CRABV 55 PLEN 005 CRABV 55 PLEN 005

CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS BELGISCHE KAMER VAN DE BELGIQUE VOLKSVERTEGENWOORDIGERS

COMPTE RENDU ANALYTIQUE BEKNOPT VERSLAG

SÉANCE PLÉNIÈRE PLENUMVERGADERING

Jeudi Donderdag

19-09-2019 19-09-2019 Après-midi Namiddag

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

N-VA Nieuw-Vlaamse Alliantie Ecolo-Groen Ecologistes Confédérés pour l’organisation de luttes originales – Groen PS Parti Socialiste VB Vlaams Belang MR Mouvement réformateur CD&V Christen-Democratisch en Vlaams PVDA-PTB Partij van de Arbeid – Parti du Travail de Belgique Open Vld Open Vlaamse Liberalen en Democraten sp.a socialistische partij anders cdH centre démocrate Humaniste DéFI Démocrate Fédéraliste Indépendant INDEP-ONAFH Indépendant - Onafhankelijk

Abréviations dans la numérotation des publications : Afkortingen bij de nummering van de publicaties : DOC 55 0000/000 Document parlementaire de la 55e législature, suivi du n° de DOC 55 0000/000 Parlementair stuk van de 55e zittingsperiode + basisnummer en base et du n° consécutif volgnummer QRVA Questions et Réponses écrites QRVA Schriftelijke Vragen en Antwoorden CRIV Version provisoire du Compte Rendu Intégral CRIV Voorlopige versie van het Integraal Verslag CRABV Compte Rendu Analytique CRABV Beknopt Verslag CRIV Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu CRIV Integraal Verslag, met links het definitieve integraal verslag en intégral définitif et, à droite, le compte rendu analytique traduit rechts het vertaalde beknopt verslag van de toespraken (met des interventions (avec les annexes) de bijlagen) PLEN Séance plénière PLEN Plenum COM Réunion de commission COM Commissievergadering MOT Motions déposées en conclusion d’interpellations (papier beige) MOT Moties tot besluit van interpellaties (op beigekleurig papier)

Publications officielles éditées par la Chambre des représentants Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers Commandes : Bestellingen : Place de la Nation 2 Natieplein 2 1008 Bruxelles 1008 Brussel Tél. : 02/ 549 81 60 Tel. : 02/ 549 81 60 Fax : 02/549 82 74 Fax : 02/549 82 74 www.lachambre.be www.dekamer.be e-mail : [email protected] e-mail : [email protected]

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 i

SOMMAIRE INHOUD

Excusés 1 Berichten van verhindering 1

Prestation de serment de trois membres 1 Eedaflegging van drie opvolgende leden die 1 suppléants appelés à siéger en remplacement zitting zullen hebben ter vervanging van leden des membres élus membre en qualité du gekozen tot lid van de Waalse regering en de Gouvernement wallon et du Gouvernement de la Franse Gemeenschapsregering. Communauté française.

Ordre du jour 3 Agenda 3

Vœux du Roi 3 Wensen van de Koning 3

Constitution du Raad van de Vlaamse 3 Wettig- en voltalligverklaring van de Raad van de 3 Gemeenschapscommissie Vlaamse Gemeenschapscommissie

Constitution du Parlement de la Région de 4 Wettig- en voltalligverklaring van het 4 Bruxelles-Capitale Hoofdstedelijk Parlement

Constitution de l'Assemblée réunie de la 4 Wettig- en voltalligverklaring van de Verenigde 4 commission communautaire commune Vergadering van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie

Constitution de l'Assemblée de la commission 4 Wettig- en voltalligverklaring van de Assemblée 4 communautaire française de la commission communautaire française

Constitution du Sénat 4 Wettig- en voltalligverklaring van de Senaat 4

Constitution du Parlement de la Communauté 4 Wettig- en voltalligverklaring van het Parlement 4 française van de Franse Gemeenschap

Constitution du Parlement wallon 4 Wettig- en voltalligverklaring van het Waals 4 Parlement

Éloge funèbre de M. Serge Moureaux 4 Rouwhulde – de heer Serge Moureaux 4 Orateurs: , premier ministre Sprekers: Charles Michel, eerste minister

Éloge funèbre de M. Jean-Pierre Grafé 7 Rouwhulde – de heer Jean-Pierre Grafé 7 Orateurs: Charles Michel, premier ministre Sprekers: Charles Michel, eerste minister

Éloge funèbre de M. Armand De Decker 9 Rouwhulde – de heer Armand De Decker 9 Orateurs: Charles Michel, premier ministre Sprekers: Charles Michel, eerste minister

QUESTIONS 11 VRAGEN 11

Questions jointes de 11 Samengevoegde vragen van 11

- Jan Bertels à Charles Michel (Premier Ministre) 11 - Jan Bertels aan Charles Michel (Eerste Minister) 11 sur "La colère exprimée par le premier ministre à over "De door de premier geuite woede over het propos du déficit budgétaire" (55000007P). begrotingstekort" (55000007P).

- Raoul Hedebouw à Charles Michel (Premier 11 - Raoul Hedebouw aan Charles Michel (Eerste 11 Ministre) sur "La colère exprimée par le premier Minister) over "De door de eerste minister geuite ministre à propos du déficit budgétaire" woede over het begrotingstekort" (55000010P). (55000010P). Orateurs: Jan Bertels, Raoul Hedebouw, Sprekers: Jan Bertels, Raoul Hedebouw, président du groupe PVDA-PTB, Charles voorzitter van de PVDA-PTB-fractie, Charles

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE ii 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

Michel, premier ministre Michel, eerste minister

Question de Katja Gabriëls à (VPM 14 Vraag van Katja Gabriëls aan Koen Geens (VEM 14 Justice et Régie des Bâtiments) sur "La lutte Justitie en Regie der Gebouwen) over "De difficile contre la radicalisation" (55000019P). moeilijke strijd tegen radicalisering" (55000019P). Orateurs: Katja Gabriëls, John Crombez, Sprekers: Katja Gabriëls, John Crombez, Koen Geens, vice-premier ministre et ministre Koen Geens, vice-eersteminister en minister de la Justice, chargé de la Régie des van Justitie, belast met de Regie der Bâtiments Gebouwen

Question de Sander Loones à Alexander De Croo 16 Vraag van Sander Loones aan Alexander De 16 (VPM Finances et Coopération au Croo (VEM Financiën en développement) sur "Le dossier ARCO" Ontwikkelingssamenwerking) over "Het ARCO- (55000015P). dossier" (55000015P). Orateurs: Sander Loones, Alexander De Sprekers: Sander Loones, Alexander De Croo, vice-premier ministre et ministre des Croo, vice-eersteminister en minister van Finances - Lutte contre la fraude fiscale - Financiën - Bestrijding van de fiscale fraude - Coopération au développement Ontwikkelingssamenwerking

Questions jointes de 17 Samengevoegde vragen van 17

- Michel De Maegd à Didier Reynders (VPM 17 - Michel De Maegd aan Didier Reynders (VEM 17 Affaires étrangères et Défense) sur "Le Buitenlandse Zaken en Defensie) over "Het rétablissement des relations entre la RDC et la herstel van de betrekkingen tussen de DRC en Belgique" (55000013P). België" (55000013P).

- Samuel Cogolati à Didier Reynders (VPM 17 - Samuel Cogolati aan Didier Reynders (VEM 17 Affaires étrangères et Défense) sur "La visite Buitenlandse Zaken en Defensie) over "Het officielle du président de la République officiële bezoek van de president van de démocratique du Congo" (55000022P). Democratische Republiek Congo" (55000022P).

- Darya Safai à Didier Reynders (VPM Affaires 17 - Darya Safai aan Didier Reynders (VEM 17 étrangères et Défense) sur "La visite du président Buitenlandse Zaken en Defensie) over "Het Tshisekedi" (55000023P). bezoek van president Tshisekedi" (55000023P). Orateurs: Michel De Maegd, Samuel Sprekers: Michel De Maegd, Samuel Cogolati, Darya Safai, Didier Reynders, Cogolati, Darya Safai, Didier Reynders, vice-premier ministre et ministre des Affaires vice-eersteminister en minister van étrangères et européennes, et de la Défense - Buitenlandse Zaken en Europese Zaken, en Beliris - Institutions culturelles fédérales van Defensie - Beliris - Federale Culturele Instellingen

Questions jointes de 21 Samengevoegde vragen van 21

- Ahmed Laaouej à (Affaires 21 - Ahmed Laaouej aan Maggie De Block (Sociale 21 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Les derniers développements dans le dossier "De recente ontwikkelingen in het dossier van de des visites domiciliaires" (55000001P). woonstbetredingen" (55000001P).

- François De Smet à Maggie De Block (Affaires 21 - François De Smet aan Maggie De Block (Sociale 21 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le rôle de l'OE ou de la commission Bossuyt "De rol van de DVZ of de commissie-Bossuyt in dans le dossier des visites domiciliaires" het dossier van de woonstbetredingen" (55000003P). (55000003P).

- Simon Moutquin à Maggie De Block (Affaires 21 - Simon Moutquin aan Maggie De Block (Sociale 21 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "La commission Bossuyt et le retour des visites "De commissie-Bossuyt en de terugkeer van de domiciliaires" (55000008P). woonstbetredingen" (55000008P).

- Vanessa Matz à Maggie De Block (Affaires 21 - Vanessa Matz aan Maggie De Block (Sociale 21 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Les visites domiciliaires" (55000017P). "De woonstbetredingen" (55000017P).

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 iii

Orateurs: Ahmed Laaouej, président du Sprekers: Ahmed Laaouej, voorzitter van de groupe PS, François De Smet, Simon PS-fractie, François De Smet, Simon Moutquin, Vanessa Matz, Maggie De Block, Moutquin, Vanessa Matz, Maggie De Block, ministre des Affaires sociales et de la Santé minister van Sociale Zaken en publique, et de l'Asile et la Migration Volksgezondheid, en van Asiel en Migratie

Question de Dries Van Langenhove à Maggie De 24 Vraag van Dries Van Langenhove aan Maggie De 24 Block (Affaires sociales, Santé publique, Asile et Block (Sociale Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migration) sur "La circulaire fédérale aux villages Migratie) over "De aan de vakantieparken gerichte de vacances sur les infrastructures pour federale omzendbrief over de opvang van demandeurs d'asile" (55000002P). asielzoekers" (55000002P). Orateurs: Dries Van Langenhove, Maggie Sprekers: Dries Van Langenhove, Maggie De Block, ministre des Affaires sociales et de De Block, minister van Sociale Zaken en la Santé publique, et de l'Asile et la Migration Volksgezondheid, en van Asiel en Migratie

Questions jointes de 25 Samengevoegde vragen van 25

- Sofie Merckx à Maggie De Block (Affaires 25 - Sofie Merckx aan Maggie De Block (Sociale 25 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Les initiatives du gouvernement pour le "De initiatieven van de regering voor de remboursement du Zolgensma de Novartis" terugbetaling van het geneesmiddel Zolgensma (55000004P). van Novartis" (55000004P).

- Eliane Tillieux à Maggie De Block (Affaires 25 - Eliane Tillieux aan Maggie De Block (Sociale 25 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le prix des médicaments" (55000005P). "De prijs van de geneesmiddelen" (55000005P).

- Karin Jiroflée à Maggie De Block (Affaires 25 - Karin Jiroflée aan Maggie De Block (Sociale 25 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le cas Team Pia et les tarifs scandaleusement "Team Pia en de schandalig hoge prijzen van de élevés des médicaments en général" geneesmiddelen in het algemeen" (55000006P). (55000006P).

- Barbara Creemers à Maggie De Block (Affaires 25 - Barbara Creemers aan Maggie De Block 25 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur (Sociale Zaken, Volksgezondheid, Asiel en "Les mesures de la ministre pour rendre les Migratie) over "De maatregelen van de minister bénéfices de l'industrie pharmaceutique plus om de winsten van de farma-industrie transparents" (55000009P). transparanter te maken" (55000009P).

- Steven Creyelman à Maggie De Block (Affaires 25 - Steven Creyelman aan Maggie De Block 25 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur (Sociale Zaken, Volksgezondheid, Asiel en "Le remboursement des médicaments durant la Migratie) over "De terugbetaling van de procédure d'agrément" (55000011P). geneesmiddelen tijdens de erkenningsprocedure" (55000011P).

- Caroline Taquin à Maggie De Block (Affaires 25 - Caroline Taquin aan Maggie De Block (Sociale 25 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "L'accès aux médicaments innovants" "De toegang tot innoverende geneesmiddelen" (55000012P). (55000012P).

- Catherine Fonck à Maggie De Block (Affaires 25 - Catherine Fonck aan Maggie De Block (Sociale 25 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le prix des médicaments innovants" "De prijs van innoverende geneesmiddelen" (55000016P). (55000016P).

- Nathalie Muylle à Maggie De Block (Affaires 25 - Nathalie Muylle aan Maggie De Block (Sociale 25 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le prix des médicaments innovants" "De prijs van de innovatieve geneesmiddelen" (55000021P). (55000021P).

- Egbert Lachaert à Maggie De Block (Affaires 25 - Egbert Lachaert aan Maggie De Block (Sociale 25 sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE iv 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

"Le problème des médicaments vitaux" "De problematiek van levensnoodzakelijke (55000018P). medicijnen" (55000018P). Orateurs: Sofie Merckx, Eliane Tillieux, Sprekers: Sofie Merckx, Eliane Tillieux, Karin Jiroflée, Barbara Creemers, Steven Karin Jiroflée, Barbara Creemers, Steven Creyelman, Caroline Taquin, Catherine Creyelman, Caroline Taquin, Catherine Fonck, présidente du groupe cdH, Nathalie Fonck, voorzitter van de cdH-fractie, Nathalie Muylle, Egbert Lachaert, président du groupe Muylle, Egbert Lachaert, voorzitter van de Open Vld, Maggie De Block, ministre des Open Vld-fractie, Maggie De Block, minister Affaires sociales et de la Santé publique, et de van Sociale Zaken en Volksgezondheid, en l'Asile et la Migration van Asiel en Migratie

Question de Valerie Van Peel à Maggie De Block 34 Vraag van Valerie Van Peel aan Maggie De Block 34 (Affaires sociales, Santé publique, Asile et (Sociale Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migration) sur "Les quotas de médecins" Migratie) over "De artsenquota" (55000014P). (55000014P). Orateurs: Valerie Van Peel, Maggie De Sprekers: Valerie Van Peel, Maggie De Block, ministre des Affaires sociales et de la Block, minister van Sociale Zaken en Santé publique, et de l'Asile et la Migration Volksgezondheid, en van Asiel en Migratie

Question de Nawal Farih à Maggie De Block 35 Vraag van Nawal Farih aan Maggie De Block 35 (Affaires sociales, Santé publique, Asile et (Sociale Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migration) sur "La consommation de gaz hilarant" Migratie) over "Het gebruik van lachgas" (55000020P). (55000020P). Orateurs: Nawal Farih, Maggie De Block, Sprekers: Nawal Farih, Maggie De Block, ministre des Affaires sociales et de la Santé minister van Sociale Zaken en publique, et de l'Asile et la Migration Volksgezondheid, en van Asiel en Migratie

PROPOSITION DE RÉSOLUTION 36 VOORSTEL VAN RESOLUTIE 36

Proposition de résolution soutenant la décision du 36 Voorstel van resolutie inzake steun voor de 36 gouvernement fédéral du 28 juin 2019 engageant beslissing van de federale regering de dato la Belgique à participer au mécanisme INSTEX 28 juni 2019 waardoor België zich ertoe verbindt (395/1-2) deel te nemen aan het INSTEX-mechanisme (395/1-2)

Discussion 36 Bespreking 36 Orateurs: Michel De Maegd, rapporteur, Ellen Sprekers: Michel De Maegd, rapporteur, Samyn, Yasmine Kherbache, Peter De Ellen Samyn, Yasmine Kherbache, Peter De Roover, président du groupe N-VA, Malik Roover, voorzitter van de N-VA-fractie, Malik Ben Achour, Didier Reynders, vice-premier Ben Achour, Didier Reynders, vice- ministre et ministre des Affaires étrangères et eersteminister en minister van Buitenlandse européennes, et de la Défense - Beliris - Zaken en Europese Zaken, en van Defensie - Institutions culturelles fédérales Beliris - Federale Culturele Instellingen

Nomination des délégués à l'Assemblée 41 Benoeming van de afgevaardigden naar de 41 parlementaire de l’OSCE Parlementaire Assemblee van de OVSE

Nomination des membres des commissions 42 Benoeming van de leden van de bijzondere 42 spéciales, des délégations aux assemblées commissies, de afvaardigingen naar internationales et des comités d'avis internationale vergaderingen en de adviescomités

Cour constitutionnelle – Présentation d'un juge 43 Grondwettelijk Hof – Voordracht van een 43 d'expression néerlandaise Nederlandstalige rechter

VOTES NOMINATIFS 43 NAAMSTEMMINGEN 43

Proposition de résolution soutenant la décision du 43 Voorstel van resolutie inzake steun voor de 43 gouvernement fédéral du 28 juin 2019 engageant beslissing van de federale regering de dato la Belgique à participer au mécanisme INSTEX 28 juni 2019 waardoor België zich ertoe verbindt (395/2) deel te nemen aan het INSTEX-mechanisme (395/2)

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 v

Prise en considération de propositions 43 Inoverwegingneming van voorstellen 43

Adoption de l'ordre du jour 44 Goedkeuring van de agenda 44

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 1

SÉANCE PLÉNIÈRE PLENUMVERGADERING

du van

JEUDI 19 SEPTEMBRE 2019 DONDERDAG 19 SEPTEMBER 2019

Après-midi Namiddag

______

La séance est ouverte à 14 h 19 par M. Patrick De vergadering wordt geopend om 14.19 uur en Dewael, président. voorgezeten door de heer Patrick Dewael.

Ministres du gouvernement fédéral présents lors de Aanwezig bij de opening van de vergadering zijn de l’ouverture de la séance: MM. Charles Michel et ministers van de federale regering: de Alexander De Croo. heren Charles Michel en Alexander De Croo.

Excusés Berichten van verhindering

Raisons de santé: Peter Mertens Gezondheidsredenen : Peter Mertens À l'étranger: Buitenslands : Vincent Van Quickenborne Marianne Verhaert Marianne Verhaert

Gouvernement fédéral Federale regering

Marie-Christine Marghem, ministre de l’Énergie, de Marie-Christine Marghem, minister van Energie, l’Environnement et du Développement: GIEC Leefmilieu en Duurzame Ontwikkeling: GIEC (Monaco) (Monaco) Denis Ducarme, ministre des Classes moyennes, Denis Ducarme, minister van Middenstand, des Indépendants, des PME, de l’Agriculture et de Zelfstandigen, KMO’s, Landbouw en l’Intégration sociale, chargé des Grandes Villes: à Maatschappelijke Integratie, belast met Grote l’étranger Steden: buitenslands

01 Prestation de serment de trois membres 01 Eedaflegging van drie opvolgende leden die suppléants appelés à siéger en remplacement zitting zullen hebben ter vervanging van leden des membres élus membre en qualité du gekozen tot lid van de Waalse regering en de Gouvernement wallon et du Gouvernement de la Franse Gemeenschapsregering. Communauté française.

Le président: L'article 59 de la loi spéciale du De voorzitter: Artikel 59 van de bijzondere wet van 8 août 1980 de réformes institutionnelles dispose 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen que le membre de la Chambre des représentants bepaalt dat een lid van de Kamer van élu membre du Gouvernement wallon, du volksvertegenwoordigers dat gekozen wordt tot lid Gouvernement de la Communauté française ou du van de Vlaamse Regering, van de Waalse Regering Gouvernement flamand, cesse immédiatement de of van de Franse Gemeenschapsregering siéger et reprend son mandat lorsque ses fonctions onmiddellijk ophoudt zitting te hebben en zijn de ministre prennent fin. mandaat weer opneemt wanneer zijn ambt van minister een einde neemt.

L'article 1bis de la loi du 6 août 1931 établissant des Artikel 1bis van de wet van 6 augustus 1931 incompatibilités et interdictions concernant les houdende vaststelling van de onverenigbaarheden ministres, anciens ministres et ministres d'État, en ontzeggingen betreffende de ministers, gewezen

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

2 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005 ainsi que les membres et anciens membres des ministers en ministers van Staat, alsmede de leden Chambres législatives dispose que le membre de la en gewezen leden van de wetgevende Kamers Chambre des représentants qui cesse de siéger par bepaalt dat een lid van de Kamer van suite de sa nomination en qualité de ministre ou de volksvertegenwoordigers dat ophoudt zitting te secrétaire d'État du Gouvernement fédéral ou par hebben ten gevolge van zijn benoeming tot minister suite de son élection en qualité de ministre ou de of staatssecretaris van de federale Regering of zijn secrétaire d'État d'un Gouvernement régional ou verkiezing tot minister of staatssecretaris van een communautaire, est remplacé par le premier Gewest- of Gemeenschapsregering wordt suppléant en ordre utile de la liste sur laquelle il a vervangen door de eerst in aanmerking komende été élu. opvolger van de lijst waarop hij gekozen is.

Nous devons donc procéder à l'admission et à la Wij moeten dus overgaan tot de toelating en de prestation de serment de ces suppléants. eedaflegging van die opvolgers.

Il s'agit des suppléants suivants: Het betreft: - M. Khalil Aouasti, premier suppléant de la liste PS - de heer Khalil Aouasti, eerste opvolger op de PS- de la circonscription électorale de Bruxelles- lijst van de kieskring Brussel-Hoofdstad, ter Capitale, en remplacement de Mme Caroline Désir; vervanging van mevrouw Caroline Désir; - M. Hervé Rigot, premier suppléant de la liste PS - de heer Hervé Rigot, eerste opvolger op de PS- de la circonscription électorale de Liège, en lijst van de kieskring Luik, ter vervanging van de remplacement de M. Frédéric Daerden; heer Frédéric Daerden; - M. Philippe Tison, premier suppléant de la liste PS - de heer Philippe Tison, eerste opvolger op de PS- de la circonscription électorale de Hainaut, en lijst van de kieskring Henegouwen, ter vervanging remplacement de M. Elio Di Rupo. van de heer Elio Di Rupo.

Les pouvoirs de ces suppléants ont été validés en De geloofsbrieven van deze opvolgers werden notre séance 20 juin 2019. tijdens onze vergadering van 20 juni geldig verklaard.

Comme la vérification complémentaire, prévue par Daar het aanvullend onderzoek door artikel 235 van l'article 235 du Code électoral, ne porte que sur la het Kieswetboek voorgeschreven, uitsluitend slaat conservation des conditions d'éligibilité, il apparaît op het behoud van de verkiesbaarheidsvereisten, que cette vérification, n'a, au vu des pièces gaat het, gelet op de verkregen stukken, in de obtenues, qu'un caractère de pure formalité. huidige omstandigheden om een loutere formaliteit.

Je vous propose donc de passer à l'admission de Ik stel u dus voor tot de toelating over te gaan van ces suppléants appelés à siéger en qualité de deze opvolgers, die zitting zullen hebben in de membre de la Chambre des représentants en hoedanigheid van lid van de Kamer van remplacement des membres élus membre en volksvertegenwoordigers ter vervanging van leden qualité du Gouvernement wallon et du gekozen tot lid van de Waalse regering en de Gouvernement de la Communauté française. Franse Gemeenschapsregering.

Pas d'observation? (Non) Geen bezwaar? (Nee) Il en sera ainsi. Aldus wordt besloten.

Je rappelle que les membres élus par les collèges Ik herinner eraan dat de leden gekozen door de électoraux relevant de la région de langue française kiescolleges die behoren tot het Franse taalgebied, font partie du groupe linguistique français. deel uitmaken van de Franse taalgroep.

Je rappelle que les députés élus par le collège Ik herinner eraan dat de volksvertegenwoordigers électoral de l'arrondissement de Bruxelles font gekozen door het kiescollege van het partie soit du groupe linguistique français, soit du arrondissement Brussel deel uitmaken van de groupe linguistique néerlandais de la Chambre, Nederlandse of van de Franse taalgroep van de selon qu'ils prêtent serment en français ou en Kamer, naargelang zij de eed in het Nederlands dan néerlandais. Si le serment est prêté en plusieurs wel in het Frans afleggen. Wordt de eed in langues, celle d'entre elles qui est utilisée en verscheidene talen afgelegd, dan is de taal waarin premier lieu est déterminante. hij het eerst is afgelegd, beslissend.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 3

Je rappelle les termes du serment: "Je jure Ik memoreer de bewoordingen van de eed: "Ik d'observer la Constitution" "Ik zweer de Grondwet zweer de Grondwet na te leven" "Je jure d'observer na te leven" "Ich schwöre die Verfassung zu la Constitution" "Ich schwöre die Verfassung zu befolgen". befolgen".

Je prie M. Khalil Aouasti de prêter le serment Ik verzoek de heer Khalil Aouasti de grondwettelijke constitutionnel. eed af te leggen.

M. Khalil Aouasti prête le serment constitutionnel De heer Khalil Aouasti legt de grondwettelijke eed successivement en français et en néerlandais. achtereenvolgens af in het Frans en in het Nederlands.

M. Khalil Aouasti fera partie du groupe linguistique De heer Khalil Aouasti zal deel uitmaken van de français. (Applaudissements sur tous les bancs) Franse taalgroep. (Applaus op alle banken)

Je prie M. Hervé Rigot de prêter le serment Ik verzoek de heer Hervé Rigot de grondwettelijke constitutionnel. eed af te leggen.

M. Hervé Rigot prête le serment constitutionnel De heer Hervé Rigot legt de grondwettelijke eed successivement en français, en néerlandais et en achtereenvolgens af in het Frans, in het Nederlands allemand. en in het Duits.

M. Hervé Rigot fera partie du groupe linguistique De heer Hervé Rigot zal deel uitmaken van de français. (Applaudissements sur tous les bancs) Franse taalgroep. (Applaus op alle banken)

Je prie M. Philippe Tison de prêter le serment Ik verzoek de heer Philippe Tison de grondwettelijke constitutionnel. eed af te leggen.

M. Philippe Tison prête le serment constitutionnel De heer Philippe Tison legt de grondwettelijke eed en français. af in het Frans.

M. Philippe Tison fera partie du groupe linguistique De heer Philippe Tison zal deel uitmaken van de français. (Applaudissements sur tous les bancs) Franse taalgroep. (Applaus op alle banken)

02 Ordre du jour 02 Agenda

Vous avez reçu un projet d'ordre du jour pour la U hebt een ontwerpagenda ontvangen voor de séance d'aujourd'hui. vergadering vandaag.

Y a-t-il une observation à ce sujet? (Non) Zijn er dienaangaande opmerkingen? (Nee)

En conséquence, l'ordre du jour est adopté. Bijgevolg is de agenda aangenomen.

03 Vœux du Roi 03 Wensen van de Koning

Par lettre du 12 juillet 2019, le Chef de Cabinet du Bij brief van 12 juli 2019 heeft de Kabinetschef van Roi m'a transmis les voeux de Sa Majesté le Roi de Koning mij de wensen van Zijne Majesteit de pour le succès des travaux de notre Assemblée. Koning voor het welslagen van de werkzaamheden van onze Vergadering overgezonden.

04 Constitution du Raad van de Vlaamse 04 Wettig- en voltalligverklaring van de Raad van Gemeenschapscommissie de Vlaamse Gemeenschapscommissie

Par message du 18 juillet 2019, le Raad van de Bij brief van 18 juli 2019 brengt de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie fait connaître Vlaamse Gemeenschapscommissie ons ter kennis qu'il s'est constitué en sa séance de ce jour. Cette dat hij ter vergadering van die dag voor wettig en lettre remplace celle du 13 juin 2019. voltallig verklaard is. Deze brief vervangt de brief van 13 juni 2019.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

4 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

05 Constitution du Parlement de la Région de 05 Wettig- en voltalligverklaring van het Brussels Bruxelles-Capitale Hoofdstedelijk Parlement

Par messages du 18 juillet et du 16 septembre Bij brieven van 18 juli en 16 september 2019 brengt 2019, le Parlement de la Région de Bruxelles- het Brussels Hoofdstedelijk Parlement ons ter Capitale fait connaître qu'il s'est constitué en sa kennis dat het ter vergadering van die dag voor séance de ce jour. wettig en voltallig verklaard is.

06 Constitution de l'Assemblée réunie de la 06 Wettig- en voltalligverklaring van de commission communautaire commune Verenigde Vergadering van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie

Par messages du 18 juillet et du 17 septembre Bij brieven van 18 juli en 17 september 2019 brengt 2019, l'Assemblée réunie de la Commission de Verenigde Vergadering van de communautaire commune fait connaître qu'elle Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie s'est constituée en sa séance de ce jour. ons ter kennis dat zij ter vergadering van die dag voor wettig en voltallig verklaard is.

07 Constitution de l'Assemblée de la commission 07 Wettig- en voltalligverklaring van de communautaire française Assemblée de la commission communautaire française

Par message du 18 juillet 2019, l’Assemblée de la Bij brief van 18 juli 2019 brengt de Raad van de Commission communautaire française fait Franse Gemeenschapscommissie ons ter kennis connaître qu'il s'est constitué en sa séance de ce dat hij ter vergadering van die dag voor wettig en jour. voltallig verklaard is.

08 Constitution du Sénat 08 Wettig- en voltalligverklaring van de Senaat

Par message du 18 juillet 2019, le Sénat de Bij brief van 18 juli 2019 brengt de Belgische Belgique fait connaître qu’il s’est constitué en sa Senaat ons ter kennis dat hij ter vergadering van die séance de ce jour. dag voor wettig en voltallig verklaard is.

09 Constitution du Parlement de la Communauté 09 Wettig- en voltalligverklaring van het française Parlement van de Franse Gemeenschap

Par message du 5 septembre 2019, le Parlement Bij brief van 5 september 2019 brengt het de la Communauté française fait connaître qu'il Parlement van de Franse Gemeenschap ons ter s'est constitué en sa séance de ce jour. kennis dat hij ter vergadering van die dag voor wettig en voltallig verklaard is.

10 Constitution du Parlement wallon 10 Wettig- en voltalligverklaring van het Waals Parlement

Par message du 4 septembre 2019 le Parlement Bij brief van 4 september 2019 brengt het Waals wallon fait connaître qu’il s’est constitué en sa Parlement ons ter kennis dat hij ter vergadering van séance de ce jour. die dag voor wettig en voltallig verklaard is.

11 Éloge funèbre de M. Serge Moureaux 11 Rouwhulde – de heer Serge Moureaux

Le président (devant l'Assemblée debout): Chers De voorzitter (voor de staande vergadering): collègues, Serge Moureaux, membre honoraire de Geachte collega’s, op 25 april overleed in Haltinne la Chambre, est décédé à Haltinne, le 25 avril, à Serge Moureaux, erelid van de Kamer. Hij was 85. l'âge de 85 ans.

Après avoir obtenu à l'Université Libre de Bruxelles Na het behalen van de diploma’s van doctor in de les diplômes de docteur en droit et de licencié en rechten en van licentiaat in het notariaat aan de

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 5 notariat, Serge Moureaux se taille rapidement une Université Libre de Bruxelles, liet Serge Moureaux réputation d'avocat à la fois extrêmement doué, zich al spoedig kennen als een zeer getalenteerde, mais aussi particulièrement engagé auprès du maar ook bijzonder geëngageerde advocaat aan de barreau de Bruxelles. Il conduit notamment le Brusselse balie. Zo stond hij aan het hoofd van de groupe d'avocats belges qui défend le Front de groep Belgische advocaten die het Algerijnse libération nationale algérien. Dans les années 80, il Bevrijdingsfront verdedigden. In de jaren 80 was hij est l'avocat des parties civiles aux procès contre le advocaat van de burgerlijke partijen in het proces Vlaamse Militanten Orde, contre le Front de la tegen de Vlaamse Militanten Orde, in het proces Jeunesse, ainsi que dans le procès relatif à tegen het Front de la Jeunesse en in het proces l'incendie criminel des locaux de l'hebdomadaire de betreffende de brandstichting in de lokalen van het gauche Pour et dans celui du drame du Heysel. linkse weekblad Pour en in het Heizeldrama-proces.

Bon sang ne pouvant mentir – il est le fils du Als telg uit een politiek nest – Serge Moureaux was ministre libéral Charles Moureaux et le frère du de zoon van de liberale minister Charles Moureaux ministre d'État Philippe Moureaux – Serge en de broer van minister van staat Philippe Moureaux exerce avec une égale passion ses Moureaux – wijdde hij zich met evenveel overgave mandats politiques pour le FDF jusqu'en 1985 et aan zijn politieke mandaten, tot in 1985 voor het ensuite pour le PS. FDF, daarna voor de PS.

De 1971 à 1989, échevin d'Etterbeek et de Als schepen van Etterbeek en van de Brusselse l'Agglomération bruxelloise, en charge de Agglomeratie, belast met ruimtelijke ordening, l'urbanisme, il joue un rôle déterminant dans la lutte speelde hij van 1971 tot 1989 een determinerende contre la "Bruxellisation" et amorce la véritable rol in de strijd tegen de 'Brusselisering' en gaf hij de reconstruction de notre capitale. aanzet tot een volwaardige heropbouw van onze hoofdstad.

Serge Moureaux continue à défendre la cause Serge Moureaux zette zijn inspanningen voor bruxelloise de 1989 à 1995 sur les bancs du Brussel door van 1989 tot 1995, als lid van het Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale et en Brussels Hoofdstedelijk Parlement en als voorzitter tant que président du Conseil de la Commission van de Raad van de Franse communautaire française. Gemeenschapscommissie.

Il est également très présent sur la scène politique Ook op nationaal vlak was Serge Moureaux nationale, au Sénat et à la Chambre. Durant ses prominent aanwezig in de Senaat en in de Kamer. quatre années d'activités dans cet hémicycle, il Tijdens zijn vier jaar als lid van deze Assemblee siège activement dans plusieurs commissions was hij zeer actief binnen verschillende d'enquête parlementaire, parmi lesquelles la parlementaire onderzoekscommissies, waaronder Commission Dutroux et la Commission des sectes, de Commissie-Dutroux en de door hem qu'il préside. voorgezeten Sektecommissie.

Mesdames et Messieurs, chers collègues, avec le Dames en heren, geachte collega’s, we verliezen décès de Serge Moureaux, nous perdons un met Serge Moureaux een gedreven man, die het homme passionné, qui a marqué la vie politique à la politieke leven beïnvloed heeft zowel door zijn grote fois par son énorme force de travail, mais aussi par werkkracht als door zijn engagement en son engagement et sa détermination. Sans oublier vastberadenheid. Een belezen man ook, wiens l'intellectuel dont la brillante érudition a fait un grote culturele bagage hem in staat stelde in homme de dialogue. Convaincu qu'il est possible de dialoog te gaan. Zo voerde Serge Moureaux al cohabiter en parfaite harmonie, Serge Moureaux decennia geleden overleg met de allochtone avait amorcé depuis plusieurs décennies la Brusselaars, in de overtuiging dat het mogelijk was concertation avec les Bruxellois d'origine allochtone. harmonieus samen te leven.

Nous présentons nos plus sincères condoléances à We betuigen zijn familie onze oprechte deelneming. sa famille.

11.01 Charles Michel, premier ministre (en 11.01 Eerste minister Charles Michel (Frans): français): Monsieur le président, chers collègues, Mijnheer de voorzitter, geachte collega's, Serge Serge Moureaux, né à Etterbeek en 1934, est Moureaux werd in 1934 in Etterbeek geboren en is décédé à Haltinne à l'âge de 85 ans. Henriette, son op 85-jarige leeftijd in Haltinne overleden. Henriette,

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

6 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

épouse, l'a rejoint deux mois plus tard. Il est zijn vrouw, is hem twee maanden later gevolgd. Hij également le frère du ministre d'État Philippe is ook de broer van minister van staat Philippe Moureaux, lui-même disparu au mois de décembre Moureaux, die zelf afgelopen december overleden dernier. Serge Moureaux s'est distingué tant dans is. Serge Moureaux heeft zich zowel in zijn ses activités d'avocat que dans les nombreuses activiteiten als advocaat als in de vele functies met fonctions de responsabilité politique qu'il a exercées politieke verantwoordelijkheid die hij gedurende zijn tout au long de sa carrière. carrière vervuld heeft, onderscheiden.

(En néerlandais) Il a obtenu une licence en notariat (Nederlands) Hij behaalde een diploma notariaat en et le diplôme de docteur en droit à l'Université Libre doctor in de rechten aan de Université Libre de de Bruxelles. Il entame une carrière au barreau de Bruxelles. Hij begon te werken aan de Brusselse Bruxelles en 1956. De 1958 à 1962, alors qu'il n'est balie in 1956. Van 1958 tot 1962, toen hij nog een encore qu'un jeune avocat débutant, il prend la tête jonge advocaat was, werd hij hoofd van het du collectif belge d'avocats du Front de libération Belgische advocatencollectief van het Algerijnse nationale algérien. Front de Libération Nationale.

(En français) Il a participé à de très nombreux (Frans) Hij heeft gepleit in een groot aantal procès qui ont été largement médiatisés. Il s'est par processen die veel media-aandacht kregen. Zo trad exemple illustré comme conseil de la partie civile hij op als raadsman van de burgerlijke partij in het dans le procès contre le VMO pour le Front de la proces tegen de VMO voor het Front de la jeunesse jeunesse mais également contre les incendiaires en ook tegen de criminele brandstichters bij het criminels de l'hebdomadaire Pour et comme partie weekblad Pour en als burgerlijke partij voor civile pour l'État du Rwanda dans l'affaire Rwandese staat in de zaak-Ntuyahaga. Ntuyahaga.

En parallèle, il était extrêmement impliqué sur le Tegelijkertijd was hij extreem politiek geëngageerd. terrain politique. Avant de rejoindre le Parti Voordat hij in 1985 tot de Parti socialiste toetrad, socialiste en 1985, il était d'abord engagé au sein was hij eerst lid van het FDF. Tussen 1971 en 1989 du FDF. Entre 1971 et 1989, il fut échevin à was hij schepen in Etterbeek en Franstalige eerste Etterbeek et premier échevin francophone de schepen van de Brusselse Agglomeratie, een soort l'Agglomération bruxelloise, sorte de prélude à la opmaat tot het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Met Région de Bruxelles-Capitale. En charge de stedenbouw en ruimtelijke ordening in zijn l'Urbanisme et de l'Aménagement du territoire, il portefeuille speelde een hij zeer bepalende rol in het joua un rôle très déterminant dans la politique beleid op het stuk van ruimtelijke ordening en d'aménagement du territoire et de la rénovation stadsvernieuwing en vocht hij tegen de urbaine et lutta contre la bruxellisation. verbrusseling.

(En néerlandais) Il siège ensuite au Conseil de la (Nederlands) Daarna werd hij lid van de Raad van Région de Bruxelles-Capitale et est nommé het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en voorzitter président de la COCOF. Il est aussi van de COCOF. Ook op federaal niveau was hij particulièrement actif sur la scène politique fédérale. bijzonder actief. Hij was lid van de Senaat tot 1995 Il siège sur les bancs du Sénat jusqu'en 1995 et sur en lid van de Kamer van volksvertegenwoordigers ceux de la Chambre des représentants de 1995 à van 1995 tot 1999. In dat verband nam hij deel aan 1999. Durant cette période, il participe à plusieurs verschillende parlementaire commissions d'enquête parlementaire parmi onderzoekscommissies, waaronder de commissie- lesquelles la Commission Dutroux et la Commission Dutroux, en was hij ook voorzitter van de des sectes qu'il préside. parlementaire commissie inzake sekten.

(En français) Sa vie fut marquée par de nombreux (Frans) Zijn leven werd gekenmerkt door de strijd combats pour la liberté des peuples et la défense voor de vrijheid van volkeren en zijn inzet voor de des causes justes. Homme de culture également, il goede zaak. Hij was eveneens een gecultiveerd a présidé les éditions de l'ULB, le CIFAS, le Centre man en was voorzitter van de Éditions de Vidéo de Bruxelles, le collège juridictionnel et la l’Université de Bruxelles, het CIFAS, het Centre Maison de la Francité. Vidéo de Bruxelles, het Rechtscollege en het Maison de la Francité.

Au nom du gouvernement, Monsieur le président, je Mijnheer de voorzitter, namens de regering sluit ik m'associe à l'hommage rendu et souhaite beaucoup me aan bij het eerbetoon en zou ik al zijn dierbaren

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 7 de courage à l'ensemble de ses proches, à qui nous veel moed willen toewensen en tevens ons diepste présentons également nos plus sincères medeleven willen betuigen. condoléances.

L'Assemblée debout observe une minute de silence. De Kamer neemt een minuut stilte in acht.

12 Éloge funèbre de M. Jean-Pierre Grafé 12 Rouwhulde – de heer Jean-Pierre Grafé

Le président (devant l'Assemblée debout): Chers De voorzitter (voor de staande vergadering): Collègues, nous avons appris avec regret le décès Geachte collega's, met leedwezen hebben we de notre ancien collègue, Jean-Pierre Grafé, le vernomen dat onze gewezen collega Jean-Pierre 16 mai 2019, à l’âge de 87 ans. Grafé op 16 mei 2019 op 87-jarige leeftijd overleden is.

Après des études de droit à l’Université de Liège, ce Na zijn rechtenstudie aan de Université de Liège fils d’avocat, profondément attaché à la Cité werd deze advocatenzoon, die zeer gehecht was ardente, milite activement dans diverses aan de Vurige Stede, een actief lid van diverse associations étudiantes. En 1953, il devient studentenverenigingen. In 1953 werd hij voorzitter président des étudiants sociaux chrétiens. van de "Jeunes sociaux chrétiens".

En 1954, Jean-Pierre Grafé entame une carrière In 1954 begon Jean-Pierre Grafé zijn carrière als d’avocat à la cour d’appel de Liège. Peu après, le advocaat aan het hof van beroep te Luik. Kort ministre d’État, , qui avait décelé ses daarop moedigde minister van staat Pierre Harmel, talents parmi ses étudiants à l’Université de Liège, die gemerkt had dat de heer Grafé onder de Luikse l’encourage à se lancer dans l’arène politique. Il universiteitsstudenten een uitblinker was, hem aan intègre ainsi l’équipe des divers cabinets qui om in de politiek te gaan. Zo nam hij deel aan de entourent Pierre Harmel lorsqu’il est aux affaires de diverse ministeriële kabinetten waarvan Pierre 1958 à 1961. Harmel van 1958 tot 1961 de leiding had.

Notre ancien collègue fait son entrée à la Chambre Onze gewezen collega werd op 7 november 1971 des représentants le 7 novembre 1971 pour le Parti voor de Parti social-chrétien tot lid van de Kamer social-chrétien. En 1973, Il est désigné comme van volksvertegenwoordigers verkozen. In 1973 ministre des Affaires wallonnes dans les werd hij benoemd tot minister van Waalse gouvernements Leburton. Dans le gouvernement Aangelegenheden in de regeringen-Leburton. In de suivant dirigé par Leo Tindemans, il se voit confier, volgende regering onder leiding van Leo Tindemans en avril 1974, le portefeuille de la Culture française. werd hem in april 1974 de portefeuille van Franse Cultuur toevertrouwd.

Par la suite, il exerce diverses fonctions au Conseil Vervolgens bekleedde hij verschillende functies in culturel de la Communauté française, avant de de Cultuurraad van de Franse Gemeenschap, présider de 1985 à 1988 le Conseil de la totdat hij van 1985 tot 1988 het voorzitterschap van Communauté française, puis d’être appelé de Raad van de Franse Gemeenschap bekleedde. en février 1988 à l’Exécutif de cette même In februari 1988 trad hij als minister van Toerisme Communauté comme ministre de la Promotion du en Internationale Betrekkingen tot de Executieve tourisme et des Relations internationales. Notre van die Gemeenschap toe. Onze voormalige ancien collègue occupera encore d’autres postes collega zou van 1992 tot 1996 nog andere ministériels au sein des gouvernements wallon et ministerposten in de Waalse regering en in die van de la Communauté française, de 1992 à 1996. de Franse Gemeenschap bekleden.

Le 21 mai 1995, Jean-Pierre Grafé choisit de se Op 21 mei 1995 koos Jean-Pierre Grafé ervoor om présenter au niveau régional et figure ainsi parmi zich op het gewestelijke niveau kandidaat te stellen les 75 premiers députés élus directement au voor de verkiezingen. Hij was daarmee een van de Parlement wallon. eerste 75 rechtstreeks verkozen volksvertegenwoordigers in het Waalse Parlement.

De 1999 à 2003, il siège à nouveau à la Chambre et Van 1999 tot 2003 zetelde hij opnieuw in de Kamer. met ensuite un terme à son parcours parlementaire. Daarna beëindigde hij zijn parlementaire loopbaan.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

8 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

Travailleur infatigable, ordonné, méthodique, Jean- Hij was een onvermoeibare werker, die de zaken Pierre Grafé a toujours géré ses dossiers avec uiterst nauwgezet, ordelijk en methodisch aanpakte sérieux et compétence. Il a toujours fait preuve en die zijn dossiers steeds met grote d’une énorme disponibilité vis-à-vis d’un électorat plichtsbetrachting en bekwaamheid beheerde. Hij fidèle et nombreux. cijferde zich helemaal weg ten dienste van een trouw en talrijk kiezerspubliek.

Tous ses partenaires politiques s’accordent pour Zijn politieke tegenstrevers erkennen hem als een souligner combien ce négociateur habile, obstiné et gewiekste, hardnekkige en taaie onderhandelaar, coriace s’est toujours fait un point d’honneur de die zich steeds aan het eenmaal gegeven woord respecter les accords passés et de veiller à leur hield en de gesloten akkoorden loyaal uitvoerde. bonne exécution.

J’ai transmis à sa famille les condoléances de notre Namens onze Assemblee heb ik zijn familie onze Assemblée. oprechte deelneming betuigd.

12.01 Charles Michel, premier ministre (en 12.01 Eerste minister Charles Michel (Frans): français): Monsieur le président, chers collègues, Mijnheer de voorzitter, geachte collega's, Jean- Jean-Pierre Grafé, né à Liège le 31 mars 1932, Pierre Grafé werd op 31 maart 1932 in Luik nous a quittés le 16 mai 2019 à l'âge de 87 ans. geboren en is op 16 mei 2019 op 87-jarige leeftijd overleden.

Docteur en droit à l'Université de Liège, il s'inscrit Hij behaalt een doctoraat in de rechten aan de ensuite au barreau de Liège. Il est l'un des premiers Université de Liège. Vervolgens schrijft hij zich in avocats à avoir fait du droit d'auteur sa spécialité. Il aan de balie te Luik. Hij is een van de eerste était notamment l'avocat de nombreux chanteurs advocaten die van het auteursrecht zijn specialiteit belges et grand ami de Jacques Brel. gemaakt heeft. Hij was met name advocaat van vele Belgische zangers en een grote vriend van Jacques Brel.

(En néerlandais) Il disait de lui-même qu'aussi loin (Nederlands) Hij zei van zichzelf dat hij, zolang hij que remontent ses souvenirs, il a toujours eu un het zich kon herinneren, altijd al een groot sens aigu des responsabilités. Il fut président des verantwoordelijkheidsgevoel heeft gehad. Hij was étudiants démocrates chrétiens de l'Université de voorzitter van de christendemocratische studenten Liège, puis également au niveau national. aan de Université de Liège en daarna ook op nationaal niveau.

(En français) En 1958, il devient attaché de cabinet (Frans) In 1958 wordt hij kabinetsattaché bij Pierre auprès de Pierre Harmel, tour à tour ministre de la Harmel, die achtereenvolgens minister van Justitie, Justice, des Affaires culturelles et de la Fonction Culturele Zaken en Openbaar Ambt werd. In publique. La même année, il sera élu au conseil hetzelfde jaar wordt hij tot lid van de gemeenteraad communal de Liège. van Luik verkozen.

Jean-Pierre Grafé est élu député de Liège en Jean-Pierre Grafé wordt in november 1971 tot novembre 1971 et est désigné comme ministre des parlementslid voor Luik verkozen en wordt tot Affaires wallonnes dans les gouvernements minister van Waalse Zaken in de regeringen Leburton I et Leburton II, ensuite ministre de la Leburton I en Leburton II en vervolgens tot minister Culture française dans les gouvernements van Cultuur in de regeringen Tindemans I en Tindemans I et Tindemans II. Tindemans II benoemd.

Entre 1988 et 1992, ce social-chrétien a occupé le Deze christendemocraat was tussen 1988 en 1992 poste de ministre de l'Enseignement et de la minister van Onderwijs en Vorming, Sport, Formation, du Sport, du Tourisme et des Relations Toerisme en Internationale Betrekkingen bij de internationales au sein de la Communauté Franse Gemeenschap. Hij was minister van française. Il a été ministre des Travaux publics dans Openbare Werken in de Waalse regering. Hij was le gouvernement wallon. Il a aussi été ministre ook gewestminister van Onderzoek, régional de la Recherche, du Développement Technologische Ontwikkeling en Internationale technologique et des Relations internationales. Betrekkingen. Tegelijkertijd krijgt hij de bevoegdheid

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 9

Dans le même temps, il reçoit la responsabilité de voor het hoger onderwijs in de Franse l'enseignement supérieur à la Communauté Gemeenschap. française.

Il sera ensuite à nouveau député fédéral entre 1999 Vervolgens zal hij tussen 1999 en 2003 opnieuw et 2003. federaal parlementslid worden.

Jean-Pierre Grafé est un défenseur ardent de sa Jean-Pierre Grafé is een vurig verdediger van zijn cité. Ce "dinosaure", comme il se qualifiait lui- stad. Deze 'dinosaurus', zoals hij zichzelf noemde, même, laisse derrière lui cinquante années de kan op vijftig jaar passie en politieke engagement passion et d'engagement politique. terugblikken.

Au nom du gouvernement, nous souhaitons rendre Namens de regering willen we Jean-Pierre Grafé hommage à Jean-Pierre Grafé et transmettre nos eren en onze oprechte deelneming aan zijn sincères condoléances à ses proches. dierbaren betuigen.

L'Assemblée debout observe une minute de silence. De Kamer neemt een minuut stilte in acht.

13 Éloge funèbre de M. Armand De Decker 13 Rouwhulde – de heer Armand De Decker

Le président (devant l'Assemblée debout): Chers De voorzitter (voor de staande vergadering): collègues, Armand De Decker, ministre d’État et Geachte collega’s, op 12 juni overleed in Sint- ancien député, est décédé le 12 juin à Woluwe- Lambrechts-Woluwe minister van staat en gewezen Saint-Lambert, à l’âge de 70 ans. Kamerlid Armand De Decker. Hij was 70.

Après avoir obtenu une licence en droit à Na het behalen van het diploma van licentiaat in de l’Université Libre de Bruxelles, Armand De Decker rechten aan de Université Libre de Bruxelles, werd devient avocat au barreau de Bruxelles et fait Armand De Decker advocaat aan de Brusselse également son entrée dans la politique. De 1979 à balie en trad hij ook in de politiek. Van 1979 tot 1981, il est secrétaire général du PRL alors présidé 1981 was hij, onder het voorzitterschap van Jean par . Il est conseiller au cabinet du ministre Gol, secretaris-generaal van de PRL. Na ook een de la Défense Charles Poswick avant d’être élu tijdlang als adviseur op het kabinet van minister van député pour l’arrondissement de Bruxelles en Landsverdediging Charles Poswick te hebben novembre 1981. C’est le début d’une carrière gewerkt, werd hij in november 1981 voor het longue de plusieurs décennies comme mandataire arrondissement Brussel tot Kamerlid verkozen – het politique. begin van een decennialange carrière als politiek mandataris.

Armand De Decker siège à la Chambre durant Armand De Decker zetelde 14 jaar in de Kamer om 14 ans avant de passer en 1995 au Sénat, daarna, in 1995, naar de Senaat over te stappen, assemblée qu’il a en quelque sorte personnifiée et de assemblee waarmee hij zich als het ware qu’il préside à deux reprises. Cet européen vereenzelvigde en waarvan hij twee maal voorzitter convaincu est aussi un membre très actif de was. Als overtuigd europeanist was hij ook een zeer l’Assemblée parlementaire du Conseil de l’Europe actief lid van de Parlementaire Assemblee van de et de l’Assemblée de l’Union de l’Europe Raad van Europa en van de Assemblee van de occidentale, dont il est le président pendant trois West-Europese Unie, waarvan hij gedurende drie ans. jaar voorzitter was.

Dans le même temps, Armand De Decker Ondertussen had Armand De Decker ook aandacht s’intéresse aussi aux niveaux local et régional. voor het lokale en het regionale niveau. Van 1989 D’abord échevin de la Culture, de 1989 à 1995, il tot 1995 was hij schepen van Cultuur en van 2006 est bourgmestre de sa chère commune d’ de tot 2017 burgemeester van zijn dierbare gemeente 2006 à 2017. Ukkel.

De 1995 à 1999, il préside le Parlement de la Van 1995 tot 1999 was hij voorzitter van het Région de Bruxelles-Capitale. C’est là, au Brussels Hoofdstedelijk Parlement. In datzelfde Parlement bruxellois, qu’il termine sa carrière Brussels Parlement zou hij, na zijn vertrek uit de politique après son départ du Sénat en avril 2014. Senaat in april 2014, zijn politieke loopbaan

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

10 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

beëindigen.

Chers collègues, avec la disparition d'Armand De Geachte collega’s, met Armand De Decker Decker, nous perdons non seulement un homme verliezen we een vooraanstaand politicus, maar ook politique de premier plan mais aussi une een aimabel man die steeds naar compromis en personnalité affable, toujours à la recherche du verzoening streefde. compromis et de la conciliation.

Après avoir été ministre de la Coopération au Nadat hij minister van Ontwikkelingssamenwerking développement du gouvernement Verhofstadt, il se was geweest in de regering-Verhofstadt II, verzocht voit confier en novembre 2007 par le Roi Albert II, la koning Albert II hem in november 2007 om, samen mission de prendre avec Herman Van Rompuy, une met Herman Van Rompuy, een duurzaam gesprek initiative afin d'entamer un dialogue durable en vue tot stand te brengen met het oog op een versterking d’un renforcement de la cohésion entre les van de cohesie tussen de Gemeenschappen. En in Communautés. En 2008, il fait partie du groupe de 2008 maakte hij deel uit van de groep politieke responsables politiques chargés de négocier une verantwoordelijken belast met het onderhandelen nouvelle réforme institutionnelle. Parce qu’il a van een nieuwe staatshervorming. Omdat hij toujours été convaincu du pouvoir du dialogue, rotsvast geloofde in de kracht van de dialoog, zette Armand De Decker a soutenu chacun de ces Armand De Decker telkens volop zijn schouders projets avec toute son énergie. onder die initiatieven.

Nous présentons nos sincères condoléances à son We betuigen zijn echtgenote Jacqueline en zijn épouse Jacqueline et à sa famille. familie onze oprechte deelneming.

13.01 Charles Michel, premier ministre (en 13.01 Eerste minister Charles Michel (Frans): français): Monsieur le président, chers collègues, Mijnheer de voorzitter, waarde collega's, Armand Armand De Decker est indéniablement une De Decker heeft de jongste decennia personnalité qui a marqué de son empreinte le ontegensprekelijk zijn stempel gedrukt op het débat politique belge au long des dernières politieke debat in België. Zijn moeder stond in het décennies. Né d'une mère enseignante et d'un père onderwijs en zijn vader was een kunstschilder, die artiste peintre, portraitiste reconnu – dont un des vooral bekendheid verwierf met zijn portretten van célèbres modèles fut le Roi Baudouin –, il entame een aantal bekende personen, onder wie koning des études de droit à l'ULB avant de devenir avocat. Boudewijn. Hij studeerde rechten aan de Université libre de Bruxelles en werd advocaat.

(En néerlandais) Il embrasse la carrière politique au (Nederlands) In het begin van de jaren 80 ging hij in début des années 80 et devient secrétaire général de politiek en werd hij adjunct-secretaris-generaal adjoint du PRL et membre du Parlement fédéral. Au van de PRL en federaal parlementslid. In dezelfde cours de cette même période, il siège aussi au periode begon hij ook te zetelen in de Raad van de Conseil de la Communauté française qu'il quittera Franse Gemeenschap, waar hij bleef tot 2003. Hij en 2003. Il était très attaché à Bruxelles et il a was zeer gehecht aan Brussel en was voorzitter van présidé le Conseil de la Région de Bruxelles- de Raad van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Capitale de 1995 à 1999. Il est revenu plus tard van 1995 tot 1999. Later keerde hij als dans cette Assemblée en qualité de vice-président. ondervoorzitter terug naar die Assemblee.

(En français) Il devint également président du (Frans) Hij werd ook voorzitter van de Senaat, Sénat, auquel son nom reste particulièrement waaraan zijn naam bijzonder sterk verbonden blijft. attaché. Il exerça également cette fonction de 2007 Hij bekleedde die functie eveneens van 2007 tot à 2010, après l'avoir exercée entre 1999 et 2004. 2010, na een eerder senaatsvoorzitterschap tussen Pendant plus de vingt années, il siégea au sein de 1999 en 2004. Meer dan twintig jaar was hij lid van la haute Assemblée. de Senaat.

Il fut ministre de la Coopération au développement Hij was drie jaar lang minister van pendant trois ans. Ses qualités de diplomate, de Ontwikkelingssamenwerking. Zijn kwaliteiten als médiateur, le conduisirent notamment à endosser le diplomaat en bemiddelaar brachten hem ertoe om rôle de conciliateur royal en 2007 aux côtés de in 2007 de rol van koninklijk bemiddelaar op zich te Herman Van Rompuy. Il fut nommé ministre d'État nemen naast Herman Van Rompuy. In 2009 werd en 2009. hij benoemd tot minister van staat.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 11

Fervent défenseur du projet européen depuis le Sinds het begin van zijn carrière was hij een vurig début de son parcours, particulièrement intéressé pleitbezorger van het Europese project, met een par les questions de défense, il fut également bijzondere interesse voor defensievraagstukken. Hij président de l'Assemblée de l'Union de l'Europe was voorzitter van de Vergadering van de West- occidentale, membre de l'Assemblée parlementaire Europese Unie, lid van de Parlementaire de l'Organisation pour la Sécurité et la Coopération Vergadering van de Organisatie voor Veiligheid en en Europe et membre de l'Assemblée Samenwerking in Europa en lid van de parlementaire du Conseil de l'Europe. Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa.

Enfin, sur le plan municipal, il s'est voué à sa Op het gemeentelijke niveau ten slotte wijdde hij commune, Uccle. Il y débute un mandat de zich aan zijn gemeente Ukkel. Hij begon zijn conseiller communal en 1989 et en sera le mandaat als gemeenteraadslid in 1989 en bourgmestre entre 2006 et 2017. bekleedde tussen 2006 en 2017 het burgemeesterschap van die gemeente.

Armand De Decker a marqué de son empreinte les Armand De Decker heeft zijn stempel gedrukt op de différentes assemblées au sein desquelles il s'est verschillende assemblees waarin hij zich heeft illustré. On retient de lui son élégance, sa tolérance, onderscheiden. Hij zal herinnerd worden als een sa courtoisie et son sens du compromis. Son amour elegant, verdraagzaam en hoffelijk man, die pour l'Europe, la Belgique, Bruxelles, Uccle, n'a openstond voor een compromis. Zijn liefde voor cessé de l'animer durant quarante années Europa, België, Brussel en Ukkel heeft hem d'engagement politique. gedurende veertig jaar politiek engagement steeds weer geïnspireerd.

Au nom du gouvernement, je me joins à vous, Namens de regering, mijnheer de voorzitter, sluit ik monsieur le président, pour rendre hommage à mij aan bij uw eerbetoon aan Armand De Decker en Armand De Decker et présenter nos plus sincères betuig ik mijn diepste medeleven aan zijn condoléances à son épouse Jacqueline, à son frère echtgenote Jacqueline, zijn broer Jacques en al zijn Jacques et à l'ensemble de ses proches. dierbaren.

L'Assemblée debout observe une minute de silence. De Kamer neemt een minuut stilte in acht.

Questions Vragen

Le président: En Conférence des présidents, nous De voorzitter: We hebben in de Conferentie van nous sommes accordés sur différentes modalités voorzitters een aantal afspraken gemaakt over het pour l'organisation des questions orales. Le vragenuurtje. De parlementaire bevraging moet Parlement doit conserver la faculté d'interroger le alleszins mogelijk blijven, maar dan wel binnen de gouvernement, mais doit cependant exercer cette contouren van een regering in lopende zaken en prérogative dans les limites d'un gouvernement en zonder meerderheid in de Kamer. De regering is affaires courantes et minoritaire dans cette niet verplicht te antwoorden op vragen die deze Assemblée. Le gouvernement n'est pas obligé de context te buiten gaan. Ik zal hierover als voorzitter répondre à des questions qui sortent de ce cadre. waken. J'y veillerai en ma qualité de président.

Des questions ou des observations à ce sujet? Zijn er daarover vragen of bemerkingen? (Neen) (Non)

14 Questions jointes de 14 Samengevoegde vragen van - Jan Bertels à Charles Michel (Premier Ministre) - Jan Bertels aan Charles Michel (Eerste Minister) sur "La colère exprimée par le premier ministre à over "De door de premier geuite woede over het propos du déficit budgétaire" (55000007P). begrotingstekort" (55000007P). - Raoul Hedebouw à Charles Michel (Premier - Raoul Hedebouw aan Charles Michel (Eerste Ministre) sur "La colère exprimée par le premier Minister) over "De door de eerste minister geuite ministre à propos du déficit budgétaire" woede over het begrotingstekort" (55000010P). (55000010P).

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

12 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

14.01 Jan Bertels (sp.a): Une question concernant 14.01 Jan Bertels (sp.a): Een vraag over de le budget n'est pas simplement une question begroting is niet zomaar een technische vraag. De technique. Le budget est l'expression de la manière begroting is de uiting van hoe wij onze samenleving dont nous entendons organiser notre société. willen organiseren.

La situation budgétaire, un déficit de 13 milliards De begrotingstoestand, een tekort van 13 miljard d'euros, provoque, selon ses propres dires, la euro, maakt de eerste minister blijkbaar naar eigen colère du premier ministre. Est-il en colère contre le zeggen woedend. Is hij woedend op het tekort dat déficit qu'il a lui-même contribué à créer, ou contre hij zelf mee heeft veroorzaakt of op voormalig l'ancien ministre des Finances Johan Van minister van Financiën Van Overtveldt, die een Overtveldt, qui a émis un certain nombre de aantal ongedekte cheques heeft laten uitschrijven? chèques sans provision?

Le fait que le premier ministre reconnaisse que le Het siert de eerste minister dat hij zegt dat het déficit budgétaire est un problème l'honore. C'est begrotingstekort een probleem is. Het is echter de pourtant le citoyen qui a toutes les raisons d'être burger die alle redenen heeft om kwaad te zijn. Er fâché. On prévoit un déficit budgétaire de wordt een begrotingstekort voorspeld van 13 milliards d'euros avant la fin de la législature 13 miljard euro voor het einde van de alors qu'il était de 10,8 milliards d'euros lorsque le regeerperiode. De regering begon met een tekort gouvernement a pris ses fonctions. Le Bureau van 10,8 miljard euro. Het Federaal Planbureau fédéral du Plan a calculé qu'au cours des heeft berekend dat de gezinnen de komende jaren prochaines années, les ménages devront payer la maar liefst 13,4 miljard euro meer belastingen bagatelle de 13,4 milliards d'euros d'impôts zullen betalen, terwijl de vennootschappen supplémentaires alors que les sociétés recevront un 1 miljard euro minder zullen betalen. Dit is fiscaal cadeau d'1 milliard d'euros. C'est une injustice onrechtvaardig. fiscale.

Même en affaires courantes, il convient de prendre Inzake het begrotingstekort moet men ook in des mesures conservatoires pour faire face au lopende zaken bewarende maatregelen nemen. De déficit budgétaire. Le sp.a est le premier parti à sp.a heeft als eerste partij een voorstel: de formuler une proposition: la suspension de la opschorting van de tweede fase van de verlaging deuxième phase de l'abaissement de l'impôt des van de vennootschapsbelasting voor grote bedrijven sociétés pour les grandes entreprises et les en multinationals die volgend jaar ingaat. Zo wordt multinationales, lequel prend cours l'an prochain. de begrotingsput niet nog dieper. Wat is de reactie Ainsi, le déficit budgétaire ne se creusera pas van de premier? encore davantage. Quelle est la réaction du premier ministre?

Le président: M. Bertels émet une suggestion pour De voorzitter: De heer Bertels doet een suggestie l'avenir. Dans le cadre des affaires courantes, le voor de toekomst. In een context van lopende premier ministre ne peut en aucun cas se zaken kan of mag de premier geen uitspraak doen prononcer sur l'option avancée qui concerne over die optie voor de toekomst. l'avenir.

14.02 Jan Bertels (sp.a): La prise d'une mesure 14.02 Jan Bertels (sp.a): In het kader van de conservatoire adéquate destinée à éviter un lopende zaken is het toch een gepaste bewarende dérapage ultérieur du budget ne s'inscrit-elle pas maatregel om de begroting niet verder te laten dans le cadre des affaires courantes? ontsporen?

Le président: Libre à M. Bertels de soumettre une De voorzitter: De heer Bertels mag dat in het telle proposition au Parlement et si celle-ci recueille Parlement voorstellen en als hij daar in de une majorité en commission, les choses prendront commissie een meerderheid voor vindt, wordt het une autre tournure. Néanmoins, il interpelle een andere zaak. Hij ondervraagt nu echter de aujourd'hui le gouvernement et la ligne de regering en de scheidingslijn is duidelijk. Het démarcation est claire. Le Parlement exerce Parlement heeft de volheid van zijn controlerende pleinement son pouvoir de contrôle, mais ne peut bevoegdheid, maar het kan nu eenmaal de regering pas interroger le gouvernement à propos de niet ondervragen over suggesties voor de toekomst.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 13 suggestions qui concernent l'avenir.

14.03 Raoul Hedebouw (PVDA-PTB): Pendant 14.03 Raoul Hedebouw (PVDA-PTB): Vijf jaar cinq ans, vous avez justifié les coupes dans les lang stelde u dat de bezuinigingen op de dépenses publiques pour retrouver l'équilibre overheidsuitgaven noodzakelijk waren om de budgétaire. begroting opnieuw in evenwicht te krijgen.

(En néerlandais) Les libéraux, les partis de droite (Nederlands) De liberalen, de rechtse partijen, affirmaient que l'objectif de ces mesures "était de zeiden dat dit was "om het evenwicht te halen". Vijf restaurer l'équilibre". Ils nous ont seriné ce refrain jaar lang hebben zij ons dat verkocht! pendant cinq ans!

(En français) Le résultat est un trou de 13 milliards (Frans) Het resultaat is een gat van 13 miljard euro d'euros en 2024! C'est la faillite complète de votre in 2024! Het is het volledige faillissement van uw idéologie libérale. liberale ideologie.

(En néerlandais) L'ampleur du déficit cinq ans plus (Nederlands) Het is echt een schande dat er vijf jaar tard est un véritable scandale. C'est précisément à later zo'n groot gat is. Net op dat ogenblik sprak de ce moment-là que le premier ministre a prononcé la eerste minister het volgende zinnetje uit: "Ik ben petite phrase suivante: "Je suis en colère!" woedend!"

(En français) Mais il n'est pas en colère contre sa (Frans) Zijn woede is echter niet gericht tegen zijn majorité ou sa politique défaillante, non! Il en veut meerderheid, noch denkt hij dat zijn ontoereikende aux partis de l'opposition qui n'ont pas voté son beleid er voor iets tussen zit! Hij is boos op de budget! Le Comité de monitoring affirme que les oppositiepartijen omdat die zijn begroting niet 7 milliards d'euros de déficit proviennent du hebben goedgekeurd! Het Monitoringcomité stelt tax shift. Assumez-vous la responsabilité de ce trou dat het tekort van zeven miljard euro veroorzaakt budgétaire? werd door de taxshift. Neemt u de verantwoordelijkheid op voor dit gat in de begroting?

14.04 Charles Michel, premier ministre (en 14.04 Eerste minister Charles Michel néerlandais): Il n'est pas évident de définir le (Nederlands): Het is niet evident om de perimeter périmètre des affaires courantes. van de lopende zaken te bepalen.

Ces quatre dernières années, le gouvernement De voorbije vier jaar heeft de regering hard gewerkt s'est employé activement à la mise en œuvre de om structurele hervormingen door te voeren. Wij réformes structurelles. Nous avons mis en place un zorgden voor een taxshift, die nodig was, is en blijft. tax shift, lequel était, est et reste nécessaire. Le Wij hervormden de arbeidsmarkt met het oog op gouvernement a réformé le marché du travail pour meer flexibiliteit en om meer kansen te geven aan lui insuffler davantage de flexibilité et accroître les bedrijven om meer jobs te creëren. Bij elke possibilités pour les entreprises de créer de begrotingsoefening en -controle hebben wij een nouveaux emplois. Lors de chaque confection du inspanning geleverd voor de sanering van onze budget et de chaque contrôle budgétaire, nous nous financiën. Er zijn meer dan 250.000 jobs gecreëerd. sommes efforcés d'assainir les finances de l'État. Plus de 250 000 emplois ont été créés.

(En français) Nos investissements sont repartis à la (Frans) Onze investeringen trekken weer aan. Het hausse. Le déficit avait été divisé par trois en tekort was in december 2018, toen een partij de décembre 2018, quand un parti a quitté la coalition. coalitie verliet, met een factor drie verminderd. Ik J'ai alors pris mes responsabilités en lançant un heb dan mijn verantwoordelijkheid genomen en appel pour disposer d'un budget en 2019. Le ertoe opgeroepen een begroting voor 2019 goed te Parlement a refusé cette main tendue visant à keuren. Het Parlement heeft de hand afgewezen die éviter un an de douzièmes provisoires et d'absence ik had uitgestoken om een jaar met voorlopige de réformes structurelles pour assainir les finances. twaalfden en zonder structurele hervormingen voor Or aujourd'hui, le processus de formation d'un de gezondmaking van de financiën te voorkomen. gouvernement n'a même pas débuté. Vandaag staat het proces van de regeringsvorming echter nog nergens.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

14 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

Certains veulent revenir en arrière sur les réformes Sommigen willen de hervormingen die het mogelijk qui ont permis d'encourager les investissements et gemaakt hebben om investeringen en tewerkstelling l'emploi: chacun appréciera! aan te moedigen terugdraaien. Iedereen zal dat toejuichen!

Je suis fier du tax shift qui offre aux bas et moyens Ik ben trots op de taxshift die de gezinnen met een salaires 160 euros supplémentaires par mois. laag en een middeninkomen 160 euro extra per J'espère que le prochain gouvernement poursuivra maand oplevert. Ik hoop dat de volgende regering dans cette voie. op die weg verder zal gaan.

14.05 Jan Bertels (sp.a): Un budget n'est pas un 14.05 Jan Bertels (sp.a): Een begroting is geen document technique que l'on soumet en passant à technisch document dat men zomaar eventjes l'opposition. Il s'y niche toujours des choix voorlegt aan de oppositie. Daarin zitten altijd sociétaux. Le projet de budget 2019 contient maatschappelijke keuzes. In de ontwerpbegroting toutefois des choix que nous n'approuvons voor 2019 staan er echter keuzes die wij absoluut absolument pas. Sur le plan fiscal, on épargne les niet kunnen delen. Op belastingvlak spaart men de sociétés. Dans le contexte de mesures vennootschappen. In de context van bewarende conservatoires, il est purement et simplement de maatregelen is het onze verdomde plicht om de notre devoir d'empêcher que le déficit budgétaire se begrotingsput niet nog dieper te laten worden. Wij creuse davantage encore. C'est pourquoi nous ne mogen daarom geen fiscale cadeaus blijven pouvons pas continuer à distribuer des cadeaux uitdelen. In Nederland heeft de liberale premier fiscaux. Aux Pays-Bas, le premier ministre libéral Rutte voorgesteld om minder te doen voor de Rutte a proposé d'en faire moins pour les multinationals en meer voor de gezinnen. Dat is ook multinationales et davantage pour les ménages. hetgeen wij willen. C'est aussi ce que nous voulons.

14.06 Raoul Hedebouw (PVDA-PTB): C'est 14.06 Raoul Hedebouw (PVDA-PTB): Dit is dégoûtant. La faillite de votre politique est claire, weerzinwekkend. Uw beleid, dat niets dan sociale elle crée la misère sociale. Vous partez au Conseil ellende veroorzaakt, heeft duidelijk gefaald. U de l'Europe où vous gagnerez 25 000 euros par vertrekt naar de Raad van Europa, waar u mois. J'espère que les vraies préoccupations des 25.000 euro per maand zult verdienen. Ik hoop dat gens seront abordées lors des discussions en vue de echte bekommernissen van de mensen aan de de former un gouvernement. orde zullen komen in de onderhandelingen over de regeringsvorming.

Le président: Les différents groupes politiques De voorzitter: Alle fracties mogen hun voorstellen peuvent déposer leurs propositions au Parlement, in het Parlement indienen, maar zij mogen de mais ils ne peuvent pas les opposer au regering niet ermee confronteren. De regering kan gouvernement. Celui-ci, en effet, n'est pas en en mag daarop immers niet antwoorden. mesure d'y répondre, ni habilité à le faire.

L'incident est clos. Het incident is gesloten.

15 Question de Katja Gabriëls à Koen Geens 15 Vraag van Katja Gabriëls aan Koen Geens (VPM Justice et Régie des Bâtiments) sur "La (VEM Justitie en Regie der Gebouwen) over "De lutte difficile contre la radicalisation" moeilijke strijd tegen radicalisering" (55000019P). (55000019P).

15.01 Katja Gabriëls (Open Vld): Il ressort des 15.01 Katja Gabriëls (Open Vld): Volgens een résultats d'une étude réalisée par la KULeuven que studie van de KULeuven zou de strijd tegen la lutte contre la radicalisation n'atteindrait pas radicalisering zijn doel enigszins missen. Het complètement son objectif. Le paysage est en effet landschap is immers zeer versnipperd. Er bevinden très morcelé. D'importantes compétences sont zich belangrijke bevoegdheden op federaal en dévolues aux niveaux fédéral et flamand, mais les Vlaams niveau, maar ook de lokale besturen spelen administrations locales remplissent également un een belangrijke rol. De studie somt rôle non négligeable. L'étude énumère 107 projets 107 gesubsidieerde projecten op. subventionnés.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 15

Les chercheurs soulignent que dès lors que De studie wijst erop dat de vertrouwenspositie van l'ensemble de la communauté musulmane est jeugdwerkers en de mensen op het terrein onder souvent abordée de manière stigmatisante, les druk komt te staan doordat heel de éducateurs et les autres personnes actives sur le moslimgemeenschap vaak stigmatiserend wordt terrain éprouvent souvent des difficultés à instaurer benaderd. Er is een Vlaams, maar ook een federaal une relation de confiance. Les gouvernements actieplan. Er wordt dan ook gepleit om het beleid flamand et fédéral proposent tous les deux un plan coherenter en overzichtelijker te maken. d'action. Les scientifiques plaident donc pour une politique plus cohérente et plus claire.

Quel est le montant affecté par le gouvernement Hoeveel bedraagt het federaal budget ter zake? Is fédéral à la lutte contre la radicalisation? A-t-on déjà er al een evaluatie gemaakt van de effectiviteit van évalué l'efficacité des moyens déployés? Comment de ingezette middelen? Hoe kunnen we die nog les améliorer davantage? Une structure de verbeteren? Is er een overlegstructuur tussen de concertation est-elle à la disposition des niveaux de respectieve niveaus in ons land? Is die pouvoir respectifs du pays? Est-elle suffisamment overlegstructuur voldoende performant? Hoe performante? Comment éviter que tous les kunnen we verhinderen dat alle moslims in dit land musulmans de Belgique soient régulièrement geregeld als een veiligheidsprobleem worden considérés comme un problème de sécurité? beschouwd?

Que pense le ministre de l'efficacité des projets de Wat vindt de minister van de effectiviteit van de dé-radicalisation déployés dans les prisons belges? deradicaliseringsprojecten in de Belgische gevangenissen?

15.02 John Crombez (sp.a): Cette question 15.02 John Crombez (sp.a): Valt dit wel onder relève-t-elle des affaires courantes? lopende zaken?

Le président: Oui. La question ne porte pas sur les De voorzitter: Ja. Er wordt niet gevraagd naar de éventuelles intentions d'un prochain gouvernement. intenties van wat een volgende regering zou kunnen Il s'agit simplement d'une demande d'explications à doen. Men vraagt gewoon uitleg over zaken die op propos d'informations relayés par la presse. dit ogenblik in de pers komen.

15.03 John Crombez (sp.a): Et le budget? La 15.03 John Crombez (sp.a): En de begroting komt presse n'en parle donc pas? dus niet in de pers?

Le président: Il est question des mesures qui De voorzitter: Het gaat hier over wat de minister nu peuvent être prises actuellement par le ministre, kan doen, binnen zijn bevoegdheden en binnen het dans le cadre de ses compétences et dans les kader van lopende zaken. limites des affaires courantes.

15.04 Koen Geens, ministre (en néerlandais): 15.04 Minister Koen Geens (Nederlands) Dit is Cette question s'adresse en réalité à plusieurs eigenlijk een vraag voor meerdere ministers. ministres. Selon la presse, c'est avant tout une Volgens de pers gaat dit vooral over de preventie. question de prévention. La prévention, ce n'est Preventie is echter niet datgene waarvoor Justitie toutefois pas une compétence de la Justice. bevoegd is.

Au niveau fédéral, la problématique relève surtout Op het federale niveau is de problematiek vooral du département de l'Intérieur au sein duquel une een materie van het departement Binnenlandse équipe mobile a été mise sur pied pour se rendre Zaken. Daar is een mobiel team opgericht dat op sur demande dans les administrations locales afin verzoek naar de lokale besturen gaat, om daar op d'y intervenir au niveau adéquat en matière de de juiste niveaus op te treden inzake preventie. prévention. La prévention relève prioritairement des Preventie zit in de eerste plaats bij de Communautés. Ainsi, un volet important de Gemeenschappen. In het onderwijs bijvoorbeeld zit l'approche préventive relève de l'enseignement. een belangrijk deel van de preventieve invalshoek.

Notre Justice doit faire face à la radicalisation en Binnen Justitie hebben wij te maken met milieu pénitentiaire. Une version actualisée du Plan radicalisering in de gevangenissen. Binnenkort

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

16 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005 d'action contre la radicalisation dans les prisons komt er een geactualiseerde versie van het plan sortira bientôt. Nous avions commencé à l'époque Radicalisering in de gevangenissen van 2015. Wij par aménager dans les prisons d'Ittre et de Hasselt zijn toen begonnen met de inrichting van twee deux ailes séparées pour des individus qui aparte vleugels in de gevangenissen van Ittre en cherchaient à radicaliser d'autres détenus. Le Hasselt voor mensen die andere gevangenen personnel qui y travaille a été désigné par les proberen te radicaliseren. Het personeel dat daar Communautés. werkt, is aangesteld door de Gemeenschappen.

Durant la précédente législature, la Conférence De interministeriële conferentie voor de interministérielle des Maisons de Justice s'est Justitiehuizen is de voorbije regeerperiode zo'n réunie à une douzaine de reprises et a réalisé un twaalf keer bijeengekomen en heeft uitstekend werk excellent travail. Dès que les détenus quittent les geleverd. Zodra de gevangenen de murs de la prison, la Communauté est compétente gevangenismuren verlaten, is de Gemeenschap pour assurer le suivi ultérieur à partir des task bevoegd voor verdere opvolging vanuit de local task forces locales. Bien qu'il s'agisse ici d'une forces. Hoewel het hier inderdaad gaat om een compétence morcelée, la coopération des quatre versnipperde bevoegdheid, kan de samenwerking ministres compétents peut servir d'exemple à van de vier bevoegde minister tot voorbeeld l'ensemble du pays. Je renvoie aux informations strekken van het hele land. Ik verwijs naar de fournies sur nos sites web et dans les comptes informatie op onze websites en in de verslagen. rendus.

Pour empêcher que chaque musulman soit Voorkomen dat elke moslim als geradicaliseerd considéré comme radicalisé, j'estime que le mieux wordt aangezien, kunnen we volgens mij het best est de se comporter le plus normalement possible. door zo gewoon mogelijk te doen.

15.05 Katja Gabriëls (Open Vld): L'échelon fédéral 15.05 Katja Gabriëls (Open Vld): Het federale a un rôle important à jouer au sein de cette niveau heeft binnen deze versnipperde compétence morcelée. La lutte contre la bevoegdheid een belangrijke rol te spelen. De strijd radicalisation doit demeurer une priorité. Nous tegen radicalisering moet een prioriteit blijven. Wij plaidons en tout cas pour que les recommandations pleiten ervoor de aanbevelingen van de de la commission d'enquête sur les attentats soient onderzoekscommissie naar aanleiding van de suivies. aanslagen, zeker ter harte te nemen.

L'incident est clos. Het incident is gesloten.

16 Question de Sander Loones à Alexander De 16 Vraag van Sander Loones aan Alexander De Croo (VPM Finances et Coopération au Croo (VEM Financiën en développement) sur "Le dossier ARCO" Ontwikkelingssamenwerking) over "Het ARCO- (55000015P). dossier" (55000015P).

16.01 Sander Loones (N-VA): Les coopérateurs 16.01 Sander Loones (N-VA): De miserie van de lésés n'ayant manifestement pas encore assez ARCO-gedupeerden is blijkbaar nog niet groot souffert, la direction d'ARCO a maintenant décidé genoeg. De ARCO-top eist nu ook een de demander des dommages et intérêts aux schadevergoeding van de mensen wier spaargeld personnes qu'elle a dépouillées de leur épargne. ze hebben afgepakt. Het zogenaamde warme Charité bien ordonnée commence par soi-même, a middenveld wil er blijkbaar zelf graag warmpjes dû penser cet organisme de la société civile si inzitten. souvent associé à une image de solidarité.

Ce week-end, M. Geens a déclaré dans l'émission Dit weekend verklaarde minister Geens in De De Zevende Dag qu'il était temps de prendre des Zevende Dag dat het tijd is om stappen te zetten in initiatives dans le dossier ARCO et qu'une het ARCO-dossier en dat er overleg had concertation avait eu lieu. Un gouvernement en plaatsgevonden. Niet alleen kan een regering van affaires courantes ne peut effectivement pas lopende zaken dit soort beslissingen niet nemen, prendre ce type de décision, mais M. Geens devrait minister Geens zou toch moeten weten dat er in dit en outre savoir que ce dossier n'offre aucune issue dossier geen oplossing mogelijk is. Wij stuiten puisque nous nous heurtons aux règles immers op de Europese regels. Wat is de visie van européennes. Quel est le point de vue du ministre de minister van Financiën?

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 17 des Finances?

16.02 Alexander De Croo, ministre (en 16.02 Minister Alexander De Croo (Nederlands): néerlandais): L'État belge n'est pas partie à la De Belgische Staat is geen betrokken partij in het cause dans le procès intenté par Mme Swiggers proces van mevrouw Swiggers tegen de ARCO- contre les coopérateurs d'ARCO. En ma qualité de coöperanten. Ik heb daar als minister dus geen ministre, je ne puis prendre position dans cette standpunt over in te nemen. Het laatste feit in deze affaire où le dernier fait est l'arrêt de la Cour zaak is de uitspraak van het Europese Hof van européenne du 7 décembre 2018. 7 december 2018.

Un gouvernement en affaires courantes se limite Een regering van lopende zaken beperkt zich tot de aux décisions vitales pour le fonctionnement de vitale beslissingen voor het functioneren van de l'État. Le gouvernement ne posera donc aucun acte overheid. De regering zal dus geen daden stellen in dans le dossier ARCO. het ARCO-dossier.

16.03 Sander Loones (N-VA): La coupole des 16.03 Sander Loones (N-VA): De koepel van organisations chrétiennes d'employeurs christelijke werknemersorganisaties Beweging.net Beweging.net n'est pas en affaires courantes, lui. Ils is niet in lopende zaken. Zij zouden de mensen hun pourraient rendre leur argent aux gens au lieu de geld kunnen teruggeven in plaats van onbetamelijke réclamer des dommages-intérêts indécents. schadevergoedingen te eisen.

L'incident est clos. Het incident is gesloten.

17 Questions jointes de 17 Samengevoegde vragen van - Michel De Maegd à Didier Reynders (VPM - Michel De Maegd aan Didier Reynders (VEM Affaires étrangères et Défense) sur "Le Buitenlandse Zaken en Defensie) over "Het rétablissement des relations entre la RDC et la herstel van de betrekkingen tussen de DRC en Belgique" (55000013P). België" (55000013P). - Samuel Cogolati à Didier Reynders (VPM - Samuel Cogolati aan Didier Reynders (VEM Affaires étrangères et Défense) sur "La visite Buitenlandse Zaken en Defensie) over "Het officielle du président de la République officiële bezoek van de president van de démocratique du Congo" (55000022P). Democratische Republiek Congo" (55000022P). - Darya Safai à Didier Reynders (VPM Affaires - Darya Safai aan Didier Reynders (VEM étrangères et Défense) sur "La visite du président Buitenlandse Zaken en Defensie) over "Het Tshisekedi" (55000023P). bezoek van president Tshisekedi" (55000023P).

17.01 Michel De Maegd (MR): La Belgique a 17.01 Michel De Maegd (MR): Naar aanleiding l'opportunité, à l'occasion de la visite d'État du van het staatsbezoek van de Congolese president président congolais Félix Tshisekedi, de retisser Félix Tshisekedi heeft België de kans om de des liens avec les nouvelles autorités congolaises banden met de nieuwe Congolese autoriteiten aan et de leur présenter une série de mesures te halen en hun een reeks politieke maatregelen op politiques, de coopération au développement et de het vlak van ontwikkelingssamenwerking en défense que la Belgique voudrait placer au centre defensie voor te stellen die België centraal wil de notre relation bilatérale. stellen in de bilaterale betrekkingen met de DRC.

Depuis 20 ans, la Belgique a toujours œuvré afin België ijvert al twintig jaar lang voor de samenhang d'assurer une cohérence de l'aide occidentale au van de westerse hulp aan Congo, of die nu Congo, qu'elle provienne de l'Union européenne ou afkomstig is van de Europese Unie of van de des Nations Unies. Même si nous mesurons la Verenigde Naties. We erkennen de noodzaak om nécessité d'aider à la reconstruction des institutions bij te dragen aan de wederopbouw van de congolaises, nous avons toujours été attentifs à ce Congolese instellingen, maar we hebben er altijd op que notre aide bénéficie au bien-être de la toegezien dat onze steun het welzijn van de population, comme dans le cas de la lutte contre bevolking ten goede komt, zoals in het geval van de Ebola. strijd tegen ebola.

Quelles initiatives concrètes le gouvernement belge Welke concrete initiatieven kan de Belgische peut-il prendre pour s'assurer que le Congo reçoive regering nemen om zich ervan te vergewissen dat l'aide occidentale dont il a besoin? Congo de westerse hulp krijgt die het nodig heeft?

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

18 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

La RDC doit retrouver des relations apaisées avec De DRC moet opnieuw vreedzame betrekkingen l'ensemble de ses voisins. Comment contribuer à met al haar buurlanden opbouwen. Hoe kunnen we l'apaisement des tensions régionales et à la bijdragen tot het wegnemen van de spanningen in neutralisation des derniers groupes armés, sans de regio en het neutraliseren van de laatste pour autant ignorer les souffrances subies par les gewapende groeperingen, zonder daarbij het leed populations civiles? van de burgerbevolking uit het oog te verliezen?

Enfin, des entrepreneurs belges et des membres de Ten slotte reageren Belgische ondernemers en la diaspora congolaise ont marqué leur leden van de Congolese diaspora enthousiast op enthousiasme à l'idée de relancer l'activité het vooruitzicht om de economische activiteit in de économique en RDC. Comment pouvons-nous DRC nieuw leven in te blazen. Hoe kunnen we contribuer à la sécurité juridique et financière de la bijdragen aan de rechtszekerheid en de financiële relance économique dans le pays? veiligheid van het economische herstel in het land?

17.02 Samuel Cogolati (Ecolo-Groen): La 17.02 Samuel Cogolati (Ecolo-Groen): Het eerste première visite du président congolais bezoek van de Congolese president Félix Félix Tshisekedi en Belgique constitue un symbole Tshisekedi aan België is een krachtig symbool. De fort. En effet, les relations entre la Belgique et le afgelopen jaren waren de betrekkingen tussen Congo du président Kabila étaient tendues ces België en Congo onder president Kabila immers dernières années. Des consulats ont été fermés et gespannen. Er werden consulaten gesloten en des partenariats ont été arrêtés. partnerschappen stopgezet.

Alors que plus de 100 000 Congolais vivent en Aangezien er meer dan 100.000 Congolezen in Belgique, notre pays a le devoir de renouer des België wonen, heeft ons land de plicht om opnieuw liens forts avec le Congo, où les conflits ont fait sterke banden aan te knopen met Congo, waar de plusieurs millions de morts et plus de conflicten de afgelopen tien jaar miljoenen mensen quatre millions de déplacés ces dix dernières het leven hebben gekost en meer dan vier miljoen années, sans parler des violences faites aux mensen ontheemd zijn geraakt, om nog te zwijgen femmes. van het geweld tegen vrouwen.

Nous avons la responsabilité de renforcer notre Het is onze verantwoordelijkheid om onze coopération avec la RDC, tout en veillant à samenwerking met de DRC te versterken en respecter la souveraineté de ce pays. Nous devons tegelijkertijd de soevereiniteit van dat land te effectuer des investissements éthiques, maintenir respecteren. We moeten ethische investeringen une coopération au développement forte et lutter doen, een sterke ontwikkelingssamenwerking in contre le trafic des matières premières. Notre pays stand houden en optreden tegen de illegale handel représente en effet une plaque tournante pour le in grondstoffen. Ons land is een draaischijf voor de trafic de l'or, du coltan et des diamants. illegale goud-, coltan- en diamanthandel.

Quelle est la position du gouvernement fédéral à Wat is het standpunt van de federale regering ten l'égard des sanctions internationales visant aanzien van de internationale sancties tegen plusieurs personnalités congolaises de l'ancien verschillende Congolese machthebbers van het régime? Des accords et des lettres d'intention ont- vorige regime? Werden er tijdens de verschillende ils été signés lors des différentes rencontres avec le ontmoetingen met president Tshisekedi président Tshisekedi? Enfin, la Belgique va-t-elle overeenkomsten en intentieverklaringen rouvrir ses consulats et intensifier ses programmes ondertekend? Zal België ten slotte zijn consulaten de coopération au développement? heropenen en zijn programma's voor ontwikkelingssamenwerking intensiveren?

17.03 Darya Safai (N-VA): Le tapis rouge a été 17.03 Darya Safai (N-VA): De rode loper werd déroulé pour le président Tshisekedi et les liens uitgerold voor president Tshisekedi, de banden met avec le Congo sont resserrés. La N-VA estime Congo worden aangehaald. Ook de N-VA vindt een également qu'il est important d'entretenir une volwassen en gezonde relatie met andere landen relation adulte et saine avec d'autres pays. Il belangrijk. Dat neemt niet weg dat er vragen blijven n'empêche que des questions restent sans over het democratische gehalte van de réponse, notamment en ce qui concerne la teneur presidentsverkiezingen en over de macht die de démocratique des élections présidentielles et le familie Kabila nog steeds heeft.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 19 pouvoir que la famille Kabila détient encore.

Comment le ministre des Affaires étrangères Hoe evalueert de minister van Buitenlandse Zaken évalue-t-il la situation au Congo? Comment la de situatie in Congo? Hoe ziet hij de situation des droits de l'homme devrait-elle évoluer, mensenrechtensituatie evolueren? selon lui?

Le président: Je félicite les trois auteurs de De voorzitter: Ik feliciteer de drie vraagstellers met questions pour leur première intervention en tant hun maidenspeech. (Applaus) que membres de la Chambre. (Applaudissements)

Je rappelle également à tous les membres que Ik herinner alle leden er ook aan dat wij tijdens het pendant l'heure des questions, nous recourons le vragenuurtje zo weinig mogelijk schriftelijke moins possible à des préparations écrites. voorbereidingen gebruiken.

17.04 Didier Reynders, ministre (en néerlandais): 17.04 Minister Didier Reynders (Nederlands): Ik Je voudrais évoquer en premier lieu les dernières wil het eerst hebben over de laatste verkiezingen in élections au Congo. Congo.

(En français) Les résultats des élections (Frans) De resultaten van de controversiële controversées ont été confirmés par la Cour verkiezingen zijn bevestigd door het Grondwettelijk constitutionnelle, mais la situation reste fragile. Hof, maar de situatie blijft onzeker.

Les autorités font face à de nombreux enjeux. Le De autoriteiten staan voor tal van uitdagingen. Het volontarisme du nouveau président suscite un voluntarisme van de nieuwe president schept een environnement favorable et un processus de gunstig klimaat en initieert een hervormingsproces réformes que la communauté internationale a dat de internationale gemeenschap neigt te tendance à soutenir, tout en restant critique. steunen, terwijl ze wel kritisch blijft.

(En néerlandais) Le président de la RDC est arrivé (Nederlands) De president van de DRC was sinds en Belgique mardi et il achève son voyage dinsdag in België en blijft nog tot vandaag. Het aujourd'hui. Sa visite s'est très bien déroulée. Après bezoek is zeer goed verlopen. Na een officieel un contact officiel avec le premier ministre, il a contact met de eerste minister was er een participé à une réunion de travail en présence de werkvergadering met verschillende ministers. plusieurs ministres. Il a ensuite été reçu en Daarna was er een audiëntie bij de Koning en een audience chez le Roi et a déjeuné au Palais en lunch met een aantal vertegenwoordigers van de compagnie de plusieurs représentants du regering in het paleis. gouvernement.

Cette visite confirme le renouveau des relations Het bezoek bevestigt de hernieuwing van de relatie entre la Belgique et la RDC. Nous souhaitons tussen België en Congo. We willen een intensifier ces relations. Plusieurs déclarations intensivering van deze relatie. Verschillende d'intention ont été rédigées. intentieverklaringen werden op papier gezet.

(En français) Nous nous sommes engagés via (Frans) We hebben ons geëngageerd via plusieurs documents qui portent sur les affaires verschillende documenten die betrekking hebben étrangères, les finances et la coopération. op buitenlandse zaken, financiën en samenwerking.

Concernant les affaires étrangères, la réouverture Wat buitenlandse zaken betreft, wordt er verder de la Maison Shengen est poursuivie, toujours sous werk gemaakt van de heropening van het gestion belge. La réouverture de deux consulats est Schengenhuis, dat nog steeds onder Belgisch annoncée: le nôtre à Lubumbashi et celui de la beheer staat. Er is de aankondiging van de RDC à Anvers. Un échange d'ambassadeurs est heropening van twee consulaten: het onze in prévu. Les relations bilatérales diplomatiques se Lubumbashi en dat van de DRC in Antwerpen. Er is développent. ook een uitwisseling van ambassadeurs gepland. De bilaterale diplomatieke betrekkingen worden verder uitgebouwd.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

20 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

Concernant la coopération au développement, seul Wat ontwikkelingssamenwerking betreft, is er enkel un programme de transition est annoncé en raison een overgangsprogramma aangekondigd als gevolg des affaires courantes. La reprise d'un véritable van het feit dat we in lopende zaken verkeren. De programme reviendra au prochain gouvernement. volgende regering zal werk moeten maken van de hervatting van een echt programma.

Nous pouvons travailler sur certaines demandes We kunnen ingaan op een aantal Congolese congolaises, notamment pour éradiquer Ebola, verzoeken, met name om ebola uit te roeien en om mais également rechercher les causes de la de oorzaken van de ziekte op te sporen. We maladie. Nous pouvons jouer un rôle plus actif en kunnen een actievere rol spelen in het onderwijs. matière d'éducation.

Concernant les sanctions, la décision devra être Wat de sancties betreft, zal er een multilaterale multilatérale. La position européenne a su rester beslissing genomen moeten worden. Europa is er unanime ces dernières années. de afgelopen jaren in geslaagd een unaniem standpunt te blijven innemen.

La première préoccupation concerne la paix et la Onze eerste bekommernis blijft vrede en veiligheid, sécurité, nécessaires pour relancer une démarche die nodig zijn om de ontwikkelingshulp nieuw leven de développement. Nous avons également repris in te blazen. We hebben ook nieuwe gesprekken langue en vue d'une coopération militaire aangeknoopt met het oog op de militaire comprenant des formations et la présence de samenwerking, die bestaat uit opleidingen en de responsables et d'un navire belges. Nous avons aanwezigheid van Belgische verantwoordelijken en déjà formé des bataillons et des para-commandos. een Belgisch schip. We hebben al bataljons en Un volet policier est également en développement. paracommando's opgeleid. Ook de politionele samenwerking krijgt vorm.

Même l'opposition souhaite laisser sa chance à un Zelfs de oppositie wil een programma voor een programme de nouvelle gouvernance. Le Congo est nieuw bestuur een kans geven. Congo is enorm rijk un des pays les plus riches en ressources, mais aan natuurlijke rijkdommen, maar de bevolking is dont la population est une des plus pauvres. een van de armste ter wereld. Een beter bestuur L'amélioration de la gouvernance peut être kan dan ook alleen maar gunstig zijn voor de favorable à la population. bevolking.

17.05 Michel De Maegd (MR): Avant-hier, 17.05 Michel De Maegd (MR): Eergisteren M. Tshisekedi a déclaré que la Belgique était une verklaarde de heer Tshisekedi dat België een porte d'entrée de la coopération avec l'Union toegangspoort is voor de samenwerking met de EU. européenne. Il a ajouté qu'elle était son autre Hij voegde daar nog aan toe dat België voor hem Congo. een soort tweede Congo is.

Les Congolais nous regardent. Le Congo est le De Congolezen hebben de blik op ons gericht. Voor deuxième pays de nombreux compatriotes. Ces vele landgenoten is Congo een tweede thuisland. vingt dernières années, sous l'impulsion de la De voorbije twintig jaar hebben de Belgisch- famille libérale, notre pays a opéré un tournant Congolese betrekkingen onder impuls van de positif dans ses relations avec ce pays. Puisse cet liberalen een positieve wending genomen. Ik hoop élan se poursuivre, au bénéfice du peuple dan ook dat dit elan zal blijven duren, ten gunste congolais! van de Congolese bevolking!

Au Congo, on dit: "Que l'amitié et la fraternité belgo- In Congo zegt men dat de Belgisch-Congolese congolaises perdurent toujours!" vriendschap en broederschap voor eeuwig zijn.

17.06 Samuel Cogolati (Ecolo-Groen): Si nous 17.06 Samuel Cogolati (Ecolo-Groen): Als we devons renforcer nos liens avec la RDC, nous ne onze banden met de DRC willen versterken, mogen pouvons oublier les millions de Congolais qui sont we de miljoenen Congolezen die betoogd hebben descendus dans la rue pour défendre leurs droits. om hun rechten te verdedigen niet vergeten.

Contrairement à Trump, qui réduit les dépenses de In tegenstelling tot president Trump, die snijdt in de la coopération et les missions de paix de l'ONU, uitgaven voor ontwikkelingssamenwerking en VN-

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 21 nous devons tout faire pour renforcer la paix au vredesmissies, moeten we alles in het werk stellen Congo. om de vrede in Congo te versterken.

17.07 Darya Safai (N-VA): Il nous faut continuer à 17.07 Darya Safai (N-VA): We moeten de suivre la situation des droits de l'homme et mensenrechtensituatie blijven opvolgen en dénoncer les abus, notamment en ce qui concerne misbruiken – zoals politieke gevangenen – les prisonniers politiques. aankaarten.

L'incident est clos. Het incident is gesloten.

18 Questions jointes de 18 Samengevoegde vragen van - Ahmed Laaouej à Maggie De Block (Affaires - Ahmed Laaouej aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Les derniers développements dans le dossier "De recente ontwikkelingen in het dossier van de des visites domiciliaires" (55000001P). woonstbetredingen" (55000001P). - François De Smet à Maggie De Block (Affaires - François De Smet aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le rôle de l'OE ou de la commission Bossuyt "De rol van de DVZ of de commissie-Bossuyt in dans le dossier des visites domiciliaires" het dossier van de woonstbetredingen" (55000003P). (55000003P). - Simon Moutquin à Maggie De Block (Affaires - Simon Moutquin aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "La commission Bossuyt et le retour des visites "De commissie-Bossuyt en de terugkeer van de domiciliaires" (55000008P). woonstbetredingen" (55000008P). - Vanessa Matz à Maggie De Block (Affaires - Vanessa Matz aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Les visites domiciliaires" (55000017P). "De woonstbetredingen" (55000017P).

18.01 Ahmed Laaouej (PS): La solidarité n'est pas 18.01 Ahmed Laaouej (PS): Solidariteit is geen un crime mais une vertu. Vous avez été contrainte misdaad maar een deugd. U werd gedwongen het d'abandonner le projet de loi ignoble visant à schandelijk wetsontwerp in te trekken dat ertoe autoriser les visites domiciliaires, érigeant en délit la strekte woonstbetredingen toe te staan, waardoor solidarité de milliers de citoyens qui se sont de solidariteit van duizenden burgers die een beetje manifestés pour apporter un peu d'humanité dans le menselijkheid wilden brengen in het dossier van de dossier des migrants. migranten, strafbaar gesteld werd.

Nous avons appris que votre administration sert de We hebben vernomen dat uw administratie als secrétariat à la commission Bossuyt pour examiner secretariaat van de commissie-Bossuyt fungeert en un projet de loi enterré. Cette commission, mise en een afgevoerd wetsontwerp moet onderzoeken. Die place après le scandale des personnes refoulées commissie die werd opgericht na het schandaal van vers le Soudan, est pourtant chargée d'examiner les de mensen die naar Sudan teruggestuurd werden, politiques de retour. is nochtans belast met het onderzoek naar het terugkeerbeleid.

Pourquoi un fonctionnaire de l'Office des Étrangers Wat heeft een ambtenaar van de Dienst s'est-il cru autorisé à faire revivre ce projet de loi? Vreemdelingenzaken ertoe gebracht te denken dat hij dat wetsontwerp nieuw leven mocht inblazen?

18.02 François De Smet (DéFI): La commission 18.02 François De Smet (DéFI): De commissie- Bossuyt a envoyé une étrange invitation à Bossuyt heeft een vreemde uitnodiging gestuurd l'association des juges d'instruction. Grâce à la naar de vereniging van onderzoeksrechters. Dankzij mobilisation de la société civile et de quelques de mobilisatie van het maatschappelijk middenveld membres de la majorité, le projet de loi sur les en enkele leden van de meerderheid is het visites domiciliaires n'a jamais passé le cap du wetsontwerp inzake de woonstbetredingen nooit Parlement. goedgekeurd geraakt door het Parlement.

La mission de la commission Bossuyt est d'évaluer De commissie-Bossuyt heeft als opdracht om het la politique actuelle d'expulsion et d'arrestation des huidige beleid inzake de uitwijzing en de

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

22 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

étrangers, non de travailler sur des projets avortés. aanhouding van vreemdelingen te evalueren. Ze moet zich niet bezighouden met gestrande wetontwerpen.

Vous arguerez certainement que cette commission U zult ongetwijfeld beweren dat die commissie est indépendante. Mais, à part M. Bossuyt, elle est onafhankelijk is. Maar met uitzondering van de composée exclusivement de membres d'institutions heer Bossuyt bestaat ze uitsluitend uit relevant du SPF Intérieur. Amnesty International vertegenwoordigers van organen die onder de avait critiqué le fait qu'elle ne laissait aucune place bevoegdheid van de FOD Binnenlandse Zaken à la société civile. Or voilà que la commission a vallen. Amnesty International heeft kritiek geuit op étendu son champ d'investigation. het feit dat er in de commissie geen plaats is voor het maatschappelijk middenveld. De commissie heeft nu echter haar onderzoeksgebied uitgebreid.

Quel est le mandat exact de la commission Wat is het precieze mandaat van de commissie- Bossuyt? A-t-il été étendu et en vertu de quelle Bossuyt? Werd het verruimd, en op wiens gezag autorité? Pourriez-vous envisager d'étendre sa gebeurde dat in voorkomend geval? Kunt u composition à la société civile? overwegen om het maatschappelijk middenveld ook deel te laten uitmaken van de commissie?

18.03 Simon Moutquin (Ecolo-Groen): Nous 18.03 Simon Moutquin (Ecolo-Groen): We avons appris que l'association des juges hebben vernomen dat de vereniging van d'instruction avait reçu une demande d'audition sur onderzoeksrechters de vraag gekregen heeft om le projet de loi permettant les visites domiciliaires. naar een hoorzitting te komen betreffende het wetsontwerp dat de woonstbetredingen mogelijk moest maken.

Ce projet scandaleux visait à autoriser les Dat schandalige ontwerp strekte ertoe perquisitions au domicile des personnes hébergeant huiszoekingen toe te staan bij personen die des migrants pour remédier au manque de migranten onderdak verschaffen om het gebrek aan solidarité du gouvernement. Il avait suscité solidariteit van de regering te ondervangen. Het l'inquiétude de citoyens, de 120 pouvoirs locaux, de ontwerp bracht veel ongerustheid teweeg, niet certains démocrates mais aussi de la magistrature. alleen onder de burgers, maar ook bij Il reste inacceptable car il remet en cause des 120 plaatselijke besturen, een aantal democraten, principes élémentaires de notre démocratie. alsook onder de magistraten. Dat ontwerp is en blijft onaanvaardbaar, aangezien het een aantal elementaire beginselen van onze democratie op losse schroeven zet.

Ce projet abandonné réapparaît de façon étrange. Er werd afgezien van het ontwerp, maar nu duikt Votre cabinet, l'Office des Étrangers, et maintenant het via een vreemde kronkel weer op. Men spreekt la commission Bossuyt ont été évoqués. Qui a pris van uw kabinet, de Dienst Vreemdelingenzaken en l'initiative? Pourquoi? Quelles suites allez-vous y nu ook van de commissie-Bossuyt. Wie heeft nu apporter? precies het initiatief genomen en waarom? Hoe zult u daaraan gevolg geven?

Confirmez-vous une fois pour toutes que ce projet Bevestigt u eens en voor altijd dat er wordt est abandonné? afgestapt van dit ontwerp?

18.04 Vanessa Matz (cdH): En 2017-2018, le 18.04 Vanessa Matz (cdH): In 2017-2018 heeft het Parlement a enterré cet indigne projet de loi sur les Parlement dat schandelijk wetsontwerp over de visites domiciliaires en deux mois. Et maintenant, woonstbetredingen in twee maanden tijd begraven. on entend des rumeurs selon lesquelles ce projet Nu zijn er geruchten dat dit ontwerp opnieuw serait à nouveau à l'étude, apparemment sur une bestudeerd zou worden, blijkbaar op initiatief van de initiative de la commission Bossuyt. Ce n'est commissie-Bossuyt. Dat is hoegenaamd niet de absolument pas le rôle de cette commission. Sa taak van die commissie. Die moet het fonction est d'évaluer la politique de retours. terugkeerbeleid evalueren.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 23

Est-ce vous qui avez donné une impulsion politique Hebt u de politieke impuls gegeven om dat ontwerp pour que ce projet soit revu? te herzien?

18.05 Maggie De Block, ministre (en français): J'ai 18.05 Minister Maggie De Block (Frans): Ik heb moi-même pris connaissance avec étonnement de zelf met verbazing kennisgenomen van die ces fausses nouvelles dans la presse. Il va de soi verkeerde berichtgeving in de pers. Het spreekt que ni mon cabinet ni moi-même n'avons pris voor zich dat noch mijn kabinet, noch ikzelf enig d'initiative au sujet de la loi sur les visites initiatief genomen hebben met betrekking tot de wet domiciliaires. op de woonstbetredingen.

Ce sujet a refait surface lors des travaux de la Dit onderwerp is opnieuw aan de orde gekomen commission Bossuyt chargée d'évaluer en toute tijdens de werkzaamheden van de commissie- indépendance la politique de retour. Son mandat n'a Bossuyt die belast is met een onafhankelijke pas changé. evaluatie van het terugkeerbeleid. Het mandaat van die commissie werd niet gewijzigd.

Dans un rapport intérimaire datant de février In een tussentijds verslag van februari jongstleden dernier, il a été mentionné que certaines ONG werd er vermeld dat sommige ngo's voorstander étaient en faveur d'une nouvelle enquête sur la waren van een nieuw onderzoek naar de kwestie question des arrestations à domicile. C'est cette van de aanhoudingen thuis. Die vraag van de ngo's demande des ONG qui a incité la commission à was voor de commissie aanleiding om de poser la question aux juges d'instruction sur le onderzoeksrechters een vraag over het ontwerp te projet et à leur demander un avis quant aux stellen en hun advies te vragen over mogelijke solutions envisageables. Cela me semble tout à fait oplossingen. Dat lijkt mij volkomen legitiem en ik légitime et je pense que cette demande s'inscrit denk dat dit verzoek volledig met het mandaat van pleinement dans le mandat de la commission. de commissie strookt.

18.06 Ahmed Laaouej (PS): On aurait aimé vous 18.06 Ahmed Laaouej (PS): We hadden u graag entendre dire que vous alliez recadrer l'Office des horen zeggen dat u de Dienst Vreemdelingenzaken Étrangers parce que celui-ci n'a pas à faire revivre tot de orde zou roepen omdat het niet zijn taak is un projet de loi ignoble, on aurait également aimé om een afschuwelijk wetsontwerp nieuw leven in te vous entendre prendre définitivement position en blazen. We hadden u ook graag een definitief faveur des droits fondamentaux et de la dignité standpunt horen innemen ten gunste van de humaine. Mais non: à vous entendre, c'est la faute grondrechten en de menselijke waardigheid. Maar des organisations non gouvernementales. Quelle neen: u lijkt de ngo's de schuld te geven. Wat een déception! teleurstelling!

18.07 François De Smet (DéFI): À vous entendre, 18.07 François De Smet (DéFI): Uit uw betoog je ne parviens pas à savoir si la commission kan ik niet opmaken of de commissie-Bossuyt nu Bossuyt a ou non excédé les limites de son mandat. wel of niet haar mandaat te buiten is gegaan. Men Il faut bien comprendre que d'initiative, elle se met à moet goed begrijpen dat die commissie zich regarder sélectivement ce que deviennent des kennelijk uit eigen beweging selectief buigt over projets ou des propositions de lois qui n'ont pas bepaalde wetsontwerpen en –voorstellen die het abouti. niet gehaald hebben.

18.08 Simon Moutquin (Ecolo-Groen): Il est 18.08 Simon Moutquin (Ecolo-Groen): Het is incroyable de renvoyer ainsi la balle aux ONG qui, ongelooflijk dat de bal zo wordt teruggekaatst naar précisément, remédient au manque de solidarité du de ngo's, die net oplossingen bieden voor het gouvernement et au non-respect de ses obligations gebrek aan solidariteit van de regering, die haar internationales. Je vous demande de rappeler cette internationale verplichtingen niet nakomt. Ik verzoek commission à l'ordre! u deze commissie tot de orde te roepen!

18.09 Vanessa Matz (cdH): Je suis quand même 18.09 Vanessa Matz (cdH): Ik ben toch wel étonnée d'entendre que ce serait le secteur verbaasd te horen dat het maatschappelijk associatif, qui a tant combattu ce projet, qui serait à middenveld, dat zich zo hard tegen dit wetsontwerp l'origine d'une demande de révision de cette loi sur heeft verzet, aan de basis zou liggen van een les visites domiciliaires. Il est clair que la verzoek om deze wet inzake de woonstbetredingen commission Bossuyt a outrepassé ses te herzien. Het is duidelijk dat de commissie-

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

24 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005 compétences. Nous espérons que, comme ministre Bossuyt buiten haar boekje is gegaan. Wij hopen responsable, vous ferez respecter la décision du dat u er als verantwoordelijke minister over zult Parlement, à savoir que ce dossier soit waken dat de beslissing van het Parlement om dit définitivement enterré. dossier definitief af te sluiten, wordt gerespecteerd.

Le président: Je félicite M. Moutquin pour sa De voorzitter: Ik feliciteer de heer Moutquin met première intervention. (Applaudissements) zijn maidenspeech. (Applaus)

L'incident est clos. Het incident is gesloten.

19 Question de Dries Van Langenhove à Maggie 19 Vraag van Dries Van Langenhove aan Maggie De Block (Affaires sociales, Santé publique, Asile De Block (Sociale Zaken, Volksgezondheid, Asiel et Migration) sur "La circulaire fédérale aux en Migratie) over "De aan de vakantieparken villages de vacances sur les infrastructures pour gerichte federale omzendbrief over de opvang demandeurs d'asile" (55000002P). van asielzoekers" (55000002P).

19.01 Dries Van Langenhove (VB): Alors que la 19.01 Dries Van Langenhove (VB): Terwijl de migration illégale et la migration d'asile vers illegale migratie en asielmigratie naar Europa l'Europe sont enfin en recul, l'autorité fédérale eindelijk terugloopt, schrijft de federale overheid s'adresse à des parcs de vacances et à des vakantieparken en campings aan met de vraag of campings pour leur demander s'ils peuvent zij containerverblijven kunnen plaatsen voor aménager des conteneurs pour héberger des asielzoekers. demandeurs d'asile.

Pourquoi la Belgique est-elle le seul pays où le Waarom is België het enige land waar het aantal nombre de demandes d'asile est en hausse? Selon asielaanvragen stijgt? Volgens het Commissariaat- le Commissariat général aux réfugiés et aux generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen apatrides (CGRA), le nombre de demande d'asile a (CGVS) steeg het aantal asielaanvragen in augmenté de 16 % par rapport à l'an dernier, vergelijking met vorig jaar met 16%, van 15.153 passant de 15 153 à 17 511. Pourquoi devons-nous naar 17.511. Waarom moeten onze vakantieparken prévoir des places supplémentaires dans nos parcs en campings in extra plaatsen voorzien voor de vacances et nos campings pour y héberger des asielzoekers terwijl het aantal asielaanvragen in demandeurs d'asiles alors que le nombre de andere landen net daalt? Waarom is België het demandes d'asile est justement en recul dans enige land waar de asielcrisis nog steeds erger lijkt d'autres pays? Pourquoi la Belgique est-elle le seul te worden? pays où la crise de l'asile semble encore s'aggraver?

19.02 Maggie De Block, ministre (en néerlandais): 19.02 Minister Maggie De Block (Nederlands): Il est exact que, comme elle l'a fait lors de la crise Fedasil heeft inderdaad, zoals in de asielcrisis van de l'asile en 2015, Fedasil a adressé une lettre aux 2015, een brief verstuurd naar de uitbaters van exploitants de parcs de vacances – il ne s'agit pas vakantieparken – het gaat niet om hotels, maar om d'hôtels, mais de chalets et peut-être de tentes- afin chalets en misschien tenten – om een aantal de disposer de quelques places supplémentaires en plaatsen meer ter beschikking te hebben als de cas de hausse de la demande. vraag zou stijgen.

En Belgique, seules les demandes d'asile multiples In ons land stijgen alleen de meervoudige enregistrent une augmentation. La recherche de asielaanvragen. Het zoeken naar opvangplaatsen places d'accueil n'est aucunement liée au nombre heeft niets te maken met het aantal aanvragen, wel de demandes d'asile, mais plutôt au fait qu'en met het feit dat de asielprocedures lang aanslepen raison de la durée prolongée des procédures, les waardoor asielzoekers langer in het opvangnetwerk demandeurs d'asile séjournent plus longtemps dans blijven. De maatregelen, zoals meer personeel bij le réseau d'accueil. Il apparaît néanmoins que les de Dienst Vreemdelingenzaken en het CGVS begint mesures prises, telles que le renforcement de echter vruchten af te werpen. Het is onze l'effectif de l'Office des Étrangers et du CGRA, internationale plicht en mijn taak om een commencent à produire leurs effets. Assurer un menswaardige opvang te geven aan wie daar recht accueil digne aux personnes qui peuvent op heeft. revendiquer ce droit fait partie de nos obligations

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 25 internationales et de mes attributions.

19.03 Dries Van Langenhove (VB): Vous vous 19.03 Dries Van Langenhove (VB): Dit is attaquez aux symptômes en laissant de côté les symptoombestrijding, geen aanpak van de causes. Les noms des ministres compétents ont oorzaken. De namen van de bevoegde ministers certes changé, mais la politique d'asile et de zijn veranderd, maar het asiel- en migratiebeleid is migration demeure toujours aussi désastreuse. La nog steeds even rampzalig. De minister moet de ministre doit renforcer les dispositions de la loi wet op de gezinshereniging verstrengen, het aantal relative au regroupement familial, augmenter le plaatsen in de gesloten centra optrekken en werk nombre de places dans les centres fermés et maken van een echt terugkeerbeleid. œuvrer à une véritable politique de retour.

Le président: Ces questions ne font pas partie des De voorzitter: Die kwesties behoren niet tot de compétences d'une ministre en affaires courantes. bevoegdheid van de minister in lopende zaken. De Libre toutefois à M. Van Langenhove, que je félicite heer Van Langenhove, die ik feliciteer met zijn pour sa première intervention à cette tribune, de maidenspeech, kan wel parlementaire initiatieven prendre des initiatives parlementaires. nemen. (Applaus) (Applaudissements)

L'incident est clos. Het incident is gesloten.

20 Questions jointes de 20 Samengevoegde vragen van - Sofie Merckx à Maggie De Block (Affaires - Sofie Merckx aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Les initiatives du gouvernement pour le "De initiatieven van de regering voor de remboursement du Zolgensma de Novartis" terugbetaling van het geneesmiddel Zolgensma (55000004P). van Novartis" (55000004P). - Eliane Tillieux à Maggie De Block (Affaires - Eliane Tillieux aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le prix des médicaments" (55000005P). "De prijs van de geneesmiddelen" (55000005P). - Karin Jiroflée à Maggie De Block (Affaires - Karin Jiroflée aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le cas Team Pia et les tarifs scandaleusement "Team Pia en de schandalig hoge prijzen van de élevés des médicaments en général" geneesmiddelen in het algemeen" (55000006P). (55000006P). - Barbara Creemers aan Maggie De Block (Sociale - Barbara Creemers à Maggie De Block (Affaires Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur "De maatregelen van de minister om de winsten "Les mesures de la ministre pour rendre les van de farma-industrie transparanter te maken" bénéfices de l'industrie pharmaceutique plus (55000009P). transparents" (55000009P). - Steven Creyelman aan Maggie De Block - Steven Creyelman à Maggie De Block (Affaires (Sociale Zaken, Volksgezondheid, Asiel en sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Migratie) over "De terugbetaling van de "Le remboursement des médicaments durant la geneesmiddelen tijdens de procédure d'agrément" (55000011P). erkenningsprocedure" (55000011P). - Caroline Taquin à Maggie De Block (Affaires - Caroline Taquin aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "L'accès aux médicaments innovants" "De toegang tot innoverende geneesmiddelen" (55000012P). (55000012P). - Catherine Fonck à Maggie De Block (Affaires - Catherine Fonck aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le prix des médicaments innovants" "De prijs van innoverende geneesmiddelen" (55000016P). (55000016P). - Nathalie Muylle à Maggie De Block (Affaires - Nathalie Muylle aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over "Le prix des médicaments innovants" "De prijs van de innovatieve geneesmiddelen" (55000021P). (55000021P). - Egbert Lachaert à Maggie De Block (Affaires - Egbert Lachaert aan Maggie De Block (Sociale sociales, Santé publique, Asile et Migration) sur Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migratie) over

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

26 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

"Le problème des médicaments vitaux" "De problematiek van levensnoodzakelijke (55000018P). medicijnen" (55000018P).

20.01 Sofie Merckx (PVDA-PTB): Qui aurait pensé 20.01 Sofie Merckx (PVDA-PTB): Wie had ooit qu'une société pharmaceutique allait oser gedacht dat een farmabedrijf 1,9 miljoen euro zou demander 1,9 million d'euros pour une injection? durven vragen voor een spuit? De bereidheid van Des multinationales telles que Novartis exploitent la ouders om er alles aan te doen om hun kind te volonté de parents de tout mettre en œuvre pour redden, wordt door multinationals als Novartis sauver leur enfant. Loin d'être lié à des coûts de uitgebuit. Het torenhoge bedrag staat los van de recherche et de développement qui ont d'ailleurs en kosten voor onderzoek en ontwikkeling, die immers grande partie été financés par l'État français et par grotendeels door de Franse overheid en via une campagne de financement participatif, ce crowdfunding werden gefinancierd. Het heeft enkel montant astronomique ne sert qu'à améliorer te maken met de winstcijfers van Novartis, die in encore les bénéfices de Novartis qui se sont élevés 2018 niet minder dan 11,5 miljard euro bedroegen. à pas moins de 11,5 milliards d'euros en 2018.

La réaction de Mme De Block, très attendue par les Alle ogen van de 1 miljoen Belgen die een sms Belges qui avaient envoyé un SMS – pas moins stuurden, zijn op minster De Block gericht, die zegt d'un million de concitoyens – a consisté à déclarer dat ze niets kan doen. In Portugal bleek dat in qu'il n'était pas possible de prendre des mesures en augustus van dit jaar nochtans wel mogelijk. la matière. Le Portugal a pourtant démontré le contraire en août dernier.

Comment la ministre explique-t-elle cet état de fait? Hoe verklaart de minister dat? Wat zal ze Quelles démarches va-t-elle entreprendre pour ondernemen tegen de woekerprijzen van de lutter contre les prix prohibitifs pratiqués par le farmaceutische industrie in ons land? secteur pharmaceutique dans notre pays?

20.02 Eliane Tillieux (PS): Qui n'a pas été ému 20.02 Eliane Tillieux (PS): Wie kon er onbewogen par le combat des parents de Pia contre une blijven bij de strijd van Pia's ouders tegen een maladie rare? zeldzame ziekte?

Mettez-vous à leur place en apprenant Beeld u zich in dat u zelf verneemt dat het l'indisponibilité du médicament en Belgique et son geneesmiddel niet beschikbaar is in België en dat coût exorbitant d'1,9 million d'euros. Grâce à la het het exorbitant bedrag van 1,9 miljoen euro kast. solidarité de nos concitoyens, les parents ont Dankzij de solidariteit van onze medeburgers récolté la somme. hebben de ouders het geld kunnen inzamelen.

Certes, les médecins débattent de l'efficacité du De artsen zijn het inderdaad niet eens over de médicament mais mon groupe réitère son soutien à efficiëntie van het geneesmiddel, maar mijn fractie la famille. blijft het gezin steunen.

Ceci ne doit pas dissimuler les manquements de Dit mag de tekortkomingen van ons notre politique du médicament. Madame la ministre, geneesmiddelenbeleid niet verhullen. Mevrouw de vous avez sabré dans le budget des soins de santé minister, u hebt in het budget van de pendant que le budget des médicaments explosait, gezondheidszorg gesnoeid terwijl het et sans demander aux firmes pharmaceutiques d'en geneesmiddelenbudget de pan uit rees, en u hebt supporter une part. de farmaceutische bedrijven niet gevraagd een deel van de kosten voor hun rekening te nemen.

Quand une firme lance un médicament innovant, Wanneer een bedrijf een innovatief geneesmiddel les citoyens ne peuvent y accéder vu son prix. op de markt brengt, kunnen de burgers er geen toegang toe krijgen omdat het te duur is.

Que faire pour que la sécurité sociale rembourse Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de sociale ces produits et pour qu'il y ait un équilibre entre les zekerheid die producten terugbetaalt en dat er een intérêts des firmes et ceux des patients? evenwicht tussen de belangen van de bedrijven en die van de patiënten is?

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 27

20.03 Karin Jiroflée (sp.a): La semaine dernière, 20.03 Karin Jiroflée (sp.a): In ons land kwam de notre pays a connu un bel élan de solidarité dont voorbije week een warme golf van solidariteit op nous pouvons être fiers. Il est toutefois scandaleux gang, waarop we fier mogen zijn. Het is echter een qu'une entreprise pharmaceutique ose réclamer schande dat een farmabedrijf 1,9 miljoen euro durft 1,9 million d'euros pour une seule injection. Le te vragen voor één spuitje. De farmasector is zelf secteur pharmaceutique est lui-même malade et ziek en stelt winst boven mensenlevens. Wat echter place le gain au-dessus des vies humaines. Quid met de volgende gevallen? De overheid moet cependant des prochains cas? Le gouvernement dringend een vuist maken tegen Big Pharma. doit d'urgence faire front contre Big Pharma.

Le sp.a a préparé un certain nombre de De sp.a heeft in dat verband een aantal voorstellen propositions à cet égard: il convient d'appliquer des klaar: er moeten duidelijke grenzen gelden voor de limites claires aux prix des médicaments et de geneesmiddelenprijzen en er moet komaf worden mettre un terme aux négociations secrètes; il faut gemaakt met de geheime onderhandelingen; er faire la transparence, mettre en place une moet werk worden gemaakt van transparantie en coopération européenne et briser le monopole du Europese samenwerking, en het monopolie van de secteur pharmaceutique en matière de recherche et farmasector over het onderzoek en de productie de production. moet worden doorbroken.

Je signale encore en passant que les géants Ik vermeld nog terloops dat de farmareuzen pharmaceutiques dépensent généralement deux doorgaans tweemaal zoveel besteden aan fois plus pour le marketing que pour la recherche. marketing als aan onderzoek.

Quelles démarches la ministre a-t-elle entreprises Welke stappen heeft de minister ondernomen in dit dans ce dossier? Est-elle d'accord qu'il faut dossier? Is ze het ermee eens dat er dringend nood d'urgence un gouvernement plus fort et des règles is aan een sterkere overheid met strengere regels plus strictes pour le secteur pharmaceutique? voor de farmasector?

20.04 Barbara Creemers (Ecolo-Groen): 20.04 Barbara Creemers (Ecolo-Groen): De actie L'opération menée par Team Pia relance une van Team Pia doet het debat over de woekerprijzen nouvelle fois le débat sur les prix prohibitifs des van medicijnen weer oplaaien. Het Parlement staat médicaments. Le Parlement est confronté à voor gigantische uitdagingen, want het is wegens d'énormes défis, car c'est précisément le manque een gebrek aan politieke afspraken rond prijszetting d'accords politiques en matière de tarification qui dat de farma-industrie haar gang kan gaan. laisse le champ libre à l'industrie pharmaceutique.

L'envoi de SMS par un million de personnes a pour Dat 1 miljoen mensen hebben ge-sms't zie ik als moi valeur de référendum, porteur d'une demande een referendum, met een duidelijke vraag om explicite de transparence et de régulation. transparantie en regulering.

Quelles ont été les initiatives prises par la ministre Wat heeft de minister de voorbije jaren ondernomen ces dernières années pour régler ce problème par om dit probleem aan te pakken, met nationale maar le biais de législations nationales, mais aussi ook met Europese regelgeving? Welke afspraken européennes? Quels sont les accords déjà conclus werden er al gemaakt met de farma-industrie? Wat avec l'industrie pharmaceutique? Quelles sont les wil de minister in lopende zaken nog ondernemen? actions ultérieures encore envisagées par la ministre en affaires courantes?

20.05 Steven Creyelman (VB): Team Pia est 20.05 Steven Creyelman (VB): Team Pia is entre-temps devenu un concept. Les parents de Pia intussen een begrip geworden. Aangezien de ne pouvant rien récupérer de la sécurité sociale, ils ouders van Pia niets konden recupereren van de ont été contraints de lancer une action SMS pour sociale zekerheid, waren ze wel verplicht om een sauver leur fille. La ministre De Block plaide non sms-actie op te zetten om hun dochtertje te redden. coupable arguant que le médicament n'a pas Minister De Block wast haar handen in onschuld en encore été reconnu par l'Agence européenne des wijst erop dat het geneesmiddel nog niet is erkend médicaments. door het Europees Geneesmiddelenbureau. Waarom kan in ons land niet wat in Portugal en

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

28 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

Frankrijk wél kan?

Pourquoi ce qui est possible au Portugal et en Waarom kan in ons land de terugbetaling van een ne l'est-il pas dans notre pays? Pourquoi ne geneesmiddel waarvoor een procedure loopt en dat peut-on organiser dans notre pays le al erkend werd in het buitenland, niet worden remboursement d'un médicament pour lequel une geregeld? procédure est en cours et qui a déjà été agréé à l'étranger?

20.06 Caroline Taquin (MR): L'amyotrophie 20.06 Caroline Taquin (MR): De spinale spinale de Pia a ému la Belgique entière. Ses musculaire atrofie waaraan baby Pia lijdt, heeft heel parents ont voulu la soigner avec un médicament België aangegrepen. De ouders van het meisje nouveau, le Zolgensma. Pour en assumer le prix, ils wilden haar laten behandelen met het nieuwe ont lancé une récolte de fonds et récolté les geneesmiddel Zolgensma. Om dat te kunnen 2 millions d'euros nécessaires. betalen organiseerden de ouders een geldinzameling waarmee ze de noodzakelijke twee miljoen euro hebben bijeengebracht.

Ceci soulève la question du prix de médicaments Dat roept vragen op betreffende de prijs van innovants pour maladies rares, leur remboursement innovatieve geneesmiddelen voor de behandeling et un dépistage différent au Nord et au Sud du van zeldzame ziekten, alsook over de terugbetaling pays. ervan en het verschil in screening tussen het noorden en het zuiden van het land.

Faute d'agrément par l'agence européenne des Doordat Zolgensma nog niet gehomologeerd is médicaments (EMA), le Zolgensma ne peut être door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), remboursé par l'INAMI. Toutefois, la Belgique kan het ook niet terugbetaald worden door het collabore avec les Pays-Bas, le Luxembourg et RIZIV. België werkt echter wel samen met l'Autriche pour permettre un accès plus rapide à ces Nederland, Luxemburg en Oostenrijk om die médicaments. Vous auriez proposé à Novartis geneesmiddelen sneller toegankelijk te maken. d'activer la procédure "compassionate use Naar verluidt hebt u Novartis voorgesteld om bij het program" auprès de l'EMA. EMA een beroep te doen op de procedure van het 'compassionate use programme'.

Où en est la procédure? Quelle a été la réponde de Hoever staat die procedure? Wat was het antwoord Novartis? Quels seraient les bénéfices pour les van Novartis? Wat zouden de baten zijn voor de patients belges? Que pouvez-vous faire pour aider Belgische patiënten? Wat kunt u doen om ouders les parents confrontés à ces lourdes charges die geconfronteerd worden met zulke zware financières? financiële lasten, te helpen?

20.07 Catherine Fonck (cdH): Je ne vous 20.07 Catherine Fonck (cdH): Ik zal u geen interrogerai pas sur le Zolgensma, d'autant que ce vragen stellen over Zolgensma, temeer omdat dit médicament n'est pas encore homologué par l'EMA geneesmiddel nog niet door het EMA et que son efficacité dans ce cas est contestée par gehomologeerd is en de werkzaamheid ervan in dit les médecins, pas plus que je ne ferai le procès de geval wordt betwist door de artsen. Ik zal ook geen telle ou telle firme pharmaceutique. Oui, ces prix oordeel vellen over een farmaceutisch bedrijf. De sont indécents mais il en va aussi de notre prijzen zijn inderdaad onfatsoenlijk, maar ook wij responsabilité. dragen op dit vlak een zekere verantwoordelijkheid.

De nombreux patients souffrent de maladies rares Veel patiënten lijden aan zeldzame ziekten pour lesquelles les médicaments affichent un prix waarvoor de geneesmiddelen onbetaalbaar zijn. Het prohibitif. C'est à nous de trouver des solutions. is aan ons om oplossingen te vinden. Het L'initiative commune avec les Pays-Bas, l'Autriche gezamenlijke initiatief met Nederland, Oostenrijk en ou encore l'Irlande est bien trop timide: il faut une Ierland is veel te bescheiden: er is nood aan een démarche plus ambitieuse et à l'échelon européen. ambitieuzere aanpak op Europees niveau.

En dépit des affaires courantes, nous devons Ondanks deze periode van lopende zaken moeten chercher ensemble des solutions en commission de we samen naar oplossingen zoeken in de

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 29 la Santé. commissie Volksgezondheid.

20.08 Nathalie Muylle (CD&V): La générosité 20.08 Nathalie Muylle (CD&V): Wat Vlaanderen manifestée cette semaine en Flandre à l'égard de la de afgelopen week voor de kleine Pia heeft gedaan, petite Pia m'a mis du baume au cœur. La Belgique was ook voor mij hartverwarmend. Er zijn echter compte néanmoins 500 000 personnes qui souffrent 500.000 Belgen die lijden aan één van de de l'une des 6 000 maladies orphelines et beaucoup 6.000 zeldzame ziekten en voor velen is er geen of d'entre elles n'ont aucun accès ou alors un accès een beperkte toegang tot innovatieve limité à des médicaments innovants. La ministre a geneesmiddelen. De minister heeft al werk verzet déjà agi dans les domaines de la tarification et des inzake prijsvorming en terugbetaling. Ook op remboursements. Sur la scène internationale aussi, internationale fora hebben we samen al veel de nombreuses avancées ont été réalisées. stappen gezet.

Trois éléments sont essentiels. Il faut instaurer un Drie zaken zijn primordiaal. We moeten komen tot tarif européen afin d'éviter aux malades de devoir één Europese prijs, zodat men niet alle lidstaten écumer tous les États membres en quête du prix le moet afschuimen op zoek naar de laagste prijs. We plus bas. Le remboursement doit être lié à moeten de terugbetaling koppelen aan de l'efficacité du médicament et celui-ci ne doit être effectiviteit van het geneesmiddel alleen remboursé que s'il améliore réellement l'état des terugbetalen als het echt werkt. Ik heb geen patients. Je peux m'accommoder de prix élevés s'ils problemen met hoge prijzen als die dienen om servent à financer la recherche scientifique, mais wetenschappelijk onderzoek te financieren, maar pas s'ils sont pratiqués pour s'assurer des marges wel als het om exuberante marges gaat. We exorbitantes. Il faut mener une réflexion sur la moeten nadenken over een loskoppeling van de manière de dissocier le financement de la financiering van onderzoek en ontwikkeling van recherche et du développement de la production et productie en commercialisering. de la commercialisation.

Quelles sont les intentions de la ministre pour les Wat wil de minister de komende tijd ondernemen? prochaines semaines?

20.09 Egbert Lachaert (Open Vld): Tous les 20.09 Egbert Lachaert (Open Vld): Iedereen die parents d'enfants comprendront que l'on veuille aller kinderen heeft, zal begrijpen dat men voor zijn of jusqu'au bout pour son enfant, même s'il n'existe haar kind tot het uiterste wil gaan, zelfs al is er nog pas encore de médicament agréé. Je dis donc geen erkend medicijn. Dus zeg ik chapeau voor de "chapeau" aux parents de Pia et, comme beaucoup ouders van Pia en zoals zovele andere collega's d'autres collègues, j'ai moi aussi envoyé un SMS. heb ook ik een sms gestuurd.

D'autre part, la ministre compétente doit garder la Anderzijds moet de bevoegde minister het hoofd tête froide car elle est responsable des moyens koel houden, want zij is verantwoordelijk voor de publics consacrés aux médicaments et c'est là une overheidsmiddelen die naar medicijnen gaan en dat matière particulièrement complexe. Les agréments is bepaald een complexe materie. Europese européens ont leur utilité et garantissent la sûreté et erkenningen hebben zin en dienen de veiligheid en l'efficacité des médicaments. Celui-ci n'a pas de doeltreffendheid van geneesmiddelen. Dit encore suivi les procédures. geneesmiddel heeft de procedures nog niet doorlopen.

La ministre craint-elle que cette affaire ait une Vreest de minister naar aanleiding van deze zaak incidence sur les négociations en vue de l'agrément voor een impact op de onderhandelingen over de du Spinraza? Peut-elle expliquer ce qu'elle a fait, erkenning van het medicijn Spinraza? Kan ze vis-à-vis du producteur, sur le plan de l'usage toelichten wat ze heeft gedaan op het vlak van compassionnel et ce qu'il en est résulté pour la compassionate use ten aanzien van de producent poursuite du dialogue? en welke dialoog daar uit voortgevloeid is?

Le président: Je félicite Mme Merckx, De voorzitter: Ik feliciteer mevrouw Merckx, Mme Cremers, M. Creyelman et Mme Taquin pour mevrouw Cremers, de heer Creyelman en leur première intervention. (Applaudissements) mevrouw Taquin met hun maidenspeech. (Applaus)

20.10 Maggie De Block, ministre (en néerlandais): 20.10 Minister Maggie De Block (Nederlands): Ik

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

30 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

Je comprends les questions parce que la situation begrijp de vragen, want een kindje met een d'une jeune enfant atteinte d'une maladie spierziekte dat misschien kan genezen is een musculaire susceptible d'être guérie est emotionele kwestie. De behandeling die ons land particulièrement émotionnelle. Le traitement daar momenteel voor toepast met het medicijn appliqué actuellement dans notre pays, avec le Spinraza kost 500.000 euro per patiënt per jaar. Het médicament Spinraza, coûte annuellement Amerikaanse Zolgensma zou het genetische defect 500 000 euros par patient. Le médicament milderen, maar de langetermijneffecten zijn nog niet américain Zolgensma atténuerait le défaut helemaal duidelijk omdat er weinig onderzoek op génétique, mais les effets à long terme ne sont pas kinderen is gedaan. Het is dit medicijn dat de encore totalement connus parce que peu de ouders van Pia via een eenmalige prik aan hun recherches ont été menées sur des enfants. C'est baby willen toedienen. ce médicament que les parents de Pia souhaitent lui administrer par une injection unique.

Malgré le grand émoi suscité par cette affaire, nous Maar al is dit een emotionele zaak, we moeten ons devons respecter les procédures et les règles houden aan procedures en registraties. Navraag bij d'enregistrement. Renseignements pris, il est het Europees Geneesmiddelenagentschap heeft apparu que l'Agence européenne des médicaments uitgewezen dat men de registratie van Zolgensma prévoyait l'enregistrement du Zolgensma pour la fin verwacht tegen eind 2019. Dan pas kunnen de l'année. Les États membres pourront ensuite afzonderlijke lidstaten een goedkeuring geven - bij seulement autoriser individuellement ce ons via Economische Zaken voor de prijszetting en médicament. Dans notre pays, la procédure prévoit dan via de Commissie Tegemoetkoming l'intervention du ministre de l'Économie, pour la Geneesmiddelen. fixation des prix, puis de la Commission de remboursement des médicaments.

J'ai cependant immédiatement demandé à Novartis Wel heb ik Novartis meteen gevraagd om de d'appliquer le compassionate use, c'est-à-dire de compassionate use – het geneesmiddel gratis délivrer le médicament à titre gratuit, étant donné verstrekken – toe te staan omdat het kind niet nog que l'enfant ne peut pas attendre un an et demi. anderhalf jaar kan wachten. Dat heeft het bedrijf L'entreprise a refusé de faire ce geste étant donné geweigerd, omdat wij een tiental nieuwe patiënten que nous avons une dizaine de nouveaux patients per jaar hebben en Novartis ook niet weet wanneer chaque année et que Novartis ignore quand le de terugbetaling er komt. Maar ik blijf aandringen, remboursement sera possible. Je continue toutefois omdat dit bedrijf een geneesmiddel op de markt à insister en ce sens étant donné que le brengt waarvan de research grotendeels werd médicament mis sur le marché par cette société a gefinancierd door publieke en Franse private nécessité des activités de recherche qui ont en middelen en de resultaten daarna voor veel geld grande partie été financées par des fonds publics et door Novartis werden gekocht. 1,9 miljoen is toch privés en France avant que les résultats ne soient echt wel heel veel geld en het is een som die het achetés par Novartis pour une somme très Bijzonder Solidariteitsfonds niet kan ophoesten. importante. Un montant de 1,9 million d'euros, c'est une somme astronomique que le Fonds spécial de solidarité ne peut fournir.

J'en viens ensuite à la question de savoir pourquoi Dan is er de vraag waarom de overheid dat niet cette somme n'a pas été tout simplement payée par zomaar betaalt en de minister haar hart niet laat l'État et pourquoi la ministre ne laisse pas parler spreken. son cœur.

Il y a des règles à respecter. La valeur et la sécurité Er zijn regels. De waarde en veiligheid van het du médicament doivent être reconnues par une medicijn moeten door een aantal instanties worden série d'instances et il faut négocier avec les erkend en er moet met de overheid worden autorités concernant un prix acceptable. Si les onderhandeld over een aanvaardbare prijs. Als de autorités décident de payer ce 1,9 million d'euros, overheid beslist om die 1,9 miljoen euro te betalen, toutes les négociations et procédures seront dan kunnen alle onderhandelingen en menacées. Si je décidais de rembourser ou non terugbetalingprocedures op de schop. Als ik per dossier par dossier, j'entendrais pas de dossier zou beslissen om al dan niet terug te nombreuses protestations ici sur les bancs de la betalen, zou dat in de Kamer nog wel wat meer

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 31

Chambre. En un rien de temps, notre système de protest opleveren. Binnen de kortste keren zou ons sécurité s'écroulerait parce que, si j'écoutais mon gezondheidssysteem omvallen want als ik mijn hart cœur, je rembourserais dans tous les cas. Il est laat spreken, betaal ik alles terug. Het is dus maar donc préférable pour le système des soins de santé beter voor ons gezondheidssysteem dat de politiek que le politique ne détienne pas ce pouvoir. die macht niet heeft.

L'engagement d'un million de citoyens est Het engagement van een miljoen burgers is fantastique, mais nous devons également penser fantastisch, maar wij moeten ook aan de andere aux autres patients. La disponibilité et le patiënten denken. De beschikbaarheid en remboursement des médicaments ne peuvent pas terugbetaling van de medicijnen mag niet en nooit et ne pourront jamais dépendre d'une action de afhankelijk zijn van een sms-actie. Wij moeten sms. Nous devons élaborer des solutions structurele oplossingen uitwerken voor dit soort structurelles pour ce type de problème. problemen.

Une série de mesures ont déjà été prises. J'ai lancé Een aantal maatregelen is al genomen. Ik heb een une coopération internationale avec cinq pays. internationale samenwerking met vijf landen opgezet.

(En français) Madame Fonck, j'ai moi-même (Frans) Mevrouw Fonck, ik heb er zelf zeer lang attendu très longtemps, en vain, que l'Europe tevergeefs op gewacht dat Europa het initiatief zou prenne l'initiative de faire de même avec l'ensemble nemen om hetzelfde te doen met alle lidstaten. des États membres.

(En néerlandais) J'ai donc pris moi-même l'initiative. (Nederlands) Dus heb ik zelf het initiatief genomen. Cette coopération est reconnue en tant que bonne Wij worden daarvoor erkend als best practice, pratique, certes à l'étranger. weliswaar in het buitenland.

Mme Jiroflée croit dur comme fer que l'instauration Mevrouw Jiroflée is er heel erg van overtuigd dat d'un prix maximum est la panacée. Pour certains een maximumprijs alles zou oplossen. België heeft médicaments, grâce au Pacte d'avenir, la Belgique voor sommige medicijnen al heel lage prijzen, pratique déjà des tarifs extrêmement bas. La dankzij het toekomstpact. Het budget voor hausse du budget des médicaments est inférieure à geneesmiddelen is minder gestegen dan de inflatie. l'inflation. Le pacte précité a amélioré la Het toekomstpact is de transparantie ten goede transparence et le moment est venu de réfléchir à gekomen en het wordt tijd om na te denken wat er l'étape suivante. La négociation d'accords avec in het volgende moet staan. Afspraken met de l'industrie pharmaceutique constitue un élément farma-industrie is daar een belangrijk onderdeel important. van.

L'UE n'a commis qu'une erreur. En 2000, dix Eén zaak is verkeerd gelopen in Europa. In 2000 années de protection spéciale après leur agrément heeft men de weesgeneesmiddelen een speciale par l'UE ont été accordées aux médicaments bescherming gegeven gedurende tien jaar na hun orphelins. Ce fut une erreur, car des entreprises se erkenning door Europa. Dat is een fout geweest, sont ainsi retrouvées dans une situation de want het heeft geleid tot monopolieposities bij monopole qui les autorise à exiger plus ou moins le bedrijven die daardoor ongeveer kunnen vragen wat prix qu'elles souhaitent pour leurs médicaments. ze willen voor hun medicijnen. Ik heb dat al J'ai déjà abordé la question auprès de l'UE et de Europees aangekaart en ook bij de OESO. l'OCDE.

(En français) Madame Fonck, j'accepte votre (Frans) Mevrouw Fonck, ik aanvaard uw verzoek demande de chercher des solutions pour tous les om oplossingen te zoeken voor alle patiënten. De patients. Le défi est énorme. uitdaging is enorm.

(En néerlandais) Cela fait des années que je me (Nederlands) Ik ben al jaren bezig met de vraag hoe demande comment nous pouvons continuer à offrir wij al die geneesmiddelen aan onze patiënten à nos patients tous ces médicaments à un prix kunnen blijven aanbieden aan een betaalbare prijs, abordable pour le patient, mais aussi pour l'État. voor de patiënt maar ook voor de overheid.

Tous les groupes politiques doivent se mobiliser en Alle politieke groepen moeten daar de schouders

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

32 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005 faveur de cet enjeu dans un grand élan de onder zetten, in grote solidariteit, zonder politieke solidarité, sans chercher à se faire valoir. profilering.

20.11 Sofie Merckx (PVDA-PTB) (en néerlandais): 20.11 Sofie Merckx (PVDA-PTB) (Nederlands): La ministre campe sur ses positions. Le De minister blijft bij haar standpunt. Het médicament sera peut-être bientôt sur le marché geneesmiddel zal binnenkort misschien op de markt mais pour Pia, il arrivera assurément trop tard. komen, maar dan is het voor Pia zeker te laat. Nood Nécessité fait loi dit l'adage, mais la ministre ne breekt wet, zegt het spreekwoord, maar de minister prend pas ses responsabilités. Au Portugal, le neemt haar verantwoordelijkheid niet op. In Portugal gouvernement a réagi à la collecte de fonds en heeft de overheid op de crowdfunding gereageerd prenant les frais à sa charge et en utilisant le door de kosten op zich te nemen en het geld van de produit du crowd funding au profit d'autres enfants. crowdfunding voor andere kinderen te gebruiken.

La politique menée par la ministre ces dernières De politiek van de minister tijdens de jongste jaren années était celle des accords secrets avec was er een van geheime akkoorden met de farma- l'industrie pharmaceutique passant par l'article 81. industrie via artikel 81. Dat heeft de kosten van Cela a fait, par exemple, exploser les coûts de bijvoorbeeld immuuntherapie de pan doen uitrijzen. l'immunothérapie. Nous avons besoin d'une plus We hebben meer transparantie nodig. Wij moeten grande transparence. Il nous faut placer l'industrie de farmaceutische industrie voor haar pharmaceutique devant ses responsabilités. C'est, verantwoordelijkheid plaatsen. Dat is bijvoorbeeld par exemple, possible en prévoyant des licences mogelijk via dwanglicensies, maar daar heeft de contraignantes, mais la ministre ne veut rien minister geen oren naar. entendre à ce sujet.

20.12 Eliane Tillieux (PS): Le dépistage précoce 20.12 Eliane Tillieux (PS): Vroegtijdige opsporing peut éviter de développer la maladie. Il est gratuit kan de ontwikkeling van de ziekte voorkomen. In en Fédération Wallonie-Bruxelles, contrairement à tegenstelling tot in Vlaanderen wordt ze gratis la Flandre. aangeboden in de Franse Gemeenschap.

Il est intolérable que les parents d'un enfant malade Het is onaanvaardbaar dat de ouders van een ziek apprennent qu'existe à l'étranger un médicament kind vernemen dat er in het buitenland een rare et cher et que les pouvoirs publics laissent les zeldzaam en duur geneesmiddel bestaat en dat de firmes pharmaceutiques dicter leur loi. Pour les overheid de farmaceutische bedrijven de wet laat socialistes, les médicaments innovants doivent être opleggen. Voor de socialisten moeten innovatieve disponibles pour tous grâce à la sécurité sociale. geneesmiddelen via de sociale zekerheid voor iedereen beschikbaar zijn.

20.13 Karin Jiroflée (sp.a): Nous jugeons toutes 20.13 Karin Jiroflée (sp.a): Wij vinden allebei dat les deux des mesures structurelles nécessaires. structurele maatregelen nodig zijn. De overheid Les pouvoirs publics doivent avoir voix au chapitre. moet verschillende vingers in de pap hebben. Tant que la recherche et la commercialisation des Zolang het onderzoek en de vermarkting van de médicaments demeureront aux mains de l'industrie medicatie zonder overheidsinmenging in handen pharmaceutique, sans intervention des pouvoirs blijft van de farma-industrie, leidt dat tot een publics, nous aurons des soins de santé à deux gezondheidszorg met twee snelheden. Ik hoop dat vitesses. J'espère que nous sommes d'accord sur we het eens zijn dat we dat niet willen. le fait que ce n'est pas ce que nous voulons.

20.14 Barbara Creemers (Ecolo-Groen): La 20.14 Barbara Creemers (Ecolo-Groen): Ik hoor ministre n'a guère été loquace quant aux actions van de minister weinig over acties in het verleden entreprises par le passé pour assurer une plus voor transparantie inzake winsten in de grande transparence autour des bénéfices de farmaceutische industrie. Veel fracties willen samen l'industrie pharmaceutique. Plusieurs groupes aan de slag in de commissie om ervoor te zorgen politiques souhaitent travailler ensemble en dat het niet van de goodwill van mensen afhangt of commission pour veiller à ce que le sauvetage een leven al dan niet wordt gered. In dit debat zou d'une vie ne dépende plus de la bonne volonté eigenlijk geen partijpolitiek mogen bestaan. In de d'autrui. Ce débat ne devrait pas avoir de commissie wil ik mee aan de kar trekken voor connotation politique. Je suis prête à coopérer en toegankelijkheid en transparantie. commission pour améliorer l'accessibilité et la

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 33 transparence.

20.15 Steven Creyelman (VB): La ministre semble 20.15 Steven Creyelman (VB): De minister lijkt tout de même se retrancher derrière la zich toch wat te verschuilen achter Europese réglementation européenne ainsi que derrière regelgeving en allerlei regeltjes. Wanneer het gaat toutes sortes de règles. J'espérais davantage over de gezondheid van onze mensen, had ik d'audace de sa part lorsqu'il s'agit de la santé de gehoopt dat zij wat meer durf en lef zou tonen. In dit nos concitoyens. Ce pays a manifestement land is er blijkbaar geld voor de meest groteske suffisamment d'argent pour les idioties les plus onnozelheden. Er zijn miljarden om asielzoekers op grotesques. Nous trouvons des milliards pour te vangen. Wanneer het gaat over de gezondheid accueillir des demandeurs d'asile, mais lorsqu'il van onze eigen mensen, dan is er blijkbaar opeens s'agit de la santé de nos propres concitoyens, il y a te weinig of zelfs geen geld meer. Dat is een tout d'un coup trop peu, voire même plus du tout regelrechte schande. d'argent. Cette réalité est un vrai scandale.

20.16 Caroline Taquin (MR): Il est regrettable de 20.16 Caroline Taquin (MR): Het is jammer dat er profiter d'une histoire aussi émotionnelle que celle politiek goed garen wordt gesponnen bij zo'n de Pia. aangrijpend verhaal als dat van baby Pia.

La situation est complexe. Vous vous êtes De situatie is complex. U hebt hard gewerkt om appliquée à trouver des solutions et nous vous oplossingen te vinden en wij steunen u. soutenons.

20.17 Catherine Fonck (cdH): Cet élan citoyen 20.17 Catherine Fonck (cdH): De politiek mag niet pour Pia doit susciter un sursaut politique. Nous doof blijven voor deze solidariteitsactie onder de manquons d'anticipation sur les coûts, les bevolking ten voordele van Pia. We kunnen remboursements et la disponibilité des uiteraard de kosten, de terugbetalingen en de médicaments innovants. beschikbaarheid van innovatieve geneesmiddelen niet voorspellen.

Nous proposons de travailler à l'échelle européenne Wij stellen voor om op Europese schaal te werken pour collectiviser les coûts; d'assurer des aan het collectiviseren van de kosten, om te zorgen procédures plus transparentes et de payer les voor transparantere procedures en om de bedrijven firmes en fonction de l'efficacité du traitement. te betalen op basis van de werkzaamheid van de Avançons ensemble pour un coût raisonnable et behandeling. Laten we samen stappen vooruit une disponibilité effective des médicaments pour zetten en ijveren voor een redelijke prijs en een tous. daadwerkelijke beschikbaarheid van de geneesmiddelen voor iedereen.

20.18 Nathalie Muylle (CD&V): J'en appelle à la 20.18 Nathalie Muylle (CD&V): Ik roep op tot raison. Certains députés plaident en faveur de redelijkheid. Sommigen pleiten hier voor licences obligatoires, mais ce seront les mêmes qui dwanglicenties, maar als bedrijven daardoor ons dénonceront les pertes d'emploi en Belgique si une land zullen verlaten, zullen het dezelfden zijn die telle mesure provoquait la fuite des entreprises à roepen dat de tewerkstelling in ons land verdwijnt. l'étranger. Pour ce qui est des vaccinations, il En wat vaccinaties betreft, moeten we in de eerste importe de disposer en priorité d'un cadre correct. plaats een correct kader hebben. Als we duurzame Ce débat doit être mené honnêtement si nous en betaalbare oplossingen willen, moeten wij dit souhaitons des solutions durables et abordables. debat eerlijk voeren.

20.19 Egbert Lachaert (Open Vld): Certains 20.19 Egbert Lachaert (Open Vld): Sommige collègues hurlent au scandale, disent que c'est collega's roepen luid dat het een schande is, dat het grave. Je le confirme, c'est grave, mais il est permis erg is. Ja, het is erg. Maar van beleidsmakers mag d'attendre plus que des cris de la part de décideurs men meer verwachten dan geroep. Beleidsmakers politiques. Ils doivent chercher des solutions de moeten op een redelijke manier naar oplossingen manière rationnelle. Des procédures existent et zoeken. Er zijn procedures en die hebben hun elles ont leur raison d'être. Si l'on oblige aujourd'hui bestaansrecht. Als men een internationaal bedrijf nu une entreprise internationale à donner accès à un dwingt om in ons kleine land een medicijn ter médicament dans notre petit pays, il ne faudra pas beschikking te stellen, moet men niet komen klagen

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

34 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005 ensuite se plaindre si cette même entreprise dat datzelfde bedrijf zijn filialen in ons land déménage ensuite ses filiales installées en weghaalt. In emotionele debatten moeten wij Belgique. Dans des débats émotionnels, il importe verstand tonen. de faire preuve de bon sens.

L'incident est clos. Het incident is gesloten.

21 Question de Valerie Van Peel à Maggie De 21 Vraag van Valerie Van Peel aan Maggie De Block (Affaires sociales, Santé publique, Asile et Block (Sociale Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migration) sur "Les quotas de médecins" Migratie) over "De artsenquota" (55000014P). (55000014P).

21.01 Valerie Van Peel (N-VA): Pour la 21e fois 21.01 Valerie Van Peel (N-VA): Voor de 21e keer depuis l'instauration du contingentement, il y a en sinds de invoering van de contingentering, starten Belgique francophone deux fois plus d'étudiants qui er in Franstalig België dubbel zoveel studenten in entament des études de médecine que de numéros de artsenopleiding als er RIZIV-nummers INAMI disponibles. En Flandre, on suit sagement beschikbaar zijn. In Vlaanderen volgde men voor de les règles pour la 21e fois. Lors de la dernière 21e keer braaf de regels. Wij hadden in de vorige législature, nous avions adopté une loi abolissant le legislatuur een wet goedgekeurd die de lissage lissage mais après les élections, la ministre a afschafte, maar na de verkiezingen heeft de promulgué un arrêté royal qui repousse cette loi. minister een KB uitgevaardigd dat die wet Elle a de nouveau accordé un pardon général. Il opzijschuift. Zij heeft opnieuw een algemeen pardon ressort cependant du rapport de la commission de uitgevaardigd. Nochtans blijkt uit het rapport van de planification qu'il y a un excédent de médecins en Planningscommissie dat er in Franstalig België een Belgique francophone. Les médecins veulent bien overtal aan artsen is. Artsen willen uiteraard entendu gagner leur vie. Moins de patients par verdienen. Als er minder patiënten per arts zijn, médecins signifie qu'ils feront plus rapidement betekent dat bijgevolg dat zij sneller onnodige réaliser des examens inutiles. De plus, les onderzoeken laten uitvoeren. Bovendien werken médecins francophones ne travaillent qu'à quatre Franstalige artsen maar vier vijfden omdat er niet cinquième temps parce qu'ils n'ont pas genoeg patiënten zijn. Voor medicijnen is er geen suffisamment de patients. Il n'y a pas de moyens geld, maar we laten onze gezondheidszorg wel pour les médicaments mais nous acceptons que uitzuigen door de overconsumptie in Franstalig nos soins de santé soient grevés par la België. surconsommation en Belgique francophone.

Comment pouvons-nous lutter contre cette Hoe kunnen wij die overconsumptie tegengaan? surconsommation? Pourquoi la ministre a-t-elle Waarom heeft de minister dat KB uitgevaardigd, promulgué cet arrêté royal alors que, nota bene, le nota bene nadat het Parlement ontbonden was? Zal Parlement était dissous? Revivra-t-on la même volgend academiejaar hetzelfde gebeuren? situation lors de la prochaine année académique?

21.02 Maggie De Block, ministre (en néerlandais): 21.02 Minister Maggie De Block (Nederlands): De Le précédent gouvernement a pris de nombreuses vorige regering heeft heel wat gedaan om de mesures en vue de garantir un contingentement. contingentering veilig te stellen. Er kwam een Une nouvelle clé de répartition a été instaurée et la nieuwe verdeelsleutel en de opgebouwde overtallen résorption des excédents qui se sont accumulés a moeten verplicht worden weggewerkt. Ik heb geen été imposée. Je n'ai pas accordé un pardon generaal pardon gegeven. Door de jarenlange général. L'impasse politique dans laquelle nous politieke impasse was er in Vlaanderen een overtal nous trouvons depuis des années a entraîné un van 200 studenten en in Franstalig België dubbel excédent de 200 étudiants en Flandre et du double zoveel. Deze mensen studeren zeven jaar hard om en Belgique francophone. Ces jeunes gens hun droom om arts te worden, waar te maken. Ik wil poursuivent des études très dures pendant sept ans die droom niet, om mijn grote gelijk te halen, pour réaliser leur rêve de devenir médecin. Je ne afnemen. veux pas leur retirer ce rêve simplement pour prouver que j'ai raison.

Nous ne pourrons pas constituer la conférence Zolang er geen nieuwe Vlaamse en federale interministérielle, qui détiendra la clé de la solution, regeringen zijn, kunnen wij de internministeriële

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 35 tant que nous ne disposerons pas de conferentie niet samenstellen, maar het is daar dat gouvernements flamand et fédéral. C'est au sein de de sleutel van de oplossing ligt. Daar moeten wij ce groupe que nous devrons discuter de la formule praten over de formule die bepaalt hoeveel qui déterminera le nombre d'étudiants autorisés à studenten mogen starten. entamer ces études.

Le gouvernement fédéral a élaboré un protocole De federale regering heeft een protocolakkoord d'accord, mais il ne détient plus de majorité. Si la opgesteld, maar deze regering heeft geen N-VA était restée au pouvoir, nous aurions pu meerderheid meer. Als de N-VA was gebleven, défendre cet accord. L'accord de gouvernement hadden wij dat akkoord samen kunnen verdedigen. wallon maintient le système du contingentement. Je Het Waalse regeerakkoord handhaaft het systeem suis disposée à aborder le problème si nous van contingentering. Als wij aan de aboutissons à la table des négociations. Un ministre onderhandelingstafel raken, wil ik het probleem en affaires courantes ne peut présenter aucune graag op tafel leggen. De oplossingen kunnen niet solution. komen van een minister in lopende zaken.

21.03 Valerie Van Peel (N-VA): La loi que j'ai 21.03 Valerie Van Peel (N-VA): De wet die ik rédigée avec mon groupe constituait la solution au samen met mijn fractie heb geschreven, was de problème. Seulement, nous n'avions pas imaginé oplossing voor het probleem. We hadden alleen niet que la ministre referait des concessions par le biais gedacht dat de minister via een KB toch weer d'un arrêté royal. Même si nous avions encore siégé toegevingen zou doen. Zelfs als wij nog in de au gouvernement, nous n'aurions pas pu empêcher regering hadden gezeten, hadden we dat niet cela. Tant que la facture sera payée par le budget kunnen voorkomen. Zolang de rekening wordt fédéral de la santé, la Belgique francophone ne betaald door het federale gezondheidsbudget, zal voudra rien changer. La Flandre doit mener sa Franstalig België niets willen veranderen. propre politique pour les étudiants flamands. Vlaanderen moet een eigen beleid voeren voor de Vlaamse studenten.

L'incident est clos. Het incident is gesloten.

22 Question de Nawal Farih à Maggie De Block 22 Vraag van Nawal Farih aan Maggie De Block (Affaires sociales, Santé publique, Asile et (Sociale Zaken, Volksgezondheid, Asiel en Migration) sur "La consommation de gaz Migratie) over "Het gebruik van lachgas" hilarant" (55000020P). (55000020P).

22.01 Nawal Farih (CD&V): Le problème de la 22.01 Nawal Farih (CD&V): Het gebruik van consommation de gaz hilarant en tant que drogue lachgas als drug wordt een steeds groter probleem ne cesse de prendre de l'ampleur parmi les jeunes. bij jongeren. Niet alleen is er het risico van Les risques ne se limitent pas aux lésions hersenschade, de drug wordt ook in het verkeer cérébrales, mais le produit est également gebruikt. In juli kwamen vijf jongeren om bij een consommé au volant. En juillet à Kortessem, cinq ongeval in Kortessem door het gebruik van lachgas jeunes ont perdu la vie dans d'un accident provoqué achter het stuur. par la consommation de gaz hilarant au volant.

En 2015, le groupe de travail chargé d'identifier le In 2015 achtte de werkgroep die het probleem in problème a conclu que la consommation de gaz kaart moest brengen, het gebruik van lachgas niet hilarant n'était pas problématique. Cette conclusion problematisch. Die conclusie lijkt me niet meer me paraît aujourd'hui dépassée. actueel.

La ministre demandera-t-elle au groupe de travail Zal de minister de werkgroep vragen het probleem de réexaminer le problème? Quelle est sa marge de opnieuw te onderzoeken? Wat kan de minister doen manœuvre dans ce gouvernement en affaires in deze regering van lopende zaken? courantes?

22.02 Maggie De Block, ministre (en néerlandais): 22.02 Minister Maggie De Block (Nederlands): Dat Les informations qui nous sont relayées par la het recreatief gebruik van lachgas stijgt, blijkt uit de police confirment la hausse de la consommation informatie die wij van de politie krijgen. Ook het récréative du gaz hilarant. L'institut scientifique Wetenschappelijk Instituut Sciensano maakt

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

36 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

Sciensano signale aussi des intoxications dues au melding van intoxicaties door lachgas, maar het gaz hilarant, même si les cas restent rares. Les blijft om zeldzame gevallen gaan. Experts hebben experts n'ont pas encore détecté d'assuétude et ils nog geen verslavingen gedetecteerd en menen dat estiment qu'il est prématuré d'évoquer une er nog geen problematisch gebruik van lachgas is. consommation problématique du gaz hilarant. Il Niettemin is het een probleem waarvoor wij n'empêche que nous devons être attentifs au aandacht moeten hebben. problème.

Nous ne pouvons pas interdire le gaz hilarant étant Wij kunnen lachgas niet verbieden, aangezien het donné qu'il s'agit d'un additif alimentaire approuvé. een goedgekeurd voedingsadditief is. Door de Dans le cadre du marché unique européen, les Europese eengemaakte markt zouden gebruikers utilisateurs pourraient aussi facilement se le het ook eenvoudig in een ander land kunnen procurer dans un autre État membre. aanschaffen.

Je ne sais pas si j'ai, en ma qualité de ministre en Ik weet niet of ik de bevoegdheid heb om als affaires courantes, la compétence de confier une minister van lopende zaken een nieuwe opdracht te nouvelle mission au groupe de travail Drogues de la geven aan de werkgroep Drugs van de Conférence interministérielle. En tout état de cause, Interministeriële Conferentie. De werkgroep blijft de ce groupe de travail continue à suivre le dossier. zaak in elk geval opvolgen. Wij blijven ermee bezig Nous continuons à nous y intéresser par le biais de via politie, lokale besturen en de Gemeenschappen. la police, des pouvoirs locaux et des Er duiken inderdaad problemen op, de volgende Communautés. Compte tenu des problèmes qui se werkgroep moet kordaat optreden. posent, le prochain gouvernement devra agir avec fermeté.

22.03 Nawal Farih (CD&V): Je comprends qu'il ne 22.03 Nawal Farih (CD&V): Ik begrijp dat het soit pas facile de s'attaquer à ce problème mais probleem niet gemakkelijk is aan te pakken, maar nous ne pouvons pas laisser les choses suivre leur we kunnen dit niet op zijn beloop laten. Hopelijk cours. Espérons que nous pourrons, ensemble, kunnen we samen het gebruik van lachgas faire reculer l'usage du gaz hilarant. terugdringen.

Le président: Je félicite Mme Farih pour sa De voorzitter: Ik feliciteer mevrouw Farih met haar première intervention publique. (Applaudissements) maidenspeech. (Applaus)

Proposition de résolution Voorstel van resolutie

23 Proposition de résolution soutenant la 23 Voorstel van resolutie inzake steun voor de décision du gouvernement fédéral du beslissing van de federale regering de dato 28 juin 2019 engageant la Belgique à participer au 28 juni 2019 waardoor België zich ertoe verbindt mécanisme INSTEX (395/1-2) deel te nemen aan het INSTEX-mechanisme (395/1-2)

Cette proposition a été adoptée par la commission Dit voorstel is aangenomen door de commissie voor des Relations extérieures en application de l'art. 76 Buitenlandse Betrekkingen met toepassing van du Règlement. art. 76 van het Reglement.

Discussion Bespreking

Le texte adopté par la commission sert de base à la De door de commissie aangenomen tekst geldt als discussion. (Rgt 85, 4) (395/2) basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (395/2)

23.01 Michel De Maegd, rapporteur: Je remercie 23.01 Michel De Maegd, rapporteur: Ik zou de les services pour leur excellent travail. Je me réfère diensten willen bedanken voor hun uitstekende au rapport écrit. werk en verwijs naar het schriftelijke verslag.

Pour mon groupe, l'adhésion de la Belgique au Mijn fractie beschouwt de instemming van België mécanisme INSTEX est un élément du vaste puzzle met het INSTEX-mechanisme als een van de vele qu'est le dossier iranien. Il y a l'accord sur le puzzelstukjes van het dossier Iran. Andere

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 37 nucléaire, la prolifération des missiles, les puzzelstukken zijn het nucleaire akkoord, de sanctions, l'influence de Téhéran dans la région et proliferatie van raketten, de sancties, de invloed van le caractère extraterritorial des législations Teheran in de regio en de exterritorialiteit van de américaines que nous contestons. Leur Amerikaanse wetgeving, waar wij het niet mee eens combinaison rend les solutions complexes, voire zijn. De combinatie van al die factoren maakt het introuvables. erg moeilijk, zo niet onmogelijk, om de puzzel op te lossen.

La Belgique doit adhérer à ce mécanisme. En tant België moet zich aansluiten bij dat mechanisme. Als que Belges et Européens, nous défendons le Belgen en Europeanen komen wij op voor het multilatéralisme. Les relations commerciales, les multilateralisme. De handelsbetrekkingen, de régimes de sanctions et les opérations militaires sanctieregelingen en de militaire operaties moeten doivent se dérouler dans le cadre de la binnen het kader van de gemeenschap der naties communauté des nations. verlopen.

Nous désapprouvons les mesures commerciales Wij zijn gekant tegen unilaterale unilatérales, les blocages des mécanismes de handelsmaatregelen, het blokkeren van de résolution des différends, le recours à la force mechanismen voor geschillenbeslechting, het militaire en dehors de la légitimité d'une décision gebruik van militair geweld buiten de legitimiteit van des Nations Unies ou l'adoption de législations een besluit van de Verenigde Naties en de nationales ayant un impact international. goedkeuring van nationale wetgeving met een internationale impact.

Les canaux de paiement vers l'Iran sont vulnérables Door de rol van de Amerikaanse dollar zijn de à la politique de sanctions des États-Unis en raison betalingskanalen naar Iran gevoelig voor het du rôle du dollar américain. Washington en use sanctiebeleid van de VS. Washington gebruikt de comme outil de politique étrangère et nous devons dollar als een instrument voor het buitenlandse contourner ce quasi monopole en utilisant la force beleid en we moeten dit bijna-monopolie omzeilen de l'euro. door gebruik te maken van de kracht van de euro.

Nous devons recourir à INSTEX pour contourner We moeten INSTEX gebruiken om de nationale les sanctions nationales dont nous récusons le sancties, waarvan we het beginsel verwerpen, te principe. omzeilen.

Deux arguments ont convaincu la commission, qui Twee argumenten hebben de commissie kunnen a adopté presque unanimement cette proposition. overtuigen. Ze heeft dit voorstel bijna unaniem goedgekeurd.

Tout d'abord, c'est un signal fort en faveur du Ten eerste is het een sterk signaal ten gunste van JCPoA (Joint Comprehensive Plan of Action). Nous het JCPoA (Joint Comprehensive Plan of Action). n'avons pas d'autre moyen d'empêcher l'Iran de We hebben geen andere middel om Iran te beletten poursuivre son programme nucléaire. Si l'Iran zijn nucleair programma voort te zetten. Als Iran possédait l'arme nucléaire, le Proche et le Moyen- over kernwapens zou beschikken, zouden het Orient seraient affectés. Les mécanismes de Nabije en Midden-Oosten daar de gevolgen van surveillance doivent être pérennisés. Mais l'Iran doit dragen. De controlemechanismen moeten redévelopper son économie au bénéfice de ses bestendigd worden. Iran moet echter zijn economie habitants et engranger des retours économiques en weer op de been krijgen ten behoeve van zijn échange de son respect du JCPoA. bevolking en economische returns genereren in ruil voor de naleving van het JCPoA.

L'autre argument est la protection de nos Het andere argument is de bescherming van onze entreprises. L'effet extraterritorial des décisions bedrijven. Het extraterritoriaal effect van de américaines se fait sentir. En 2017, nous étions le Amerikaanse beslissingen laat zich voelen. In 2017 dixième partenaire commercial de l'Iran mais, dès waren we de tiende handelspartner van Iran, maar 2018, la tendance s'est inversée et, au premier in 2018 werd de trend omgebogen en in het eerste trimestre 2019, les échanges ont chuté de plus de kwartaal van 2019 is de handel met meer dan 60 % 60 %. gedaald.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

38 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005

Avec INSTEX, nous pourrions défendre nos Met INSTEX kunnen we onze positie verdedigen in positions dans les secteurs des médicaments, des de sectoren van de geneesmiddelen, de medische appareils médicaux, de l'alimentation, de la hulpmiddelen, de voeding, de bouw en de construction et des biens de consommation. Deux consumptiegoederen. Twee derde van onze export tiers des exportations de notre pays vers l'Iran naar Iran zou getroffen worden. Dit bescheiden seraient concernés. Ce modeste outil doit être instrument moet worden beschouwd als een eerste considéré comme une première étape qui pourrait stap die tot andere sectoren zou kunnen worden être étendu à d'autres secteurs. uitgebreid.

Mon groupe soutient l'adhésion de la Belgique à Mijn fractie steunt de toetreding van België tot INSTEX. INSTEX.

23.02 Ellen Samyn (VB): En participant à INSTEX, 23.02 Ellen Samyn (VB): Met een deelname aan nous soutenons en fait le régime iranien et vidons INSTEX steunen we in feite het Iraanse regime en les sanctions américaines de leur substance. ondermijnen we de sancties van de VS.

Moins de la moitié des États membres de l'UE Minder dan de helft van de Europese lidstaten appuient ce mécanisme. Cet après-midi, au steunt dit mechanisme. Vanmiddag werd in het Parlement européen, une autre résolution a, quant Europees Parlement een andere resolutie wel met à elle, été adoptée à une écrasante majorité, à een overweldigende meerderheid goedgekeurd, savoir la résolution contre l'enferment en Iran de met name een resolutie tegen het gevangen nemen dissidents sous le prétexte qu'ils seraient des van dissidenten onder het mom van spionage in espions. Nous nous interrogeons à propos de Iran. Wij stellen ons de vraag of een samenwerking l'opportunité de coopérer avec l'Iran et nous met Iran wel opportuun is en of particuliere demandons si des intérêts particuliers justifient de handelsbelangen het wel waard zijn de VS-sancties contourner les sanctions des États-Unis et de te omzeilen en zo een machtig instrument in de perdre un instrument puissant en politique internationale politiek te verliezen. internationale.

Pour toutes ces raisons, le Vlaams Belang ne Daarom kan Vlaams Belang deze resolutie niet votera pas en faveur de cette résolution. goedkeuren.

Le président: Je félicite Mme Samyn pour sa De voorzitter: Ik wens mevrouw Samyn proficiat première intervention publique. met haar maidenspeech.

23.03 Yasmine Kherbache (sp.a): Nous 23.03 Yasmine Kherbache (sp.a): Wij gaan deze approuverons ce projet de résolution. Il a été resolutie goedkeuren. We hebben een grondige discuté en détail en commission et à l'issue de ce discussie gevoerd in de commissie, waarna onze débat, nos amendements ont été adoptés. amendementen werden goedgekeurd.

Le mécanisme INSTEX est étroitement lié au Het INSTEX-mechanisme is nauw verbonden aan respect de l'accord sur le nucléaire. Compte tenu de de naleving van het nucleair akkoord. Zeker nu met l'escalade des tensions dans la région, il est plus de opgelopen spanningen in de regio moeten we er nécessaire que jamais de mettre tout en œuvre alles aan doen om dat akkoord te vrijwaren. pour préserver cet accord.

INSTEX offre la sécurité juridique aux entreprises INSTEX biedt rechtszekerheid aan Belgische belges qui commercent avec l'Iran dans les bedrijven die handel voeren met Iran in de secteurs de la santé et de l'alimentation. Ces gezondheids- en voedingssector. Hierdoor komt het échanges commerciaux permettent, en outre, de ook tegemoet aan de humanitaire noden van de répondre aux besoins humanitaires de la population Iraanse bevolking. iranienne.

L'entrée en vigueur du mécanisme INSTEX est, par INSTEX is tevens gekoppeld aan het engagement ailleurs, liée à la prise par l'Iran de mesures pour dat Iran maatregelen moet nemen om lutter contre le blanchiment de capitaux et le witwaspraktijken en de financiering van terrorisme financement du terrorisme. tegen te gaan.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 39

Le fonctionnement du mécanisme n'est pas garanti. Het is niet zeker of het mechanisme zal werken. C'est la raison pour laquelle nous avons demandé Daarom hebben wij gevraagd om een rapportering qu'un rapport soit présenté au Parlement. Nous aan het Parlement. Wij moeten ook de devons aussi continuer à condamner les violations mensenrechtenschendingen door het Iraanse des droits humains commises par le régime de regime blijven veroordelen en krachtig reageren Téhéran et réagir fermement au rôle négatif que tegen hun negatieve rol in het Midden-Oosten en celui-ci exerce au Moyen-Orient et en Europe. La Europa. Deze resolutie is dus geen blanco cheque. présente résolution n'a donc rien d'un chèque en We ondersteunen hiermee de handel met Iran, blanc. Nous soutenons les échanges commerciaux maar geven tegelijkertijd een politiek signaal om het avec l'Iran, tout en adressant aux autorités nucleair akkoord te respecteren. iraniennes un signal politique l'incitant à respecter l'accord sur le nucléaire.

23.04 Peter De Roover (N-VA): Lorsqu'il s'agit de 23.04 Peter De Roover (N-VA): Als het over Iran l'Iran, nous devons bien sûr toujours garder à gaat, moeten we natuurlijk altijd oog hebben voor l'esprit le rôle du régime en ce qui concerne la de rol van het regime in de stabiliteit van de regio en stabilité dans la région et son influence sur les flux voor de asielstromen naar onze streken. Iran zet als de demandeurs d'asile vers nos pays. En tant belangrijke speler de stabiliteit in de regio qu'acteur important, l'Iran ne cesse de remettre en voortdurend onder druk, maar is daarmee ook een cause la stabilité dans la région, mais cette attitude partner om de stabiliteit mee te garanderen. en fait également un partenaire lorsqu'il convient de garantir cette même stabilité.

À juste titre, l'Europe n'a pas suivi la position des Europa heeft de positie van de VS over de naleving États-Unis sur le respect de l'accord nucléaire. van het nucleair akkoord terecht niet gevolgd. De L'Union européenne n'est pas tenue de suivre EU hoeft de ondoordachte houding van de aveuglément l'attitude irréfléchie du président Amerikaanse president niet blind te volgen. We américain. Toutefois, nous ne devons pas non plus mogen echter ook niet naïef zijn ten aanzien van être naïfs vis-à-vis du régime iranien, dont les het Iraanse regime, dat de voorbije week alweer actions de la semaine passée ont une nouvelle fois een invloed heeft gehad op de stabiliteit. influencé la stabilité de la région.

Nous avons posé des questions sur le mécanisme Wij hebben vragen gesteld over het INSTEX- INSTEX, par exemple sur le rôle de la Chine et de mechanisme, bijvoorbeeld over de rol van China en la Russie. Dans quelle mesure ces puissances Rusland. In welke mate zullen zij gebruik maken vont-elles utiliser le mécanisme pour réorienter van het mechanisme om een aantal internationale certains mécanismes de paiement internationaux? betalingsmechanismen een andere richting uit te duwen?

Il convient de se départir de toute naïveté à propos Elke naïviteit over de rol van Iran blijft uit den boze. du rôle de l'Iran. Je songe notamment à sa politique Ik verwijs bijvoorbeeld naar het binnenlands beleid intérieure en matière de droits de l'homme. inzake mensenrechten.

Au cours du débat en commission, j'ai déjà dit qu'il Tijdens de bespreking in commissie zei ik al dat dit s'agissait d'une tentative louable mais rien ne zeker om een lovenswaardige poging gaat, maar er garantit que l'instrument puisse faire ce pour quoi il is geen enkele garantie dat het instrument kan doen a été prévu. Une certaine réserve est dès lors de waarvoor het dient. Enige terughoudendheid is dan mise. ook op zijn plaats.

Nous avons adopté cette résolution en commission, We hebben deze resolutie in de commissie étant entendu que les Régions sont explicitement goedgekeurd, met dien verstande dat de Gewesten impliquées et qu'une audition d'experts doit avoir nadrukkelijk worden betrokken en dat er snel een lieu rapidement. hoorzitting met experts wordt bijeengeroepen.

23.05 Malik Ben Achour (PS): Mardi s'est tenu un 23.05 Malik Ben Achour (PS): Dinsdag vond er in débat très constructif en commission pour de commissie een zeer constructief debat plaats om approuver cette proposition de résolution. Le dit voorstel van resolutie goed te keuren. De ministre a répondu de manière satisfaisante à nos minister heeft onze vragen naar tevredenheid

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

40 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005 questions. Les deux amendements socialistes beantwoord. Aangezien de twee socialistische ayant été intégrés au texte, nous soutiendrons cette amendementen in de tekst zijn opgenomen, zullen résolution. wij deze resolutie steunen.

Sous la précédente législature, mon groupe avait Al tijdens de vorige legislatuur heeft mijn fractie het déjà lourdement condamné la décision américaine Amerikaanse besluit om zich terug te trekken uit het de sortir de l'Accord de Vienne sur le nucléaire et de in Wenen gesloten nucleaire akkoord en de reprendre des sanctions économiques contre economische sancties tegen Teheran weer in te Téhéran. Comme d'autres décisions de stellen scherp veroordeeld. Net als andere besluiten l'administration Trump, celle-ci, unilatérale, pourrait van de regering-Trump kan deze eenzijdige avoir de graves conséquences dans une région beslissing ernstige gevolgen hebben in een regio armée jusqu'aux dents. De plus, la menace de die tot de tanden bewapend is. Bovendien is de sanction contre des entreprises européennes est dreiging om sancties op te leggen aan Europese une attaque contre la souveraineté des Européens bedrijven een aanslag op de soevereiniteit van de et leur liberté de choisir librement leurs partenaires Europeanen en hun vrijheid om vrij hun commerciaux. handelspartners te kiezen.

INSTEX démontre que nous ne sommes pas les Het INSTEX-mechanisme laat zien dat wij niet de vassaux diplomatiques des États-Unis. Ce diplomatieke vazallen van de Verenigde Staten zijn. mécanisme protège nos positions commerciales et Dit mechanisme beschermt onze handelsposities nos entreprises, mais c'est aussi un outil politique. en onze bedrijven, maar het is ook een politiek L'accord sur le nucléaire reposait sur un équilibre instrument. Het nucleaire akkoord was gebaseerd délicat entre contraintes et bénéfices: Téhéran op een delicaat evenwicht tussen verplichtingen en renonçait au nucléaire militaire pour être libéré des voordelen: Teheran zag af van kernenergie voor sanctions économiques. INSTEX pourrait esquisser militaire doeleinden in ruil voor het opheffen van de une nouvelle stabilité en offrant à l'Iran des economische sancties. Het INSTEX-mechanisme bénéfices économiques l'incitant à respecter ses zou voor nieuwe stabiliteit kunnen zorgen door Iran engagements nucléaires. economische voordelen te bieden die het land ertoe zouden kunnen aanzetten zijn nucleaire verplichtingen na te komen.

Nous restons néanmoins perplexes quant au De beperkte draagwijdte van een mechanisme champ d'action restrictif d'un mécanisme dont le waarvan olie uitgesloten is, blijft ons echter pétrole est exclu. Les bénéfices économiques verbazen. Zullen de economische voordelen van d'INSTEX seront-ils suffisants pour convaincre l'Iran INSTEX volstaan om Iran ervan te overtuigen zijn de respecter ses engagements nucléaires? nucleaire verplichtingen na te komen? Als men het Renforcer l'intérêt du programme pour l'Iran belang van het programma voor Iran zou renforcerait en même temps son effet stabilisateur versterken, zou men tegelijkertijd het stabiliserend sur tout le Moyen-Orient. effect ervan op het gehele Midden-Oosten vergroten.

On ne peut pas trahir ses engagements, mettre à Men kan niet aan zijn verplichtingen verzaken, een genoux un pays et espérer ensuite qu'il joue le jeu land op de knieën dwingen en vervolgens hopen dat de la paix. INSTEX apparaît comme une lueur het naar vrede zal streven. INSTEX lijkt een d'espoir qu'il convient de soutenir. C'est une sprankje hoop dat onderhouden moet worden. Dit is démarche à effectuer en bonne intelligence avec een benadering die in goede verstandhouding met les entités fédérées, largement compétentes en de deelgebieden (buitenlandse handel is matière de commerce extérieur. hoofdzakelijk een gewestelijke bevoegdheid), moet worden uitgevoerd.

C'est le sens d'un de nos amendements. Notre Dat is de strekking van een van onze second amendement vise, lui, à renforcer la amendementen. Ons tweede amendement is erop conditionnalité du texte. gericht de voorwaarden in de tekst aan te scherpen.

Le président: Je félicite notre collègue pour sa De voorzitter: Ik feliciteer onze collega met zijn toute première intervention publique. maidenspeech. (Applaus) (Applaudissements)

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 41

23.06 Didier Reynders, ministre (en français): Je 23.06 Minister Didier Reynders (Frans): Ik zou alle voudrais remercier les groupes et les membres de fracties en leden van de commissie willen bedanken la commission pour le soutien très large à cette voor de zeer brede steun voor deze resolutie en résolution et donc à la participation de la Belgique à bijgevolg ook voor de deelname van België aan het INSTEX. INSTEX-mechanisme.

Il s'agit un instrument de politique commerciale qui Het betreft een handelsbeleidsinstrument waarmee permet d'exécuter une partie des accords conclus een deel van de overeenkomsten die met Iran avec l'Iran et de faire en sorte que la reprise du gesloten werden, uitgevoerd kan worden en commerce international soit possible. waardoor het mogelijk wordt de internationale handel te hervatten.

La négociation va se poursuivre, entre pays We moeten de onderhandelingen voortzetten, niet européens, mais aussi avec l'Iran qui doit respecter alleen tussen de Europese landen onderling, maar ses engagements. ook met Iran, dat zijn verbintenissen moet nakomen.

(En néerlandais) Nous travaillons aussi sur le fond (Nederlands) Daarnaast werken we aan de kern du dossier: l'Iran doit également exécuter van de zaak: Iran moet ook het JCPoA correct en correctement et loyalement le JCPoA. loyaal uitvoeren.

L'audition d'experts peut être organisée le plus De hoorzitting met experts mag zo snel mogelijk rapidement possible et elle pourra ensuite faire bijeengeroepen worden, waarna een rapportering in l'objet d'un rapportage au Parlement. Le mandat het Parlement kan volgen. Het mandaat om de pour poursuivre les négociations a maintenant été onderhandelingen verder te zetten, is er nu. Het donné. Le résultat sera soumis au Parlement. resultaat daarvan zal aan het Parlement worden voorgelegd.

Le président: La discussion est close. De voorzitter: De bespreking is gesloten.

Aucun amendement n'a été déposé. Er werden geen amendementen ingediend.

Le vote sur la proposition aura lieu ultérieurement. De stemming over het voorstel zal later plaatsvinden.

24 Nomination des délégués à l'Assemblée 24 Benoeming van de afgevaardigden naar de parlementaire de l’OSCE Parlementaire Assemblee van de OVSE

Conformément à l'avis de la Conférence des Overeenkomstig het advies van de Conferentie van présidents du 18 septembre 2019, je vous propose voorzitters van 18 september 2019, stel ik u voor de procéder à la nomination des délégués à over te gaan tot de benoeming van de l'Assemblée parlementaire de l’OSCE. afgevaardigden naar de Parlementaire Assemblee van de OVSE.

Conformément à l’article 159 du Règlement, ces Overeenkomstig artikel 159 van het Reglement nominations se font à la représentation geschieden deze benoemingen op grond van de proportionnelle des groupes politiques. evenredige vertegenwoordiging van de politieke Conformément au principe de la répartition fracties. Met inachtneming van de evenredige proportionnelle, la délégation est composée des vertegenwoordiging ziet de samenstelling van de 5 membres effectifs suivants: delegatie bestaande uit 5 vaste leden, er als volgt uit: N-VA: Peter De Roover N-VA: Peter De Roover Ecolo-Groen: Jessika Soors Ecolo-Groen: Jessika Soors PS: Malik Ben Achour PS: Malik Ben Achour Vlaams Belang: Ellen Samyn Vlaams Belang: Ellen Samyn MR: Denis Ducarme MR: Denis Ducarme

Étant donné que le nombre de candidatures Daar het aantal ontvankelijke kandidaturen

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

42 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005 recevables correspond au nombre de places à overeenstemt met het aantal te begeven plaatsen, conférer, il n'y a pas lieu à scrutin conformément à moet, overeenkomstig artikel 157, 6, van het l'article 157, 6, du Règlement. Reglement, niet gestemd worden.

En conséquence, je proclame élus les candidats Dienvolgens verklaar ik verkozen de kandidaten présentés pour la délégation à l'Assemblée voorgedragen voor de afvaardiging naar de parlementaire de l’OSCE. Parlementaire Assemblee van de OVSE.

Pas d'observation? (Non) Geen bezwaar? (Nee) Il en sera ainsi. Aldus wordt besloten.

25 Nomination des membres des commissions 25 Benoeming van de leden van de bijzondere spéciales, des délégations aux assemblées commissies, de afvaardigingen naar internationales et des comités d'avis internationale vergaderingen en de adviescomités

Conformément à l’avis de la Conférence des Overeenkomstig het advies van de Conferentie van présidents du 4 septembre 2019, je vous propose voorzitters van 4 september 2019 stel ik u voor over de procéder à la nomination des membres des te gaan tot de benoeming van de leden van de commissions, des délégations aux assemblées volgende commissies, afvaardigingen naar internationales et des comités d'avis suivants: internationale vergaderingen en adviescomités:

Commissions spéciales Bijzondere commissies - Commission de la Comptabilité - Commissie voor de Comptabiliteit - Commission des Pétitions - Commissie voor Verzoekschriften - Commission des Naturalisations - Commissie voor Naturalisaties - Commission du Règlement et de la Réforme du - Commissie voor het Reglement en Hervorming travail parlementaire van de parlementaire werkzaamheden - Commission de contrôle des Dépenses - Controlecommissie betreffende de électorales et de la Comptabilité des partis Verkiezingsuitgaven en de Boekhouding van de politiques politieke partijen - Commission Achats et ventes militaires - Commissie Legeraankopen en –verkopen

Délégations aux assemblées internationales Afvaardigingen naar internationale vergaderingen - Conseil interparlementaire consultatif du Benelux - Raadgevende interparlementaire Benelux-Raad - Assemblée parlementaire de l’Union pour la - Parlementaire Assemblee van de Unie voor de Méditerranée Middellandse Zee - Assemblée parlementaire de l’OTAN - NAVO-Parlementaire Assemblee

Comités d'Avis Adviescomités - Comité d'avis chargé de Questions européennes - Adviescomité voor Europese Aangelegenheden - Comité d'avis pour l'Emancipation sociale - Adviescomité voor Maatschappelijke Emancipatie - Comité d'avis des questions scientifiques et - Adviescomité voor wetenschappelijke en technologiques technologische vraagstukken

Pas d'observation? (Non) Geen bezwaar? (Nee) Il en sera ainsi. Aldus wordt besloten.

Conformément à l'article 158 du Règlement, les Overeenkomstig artikel 158 van het Reglement nominations des membres des commissions, des geschieden de benoemingen van de leden van de délégations aux assemblées internationales et des commissies, afvaardigingen naar internationale comités d'avis se font à la représentation vergaderingen en adviescomités op grond van de proportionnelle des groupes politiques. evenredige vertegenwoordiging van de politieke fracties.

Les présidents de groupe m'ont fait parvenir les De fractievoorzitters hebben mij de namen van hun noms de leurs candidats. kandidaten medegedeeld.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

CRABV 55 PLEN 005 19/09/2019 43

Étant donné que le nombre de candidatures Daar het aantal ontvankelijke kandidaturen recevables correspond au nombre de places à overeenstemt met het aantal te begeven plaatsen, conférer, il n'y a pas lieu à scrutin conformément à moet, overeenkomstig artikel 157, nr. 6, van het l'article 157, n° 6 du Règlement. Reglement, niet gestemd worden.

En conséquence, je proclame élus les candidats Dienvolgens verklaar ik de voorgedragen présentés. La composition des commissions, des kandidaten verkozen. De samenstelling van de délégations aux assemblées internationales et des commissies, afvaardigingen naar internationale comités d'avis sera publiée dans l'annexe au vergaderingen en adviescomités zal in de bijlage bij Compte Rendu Intégral. het Integraal Verslag worden bekendgemaakt.

26 Cour constitutionnelle – Présentation d'un 26 Grondwettelijk Hof – Voordracht van een juge d'expression néerlandaise Nederlandstalige rechter

Par lettre du 18 juillet 2019, le président de la Cour Bij brief van 18 juli 2019 deelt de voorzitter van het constitutionnelle fait savoir qu’à la suite de la mise à Grondwettelijk Hof mee dat in het Belgisch la retraite de M. Eric Derycke le 28 octobre 2019, Staatsblad van 1 augustus 2019 een vacature zal une vacance d’emploi de juge néerlandophone sera worden bekendgemaakt voor het ambt van publiée au Moniteur belge du 1er août 2019. Nederlandstalige rechter, als gevolg van de opruststelling van de heer Eric Derycke op 28 oktober 2019.

Conformément à l’avis de la Conférence des Overeenkomstig het advies van de Conferentie van présidents du 4 septembre 2019, je vous propose voorzitters van 4 september 2019, stel ik u voor een de publier un appel aux candidats au Moniteur oproep tot kandidaten in het Belgisch Staatsblad belge et de fixer à 30 jours le délai pour le dépôt bekend te maken en de termijn voor het indienen des candidatures. van de kandidaturen op 30 dagen vast te stellen.

Pas d’observation? (Non) Geen bezwaar? (Nee) Il en sera ainsi. Aldus wordt besloten.

Votes nominatifs Naamstemmingen

27 Proposition de résolution soutenant la 27 Voorstel van resolutie inzake steun voor de décision du gouvernement fédéral du 28 juin beslissing van de federale regering de dato 2019 engageant la Belgique à participer au 28 juni 2019 waardoor België zich ertoe verbindt mécanisme INSTEX (395/2) deel te nemen aan het INSTEX-mechanisme (395/2)

(Stemming/vote 1) (Stemming/vote 1) Ja 111 Oui Ja 111 Oui Nee 18 Non Nee 18 Non Onthoudingen 1 Abstentions Onthoudingen 1 Abstentions Totaal 130 Total Totaal 130 Total

En conséquence, la Chambre adopte la proposition Bijgevolg neemt de Kamer het voorstel van resolutie de résolution. Il en sera donné connaissance au aan. Het zal ter kennis van de regering worden gouvernement. gebracht.

Mme Darya Safai n'a pas voté. M. Philippe Tison a Mevrouw Darya Safai heeft niet gestemd. voté comme son groupe. M. Philippe Tison heeft gestemd zoals zijn fractie.

28 Prise en considération de propositions 28 Inoverwegingneming van voorstellen

Vous avez pris connaissance dans l'ordre du jour In de laatst rondgedeelde agenda komt een lijst van qui vous a été distribué de la liste des propositions voorstellen voor waarvan de inoverwegingneming is

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE

44 19/09/2019 CRABV 55 PLEN 005 dont la prise en considération est demandée. gevraagd.

Une liste complémentaire de propositions dont la Aan de Conferentie van voorzitters werd een prise en considération est demandée a été bijkomende lijst van voorstellen medegedeeld communiquée à la Conférence des présidents. waarvan de inoverwegingneming is gevraagd. Deze Cette liste sera également reprise en annexe du lijst zal eveneens in de bijlage bij het Integraal Compte Rendu Intégral. Verslag worden opgenomen.

S'il n'y a pas d'observations à ce sujet, je Indien er geen bezwaar is, beschouw ik deze als considérerai la prise en considération comme aangenomen. Overeenkomstig het Reglement acquise. Je renvoie les propositions aux worden die voorstellen naar de bevoegde commissions compétentes conformément au commissies verzonden. Règlement.

Pas d'observation? (Non) Geen bezwaar? (Nee) Il en sera ainsi. Aldus wordt besloten.

29 Adoption de l'ordre du jour 29 Goedkeuring van de agenda

Nous devons procéder à l'approbation de l'ordre du Wij moeten overgaan tot de goedkeuring van de jour de la séance de jeudi 26 septembre 2019. agenda voor de vergadering van donderdag 26 september 2019.

Pas d'observation? (Non) L'ordre du jour est Geen bezwaar? (Nee) De agenda is goedgekeurd. approuvé.

La séance est levée à 17 h 16. Prochaine séance le De vergadering wordt gesloten om 17.16 uur. jeudi 26 septembre 2019 à 14 h 15. Volgende vergadering donderdag 26 september 2019 om 14.15 u.

CHAMBRE-1E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2019 KAMER-1E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE