierz Firlej 63. Stanis³aw Stanis³awek 20. Pawe³ Fr¹k 64. Henryk Szczerkowski 21. Jerzy Ga³kowski 65. Tadeusz Sztorc 22. Stefan Góral 66. Grzegorz Tyc 23. W³adys³aw Grzywnowicz 67. Marek Wolañski 24. Kazimierz Ikwanty 68. Lech Wronka 25. Marian Jakubiec 69. Marian Zalewski 26. Kazimierz Jakusik 70. Janusz ¯ukowski 27. Ryszard Jarmonik dyplom magistra in¿yniera 28. Stanis³aw Jarosiñski 29. Zbigniew Jasiñski 1. Zbys³aw Adamczuk 30. Zbigniew Kamiñski 2. Józef Antoszek 31. Adam Kandys 3. Ryszard Bajkowski 32. Edward Karaœ 4. Zbigniew Baran 33. Jan Kasperek 5. Andrzej Bartnik 34. Grzegorz Kostrubiec 6. Micha³ Ba¿ant 35. Leszek Kowalik 7. Krzysztof B³oñski 36. Aleksander Król 8. Ryszard Bocian 37. Janina Krupa 9. Zbigniew Bojarski 38. Lech Lejwoda 10. Janusz Borek 39. Adam Lewak 11. Roman Boroch 40. Ryszard Lubiñski 12. Tomasz Brzozowski 41. Antoni Maliszewski 13. Józef Bujalski 42. Edward Marczyñski 14. Mieczys³aw Chwa³a 43. Andrzej Matuszewski 15. Ireneusz Cisek 44. Jan Me³gieœ 16. Zbigniew Ciok 45. Henryk Michalczyk 17. Czes³aw Ciszyñski 46. Jerzy Mielniczuk 18. Stanis³aw Czeranowski 47. Krzys³aw Nowaczek 19. Roman Dawidziuk 48. Jerzy Osiñski 20. Ewa D¹browska 226 Lista absolwentów

21. Adam Drzewicki 65. Czes³aw Magdziarz 22. Jerzy Drzewiecki 66. Ewa Makarska 23. Jan Dziubiñski 67. Marek Malicki 24. Stanis³aw Fus 68. Mieczys³aw Maniecki 25. Józef Gajda 69. Kazimierz Markiewicz 26. Wies³aw Glijer 70. Andrzej Masiak 27. Stefan G³ogowski 71. Grzegorz Mazoñ 28. Marek Goliñski 72. Janusz Mazurek 29. Leszek Go³acki 73. Leon Michalak 30. Piotr Gontarz 74. El¿bieta Niedziela 31. Grzegorz Gregorowicz 75. Gra¿yna Niemiec 32. Wojciech Gruszczyñski 76. Andrzej Niski 33. Józef Gryczka 77. Stanis³aw O¿ga 34. Leszek Gryczon 78. Jerzy Pakulski 35. Andrzej Grzelak 79. Krystyna Pawlak 36. Wojciech Hryniewicz 80. Janusz Pawluk 37. Miros³aw Ilczuk 81. Tadeusz Pazur 38. Jerzy Jab³onka 82. Edward P¹k 39. Andrzej Jagielski 83. Zbigniew Pi¹tek 40. Krzysztof Jagnicki 84. Waldemar Pisarski 41. Barbara Jakubska 85. Andrzej Poleszak 42. Ryszard Jasiñski 86. Leonard Polkowski 43. Maria Kaczmarczyk 87. Jaros³aw Pop³awski 44. Stefan Kalita 88. Zbigniew Prokop 45. W³adys³aw Karczmarczyk 89. S³awomir Puka 46. Czes³aw Kêpiñski 90. Marek Pytka 47. Janusz Kisiel 91. Jaros³aw Radzikowski 48. W³adys³aw K³os 92. Adam Romanek 49. Marian Kociuba 93. Marek Rozmus 50. Piotr Komorowski 94. Wiktor Rycerz 51. Kazimierz Korczyk 95. Maria Rydlewska 52. Magdalena Koœciañczuk 96. Grzegorz Sadurski 53. Krzysztof Kowalczyk 97. S³awomir Sawicki 54. Waldemar Krakowiak 98. W³adys³aw Semeniuk 55. Edward Kramek 99. Stefan Sibirski 56. Tomasz Krupa 100. Andrzej Ska³ecki 57. Remigiusz Krzewski 101. Micha³ Skowroñski 58. Krzysztof Lewandowski 102. Zbigniew Skubisz 59. Tadeusz Lewandowski 103. Marek Smaga 60. Jerzy Lipniacki 104. Lech Sprawka 61. Janusz Litwin 105. Jan Stadnik 62. Bogdan £os 106. Tamara Stêpieñ 63. Ryszard £ukasz 107. Urszula Stêpniak 64. Zbigniew £ysakowski 108. Andrzej Su³ek Lista absolwentów 227

109. Janusz Sysa 16. Ryszard Kiryluk 110. Marian Syty 17. Wojciech K³oda 111. Piotr Szczêsny 18. Franciszek K³os 112. Edward Szewczyk 19. Kazimierz Komoszka 113. W³odzimierz Szwedowski 20. Jerzy Kosiorek 114. Stanis³aw Szymañski 21. Jerzy Koœcik 115. Anna Œwieca 22. Adam Kowalczyk 116. Marian Œwiêtoniewski 23. Eugeniusz Kramek 117. Roman Trêbaczowski 24. Eugeniusz Król 118. Jan Trochimowicz 25. Irena Krygler 119. Krzysztof Tusiñski 26. Jan Krzowski 120. Irena Tutka 27. Tadeusz Lipa 121. Ryszard Wichrowski 28. Jacek Ludwiczuk 122. Witold Winiarski 29. W³adys³aw £apiñski 123. Roman Wojciechowski 30. Krzysztof £awicki 124. Jacek Wójcicki 31. Jerzy Margol 125. Witold Wójtowicz 32. Janusz Mêczyñski 126. Krzysztof Wrona 33. Roman Michowski 127. Jerzy Wyskwar 34. Jacek Misiurek 128. Jan Zakrzewski 35. Stanis³aw Nizio 129. Zbigniew Zaporowski 36. Edmund Osior 130. Adam Zarzycki 37. S³awomir Perski 131. Ryszard Zawada 38. Bogdan Pliwka 132. Andrzej Zio³o 39. Wies³aw Polakowski 133. Maciej ¯urawiecki 40. Wies³aw Pryszczewski 41. Waldemar Rogulski 1981 42. Tadeusz Stachyra dyplom in¿yniera 43. Zygmunt Sokó³ 44. Stanis³aw Stêpieñ 1. Jadwiga Bernard 45. Wies³aw Sulej 2. Zygmunt Bielak 46. Mieczys³aw Sulowski 3. Waldemar B³aszczyk 47. Ryszard Swacha 4. Janusz B³êdkowski 48. Maria Szczepañska-Pi¹tkowska 5. Szczepan Boruta 49. Andrzej Szumera 6. Andrzej Brodzik 50. Kazimierz Tara³a 7. Miros³aw Damski 51. Eliasz Tereszko 8. Krzysztof D¿ygad³o 52. Henryk Truk 9. Jan Ga³an 53. Jan Tworek 10. Janusz G³owala 54. Jerzy Wierzchoñ 11. Henryk Gradus 55. Janusz Wiszniewski 12. Zbigniew Guziejko 56. Józef Witek 13. Witold Janicki 57. Adolf Wojtaœ 14. Jan Jarmo³owicz 58. Barbara Wolska 15. Krystyna Kandybowicz 59. Robert Woszczek 228 Lista absolwentów

60. Jan Wrotkowski 41. Miros³aw Klosz 61. Krzysztof Ziarno 42. Jacek Korybski 43. Lech Kowalczuk dyplom magistra in¿yniera 44. Ewa Królik 1. Henryk Antas 45. Andrzej Krzaczkowski 2. Grzegorz Bartnik 46. Jerzy Kwiatkowski 3. S³awomir Bia³ek 47. Micha³ Kwiecieñ 4. Witold Bia³ek 48. Konstanty Kwirant 5. Kazimierz Biszczanik 49. Roman Lewandowski 6. Janusz B³aziak 50. Tadeusz Lewczuk 7. Miros³aw Bobrowski 51. Andrzej £ukasiewicz 8. Marek Boguniecki 52. Marek Maj 9. Romuald Budner 53. Krzysztof Majewski 10. Miros³aw Ceg³owski 54. Jan Maksymowicz 11. W³odzimierz Chmielewski 55. Mieczys³aw Mamona 12. S³awomir Chom¿yñski 56. Krzysztof Micha³owski 13. Wies³aw Chruœciel 57. Zbigniew Micha³owski 14. Krzysztof Czarnacki 58. Witold Mioduszewski 15. Henryk Czuba 59. Andrzej Mirkiewicz 16. Zbigniew Dawid 60. Jan Miroñski 17. Stanis³aw DroŸdziel 61. Andrzej Nosowski 18. Roman Dudziñski 62. Jerzy Nowicki 19. Zbigniew Duñski 63. Ryszard Olichwier 20. Marian Dyjach 64. Grzegorz Or³owski 21. Miros³aw Filipowicz 65. Stanis³aw Paczkowski 22. Andrzej Fisz 66. Jan Palichleb 23. Maria Gajewska 67. Tadeusz Paluszek 24. Roman G³¹b 68. Bogdan Paradowski 25. Andrzej Godula 69. Pawe³ Parczyñski 26. Stanis³aw Goœ 70. Wies³aw Pastu³a 27. Jerzy Grosiak 71. Henryk Piekarski 28. S³awomir Hawe³ko 72. Mieczys³aw Podgórny 29. Marek Hereæ 73. Marek Pogoda 30. Józef H³adyniuk 74. Stanis³aw Przystojecki 31. Zdzis³aw Horyñski 75. Miros³aw Puzio 32. Grzegorz Hradil 76. Jerzy Pytka 33. Marian Jagoda 77. Adam Reda 34. Zdzis³aw Ja³toszuk 78. Jan Rêkas 35. Edward Jarecki 79. Gustaw Rusjan 36. Stanis³aw Kalinowski 80. Jerzy Rycyk 37. Jacek Kamiñski 81. Lech Sankowski 38. Dariusz Kifer 82. Antoni Sawicki 39. Piotr Klisowski 83. Jerzy Serafin 40. Jan Kloc 84. Leszek Sier¿ant Lista absolwentów 229

85. Janusz Skrajny 27. Henryk Janik 86. Dariusz Stadnicki 28. Grzegorz Jasiñski 87. Stanis³aw Stasiak 29. Adam Jesionek 88. Jerzy Œwietlicki vel Wêgorek 30. Paulina Jesionek 89. Marek Tomczak 31. Mieczys³aw Je¿ewski 90. Marek Walencik 32. Marian Kalicki 91. Jacek Warakomski 33. Jan Kiciak 92. Marcin Wardak 34. Tomasz Klimkiewicz 93. Stanis³aw Wojtuñ 35. Jerzy Kloc 94. Wojciech Wolañski 36. Jan Konaszczuk 95. Alfred Wójcik 37. Roman Kosiñski 96. Tadeusz Wroñski 38. Zofia Kosza³ka 97. Dariusz Ziêba 39. Krzysztof Kot 98. Marian ¯yœko 40. Wiktor Kotlarczuk 41. Józef Krzeszowiec 1982 42. Adam Krzyszycha dyplom in¿yniera 43. Tadeusz Kucharczyk 44. Roman Kury³o 1. Henryk Adamczyk 45. Henryk Kurzempa 2. Jan Baran 46. Zdzis³aw Lewczuk 3. Adam B¹ka³a 47. Mieczys³aw Lorent 4. Leokadia Bielecka 48. Andrzej Maj 5. Eugeniusz Bogusz 49. Stanis³aw Margol 6. Maria Borys-Mi³kowska 50. Jerzy Markowski 7. Edmund Brzuœ 51. Marek Matras 8. Zbigniew Brzuœ 52. Jerzy Mazik 9. Teodor Chabros 53. Stanis³aw Mazur 10. Ewa Chojan 54. Jan Mroczek 11. Józef Ciszyñski 55. Jerzy Mroczek 12. Jerzy Czwórnóg 56. Ludwik Murat 13. Bogus³aw Æwikliñski 57. Jan Murlak 14. Janusz Denisiuk 58. Marta Myszala 15. Grzegorz Dêbiec 59. Adam Narojek 16. Ma³gorzata Dêbiec 60. Henryk NiedŸwiadek 17. Robert Dobosz 61. Józef Oleszek 18. Edward Dobrowolski 62. Ryszard Pasikowski 19. Miros³aw Drozd 63. Jan Pasternak 20. Jerzy Dworak 64. Stanis³aw Piekie³ko 21. Gra¿yna Dyñska 65. Tadeusz Pielaszkiewicz 22. Ryszard Filipowicz 66. Krzysztof Plak 23. Eugeniusz Góra 67. Halina Pokrywka 24. Ryszrd Grabczyñski 68. Kazimierz Rogala 25. Waldemar Janiak 69. Edward Rola 26. Adam Janik 70. Henryk Rudko 230 Lista absolwentów

71. Krzysztof Rzepecki 6. Jacek Bogucki 72. Jerzy Sidor 7. Jerzy Bugajski 73. Andrzej Skowron 8. Adam Burda 74. Jan Skrok 9. Waldemar Chmielewski 75. Irena S³oboda Jandu³a 10. Marek Chomik 76. Leonard Soko³owski 11. Andrzej Cieœlak 77. Julian Sowiñski 12. Renata Cieœlak 78. Jan Sposób 13. Dariusz Czarnik 79. Ryszard Stefaniak 14. Miros³aw Æwik³a 80. Zbigniew Stypu³a 15. Ryszard Drwiêga 81. Stanis³aw Sulowski 16. Andrzej Figiel 82. Eugeniusz Syryczyk 17. Sylwester Floriañczyk 83. Ryszard Szachnik 18. Henryk Gie³czyk 84. Wac³aw Szuryga 19. Wiktor G³adzki 85. Jan Szymañski 20. Henryk G³ogowski 86. Krzysztof Szymula 21. Ryszard Go³êbiowski 87. Czes³aw Œcibior 22. Cezary Gorzelak 88. Jerzy Tymoszuk 23. Krzysztof Grudzieñ 89. Andrzej Tyndorf 24. Wies³aw Gruszecki 90. Andrzej Wdowiak 25. Wies³aw Grzywna 91. Tadeusz Weremko 26. Jacek Guzowski 92. Waldemar Wereszczyñski 27. Janusz Igras 93. Henryk Wierzchoñ 28. Andrzej Jakubiak 94. Janusz Wilczyñski 29. Zbigniew Jankowski 95. Ryszard Wilko³ek 30. Wies³aw Jasiota 96. Marek Winiarczyk 31. Jerzy Junak 97. Henryk Wit 32. Jerzy Kaczor 98. Jerzy Wolañski 33. Zdzis³aw Kamiñski 99. Wojciech Woszczek 34. Krzysztof Karol 100. Teresa Wójcik 35. Henryk Karpiuk 101. Jan Wróblewski 36. Andrzej Karwowski 102. Jan Wypych 37. Jaros³aw Kawecki 103. Andrzej Za³êcki 38. Tomasz KaŸmir 104. Wies³aw Zawadzki 39. Wies³aw Korkosz 105. Tadeusz Zawistowski 40. Wies³aw Korólczyk 106. Wies³aw Zieliñski 41. S³awomir Korulczyk 107. Adam ¯ebrowski 42. Zdzis³aw Kotyñski 43. Marek Król dyplom magistra in¿yniera 44. Stanis³aw Król 1. Marian Bajwoluk 45. Ryszard Kulicki 2. Pawe³ Banaszkiewicz 46. S³awomir Kwiatkowski 3. Marek Bia³ek 47. Stanis³aw Kwietniewski 4. Adam Bia³onoga 48. Waldemar Lech 5. Janusz BliŸniuk 49. Zenon Lecyk Lista absolwentów 231

50. Marek Legwant 94. Józef Ruszniak 51. Mariusz Leszczyñski 95. Andrzej Rutkowski 52. Waldemar £aboda 96. Jaros³aw Rybacki 53. Hieronim £akota 97. Zbigniew Rymarczyk 54. Marian £ozak 98. Tadeusz Sa³ata 55. Jan £yszczarz 99. Mieczys³aw Sawka 56. Andrzej Majka 100. Krzysztof Skawiñski 57. Grzegorz Malinga 101. Marek Skowroñski 58. Tadeusz Malinowski 102. Józef Soko³owski 59. Tomasz Mañko 103. Roman So³owiej 60. Józef Mateja 104. Grzegorz Sosnkowski 61. Adam Matejak 105. Andrzej Staniak 62. Leszek Matyjaszek 106. Andrzej Stasiak 63. Janusz Mazurek 107. Ludwik Stasiawski 64. Leszek Miciuk 108. Gra¿yna Strug 65. Janusz Mi³ek 109. Andrzej Sulima 66. Henryk Miroñski 110. Robert Surdacki 67. Jerzy Miros³aw 111. Miros³aw Szlendak 68. Marek Miros³aw 112. Krzysztof Szymanek 69. Wojciech Misiak 113. Marek Szymanek 70. Jerzy Montusiewicz 114. Jacek Szymaniak 71. Roman Morelowski 115. Stanis³aw Szymczyk 72. Ryszard Mróz 116. Stefan Szysz 73. Teresa Myszka-G³ówka 117. Piotr Szyszka 74. Jerzy Nazaruk 118. Janusz Œwiszcz 75. Jan Nikoniuk 119. Tadeusz Tokarczyk 76. Jolanta Nowak 120. Czes³aw Tomi³o 77. Wojciech Nowakowski 121. Bart³omiej Torbiczuk 78. Andrzej Ostrowski 122. Andrzej Ujma 79. Miros³aw Paprocki 123. Krzysztof Ul 80. Janusz Pawelec 124. Andrzej Wartacz 81. Marian Pawlicha 125. Ryszard Wasilewski 82. Wies³aw Paw³owski 126. Adam Wasiluk 83. Piotr Piekarczyk 127. S³awomir W¹sik 84. Tomasz Pietras 128. Marek Wereszczyñski 85. Zbigniew Pietroñ 129. Jerzy Wielogórski 86. Waldemar Pikulski 130. Jakub Wieluñski 87. Zbigniew Piliñski 131. Józef Wiêsyk 88. Andrzej Pi³at 132. Janusz Wilczyñski 89. Ryszard Piskorski 133. Stanis³aw Witek 90. Jan Piwowarek 134. Marek Wodzik 91. Stanis³aw Radziêciak 135. Aleksander WoŸnica 92. Bogus³aw Rudnicki 136. Bogus³aw Zajdel 93. Mieczys³aw Rudzik 137. Romuald Zaorski 232 Lista absolwentów

138. Krzysztof Ziêba 39. Tadeusz Wiœnicki 139. Miros³aw Zyga 40. Mieczys³aw Witkowski 41. Stanis³aw Wojciechowski 1983 42. Marek Wolski dyplom in¿yniera 43. Roman Wolski 44. Adam Zadura 1. Andrzej Bia³ecki 45. Henryk Zaj¹c 2. Tadeusz Bieñka 46. Kazimierz Zieliñski 3. Jerzy Borsukiewicz 47. Marian ¯mijan 4. Mieczys³aw Brodziñski 5. Ryszard Bryk dyplom magistra in¿yniera 6. Jan Bucoñ 1. Stanis³aw Adamczyk 7. Jerzy Burcoñ 2. Zbigniew Adamczyk 8. Józef Chimczuk 3. Marek Banach 9. Jerzy Czaplinski 4. Witold Banach 10. Piotr Dañko 5. Marek Banaszek 11. Marian Dêbicki 6. Zbigniew B¹k 12. Gerard Gañski 7. Kazimierz Bednarski 13. Krzysztof Kamola 8. Marek Bielak 14. Bogdan Kaœka 9. Józef Bielecki 15. Wies³aw Knopik 10. Tadeusz Biernat 16. Longin Koenner 11. Kazimierz Bladyniec 17. Zdzis³aw Koguciuk 12. Zbigniew B³aszczyk 18. Roman Kowalczyk 13. Krzysztof Bobryk 19. Eugeniusz Krêcisz 14. Waldemar Bryzek 20. Kazimierz Kwaœniak 15. Jerzy Budzyñski 21. W³adys³aw Latosiewicz 16. Witold Ciepliñski 22. Jan Lembryk 17. Zbigniew Cisowski 23. Stanis³aw Lichota 18. Tomasz Czechowski 24. Ewa Lorek-Gañska 19. Andrzej Czerebak 25. Edward Malec 20. Janusz D¹bski 26. Kazimierz Matysiuk 21. Zenon Dechnik 27. Lech Mitura 22. Adam Demianiuk 28. Józef Nieœcioruk 23. Adam Demusiak 29. Stanis³aw Oleszkiewicz 24. Miros³aw Droœ 30. Jan Olko 25. Jerzy Durakiewicz 31. Józef Opasa³a 26. Henryk Dworzañski 32. Adam Pacho³ 27. Wojciech D¿aman 33. Jan Pietrzak 28. Jerzy Gaj 34. Ewa Podniesiñska 29. Krzysztof Gajowiak 35. Leszek Rayski 30. Tadeusz GoŸdziejewski 36. Marek Rz¹d 31. Ryszard Górecki 37. Jerzy Smolbik 32. Zbigniew Gralewski 38. Marek Sobieszek 33. Jaros³aw Grom Lista absolwentów 233

34. Jan Grudziñski 78. Marian Mróz 35. Waldemar Gryglewski 79. Jerzy Nykiel 36. Lech Hys 80. Witold Ogórek 37. Stanis³aw Jagie³³o 81. Janusz Ostrowski 38. Zygmunt Janeczko 82. Tadeusz Owerko 39. Tomasz Jasiñski 83. Ma³gorzata Paradowska 40. Artur Jatczak 84. Robert Pasternak 41. Marek Jawor 85. Tomasz Pauta 42. Dariusz Jazgarski 86. Teresa Piecak 43. Piotr Józefkiewicz 87. Zbigniew Pieczywek 44. Lucjan Juszkiewicz 88. Andrzej Pietrzak 45. Artur Kalinowski 89. Grzegorz Piotrowski 46. Tomasz Kamieniak 90. Marek Politowski 47. Dariusz Kamiñski 91. Wies³aw Popielnicki 48. Grzegorz Kliza 92. Jerzy Prenagal 49. Marek Ko³tun 93. Ignacy Puszkiewicz 50. S³awomir Koper 94. Grzegorz Pytlak 51. Kazimierz Korga 95. Ryszard Rêkas 52. Bo¿ena Kot-Branecka 96. Miros³aw Robak 53. Jerzy Kotarski 97. Janusz Rogowski 54. Krzysztof Kotyra 98. Ewa Rokita 55. Krzysztof Kowal 99. Ryszard Ró¿ycki 56. Marek Kowalczuk 100. Krzysztof Rz¹dkowski 57. Wies³aw Koz³owski 101. Zbigniew Sawicki 58. Andrzej Krasoñ 102. Janusz Serwin 59. Marian Król 103. Ryszard Sidorzak 60. Zbigniew Kryñski 104. Wies³aw Skowron 61. Mariusz Kucharski 105. Andrzej Skrobotowicz 62. Grzegorz Kuty³a 106. Tomasz Smoliñski 63. Janusz Kwiatkowski 107. S³awomir Sobocki 64. Henryk Lemiecha 108. Janusz Stankiewicz 65. Antoni Leonko 109. Robert Stêpieñ 66. Stanis³aw Lis 110. Zbigniew Stêpniak 67. Leszek Lulek 111. Ryszard Stola 68. Krzysztof £ysiak 112. Janusz Szacoñ 69. Jacek Majewski 113. Danuta Szalak 70. Jerzy Makaruk 114. Leszek Szpakowski 71. Kazimierz Mañkowski 115. Jan Szuba 72. Piotr Mañkowski 116. Jacek Szulowski 73. Zbigniew Marcinek 117. Andrzej Szymanek 74. Zbigniew Marciniak 118. Dariusz Szymañski 75. Zbigniew Mazur 119. Jaros³aw Œwiat³owski 76. Leszek Miko³ajewicz 120. Henryk Œwiergoñ 77. Krzysztof Milewski 121. Krzysztof Tomaszewski 234 Lista absolwentów

122. Tomasz Tracz 21. Ryszard Kula 123. Jerzy Walikowski 22. Wojciech Lada 124. El¿bieta Wancerz 23. Marek Leszczyñski 125. Robert Wijaszka 24. Ryszard £uszcz 126. Joanna Wnêk 25. Zbigniew Mach 127. Mieczys³aw Wnêk 26. S³awomir Machnicki 128. Andrzej Wojtaszek 27. Anna Martyniuk 129. Piotr Wojtowicz 28. Piotr Marzewski 130. Wojciech Wolski 29. Krzysztof Mazurek 131. Marian Jerzy Wójcik 30. Wies³aw Mazurek 132. Marian Tadeusz Wójcik 31. Andrzej Michalski 133. Henryk Wójtowicz 32. Marian Michoñ 134. Adam Wysokiñski 33. Wac³aw Miko³ajczyk 135. Stanis³awa Zaborek 34. Lech Motyl 136. Henryk Zacharuk 35. Jerzy Mroczkowski 137. Miros³aw Zams 36. Tomasz Nakonieczny 138. Janusz Zawiœlak 37. Wies³aw Nowak 139. Zenon Zbiciak 38. Marek Nowogórski 140. Miros³aw ¯arnicki 39. Waldemar Obroœlak 141. Ryszard ¯ywicki 40. Wies³aw Olchawski 41. Bo¿ena Or³owska 1984 42. Józef Pacek dyplom in¿yniera 43. Zenon P¹czkowski 44. Ryszard Piskorek 1. Ryszard Badenika 45. Krzysztof Pra¿mo 2. Stanis³aw Baranowski 46. Wojciech Próchniewicz 3. Piotr Barta 47. Konrad Radomski 4. Jerzy Betcher 48. Krzysztof Rudko 5. Ryszard Bigoraj 49. S³awomir Rybak 6. Wac³aw Bogdanowicz 50. Anna Sadlak 7. Zbigniew Borkowski 51. Stanis³aw Sekutowski 8. Wies³aw Chmielak 52. Leszek Suski 9. Edward Cieciel¹g 53. Andrzej Szelezin 10. Mieczys³aw Daniel 54. Stanis³aw Tarczyñski 11. Andrzej Dmowski 55. Andrzej Thury 12. Ryszard Gawrylak 56. Ryszard Wilczewski 13. Wies³¹w Gorczyca 57. Zbigniew Wo³yniec 14. Zbigniew Grabowski 58. Andrzej Woszczek 15. Janusz Grzegorczyk 59. Adam Woœ 16. Stefan Jarosz 60. W³adys³aw Wójcik 17. W³odzimierz Kasica 61. Krzysztof Wymiata³ 18. Janusz Kata 62. Grzegorz Zajko 19. Jerzy Kojda 20. Tomasz Kudela Lista absolwentów 235

dyplom magistra in¿yniera 43. Tomasz Kwaœniak 1. Dariusz Asyngier 44. Sylwester Lenkiewicz 2. Irena Babiarz 45. Jerzy Lewandowski 3. Józef Bandzarewicz 46. Dariusz Malon 4. Wojciech B¹bol 47. Wojciech Manowiec 5. Andrzej Bielaszewski 48. Jacek Markowicz 6. Edward Borecki 49. Mariusz Matysek 7. Andrzej Cygan 50. Andrzej Mierzwa 8. Janusz Cygar 51. Andrzej Miesza³a 9. Edward Derkacz 52. Stanis³aw Moskal 10. Andrzej Dutkowski 53. Bogus³aw Nalewajko 11. S³awomir Dymel 54. Ryszard Nieæko 12. Andrzej Farian 55. Zbigniew Olech 13. Antoni Filipowicz 56. Andrzej Olszewski 14. Krzysztof Fyk 57. Zbigniew Osiak 15. Przemys³aw Gajowniczek 58. Miros³aw Ostrzy¿ek 16. Antoni Golonka 59. Janusz Pastusiak 17. S³awomir Góra 60. Zbigniew Perkawski 18. Krzysztof Grymuza 61. Grzegorz Pioœ 19. Grzegorz Gumiela 62. Józef Podgórski 20. Miros³aw Ho³od 63. Józef Popielarz 21. Jaros³aw Izdebski 64. El¿bieta PoŸdzik 22. Andrzej Jarosz 65. Krzysztof Romaniuk 23. Miros³aw Jarzyna 66. Zbigniew Siedlaczek 24. Marek Jerzyna 67. Krzysztof Siejko 25. Artur Kêpa 68. Urszula Sulima 26. Adam Kicun 69. Tomasz Szczeblewski 27. Jerzy Kierepko 70. Wies³aw Szkodziñski 28. Waldemar Kindracki 71. Dariusz Szostakiewicz 29. Miros³aw Kosmala 72. Zdzis³aw Szpyt 30. Tomasz Koœciuk 73. Robert Szyszko 31. Wojciech Kowalczuk 74. Krzysztof Tokarczyk 32. Jacek Kowalski 75. Marian Twaróg 33. Andrzej Kozak 76. Anna Warmiñska 34. Roland Kóska 77. Jerzy Warmiñski 35. Miros³aw Krakowiak 78. Janusz Waœkowski 36. Piotr Krawczak 79. Dariusz Wilczek 37. Waldemar Królik 80. Ryszard WoŸniak 38. Krzysztof Kruk 81. S³awomir Wroceñski 39. Cezary Krupa 82. Zbigniew Wrona 40. Stanis³aw Kryszczuk 83. Andrzej Zagórski 41. Bogus³aw Kulikowski 84. Bogdan Zarajczyk 42. Jaros³aw Kusiak 85. Andrzej Ziêba 86. Piotr ¯arnecki 236 Lista absolwentów

1985 42. Kazimierz Rozenbangier dyplom in¿yniera 43. Jerzy Sadlak 44. Aleksander Sadurski 1. Waldemar Antoniuk 45. Barbara Samczyk 2. Teresa Augustynek 46. Andrzej Satka 3. Andrzej Barszcz 47. Hanna Sobczyk 4. Artur Bender 48. Roman Sobczyk 5. Ryszard Biernat 49. Gra¿yna Szalach-Kasprzak 6. Sylwester Czerniak 50. Antoni Truœ 7. Bogdan Dziedzic 51. Longin Wasilewski 8. Grzegorz Grabowicz 52. Mieczys³aw Wojcieszyn 9. Wojciech Gradziñski 53. Wies³aw Zembrzycki 10. Zbigniew Gwozdyk 11. Adam Jaremek dyplom magistra in¿yniera 12. Krzysztof Jastkowiak 1. Adam Abramowicz 13. Wies³aw Jedlina 2. Waldemar Anasiewicz 14. Leszek Karwat 3. Marek Arciszewski 15. Waldemar KaŸmierczak 4. Robert Arciszewski 16. Stanis³aw Kotarski 5. Wojciech Banasik 17. Janusz Koziara 6. Miros³aw Bartos 18. Jaros³aw Kret 7. Leszek Bartuzi 19. Henryka Ksiê¿niak 8. Wojciech Baszyñski 20. Andrzej Leszczyñski 9. Henryk Bia³as 21. Zbigniew Lis 10. Andrzej Buczek 22. Zbigniew Lis 11. Krzysztof Byzdra 23. Jerzy £ysiak 12. Andrzej Chruœcik 24. Bo¿ena Madej 13. Krzysztof Chrzanowski 25. Marian Maksim 14. Krzysztof Ciesielski 26. Miros³aw Malesa 15. Wies³aw Ciorgoñ 27. Stanis³aw Marszycki 16. Tadeusz Czyrek 28. Krzysztof Marzewski 17. W³odzimierz Daca 29. Maria Mateuszczyk 18. Jacek Dobrowolski 30. Jadwiga Mikitiuk 19. Czes³aw Domañski 31. Kazimierz Mirañski 20. Andrzej Drozd 32. Zygmunt Muszyñski 21. Ireneusz Dudek 33. Jan Naworol 22. Mariusz Dziêcio³ 34. Ryszard Nowosadzki 23. Krzysztof Fijo³ek 35. Polikarp Oleszczuk 24. Jacenty Gadza³a 36. Dariusz Oleszczyñski 25. Marek G¹ga³a 37. Andrzej Pastuszka 26. Miros³aw G³azik 38. Janusz Piekarski 27. Krzysztof Gorgol 39. Jerzy Pletnia 28. Andrzej Grêbski 40. Krzysztof Porêbiak 29. Marek Grêdysz 41. Stanis³aw Rososzczuk 30. Jerzy Halczuk Lista absolwentów 237

31. Andrzej Harczuk 75. Andrzej Mosi¹dz 32. Krzysztof Iwanowski 76. Adam Mróz 33. El¿bieta Jacniacka 77. Kazimierz Naborczyk 34. Marian Jakubiak 78. Wojciech Niewczas 35. Dariusz Janiszek 79. Maciej Niezabitowski 36. Miros³aw Jarosz 80. Jerzy Opydo 37. Miros³aw Jezior 81. Waldemar Otulski 38. Leszek Joñski 82. Bogdan Owerko 39. Andrzej JóŸwik 83. S³awomir Panasiuk 40. Czes³aw Jung 84. Aleksander Panuciak 41. Zbigniew Kaczan 85. Jaros³aw Paszczyk 42. Jerzy Kaczor 86. Ryszard Piaseczyñski 43. Marek Kalbarczyk 87. Waldemar Pietroñ 44. Dariusz Kanar 88. Dariusz Piêciñski 45. Bernard Kiedrowski 89. Jan Pikula 46. Krystian Klementowicz 90. Ryszard Piku³a 47. Waldemar Kociuba 91. Krzysztof Pirogowicz 48. Waldemar Komoñ 92. Tadeusz Prytek 49. S³awomir Koper 93. Zygmunt Pszeniczny 50. Jolanta Kosierb-Kret 94. Andrzej Pyszny 51. Jerzy Kosmala 95. Marek Rachwalski-Rejchwald 52. Jaros³aw Kowalczuk 96. Dariusz Rodzajewski 53. Andrzej Kozieja 97. Janusz Rodzik 54. Leszek Krakiewicz 98. Jacek Ro¿ek 55. Artur Krêblaœ 99. Krzysztof Rudzki 56. Andrzej Krzywicki 100. Stanis³aw Rutkowski 57. Tomasz Kurach 101. W³odzimierz Sawicki 58. Marek Kuœmierczuk 102. Jerzy Semczuk 59. W³adys³aw Kuœmierz 103. Les³aw S³abczyñski 60. Krzysztof KuŸmicki 104. Andrzej Stasiak 61. Andrzej Kwasek 105. Andrzej Sterniczuk 62. Janusz Kwaœniewski 106. Lech Strawa 63. Wies³aw Legwant 107. Marek Syka³a 64. Miros³aw Lisiowski 108. Bogumi³ Szczepanik 65. Piotr Lotz 109. S³awomir Szepietowski 66. Mieczys³aw Maciocha 110. Leszek Tadla 67. W³odzimierz Madoñ 111. Jerzy Tarasiñski 68. Ryszard Malita 112. Leszek Tar³owski 69. Miros³aw Marciniak 113. Leszek Tomczak 70. Jan Martyniak 114. Andrzej Tomczyk 71. Wies³aw Mazur 115. Anna Tracz 72. Ryszard Mielniczuk 116. Andrzej Trzciñski 73. Zbigniew Milewski 117. Krzysztof Walczak 74. Marek Mitrus 118. Ryszard Walczak 238 Lista absolwentów

119. Leszek Wertejuk 26. Zbigniew Miros³aw 120. Andrzej Weso³owski 27. Jerzy Mróz 121. Krzysztof Wierzchowski 28. Jan Muszyñski 122. Grzegorz Wilk 29. Waldemar Nowak 123. Krzysztof Witek 30. Henryk Ociepa 124. W³odzimierz W³odarczyk 31. Danuta Otulska 125. Marek Wojtczak 32. Andrzej Pietryka 126. Andrzej Wypychowski 33. Henryk Pi³at 127. Tadeusz Zagu³a 34. Henryk Radwañski 128. Zbigniew Zarajczyk 35. Zbigniew Rodak 129. Marek Zaremba 36. Janusz Sagan 130. Maria Zarêbska 37. Tomasz Sobczuk 131. Krzysztof Zubrzycki 38. Roman Stañczyk 132. Leszek ¯uk 39. Antoni Szañkowski 133. Marek ¯uk 40. Dariusz Szpejda 41. Tadeusz Twardowski 1986 42. Andrzej W¹chocki dyplom in¿yniera 43. Kazimierz Weso³owski 44. S³awomir Wezgraj 1. Waldemar Borny 45. Lidia Wi¹cek 2. Jan Chochowski 46. Waldemar W³odarczyk 3. Witold Dadej 47. Krzysztof Zaj¹c 4. Wies³aw Deptuœ 48. Janusz Zarychta 5. Wies³aw Filipski 49. Leszek Zieniewicz 6. Zbigniew Forysiuk 50. Tadeusz Zwoliñski 7. Zbigniew Gajewski 51. Ryszard ¯urman 8. Stanis³aw Gajowy 9. Stanis³aw Ga³an dyplom magistra in¿yniera 10. Czes³aw Jagodziñski 1. Jerzy Adler 11. Tadeusz Jezior 2. Marek Badurowicz 12. Miros³aw Juniak 3. Miros³aw Bara 13. Henryk Kapusta 4. Teresa Baranowska 14. Jerzy Karlewski 5. Janusz Bender 15. Jacek Kasprzak 6. Anna Bilska 16. Jan Kobylewski 7. Tadeusz Bocian 17. Marek Krakiewicz 8. Janusz Bogdañski 18. Miros³aw Krupa 9. Gabriel Borowski 19. Zbigniew Kubik 10. Stanis³aw Borysiuk 20. Janusz Kurantowicz 11. S³awomir Bronisz 21. Zbigniew Kwiatkowski 12. S³awomir Brzezicki 22. Zdzis³aw Kwiatkowski 13. Leszek Burcon 23. Marian Ludwików 14. Robert Bylina 24. Zbigniew Mazur 15. Waldemar Chmiel 25. S³awomir Mendel 16. Jerzy Cho³ost Lista absolwentów 239

17. Andrzej Ciechomski 61. Jaros³aw K³oda 18. Tadeusz Ciechoñski 62. Zygmunt Kolek 19. Jerzy Cieæko 63. Tomasz Ko³buœ 20. S³awomir Ciok 64. Bogdan Ko³ciuk 21. S³awomir Cywiñski 65. Marek Ko³tun 22. Jacek Czerski 66. Jacek Kondracki 23. Krzysztof Czuba 67. Wies³aw Kosecki 24. Grzegorz Doroba 68. Wojciech Kosza³ko 25. Marta Drogamirecka-Koc 69. Janusz Kotarba 26. Pawe³ Drzewiecki 70. Wojciech Krajewski 27. Roman Duda 71. Leszek Królikowski 28. Barbara Dudziak 72. Marek Krzywanowski 29. Tadeusz Dudziak 73. Waldemar Kula 30. Grzegorz Durak 74. Tomasz Kulmaga 31. Grzegorz Dyœ 75. Piotr Kuranc 32. Krzysztof Falenta 76. Krzysztof KuŸma 33. Tomasz Ficek 77. Piotr Laube 34. Barbara Flasiñska 78. Krzysztof Lis 35. Anna Frodyma 79. Adam Ludwik 36. Jacek Frodyma 80. Zbigniew £acek 37. Stanis³aw Furtak 81. Tomasz £ajca 38. Tomasz Gnyœ 82. Aleksander £epecki 39. Stanis³aw Goldman 83. S³awomir Maciukiewicz 40. Dariusz Gorzym 84. Dariusz Magdziarz 41. Marek Gorzym 85. Marek Makuch 42. Grzegorz Góra 86. Andrzej Ma³ek 43. Grzegorz Gruszecki 87. S³awomir Marczak 44. Janusz Harasimowicz 88. Tomasz M¹kosa 45. Pawe³ H³adyniuk 89. Wojciech Michalski 46. Bogus³aw Jab³oñski 90. Jerzy Miszczuk 47. Marek Jachtoma 91. Zbigniew Mitura 48. Andrzej Jacek 92. Krzysztof Mucha 49. Jacek Janicki 93. Roman Mysiak 50. Krzysztof Jastrzêbski 94. Zbigniew Niedziela 51. Jacek Jêdrzejowski 95. Andrzej Niewiadomski 52. Henryk Jurecki 96. Krzysztof Niezbecki 53. Teodor Józefacki 97. Mariusz Nowak 54. Andrzej Kania 98. S³awomir Nowakowski 55. Robert Kania 99. Zbigniew Olesiñski 56. Dariusz Karbowiak 100. Zbigniew Olszewski 57. Beata Kawalec 101. Mariusz O¿óg 58. Jacek Kêdracki 102. Marian Parys 59. Robert Klim 103. Dariusz Pasternak 60. Jaros³aw Klimek 104. Jaros³aw Piekarski 240 Lista absolwentów

105. Dariusz Pietrzak 149. Miros³aw Wendeker 106. Waldemar Prokop 150. Kazimierz Weremkowicz 107. Jaros³aw Prokopiak 151. Grzegorz WoŸniak 108. Bernard Raczkiewicz 152. Zbigniew Zagaja 109. Andrzej Reszka 153. Jan Zaj¹c 110. Leszek Reszko 154. Piotr Zarêbski 111. Mariola Rutkowska 155. Zygmunt Zawadzki 112. S³awomir Rybacki 156. Andrzej Ziêba 113. Krzysztof Rzepecki 157. Joanna Zomer 114. Miros³aw Sawczuk 158. Krzysztof Zybura 115. Janusz Semeniuk 159. Jacek ¯ak 116. Wojciech Serej 160. Anna ¯elazowska-Œwiæ 117. Miros³aw Sernin 161. Jacek ¯o³nierczuk 118. Piotr Ser¿ysko 119. Krzysztof Siczek 1987 120. Jaros³aw Siwek dyplom in¿yniera 121. Jerzy Skórski 1. Cezary Brzostowski 122. Zbigniew S³owak 2. Waldemar Caban 123. Krzysztof Sobolewski 3. Tadeusz Ceglarski 124. Dariusz Sobstyl 4. Marek Cieszyñski 125. Janusz Spierzak 5. Marek Czarnecki 126. Kazimierz Stasiak 6. Zdzis³aw Dr¹czkowski 127. Andrzej Stec 7. Janusz Filarski 128. Janusz Stêpniak 8. Adam Gawrylak 129. Andrzej Stêpniewski 9. Zbigniew Janczarek 130. Marek Strawski 10. Jan Jêdruszak 131. Adam Stryjecki 11. Jacek Kaba³a 132. Waldemar Strzy¿ 12. Zdzis³aw Kamiñski 133. Miros³aw Szczepanik 13. Wojciech Koc 134. Piotr Szymanek 14. Joanna Kowalska 135. Andrzej Szymczak 15. Jadwiga Krupa 136. Mariusz Szczotka 16. Krzysztof Kulawiak 137. Waldemar Œliwiñski 17. Jerzy Lemieszek 138. Jolanta Œlusarska 18. Zdzis³aw Lubaœ 139. Marek Œwistowski 19. Henryk £oœ 140. Krzysztof Tomaszuk 20. Jerzy Micha³owski 141. Arkadiusz Tomczyk 21. Marek Morawski 142. Maciej Tracz 22. Zygmunt Morawski 143. Józef Trela 23. Bogdan Nastaj 144. Dariusz Tyziniec 24. Andrzej Nowakowski 145. Andrzej Walczowski 25. Andrzej Oleszek 146. Krzysztof Wasyl 26. Stanis³aw Olszamowski 147. Marek Wawrzak 27. Micha³ Piwonæ 148. Jaros³aw Welcz Lista absolwentów 241

28. Miros³aw Radecki 29. Stanis³aw Ferens 29. Marian Skobieœ 30. Krzysztof Gachienicz 30. Zbigniew Smoliñski 31. Henryk Garczyñski 31. Wojciech Stadnik 32. Henryk Gnida 32. Marek Steæ 33. Gra¿yna Gog³oza 33. Jan Szabelski 34. Krzysztof Gog³oza 34. Kazimierz Szwajgier 35. Zbigniew Gorczyñski 35. Marian Szwajgier 36. Jerzy Gordon 36. Jerzy Szynharuk 37. Jaros³aw Grochowicz 37. Emilia Taczalska 38. Ryszard Gruszecki 38. Andrzej Teleon 39. Roman Gryniuk 39. Lech Wolny 40. Piotr Hajdrych 40. Pawe³ Wójcik 41. Piotr Hawryluk 41. Andrzej Wróblewski 42. W³odzimierz Jacniacki 43. Cezary Jakubowski dyplom magistra in¿yniera 44. Dariusz Jaszczak 1. Wojciech Abramowicz 45. Tomasz Jaworski 2. Leszek Bajkowski 46. Tadeusz Jêdrzejczyk 3. Renata Baranowska 47. Przemys³aw Ka³kowski 4. Janusz Bator 48. Dariusz Kamiñski 5. Tomasz Bator 49. Wies³aw Kamiñski 6. Tomasz Bia³ek 50. Krzysztof Karandys 7. Ireneusz Biernat 51. Marek Karczewski 8. Ignacy B³aziak 52. Andrzej Karczmarczyk 9. Ryszard Bobel 53. S³awomir Kêdzierawski 10. Krzysztof Boœ 54. Robert Kêpka 11. Adam Braksal 55. Dariusz Kister 12. Piotr Bryczkowski 56. Halina Klementewicz 13. Mariusz Bulenda 57. Jacek Komsta 14. Piotr Buraczyñski 58. Wincenty Korniak 15. Adam Chojna 59. Andrzej Kosiñski 16. Krzysztof Chudy 60. Piotr Kosiorek 17. Grzegorz Cichecki 61. S³awomir Kostman 18. Marian Cielma 62. Janusz Kowalczyk 19. Kazimierz Cywiñski 63. Ewa Kot 20. W³adys³aw Czyrw 64. Robert Kot 21. Piotr Dobromilski 65. Violetta Krawczyk-Krupa 22. Krzysztof Domagalski 66. Zbigniew Krupa 23. Zbigniew Dro¿yñski 67. Piotr Krynczak 24. Wies³aw Dudek 68. Piotr Krzemiñski 25. Marek Dunikowski 69. Ryszard Kulesza 26. Piotr Dunikowski 70. Robert Kwiatkowski 27. Roman Dybka 71. Edmund Kwika 28. Waldemar Falkiewicz 72. Marek Lebiedziñski 242 Lista absolwentów

73. Marek Lewandowski 117. Andrzej Radliñski 74. Micha³ Liœ 118. Rajmund Radziwi³ko 75. Wojciech Lutek 119. Jawad Raheen 76. Ali Abdul Amier Makhief 120. Leszek Roziewicz 77. Mariusz Malinowski 121. Andrzej Sanicki 78. Marek Mañkowski 122. Piotr Sarnicki 79. Damian Markowski 123. Tadeusz Sawicki 80. Tomasz Mastek 124. Andrzej Serwin 81. Janusz Matysek 125. Pawe³ Skotarski 82. Piotr Mazur 126. Gabriel Skowroñski 83. Waldemar Mierzwa 127. Zbigniew S³awiñski 84. Witold Mierzwa 128. S³awomir Stachyra 85. Zbigniew Muda 129. Grzegorz Stawowy 86. Roman Myœlinicz 130. Krzysztof Su³ek 87. Krzysztof Nakonieczny 131. Stanis³aw Sunek 88. Andrzej Nieœpia³owski 132. Wojciech Swatowski 89. Waldemar Nizio³ 133. Krzysztof Syroka 90. Roman Nowakowski 134. Marek Szadkowski 91. Grzegorz Nowicki 135. Urszula Szewczyk 92. Wojciech Nowosadzki 136. Henryk Szlonzak 93. Lidia Ocha³ 137. Mariusz Szymañski 94. W³odzimierz Ogrodnik 138. Marian Œlusarski 95. Przemys³aw Olesiejuk 139. Krzysztof Trojanowski 96. Jerzy Oleszczyñski 140. Dorota Turczyn 97. Marek Osadczuk 141. Piotr Turski 98. Ireneusz Ostrach 142. Zbigniew Tymoszuk 99. Dariusz Ostrowski 143. Krzysztof Ubermanowicz 100. Ireneusz Pacan 144. Mariusz Wach 101. S³awomir Pa³ys 145. Krzysztof Wasilewski 102. Grzegorz Paœnikowski 146. Janusz Wepa 103. Robert Pawlak 147. Zbigniew Wiak 104. Jaros³aw Pawlik 148. Rados³aw Winiarski 105. Adam Pawluk 149. Marek Wojtyczka 106. Artur Paw³owski 150. Artur Wójcik 107. Przemys³aw Piasecki 151. Eugeniusz Wójcik 108. Krzysztof Piotrowski 152. Kazimierz Wójcik 109. Cezary Piszcz 153. Miros³aw Wójcik 110. Krzysztof Plak 154. Zbigniew Wójtowicz 111. W³adys³aw P³anda 155. Miros³aw Wróblewski 112. Grzegorz P³atek 156. Krzysztof Wypch³o 113. Jan Pradziuch 157. Andrzej Zawadzki 114. Marek Pra¿mo 158. Dariusz Zawadzki 115. S³awomir Prokopowicz 159. Krzysztof Zawiœlak 116. Andrzej Pryzonicz 160. Wojciech Zborowski Lista absolwentów 243

161. Waldemar Zdunek 27. Dariusz Guzowski 162. Jerzy ¯aba 28. Krzysztof Helman 29. Krzysztof Herdzik 1988 30. Piotr Jachymek dyplom in¿yniera 31. Antoni Jonas 32. Andrzej Jurzysta 1. Ryszard Adamczyk 33. Bogdan Kawalec 2. Bogumi³ Bañczarowski 34. Jaros³aw Kie³basa 3. W³odzimierz Drozd 35. W³adys³aw Koleœnik 4. Janusz Dwornicki 36. Zbigniew Koroœ 5. Tadeusz Pilarski 37. Marek Kosecki 6. Andrzej Potocki 38. Leszek Kosowski 7. Andrzej Rogowski 39. Andrzej Kot 8. Jan S³omiñski 40. Leszek Kowalczyk 9. Bronis³aw Stachurski 41. Andrzej Kozak 10. S³awomir Œcibor 42. Roman Kurnicki dyplom magistra in¿yniera 43. Roman Legieñ 1. Marek Anasiewicz 44. Grzegorz Libucha 2. Adam Bezpalko 45. Andrzej Lipiec 3. Miros³aw Biela 46. Krzysztof Lisiecki 4. Marek B³aszczuk 47. Dariusz Loch 5. Dariusz Burdan 48. Jaros³aw Luty 6. Robert Chachaj 49. Zbigniew £ukasik 7. Wojciech Chobotow 50. Les³aw £yda 8. Tomasz Chwiejczak 51. Leszek Maciejewski 9. Urszula Chwiejczak 52. Grzegorz Macio³ek 10. Jacek Cio³ek 53. Jaros³aw Maksymiuk 11. Stefan Ciosmak 54. Ireneusz Maleszyk 12. Zbigniew Ciuhak 55. Andrzej Matraszek 13. Krzysztof Duma 56. Andrzej Me³gies 14. Józef Dyniec 57. Wojciech Mêdrzycki 15. Jaros³aw Dziedziak 58. Artur Micha³owski 16. Jerzy Dziura 59. Andrzej Miszczak 17. Stanis³aw Fiut 60. Mariusz Najko 18. Jerzy Fr¹ckiewicz 61. Dariusz Nowicki 19. Miros³aw Ferdynus 62. Jacek Olfaus 20. Kazimierz Furtak 63. Miros³aw Olszewski 21. Miros³awa Garczyñska 64. W³adys³aw O¿óg 22. Sylwester Gawron 65. Mieczys³aw Paczos 23. Jan Gazda 66. Remigiusz Pawlak 24. Lucjan Gnyp 67. Robert Pejas 25. Jerzy Gordon 68. Zbigniew Petruczynnik 26. Andrzej Grechuta 69. Krzysztof Piskor 70. Jerzy Popek 244 Lista absolwentów

71. Jerzy Prokop 2. Janusz Bady³a 72. Andrzej Pruchniak 3. S³awomir Bagiñski 73. Andrzej Pyzara 4. Krzysztof Banach 74. S³awomir Radzikowski 5. S³awomir Banaœkiewicz 75. Piotr Rakowski 6. Alfred Bartler 76. Henryk Rawiak 7. S³awomir Bieliñski 77. Piotr Sadurski 8. Cezary Bobolewski 78. Dariusz Siek 9. S³awomir Bownik 79. Grzegorz Sielewicz 10. Piotr Bronisz 80. Emil Sobczuk 11. Tomasz Charytanowicz 81. Andrzej Sosnowski 12. Ma³gorzata Cich 82. Tadeusz Stachniuk 13. Andrzej Cybulski 83. Leszek Stelmach 14. Waldemar Czuba 84. Wies³aw Œwistowski 15. Wies³aw Deptuœ 85. Krzysztof Szabelski 16. Piotr Derkaczew 86. Mariusz Szymula 17. Anna Drzazga 87. Robert Szypu³a 18. Jolanta Dudzik 88. Janusz Œmigielski 19. Wojciech Dudzik 89. Mariusz Tchórzewski 20. Zbigniew Dudzisz 90. Krzysztof Turczyn 21. Artur Dyrka 91. Andrzej Ujda 22. Renata Gaczkowska 92. Marek Waseñczuk 23. Teofil Ga³at 93. Robert Weremczuk 24. Tomasz Gawski 94. S³awomir Weso³owski 25. Grzegorz G¹bka 95. Marek Wiliñski 26. Krzysztof Grochowski 96. Zenon Zabokrzycki 27. Janusz Grzegorczyk 97. Zdzis³aw Zakoœcielny 28. Stanis³aw Grzegorczyk 98. Miros³aw Zalewski 29. Jaros³aw Haæ 99. S³awomir Zdunek 30. Miros³aw Jab³oñski 100. Mariusz ¯ukowski 31. Stanis³aw Jarmu³ 32. Jacek Jaszcz 1989 33. Grzegorz Jonko dyplom in¿yniera 34. Miros³aw Juniak 35. Aleksander Kalisz 1. Ryszard Biesak 36. W³odzimierz Kasica 2. Andrzej Jarosz 37. Jan Kiciak 3. Jerzy Ko³odziej 38. Dariusz Koniczuk 4. Marianna Laskowska 39. Adam Kowalczyk 5. Ryszard Podgorecki 40. Dariusz Kowalczyk 6. Andrzej Sa³aga 41. Zbigniew Krzysiak 7. Krzysztof Szmuc 42. Leszek Krzywonos dyplom magistra in¿yniera 43. Jacek Lange 1. Ahsan-Ali Al-Nawas 44. Andrzej Makowski 45. Jacek Marciniec Lista absolwentów 245

46. Mariusz Matuszewski 90. Robert W³adysiuk 47. Janusz Mierzwa 91. Artur W³osiñski 48. Andrzej Mika 92. Andrzej Woch 49. Jacek Mikoda 93. Andrzej Wojciechowski 50. Jaros³aw Milewski 94. Dariusz Wójcik 51. Ryszard Muter 95. Andrzej Wójtowicz 52. Stanis³aw Naumiuk 96. Grzegorz Wójtowicz 53. Mariusz Oborski 97. Czes³aw Wróbel 54. Mariusz O³tarzewski 98. Piotr Wróbel 55. Dariusz Olech 99. Mariusz Wszo³ek 56. Pawe³ Pa³ys 100. S³awomir Zdrodowski 57. Dariusz Piernikarski 101. Robert Zieliñski 58. Robert Piku³a 102. Dorota Zwolan 59. Robert Pirogowicz 103. Pawe³ ¯egocki 60. Ryszard Piskorek 104. Piotr ¯elisko 61. Artur Pleskot 105. Miros³aw ¯erewiec 62. Adam Powêzka 63. Dariusz Rusek 1990 64. Miros³aw Rutecki dyplom in¿yniera 65. Cezary Sak 1. Tadeusz Adach 66. Arkadiusz Salitra 2. Dariusz Atras 67. Cezary Sarnowski 3. Andrzej Borkowski 68. Zbigniew Sciubak 4. Jan Borkowski 69. Miros³aw Skóra 5. Krzysztof Czubiñski 70. Bogdan Skrzypczak 6. Marian Gil 71. Andrzej Smyk 7. Andrzej Jaroszek 72. Grzegorz Socha 8. Miros³aw Joñca 73. Kazimierz Stanicki 9. Andrzej Kieraga 74. Jacek Stêpieñ 10. Stanis³aw Kozuba 75. Dariusz Szadura 11. Grzegorz Lipski 76. Zbigniew Szajnoga 12. Marek £akota 77. Bogdan Szewczuk 13. Andrzej £ukasik 78. Andrzej Œcise³ 14. Krzysztof Mamrocha 79. Zbigniew Œmieciuch 15. Tomasz Milczek 80. Krzysztof Œwi¹der 16. S³awomir Rubaszko 81. Leszek Œwiderski 17. Leszek Tarkowski 82. Wojciech Œwierad 18. Andrzej Tchorek 83. Jaros³aw Tabaka 19. Adam So³dek 84. Andrzej Teter 20. Henryk Stachyra 85. S³awomir Tomasiewicz 21. Marek Wa³achowski 86. Kazimierz Walczuk 22. Danuta Wa¿ 87. Zygmunt Wiktor 88. Dariusz Wilhelm 89. Pawe³ Wiraszka 246 Lista absolwentów

dyplom magistra in¿yniera 43. Mariusz £ukasik 1. W³odzimierz Bednarski 44. Leszek Malowany 2. Janusz Bielecki 45. Dariusz Marcyniuk 3. Beata Boryga 46. Jacek Mart 4. Marek Boryga 47. Ma³gorzata Mart 5. Piotr Boœ 48. Pawe³ Masztaleruk 6. Dariusz Bójko 49. Zbigniew Mazurek 7. Andrzej Cio³ek 50. Dariusz Mazurkiewicz 8. Dara Chann 51. Dariusz Mincewicz 9. Artur Czerski 52. Piotr Misztal 10. Roman Æwik 53. Kazimierz Musiatowicz 11. Adam D¹browski 54. Cezary Nowak 12. Grzegorz Dobosz 55. Jaros³aw Olender 13. Janusz Duda 56. Jacek Orlik 14. Jolanta Gibaszewska 57. Leszek Ostasz 15. Andrzej Gontarz 58. Stanis³aw Ozga 16. Konrad Goœcicki 59. Ryszard Pachody³a 17. Robert Góra 60. Andrzej Panecki 18. Dariusz Grochecki 61. Zbigniew Pater 19. Rahim Madalla Hamza 62. Artur P¹czkowski 20. Andrzej Hi¿ewski 63. Vutha Pen 21. Wojciech Hus 64. Leszek Pieczyñski 22. Piotr Ignaciuk 65. £ukasz Pilipczuk 23. S³awomir Izdebski 66. Pawe³ Podleœny 24. Marek Jarzêbkowski 67. Andrzej Poniewazik 25. Janusz Jasek 68. Pawe³ Poradzisz 26. Jerzy Jurak 69. Waldemar Pucyk 27. S³awomir Juœciñski 70. Grzegorz Pude³ko 28. Jerzy Kaczorowski 71. Janusz Rachwa³ 29. Julita Kamiñska 72. Cezary Roczniak 30. Jaros³aw Klin 73. Waldemar Romañczuk 31. Adam Klocek 74. Piotr Rzepecki 32. Piotr Klocek 75. Grzegorz Semeniuk 33. Marek Koby³ka 76. S³awomir Serafin 34. Grzegorz Kosior 77. Jacek Siepsiak 35. Kazimierz Kostrubiec 78. Janusz Sikora 36. Jacek Koœcianiuk 79. S³awomir Sirdak 37. Przemys³aw Koœlacz 80. Tomasz Skorzyñski 38. Jacek Krop 81. Grzegorz Sobolewski 39. Jaros³aw Kubajka 82. Marek Soko³owski 40. Arkadiusz Lisek 83. Tomasz Stachowski 41. Piotr Lutomski 84. S³awomir Strzelecki 42. Wies³aw £azarewicz 85. Wojciech Szram 86. Józef ŒledŸ Lista absolwentów 247

87. Tomasz Tchórzewski 13. Miros³aw Dziewiñski 88. Cezary Trzeœniewski 14. Zbigniew Ekalt 89. Zbigniew Tupaj 15. Janusz Facon 90. Marian Waldek 16. Waldemar G³adosz 91. Ryszard Wasiak 17. Jaros³aw G³êbacki 92. Arkadiusz Wawrzyszko 18. Adam Go³êbiowski 93. Mariusz WoŸniakowski 19. Zbigniew Goral 94. Andrzej Wójcik 20. Marek Grunt 95. Marek Wrona 21. Zbigniew Grymuza 96. S³awomir Zagojski 22. Salam Abdul Jebbar Hassan 97. Agnieszka Zaj¹c 23. Piotr Jaremek 98. Marek Zawada 24. Zdzis³aw Kamiñski 99. S³awomir Zdyb 25. Tadeusz K³oczko 100. Edward Zieliñski 26. Krzysztof Kopik 27. Andrzej Korga 1991 28. Tomasz Koœkiewicz dyplom in¿yniera 29. Jerzy Kowal 30. Miros³aw Kowalczyk 1. Ireneusz Bogus³awski 31. Jaros³aw Kowalski 2. Zdzis³aw Bo³tug 32. Robert Koz³owski 3. Adam Duda 33. Krzysztof Kozyra 4. Alfred Fija³kowski 34. Dariusz Krywczuk 5. Czes³aw G³êbocki 35. Zbigniew Krzos 6. S³awomir Kosowski 36. Andrzej Krzowski 7. Krzysztof Krawiec 37. Mariusz Kuna 8. Tomasz Lorens 38. Miros³aw Kuœmierzak 9. Andrzej Nowosad 39. Andrzej Lisowski 10. Jerzy Pietrzak 40. Grzegorz £ysiak 11. Leszek Tomasiewicz 41. Zbigniew Maksim 12. Andrzej Zawiliñski 42. Tomasz Marciniec dyplom magistra in¿yniera 43. Stanis³aw Margol 1. Krzysztof Andruszkiewicz 44. Robert Marko 2. Miros³aw Bartnik 45. Zbigniew Mazurek 3. W³odzimierz Biaduñ 46. Dariusz Mazurkiewicz 4. Waldemar Bidacha 47. Ryszard Metelski 5. Janusz Bis 48. Miros³aw Mg³owski 6. Remigiusz Chapski 49. Andrzej Michalczuk 7. Pawe³ Chojnacki 50. Piotr Mochal 8. Jaros³aw Chromiak 51. Ryszard Morawski 9. Robert Czajka 52. S³awomir Mroczek 10. Piotr Czajkowski 53. Artur Lipiñski 11. Mariusz Czarniecki 54. Mariusz Lis 12. Ernest Duda 55. Norbert Organista 56. Robert Panasiuk 248 Lista absolwentów

57. Piotr Pasierbiak 11. Krzysztof Stelmach 58. Artur Pêdisz 12. Jerzy Szczygie³ 59. Miros³aw Podsiad³y 13. Miros³aw Tokarski 60. Tomasz Pyda 14. Lidia Tymicka 61. Ryszard Robak 15. Tomasz WoŸnica 62. Ireneusz Rudnicki 16. Jerzy Wójcik 63. Naroath Theam Run 17. Krzysztof Wójcik 64. Mariusz Sad³o 18. Jerzy Zarêbski 65. Bogdan Sa³gut dyplom magistra in¿yniera 66. Leszek Semotiuk 67. Jacek Siwiec 1. Tadeusz Barciak 68. Jerzy Spierzak 2. Tomasz Bednarek 69. Iwona Stachyra 3. Lechos³aw Bielak 70. S³awomir Szalast 4. Jacek Bielecki 71. Maria Szczepañska-Pi¹tkowska 5. Leszek B³achnia 72. Dariusz Szyd³owski 6. Eugeniusz Bogusz 73. Miros³aw ŒledŸ 7. Dariusz Borowiec 74. Artur Œliwiñski 8. Robert Chêæ 75. Wies³aw Œnie¿yñski 9. Krzysztof Chmielewski 76. Przemys³aw Œwiderski 10. Dariusz Cho³ody 77. Piotr Tarach 11. Piotr Chybowski 78. Piotr Wawnysz 12. Dariusz Ciuraszkiewicz 79. Dariusz Wawrzyñczuk 13. Artur Cu¿ytek 80. Stefan Wêgiel 14. Bartosz Cynke 81. Zbigniew Wierzbicki 15. Marek Czopik 82. Dariusz Wnuk 16. Konrad Czubek 83. Piotr Wojtoñ 17. Robert Dolecki 84. Andrzej Wójcik 18. Pawe³ DroŸdziel 85. Cezary Wójcik 19. Bogdan Duda 86. Adam Zieliñski 20. Andrzej Dudek 21. Jacek Filipek 1992 22. Adam Ga³a 23. Tomasz Garbacz dyplom in¿yniera 24. Jaros³aw Garczyñski 1. Krzysztof Anisiewicz 25. Andrzej Goldman 2. Jaros³aw Chomicki 26. Janusz Golec 3. Dariusz Klimiuk 27. Piotr Goleñ 4. Ireneusz Komorek 28. Stanis³aw Góral 5. Andrzej Kwaœniewski 29. Jan Gr¹decki 6. Marian Lewicki 30. Dariusz Grzeszczuk 7. Czes³aw NiedŸwiedŸ 31. Roman Guzek 8. Antoni Pawluk 32. Jerzy Habza 9. Grzegorz Sadlak 33. S³awomir Ho³ub 10. Józef Skowronek 34. Tomasz Jankowski Lista absolwentów 249

35. Jacek Jeleñ 79. Jacek Rayski 36. Piotr Jeleñski 80. Kazimierz Rogala 37. Dariusz Karczmarz 81. Jacek Rosiecki 38. Miros³aw Kêdzierski 82. Robert Rybaczek 39. Tomasz Klepka 83. Marian Sobczuk 40. Miros³aw K³oda 84. Leszek Sosnowski 41. Jerzy Kniaziewicz 85. Robert Stasiñski 42. Dariusz Ko³akowski 86. Piotr Stró¿ecki 43. Jacek Konstankiewicz 87. Husin Younes Subie 44. Wojciech Kopiel 88. Zbigniew Szabelski 45. Jacek Kowalczyk 89. Robert Szabla 46. S³awomir Kowalski 90. Andrzej Œlusarski 47. Krzysztof Kozyra 91. Leszek Tarasiuk 48. Andrzej Kropop 92. Dariusz Trochymiuk 49. Dariusz Krzowski 93. Jacek Widziñski 50. Marek Kulczyñski 94. Piotr Wnuk 51. Tomasz Kuœ 95. Dariusz Wo³os 52. Krzysztof Kuœmierczyk 96. Czes³aw Wójtowicz 53. Miros³aw Kwiatosz 97. Tomasz Zaj¹c 54. Grzegorz Lewandowski 98. Henryk ¯ur 55. Krzysztof £acek 56. Artur £osoœ 1993 57. Tomasz Ma³ek dyplom in¿yniera 58. Kazimierz Martychowiec 1. Zbigniew Cho³yk 59. Andrzej Mas³owski 2. Dariusz Dañko 60. Krzysztof Mazur 3. Zbigniew Jarosz 61. Artur Mazurek 4. S³awomir Klimek 62. Jaros³aw Michalski 5. Piotr £ojko 63. Leszek Misztal 6. Mariusz Nielipiñski 64. Leszek Moczybroda 7. Dariusz Orgasiñski 65. Andrzej Momot 8. Ryszard Pasek 66. Piotr Nowak 9. Stefan Pud³o 67. Zbigniew Ociepa 10. Andrzej Sekutowski 68. Dariusz Or³owski 11. Ryszard Sobol 69. Piotr Pasicki 12. Andrzej Steczkowski 70. Piotr Pi¹tek 13. Janusz Sulowski 71. Marek Pielak 14. Zbigniew Szyba 72. Piotr Piku³a 73. Arkadiusz Pilkiewicz dyplom magistra in¿yniera 74. Grzegorz Poniewa¿ 1. Jaros³aw Augustynowicz 75. Miros³aw Popio³ek 2. Pawe³ Bambuch 76. Andrzej Potêbski 3. Piotr Bednarczuk 77. Marek Po¿arowszczyk 4. Wojciech Bober 78. Jaros³aw Pytka 250 Lista absolwentów

5. S³awomir Bochniarz 49. Andrzej Piwko 6. Ryszard Bodys 50. S³awomir Piwko 7. Arkadiusz Bojara 51. Marek Popielarz 8. Piotr Boñkowski 52. Witold Rosa 9. Pawe³ Chabros 53. Zbigniew Ro¿ek 10. Krzysztof Chlastawa 54. Waldemar Samociuk 11. Mariusz Cygan 55. Bronis³aw Samuj³o 12. Andrzej Cywiñski 56. Piotr Siwecki 13. Tomasz Czekoñski 57. Piotr Sobczyk 14. Tomasz Czerniak 58. Waldemar Stawarz 15. Hubert Daca 59. Aleksander Stelmaszuk 16. Ireneusz Drankowski 60. Jaros³aw Szewczyk 17. Kazimierz Drozd 61. Ireneusz Szymoniuk 18. Wojciech Duda 62. Grzegorz Œcibior 19. Dariusz Flis 63. Stanis³aw Œwider 20. Leszek Gardyñski 64. Piotr Tkaczyk 21. Adam Giza 65. Artur Tokarzewski 22. Krzysztof G³adysz 66. Rados³aw Wiœniewski 23. Grzegorz Góra 67. Dariusz Zaj¹c 24. Bogdan Grudzieñ 68. Mariusz Zaj¹c 25. Arkadiusz Halicki 69. Tomasz Zalewski 26. Janusz Jagodziñski 70. Wojciech Zdun 27. Jacek Janczak 71. Romuald Zieliñski 28. Robert Januszczak 29. Zbigniew Jarecki 1994 30. Krzysztof Jaworski dyplom in¿yniera 31. Pawe³ Kamiñski 1. Jan Bartnik 32. Tomasz Karwat 2. Stanis³aw Chojak 33. Leszek Kobielski 3. Kazimierz Czochra 34. Grzegorz Kosza³ka 4. Jaros³aw Górecki 35. Jaros³aw Latalski 5. Dariusz Ha³as 36. Marek Lis 6. Jerzy Ignatowicz 37. Rafa³ Longwic 7. Marek Janczak 38. Sylwester £ata 8. Zbigniew Kazimierczak 39. Artur Maciejewski 9. Robert Kmieciak 40. Marek Majka 10. Jaros³aw Kobylas 41. Ireneusz Mazur 11. Piotr Kubecki 42. Krzysztof Moñ 12. Robert Pañczyk 43. Aleksander Nieoczym 13. Piotr Parada 44. Andrzej Odzioba 14. Dariusz Pochroñ 45. Arkadiusz Opolski 15. Robert Sieñczak 46. Krzysztof Pa³ka 47. Pawe³ Pastuszak 48. Miros³aw Piechota Lista absolwentów 251

dyplom magistra in¿yniera 43. Piotr £akomski 1. Marek Andrzejewski 44. Andrzej £yœ 2. Jaros³aw Augustowski 45. Micha³ Marcowski 3. Marek Bednarz 46. Andrzej Maœkiewicz 4. Bartosz Borys 47. Jerzy Mazurek 5. Arkadiusz Chmiel 48. Piotr Miros³aw 6. Grzegorz Chmiel 49. Marek Mitu³a 7. Krzysztof Chojnacki 50. Jerzy Morajski 8. Cezary Cieciel¹g 51. Andrzej Mrozik 9. Jaros³aw Cnota 52. Jaros³aw Muciek 10. Marek Czapczyñski 53. Ryszard Nalewajko 11. Pawe³ Czapczyñski 54. Grzegorz Niezgoda 12. Janusz Czech 55. Witold Nizio 13. Grzegorz Czy¿yk 56. Pawe³ Nowak 14. Krzysztof Duda 57. Piotr Olejnik 15. Jaros³aw Durakiewicz 58. Mariusz Ostêp 16. Mieczys³aw Dziuba 59. Marek Pêcak 17. Sylwester Florek 60. Jolanta Piwko 18. W³odzimierz G¹go³ 61. Janusz P³owaœ 19. Piotr G³êbocki 62. Mariusz Polak 20. Miko³aj Goral 63. Tomir Polkowski 21. Tomasz Gorecki 64. Waldemar RoŸmiej 22. Grzegorz Górka 65. Zbigniew Rusak 23. Robert Grabowski 66. Jacek Sadowski 24. Piotr Graca 67. Jerzy Siek 25. Piotr Grzesiak 68. Jacek Skowron 26. Zofia Gwozda 69. Andrzej Skwarek 27. Piotr Hempel 70. Tomasz S³upczyñski 28. S³awomir Iracki 71. Jerzy Soko³owski 29. Tomasz Jachowicz 72. Waldemar Stawarz 30. Grzegorz Kamiñski 73. Jacek Szyd³owski 31. Marek Karaœ 74. Sergiej Turczenko 32. Piotr Kawa 75. Artur Turski 33. Artur Ko³odziejczyk 76. Artur Tymecki 34. Jacek Kostrubiec 77. Andrzej Tywoniuk 35. Andrzej Kowalczuk 78. S³awomir Urbanek 36. Grzegorz Kowalski 79. S³awomir Uszczuk 37. Robert Ksi¹¿ek 80. Piotr Wasak 38. Andrzej Kubiœ 81. Tomasz Wêgorowski 39. Artur Kucharski 82. Marcin Winiarski 40. Piotr Kulik 83. Kazimierz Witek 41. Miros³aw Laskowski 84. Piotr Wojciechowski 42. Adam Latach 85. S³awomir Zaj¹c 86. Tomasz Zan 252 Lista absolwentów

87. Adam Zawadzki 14. Dariusz Dankiewicz 88. Marcin Zarczuk 15. Jacek Dubiel 89. Piotr Zieliñski 16. Robert Dudek 90. Robert Zieliñski 17. Robert Dudziak 91. Jaros³aw Zubrzycki 18. Marek Dziurka 92. Andrzej Zygo 19. Ryszard Flasiñski 93. Andrzej ¯ak 20. Mariusz Gdawski 94. Sylwiusz ¯ak 21. Jacek G³owacki 22. Artur Gontarz 1995 23. Andrzej Graboœ dyplom in¿yniera 24. Andrzej Grzywacz 25. Ireneusz Ignatiuk 1. Tadeusz Bielecki 26. Jaros³aw Jakubowicz 2. Andrzej Cholewa 27. Wojciech Jêdrejek 3. Zbigniew Dubielis 28. Grzegorz Joñski 4. Jan Fila 29. Sergiej Karczewski 5. Robert Jaworski 30. Robert Klebowski 6. Piotr Kamola 31. Piotr Ko³odziejczyk 7. Tomasz Kasprowicz 32. Artur Kot 8. Robert £ukomski 33. Artur Kowalczyk 9. Piotr Osial 34. Grzegorz Kowalski 10. Tomasz Rogalski 35. S³awomir Kozik 11. Wojciech Rycaj 36. Mariusz Kucharski 12. Andrzej Sochacki 37. Piotr Kusal 13. Waldemar Stoczkowski 38. Pawe³ Kwaœniak 14. Marek Sugier 39. Krzysztof Luterek 15. Piotr Tarczyñski 40. Robert Majówka 16. Jacek Wójtowicz 41. Krzysztof Ma³aszek 17. Dariusz Zawiœlak 42. Piotr Mañka dyplom magistra in¿yniera 43. Piotr Mazuœ 1. Marek Adamczyk 44. Krzysztof Miœkiewicz 2. Robert Adameczek 45. Grzegorz Nakonieczny 3. Piotr Antosiak 46. Zbigniew Nakonieczny 4. S³awomir Bia³ek 47. Jacek Ogórek 5. Piotr Biskup 48. Pawe³ Orzêda³a 6. Piotr Blacha 49. Andrzej Paku³a 7. Robert Bodzak 50. Mariusz Pañko 8. Antoni Bogusz 51. Robert Parchomiuk 9. Piotr Budzyñski 52. Zbigniew Parka 10. Isaias Chissumba Caliata 53. Krzysztof Pastuszak 11. Krzysztof Ciuba 54. Marek Paterski 12. Dariusz Czermierski 55. Zbigniew Pluta 13. Krzysztof Czy¿ 56. Grzegorz P³aska 57. Pawe³ Pruœ Lista absolwentów 253

58. Jacek Robak 14. Miros³aw Kamela 59. Micha³ Roman 15. Stanis³aw Karolkiewicz 60. Piotr Saczko 16. Robert K³osek 61. Miros³aw Sawicki 17. Ireneusz Kozak 62. Grzegorz Sidor 18. Stanis³aw Krajewski 63. Andrzej Sierpiñski 19. Tomasz Kusal 64. Piotr Skruszeniec 20. Grzegorz Luchowski 65. Magdalena Skwira 21. Marek Mazur 66. Robert Sowiñski 22. Artur Najman 67. Grzegorz Spuz-Szpos 23. Wojciech Nizio³ek 68. Józef Staroñ 24. Krzysztof Oleszek 69. Erwin Starosta 25. Miros³aw Olszewski 70. Robert Stawarski 26. Krzysztof Paluch 71. Rafa³ Stochmal 27. Piotr Penka³a 72. Zbigniew Stropek 28. Andrzej Pietrzak 73. Roman Szafran 29. Andrzej Piech 74. Adam Szczepañski 30. Jerzy Rycek 75. Andrzej Szczepañski 31. Miros³aw Sêd³ak 76. Krzysztof Szpetko 32. Wojciech Sitnik 77. Piotr Tymusz 33. Jerzy Skakuj 78. Oliwier Wasilewski 34. Andrzej S³owik 79. Zbigniew Widz 35. Jerzy Stêpniak 80. Robert Woliñski 36. Stanis³awa Targosiñska 81. Mateusz Wo³¹cewicz 37. Andrzej Turlewicz 82. Piotr Wójtowicz 38. Waldemar Turmowicz 83. Leszek Wylaœ 39. Andrzej Welhan 84. Dariusz ¯ukowski 40. Wies³aw Wiœniewski 41. Jan Wojtaszek 1996 42. Dariusz Wójtowicz dyplom in¿yniera 43. Artur Zaborowski 44. Zbigniew Zagdañski 1. Dariusz B¹k 45. Tomasz Zawada 2. Marianna Bodzak 46. Dariusz Zieliñski 3. Wiktor Bodzak 4. Janusz Borys dyplom magistra in¿yniera 5. Jerzy Buczek 1. Karol Abramek 6. Andrzej Chemperek 2. Hubert Araszkiewicz 7. Marian Czajka 3. Bogdan Bartnik 8. Ireneusz Æwir 4. S³awomir Blicharski 9. Artur Dadej 5. Jaros³aw Ciechan 10. Krzysztof Dados 6. Dariusz Cieœlikowski 11. Bogus³aw Dyba³a 7. Grzegorz Ciosmak 12. S³awomir Dyba³a 8. Pawe³ Cubala 13. Robert Gagoœ 9. Marek Dubas 254 Lista absolwentów

10. Piotr Dyjak 54. Wies³aw Œlusarz 11. Grzegorz Firlej 55. Artur Œwiderski 12. Cezary Golec 56. Piotr Œwistak 13. Pawe³ Górski 57. Ireneusz Tarkowski 14. Jerzy Hawrylak 58. Arkadiusz Tudruj 15. Mariusz Jasionka 59. Tomasz Umiñski 16. Krzysztof Jaworski 60. Jacek Warzocha 17. Jacek Kamiñski 61. Cezary Wielgus 18. Zbigniew Klimczuk 62. Tomasz Wojtowicz 19. Waldemar Komar 63. Mariusz Wolszczak 20. Ireneusz Kot 64. Przemys³aw Wójcik 21. Marcin Kot 65. Ireneusz Wyszomirski 22. Andrzej Kowal 66. Robert Zamsz 23. Jerzy Koz³owski 67. Grzegorz Zelek 24. Krzysztof Krawczyk 25. Krzysztof Kruszyna 1997 26. Andrzej Krzy¿ak dyplom in¿yniera 27. Krzysztof Kusiak 1. Artur Adamczuk 28. Janusz Kuta 2. Tomasz Bedliñski 29. Artur Lepianka 3. Zbigniew Butrym 30. Tomasz Lewandowski 4. Daniel Chodowski 31. Piotr £epik 5. Jacek Cichocki 32. Tomasz Majewski 6. Dariusz Dajek 33. Robert Marzec 7. Grzegorz Dani³ 34. Pawe³ Mierzwa 8. Marcin Dworak 35. Krzysztof Misztal 9. Teresa Flis 36. Dariusz Mroczkowski 10. Andrzej Furmanek 37. Piotr Nawrocki 11. Adam G¹ska 38. Andrzej Olechowski 12. Jerzo Golewski 39. Andrzej Osmulski 13. Dariusz Grz¹dka 40. Piotr Pa³ka 14. Waldemar Heliñski 41. Grzegorz Pawlaczyk 15. Wies³aw Hemperek 42. Krzysztof P¹czek 16. Jaros³aw Ho³ówko 43. Piotr Piskorek 17. Zbigniew Izdebski 44. Dariusz Pizoñ 18. Henryk Jêdruszczak 45. Andrzej Pleskot 19. Zbigniew Komar 46. Krzysztof Przybysz 20. Arkadiusz Kozak 47. Tomasz Pytka 21. Jaros³aw Kuœmirek 48. Anna Rudawska 22. Tadeusz Latoch 49. Mariusz Spoczyñski 23. Marek Litman 50. Wojciech Str¹k 24. Mariusz £ojek 51. Pawe³ Studziñski 25. Dariusz Mazurek 52. Maciej Swatowski 26. Dariusz M³ynarski 53. Urszula Szelewicz Lista absolwentów 255

27. Artur Osiñski 32. Mariusz Janisz 28. Marek Pêk 33. Zdzis³aw Janus 29. Zdzis³aw Radzik 34. Waldemar Jastrzêbski 30. Leszek Siedlecki 35. Eugeniusz Jaworski 31. Andrzej Smêtek 36. Robert Jaworski 32. Kazimierz Suchorab 37. Micha³ Juœko 33. Andrzej Sysa 38. Jerzy Kapitan 34. Krzysztof Szumigaj 39. Krzysztof Karbowniczyn 35. Tadeusz Tomaszewski 40. Piotr Kasjaniuk 36. Andrzej Wiraszka 41. Dariusz Kateusz 37. Jerzy Wróbel 42. Jaros³aw Kita 43. Grzegorz Kociubowski dyplom magistra in¿yniera 44. Leszek Kordaczuk 1. Wanda Ambro¿ewicz 45. Joanna Kot 2. Witold Bajena 46. Mariusz Kowal 3. Marcin Berdak 47. Andrzej Kowalczyk 4. Barbara Berdzik 48. Grzegorz Kozaczuk 5. Adam Biczak 49. Andrzej Kozielewicz 6. Zbigniew Borkowski 50. Mariusz Koz³owski 7. Janusz Borsukiewicz 51. Jacek Królikowski 8. Jan Bro¿ek 52. Krzysztof Krupa 9. Witold Bruczuk 53. Janusz Kulasza 10. Grzegorz Cieciera 54. Pawe³ Kulikowski 11. Jerzy Chawraj 55. Andrzej Kuranc 12. Ireneusz Chmielewski 56. Dariusz Kwiatkowski 13. Grzegorz Chodorowski 57. Norbert Leszczyñski 14. Pawe³ Chruœliñski 58. Leszek Litwiñczuk 15. Krzysztof Cury³o 59. Konrad Mazurek 16. Krzysztof Czarnecki 60. Mariusz Milanowski 17. Maciej Czernaœ 61. Arkadiusz Mroczek 18. Artur Czerw 62. Piotr Muszyñski 19. Jaros³aw D¹browski 63. Dariusz Nowak 20. Artur Dobie¿yñski 64. Barbara Olszówka 21. Krzysztof Dorosiewicz 65. Zbigniew Ostrowski 22. Krzysztof Drozdowski 66. Wojciech Pasierbik 23. Pawe³ Dudak 67. Mariusz Pelczar 24. Mariusz Dyduch 68. Andrzej Polañski 25. Tomasz Dzioba 69. Rados³aw Pop³awski 26. Piotr Fa³ek 70. Grzegorz Poœlednik 27. Ireneusz Fiutka 71. Dariusz Po¿arowszczyk 28. Janusz Fotyga 72. Artur Prusak 29. Pawe³ Holcel 73. Jaros³aw Przegaliñski 30. Robert Iwanicki 74. Artur Przybyœ 31. Marek Jacak 75. Jacek Pszczo³a 256 Lista absolwentów

76. Grzegorz Puchala 120. S³awomir Zdeb 77. Arkadiusz Pytka 121. Xu Zhong-Pei 78. Jerzy Runowicz 122. Grzegorz Zimnowodzki 79. Ryszard Siwiec 80. Krzysztof Skrzypek 1998 81. Dariusz Stachyra dyplom in¿yniera 82. Arkadiusz Stafijowski 1. Zbigniew Banaœ 83. Krzysztof Stasieczek 2. Waldemar Bielaska 84. Robert Stec 3. Marek Capa³a 85. Wojciech Stêpieñ 4. Mariusz DroŸdziel 86. Ewa Stolat 5. Krzysztof Duda 87. Patrycjusz Stoma 6. S³awomir Dyba³a 88. Artur Stru¿yna 7. Piotr Dziechciarz 89. Jacek Stupnicki 8. Mariusz Dziuba 90. Krzysztof Styk 9. Maciej Galiñski 91. Grzegorz Symoniuk 10. Krzysztof Ga³êziewski 92. Tomasz Szarzyñski 11. Krzysztof Gogó³ 93. S³awomir Szewczyk 12. Piotr Go³ofit 94. Jacek Szkutnik 13. Miros³aw Jakimowicz 95. Mariusz Szymacha 14. Miros³aw Janowski 96. Krzysztof Szymanek 15. Marek Karasiñski 97. Benedykt Szymczyk 16. Miros³aw Karaœ 98. Pawe³ Œwica 17. Krzysztof Kasperek 99. Pawe³ Œwierczek 18. Pawe³ Kasperek 100. Piotr Tatara 19. Tomasz Kopyciñski 101. Krzysztof Tkaczuk 20. Grzegorz Kosowski 102. Piotr Tomasiak 21. Piotr Kozak 103. Andrzej Torba 22. Mariusz Koz³owski 104. Zbigniew Tracz 23. Sylwester Krupski 105. Mieczys³aw Wa³ach 24. Piotr Kurkiewicz 106. Grzegorz Welc 25. Robert Kurys 107. Dariusz Welo 26. Mariusz Kwitek 108. Jan Weremczuk 27. Mariusz Laskowski 109. Marek Wielgosz 28. Miros³aw Lebioda 110. Waldemar Wiñski 29. Piotr Leziak 111. Grzegorz Wojdat 30. Miros³aw Lipiñski 112. Piotr Wosik 31. Andrzej Lisica 113. Andrzej WoŸniak 32. Tomasz £awecki 114. Robert WoŸniak 33. Piotr £oszak 115. Marek Wójcik 34. Grzegorz Ma³yska 116. Mariusz Wójcik 35. Robert Niedziela 117. Andrzej Wróblewski 36. Marcin Nizio 118. Mariusz Wydra 37. Stanis³aw Nowak 119. Jacek Zabielski Lista absolwentów 257

38. Tomasz Olejnik 9. Teresa B³achnio-Krolopp 39. Tomasz Olszewski 10. Artur Bochen 40. Andrzej Pawluk 11. Jaros³aw Bochenko 41. Kazimierz Podkowa 12. Mariusz Bojarczuk 42. Dariusz Postój 13. Grzegorz Cêdzikowski 43. Pawe³ PrzeŸdziak 14. Pawe³ Chybiak 44. Tomasz Przytocki 15. Jacek Domiñczuk 45. Miros³aw Pustelnik 16. Andrzej Dudziñski 46. Artur Ró¿añski 17. Piotr Dziuba 47. Dariusz Rudawski 18. Marek Fidecki 48. Andrzej Rusinek 19. Jerzy Filip 49. Igor Rutkowski 20. Anna Gajak 50. Leszek Salasa 21. Piotr Gdela 51. Tomasz Sawicki 22. Andrzej Gêbala 52. S³awomir Skiba 23. Andrzej G³oœniak 53. Mariusz Skroban 24. Jacek Goluch 54. Grzegorz Skrzeczkowski 25. Miros³aw Górski 55. Tomasz Skrzypek 26. Grzegorz Grabczak 56. Jacek Skup 27. S³awomir Gurba 57. Adam Sprysak 28. Piotr Hacia 58. Pawe³ Szaba³a 29. Jacek Hunicz 59. S³awomir Szafranek 30. Piotr Jakliñski 60. Micha³ Œwiderski 31. Witold Janik 61. Dariusz Walczyk 32. Jerzy Józwik 62. Aleksander Wdowiak 33. Piotr Kajka 63. Tomasz Wierzchoñ 34. Stanis³aw Karolkiewicz 64. Grzegorz Wilko³awski 35. Marcin Kasperski 65. Marek Wnuk 36. Tomasz Kasprzak 66. Robert Wójcik 37. Dariusz Kawecki 67. Tomasz Wysocki 38. Robert K³osek 68. Leszek Zdybicki 39. Piotr Kociel 69. Igor Ziatkowski 40. Tomasz Kostrubiec 70. Marek Ziemba 41. Robert Kosyl 71. Marek Ziêba 42. Krzysztof Kotu³a 43. Roman Kowalczyk dyplom magistra in¿yniera 44. Wojciech Kowalczyk 1. Marcin Adamczyk 45. Mi³os³aw Kozak 2. Karol Baranowski 46. Tadeusz Kozak 3. Jaros³aw Bartnicki 47. Roman Kozie³ 4. Artur Bednarczuk 48. Stanis³aw Krajewski 5. Jaros³aw Belniak 49. Pawe³ Król 6. Hanna Bielecka-Kuœ 50. Krzysztof Kuœmirek 7. Marek Biernasiuk 51. Tomasz Lasota 8. Arkadiusz Biernat 52. Cezary Lenart 258 Lista absolwentów

53. Irwing Leszczyñski 97. Marek Sipta 54. Mariusz Leœniowski 98. Waldemar Skrynicki 55. Piotr £ukasik 99. Grzegorz Skulski 56. Robert Majka 100. Andrzej S³owik 57. Krzysztof Marciszkiewicz 101. Andrzej Sochacki 58. Marek Marcysiak 102. Wojciech So³yga 59. Marcin Markowski 103. Robert Sowul 60. Adam Mazurkiewicz 104. Tomasz Sójka 61. Piotr Mazurkiewicz 105. Marcin Stachowicz 62. Robert Melaniuk 106. Rados³aw Starszuk 63. Piotr Misztal 107. Piotr Stêpniak 64. Robert M³odo¿eniec 108. Krzysztof Styliñski 65. Mariusz Musik 109. Jaros³aw Szczuka 66. Artur Najman 110. Tomasz Szewczyk 67. Adam Nowosad 111. Andrzej Sztal 68. Tomasz Nó¿ka 112. Pawe³ Szuster 69. Andrzej Ogrodnik 113. Artur Œwiech 70. Tomasz Ornat 114. Dariusz Uryniuk 71. Marek Osiak 115. Stanis³aw Walczuk 72. Sylwester Palak 116. Andrzej Wisznicki 73. Krzysztof Paluch 117. Jacek Wiœniewski 74. Krzysztof Paniak 118. Aleksander W³odarczyk 75. Adam Pawlak 119. Marek Woszuk 76. Andrzej Pielak 120. Miros³aw Wróbel 77. Artur Pietrzyk 121. Dariusz Wróblewski 78. Krzysztof Plizga 122. Artur Zaj¹c 79. Artur Poleszak 123. Grzegorz Zaj¹c 80. Pawe³ Potapczuk 124. Sylwester Zalewski 81. Adam Proskura 125. Janusz Zdybel 82. Mariusz Przebirowski 126. Krzysztof Zieliñski 83. Marcin Pyra 127. Piotr Zieliñski 84. Waldemar Pyszniak 128. Krzysztof Ziêcina 85. Tomasz Rejak 129. Arkadiusz Zowczak 86. Tomasz Rembisz 130. Krzysztof rubek 87. Piotr Rulewski 88. Rafa³ Rusinek 1999 89. Krzysztof Rz¹dkowski dyplom in¿yniera 90. Sylwester Samborski 1. Wies³aw Baj 91. Marek Sapu³a 2. Tadeusz Banach 92. Euzebiusz Sarzyñski 3. Mariusz Bañka 93. Witold Sawarski 4. Krzysztof Birski 94. Jacek Sawczuk 5. Arkadiusz B³aszczyk 95. Andrzej Schwacher 6. Piotr B³aziak 96. Piotr Sidor Lista absolwentów 259

7. Krzysztof Bry³owski 51. Maciej Kuty³a 8. Zbigniew Buchta 52. Piotr Kusiñski 9. Grzegorz Bulenda 53. Jacek Kwietniewski 10. Igor Chodkiewicz 54. Maciej Leœniak 11. Radomir Chomicki 55. Andrzej £ojek 12. Pawe³ Czarnota 56. Jaros³aw £op¹g 13. Grzegorz Czech 57. Beata Maciejewska 14. Andrzej Æmiel 58. Andrzej Maj 15. Marek Dajos 59. Krzysztof Marczyñski 16. Krzysztof Daniel 60. Grzegorz Margol 17. Andrzej Derewecki 61. Ryszard Micha³owski 18. Micha³ Dmitrenko 62. Miros³aw Milczek 19. Szymon Dobroñ 63. Pawe³ Miszkurka 20. Tomasz Doroba 64. Marek Nadra 21. Artur Figiel 65. Rados³aw Osior 22. Krzysztof Flis 66. Mariusz Pacocha 23. Magdalena Flis 67. Danuta Pa³kowska 24. Dariusz Fronc 68. Jan Pa³kowski 25. Krzysztof Fryc 69. Mariusz Panasiewicz 26. Krzysztof Gadoœ 70. Pawe³ Pañski 27. Andrzej Ga³êziewski 71. Dariusz Pawlak 28. Waldemar Gawlik 72. Marek Pelc 29. Tomasz Gawryszuk 73. Mariusz Podsiad³y 30. Marek Gielara 74. Arkadiusz Przepiórka 31. Piotr Goœ 75. Emil Pyszniak 32. Andrzej Grochecki 76. Marek Saneluta 33. Tomasz Gros 77. S³awomir Sekutowski 34. Tomasz Gryta 78. Piotr Sergiel 35. Boles³aw Gwiazda 79. Andrzej Smolak 36. Jacek Hukowski 80. Grzegorz Sprawka 37. Jan Jachimek 81. Wojciech Stêpkowski 38. Micha³ Je¿ak 82. Tomasz Strug 39. Adam Je¿ewski 83. Ryszard Szalast 40. Arkadiusz Je¿owski 84. Krzysztof Sza³acha 41. Tomasz Jurkowski 85. Piotr Sza³achwij 42. Krzysztof Kloc 86. Andrzej Œcibura 43. Krzysztof Kokowicz 87. Jacek Têcza 44. Cezary Kornecki 88. Micha³ To³y¿ 45. Piotr Kostecki 89. Pawe³ Twarowski 46. Andrzej Kowalski 90. Jaros³aw Usarek 47. Adam Kozie³ 91. Krzysztof Waryszak 48. Mariusz Kryska 92. Tomasz Wasilewski 49. Czes³¹w Kulig 93. Jaros³aw Watras 50. Piotr Kury³owicz 94. Micha³ Wiosek 260 Lista absolwentów

95. Wojciech WlaŸlik 33. Sylwester Durak 96. Pawe³ Woch 34. Bogus³aw Dyba³a 97. Jaros³aw Wojno 35. Jaros³aw Flisiak 98. Andrzej Wójtowicz 36. Jaros³aw Franaszczak 99. Piotr Zabielski 37. Mariusz Fr¹czek 100. Waldemar Zab³ocki 38. Artur Furga³a 101. Jerzy Zborowski 39. Grzegorz Furga³a 102. Marcin Zieliñski 40. Grzegorz Garbula 103. Tomasz Zinkiewicz 41. Bogus³aw G³¹b 104. Andrzej ¯ydek 42. Jaros³aw G³owacki 43. Krzysztof G³owacki dyplom magistra in¿yniera 44. Robert Goliasz 1. Wojciech Barszczewski 45. Pawe³ Gontarz 2. Krzysztof Bartnik 46. Grzegorz Gozdur 3. Anna Barzenc 47. Mariusz Grabczak 4. Rados³aw Barzenc 48. Marek Grabowski 5. £ukasz Bednarski 49. Adam Grzybowski 6. Zbigniew Be³¿ek 50. Artur Grzywaczewski 7. Krzysztof Bia³ek 51. Miros³aw Hajkowski 8. Jaros³aw Bieniaœ 52. Mariusz Hetman 9. Rafa³ Bloch 53. Piotr Ho³owiñski 10. Leszek B³aszczak 54. Rafa³ Iwan 11. Robert Bondos 55. Rafa³ Iwaszko 12. Marcin Boruch 56. Pawe³ Jaksim 13. Ireneusz Borys 57. Pawe³ Jakubowski 14. Janusz Borys 58. Wies³aw Jarosz 15. Dariusz Bratos 59. Waldemar Joñski 16. Robert Bukowski 60. Jerzy Józwik 17. Piotr Chabros 61. Jacek Jurak 18. Piotr Chmielowiec 62. Mariusz Jurkowski 19. Grzegorz Chmurzyñski 63. Miros³aw Kamela 20. Adam Chomicki 64. Robert Kamiñski 21. Wojciech Cichosz 65. Maciej Kar³owicz 22. Jacek Czapla 66. Wojciech Kasietczuk 23. Jacek Czarnigowski 67. Ziad Khaddam 24. Roman Czerwiñski 68. Pawe³ Kie³tyka 25. Kamil Æwik³a 69. Adam Klimuk 26. Krzysztof Dados 70. Sebastian Kobza 27. Rados³aw Dawidek 71. Kamil Kolczyñski 28. Artur D¹browski 72. Bart³omiej Ko³odziejczyk 29. Dariusz Diableñ 73. Jacek Korczak 30. Arkadiusz Doluk 74. Sebastian Kostka 31. Robert Duda 75. Rafa³ Kowalik 32. Dariusz Dudziñski 76. Mariusz Kowalski Lista absolwentów 261

77. Jacek Kozik 121. Krzysztof Pawlak 78. Mariusz Król 122. Pawe³ Piasecki 79. Mariusz Krygiel 123. Piotr Piotrowski 80. Tomasz Krzemiñski 124. Dionizy Pliszka 81. Aneta Krzy¿ak 125. Andrzej Polak 82. S³awomir Kubaczyñski 126. Marek Ponikowski 83. Rados³aw Kulczyñski 127. Tomasz Popis 84. Jacek Kusiak 128. Piotr Prokopiuk 85. Mariusz Kwasowiec 129. Maciej Ptak 86. Piotr Leszko 130. Marek Ptak 87. Krzysztof Lewenda 131. Jerzy Rabos 88. Adam £obko 132. £ukasz Reich 89. Artur Maj 133. Maciej Rêkawek 90. Piotr Malec 134. £ukasz Rogucki 91. Antoni Maliszewski 135. Mariusz Romaniuk 92. Pawe³ Marchut 136. Arkadiusz Rumiñski 93. Zbigniew Marcysiak 137. Robert Rusinek 94. Iwona Margol 138. Jacek Ruszecki 95. Mieszko Mazurek 139. Marcin Rychter 96. Robert Meresta 140. Karol Sabik 97. Marek Michalak 141. Emil Sasimowski 98. Pawe³ Michalak 142. Dariusz Sioma 99. Rafa³ Micha³uszko 143. Pawe³ Skórzyñski 100. S³awomir Mi³osz 144. Mariusz Skrzat 101. Tomasz Misiura 145. Krzysztof S³oma 102. Andrzej Misztal 146. Marcin S³owiñski 103. Bogdan Muskus 147. Mariusz Smyl 104. Grzegorz Najda 148. Jaros³aw Staniec 105. Grzegorz Nawrocki 149. Mateusz Stasiak 106. Jaros³aw Niepogodziñski 150. Krzysztof Stepaniuk 107. Andrzej Niewielski 151. Wojciech Struzik 108. Jan Niezgoda 152. Magdalena Sulima 109. Tomasz Nowak 153. Marcin Sweklej 110. Pawe³ Nowakowski 154. Mariusz Szarga 111. Krzysztof Nó¿ka 155. Piotr Szczepanowski 112. Jaros³aw Oczkowski 156. Andrzej Szkoda 113. Pawe³ Ogorza³ek 157. Daniel Szkoda 114. Andrzej Olechowski 158. Mariusz Szufel 115. Piotr Olejarski 159. Tomasz Szwedowicz 116. Piotr Orzechowski 160. Artur Szyszka 117. Grzegorz Padyasek 161. Grzegorz Œlusarczyk 118. Pawe³ Pa³ka 162. Karol Tarasiuk 119. Monika Parczewska 163. Miros³aw Tkaczyk 120. Mariusz Paruch 164. Pawe³ Turczyn 262 Lista absolwentów

165. Robert Tylec 21. S³awomir G³owala 166. Ireneusz Usydus 22. Artur Gontarczyk 167. Grzegorz Walencik 23. Rados³aw Gorczyca 168. Mariusz Waœkowicz 24. Krzysztof Górnik 169. Arkadiusz Wiechecki 25. Pawe³ Harwacki 170. Mariusz Wiœniewski 26. Piotr Iwanek 171. Tomasz W³odarczyk 27. Dariusz Jarmoniuk 172. Jan Wnuczek 28. Artur Kamiñski 173. Marek Wolski 29. Andrzej Karubin 174. Piotr Wolszczak 30. Wojciech Kitka 175. Piotr WoŸnica 31. Grzegorz Konasiuk 176. Marcin Wójcik 32. Grzegorz Kordos 177. Stanis³aw Wójcik 33. Szymon Kornicki 178. Rafa³ Wrona 34. Andrzej Koœciukiewicz 179. Maciej Zakrzewski 35. Tadeusz Kowalczyk 180. Andrzej Ziarek 36. Tomasz Kowalczyk 181. Rafa³ Zienkiewicz 37. Marek Kruczyñski 182. Krzysztof Zió³ek 38. Robert Kruk 183. Remigiusz ¯uber 39. Andrzej Kryska 184. Tomasz ¯ywicki 40. Jacek Kuczyñski 41. Krzysztof Kuczyñski 2000 42. Marek Kutrzuba dyplom in¿yniera 43. Leszek Lechniak 44. Dariusz Ludian 1. Teresa Adamiec 45. S³awomir Lewczuk 2. S³awomir Akimowicz 46. Grzegorz Maj 3. Grzegorz Baranowski 47. Andrzej Majewski 4. Dariusz Bartoszek 48. Rafa³ Mandat 5. Rafa³ Bieñczak 49. Piotr Martyna 6. Piotr Bondyra 50. Robert Maœlach 7. Krzysztof Boœ 51. Jaros³aw Maziejuk 8. Piotr Byczek 52. Grzegorz Michaluk 9. Jacek Czajka 53. Stanis³aw Mitruœ 10. Sebastian Czerwiñski 54. Henryk M³ynarczyk 11. Tomasz Æwik³a 55. Robert Nakonieczny 12. Wies³aw Æwik³a 56. Miros³aw Naurecki 13. Tomasz Dadej 57. Zygmunt Nowiñski 14. Tomasz D¹browski 58. Zbigniew Olech 15. Sylwester Dominiczak 59. Witold Osada 16. Grzegorz Drozd 60. Eryk Ozga 17. Janusz Falenta 61. Waldemar Pastusiak 18. Mariusz Figiel 62. Andrzej Pastwa 19. Jerzy G¹sior 63. Tomasz Pietrak 20. Tomasz Gêca 64. Grzegorz Pisklak Lista absolwentów 263

65. Tomasz Rakowiecki 11. Tomasz Bilski 66. Marek Roczeñ 12. Andrzej Bondyra 67. Dominik Rudnik 13. Mariusz Ciota 68. Tomasz Rumiñski 14. Dariusz Czerwiñski 69. Witold Samojluk 15. Grzegorz Dani³ 70. Bart³omiej Sawulski 16. Mariusz Dery³a 71. Dariusz S¹siadek 17. Artur Dmuch 72. Rafa³ Siek 18. Radomir Drzazga 73. Tomasz Sikora 19. Przemys³aw Dylewski 74. Leszek Skorupski 20. Edyta Efimow 75. Mariusz Skotnicki 21. Artur Fr¹czek 76. Pawe³ Sosik 22. Robert Gabryel 77. Robert Swacha 23. Robert Gajowiak 78. Tomasz Sykut 24. Pawe³ Giza 79. Grzegorz Szurek 25. Jaros³aw G³a¿ewski 80. Marcin Szwaczko 26. Andrzej Guz 81. Dariusz Œlêzakiewicz 27. Micha³ Hordyjewicz 82. Miros³aw Terepora 28. Mariusz Hreñczuk 83. Waldemar Thury 29. Piotr I³enda 84. Jaros³aw Tudrujek 30. Marcin Iwaniak 85. Rados³aw Turczyñski 31. Wojciech Jab³oñski 86. Rafa³ Umiñski 32. Krzysztof Jakubowski 87. Ernest Wasilewski 33. Micha³ Jaskowiak 88. Piotr Wêgrzyn 34. Wojciech Jêdruchniewicz 89. Wojciech Wilk 35. Piotr Jêdrzejewski 90. Jacek Wiœniewski 36. Rados³aw Joæ 91. Arkadiusz Wojciechowski 37. Krzysztof Kalinowski 92. Maciej Wojtanowicz 38. Tomasz Kamiñski 93. Adam Wrona 39. Tomasz Kapuœniak 94. Mariusz Zbiciak 40. Marek Karasiñski 95. Mariusz ¯mieñko 41. Bogdan Karwat 96. Roman ¯uk 42. Marek Kêdzior 43. Roman Kieraga dyplom magistra in¿yniera 44. Robert Kobiera 1. Przemys³aw Adamczuk 45. Pawe³ Ko³odziej 2. Jacek Adamiak 46. Pawe³ Kordos 3. Mariusz Adamiec 47. Bartosz Kosowski 4. Andrzej Adamski 48. Mariusz Koszczeszyn 5. S³awomir Albiniak 49. Marek Koœcik 6. Mariusz Antol 50. Jacek Kot 7. Bart³omiej Bajczyk 51. Tomasz Kotowski 8. Marek Banaœ 52. Marek Kowalczyk 9. Rados³aw B¹k 53. Pawe³ Kowalski 10. Marcin Beyga 54. Adam Koziej 264 Lista absolwentów

55. Marek Koz³owski 99. Tomasz Romaniuk 56. Marcin Krawczyk 100. Dariusz Rozpêdowski 57. Andrzej Kroszczyñski 101. Bart³omiej Rudnicki 58. Sylwester Krupski 102. Krzysztof Rupniewski 59. Pawe³ Kucharzyk 103. Jacek Rybak 60. Albert Kujan 104. Robert Sacharuk 61. Arkadiusz Kulczyñski 105. Robert Samorañski 62. Tomasz Kuszneruk 106. Artur Señ 63. Janusz Kuszpa 107. Waldemar Serafin 64. Miros³aw Leszczyñski 108. Krzysztof Siedlecki 65. Marcin Leszko 109. Cezary Skrzypek 66. Robert Lewandowski 110. Wojciech Skwarek 67. Andrzej Lewicki 111. Krzysztof Smulski 68. Grzegorz Litwin 112. Krzysztof Soko³owski 69. Wojciech £agocki 113. Dariusz Sokó³ 70. Piotr £om¿a 114. Miros³aw So³yga 71. Marcin £osiewicz 115. Andrzej Sozoniuk 72. Artur £uczyñski 116. Wies³aw Sozoniuk 73. Robert Maciosz 117. Pawe³ Stefaniszyn 74. Marcin Madej 118. Krzysztof Stêpieñ 75. Pawe³ Ma³yska 119. Waldemar Stoczkowski 76. Piotr Mañko 120. Pawe³ Stodulski 77. Robert Marczak 121. Grzegorz Strzy¿ewski 78. Mariusz Martyniuk 122. Pawe³ Sugier 79. W³odzimierz Matejuk 123. Barbara Sykut 80. Marek Mazurkiewicz 124. Jacek Szaba³a 81. Mariusz Mi³obóg 125. Jacek Œwiæ 82. Robert Mucha 126. Piotr Teter 83. Tomasz Nastaj 127. Arkadiusz Tofil 84. Robert Niedzió³ka 128. Mariusz To³y¿ 85. Pawe³ Nowak 129. Grzegorz Tr¹bka 86. Piotr Nowak 130. Sylwia Tuchanowska-Wolszczak 87. Stanis³aw Nowak 131. Tomasz Urawski 88. Robert Nowosad 132. Jacek Warcho³ 89. Andrzej Olcha 133. Rafa³ Waryszak 90. Dariusz Paluch 134. Andrzej Wasieczko 91. Pawe³ PaŸdzior 135. Mariusz Waœkowicz 92. Robert Pikul 136. Aleksander Wdowiak 93. Arnold Polak 137. Tomasz Weso³owski 94. Wojciech Pop³awski 138. Piotr Widomski 95. Pawe³ Prokop 139. Piotr Wiêsek 96. Andrzej Pyska 140. Miko³aj Wilk 97. Grzegorz Regec 141. Andrzej Wiœniewski 98. Krzysztof Reps 142. Piotr Wolszczak Lista absolwentów 265

143. Adam Wo³kowycki 26. Jacek Kobzak 144. Arkadiusz WoŸniak 27. Robert Ko³odziejczyk 145. Dariusz Wójtowicz 28. Artur Ko³osiñski 146. Krzysztof Zacharzewski 29. Dariusz Koprowski 147. Jerzy Zalewski 30. Andrzej Koz³owski 148. Mariusz Zaprzaluk 31. Janusz Koz³owski 149. Pawe³ Zarajczyk 32. Dariusz Krzos 150. Grzegorz Zarêbski 33. Tomasz Leonkiewicz 151. Marek Zderkiewicz 34. Robert Lipski 152. Grzegorz Zêbrowski 35. Pawe³ Lonkwic 153. Mariusz Zimny 36. Miros³aw Magnuszewski 154. S³awomir Zubiak 37. Arkadiusz Ma³ek 155. Pawe³ Zubrzycki 38. Waldemar Mazurek 156. Piotr Zygmunt 39. Bogdan M¹ka 157. Piotr ¯uk 40. Andrzej Michalak 41. Dominik Michalczuk 2001 42. Artur Mitura dyplom in¿yniera 43. Marcin Moroz 44. Grzegorz Nadzieja 1. Jacek Bas 45. Andrzej Nawrocki 2. Tomasz Beczek 46. Piotr Nowakowski 3. Sylwester Borkowski 47. Micha³ Ostrowski 4. Roman Brut 48. Andrzej Otrêba 5. Piotr Bzówka 49. Krzysztof Pacocha 6. Piotr Certa 50. Krzysztof Parzych 7. Marek Chapu³a 51. Tomasz Paszko 8. Krzysztof Charczuk 52. Robert Piekarski 9. Arkadiusz Chochowski 53. Krzysztof Pikulski 10. Mariusz Cichocki 54. Micha³ Piwowarski 11. Mariusz Cur 55. Krzysztof Pliszczyñski 12. Jakub Czajkowski 56. Tomasz Py³ypczuk 13. Leszek Czuchraj 57. Marek Raczyñski 14. Bogdan Dani³owicz 58. Przemys³aw Romaszewski 15. Wojciech Dobosz 59. Jerzy Rutkowski 16. Andrzej Drozd 60. Jacek Serafin 17. Dariusz Drzewiczuk 61. Marcin Siekierka 18. Mariusz Godek 62. Dariusz Skocki 19. Robert Gozdecki 63. Piotr Skorupski 20. Rafa³ Gutowski 64. Roman Smaga³a 21. Pawe³ Iwaszko 65. Bernard Solan 22. Grzegorz Jankowski 66. Piotr Sroczyñski 23. Dariusz Kalbarczyk 67. Tomasz Stachura 24. Rafa³ Kamiñski 68. Krzysztof Stasiak 25. Krzysztof Kasperski 69. Tomasz Steciñski 266 Lista absolwentów

70. Bogus³aw Sudo³ 25. Robert Æwiek 71. Jacek Sysiak 26. Marcin Æwikliñski 72. Piotr Szka³uba 27. Andrzej Derewecki 73. Przemys³aw Szostak 28. Pawe³ Dêbski 74. Piotr Szymczak 29. Sylwester Dominiczak 75. Waldemar Thury 30. Pawe³ Dryglewski 76. Robert Tobolszewski 31. Marcin Dubiel 77. Krzysztof Wêdzina 32. Piotr Duda 78. Pawe³ Wilczyñski 33. Robert Dyczkowski 79. Artur Winiarczyk 34. Mariusz Feledyn 80. Waldemar Wiœniewski 35. Pawe³ Filipek 81. Tomasz WoŸnica 36. Tomasz Futyma 82. Adam Wójtowicz 37. Krzysztof Gadoœ 83. Grzegorz Wrona 38. Tomasz Ga³us 84. Marek Zaj¹c 39. Jacek Gilewicz 85. Jacek Zalewski 40. Krzysztof Gomó³ka 86. Grzegorz Zarajczyk 41. Andrzej Grochecki 87. Przemys³aw Zdunek 42. Marek Grzegorczyk 43. Pawe³ Grzesiuk dyplom magistra in¿yniera 44. Tomasz Grzywaczewski 1. S³awomir Akimowicz 45. Jacek Hacia 2. Mariusz Ba³aban 46. Pawe³ Haponiuk 3. Pawe³ Banach 47. Robert Hardej 4. Piotr Bartnik 48. Miros³aw Hemperek 5. Piotr B¹cik 49. Tomasz Hetel 6. Piotr B³aziak 50. Sylwester Ignaciuk 7. Grzegorz Bochenko 51. Robert Janeczek 8. Jacek Borkowski 52. Jerzy Jarski 9. Arkadiusz Borowiec 53. Marek Jastrzêbski 10. Robert Borys 54. Pawe³ Jesionowski 11. Tomasz Braszko 55. Dariusz JóŸwiak 12. Tomasz Brodaczewski 56. Andrzej Jurkowski 13. Dariusz Brodziak 57. Grzegorz Kardos 14. Marek Capa³a 58. Marek Karpiñski 15. Robert Cegliñski 59. Marek Kasjaniuk 16. Micha³ Choduñ 60. Tomasz Kasperski 17. Leszek Cholewa 61. Marek KaŸmiruk 18. Erwin Cho³o¿yñski 62. Grzegorz Kêdziera 19. Wojciech Chraniuk 63. S³awomir Konarski 20. Jaros³aw Ciechomski 64. Marek Korona 21. Albert Cieszko 65. Zbigniew Kosmala 22. Witold Cio³ek 66. Grzegorz Kosowski 23. Adrian Cury³o 67. Ireneusz Kowalczyk 24. Grzegorz Czuba 68. Konrad Kowalik Lista absolwentów 267

69. Ireneusz Kozio³ 113. Pawe³ Pacha³a 70. Waldemar Ko¿uchowski 114. Tomasz Pajdowski 71. Andrzej Krawczyk 115. Tomasz Pa³ka 72. Pawe³ Krzaczek 116. Arkadiusz Panasz 73. Artur Krzysiak 117. Piotr Partyka 74. Robert Kurek 118. Erwin Paterek 75. Krzysztof Kwiatkowski 119. Andrzej Pelczar 76. Mariusz Kwitek 120. Krzysztof Pelic 77. Rafa³ Lebowa 121. Wojciech Piechnik 78. Robert Lejko 122. Wojciech Piejak 79. Marcin Lesicki 123. Pawe³ Pieœko 80. Marcin Leszko 124. Dariusz Pi³at 81. £ukasz Lewandowski 125. Mariusz Pleskacz 82. Jerzy Lewczuk 126. Grzegorz Podsiad³y 83. Grzegorz Lipiñski 127. Jacek Poleszak 84. Krzysztof Lis 128. Pawe³ Poñski 85. Mariusz £añcucki 129. Arkadiusz Przepiórka 86. Tomasz £opuszyñski 130. Tomasz Przytocki 87. Mariusz £ozak 131. Dariusz Purc 88. Artur £ukaszczyk 132. Krzysztof PuŸniak 89. Pawe³ Machaj 133. Grzegorz Ró¿yk 90. Piotr Mackiewicz 134. Mariusz Ruczyñski 91. Marek Maik 135. Marek Rudziñski 92. Pawe³ Maliszewski 136. Tomasz Sacewicz 93. Dariusz Marciocha 137. Tomasz Sagan 94. Piotr Matejek 138. Grzegorz Samo³yk 95. Wojciech Mazurek 139. Tadeusz Sarzyñski 96. Agnieszka Michalska 140. Jaros³aw Semeniuk 97. Grzegorz Michaluk 141. Robert Sidor 98. Krzysztof Mikrut 142. Marcin Sikora 99. Krzysztof Mierzwiñski 143. Grzegorz Sioma 100. Dariusz Mitura 144. S³awomir Sitarz 101. Andrzej M³ynarczyk 145. Marcin Smoliñski 102. Dariusz M³ynarski 146. Przemys³aw Smyk 103. Robert Modrzewski 147. Dariusz Sobota 104. Arkadiusz Mrozik 148. Wojciech Sobotka 105. Mariusz Musiatowicz 149. Pawe³ Sosik 106. Robert Nadgrodkiewicz 150. Marek Sposób 107. Miros³aw Naurecki 151. Mariusz Stachal 108. Grzegorz Niedzió³ka 152. Waldemar Stasiak 109. Dariusz Ochnik 153. Marek Stefaniak 110. Krzysztof Olszewski 154. Krzysztof Stolarski 111. Andrzej O³ówka 155. Grzegorz Surmacz 112. Pawe³ Opaliñski 156. Piotr Sumorek 268 Lista absolwentów

157. Jacek Szczepaniuk 12. Grzegorz Cybul 158. Rados³aw Szewczak 13. Andrzej Czop 159. Grzegorz Szurek 14. Andrzej Czy¿yk 160. Krzysztof Szymañski 15. Rados³aw D¹browski 161. Sebastian Szymczyk 16. Robert Drumlak 162. Bogdan Œlepokura 17. Jacek Dybek 163. Rados³aw Œreniawski 18. Jacek Gilewicz 164. Karol Œwiæ 19. Mariusz Golba 165. Jaros³aw Tolisz 20. Piotr Golonka 166. Mariusz Walczak 21. Zbigniew Górski 167. Andrzej Waseñczuk 22. Piotr Grabowski 168. Pawe³ W¹sik 23. Jaros³aw Guz 169. Marcin Wilczyñski 24. Marcin Guz 170. Micha³ Wiœnicki 25. Grzegorz Hermanowicz 171. Mariusz Wiœniewski 26. Krzysztof Jachacz 172. Arkadiusz Wliz³o 27. Marcin Jarosz 173. Norbert W³osek 28. Mariusz Jaruga 174. Piotr Wo³oszynek 29. Rados³aw Jezierski 175. Jacek Wójtowicz 30. Wies³aw Kalamon 176. Marcin Wyroœlak 31. Piotr Kaniewski 177. Arkadiusz Zaj¹c 32. Andrzej Karpiñski 178. Pawe³ Zarzycki 33. Grzegorz Kawecki 179. Grzegorz Zbiejczuk 34. Tomasz Kêdra 180. Tomasz Zezula 35. Daniel Kluj 181. Arkadiusz Zielonka 36. Krzysztof Kopeæ 182. Piotr Ziemba 37. Krzysztof Korkosz 183. Maciej Zwierzchowski 38. Jacek Kowalczyk 184. Sebastian ¯mudziñski 39. Ireneusz Koza 185. Leszek ¯y³ka 40. Piotr Kozie³ 41. Andrzej Ko¿uchowski 2002 42. Krzysztof Krajewski dyplom in¿yniera 43. Micha³ Król 44. Wojciech Kucharski 1. Robert Adach 45. Pawe³ Kuczmaszewski 2. Marek Baran 46. Marcin Kuflewski 3. Pawe³ Barszcz 47. Grzegorz Kwiatosz 4. Marcin Batorski 48. Grzegorz £ubiñski 5. Marek Bogusz 49. Mariusz Maciejewski 6. S³awomir Boruchowski 50. Grzegorz Majewski 7. Adam Boryñ 51. Piotr Malik 8. Konrad Burdon 52. Tomasz Malinowski 9. S³awomir Cichocki 53. Piotr Ma³oszuk 10. Krzysztof Cielepa 54. Mariusz Marczewski 11. Marek Cieœlik 55. Miros³aw Marek Lista absolwentów 269

56. Artur Mazur 3. Grzegorz Albiniak 57. Marek Mendyka 4. Tomasz Baj 58. Pawe³ Miler 5. Robert Ba³uta 59. Jaros³aw Miszczuk 6. Karol Banachewicz 60. Piotr Misztal 7. Grzegorz Baranowski 61. Marcin Mrowiñski 8. Piotr Barczuk 62. £ukasz Myœliwiec 9. Miros³aw Bartnicki 63. Maciej Nawrocki 10. Jaros³aw Barwiñski 64. Marek Nieznaj 11. Tomasz Bereza 65. Rafa³ Nowak 12. Tomasz Zbigniew Bereza 66. Grzegorz Pasztaleniec 13. Tomasz Bia³ow¹s 67. Marek Pawlik 14. Piotr B³aziak 68. Mariusz Pietraœ 15. Arkadiusz B³êdkowski 69. Tomasz Pi³at 16. Adam Bodys 70. Marek Podkañski 17. Jaros³aw Bogudziñski 71. Konrad Pra¿mo 18. Piotr Bondyra 72. Dariusz Przybylski 19. Daniel Boratyñski 73. Tomasz Puœcian 20. Marcin Borek 74. Cezary Rola 21. Leszek Boroch 75. Andrzej Romaniuk 22. Marcin Broda 76. Arkadiusz Rozwadowski 23. Tomasz Chalimoniuk 77. Tomasz Rzepka 24. Piotr Charmas 78. Edwin Salamon 25. Mariusz Ciok 79. Piotr Samorek 26. Tomasz Ciozda 80. Krzysztof Sarna 27. Jacek Czajka 81. Micha³ Serwin 28. Dariusz Czerniakiewicz 82. Marek Skwarek 29. Piotr Æwikliñski 83. Jaros³aw Solis 30. Artur Dadej 84. Micha³ Syta 31. Jaros³aw D¹browiecki 85. Marcin Szczepaniuk 32. Mariusz Dul 86. Roman Szelech 33. S³awomir Dworak 87. Waldemar Szulik 34. Piotr Dziechciarz 88. Zbigniew Szupiluk 35. Mariusz Dzierzbicki 89. Robert Œmiech 36. Rafa³ Fila 90. Jaros³aw Tara³a 37. Jaros³aw Flisiak 91. Eliasz Wac 38. Robert Forysiuk 92. Waldemar Wartacz 39. Jaros³aw Gajda 93. Szymon Wieczorek 40. Jakub Gajewski 94. Hubert Woœ 41. Kamil G¹siorowski 95. Grzegorz Zaj¹c 42. Mariusz Gliwka 43. Robert Godula dyplom magistra in¿yniera 44. Mateusz Go³êbiowski 1. Akrzysztof Abramiuk 45. Krzysztof Gorecki 2. Arkadiusz Albiniak 46. Marek Greszta 270 Lista absolwentów

47. Mariusz Grymuza 91. Robert Kwiatkowski 48. Ireneusz Grzywa 92. Tomasz Lebida 49. Mariusz Gumulski 93. Rados³aw Lisowski 50. Jacek Hacia 94. Andrzej £ubianka 51. Piotr Hans 95. S³awomir Maci¹g 52. Mariusz Huszaluk 96. Janusz Majdak 53. Tomasz Iwan 97. Marek Ma³ys 54. Andrzej Jab³oñski 98. Bartosz Mañka 55. Andrzej Janiszewski 99. Krzysztof Marczyñski 56. Marcin Janiszewski 100. Wojciech Margol 57. Dariusz Jarmoniuk 101. Rafa³ Mandat 58. Jacek Jaskot 102. £ukasz Mazur 59. Rafa³ Jêczalik 103. S³awomir Mazur 60. Grzegorz Jêdrusiak 104. Pawe³ Mi³czak 61. Przemys³aw Jêdrych 105. Mariusz Mi³obóg 62. Artur Kamiñski 106. Marcin Miroñczuk 63. Andrzej Kanadys 107. Jaros³aw Misiejuk 64. Wies³aw Karbarz 108. Stanis³aw Mitruœ 65. Jacek Karubin 109. Pawe³ Mokiejewski 66. Adam Karwowski 110. Marcin Moroz 67. Marek Kasiczak 111. Tomasz Moroz 68. Wojciech Kitka 112. Dariusz Mróz 69. Krzysztof Klasowski 113. £ukasz Myl 70. Pawe³ Klepacz 114. Marek Nogalski 71. Robert Ko³odziejczyk 115. Piotr Nowakowski 72. Jacek Kojtych 116. Wojciech Ogrodnik 73. Grzegorz Komas 117. Pawe³ Oliwiak 74. Grzegorz Konasiuk 118. Zbigniew Pasternak 75. Rados³aw Konik 119. Tomasz Paszko 76. Wojciech Konstrat 120. Wojciech Pilip 77. Mariusz Kopik 121. Józef Podyma 78. Sylwester Koœciesza 122. Andrzej Pokraka 79. Marek Korona 123. Rados³aw Polski 80. Agnieszka Kowalik 124. Rados³aw Pomarañski 81. Tomasz Kozdra 125. Adam Prokop 82. Marcin Kozie³ 126. Grzegorz Prokop 83. Piotr Kropiewnicki 127. Marek Przekaza 84. Marek Kruczyñski 128. Adam Radomski 85. Robert Kubicki 129. Tomasz Rakowiecki 86. Robert Krukowski 130. Cezary Rogala 87. Andrzej Kufera 131. Sebastian Ró¿ycki 88. Grzegorz Kulik 132. Piotr Rudziñski 89. Grzegorz Kuzio³a 133. Artur Rybak 90. Marcin Kuzio³a 134. Artur Rybka Lista absolwentów 271

135. Rados³aw Sad³o 179. Artur Wojtaœ 136. Marcin Sa³ek 180. Krzysztof Woliñski 137. Pawe³ Sankowski 181. Grzegorz Wolski 138. Grzegorz Sawicki 182. Marta Wójcik 139. Bart³omiej Sawulski 183. Marek Wróblewski 140. Robert Seku³a 184. Marek Zaj¹c 141. Tomasz Sidor 185. Wiktor Zaj¹c 142. Marcin Siekierka 186. Patryk Zaleski 143. Piotr Sikora 187. Anna Zalewa 144. Daniel Siljañczuk 188. Mariusz Zañ 145. Tomasz Sitek 189. Pawe³ Zapalski 146. Dariusz Skocki 190. Pawe³ Zarajczyk 147. Jaros³aw Smolira 191. Krzysztof Zgardziñski 148. Marcin Smyk 192. Piotr Zieliñski 149. Grzegorz Stachyra 193. Robert Zieliñski 150. Jaros³aw Staszczak 194. Jaros³aw Zienkiewicz 151. Marcin Sumera 195. Micha³ Zió³ko 152. Mariusz Szczepanik 196. Bronis³aw Z³otek 153. Grzegorz Szczepocki 197. Sylwester ¯ydek 154. Mariusz Szczerbicki 155. Piotr Szczuka 156. Andrzej Szot 157. Artur Szpakowski 158. Adam Szwed 159. Dariusz Szyku³a 160. Tomasz Szymczyk 161. Jacek Œwiæ 162. Grzegorz Œwitek 163. Grzegorz Tarasiuk 164. Zbigniew Tarasiuk 165. Pawe³ Tarkowski 166. S³awomir Tarkowski 167. Janusz Tomczak 168. Andrzej Trojanowski 169. Artur Truk 170. Dominik Trybuchowicz 171. Mariusz Walczyk 172. Mariusz Wasak 173. Robert Wiak 174. Anna Wiœniewska 175. Jacek Wiœniewski 176. Andrzej Witkowski 177. Wojciech WlaŸlik 178. Krzysztof Woæ Spis treœci

W³adze akademickie Uczelni kadencji 2002-2005 ...... 7 Rektorzy Uczelni z Wydzia³u Mechanicznego ...... 9 Doktor Honoris Causa...... 15 Rys historyczny Wydzia³u...... 17 Dziekani i Prodziekani od pocz¹tku istnienia Wydzia³u Mechanicznego...... 27 Dziekani Wydzia³u na przestrzeni lat ...... 31 Sk³ad osobowy Rady Wydzia³u Mechanicznego od 1.09.2002 r. ....35 Kszta³cenie ...... 37 Katedra Mechaniki Stosowanej ...... 41 Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn ...... 53 Katedra In¿ynierii Materia³owej ...... 65 Katedra Podstaw In¿ynierii Produkcji...... 77 Katedra Automatyzacji ...... 95 Katedra Komputerowego Modelowania i Technologii Obróbki Plastycznej ...... 103 Katedra Procesów Polimerowych ...... 111 Katedra Pojazdów Samochodowych ...... 131 Katedra Silników Spalinowych ...... 141 Katedra Maszyn Przemys³u Spo¿ywczego ...... 149 Instytut Technologicznych Systemów Informacyjnych ...... 157 Katedra Maszyn Górniczych i Wiertniczych (1976-1998)...... 165 Katedra Zastosowañ Matematyki ...... 173 Oœrodek Informacji Naukowej ...... 177 274 Spis treœci

Czytelnia Wydzia³u Mechanicznego ...... 179 Ko³o Stowarzyszenia In¿ynierów i Techników Mechaników Polskich przy Politechnice Lubelskiej ...... 181 Zrzeszenie Studentów Polskich ...... 185 Samorz¹d Studentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej ...... 187 Lista Absolwentów Wydzia³u Mechanicznego Politechniki Lubelskiej w latach 1957-2002 ...... 195