DOCSLIB.ORG

De Achttiende Eeuw. Jaargang 41

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
De Achttiende Eeuw. Jaargang 41 De Achttiende Eeuw. Jaargang 41 bron De Achttiende Eeuw. Jaargang 41. Uitgeverij Verloren, Hilversum 2009 Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/_doc003200901_01/colofon.php Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd zijn. i.s.m. 3 [2009/1] Maskerade en Ontmaskering Inleiding congresbundel DAE1 Kornee van der Haven en Eveline Koolhaas-Grosfeld ‘Maskerade en Ontmaskering’ was het thema van het veertigjarig jubileumcongres van de Werkgroep Achttiende Eeuw in 2008. De keuze voor dit onderwerp lokte enthousiaste reacties uit - resulterend in de mooie vertogen die hier gebundeld zijn -, maar wekte soms ook enige bevreemding. De negentiende eeuw was toch, in de woorden van Marita Mathijsen, De gemaskerde eeuw? In haar spraakmakende boek betoogt Mathijsen dat de kloof die de hooggestemde idealen van de negentiende eeuw scheidde van de rauwe werkelijkheid zo groot was, dat maskers onmisbaar waren. De negentiende-eeuwse maskers stonden steeds tussen Natuur en Cultuur, en dienden er vooral toe de ontembare Natuur te bezweren. Wie niet voldeed aan de strenge eisen die de Cultuur stelde, hield gemaskerd de schijn op van fatsoen. Zeventiende-eeuwse maskers waren er ook in overvloed. Perez Zagorin laat in Ways of Lying: Dissimulation, Persecution, & Conformity in Early Modern Europe in het bijzonder de religieuze en filosofische maskerade beginnen ten tijde van de Reformatie. Hij begint met Calvijn om uiteindelijk bij Hobbes en Spinoza te belanden, die zich wel moesten accommoderen om niet in aanvaring te komen met de religieuze en politieke autoriteiten. Vergelijkbaar is het meer recente Dissimulations van Jean-Pierre Cavaillé, over de zeventiende-eeuwse libertinage érudit: Vanini, Le Mothe le Vayer, Gabriel Naudé. In de zeventiende eeuw lijkt het niet zozeer de discrepantie tussen Natuur en Cultuur, of tussen Feit en Norm te zijn die maskers nodig maakt, maar is het de intellectuele heterodoxie die kennelijk gemaskeerd moet worden.2 De achttiende eeuw onderscheidt zich vooral door haar voornemen om het masker van de wereld af te trekken. Zij wenste zich niet neer te leggen bij het adagium dat de hele wereld gemaskerd gaat; dubbelzinnigheid diende plaats te maken voor eenvoud, hypocrisie voor oprechtheid, gekunsteldheid voor natuurlijkheid. De ideale situatie werd geprojecteerd op de oorspronkelijke mensheid, terug naar de eenvoud werd een ideologie. Dat dit mythische verleden in de achttiende eeuw sterker dan ooit tot de verbeelding sprak, zal de neiging tot ‘ontmaskering’ zeker hebben aangemoedigd, maar er was natuurlijk meer aan de hand. Een verklarende omstandigheid is wellicht ook het typisch achttiende-eeuwse streven naar een strikte scheiding tussen het publieke domein en de politieke macht. Die scheiding zou de vrijheid van individuen waarborgen om zich in dat publieke domein te ontplooien. In de Republiek is dit ideaal van een beschermd publiek domein de afgelopen decennia min of meer terug- 1 Met dank aan de voorzitter van de werkgroep Wiep van Bunge; de eerste drie passages van deze inleiding zijn grotendeels ontleend aan de toespraak waarmee hij het congres opende. 2 Zie ook Van Houdt, On the Edge of Truth and Honesty. De Achttiende Eeuw. Jaargang 41 4 gevonden als praktijk in de tweede helft van de achttiende eeuw, toen vooral dankzij het Nederlandse genootschapswezen een geïnformeerde, publieke opinie ontstond, een arena waarbinnen met name veel over de toekomst van Nederland zelf werd geschreven en gesproken. Wellicht waren binnen deze arena maskers niet meer zo nodig - en mogelijk zaten zij zelfs in de weg? Ook een sociaal-psychologisch interpretatiekader is denkbaar. Zo brengt Dror Wahrmann in The Making of the Modern Self de toenemende afkeer van maskerades in het achttiende-eeuwse Engeland in verband met de ontwikkeling van een modern, persoonlijk identiteitsbesef. Uit zijn onderzoek naar de meest uiteenlopende culturele praktijken - van travestie tot antropologie - komt duidelijk naar voren dat de vroeg achttiende-eeuwse opvatting over identiteit nog betrekkelijk fluïde was. Men had als het ware de keuze uit een set van identiteiten, een set van maskers (Wahrmann spreekt ook wel van een ‘matrix’ van identiteiten) waarin men zelf positie moest kiezen. De flexibiliteit in het aannemen van identiteiten gold enerzijds als een voorwaarde om sociaal succesvol te kunnen opereren, anderzijds lagen er wellicht ook verborgen verlangens en emancipatoire mogelijkheden besloten in dit tijdelijk maskeradespel. Omstreeks 1770-1780 zou dit veranderen, eerst toen ontstond wat Wahrmann noemt, ‘a sense of a stable inner core of selfhood.’3 Wahrmann heeft voor zijn onderzoek dankbaar gebruik gemaakt van het boek van Terry Castle, Masquerade and civilization, dat een boeiend beeld geeft van de massale, commerciële maskeradefeesten in het achttiende-eeuwse Engeland - dus van maskerades in letterlijke zin. Dat er aan deze uiting van een oude, magische volkscultuur in de jaren 1770-1780 vrij abrupt een einde kwam, sluit dan ook goed aan bij Wahrmanns opvattingen. Castles verklaring van de ondergang van de eerder zo intens beleefde maskerades vindt Wahrmann echter niet bevredigend. Castle ziet een veelheid van factoren, die de altijd al aanwezige kritiek op vermomming van de kant van predikanten en pamflettisten nieuwe kracht hebben bijgezet: naast maatschappelijke ontwikkelingen als industrialisatie, groei van de steden, toenemend standsbewustzijn, bureaucratisering, burgerlijke disciplinering en het taboe op frivoliteiten, ook de voortschrijdende rationalisering van de wetenschap, met haar ongeloof in metamorfose, afkeer van dubbelzinnigheden, behoefte aan differentiatie en classificatie.4 Wahrmann bekijkt het verdwijnen van de maskerade liever vanuit zijn historisch kader van het identiteitsbesef. Volgens hem is de plotselinge overgang van het oude naar het moderne régime of identity het gevolg van de enorme identiteitscrisis die de Amerikaanse Vrijheidsstrijd in Engeland veroorzaakte. De schokkende ervaring dat de Amerikaanse tegenstanders eigenlijk niet van de Britten te onderscheiden waren, dat als het ware de eigen soort zich ontpopte als de vijand, had elk plezier in carnavaleske dubbelzinnigheid vergald en ontoelaatbaar gemaakt.5 3 Zie ook Van Houdt, On the Edge of Truth and Honesty. 4 Wahrmann, The making of the modern self, 168. 5 Castle, Masquerade and civilization, 98-109. De Achttiende Eeuw. Jaargang 41 5 Een eigenzinnig maar goed gedocumenteerd boek als dat van Wahrmann zet aan tot nadenken hoe de situatie in Nederland was. Dit is de opzet van deze bundel: verkenning van het tot nog toe verwaarloosde fenomeen van de maskerade - in letterlijke en figuurlijke zin. Het hier verzamelde materiaal zal meer inzicht geven in de opvattingen over identiteit, individualiteit en authenticiteit in het achttiende-eeuwse Nederland. De historiografische verwaarlozing, hoe interessant ook, komt hier overigens niet expliciet aan bod. We laten het bij de suggestie dat historici misschien te veel geloof hebben gehecht aan wat bij Johannes Le Francq van Berkheij een ‘oude bestendige’ karaktertrek van de Hollanders heet, namelijk dat zij ‘in al haar doen, zulk eene weezenlijke waarde aan alle haare verrigtingen, zelfs tot in den opschik, geeven, dat zij uitwendig niets vertoonen dan 't geen inderdaad plaats heeft.’6 Met het thema ‘Maskerade en Ontmaskering’ stellen wij deze ‘typisch Hollandse’ degelijkheid en eerlijkheid graag ter discussie. Daarmee opent zich een breed onderzoeksveld van vermommingen en onthullingen in het culturele en maatschappelijk leven van de achttiende eeuw. Dat de meeste auteurs zich bij de verkenning van dit relatief nieuwe onderzoeksveld oriënteren op de kritische bejegening van de maskerade ligt voor de hand. Immers, de argwaan en protesten die de verhullingspraktijken opriepen komen in veel gevallen het dichtst aan het oppervlak. Het meest evident is dit wel bij de veroordeling van hoofse maskerades. In de zeventiende en achttiende-eeuwse literatuur stond het hofleven haast synoniem voor vermomming en bedrog. Zoals Jeroen Duindam in zijn inleidend artikel onthult, hebben we hier in hoge mate te maken met een literair cliché, dat onze blik op de dagelijkse praktijk van het hofleven danig heeft weten te vertroebelen. Dat het hofleven minder eenduidig was dan kritische schrijvers deden geloven, neemt niet weg dat verkleedpartijen en gemaskerde bals schering en inslag waren aan de Europese hoven. Zij waren gerelateerd aan de religieuze kalender, legt Duindam uit, en dienden in het algemeen het paradoxale doel om de sociale hiërarchie te bevestigen, juist door haar tijdelijk op zijn kop te zetten. Maskerades in de Republiek: een eerste verkenning Beschrijvingen van hoofse maskerades of van commerciële verkleedpartijen zoals in Londen en Parijs, waar de elite de hoofse feestpraktijk imiteerde, zijn tot nog toe voor Nederland nauwelijks bekend. Wat niet wil zeggen dat dit type vermaak hier vreemd was. Zo nam het diplomatieke corps in Den Haag omstreeks 1713 de gelegenheid te baat om zich tijdens de onderhandelingen in de aanloop naar de Vrede van Utrecht op feestgebied duidelijk te profileren. Een groot aantal gezanten vertrok voor langere tijd naar Utrecht, waar hen door de Utrechtse autoriteiten onderdak werd geboden. Behalve theatervoorstellingen, verzorgd door Haagse komedianten, organiseerden zij grote bals masqués, waarvoor naast collega-diplomaten, ook belangrijke Utrechtse gasten werden uitgenodigd. Het waren met name de Spaanse en Portugese gezanten
Load more

Recommended publications
  • ' Anti-Theological Foundations of Modern Constitutional Theory: The
    ‘ Anti-Theological Foundations of Modern Constitutional Theory: The Dutch Revolt, Locke’s Dualism and the Spinozist Basis of Modern Freedom of Expression’ Jonathan Israel, Institute for Advanced Study, Princeton One of the Enlightenment’s principal roots, historians would generally agree, should be sought in the seventeenth-century ‘general crisis’, the deeply divisive effects of confessionalization, the Wars of Religion (1567-1648), and the impact of what Cartesians interpreted as the post-1600 Galilean ‘scientific revolution’. The Netherlands, of course, shared in these experiences like the rest of Europe, no more and no less; yet there are concrete, structural reasons why the Radical Enlightenment’s beginnings and early rise should have first occurred in Holland rather than England, Italy or elsewhere: no other seventeenth century republican milieu had its very existence and rationale so profoundly challenged by an anti-republican alignment as the United Provinces during the seventeenth century. No less than three times - in 1618-19, in 1650, and in 1672 - the patrician oligarchy of ‘regents’ rejecting monarchical and ecclesiastical power and offering extended religious toleration, was dragged helplessly into major conflict with the ‘Orangist’ alliance of the Stadholder, public Church and common people. Prince Maurits, William II, and William III were right in calculating that if it came to a trial of strength, as it did each time, they would gain the upper hand and overpower the republican oligarchy because they had Church and common
    [Show full text]
  • Baruch Spinoza Chronology
    Baruch Spinoza Chronology 1391 Spanish Jews are forced to convert to Catholicism for the sake of "social and sectarian uniformity." 1478 Establishment of the Spanish Inquisition, whose primary task is to convict and execute those found "judaizing." 1492 All practising Jews in Spain are given the choice to convert or be expelled. 1497 All Portuguese Jews (including Spinoza’s ancestors) are forced to convert. A steady stream of Jewish refugees begins to flow from Portugal. 1587/8 Spinoza’s father Michael is born in Vidigere, Portugal, to Isaac d’Espinoza 1609 Beginning of the twelve year truce between the United Provinces and Spain, effectively establishing political independence (after nearly a 100 year struggle) for the seven northern provinces as well as their (Protestant) sectarian separation from the (Catholic) southern provinces. 1618 Defenestration of Prague and beginning of the Thirty Years War. Calvinist-inspired coup d’état in the Dutch Republic, led by the Prince of Orange, leading to the execution of Oldenbarnevelt and imprisonment of Grotius. Uriel d’Acosta (or da Costa), a Portuguese “New Christian” who had returned to Judaism in Amsterdam but became disillusioned with the Jewish community, is excommunicated for the first time in Venice for denying the immortality of the soul and questioning the Mosaic authorship of the Torah, a decree later affirmed in Amsterdam in 1623 and renewed in 1633. 1619 Batavia, Java is established as headquarters of the Dutch East India Company. 1620 Francis Bacon writes Novum organum. 1621 Hostilities resume between Spain and the United Provinces. 1622 Probable date Spinoza’s father arrives in Amsterdam, probably from Nantes.
    [Show full text]
  • Spinoza's Pedagogical Experience and His Relation to F
    ACCESS: CONTEMPORARY ISSUES IN EDUCATION 2018, VOL. 39, NO. 1, 6–16 https://doi.org/10.1080/00131857.2017.1384722 Honors and theater: Spinoza’s pedagogical experience and his relation to F. Van den Enden Maxime Rovere Departamento de Filosofia, Pontifícia Universidade Católica do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, Brazil ABSTRACT KEYWORDS Franciscus Van den Enden (1602–1674) is commonly considered as the man Spinoza; Van den Enden; who taught Latin to B. de Spinoza (1632–1677). It is unknown if he actually honorary titles; theater; affects taught him something else, but we do know he used a pedagogy of his own and made the young philosopher aware of the importance of pedagogical issues. The present article helps to document their relationship from a historical ARTICLE HISTORY and theoretical perspective, by clarifying Van den Enden’s ideas on a most First published in debated subject: the use of honorary titles to distinguish pupils in the Educational Philosophy and Theory, 2018, Vol. 50, No. 9, classroom. In particular, it shows how the rejection by Van den Enden of titles 809–818 commonly used in Jesuits schools finds echoes in Spinoza’s philosophy. At the same time, the article argues that through their common participation in theatrical plays, Van den Enden and Spinoza shared a pedagogical experience that helped to overcome the problems linked to the introduction of a hierarchy, not theoretically, but in practice. Introduction Spinoza’s proximity to Franciscus Van den Enden’s private school, which he attended first as a student and then as a teacher, put him in direct contact with the educational problems of his time.
    [Show full text]
  • Bibliography
    BIBLIOGRAPHY Abbott, Edwin A., The Kernel and the Husk: Letters on Spiritual Christianity, by the Author of “Philochristus” and “Onesimus”, London: Macmillan, 1886. Adams, Dickenson W. (ed.), The Papers of Thomas Jefferson (Second Series): Jefferson’s Extracts from the Gospels, Ruth W. Lester (Assistant ed.), Princeton, NJ: Princeton University Press, 1983. Addis, Cameron, Jefferson’s Vision for Education, 1760–1845, New York: Peter Lang, 2003. Adorno, Theodore W., and Max Horkheimer, Dialectic of Enlightenment, John Cumming (trans.), London: Allen Lane, 1973. Agrippa, Heinrich Cornelius, The Vanity of the Arts and Sciences, London: Printed by R. E. for R. B. and Are to Be Sold by C. Blount, 1684. Albertan-Coppola, Sylviane, ‘Apologetics’, in Catherine Porter (trans.), Alan Charles Kors (ed.), The Encyclopedia of the Enlightenment (vol. 1 of 4), Oxford: Oxford University Press, 2001, pp. 58–63. Alexander, Gerhard (ed.), Apologie oder Schutzschrift für die vernünfti- gen Verehrer Gottes/Hermann Samuel Reimarus (2 vols.), im Auftrag der Joachim-Jungius-Gesellschaft der Wissenschaften in Hamburg, Frankfurt: Insel, 1972. ———, Auktionskatalog der Bibliothek von Hermann Samuel Reimarus: alphabe- tisches Register, Hamburg: Joachim-Jungius-Gesellschaft der Wissenschaften, 1980. Alexander, H. G. (ed.), The Leibniz-Clarke Correspondence: Together with Extracts from Newton’s “Principia” and “Opticks”, Manchester: Manchester University Press, 1956. © The Editor(s) (if applicable) and The Author(s) 2019 375 J. C. P. Birch, Jesus in an Age of Enlightenment, Christianities in the Trans-Atlantic World, https://doi.org/10.1057/978-1-137-51276-5 376 BIBLIOGRAPHY Allegro, John M., The Sacred Mushroom and the Cross: A Study of the Nature and Origins of Christianity Within the Fertility Cults of the Ancient Near East, London: Hodder and Stoughton, 1970.
    [Show full text]
  • Philedonius, 1657, Spinoza, Van Den Enden E I Classici Latini
    eum > spinozana Spinozana Fonti e studi per la storia dello spinozismo Collana diretta da Filippo Mignini Omero Proietti Philedonius, 1657 Spinoza, Van den Enden e i classici latini eum isbn 978-88-6056-247-0 Prima edizione: ottobre 2010 © 2010 eum edizioni università di macerata Centro Direzionale, Via Carducci 63/a – 62100 Macerata [email protected] http://eum.unimc.it Redazione informatica: Carla Moreschini Stampa: Tipografia S. Giuseppe srl Via Vecchietti, 51 – 62010 Pollenza [email protected] Volume pubblicato con il contributo dell’Università degli Studi di Macerata e del Ministero dell’Istruzione, dell’Università e della Ricerca Indice 7 Sigle 9 Introduzione Parte prima Vita e opere di Franciscus van den Enden, 1602-1658 15 1. Anversa e la reconquista cattolica 23 2. Il curricolo gesuita 31 3. Gerarchia mariana 3.1. Tienen e il culto mariano 3.2. Elogio del tirannicidio 3.3. In viag- gio verso Amsterdam 59 4. La Galleria d’arte 71 5. La scuola di latino Parte seconda Le recite degli anni 1657-1658 81 1. Il maestro di latino 89 2. Testi antichi, recite moderne 97 3. Terenzio e la datazione del TIE 3.1. Recitare Terenzio 3.2. La parte del «servus» Parmeno 3.3. La parte del «senex» Simo 3.4. La datazione del TIE 111 4. Seneca tragico, Seneca morale 4.1. Recitare Seneca 4.2. «Astus callidi» 4.2.1. Le guerre regali 4.2.2. Le guerre aristocratiche 123 Appendice I. Le utilizzazioni di Andria e Eunuchus 135 Appendice II. Terenzio. Integrazione all’apparato di note in Spinoza, Oeuvres III, Tractatus theologico-politicus, Paris 1999, pp.
    [Show full text]
  • Blom and Looijestejn.Pmd
    A Land of Milk and Honey: Colonial Propaganda and the City of Amsterdam, 1656-1664 Frans Blom and Henk Looijesteijn EW NETHERLAND, in its final colonial propaganda. In this article we dem- Netherland was a task entrusted to a com- decade under Dutch rule, had a onstrate that these texts serving to promote mittee of several directors of the Amsterdam Nstrong presence in Amsterdam’s the image of the American colony in the Chamber. The exact number of the direc- wide variety of public media. The colony Dutch Republic were closely linked to tors dealing with New Netherland is un- was depicted at large in the Description Amsterdam’s growing involvement in the known; usually the same names would re- (1655) by Adriaen van der Donck, who had colony in these years, and to one particular occur in the signatures. These commissaries lived there. Another eyewitness, the poet settlement project: the Amsterdam city- kept the correspondence with the colony and Jacob Steendam, published three different colony of New Amstel. prepared decision-making of the whole verse compositions on New Netherland chamber.1 Both the Chamber of Amsterdam (1659-1662) following his return to patria. Amsterdam and New Netherland. and the committee charged with the admin- Amsterdam-based authors also discussed Amsterdam was important for New istration of New Netherland were housed the American colony during this period. Netherland, for its involvement with the trade in the same building, the West-Indisch Huis Franciscus van den Enden, the headmaster of New Netherland had been great from the (West India House) on Haarlemmerstraat, of the city’s Latin School, published his Kort beginning.
    [Show full text]
  • Uva-DARE (Digital Academic Repository)
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Ordinary People in the New World: The City of Amsterdam, Colonial Policy, and Initiatives from Below, 1656-1664 Blom, F.; Looijesteijn, H. DOI 10.1057/9781137380524.0016 Publication date 2013 Document Version Author accepted manuscript Published in In praise of ordinary people: early modern Britain and the Dutch Republic Link to publication Citation for published version (APA): Blom, F., & Looijesteijn, H. (2013). Ordinary People in the New World: The City of Amsterdam, Colonial Policy, and Initiatives from Below, 1656-1664. In M. C. Jacob, & C. Secretan (Eds.), In praise of ordinary people: early modern Britain and the Dutch Republic (pp. 203-236). Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9781137380524.0016 General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:02 Oct 2021 In Praise of Ordinary People October 28, 2013 15:14 MAC-US/DUTCH Page-i 9781137380517_01_prex October 28, 2013 15:14 MAC-US/DUTCH Page-ii 9781137380517_01_prex In Praise of Ordinary People Early Modern Britain and the Dutch Republic Edited by Margaret C.
    [Show full text]
  • Spinoza: a Guide for the Perplexed
    SPINOZA: A GUIDE FOR THE PERPLEXED Continuum Guides for the Perplexed Adorno: A Guide for the Perplexed – Alex Thomson Deleuze: A Guide for the Perplexed – Claire Colebrook Existentialism: A Guide for the Perplexed – Stephen Earnshaw Gadamer: A Guide for the Perplexed – Chris Lawn Hobbes: A Guide for the Perplexed – Stephen J. Finn Husserl: A Guide for the Perplexed – Matheson Russell Kierkegaard: A Guide for the Perplexed – Clare Carlisle Levinas: A Guide for the Perplexed – B. C. Hutchens Merleau-Ponty: A Guide for the Perplexed – Eric Matthews Quine: A Guide for the Perplexed – Gary Kemp Rousseau: A Guide for the Perplexed – Matthew Simpson Sartre: A Guide for the Perplexed – Gary Cox Wittgenstein: A Guide for the Perplexed – Mark Addis SPINOZA: A GUIDE FOR THE PERPLEXED CHARLES E. JARRETT Continuum International Publishing Group The Tower Building 80 Maiden Lane 11 York Road Suite 704 London SE1 7NX New York, NY 10038 www.continuumbooks.com © Charles Jarrett 2007 All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or trans- mitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including pho- tocopying, recording, or any information storage or retrieval system, without prior permission in writing from the publishers. Thanks are due to the following publishers for permission to reprint portions of Samuel Shirley’s translations of Spinoza’s works. Spinoza. Complete Works; translated by Samuel Shirley and others; edited, with introduction and notes, by Michael L. Morgan. Copyright © 2002 by Hackett Publishing Company, Inc. Reprinted by permission of Hackett Publishing Company, Inc. All rights reserved. Baruch Spinoza. Tractatus Theologico-Politicus, translated by Samuel Shirley.
    [Show full text]
  • Spinoza and the Collegiants
    Title Spinoza and the Collegiants Author(s) Bunge, Wiep van Citation Philosophia OSAKA. 7 P.13-P.29 Issue Date 2012-03 Text Version publisher URL https://doi.org/10.18910/23294 DOI 10.18910/23294 rights ©2012 by Wiep van BUNGE. All rights reserved. Note Osaka University Knowledge Archive : OUKA https://ir.library.osaka-u.ac.jp/ Osaka University Philosophia OSAKA No.7, 2012 13 Wiep van BUNGE (Erasmus University Rotterdam) Spinoza and the Collegiants Since the publication of Meinsma’s Spinoza en zijn kring it is considered a fact that Spinoza was friends with Collegiants such as Simon Joosten de Vries, Pieter Balling and Jarig Jelles. Fokke Akkerman and Piet Steenbakkers have subsequently shown how important Balling and Jelles were as editors and translators of Spinoza’s work, and that they helped him where they could, especially after he had been expelled.1 But when we look at their works our account may be brief: Pieter Balling’s Een Ligt from 1662 is, first and foremost, a very short text, which is, moreover, very vague; Jarig Jelles, whose 1684 confession shows some traces of Spinozism, is no less ambiguous; and the only really outspoken Spinozist among the Collegiants, Johannes Bredenburg from Rotterdam, did not want to become a Spinozist at all, and his ‘coming out’ was the cause of a long-lasting schism within the movement of the Collegiants. The brothers and sisters who took Bredenburg’s point of view mainly seem to have done so because they believed in the sincerity of Bredenburg’s struggle with Spinoza’s work.2 Moreover, so far it has never been made likely that Spinoza for his part was particularly open-minded towards the theology of the Collegiants – not least because the Collegiants did not have a clearly distinct theology.
    [Show full text]
  • Professor Francisco Guimarães
    Direitos sociais, a guarda da constituição e da liberdade e as raízes do republicanismo democrático. Resumo Este artigo busca evidenciar os pontos de contato existentes nas obras de Maquiavel, Spinoza e Franciscus Van den Enden. Através da concepção maquiaveliana de política fundada no conflito entre poucos e muitos, de sua concepção de defesa popular da liberdade, da noção de liberdade igualitária de Franciscus Van den Enden e da concepção cooperativa e democrática de organização do Estado desenvolvida por Spinoza, analisamos algumas das relações entre tais autores que permitem identificar as bases conceituais do republicanismo democrático. Essa tendência da filosofia política e da filosofia do direito é, por sua vez, para Jonathan Israel, cuja obra denominada O Iluminismo Radical também é fonte essencial deste trabalho, estruturada em bases conceituais propostas por esses três autores, que não concebiam a organização republicana senão pela afirmação do processo democrático. Em suma, este trabalho envolve o esforço de apresentar o leitor um caminho de leitura desses autores capaz de demonstrar alguns elementos do movimento intelectual e dos conceitos que inspiraram as propostas políticas modernas de organização democrática das repúblicas. Palavras-chave: Iluminismo radical, Republicanismo democrático, Liberdade igualitária. Social Rights, the guardianship of the Constitution and Freedom, and the roots of Democratic Republicanism Abstract This paper aims to demonstrate the common elements that are found in the works of Machiavelli, Spinoza and Franciscus Van den Enden. Our effort in this work was to verify the conceptual basis of democratic republicanism which can be investigated by the analysis of the machiavellian agonistic political thought, his proposal of popular defense of liberty, the concept of egalitarian liberty by Franciscus Van den Enden and the spinozian cooperative and democratic conception of the State’s organization.
    [Show full text]
  • Imperium Aeternum Spinoza’S Critique of Machiavelli and Its Source in Van Den Enden
    1 IMPERIUM AETERNUM SPINOZA’S CRITIQUE OF MACHIAVELLI AND ITS SOURCE IN VAN DEN ENDEN 1. Introduction In an original and very stimulating article, ´Spinoza e l’acutissimo fiorentino’,1 Paolo Cristofolini asserts the existence of a deep ‘continuity of thought’ between Machiavelli and Spinoza.2 He puts this continuity against the background of much sympathy for Machiavelli’s work in the intellectual circle in which Spinoza’s philosophy developed. An important figure, in a certain sense also the founder of this circle, was Spinoza’s master Franciscus Van den Enden, who is described by Cristofolini as a ‘cultore di Machiavelli’. This title is not used for Spinoza himself, but there can be no doubt that Cristofolini considers also Spinoza as an admirer and theoretical descendant of Machiavelli.3 Machiavelli is twice mentioned by Spinoza in his Tractatus Politicus. Cristofolini analyses only the first place (TP 5/7) where his name makes appearance in the context of a discussion about the best political organization of an empire. Further he presents a couple of parallel texts from the Discorsi and the TP, which are, indeed, evidence for a strong influence of Machiavellian themes in Spinoza’s political treatises. Cristofolini does not quote nor comment the second place (TP 10/1). He only derives a part of the title to his article from this place (‘acutissimo fiorentino’- acutissimus Florentinus), explaining that the epitheton ‘acutissimus’, also used in 5/7, betrays an adoration of Machiavelli by Spinoza, comparable to the adoration of the Gods and hero’s in Homerus. The question to be discussed in this article concerns exactly this point.
    [Show full text]
  • Spinoza on the Spirit of Friendship by David Belcheff a Thesis Presented
    View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk brought to you by CORE provided by ASU Digital Repository Spinoza on the Spirit of Friendship by David Belcheff A Thesis Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Arts Approved April 2014 by the Graduate Supervisory Committee: Eugene Clay, Co-chair Norbert Samuelson, Co-chair Peter Foley ARIZONA STATE UNIVERSITY May 2014 ABSTRACT Baruch de Spinoza (1632-1677) is most often treated as a secular philosopher in the literature. But the critical-historical and textual analyses explored in this study suggest that Spinoza wrote the Ethics not as a secular project intended to supersede monotheism for those stoic enough to plumb its icy depths, but rather, and as is much less often assumed, as a genuinely Judeo-Christian theological discourse accounting for the changing scientific worldviews and political realities of his time. This paper draws upon scholarship documenting Spinoza's involvement with Christian sects such as the Collegiants and Quakers. After establishing the largely unappreciated importance of Spinoza's religious or theological thought, a close reading of the Ethics demonstrates that friendship is the theme that ties together Spinoza's ethical, theological, political, and scientific doctrines. i For Tanya ii ACKNOWLEDGMENTS Many thanks to Dr. Norbert M. Samuelson, not least of all for introducing me to Spinoza. Being able to work closely with Dr. Samuelson has given me a privileged insight into the works of Gersonides and of other medieval Jewish thinkers from which many of Spinoza’s important insights sprang. Humble thanks to Dr.
    [Show full text]