Kontxako Bandera 2013: Zenbaki Berezia Fagor Whirlpool If3bs Acm860bf

ZUMAIAKO HILABETEKARIA

224. ZENBAKIA. EURO BAT www.baleike.com B2013ko IRAILA ALEIKE kontxa!

KONTXAKO BANDERA 2013: ZENBAKI BEREZIA FAGOR WHIRLPOOL IF3BS ACM860BF

INDUKZIOA INDUKZIOA

829€ Muntaia barne Muntaia barne 569€ 69,08€ x 12 47,41€ x 12 TEKA HP7660AX HE621X * LABE LABE PIROLITIKOA PIROLITIKOA ORDAINDU 12 HILABETETAN INTERESIK GABE* AEG ASPES HK633220FB 3VAT1400X

INDUKZIOA BITROZERAMIKA

€ Muntaia barne 929 Muntaia barne 379€ 77,41€ x 12 31,58€ x 12

BP3313091M HA1110B LABE IRRADIOZOZKO PIROLITIKOA LABEA

ENDAÑETA ZUMAIA * Finantza entitatearen baiezkoaren menpe. ELEKTROGAILUAK Galdtu betebeharrak saltokian. Erribera, 8 Tel. 943 861 694 www.endanetazumaia.com ** Eskaintzaren balioa 2013/09/30 bitartean. BALEIKE224 Historiarako geldituko da ende laurdena, 26 urte, behar izan dira Zumaiak

G. Zabaleta Kontxako hirugarren bandera irabazteko. 1980ko hamarkadako Telmo Deun mitikoa ondo gordeta dago zumaiarren oroimen kolektiboan, baina herrikoM gazteentzat argazki zaharretako irudiak baino ez dira 1984ko eta 1987ko lehen bandera haiek; 26 urte luzez ez dute Kontxako Bandera ospatzeko aukerarik izan. Horregatik, AZALA ez dute berehala ahaztuko 2013ko irailaren 8a. herri Urteak ez dira alferrik pasa. Duela 26 urte nork pentsatu- aldizkaria ko zuen hirugarren bandera emakumeek ekarriko zutela? Hor ere historia egin du Foronda Kultur Etxea Zumaiak, Kontxako Bandera gizonezko zein emakumezkoetan irabazi duen lehen Odieta, 2 kluba baita, “mundu osoan” Goikok esan duen bezala. Eta hori ez da kasualitate hu- tel.: 943 86 15 45 tsa . Bigarren Kontxa irabazi eta hiru urtera, 1990ean, hasi ziren emakumeak arrau- e-maila: [email protected] nean Zumaian. Bidea ez da batere erraza izan, baina Zumaiako arraun elkartearen Argitaratzailea apustuak bere fruitua eman du. Noizbait norbaitek emakumeen arraunari buruzko Baleike Kultur Elkartea historia idazten badu, Zumaiak atal berezia izango du, ezinbestean. Aitortza hori egin

e-maila: [email protected] beharko zaio.

Administrazio batzordea: Agustin Zubimendi eta

Xabier Azkue. Bitartean, Baleikek bere ekarpena egin nahi izan du. Ia 20 urteko ibilbidean –2014an beteko ditugu– egin ditugu gehigarri bereziak, erreportaje zabalak eta aparteko argi- Erredakzio taldea: Imanol Azkue, Ainara Lozano talpenak. Oraingoan ez. Oraingoan aldizkari osoa eskaini nahi diegu arraunlariei, klubari Lasa, Aitor Manterola, Juan Luis Romatet, eta herri osoari. Merezi dutelako. Merezi dugulako. Historiarako geldituko delako. Miriam Romatet, Peio Romatet, Arnaitz Rubio, Jon Urbieta, Izaskun Urbieta eta Gorka Zabaleta Lerro hauek ez ditugu amaitu nahi mutilak aipatu gabe. Nagore Osorok Kofradian Diseinua eta maketazioa: Roberto Gutierrez errieta txikia egin zigun zumaiarroi, arrazoi handiarekin. Ez gara jabetzen mutilen me- Hizkuntz zuzenketa: Imanol Azkue rituaz. Sosik kobratu gabe, arrauna eta kolore gorria maite dituztelako, urtea joan eta Publizitatea urtea etorri maila gorenean ari dira lehiatzen, diruak erakarrita osatutako selekzioen tel. 943 86 15 45 aurka. Lerro hauek idaztean ez dakigu mailari eutsi dioten edo ez. Baina, edozein dela [email protected] emaitza, bejondeizuela. Uretan egotea da garrantzitsuena, Zumaian arrauna bizirik

Inprimategia mantentzea. Etorriko dira garai hobeak, beste 26 urte pasa baino lehen.

Antza Inprimategia

(Lasarte-Oria)

Tirada Argitalpen honen edizioko laguntzaile: 800 ale

Lege gordailua: SS-405/94

ISSN: 1136-8594

Baleikek ez du bere gain hartzen aldizkarian Zipriztinek,

oTESTUAK: Aitorla Manterola, gorktua zabaleta eta izaaskun urbieta argazkiak: arnaitz rubio aprea, gorka zabaleta eta argazki press

4 BALEIKE 20132013 IRIRAIILA Kontxako bandera irabazteko bide luzea egin behar izan du Zumaiak. 2008an abiatu ziren emakumezkoen traineru estropadak, eta ordutik da uretan herriko

ordezkaritza. Atzerago joan behar da aurreneko emakumezko arraunlarien berri AN Zipriztinek, izateko: 1990ean hasi ziren herrian.

olatua BAL EIKE + A RG AZ KIT

Bideoa

BALEIKE 2013 IRAILA 5 ARRANPLA GORRIA Kaian sartu bezain pronto, arranplarantz begiratzen dute arraunlariek, herritarrak zain ote dituzten ikusteko irrikaz. Aurten, aspaldian ez bezala, arranpla gorri-gorri ikusi dute, eta emozioak gainezka egin die. Malkoak, jauziak, oihuak, irrafarrak, besarkadak...

6 BALEIKE 2013 IRAILA Itsasora begiratu, eta ez zen olaturik ageri urru- tian. Arrastorik ere ez. Dena bare. Zer zetorren asmatzea ia ezinezkoa zen. Baina une txiki batean aldatu zen dena. Lasaitasuna harrotasun bilakatu zen. Aparra, aldarrikapen. Esperantza bakarrik ote zen hasieran; gero, Enbata bilakatu, ordea; eta azkenean, Telmo Deun. Arraunlari emakumezkoen itxurako olatu indartsua dabil itsasoan. Hutsetik sortua, uztetik urrun dirudi. Ez du ez berehalakoan lagako olatu honek. Baretasun hartatik sortua izan arren, olatuak izan behar du hasiera nonbait. Aurreneko zipriztina, hutsaren hurrengoa zirudiena hasiera hartan; gaur egun, olatu handiaren zati oinarrizko. 1990 jartzen zuen egutegian, eta Aita Mari Arraun Elkarteko betiko irudia eta argazkia aldatzen hasi zen. Gizonezkoen alboan emakumezkoak. Sinesten lanak batzuek. Tanta bat baino ez zen izan haiena, aulki mugikorrean ibiltzen hasi zen laukote harena. Iratze Iruretagoiena zen talde hartako bat: “Aulki mugikorrean baino ez ginen ibiltzen. Binaka, eta laukoa ere erabili genuen”. Izen bat ekarri nahi izan du gogora: “Tito Mancilla ibiltzen zen gurekin erakusten”. Arraunean ikasten jarduten zuten, fosoan ordu batzuk pasatuz, uretan zipriztindu aurretik. Baina estropadarik apenas: “Ez gintuen inork eramaten!”... behin aukera izan zuten arte: “Euskadiko selekziorako aukeraketa zen, Legution, eta zortzikoan ibiltzeko aukera izan genuen. Esperientziarik ederrena huraxe izan zen”. Traineruan estropadak izango zituztenik burutik pasatu ere ez. Luzera begiratuta ere ez. Baina ez ziren traineruan ibili gabe geratu: “Gizonezkoekin batera sartzen gintuen Luxiak, jendea behar zuenean. Baina oso gutxitan gertatu zen”. Bistan da ez zela oraingo konturik. Baieztapen hau da horren testigantza: “Arroparik ere ez genuen-eta arraunean ibiltzeko. Anaiarenak janzten nituen nik”. Bi urtez aritu ziren arraunean, eta gero, kitto. Ematen zuen han geratuko zela zipriztin hura. Tanta bakana. Baina 1994an, beste bus- tialdi bat izan zuen. Lehengoa baino sendoagoa. Garaiak eta testuingurua ere ez zeuden lehen bezain lehor. Batel estropadetara joateko aukera izan zuten arraunlari emakumezko haiek. Aintzane Irazoki zen bat. “Asko ginen hemen, eta hiru batel osatzen genituen Ligako estropadetan. Irabazi ere egin genituen hainbat, eta Gipuzkoako Txapelketa ere bai”. Gustura ibili ziren: “Oso ondo hartuak izan ginen klubean”. Batelak eta nahikoa, ordea. Udaberrirako arraunik ez beraientzat. Trainerua? “Behin galdetu zi- dan kazetari batek ea noizbait ikusiko genituen

BALEIKE 2013 IRAILA 7 “ARRAUNKERA EDERRENA” Duela zazpi urte hasi ziren emakumeak Kontxako Banderan lehiatzen, eta ordutik dago Zumaiako trainerua uretan, beti ohorezko txandan. Urtetik urtera ikasi egin dute, eta aurten heldutasunera iritsi dira. Traineru guztietatik (mutilak barne) arraunkera ederrena dutela entzun diogu adituren bati.

8 BALEIKE 2013 IRAILA emakumezkoen traineru estropadak, eta hauxe erantzun nion: ‘Ikustekotan, gizonezkoekin nahasian ez bada...’. Beste garai batzuk ziren”. Baina barealdia harrotzen hasia zegoen. Atzetik etorri zitzaizkion zipriztin indartsu hari beste belaunaldi batzuk. Gerokoak. Etorki- zuna. Urteen joanean oraingo aparraren oinarri bihurtu direnak. Traineruan gozatzeko aukera izango zutenak.

2008: Zaragozatik Kontxara, Getariatik barrena Belaunaldi horietako baten baitan sortu zen traineruen olatua. 2008a zen. Udaberria joan zen, eta emakumezkoek bukatua zuten ontzi txikietako denboraldia. Udan zain. Oporrak. Baina ezustean, ezustea: traineru estropada, Traineruen Kluben Elkartearen Ligaren baitan, non eta Zaragozan. Eusko Jaurlaritzaren babe- sean, Euskadiren irudia kanpoan zabaltzeko, eta estropada Ebron. Eta emakumeak ere bai. Hautsi eta puskatu. Barealdian olatua. Bizkaiko selekzioa eta Gipuzkoakoa parez pare. Zumaia- ko taldetik Atsegin Odriozola joan zen, besteak beste. “Estropada hura mugarria izan zen. Ezi- nezkoa ikusten genuena gauzatu egin zen, eta kolpetik gainera”. Ezin zen olatua hautsi. Ezin zuen hondartzara hiltzera iritsi. Aparrari eutsi behar zion. “Autobusez joan ginen, eta buelta- ko bidaian, gure artean jardun genuen aurrera egin behar genuela hizketan. Gogoa bazen”. Eta urte hartan, beste hiru estropada gehiago jokatu zituzten: Gipuzkoako eta Euskadiko Txapelke- tak, eta... Kontxako bandera! Hutsetik estropada gorenera. Egun batetik bestera. Zaragozan hasi zen bidaia hark Getarian izan zuen helmuga zumaiarrentzat. Klub ba- koitzak nahikoa arraunlari ez bere kontura trainerua ateratzeko, eta bat egin zuten. Zumaia- Getaria. Eta hasi orduko, arraun munduan bete-betean sartuta: eztabaida eta kalapita Eus- kadiko Txapelketan. Lau luzetara jokatu zuten, gizonezkoek bezala, eta zumaiarrek eta getaria- rrek luze bakoitzeko ia beste luze bat egin behar. Balizak gaizki jarrita. Bandera Hondarribira, hala ere. Kontxaren oihartzuna heldu zitzaien gero. Ezetz. Baietz. Baietz, baina ezetz. Baietz zela azkenean. “Hura bai izan zela estropada erabakigarria geroko”, gogoratu du Odriozolak. Sailkatze estropadan ontzi mordoa. Katalunia- rrak barne. Eta Galizia. Itsasoa oso berde. Zakar asko. Uretara, hala ere. “Arranplan, ontziarekin uretara gindoazela, jendeak galdetzen zigun ea egingo al genuen”. Egin zuten bai! Baina kostata: “Beroketan bi arraun kolpe emateko

BALEIKE 2013 IRAILA 9 TE A A IRIT Z I A PU BL I Z IT BAL EIKE +

10 BALEIKE 2013 IRAILA gai ere ez ginen eta. Barrurako luzean, ziatzen etorri nintzen denbora osoan, Libana patroiari [Libana Taboada, egun arraunlari dena] lagun- tzen”. Iganderako sailkatu zen Zumaia-Getaria. Aurreneko Kontxako bandera historiko hura, Galiziara.

2009: Zumaia Hasi eta buka herrian bertan. Bakarrik. Zu- maiak aurrenekoz historian, bere izenean soi- lik atera zuen emakumezkoen trainerua. Jose- ba Aristi entrenatzaile. “Urte berezia izan zen. Nork bere koloreak defendatzea handia izan zen, eta ardura ere bagenuen”. Olatuari inda- rrarekin eutsi behar zitzaion: “Arraun Elkartea eta arraunlariok luzera begirako lana zela ikusten genuen. Hori nahi genuen”, dio Odriozo- lak. Gipuzkoako Federazioa ere horretan hasia zen, nonbait, eta ez zen laguntza txarra, gerora Gipuzkoako Ligarekin ikusi den bezala: “Oso garbi ikusten genuen denok klubetan zegoela gure etorkizuna, eta ez selekzioka lehiatzean”. Bigarren Kontxako bandera ere Galiziara.

2010: zailtasunak Urte zaila izan zen hau. Galdera bueltaka: “Emakumezkoen traineru estropadak finka- tu eta sendotuko al dira noizbait?”. Ziurtasun gutxi bazterretan. Zumaia ez zen salbuespena. Ioseba Urbieta entrenatzaile. “Ez genekien trainerua osatzeko moduan izango ginen”, bota du Odriozolak: “Ahal genuena egitea zen asmoa. Orduan konturatu ginen zer ahula zen aurreko urteetan sortu zen bat-bateko zera hori”. Baina uretan izan zen Zumaia. Heldutasuna. Gauza politak. Estropadaren bat edo beste irabazi ere bai. Iraun egin behar gero... Kontxa bere bide- tik, bien bitartean. Galizian berriz.

2011: Kontxako lehen igande hura Berriz ere entrenatzaile berria Zumaiak: Kike Manterola. Arraunlariak, lehengoak ia denak, baina ontzia osatzeko Hibaikarekin harremana osatu behar: gizonezko arraunlari batzuk hara, eta emakumezkoak hona. Uda polita izan zen, baina aurrekoa... “Neguan ez genekien zertara- ko ari ginen traineruan entrenatzen”. Maiatzean osatu zuten aurrenekoz traineru osoa... eta Eus- kotren Ligan aritzeko sailkatze estropada jokatu behar handik gutxira. Zumaia barrura, hala ere. Berriz ere eztabaida betean: “Euskotren Ligako azken estropada guk irabazi genuen Zarautzen, eta gure puntuak Gipuzkoarentzat izan ziren. Galiziarekin berdindu egin genuen. Liga hark gurea behar zuen izan, azken estropada irabaz-

BALEIKE 2013 IRAILA 11 TE A A PU BL I Z IT BAL EIKE +

12 BALEIKE 2013 IRAILA 1984: Lehen bandera 1984ko irailaren 9a egun historikoa da Zumaian. Aurrenekoz, Kontxako Ban- dera irabazi zuen Telmo Deunek. Era- bateko nagusitasunez. Denboraldi hartan, jokatutako bandera guztiak irabazi zituzten arraunlariek. Donostiakoa, ordea, ez zen bat gehiago izan. Zumaia arraunaren historian sartu zuen. Klaudio Etxeberria Gorria patroiak gidatutako arraunlariek lehen igandean erabakita utzi zuten bandera: Zu- maiak 22 segundo atera zizkion Oriori bere txandan, eta 17 bigarren txan- dako Santurtziri. Bigarren igandean, ohorezko txandan, 21 segundo atera zizkion Oriori, 23 San Juani, eta 24 Santurtziri. Marka berria ezarri zuen gainera, 20:03ko denbora eginez. Orduko taldea osatzen zuten: Klaudio Etxeberria, Martin Etxebe- rria, Sabino Eizagirre, Patxi Etxeberria, Jose 1987: San Pedrorekin lehian Luis Aizpurua, Jose Luis Amilibia, Joseba Etxabe, Ina- xio Egaña, Luis Mari Aizpurua, Joakin Eizagirre, Imanol 1987an San Pedro izan zuen Zumaiak aurkari gogorre- Etxabe, Placido Aranburu, Jose A. Uzkudun, Jexux Mari na denboraldi osoan, eta Kontxako bandera bien arteko Lazkano, Angel Paredes, Jose Luis Ezama, Tomas Lopez, lehia izango zela aurreikusi zen. Ez zen urte erraza izan Julian Ibarzabal, Xanti Osa, Aser Martin, Joseba Aristi eta zumaiarrentzat, denboraldi erdian babeslea galdu eta Edu Aristi; entrenatzaileak, Luis Mari Olasagasti eta Tito traineruaren etorkizuna kolokan ikusi baitzuten. Zorio- Mancilla. nez, aurrera jarraitzeko modua egin zuten eta Kontxako Erreportaje zabala argitaratu genuen 2009ko iraileko Ba- bigarren bandera etorri zen herrira. leike aldizkarian. Bigarren bandera ere lehen igandean utzi zuen erabakita Telmo Deunek. Ordurako Edu Aristik har- tua zuen traineruaren lema. Hondarribia, Zier- bena eta Fortuna egokitu zitzaizkion txandan, eta ia erlojupekoan egin behar izan zuten, aurkari gogorrenak bigarren txandan baitzeuden: San Pedro, Koxtape eta Orio, Mundakarekin batera. Hala ere, Zumaiak egin zuen denborarik onena (20:52), San Pedrori 12 segundoko aldea ateraz. Bigarren igandean, parean izan zuten San Pedro, baina estropada hura ere Zumaiak irabazi zuen, ehuneneko batzuen aldearekin. Orduko taldea osatzen zuten: Inazio Etxebe- rria, Adrian Tolosa, Jon Garcia, Jose Manuel Eza- ma, Jose Luis Amilibia, Joseba Etxabe, Francisco Zabala, Mikel Egaña, Luis Mari Aizpurua, Jose Joakin Ugarte, Jose Maria Uranga, Imanol Etxabe, Pedro Mari Zumeta, Edu Aristi, Iñaki Larrañaga, Aser Martin, Faustino Zubia, Imanol Azkue, Jesus Mari Martin eta Valerio Alonso; entrenatzaileak, Luis Mari Olasagasti eta Tito Mancilla. BALEIKE 2013 IRAILA 13 SAILKATZE ESTROPADA

Postua TALDEA I. O. Ziaboga Denbora Aldea

1 ZUMAIA SALEGI JATETXEA ITZIAR 3 06:00,00 11:16,86

2 HIBAIKA JAMONES ANCIN 4 06:06,00 11:31,38 0:14,52

3 SAN JUAN - IBERDROLA 1 06:14,00 11:42,18 0:25,32

4 C.R. MECOS - MONDARIZ - ISABEL 8 06:14,00 11:46,96 0:30,10

5 ORIO - BABYAUTO 2 06:23,00 12:01,78 0:44,92

6 HONDARRIBIA ORSA 5 06:46,00 12:33,10 1:16,24

7 BIZKAIA NESKAK 9 06:50,00 12:33,72 1:16,86

8 ZARAUTZ 6 06:38,00 12:34,42 1:17,56

9 SANTOÑA GRUPO TAMET 7 07:05,00 13:21,20 1:49,82

teagatik, baina, azkenean, galiziarrak tarteko, uste dut ez batera perientzia geneukala, eta itsasoan ondo ibiltzen ginela”, konta- eta ez bestera”. Kontxako lehen igandean atera zuten arantza tu du Odriozolak. Bandera asko irabazi zituzten, baita bi ligak zumaiarrek. Ezin hobeto atera, gainera. Aurrena estropada go- ere: Gipuzkoakoa eta Euskotren. Baita Kontxarako sailkatzekoa goangarri hartan. Euria barra-barra Donostian. Eta oraindik ere ere; aise antzean, gainera. Lehen iganderako, faboritoa zein eta damu hau Odrizolak: “Kasualitatea izan zen Kontxa bi igande- Zumaia: “Ez genuen ondo kudeatu hori, eta kale egin genuen tara urte hartan jartzea. Zergatik aldatu zuten orduan? Aldatu lehen jardunaldian”. Gero bai, bigarrengoan, zumaiarrak nagu- izan ez balute, bandera Zumaiara!”. Ba ez. Galizia berriz ere si: “Koloreak sentitzeagatik irabazi genuen; mina geneukan as- garaile. tebete lehenago gertatu zitzaigunagatik”. Galiziak eraman zuen bandera preziatua. Bosgarrenez segidan. 2012: handienaren atarikoa “Ezusteen urtea izan zen, ez baikenuen espero hain ondo ibil- 2013: ametsa tzea. Aurreko urtean ere, komeriak izan genituen ontzia osa- Neguak iragartzen zuen zer etor zitekeen udan. Larunbat- tzen, eta osatuta ere, batzuetan hutsuneak edukitzen genituen igandetan, trainerua uretan... eta osatuta. “Urterik lasaiena izan traineruan”. Baina zuloak zulo, “ikusten zen blokea ginela, es- da kirolaren ikuspegitik begiratuta”, dio Odrizolak. Baina beste

14 BALEIKE 2013 IRAILA KONTXAKO BANDERA

Postua TALDEA 1. jardunaldia (kalea) 2. jardunaldia (kalea) Guztira Aldea

1 ZUMAIA SALEGI JATETXEA ITZIAR 10:37,16 (4) 10:56,12 (1) 21:33,28

2 HIBAIKA JAMONES ANCIN 10:48,88 (2) 11:02,20 (4) 21:51,08 0:17,80

3 SAN JUAN - IBERDROLA 10:55,82 (3) 10:59,36 (3) 21:55,18 0:21,90

4 C.R. MECOS - MONDARIZ - ISABEL 8 11:03,04 (1) 11:13,20 (2) 22:16,24 0:42,96

Bideoa

Iratze Iruretagoiena: “Arroparik na daukagun”. Konfiantza, sendotasuna... eta ametsa gertu. Bigarrena falta. Huts egin ezin: “Beti izan dugu argi traine- ere ez genuen arraunean ibiltzeko. rua uretan egon den unetik erantzukizuna genuela, eta ez bakarrik uretan izatearena. Klub oso bat daukagu atzean, Anaiarenak janzten nituen nik” azkenean”. Oinarri sendoak ia dena irabaztea ekarri die: bi ligak, txapelketak... hemeretzi bandera guztira. Eta horietako azkena, handiena. Kontxa Zumaian da. muturra ere agerian utzi zuen egoera on hark: “Presioa senti- Itsasora begiratu, eta olatua. Orain bai. Apar ederra. Ha- tzen hasi ginen. Talde bikaina ginela, eta 1984an gizonezkoek rroa. Zipriztin txikiek eraikia. Isil-isilik. Han hasi eta gaur arte. egindakoak errepika genezakeela: bandera guztiak irabaztea. Tantaz tanta. Zenbat negar malko ere bertan. Denak balio du Gehiegikeria galanta zen hura”. Onenak, Kontxa... “Abendu- olatua ez geratzeko. Ilusioa, poza, itxaropena, kezka, beldurra, tik entzuten ari ginen Kontxarena”. Esperientzia, urteetako etsia, alaitasuna... zenbat bizipen denbora tarte motz bezain lu- lana agerian: “Ondo kudeatu dugu hori guztia, eta Kontxako zean. Gorabeherak. Olatua bezala. Gora eta behera. Jarrai deza- estropadako lehen igandean erakutsi genuen nolako heldutasu- la goian. Eta ez bego.

BALEIKE 2013 IRAILA 15 “1984koarekin konpara dezakegula uste dut” Kontxako Bandera irabazi berritan, ko, lehenengo kaletik, inork nahi ez duen kaletik. Baina kon- Donostiako arranplako festa gorriaren erdian, fiantza geneukan. Kale txarretatik ere estropada asko irabazi ditugu aurten. Aseguratzera joan gara. Ziabogara lehenak emozioen sumendiari ezin eutsi, hitzak baino iritsi nahi genuen eta lortu dugu, lehen olatua hartu barrura BAL EIKE + malkoak, oihuak eta besarkadak ateratzen eta gehiago ez utzi arrimatzen. Sufritu egin dugu, baina goza- zaizkie arraunlariei eta Klubeko ordezkariei. tu ere bai. Lasaitu galanta hartu dugu. Urte guztian bandera zahar honekin pentsatzen. Azken egunetan kostatu zaigu lo Ahalegina egin dute barruan sentitzen duten hartzea ere, buruari bueltak eman eta bueltak eman. Baina hori azaltzeko. dena ondo atera da eta orain disfrutatzera”.

Aintzane Irazoki arraunlaria JONE MIREN HERNANDEZ Atsegin Odriozola arraunlaria “Banekien egunen batean “Kirol honek zerbait badauka, iritsiko zela” sartu garenok “Ailegatu behar zuen momentuan ailegatu dela uste dut. Gauza hor segitzen dugu” handiak lortu ditugu, baina gaurkoa izan da gozamena. Lehe- “Gu hasi ginenetik, duela 18 urte, asko aldatu da emakumeen nengo kalea tokatu zaigu eta esan dugu ‘urtero tokatzen zaigu arrauna. Imajinatu ere ezin genuen horrelako mugimendu bat eta aurten ere tokatuko da!’. Oso-oso berezia izan da. Hitzik ere sortuko zenik. Guk bateletan bakarrik hartzen genuen parte ez daukat esplikatzeko. Duela zazpi urte, Zumaia-Getariarekin, eta gure festa bakarrik izaten zen. Behin gertatu zitzaigun txa- gogoratzen naiz sailkatze estropadan sekulako olatuak zeudela. pelketa bat irabazi eta sari banaketarako deitu ere ez… Baina Irlatik ateratzeko kapaz ere ez ginen ikusten eta kristoren estro- denborak aldatu egin dira eta gaur, zorionez, egoera beste bat pada egin genuen. Harra sartu zitzaigun barruraino. Banekien da. Gaur Kontxa irabazi dugu, baina ez dakit oraindik jabe- egunen batean iritsiko zela hau, ez nekien ni neu barruan egon- tu garen. Besteek irabazten dutenean eta ikusten duzunean go ote nintzen, baina gaur lortu dugu, 26 urte pasa eta gero pentsatzen duzu zerbait handia behar duela izan eta orain Kontxako bandera Zumaiara ekartzea. Orain heldutasuna ikus- guk irabazi dugula ez dakit konturatzen garen. Gozatzen, ten zaigu arraunean, sendo. Gainera, geuk ere badakigu itsasoan behintzat, ari gara, baina oraindik ez dakigu zer egin dugun. ibiltzen, badakigu zertan ari garen. Hasieran dena zen esperien- Denboraldia izugarria izan da, neguko entrenamenduetatik tzia falta eta emozioei eutsi ezina; gaur dena izan da sufritzen go- hasita. Aldageletan izugarrizko gogoa zegoen eta hori iritsi zatzea. Eskerrik asko Zumaiako herriari eta ea bandera gehiago da emaitzetara. Izugarrizko lana egin da guztion partetik. Ni etortzen diren Zumaia aldera. Eta orain mutilei animatzera”. aurten bueltatu naiz eta taldekideek eman didate laguntzak harrapatu egin nahi. Eta aurrera begira espero dut honek se- Kike Manterola entrenatzailea gida izatea, bai gurekin edo beste batzuekin. Animatu nahiko nituzke batez ere Zumaiako neskak probatzera, hau bizi gabe “Urte guztian ezinezkoa baita imajinatzea zer den. Kirol honek zerbait ba- bandera zahar honekin dauka, sartu garenok gehienok hor segitzen dugu-eta”. pentsatzen...” Luis Mari Goikoetxea Klubeko ordezkaria “Lan handia eman du bandera honek. Niri, behintzat, hiru urteko lana. Duela bi urte, lehenengo igandean irabazi ge- “Neskak eta mutilak Kontxa nuen, baina bigarrenean kale; iaz, lehen igandean kale eta bigarrena irabazi; oraingoan, azkenean, bietan irabazi. Aurten irabazten lehenak gara” taldeak beste heldutasun bat dauka, bi urtean asko ikasi dute. “Egun historikoa da hau, neskak eta mutilak Kontxa irabazten Akatsak zuzendu ditugu. Aurten talde sendoa geneukan, iaz- lehenak izan gara mundu guztian, Kantabriko guztian. Hori ko oinarriari eutsita. Gauzak ondo atera dira. Eta denboraldi hor dago. Hori mundiala da. Oroitzapen asko etorri zaizkit osoan. Estropada guztietatik bi bakarrik gelditu dira irabazi eta negar egin dut tontoak bezala. 1984an egin zuten lanaren gabe, eta oso denbora estuagatik. Hori handia da. Eta Kon- antzekoa egin dute hauek aurten. Haiekin konpara ditzake- txan sailkatze estropada eta bi igandeak, eta, gainera, bukatze- gula uste dut. Azarotik aurrera lan handia egin dute eta orain

16 BALEIKE 2013 IRAILA Leire Antia

Nagore Osoro BAL EIKE + BAL EIKE +

Oihana Erkizia

Mirari Ibarguren

2013ko Kontxako irabazleak Ezkerretik eskuinera eta goiko lerrotik hasita, hauek dira Kontxa irabazi duten arraunlariak eta teknikoak: Atsegine Odriozola (1991, Zestoa), Olatz Agirregabiria (1991, Itziar), Oihana Erkizia (1978, Arroa Behea), Kike Manterola (entrenatzailea), Ainitze Illarramendi (1986, Donostia), Ioana Alijostes (1988, Tolosa), Jon Martija (entrenatzailea); Olatz Arrizabalaga (1991, Itziar), Natalia Diaz (1989, Castro), Leire Antia (1989, Oikia), Amaia Uranga (1995, Zumaia), Irati Ibarguren (1991, Arroa Goia); Ane Aizpurua (1995, Aizarnazabal), Aintzane Irazoki (1977, Azkoitia), Itsaso Aramendi (1986, Azpeitia), June Aranbarri (1993, Ondarroa), Irati Larrañaga (1991, Tolosa); Nagore Osoro (1994, Ondarroa) eta Libana Taboada (1992, Zarautz). Argazkian falta dira, baina ezin aipatu gabe utzi, Angel eta Bixente Aizpurua laguntzaileak. Gainera, argazkian ageri dira, Martin Garitano Gipuzkoako diputatu nagusia, Donostiako alkate Juan Carlos Izagirre, Zumaiako kirol zinegotzi Iñaki Ostolaza, Gipuzkoako Aldundiko bozeramaile Larraitz Ugarte, Eusko Jaurlaritzako Ingurumen eta Lurralde Politikako sailburu Ana Oregi eta Zumaiako alkate Iñaki Agirrezabalaga. fruitua ailegatu da. Kontxan zoragarri egin dute arraunean, dakigu. Urtero, Kontxa bukatzen denean, denok esaten dugu erritmotik atera gabe, beraien lana behar bezala betez. Gaur utzi egingo dugula, baina gero denok jarraitzen dugu. Dena ere pare bat segundo atzean izan diren arren, ez dute burua den, orain ospatzeko momentua da”. galdu eta beren lana eginez ziabogara aurretik iritsi dira, eta gero zer esanik ez poparean. Neskekin hasi ginenean oso kon- Luis Osa Klubeko presidentea plikatua zen. Jende gutxi, zerbait egin nahi eta ezin… Baina garai hartan txapelketa dezente irabazi genituen, jubeniletan- “Emakumeek asko eta. Ordutik egin da lan eta orain fruituak iritsi dira”. aberastu dute Kluba” Libana Taboada arraunlaria “Lehen Kluba gara neskatan eta mutiletan Kontxa irabazten. Gure xumetasunean, horretan behintzat nagusi izan gara. “Zazpi urtean urtero egon gara Orain jasotzen ari gara urte askotan jende askok egindako lanaren fruitua. Arraun Elkarteak apustu handia egin zuen ohorezko txandan” duela urte batzuk eta gogora ekarri nahi ditut Joseba Aristi “Ekarri dugu trapua ere. Beti Kontxa eta Kontxa entzun eta Joseba Urbieta. Azkenean, Kikek bere ekarpena egin du dugu, estropaden olinpiada dela. Nesken traineru estropadak azken hiru urteotan eta emaitza etorri da. Eta Klubari zer eka- hasi zirenetik uretan izan gara, eta hau urte askotan egindako rri dion emakumeen arraunak? Hasteko, Kontxako bandera lanaren saria izan da. Zazpi urte daramatzagu lanean, urte- bat… Gure asmoa da Kluba herrira zabaltzea, irekitzea, ema- ro-urtero Kontxako ohorezko txandan sartuta. Urte hauetan kumeei, beteranoei… Gu ez gara konturatzen, baina Bizkai- taldearen oinarria mantendu egin da eta hori arraunerako oso ra zoaz eta han ez dago emakumeen arraunik. Hori baloratu garrantzitsua da. Aurrera begira zer pasako den, oraindik ez behar dugu. Emakumeek asko aberastu dute Kluba”.

BALEIKE 2013 IRAILA 17 A A TE A A TU PU BL I Z IT BAL EIKE + ERRETR A E L K A RRI Z KET

18 BALEIKE 2013 IRAILA Itsasoaren beste aldetik... Aintzane URBIETA

2006. urtean hasi ziren nire lehenengo paladak Aurtengo denboraldia badakit denentzat ere es- eta bateletatik traineru handira egin dugu salto peziala izango dela, denboraldi bikaina osatu du- neska arraunlariok, lehenengo urtean Zumaia- zuelako eta hainbeste urtetan amestutako altxor Getaria bezala eta orduz geroztik Zumaiaren berezia eskuetan duzuelako. Ezin duzue imajinatu izenean. zein pozik nagoen itsa- Urte guztiak izan dira soaren beste aldetik lerro espezialak niretzat, “Zortzi urte hauetan hauek idazten. Ia bandera urte guztiek izan di- guztiak lortu dituzue, be- tuzte momentu onak guztietan elkarrekin rriro ere Gipuzkoako Ligan eta txarrak; baina, bide eta Euskotren Ligan erregi- luze honetan ezagutu egon garen arraunlari nak izan zarete, txapelketak ditudan pertsona ho- neska eta lagun lortu dituzue, Zumaiako riek dira benetan beti bandera eta, azkenik, Kon- eramango ditudanak guztiei, barruan edo txako bandera preziatua nirekin. Elkarrekin bizi Zumaiara ekarri duzue 26 izan ditugun algarak, kanpoan, disfrutatu urte pasa eta gero! Bi hitze- negarrak, sufrimenduak momentua, guztion tan deskribatzerik baneuka eta hitzekin adierazi zuen denboraldia, ahaztezi- ezin diren une horiek garaipena delako” na eta ametsetakoa izango ez dizkigu inork kendu- litzateke. Zorionak, han- ko. Eskerrik asko, hain diak zarete, txapeldunak! espezial eta hain harro Zumaiarra izanda, Kon- sentiarazteagatik talde honen parte izaten. txako arranpla gorri-gorria ikustea zeinen espe- Gidari asko izan ditut eta hauekin ere ezin nin- ziala den adieraztea ezinezkoa da eta horregatik teke ahaztu: Xaxkate, Xebas, Joseba Aristi, Sapo, ere zaleei eskerrak eman nahi dizkiet, beraiek Larra, Kike eta Boti. Horiei guztiei eskerrak egiten baitute hain espeziala egun hau. Eta, ho- eman nahiko nizkieke, nire ezinegonak eta nire rren ildotik, aitortu beharra daukat arantza bat txorakeriak aguantatzeagatik. Beraiek jakitun daukadala hain urruti egoteagatik; nire taldeki- diren arren, azken denboraldi hauetan lortutako de eta lagunei besarkada bat eman ezin izana. garaipen guztien parte ere badira eta beraiei esker Baina badakit bueltakoan guztiok elkartuko ga- lortu dugu lortu dugun guztia. Beraz, eskerrik rela eta nire besarkada bat jasoko duzuela, muxu asko! eta guzti! Eta zer esan Bixente, Goiko, Angel, Juanjo eta Uztailaz geroztik olatuek beste toki batera eka- atzetik jo eta ke lan egiten duten pertsona ho- rri naute, baina milaka kilometrora egon arren, riengatik guztiengatik? Beraien lan egiteko gogo, badakit ni ere txalupa barruan joan naizela, pa- ilusio eta lanari esker gaude gauden tokian eta ladaz palada tiraka eta eskerrak eman nahi diz- beraiek ere aipamen berezia merezi dutelakoan kizuet zuen hitz eta animoengatik! nago. Beraz, eskerrik asko zuei ere! Nagore, Leire, June, Oihana, Atsegin, Itsaso, Esan bezala, urte guztiak izan dira bereziak ni- Etxeberri, Lizarran, Amaia, Mirari, Libana, Na- retzat; baina, guztion baimenarekin, nik iazko talia, Ane, Aintzane, Irati, Ainitze, Joana eta 8 denboraldia ekarri nahi dut gogora. Negu gogorra urte hauetan guztietan elkarrekin egon garen izan zen, gogorrenetarikoa agian, txalupa ureta- arraunlari neska eta lagun guztiei, bihotzez, ra ateratzea posible izango zen ere ez genekiela. eskerrik asko urte hauengatik guztiengatik eta Baina oztopo guztien gainetik, elkarrekin aurrera hain harro sentiarazteagatik sortu dugun fami- egin genuen eta inork sekula pentsatuko ez lukeen liarekin. Zorionak guztioi eta barruan edo kan- denboraldia egin genuen. Bertan ginenok ondo poan disfrutatu momentua, guztion garaipena dakigun bezala, gugatik egiten genuen zerbait zen, delako! talde bat, familia bat izatea lortu genuen eta inoiz Maite zaituzte, ez bezala disfrutatu genuen palada bakoitza. Aintzane: “Piernas y atras!!”

BALEIKE 2013 IRAILA 19 BAL EIKE +

BANDERA PISUA Ikaragarri astuna da Kontxako Bandera. Historiaren pisua du. Edonork ezin du astindu; aukeratuek baino ez. Horretarako maila gorena erakutsi behar da 11 egunetan jokatzen diren hiru estropadetan. Zumaiak hala egin du aurten, denak irabazi ditu. Bandera astindu ondoren dator irabazlearen zeremonia: “Gora arraunak!”. Eta hortik aurrera, ospakizunak, zaleekin bat eginda, banderak herriari eskaintzeko dira eta.

TESTUA: IZASKUN URBIETA

20 BALEIKE 2013 IRAILA Argazkiak 1 Jarraipena 21. orrialdean

EIKE 2013IRAILA BAL

21 ERREPORTBALEIKEAJE A+ TE A A AJ E A PU BL I Z IT BAL EIKE + ERREPORT

22 BALEIKE 2013 IRAILA “Denborarekin konturatuko dira zer egin duten”

Goiz abiatu ziren irailaren 8an BAL EIKE + herritarrak Donostia abordatzera eta Alde Zaharreko kaleak kolore gorriz garai zaharrak janztera. Gure emakumeen traineruari gogoratzen Kontxako bandera preziatua lortzeko Goiko argazkian, Xabin Eizagirre eta Ignazio azken urratsa ematea falta zitzaion, eta Egaña ‘Lokatza’, hori ikusi, sentitu eta gozatzera joan zen arraunlari 1984an; behean, Edu Aristi, hiribururantz herritar andana. 1987ko patroia.

Azken urteetako ohitura dute arraunlariek kafea hartzera Ber- nardo Etxea tabernara joatea, eta hango zerbitzari batek kon- tatu digunez, “lehenengo igandean baino serioago egon dira gun giroagatik gara ezagunak, jende askok esaten digu hori. neskak. 09:15 inguruan etorri dira eta oso kontzentraturik eta Aurten, beharbada, eguraldiagatik-edo, batzuek atzera egingo isilik hartu dute gosaria”. zuten, baina giro paregabea daukagu”. Handik atera eta herrira lehendabiziko Kontxa, hau da, “Izugarrizko festa, poza eta zoramena”, hitz horiekin go- 1984koa, ekarri zuten bi arraunlarirekin egon gara: Xabin goratzen ditu aurreneko bi Kontxak, orduan alkate zen Castor Eizagirre eta Ignazio Egaña Lokatzarekin. “1981ekoa galdu Agirrezabalagak. “Herri guztia elkartuta, saltoka, orain bezala egin genuen, 1983koa oparitu eta, azkenean, hurrengo ur- izan zen. Gainera, gu gara Kantauri guztian zehar gizonez- tean lortu genuen. Estropada ona egitera atera ginen bigarren koen eta emakumezkoen Kontxako banderak irabazi dituen igandean. Beldurtu gabe eta gure buruarekin harro. Zorionak lehenengo herria. Nola aldatu diren garaiak! Lehen ez zen neskei hirugarren Kontxa etxera ekartzeagatik, eta datorren pentsatu ere egiten emakumeek arraunean egingo zutenik, eta urtean ere hemen izango gara berriro animatzen”. begira! Asko pozten naiz”. Zumaiarrak bandera eskuetan eta jai giroa arranplan hasi Edu Aristi 1987an trainerua gidatu zuena izan zen: “Den- zen, baina Alde Zaharreko kaleetan dantza eta poza edozein borarekin konturatuko dira zer egin duten. Herriaren histo- bazterretan ikus zitekeen. Gainera, txarangaren laguntzarekin rian parte izango dira, eta, gainera, hau lortu duten lehen animazioak ez zuen etenik izan. Txarangako partaide, saxofoia euskaldunak”. jotzen, Jesus Mari Martin izan zen. Bera, gainera, 1987an zu- Irati Manzisidor (arraunlari ohia) eta Maialen Lazkano maiarren bigarren Kontxa ekarri zuenetako bat da: “Nahiko lagunak ere egun itzela pasatzen ari ziren Donostian eta gero erraz irabazi genuen, 13 bat segundo atera genion bigarrenari. Zumaiara joateko ideia zuten, ongi etorria ikustera, eguna Orain txarangan jotzea, giro honekin, jendea animatuz eta behar bezala amaitzera: “Bigarren igandeko estropada irabaz- herritarrak ere guri jarraitzen ikustea, oso handia da”. Saltsa tea garrantzitsua da. Abantaila ederra zuten, eta, egia esan, oso horretan, jende ugari zegoen betidanik Donostiara estropadez zaila zuten bandera galtzea, baina hasieran atzetik izan dira eta giroaz disfrutatzera joan zirenak. Xabier Urbieta da ho- pixka batean eta urduritu ere egin gara. Azkenean bandera rietako bat: “Txiki-txikitatik etorri naiz Kontxako estropadak hau jasotzea, beraiek bezala, bi igandeetan estropada irabazita ikustera. Aurrena gurasoekin, eta gero lagunekin. 80ko garaia oso ederra izan da. Zorionak”. itzela izan zen. Orain, gure umeekin ere etortzen gara, eta, Kolore gorria nagusi izan zen Donostian eta Zumaian. ilobak, Itsasok, gaur ere arraunean egin du traineruan. Oso Irribarrea kendu ezinik, bai arraunlari, familia, lagun eta he- pozik gaude”. rritarrak orokorrean, 26 urtean gordeta zutena atera zuten Juan Jose Goikoetxea txarangako beteranoetakoa, Zu- kanpora. Lotsagorritu gabe, harrotasunez eta umorez, etor- maiak Kontxako bandera irabazi duen hiruetan izan da mu- kizunari begira geratzen gara, honek jarraipena izango duen sika taldearekin jotzen Donostian: “Zumaiarrok sortzen du- esperantzan. Zorionak, koadrila!

BALEIKE 2013 IRAILA 23

“bota ura!” “Zumaia ez da herri arraunzalea”, zenbat aldiz entzun diegu klubeko kideei. Eta, agian, ez zaie arrazoirik falta. Nahiko lukete Kontxako estropadetan jasotzen duten babesaren laurdena denboraldiko gainontzeko estropadetan. Baina horrela dira kontuak. Zumaiarrak Kontxa du maite, arrauna eta festa uztartzen dituelako, kirol BAL EIKE + ikuskizunarekin batera Alde Zaharreko kaleetan txarangaren atzetik aurrera eta atzera dantzan eta kantuan ibiltzeko Argazkiak 2 aukera eskaintzen diolako. Eta barrutik zein kanpotik bustitzeko egun aproposena delako.

BALEIKE 2013 IRAILA 25 26 BALEIKE 2013 IRAILA BAL EIKE +

JENDETZA Ez sinestekoa. Halakoxea izan zen herriak arraunlariei egindako harrera. Kofradiako balkoitik zirraragarria zen ikuspegia. Nagore Osororen aurpegiak adierazten du dena. Erribera kalea, Kofradiako plaza... Inguruko bazterrak gorri kolorez margotuta. Nork esango zion neska koadrila honi duela zazpi urte halakorik bizitzeko aukera izango zutenik? Egun osoan negarrari nola edo hala eutsi zionak ere errenditu beste aukerarik ez zuen izan halako babesa jasota. Hori bai, Nagore ez zen kikildu. Mikrofonoa hartu eta guztientzako izan zituen hitzak: Doraemon, la gallina turuleta... Lagun koadrila dira. Urte askoan jarrai dezatela. Argazkiak 3

BALEIKE 2013 IRAILA 27 TE A Johan Perez A de Çumaya piratak ekintza ugari egin zituen PU BL I Z IT XV. mende amaieran

28 BALEIKE 2013 IRAILA BALEIKE 2013 IRAILA 29 Haizea Aizpurua eta Izar Zubieta A Arranplan gorriz jantzita Doinua: “Itsasoari begira”

1. 2. Arranpla gorriz jantzi genuen Su honen bueltan dantzan dabilen zenbat sentipen batera herri harro bat gaur gara Bazen irria bazen malkoa Txiki handiak gure patroiak jende pila bat gainera esaten zuen gisara X ORT B ERTSO Eta goizean harrotasunez “Aurtengoan bai” bandera hori begiratzean atzera iritsi da Zumaiara talde bikain bat ikusten dugu Oraingo hontan eman duzue beti izan den antzera izugarrizko danbada Lehen txinpartak baldin baginen Neska ta mutil Kontxa dutenak oraingoan sua bera Telmo Deun bakarrik, hara!

3. 4. 5. Ligan guztiei gailendu zaie Bizipen hauek zuei eskerrak Bandera denak zumaiarrentzat espiritu zumaiarra orain ditugu bizita zirela denbora bada denbora zailak igaro ondoren Neska guztiei zorionak ta urte haietan barru-barruan bagenuen-ta beharra muxu handi bana ti-ta bizi genuen zirrara Ta aurtengoa borobiltzeko Oraindik ere ez baita bukatu Ta orain ere gure mutilez falta zitzaigun bakarra lehiaketaren irrika harro sentitzean hara! Emakumeok piztua dugu mutilek ere maila gorena Gure partetik animoak ta herri honen irrifarra dutelako merezita hamar mila besarkada Euskal Herrian gelditu baita ez daigun ahaztu laster dugula Onenetan hor egon baginen Donostiko trapu zaharra play-offarekiko zita orain ere egongo gara a n der ho r m azuri

30 BALEIKE 2013 IRAILA Juanjo Larrañaga Kalitatezko produktuak harategia Gipuzkoako Okelaren Ziurtagiria: GI-OKELA

ZUMAIA Basadi auzategia, 4. Tel./Faxa: 943 860 621 ZARAUTZ Salegi kalea, 14. Baleikeko irakurleentzat eko beherapena Tel./Faxa: 943 890 215 Samsung produktuAK uztaileanBALEIKE 2013 IRAILA 31