DOCSLIB.ORG

Induced Seismicity in the Groningen Field a Statistical Assessment of Tremors Along Faults in a Compacting Reservoir

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Induced Seismicity in the Groningen Field a Statistical Assessment of Tremors Along Faults in a Compacting Reservoir Induced seismicity in the Groningen field A statistical assessment of tremors along faults in a compacting reservoir Rick Wentinck Datum November 2015 Editors Jan van Elk & Dirk Doornhof General Introduction In this report, a statistical model is presented to better understand and predict the tremor rates and magnitudes from trends in the past at a local scale following from oil/gas producing reservoirs. The local scale can be a small gas field or a region of several square kilometres of a large field, such as the Groningen field. The state-driven model supposes that the tremors are generated along the faults in the region of interest. These faults become critically stressed during the compaction of the reservoir in which the reservoir pressure drops. Herewith, the state which triggers the tremors is the mean stress-state along the faults in this region. The model is executed as a Monte Carlo simulation and uses stochastic variables which are related to probabilities that a tremor occurs and that it has a certain magnitude. The document explores further investigations into the seismological model analyzing the historical record of earthquakes. This should be read along-side the reports on the activity rate model: Papers: 1. Bourne, S. J., S. J. Oates, J. van Elk, and D. Doornhof (2014), A seismological model for earthquakes induced by fluid extraction from a subsurface reservoir, J. Geophys. Res. Solid Earth, 119, 8991–9015, doi:10.1002/2014JB011663.) 2. Bourne S.J., S.J. Oates, J.J. Bommer, B. Dost, J. van Elk, D. Doornhof, A Monte Carlo method for probabilistic hazard assessment of induced seismicity due to conventional gas production, Bulletin of the Seismological Society of America, V.105, no. 3, June 2015 in press. Reports: 3. Stephen Bourne and Steve Oates, An activity rate model of induced seismicity within the Groningen Field, (Part 1), February 2015. 4. An activity rate model of seismicity induced by reservoir compaction and fault reactivation in the Groningen gas field (Part 2), S.J.Bourne, S.J. Oates, June, 2015 5. Review of “An Activity rate model of seismicity induced by reservoir compaction and fault reactivation in the Groningen gas fields”, Ian Main, September 2015 Title Induced seismicity in the Groningen field - A statistical Date November 2015 assessment of tremors along faults in a compacting Initiator NAM reservoir Author(s) Rick Wentinck Editors Jan van Elk Dirk Doornhof Organisation Shell Organisation NAM Place in the Study Theme: Seismological Model Study and Data Comment: Acquisition Plan Understanding of earthquake historical record and prediction of earthquakes. Directliy linked (1) Geomechanical modelling of ruptures, research (2) Statistics of earthquakes (3) Ground Motion Prediction (incl. duration and spectral acceleration)m. Used data Historical record of earthquakes based on measurements from geophone and accelerometer network. Associated organisation Assurance Internal. Restricted SR.15.11335 Induced seismicity in the Groningen field - statistical assessment of tremors along faults in a compacting reservoir by H.M. Wentinck This document is classified as Restricted. Access is allowed to Shell personnel, designated Associate Companies and Contractors working on Shell projects who have signed a confidentiality agreement with a Shell Group Company. ‘Shell Personnel’ includes all staff with a personal contract with a Shell Group Company. Issuance of this document is restrictedto staff employed by a Shell Group Company. Neither the whole nor any part of this document may be disclosed to Non-Shell Personnel without the prior written consent of the copyright owners. Copyright Shell Global Solutions International, B.V., 2015. Shell Global Solutions International B.V., Rijswijk Further electronic copies can be obtained from the Global Information Centre. SR.15.11335 - I - Restricted Executive Summary In this report, we present a statistical model to understand and predict the tremor rates and magnitudes from trends in the past at a local scale following from oil/gas producing reservoirs. The local scale can be a small gas field or a region of several square kilometers of a large field, such as the Groningen field. The state-driven model supposes that the tremors are generated along the faults in the region of interest. These faults become critically stressed during the compaction of the reservoir in which the reservoir pressure drops. Herewith, the state which triggers the tremors is the mean stress-state along the faults in this region. The model is executed as a Monte Carlo simulation and uses stochastic variables which are related to probabilities that a tremor occurs and that it has a certain magnitude. The relative likelihood of a seismic fault failure depends on the Weibull distribution func- tion. The tremor rates are normalised to the observed tremor rates using the Poisson probability distribution function. The seismic moments of the tremors follow from a Pareto distribution function, as is commonly done when analysing of natural and man- made induced seismicity. The model includes that the tremors reduce the mean stress on the faults in proportion to the seismic moment released. The model does not differentiate between a-seismic and seismic fault slip based on field or fault attributes. This could be seen as a shortcoming but we have no clue what this could be, so far. The model has been applied to 6 relatively small regions in the Groningen field and in the Annerveen and Eleveld fields south of the Groningen field. The model fit parameters have been derived from these regions by comparing the modelled and observed tremors. A sensitivity study has been done and the predictive potential of the model has been explored. The fit parameters of the model, τfail and cM0 have values which can be understood and constrained from geomechanical calculations. τfail is a typical mean shear stress along the faults for which the relative likelihood for seismic fault failure substantially increases. cM0 relates the mean stress reduction along the faults by the tremors generated by uniaxial compaction. Remarkable is the high value of the Weibull shape parameter kW in relation to variations in parameters for rock properties and fault geometry which determine the onset of shear- type fault failure. The Weibull shape parameter determines the period of the transition from no tremors to a constant tremor rate in the case of a constant compaction rate. It’s high value may indicate that the tremors are predominantly determined by only a few of these parameters or by another mechanism that differs from a-seismic slip. The present model cannot reproduce the drastic reduction in the tremor rate in the Eleveld field by a mean field stress relaxation process. This could point to a shortcoming SR.15.11335 - II - Restricted in the submodel for the stress relaxation or to a shortcoming in the submodel for the generation of the tremors. The latter submodel is driven by the Poisson process and the Weibull distribution probability distribution function for the relative likelihood of a tremor. Presumably, the Poisson process expression which normalises the number of tremors should include a term related to the rate of compaction. With reservations, we illustrate that the model has some predictive power about tremor rates in a certain region, using the observed tremors in this region in the previous period. In essence, the state-driven model consistently reproduces the gradual onset of the tremor rate followed by a more or less constant tremor rate. Taking a constant and uniform pres- sure drop over the Groningen field, it must be noted that the model does not capture a small but significant increase in the tremor rate over the last three to four years in the regions around Ten Boer and Loppersum. We found no correlations between the regional variation of the observed tremor den- sity and the fault dip angle, fault throw and fault azimuth angle in the Groningen field. A remarkable observation is that most tremors with a minimum magnitude of M = 2.5 can be associated with faults with high dip angles of about 70◦ and throws of about 100 m, see Appendix C. These faults could potentially release most of the stored energy from compaction and the imbalance between the field stresses, see Appendix B, B.2. § We recommend to follow the effects of local gas production reductions in the Gronin- gen field to validate and improve this model, especially in relation to the possible effect of stress relaxation by tremors. The present model does not differentiate between seismic and a-seismic fault slip because we do not know yet which field or fault attributes are determining here. If this knowledge becomes available, it could be used to constrain the model parameters further. Table of Contents 1 Introduction 6 2 Model 9 2.1 Assumptionsandequations . 9 2.1.1 Assumptions............................... 9 2.1.2 Stressstate ............................... 10 2.1.3 Therelativelikelihoodofatremor . 11 2.1.4 Frequency-magnitude-relation-of-tremors . ........ 13 2.2 Energy release by tremors and mean stress reduction . ........ 13 2.2.1 Liberatedenergy,slipandstress . 13 2.2.2 Reduction in the mean shear stress along the faults in the region of interestbytremors .. ... .. .. .. .. ... .. .. .. .. ... 17 2.2.3 Relationwithobservations . 18 2.3 Relation between frequency-magnitude relationship and the asperity dis- tribution..................................... 19 2.3.1 Otherb-values ............................. 20 2.4 Pareto, Weibull and Poisson probability distributions
Load more

Recommended publications
  • Sportakkoord Het Hogeland
    Sportakkoord Het Hogeland Samen sterk voor sport en bewegen in Het Hogeland Voorwoord wethouder Beste Hogelandsters, Met veel plezier presenteer ik u hierbij het Lokaal Sportakkoord Het Hogeland. In de gemeente Het Hogeland zijn 176 sportverenigingen actief en daarnaast zijn er nog heel veel inwoners en andere organisaties betrokken bij sport en bewegen in Het Hogeland. In november 2019 zijn we met 50 personen aan het werk gegaan met het sportakkoord en voor u ligt het resultaat. Een mooi Lokaal Sportakkoord waarmee we in onze gemeente verder kunnen werken aan onze doelen op het gebied van sport en bewegen en waar concrete afspraken zijn gemaakt om op verschillende gebieden met de drie gekozen thema’s aan de slag te gaan. Mijn complimenten. Het Lokaal Sportakkoord sluit prima aan bij de verdere ontwikkeling van een visie op sport en bewegen voor de gemeente Het Hogeland. Ook dit doen we net als bij het Lokaal Sportakkoord in nauwe samenspraak met inwoners, sportverenigingen, beroepskrachten en maatschappelijke organisaties. Samen onze ambities bepalen om te komen tot een integraal beleid waarin niet alleen (sport)accommodaties een belangrijke plek hebben, maar waar we ook verbindingen maken met andere gebieden zoals speelvoorzieningen, leefbaarheid en gezondheid. Oftewel, hier houdt het niet op. Met elkaar geven we invulling aan sport en bewegen in Het Hogeland. Met een sportieve groet, Harmannus Blok Wethouder Gemeente Het Hogeland 2 Voorbeschouwing Minister Bruno Bruins heeft samen met vertegenwoordigers van de sport, gemeenten en andere organisaties op 29 juni 2018 het eerste Nationale Sportakkoord getekend: ‘Sport verenigt Nederland’. Doel van het Sportakkoord is om de organisatie en financiën van de sport toekomstbestendig te maken.
    [Show full text]
  • Privateering and the Revolt of the Netherlands: the Watergeuzen Or Sea Beggars in Portsmouth, Gosport and the Isle of Wight 1570-71
    Proc. Hampsh. Field Club Archaeol. Soc. 47, 1991, 171-180 PRIVATEERING AND THE REVOLT OF THE NETHERLANDS: THE WATERGEUZEN OR SEA BEGGARS IN PORTSMOUTH, GOSPORT AND THE ISLE OF WIGHT 1570-71 ByM] FRENCH ABSTRACT Flanders from where it spread to most of the other provinces. As a result of the assault on The purpose of this study is to examine English relations with the churches the governing classes rallied the Dutch Watergeuzen or Sea Beggars by reference to a behind the government in Brussels, which survey of shipping in the ports of Hampshire dated 24 July gradually regained the initiative. 1570 and a letter from Sir Henry Radeclyjf, the Captain of By the early spring of 1567 the forces of the Portsmouth, to the Privy Council dated 21 May 1571, both in government had easily suppressed the last the Public Record Office, London. These documents tell of the pockets of Calvinist resistance. Large numbers Sea Beggars' presence on the Hampshire coast in the early of those implicated in the political and relig­ years of the tumults that became known as the Revolt of the Netherlands or the Eighty Years' War. The letter of 21 May ious disturbances fled abroad to Germany and 1571, which throws light on the close links formed by certain England. Foremost among those who left at Englishmen with the Sea Beggars, is significant since these this time was William of Nassau, Prince of privateers by their very nature did not tend to leave detailed Orange (1533-84), the leading nobleman in accounts of their activities.
    [Show full text]
  • Toolbox Results East-Groningen the Netherlands
    Customer needs Target group Transport challenge for the East-Groningen Region, Municipality Oldambt May 2012 WP 3 Cartoon by E.P. van der Wal, Groningen Translation: The sign says: Bus canceled due to ‘krimp’ (shrinking of population) The lady comments: The ónly bus that still passes is the ‘ideeënbus’ (bus here meaning box, i.e. a box to put your ideas in) Under the cartoon it says: Inhabitants of East-Groningen were asked to give their opinion This report was written by Attie Sijpkes OV-bureau Groningen Drenthe P.O. Box 189 9400 AD Assen T +31 592 396 907 M +31 627 003 106 www..ovbureau.nl [email protected] 2 Table of content Customer Needs ...................................................................................................................................... 4 Target group selection and description .................................................................................................. 8 Transportation Challenges .................................................................................................................... 13 3 Customer Needs Based on two sessions with focus groups, held in Winschoten (Oldambt) on April 25th 2012. 1 General Participants of the sessions on public transport (PT) were very enthusiastic about the design of the study. The personal touch and the fact that their opinion is sought, was rated very positively. The study paints a clear picture of the current review of the PT in East Groningen and the ideas about its future. Furthermore the research brought to light a number of specific issues and could form a solid foundation for further development of future transport concepts that maintains the viability and accessibility of East Groningen. 2 Satisfaction with current public transport The insufficient supply of PT in the area leads to low usage and low satisfaction with the PT network.
    [Show full text]
  • Loppersum Zuidlaren Delfzijl Het Zandt Lageland Hooghalen Froombosch Sint Annen Meedhuizen Harkstede Nieuw Annerveen Appingedam
    3.5 Huizinge Bergen Westeremden Roswinkel Roswinkel Bergen Roswinkel Bergen Loppersum Garrelsweer Zandeweer 3.0 Noordzee Hellum Bergen Garrelsweer Stedum Zeerijp Garrelsweer Het Zandt Roswinkel Zandeweer Assen Roswinkel Geelbroek De Hoeve Zeerijp Garmerwolde Scharmer Kwadijk Assen Roswinkel Onderdendam Toornwerd Roswinkel Roswinkel Roswinkel Schoorl Westeremden Westeremden Noordzee ZandeweerZeerijp Wirdum 2.5 Eleveld Geelbroek Assen Roswinkel Zeerijp Eleveld Harkstede Noordzee AppingedamHuizinge Noordzee Noordzee Froombosch Slochteren Hooghalen LoppersumSteendam Smilde Westeremden Ekehaar Holwierde Waddenzee (nabij Usquert) Uithuizen Noordzee UithuizenLeermens Noordzee (nabij Castricum) Noordzee Middelstum Roswinkel Wirdum Roswinkel Uithuizen Garrelsweer Froombosch Westerwijtwerd Leermens Overschild Wirdum Annen Froombosch Zuidlaren Anloo Jisp Ravenswoud Middelstum Westeremden Westeremden Garsthuizen Zeerijp Geelbroek Ten Post Godlinze Schildwolde Appingedam Appingedam Anna Paulowna Emmen Meedhuizen Emmen Slochteren Wachtum Nieuw Annerveen Stedum Middelstum Sappemeer Overschild Garsthuizen Garsthuizen Zeerijp NoordzeeMiddelstum Wirdum 2.0 Roden Roswinkel Het Zandt Roswinkel Zandeweer Roswinkel Zeerijp Froombosch Noordzee Lageland Rottum Slochteren Zuidwolde Schildwolde Zeerijp Eppenhuizen Garsthuizen Annen Huizinge Middelstum Roswinkel Zandeweer Zeerijp Ekehaar Oosterwijtwerd Westeremden Loppersum Emmen Froombosch Sappemeer Zeerijp Sappemeer WaddenzeeGarrelsweerWirdum (nabij Eemshaven) Noordzee (nabij Castricum) Appingedam Assen Appingedam
    [Show full text]
  • Letter to the House of Representatives About Extraction
    > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Directoraat-generaal Energie, Telecom & President of the House of Representatives Mededinging of the States General Directie Energiemarkt Binnenhof 4 Bezoekadres 2513 AA THE HAGUE Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Factuuradres Postbus 16180 2500 BD Den Haag Overheidsidentificatienr 00000001003214369000 Datum T 070 379 8911 (algemeen) Betreft Extraction decree of gas extraction in The Groningen field and reinforcement measurements. www.rijksoverheid.nl/ez Ons kenmerk DGETM-EM / 14207601 Dear President, Uw kenmerk The consequences of years of gas extraction in Groningen are becoming increasingly clear. The number of earthquakes recorded in 2012, 2013 and 2014 Bijlage(n) (until 9 December) were 93, 119 and 77 respectively. In the same period there were a total of 20, 29 and 18 tremors respectively that measured more than 1.5 on the Richter scale. It is anticipated that the strength and frequency of the earthquakes will increase over the coming years. The consequences for houses, monuments and other buildings are plain to see. The Groningen field lies in the municipalities of Appingedam, Bedum, Bellingwedde, Delfzijl, Eemsmond, Groningen, Haren, Hoogezand-Sappemeer, Loppersum, Menterwolde, Oldambt, Pekela, Slochteren, Ten Boer and Veendam. The sense of having a safe living environment has been eroded in the area where there are (frequent) earthquakes. This deeply affects the daily life of the residents. At the same time, gas extraction is essential to our energy supply in the Netherlands. The great majority of Dutch households use Groningen gas for their heating and cooking. Gas extraction is also an important source of revenue for the Dutch state.
    [Show full text]
  • Spiritual Writings of Sister Margaret of the Mother of God (1635–1643)
    MARGARET VAN NOORT Spiritual Writings of Sister Margaret of the Mother of God (1635–1643) • Edited by CORDULA VAN WYHE Translated by SUSAN M. SMITH Iter Academic Press Toronto, Ontario Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies Tempe, Arizona 2015 Iter Academic Press Tel: 416/978–7074 Email: [email protected] Fax: 416/978–1668 Web: www.itergateway.org Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies Tel: 480/965–5900 Email: [email protected] Fax: 480/965–1681 Web: acmrs.org © 2015 Iter, Inc. and the Arizona Board of Regents for Arizona State University. All rights reserved. Printed in Canada. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Noort, Margaret van, 1587–1646. [Works. Selections. English] Spiritual writings of Sister Margaret of the Mother of God (1635–1643) / Margaret van Noort ; edited by Cordula van Wyhe ; translated by Susan M. Smith. pages cm. — (The other voice in early modern Europe. The Toronto series ; 39) (Medieval and Renaissance texts and studies ; volume 480) Includes bibliographical references and index. ISBN 978-0-86698-535-2 (alk. paper) 1. Noort, Margaret van, 1587–1646. 2. Spirituality—Catholic Church—Early works to 1800. 3. Spiritual life—Catholic Church—Early works to 1800. 4. Discalced Carmelite Nuns—Spiritual life. 5. Discalced Carmelite Nuns—Belgium—Diaries. 6. Discalced Carmelite Nuns—Belgium—Correspondence. I. Wyhe, Cordula van, editor. II. Smith, Susan M. (Susan Manell), translator. III. Title. BX4705.N844A25 2015 271’.97102--dc23 [B] 2015020362 Cover illustration: Saint Teresa of Ávila, Rubens, Peter Paul (1577–1640) / Kunsthistorisches Museum, Vienna GG 7119. Cover design: Maureen Morin, Information Technology Services, University of Toronto Libraries.
    [Show full text]
  • Rondje Bierum - Wandelen in - Route.Nl Rondje Bierum Nederland Groningen Delfzijl 21,20 Km (Ongeveer 0:00 U) Wandelroute 2509931
    6-6-2021 Print Rondje Bierum - Wandelen in - route.nl Rondje Bierum Nederland Groningen Delfzijl 21,20 km (ongeveer 0:00 u) Wandelroute 2509931 7713 74 90 3 4 2 80 81 54 55 12 70 31 51 52 60 t 11 40 50 40 11 12 54 55 2 3 74 71 73 4 80 81 90 70 31 60 https://www.route.nl/printroute/2509931?options=beschrijving,knooppunter 1/6 6-6-2021 Print Rondje Bierum - Wandelen in - route.nl 52 51 50 https://www.route.nl/printroute/2509931?options=beschrijving,knooppunter 2/6 6-6-2021 Print Rondje Bierum - Wandelen in - route.nl Rondje Bierum Nederland Groningen Delfzijl 21,20 km (ongeveer 0:00 u) Wandelroute 2509931 Routebeschrijving Aangeboden door E en wat langere rondwandeling langs de kerkdorpen Krewerd, Godlinze, Losdorp, Spijk, Dorpsbelangen Krewerd, Bierum en Holwierde. In Spijk kun je de bekende Groningen molen Ceres bezoeken. In Bierum (12,1 km) kun je lunchen of een broodje kopen. In Hoogwatum is een strandje waar je bij vloed pootje kunt baden. Scan mij Langs de dijk en via Holwierde keer je terug naar met de route.nl app en de de Mariakerk in Krewerd. Let op: in verband met de route wordt geopend op je smartphone. Heb je de app dijkversterking kan de route langs de dijk nog nog niet? Ga dan naar: gedeeltelijk zijn afgesloten! Ondergrond: schelpen: www.route.nl/app/download 1%; klinkers: 3%; beton: 5%; asfalt: 91%. Geschikt voor honden. Startpunt & Parkeren Mariakerk Krewerd Kerkpad 8 Krewerd Routebeschrijving # Beschrijving Afstand Tijd Hervormde kerk (Kerkpad, 0.00 km 0:00 9904PE, Delfzijl, Groningen, Nederland) Volg de weg 88 m 0.09 km
    [Show full text]
  • Ruimtelijke Onderbouwing Kloosterweg 4 Krewerd
    Ruimtelijke onderbouwing Kloosterweg 4 Krewerd Ruimtelijke onderbouwing Kloosterweg 4 Krewerd 1 juli 2020 Ruimtelijke onderbouwing Kloosterweg 4 Krewerd Inhoudsopgave Toelichting 5 Hoofdstuk 1 Inleiding 7 1.1 Aanleiding 7 1.2 Ligging, begrenzing en juridische status 7 1.3 Opbouw onderbouwing 8 Hoofdstuk 2 Projectbeschrijving 9 2.1 Huidige situatie 9 2.2 Nieuwe situatie 9 Hoofdstuk 3 Beleidskader 11 3.1 Rijksbeleid 11 3.2 Provinciaal beleid 11 3.3 Gemeentelijk beleid 14 Hoofdstuk 4 Milieu en overige randvoorwaarden 15 4.1 Bodem 15 4.2 Geluid 15 4.3 Luchtkwaliteit 15 4.4 Externe veiligheid 17 4.5 Waterhuishouding 17 4.6 Archeologie en cultuurhistorie 17 4.7 Milieuzonering 19 4.8 Ecologie 20 4.9 M.e.r.-beoordeling 22 Hoofdstuk 5 Juridische vormgeving 23 Hoofdstuk 6 Economische uitvoerbaarheid 25 Hoofdstuk 7 Maatschappelijke uitvoerbaarheid 27 Bijlagen toelichting 29 Bijlage 1 Ontwerp Verklaring van geen bedenkingen GS 31 Bijlage 2 Advies Libau sloop en landschappelijke inpassing 39 Bijlage 3 Watertoets 53 Bijlage 4 Archeologisch bureauonderzoek 59 Bijlage 5 Beoordeling Libau archeologie 85 Bijlage 6 Quickscan natuurwaardenonderzoek 91 Bijlage 7 Vooroverlegreacties 123 3 Ruimtelijke onderbouwing Kloosterweg 4 Krewerd 4 Ruimtelijke onderbouwing Kloosterweg 4 Krewerd Toelichting 5 Ruimtelijke onderbouwing Kloosterweg 4 Krewerd 6 Ruimtelijke onderbouwing Kloosterweg 4 Krewerd Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding 2 Aan de Kloosterweg 4 te Krewerd is een agrarisch bedrijf gevestigd. Het is een gemengd bedrijf met akkerbouw en vleeskuikens. Omdat sprake is van aardbevingsschade aan de schuur die wordt gebruikt voor de akkerbouwtak, wil de eigenaar (tevens initiatiefnemer) de schuur slopen en vervangen, waarbij de nieuwe schuur wordt vergroot met 175 m .
    [Show full text]
  • PDF Van Tekst
    Monumenten in Nederland. Groningen Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma bron Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen. Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist / Waanders Uitgevers, Zwolle 1998 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/sten009monu04_01/colofon.php © 2010 dbnl / Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma i.s.m. schutblad voor Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 2 Uithuizermeeden, Herv. kerk (1983) Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 4 Stedum, Herv. kerk, interieur (1983) Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 6 Kiel-Windeweer, Veenkoloniaal landschap Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 7 Voorwoord Het omvangrijke cultuurhistorische erfgoed van de provincie Groningen wordt in dit deel van de serie Monumenten in Nederland in kaart gebracht. Wetenschappelijk opgezet, maar voor het brede publiek op een toegankelijke wijze en rijk geïllustreerd gebracht. Monumenten in Nederland biedt de lezer een boeiend en gevarieerd beeld van de cultuurhistorisch meest waardevolle structuren en objecten. De serie is niet bedoeld als reisgids en de delen bevatten dan ook geen routebeschrijvingen of wandelkaarten. De reeks vormt een beknopt naslagwerk, een bron van informatie voor zowel de wetenschappelijk geïnteresseerde lezer als voor hen die over het culturele erfgoed kort en bondig willen worden geïnformeerd. Omdat niet alleen de ‘klassieke’ bouwkunst ruimschoots aandacht krijgt, maar ook de architectuur uit de periode 1850-1940, komt de grote verscheidenheid aan bouwwerken in Groningen goed tot uitdrukking.
    [Show full text]
  • Groninger Noordkust
    gebiedsvisie Groninger Noordkust Natuur en historie aan weerskanten van de waddendijk Westernieland Warffum Pieterburen Kloosterburen Leens Wehe-Den Hoorn stukje oude (slaper)dijk. De kwelders en de brakwatergebieden zijn vooral van belang voor de natuur, de landschapselementen Ulrum zijn vooral cultuurhistorisch waardevol. Vanzelfsprekend doen wij er alles aan de natuurwaarden en de cultuurhistorische betekenis van deze terreinen in stand te Zoutkamp houden, te verhogen of te herstellen. En zorgen wij ervoor dat bezoekers van al dit moois kunnen genieten. Maar onze inzet houdt niet op bij de gren- zen van onze eigendommen. Die maken immers deel uit van een groter geheel: ergens krijg je een beter beeld van het waddengebied, het grootste natuurge- Gebieden Stichting Noord-Groningen dan op de ‘zee- bied van West-Europa én een uniek land- Het Groninger Ndijk’. Aan de ene kant de Wadden- schap vol zichtbare historie. Door te kort Landschap zee, die weidse wildernis van wadplaten, schietend en versnipperd beheer zijn de geulen en kwelders, waar zeewater en wind kwaliteiten van dit gebied de laatste jaren vrij spel hebben; tienduizenden vogels sterk teruggelopen. Samen met andere profiteren er van de rust en de immense natuurbeschermingsorganisaties, boeren, voedselrijkdom. Aan de andere kant een overheden en andere betrokkenen willen landschap van strakke vormen en rechte wij er hard aan trekken om ze te herstellen. lijnen, waar de mens de natuur naar zijn Daarom hand heeft gezet. Het contrast kan nau- · werken wij samen met andere partijen welijks scherper. Toch is het binnendijkse aan een herstelplan voor de kwelders; kustgebied onlosmakelijk verbonden met · realiseren wij samen met boeren en met het wad.
    [Show full text]
  • From a Divisional Level. Fus Mn;El Action
    - 248 - 620. ~le relative inactivity of Brigadier Allard's other units can well bo understood if the situation is viewed from a divisional level. Fus M.n;el action at MUndorloh (4194) was merely an exploitation of tho left pivot on which 4 Brigade was swinging to tho north-west. The t nsk of the rsnaindor of the Brigade was to hold and attenpt to shako loose the opposition by continuous patrolling. This progr~ane was carried out quite successfully and by tho End of the day tho Gernans facing Cancrons of C. and S. Sask R. hnd bocome keenly nware of the threat of being out-flanked froI:! tho north-east first by, :the, FUA MiR.; ll:Rl in a widor sonse by 4 Cdn Inf Bda. (W .Ds., S. Leak R., l,)a.rlOrons of C., 29 Apr 45) 621. 4 Cdn Inf Bde's attack was narked by total suocess despite tl~ Dost deplorable woathor, ,mioh especially hampered the movement of the tanks. Shortly after first light n.H.L.I. which had carlier been pinched out of the front line, took over R. Regt C's. positions around Kirchkimmen. This left the Royals free to assemble in the area presently occupied by Essex Scot on the left and it was from here that Lt-Col Lendrum launched his attack to tho north-west. (W.Ds., H.C),. 4 Cdn Inf Bde and units, 28, 29 Apr 45). Tho hoavy rain and nuddy roads did not encourage the "goingll , but R. Regt C. made good progress against very light resistance and by 1030 hours reported that it was in full posses­ sion of tho four farms" north of Hasterort (4496).
    [Show full text]
  • Zoeken Naar Een Verdwenen Landschap 2 Inleiding
    Zoeken naar een verdwenen landschap 2 Inleiding Het Groninger kustlandschap is in de loop van kreeg tot het achterland. Het veen ging drijven op duizenden jaren voortdurend veranderd. Ooit een het zeewater en zo versnelde het proces zich. Zo zijn heuvelachtig gebied met bossen en vanaf dat de zee bijvoorbeeld de Lauwerszee en de Dollard ontstaan. invloed kreeg op ons gebied hebben klei-, veen- en Later komen daar de ontwatering (drainage) en dij- zandlagen zich afwisselend gevormd. Alleen de hoge kenbouw bij die het land deed inklinken. zandruggen zoals de Hondsrug en de Zuidhorn- Deze uitgave is onderdeel van Wad een Workshop, Noordhornrug bleven intact tot in onze tijd. een project van Erfgoedpartners. Binnen dit project 3 In een negen tal kaarten wordt schetsmatig de si- hebben wetenschappers en inwoners van het gebied tuatie onder onze voeten weergegeven. Hierbij wordt tijdens twaalf onderzoekstochten grondboringen ge- gebruik gemaakt van tijdvakken waarin grote veran- daan. De bodem kan veel nieuwe kennis opleveren over deringen in het landschap plaatsvonden. het verleden. Schelpen of ander organische materialen Vanaf 6000 voor christus tot en met de 15e en 16e die zijn gevonden, werden gedateerd door het Cen- eeuw worden ook telkens de bewoningsfases aange- trum voor Isotopen Onderzoek van de Rijksuniversi- geven. De invloed van de mensen op de verandering teit Groningen. De belangrijkste resultaten van deze van het landschap is vooral vanaf de Romeinse tijd twaalf onderzoekstochten naar de geschiedenis van groot geweest. Het afgraven van veen voor brand- het Waddengebied worden in deze brochure gepresen- stof en de zoutwinning uit het verzilte veen deed het teerd.
    [Show full text]