w numerzem.in.: Biuletyn Informacyjny Urzędu Gminy Dopiewo www.dopiewo.pl ISSN 2084-1086 Nr 87, grudzień 2020 Budżet2021Samorządpobretońsku Kalendarz2021 Fiałkowo Palędzie Dąbrowa Glinki

Więckowice Podłoziny Dąbrówka ...... Gołuski Pokrzywnica Zakrzewo Dopiewiec Joanka Zborowo

Konarzewo Skórzewo

Dopiewo Żarnowiec ...... Trzcielin Drwęsa Lisówki świątecznie

Ulicom wielu naszych miejscowości: Idą Święta Dopiewa, Dąbrowy, Dopiewca, Kona- rzewa, Palędzia, Skórzewa i Trzcielina - odświętnego nastroju i klimatu zbliża- jących się Świąt dodają promieniejące po zmroku iluminacje przytwierdzone do ulicznych latarni - to z kolei inicjatywa sołtysów, którzy postanowili część środ- ków sołeckich przeznaczyć na ten cel. Podczas wieczornych spacerów coraz łatwiej natknąć się na sąsiadów ma- szerujących z choinkami i karpiem, po oknach domów i przydomowych ogród- Robi się coraz bardziej świątecznie. kach mieszkańców Gminy Dopiewo wi- Tuż przed „Mikołajkami” w centrum Do- dać, że Święta Bożego Narodzenia są piewa rozbłysła gminna choinka, przy tuż, tuż. Palą się adwentowe świeczniki, której pojawiła się skrzynka na listy do pasą się ozdobne renifery, po ścianach Świętego Mikołaja (czyli po naszemu: wirują śnieżynki z projektorów. Oby te Gwiazdora). Widziałem, jak opróżnia- prawdziwe również przywiało. ły ją elfy z firmy kurierskiej „Rudolf” z Na łamach „Czasu Dopiewa” również Rovaniemi. Szepnęły mi do ucha, że na świątecznie przyprószyło. Do tego nu- skuteczność prośby ma wpływ pora nada- meru załączamy dodatkowe prezenty: Wszystkim Czytelnikom „Czasu nia listu. Najlepiej wysłać go wieczorem, „Kalendarz Gminy Dopiewo na 2021 Dopiewa”, tym stałym i tym, którzy gdy pięknie świecą gwiazdy na gałązkach rok”, którego bohaterami, oprócz dobrze zaglądają tu od Święta, w imieniu świerku i postawiony w sąsiedztwie napis wszystkim znanych: sarny, wiewiórki, całej redakcji, wszystkich autorów „Wesołych Świąt”. Choinka i skrzynka - to lisa, żurawia czy pszczoły, są pliszka, i współpracowników, życzę zdrowych inicjatywa naszej Biblioteki, namiastka wąsatka, kuliboda i nurówka, a także i magicznych Świąt Bożego Narodzenia „Wielkiego Ubierania Choinki”, którego kolorowankę z najbardziej zapracowa- oraz zwycięskiego 2021 roku. Miejmy organizacja nie była w tym roku możli- nym w grudniu brodaczem. nadzieję, że wróci normalność! wa, z wiadomych – koronawirusowych TymCzasem - względów. Adam Mendrala, Redaktor Naczelny Wielkie Ubieranie Choinki przed rokiem Fot. GBPiCK w Dopiewie

Biuletyn Informacyjny Urzędu Gminy Dopiewo Wydawca, redakcja: Urząd Gminy Dopiewo, ul. Leśna 1c Tel. 61 814 83 31 w. promocja [email protected] Redaktor Naczelny: Adam Mendrala Materiały redakcyjne przyjmujemy w redakcji w godzinach pracy Urzędu Gminy w Dopiewie, pocztą tradycyjną i elektroniczną: czas@dopiewo. pl. Zastrzegamy sobie prawo do skracania i adiu- stacji nadesłanych tekstów i listów. Skład: GWart Agencja Reklamowa Grzegorz Wiza os. Rzeczypospolitej 6, 63-200 Jarocin Świąteczna kartka tel. 609 807 095 [email protected] Święta to czas składania sobie ży- czeń, także tych pisanych na tradycyjnych Druk: kartkach. Dlatego Gminna Biblioteka Drukarnia Nowak Jarocin Publiczna i Centrum Kultury w Dopie- 63-200 Jarocin, ul. Poznańska 33 wie zorganizowała dla mieszkańców tel. 62 747 1737 „Konkurs na świąteczną kartkę”. Do- [email protected] stała w odpowiedzi 8 propozycji. Jury zdecydowało, że pracą, która zasługuje Nakład: 10 000 egz. na zwycięstwo jest rysunek wykonany przez Emilię Malicką. 7-letniej laureatce Za treść reklam i ogłoszeń nie odpowiadamy. konkursu gratulujemy! Zwycięski projekt kartki został przekazany do drukarni. Prawa autorskie: Urząd Gminy Dopiewo Każdy uczestnik zabawy został nagro- Wszelkie prawa zastrzeżone. dzony upominkiem. Fot. Arch. konkursu GBPiCK w Dopiewie 2 grudzień 2020 NGO / świątecznie Znów ponad milion dla NGO

Przedstawicieli klubów, stowa- • Działalność na rzecz organizacji rzyszeń, fundacji i innych organizacji pozarządowych oraz innych pod- prowadzących działalność pożytku miotów: 12 000 zł publicznego zapraszamy do udziału w • Ekologia i ochrona zwierząt oraz otwartych konkursach ofert, które zosta- ochrona dziedzictwa przyrodni- nizacje pozarządowe, ubiegające się o ną ogłoszone jeszcze w grudniu 2020 r. czego: 5 000 zł. gminne dofinansowanie, będą musiały Podczas listopadowej sesji Rada Gminy uwzględnić w planach na 2021 r .moż- Dopiewo uchwaliła „Programu współpra- liwość wystąpienia ograniczeń, które Po tegorocznych doświadczeniach, cy Gminy Dopiewo z NGO na 2021 rok”. utrudniły lub uniemożliwiły realizację związanych z koniecznością modyfika- W październiku Wójt Gminy Dopiewo niektórych projektów w tym roku. cji w trakcie roku zaplanowanych przed poddał go konsultacjom społecznym. epidemią koronawirusa działań, orga- AM Od kilku lat pula środków zabezpie- czanych w budżecie Gminy Dopiewo na współpracę z organizacjami pozarządo- wymi rośnie. W 2021 r., podobnie jak w tym roku może wynieść 1 mln 45 tys. zł. O wsparcie organizacje będą mogły się starać na realizację zadań odpowiada- Święta Bożego Narodzenia jących ustalonym priorytetom. przynoszą do naszych domów radość i ciepło. Niech i w tym roku będą dla nas Wszystkich Kwoty dla priorytetów: czasem spokoju i odpoczynku w rodzinnym gronie. • Upowszechnianie kultury fizycznej Niech Nowy Rok będzie lepszy od tego, który mija i sportu: 800.000 zł. - zdrowszy, zasobniejszy i bezpieczniejszy. • Kultura, sztuka, oświata i edukacja, ochrona dóbr kultury i tradycji oraz Życzymy Państwu dziedzictwa kulturowego i historycz- spełnienia marzeń, realizacji planów nego): 115 000zł i wszelkiej pomyślności

• Krajoznawstwo oraz wypoczynek Samorząd Gminy Dopiewo dzieci i młodzieży: 75 000 zł grudzień 2020 • Zdrowie i działania na rzecz osób niepełnosprawnych: 38 000 zł

grudzień 2020 3 Rada Gminy

Relacja z XXIV sesji Rady Gminy Dopiewo

XXIV sesja Rady Gminy odby- wania planu określono kierunek za- ła się 23 listopada 2020 r., radni gospodarowania jako tereny rolniczej Uchwały - XXIV sesja podjęli 20 uchwał i 1 stanowisko. przestrzeni produkcyjnej oraz ciek. Powierzchnia opracowania wynosi Uchwały podjęte 23 listopada ok. 100 ha. 2020 r. na XXIV sesji Rady Gminy Plany miejscowe - w obrębie ewidencyjnym Więckowi- Dopiewo. Rada uchwaliła miejscowy plan ce, w rejonie ul. Tarnowskiej - teren Uchwała Nr XXIV/315/20 w spra- zagospodarowania przestrzennego (da- wskazany do opracowania nie jest wie ustalenia kryteriów wraz z liczbą lej: mpzp) w Gołuskach, na południe objęty obowiązującym miejscowym punktów w postępowaniu rekruta- od autostrady A2 – etap I. Plan przede planem. Zgodnie z ustaleniami Stu- cyjnym do publicznych przedszkoli wszystkim wprowadza tereny obiektów dium, dla terenu objętego przystą- na terenie Gminy Dopiewo. produkcyjnych, składów i magazynów pieniem do opracowania planu okre- Uchwała Nr XXIV/316/20 w spra- (P). Powierzchnia opracowania wynosi ślono kierunek zagospodarowania wie udzielenia pomocy finansowej dla całego planu 53 ha, jednak ze względu jako tereny rolniczej przestrzeni w formie dotacji celowej dla Miasta na występujące na terenie opracowania produkcyjnej, tereny obiektów pro- Poznania na dofinansowanie oferty planu grunty III klasy zdecydowano dukcyjnych, składów i magazynów edukacyjnej w obszarze samorzą- podzielić opracowanie na dwie części. (P), tereny zabudowy mieszkaniowej dowego szkolnictwa podstawowego, Przedmiotem uchwały jest obszar, na z działalnością gospodarczą (M1U), z której korzystają uczniowie miesz- którym nie występują grunty rolne lasy, łąki, pastwiska i zadrzewienia. kający w Gminie Dopiewo w roku i leśne, wymagające uzyskania zgody Powierzchnia opracowania wynosi szkolnym 2020/2021 i 2021/2022 na zmianę przeznaczenia na cele nie- ok. 42 ha. na 2021 r. rolnicze i nieleśne. Uchwała Nr XXIV/317/20 w sprawie Radni przystąpili do sporządzenia określenia zasad udzielania dotacji kolejnych 3 mpzp: Stawki podatków na prace konserwatorskie, restaura- - w obrębie ewidencyjnym Konarze- Radni określili stawkę podatku rol- torskie lub roboty budowlane przy wo, w rejonie ul. Dopiewskiej i ul. nego, którego podstawą do ustalenia zabytkach wpisanych do rejestru Bukowskiej - teren wskazany do jest średnia cena skupu żyta za okres zabytków. opracowania nie jest objęty obo- 11 kwartałów poprzedzających kwartał wiązującym miejscowym planem. Uchwała Nr XXIV/318/20 w spra- poprzedzający rok podatkowy 2021, Zgodnie z ustaleniami Studium, dla wie miejscowego planu zagospo- która wynosi 58,55 zł za dt. W związku terenu objętego przystąpieniem do darowania przestrzennego (dalej: z powyższym Rada obniżyła cenę żyta opracowania planu określono kieru- mpzp) w Gołuskach, na południe podaną przez Prezesa GUS dla potrzeb nek zagospodarowania jako tereny od autostrady A2 – etap I. obliczania podatku rolnego na 2021 r. rolniczej przestrzeni produkcyjnej, Uchwała Nr XXIV/319/20 w sprawie do kwoty 42,00 zł za dt. tereny zabudowy mieszkaniowej przystąpienia do sporządzenia mpzp Uchwała została pozytywnie zaopinio- z działalnością gospodarczą (M1U), terenu w obrębie ewidencyjnym Ko- wana przez Wielkopolską Izbę Rolniczą ciek, łąki, pastwiska i zadrzewienia. narzewo, w rejonie ul. Dopiewskiej w Poznaniu. Stawka nie zmieniła się Powierzchnia opracowania wynosi i ul. Bukowskiej. w stosunku do roku poprzedniego. ok. 30 ha. Uchwała Nr XXIV/320/20 w spra- - w obrębie ewidencyjnym Trzcielin, wie przystąpienia do sporządzenia w rejonie ul. Powstańców Wlkp. i ul. Współpraca z NGO mpzp terenu w obrębie ewidencyjnym Topolowej - teren wskazany do opra- Rada przyjęła na 2021 rok Programu Trzcielin, w rejonie ul. Powstańców cowania nie jest objęty obowiązują- współpracy Gminy Dopiewo z organiza- Wlkp. i ul. Topolowej. cym miejscowym planem. Zgodnie cjami pozarządowymi oraz podmiotami Uchwała Nr XXIV/321/20 w spra- z ustaleniami Studium, dla terenu wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy wie przystąpienia do sporządzenia objętego przystąpieniem do opraco- o działalności pożytku publicznego mpzp terenu w obrębie ewiden- cyjnym Więckowice, w rejonie ul. Tarnowskiej. Uchwała Nr XXIV/322/20 w spra- wie przyjęcia na 2021 r. „Programu współpracy Gminy Dopiewo z or- ganizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie”. Uchwała Nr XXIV/323/20 w sprawie Wieloletniego programu gospoda- rowania mieszkaniowym zasobem Gminy Dopiewo na lata 2021 – 2025. Uchwała Nr XXIV/324/20 w sprawie zmiany Uchwały nr XII/127/2019 z 29 lipca 2019 r. w sprawie udzielenia Powiatowi Poznańskiemu pomocy finansowej w formie dotacji.

4 grudzień 2020 Rada Gminy

Uchwała Nr XXIV/325/20 w spra- strzennego, sprzeciw wnioskodawców wie obniżenia średniej ceny skupu nie jest uzasadniony. Rada uznała, że żyta przyjmowanej jako podstawa w celu ograniczenia zagrożeń związanych obliczania podatku rolnego w 2021 r. z nadmiernym wzrostem mieszkańców na terenie Gminy Dopiewo. pożądane jest objęcie opracowaniami Uchwała Nr XXIV/326/20 w sprawie planistycznymi terenów znajdujących udzielenia pomocy finansowej dla się w zachodniej części miejscowości Gminy Stęszew. Skórzewo. W przypadku uchwalania nowych planów miejscowych rozwią- Uchwała Nr XXIV/327/20 w sprawie zania planistyczne powinny uwzględ- udzielenia pomocy finansowej dla Gminne mieszkania niać: formy architektoniczne budynków Powiatu Poznańskiego. Radni uchwalili Wieloletni program jako budynki mieszkalne jednorodzin- gospodarowania mieszkaniowym za- Uchwała Nr XXIV/328/20 w sprawie ne; zabezpieczenie terenów pod funkcję sobem Gminy Dopiewo na lata 2021 – określenia zasad udzielania dotacji związaną ze sportem i rekreacją zajmu- celowych z budżetu Gminy Dopiewo 2025. Zgodnie z ustawą na dofinansowanie zakupu i monta- z dnia 21 czerwca 2001r. żu odnawialnych źródeł energii na o ochronie praw loka- obszarze Gminy Dopiewo. torów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmia- Uchwała Nr XXIV/329/20 w sprawie nie Kodeksu cywilnego uchylenia uchwały Nr XXIX/178/08 Program opracowany jest Rady Gminy Dopiewo z 27 paździer- na 5 lat. Obecnie Gmina nika 2008 r. w sprawie wprowadzenia posiada 11 lokali, które są i określenia zasad ustalania i poboru wynajęte. Nie planuje się oraz terminów płatności i wysokości ich sprzedaży. stawek opłaty od posiadania psów. Uchwała Nr XXIV/330/20 w sprawie zmiany Uchwały Nr XVI/204/19 Rady OZE jącą minimum 20% powierzchni terenu Gminy Dopiewo z 18 grudnia 2019 W celu wspomagania wykorzystania objętego opracowaniem planu; zabez- r. w sprawie uchwały budżetowej lokalnych źródeł energii odnawialnej pieczenie terenów pod lokalizację usług na 2020 r. oraz wprowadzania bardziej przyjaznych podstawowych, usług oświaty, zdrowia dla środowiska nośników energii radni Uchwała Nr XXIV/331/20 w sprawie i pożytku publicznego; wprowadzenie określili zasady udzielania dotacji celowej zmiany Uchwały Nr XVI/203/19 Rady układów komunikacyjnych mających na z budżetu Gminy Dopiewo na dofinanso- Gminy Dopiewo z 18 grudnia 2019 r. celu odciążenie istniejących dróg pu- wanie zakupu i montażu odnawialnych w sprawie uchwalenia Wieloletniej blicznych. Powyższe działania pozwolą źródeł energii będące wsparciem dla Prognozy Finansowej Gminy Dopie- na określenie szczegółowych zasad na mieszkańców podejmujących działa- wo na lata 2020-2030. jakich będzie możliwa realizacja zabu- nia proekologiczne. Wysokość dotacji Uchwała Nr XXIV/332/20 w sprawie dowy i zabezpieczenie terenów przed dla wnioskodawcy na realizację przed- uchwalenia Gminnego Programu Pro- wprowadzeniem nieuporządkowanego sięwzięcia będzie wynosić 1.500,00 zł filaktyki i Rozwiązywania Problemów chaotycznego budownictwa, realizowa- na każdy rozpoczęty kolejny kW mocy Alkoholowych w Gminie Dopiewo nego na podstawie decyzji administracyj- zainstalowanej instalacji fotowoltaicznej na 2021 r. nych, które jako narzędzie planistyczne nie więcej jednak niż 6.000,00 zł. Uchwała Nr XXIV/333/20 w spra- opatrzone są dużą wadliwością. wie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Ro- Petycja i stanowisko dzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy Inne sprawy Rada podjęła stanowisko w sprawie w Rodzinie w Gminie Dopiewo na Ponadto Rada dokonała zmian petycji dotyczącej sprzeciwu wobec lata 2021-2025. w uchwale budżetowej i wieloletniej planów zabudowy terenu przy ul. Ks. prognozie finansowej, dokonała zmian Uchwała Nr XXIV/334/20 w spra- Kozierowskiego w Skórzewie. W dniu w 2 uchwałach dotyczących pomocy fi- wie uchwalenia Gminnego Progra- 27.09.2020 r., jeden dzień przed sesją nansowej dla Powiatu, uchyliła uchwałę mu Przeciwdziałania Narkomanii Rady Gminy, do radnych jak i do Wój- w sprawie wprowadzenia i określenia w Gminie Dopiewo na lata 2021-2025. ta Gminy wpłynęła petycja dotycząca zasad ustalania i poboru oraz terminów sprzeciwu wobec planów zabudowy Stanowisko Nr XXIV/04/20 Rady płatności i wysokości stawek opłaty od terenu przy ul. Ks. Kozierowskiego Gminy Dopiewo w sprawie petycji posiadania psów oraz uchwaliła Gminne w Skórzewie, dla inwestycji obejmują- dotyczącej sprzeciwu wobec planów Programy dotyczące: cej budowę wielorodzinnych budynków zabudowy terenu przy ul. Ks. Kozie- - Profilaktyki i Rozwiązywania Pro- mieszkalnych z parkingiem i elementami rowskiego w Skórzewie. blemów Alkoholowych w Gminie infrastruktury technicznej oraz zagospo- Dopiewo na 2021r., darowania terenu. Autorzy petycji nie DG zgadzali się z zapisami projektu uchwały, - Przeciwdziałania Przemocy w Ro- która została podjęta na sesji w dniu dzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy i o wolontariacie. Na realizację zadań 28.09.20 r. (Nr XXII/291/20 w sprawie w Rodzinie w Gminie Dopiewo na objętych Programem planuje się kwotę miejscowego planu zagospodarowania lata 2021-2025, nie mniejszą niż 1 045 000 zł. Szcze- przestrzennego terenu w miejscowości - Przeciwdziałania Narkomanii w Gmi- gółowe określenie wysokości środków Skórzewo, rejon ul. Ks. Kozierowskiego nie Dopiewo na lata 2021-2025. przeznaczonych na realizację Programu – część A – etap II). Po dokonaniu szcze- zawierać będzie uchwała budżetowa Rady gółowej analizy zebranych materiałów Damian Gryska, Biuro Gminy Dopiewo na 2021 r. stwierdza się, że w części merytorycznej Rady Gminy Dopiewo petycji, odnoszącej się do ustaleń miej- scowego planu zagospodarowania prze- Fot. Michał Juskowiak grudzień 2020 5 finanse / informacje gminne Budżet Gminy Dopiewo 2021 Przejęcie Gmina Dopiewo podobnie jak inne Wydatki budżetu zaplanowano zadań Wójta samorządy w Polsce stanęła w tym roku w kwocie 202.426.068 zł, w tym: przed trudnym zadaniem opracowania • wydatki bieżące w wysokości W związku z niezdolnością do pracy projektu budżetu na 2021 rok w dobie 163.172.298 zł, czyli 80,61% pla- Wójta Gminy Dopiewo Adriana Napierały pandemii. Budżet nie jest z gumy i nie nowanych wydatków ogółem, z powodu choroby trwającej powyżej można zrealizować wszystkich zamie- • wydatki majątkowe w wysokości 30 dni, zgodnie z art. 28g ust. 1 ustawy rzeń, bez zapewnienia na nie odpowied- 39.253.770 zł, czyli 19,39% wy- z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie nich środków finansowych. Cieszymy się, datków ogółem. gminnym jego zadania i kompetencje że mimo wszystko mogliśmy przygoto- z dniem 23.11.2020 r. przejął Zastępca wać budżet prorozwojowy, w którym Deficyt budżetu Gminy na 2021 rok Wójta Paweł Przepióra. na zadania inwestycyjne planuje się w wyniku zaplanowanych dochodów i wy- przeznaczyć 39.253.770 zł. UG datków wyniesie 8.299.082 zł. Zostanie Projekt budżetu na rok 2021 został on sfinansowany przychodami z tytułu przedłożony Radzie Gminy Dopiewo 13 planowanych do emisji obligacji oraz Dopiewo listopada 2020 roku. Obecnie odbywa- przychodami z tytułu niewykorzysta- ją się obrady poszczególnych komisji, nych środków pieniężnych na rachunku które opiniują przedstawiony projekt wyróżnione bieżącym budżetu, wynikających z roz- budżetu. Ze szczegółami tego dokumentu liczenia dochodów i wydatków nimi fi- można zapoznać się szczegółowo na stro- za rozwój nansowanych związanych ze szczegól- nie internetowej Biuletynu Informacji nymi zasadami wykonywania budżetu Publicznej Gminy Dopiewo.: ww.bip. przedsiębior- określonymi w odrębnych ustawach tj. dopiewo.pl / Prawo lokalne / Finanse Rządowego Funduszu Inwestycji Lokal- gminy / Budżet gminy / 2021. Informa- czości nych i Funduszu Dróg Samorządowych. cje na temat budżetu Gminy Dopiewo Największym beneficjentem budżetu podajemy również na stronie: dopiewo. Gminy Dopiewo jest oświata i rodzina. budzetyjst.pl . Wydatki na edukację wyniosą według Jak przedstawiają się projektu budżetu w 2021 roku 72.181.933 założenia budżetu? zł. W kwocie tej mieszczą się inwestycje oświatowe zaplanowane na przyszły rok W założeniach budżetowych wska- w wysokości 1.247.000 zł. Z kwoty tej zano, że dochody wyniosą 194.126.986 budżet Państwa pokrywa 34.305.110 zł, w tym: zl w formie subwencji oświatowej oraz • dochody bieżące w wysokości 2.268.282 zł w formie dotacji celowej na 181.906.530 zł, czyli 93,7% docho- przedszkola. Wydatki na rodzinę, w tym dów ogółem, również wypłatę świadczeń 500+ za- • dochody majątkowe w wysokości planowano w wysokości 50.913.660 zł. 12.220.456 zł, czyli 6,3% dochodów Na realizację zadań określonych Gmina Dopiewo zajęła 5 miejsce ogółem. w programach profilaktyki i rozwiązy- w kategorii gmin wiejskich w „Rankingu wania problemów alkoholowych oraz Samorządów Najdynamiczniej Rozwija- zwalczania narkomanii planuje prze- Najważniejsze pozycje dochodów jących Przedsiębiorczość w latach 2003 znaczyć kwotę 510.000 zł. Powyższe wy- bieżących to: – 2019”. Wyróżnienie zostało przyznane datki zostaną zrealizowane w związku • udziały w podatku dochodowym 30 listopada 2020 r. i ze względu na z uzyskaniem dochodów z tytułu wyda- od osób fizycznych - 63.665.829 zł, pandemię, przysłane e-mailem. wania zezwoleń na sprzedaż napojów Rankingami objęto wszystkie jed- • subwencja - 34.305.110 zł, alkoholowych. nostki samorządu w kraju. Dopiewo • dotacje i środki przeznaczone na W roku 2021 Gmina zgodnie z har- zostało sklasyfikowane na wysokim 5 cele bieżące - 53.363.068 zł, monogramem zaciągniętych zobowiązań miejscu wśród gmin wiejskich, których musi wykupić obligacje wyemitowane • podatki i opłaty – 22.885.330 zł, jest w Polsce 1537 (gmin miejskich jest w latach poprzednich i spłacić zacią- • udziały w podatku dochodowym 302, a miejsko – wiejskich – 638). W po- gnięte kredyty i pożyczki w wysokości od osób prawnych – 2.100.000 zł. zostałych kategoriach, spośród naszy 10.800.000 zł. Ponadto planuje się emisję bliższych sąsiadów, wysoko uplasowa- obligacji na kwotę 15.000.000 zł. ły się: Puszczykowo (4 miejsce - gmina Na 2021 rok zaplanowano dochody miejska) i Poznań (3 miejsce - miasto bieżące w wysokości 181.906.530 zł, na prawach powiatu). wydatki bieżące w wysokości 163.172.298 Wyniki rankingów, opracowanych zł. Różnica stanowi nadwyżkę operacyjną przez Wydział Administracji i Nauk i wynosi 18.734.232 zł. Społecznych Politechniki Warszawskiej Radni Gminy Dopiewo będą głosować w oparciu o niezależne dane Głównego nad zatwierdzeniem projektu budżetu Urzędu Statystycznego, ogłoszone zo- podczas sesji budżetowej, której prze- stały podczas konferencji „Zrównowa- prowadzenie planowanie jest w grudniu żony Rozwój Społeczno-Gospodarczy bieżącego roku. Jednostek Samorządu Terytorialnego”, organizowanej we współpracy z Fundacją Małgorzata Mazurek Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Skarbnik Gminy Dopiewo Polska” i z Komisją Samorządu Teryto- rialnego Sejmu RP. AM 6 grudzień 2020 Powiat Poznański Dopiewiec wyróżniony

Sołectwo Dopiewiec otrzymało laureatów konkursu i przyznając 31 wy- wyróżnienie w IV edycji konkursu różnień. Konkurs promował aktywność. „Aktywna Wieś Wielkopolska” dla Kapituła konkursowa brała pod uwagę uczestników samorządowego programu liczbę przedsięwzięć zrealizowanych grupy odnowy wsi - działanie w formie „Wielkopolska Odnowa Wsi 2013-2020”. w sołectwach, udział sołectw w kon- stowarzyszenia, planowanie rozwoju - Zarząd Województwa Wielkopolskie- kursach dotacyjnych „Wielkopolskiej sołecką strategię rozwoju. go dostrzegł 64 sołectwa, wyłaniając 33 Odnowy Wsi”, stopień sformalizowania AM Porozmawiajmy o Powiecie

środków ostrożności. Metropolia Poznań wspiera także oso- by doświadczające w okresie pandemii przemocy w rodzinie. Mieszkańcy gmin i miast wchodzących w skład stowarzy- szenia do końca roku mogą korzystać z nieodpłatnej, profesjonalnej pomocy psychologiczno-terapeutycznej. Usługi świadczone są zdalnie z wykorzystaniem komunikatorów internetowych, takich jak WhatsApp, Zoom, Skype, a także telefonicznie. Każdego, kto chciałby dowiedzieć się Nowego Tomyśla, Rogoźna, Wągrowca, więcej o kampanii DDM lub potrzebuje Wrześni. Od stycznia 2021 roku w ra- wsparcia terapeuty, zapraszam do od- mach systemu działać ósma linia PKM Dbajmy o nasze bezpie- wiedzenia stron internetowych: ht t p:// ze stolicy Wielkopolski do Kościana. Po czeństwo przemoc.edu.pl/metropolia-poznan-ofe- zakończeniu remontu, który trwa obec- rta-wsparcia-psychologiczno-terapeut nie na trasie nr 351 Poznań – Szczecin, Liczba chorych na koronawirusa ycznego-dla-osob-doswiadczajacych-p uruchomione zostanie połączenie z Po- jest w naszym regionie ciągle wysoka. rzemocy/, www.powiat.poznan.pl oraz znania do Wronek. Pomimo doniesień nie każdy zdaje sobie www.facebook.com/MetropoliaPoznan Ze studentami niderlandystyki online sprawę, jak wielkie niebezpieczeństwo W ostatnim czasie miałem okazję wiąże się z wirusem covid -19. Dlatego spotkać się online z grupą studentów Metropolia Poznań, do której należą mię- Najpopularniejsza linia filologii niderlandzkiej Uniwersytetu im. dzy innymi powiat poznański i gmina Adama Mickiewicza w Poznaniu i po- Dopiewo, prowadzi kampanię, przekonu- PKM-ki utrzymana rozmawiać z nimi na temat potencjału jąc do powszechnego stosowania zasady Pociągi oznaczone logo Poznańskiej powiatu poznańskiego. Przedstawiłem DDM (dystans, dezynfekcja, maseczka). Kolei Metropolitalnej (PKM) będą nadal słuchaczom, na czym opiera się inwe- Według lekarzy zachowanie dystansu kursować na trasie Poznań – Jarocin. stycyjna atrakcyjność naszego regionu społecznego, dezynfekowanie rąk oraz Przedstawiciele władz samorządowych oraz jego pozycja w strukturach samo- zakrywanie ust i nosa to podstawa od- podpisali online porozumienie doty- rządowych. Studentów zainteresowały powiedzialnego zachowania w czasie czące kontynuacji wspólnych działań szczególnie kwestie mobilności, biletu pandemii. zapewniających funkcjonowanie linii zintegrowanego Bus Tramwaj Kolej, Zdecydowany przekaz zawierają nr 4 w ramach kolejowego transportu działania podejmowane w ramach wal- dwa filmy zrealizowane dla Metropolii zbiorowego. Połączenie z Poznania do ki z pandemią, a także czynniki, które przez Teatr Muzyczny w Poznaniu. Przed Jarocina należy do najpopularniejszych wpływają na pozyskiwanie przez powiat tym, że zarażają osoby bez maseczek, wśród podróżnych z naszego regionu. inwestorów. przestrzegają też komunikaty głoso- Dokument zapewnia kursowanie pocią- Opiekunem młodych adeptów nider- we emitowane w środkach transportu gów na tej trasie do końca 2023 roku. landystyki jest profesor Jerzy Koch, który zbiorowego (w autobusach, tramwajach Poznańska Kolej Metropolitalna to organizując zajęcia pod nazwą „Biznes i pociągach Kolei Wielkopolskich, w tym jedno z największych tego typu przedsię- holenderski i flamandzki w Polsce” przy- w Poznańskiej Kolei Metropolitalnej) wzięć w Polsce. Jest wspólną inicjatywą gotowuje m.in. spotkania z przedsię- oraz w miejscach publicznych, takich powiatu poznańskiego, Poznania, mar- biorcami, ale także samorządowcami jak targowiska. Nie są to odczytywane szałka województwa wielkopolskiego, z powiatu poznańskiego i Poznania. standardowe zalecenia czy przepisy, Stowarzyszenia Metropolia Poznań oraz ale komunikaty personalizowane, np. gmin i powiatów położonych wzdłuż „Nałóż tę maseczkę! Zasłoń usta i nos. linii kolejowych Poznańskiego Węzła Krwiodawcy w „Kronice Kolejowego. To odpowiedź na potrzeby Dziecko to rozumie, a ty?”. Powiatu Poznańskiego” Początek akcji dały graficzne ilustra- mieszkańców, którzy oczekują zintegro- cje oparte na wyliczance „Kocha, lubi, wanego systemu komunikacji publicznej. Ukazał się 11 tom serii, która stanowi szanuje…”. Druga seria grafik nawiązu- Pozwala on zaoszczędzić czas, unika- kompendium wiedzy o naszym regionie. je do dalszej części wyliczanki: „…nie jąc korków, a podróż staje się bardziej Zamieszczamy tam artykuły mogące za- chce, nie dba, żartuje”. Pamiętajmy: komfortowa. Kursy PKM w godzinach interesować miłośników lokalnej historii nieodpowiedzialne zachowanie naraża szczytu odbywają się nawet co 30 minut, czy samorządności. Poza obszernymi nas wszystkich. Bądźmy solidarni i za- a pociągi jeżdżą z Poznania do Gniezna, tekstami znaleźć tu można szczegółowe pobiegajmy zakażeniu, przestrzegając Grodziska Wielkopolskiego, Jarocina, kalendarium wydarzeń z każdej gminy powiatu. grudzień 2020 7 Powiat Poznański

W bieżącym numerze warto zapoznać *** się z materiałem poświęconym krwio- Z okazji zbliżającego się Bożego Tomasz Łubiński, dawstwu. W dobie koronawirusa jest Narodzenia, proszę przyjąć najser- Wicestarosta Poznański to bardzo istotna sprawa. Gorąco za- deczniejsze życzenia zdrowia, spokoju Fot. Archiwum T. Łubińskiego chęcam zwłaszcza tzw. ozdrowieńców, i pięknego przeżywania wyjątkowych, aby – oczywiście pod pewnymi rygorami świątecznych chwil. Niech pozwolą one Zapraszamy do odwiedzania – oddawali osocze. Walczymy o to, by oderwać się od niełatwej codzienności strony: powiat.poznan.pl zapas tej cennej substancji był jak naj- ostatnich miesięcy, przynosząc radość większy. W ten sposób można uratować z bycia z bliskimi oraz nadzieję na dobre życie bardzo wielu chorych. dni w nadchodzącym 2021 roku. Publiczny transport jest drogi, ale alternatywy brak

przesiada się do pociągów, tym mniejsze cych mieszkańcami, lub odwiedzających korki paraliżują trasy dojazdowe. pensjonariuszy, a nie posiadających wła- Zadanie to prowadzi Urząd Mar- snego środka transportu, pozbawiona szałkowski, właśnie jemu Powiat Po- by została szansy dojazdu. znański przekazuje pieniądze na ten W zamierzchłej przeszłości dla wielu cel. W ramach Poznańskiej Kolei Me- osób jedyną możliwością dostania się tropolitalnej funkcjonują już takie linie, do miasta było skorzystanie z usług jak z Poznania do Wągrowca, Kostrzyna, PKS-u. Autobusy zapewniały łączność Jarocina, Grodziska Wielkopolskiego, ze światem tam, gdzie nie docierała Nowego Tomyśla, Gniezna, a od przy- kolej. Przedsiębiorstwo przez długie szłego roku także do Kościana. Nie dość, dekady należało do Skarbu Państwa, że sukcesywnie przybywa połączeń, to zostało jednak sprywatyzowane. Jego planuje się zwiększyć częstotliwość kur- właścicielem stało się miasto Poznań. sowania pociągów, by zmniejszyć w nich Z czasem samorządowi przestało się Jesteśmy w okresie uchwalania przez zatłoczenie. Nowa forma dojazdu cieszy opłacać dofinansowywanie nierentownej samorządy budżetów na przyszły rok. się bowiem rosnącym powodzeniem. firmy. Nie było szans, by przychody ze Wśród wydatków duże znaczenie ma Zachętą dla pasażerów jest coraz sprzedawanych biletów pokryły koszty finansowanie komunikacji publicznej. nowocześniejszy sprzęt. Planowane są utrzymania autobusów i infrastruktury. Dotyczy to także Powiatu Poznańskie- dalsze zamierzenia, takie jak urucha- W tej sytuacji 7 marca ubiegłego roku go, który wspiera pasażerów pociągów mianie dodatkowych przystanków na prezydent Poznania postawił starostów, i autobusów. terenie aglomeracji, budowa (zwykle za władze miast i gmin leżących na trasach Dojazd z okolicznych miejscowości unijne pieniądze) węzłów przesiadko- przejazdu autobusów, przed faktem do- do miasta stanowi duży problem dla wych z położonymi wokół przystankami konanym. Poinformował ich, że przed- wszystkich mieszkańców, nie można autobusowymi i wygodnymi parkingami, siębiorstwo to zostanie zlikwidowane. przecież żyć w oderwaniu od Poznania. na których można zostawić samochód Już 1 lipca 2019 r. poznański PKS miał Dziś być może jest to mniej zauważalne, lub rower, by przesiąść się do pociągu. przestać świadczyć usługi transportowe. bo z powodu epidemii szkoły i uczelnie, Wszystko to ma zniechęcić do coraz mniej Dla wielu osób oznaczałoby to klęskę, a także niektóre firmy nie funkcjonują, komfortowego dojeżdżania na codzienne dla nich autobusy wciąż stanowiły je- ale jest to stan przejściowy, prędzej lub zajęcia w Poznaniu własnym pojazdem. dyną możliwość dojazdu. W tej sytuacji później życie wróci do normy. Zatłoczenie Warto dodać, że kolej modernizuje swoje pojawiły się propozycje Powiatu Poznań- ulic znów będzie bardzo duże, zwłaszcza linie, inwestycje te trwają. Przejazd po- skiego i innych jednostek samorządu, w godzinach porannego i popołudnio- ciągiem z podmiejskiej miejscowości do by zastanowić się nad powołaniem wego szczytu na trasach wjazdowych centrum Poznania może teraz trwać bez związku powiatowo-gminnego, który do Poznania. porównania krócej niż eksploatowanie w przyszłości będzie prowadził usługi Powiat Poznański wspomaga finan- własnego pojazdu. przewozowe. Mógłby nieodpłatnie przejąć sowo transport publiczny. Przedsięwzię- Niezależnie od tego, Powiat Poznań- akcje poznańskiego PKS-u. Z czasem ciem komunikacyjnym obejmującym ski wspiera tzw. lokalny transport zbio- powstałaby spółka będąca operatorem obszar dużo rozleglejszy niż powiat rowy, współfinansując utrzymanie linii transportowym. jest Poznańska Kolej Metropolitalna. autobusowych prowadzących przez różne Zaczęły się działania mające zachęcić Rozwija się sieć połączeń kolejowych miejscowości. Warunkiem uzyskania jak największą liczbę powiatów, gmin, między Poznaniem a miastami położ- przez lokalnego operatora transpor- samorządów miejskich do przystąpienia nymi wokół niego. W miarę pojawiania towego takiej pomocy od powiatu jest do porozumienia. Chętni składali de- się kolejnych kursów, wydatki na ten cel prowadzenie konkretnej linii autobuso- klarację uczestnictwa. Tworzenie takiej rosną. W kończącym się roku Powiat wej przez obszar nie tylko jednej gminy, spółki wciąż jest w toku. Liczymy, że Poznański przekazał na ten cel 1,3 mi- lecz wychodzenie na teren sąsiedniej, w przyszłym roku formalnie zostanie liona zł. Wydatek ten wzrośnie do 1,65 lub sąsiednich. Przykładem jest połą- powołana i rozpocznie statutową dzia- miliona zł, a więc o prawie jedną czwartą. czenie Kleszczewa i Swarzędza, Pozna- łalność, czyli obsługę wielkopolskich Utrzymywanie sieci kolejowej nie nia i Kórnika, Pobiedzisk i Swarzędza. linii autobusowych. Krok taki nie za- jest zadaniem samorządu powiatowe- Odstępstwem od tej zasady jest linia gwarantuje całkowitego sfinansowania go, ale trzeba finansowo się dokładać, specyficzna, funkcjonująca na obszarze transportowych wydatków. Nigdzie i ni- ponieważ przyczynia się to do radykal- Dopiewa, umożliwiająca dojazd do Domu gdy zbiorowa komunikacja nie potrafi nego zmniejszania się ruchu na drogach, Opieki Społecznej w Lisówkach. Dzięki samodzielnie się utrzymać, wszędzie a tym samym zwiększa bezpieczeństwo niej możliwe jest połączenie tej placówki trzeba do tego interesu dokładać. komunikacyjne. Im większa liczba po- z Poznaniem. Jest ona oddalona od ja- Ma to jednak sens, leży w interesie dróżujących codziennie do Poznania kiejkolwiek formy komunikacji, można wszystkich, także tych, którzy nigdy do i wracających do swych miejscowości powiedzieć – leży w szczerym polu. Bez żadnego autobusu nie wsiądą. Jeżeli po- tej linii autobusowej wiele osób, będą- zbawi się ludzi możliwości korzystania ze

8 grudzień 2020 Powiat Poznański / rozmowa - ludzie zbiorowej komunikacji, będą się ratować więc przedsięwzięcie ma duże szanse korzystaniem z prywatnych samocho- na realizację. Trzeba za to płacić, więc Andrzej Strażyński dów. Nietrudno sobie wyobrazić, jak w naszym budżecie musieliśmy prze- Przewodniczący Komisji wtedy wyglądałyby drogi prowadzące widzieć wydatki na ten cel. Komunikacji, Budownictwa do Poznania, jazda autem do pracy lub i Infrastruktury - Rady do szkoły zamieniłaby się w gehennę. *** Powiatu Poznańskiego Do związku autobusowego przy- Korzystając z okazji życzę Czytelni- stępują te głównie miejscowości, przez kom wszystkiego najlepszego z okazji które nie prowadzą linie kolejowe. Za- Świąt Bożego Narodzenia i pomyślności interesowanie, póki co, jest niemałe, w 2021 r.

o bezpieczeństwo obywateli i porządek Pieniądze i bezpieczeństwo publiczny. Osoby, które łamią prawo, mu- szą się liczyć z interwencją policji, a sama policja powinna działać adekwatnie do nt. budżetu obywatelskiego. Kolejny rok, sytuacji. Wydarzenia, które inicjowane mimo zapowiadanej chęci zajęcia się tym były w przeszłości w stolicy, przenoszone tematem przez rządzącą większość, na są na inne, mniejsze samorządy, rozpo- zapowiedziach się kończy. Również kwe- czynając niechlubny wyścig, kto kogo stia retencji nie jest w żadnym miejscu przebije w tych pomysłach. Do jakiego wymieniona, o środkach finansowych celu to doprowadzi? nie wspominając. Zauważając te braki, Po raz kolejny jest to także okazja, będziemy jako Klub Radnych PIS zgła- aby z całą mocą podkreślić, że samorząd szać poprawki. to też polityka. Wzbudzanie braku za- Policja bez wsparcia Po- ufania do policji i przenoszenie sytuacji wiatu? ze stolicy, która ma swoje nierozwiązane problemy, na Powiat, pokazuje, że dla W projekcie budżetu powiatu na niektórych osób zacietrzewienie poli- 2021 r. na policję zabezpieczono 1 mln tyczne jest ważniejsze od bezpieczeństwa zł. Środki te mają być przeznaczone Projekt budżetu na 2021 mieszkańców, którzy ich wybrali i wśród m.in. na remonty i modernizację ko- których żyją. Grudzień to czas przygotowania bu- misariatów oraz współfinansowanie Do dnia złożenia przeze mnie tego dżetu na kolejny rok. Nie inaczej jest zakupu radiowozów. Takie działania tekstu do Redakcji, wniosek zgłoszony w samorządzie. W Powiecie Poznańskim Powiat jak i wiele innych samorządów przez radnego nie został jeszcze rozpa- wg przedłożonego radnym projektu bu- podejmuje już od lat. Podczas dyskusji trzony przez Zarząd. dżetu dochody powiatu mają wynieść nad budżetem, jeden z radnych i zarazem ponad 408 mln zł, a wydatki 446 mln przewodniczący jednej z komisji, zgłosił Życzenia zł. Planowany budżet zakłada realizację wniosek niedofinansowywania policji. Z okazji Bożego Narodzenia życzę inwestycji, które miały być wykonane Uzasadnieniem tego wniosku miały być Mieszkańcom Gminy Dopiewo i Czy- w kończącym się roku, jednak z uwagi interwencje policji podczas demonstracji telnikom „Czasu Dopiewa” radości pły- na COVID-19 nie zostały zrealizowane w Warszawie. Kilka dni później podobną nącej z faktu narodzenia Pana Jezusa w całości albo w ogóle rozpoczęte. Miejmy deklarację złożył Prezydent Warszawy. oraz wszelkiej pomyślności i zdrowia nadzieję, że przesunięcia nie wpłyną na Przywołuję powyższe, aby wskazać, w Nowym 2021 Roku. opóźnienia w realizacji inwestycji wcze- że takie wnioski i oświadczenia zmierzają śniej zaplanowanych na 2021 r. W pro- wyraźnie ku anarchizacji państwa. To Paweł Ratajczak jekcie budżetu nie ma żadnej wzmianki do zadań policji właśnie należy dbanie Radny Powiatu Poznańskiego Samorząd po bretońsku

Rozmowa z Thomas’em Janvie- Roch - Louisa Dubreil. Ponadto chciałem r’em, Merem francuskiej Gminy kontynuować pracę samorządową i mieć Maen Roch, partnerskiej gminy realny wpływ na rozwój naszej Gminy. Dopiewa. Nie bez znaczenia była też doświadcze- Dlaczego zdecydował się Pan nia wynikające ze sposobu realizacji na zostanie Merem Gminy Maen niektórych projektow. Zaproponowa- Roch? Jakie jest Pana doświad- łem mieszkańcom otwarcie nowego czenie samorządowe i zawodowe? rozdziału. Wspierał mnie wspaniały Czym wcześniej się Pan zajmował, zespół - altruistyczny i zdeterminowany, zanim objął Pan merostwo? składający się z bardzo różnych, ale - Zdecydowałem się wystartować uzupełniających się ludzi i osobowości. w wyborach samorządowych w 2020 r., Myślę o tym dziś tak samo, jak przed mając za sobą 6-letnią kadencję radnego. wyborami, choć minęło osiem miesięcy. Nie była to decyzja łatwa. Motywowało Wyzwania związane z zarządzaniem mnie kilka czynników. Przede wszystkim gminą pomogły mi lepiej zrozumieć: nie było mi obojętne, co będzie się działo wykształcenie uniwersyteckie i doktorat z Gminą Maen Roch, po odejściu mojego z historii. Moja pierwsza kadencja była poprzednika, długoletniego Mera Maen okazją do skonfrontowania wiedzy teo- Mer w gabinecie grudzień 2020 9 rozmowa - ludzie

retycznej z rzeczywistością. Pozwoliła na dobre przygotowanie się do spra- wowania funkcji Mera. Nowa, bardzo czasochłonna praca zmusiła mnie do skrócenia czasu pracy nauczyciela w liceum. Od jak dawna mieszka Pan w Maen Roch? - Od 2011 r. Moje korzenie dotyczą Otwarcie centrum Saint Etienne en Coglès (Gmina Maen obu historycznych miejscowości naszej Roch) po kompleksowej modernizacji. Gminy: Saint Brice i Saint-Etienne. Moja były jednymi z pierwszych na tym Cyfrowych Źródeł Informacji i Elektro- rodzina mieszka tu od co najmniej 4 terenie. Kwintesencją naszej żywot- nicznych Metod Komunikacji”, zakłada pokoleń. Na pomnikach wojennych ności, praktyczności rozwiązań, dy- korzystanie z nowoczesnej komunikacji w obu miejscowościach znaleźć można namiki działania i poczucia estetyki przez wszystkich mieszkańców. Zawsze nazwiska moich przodków. jest z pewnością realizowana obecnie staramy się brać pod uwagę opinie Jak zareklamowałby Pan swoją modernizacja historycznych centrów mieszkańców. Przewidujemy inwestycje „małą Ojczyznę” – co jest w niej obu głównych miejscowości: Saint Brice na najbliższe 6 lat, ale kluczowym sło- wyjątkowego, z jakich osiągnięć i Saint-Etienne. wem jest przewidywanie. Poprosiłem wspólnoty samorządowej Maen Jakie są Pana plany i cele jako moje zespoły o przygotowanie planow Roch jest Pan najbardziej dumny? Mera Maen Roch? Na ile lat rozpisał i budżetu, tak aby być gotowym do re- - Wiele można by powiedzieć na Pan ich realizację? agowania na zaproszenia do składania temat wyjątkowości Maen Roch. To - Moje cele zapisane są w gminnych projektów w ramach „Europejskiego przede wszystkim gmina dynamiczna, planach strukturalnych, których mamy Planu Naprawy”. kreatywna i przyjemna do życia. Funk- kilka. „Plan Handel i Usługi” określa Został Pan Merem Gminy Maen cjonują w niej liczne stowarzyszenia, strategię biznesową na najbliższe 10 lat Roch u progu epidemii, przejmu- jej mieszkańcy potrafią ze sobą współ- między supermarketami, niezbędnymi jąc władzę przez to trzymiesięcz- pracować, tętnią pomysłami i często dla potrzeb rosnącej populacji a lokal- nym poślizgiem. Jaki wpływ na proponują działania wyprzedzające nymi firmami. „Plan Oświetlenie” do- pełnienie obowiązków Mera ma epokę. W 1967 r. utworzyli na przykład tyczy kontrolowania zużycia energii pandemia koronawirusa? Association du Coglais (Stowarzyszenie elektrycznej, a zwłaszcza inteligentnego - Długo będę pamiętać swój pierwszy Ziemi Coglais) – było to prawie 30 lat wykorzystania światła. „Plan Mobilność” wybór na Mera. Najbardziej widocz- przed wprowadzeniem wspólnot gmin, sprzyja rowerzystom i powstawaniu nym i najtrudniejszym skutkiem jest które dziś są we Francji powszechne. ścieżek do przemieszczania się bez na- niepewność. Ciągle się dostosowuje- Zbudowane dzięki tej stowarzyszenio- pędu spalinowego, ale dotyczy również my. Brak możliwości przewidywania wej współpracy nasze hale sportowe transportu publicznego. „Plan Rozwoju przyszłości zmusza nas do odraczania lub odwoływania szeregu wydarzeń. Jest to zarówno nieprzyjemne, jak i złe dla samopoczucia. Chcemy dzielić się naszym entuzjazmem i motywacją z mieszkańcami, ale nie jest to dziś takie proste, jak wcześniej. Jak samorząd Maen Roch radzi sobie z epidemią? - Całkiem dobrze. Zarówno urzędni- cy, jak i radni są zmobilizowani i obecni - niezależnie od tego, czy chcą dotrzeć do ludności w celu rozprowadzenia masek, czy też w celu dostosowania i stosowania procedur bezpieczeństwa sanitarnego. Czy funkcjonowanie urzędu jest ograniczone? Jakie przedsiębra- no środki bezpieczeństwa? Czy urzędnicy przychodzą do pracy, czy pracują zdalnie lub wahadłowo? - Gmina zatrudnia łącznie oko- ło 40 osób. Wdrożyliśmy procedury Tegoroczne obchody 11 listopada 1918 r. w Saint Brice en Coglès. bezpieczeństwa dla naszego persone-

10 grudzień 2020 rozmowa - ludzie

Wróćmy na grunt samorządo- wy. Jak rozkłada się podział sił w obecnej Radzie Gminy? Czy ma Pan w Radzie Gminy większość? Co jest główną różnicą między Pana opcją polityczną a opozycją? Czym różniły się wizje Gminy Maen Roch podczas kampanii? - W naszych wyborach samorzą- dowych zwycięska lista otrzymuje za zwycięstwo 50% miejsc w Radzie Gminy. Drugie 50% mandatów rozdziela się według proporcji wynikającej z uzy- skanych głosów. Miejsca w Radzie przypadły kandydatom z trzech list. Na 29 radnych aż 23 jest z mojej listy, 5 radnych z listy Gaëtana Dubreil (syna mojego poprzednika),1 z trzeciej listy Spotkanie przyszłego Mera Maen Roch Thomas’a Janvier’a z Wójtem Gminy Dopiewo - Adrianem Napierałą - podczas pobytu w Dopiewie Tangi Marion. Mera wybierają spo- ze Stowarzyszeniem Historycznym z Saint Brice, czerwiec 2019 r. śród siebie radni. Nasze programy były bardzo do siebie podobne, różnica lu. Obsługa mieszkańców odbywa się Roch nigdy nie była alarmistyczna, polegała na sposobie rządzenia. Jestem z uwzględnieniem dystansu fizyczne- następuje teraz potwierdzony spadek zwolennikiem szerokiej partycypacji go i obowiązkowego noszenia maski. ilości zakażeń, podobnie jak we Francji. w zarządzaniu. Różnica między nami W budynku merostwa prawie każdy Czy mieszkańców obowiązują polegała na doświadczeniu – jako jedy- ma osobne biuro, a tam gdzie pracuje ogólne lub lokalne ograniczenia? ny z trzech liderów miałem na swoim dwóch urzędników, pomieszczenie jest - Od 29 października we Francji zo- koncie 6-letnią kadencję) i na szybkości duże. W przypadku szkół zastosowanie stał wprowadzony lockdown. Obowiązu- działań podczas kampanii wyborczej. ma procedura dotycząca całej francu- ją maski, obostrzenia w przemieszczaniu Czy Pana rządy w Gminie Maen skiej edukacji narodowej. Pracownicy się, deklaracje celu, w które musimy Roch będą okresem kontynuacji służb technicznych starają się pracować wpisywać uzasadnienie wyjścia z domu, czy zmiany? indywidualnie. W przeciwieństwie do ale firmy i szkoły pracują. - I jedno i drugie. Wszyscy poprzed- wiosny, kiedy część personelu praco- Czy ograniczenia dotykają ni merowie przyczynili się do rozwoju wała zdalnie, zdecydowaliśmy się te- handel, usługodawców, przed- Maen Roch. Opieram się na tych osią- raz na stałą obecność wszystkich, aby siębiorców? gnięciach, ale chcę pójść jeszcze dalej. jak najlepiej zapewnić ciągłości usług - Tak zwane „nieistotne” podmio- Chcę dostosować naszą gminę do wy- publicznych. Do tej pory Covid-19 nie ty gospodarcze - bardzo nie lubię tego zwań jutra – takich, jak: mobilność, dotknął żadnego pracownika. określenia firm, które nie sprzedają ar- ekologia, technologia cyfrowa i party- Czy ograniczono mieszkańcom tykułów pierwszej potrzeby - zostały cypacja obywatelska. Dostrzegam wy- Gminy poruszanie się po urzędzie zmuszone do zamknięcia. Pozostałe firmy konaną wcześniej pracę, ale uważam, (wydzielono strefy dostępu)? Czy handlowe, usługowe i produkcyjne są że nadszedł czas, by wprowadzić Maen wprowadzono jakieś narzędzia nadal otwarte. Wsparcie państwa dla Roch w nowy wymiar. Będąc drugim co online, itp.? gospodarki jest znaczące, ale wywoła- do wielkości miastem w dystrykcie, za - Dostęp do merostwa jest ograni- ło też wiele pytań i sporów we Francji Fougères, nie możemy już ograniczać czony co do ilości osób. Są oznaczenia na z powodu utrzymania funkcjonowania się do wymiaru wiejskiej miejscowości. ziemi z kierunkiem ruchu. Wiele spraw supermarketów. Poprzedni Mer Maen Roch udaje się załatwić telefonicznie lub przez Jak działa kultura? Louis Dubreil cieszył się dużym internet. Jeśli trzeba, umawiamy się na - Jest w całkowitym bezruchu. Na poparciem społecznym i autory- konkretną godzinę w urzędzie. Ludność poziomie wspólnoty gmin ustaliliśmy tetem, zarówno w środowisku, jak przestrzega tych instrukcji. refundacje do 30% kosztów funkcjono- i w strukturach władzy samorządo- Z przekazów medialnych wiemy, wania, ale jest to na dalszą metę zbyt wej i państwowej. Piastował swój że we Francji wykrywana liczba duże obciążenie, zwłaszcza w przypadku urząd przez wiele lat. Czy trudno dobowych zakażeń koronawirusem stowarzyszeń i wolontariatu. Podobnie się mierzyć z jego „legendą”? Czy (nowych stwierdzonych przypad- jak w innych sektorach, rząd nie po- samorząd korzysta z jego wiedzy ków) sięga ok. 50 tys. Jak sytuacja strzega kultury jako priorytetu. i doświadczenia? wygląda w Maen Roch? Czy pod Jak funkcjonuje oświata w Maen - Jak powiedziałem wcześniej, mery- względem medycznym mieszkańcy Roch? Czy samorząd musiał uru- toryczna praca wykonana przez Louisa Maen Roach są bezpieczni. chomić jakieś wsparcie? jest bardzo dobra. Pozwoliło to Saint- - Druga fala dotknęła nas znacznie - W Maen Roch mamy dwa systemy -Brice na trwałe ugruntowanie swo- bardziej niż pierwsza, podobnie było szkolne, oba zależne od Ministerstwa jej pozycji w politycznym krajobrazie w całej Francji. Należy zauważyć, Edukacji Narodowej: szkoły publiczne regionu. Był człowiekiem konsensusu, że przypadki zachorowań dotyczyły podlegające gminie w zakresie utrzyma- potrafił tworzyć dobre relacje i skutecz- głównie domów opieki, w których ruch nia budynków i personelu pomocniczego nie zabiegać o interesy gminy w różnych jest duży a pensjonariusze są bardziej oraz prywatne szkoły katolickie zależne instytucjach. Z Luc Garnier, byłym me- wrażliwi. To właśnie w tych miejscach od diecezji. Gmina w szkołach publicz- rem Saint-Etienne, podjął wyzwanie mieliśmy najwięcej zgonów. Kilka osób nych zwiększyła personel pomocniczy połączenie dwóch gmin i utworzenia było hospitalizowanych, w szczególności (zajęcia pozalekcyjne, przedszkola, sto- nowej o nazwie Maen Roch, która jest w szpitalu Fougères, który pracował na łówka) i dostarczyła żel antywirusowy, teraz podstawą naszej dzisiejszej dy- pełnych obrotach. Ale sytuacja w Maen maski, środki dezynfekujące). grudzień 2020 11 rozmowa - ludzie / inwestycje

namiki. Byłem w jego ugrupowaniu Firganka, długoletniego pracownikai - Należy mieć nadzieję, że obecny - i dziękuję mu za zaufanie, jakim mnie naszej Gminy, ktorego dobrze znacie, wciąż niewielki - spadek liczby zakażen obdarzył na początku mojej przygody i który od poczatku doskonale prowadzi będzie się utrzymywał i że zapowiadana z samorządem. relacje z Dopiewem i niemieckim (i długo oczekiwana) skuteczna szcze- Współpraca między Gminami Karlstadt, nasza współpraca jest trwała, pionka trafi na rynek w na poczatku Maen Roch (wcześniej Saint Brice regularna i bogata w wydarzenia, za 2021 r. Gdyby się to wszystko potwierd- en Cogles) trwa już kilkanaście lat. co mu dziękuję. ziło, moglibyśmy zacząć normalnie Ile razy był Pan w Gminie Dopiewo, Jak wyobraża Pan sobie przyszłą wsolpracować w połowie przyszlego w Polsce? Jakie były okoliczności współpracę między naszymi Gmi- roku - być od maja lub czerwca, ale to tych wizyt? nami? Czy chciałby Pan zrealizować dopiero poźniej się okaże. - Polska jest pięknym krajem, odwie- jakieś wspólne przedsięwzięcie, Co jest najważniejsze dla Pana dziłem ją dwukrotnie. Po raz pierwszy projekt, inwestycję? i Francuzów podczas Świąt Bożego w 2016 r., w ramach wyjazdu studyjnego - Jest przygotowanych kilka pro- Narodzenia i powitania Nowego ze Stowarzyszeniem Bretagne-Pologne jektów, zawieszonych z powodu pan- Roku? Świętujecie podobnie do z merami kilku gmin naszego depar- demii, w których mamy wspólnie nas, Polaków ? tamentu. Drugi raz w czerwcu 2019 uczestniczyć. To m.in. »Konferencja - Koniec roku ma szczególne znacze- r. ze Stowarzyszeniem Historycznym z okazji 30 lat współpracy między sa- nie dla wielu narodów europejskich. Maen Roch, ktorego jestm prezesem - na morządami Bretanii i Wielkopolski », W sposobie świętowania w Polsce, zaproszenie Piotra Dziembowskiego, która została przesunięta na lipiec 2021 w Niemczech i we Francji jest wiele Wiceprzewodniczącego Rady i Gminy r. Przesunięta została wizyta delagacji podobieństw. Nasze tradycje i zwyczaje, Dopiewo. Mamy bardzo mile wspom- samorządowej - być może uda się ją związane z Bożym Narodzeniem, maja nienia, odkryliśmy Polskę ze wszystkich zrealizować w maju, w czasie obcho- te same korzenie. Łączy nas szopka, stron, spotkałem się z Wojtem Adria- dow polskiego świeta narodowego, or- choinka i postać Świętego Mikołaja. To nem Napierałą, jak również z kilkoma ganizowanego co roku razem z innymi Święta rodzinne, czas spotkań z bliski- Waszymi przedstawicielami Pawlem gminami bretonskimi, które współpra- mi, rozmów, prezetów, podsumowań Przepiórą, czy Tomaszem Lewandows- cują z Polską. Poza tym, konieczna jest i planów, a także przygotowania wy- kim, którzy byli już u nas w Bretanii. kontynuacja i wzmacnianie wymian jątkowych potraw. Utrzymuję z nimi przyjacielskie relacje. szkolnych, między stowarzyszeniami Korzystając z okazji, chciałbym poz- W jakim kierunkach chciałby i klubami sportowymi. Na realizację drowic Wójta Gminy Dopiewo - Adriana Pan rozwijać współpracę między czeka zaplanowana wcześniej wymiana Napierałę i życzyć mu dużo zdrowia. Ws- Gminami: Maen Roach i Dopiewo? uczniow naszych szkół. We wrzesniu zystkim czytelnikom « Czasu Dopiewa » - Jako Mer Maen Roch i Wicepre- 2021 r., na zaproszenie Chóru Coglais i mieszkańcom Gminy Dopiewo życzę zydent ds. Kultury Wspolnoty Gmin z Maen Roch, ma do nas przyjechac pogodnych Świąt Bożego Narodzenia Couesnon Marches de Bretagne, gorąco Chór Gminy Dopiewo « Bel Canto ». oraz lepszego i zdrowego 2021 r. pragnę zacieśnić i rozwijac wspolpracę Ponadto poszukujemy szkoly parnerskiej Rozmawiał: Adam Mendrala z Dopiewem. W komisji zajmującej się dla szkoly w Dąbrowie i mam nadzieję, Współpraca: Andrzej Firganek wspolpracą z zagranicą, kierowanej że niedługo nam się to uda. przez Véronique Guillet, zasiada 6 Jak Pan myśli, kiedy wymiany Fot. Arch. Thomas’a Javier’a radnych, ja sam regularnie uczestniczę znów będą możliwe? i Merostwa Gminy Maen Roch w jej pracach. Za sprawą Andrzeja Wywiad został przeprowadzony w połowie listopada 2020 r. Dopiewo rozbudowuje oczyszczalnię

Trwa rozbudo- z Unii Europejskiej. To jedna z więk- wa oczyszczalni szych inwestycji, realizowanych przez w Dopiewie, którą samorząd Gminy Dopiewo z udziałem Gmina Dopiewo środków pozyskanych z zewnątrz. modernizuje za Inwestycja ma być gotowa w połowie ponad 17 mln zł. 2021 r. Prace postępują zgodnie z pla- Pozyskała na ten nem - wykonanych zostało 60% prac. cel blisko 7 mln zł Postawione zostały wszystkie obiekty. dofinansowania Uzbrajany jest nowy blok biologiczny i osadniki. Zamontowana została kopuła

12 grudzień 2020 inwestycje zbiornika retencyjnego. Trwa montaż rozwój Gminy Dopiewo, w której rozra- Aleksandra Rutyna nowego sitopiaskownika i remont użyt- stają się osiedla mieszkaniowe. Rocznie Fot. Michał Juskowiak kowanego dotychczas. Powstają też drogi decyduje się w niej zamieszkać blisko 1 dojazdowe. Wykonawcą prac jest firma tys. nowych mieszkańców. WUPRINŻ S.A z Poznania. Celem inwestycji jest zwiększenie przepustowości oczyszczalni. Obecnie wynosi ona 600, a docelowo ma osią- gnąć 1400 metrów sześciennych na dobę. Projekt „Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w Dopiewie” Zwiększenie możliwości odbioru ścieków współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej - komunalnych i stopnia ich oczyszczania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 konieczne jest ze względu na dynamiczny i z budżetu Gminy Dopiewo. Przedszkolaki zbierają deszczówkę

Przy Przedszkolu Publicznym „Mądra nią dotację w wysokości 50 tys. zł z bu- posażenie przedszkola w taki system ma Sowa” w Konarzewie został zamonto- dżetu Samorządu Województwa Wiel- ponadto znaczenie edukacyjne - dzieci wany duży zbiornik o pojemności 42 m2 kopolskiego z programu „Deszczówka”. obserwujące użytkowane w ich otocze- do magazynowania wody deszczowej, Zadanie wykonano w ramach projektu niu rozwiązanie i korzystające podczas wyposażony w system do jej rozprowa- pn. „Budowa systemu gromadzenia i za- animacji w ogrodzie z uzbieranej wody dzania i czerpania zakończony hydran- gospodarowania wody deszczowej przy do podlewania kwiatów, krzaków i drzew, tami ogrodowymi. Dzięki temu będzie przedszkolu publicznym w Konarzewie w naturalny sposób uświadamiają sobie można podlewać rozległy ogród, nie w Gminie Dopiewo”. potrzebę racjonalnego gospodarowania zużywając do tego celu ani kropli wody Gromadzenie deszczówki w miejscu zasobami wody i uczą się myślenia o śro- wodociągowej. Przy okazji nauczyciele opadu i lokalne jej wykorzystanie ma dowisku. uświadomią przedszkolakom, jak racjo- znaczenie ekonomiczne, ale nie tylko - Zadanie współfinansowane przez Sa- nalnie korzystać z zasobów naturalnych w czasie intensywnych opadów deszczu morząd Województwa Wielkopolskiego i jak być „eko”. ogranicza ryzyko podtopień, natomiast w ramach programu „Deszczówka”. Koszt inwestycji wyniósł blisko 130 w okresie suszy pozwala korzystać z re- Milena Wolna tys. zł. Gmina Dopiewo pozyskała na zerwy uzbieranej w zbiorniku wody. Wy- fot. Michał Juskowiak Energetyczna wiata nad stawem

O renowacji stawu lowanym na wiacie, np. telefon, który w Dopiewie pisaliśmy podczas spaceru niefortunnie nam się w tym roku kilkukrot- rozładował. To rozwiązanie prototypowe, nie, relacjonując postępy jakiego wykonawca nigdzie wcześniej nie prac budowlanych, obej- realizował. Jego premiera miała miejsce mujących oczyszczenie w Dopiewie. Na placu znajdują się ławki zbiornika i urządzenie i krąg ogniskowy, jest więc to miejsce jego otoczenia. Nie poka- przeznaczone do animacji nad wodą. zywaliśmy jednak wiaty Nad stawem zainstalowano oświetlenie, solarnej, która stanęła na kosze na śmieci, siłownię zewnętrzną placu wyłożonym kostką. i inne urządzenia małej architektury. Znajduje się tu drzewko Wokół zbiornika posadzono 700 roślin. solarne, z którego można Na wodzie z kolei pojawił się pomost podładować urządzenie i domek dla kaczek. elektroniczne prądem „ze słońca”, uzyskanym AM, fot. Michał Juskowiak dzięki panelom zainsta- grudzień 2020 13 inwestycje Nowa ul. Batorowska w Dąbrowie

tość inwestycji to nie jezdni o nawierzchni bitumicznej oraz 3.864.666 zł, a wy- chodników i zjazdów do posesji z kostki sokość dofinanso- betonowej. Powstała także kanalizacja wania 2.250.786 deszczowa i oświetlenie uliczne. Przebu- zł. Modernizacja dowano urządzenia elektroenergetycz- dotyczyła odcinka ne, telekomunikacyjne i gazociągowe. o długość 637 m - Wykonawca robót: Przedsiębiorstwo od ul. Szkolnej do Wielobranżowe TRAP z Poznania. drogi wojewódzkiej Aleksandra Rutyna, 307. Zakres prac fot. Michał Juskowiak obejmował: roboty drogowe – wykona-

W połowie grudnia tego roku kończy się remont ul. Batorowskiej w Dąbrowie, Zadanie dofinansowano ze środków Unii Europejskiej w ramach operacji typu „Budowa lub na które Gmina Dopiewo pozyskała do- modernizacja dróg lokalnych” w ramach działania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na finansowanie z Unii Europejskiej. War- obszarach miejskich” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020. Modernizacja ulic w Dąbrówce

Postępują prace budowlane w ramach z o.o. z Obornik. Modernizacja ma być wykonanie kanału deszczowego w pełnym zadania: „Budowa ul. Palisadowej, For- zakończona do końca listopada 2021 r. zakresie oraz budowa ulic Piastowskiej towej, Jagiellońskiej oraz Piastowskiej Inwestycja obejmuje: roboty drogowe - i Palisadowej. Całkowita wartość robót wraz z budową kanalizacji deszczowej wykonanie jezdni, chodników i zjazdów to 2.785.000 zł. Dofinansowane ze środ- w Dąbrówce”, na które Gmina Dopiewo do posesji z kostki betonowej oraz budowę ków Funduszu Dróg Samorządowych pozyskała blisko 50-procentowe dofinan- kanalizacji deszczowej we wszystkich w wysokości 1.320.600 zł. sowanie. Wykonawcą jest IVESTON sp. ulicach. W tym roku zaplanowane jest AR, fot. Michał Juskowiak budowę kanalizacji deszczowej i moder- Wiosenniej w Skórzewie nizację oświetlenia. Termin zakończe- nia robót 15.12.2020 r. Całkowita ich Na ukończeniu jest budowa ul. Wio- i ulic bocznych to 939 m. Zakres robót wartość: 2.553.099 zł. Wykonawcą jest: sennej w Skórzewie. Łączna długość re- obejmuje wykonanie jezdni, chodników IZBRUK - Maciej Rybicki Zakład Ogól- montowanego odcinka, tj. ul. Wiosennej i zjazdów do posesji z kostki betonowej, nobudowlany z Dziedzic. AR, fot. Michał Juskowiak

14 grudzień 2020 inwestycje Ładniej na Wspólnej w Skórzewie

Zakończyły się prace na ul. Wspól- nej w Skórzewie. Wybudowano drogę o długości 615 m na odcinku od ul. Spółdzielczej do ul. Kolejowej. Zakres inwestycji: roboty drogowe, pieszo – jezd- nia, nawierzchnia z kostki betonowej i kanalizacja deszczowa z przepom- pownią. Wartość robót: 1.129.270 zł. Ich wykonawcą prac był RDR sp. z o.o. z Czerwonaka. AR, fot. Michał Juskowiak

Szersza i odnowiona Pasjonatów w Dąbrowie

Dobiegają końca prace na ul. Pasjo- przebudowę urządzeń elektroenergetycz- ruchu. Prosimy o zwrócenie uwagi na natów w Dąbrowie, związane z posze- nych i budowę kanału technologicznego. znaki. Kierujących pojazdami, rowerzy- rzeniem jezdni do 6 m i ułożeniem na Termin zakończenia robót 15.12.2020 r. stów i pieszych prosimy o zachowanie niej nowej nawierzchni bitumicznej - na Ich wartość: 1.465.800 zł. Wykonawcą bezpieczeństwa na drodze. odcinku ok. 834 m, od DHL do wia- jest COLAS Polska sp. z o.o. z Palędzia. duktu w ul. Leśnej. Remont obejmuje Wprowadzona zostanie nowa organizacja AR, fot. Michał Juskowiak

Kolejni kontrolerzy prędkości

Dąbrowa pozazdrościła Konarze- Szkolnej i Wiejskiej. Zachęcają kierowców sołectwo to otrzymało za poprawienie wu, gdzie jakiś czas temu pojawiły się do zdjęcia nogi z gazu. Ich zakup i mon- w tym roku, w wyborach prezydenckich, pierwsze w Gminie Dopiewo wyświetlacze taż kosztował 32 tys. zł, z czego 10 tys. frekwencji wyborczej z 2019 r. prędkości. Elektroniczni kontrolerzy pochodzi z nagrody otrzymanej w kon- prędkości stoją w Dąbrowie przy ul. kursie „Walczymy o frekwencję!”, jaką AM, fot. Michał Juskowiak

grudzień 2020 15 inwestycje Miejsca parkingowe w Więckowicach

10 miejsc parkingowych powstało nawcą był Zakład Usług Komunalnych AR, fot. Michał Juskowiak przy boisku w Więckowicach. Ich wyko- Sp. z o.o. w Dopiewie. Koszt: 49 200 zł. Zmiany w parku w Gołuskach

Zagospodarowania parku w Gołu- skach w ramach Dopiewskiego Budżetu Obywatelskiego zostanie przeprowadzone w tym roku. Wartość zadania: 118 080 zł. Powstanie ciąg o nawierzchni bitu- micznej. Zamontowany zostanie fragment ogrodzenia, wraz z furtką i bramą. Po- jawią się ławki, kosze na śmieci. Utwar- dzone zostaną miejsca pod ławkami. Posadzonych zostanie 7 drzew. Wykonawcą jest Zakład Usług Ko- munalnych Sp. z o.o. w Dopiewie.

AR, fot. Michał Juskowiak

16 grudzień 2020 walczymy z koronawirusem

grudzień 2020 17 walczymy z koronawirusem

18 grudzień 2020 bezpieczeństwo Kronika Straży Gminnej

231 zdarzeń zostało zapisanych w li- drogowego) i interwencji związanych ze 16.11.2020 r. – Konarzewo: spalanie stopadzie w „Dzienniku Służby” Straży zwierzętami – 32. materiałów zabronionych; właściciela Gminnej w Dopiewie. Najwięcej wśród posesji ukarano mandatem. nich było kontroli porządkowych - 81 Wybrane interwencje 28.11.2020 r. - Zakrzewo, ul. Poznań- (spalanie odpadów, dzikie wysypiska ska: wolno biegający pies stwarzają- śmieci, odbiór odpadów, podłączenie 12.11.2020 r. - Dopiewiec, prace w pa- cy zagrożenie; właściciela ukarano posesji do kanalizacji). Nieco mniej było sie drogi bez zezwolenia; sprawcę mandatem. kontroli bezpieczeństwa - 74 (związa- wykroczenia ukarano mandatem. nych z epidemią, obiekty komunalne 14.11.2020 r. - Więckowice, ul. Dere- Adam Półtoraczyk, Komendant i miejsca spożywania alkoholu). Blisko niowa: spalanie materiałów zabro- Straży Gminnej w Dopiewie o połowę mniej było kontroli ruchu dro- nionych; właściciela posesji ukarano gowego – 44 (parkowanie, zajęcie pasa mandatem. Art. 183 kodeksu karnego: § 1. Kto wbrew przepisom składuje, Dzikie wysypiska usuwa, przetwarza, zbiera, dokonuje od- zysku, unieszkodliwia albo transportuje Kto wyrzuca śmieci do wizerunek Gminy Dopiewo, często wy- odpady lub substancje w takich warun- rowu, na polu, w lesie? bieranej jako miejsce do zamieszkania. kach lub w taki sposób, że może to za- Co gorsza, mogą stanowić zagrożenie dla grozić życiu lub zdrowiu człowieka lub ludzi (substancje łatwopalne, substancje spowodować obniżenie jakości wody, Znów na terenie Gminy Dopiewo trujące przenikające do wód gruntowych powietrza lub powierzchni ziemi lub odkrytych zostało kilka „dzikich” wy- ostre krawędzie). zniszczenie w świecie roślinnym lub sypisk śmieci. O niektórych informacje Informacje o sprawcach „dzikich” zwierzęcym, podlega karze pozbawienia Straży Gminnej w Dopiewie przekazali wysypisk śmieci można zgłaszać na Po- wolności od 3 miesięcy do lat 5. telefonicznie mieszkańcy. Inne strażnicy licję (tel. 47 77 132 34, 519 064 612) lub § 2. Tej samej karze podlega, kto zlokalizowali podczas patrolowania tere- do Straży Gminnej (tel. 618 941 986, 512 wbrew przepisom przywozi z zagranicy nu Gminy Dopiewo, przy okazji rutyno- 457 977). substancje zagrażające środowisku. wych kontroli lub jadąc na interwencję. Za wyrzucanie odpadów w miejscu § 3. Karze określonej w § 1 podlega, Porzucone odpady źle świadczą niedozwolonym grożą kary pozbawienia kto wbrew obowiązkowi dopuszcza do o sprawcach – ich stosunku do śro- wolności i grzywny, które przewiduje popełnienia czynu określonego w § 1, 2 i 4. dowiska naturalnego i ekologii i ich kodeks karny i kodeks wykroczeń. § 4. Karze określonej w § 1 podlega, poczuciu estetyki. Z pewnością psują kto wbrew przepisom przywozi odpady z zagranicy lub wywozi odpady za granicę. § 5. Kto bez wymaganego zgłoszenia lub zezwolenia, albo wbrew jego warunkom przywozi z zagranicy lub wywozi za granicę odpady niebezpieczne, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 6. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1-5 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Dzikie wysypiska w Konarzewie, Trzcielinie i Zborowie. Art. 162. Kodeksu Wykroczeń § 1. Kto w lasach zanieczyszcza glebę lub wodę albo wyrzuca do lasu kamienie, śmieci, złom, padlinę lub inne nieczy- stości, albo w inny sposób zaśmieca las, podlega karze grzywny albo karze na- gany. § 2. Jeżeli czyn sprawcy polega na zakopywaniu, zatapianiu, odprowadzaniu do gruntu w lasach lub w inny sposób składowaniu w lesie odpadów, sprawca podlega karze aresztu albo grzywny. § 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 można orzec nawiązkę, a w razie popełnienia wykroczenia okre- ślonego w § 2 orzeka się nawiązkę - do wysokości równej kosztom rekultywacji gleby, oczyszczenia wody, wydobycia, wykopania, usunięcia z lasu, a także zniszczenia lub neutralizacji odpadów. AM, fot. Arch. Straży Gminnej w Dopiewie grudzień 2020 19 bezpieczeństwo / ekologia Czego w piecu nie spalamy?

Nie pal w piecu byle czego, a unikniesz mandatu 500 zł lub grzywny 5000 zł

Jesień za pasem i z każdym dniem temperatura powietrza spada. Sezon grzewczy rozpoczęty, więc wraca jak bumerang coroczny temat ogrzewania i spalania w przydomowych piecach. Warto odświeżyć sobie pamięć o tym, czego spalać nie wolno, aby uniknąć nie- przyjemności i konsekwencji w postaci mandatu. Przypominamy więc, czego w do- mowym piecu centralnego ogrzewania nie palimy: • plastikowych butelek, pojem- ników i toreb, • innych przedmiotów z tworzyw sztucznych, drukiem farb kolorowych. Funkcjonariusze mogą również żądać od • opon, Za palenie tymi śmieciami grozi nas wyjaśnień i dokumentów, aby skon- • odpadów z gumy i sztucznej nawet 500 zł mandatu, a jeżeli odmówimy trolować czym palimy. Mogą to czynić, skóry, jego przyjęcia grzywna może wynieść kierując się własnymi podejrzeniami, • drewna pokrytego lakierem (np. nawet 5000 zł. Pamiętajmy, że strażnicy ale również po otrzymaniu informacji fragmentów niektórych mebli), gminni oraz policjanci mają prawo skon- od zaniepokojonych sąsiadów. • opakowań po farbach, lakierach, trolować nasz dom i palenisko a także Adam Półtoraczyk, Komendant rozpuszczalnikach, pobrać z niego próbki do dalszych badań. Straży Gminnej w Dopiewie • papieru bielonego chlorem z na-

W Polsce, mimo licznych legisla- Plastik nie do pieca ! cyjnych zmian w ostatnich latach, nie widać zdecydowanych postępów w za- W trosce o czyste wydaje się być w społeczeństwie ciągle gospodarowaniu odpadów. Wg raportu GUS** w 2018 roku selektywna zbiórka powietrze bardzo niska, mimo nieustannej obec- ności tematu smogu w mediach. wszystkich odpadów komunalnych wy- Prowadzona od kilku lat przez Fun- Odpady tworzyw sztucznych („pla- niosła tylko ok. 29%. To zdecydowanie dację PlasticsEurope Polska kampania stiki”) są często spalane w przydomo- za mało, by osiągnąć cele wyznaczone edukacyjno-społeczna pt. „Plastik nie wych piecach i kotłowniach ze względu w pakiecie GOZ, takie jak np. recykling do pieca – piec nie do plastiku” przypo- na wysoką wartość opałową tego mate- 50% odpadów komunalnych w roku 2025. mina o szkodliwości spalania odpadów riału, ale w obecnym systemie gospo- Kluczem do sukcesu jest poprawa sys- w piecach, przydomowych kotłowniach darowania odpadami w Polsce nie ma temów selektywnej zbiórki i technologii i na wolnym powietrzu. Na monitorach racjonalnego uzasadnienia dla takiego sortowania. Jedna z najnowszych analiz w autobusach, tramwajach i kolejach do- postępowania. Spalając plastik nie tylko dotyczących odpadów tworzyw sztucz- jazdowych w różnych regionach Polski, marnujemy surowiec do recyklingu, ale nych*** wykazała, że dla odpadów zbie- m.in. we Wrocławiu, Łodzi, Białymstoku, także emitujemy do powietrza pyły i inne ranych selektywnie poziom recyklingu Poznaniu oraz w aglomeracji Górnego szkodliwe substancje, przyczyniając się może być nawet 10 razy większy niż dla Śląska emitowany jest krótki animowany do zwiększenia zanieczyszczenia powie- odzyskanych ze strumienia odpadów spot, w prosty sposób ilustrujący hasło trza w najbliższym otoczeniu, szkodząc zmieszanych. kampanii. sobie i innym. Należy więc uświadomić Poziom selektywnej zbiórki odpadów Problem złej jakości powietrza w Pol- sobie, że potencjalne znikome korzyści tworzyw sztucznych w Polsce wzrasta sce, szczególnie dotkliwy w okresie je- (ewentualna oszczędność opału) nie mogą bardzo powoli. Wg GUS w 2018 roku ze- sienno-zimowym, od dłuższego czasu być żadnym argumentem w zestawieniu brano tylko 331 tys. ton (to mniej niż 18% obecny jest w świadomości publicznej. z ogromnymi negatywnymi skutkami wytworzonych w tym czasie odpadów Europejskie statystyki* wskazują, że palenia odpadów, zarówno dla zdrowia tworzyw sztucznych) i w porównaniu do Polska należy do krajów o najbardziej ludzkiego, jak i dla środowiska. 301 tys. ton w roku 2015 jest to wynik zanieczyszczonym powietrzu, ponadto bardzo niezadowalający. Bez istotnych znajduje się w czołówce krajów z naj- zmian systemowych, w tym zaangażo- wyższym odsetkiem przedwczesnych Czy wiesz, że wania organizacji handlowych i konsu- śmierci spowodowanych złą jakością Odpady tworzyw to wartościowy mentów, oraz nieustannego zwiększania powietrza. Na większości terytorium materiał, który poprzez recykling me- świadomości ekologicznej konsumentów Polski za zanieczyszczenie powietrza chaniczny można ponownie wykorzy- osiągnięcie poziomu 50% recyklingu od- odpowiada w głównej mierze tzw. ni- stać do wyprodukowania nowych wy- padów opakowań z tworzyw sztucznych ska emisja, czyli emisje z pojazdów oraz robów. W ten sposób, realizowana jest w roku 2025 jest niewykonalne. z domowych palenisk i kotłowni**. Duży podstawowa zasada Gospodarki Obiegu W dalszym ciągu podstawowym udział ma tu naganne zjawisko spala- Zamkniętego – efektywne wykorzysta- sposobem zagospodarowania odpadów nia odpadów w piecach, a świadomość nie zasobów, poprzez zawracanie ich do tworzyw sztucznych w naszym kraju negatywnych skutków, takich praktyk, obiegu gospodarczego. pozostaje niestety składowanie - na 20 grudzień 2020 bezpieczeństwo / ekologia

niku niecałkowitego spalania odpadów w niskich temperaturach powstaje rów- nież duża ilość drobnych pyłów, które są niezmiernie szkodliwe dla układu oddechowego człowieka z uwagi na bardzo małe wymiary cząstek (na po- ziomie mikronowym i submikronowym), ponadto są one nośnikami zawartych w odpadach metali ciężkich. Wysoką wartość kaloryczną odpadów tworzyw sztucznych - ponad 40 MJ/kg - można odzyskać w sposób bezpieczny dla zdrowia jedynie w profesjonalnych in- stalacjach do odzysku energii z odpadów. W tych ściśle kontrolowanych i monito- rowanych instalacjach przemysłowych, gdzie temperatura przekracza 1000°C, a odpady przebywają w tej temperaturze odpowiednio długo, aby reakcja spala- nia mogła przebiec do końca, głównymi produktami spalania są dwutlenek węgla składowiska ciągle trafia ok. 43% tych bardziej złożonym i różnorodnym skła- i woda, a niewielkie ilości pozostałych odpadów. Z pozostałej ilości ok. 27% dzie niż kilkadziesiąt lat temu. W związ- substancji ubocznych są wychwytywane poddawane jest recyklingowi, a ponad ku z tym produkty ich spalania mogą i dezaktywowane w zaawansowanych 30% odzyskowi energii w przemysłowych równie różnorodne, nieprzewidywalne systemach oczyszczania spalin. W efekcie instalacjach, spełniających wyśrubowane i często - bardzo szkodliwe. spaliny opuszczające taki profesjonal- normy sprawności energetycznej i emisji Szkodliwość spalania odpadów w go- ny piec spełniają najostrzejsze wymogi do środowiska. spodarstwach domowych, zarówno w pie- emisyjne i nie stanowią zagrożenia ani Praktyka niekontrolowanego spalania cach i kotłach centralnego ogrzewania, dla zdrowia ludzi, ani dla środowiska. odpadów jest w Polsce niestety ciągle czy kominkach, jak w przydomowych Przykładami takich instalacji są piece do powszechna. Z raportu GUS „Ochrona paleniskach na otwartej przestrzeni współspalania, jak np. piece cementowe Środowiska w Polsce 2019” wynika m.in., wynika z trzech głównych przyczyn: (odpady częściowo zastępują tu typowe że ze spalania w gospodarstwach domo- proces spalania przebiega w zbyt ni- paliwo, takie jak koks czy węgiel), a tak- wych wytwarzane jest prawie cztero- skiej temperaturze (180-500°C), czas że zakłady termicznego przekształcania krotnie więcej pyłów niż łącznie emituje spalania jest krótki oraz cały proces odpadów popularnie zwane spalarniami. sektor produkcji i transformacji energii. prowadzony bez dostatecznego nad- Do takiego stanu rzeczy przyczynia się miaru powietrza. Skutkiem takiego Źródła: nie tylko palenie paliwem niskiej jakości, spalania są liczne szkodliwe produkty, *Air Quality in Europe 2019 ale także spalanie odpadów w piecach, np. tlenek węgla (czad), dioksyny, uwa- kominkach czy na wolnym powietrzu. żane za jedne z najbardziej toksycznych **raport GUS ”Ochrona Środowiska 2019 Co więcej, ci mieszkańcy, którzy spa- substancji chemicznych, tzw. związki *** Raport „Tworzywa sztuczne w obie- lają odpady, nie widzą w tym żadnego WWA (wielopierścieniowe węglowodory gu zamkniętym – analiza sytuacji problemu („dziadkowie i rodzice zawsze aromatyczne) o silnych właściwościach w Europie” spalali śmieci”). Nie zdają sobie jednak rakotwórczych, czy inne niebezpieczne sprawy z tego, że obecnie odpadów jest dla zdrowia i środowiska gazy, jak tlenki dużo więcej i są to materiały o znacznie siarki i azotu oraz chlorowodór. W wy- Fundacja PlasticsEurope Polska

Bankomat w Dopiewie, znajdujący Skok na bankomat się obok sklepu „Lewiatan” i kościoła, po raz drugi stał się celem przestępców, którzy ulegli pokusie przywłaszczenia sobie znajdującej się w jego wnętrzu go- tówki. Włamanie do bankomatu miało miejsce w nocy z 26 na 27 listopada 2020 r. Mimo zniszczenia urządzenia, złodzie- jom nie udało się dostać do pieniędzy. Gdyby rozbroili sejf, banknoty zostałyby trwale oznaczone farbą i niewielki mie- liby z nich pożytek. Pierwszy, udaremniony atak na ban- komat przy ul. Poznańskiej w Dopiewie, miał miejsce 4,5 roku wcześniej - 21 marca 2016 r. Odkryto wtedy ładunek wybuchowy w postaci butli z gazem w zaparkowanym bezpośrednio przy wejściu do bankomatu volkswagenie. Auto zostało wcześniej skradzione. Butle rozbroili strażacy, wcześniej przeprowa- dzono ewakuację sąsiednich budynków i zamknięto ulicę. AM, Fot. Michał Juskowiak grudzień 2020 21 bezpieczeństwo Kronika Policyjna

Komisariat Policji w Dopiewie odno- – 04/05/11/2020 – Skórzewo: uszko- – 14/11/2020 - Dąbrówka - kradzież tował w listopadzie 2020 r. następujące dzenie pojazdu Ford Mondeo, z włamaniem do firmy. wydarzenia: – 19/20/11/2020 – Dąbrówka: kradzież pojazdu – Hyundai Tucson, asp. szt. Przemysław Waliński, Nietrzeźwi kierujący – 27/11/2020 – Dopiewo - próba kra- - 21.11.2020 – Gołuski – 0,26 mg/l. Kierownik Ogniwa Prewencji dzieży z włamaniem do bankomatu, w Komisariacie Policji w Dopiewie – 29/11/2020 - Skórzewo - kradzież Kradzieże i zniszczenia lusterek od Skody Superb, – 03/04/11/2020 – Dąbrowa: kradzież agregatu, Kronika Ochotniczej Straży Pożarnej OSP Dopiewo

17.11.2020 r. - Autostrada A2 149km 6.11.2020 r.- Lisówki. Ognisko w lesie. 2.11.2020 r. - Gołuski ul. Dopiewska. Po- kierunek Poznań. Pożar naczepy. żar sadzy w przewodzie kominowym. 9.11.2020 r.- Pokrzywnica ul. Łowiecka. 18.11.2020 r. - Gołuski ul. Polna. Zabez- Pożar kominka w domku letnisko- 4.11.2020 r. - Konarzewo os. 25-lecia. pieczenie lądowiska LPR. wym. Zabezpieczenie lądowiska LPR. 21.11.2020 r. - Gołuski ul. Klonowa. 9.11.2020 r.– Dopiewo. Pożar sadzy 5.11.2020 r. - Dopiewo ul. Więckowska. Podejrzenie tlenku węgla. w kominie. Zabezpieczenie lądowiska LPR 18.11.2020 r.– Gołuski ul. Polna. Zabez- 6.11.2020 r. - Lisówki ul. Jeziorna. Pożar pieczenie lądowiska LPR. na terenie leśnym – alarm fałszywy. OSP Palędzie 9.11.2020 r. - Pokrzywnica ul. Łowiecka. 2.11.2020 r.– Gołuski ul. Dopiewska. Pożar domku letniskowego. Pożar sadzy w kominie. OSP Zakrzewo 10 i 12.11.2020 r. - Akcja wsparcia dla 3.11.2020 r.- Dąbrówka. Usunięcie gniaz- 13.11.2020 r. – Wysogotowo, ul. Grzybowa/ szpitali. da os z budynku mieszkalnego. Wierzbowa. Kolizja samochodowa. 14.11.2020 r. - Dopiewo ul. Bukowska. 4.11.2020 r.- Konarzewo os. 25-lecia. 14.11.2020 r. – Zakrzewo, ul. Gajowa. Zdarzenie drogowe – zgłoszenie Zabezpieczenie lądowania LPR. Usunięcie gniazda os z budynku z systemu ECALL - alarm fałszywy. mieszkalnego. 16.11.2020 r. – Sierosław, ul. Bukowska. Zabezpieczenie miejsca zdarzenia - wy- padek samochodowy. 23.11.2020 r. – Dąbrowa/Dąbrówka. Powa- lone drzewo – fałszywy alarm. 26.11.2020 r. – Skórzewo, ul. Ty- miankowa. Ulatniający się gaz.

Beata Spychała, fot. Arch. OSP Dopiewo i OSP Palędzie

22 grudzień 2020 pomoc / bezpieczeństwo / wyniki konkursu Pomogli szpitalowi

Druhowie ze Szczepu ZHP Dopie- przyjmowała w swoich placówkach dary szpitale nadal, codziennie potrzebują wo, wraz z Jednostką Straży Pożarnej dla szpitala. naszej pomocy, więc zachęcamy do ich w Dopiewie, Serdecznie dziękujemy - za okazane wspierania. przekazali 19 listopada 2020 r. Szpi- serce i wsparcie - Mieszkańcom Gminy Pomóżmy szpitalom, żeby one mogły talowi Klinicznemu im. Karola Jonschera Dopiewo, którzy włączyli się w akcję. nieść pomoc nam! Uniwersytetu Medycznego im. Karola Niech to będzie dobry przykład i apel Jan Sawiński GBPiCK / Marcinkowskiego w Poznaniu produkty, do wszystkich, którzy pozostawali obok. Szczep ZHP Dopiewo które zebrali w ramach akcji wsparcia. Do Jeśli tylko można pomóc, to należy to Fot. Szczep ZHP Dopiewo akcji przyłączyła się Gminna Biblioteka zrobić. Dla nas to niewielki koszt i wy- i Centrum Kultury w Dopiewie, która siłek. To jednak nie musi być koniec - Zdalne zbiórki zuchowe

Od listopada zuchy z 12 Gromady Zuchowej „Bajkowy Wóz” spotykają się w każdy poniedziałek na zdalnych zbiórkach. Podczas tych zbiórek towarzy- szy im rodzinka harcerskich pluszaków, które opowiadają legendy polskie i bajki z różnych stron świata. Zuchy również chętnie przedstawiają bajki, które same ułożyły. Każdy zuch ma okazje zdobyć sprawność „Bajarza” Podczas zdalnych zbiorek nie brakuje różnych konkursów, zabaw i gier zuchowych. hm. Irena Jóźwiak Strażnicy Widoczności Przedstawiamy prace konkursu dużo prac. Pochwaliliście się swoimi zdol- „Strażnicy Widoczności”, w którym nościami: technicznymi, plastycznymi, można było wziąć udział za pośrednic- poetyckimi i realizatorskimi. Zwycięz- twem strony www. dopiewo.pl i profilu cami konkursu „Strażnicy Widoczności” FB „Gmina Dopiewo – strona oficjalna”. zostali wszyscy uczestnicy. Ze statystyk wynika że, znacząca Inwencja twórcza i pomysłowość część wypadków z udziałem pieszych uczestników zabawy przerosła nasze na drogach zdarza się po zmroku, dlate- oczekiwania. Czytając wierszo - ry- go postanowiliśmy podzielić się z Wami mowanki oraz przeglądając rysunki odblaskowymi brelokami, które zamoco- i filmy, wiemy, że jesteście świadomy- wane do odzieży wierzchniej, czy obroży mi użytkownikami dróg zarówno jako pupila, w istotny sposób wpływają na piesi, rowerzyści i pasażerowie pojazdów widoczność na ulicach, poboczach i przej- drogowych. Znacie zasady ruchu uliczne- ściach dla pieszych. go i rozumiecie jak ważna jest edukacja Każdy mieszkaniec Gminy Dopie- dotycząca bezpieczeństwa na drogach. wo, który wypełnił formularz on-line Wszystkim dziękujemy za wspól- ”Strażnik Widoczności” publikując tam ną zabawę. Zapraszamy do oglądania swoje prace na temat bezpieczeństwa galerii prac na naszym profilu FB Gmina na drogach, otrzymał od nas zestaw Dopiewo – strona oficjalna gadżetów z wizerunkiem gminnych Beata Spychała maskotek - Dop i Ewo. Adam Zakrzewo Fot. i rys. Arch. uczest- Konkurs trwał od 2 do 20 listopada ników konkursu 2020 r. Otrzymaliśmy od Was bardzo grudzień 2020 23 bezpieczeństwo / prace konkursowe

Antosia,Dopiewiec

Marysia, Konarzewo

Dominika, Trzcielin

Patrycja, Konarzewo Radek, Zakrzewo Wiktor, Dopiewo

Wiktor, lat 3, Dopiewo Zofia,Konarzewo Zosia, Dąbrówka

24 grudzień 2020 bezpieczeństwo / historia Wiersze - Strażnik widoczności Dbam o swoje bezpie- Słuchaj, przechodniu W każdej podróży czeństwo Słuchaj, przechodniu! Wie o tym mały, Wie o tym duży, By bezpiecznie czuć się na dro- Chcemy Ci donieść: Że trzeba bezpiecznym być w każdej dze, pamiętam o ważnych za- - Nie jesteś mrówką! podróży. sadach - tak ku przestrodze: Nie jesteś słoniem! Czy to ta piesza, czy rowerowa 1. Noszę przy sobie choćby od- Ty się nie schowasz, Twoja kamizelka musi być odblasko- blask mały, chcę być widoczny na w szparce jak mrówka, wa! drodze i do domu wrócić cały. gdy pędzi auto Byś był widoczny na drodze z daleka, 2. Przechodzę przez ulicę tylko na i ciężarówka. Ponieważ w domu mama z tatą czeka! zielonym świetle, w miejscu gdzie Więc się rozglądaj! Odblask - rzecz mala i mało kosztuje są pasy - tam jest bezpiecznie. - radzimy szczerze a dużo robi, bo życie ludzkie ratuje! 3. Idę zawsze lewą stroną z od- i z pojazdami Marcel, Więckowice blaskami, grzecznie bez przepy- unikaj zderzeń! chanek z bratem czy kolegami. Eliasz, Dąbrówka 4. Gdy jadę rowerem zakładam Naśladuję ziomali kask na głowę, mam sprawne Dop i Ewo od odblasków się błyszczą, światła i dzwonek - jeżdżę tyl- Ruch drogowy I przy tym oczu nikomu nie niszczą. ko na ścieżce rowerowej. Jadą, jadą samochody, więc na Wręcz przeciwnie, są dla mnie wzorem, 5. W samochodzie zawsze drodze wielki ruch. I dlatego przez Biorę z nich przykład jeżdżąc moim pasy zapinam, mama mi o tym ulicę, lepiej będzie przejść we dwóch. dziecięcym motorem. nie musi przypominać. Na plecaku i na kurtce, swe odbla- Dzięki odblaskom widać mnie z od- Adam, Zakrzewo ski zawsze mam. Dzięki nim jestem dali, widoczny gdy rowerkiem z tatą gnam. Z uśmiechem na twarzy naśladuje Wiktor, Dopiewo moich dopiewskich „ziomali”. Odblask każdy nosić musi Adrian, Dopiewo

Na spacerze, na rowerze, Jeśli drogie ci życie i w Dopiewie i w plenerze. Jeśli drogie ci życie, Podziękowanie Każdy odblask nosić musi, To na każdym twym kroku, Księdzu Proboszczowi Karolowi nie ma co wypadków kusić. Noś odblaski nie w skryciu, Górawskiemu i służbie liturgicznej, Bądź widoczny w każdej chwi- Lecz noś je na widoku. Kombatantom, Samorządowi Gminy li jak strażnicy nasi mili. Należy być widocznym, Dopiewo, przedstawicielom Biblioteki Dop i Ewo już to znają, wszyst- Kiedy samochód jedzie, Gminnej, Sołtysom, Klubowi Seniora kim nam przypominają. Noś Choć idziesz torem bocznym, Gminy Dopiewo, Stowarzyszeniu Miło- odblaski więc w pokorze, ży- Nawet tu cię najedzie. śników Dopiewca „Sami Swoi”, Redak- cie to ochronić może!!! Lecz kiedy odblask świeci, cji „Czasu Dopiewa” - za wspomnienie Widać ciebie z daleka, Joanna, Trzcielin o naszym Ojcu, Przyjaciołom, Znajo- Niech noszą odblaski dzieci, mym oraz wszystkim którzy uczestni- To nic złego ich nie czeka. czyli w ostatniej drodze naszego Ojca Dominika, Trzcielin Stefana Strychalskiego z Palędzia - za udział w pogrzebie, złożone kwiaty, Śladami powstania intencje mszalne i przekazane wyrazy współczucia pragniemy złożyć szczere wielkopolskiego podziękowania. Rodzina Strychalskich

Powstanie wielkopolskie 1918-1919 odcisnęło swój trwały ślad w świadomości mieszkańców regionu. Wokół Poznania znaleźć można wiele miejsc, przypomina- Cyklicznie jących historię tego zwycięskiego zrywu. Obok tradycyjnych obiektów jak muzea z PLOT i pomniki w ostatnich latach pojawia się coraz więcej pomysłów na upamiętnienie Cyklem „Turystyczne PLOTki”, powstania w nieszablonowy sposób. wspólnie z Poznańską Lokalną Orga- Jedną z alternatywnych form prezen- nizacją Turystyczną (PLOT), przybliża- tacji powstańczych losów są rekonstruk- my na łamach „Czasu Dopiewa” perełki cje historyczne. Regularnie widowiska turystyczne okolic Poznania, by zachęcić powstańcze odgrywane są między innymi Czytelników do samodzielnego pozna- w Parku Dzieje w Murowanej Goślinie. wania mniej lub bardziej znanych miejsc Historia „ożywa” tam dzięki dynamicznej wartych uwagi. opowieści, łączącej inscenizowane sceny Poznańska Lokalna Organizacja Tu- rystyczna ▪ Poznań Convention Bureau Panteon Powstania Wielkopolskiego z przeszłości z edukacyjnym przekazem, z wykorzystaniem akrobatyki i efektów ul. Wielka 18/10, 61-775 Poznań ▪ w Biedrusku (fot. Archiwum telefon: 061 878 5696 ▪ e-mail: biuro@ Urzędu Gminy Suchy Las) pirotechnicznych. plot.poznan.pl ▪ www.poznan.travel Red. grudzień 2020 25 historia / turystyka

Śremski Dobosz (fot. Archiwum Widowisko Powstanie Wielkopolskie w Parku Dzieje (fot. wdobrymkadrze.pl) Urzędu Miejskiego w Śremie)

Karta questu z wątkami powstańczymi - Murowana Goślina z historią w tle (fot. www.wielkopolskaciekawie.pl)

Mural powstańczy w Buku (fot. Archiwum Urzędu Miasta i Gminy Buk)

w swoich zbiorach posiada oryginalne powstańcze nosze. Eksponaty z tamtego okresu zobaczyć można również w Izbie Muzealnej Ziemi Bukowskiej w Buku, Izbie Regionalnej Ziemi Goślińskiej w Murowanej Goślinie oraz w Muzeum Śremskim, które przechowuje oryginalną flagę z wizerunkiem orła, odmiennym od powszechnie znanego symbolu powsta- nia. Takie flagi co roku zdobią śremską wieżę ciśnień.

Wśród pomników W Śremie, w otoczeniu drzew Parku Miejskiego im. Powstańców Wielkopol- Murale powstańcze w Śremie (fot. Archiwum Urzędu Miejskiego w Śremie) skich stoi Śremski Dobosz. Rzeźba dłuta słynnego Władysława Marcinkowskiego Centrum pamięci innych powstańców: oryginalne doku- jest uważana za najładniejszy pomnik menty, mapy, zdjęcia, sztandary, militaria powstańczy. W Pobiedziskach na rynku Jednym z ważnych ośrodków pa- i modele. Muzealna narracja obejmuje pomnik ma postać orła zrywającego się do mięci o powstaniu jest podpoznańskie okres powstania oraz udział Wielkopolan lotu spod karabinów ustawionych w tzw. Lusowo. Na tamtejszym cmentarzu spo- w wojnie polsko-bolszewickiej. kozioł. W Obornikach pamiątkowy głaz czywa generał Józef Dowbor Muśnicki. W Swarzędzkim Centrum Historii przypomina entuzjastyczne przywitanie Dowódcę powstania upamiętnia jego i Sztuki eksponatom z epoki towarzyszy Ignacego Jana Paderewskiego w trak- pierwszy w Polsce pomnik, a pamiątki wirtualna książka prezentująca udział cie jego brzemiennej w skutki kolejowej związane z generałem gromadzi tamtejsze mieszkańców miasta w powstaniu. podróży do Poznania. Zasłużonych dla Muzeum Powstańców Wielkopolskich. Izba Pamiątek Regionalnych w Bninie powstania mieszkańców Buku upamięt- Ekspozycję tworzą też zbiory dotyczące

26 grudzień 2020 historia / turystyka nia pięć płaskorzeźb, rozmieszczonych w różnych punktach miasta. W parku przy Pałacu Biedrusko odsłonięto oka- zały Panteon Powstania Wielkopol- skiego z planszami edukacyjnymi na temat walk w poszczególnych częściach regionu. Pomniki powstańcze znaleźć można również w Buku, Koziegłowach, Kórniku, Mosinie i Trzcielinie. Ciekawa jest historia miejsca pamięci blisko Ko- bylnicy. Pod rosnącym tam okazałym dębem organizowano zbiórki skautów. Historię spotkań, na których rozpoczę- to przygotowania do walki o wolność przypomina przewrócony pień drzewa oraz pamiątkowa tablica. Panteon Powstania Wielkopolskiego Uroczystości przy pomniku Bohaterów Powstańcze murale w Biedrusku (fot. Archiwum Ziemi Bukowskiej w Buku (fot. Pałacu Biedrusko) Archiwum Urzędu Miasta i Gminy Buk) Na fali popularności murali w ostat- nich latach pojawiło się również wiele malowideł o tematyce powstańczej, które zdobią ściany w Białężynie, Biedrusku, Bninie, Czerwonaku, Koziegłowach, Lusowie, Obornikach, Pobiedziskach, Puszczykowie i Rogalinku. Do najcie- kawszych należy spektakularny mural w Buku, który przedstawia scenę rozbro- jenia niemieckiego pociągu. Warto też odwiedzić Śrem, gdzie ściany bloków przy ul. Wojska Polskiego upiększyły aż trzy imponujące obrazy: Listy – Powstaniec Wielkopolski, Mały Ułan oraz Ignacy Jan Paderewski. W grze Wędrówkę śladami powstania umoż- liwiają również gry turystyczne. Kto dysponuje większą ilością czasu, może Pomnik Ppłk. Andrzeja Kopy w Trzcielinie (fot. A. Mendrala) się zmierzyć z questami Powstanie Wiel- kopolskie – zapomnianym bohaterom (część 1 i 2) albo z grą Pierwsze Iskry, w której do odczytania hasła potrzeba wizyty w co najmniej trzech z 12 miejsc. Akcenty powstańcze znalazły się też na kartach gier-questów O zakochanym lot- niku i niejednym pomniku w Mórce, Orzeł i Reszka w Buku oraz Murowana Goślina z historią w tle. Niebawem do listy dołączy kolejna gra – quest Po- wstańczym tropem żołnierskim kro- kiem w Śremie.

Piotr Basiński Poznańska Lokalna Sztandar Powstańcy Wielkopolscy w Swarzędzu w Swarzędzkim Organizacja Turystyczna Centrum Historii i Sztuki (fot. Arkadiusz Nowacki) 650. rocznica śmierci Kazimierza Wielkiego

W dniu 5 listopada br. minęła 650. - Polska w XIV wieku była państwem rocznica śmierci ostatniego polskiego dynastycznym, jednakże po śmierci Kazi- króla z dynastii Piastów, rządzonych mierza (1370 r.), tron Polski objął Ludwik w Polsce przez 400 lat, Kazimierza III Węgierski, mimo, że potomkowie Piastów Wielkiego, syna Władysława Łokietka. żyli w Polsce do 1675 r. w linii męskiej Sylwetki tego władcy nie będę przedsta- (ostatni Piast to Jerzy Wilhelm, książę wiał, gdyż jest ona znana, jak też jest brzesko-legnicki), a ostatnią Piastów- wiele dostępnych informacji na Jego ną była Karolina, księżniczka legnicka temat w Internecie. Chciałbym jednak zmarła w 1707 r. wskazać na kilka ciekawostek umyka- - Kazimierz Wielki nie doczekał się jących podczas czytania. męskiego, prawowitego dziedzica i zgod- grudzień 2020 27 historia / przyroda

nie z umową zawartą w Wyszehradzie denary (16 denarów na grosz). Najmniej- w 1339 r. i potwierdzonej w 1369 r., po szą jednostką był obol – 1/32 grosza. jego śmierci tron Polski miał przejść Powyżej grosza był skojec o wartości w ręce dynastii węgierskiej Andega- 2 groszy. wenów (Andegawenii z Francji). - przydomek „Wielki”(Magnus) nie - Kazimierz miał trzy siostry: Kune- występuje w źródłach współczesnych Ka- gundę, Elżbietę i Jadwigę. Elżbieta była zimierzowi. Po raz pierwszy w tym przy- żoną króla Węgier - Karola Roberta i to domkiem wymieniony został w 1496 r. jej syn Ludwik odziedziczył tron Polski - Kazimierz miał cztery żony: Aldonę po śmierci swego wuja Kazimierza Giedyminównę, Adelajdę Heską, Kry- - Córka Ludwika Węgierskiego – stynę Rokiczaną i Jadwigę Żagańską, Jadwiga, wnuczka siostry Kazimierza z których doczekał się pięciu córek. Wielkiego, królowa Polski (1384 r.), - Posiadał przynajmniej trzech sy- była żoną Władysława Jagiełły. Mamy nów z nieprawego łoża: Niemierzę, Jana tutaj płynne przejście od dynastii Pia- Moneta 10 zł z 1964 roku i Pełkę. stów do dynastii Jagiellonów, panującej - Śmierć Kazimierza: We wrze- w Polsce przez kolejne 200 lat – ostatni śniu 1370 roku, będąc w swoim zam- z Jagiellonów, Zygmunt II August zmarł ku w Przedborzu, Kazimierz urządzał w 1572 r. i potem na tronie polskim są polowanie na jelenie, podczas którego już królowie elekcyjni. przewrócił się jego koń, a on sam został - Określenie „trzeci” (Kaziemierz III ranny - złamał nogę. Złamanie doprowa- Wielki) jest dość umowne. Na monetach dziło do gorączki. Lekceważąc zalecenia bitych w okresie jego panowania jest lekarzy, Kazimierz postanowił wrócić oznaczenie jako „I”, gdyż był pierwszym do Krakowa. Po powrocie gorączka nie królem Polski o tym imieniu. Oznaczenie ustąpiła i Kazimierz zmarł 5 listopada. „II” określa że jest następnym Kazimie- W 1869 roku został otworzony grobo- rzem po Kazimierzu Odnowicielu, księciu wiec Kazimierza na Wawelu, badanie polskim. Oznaczenie „III” uwzględnia szczątków potwierdziło złamanie lewej panowanie Kazimierza Sprawiedliwego, nogi władcy. W dniu 8 lipca 1869 roku księcia zwierzchniego Polski. na Wawelu odbył się powtórny pogrzeb - Kazimierz wprowadził reformę mo- szczątków króla Kazimierza III Wiel- netarną. Zaczął ok. 1367 r. bić monetę Moneta 100 zł z 1987 roku kiego. srebrną tzw. grosz krakowski. Miała to - Podobizna Kazimierza III Wielkiego być przeciwwaga dla wszechobecnego kowski byłby jednostką obliczeniową. wielokrotnie występowała na monetach grosza praskiego. Była to jednak moneta Jeden grosz to około 3,1 grama srebra. polskich. Obecnie na banknocie 50 zło- prestiżowa, gdyż Polska nie mogła ry- Dla ciekawostki grosz dzielił się na dwa towym a w czasach PRL na monetach walizować z Czechami, które posiadały kwartniki (półgrosze). Występowały też obiegowych 10 i 100 złotych. Wydano kopalnie srebra. Chodziło o ujednolicenie ćwierćgrosze (dwa na kwartnik i cztery również w 2014 roku monetę w złocie systemu monetarnego, gdzie grosz kra- na grosz), a ćwierćgrosz dzielił się na 4 o nominale 500 zł. dr Piotr Dziembowski

w naszym kraju. Jest też przodkiem Kiedy wyruszają w podróż? Nie tak Totalny odlot gęsi domowej. Dużo liczniejsze są gęsi szybko, do takiej wyprawy trzeba się tundrowe i białoczelne, których szlak należycie przygotować! W lipcu, kiedy wiedzie z północnej Rosji. zakończy się sezon lęgowy, gęsi zbierają Czas przelotów w pełni. Gościmy się na spokojnych, bezpiecznych wodach, w naszym Parku wielu ciekawych, skrzy- Przystanek WPN by wymienić pióra przed odlotem. Tracą dlatych gości. Wśród najliczniejszych i najgłośniejszych są gęsi, które zwiastują nadchodzącą zimę. Jest w tych przelotach coś mitycznego, dlatego nie bez przyczyny w różnych częściach świata, gdzie poja- wiały się lecące gęsi, były czczone jako bogowie bądź ich wysłańcy, krzyk tych ptaków poruszał Wszechświat, a niektóre to nawet złote jaja niosły! Ciekawe ilu z nas zadzierając głowę, by spojrzeć na niestrudzonych lotników zadawało sobie pytanie o co chodzi w tym niezwykłym spektaklu? No to spróbujmy odpowie- dzieć na to w rzeczywistości bardzo zło- żone pytanie. Przede wszystkim mamy to szczęście, że przez nasz kraj prowadzą bardzo ważne szlaki migracyjne ptaków gnieżdżących się na północy a zimują- cych w Europie Zachodniej. Wśród gęsi migrujących w Wielkopolskim Parku Narodowym obserwujemy najczęściej trzy gatunki. Najmniej liczna jest zwykle gęgawa, choć jest jednocześnie jedynym Stada dzikich gęsi na Jeziorze Witobelskim gatunkiem dzikiej gęsi gniazdującym

28 grudzień 2020 przyroda

Gęgawy w locie Gęsi białoczelne i gęgawy zrywające się z pola po żerowaniu, by napić się wówczas wszystkie lotki a nowe wyro- ich badaniach. Wszystko i przenocować na Jeziorze Witobelskim sną dopiero po około 3-4 tygodniach. zaczyna się od tego, że W końcu sierpnia rozpoczynają lot. Trwa trzeba wzbić się w powietrze, a prze- on długo (wiosną wszystko dzieje się cież nie każdy ptak to potrafi i nie każ- szybciej, bo trzeba pędzić, by zająć jak dy jest sprawnym lotnikiem. Ludziom, najlepszą „miejscówkę” na gniazdo, no istotom dość przyziemnym, wydaje się, i arktyczne lato jest krótkie). Lot odbywa że wystarczy mieć skrzydła, zamachać się etapami. Lotnicy zatrzymują się, by i fruuuu. Tymczasem lekko nie jest. Po odpocząć i uzupełnić zapasy tłuszczu pierwsze trzeba pokonać grawitację, czyli utracone podczas wyczerpującej podró- wytworzyć siłę nośną, która przełamie ży, a niezbędne by dotrzeć do celu. Na przyciąganie i wznieść się ku niebu. Ale przystanki wybierają miejsca, w których na tym nie koniec, trzeba jeszcze obrać można bezpiecznie wytchnąć, a jednocze- kierunek lotu i w jego stronę podążać Gęś gęgawa – jedyny gatunek śnie znaleźć odpowiednią ilość pokarmu. niestrudzenie, a tu potrzebna jest siła gęsi, który gniazduje w Polsce. W Wielkopolskim Parku Narodowym jest ciągu. W obu wypadkach przydają się Protoplasta gęsi domowej to przede wszystkim jezioro Witobelskie skrzydła, którymi ptaki „odpychają się” i jego okolice, gdzie obserwujemy kilka od powietrza kierując je w dół. Podczas w zmniejszeniu oporu powietrza, jak tysięcy gęsi. machania część powietrza na końcówkach i wydłużeniu zasięgu lotu! Niektóre ba- skrzydeł podnosi się w górę wytwarzając Dlaczego kluczem? dania sugerują również, że najsilniejsze wiry brzegowe. I tu jest właśnie klucz i najbardziej doświadczone ptaki lecą Każdy chyba wie, że niektóre ptaki, do rozwiązania zagadki „klucza”! Wiry w szpicy klucza, a osłabione, chore czy w tym właśnie gęsi, lecą kluczem. Kie- działają jak prądy wznoszące, dlatego młode i niedoświadczone na końcu, tam dyś, mój mały jeszcze wówczas synek, każdy kolejny ptak stara się lecieć tak, gdzie leci się łatwiej. zapytał: Tato, o co chodzi z tym kluczem? by na nie trafiać i tym samym zaoszczę- Przecież to nie wygląda jak żaden klucz! dzić energię, którą tracą na pokonanie Gęganie No i weź tu odpowiedz ojcze na takie oporów aerodynamicznych. Dopasowuje No dobrze, lecimy i to w wypadku pytanie, nie tracąc przy okazji resztek więc tempo machania skrzydłami i swoją gęsi dość szybko, bo średnio z prędko- przyrodniczego autorytetu! A pytanie pozycję w kluczu lecąc pod katem ok ścią 60-70 km na godzinę, ale jak trafić - rzekłbym - kluczowe, bo nijak ptaków 45 stopni względem poprzednika. Nie w miejsca postoju i do ostatecznego celu, lecących w układzie litery V nie da się dotyczy to oczywiście pierwszego ptaka, jak nie zbłądzić na trasie, która liczy przyrównać do kształtu jakiegokolwiek prowadzącego formację, dlatego szpi- tysiące kilometrów? No i tu się otwie- klucza, no chyba że jakiegoś wytrychu. ca przegrupowuje się co jakiś czas, by ra cały wachlarz możliwości, z których Odpowiedź nie jest prosta. Ba! Tęgie uczo- zmienić prowadzącego. Taka taktyka korzystają wędrujące ptaki. Po pierwsze ne głowy poszukują jej nieustająco w swo- skutkuje ok. 70 % zyskiem zarówno lecąc w stadzie wspierają się wzajemnie. Rodzice, krewni, znajomi czy sąsiedzi uczą młodsze ptaki sztuki nawigacji. Podczas lotu gęsi w zasadzie cały czas ze sobą „gadają”. Zwykle zanim zobaczy- my klucz na niebie, wcześniej usłyszymy gęgające nawoływania. Ciekawe co kon- kretnie mają sobie do powiedzenia - Da- leko jeszcze? Na pewno się zgubiliśmy! Kto mnie tu wreszcie łaskawie zmieni na przedzie?! Mamo, ja chcę siku! Nie machaj mi tu przed dziobem! Ciemność widzę, ciemność! Muszka mi wpadła do oka! Mam lęk wysokości!!! Nawigatorzy Podczas wędrówki bardzo przydatna jest dobra, fotograficzna pamięć. Patrząc na świat z góry widzą ortofotomapę, którą Formacja klucza – lecą gęgawy i 2 gęsi tundrowe (3 i 4 od czoła) świetnie zapamiętują, kierując się w trasie położeniem rzek, miejscowości, lasów, grudzień 2020 29 przyroda

jezior itd. Jak każdy szanujący się nawi- podstawie ich podróżniczych doświad- są oczywiście miłosne intrygi, nieślubne gator, ptaki kierują się też położeniem czeń być pewni, że na długo przed nami pisklęta, rozwody i powroty do starych słońca. Dzieje się tak nawet wtedy, kiedy ptaki wiedziały, że Ziemia jest okrągła, partnerów. Dzięki silnym więziom mogą niebo jest zachmurzone, bo są w stanie podczas gdy niektórzy przedstawiciele na siebie liczyć. Młodym pomagają nie odczytać światło spolaryzowane! Widzą naszego gatunku nadal nie są do tego tylko rodzice, a w razie nieszczęścia sie- też w ultrafiolecie. Ptaki mają wewnętrz- przekonani… roty są adoptowane. Utrzymują długo ny zegar biologiczny, który pozwala kontakty z rodzeństwem, potomstwem im określić porę dnia a w zestawieniu W stadzie raźniej z wcześniejszych sezonów. Niezwykle z zegarem słonecznym, daje orientację Korzyść z przebywania w dużym silnie przeżywają stratę partnera czy względem kierunków świata. A nocą? stadzie nie polega tylko na opisanych rodziców, szukając pocieszenia w sta- Też lecą, a za kompas służą gwiazdy, wcześniej walorach lotu w formacji klu- dzie, nie zawsze wytrzymując depresję. a przede wszystkim gwiazda polarna. cza. Owszem, na postojach jest z kim Jakże bliskie jest nam takie zachowanie… A co kiedy całkowita ciemność spowije konkurować o pokarm i dlatego trzeba świat, a gwiazdy przysłonią chmury? poszukiwać miejsc weń obfitujących, ale Ferie do wiosny Wtedy trzeba włączyć GPS. A tak serio, to przeżycie nie kończy się na jedzeniu, Wielka podróż skończy się w grudniu, absolutnie niezwykły zmysł, najbardziej zwłaszcza kiedy samemu można zostać kiedy dotrą na miejsca zimowania. Ferie czułe „narzędzie pokładowe”, w którego zjedzonym. W kupie, jak to mówią raź- nie trwają jednak długo, bo w połowie istnienie ciężko uwierzyć, a co dopiero niej, ale i bezpieczniej. Przyglądając się lutego, początku marca już trzeba wracać. je pojąć. Mowa tu o zmyśle, który od- żerującym gęsiom zawsze zauważymy A więc byle do wiosny! biera pole magnetyczne ziemi! Badania takie, które z wyciągniętą szyją, „stojąc P.S. Mam nadzieję, że po przeczy- anatomiczne wykazały w mózgu ptaków słupka” wypatrują niebezpieczeństwa taniu artykułu żaden z Czytelników nie mikroskopijne cząsteczki żelaza, które a w razie czego wszczynają alarm. Zagro- będzie już używał krzywdzących ptaki prawdopodobnie odgrywają tu kluczową żenie stanowią drapieżniki jak lisy, ale powiedzonek typu „ptasi móżdżek” czy rolę. I to nadal nie wszystko! Ptaki mają również psy - bezpańskie czy biegające „głupia gęś”, które, jak się okazuje nie doskonały słuch i mogą kierować się in- bez uwięzi. No i oczywiście człowiek, mają nic wspólnego z prawdą, a świadczą fradźwiękami, świetny węch sprawia, że który poluje na nie w zasadzie na całej jedynie o naszej niewiedzy… tam w górze wyczuwają znajome sobie trasie przelotu. Generalnie to niezwykle zapachy miejsc poznanych wcześniej towarzyskie i emocjonalne ptaki. Dużą Tekst i fot. Rafał Kurczewski, a zwłaszcza rodzinne strony, są doskona- część swojego życia spędzają w stadach, Zastępca Dyrektora Wielkopol- łymi meteorologami, a niektórzy nawet w których wzajemnie się wspierają, skiego Parku Narodowego twierdzą, że posługują się telepatią! I jak uczą, chronią, zakochują się, często tu się z nimi równać?! No cóż, możemy na tworząc pary na całe życie. Nierzadkie

i czeczotki intensywnie wyjadają nasiona A tu znowu grudzień ze szczeci i wiesiołka. Co roku korci mnie by usunąć te suche, przeszkadzające ba- dyle po ich przekwitnięciu. Jednak dwa miesiące później zwabiają one do ogrodu całe stada ptaków. Na polach sarny łączą się w większe stada (tak zwane rudle). Jak co roku w okresie świątecznym w powietrzu wisi pytanie: „Czy w tym roku zwierzęta odezwą się do nas w Wi- gilię ludzkim głosem?”. Zwierzęta mówią do nas i do siebie cały czas. Jest to język, który choć nie składa się z wyrazów, to nasze ciało doskonale rozumie. Wiemy świetnie, co to za uczucie, jak z przera- żenia zamieniamy się w słup soli i nie możemy się ruszyć. Zwierzęta mają tak samo. Czasem czujemy taką radość, że aż podskakujemy. Zwierzęta też podskakują, jak się cieszą. Widziałem wielokrotnie podskakujące z radości sarny, jelenie czy dziki. Wiemy też, że jak pies się otrzepuje po spotkaniu z kolegą czy człowiekiem, to znaczy, że strzepuje z siebie stres i spo- całą godzinę śnieg padał za oknem. Jed- Ani się człowiek obejrzał, tkanie wcale nie było dla niego miłe. nak czuję niedosyt mrozu, malowniczej a tu znowu grudzień! Tak samo jest u nas. Czasem na widok szadzi i śniegu przynajmniej do kolan, czegoś otrząsamy się energicznie, jakby- takich jak z czasów mojego dzieciństwa. śmy chcieli to zrzucić z pleców. Po takim Wydaje się, że pandemia przyspie- Zwierzęta już czują zmieniającą się otrząśnięciu czujemy się znacznie lepiej. szyła czas. Mniej wyjazdów, spotkań to- aurę. Codziennie widać i słychać prze- Ptaki stroszą pióra, żeby wydawać się warzyskich, przygód i wypadów w teren. mieszczające się liczne stada gęsi i żu- większymi, po to, żeby odstraszyć konku- Wszyscy czekamy za powrotem normal- rawi, które dużymi kluczami przelatują rentów do jedzenia. Nawet małe sikorki ności i tęsknimy do utraconej wolności. nad naszą gminą. Na starej, usychającej stroszą pióra, żeby przepędzić wścibski Wiosna, lato, jesień… zima. Zaraz, za- jabłonce na naszym trawniku, jak co dziób sąsiada i dobrać się do smacznego, raz! A gdzie ta zima? Za oknami ciągle roku zimową porą, pojawia się dzięcioł tłustego kąska. Często przy tym pod- szaro-bura jesień. Co prawda były dwa i pracowicie wydłubuje larwy, jakby noszą głos jakby krzyczały ostrzegaw- poranki, w które szadź pomalowała lekko próbował podleczyć jej zarobaczenie. czo. A my ludzie, doskonale znamy to na biało krajobraz. Nawet przez jedną W ogrodzie szczygły, sikory, dzwońce

30 grudzień 2020 przyroda / kuchnia

odczucie, jak z przerażenia włosy stają Pozostaje tylko czekać, aż przyjdzie obejrzenia kilku zimowych scen z życia nam dęba, albo dostajemy gęsiej skórki. większe ochłodzenie, a z chmur spad- dzikiej przyrody. Bardzo wiele możemy odczytać patrząc nie biały puch i ożywi szary krajobraz. w oczy zwierzęcia: czy jest zrelaksowane, Redaktor naczelny kontaktując się ze Tekst i fot. Michał Bartkowiak czujne, wystraszone, podekscytowane. mną w sprawie niniejszego artykułu su- i Teresa Porankiewicz-Bartkowiak Jakiej wielkości są źrenice? Bo jak są gerował nawet, bym napisał coś o zimie. duże, na przykład u psa, to jest sygnał Przekonywał mnie, że w minione lata, Michał Bartkowiak od grudnia 2015 alarmujący. Czy powieki sennie opada- gdy taki temat w grudniu się pojawiał, r. publikuje zdjęcia przyrodnicze ją? Bo jak opadają, to zwierzę może być to przynajmniej na jakiś czas robiła się na Facebook’u – na profilu „Dzika zrelaksowane. Takiego relaksu w miłych, biała i śnieżna zima. Zapraszam zatem do Strona Gminy Dopiewo”. Prowadzi bezpiecznych warunkach Wam życzymy. nas ZIMĘ, a Was drodzy Czytelnicy do też stronę: miodybartkowiaka.pl

stym momentem podczas kultywowania Czy wigilia będzie inna? świąt bożonarodzeniowych. Stół jest nie tylko miejscem spożywania wieczerzy, To pytanie nurtuje nas od połowy listo- sa, dzieleniem się opłatkiem na znak po- ale również jest świadkiem rodzinnych pada! Wigilia 2020 na nowych zasadach. jednania i życzliwości oraz wzajemnymi wzruszeń i składanych sobie wzajemnie Poza zniesieniem godzin dla seniorów życzeniami.…na pewno ZDROWIA przez życzeń. Wystrój stołu wigilijnego jest w dniu 24 grudnia 2020 r. , tegoroczna duże Z, a potem wspólna staropolska podkreśleniem wyniosłości świąt, dlatego wigilia będzie inna niż dotychczasowe. kolacja wigilijna.. Po wieczerzy jest czas powinien być udekorowany z gustem W świetle nowego rozporządzenia na na przeżywanie radości z prezentów. i nutką elegancji. Odświętna zastawa wigilię, czy święta będzie można zapro- Chyba w tym roku nie przybędzie i nie stołowa to ambicja każdej pani domu, sić maksymalnie 5 osób spoza swojego zapuka do drzwi „Gwiazdor” (w po- ma podkreślić dostojność tych świąt. gospodarstwa domowego, przy czym do znańskiej gwarze) bo w tym roku jest Biały, tradycyjny obrus idealne kompo- wspomnianego limitu 5 osób nie wlicza nowocześniejszy i wszystkie prezenty nuje się z połączeniem złota i czerwieni, się organizatorów spotkania i osób, które będą przysłane przez „internetowe sanie” tak charakterystycznych dla świątecz- z organizatorem mieszkają. a domownicy pracują za Elfy Święte- nych ozdób. Idealną kompozycją na Koniec spekulacji. Wszystko wiemy go Mikołaja. To nieocenieni pomocnicy. stole będzie stroik z żywych gałązek, i planujemy Naszą Polską Wigilię!!! Bo Z racji pandemii Elfy dostały zlecenia który sprawi, że nasz dom wypełni się tradycja zawsze pozostanie. Będzie cze- aby dostarczyć prezenty. niezwykłym zapachem choinki i lasu. kanie na pierwszą gwiazdkę, śnieżno Pozostaje wieczerza wigilijna i wszyst- Na stole tradycyjnie muszą znaleźć się biały obrus i pod nim sianko. Pamię- kie dobrodziejstwa stołu. Stół wigilijny potrawy postne na które czekamy cały tajmy o pozostawieniu jednego wolnego jest jednym z ważniejszych elementów, rok. Sądzę, że polski post to jest akurat nakrycia dla niespodziewanego gościa, który podkreśla charakter Świąt Bożego coś, co ponad podziałami nas Polaków które w tym roku będzie miało bardzo Narodzenia, ale również atmosferę, która łączy . On utracił charakter religijny, wymowny wydźwięk .Uroczystą wiecze- łączy domowników i przybyłych gości. bo przecież nawet episkopat od lat nie rze rozpoczynamy zapaleniem świecy, Najważniejsza oprawa dotyczy wigilijnej wymaga jego przestrzegania w Wigilię, czytaniem Ewangelii o narodzeniu Jezu- kolacji, która jest najbardziej uroczy- ale nadal trwa obyczaj i przyzwyczaje- grudzień 2020 31 kuchnia

nie. Nie wyobrażam sobie, żeby ktoś na - 1 cebula - Sos: jogurt, musztarda, majonez Wigilię podał schabowe. Ale zwyczaje - kawałeczek selera i curry połączyć razem i wymieszać i tradycja się zmienia, młode pokolenia delikatnie sałatkę, na koniec posypać - 3 listki laurowe jedzą nawet sushi i frytki, bo przecież to pietruszką. są dania postne a kreatywnym można - 5 ziarenek ziela angielskiego i trzeba być oraz budować swoją domową - 1 opakowanie żelatyny 2,5 l tradycję. Łosoś z sosem - sól i zmielony pieprz Dla mnie Wigilia jest okazją do szcze- grzybowym gólnej staranności w przyrządzaniu ryb - sok z cytryny a zwłaszcza karpia, śledzi i innych ryb które goszczą pod różnymi postaciami Przygotowanie jako dania wigilijne. Nie zapominajmy, - karpia sprawić, tułów oskrobać że dań ma być 12, tyle ile Apostołów. z łusek, odciąć łeb, usunąć wnętrzno- Więc dużo wcześniej musimy dokonać ści, płetwy i ogon zostawić. Oczyszczoną wyboru tradycyjnych dań. Zawsze się tak rybę dokładnie opłukać w środku i na bardzo staram aby tylko się ograniczyć zewnątrz, osuszyć i pokroić w poprzek do tej symbolicznej liczby … a tu karp na około 4 cm dzwonka, lekko posolić. w trzech wersjach a śledzie aż w czterech - do płaskiego rondla włożyć oskro- Składniki: a zupy trzy. Małe ilości, a liczba dań baną, umytą marchewkę, pietruszkę, - 2 filety z łososia, każdy po około 150 g przekroczona!!! Więc naprawdę spytajmy cebulę, selera, liście laurowe, ziele, po - ok. 20 g pieczarek domowników kto co lubi i wybierzmy szczypcie soli i pieprzu. Zalać 2 litrami - 2 łyżki oleju roślinnego kompromis !!! wody i zagotować. Gotować około 20 - 1 mała cebula Chociaż wigilijny karp coraz częściej minut. - 0,5 szklanki kremówki zastępowany jest innymi rybami, to i tak - dodać dzwonka karpia i gotować na - 1/2 szklanki bulionu – 1 listek laurowy, większość gospodyń nie wyobraża sobie minimalnym ogniu przez około 20 minut 2 ziela angielskie świąt bez tej ryby. Szczególnie, że można do miękkości ryby. Wyjąć ją delikatnie - 1 łyżeczka mąki ziemniaczanej ją podawać na wiele sposobów: gotowa- łyżką cedzakową i po lekkim ostudzeniu - sól i pieprz ną, smażoną, pieczoną lub w galarecie, usunąć ości. Wywar odcedzić na gęstym - 1 łyżka posiekanej natki pietruszki występują też wersje na ostro i na słodko. sicie (najlepiej dodatkowo wyłożonym - sos sojowo-grzybowy Tao-Tao Tłusty i delikatny – śledź to sztan- gazą) i odparować do 1 litra. Doprawić darowy przysmak na polskich stołach do smaku solą i pieprzem. Przygotowanie w czasie świąt i rodzinnych uroczystości, - żelatynę namoczyć w kubeczku Pieczarki pokroić na mniejsze ka- choć chętnie sięgamy po niego również w 3 łyżkach zimnej przegotowanej wałki. Na patelni rozgrzać olej, włożyć bez szczególnej okazji. Bo śledzie to nie- wody, a po jej rozpuszczeniu dodać do posiekaną cebulę oraz grzyby, oprószyć droga skarbnica zdrowia. A możliwości ciepłego wywaru, wymieszać. Dodać solą i dusić na małym ogniu nie rumie- podania tej ryby jest mnóstwo – nie tyl- sok z cytryny (około 2 łyżeczki lub do niąc przez około 7 – 10 min., od czasu do ko w postaci rolmopsów czy w octowej smaku), wystudzić. czasu mieszając. W połowie smażenia zalewie. - na półmisek wylać około 1/3 ilości wlać bulion, dodać listek laurowy i ziele Łosoś to jedna z najszlachetniejszych wywaru, wstawić do lodówki. Po zasty- angielskie oraz 1 łyżkę sosu Tao-Tao. ryb słodkowodno-morskich. Idealnie gnięciu wywaru ułożyć karpia nadając Przykryć i dusić przez około 10 min., nadaje się do smażenia, pieczenia, go- mu odpowiedni kształt ryby. Następnie aż grzyby będą miękkie. Mąkę ziemnia- towania. Bardzo popularny jest łosoś wylać kolejną porcję wywaru (około 1/3), czaną rozprowadzić w 2 łyżkach zimnej wędzony. Można też przyrządzać z tej schłodzić do zastygnięcia. Ozdobić zie- śmietany, następnie wymieszać ją z so- ryby niezwykle smaczne farsze i pasztety. lonymi łodygami pora lub groszkiem , sem grzybowym. Zagotować, doprawić Kiedyś był symbolem luksusu, dziś jest pokrojoną na plasterki marchewką oraz solą oraz pieprzem i odstawić z ognia. już tak popularny jak karp. natką pietruszki. Delikatnie pokryć resztą Rozgrzać patelnię, łososia oprószyć solą. wywaru i wstawić do lodówki do całko- Ułożyć na patelni i obsmażać z każdej witego zastygnięcia. Karp w galarecie strony przez 2 – 3 min. pod przykryciem z folii aluminiowej. Ułożyć na talerzu, Sałatka śledziowa udekorować sosem z grzybami. Poda- wać skrapiając sokiem z cytryny i posypać Składniki: świeża pietruszką . - 1/2 kg śledzi w oleju - puszka ananasa w kawałkach *** - natka pietruszki (może być suszona) Najlepsze życzenia świąteczne i no- woroczne składam wszystkim moim - pół szklanki rodzynek Czytelnikom - osobom lubiącym goto- - cebula wanie, dobre jedzenie i kochającym życie. - 2 łyżki jogurtu naturalnego Niech Nowy Rok 2021 przyniesie nam - 1 łyżka majonezu wszystkim dużo zdrowia, bo bez tego nic nie cieszy, masę pomysłów, łatwość - 1 łyżka musztardy ich realizacji i zadowolenie z dnia co- - 1 łyżeczka curry dziennego. Niech radość sprawiają nam nowe smaki, kolejne wyzwania kulinarne Przygotowanie i wspólne gotowanie. Składniki: - Śledzie, ananasa i cebulę pokroić Barbara „Barbalena” Plewińska, w kostkę. Cebulę sparzyć i przelać na - 1 karp około 1,5 kg, Sołtys Dąbrówki sicie zimną wodą. Rodzynki namoczyć - 1 marchewka w wrzącej wodzie i ostudzić. Wszystkie Fot. Arch. B. Plewińskiej - 1 pietruszka składniki wsypać do miski i zalać sosem.

32 grudzień 2020 poezja

Śniegiem po grudzie, kolędą po uszach Szczęść Boże Górnikom słonym jak strzępy Martwego Morza. Na dworze słońce i wietrzyk wieje, Nie sposób Mikołaj na wysokich pod ziemią zawsze trwa zapomnieć miejsca ciemna nocka. obrotach pierwszego Górnik na szychtę w głębiny zjedzie, ziemskiego oddechu wydobyć węgiel cenny na opał. Bajka i kwilenia wznoszącego się nad wiązką wyschniętej trawy. Łupie blok skały, kilofem rąbie, Mknie Mikołaj na skuterze, trudna to praca, jest ponad siły. śpieszno mu, by wszędzie zdążyć. Kolejka wozi czarny urobek, Ful podarków z sobą wiezie, kominy domów będą dymiły. Aldona Latosik by dzieciaczkom w buty włożyć. 18 XI 2017 Górnik po pracy, czarny jak smoła, No i był, w porę przyjechał, widać mu tylko oczy błyszczące. zadowolił wszystkie dzieci. Każdej niedzieli mknie do kościoła, Na gaz zdrowo musiał deptać, z prośbą wyjazdów z dołu na słońce. Anielskie kolędy gdyż czas tak szybciutko leci.

Barbarę prosi, Braci patronkę, Zaśpiewajmy Jezuskowi, Chciał saniami, ale plucha, by mógł do domu wrócić szczęśliwie. co w Betlejem się narodził. przez to się zbratał z motorem. Czekają dzieci i czeka żonka, W piaskach pustyń, Ważne, że w drodze nie upadł, Szczęść Boże – witają troskliwie. skwarze słońca, ludy oswobodził. i prezentów rozdał worek.

Aldona Latosik Na swych harfach Aniołowie Aldona Latosik 22 XI 2013 zagrali kolędy, 6 XII 2015 przybieżeli pastuszkowie spiesząc się w te pędy. Święta w okrojonym Był Mikołaj ? Był !!! składzie Trzej królowie wnet przybyli, Pokłonili się Malcowi, zostawiając dary. W przedpokoju rządek butów, W ciszy Jezus się rodził, W mig Dzieciątko w aureoli, jakby wprost ze sklepu były. cicho wybrzmią kolędy. wierni pokochali. Pewnie czyścił je pucybut, Zbyt dużo miejsc stały czyste, prawie lśniły. zostanie przy stole. Matka w błękit przyodziana, Jezusa kocha nad życie. Rano krzyk – babciu Mikołaj! Łamiąc się opłatkiem Tuląc CUD do serca swego, spójrz, paczuszka, ale co to? w okrojonym składzie, maleńkie usypia Dziecię. W mamy buty też coś schował, życzyć będziemy sobie dziadek dostał kupon Lotto. zdrowia, zdrowia Józef Opiekun stolarz i cieśla i jeszcze raz zdrowia. żadnej z rąk pracy nie puszcza, Tylko jeden but jest pusty, żeby Dzieciątko z Nieba zesłane, jak to bywa z dawien dawna. Gwiazdor, bojąc się Covid’a, nie odczuwało ubóstwa. Bo w babcine, ciepłe buty, zajrzy do nas zdalnie. nocny gość darów nie wkłada. Aldona Latosik Prezenty nabyte - Jeszcze trochę, a zrozumiesz, 18 XII 2011 przez Internet - babcia pomyślała dumnie. podrzuci do Paczkomatu. - Jako Elfik Mikołaja, w tę noc ja byłam na służbie. Tylko rozświetlona Sylwester i barwna choinka Radujże się póki możesz, ucieszy jak każdego roku. Przed balem maskowym w Mikołaja wiara umknie. na białej sali, Z czasem ty prezenty włożysz, Aldona Latosik nasi czworonożni przyjaciele, syneczkowi albo córce. 10 XI 2020 drżąc, podkulą ogony, słysząc huki Aldona Latosik pod rozświetlonym 6 XII 2015 racami niebem.

W stajennym blasku Kiedy w domowych pieleszach aureoli wystrzelą korki szampana, Kontakt z Autorką – życzyć będziemy Do Siego [email protected] i uniku przed koroną, Utożsamione z wiarą chociażby złotem lśniła. serce, szaleńczym pędem, Aldona Latosik dało upust kroplom 10 XI 2020 grudzień 2020 33 książki

dramat uderza z całą mocą w kluczową Nowości Biblioteki aktorkę. Nie pozostaje nic innego jak tylko rzucić się w wir słodkiego śledztwa, Zapraszam Was tradycyjnie na przy- Dla młodzieży które zaprowadzi ich w niejeden ślepy godę z książką. Przedstawiam trzy kolejne zaułek. Znane i cenione osoby pokażą biblioteczne nowości nowe oblicze. A finał zaskoczy jak chili w mlecznej czekoladzie, bo pozory często Dla dorosłych mylą, a najciemniej bywa pod latarnią… Dynamiczna akcja, humor, zaskakujące zwroty akcji i plejada nietuzinkowych bohaterów – najlepsza receptura na świetną powieść! Agnieszka Hałubiec.

Dla dzieci „Dobranocki na Gwiazdkę”

„Zwiadowcy” cz. 15. „Zaginiony książę” John Flanagan Nocny wypadek cysterny z czekoladą burzy spokój w sennych Owczynach. Setki tysięcy złotych płyną po asfalcie z tonami „Świąteczny trop” David Ro- słodkiej masy. W miasteczku huczy od senfeld plotek. Czy na pewno winien był pech Magia świątecznych cudów, krymi- i trudne warunki na drodze? A może nalna zagadka i cztery łapy! „Jestem Andy plan „wypadku” zrodził się w czyjejś Kto daje prezenty Świętemu Mikoła- Carpenter, sprawca dobrych uczynków” głowie? Może to, co dla jednych było jowi? Do kogo trafi zabłąkana Florentyna Ekscentryczny obrońca sądowy stratą, innym przyniosło korzyści? Takie na wigilijną wieczerzę? Jak spędzić świę- Andy Carpenter dostrzega zwiniętych pytania spędzają sen z oczu dwunasto- ta, gdy tata jest daleko? Gdzie się podziały przy chodniku bezdomnego mężczyznę letniego Grześka Marchfelda. Czy klucz listy do Świętego Mikołaja? Czy da się i jego psa. Nie waha się ani chwili i dzieli do prawdy kryje się w Starym Sierocińcu, odczarować święta? Odpowiedzi na te się pieniędzmi, które ma w kieszeni. fabryce o wdzięcznej nazwie „Owieczka”, pytania znajdziecie w dobranockowych Niedługo po tym spotkaniu bezdom- tajemniczej fundacji, amatorskim teatrze, historiach dla małych i dużych. Poza tym ny i towarzysząca mu suczka Zoey zo- zakładzie karnym? A może mózg ciemnej przeczytacie w nich także o pysznych stają zaatakowani w środku nocy. Pies intrygi pracuje jeszcze gdzie indziej? Nie mikołajowych naleśnikach z cynamonem, w obronie swojego właściciela gryzie ma co płakać nad rozlaną czekoladą! Nie o psiaku imieniem Gwiazdka, który ura- napastnika, zmuszając go do ucieczki. wszystko stracone, przeciwnie! Pozor- tował pewne święta, o niespodziewanym Zwierzę – zgodnie z obowiązującym nie nudne miasteczko staje się sceną gościu i o królu-niemowlaku w korycie prawem – zostaje poddane kwaran- efektownych zdarzeń, słodkich tajemnic na paszę oraz o karpiu Cyprianie, sie- tannie. Jego opiekun, Don Carrigan, i gorzkich intryg. A wszystko dzięki Wy- demnastym pomocniku Aniołka. jest załamany. twórni Pralin i Czekolad Owieczka. Tak, Gdy Andy i jego żona postanawia- bo małe Owczyny czekoladą stoją albo Ilona Łysiak, Bibliotekarka Gmin- ją pomóc mężczyźnie, okazuje się, że płyną… Ponadto dojrzewają tu poważ- na Biblioteka Publiczna i Cen- Don od dwóch lat jest poszukiwany za ne teatralne plany, sztuka pełna emocji trum Kultury w Dopiewie morderstwo. Twierdzi, że jest niewinny. i pierwsze prawdziwe przyjaźnie - niepo- Tylko dlaczego dowody z miejsca zbrodni zbawione wzlotów i upadków. Grzesiek jednoznacznie wskazują na niego? Andy, i Oskar doskonale o tym wiedzą. Gdy chwytając się wszystkich dostępnych mu przygotowania do konkursowego spek- środków, postanawia zrobić, co w jego taklu nabierają kolorów, czekoladowy mocy, aby sprawiedliwości stało się zadość.

34 grudzień 2020 kultura Takiego mamy kapelmistrza

Podczas Festiwalu Orkiestr w Pradze, 2019.

Kapelmistrz Orkiestry Dętej Gminy Dopiewo – Krzysztof Zaremba został odznaczony przez Marszałka Wojewódz- twa Wielkopolskiego odznaką honorową „Za zasługi dla województwa wielko- polskiego”. Odznaka ta nadawana jest osobom, które poprzez swoją działalność wnoszą wybitny wkład w rozwój regionu – w tym przypadku na niwie kulturalnej. Zgłaszającym był Wielkopolski Związek Chórów i Orkiestr w Lesznie. Krzysztof Zaremba to puzonista, kapelmistrz, dyrygent i pedagog. Z do- w latach 70. Przez kilkanaście lat grał monii Poznańskiej, Kaliskiej Orkiestrze piewską orkiestrą związany jest od 7 lat. w Orkiestrze Rozrywkowej PR i TV w Po- Symfonicznej. Od 25 lat - z zespołem Dixie Company, znaniu pod dyr. Z. Górnego, współpra- Występował na największych pol- z którym ma na koncie liczne koncerty cował z kabaretem „TEY”, Alex Bandem skich festiwalach - w Opolu i Sopocie, w kraju, Europie i USA. A. Maliszewskiego. Pracował jako muzyk na festiwalach jazzowych w Niemczech, Działalność muzyczną rozpoczął w Teatrze Muzycznym i Teatrze Polskim Francji, Szwajcarii, Belgii i Czechach, w Poznaniu, Operze Poznańskiej, Filhar- w popularnych programach telewizyjnych TVP, ZDF i ARD. Ma w dorobku koncerty z czołówką polskiej estrady A. Zauchą. Z. Wodeckim, K. Krawczykiem, E. Bem, Z. Sośnicką, Grupą Vox, ale i gwiazdami z zagranicy, m.in. Garry’m Brooker’em z Procol Harum, The Temptation, Boney M, Dennis’em Russos’em, Paco de Lucią, Big Bandem Radia ARD. Zakładał i prowadził kilka zespo- łów i orkiestr. Orkiestra Dęta Gminy Dopiewo, w której Krzysztof Zaremba jest kapelmistrzem, działa od 2013 r. przy Urzędzie Gminy Dopiewo. Skła- da się z muzyków amatorów w różnym wieku – głównie mieszkańców Gminy Dopiewo. Uświetnia występami liczne Podczas Koncertu Galowego z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę wydarzenia. Ma na koncie kilkadziesiąt niepodległości w 2018 r. Krzysztof Zaremba odebrał od władz gminy koncertów oraz udział w festiwalach or- Dopiewo – wójta Adriana Napierały i przewodniczącego rady gminy – Leszka Nowaczyka - gratulacje z okazji 5-lecia Orkiestry Dętej Gminy Dopiewo. kiestr dętych w kraju i zagranicą. Równocześnie wspólny jubileusz obchodziła grupa „Mażoretki Dopiewo”. AM, fot. Adam Mendrala grudzień 2020 35 psychologia / stowarzyszenia Myślami jesteśmy blisko Uczymy się

Czas, w którym aktualnie się wszy- wokół naszych Warsztatów. Ten rok dla wielu z nas jest inny niż scy znaleźliśmy , jest czasem niezwykle Każdego dnia wspominamy wspól- do tej pory. Niepewność tego, co nas trudnym. Wszyscy próbujemy się w nim nie spędzony czas i sympatyczne chwi- czeka jest większa niż zazwyczaj, wielu na nowo odnaleźć. le spędzone z Wami. Czekamy na Was rzeczy nie możemy zaplanować, zreali- Każdy z nas zadaje sobie pytanie, z utęsknieniem. Jeszcze będzie pięknie, zować różnorodnych zadań, a do tego jak długo to jeszcze wszystko potrwa. jeszcze będzie dobrze. Po każdej burzy ciągle martwimy się o nasze zdrowie. Warsztaty w Konarzewie nie są już tymi wychodzi słońce, mamy nadzieję, że Praca w warsztatach nabrała innego samymi Warsztatami, brakuje w nich i tym razem niebawem zaświeci i dla nas. wymiaru, jest mniej towarzysko, za to Was, codziennego gwaru, Waszej radości, Bądźcie zdrów i dbajcie o siebie. bardziej monotonnie, spokojnie, cicho. ciepła płynącego z Waszych serc. Nie znaczy to jednak, że mniej inten- W Warsztatach jesteśmy tylko my, sywnie. Siedząc w pracowniach, większą Agnieszka Kuźlak, Terapeuta wagę przywiązujemy teraz do rozmów, Wasi terapeuci i pracownicy Warsztatu. Pracowni Plastycznej, Bardzo nam Was brakuje. Wiem, jak integracji, budowania wzajemnych relacji. w Warsztacie Terapii Zajęcio- Dla mnie te relacje mają szczególne bardzo jest to dla Was trudne i często wej „Promyk” w Konarzewie niezrozumiałe. Rozpoczynając pracę każ- znaczenie. Po pierwsze, tylko znajdu- dego dnia zawsze myślami jesteśmy blisko jąc wspólną płaszczyznę możemy się Was, wspominając wspólnie spędzony porozumieć, nauczyć czegoś nowego, czas, nasze zajęcia i prace wykonywane spotkać. A po drugie, bliskość drugiego w pracowniach, wspólne rozmowy. człowieka, obserwowanie i dostrzeganie Wszystko co teraz robimy, robimy jego mocnych stron to zajęcie niezwykle z myślą o Was, staramy się Wam każdego fascynujące i nigdy się nie nudzi. W ten dnia dostarczać kreatywnych pomysłów, sposób każdy dzień staje się wyjątkowy, nawet w tak niepewnych czasach, kiedy wydawałoby się, że niewiele się dzieje. Dziś kilka słów o tych, którzy w ostat- nim czasie najczęściej odwiedzali moją pracownię. Maciej Najpiękniejszy uśmiech pod słoń- cem i poczucie humoru, którym potrafi mnie rozbawić w każdej chwili. Często wspominamy stare seriale, ulubione pio- senki, mówimy o potrawach i swoich snach. Zaskakuje mnie skojarzeniami i… komplementami, które tylko w jego wykonaniu są oryginalne i zawsze po- prawiają mi nastrój. Typ indywidualisty i trochę odludka, ale za to o wrażliwym sercu i widzeniu świata w nietuzinkowy sposób. Tomasz inspirujących zadań, pokazując Wam również naszą pracę w Warsztacie. Mamy Człowiek – zagadka, wciąż dla mnie nadzieję, że wszystko co złe niebawem nieodkryty, z ogromnym potencjałem, minie i znów będziemy mogli cieszyć który ujawnia w czasie, który sam uznaje się swoją obecnością. Podczas zawie- za stosowny, lub pozostaje nieodgadnio- szenia zajęć warsztatowych pracujemy ny. Lubię momenty, kiedy spotykają się nad nowymi pomysłami, przygotowuje- nasze oczy – to są wyjątkowe chwile, my dla Was zajęcia, upiększamy nasze dostępne niezwykle rzadko, ale kiedy pracownie, dbając o porządek również na mnie TAK właśnie spojrzy wiem, że jesteśmy razem i że właśnie tworzy się relacja. Tomasz ma swój świat i tylko na sekundy, czasami, czuję, że wpuszcza mnie do niego i to zawsze on decyduje o tym, jak bardzo i jak długo mogę tam być. Ale właśnie ta jego tajemniczość i zagadkowość są najbardziej pociągające. Artur Siła spokoju, choć potrafi także wy- raźnie zamanifestować swoje zdanie. Każdą czynność wykonuje powoli, ale jest wytrwały i zwykle doprowadza do końca to, co rozpoczął, pokazując tym samym, że nie trzeba wcale się spieszyć

36 grudzień 2020 sport z realizacją zadań. Artur to także czło- Spotykamy się codziennie patrzę na ich twarze, słucham tego, co wiek o wiecznie przyjaznym, pogodnym mówią, zachwycam się ich talentami, Wykonujemy różne zadania, mniej nastawieniu do ludzi i otaczającego go zastanawiam się, kto tu kogo tak na- i bardziej skomplikowane, duże i całkiem świata. Daje też dowód na to, że nie trzeba prawdę uczy. małe. Każde potrzebne, każde ważne. używać słów, by skutecznie komunikować Moją rolą jako terapeuty jest wspierać Marta Mrowińska, Terapeuta się z innymi. uczestników, prowadzić ku nowym roz- w pracowni komputerowej - Warsz- wiązaniom, uczyć. Jednak zawsze, kiedy tatu Terapii Zajęciowej „Promyk”

GOSiR, sport, turystyka, rekreacja i covid-19

Kiedy czytasz ten artykuł mija startowe, porządkować trasę biegową, zamykają całkowicie dostępu do bazy dziesiąty miesiąc od ogłoszenia przez załatwiać sprawy administracyjne zwią- sportowo-rekreacyjnej w naszej Gminie. Światową Organizację Zdrowie (WHO) zane z organizacją ruchu i wszelkimi Mamy również Owocową Plażę pandemii spowodowanej przez Covid-19. pozwoleniami. Rozporządzenia Prezesa w Zborowie. Tutaj w sezonie letnim dzia- Dziesięć miesięcy, które zmieniło Rady Ministrów, obostrzenia, zakazy łało kąpielisko i pole biwakowe - cieszące nasz sportowy, rekreacyjny i turystyczny i nakazy, sprawiały, że przesunęliśmy się dużą popularnością, zorganizowali- świat. W tym okresie nie odbyło się wiele termin zawodów na koniec sierpnia. śmy turniej siatkówki plażowej, odbyło zaplanowanych imprez sportowych na Znowu nic. Zawody zostały definityw- się kilka turnusów półkolonii letnich. całym świecie. Odwołano m.in. Igrzyska nie odwołane. Owocowa Plaża była i jest przez cały czas Olimpijskie w Tokio czy Mistrzostwa Eu- Nie odbył się również w naszej Gmi- trwania pandemii doskonałym miejscem ropy w Piłce Nożnej EURO 2020. W na- nie wyścig kolarski Eliminator Szosowy, do odpoczynku i relaksu. Jest miejscem szej Gminie również nie odbyło się kilka mocno zaawansowany w pracach orga- w przestrzeni publicznej, gdzie nie trzeba turniejów siatkówki, piłki nożnej, piłki nizacyjnych Cross Duathlon Żarnowiec zakrywać ust i nosa. Obecnie w okresie ręcznej, frisbee oraz tych największych, czy Dopiewskie Igrzyska Przedszkolaków zimowym Owocowa Plaża jest miejscem cieszących się dużą popularnością biegów „Zeuski”. spotkań amatorów zimowych kąpieli, i wyścigów rowerowych. tzw. morsów. Spotkania odbywają się Z determinacją i nadzieją GOSiR Covid wszystko zmienił w każdą niedzielę ok godz. 12.00 w Dopiewie od kwietnia przygotowywał Mieszkańcy naszej Gminy przez Gmina Dopiewo ma także blisko 60 się do X jubileuszowej edycji Biegu o Ko- cały czas (z pominięciem okresu peł- km oznakowanych tras rowerowych ronę Księżnej Dąbrówki. Ani uczestnicy nego lockdown-u w kraju) mogli i mogą oraz wiele duktów leśnych w okolicy zawodów, ani sponsorzy, wolontariusze, korzystać z hali sportowej, siłowni, salki Dąbrówki, Zakrzewa i Żarnowca, gdzie nikt nie dopuszczał myśli, że ostatnia fitness, kompleksów boisk Orlik 2012, można biegać, uprawiać nordic walking niedziela maja na skraju lasu w Dąbrówce znajdujących się w gestii GOSiR w Do- i spacerować. będzie inna niż wszystkie do tej pory. piewie. Nowe zasady, obostrzenia i reżim To właśnie w te miejsca przenieśli Zaczęliśmy przygotowywać pakiety sanitarny wymuszają zmiany, ale nie się wszyscy bardziej i mniej aktywni

grudzień 2020 37 sport

fizycznie mieszkańcy Gminy Dopiewo. oddechu, dodatkowej dawki energii. Nie chcieli się z Wami spotykać na biegach, Codziennie setki ludzi biegają, jeżdżą wzmocnicie mięśni, nie poprawicie funk- wyścigach rowerowych, siłowniach, bo- rowerem, spacerują. To bardzo ważne cjonowania układu krążeniowego i od- iskach, turniejach w hali sportowej, na w kontekście powszechnie stosowanej dechowego, nie zredukujecie dodatkowej zajęciach aerobowych, na plaży. Z dużą pracy zdalnej czy nauki on-line. tkanki tłuszczowej, nie przyczynicie się przyjemnością wręczymy Wam kolejne Aktywność ruchowa konieczna jest do minimalizacji ryzyka zachorowań nagrody i medale za zwycięstwa i udział. nie tylko dla zdrowia fizycznego ale na schorzenia cywilizacyjne. Wszyscy Dziś w przeddzień Świąt Bożego Na- również psychicznego. W połączeniu mamy wybór. rodzenia oraz Nowego 2021 Roku wszyscy z odpowiednim żywieniem zapobiega Walka z pandemią covid-19 cały czas pracownicy Gminnego Ośrodka Sportu stanom depresyjnym, wpływa na lepsze trwa, ale kiedyś się skończy i wszyscy i Rekreacji w Dopiewie, życzą Państwu samopoczucie i koncentrację. Wielu z nas wrócimy do swobody działania. W Gmin- wiele zdrowia, wszelkiej pomyślności wie o tym, inni przekonali się dopiero nym Ośrodku Sportu i Rekreacji w Do- oraz spełnienia marzeń. w ostatnim czasie. piewie już dzisiaj planujemy wydarze- Tym, którzy dalej twierdzą, że bez nia i imprezy sportowe, rekreacyjne Marcin Napierała biegania, jazdy rowerem, spaceru, ćwi- i turystyczne w 2021 roku. Postaramy Dyrektor Gminnego Ośrodka czeń, gimnastyki, pływania można żyć, się nadrobić częściowo bieżący rok Sportu i Rekreacji w Dopiewie mówimy: Tak, można żyć, ale… bez tej i w pełni zrealizować 2021. Postaramy aktywności nie poczujecie endorfin, za- się Was zaskoczyć nowymi wydarze- Fot. Arch. GOSiR w Dopiewie dowolenia z dobrego treningu, lekkości niami i może inwestycjami. Będziemy Sukcesy koszykarzy z KS Korona Zakrzewo.

Bardzo dobry początek sezonu ko- wspieranie się wszystkich chłopców akcji w ostatnich sekundach sprawiają, szykarzy z KS Korona Zakrzewo w roz- złożyły się na zdobycie tytułu MVP – że ten sport bardzo mocno wpływa na grywkach Ligi Młodzików Starszych - U13 „najbardziej wartościowego gracza 5-go kształtowanie charakterów zawodników. Wielkopolskiego Związku Koszykówki tygodnia rozgrywek” WZ KOSZ. Został W Klubie Sportowym Korona Za- WZ KOSZ. Podopieczni trenera Jacka nim Franek Jędrzejczyk, uzyskując 39 krzewo koszykówkę uprawiają zarówno Skrzypczaka odnotowali zwycięstwa punktów w meczu z MKK Gniezno. młodsze dzieci – dziewczynki i chłop- w pierwszych czterech meczach. Wy- Koszykówka to gra zespołowa, kon- cy z roczników 2009-2011, jak i starsi soka wygrana w meczu inauguracyjnym taktowa i bardzo dynamiczna. Wyma- chłopcy z roczników 2007-2008. (122:64 z MKS Gromy Nowy Tomyśl) ga od zawodników ogólnej sprawności Serdecznie zapraszamy do polubienia potwierdza doskonałe przygotowanie i bardzo dobrej koordynacji ruchowej. na Facebooku profilu KS Korona Za- zawodników. Umiejętność współpracy, dzielenia krzewo Basketball, tam również można Zgranie drużyny, ciężka i wytrwała obowiązków, szacunek dla zasad, wy- oglądać relacje na żywo z naszych meczy. praca, regularne treningi i wzajemne trwałość i walka do końca przy zwrotach Izabella Wermajster Szachiści Korony Zakrzewo w I Lidze

Zespół Korony Zakrzewo jako jedy- na mistrza krajowego ny reprezentował Wielkopolskę na tym • Jan Skrzypiński - uzyskał najwięk- szczeblu rozgrywek. Cieszy nas fakt, że szy przyrost rankingowy Chg=3,18 w stawce 22 drużyn, rozstawiona z 15 co przekłada się na 127 „oczek” do numerem startowym Korona, stanęła rankingu FIDE na drugim stopniu podium. Drużynę KS Korona Zakrzewo re- Świetnie zaprezentowali się liderzy prezentowali również: Martyna Niemier, drużyny: Joanna Lewicka, Sara Gać – Mytych, Jan Historyczny awans wywalczyli sza- • Hubert Niemier - z wynikiem 7,5 Kaczmarek. Opiekę trenerską sprawował chiści KS Korona Zakrzewo pkt. z 9 partii wygrał „drugą deskę” pan Dominik Pędzich. Wszystkim należą W zakończonych 30 października i zdobył pierwszą normę na kandy- się ogromne brawa. w Sypniewie koło Jastrowia rozgryw- data na mistrza krajowego kach Drużynowych Mistrzostw Polski Wyjazd był możliwy dzięki dofinan- • Kamil Chaczyński - z wynikiem Juniorów - II liga, drużyna KS Korona sowaniu z budżetu Gminy Dopiewo. 6,5 pkt. wygrał „pierwszą deskę” Zakrzewo wywalczyła drugie miejsce Tekst i fot. Damian Bartkowiak i zdobył drugą normę na kandydata i tym samym uzyskała awans do I Ligii Juniorów. 38 grudzień 2020 sport

Stypendia sportowe w 2021

Od 4 do 29 stycznia 2021 roku gowy lub narodowy związek będzie można składać wnioski sportowy danej dyscypliny, stypendialne na rok 2021. Sty- szkoła w której zawodnik po- pendia w lutym przyzna Kapituła biera naukę, radny gminy. Stypendium Sportowego Gminy Dopiewo. Termin składania wniosków Zaczynamy nową Wnioski o stypendium bę- setkę dzie składać w terminie 4 do W dotychczasowych 7 edy- 29 stycznia 2021 roku w biurze cjach stypendiów sportowych • był w 2020 r. uczestnikiem Mło- podawczym Urzędu Gminy Do- Gminy Dopiewo nagrodę za wysokie dzieżowych Igrzysk Olimpijskich, piewo ul. Leśna 1c w Dopiewie w godzi- wyniki sportowe odebrało już 100 Mistrzostw Świata lub Europy w ka- nach pracy Urzędu. Formularze dostępne zawodników reprezentujących różne tegoriach młodzieżowych (junior będą wkrótce na stronach internetowych dyscypliny sportowe. młodszy, junior, młodzieżowiec), www.gosir.dopiewo.pl www.dopiewo.pl Kto może otrzymać stypendium? Szczegółowe informacje będzie moż- Zawodnik lub zawodniczka, który • zdobył medal w Ogólnopolskiej na uzyskać pod nr telefonu 61 8148 262 nie ukończył 21 lat, uprawia dyscyplinę Olimpiadzie Młodzieży, Mistrzo- lub wysyłając e-maila na adres gosir@ olimpijską – w kategorii wiekowej juniora stwach Polski Juniorów Młodszych, dopiewo.pl. młodszego, juniora lub młodzieżowca Mistrzostwach Polski Juniorów, Zasady przyznawania stypendium (uwaga: obowiązuje różny wiek w dys- Młodzieżowych Mistrzostwach sportowego Gminy Dopiewo określa cyplinach; szczegóły można sprawdzić Polski, uchwała nr LVII/395/13 Rady Gminy na stronie www.sport-mlodziezowy.pl • w przypadku uprawiania gier ze- Dopiewo z 25 listopada 2013 r. w zakładce „System Sportu Młodzieżo- społowych wziął udział w turnieju wego”) a także spełnia minimum jedno finałowym Mistrzostw Polski. Marcin Napierała z poniższych kryteriów w 2020 r.: Dyrektor GOSiR Dopiewo • brał udział w szkoleniu kadry woje- Kto może złożyć wnio- wódzkiej lub szkoleniu centralnym sek? kadry narodowej, Wniosek o przyznanie stypendium może złożyć m.in. klub sportowy, okrę-

Złoty medal Reiss Cup trafił do Dąbrówki

Drużyna z Dąbrówki wywalczyła 1. Więcej informacji o treningach podaje- sukcesów i spełnienia piłkarskich ma- miejsce na podium w turnieju Reiss Cup, my na stronie: www.akademiareissa.pl/ rzeń! który został rozegrany 21-22 listopada dabrowka/treningi. Życzymy dalszych Tekst i fot. Akademia w Poznaniu na obiekcie APR Arena Dę- Piłkarska Reissa biec. Turniej przyniósł wiele sportowych wrażeń. 18 lokalizacji Akademii podjęło rękawice i rywalizowało o podium. Najlepszym zespołem okazała się Dą- brówka, drugie miejsce zajęły Oborniki, a trzecie zajęła Murowana Goślina. Za najlepszego zawodnika turnieju uznano Wojtka Czajkę z Dąbrówki! Natomiast niezastąpionym bramkarzem okazał się Bartek Feliksiak z Obornik. Turniej Reiss Cup to niesamowity czas dla zawodników Akademii Piłkar- skiej Reissa. Cieszymy się, że każdy z za- wodników pokazał piękny futbol i grał zgodnie z zasadami fair play. Doceniamy wysiłek włożony na boisku i wysyłamy gratulacje dla zawodników z Dabrów- ki, którzy wzięli udział w sportowych zmaganiach. Każdy, kto uwielbia lub chce rozpo- cząć sportową przygodę, może dołączyć do zwycięskiej drużyny Akademii Pił- karskiej Reissa w Dąbrówce, po to by trenować i odnosić wspólnie sukcesy.

grudzień 2020 39 Wesołych

ŚwiątSzczęśliwego Nowego Roku

Gmina Dopiewo jest na portalach społecznościowych. Nasze profile to: Urząd Gminy Dopiewo Facebook: Gmina Dopiewo - strona oficjalna ul. Leśna 1c You Tube: GminaDopiewo 62-070 Dopiewo polub nas zobacz nas www.dopiewo.pl