Szlakiem Rodu Książęcego Sanguszków Prince
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
PRZEWODNIK Przewodnik, który oddajemy w Państwa ręce jest wynikiem projektu trans- granicznego na pograniczu polsko-ukraińskim. Organizacje, które wspólnie postanowiły przywołać pamięć o książęcym rodzie Sanguszków, działają na obszarze województwa lubelskiego w Polsce i obwodu wołyńskiego na ПУТІВНИК Ukrainie i taki zasięg terytorialny ma szlak, który stworzono z nielicznych pamiątek po potężnym niegdyś rodzie. Туристичний довідник, який ми представляємо вашій увазі, є результа- том транскордонного проєкту на польсько-українському прикордонні. GUIDE BOOK GUIDE Організації, які спільно вирішили відновити пам’ять про князівський рід Санґушків, діють на території Люблінського воєводства Республіки Польща та Волинської області України, і саме такий територіальний ви- мір має маршрут, який створено з небагатьох уцілілих пам’яток колись могутнього роду. The guidebook that we are giving you is the result of a cross-border SZLAKIEM RODU KSIĄŻĘCEGO project on the Polish-Ukrainian border. Organizations that have jointly decided to recall the titled family, Sanguszko which operate in the Lublin Province in Poland and the Volyn Oblast in Ukraine, and this territorial SANGUSZKÓW range has a trail that has been created from a few souvenirs of the once powerful family. ШЛЯХАМИ КНЯЗІВСЬКОГО РОДУ САНГУШКІВ PRINCE SANGUSZKO’S FAMILY BY-WAYS The project entitled: “Prince Sanguszko’s Family By-Ways Virtual tour – let’s reveal new pages of shared Ukrainian and Polish history” is implemented with the fi nancial support of the European Union under the Cross-border Cooperation Program Poland-Belarus-Ukraine 2014-2020 PRZEWODNIK ПУТІВНИК GUIDE BOOK SZLAKIEM RODU KSIĄŻĘCEGO SANGUSZKÓW ШЛЯХАМИ КНЯЗІВСЬКОГО РОДУ САНГУШКІВ PRINCE SANGUSZKO’S FAMILY BY-WAYS Redakcja/Редаговано/Edited by: Stowarzyszenie Samorządów Euroregionu Bug Autorzy/Автори/Authors: Zbigniew Lubaszewski: „Historia rodu Sanguszków”, opis części polskiej trasy turystycznej Serhij Naumuk: opis części ukraińskiej trasy turystycznej Zdjęcia/Фотографії/Pictures: Zbigniew Lubaszewski, Joanna Chomik Suszek Zdjęcia historyczne pochodzą z udostępnionych zasobów cyfrowych muzeów Wołyńskie Regionalne Centrum Inicjatyw Niniejsza publikacja powstała przy wsparciu fi nansowym Unii Europejskiej w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś- Ukraina 2014-2020. Za treść tej publikacji wyłączną odpowiedzialność ponosi Ogranizacja Społeczna „Centrum Inicjatyw Regionalnych Wołynia” i w żadnym wypadku nie może być traktowana jako odzwierciedlenie stanowiska Unii Europejskiej, Instytucji Zarządzającej ani Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020. Цю публікація була виготовлена за фінансової підтримки Європейського Союзу у рамках Програми транскордонного співробітництва Польща-Білорусь-Україна 2014-2020 Європейського Інструменту Сусідства. Відповідальність за зміст цієї публікації несе виключно Громадська організація «Центр регіональних ініціатив Волині». Зміст публікації, за будь-яких обставин, не відображає позицію Європейського Союзу, Органу управління або Спільного технічного секретаріату Програми транскордонного співробітництва Польща-Білорусь-Україна 2014-2020. This publication has been produced with the fi nancial assistance of the European Union, under the ENI CBC Programme Poland-Belarus- Ukraine 2014-2020. The contents of this document are the sole responsibility of NGO “Volyn Regional Initiatives Centre” and under no circumstances can be regarded as refl ecting the position of the European Union, the MA or the Joint Technical Secretariat of the ENI CBC Programme Poland-Belarus-Ukraine 2014-2020. Publikacja bezpłatna Nakład:1000 egz. The project entitled: “Prince Sanguszko’s Family By-Ways Virtual tour – let’s reveal new pages of shared Ukrainian and Polish history” is implemented with the fi nancial support of the European Union under the Cross-border Cooperation Program Poland-Belarus-Ukraine 2014-2020 SPIS TREŚcI ЗМІСТ TABLE OF CONTENTS 1 PRZEDMOWA ПЕРЕДМОВА PREFACE . 5 2 HISTORIA RODU SANGUSZKÓW ІСТОРІЯ РОДУ САНҐУШКІВ THE HISTORY OF THE HOUSE OF SANGUSZKO. 7 3 OBIEKTY – ŚWIADKOWIE ŻYCIA I DZIAŁALNOŚCI RODU SANGUSZKÓW NA TRASIE TURYSTYCZNEJ ОБ’ЄКТИ – СВІДКИ ЖИТТЯ ТА ДІЯЛЬНОСТІ РОДУ САНГУШКІВ НА ТУРИСТИЧНОМУ МАРШРУТІ OBJECTS – WITNESSES OF THE LIFE AND ACTIVITY OF THE SANGUSZKO FAMILY ON THE TOURIST ROUTE. 29 4 INFORMACJE PRZYDATNE DLA TURYSTÓW КОРИСНА ІНФОРМАЦІЯ ДЛЯ ТУРИСТІВ USEFUL INFORMATION FOR TOURISTS. 79 5. DRZEWO GENEALOGICZNE РОДИННЕ ДЕРЕВО FAMILY TREE. 93 Przedmowa ПЕРЕДМОВА 1 preface rzewodnik, który oddajemy w Państwa ręce jest prowadzili typową dla innych rodów działalność, Pwynikiem projektu transgranicznego na pograni- w której można odnaleźć aktywność gospodarczą, czu polsko – ukraińskim. Organizacje, które wspólnie polityczną, wojskową i fundacyjną, to pod jednym postanowiły przywołać pamięć o książęcym rodzie względem Sanguszkowie byli rodem niezwykłym. Sanguszków, działają na obszarze województwa Wyróżniało ich wyjątkowe pochodzenie. Jako po- lubelskiego w Polsce i obwodu wołyńskiego na tomkowie księcia litewskiego Olgierda, mogli wy- Ukrainie i taki zasięg terytorialny ma szlak, który kazać się pokrewieństwem z rządząca państwem stworzono z nielicznych pamiątek po potężnym polsko-litewskim dynastią Jagiellonów. Widomym niegdyś rodzie. dowodem ich szczególnej pozycji był tytuł książę- Wśród wybitnych rodów magnackich zwią- cy (kniaziowski) oraz herb – litewska Pogoń. Biorąc zanych z Lubelszczyzną i Wołyniem ważne miejsce pod uwagę, że ród dotrwał do czasów współcze- zajmuje książęca rodzina Sanguszków. Chociaż jej snych (w odróżnieniu do Jagiellonów), Sanguszko- przedstawiciele przez znaczną część swoich dziejów wie najdłużej zachowali tradycje Olgierdowiczów уристичний довідник, який ми представляємо ну, політичну, військову, соціальну, - та в одному Твашій увазі, є результатом транскордонного про- відношенні Санґушки були надзвичайним родом. єкту на польсько-українському прикордонні. Ор- Вони вирізнялися своїм унікальним походженням. ганізації, які спільно вирішили відновити пам’ять Як нащадки литовського князя Ольгерда, вони мо- про князівський рід Санґушків, діють на терито- гли похвалитися спорідненням з династією Ягелло- рії Люблінського воєводства Республіки Польща та нів, яка правила Польсько-Литовською державою. Волинської області України, і саме такий територі- Наочним доказом їх особливого становища були альний вимір має маршрут, який створено з неба- князівський титул та герб - Погоня Литовська. Зва- гатьох уцілілих пам’яток колись могутнього роду. жаючи на те, що рід дожив до сучасних часів (на Серед видатних магнатських родів, пов’язаних відміну від Ягеллонів), Санґушки найдовше збе- з Люблінщиною та Волинню, важливе місце посі- регли традиції Ольгердовичів та Гедиміновичів. У дає цей князівський рід. Хоча його представники цьому відношенні вони стоять на одному рівні з протягом значної частини своєї історії вели діяль- Чарторийськими, які походять від сина Гедиміна ність, характерну й для інших родин - економіч- Коріата, і також використовують герб «Погоня». he guidebook that we are giving you is the result economic, political, military and foundational activity Tof a cross-border project on the Polish-Ukrainian could be found, in one respect the Sanguszko family border. Organizations that have jointly decided to was very extraordinary. They were distinguished by recall the titled family, Sanguszko which operate in their unique origin. As descendants of the Lithuanian the Lublin Province in Poland and the Volyn Oblast prince Olgierd, they could show kinship with the rul- in Ukraine, and this territorial range has a trail that ing Polish-Lithuanian state of the Jagiellonian dynasty. has been created from a few souvenirs of the once Visible proof of their special position was the dukedom powerful family. (Kniaziowski) and the Lithuanian coat of arms Pogon. Among the eminent magnate families associ- Given that the family has survived to modern times ated with the Lublin and Volhynia regions, the titled (unlike the Jagiellonians), the Sanguszko have kept family Sanguszko is very important. Although its the traditions of Olgierdowicz and Giedyminowicz representatives for a signifi cant part of their history families for the longest time. In this respect, they conducted activities typical for other families in which match, among others, Czartoryski, descended from i Giedyminowiczów. Pod tym względem dorównu- z dawnym województwem brzeskim. Wiek XV i XVI ją między innymi Czartoryskim, wywodzącym się od to rozkwit rodu na terenach obecnej Litwy, Białoru- syna Giedymina Koriata i również posługującym się si i Ukrainy. Późniejsze wieki to powiększanie teryto- herbem Pogoń. riów rodowych na terenach obecnego województwa W swojej kilkuwiekowej historii przedstawicie- lubelskiego, podkarpackiego, małopolskiego, obwo- le Sanguszków pojawiali się w różnorodnych czę- dów wołyńskiego, lwowskiego na Ukrainie, mińskie- ściach państwa polsko-litewskiego, w tym również go i grodzieńskiego na Białorusi. na Lubelszczyźnie, zarówno w kształcie z czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów, jak również we współczesnych granicach administracyjnych, obej- mujących m.in. dawną ziemię chełmską, wcho- dzącą w skład województwa ruskiego oraz tereny dawnego wielkiego księstwa litewskiego, związane За свою багатовікову історію представники родових володінь на територіях нинішнього Лю- Санґушків з›являлися в різних частинах Поль- блінського, Підкарпатського, Малопольського сько-Литовської держави, у тому числі і на Лю-