, ONS I DIE NUWE SUID-AFRIKA

20 Apri/ 1990 Tel: (011) 836--21 5 1 Fax: (011) 838-5901 Prys:R1,50 (R1,33 + 17cAVB)

Burger Batha

JACQUES PAUW

HULLE isvoortvlugtendes wat • , van moord beskuldig word. Dulle kom van Suid-Afrika, Brittanje, Namibia en Zim­ babwe. Hulle het een ge· meenskaplikekenmerk: bulle Vir erroris e' bet die afgelope dekade 'n spoor van verwoesting, dood landse moorde op anti- . word," het die regering reeds te tiese Party, Tian van der Merwe, se hul.wrok teen die nuwe regering en bloedvergieting in Suider- : apartheidsaktiviste, wil hy ook kenne gegee dat hy nie buitelandse Suid-Afrika bevind hom in die on­ kon uith aal. Dit het PW Botha se getuienis leweroor teenstanders van operasies sallaat ondersoek nie, gelu kkige posisie dat hy met baie destabilisas ie-beleid good gepas, Afrika gesaai, maar kan Die die regering en onskuldiges wat deur Nogtans is talle van die opera­ van die "uitskot" van gewese kolo­ maar nou is hulle 'n verleentheid vervolg word nie, moordbendes in die buiteland ver­ sies en terreurdade, veral die wat in nies sit wat nou vir hom groot vir die De Klerk-regering,' se Hulle is van die mees gesoekte moor is. Namibia en Zimbabwe gepleeg is, probleme besorg. Van der Merwe. mans in ons buurstate, maar Coetzee, onder meer weens sy op Suid-Afrikaanse grondgebied "Ditis 'nnog groterjammerte dat Van der Merwese hy steundie so baie van hulle in die veiligheids­ oproop dat alle moordebende- geniet die beskerming van die vriendskap met baasspioen Craig beplan en van bier af uitgevoer. Williamson, het 'n intieme kenni s Die voorsittervan die Demokra- rnagte opgeneem is vanwaar hulle Suid-Afrikaanse regering omdat van buitelandse operasies van die Vervolg op blsdsy2 hulle vir die veiligheidsmagte SA Polisie en was selfs betrokke by gewerk het ofsteeds werk. moorde op onskuldiges inBotswana Meer en meer name van Suid­ en Swaziland. (Sien bladsy 6) Afrikaanse agente wat in terreurin Zimbabwe het die week gese dat die buurstate en in die buiteland hy die beplande uitleweringsaansoek Regse arsenaal hoop op betrokke was, is besig om na vore van die N amibiese regering vir 'n sel van die Burgerlike Beskenningsburo te kom. Suid-Afrika verleen tans 'N BLOEDIGE regse revolusle en bou en daar word gevrees dat die Die dreigende regse geweld hou (BSB) wat na bewering vir Anton beskerming aan talle van die agenle 'n wit skrlkbewind was nog noolt regses nou oor genoeg ~etgoed beskik emstige implikasies vir politieke Lubowski vermoor het, fyn dophou . wat betrokke was in operasiesen so 'n werklikheid soos dill week . om inde rdaad met hul terreu rveldtog ontwikkeling in Suid-Afrika in. Twee Suid-Afrikaanse agente wat terreurdade waarin tientalle on­ Die nadat dlt bekend geword het te begin. Die ANC het reeds gese hy is glo betrokke was by moord, terrorisme skuldiges dood is. dat 'nver-regse leler die weermag Regse vuurvreter Piet Rudolph wat bekommerdoordie veiligheidvan en hoogverraad in Zimbabwe, is bo­ 'n Nuwe veldtog om Staatspre­ van 'narsenaal wapens beroofhet op verskeieregse saamtrekke diejaar sy leiers wat na Suid-Afrika wil aan die lys van die mees gesoekte sident FW de Klerk tedwing om waarmee hy ANC-ondersteuners reeds 'n ''bloedige revolusie" voorspel terugkeer, misdadigers in die land. Die land se die beweerde moordenaars aan die wil vermoor. het , het nou die begin van die "teen­ Ditis lankreeds bekend dat die intelligensiediens se hulle en ver­ onderskeie buurlande uit te lewer Yer-regse leiersdreig nou 01 weke revolusie" afgekondig met sybuitmaak ver-regses oor heelwat wapens skeie ander agente skuil in Suid ­ en die Harms-kommissie se lank dot hulle bereid is om tot ge­ op 'n indrukwekkende arsenaal wa­ beskik. Talle vanhulle is Burger­ Afrika waar hulle steeds "deel tyds" verwysingsraarnwerk te verbreed weld oor te goon om voortgesette pens. maglede, polisiemanne en ander vir die Weermag werk, (Sienbladsy om ook moordbendes se buitelandse blanke baasskap te verseker. "Die Hy het na bewering sowat twintig werk in myne waar plofstof al 5) optredes te ondersoek, is reedsbesig KP se een miljoen handtekeninge haelgewere, dertig serni-outomatiese gesteel is. t~ Ondanks 'n versekering van om momentum kry. kan nie die regering dwing om 'n pistol e, 20 R5-stonngewere en 'n ligte Daarword gevrees datRudolph Staatpresident FW de Klerk dat Wye belangstelling bestaan vir verkiesing uitte roep nie..'n miljoen masjiengeweer buitgemaak en agtema na sy gewaagde diefstalpoging min "kri minaliteit" nie geduld sal word die getuienis van kapt Dirk Coot­ wapens wel,"hetAWB-leierEugene aan die Pretoria News gese: "Die het omte verloo r omdathy klaar'n zee wat Maandagin Londenbegin. nie en "rnisdaad, waar dit ook al Terre'Blanche die week gese wapens gaan teen die ANC gebruik Benewens sy verhaal van binne- voorkom, bekamp en oopgevlek moet Regse arsenale is be sig om op te word. Ons gaan nou vir die keel." Vervolg op blsdsy 2 ~'." " ,'. .~ ~ -. 2"" '. Slagting by.Viljoenskroon 'Polisieskietonderhandelinge dood'

, .CHRISTELLE TERREBLANCHE ,.,. vir regter REGoldstone as '0 kommissie van '",leerlinge spontaan besluit om by hulle aan te·····brimdnadat 'npolisic.:patrollie met klippe bestook oodersoek na die voorval aangestel. sluit. '0 Verbygaande polisie-vangwa het toe is. ,; , .- ---:.._---'---'------~ • i. -' "'. -;' .. Die vise-president van die ANC, Nelson op die groep losgebrand terwyl die skoolkin- . Bloomberg se die skare bet kort tevore '0NUWE storm ompolisie-optrede watonder­ Mandela, het die week eo verlede week her­ ders voor geloop het, se Makgathe. " geweieromuiteeotegaan.Petrolbommeisook' handelingekanknou,bet gisterlosgebarsnadat haaldelik gewaarsku dat onderhandelinge "geen Hy se vroue wat in die omgewing vrugte . vroeer in die dag gegooi. , die polisie vier jeugdiges in die Ramulitsi­ toekoms het" as die polisie toegelaat word om verkoophet,hetnadergestormom te help. Die ' '0Ooggetuiehetgese sowat 400jongmense township by Viljoenskroon doodgeskiet en 19' met hut brutale optrede voort te gaan nie, I polisiehetop hulle ookgeskieten vanhulle is ' hetdeur die strate vandie townshipgemarsjeer gewood het,. . BizzahMakgathe,hoofvandie Kroonstadse onder die 19 gewondes. " invreedsame protes teenomstandighede indie Daar was onmiddellike skerp reaksie van Detainees Support Committee, het gister aan , Makgathe se die polisie moot ophou "om township toe diepolisie skieliklosgebrandhet. Vrystaatse aktiviste wat die polisie-optrede as , Vrye Weekblad gese die ongelukkigheidindie met hul gewere te praat", Hy leannie sienboe Vier seuns tussen 13 en 16 jaar oud is op slag "bloeddorstig" eo "oordadig"bestempel het. township oorkonupsieindiestadsraaden swak onderhandelinge met die regering kan. voort- dood en minstens twintig gewond terwyl hulle Die onlangse voorvalin Sebokeng, waardie lewensomstandighede duur al weke lank. gaan terwyl die 800rtpolisie-optrede voortduur gevlug het, se die ooggetuie. ' , polisiemanne veertienmense doodgeskiet bet, , Jeugdiges het Dooderdagoggeod inwooers , nie. ' Mandelahetverlede naweekby '0vergade- het daartoe gelei dat die ANChul eerste ampte­ , , gaan herinner dat daar '0 verbruikers- en huur­ '0 Polisie-woordvoerder.: kapt Ruben ring van Sayco in Kangwane gese die regering like ootmoeting met die regering uitgestel het. boikot afgekoodig is. Bloomberg, hetgese die polisie was "verplig" doenbitterminomsywildepolisiemagin toom Staatspresident FW de Klerk het juis die week Toe hulle by '0 skool verbyloop, be! die om met rubberkoeels en haelgewere los te te hou". V~rvolg van bladsy 1 .Gatsha boosnor spotprent Regse arsenaal

.'~ '~'. ,~_. . '.' " .. , AUDREYBROWN'r. " " . , __ . emstigeoortredingbegaanhetwathomin elk maakisnieteendie polisieofdie weermagnie, • ,HOOFMAN Mangosuthu ~uthelezi het vroeer die wee! gereageer o~ kritiek in ~e'plaaslike e~ gevallank in die tronk sal hou, maar teen die AN,

0, "Spotpreote eo kommentaar stel my op gemeoe wyse voor as '0 man met '0 spies... Ek word wat onlangs kragte gesmee het met die Afri- Volgens kapt Peet Bothma is die oodersoek voorgestel as iemand wat in die geheim geweld steun vir my eie politieke doeleindes." , kaner Weerstandsbeweging eodie Transvaalse reeds' in die wiele gery deurdat Rudolpb die Buthelezi, bekendvir sy liggeraakfheid, doen'0beroepop die persomdeel tovormVI!J1'O"groot Seperatiste om '0 verenigde regse front te · pers oor die diefstal ingelig bet. Suid-Afrikanse poging" om die geweld te beeindig, vorm. AI driegroepe is teo gunste van '0 Volgens'overklaringwat deurdie polisiein Insy verklaring ontkeohydie rol vanlnkathaindiegeweld, ennoemsekere voorvalle waarvan tuisland vir Afrikaners. Pretoria uitgereik is, is drie dienspligtiges wat sy ondersteuners doodgemaak is. Hy eis dat daar '0 baie klein groepie van sy volgelinge by die Volgens Rudolpb s3I die wapens wat buitge- medepligtig was reeds vasgetrek. . geweld betrokke is. Hy se ook dat by gereeld oproepe tot vrede maak, eo verwys na '0 saamtrek . waar; koning Goodwill Zwelithini 'n beroep op vrede. gedoeo het, Dit is bekeod dat Buthelezi en. die koning glad nie om dieselfde vuur sit nie. " Vervolg van bladsy 1 '~NC hetgemartel' SkuiIpIek vir 'terro's'

deesweek sy verskyning gemaaken trots in sy CHRISTELLETERREBLANCHE Die ANC se eie "spioenasie-riller" het iD.- optredes.: binne- en buitelands,·indringeod '" tussenserdiep nadat aantygings, wat verlede' ",'ohdersoek moet word sodat besluit kan word AWB-uniform op die voorblad van '0 Johan­ DIE ANC-leierskap het erken dat die organis-. :.,;maand in die Londense Sunday Times gepub- war se optrede geneem moet word. Daar is .. nesburgsekoerantverskyn. Sy mede-verdagte, asie mense gemartel bet, maar bou vol dat ' .. .Hseer is, bygehaal is.'n Amerikaanse diplo- moreel geen verskil tussen '0 terreurdaad bin- " Darryl Stopforth, bet ook die weekkoeranton- .minder as 200 nog aangehou word., .'.'".. maat is van mening dat tot 1 500 mense nog nelands ofbuitelands nie, meen hy. .. .. derhoude toegestaan nadat hy weke lank in ' Nadat 'n storm verlede week losgebars het" deur dieANC aangehou word. Ander berigte, "Daar is gevalle, soos sekere hakkejag-' Soweto geskuil bet. ,.oor 'n berig in The Sunday Correspondeot in ' waarin die bronne nie gespesifiseer word nie, -operasies eo oorlogsdade, wat verskoon kan " Veenendal eo die BSB-sel het weggekruip Engeland, waarin 'n groep voormalige ANC-' beweerdat die ANC tussen200eo 400 "verm- word. Maardaarisbaie gevalle waardaarblote totdat Namibia onafhanklik geword het. Daarna lede van bulle aanhouding en'marteling in eende Suid-Afrikaanse agente" aanhou. Die chaos eo bloedvergieting gesaai is om desta- was hulle veiligeokonweer bullegesigtewys. ANC~kampe vertel, het Nelson Mandela die leiervan die ANC se militere staf, Chris Hani, . bilisasie te veroorsaak. In die proses is baie Kenners wys daaropdat meer as vyftiganti- naweekerkendat daar voorvalle van marteling se by weet nie hoeveel aangehoudenes daar "onskuldiges dood. Dit is onverskoonbaar,' se ·apartheidsaktiviste die afgelope dekade in die was.Mandelahet beklemtooodat die skuldiges: nogis nie, hoewelhymeendit "isniebaienie"; by." . buiteland vermoor is. Dit sluit nie eens die .. " .. "verivyder" is. .. '. ,', Volgens die Sunday Correspoodent het die ",' Verskeie anti-apartheidsgroepe in Kaapstad getal burgerlikes eo militere personeel in wat ' -Joe Slovo,lidvandienasioaaleuitvoerende groep ANC-lede, wat intussenuit die organls-. .. en Johannesburgisbesig omhnllevoorteberei .. ·in ander lande om die lewe gebring is nie, komitee (NEC), het die aantygings in Lusaka asie geskors is, in Kenia gese bulle is in die vir '0veldtog om die regering te dwingomook .. Moordbendes vandie veiligheidsmagte het 'bevestig,maargese "dit was lankgelede". Nog ,', -berugte "Quatro-kamp" in Angola aangehou· na buitelandse operasies te kyk. Protesveldtogte sedert 1980driehoofstede(Lesotho;Botswana : '0NEC-lid, SteveTsbwete, het die naweek die ' waar talle mense gemartel en doodgemaakis. optrede regverdig "omdat die aangehoudenes HuIle meen daar is oog tussen 100 en 120 'wordindie twee stede beplan eobriewe word eoMosambiek)binnegeval,tweeeersteminis- .' Suid-Afrikaanse spioene was". ' :mense in die kamp. '" aan De KIerlc geskryf. ters(ZimbabweeriLesotho),betafvalligeswat , Daarisookplanneomprotesoptogtemet sy' chaos in vier buurstate (Angola, Mosambiek, , , aankorns ill Europa te bou. De Klerk vertrek Zimbabwe en Lesotho), probeer vermoor ge- .. VryeWeekblad Is'n onafhanklike wgekJiksekoeramwat'Oltgegee woi'dcleur Wending Publikasles enkele dae na sysamesprekings met die ANC ·bringhet, gesteun, die olietoevOerna ses lande ' Beperk (Reg. no. 88/04168/06). Diedirekteure van Wending Publikasles BeperkIs Maxdu Preez, vroeg in Mei nil Europa vir '0 reeks, ootmoe­ ontwrig endie spoorverbinding na sewe lande ' Christo Nel,ChrisOtto, VanZylSiabbert en Sample Terreblanche. Die aandeelhouers vanWending .tings met Europese staatShoofde. ontwrig• Publlkasles BeperkIsdiedirekteure en werknemers v~n diemaatskappy. Die organiseerders van die veldtog wi! die', .' Inbaiegevallebetdie veiligheidsmagtevan " moordop Dulcie September,die verteenwoor­ plaaslik gewerfde agente'gebruik gemaak om . Wending Publikasles Beperk enVrye Weekblad sa adresIs:Breistraat 153,Newtown. diger van die ANC in Frankryk wat in 1988 in die terreurdade te pleeg. Talle van daardie Ole posadres Is Posbus 1n, Newtown 2113.. ' , ,Parys doodgeskietis, gebruik om die Franse agente skuil vandag in Suid-Afrika eo geniet Dieteiefoonnommer Is en diefaksnommer (011) 836-2151·9 8385901. , •regering onder drok te plaas voor sy ontmoe­ beskenning hier. Redaksle ting met De KIerk. '0 Suid-Afrikaanse agent Van der Merwe 'se die regering sal in die Redakteur: Max du Preez het onlangserlcen datby diemoordbelpbeplan , toekoms "'n baie goeie ogie" oor die mense Hoofredaksle:EisabeWessels, Jacquea Pauw,Ina van der LInde het. .. " moet hou omdat bulle duidelik tot terreur in Nuusredaksle: 'Chrlstelle Terreblanche,. Chrlstelle de Jager, Audrey Brown, , Die regering'se dat daai' nie uitlewerings~' staatis. "Ditis die probleemas jy sulke mense ,PearlleJoubert, PhlneusTshukudu,Irene, Louw ooreenkomste tussen Suid-Afrika eo sy buur­ wi! beskerm," se hy. Sub-redakteur: Ryk HattIngh ' lande bestaan nie, wat betekeo dat enige ge­ VanderMerwe s8die DP steun enige veldtog antwerp: AndreaVlnassa, Esma Anderson .... wese agent of enige ander persooo wat poli­ om die regering te oorreed om Harms se Vrydag-redaksle: AndreaVlnassa, Koos Prlnsloo'," tieke terreur in een van die lande gepleeg het, verwysingsraamwerk uit tebrei. "AIle; Sportredakteur:Tlnus Horn '. .. ' !;, , vellig is.', . , moordbende-dade moet oodersoek word, bin- Vrye Weekblad BoekelBooks: Koos Prlnsloo, RykHattIngh, Dit het onIangs tot gevolggebad dat ver~ •. .'nelands eo buitelands, en dan kan ons besluit

Bestuur " " 0, ' " skeie lede van die BSB-sel van kol Staal Bur­ wat is reg en wat is verkeerd." " ; ',~ Advertensles en bemarklng:ManleEagar, GWynne Bramley Wray ger, wat na bewering verantwoordelik was vir -: ','Dil is totaal belaglik vandie Harms-kom- : Admlnlstrasle en verspreldlng: Kee-Leen KIng ,. die moord op die Swapo-leier Antoo Lubow- , nussie om agter die verskoning te skuil dat .. Redakslonele asslstente: Laetltla Pople, CathyFennessy , ski, weer bul verskyIing in die openbaar koo Namibia nou onafhanklik: is en die moord op Boekhoudlng:ClaraNkutha '..', maak omdat bulle gevrywaar is van enige Lubowski nou kwansuis nie 'oodersoek lean Kantoorbestuur: Joseph Moetesl, Vernon Zulu,Hazel Woodward gevaar van vervolging. . word nie. As by getuienis tan aanhoor oor . Ben van bulle, Calla Botha, het verlede Lubowski se beweerde spioenasievirdie rege­ Buitekantore . weekinToyota se Klubtoemooiin Durbanvir ring,kanhy sekerlikookgetuienis aanhooroor , Kaapstad-kantoor: EisabeWessels.Tel (021)222520 Roodepoort gespeeI. Hy en sy makkers'weier , sy moord," se Van der Merwe. Pretorla-kantoor:Inavan derLinde. Tel (012)834 879 , 'om getuienis te lewer in die saakwaarin Donald Hy se die feit dat Harms nie buitelandse Vrye Weekblad kos R1,33plus 17cAVB. Olt kosR75 (AVa Ingesluit) omvir'nJaar lank Achesoo in die Windhoekse booggeregsbof optredes aanhoor nie, bet sonder twyfel te Inteteken, enR40 (AVBIngeslult) virsesmaande. InNamibIa, Swaziland, Lesotho .en aangekla wordweens die moordop Lubowski. make met politieke skuiwe agter die skerms. Botswana kos die koerant R1,50 plus verkoopbelastlng. Tarlewe vir bultelandse Dieselfde geld die leier van die AWB in Daar is van De KIerk se getrouste politieke Intekenare Isby navraag byCathy Fennessy besklkbaar. ' ., Johannesburg, Leonard Veeoenda1, wat vir ondersteuners in die kabinet wat duidelik nie Problema met varspreldlng moet gerlg word sanCathy Fermessy by(011)a36 2151. minsteostweemoordeen'oaanvalop '0Untag- buitelandseoptrede oodersoekwi! he nie,want , vesting in Namibia gesoek word. Hy' het van- ' .' dit tan bulle impliseer. . '' . ..'" VryeWeekblad,20 April 1990 , i',... .';. ~ 3 '~ .- onderhandelings

~ , . ,~ANC·vrywaring steeds'die struikelblok

ELSABE WESSELS Die regering sal nou spesiale vry­ die parlement gehaas kan word om bloot te stel aanvervolging senderdie stadse persklub verlede 'week sou w.aring van vervolging aan ANC- voor 28 April, wanneer die afvaar­ versekering vim beskermingVan die toespreek, Die'n vrywaring wou aan­ UITSTEL aan die kant van die rege- ' , bannelinge gee wanneerhulle inMei diging in Suid-Afrika aankom, in regering. vaar wat net op homvantoepassingis ring om vrywaring van vervolging vir die eersteronde gesprekkemet die werking te tree Die. Die voorgesteldewetgewing sal die nie. ' aan ANC-Iede te verleen, is tans 'n regeringna Suid-Afrikaterugkeer, se Die ANC-lede op wie dit van be­ riglyne van vrywaring vir bannelinge Leiersfigure in dieANC sejeugafdo­ emstige struikelblok in die vestiging die ANC se woordvoerderinLusaka, trekking is,is die ANC se algemene wat die land vir onderhandeling-doel­ ling konverledenaweeknieSaycose van die ANC binnelands. TomSebina. sekretaris,Al1iedNzo,diehoofvan eindes binnekom, uiteensit. eerstenasionalekongresopNelspruit .Ondanks die Staatspresident se Dit is deur die kantoor van die Umkhonto we Sizwe, Joe Modise, Ditsalegtersteeds nie geld as 'n al­ bywoon nie weens dieselfde rede, aankondiging op 2 Februarie wat die Staatspresident bevestig. die voorsittervandie Suid-Afrikaanse gemene amnestie Die. Hoewel DeKlerk op 2 April gese ANC gewettig het en die terugkeer Die voorgestelde Wet opImmu­ Kommuniste Party, Joe Slovo, die Die struikelblok rondom die ver­ het dat die wetsonrwerprbinnekort" . vanpolitieke bannelinge voorsien bet. niteit wat op 2April deurpresFW de ANe se hoof van buitelandse sake, lening van vrywaring van vervolging ter tafel gele sou word, kan die min­ stelANC-bannelingehulsteedsbloot Klerk in die parlement aangekondig ThaboMbeki, en die hoofvangods­ het die week die terugkeer van die ister vanJustisie, Kobie Coetsee, nie aan v~olgingwanneerlmlle die land is, wat die regering magtig om fonnele dienssake, Ruth Mompati. ANC se buiteIandse hoof,Thabo Mbeki, 'n aanduiding gee van wanneer dit binnekom. amnestie te hied, sal Die betyds deur ANC-Iede betgeweier om hulself gekelder nadat Mbeki, wat die Kaap- ingedien sal wordnie,

PEARLIE JOUBERT ONGEVEER 80persent vandie Dud­ Politiek agter Vrae oor polisie­ Zonnebloem-studente werk nou in kafees en supennarkte nadat· die Departement van Onderwys en Kultuur(DOK), na volgehoue boikot­ ·Zonnebloem~ op. aksies teen die sluiting van Zonne­ .. optrede besluit om persent bloem, bet 15 vanelkestudentin die eindeksamen s; '::\ afte trek. DOKbet Zonnebloem, die oudste Robertson opleidingskollege in die Kaap, aan die einde van verlede jaar gesluit. ' Skerpkritiekisdeurdierektoren . derwysmense, Ons beskou dit as 'n pligtinge ten opsigte van proefon­ .personeel vanZonnebloem aan DOK mosie van wantroue in ODS oordeelsver­ derwys voltooi het. Spesialeklasseis ELSABEWESSELS : gestuur om beswaar aan te teken moe. Daar'word nou skielik in 1989 ook aangebied na die boikot-aksie teen die benadeling van die studente. MET 'n arsenaal donshaelpatrone, traanrookhouers en rubberkoeels voor baie eksplisiet gesuggereer dat ons as om akademiese werk in te haal. hom uitgestal, het die dominee van'n kleinBolandse dorpie die weekvertel Die Kaapse Kollege bestaan reeds dosente nie meer met die nodige vol­ Volgens die personeel bet DOK van die "brutale,onmenslike en barbaarse" optrede van die Suid-Afrikaanse vanaf 1840 en Johannes Stuurman doening en oortuiging kan evalueer begin met 'n tradisie om studente te Polisie. vandie Universiteit vanWes-Kaap­ Die. Waar Ie die fout?" , druip, "Ons is van mening dat as land, vroeer van Zonnebloem, se Kindersis in die gesig geskiet, en moeders met babas en ou mense Toe dit verlede jaar bekend word bevind word dat 'n student as sodanig . gewond toe die Bolandse polisiemanne verlede weekmet donshael, traanrook studente van die onderwyskollege datZonnebloemgesluitgaanword,het moet druip, hy ofsy sal druip. en rubberkoeels op hullosgetrek het, beweer inwoners. , ervaar die sluiting as 'n politieke studente 'nboikot-aksie uitgeroep wat Volgens studente hethulle die sil­ Robertson se bruin gemeenskap is geruk deur die aanval. Altesame skuif. 90 tot gevolg gehad het dat studente net labus voltooi endosente aandie kol­ mense Ts gewond, Die sendingkerk-dominee, Jimmy de Wet, het die "Zonnebloem is in Distrik Ses ongeveer35 dae formele klasse gehad lege was ook tevrede daarmee dat vergadering van die inwonervereniging die aand met gebed geopen en 'n gelee en toe die deel vandie Kaap as' het. hulle die nodige.kennis gehadhet om mede-leraar het die skriflesing waargeneem. 'nblanke gebiedgeproldammeeris, 'nOnderwysinspekteur enmoder~­ die eksamens te slaag. "Onswasbesigomop gewydewysedie laasteversvanNkosiSikelel'iAf­ betDOKbesluit ODS moo ook skuit:" tor van DOK belas met kolleges, N Dempsey is ook van mening dat rika te sing, toe die polisie sonder enige waarskuwing traangas in die saal 1binus Dempsey, skakelbeampte Fleurs, het verlede jaar op 'n massa­ 80 persent van studente gedruip het gegooi en met donshael en rubberkoeels op die mensebegin skiet het. van DOl{. se die sluiting het niles , byeenkoms aan studente gese net 20 weens die "uitgebreide ontw.rigting "'nDuisendmensehet tegelykby twee deure probeeruitkom," vertelhy. met die Wet op Groepsgebiede te . persentvan die studente salslaag omdat van normale opleiding". ' Volgens 'n onderwyser op die dorp, Frederick Booysen, het die dorp se doennie. InSeptemberverledejaar, net 20 persent klasse bygewoon het. . ,"Studentewasgeensinsbehoorlik . ambulansmanneopdrag gekry omniedie beseerdesna die hospitaal te neem nadat beamptes van DOK gese het Dempsey .se bloot die nodige voorberei om eindeksarnnes af te Ie nie, Zonnebloem gaan gesluit word en "modireringvanpunteis gedoen- soos met die hoop om sukses te behaalnie, . 'n Dag later het brig Leon Mellet, woordvoerder van Wet en Orde, aan­ 15 persent gaan van elke student in geskied by alle ander kolleges", Daarom het die meeste studente in gekondig dat 'n departementele ondersoek na die voorval gelas is. Mellet die eindeksarnenafgetrekword, is'n Die personeelledehet Fleurs se op­ hul finale eksamen gedruip." ,wou die week "nie moeite doen" om uit te vind deur wie die ondersoek . brief aan DOK gerig om protes merkings as 'n "beterweterige,ek-ken­ Ander onderwyskollegesin die gedoen word nie, daarteen aan te teken. alles-en-julle-niks-houding" beskryf. ' Wes-Kaap wat met sluiting gedreig .Die voorval het die Woensdag voor Paasnaweekplaasgevind. Inwoners Indie briefbet personeellede gese Personeelledehetdaaropgewysdat word. is Wesley. Athlone, Sally Davis van die dorp vertel dat polisieversterkings die middag reeds van Worcester die "drastieseverlagingvanpunte is studente hul nodige praktiese ver- en Oudtshoomin die Suid-Kaap. se kant af ingestuur js en dat dit alom bekend was dat daar die aand 'n 'naanldag teenons integriteit as on- vergadering van die voorgestelde inwonervereniging sou wees, Die polisieverslag van die gebeure verskil skerp van die wat deui die inwoners vertel word. Volgens 'n verklaring wat deur die SAP in Pretoria Ole eerste aflewerlng van Swapo se oorlogswapens het ult Angola In Nal!llbla uitgereik is, het 'n groep bruin jeugdiges om ses-uur die gemeenskapsaal aangekom onder begeleldlng van bykans 700 voormallge lede van Plan ensal aan die oorgeneem nadat 'n vergadering om vier-uur daar begin het. nuwe Namlblaanse weermag geskenk word...... · Teen 9.20 die aand het die polisie daar verby gery en ishulle met klippe Te mldde van gerugte dat Namibia oorweeg om teen Unlta op te tree, het Hage gegooi. Polisieversterkings is aangevra en ook hulle is met klippe gegooi, Om 10.20 het die mense uit die gebou gekom. Volgens die verklaririg is die Gelngob, die eerste minister, belowe dat die wapens net In die verdedlglng van die; . polisie weer met "objekte uit die saal" gegooi. ' land gebrulk sal word, maar aangedul dat daar bewyse bestaan van sekere elemente "Die polisie het traanrook, rubberkoeels en donshael gebruik om die wat Namibia probeer destablllseer. Onder die wapens Is verskele "Stalln-orrels" skare uitmekaar te jaag, Negentig mense is by die hospitaal behandel, asook lugafweerkannone en B21-vuurpyllanseerders. waarvan 37 met donshael-wonde," lui die verslag, Lede van die tussentydse-komitee van die inwonersvereniging het die Ole Namlblaanse pollsle het Intussen met 'n moord- ondersoek begin nadat 'n week die verklaring van die polisie puntsgewys verwerp. pollsleman, sersant Danle van der . Volgens hulle het hulle lede van die bestuurskomitee die rniddag om Westhulzen, 34, van die Oshakatl-pollsle, , vieruur ontmoet. Hulle ontken dat jeugdiges die saal in die tyd oorgeneem doodgesklet Is toe hy ondersoek ' .. het. Hul vergadering het tot sesuur geduur. Volgens hulle het die mense weI buite die saal gewag vir die openbare Ingestel het na 'n wapen-opslagplekl)' vergadering wat om agtuur die aand sou begin. 'nMunisipale werkerhet die by 'n huls op dlenoordellke dorp•.. saaldeure oopgesluit. Hy Is n" bewerlng deur 'n .Volgenshullehet dievergadering toe agtuurbegin. Hulle ontkendat daar ' groep gewapende lede enige klipgooieryby die saal was. Volgenshulle sou die beamptes aandiens hulle ingelig bet oor suIke voorvalle. ,' " van Plan gesklet. "Om 1O.4Onm, terwyl die vergadering nog aan die gang was, het die (Foto: polisie eers metrubberkoeels op mense binne in die saal geskiet wat deur .traanrook en donshael gevolg is." .. VolgensBooysenhetdiekomiteelatergevradat al die oorblyfselsvandie rubberkoeels, traanIook endonshael in die saal opgetel word om asbewysstukke te dien. - Booysen s8 die inwonersvereniging word in protes jeen die bestaande bestuurskornitee op die beengebring. Ondersteuners van die inwonersver- eniging eis die ontbinding van die bestuurskomitee.· . · Die Inwoners meen dit was oor die protesoptog van die kinders by die skool dat polisieversterkingsingestuuris. Volgens Booysen betdie kinders die oggend van die voorval op 11 Februarie oor dorpsklagtes betoog. · Die inwoners is vera! ontevrede oor'n vullishoop wat in die rniddel van die dorp staan, Klagtes daaroor val op dowe are, se hulle. '

VryeWeekblad, 20 April1990 ======.4======

I

I'i

.. .- . , .

., . die·regvanalle . J 1

I ·,:'~'menseom'tewoon:' ,~ • •... J'...... waar-hulle . '.

".-. .

> ...... , -: - 'c"

' . ";::-;-.';: .-- -. ~:. , . -- -:- '" -..

. ~; . .; " " ~ ~ . .' -)

. ;. - '.:':" '''';;. ' -

. ..~ . . .

'. .. '.

< ~ •• •

. . . , . .- _. . .

• '- '", , • .' ., J'- , - ',,', • .;' •

~,-- -' ,- . \ '. .', . '. - ,.-. , :. -

'" ..' .._~.~~ .- - .' . .. , ~ •• ~ .- " •• - -x"" ~,' - -,,".:, ....".-"'-- -:--: :.~".~- . _..-

'- '

. '

. . . ~ ,

,... .-: - - . ~

, <'

- '\.'

. " , . , ' ~ " ',' 't , )r< .' :-. ',- ' ••••: ""

" ',. '" Onswerk omnou '0verskil te maak. '.0'

•

- Vrye Weekblad, 20 April 1990 F-"~~' ~O--""':" 5, 4

met hom na Suid-Afrika waar hul Daar is groot druk op die regering om die lede van MilitSre Inligting ontmoet het. Harms-komrnlssle opdrag te gee o~ Die twee mans isinverskeie karnpe moordbendes se buitelande optredes cok opgelei en is deur Banfield op ver­ skeie missies na Zimbabwe gestuur. te ondersosk, Daar is verdoemende * Zimbabwe glo dat Suid­ Afrika in 1984 'n groep afvalliges in getuieilis uit verskeie oorde van jare van Matabeleland na Suid-Afrika gebring Suid-Afrikaanse destabilisasie in suider­ en 'n bende hoogs-opgeleide terroriste teruggestuur het na Zimbabwe om ' Afrika. Talle buitelandse moordenaars , terreur te pleeg, In intelligensiekringe skuil in Suid-Afrika. Die leers van die staanbullebekend as "Super-ZAPU". VanhulleisgevangenhethulleSuid­ Zimb~bwese intelligensiediens vertel In Afrikaanse bande erken. Die persoon wat die 'bende verhaal van chaos en bloedvergieting. saamgestel het, is Matt Calloway, JACQUES PAUWdoen verslag wat 'n senior offisier in die Zim­ babwiese nasionale intelligensiediens ' was, maar na Suid-Afrika gevlug het HIER is hulle: Zimbabwe se mees straf tot die doodstraf vir terreur en kort voor sy betrokkenheid bekend .gehate en gesoeke misdadigers. Die hoogverraad. Hu1lehet Kitt Bawden .. geword het. mans op die foro's is almal Suid­ as hulleier gei'dentifiseer. *Die intelligensiediens g10 dat . Verskeieanderledevandie selhet Afrikaanse agente wat sedert onaf­ '. Suid-Afrikaverantwoordelikwas vir ,ruidie reeks inhegtenisnemings terug hanklikheid in 1980 'n spoor van dood, die bomontploffings wat gepaard verwoesting en verraad deur die land na Suid-Afrika gevlug waar hulle gegaan het met die besoek van.die gelaat het, . vandag nog vir die SA )Veermag werk, Eminent Perso~ Group aan Suider­ Hulle skuil almal in Suid-Afrika . seZI. Afrika in 1986. Bawden en Woods en geniet die beskerming van die Tydens die vethoor van Woods, word onder meer hiervoor blameer. Suid-Afrikaanse regering. Intelligen­ wat binnekort tereggestel mag word, sie-verslae uit Zimbabwe se hulle is is nog 'n Suid-Afrikaanse agent en *In Januarie 1988' het Bawden gewese lede van die Rhodesiese vei­ gewese Britse huursoldaat, Sammy en sy sel probeer om 'nANC-huis in ligheidsmagte wat na onafhanklikheid Beahan, daaraan skuldig bevind dat Bulawayo op te blaas. 'n Werklose deur die SA veiligheidsgemeenskap hy Woods en die beskuldigdes in die man, Obert Mwanza, is deurBwaden gewerf en betaal is. mislukte reddingsplan probeerbevry . en KevinWoods gehuurom die karte Verskeie Suid-Afrikaanse agente het. bestuur en voor die ANC-huis te is die afgelope jarein Zimbabwe gevang Ander SA agente wat hom gehelp Bo links: Alan Trowsdale, SA agent wat gesoek word vir parkeer. Bawden het 'n ent vandie en veroordeel vir terreur enhoogver­ het, onder hulle'nZimbabwiese blanke " . verskele terreurdade. . huis afgesit en die bom laat ontplof. raad. Vanhulleis reedsgehang, ander Ingmagoffisier, Gary Kane, het na Bo' regs: Geoffrey Price, SA agent wat gesoek word vir die Die onskuldigeMwanza is instukke moordaanslag op Robert Mugabe en sy kablnet en moordop wag nogop begenadiging, andergaan Suid-Afrikateruggevlug toe Beahan geruk en nog twee mense isdood, vir nog baie jare in die tronk sit. met 'narsenaal wapens betrap is. Voor sewe onskuldlges. Onder links: Graham Banfield, SA agent en breln agterverskele Driedae later was Bawden terug in Intelligensiebronne nit Zimbabwe Kane met 'n ligte vliegtuig oor die Suid-Afrika. Woods en ander lede meen dat die mans steeds vir Suid­ grens is, het hy 'n elfjarige meisie in 'terreurdade, onder meer die moord op die ANC-Ieler Joe Gqabl. , Ole persoon regs onder se van Is Hart, waaroor min bekend Is, van die sel is in hegtenis geneem en Afrikaanse MilitereIntelligensie (Ml) die maag geskiet. veroordeel. teen Zimbabwe werk en die destabi­ ZI se meer as 5 000 lede van.die . maar ook 'n SA agent wat gesoek word vir terreurdade. *In Olctober 1988 is dieANC­ lisering van die land en die omver­ aktivis Jeremy Btickhill en sy vrou werpingvan pres Robert Mugabe se voor hul erkenning, het Price via Joan baie ernstig beseer in 'n bewind beplan. Brittanje na Suid-Afrika gevlug,waar bomontploffing waarvoor Kitt Bawden Vandeesweekhet die waarskuwing hy vandag nog skull. en sy sel ookverantwoordelikgehou uit Harare gekom: ons hou die ver­ * In Julie 1982is 13vegvliegtuie word. BawdenenBrickbillwas saarn rigtinge in die Anton Lubowski-sage opgeblaas. Die intelligensiediens glo op skool en het mekaar kort voor die in Namibia baie goed dop. Indien dat gewese lede van die Rhodesiese ontploffing 'npaarkeerontmoet.Tog uitlewering slaag, wil ons die vier en veiligheidsmagte met die hulp van ander ook he. . ontkenBawdendat hy Brickhill ken. MI vir die, terreur verantwoordelik Die twee mees gesoeke mans in Kevin Woods en Michael Smith was. Ziinbabwe, is Christopher' "Kitt" het tydens hul hofsaak erken dat ­ . *:nBomisinFebruarie 1981 in Bawden, 37, en Graham Banfield, Bawden hul leier en bevelvoerder die motorvandie ANC-verteenwoor­ wat albei vandag iewers in Suid­ was en dat hulle virSuid-Afrikaanse digerinZimbabwe, Joe Gqabi, se kar , Afrika skuil. Albei is geweselede van Militere Inligting gewerk her, Hulle gevind. Vyfmaande later, op 30 Ju­ "C die Rhodesiese veiligheidsmagte en , is al drie lede van die destydse Rho­ lie, is hy. voor sy huis in Harare.·· " werk op 'n "vryskutbasis" vir die SA desiese Spesiale Magte. doodgeskiet. Weermag, ' Woods het getuig dat hy in 1983 Zimbabwe meen hy het genoeg Bawden word gesoek vir die moord met vakansie in Suid-Afrika vir die getuienis omBanfield weensdie moord op Obert Mwanza, die bomaanslag SA Weermag gewerf is deur Alan opdie lewe van sy eertydse skool-' . aante kIa. Hy hetrui ona1hanklikheid Trowsdale, 'n gewese Rhodesiese vriend en ANC-aktivis Jeremy na Suid-Afrika gekom en by die SA ,j,wllL polisieman wat nou in Suid-Afrika Brickhill en verskeie ander bom­ Weennag aangesluit. Zimbabwe se mees gesoeke man: Christopher "Kltt" Bawden, woon, Hy het 400 Zim-dollars per ontploffings en opernsies in Zimbabwe. Banfield was in Zimbabwe 'toe agent van die SA Weermag wat gesoek word vir moord, poglng . maand ontvang en het 'n kamera en Banfield was die brein agter ver­ Gqabi vermoor-is, Volgens vriende tot moord, hoogverraad en sabotasle. Hy skull In Suld·Afrika. radio ontVang om boodskappe naSuid­ skeie terreurdade inZimbabwe, on­ vanBanfield watna die tyd ondervra destydse Rhodesiese veiligheidsmagte Afrikate stuur. Hyhettotin 1986nog der meer die moord op die ANC­ Zimbabwe-dollar (sowat R45 rniljoen) is, hethy tydens sybesoekgespog: "I het na onatbanklikheid na Suid­ vir ~ gewerk. " verteenwoordiger Joe Gqabi. se wapens en ammunisie is verwoes. came here on business and pleasure. Afrikauitgewyk. Van hullehetby die 'n Zimbabwese bomdeskundige, * Sanuny Beahan is deur die DIe Zimbabwiese intelligensiediens The business was to kill Gqabi, the (ZI) het getuienis dat Bawden en SA weermag aangesluit en gehelp kapteinPatrickGericke,is aangehou. einste Trowsdale gewerfom Woods, pleasure was going to his funeral. Banfield die afgelope jare leiers van met die totstandkoming van 'n desta­ Suid-Afrlkaanse agente het hom kort Smith en die ander beskuldigdes te * In1982 worddrieblankemans "selle" van die SA Weermag is wat biliseringsmag wat kort-kort na daarna bevry deur die, onder­ bevry. Lt Gary Kane, vlieenier in die doodgeskiet .wat Zimbabwe',vanuit agenteinZimbabwegewerfenopera­ Zimababwe teruggekeer het. soekbeampte se vrouen kindte ontvoer Zimbabwiese lugmag, is gewerf om sies uitgevoer het. Hulle was nog so Hulle was onder meer verantwoor­ enhomte dwing om Gerickete bevry. Suid-Afrika oor die Limpoporivier 'n helikopter te steel omdie mans na .binnegesypel bet. Kaarte en dokumente '. onlangs as 1988 militer bedrywig in delik vir 'n moordaanslag op Mu­ Hy skuil in Suid-Afrika. veiligheid te vlieg, Verskeie ander wat by hul gevind word, dui daarop die land. gabe, die opblaas van 13 vegvliegtuie, *InDesember,1981 het 'n bom, agente is ook vir die redpoging ge­ Bawden, lid van 'n gesiene en die moord op die ANC-verteenwoor­ wat geplant was op die dak van die dat hulSA agente waswat op padwas werf.. : welvarende Zimbabwiese familie, het digerinHarare Joe Gqabi enverskeie vertrekwaardie kabinet ontmoet, die om die spoorverbinding tussen Zim­ , Die hele poging het misluk, Beahan '. onlangs sy stilswyeverbreektoe hy 'n ander terreurdade waarin tientalle hoofkwartier van Zanu in Harare babwe enMosambiek op te blaas. is gevang, en die res, inlsuitende Kane, Britse televisiespan wat 'n program ' burgerlikes 900d is. verwoes. Net 'n vertraging het Mu- ' * Daar was verskeie ander, hetnaSuid-Afrikagevlugwaarhulle ..... oor moordbendes vervaardig bet, gebel Harare hou vol dat van die agente gabe en sy ministers gered. Sewe kleiner voorvalle wat op Suid-Afri­ vandagnog skuil. Die lys van mense ,. en ontken het dat hy ooit vir die SA opbul soeklyseindelik aan Zimbabwe mense is dood en 124 is beseer, kaanse destabilisasie dui. Tot onlangs wat almal lede van die sel was, is ~eermag in Zimbabwe gewerk het. uitgelewer moot word. Hoewel daar Die verdagte is Geoffrey Price, nog, glo ZI het Suid-Afrika oplei­ meestal gewese lede van die Rhode­ Zimbabwe se egter die getuienis teen nou min hoop bestaan, glo hulle dat wat verantwoordelikwas vir die per­ dingskampe gehadwat gebruikis om siese veiligheidsmagte. . hom is verdoemend. . uitlewering in die toekoms moontlik soonlike veiligheid van Mugabe en agente op te lei en sendings teen Bo-aan die lys is Branfield en Zimbabwe te beplan. " . . Vyf lede van sy sel of netwerk -. magwees. die kabinet. Tweesekuriteitsbearnptes Bawden. Kort agter hulle is Kane, Kevin Woods, Michael Smith, Barry .Hier is 'n lys van Suid-Afrikaanse . wat nadie tyd aangehou is, het erken ,*In eengeval het twee gewese Trowsdale, Price, Gericke en talle , Bawden {'n neef), Phillip Conjwayo wandade in Zimbabwe: dat hul saam met Price deel van 'n lede van die Rhodesiese veiligheids- . ander, Hulle is almal hard gemaak en Rory Maguire - is tweejaargelede *In Augustus 1981 het 'n reeks spioenasienetwerk vir Suid-Adfrika magtebeweerhulgewese bevelvoer­ deur die Zimblb1l'liese bosoorlog en gevonnis.en strawwe .opgels wat ontploffings die Inkomo-barakke buite was. der, GrahamBanfield,hethulwerkin konmeerderheidsregeringnooit aan­ gewissel het tussen sewe jaar tronk- Harare geruk. Meer as 50 miljoen Kort na die twee aangehou is, maar Suid-Afrikaaangebied. Hulleis saam vaarnie.

V'ryeWeekblad, 20 April 1990 6 Polisie-moordbendes '' Maandag isdit Dirk .. CoetzeeenHarrns

,KAPrE1N' Dirk- Coetzee betree Casselton, dra hy intiemekennis oor Maandag vir die eerste keer sedert die bomontploffing by die kantore November verlede jaar weer Suid­ , Deur JAC9UES PAUW, wat volgend~ "van die ANC in Londenin 1982,die Afrikaanse grondgebied wanneer hy moord op Jeanette Schoon en haar in Suid-Afrika-Huis in Londen sy week verslag uit Londen gaan doen oor dogtertjie, en die moord op Ruth First verhaal van polisie-moorde aan die kapteln Dirk Coetzee en David "Spyker" Coetzee seeertydsemakkerin die wereld gaan vertel. ' moordbendes, David"Spyker" Tshika­ Sedert Coetzee se uittog uitSuid­ Tshlkalange se getliienls voor die' lange; sal ook in die volgende twee Afrika,wat gelei hetnabestemmings wekeinLondengetuig oor sy aandeel in Mauritius, Europa, Zimbabwe en tfarms-kommlssie.' indiemoordbendeenveraldiemoord , uiteindelik 'n ANC-vesting in Zam­ op die menseregte-prokureur Grif- ' bie, het die gewese polisieman net fiths Mxenge in Durban in 1981. twee wense gehad: om weervoetop die organisasie aangesluit het in die ondersoek. Regsgeleerdes verwag dat Coet­ Suid-Afrikaansebodemte siten voor hoop om met 'n nuwelewe ~ begin. Coetzee se getuienis is die spit zee en Tshikalange se getuienis van 'n onafhanklike kommissie van on- Hoewelnieunieknie,isdithoogs, waarom regter Harms, wat uit ver- ,', die moord op Mxenge van dersoek te getuig. uitsonderlikdat'nregterenvoorsitter skeie oorde skerp gekritiseeris omdat deurslaggewende belang gaan wees. Coetzee het Sondag sy 45ste ver- van 'n kommissie van ondersoek hy bevooroordeeld sou wees, se on- "Nofomela het die grondslag gel~, jaardag saam met sy broer, dr Ben getuienis in die buiteland aaDhoor. ' dersoeknapolisie-moordbendesdraai. nou sal Coetzee en Tshikalange se · ,Cootzee, in Lusaka gevier waar die' Gewoonlikstuur dievoorsitteriemand ,Diepolisie ontkensteeds, selfs nadie Dirk Coetzee getuienis sy weergawe moot beves­ twee hulle voorberei het vir Coetzee om namens hom na buitelandse getuienis van veroordeelde Almond standers van die regering tevermoor, tig," se Coetzee seprokureur,Ahmed , ,_' se getuienis wat na verwagting , getuienis te luister.·.' , • Nofomela, datmoordbendes ampte- Coetzee se verduideliking oor sy Motala van Regslui vir Menseregte. wereldwye belangstelling gaande sal ',,', Dit het die week'bekend geword ,likbestaan het, 'betrokkenheid draai rondom opdragte Motalastem saamdat Coetzee die , maak. . datdieadjunk-kominissarisvanpoli- Die polisie gaan sonder twyfel wathyvanbrlgadiersWillemSchoon, vemntwoordelikheidvir die moordben­ .Yan Suid-Afrika 'se bekendste sieenhoofvandieforensieselabora- ..' probeer bewys dat Coetzee 'ntwy- NicvanRensburgenH'VanderHoven des "hoer01''' naVan Rensbwg, Schoon , regslui bet die week in die Britse torium, genl Lothar Neethling, sy felagtigegetuiemet'ndcmkerverlede ' ontvang bet en goedkeuring wat die en VanderHoven kan skuifwat later hoofstad begin saamtrek om bulle regspannaLondengestuurhetomna is en dat hy alleen en sonder die gewesekommissarisvanpolisie,genl as getuies geroep kan word. voorte berei om Coetzee'aan te hoor; Coetzee se getuienisoordie vergiftig- ' medewete vansymeerderesopgetree Joban Coetzee, aan die sendings van , Streng veiligheidsmaatreels word sy getuienis te lei en hom onder ing van ANC-verdagtes te luister en bet. diemoordbendes verleenhet. virCoetzee se aankomsenveIblyfin kruisverhoor te neem.' hom moontlik onder kruisverhoor te Coetzee, wat die afgelope maande In die proses gaan Coetzee ook Londengetref. Die ANC se plaaslike DiegroatVIaag watnasl dieDiaande neem. in'n swartsJneeJVeldtog deurdiepolisie van die bekendste en mees ge- veiligheidskantoor in Londen is van onthullings en aantygings on- Neethlingbeteinde verledejaar'n en oud-kollegasvan dranksmokkelaIy respekteerde polisiemanne impliseer: , hoofsaaklik verantwoordelik vir sy bevestigbly,salinCoetzeesegetuienis lasterei,s van Rl miljoen teen Vrye envroueslanerytotmalheidbeskuldig 'sy ou-vriend en baasspioen Craig veiligheid. sterk na vore komi wie bet almal Weekblad ingestel nadat Coetzee : is, gaan sonder twyfel onder baie ,Williamson, huidige moordbende- Benewcns Harms en van sy per­ 'geweet van die moordbendes? Hoe beweer bet dat hy gif.by Neethling. .skerpkruisverhoor geneemword oor . -bevelvoerder Eugene de Kock, luit soneel, sal die sitting ookbygewoon ' ,.' -hoog gaan dit op? -: ; gekryhetomverdagtes~eetever-sy beweerde "donker.rverlede" en,' PaulvanDykennatuurlikNeeth1ing. word deur die regspanne vir Coetzee ,'_ Coetzeekomeers oor die naweek ': giftig. Hymoes glo ook vir die ge-, ',oortredingswathyaspolisiemansou - Hoewelregter Harmsnie opdrag en Tsbikalange, die SA Polisie en · in Londen ann. Hy is vroeerverwag, neraal rekord bou oor die uitWerking gepleeg bet. ' , ' bet om operasies oar landsgrense been individuele polisiemanne, die SA maar die ANC het besluit om hom vandie gif. , ' ,Daarteenoorgaan Coetzee aanvoer ' 'te ondersoek nie, sal Coetzee se Weermag, Neethling, die Mxenge­ , eers later te stuur. Dit gee syregspan Coetzee komMaaodag virdie eerste , ' dat ,elke operasie waarop die " getuienis ook buitelandse optrede van familie en dieKonunissie na Infonnele ' net twee dae om met hom te konsul- keer weer van aangesig tot aangesig ,moordbende uitgestuur is, die mag- die moordbende insluit: 'n aanval op Onderdrukking. · teer voor hy moet getuig. . , met 'n ciud-kollega: genl Ronnie van tigingvanpolisie-hoofkwartierensy 'n lmis in Botswana,'n bomontploffing Vrye Weekblad word by die sit­ DitisindieselfdestadwaarCoet- ,der Westlmizen, ondersoekbeampte meerderesgebad het, Hy sal vertel , inSwazilandenveleander. ting verteenwoordig deur Lauren zee vir die eerste keer verteenwoor- ,van

Teken in opVrye Weekblad (R75 vir In jaar,.R40 virses maande, AVa I" 'ingesluit) enons stuur In gratis T­ ,VryeWeekblad hemp saam. Of bestel senteen R15 I. (AVa en posgeld ingesluit) van' .Posbus 177, Newtown 2113. miIlli!m r------~------, -,- \" ,I, ',' Ek wil Vi}te ~eekblad vir 12/6maandeby my I

," . ~ [B5[UJu&QJ[E ,huisafgelewer he en sluit 'n ljeWposwissel vir I

1 <' R75/R40 hierbyin. ., 1 II ", 'I Naam 1 I I I I " ", ,'1 Adres I I , I ~~-.. ~~...... , I , , Poskode I'

L_~ ~_~ ~~ ~

ONS ·IS DIE NUWE SUID-AFRIKA . Stuur aan Ole Sirkulasiebestuurder, Posbus 177, ~ewtown 2113

" ' Vrye Weekblad. 20 April 1990 7 Jeugkrag en die ANC 'Ons wil niemanduitsluifnie'

JEUGKRAG word beskryf as 'n Die afgelope naweek het daar tussen die . Afrika.... NP.simpatieke organisasie. JulIe Ja, dit is 'n probleem. Diepersep­ het aan die begin van die jaar met ongeveer 1 200 "jong leeus" 'n Afrikaner met 'n sie ontstaan weens 'n gebrek aan die ANC gepraat en was gaste by das en baadJle gesit. Werner Viljoen, voorsltter korrekte inligting. ,. , "ie Sayeo-kongres•. Hoekom het van die Jeugkrag-tak op die kampus van die Watter invloed het die ontmoe­ Jeugkragnou eers met die ANC ting met die ANC en die naweek se gaanpraat? Unlversltelt van Pretoria was 'n uitgenooide gas Sayeo-kongres op Jeugkrag gehad? Jeugkrag beskou die ANC as by die eerste nasionale byeenkoms van die .Ons het die Sondag ons laaste belangrike rolbekleers in Suid-Af­ ,South African Youth Congress (Sayeo). . ontmoet:irig met die ANC gebad. Twee rika. Die ANC besefook nou dat dit dae later het FW sy "stunning" belangrik is dat verskillendejeugor- . PEARLIE JOUBERT het met hom gaangesels uitspraak gemaak. , ' ganisasies bymekaar moet uitkom. Jeugkrag se beeld nil buite het Die politieke klima at is ooknoueers met die van die ANC en ander or­ ons sit alma! saam met die ge­ -baiebaat gevindby dieANC-ontmoet· ryp vir jeugorganisasies om met ganisasies soos Sayeo, Nusas en meenskaplike einddoel- naamlik die ingen die feit datSayee ensuitgenooi mekaar te praat. Dit is tog 'n alge­ . Sanseo (South African Students totstandbringingvandie nuwe Suid- het, het aan ons 'n baie positiewer mene tendens dat meer mense vandag Congress) s'n? Afrika. ' WernerVIIJoen beeld gegee. Die swart jeug beskou besef dat hullemetmekaar moet Ek kan regtig me nou aan ver­ Waarom dink jy was die ANC organisasie 'tussen swart en' wit ens nou in 'nheel ander lig - Jeugkrag. praat. skille dink nie. geinteresseerd in 'n gesprek met studente nie, help dit nie om dit op word beskou as 'n organisasie wat Het Jeugkrag nie eers vir die Van die ANC-jeug se kant af, )eugkrag? hulle af te dwing nie, Die proses ge'interesseerd is in oop gesprek en' . NPgewagom dIe pad oop te maak sienhulle dat ons die mees akkomo­ . Jeugkrag word tradisioneelbeskou moet geleidelik geskied dan vat jy , onderhandelinge, en as baie akkom­ vir gesprek met die ANC nie? derende jeugorganisasie is. Ons wil as 'nAfrikaner- en Afrikaanse poll- almal met jou s'aam.' ', . moderendvir verskillende standpunte, Nee; Jeugkrag .wou nog altyd niemanduitsluitnieengaan ons nie · . tiekejeugorganisasie. Ek dink hulle Sou Jeugkrag, Nusas, Sanscc. In die verlede het hulle ons bloot as ' gesprek stimuleer.. " \. . skaar by een of anderverenigde groep wil weetwatdie Afrikanerjeugdink. ,en Sayeo en die-ANC as een orga­ die Afrikanerjeug beskou, Nou is Waar pas Jeugkrag' in die poli­ nie, maar sien onsselfin die rniddel Organlseer Jeugkrag dan nie nisasie kon organiseer? .~ ODS 'npolitieke organisasiewat bereid tieke toekomsvanSuld-Afrikain? om sodoende groepe by mekaar uit ook onder swart en bruin studente Ja, ekdinkso, Ons sit almal saam is om te.Iuister en saam te praat.,, Ons beskou onsselfas groterwor­ te bring." . me? ' met die toekoms. Jeugkrag beklem­ JeugkragisnouOOP virkontak, gesprek dend en 'n organisasie wat toone: Jeugkrag wil ooreenkomste tussen Ja, Die nie-rassige front van toon egter dat mense positief moet en onderhandeling. Hulle besefook mend gesprek gaan inisieer. Onsbring verskillende groepe uitbringinplaas Jeugkrag is egter nog soms preble­ bly en nie emosioneel opgesweep nou dat wit jongmense watniein die mense bymekaar om saam te gesels daarvan om die verskille te beklem­ maties omdat die politieke klimaat moet word nie. verlede aktiewe "liberals" was me, oor die toekomstige Suid-Afrika. toon. Onsbeklemtoonrniskienmeer van 'n kampus grootliks bepaal hoe Jeugkrag word gesien as 'npo­ ook blootgestel moet word aan die In hoe 'nmateverskll J eugkrag as ander politieke jeugorganisasies Jeugkrag organiseer. Indien 'n ge­ litieke organisasiewat steeds deel werking en bedrywighede van poli- . se standpunte en politieke Ideale die onderhandelingspolitiek, maar meenskap no~ nie reg is vir een Is van die NP se plan met Suld- tiekejeugorganisasies SODS Sayeo. 'SA het duikboot- ,. PIanne<,_ AUDREY BROWN

, , PEARLIE JOUBERT ELIZABETHHENDRINAVENTER,ministervan Nasionale Gesondheid . en Bevolkingsontwikkeling en NP-LP vir Innesdal, is op 9 Desember 1938 op Krugersdorpgebore. , . NUWE aantygings is onlangs in die . .Nadat sy aan die Hoerskool Carletonville gematrikuleerhet; het sy by die. Duitse tydskrif Stern gemaak oor UniversiteitvanPretoriavir'nBAgraadinMaatskaplikeWerkingeskryf.Sy. Suid-Afrika watplanne van'n Wes­ het baar graad met lofvoltooi.· . Duitse firma gekry het vir die bou Daarna het sy 'n MA.en toen Doktersgraad in Maatskaplike werk,ook " . vandie 209-duikboot. Die planne is met lof voltooi. '.' . " '. . , , aan Suid-Afrika verkoop ondanks die wapenverbodvan die Verenigde Haar ondervinding as maatskaplike werkeriswyd, en sy het al studiesoor Volke van 1977 wat dit onder Inter­ alkoholisme, aannemingswerk, kliniese-terapie en dogters met gedragsprobleme' aangepak. ',' nasionale Reg onwettig maak om wapens 6f die planne vir die ver­ Venter is ook werksaam in vroue-organisasies soos die Vrouefederasie, vaardiging daarvanaanSuid-Afrika waarvan sy tot in1984 die presidentwas, endie FederaleVroueraad, waarvan ' te verkoop. .,: ' sy die voorsitter is; . ' VolgensSapahetStemdeleuit'n Sy is tans ere-president van die Vrouefederasie, en was 'n stigterslid van bestuursnota vandie Howaldtswerke die Transvaalse Afrikaanse Ouervereniging. '-" " Deutsche WerftNaval Shipbuilders . Voor haar aanstelling as minister van Nasionale.Gesondheid en Bevol- . gepubliseerwat se "LSM, die Suid-' kingsontwikkeling in September 1989, was sy die,Transvaalse ministeriele Afrikaanse Maritieme Ingenieurs­ verteenwoordiger van die Ministersraad van die Volksraad. maatskappy, sal diemikrofilmsteen Sy was ook 'n lid van die SAUK-raaden die SA Welsynsraad. ' die einde van Oktober ofNovember Venterhet gedien op die Staande Kornitee vir Nasionale Gesondheid en ..ontvang'', Bevolkingsontwikkeling, asook die Gesamentlike Komitee vir die Onder- Die nota se ook dat Suid-Afrika soek na die Wet op Instelling van die Gesinshof. , in staat sal wees om die "volledige Haar belange is musiek (Franz Liztis haar gunsteling) en sy lees graag •modelselfte kanbou" nadie oorhan- . internasionale geskiedenis. ' . diging van die planne. Volgens be­ Sy is met 'n geneesheer getroud en hulle het twee seuns. 'rigte in Duitse koerante is Navo­ inspekteursengeheimeWes-Duitse •

ylootinstrukteurs sedert Junie 1986 , , , by die LSM aangestel. Die twee Wes-Duiste maatskap­ pye wat die planne aan Suid-Afrika verkoop het, is klaarblyklik How­ aldswerke DeuseheWerft (HDW) DieAN.C Se Jeugligaherleef , en Ingeriieurkontor Lubeck(IKL). , Die Wes-Duitse parlementslid van ' dieKubaansejetigorganisasieendi;~ die Groen Usehi Eid;en on:;" '. '. AUDREY BROWN' Dit was die. eerste kongres van . 'Volgens die verklaring wat deui" Party, , ' dersoekers wat twee weke gelede in 'Sayeo sedert dit in 1987 in die Wes- Amerikaanse Liga vir Jong Sosia<.; dienuutgekosepublisiteitsekretaris. ;. \ Suid-Afrika was-om ondersoek te i~ • Kaap gestig is. ' .. liste, bet die kongres toegespreek. .::-'~., Phab.maMangahlani, voorgeleesis, "~., doen na die bou van die duikbote, . DIE ANC-Jeugligaleefw"eer, nadat Nelson Mandela, die ANC 'sC Volgens 'n persverklaring wat na '~, het die kongres aan die Uitvoerende , meen die Wes-Duitse kanselier, dit in die vroee sestigerjare met die • adjunk-president en stigterslid van die kongresuitgereikis, sal Sayeose raad die mandaat gegeeom "metdie ,'" .Helmut Kohl, en van sy ministers verbatming van die ANC tot niet die ANC-Jeugliga, het 'n beroepop struktuur ingrypend verander van,In ANC se jeugafdeling saam te werk het geweet van die transaksie wat gegaanhet. die jeug gedoen om die liga re laat federale na 'n gesentraliseerde lig-. om die Jeugliga te laat herleef", . klaarblyklikin 1985 tussen Kobl en \Die South African Youth Con­ herleef. '. gaam,In die verlede het di6 organi-. Sayco salmetdieANC sejeugafdo- PW Botha gemaak is. gre~s (Sayeo) het verlede naweek 'n Afvaardiging van die ANC se sasie uit 'n driekamer-stelsel bestaan, _ling saamsmelt. Die ondersoekerswatdieSimon­ besluit om die liga te laat herleef, jeugafdeling uit Lusaka sou ook die waar elke plaaslike organisasie in 'n Die implikasies van so 'n Slap is ~tad-vlootbasisbesoekhet.hetegter omdat dit nie "nodig is om twee . kongres bywoon, maarkonnie visums groot mate outonoom van die na- verreikend, en sal gevolge vir di6 , gese Duitse duikbote word beslis jeugorganisasies met dieselfde ' kry nie. Die organisasie kon dus nie sionale uitvoerende raad was. Met kongresse wat nie noodwendig ANe nie daar gebou nie, . . , doelwitte te he nie", hul standpunt oor die vraaguitspreek die nuwe stelsel sal besluite op 'n': ' "affiliasies het nie, inhou, In Wes-Duitsland is veral die Die kongres, watinKanyamazane.. nie, maar volgens 'n uitvoerende nasionale vlak geneern word., . Daar was reeds duidelike tekens GroenParty en die Sosiaal-Demokrate township van Kangwane plaasge­ raadslid van Sayeo, wou hulle by , Die uitvoerende raad isvergroot. ,: van 'nstap in die rigting tydens die . ongelukkig oor die gerugte dat die . vind het, is deur 1 200 afgevaardi­ Sayeo aansluit. . , " ' om die besluit te bCwerkstelling ~ - stigling van Sayeo: die grondwet planne aan Suid~Afrika,verkoop is gdes van dwarsoor die land byge" Lede van verskeie jeugoigani-_ , daaris nOlltwintig lede op die raad, maak voorsiening vir samesmelting en dat die duikbote blykbaar hier ,woon en het vier dae geduur. gebou word. . sasies van ander lande, onder meer waar daar in die verlede net 12 was. met die ANC.," ~. ~ •. i:-'-"(''--'~:\;'~·(\~:'''~·'';'''')'-'''''''}~''=.'·''''':>ol"-·4-'''':''''--:''-l''..... -...~.. ~. '{' J"~ f.*'.~,,~}j 'l-!-~ ,'tp'-,'fi' ~;q.'J ~., "~,_...... >,, P ~':;..t>.l'--;'_,i' '£~Y.;f_i:r_"-'J:.~~Jl( ....".,.'_y: •..•-, .. ~'l ;~,. .. ;;. +.:' '.wegtieitel. ELSABe , Christelike oortulgiDgs.~:'~s 'n Chris-', , die bewaarders. " . c: .. , WESSELS het met .' ," ten'had ek Been ander keuse nie as Daar is ook nie sportgeriewe vir Rockman en lede van om myselfteen die vergryp aange­ Gregory Rockman hulle soos vir hul wit kollegas nie...... syvakbond gesels.. weld uit te spreek," {Foto: EricMill., - Afraplx} Die gevangenisdiens se vakansiehuise Volgens waarnemers lean 'n toe­ is net vir wit lede. Diensvoordele name in verset onder .lede van die hul eie mense op te tree," 'se Rock- sterker wees," se hy. soos'nmediese skemaen 'nweduwees­ _' DIE Kaapserebelle-polisieman, Dis veiligheidsmagte kritieke gevolg inhou man. Rockman s8 baie polisiemanne enwese fonds is ooknetvirwit lede. , hoe mense na die 30-jarige luit vir die regering wat steeds swaar : Soos'n goeie,strateeg het Rock- en bewaarders steun Popcru, maar Die protesterendebewaardershet j' Gregory Rockman verwys. Sedert steun op die ontplooiing van swart man die groeiendeklimaat van verset hulle is te bang om dit in die open- ' ook die lot van swart gevangenes

l~ • sy woordevloed teen die geweld van . veiligheidsmaglede .om verset te-' ,reg gelees. Binne enkele weke is sy, baar te s8 want hulle vrees hulle sal blootgel8, wat minder geriewe, minder ! die-SAP 9Pverkiesingsdag verlede' onderdruk. enkele stem in 'n gekoordineerde .'hulle werk.verloor, ,', enswakkerkosen ingrotergetallein -, jaar, loop Rockman en die Kaapse "Swart lede van die veiligheids- .:' drukgroep omskep met die stigting , Ontevrede bewaardersse selle aangehou word as hul mede­ polisie mekaar gedurig trompop.magteraakalhoe onwilligerom teen van diePolisieen Gevangenis Burger- .'getalsterkte het die gevangeniswese gevangenes in die wit afdelings. regte vakbondIl'opcru), -onkant-betrap en'n ernstige perso- Anders as wit gevangenes, slaap die Tydens die stigting van Popcru ' ~ neeltekort teweeggebring. 'n Platte- meeste swart gevangenes opdie vloer, by Rockman se huis was daarnet landse tronkrnoes sluit, terwyl afde- s8 Popcru,

, , sowat 28 kollegas uit die polisie en lingsindie land se groottronkemoes Vakbonde word volgens wetge­ .; gevangenisdiens. Vandag kanhul met ',sluit engevangenes nie buite hulle wing in die veiligheidsmagte ver­ duisende lede spog, en Rockman is "selle toegelaatword cle.· ':~ bied.En soos Rockman,leanPoperu­ die 'held van honde;de' ander "re- Die doel van die staking is om lede verwag om in die padgesteekte belle". , Popcru erken te kry. Volgens Rock- word. ADVISERITRAINER NEEDED FOR FARM . "Die polisie en gevangenisdiens ' man sal stakende lede nie teruggaan Net om met die pers te praat het ,,'",PROJECT IN SOUTERN CAPE: ' is deel van die pilare van apartheid voordat die vakbond erken word, Rockman hom sowat tien aanklagte en ons is besig om daardie pilare te " -afgedankre lede 001 werk terug bet van departementele oortredings op -<-"--_.._--- - skud," se hy uitdagend. endaarnahul grieweomgesienword diehals gehaal. Contact us if you: Rockman het sy grootste sukses nie. - Daarenteen was Rockman die ':- have experience in farming and .onder die land se honderde- swart Op Popcru se eerste-nasionale ontvanger van die Burgerregteliga tronkbewaarder~ behaal - mans en ' 'konferensie in Maart vanjaaris daar se eerste toekenning vir menseregte ,development work; " vroue. Van die grootste tot die klein- besluit dat lede in 'n veldtog van . op 26 Oktober. " " - are able to work in a democratic set- . ste tronke het bewaarders wat hul passiewe verset rnet "sit-ins" sou Volgens Rockman beywer hy · openlik: by Rockmanen Popcru skaar. begin. Dit het sowat22tronke enpo- homselfvir 'n nie-rassige endemokra­ up, in close relation to Church .: "Onsmoet ons politieke aktiviste lisiekantore landwydgeraak.In reaksie tiese Suid-Afrika en 'n polisiemag structures; daarvoor bedank," se Rockman oor daarteen is stakende lede se diens vry van enige vorm van diskrimina- - ,-speak Afrikaans . Poperu se gewildheid onder tronkbe- opgeskort.Sowat 44polisiemanneis si~ . . waarders. Volgens hom maak die . sedertdie aanvang van die stakingin Vir talle is Rockman 'n "mave­ :'~ area practicing Christian; politieke gevangenes werk daarvan die .pad gesteek.. Landwyd is 728 rick". Hy word daarvan beskuldig ':'':'~are Jnterested in building a model for om bewaarders tepolitiseer. "Asons . PQpcrn-ledese indiensneming dat hy te opsetlik uitlokkend optree. , in diepolisie oak soos die bewaarders . ,opgeskort. '" "<'';' Maar onder sy volgelinge is hy 'n today's and tomorrow's South Africa; vir langtye aan aktiviste blootgestel >, • . By Pollsmoor sit 91 stakende lede held. ~'Rockthem Rockman, rock ­ word, sal die getalle onder ons ook " en wag op 'n hotbeslissing oor die them,"het 'n bekende kreet geword. " -, .. .,' ., . .Your tasks will basically be to train, advise and co-ordinate the work on the farm. Klient dagvaar menseregte-prokureur Salary negotiable. Free housing. Supervision will be given. PETER AUF DER HEYDE' Die Hooggeregshor het die het nle. Dehalhetdie verklaringin Please forward your application with CV ," "skuldlgbevlndlng ter syde gestel die hof gelees waarvolgens Ndieia en NdIela het met syaksie om skade­ erken het dat hy deur nalatigheid c " and !el and address of contactable GRAHAMSTAD • 'nMeIiseregte' vergoeding teen sy voormalige ~ die ongeoorloofdedaad gepleeg het " '""", ': referees to:' ·prokureur van Durban word weens prokureurbegin; , deurHerbert Tabethe met 'n be­ ~,,-,{. ".:! "'- -v. skadevergoeding gedagvaar deur ; Volgens Ndlela hethy Dehal op semstok aan te val. een van sy kllente nadat die kllent die dag waarop hy in die hof moes , Na. die verklaring bet die Evangelical Lutheran Church' 'aanges~is om ondanks sy onskuld verskyn die eerste keer ontmoet. landdrossy twyfel uitgespreek dat " "";: PO Box 8085 : skuldig te pleit. , • .,.' . Ndlela.beweer ookdat Dehal 'n':, 'n besemstok 'n deurdringende iSchauderville'j,.-~. · Die klient moes as gevolg hiervan ; ,verklaring van hom verander het ., snywond konveroorsaak. . 'n maand in die tronk deurbring. '. om by die omstandighederondom ; Dehal het die verklarlngveran­ PortElizabeth , Prokureurs wat Ntabenl Amos die saak aan te pas. der dat Ndieia dIe besemstok sou N'dlela verteenwoordigstel tans 'n Dehalhetklaarblyklikook ges~ gebreek het en skerp gemaak het , 6060 dagvaardiging op teen Roshan dat hy nle tyd het om vir Ndlela voor die aanvaL . " ,.Te,I:' (041 )462460 (Ulf Sodahl) 'or (041) Dehal van Regslui vir Menseregte. rond te hardloop nle omdat hy nog Daarna is die verklaring nog Die kennlsgewing spruit uit 'n niks betaal is nie. twee keer aangepas; 434 661. (Dean H van Wyk} forfuther voorval verledejaar waarin Ndlela . Volgens Ndlela het Dehal hom Nli dIe vonnis bet Ndlela dIe ., information.:' " . totsesjaargevangeni!lstrafgevo~- . aangeraai om skuldig te pleit op Durban Regshuipsentrum genader . nls is nadathy skuldlgbevind is op die aanklag. om sy appeI te hanteer. Closing date: 7 May 1990,or as soon as 'naanklag van strafbare manslag. Dehai sou 'ook 'n verklaring • Dehalbetlatertydens die appel ". possible. Na 'n maand in die tronk is voorberei wat Ndlela van 'n in 'n beedigde verklaring erken Ndlela vrygelaat in afwagting op opgeskorte vonnls sou verseker. dathy onwetend bygedrabettot 'n sy appelteendie skulillgbevlnding NdIela s~ hy het daartoeingestem situasie waarin 'n onreg of on­ en vonnis. . omdat hy geen kennis van die wet reeimatigbeid kon plaasvind.

VryeWeekblad.20 April 1990 .~ " ( '. 9 j AGTERGROND Die groot Aids-stilte Moet diemense eers Op straat Ie en sterf?

Die syfer sal danverdubbel in die "As mens kyk na die syfers vir ,van die epidemie staan, is dit nou , AUDREY BROWN daaropvolgende agt totnege maande, Natal, wat op die oomblik meer is as moontlik, met die regte aanslag, om i WAAROMis Aids nie 'n werklikheid endan sit ons met 'n syfer vantussen die wat deur die staatbekend gemaak Aids noukeurig dop te hou en te be- ' vir Suid-Afrikaners nie?' 317000en 446000aan dl.eeinde van is vir die hele land, saam met die feit .stry, se Don Edwards, 'nAids-aktivis Omdat mense nie op die strate Ie 199L dat ons in elk geval nie kan skat van Amerika wat verlede jaar die en sterf nie, omdat daar geen kontak "Hierdie is net die mense wat die .hoeveel mense n6u HIV-positief is land besoekhet " tussen Suid-Afrika en ander Iande in virus sal dra - hulle sal nog gesond nie, beteken dit niks nie. "Suid-Afrika het die geleentheid ' Afrika is waar dit weI gebeur nie, wees en eers oor tien jaar begin siek Ons moot liewerdie inligting wat om die siekte aante spreekv66rdit'n omdat ons te veel ander krisisse het. word." tot oris beskikking is oor die siekte swart plaag word. Meuse moet ook Die :redes worddeur mediese Dan, volgens 'n senior amptenaar kodrdineermet 'n stewigepoging aan . die vooruitsig skep datdaarwelietsis " dokters enAids-werkers vir die "groot , van die Departement van Gesond­ die kantvan die staat en gemeenskaps- om voorte lewe, enhierisdaarbeslis .stilte" om die dodeIikeepidemie heid, "Slu daar mense op die straat Ie organisasiesomdieverdereversprei- .baie om voor te lewe. Die totale geopper. en sterf, dan sal ons we.... 'l.uise en ding van die virus te beveg. 'afskaffing van apartheid en 'n nuwe _ Bier is diefeite: hostelle benodig om weeskinders en "Ons weet dat die getalmense wat. 'samelewing kan mense die krag gee '" Volgens amptelike syfers het werklose, siek mense te huisves". "Blo-hazard" - Ole positief toots elke agt maande ver- om die siekte te bestry," het hy in 'n minstens 182 Suid-Afrikaners Dit is. die stadium waarin ander Internaslonale teken om dubbel, Ons weet ook dat die siekre ondeIboud met die Weekly Mail gese. al weens Aids gesterf; Afrika lande nou is. 'n Zambiese ju- , medlese personeelln te IIg die vermoe besit om ons landte ver- "Suid-Afrikahetbeslisdie tegnolo- . '" Amptelik is daar tans 353 Aids­ ris, Rodger Chongwe, het die week dat daar 'n Alds-paslint of woes. Nou meet ons spanpogings" gie om goeie navorsing te doen, en " gevalle in Suid-Afrikagediagnoseer, tydens 'n konferensieinNieu-Seeland besmette bloed In die aanwend om dit te beveg, Ons moet ook geld om op die gesondheid van' '" Verlede jaarwas daar aLsowat gese Afrikase gesinstruktuurverkeer omtrek Is. nie die wetenskaplike aspekte, die bevolking te spandeer." , 55 000 HIV-draers - 'n syfer wat onder geweldige druk, diesiekte vinnig in,die swart- en oorbeklemtoon'nie." c: • : . ';Maar daar is struikelblokke, soos ,teen die einde van die jaar op "Daaris 'n dringende behoefte vir ' moontlik ook die bruin-bevolking deur Volgens dr Clive Evian, 'n Aids- die gebrek. onder, swartmense aan ' ( 119 000 sal staan; " die staat om weeshuise te bou om na heteroseksuele omgangverspreiword". navorser, is ditmakliker gese as gedaan vertroue in die staat, en mense se . '" Meer asS 450 mense is HIV- kinders wie se ouers omgekom het Dit is die "Afrika-epidemic", en dit omdat daar baie ander faktore in ag houdings jeens seks ensiekte..__ I . positiefgetoets tot oP 12 Februarie van die siekte om te sien. Maar daar versprei vinniger op di6 wyse. . gene em moot word. " Serote noem die houdings van 1990;, ' is baie min staatsbronne om navorsing . Die bogenoemde syfers is gegrond "Suid-Afrika is 'n versplinterde :,~ swartmans teenoor die gebmik van '" Sowat446000Suid-Afrikanerssal en hulp te verleen aan die wat dit op, "onvoltooide" syfers in die besit land, met'ngesondheidsdienswat nie kondomeen die geloofiatradisionele na raming teen die einde van 1992 " nodig het," het Chongwe gess. van die staat - kenners meendat daar eers kan omsien na die gewone be- "mediese hulp.· ' met die virus besmet wees. Die Daar is ookgeenbetroubare syfers derduisende mense is wat nie binne- ' hoeftes van die bevolking Die, wat, "Baie mense gaan besoek sango- meeste van die mense sal dit nie . beskikbaar nie, omdat die inligting bereikvan die gesondheidsdienste is nog te se van in rampspoedige siekte mas om hulp te kry. In' sommige eens weet nie. "sensitief en onakkuraat is", het hy nie, en dus sal hullenooitgetoets kan soos Aids. Mense het ooknie gelyke gevalle word skeermeslemme gebruik Said-Afrika staan nog net op die bygevoeg. " word vir die virus nie, toegang tot'die gesondheidsdienste " om bloed te tap in die bebandeling drumpel van die Aids-epidemie wat Volgens die Wereld-gesond-' . In Natal,byvooIbee1d,is550mense . 'nie-onsweetnieeenshoeveeimense' van siektes, Die lemme word nie die res van Afrikagetrefhet, sa medici. heidsorganisasie se jongste syfers is '- indie eerste twee maandevanhierdie daar in die land is nie, Dus praat ons . gesteriliseernie, en won! dan op ander Volgens 'n studie wat onlangs deur daar 6 000 Aids-gevalle in Zambie. jaarHIV-positiefgetoets,en69Aids- , eintlikoor stukkiesenbrokkiessovermense gebroik. S~ word die siekte dr GN Padayachee van die Joban­ , Uganda, met 7 375, het die meeste gevalle is bevestig, waarvan23 gesterf dit Aids in Suid-Afrika betref. versprei. . . nesburgse Stadsgesondheidsdiens en gevalle,gevolgdeur Kenia(6 004) en het. ' "Endanis daar nog die werkl:i.kheid "Mensesehoudings teenoorkon- dr R Schall gedoenis, is Suid-Afrika ZaIre (6 002). 'Volgens die LUK vir hospitale in dat ons met ander krisisse sit, endus domeskep ookprobleme. As 'nman in die "stil fase" van die siekte, ensal ' Die organisasie meen dat net 10 Natal, Tino Volker, is die nasionale aanskoumense die Aids-krisisamper . nie 'n kondoom wi! gebroiknie, hoe die siekte eers oor tien jaar sy ware persent van alle Aids-gevallein Afrika syfers onakkuraat, en die redes daar- ' as net n6g 'n krisis, Hoe kan ons die kanhy gedwingword om dit te doenT' omvang openbaar. gerapporteer word. voor "medies-regskundig", rampboodskap van Aids oordra as Padayacheemeendatallepogings Padayachee"se: "Aids in &rid-Afrika Volgens Padayachee en Schall se Padayachee en Schallhet hul sta- daar so baie ander ernstige krisisse om mense op te voed in die gebruik het nog nie eens begin nie omdat die studiewatin die SouthAfrican Medical tistiekebepaal deurdie syfersop drie is?" van kondome en ander gedrag wat siekte 'n inkubasie-periode van omtrent Journal verskynhet, is die siekte besig maniere uit te werk, Hulle het van Maar Padayachee en Schall glo verspreiding bekamp, net suksesvol tien jaar het, Op die oomblik sukkel om van karakter te verander in Suid- projektering, die,regstreekse metode dat daar In unieke geleentheid vir kanweesas"dieregteklimaatgeskep ons omte bepaalhoeveelmenseHIV- Afrika. ~ . enterogwerlrendeberekenings gebruik Suid-Afrika bestaan om die verloop word om die gedrag te ondersteun. positiefis. . Eers het dit die sogenaamde gemaak. van die Aids-epidemie noukeurig dop "ByvOOIbeeld, die trekaIbeidstclsel "Volgens my navorsing leandaar "Westerse" patroon gevolg, waar dit RefiloeSerote,'nAids-aktivis van te hou, en om die beste databasis ter vernietig die gesinslewe, en dus kan teen die einde van die jaar lUsseri meestal onder homoseksuele mans die Soweto Township Aids-Projek, wereld op te stel om die siekte te jy nie iemand in die enkelgeslag- 119000 en 160 000 mense met die endwelrngebruikers voorgekomhet, meen dit beteken nie veel om met bestry. .. . ' hostel vertel dat hy neteenvrou mag virus in Suid-Afrika wees. Nouisdaar"groeiendebewysedat syfers oor Aids te goel nie, Omdat die land op die drumpel he nie,

VryeWcckblad, 20April 1990 -----'------~~ Christendom in krisis Van Belhartot Kerken Samelewing ." " waarin mense in Suid-Afrika verkeer.. '..verydel.'·. Hierin word vir die eerste keer pront­ Di6omstandighedebet weer'n invloed 'n "Profetiese teologie" word dan i 'uit gestel dat die Kerkse lidmaatskap WaaromhetChrlstene.wat hulle c)p gehad q> die wyse waarop verskilleode .voorgestel, waarvolgens die gebeure . . oop is vir alle rassegroepe, endat die .0'.e~;: die GQd van die Bybel beroep,\';- groepe in die samelewing oor die I .' in die wereld die vertrekpunt van die; teologiese regverdiging vir apartheid Bybel dink.' teologie moet wees. Die taakvan die 'n "fout" is wat erken en afgewys . -sulke teenoorgestelde soslo- . .' Die vier dokumente kan kortweg kerkisomsosialeanalise'toetepasen' word. Dit se dat die "bantering" van Andr~ as volg voorgestel word: dan oor te gaan tot optrede om sake apartheid as 'n politieke model wat politieke oortulglngs? Dr van • Die Kairos-dokument is die mees .reg te steL .,' mense veronreg het en een groep ,Niekerk, NG predlkant van die ingrypendevan die vier dokumente. * Die Evangelical Witness .is onregmatigbo 'n anderbevoordeelen Dit is opgestel deur teoloe en pre- opgestel deur 'n groep (hoofsaaklik) ':' lyding meegebring bet; afgewys moet gemeente Jakaranda, het die vraag dikante uit verskillende kerke wat .swartevangelicals uit eharismatiese, ' 'word. losweg as "bevrydingsteoloe" geti- evangeliese- enpinksterkerke. Hulle Die dokument se "in soverre die In sy proefskrlf probeer .' peer kanword. ' , spreek onder andere mede-evangeli- kerk en sy lidmate hieraan deel het" beantwoord. INA VAN DER LINDE. Dit lewer nie bloot teologiese eals aan wat die teologie gebruik om word dit erken en bely. kornmentaarop diepolitieke krisis in die status quo te verdedig deur wet en Dr Van Niekerk kom tot die ge- . doen verslag .. Suid-Afrika nie, maa:rook op die orde (Rom 13) voorop te stel; onder- volgtrekking datwanneer dieeie sosiale .wyse waarop tradisionele kerke 'n drukkende strukture in die kerke en leefwereld as konteks dien, word '. . . . "irrelevante . teologie" vanuit gebrekkige samewerking onder evan- teenstrydige standpunte wat die eie ·DAAR is 'n geloofwaardigheidskrisis.. .", die EVaDgelical Wi~ss, die Belydenis '. geisoleerde.vakademiese, Westerse' gelicals; en dat die Skrif radikale, magsbelange van elke groep weer- binne die Suid-Afrikaanse Christen- .: (vanBelhar) 1986,enKerkenSame­ kultuurenvannit'n middelklas weelde .omvattende eise stel wat in teenstelling spieel, uit die Skrif afgelei. ,"

dom, DicS krisis kanmet die volgende ,lewing." :.' . .'. '. .,l,' _beoefen. c_,' -,- is met' die konserwatiewe neigings Om mee te werk om om die ge- 'vraag geillustreer word: Waarombet; . Die. vier dokuineritbrwat in die -n Onder~keid word getref tussen van E~angeliesegroepe. <:'. .~,' "'loofwaardigheidskrisis van die Chris- Christene wat mine op die God van • proefskrifontleed enbeSpreek word, /staatsteologie" -wat deur-die rege-. -. ",'",'!' Die Belhar-belydenis is gerig. tendom in die land te herstel, is dit :dieBybelberoep;su1keteenoorgestelde .... bet almal rondom 1986 bul beslag ring en wit teoloebeoefen word om "teen "valse geloof" wat gedwonge nodig dat kerke (en by name die NG ~ .sosio-pojltieke oortuigings? gekry. Die oudstevan die dokumente, . aanbewindtebly-en"kerkteologie". (rasse) skeiding uit die Evangelie- Kerk) ekumenies met ander kerke DicS vraag spreek dr Andre van die Belhar-belydenis van die NG Kerkteologieverdeel dieselfde de- ' legitimeer. Dit word afgewys as 'n verkeer. Op die wyse kan Skrifwaar- Niekerk, NG predikant van die ge-' Sendingkerk, bet reeds in 1982 in nominasies in wit enswart enverleen dwaalleerwatverhoeddat die kerk sy hede magsbelange transendeer. . meente Jakaranda in Pretoria, in sy konsepvorm verskynen is in 1986 ,taktiese ondersteuning aandie onder- boodskap van versoeninglamdeurvoer. "n Ekumeniese denkraamwerk sal ·proefskrif aan. .: finaal aanvaar, drukker se brutale geweld deur Sentraalstaan dat God 66n kerk tot kan sorg vir noodsaaldike selfkri- .' Die titel van 8Y proefskrif is: . Van Niekerktoon aan dat al vier byvoorbeeld te pleit vir versoening stand,wil bring en dat die eenheid tiek... Die NG Kerk behoort daaraan ···"Konlekstualiteitin die Suid-Afri- die dokumente gegroei het vanuit die sonder geregtigheid. Hierdeur word sigbaar moet wees, . illee te werk dat Christene bulle aparte . kaanse Sosiale Etiek: 'n Vergelykende verskillende kulturele, sosiale, poli- die onderdrukte, aanwie se kant God' '.;, GodkanenwilChristene wat met werelde in een land moet verlaat ter ·ondersoek na The Kairos Document, tieke en ekonomiese omstandighede staan, verlam en word ware eenheid hom versoen is, ook met mekaar wille van'n ekumeniese bestaanswyse. 'versoenenso'ninvloedopdie'same-' ". "In hierdie bestaanswyse word ,lewing uitoefen, God.is die God van politieke-, sosiale-, ekonomiese-, . geregtigheid, die hulpvan die hulpe-,knlturele- en teologiese verskille binne lose en die Kerk moet hom daarin "n raamwerk van gemeenskaplike volg, vertroue en wedersydse verryking van

. . , *Kerk en Samelewing is 'n omvat- mekaar,hanteer," aldus dr Van Nie- .' ,Bemark nou u ele vervoersaak tende beleidstuk van die NG Kerk. kerk. ;- :.~'; . .

.. ::-- ..' , - GELEENTHEID - • Afrikaanse ,~'Verdiet:' tot R250 000 per maand

, -' < > I'

Cargo bied u diegeleentheid om ueie <; • Protestantesenee vervoermakelary tebegin . ___ONS BlED BYSTAND METDIE:' ,. vir 'n nuwe SA .. ;, "e-, * Reglstrasle van u maatskappy INA VAN DERLINDE . ; ; ',~!()prlgtlng .-.' . . "J -., van' u kantocrperseel DIE Afrikaanse Protestantse Kerk (APK) van prof Willie Lubbe se as ,,;'Oprigtlng van werkswlnkelgerlewe ".,."Bybelgelowiges wat metons lewens en ons toekoms op Gods weg wit gaan", vind hulle die aankondiging van die,Staatspresident oor'n "Nuwe * Verkryglng van vervoerkontrakte , Suid-Afrika" onaanvaarbliar. * Opstel van advertensles Die APKhet in1987 vandie NGKerkweggebreekoorbeleidsverande­ ringeten opsigteyanrassesaketydensdievorigeAlgemeneSinodevandie *Opleldlng van personeel :,' NGK. ' '.. * Aankoop van vragmotors Lubbe, stigtervan die APK, voorsittervandie dagbestuurenredakteur van die amptelike bIad, Die Boodskapper, skryf in die jongste uitgawe: ,_~ Verskaffing van materlaal "Onsis nie op aarde en in die RSAomaanons eie menslike wil en sin vrye teuelste gee nie, maarom Godswit voortdurendte leeruitsy WoordendicS wit te gehoorsaam." " ' .' _ONS BENODIG PERSONE MET:" ~ , ),' . As "aanpas" sou betekendat afgewykwordvan"Gods Weg" om op die weg wat die mensbedinkte gaan, se hullenee hiervoor. "Gods weg" is die * Kapltaal • tussen R50 000 en R150 000en/of handhaWing vandie "Godgeskapeverskeidenheidtussen menseen volke". sekurlteltonderhandelbaar . Hy skryf: "As 'nNuwe Suid-Afrikavanonsvraom te ignoreer dat God , virdie Afrikanervolk as volkophierdiebodemaansyn envoortbestaantot " '*Amblsle, deursettingsvermoe en die wit om In hede bestemhet, moet ons nee se vir so 'nNuweSuid-Afrika. Ons kanons ,', sukses te maak van u beslgheld In die " . roeping om as Christenvolk Gods Koninkryk in hierdie land Ie bevorder, ~' , nie vervul as ons ons voIksbestaan verloor nie. " ' , , . ..,vervoerwereld ' " , "As 'n Nuwe Suid-Afrikavan ons vra om te ignoreer dilt God vir elke volkwat deel van sy verskeidenheid uitmaak - dus ook vir die Afrikaner­ Yolk - 'n eie landsbodem, 'n eie,woonplekbestem het, moet ons nee se vir PERSONE BENODIG IN DIE RSA, .NAMIBIA, SWAZILAND, .. so 'nNuweSuid-Afrika. Gods weg van'n eie woonplek virelke volk, is die ware weg vir voIkere... , " " , ZIMBABWE, BOTSWANA EN MOSAMBIEK.' "As 'n Nuwe SUid-Arrika ~an ons vra om die deure vir on"-Christelike ofanti-Christelike magte oop te maak om die Staatsbestel in Suid-Afrika Skakel': Cargo Business ~onsultants (pty) Ltd oor te neem... moet ons nee se virso 'nnuwe Suid-Afrika. 'n Christenvolk behoort 'n Christelike Staatsbestel te he enmet niks minder as dit tevrede . Tel 803-8467 • 15 Inkomende Iyne. ' te wees nie. Om 'nnie-Christelike owerheid aanvaarbaar te ag as God 'n , Faks 803-8487 ,Christelike oweIheidbinnejou bereikgeplaasbet, betekenverloeningvan Gods Koninkryk en sybelange in jou Staatsbestel," aldus Die Boodskap- ~L d

I .~, 'Vrye Wcekblad; 20 April 1990 t======,11======AGTERGROND Natal-geweld Netwonderwerk kan nagmerrie beeindig

',' 'n Vlugtellngskamp lit Natal klag van moord. assegaai- en bylwonde, is eers die Doris se hoofman Zondi het lank volgende dag gekry. Ekbet toe saam gelede gese dat mense van sy gebied 'met Mondli, my ma en Sibongili se by Inkatha moet aansluit, maar min dogter, Nozipho, na Ezigodeni gevlug. het hulle daaraan gesteur. Esibovini "Sedert ekweg is, het die koeie al is later in sogenaarnde "Inkatha"- en ' die boontjies opgevreet. Ek sal nooit "UDF':gebiedeverdeel, daarheen temgkeer nie, Ek wi! ook Sy enhaarkindersenkleinkinders niena my geboorteplekby Mpolweni - haarmanis reeds 'npaarjaargelede gaannie, Daaris te veelherinneringe aan natuurlike oorsake dood - het in- by albei plekke,' se Doris. . . die' UDF-gebied gebly en haar ge- Mondli speel laggend voor ons, DorIs MbanJwa en MondIJ troude dogter in die Inkatha-gebied. skynbaar onbewus van die geweld (Falo'" Samantha WHlb«gJ Op 28Maart het die mense van wat sy lewe verander het, haar gebied gevlug voor 'n aanval . Doris se so jonk soos Mondli is, DIE dodetal in die geweld-geteisterde Natalse Middellande oor die deur 'n Inkatha-impi. Hulle bet die verstaanhydat syouersalbeidoodis, afgelope drie jaarstaan reeds op meer as 2 000 en'sedert die sterkvloeiendeUmsindisirivierprobeermaar sy dink nie hy verstaan al dat . oorsteek om weg te kom. . hulle doodgemaak is nie. ' begin van die jaar is In geraamde 50000 mense van hul huise Baie, vera! die 00 mense, kon dit "Ek wasreguit met homenby vra nie doen nie, enDoris se niggie het in al boe minderna bulle," se sy. , vervreem. Agter die statistiek is daar lewende mense wat metdie die rivier verdrink. Doris sorg nou virMondlimaar is pyn van die verlies van hul geliefdes moet saamleef. Doris' "Die aanvallers bet toe virdie mense bekommerd oor wat met hom sal wat nog by die rivier agtergebly het gebeur wanneer sy doodgaan. '" Mbanjwa, 'n weduwee van Esibovini naby Henley-dam, is een van gese hulle moot huis toe gam. hulle HaM ervaringe het haar ookpes- , hulle. Sy het haarverhaal aan CHRISTELLE DE JAGER vertel. sal me gehinder word niec.maar die . simistiesgelaat oordiemoontlikheid impi bet aangehou om te skiet en te dat die geweld ooit sal eindig. TRANErol oor die 52-jarigeDoris se Haar drie-jarige kleinseun, Mond­ politiek geiilteresseerd nie en het sy . plunder. .'" ,".,' .,," "Kyk na Mondli. Hy is nou drie wange en haar pyn is' so diep en li, is nou 'n weeskind, sy ma en pa aan geen politieke organisasie be­ Doris en haar familie het die aand. jaaroud, 'nonskuldige kind, maar hy tasbaar dat ek skielik ook wil begin binne 'n maand albei doodgemaak. hoort nie. Sy het haar boontjieland in 'n rnielieland deurgebring. ' . sal eendag baklei. Hy salbakleiomdat huil. ,'", . "Die pynwat ekmet die dood van opgepas, vir haarfamilie gesorgen as ' Op die Saterdag is haar oom, wat hy sal weet dat sy rna deur Inkatha In 'n duidelike stemvertel sy van my dogter ondervindbet, was onver­ 'n bediende gewerk. na'n siekte dood is, begrawe. Toe doodgemaak is. Dan sal 'sy kinders die doodvanhaardogter, haarniggie geeflik. Ek sal nou eerder selfmoord Haar woongebied val onder be­ haar dogter, Matutu, 19, rui die be- ook baklei. en haar skoonseun die afgelope ses pleeg as om by Inkatha aante sluit," heervanhoofmanShayabantuZondi, grafnis oppadhuistoe was, is sy deur ""So sal dit virgeslagtevoortgaan. weke in die oorlog inPietennaritzburg bet sy gese. ' 'n bekende en gevreesde krygsheer 'n Inkatha-impi aangeval. . ': .,' .: . Net 'n wonderwerk :van God sal dit se townships. Voorbeen was Doris nie in die wat al in die hof verskynhet op aan- "Haar verrninkte liggaam, met .kan Iaat ophou," het Doris gess. . J. • Kind met twintig moordeopsy kerfstok

CHRISTELLE DE JAGER 'n Rl-geweer en 'n tweeliter-bottel het ek kwaad geraak en ekhaatnoli nie. Dit is die jongmense se ver- doodgemaakhet.Hyisbangdatlmlle Coke in die huis gesit. ' Inkatha want bullebet my rnadoodge- .antwoordelikheid om 008 mense te by hom sal kom spook, vera! as hulle . HYis veertienjaaroud met 'n .emslige, Hulle het hul ore oopgebou vir 'maak," ~ . beskerm.' . :bekend was vir hul sterk muti, .. intelligente engelgesiggie en by het enige ongewone geluide en af en toe Kort daarnahet Sipbo besluit dat "Baiekeerse die volwassenesvan . Die comrades hoor 'n polisie-voer- omtrent 20 mense doodgemaak se- ' beteen vanlmlle op'nwaamemingstog .hy nie meer wil agteroorsit en kyk die genieenskap dat hulle vrede wil , • tuig in die verte en beduie dat ek nou dertdie begin van die jaar, van die gebied gegaanom seker te . hoe sy vriende en famille aangeval he endat ons moet ophou om mekaar . moet loop. As die polisiemyvoertuig . .Ekhet die jong comrade, 'n UDF­ maakdat alles veilig is. . 1 .wordnie, Hy wou help omdie mense dood te maak, maar wanneer daar 'n ' indie omgewing sien,sal hulle agter- selleier, en van sy makkers die week Die leier van die groep, Sipho, van sy gebied te verdedig en woo aanval is, is hulle altyd bly ODS is dogtig raak en rondsoek. raakgeloop waar hulle wag gestaan soos ek hom gaan noem, is net 14, wraalCneem op sy ma se dood, daar," het Sipho gese, Ekloopnamymotortoeenryweg .bet by 'nuitgebrande huisop 'nInkatha/ maardie noodlot hethomvroeg geleer "Ja, ek het ook al mense doodge­ Beteken dit dandatlmllenet mense met 'n swaargevoelin my hart

VrveWeek111ad,i,Z(lApriI1990

, ._--~-::.._-- ...... I!. 12 ======:::::::==:::::======~r" 13 OMGEWING· Aardedag 1990· OMGEWING' Aardedag 1990 Die mensdom span saam omdiebedreigde planeet te red

t die regering gedoen om alleope~a­ genetiese verskille tussen die mens WIE'T ges~ jy kan nle die w~reld .en word plaaslik deurdie l!Jatuurle­ . \ sles op diere in die geheel afteskaf. en die dler is bale groot, wat dit verander nie? wevereniging - wat Saterdag en Kerkklokke regoor die wereld sal Sondagoggend vroeg itl begin lui en f Die oproep is ole aileen uit protes onmoontIik maak ow die resuItate Aardedag 1990 beteken jy kan, Sondaglandwyd programmeaanbied duisende gemeenskappesal met 'n magdom van bedrywighede sorg dat teen skandale soos die m;Gazankulu vaneksperimente op dlere op mense Deur "Die Green Eed" op Sondag, - behartig. Die Vereniging se netwerk waar klandestiene eksperlmente op toete pas. 22 April saam met mlIjoene mense van sewe takke en 62 sentrums sal . die eerste wereldwye Aardedag • soos $y voorganger 20 jaar gelede In bobejane gedoen is nie, maar die Die Concise Oxford-ensiklopedie uit minstens llSlande te neem,kan help om mense se. kennis van die Amerlka • tot daadwerkllke optrede lei om die aarde van vernietlging deur talle soortgelyke praktyke wafnog beskryt' "viviseksie" as "dissection jyhelp om te verseker dat die aarde omgewingte stimuleerente wys hoe - die mens te red. CHRISTELLE TERREBLANCHE doen verslag In Suld-Afrika en w~reldwyd ge- or other painful treatment ofliving 'n groener toekoms tegemoetgaan. hulle deur onder meer hergebruik .duld word. animals for the purposes of scien­ Kerkklokke regoor die w~reld , vangoedere besoedelingkan bekamp: In Amerika word jaarliks 100 tific research", Volgens anti-vi­ sal Sondagoggend vroeg aI vir die InSuld-Afrikasal daar in beson­ en plastiek op groot skaaI. teenbesoedellngaan die kus betoog, En kort op die hakke van die miljoen diere deur die wetenskap viseksie-groepeword die term egter voortbestaan van die planeet beier der op vier belangrike vraagstukke 'nDerdeprojek behels dat geeste- .: in Mauritius sal duisende bome aarde kry ook die diere volgende opgeels en in Suld-Afrtka verdra meer a1gemeengebruik om alle soorte

en duisende gemeenskappe sal met , gekonsentreer worde . like leiers aangemoedig sal word geplant word en 'n span bergklim­ week hul dag, Die "W~relddagvir ons onder meer die Roodeplaat­ eksperlmentasle op diere in te sluit. 'n magdom van bedrywighede sorg Die ItSkenk-'n-baksteen-van-tyd"­ om ook van die preekstoel afdie mers uit Amerika, die Sowjet.Unie Laboratoriumdiere" Dinsdag word Navorsingslaboratorium, 'n Die pIaaSlikegroepe gaan diedaad 'dat die eerste w~reldwye Aardedag projek sal in al die groot sentra beskennlng van die planeet te bepleit. . enChinagaanprobeerom die kruln vanjaarweer In Suld-Afrfka gevier toonaangewende private inrigting by die woord voeg en hulle oproep . - soos sy voorganger 20jaar gelede plaasvind en behels dat belangstellen­ Die internasionale organiseerders van EvereSt teberelk om vorige kllm­ met veral grootskaalse pro­ waarhonderdekatte,honde, rotte, aan die regering Sondag al in die in Amerika - tot daadwerklike des deur die skenkingvantydaan'n glo dat Aardedag 1990 sal wys hoe­ .mers se afval op te rulm, tesveldtogte teen operasies op die­ bobejane, ape, perde, skape en bokke openbaar stel met '0. betogingby die optredesal lei om die aarde van bewaringsprojek help om "mure" veel mense vir die aarde omgee. Die organiseerders hoop In die reo steeds onder die dekmantel van die Roodeplaat-Navorsingslaboratium in vernietlging deur dle mens te red•. van plastiek en karton te bou, Die 'Sold-Afrikaners kan ook Die Groen besonder om 'n politieke impak te Ledevandie gesamentlikeDiere wetenskap wreed gemartel word. Pretoria. Mlljoene Amerikaners het in 1970 mure s8I op "Eko-kermisse" in die Eed neem en daarmee plegtlg be­ ,maak: ChristinaDesser, 'n direkteur. AksieGroepe "Van Ear,thiife Africa Die aksie-groepe glo viviseksie Dinsdagsal'nwettige opinars na · deelgeneem aan 'n "aardedag" . vernaamste sentra gebou word. . loot dat hulle kommer oor die van Aardedag 1990, s~: "In 1970 is 10 al die grootstede, in samewer­ is wreed, onnodig en onetles, maar die omstredeDierelaboratorium van waardeur die aandag gevestig Is op Nog 'n projek, "Herverbruik-ter­ omgewing voortaan die boeksteen mense van die vraagstukke bewus king met Clvls, die Internasionale , behels ook 'n wetenskaplike Wits se Mediese Skool gehou word/ " . die agteruitgang van die planeet. bewaring-van-hulpbronne",hetten van bulle lewenswyse en besluite gemaak,maar die dekade verels dat Sentrumvir Wetenskaplike InIigting denkfout, met misleidende en le­ Kranse sal ook deur skoolkin­ Hulle pleidooi vir'optrede het die doel om mense te motiveer om be­ oor die toekoms sal wees: . die omgewing 'n skerm word oor Viviseksie, enSAAV, Suld-Afrl­ wensgevaarlike gevolgevir die mens. ders by die HA Grove Dierelabora­ weg gebaan vir die Amerikaanse . trokketeraakbydieherverbruiken Jo Jodie word 'n fietsoptog beplan, waardeur aile besluite gesif moet .kaners vir die Afskaft1ng van Vi· Hulle s~ die organiese, anato­ torium en die Mediese Na­ "Skoon Lug-wet" en die tot­ herverwerkingvan papier, glas, blik' in Seattle, Amerika gaan lnwoners word." viseksie, het die week 'n beroep op miese, blologlese, metaboliese en vorslngsraad gel~ word. standkoinIng van die "Environ­ mental Protection Agency", EPA. . Denis Hayes, die organiseerder van die eerste aardedag,hetbesluit om die herdenking van die dag 20 . jaarlater 'ninternasionale gebeur- . Suid-Afrika word die ashoop van diewereld tenis te maak ter inieiding van die negentigerjare as die "D,Ilkade van SUID-AFRIKA is vinnig besig om naweekinAmerikawaarindie Green­ meer as 70 000 pond uiters giftige Indien Suid-Afrika die invoer van ·die Omgewing". die wereld se ashoop te word. peace-beweging protes aangeteken het kwikafval van New Jersey na Suid­ die kwik-konsentraat toelaat, word '0. ._VanSeattle in Amerika tot Dit blyk dat min .maatreiHs en teen die beginsel dat die kwikafval na Afrika verskeep," het Greenpeace rui staking deur SARHWU by die Dur­ Moskou in Rusland, Uganda en ­ . wetgewingin die land bestaanwat die Suid-Afrikauitgevoerword omdat dit die Cyanamid se jaarvergadering in banse hawe in die vooruitsig gestel. Mauritius gaan Moeder Natuur se . verwerking van potensieel giftige en wettigliknie in Amerikageprosesseer Maart gese. "ThorChemicals se kwik­ Die hoofdirekteurvan ThorChemi­ behoeftes die naweek opnuut belig skadelike stowwe bebeer - in teen­ kan word nie, . smeltery het die gesondheid vansy , cals in SA, Steve van der Vyver, bet word omdat die organiseerders glo stelling met toenemend streng wette Die intemasionale bewaringsakti­ werkers en die omgewing .emstig die pers rui die betoging in Pieterma- . ·.dle mensdomis ryp vir 'ndagterere in veral Europa en Amerika om die viste is veral j:lesorg oor die hoe aangetas."Ondanksdie waarskuwing, ritzburg meegedeel dat aantygings van ..' van die aarde.. skadelike gevolge van bedryfson­ kwikvlakke in riviertakke rondom die wil Cyanamid nou nog kwik uitvoer. drinkwater-besoedeling deursy maat­ .Mense het die afgelope paarjaar 'gelukke te voorkom. aanleg. Die water word deur.sowat Die hoofdirekteur van Thor in Brit­ skappy heeltemal onwaaris. "Afsak:sels . Kenners beweer selfs dat die 2 000 vlugtelinge van dieNatalseonluste tanje, Bill Gerrard;bet intussen erken in '0. klein gebied bevat kwik, maar toenemend bewus geword van die toepassing van intemasionale stan­ ·by fredville, 2 kilometer stroomaf dat '0. ondersoekinNatal gedoenword hou nie enige onmiddellike gevaar in "verdoemende skade wat reeds aan daarde bierdie goudbedrjfaanbande gebroik en hulle leiers se baie mense om vas te stel ofGreenpeace se resul­ nie," bet hy gess, Hy se die hoe kon­ die aardbolaangerigis-dleskeurln " kan Ie,omdatdiegoudbedtyfgeweldig toon klassieke simptome van kwikver­ tate betroubaaris. "Ons maatskappyin sentrasiekwikwatindie Greenpeace­ die osoonlaag; die onemkeerbaar­ baie giftige afvalstowWe produseer. giftiging, Suid-Afrika se·die kwiklekkasie is nie opname gevind is, is aflcomstig van '0. .' . heid van waterbronne se besoede­ En daardie afvalstowwe moot ook bier Volgens 'n Greenpeace-wetenskap­ emstig nie," het hy gese. plek2 kilometervanafFredville waar ling; die talle spesies, waaronder verwerk word. like, PaulJohnson, is dit onwaarskynlik Earthlife Africa se twee werkersby . "gesteelde dromme" 'n tyd gelede · walvisse, pandabere en renosters Boonop is Suid-Afrika die enigste , dat die vergiftiging van enige ander Thor het "mal geword" en is sedert uitgegooi is. wat met uitwissing bedreigword of land in Afrika wat hom nog nie leon­ bron aflcomstig is. "Die vlakke daal Februarie in die hospitaal behandel. Volgens die "Greenpeace Waste '.ander soos die Kaapse Kwagga wat traktuee1 verbind het om nie ander hoe verder 'n mens van die aanleg Die maatskappy ontken dit. Trade Proj~t" is kwik '0. uiters giftige ':,' reedsvirdie nageslagverloreis. Die lande se gif en skadelikeafval in te beweeg," se hy. Claasens se sy departement gaan element wat die sentrale senustelsel -"oornie. DieLomeN-konvensiewat Die Departement van Waterwese van die beginseluit dat dievisse indie aantas en geboortegebrekke veroor­ .,- Iys is oneindig, va!! die stortingvan in Desemberverledejaardeurdie Eu­ het verledeweek'nverbod geplaas op rivier en groot damme, SOOS die Albert saak:. Mense word stadig mal... Nie- _ . . "; .gmIge afvalstowwe, ker~aWampe:' . ropeseGemeenskap en68ACP-Iande verdere produksie by die kwik-aanleg Falls-dam sal vrek as die water giftig dodelike simptome van kwik-vergiftig- . · soosChernobyl tot dieuitwissing (Afrika-, Stille Oseaan- en Karibiese tot tyd en wy1 dit bo aile -twyfel be­ is. "Geenvisse hetnog gevreknie," se . ing sluit in verstandelike agteroitgang, -.van - . die· . ,Suid-Amerikaanse lande) ondertekenis, bebels'0. verbod veilig is.. Aanduidings van ernstige hy. $'senu-aandoenings, die verlies aan .•.. reenwoude... . . • op aIle afvaI-invoore na 45 Afrika­ ·kwildekkasies op die terreinis gevind. In die dertigetjare bet '0. kwikstorting sintuiglike ervaring en erruitige in­ .' Maarditisduidelikdatdiebeeld lailde•. Die verbod "word deur die Navorsing in sytakke van die in die hawedorp Minamata in Japan flammasie van die verteringstelsel. '. .van natuurbewaring as 'nstokperdjie Organisasie vir Eenheid in Afrika Mngweni-rivier deur '0. Greenpeace­ die dood van tientalle mense veroor­ As kwik~afval eers vervaardig is,. , vir.verveelde rykes watgraag met (qEA)onderskryf. Suid-Afrika is egter wetenskaplike, het kwikvlakke getoon saak. kan dit nie veilig geberg of "gepro­ verkykers na voels kyk,iets van die nie lid vanenige van die organisasies wat tot 8 820 keer die hoeveelheid \ Werkers' op die terrein, en veral sesseer" word nie, meen Greenpeace~ . verlede is.,Die organlseerders glo me en boonop het die regering geen kwikbevat wat as gevaarlik in Am~.: lede van die chemiese werkersvak­ wetenskaplikes. Dieenigste oplossing '. • die dagsal internasionaleaktivisnie wetgewing wat die invoer van afval beskou word. .• ' bonde, is besig om toenemend bewus is om produkte te veranderenintema­ verbied me. . Volgens Albertynword stan de,.' te word van hut lot. Die Chemical ter.beskerming van die omgewing . Protes teen Th~r Chemicals In Cato Ridge, Natal sionale afval-handel'rikrimine1e oor- , Suid-Afrikaisbesonderaantreklik wereldwyd jaarliks aangepas a . : Workers Industrial Union ('n lid van treding te maak:. aanmoedlg. Hulle hoop ook om (Foto: Cedric HUM." Afrapix) 'n Vrou was klere In die Mngwenl-rlvler - die hoogste kwlkvlakke fer wireld Is hler opgeteken. , vir groot buitelandsemaatskappye wat hand van nuwer en beter navorsing. Cosatu) het in Amerika meer as drie Volgens Greenpeace skenk Suid­ w~reldwYe steunte werfvir spoe­ 'n in hul eie land verbied word om van . delikheid daarvoor moet aanvaar en liter, wat minstens tien keer hoor as MaarSuid-Afrikabetgeenaanpassing uur lank met die Cyanamid-voorsitter, Afrika ernstige oorweging aan die dige oorskakeling na hemubare ener- hul newe-produkte te herverwerk. die nadelige gevolge moet drat toelaatbare v1akkein die meeste ander die afgelope tienjaar gemaak nie. George Seller, vergaderom protesaan oprigting van 'n reusagtige ver­ ,. ~ebronne, 'n vertr8ging in die tempo Goedkoop arbeid, 'n redelike infra­ In Amerikabepaal wetgewing dat lande is. .. Greenpeace het die Thor-kwessie te teken nadat lede in die naweek aan brandings-kompleks naby die grens ···waarmee dieaarde verwarm en 'n stroktuur en gevorderde .tegnologie kwikvlakke in water nie 0,1 mg per . "Dit is geen toeval dat Suid-Afrika aangespreek na '0. formele aansoek protesoptogte in NewJerseydeelgeneem . van Namibia vir die verwerking van internas"tonale verbod op die gasse maak Suid-Afrika 'n gifstof-paradys. liter mag oorslay Die, wat saam met daarin spesialiseer om die chemiese deur die Cyanamid-maatskappy, '0. het. ANC-verteenwoordigers bet ook Amerikaanse, Europese en Suid-Afri­ ',~(CFC'srwat die'osoonlaag verni~- . Op die koop toe is groot buitelandse ander bepalings die verbranding van bedryf se vuilwerk te doen nie," se sustei van die Britse Thor chemiese aan die betoging deelgeneemwat deur kaanse skadelike afval. Die plan kon ',tig. .. . . kapitaal op die spel.· .... " , . kwik-konsentraat feitlik onmoontlik Chris AIbertyn, Earthlife Africa se" firina, am die Environmental Protec­ die Amerikaanse polisie uiteengejaag nie plaaslik bevestig word nie. . (~ " beho~rt Die chemiese nywemeid spesia- maak. .voorsitter wat aan die spits staan van tionAgency, EPA,inAmerikaom die is. Die Departemant van Omge-' Aktiviste hUlle ook te .' DIEaardese temperatuur kan binne Amerik'aanse regering gereel is. die menslike fa1dor - ignoreer, beslis liseer al jare lank - die een maat­ Amerika het die week aangedui die huidige protesaksieteen die beoogde konsentraatuittevoer. Sodra toestem­ Die 'vakbond se algemene sekre-, wing sake het in Febroarie aangekon­ beywervir die bewaringvanwoude, die volgende 60 jaar met tussen 1,7 Agtienlande,waaronderJapan; sal faal, skappy vervaardig byvoorbeeld'nkwik­ dat hy indringend aandag skenk aan uitvoer na Suid-Afrika van minstens ming verIeenword sal die Amerikaanse taris, Rod Compton, bet die week gese: dig dat by 'n onathanklike ondersoek beter beskerming van bedreigde spe­ en 4,4 grade Celsius styg,'het 'n ..Mexiko en Rusland, was teenwoor­ Hy het die kongres gevra om 'n katalisator, dievolgende eenwend dit .die moontlikheid om die wetgewing 13 tonkwikafval vir hervetwerking by · departement van buitelandse sake' '0. "Daar is twee skuldige partye - Cyan­ .gelas bet na die metodes waarvolgens siesen ekosisteme, 'n verbod opver­ VVO-studie onlangs bevind. dig, maarChina,watglo eenvandie blljoen dollar-begroting goed te keur aan en 'n ander "laai" dit weer vir nog strenger te maak en chemiese die Thor chemiese aanleg naby Cato aansoek aan Suid-Afrika rig.. amid, omdat hy nie sy eie gemors. gevaarlike afval in Suid-Afrika han­ Wetenskaplikes stem in die alge•. grootstesondebokkeis, kon nie genooi vir navorsing aanstaande jaar na pakkingswatnie hergebruik ofver­ bergebtuik. Maar vele skadelike newe­ prosesse te wysig sodat kwik-afval . Ridge in Natal. Die finna verwerk afval . . 'n Woordvoerder van die Departe­ opruim nie. en Thor, omdat hy dit teer word. Die ondersoek word deur meen saam met die projeksie, maar wordnie omdat 'n verbod ophoevlak­ "die onsekerhede rondom globale werk kan word nie, en 'n omvat­ produkte word in die gespesialiseerde glad nie vervaardig word nie. uit sewe lande. ment van Omgewingsake het reeds doen." die WNNRgedoen. bale verwerp die teorie dat die kontak tussen Amerika en die land verandering"•. tende program om skadelike afval . ketting vervaardig. KlasieClaasens,Direkteur-generaal Die kwessieis maar diejongstein'n aangedui dat geen aansoeke vir die. Die South African Chemical Work­ Die ondersoek word as noodsaak­ kweekhuis·etTek kan lei tot rampe bestaan. Volgens sekere wetenskaplikes te bekamp. Bowenal glo hulle dat 'n Sowat 80persent van aile cherniese van Waterwese.bet aanVrye Weekb1ad hele reeks "toksiese dramas" in Natal invoer van giftige afval "in die sta-' ers Union hou die naweek '0. kongres likbeskouomdie departementin staat soos w~reldwye oorstromings, ver- Pres George Bush het die kori~ het die gemiddelde temperatuur van magtige internasionale agentskap afval word in Eerste Wereldlande erken dat geen arnptelike standaarde .enwas die onderwerp van twee Earth­ dium" oorw~eg sal word nie. en massavergadering oor omge­ te stel oil). sy opdrag binne die bepa­ . anderings in die planeet se klimaat ferensie geopen met 'n waarskuwing die planeet sedert die 'begin van die vervaardig. vir kwikYlakke in Suid-Afrika neer-. life Africa-betogings die week in Johan­ Groot hoeveelhede kwik-konsen­ wingskwessies. lings van die Base1-konvensie (wat totstand moetkom om indiebeson­ en soslale siektes. dat halsoorkop omge­ eeu met 'nhaIwe graad gestyg weens . Wetgewing in die lande' is toene­ gele is nie ..Volgens die Departement nesburg en Pietermaritzburg waarin traat is die afgelope twee jaarnaSuid­ Hulle is besorg omdat feitlik elke beoog om tussen-staatse verVoer van der die atmosfeer en die oseane te Die omstrede skeur in die osoon· wingsbeleidsrlgtings ekonomiese die konstante toename in kool-st­ mend geskoei op die beginsel dat Watetwese se openbare dokument, veralSuid-Afrika se buigbare reels oor Afrika uitgevoer en is by die Thor­ afval-smeltery ter wereld· digby ,~ gevaarlikeafvaltebeheer),dieWet op beveilig. laag was die week weer eens onder groei kan stuit. ofdloksled in die atmosfeer wat die diegene wat afval velVaardig en die TRI08 van 1980, wissel "aanvaar­ gifstowweonder skoot ge~om het. Die aanleg verwerk. minderheidsgroep-nedersetting gelee Omgewingsbewaring en ander Die dag word 'w~reldwyd.vanuit die soekllgop 'ninternasionalekon. Hymeenomgewingkwessieswat ontsnapping van hitte verhoed. ­ winste daaroit geniet,ook verantwoor- bare" vlakke tussen 0,1 en 20 mg per betogings het gevolg na '0. paar die "Sederl1986 het Cyanamid Amerika is. .toepaslike wetgewing uit te voer. Kalifornie, Amerika gekoordineer ferensie inWashingtonwat deur die die ekonomiese faktor - volgens hom .AI"P

"'rye Weekblad,20 Apri11990 Vrye Weekblad, 20 April 1990 . J ), ~.. --- .•. -,.\. _~~.- .,,. ,- -', ' . 1====14======, DIE WEEK die begeerte en bereidwilligheid het om te .werk, Volgens die definisie van werkloosheid dat die persoonbloot werk soek, was 719000 _. Wereld: mense in November 1989 werkloos. MOOOo..,Pl~EE~S~ Paaskalmte" .we'Re ~nt M"'iu~ Krimpende son A~ULTS .xOU~Re. Gespannekalrnteheersindie gebiederond­ . FRee "U9M'T .Lt.~VE .om Pietermaritzburg en Durban, maar die Die son krimp - 56 sa wetenskaplikes van . ChmL ' . TO. ltC, vlugtelingprobleem uit die gebiede toon nog . , geen teken van 'n afname nie. Sowat 200 in­ "In die 273 jaartussen1715 en1987,het'die .tf\£EE rf!... son se radius met 410 ki,1ometergekrimp," sS .0' woners van Kwamakhutha keer na hul huise Wan Lai, 'n navorsingsbeampte by die Shan­ terug. Kwazulu beleef oqk 'n relatiewe stil gai-sterrewag. Paasnaweek. Die bevinding volg uitdata wat versamel is tydens die jaarliksesonsverduisteringin1987•. Kiesers se benrt Volgens Amerikaanse berekeningehet die son ~ se radius met 200 kilometer venninder. r "Wanneer onderhandelings vir 'n nuwe regverdige Suid-Afrika afgehandel is, sal die Regeringsdrnk kiesers vandie landin 'n referendumof verkie­ . Britse doeane-beamptes verkeer onder in- sing daaroor stern, en as dit aanvaar word, sal · tense druk van regeringsleant omnie die twee die nuwe bestel so gou as moontlik deur die · maatskappye te vervolg wat in die Irakese parlement bekragtig word," se pres FW de "kem-kanon"-kwessie betrokke was nie. Die Klerk. ' koerant, The Independent, berig dat senior regeringsamptenare nie wil he die vervolging Verskuiwings · moot plaasvind nie omdat dit die Britse rege­ ~ee gemeenskappe en 1 935 gesinne is in ring se rol in die kwessie kan ontbloot, ,._--_.. _-- 1989 in.die Transvaal verskuif. Die syfer is Rogers Indie Pittsburgh Press deur die minister van Beplanning en Provin­ ./ .-.- ~ .Boodskap van vryheid .,i . siale Aangeleenthede, Hemus Kriel, verskafin . " 'n Radioskip met Chinese andersdenkendes •.word dan gfo'bt wondewat tot die dood leanlei nasie sal raak. • antwoordop 'nvraagin dieparlement.InNatal aan boordsal volgende maand begin' om wanneer die eiers uitbroei en die larwes begin is 131 gesinne verskuifengeenmense is in die boodskappe van vryheid en demokrasiena die 'voed.• ' 'j.. '. . Lltaue-dilemma Vrystaat ofKaapland verskuifnie.· . vasteland uit te saai. Die uitsending val saam MikhailGorbatsjofvandieSowjet-Uniesit: Onderwys kry beurt met die'eerste herdenking van die bloedige Geloof onder dwang in 'ndilem: aaoor Litaue. Druk:van binne die ingryping vandie regering tydens pro-demokra­ '. Moslem geestelikes stig sender toestem­ land dui daaropdat hy in die republiek moet Ouers enonderwysers inSoweto dring daarop fiese betogings in Beijing verlede jaar. Die ming van die Chinese regering 'n skool in die ingryp terwyl oproepe uit Westerse lande lui aan dat kinders moot skool toe gaan wanneer uitsending sal tot Junie duur.. land se westelike Xinjiang-streek. Mense wat dathymet die leiersvandierepubliekmooton-. skolevir die nuwe tennyn hempen. Onderwysers me Moslemsis nie word gedwingom die geloof derbandel. Die Sowjet-owerhedehet die week ondemeemomleerlinge te beheerenom effek­ Siekte en armoede aanteneem. Sowat sestigpersentvandie streek met ekonomiese sanksies teen Litaue begin. tiewe onderwyste gee. Intussen word daar . Sowat 'nhalf-biljoenmense lei aantropiese se 13,8 miljoen mense is Moslems. Die voorsiening van ru-olie na die land is aandag gegee aandie griewerakende werkom­ siektes, .meestal in Afrika. Met die bekend­ gestaak. standighede wat aanleiding gegee het tot die making van die syfer het die Wereld Gesond­ .Thatcher die ystergordyn staking van onderwysers. heidsorganisasie gese die meeste van die mense Margaret Thatcher, die Britse premier wat Onverantwoordelik - wat deur tropiese siektes bedreig word, woon voorheen gesS het sy is trots daarop .om as die inlande waar die jaarliksepercapita-inkomste . "Ystervrou" bekend te staan, sal dalk nie so Suid-Afrika: "Die Ieiervan die Konserwatiewe Party het ., minder as 400dollar is.. . . • gevlei voel as sy hoor dat 'n nege-jarige kind met skokkende onverantwoordelik opgetree Nuwelld .: .. '.' . ,,'. ,dink sy is di~ yster-gordyn ni~. VC!lge~ 'n deur ongeverifieerde veiligheidsinligting onwettigte versprei," se presFW de Klerk. Hy ...... , , .. ,. opname om die algemene kenms onder Jong !W~e . . DieVeiligheidsraadvan die Verenigde Volke "skoolkinderste. peil; .is daar ook bevind dat non vry ...het verwys na die geheime dokumentwat deur '. besluiteenparigom sari te beveel dat die Alge- ,c';somrnige van die kinders dink die skrywer van 'n Suid-Afrikaanse akadernikus en 'n Zirn­ · die KP vrygestel is en wat na bewering bewys mene Vergadering Nanubia tot die Verenigde "The Satanic.Verses"; Salman RUshdie, is 'n babwiese rniljoener wat op 16 Febmarie deur dat die ANC beplanhet omregse leiers om die ,; Volke toolaat.- DieS aanbeveling lui dat die , soort vis.' . Renamo in die Beira-korridor in Mosambiek lewe te bring. vergadering versoek word om Namibia toe te:~, gevange geneem is, word vrygelaat. Vriende­ laat as die 106de lid van die VVO. .Nuwe bedreiging vandie families se profDavidStephenson,46, Petsverbied Koning Hussein van Jordanie en Jassar Arafat en David Searle, 40, is die naweek vrygelaat Owerhede by Pollsmoor-gevangenis ver­ Hewige gevegte · van die Palestynse Bevrydingsorganisasie dring presies op die plek vanwaar bulle ontvoer is. hinderdie persommee te doenaan'ninspeksie Moslems en Christene aan beide kante van aan op 'n beraad vim Arabiese lande oor die deur die Hooggeregsbof vandie tronk: se Medium die stryd in Beiroet skarrel na skuiling tydens " "gevaarlike gevolge" van die grootskaalse Soeke na werk B-afdeling vir verhoor-afwagtende gevangenes . hewige gevegte onder Sjiitiese- en Christen­ · imrnigrasievanSowjet-JodenaIsrael.Arabiese Altesame 845 000 swartmense was teen waardie Kaapstadse prokureur, Willie Hofmeyr, groepe.Tienmense sterfindie gevegte enten · lande hetdievreesuitgespreekdat groot getalle , Novemberverledejaarwerkloos. Die minister in afsondering aangehou is. Hofmeyrdagvaar rninste ses burgerlikes word gewond. van die imrnigrante hulle in die Israelies-be­ van Binnelandse Sake, Gene Louw, het in ·-die minister vail Justisie vir R100 000 skade­ antwoordop 'n vraagindie parlemenjgese die vergoeding vir die manier waarop hy vir 168 ~ sette gebiede sal vestig. Arafat se dit is die Aborsie-wetgewlng ,voorlooptot'nkatastrofe wat die hele Arabiese .syferisgegrond opdie definisie dat die mense · dae aangehou is as 'gevangene ingevolge die Vrouein Japan salteen 1992 vryelikvOOIbe­ noodregulasies. hoedmiddels lean koop, Feministe is egter woedend oor'nregeringsbesluit om die tydperk .. Bnthelezi valaan waarbinne 'n aborsiewettig gedoenleanword;

Vryc Weckblad, 20 April 1990 ~~~'~_:2i" t======""l'S'' _"-:'Qc~,,~ .-' ======:::::::::::==:======,/./0::'-:: ", "'Iflii;;;~"''--:'' BOEKE 'Miskien is mense die natuur se grootste frats' Ou Goosen-boekbly nun!

nie een mens weet hoe 'n mens werklikisnie, breekbare wsreld geskied met die binnekoms . nes Dippenaar. OM 'N MENS NATE BOOTS As ek se mens, is "mens" maarnet'nwoord, 'n vandiebrutalemevrouJohannes Dippenaar:'n .. "Wat van 'n Wyntjievir die pyntjie?" vra sy Deur Jeanne Goosen"·· , woord sonder begrip.Miskien is mense die toonbeeld van ,banaliteit.en kleinburgerlike . aan Jaydee. "Punt in die wind." "Nes jy daar HAUM-Liter~r: R17,99 ",. natuur se grootste frats." doeltreffendbeid. Jaydee, soos sygraag genoem se." "Kry gems." Bres sing 'n liedjie tot groot Vanuit hierdie oogpunt gesien, maak dit word, kom help as-een van die kinders siek vermaak van die aanwesiges. Alles cliche's, GERRIT OLIVIER nie meer saak of'n mens Goosense vertelling word en bevestig algaande die verteller se niksseggende gemoedelikheid. Die boek ein­ lees as die geskiedenis van 'n menage Ii trois, ' vermoede dat die mens nie 'n "vriend" is nie. dig met Jaydee "uitgepaas" in die verteller se IN die literatuurgeskiedenisse word Jeanne en of jy die drie sentrale figure in die boek Jaydee sorg dat die kind beterword; bring die skoot. . Goosen se novelle "Omn mensna te boots" beskou as afsplitsings van 'n enkele persoon- ' chaos in die huis onderbeheer; maak dikwels , , Soos wat die vertelIer vir Brimen vir Dana . ~, {1975) min ofmeer in die verbygaan vermeld. likheid nie. In beide gevalle,is "nabootsing" haaropwagting- enhaaraanwesigheidlei stap verloor het, so verloor die leser ten slotte die Myns insiens nie heeltemal tereg nie, want essensieel en onontkombaar, en in beide gevalle vir stap daartoc dat eers Brimen dan Danavan .verteller. Miskienkorn Bresdit nie eens agter .. vyftien jaar na sy verskyning maak die boek is daar die soekenaintimiteit en samehorigheid, Bres vervreem raak. nie, maar haar behoefte aan aanvaarding lei nog net so 'n vars en oorspronklike indruk as en die weerloosheid van 'n innerlike wereld. Bres se gees begindan in sigself terugvou, daartoe dat die poetiese en solipsistiese taal vroeer. Anders as so baieAfrikaanseboeke wat "Te verradennietenniette raden/tusschenons Sy besluitom mense sover moontlikafte sterf van die vertelling vervang word deur naboots­ deur die kritiek verwelkom is as "vemuwing", zelfs een gemeen geheim" (Boutens) -'maar - 'n beslissing wat reeds vroeer onbewus ge­ ing van mevrou Johannes Dippenaar se banale het "Om 'n mens na te boots" met die jare nie die "geheim"is blootgestelaanverbrokkeling. maak is; hy sien met afsku watter gemoede- , cliche's. In'ngroep mense sou ons vir Bresnie verskrompel tot tegniek, eksperiment, of iets . Daar sou gespekuleer kon word oor die , likheid daar tussen Jaydee en die twee ander meerherkennie; hypraatniemeermetonsnie, van historiese belang nie. . geslagtelike identiteit van Bres,die verteller, ontstaan; sy begin met homself praat - en Dit is waarom ek van geen boek weet wat die Die rede hiervoor is dat die tegnieke wat in wat hom in 'n geestelike verstrengeling met , terwyl die orde van mevrou Johannes Dippe­ leser meer eensaam agterlaat as "Om 'n mens "Om 'n mens na te boots" so onopsigtelik die manlikeBrimendievroulikeDana bevind, naar in die huishouding gevestig raak, verloor na te boots" nie. . A . . aangewendword, almalvoortspruituit'ninner- maar ook dit is nie van essensiele belang nie. die mooi aande bulle bekoring; die intieme . like noodsaak van die vertelling self Die verteller In hulle alleenheid, wat opgehefmoet word kommunikasie tussen die dri"e;karaktersver~ ., GerritOlivierishoogleraarinAfrikaansen - gewoonlik as "mal" beskou - is nie besig om deur ander mense na te boots sonder om ooit val. .> "';i , .i-Nederlands by Wits en die.skrywer van die 'n abstrakte waarheid in verband met die mens deurte dring to! wat 'n mens werklik "is", leef .Maar dit is nog nie die werlike verlies wat bundel essays,"Ongerymdhede".· . te illustreer nie; sy skep 'n wereld van vriende die karakters buite allekonvensionele opvat- , in "Om 'n mens na te boots" gely word nie. ", en vertrouelinge om te kan oorlewe,en sodoende , tings van "manlik" of "vroulik". ' Langsaam het die leser die enigste vertroueling *Kyk ook die berigop die voorblad van skep hy ook haarself: , Vanuit 'n konvensionele oogpunt beskou,' van Bres geword, en Bres se geheime begin VryDag! oorJeanne Goosense dramaswatnou "Hoe lief het ek my vriende nie - en die het die persoonlikheid van Bres beslis ook dee!' Teendie einde vandie vertelling is Bres inJohannesburg en Pretoria opgevoer word. versinselswat hulleis. Ekhethullegefabriseer; patologiese trekker Die hele eerste hoofstuk alleen gelaat met sy drome • en dan begin 'n . ekhethulleversinuiteiebehoefte omdateknie word gewy aan'nfrustrerende gesprektussen .verandering hom ookin dievertelling voltrek. meer anders kari as om 'n hele lewe te versin Brim, Bres en Danaoor moontlike teenspoed Die dromerige en beangste sfeer van vroeer nie." met die stasiewa, wat die drieskap se enigste verdwyn. die taal raak alledaagser, en tydens Onder redaksie van Die woorde "versin" en "fabriseer" mag skakel met die buitewereld is. Die eintlike die partytjie waarmee die boekeindig, ontpop KOOS PRINSLOO suggereer dat ons te make het met iets minder- vrees van Dana en Bres is nie soseer dat die Bres as 'n gespreksgenootvanmevrou Johan- waardigs of patologies - 'n desperate fiksie wat voertuig sal gaanstaannie,maardathullein so as ontsnapping dienuit 'n "waansinnige wereld 'n geval die hulp van ander mense nodig sal (waarvan) die ellende en omeg verbyster", kry. ., Maar meer as 'dit is hier op die spel. In "Om 'n In die tweede hoofstuk kom Bres se ob- mens na te boots" gaan dit om die noodsaak- sessie met die moontlike aanwesigheid van likheid van 'n lewe watgevoed word deur die vlooie in die huishouding aan die beurt. Haar verbeelding en vanuit dieinnerlike.. getob daaroor loop op geenbesluit ofhande- Dit beteken dat afsondering en vrees vir linguit nie, maar 01' twee "verhale" oormense binnedringingbyna onvermydelikdeel van die wie se private domeine van binne uit deur vertellerse intieme wereld sal wees; dit be- ',ongedierte ondermyn is. ' . ' tekenookdat daar'nhoeprys gestelwordopdie Soweldie gevarevanbuite (as hulp met die behoudvan'n besondereen uniekesituasie, wat 'stasiewagevrasal moetword) as die vanbinne ' van die verteller se taal afhanklikis om te kan (die vlooie) lei tot 'n komiese, maar tegelyk , voortbestaan. . beklemmende gepieker. Virdie leser word dit Bres,die verteller,het'n dringendebehoefte duidelikdatBres se wereldniebehouekanbly aan "vertolking".« aan singewing, wat ook die nie: dit gaanvanbinne ondermynofvanbuite inkorporering van drome en verhale by die binnegedring word, wat in albei gevalle be- . 18APRIL1980: ZIMBABWEGEBORE alledaagse is. Hieruit ontstaan sy behoefte om teken: ,blootstelling aan ander mense se in- VEELS GELUK NA T1EN JARE die droomagtige samehorigheid en breekbare , ,menging. ' gevoelwatby tye tussendie karaktersontstaan, "Bestaan die lewe dan daaruit dat 'n mens in woorde te bestendig. Reeds vroeg in die "voortdureadvoorsorg moet trefteen 'n onheil novelle, wanneer Dana op haar kitaar speel, " watjoumagoorval'l"vraBreshomselfaf.Die David MARTIN & Phyllis JOHNSON: luister Bres ria die musieken dink:by haarself: belangrikeis dat die bedreiging onbekendbly, THESTRUGGLE FORZIMBABWE (ZPH)' "Dit dra iets van die treurigheid van my -en dat die verteller vir die eerste keer in die Fl10AO + R1 posgeld '.'. storie en van myself; 'n treurigheid wat om boek'n geheim het wat sy met niemand deel . , ,-.-:--' .,-~-\ vertolking vra; eenwatwoorde afgesterfhet;"n me uit vrees datdit 'n ''bres'' tussenhomendie Dambudzo MARECHERA:MINDBLASr(CoUege);e" treurigheid watvolkome is in sy ellende en:'aneierkarakters sal indryf. , . R10.60 + R1 posgeld' .". -'y'" ongelukkigheid. Ter wille van die aand dan," ,Die mees ekstatiese en tegelyk pynIikste '1"', • ,~'<' moet ek ons mare neerskryf, maar ek is skaam ervaririgindie boekis Bres se liefde vir Dana. ChenJeral HOVE':UP IN ARMS (ZimbabwePubl Hou~e)' . teenoor ,my. eie geskrewe woorde, en hulle ' wat ongeveer in die middel van die vertelling , • , ' R6.50 + R1 posgeld desintegrasie."· 'n hoogtepunt bereik tydens 'n besoek aan 'n Snags begewe Bres haarselfin die ryk van' .houthuis op Ysterfontein. Die erotiese toneel, Shimmer CHINODYA : HARVEST OF THORNS (Boabab) taal, net om te besefdat da8r 'n eie orde en eie met die verbeeldeblomme("appelore") op die : .R22.50 + R1 perpos wette heers -maar die behoefte bly steeds tafel,blyktenslotteook'n"storie"vanBreste bestaan om die "eie irrasionele self' in taal te . wees, Totaandieeindebly dit indie herinner-. , Kathy BOND-STEWART &Biddy PARTRIDGE . motiveer. Bres besef dat hy moontlik reeds '. ing behoue as die intiemste oomblik van die . '. & Kate TRUSCOTT: INDEPENDENCE IS NOTONLY FOR verby taal gereis het, Die kemvan "Om 'nmens boek, waama Bres terug bly hunker. ONE SEX(ZimbabwePubl House)·· . na te boots" is 'n geheim wat ook vir die Die skending en vemietiging van Bres se R13.30 + R1 posgeld .. verteller ondeurdringbaar is ofgeword het, en wat slegs nog in desintegrerende woorde, SKRYFGERUS VIR ONS VOLLEDIGE LYS BOEKE OOR . "vertol'kings" en "nabootsings" benader kan ZIMBABWE. word. Op grond van onder andere' die passasie BrinknaUCT hierbo kan 'n mens "Om 'n mens na te boots" . selfs lees as 'n veIhaalwatvolledigindie psige DIE w@reldbekendSuid-Afrlkaanse skrywer STUUR POSORDERS. INDIEN U MET'N SUID-, "., van die verteller afspeel: as 'n nabootsing van en lettc~rkundige, Andre P Brink, is van ,.t. AFRIKAANSE . ander mense wat ook 'n selfnabootsing is. beginaanstaandejaaraangestelas profes. OFNAMIBIAANSE TJEKBETAAL,VOEG R3.50 BY. ' Die hoek se eie logika maakso 'n ge-volgtrek- . sor in die Departement Engels aan die king amper onvermydelik. As elke mens baar . Universiteit van Kaapstad. "in die middel van die wereld" bevind, ge1soleerd, Brink is sedert 1961 verbonde aan die onseker oor sy eie situasie en eie identiteit as Departement Afrikaans en Nederlands ann . Besklkbaar In ons boekwlnkelln die SwaziPlaza. ,mens, sonder aanknopingspunte na ander rnense die Rhodes.Universiteit op Grabamstad. Mbabane.Swaziland.'. .' . " toe behalwe by wyse van "versinsel" o{"ver- Brink se romans,waarvan drie met die Skryf aan Robin Malan of Anne Salelwakoby: .tolking" ofdie herkenningvan'n gemeenskap­ CNA.prysbekroonis, geniet ook popuI~re Posbus A456. like weerloosheid, is sy ook uitgelewer aan aanhan~ . Swazi Plaza, "nabootsing" as enigste bestaansvorm: Syroman '''n Droe wit seisoen", waar· Mbabane, "Miskienis mense onwerklik. Miskienis 'n van die rolprentweergawe nou plaaslik SWaziland mens leeg van binne enboots die eenmaarnet draai, is met die Martin Luther King. Tel. 45561 . die anderna, uit vreesviralleenwees. Miskien toekenningbekroonenin1980ook metdie boots die hele wereld se mense mekaarna, dat , Prix M.edicis Etranger. ,

Vryc Wcckblad, 20 April 1990 i Hussein selrak 'n supermoondheid... '0 Miljoeo soldate oorgehaal om te veg

JEAN-PIERRE PERRIN sterkste weermag, Enhoewel Israel 'n Bermuda-geregistreerde skip on-. drie- fase-vuurpyl metdie vermoeom skuwingsklokkein Washingtongelui , se gesofistikeerde weennag van·140 derweg na Irak. . satelliete in 'n wentelbaan te plaas, .met die nuus dat Irak se weennag MANAMA - In minder as twintig ()()() aktiewe soldate.steeds die mees Daar wordgeglo die buise vonn gelanseerhet,het Irakse ministervan gevaarlikebiologiesewapensmet die jaar het lrak tot die sterkste militere gevreesde militsre masjien in die deel van 'n reusagtige kanon met 'n . militere industrie, Hussein Kamel onverwagse samewerking van die mag in die Arabiese wereld gegroei, Midde-Ooste is, is Irakbesig om die kaliber van 1000millimeter wat Icem­ Hassan, gese die land het twee nuwe Center for Disease Control in At­ met die vermoe om ballistiese en gaping kleiner te mm . enchemiese plofkoppe kan afskiet. ;. SS·missiele met 'n trefafstand van lanta, Georgia ontwikkel het. chemiesewapenste vervaardigendie 'nWesterse ontlederinBagdadse: . Volgens bronne in Bagdadbeskik 2 000 kilometer ontplooi. VolgensdieNBC-televisiehetdie doelgerigtheid om. meer gesofis- . "Met so 'n sterk weennag is Irak nie Irak oor 'n arsenaal van ballistiese "Dieprojekis sonder enige buite­ sentrum Irak in 1985 van die Wes­ , tikeerde wapens te bekom, net 'nopkomende Midde-Oosterse missiele met die vermoe omgeselek­ landse steun bereik," het hy gese, Nylse koorsvirus voorsien. NBC het Volgens Midde-Oosterse ontleders supennoondheidnie, dit is reeds een." teerde teikens in die "hart van Tel" , Westerse kenners verskil met hom intelligensie-bronne aangehaal en gess ' sal Irak teen diejaari 000 naas Israel Daarom het diplomate en ontle- Aviv" te bereik. Die direkteurvandie SentraleIntelli­ IrakhetInil kiem-arsenaal in 'ngesofis­ die sterkste nie-konvensionele mili- ders in die Golf die week gewonder Vroeer vandeesmaand het pres .gensie Agentskap (CIA), William tikeerde oorlogslaboratorium in Sal-: tere mag in die Persiese Golfwees. oor Irak se pogings om staalbuise, Saddam Hussein gesegeen land,buiten Webster, het aan verslaggewers gese' . 'man Pakvervaardig. Toe die oorlog tussen Iran en Irak beweerde onderdele van grofgeskut- die VSAen die Sowjet-Unie, beskik , 'n Westerse verbod opmissiel-tegnolo- . Hussein het die week sy dreige­ . in 1988 beeindig is, het Iran sy mili-wapens waarop die Britse doeane- . oor meer chemiese wapens 'as Irak gie aan Irak was net 'n lokaas en dat ment om die helfte van Israel met tere magbeginafskaal, maar Iraknie.: amptenarebeslaggelebet,in die bande nie. " die meeste van die nodige onderdele . . chemiese wapens te vernietig verder Nou beskik Bagdad oor een miljoen te kry. Hussein is skerp aangeval oor sy op die wereldmarkbeskikbaar was. gevoer en gese dat hy sy lugmag geharde soldate wat beter opgelei, "Ditis duidelik'n wapenwat baie dreigement om Israel met gesofis­ Verskeie Wes-Duitse industriee­ opdraggegeehet om aante val indien aangevoer en toegerus is as enige mindergesofistikl:erd is as die missiele ' tikeerde chemiese wapens aan te val Siemens, Transtechnica ('n onderafde­ Israel kemwapens teen Irak gebruik.. ander weennag in die Golf. , wat 'n onvergelykbare akkuraatheid indienbulle teen Irak optree. , . ' ling van die lugvaart-reuse Messer­ "Ekbet opdraggegee aandie Irakese Die Irakese weermag is twee keer . bereik het," se een diplomaat. . . Kritiek .uit die Weste hetook schmitt-Bolkow-Blohm) enAviatest lugrnag en missiel-kommandeurs om groter as die Egiptiese weermag, , ':. Die metaalbuise van 140 tob.is in toegeneem nadat Brittanjeen Amerika - is inderwaarheid deurhul regering terug te slaan met bmere chemiese tradisioneel die Arabiese wereld se Teesport,Engelandontdeke~~as~ op 28 Maart 'n beweerdekomplotom . '.daarvanbeskuldig datlmlleIrakgehelp wapens sodrahulle uitvind dat Israel kernsnellenneganismesna Irakuitte " het met die ..vervaardiging van hul kemwapens teen enige deel van Irak voer, bekend gemaak het, missiele, i . gebruik het," het hy aan 'n besoek­ . In Augustus 1987 het Bagdad die . Irak, tesamemet Egipteen Argenti­ ende Amerikaanse afvaardiging van produksie van hul eerste land-tot­ nie, probeerallankom die Condor 2­ senators gese, . Iand-missiele (SS-missiele) aangekon­ missiel, met 'n lading van 500 kilo­ Saam met al die dreigemente is dig. Vandag is die bekendste SS­ gram en'n trefafstand van800 - lOoo Hussein ook besig om sy persoon­ missieledie Al Hussein,met'ntrefaf­ kilometer, te vervaardig, Volgens likheidskultus in Irakuit te brei. Die stand van 650 kilometer, en die AI · Britse kenners is die projeklaat vaar, Idem word veral gele op rituele van Abbas, met 'n trefafstand van 860 Volgens Midde-Oosterse kenners ' bloed en oorwinning, Volgens kilometer. Albei die missiele is op het Amerika druk op Egipte geplaas Newsweek gebruik die, Irakese hulle . die Russiese Scud-B-missiele gegrond om nie met die projek voort te gaan eie bloed om trou aan hul leier te wat gedurende die agt-jarige oorlog nie om sodoende Israel se vrees te sweer, en skoolmeisies sing die vol­ afgelewer is. verlig. . gendeliedjie: "Saddarn, Saddam, ons In Desember, nadat Irak sy eerste Maar die week het die waar- sal onsbloed vir jou gee." - AFP Mugabe wil grond herverdeel

LAWRENCE BARTLETT . HARARE - Na tienjaar van onafbank­ likheid breek 'n nuwe era in Zim­ babwe aan. Die laaste oorblywende wettige bande met die gewese Britse koloniste is die week verbreek. . Pres Robert Mugabe, self 'n ge­ wese guenilla-aanvoerder wat die sep­ ter die afgelope dekade geswaai het, hetreedsaangetoondathyvanplanis · om van die vryheid gebruik te maak, 'neenparty-staatuitteroep envandie '. blankes se grond onder swartmense te herverdeel. "Dit maak absoluut geen sin van ons onafbanklikheid as 'n Afrika-staat dat die meestevandie bewerkbareen 'landbougrond steeds indie handevan · ons gewese setlaar-koloniste is nie, terwyl die meerderheid van die lan­ delikebevolking soosplakkersop hul eie Godgegewe land woon," het Mugabe vroeer die maand gese. . Die eerste van daardie "setlaar­ koloniste", 'n groep van 500 gewa­ pende witmense wat vanuit Suid-Af- , , rika noord getrek het, het die Union Jack gehys in wat later, ~ 12 Sep­ tember 1890, die Britse kolonie Rhodesie geword het, Negentig jaar later, op 18 April 1980,na 'n sewe-jarigeguerrilla-oorlog PresRobert Mugabe I . wat die lewens van 40 000 mense jaar openlik gekritiseer het. Nli die mie met 'nbloeiende private sektor. I geeishet.is die Union Jackgestryken algemene verkiesing in Zimbabwe Mugabe word geloof vir sy prag-. die vlag van die onatbanklike Zim­ op 28 en29 Maart het sy Zann-party matiesebeleidwat Zimbabwein staat , babwe gehys. 146 van die 150 setels in die parle­ . gestel het om homself te bevry, sy Die oorlogisbeeindigtoe die blanke ment. buitelandse skuld te betaal en, rela­ I minderheiden die swart meerderheid Netna die verkiesinghet hy aansy .tieftot Afrika,hoe ekonomiesegroei ooreengekomhet op'n Brits-opgestelde party se sentrale komi tee gese dat hy te toon, c grondwet. ~. voortgaan met syplanne om 'n eenpar- Mugabe se herverdeling van die L In die grondwet is 'n verIdaring tystaat op die been te bring. ' , grond is veral gemik op diegene wat van regte vervat, wat vraagstukke "Hoekom moet ons nou na die­ nooit werk in die handel- en nywer- t soos private besit en die veelparty- . geneluisterwat gisternog ons onder­ heidsektor sal vind nie. ' i stelsel dele, en effektief vir tien jaar drukkende koloniste was ennou ons Altesame 4 000 hoofsaaklik wit verskanshet. leenneesters in die demokrasie wi! ' boere besit amper 30 persent van die VanafWoensdag is slegs 'n twee­ · wees en aan ons wi! preek oor die grond, terwyl die meerderheid van derde meerderheid in die parlement veelpartystelsel1" . die bevolking in oorbevolkte lande- · nodigomdieverklaringaantepas,en Mugabe beskryf homself as 'n like gebiede WOOD. ' . nie 'n eenparige stemming soos wat · MarxisenZanuse amptelikebeleidis . Mugabehetegtergesesylandher­ tot nou toe nodig was nie, sosialismewatdeur Marxisties-Leni­ . vormings is nie "wraaksugtig" nie, Dit sal maklik wees vir Mugabe, nistiese beginsels gelei word, maar maar is daarop gemik om die nasio­ wat die beperkings die afgelope tien Zimbabwe het 'n gemengde ekono- naleproduktiwiteitte verbeter. - AFP

Vrye Wcekblad, 2O,Apri11990 . ~~~======17,='======. i.' 1 . .! WERELD' , 'J i" ~ , . Bush se gewildheidverlam Demokrate , ". " i \" Hyis menslik en niebang om op te tree nie

HERVE COUTURIER dat hy 'n tweede tennyn gaan wen. Die gewildheid van Bush skakel WASHINGTON - Pres George Bush ander Republikeinse teenstanders uit is so gewild in Amerika dat die op- en laat Demokrate twee keer dinkof posisie, die Demokrate, reeds sy' hulle die' volgende lid van die party presidensiele oorwinning in 1992 wil wees wat by die stembus in die aanvaar het - hulle het nog nie eens stof byt. Die Demokrate was sedert met hul verkiesingsveldtog begin nie. Jimmy Carterseonverwagse oorwin- Met nog net 31 maande voor die ning in 1976nog nie weer in die Wit verkiesing - gewoonlik het mense Huis nie. . methul oog op diepresidentskap teen. , 'n Ander faktor, volgens politieke die tyd reeds'al die sleutelstate be- ,kenners,is die feit dat die Demokrate soek - het die Demokrate se veldtog in die politieke arena nog relatief nog nie vonn aangeneem nie. jonkis en sylede kan bekostigom tot 'Na20jaarseonbeperktegroei,lyk 1996 te wag. dit of die. presidensiele verkie-. .' Die lede sluit in die goewerneur singsveldtog diejaarandersgaanlyk. van New York, Mario Cuomo, sena­ Ditgaanheelwatkorterweesasindie ..' , tors Bill Bradley van New Jersey, verlede. ' Charles Robb van Virginia, Albert Geen Demokraat het nog fondse Gore- van Tennessee, sowel as begin insamel om 'n veldtogkomitee Gephardt, 'n lid van die Huis van in die lewe te roop nie, wat nog te se ',Verteenwoordigers van Missouri. 'n formele kandidaat aan te wys. ' Wat ouderdom betref, is die enig- In die verkiesingsveldtog van 1988 ste uitsondering Lloyd Bentsen, die , het die hoopvolle presidensiele kan- Demokrate se kandidaat vir die vise- didaat van die Demokrate, Richard. " presidentskap in die 1988-verkies- Gephardt, teen die lente van 1986 ing, Bentsen sal 71wees in 1992. Iowa - die mid- Westerse staat waarin 'n Ander rede waarom die De- ' dieland se eerstepresidensiele koukus mokrate so traag is om In verkies- gehou word - reeds vyftien keer be- ingsveldtog van stapel te stuur, is die soek. . feit dat hulle, met die uitsondering Maar, volgens Joe Shanahan, die van Robb en Bentsen, te besig is om hoof van die DemokratieseParty daar, hul setels inl die Wetgewende ver- het geen potensiele kandidaat sygesig kiesing,in November vanjaar,te beveg. tot dusver die jaarin Iowagewysnie. -.' Die Demokrate kan ook nie die Dieselfde geld New Hampshire. 'pynlike ervaring watGephardt te beurt Dit is egter duidelik dat die "ge­ operasionele hoof van die Repu-: gehuiwer om troepe na Panama te Politieke ontleders se die rede vir geval het, vergeet nie. In die 1988~ heimsinnige stilte" in die.presiden­ blikeinseKongres seVeldtogkomitee' .stuur en die berugte genl Noriega te •.' die vertraging in die Demokrate se verkiesing het hy sy veldtog voor siele stryd, volgens een Demokra­ en 'n belangrike strateeg, se Bush is gaan uithaal nie. Daarvan hou .die ,. ' verkiesingsveldtog is Bushse gewel- enigiemand anders begin, die Iowa- " tiese senator, soos musiek in die so te se onoorwinlik in die 1992~ Amerikaners, solank dit net nie 'n ' '. dige populariteit in opnames - ron- koukus gewen, net om heeltemal van Republikeine se ore klink. . verkiesing. ,,'. tweede ViiStnam is nie.'· , • dom70 persent-en diewaarskynlikheid: die toneel te verdwyn; " .Ed Rollins, mede-voorsitter en "In die. stadium verwag ons 'n . Daarby gee Bush baieaandag aan 06rweldigendeoorwinning vir George 'onderwys,'inkort; van .verdedig~' "'Bush," hetRollins onlangs in Iningsuitgawesi diehuisloses en Aids.,' . toespraak gese. "Die Demokrate het . Hy het allerleistudies oor die Stand !.·· ••• ·.fVlg.[eJ.l:illt€illilfi.l~y!~Jij so te se reeds oorgegee," .., ' van onderwys in Amerika laat (loon .... :.·:·:::~~~:;r/~:::::::· ;.: ;::::::::::;::::::::::::}::-:::: ~?:':: :;::{","" ;:·:::..:'=\i{:::;;·::::;:: Rollins, wat Reagan se berver-i. enAmerikanersversekerdathyditas kiesingsveldtog in 1984behartighet, ' 'n uitersteprioriteitbeskou. Terselfder-: se dit is 'n kwessie.vangenoeg geld . tyd het hy onlangs 'n emosionele en

insamelomnasionaleblootstellingte . baie menslike toespraak oor die iot'J kan geniet. _',. ' van Aids-pasiente gedoen. en hulle.; "As jy nie opstaan en vier jaar . verseker: ek gee om virjulie. Reagan . voor die. verkiesing begin werk nie, het nooit gelyk ofhy jU}somgee vir~__ ' . gaan jy nie genoeg geld he om 'n. Aids nie.',. '!.". .:»: ' kandidaat vir 'die presidentskap te : .' Bush se eDig~e:s'wak punt in di6 :, ' wees nie," se hy. . 'stadium blyk vise-president Dan; ::' Die Demokrate verwetp intussen .Quayle te wees. In Washington en : . al die ontledings en probeer hulself ander groot stedeis van die gewildste .'. . kalm voordoen, T-hempies 'n karikatuur van Quayle ;.' "Ek is niein die minste bekom-: met die woorde "Dan Who?" ' merdoor'nlaatbeginnie,"seRonald Elke keer as Bush Ianduit gaao,". Brown, voorsittervandie Deniokrate· .hou die Amerikaners hul asems op, - . se Nasionale Komitee., .,.;' As Bushietssou oorkom, sal die man t . "Ons het baie kandidate wat kan as president moot waameem. En wat , opspring en vinnig kan hardloop." ." word dan van oris,wonder almal. ' ,: Bush' se gewildheid word in "" Quayle hetInruk gelede 'n bietjie ; Amerika toegeskryf aan 'n mengsel aansien teruggewen toe hy in Sen- ~ .van menslikheid en kragdadigeoptrede, . traal- en Suid-Amerikaas vredemaker : Eersgenoemde was nou nie juis Rea- .' opgetreeen oor dievedtiesing in Chile .: ' . gan se sterk puntnie.;« , " ~ . ,.': ;' toesig gehou. het, Hy het. blykbaar ~ , So byvoo~eld hetBush nie: iheel.good gevaar.- AFP .

PART 1 UNDERSTANDING THE VIOLENCE.; ;'.: d

SPEAKERS: , PIERRE CRONJE (Natal MP)on violence In Nata.1 DR JOE PHAAHLA (NAMDA Chaii'Pers~n, Nand , E TVL) onviolence in the homelands . ~- . <, ~ " LLOYD VOGELMAN (Director, Project forthe . Study of Violen~e, Wits)on the causes ofviolence

'WEDNESDAY 25 APRIL 19h30" .c, " SH6~ SENATE HOUSE, WIT.S UNIVERSITY: PART 2 THE RELATIONSHIP BETWEEN.VIOLENCE

'. .. __ . , . AND NEGOTIATIONS : > , ••••• , _: • • " 9 MAY":"" Dstaltstc be announced·· .: '. Hosted b JODAC " .

Vrye Weekblad, 20 April 1990 ~==18======Onderhandelinge Noutree diewareverskille na yore

,ELSABE.' WESSELS ontleed staatspresteent'" FW , de Klerk se toespraak die week In die parlement , en vind dat botsende politleke posisies van die ANC en die Nasionale Party-regering op die vooraand van eerste gesprekke tussen die twee partye sterk na vore tree.

'-Die uiteenlopendepolitieke oogmerke dig. . van dieregeringen die ANCis Dinsdag Uit De Klerk se standpuntblykdit deur staatspresident FW de Klerkty. dat die regering die mag wi! bebou dens die bespreking vansy begro·.. totdat die ondeIhandelingsproses en . 'tingspos in die Parlement beklem- die skryfvan'nnuwe grondwet afge- ' toon toe hy NP·beleid uitgespel bet. handel is. Sodoende sal 'n NP·rege. . De KIerk se summiere verwerping ringlangerin beheerblyenookin die Van meerderheidsregering is lynreg posisie wees om te versekerdat min- in bot sing met die ANC senie-onder- derbede nie in die onderhandelings- '. handelbare beleid van 'n ongekwali- proses uitgesluit.wordnie. ' , fiseerde stelsel yan een persoon een Dit is 'n klaarblyklike POgIDg aan .' stem. Daarteenoorhethydieregering • die kant van De Klerk om politieke verbind tot 'die NP, ,~~ l.:beleid van groepe soos b.oofulaii Mimgosuthu "magsdeling".". ":'" " -Buthelezi se Inkatha en die .onder- , In dieselfdetoespraak het DeKIerk'. ' steuners van die driekamerparlement, 'ook die' regering se standpunt ten ' , soos eerw AlanHendrickse se Arbei­ man een stem".' '. .,-, op 'n 'gemeenskaplike kieserslys" neerlS." .. opsigtevan die ANe se doelwit van'n ' dersparty, en lojale tuislandleiers by De KIerk het die idee van meer­ verwerpomgroepskeidingste behou, In die lig van onlangse voorvalle, .verkose grondwetskrywende verga· .' die proses ingesluit te hou. Dit sal die derheidsregering binne 'nuniteresowel Dieeerste ronde gesprekke wat op , S008 by Sebokeng, .waar polisie op dering nader loegelig.' ,, regering se band versterk om grond- as 'n geografiese federale stelsel ver­ 2 Mei begin, sal egter nie oor grond­ brntalewyseteen 'n vreedsameprotes Terwyl De KIerk sy regering tot 'n regte in 'nnuwegrondwet verskanste ,werp. Laasgenoemdeworddeurpoli­ wetlike onderhandelinge gaan nie, De opgetreehet, saldie ANC 'n verseker­ onderhandelde politieke skikking kry., , ' tieke groepe soos die Arbeidersparty , Klerk bet dieverskil tussen "voor­ ing van De KIerk ten opsigte van die verbindhel,hethyaangeduidathulle Terwyl albei partye klaarblyklik ' gesteun, maar deur die ANC ver­ lopige gesprekke" en grondwetlike , onbeperkte magte van die veiligheids­ eers aan die einde van die proses .'oorgehaal is om deur middel van werp. Die ANC het bom uitdruklik onderhandelinge in sy begrotingspos magte soek. -nadat 'n nuwe grondwet geskryf is,• "onderhandelinge 'n politieke skikking , tot 'n meerderheidsregering binne 'n getref en aangedui dat daar van die Die vrye terugkeer vanbannelinge, , kiesers se goedkeuring daarvoor deur te bereik, is die uiteenlopende polio . unitere stelsel verbind. ANC verwag sal word om in die die vrylating vanpolitieke gevangenes middel van 'nreferendum of'nverkie- tieke ideale van die regering en die Hoewelby niegroepsregteuitgespel eerste ronde gesprekke sy verklaarde en die opskorting van politieke ver­ •sing sal soek. , " . " '. ANC besigom vinnig te kristalliseer, het nie, het by die "effektiewebesker­ beleid van 'n gewapende stryd teo hore, is.ook belangrike punte op die '~ Die ANC, daarteenoor ' doeJ].· '. Insy toespraakhet De Klerkweer ming van mindeIhede" in In toe­ verwerp,: t : '. agenda vir die ANC. '.voorspraak vir In' algemene ~erkie. eens die beskerming vanminderhede komstige bedeling voorspel. De Klerk Terwyl die regering van die ANC : . ANC-leiers is van mening dat hulle . sing v66r die skIyfvan 'n nawe grond·.. aangestip. Hoe~l die'ANG die greod-. het ook verwys na'n stelsel van "n sal verwag om sy gewapende stryd af nie strukture op die beenkan bring en wet. Daardeur wil hulle klaarblyklik wetlike beskerming van.taal,'gods- stem'vim gelyke waarde v,irelke vol-' ,. te sweer.iselfs in iy retoriek.sal die::' '~dil;:ANCbehoorlik' as' 'n politieke dierneerderheidsposisie in 'n grond- diens en kultuurvoorsien.wordenige wasse burger," wat ook waarskynlik ANC op sy beurt die versekering van party kan vestig voorbelangrike , wetskrywende ~ergadering bekoni Dit beskerming van die politieke regte daarop dui dal die NP die ANC se' die regering soek dardie veiligheids­ leiersfigure me terug is in die land dui op'n duidelike optimisme dat .. van uitgesonderde groepe ofminder- standpunt van "universele stemreg magte hul ook by 'n skietstaking sal ' nie, , hulleas die sterkste politieke partyby 'hede verwerp. '"" , , die 'sternbus bewys sal word. " De Klerkhet die NP se beleid van , . - -~ ,- . . ,Die· standpunt is al herhaaldelik . .magsdeling as die enigste werkbare deur die vise-president van die ANC, model beskryf'indieligvandie KP se . Nelson Mandela, lede van dieANC beleid van partisie en die ANC se, .'AJlartheidgou'n'Y~e

, se uitvoerendekomiteeen binnelandse beleid van 'n IIsimplistiese meerder- ANC-IeierssoosWalter Sisuluverkoo- . heidsregering op die basis van een

-.' . '~,'. , .'.. ": herinnerlng'

J v • dieNG KerkwatAfrikaner-nasiona- "Die enigste ander opsie is par- , . MICHAEL SANDERS lisme onderskryfhet- enkonflikmet . ' 'tisie;maardit is ookniewerkbaarnie. " ,/' WATERFORD KAMHLABA OOR minder as 20 jaar sal apartheid die leringe van Johannes Calvyn, wat Ahnal is in 'n.sekere sin gemeng. 'n vae herinnering wees en die Afri- die grense.van lie,politiek duidelik Alrnal se lewenSis geiiltegreeren omit .,"'Unlted World College of Southern Africa kaners sal besefdat die terugkeer na::'uitgespel het.:.' ;.... " .' ,.., .. dit te skeisal daar geweldige ver- ••<~ • ·'c .' . . •• , ~'. ','. , . " ." ~'Mbabane Swaziland " -; streng rasseskeiding, soos deur die . VolgenS De Klerk was die Afri·' skuiwings van mense moet plaasvind. ver-regses geeis word, 'n illusie is, se lainervolk gedoem ,die oomblik toe "Daarisnie geld omdit te doennie Aansoekvir plekkeln hierdie intemasionale nle-rasslqe ,dieAfrikaanse skryweren intellektueel bullebulselfas die enigstevolkbegin ,en'daar"sal geweldige teenkanting , geml3ngde hoerskool kan nouvir die akademiese jaar' WA (Bill) de KIerk. ' beskou bet. ' 'daarteeri wees • ook van die Afrika- , De KIerk, 73, skrywer van boeke "Hullebetprobeeromapertheldte ,.'ners. Hulle se tot 40 persent Afrikan- '". C " .1991 gedoen word. ', ',' · soos "The Puritans in Africa", boerin . laat werk. Hulle bet pobeer om die' ' ers steunvirTreumicht, maarektwyfel ,~'1: VORM1~4" die KIeinDrankensteinnaby die Paarl .' swartmensetevetWyderendiebruin- '. nie daaraannie dat die onwerkbaar-' in die Kaap.: , menseeenkanttoete stoothoeweldie beidvandiebeleideegooduideliksal '. .Di's'kursus lsitot die Cambridge Overseas School' . Hy is oud genoeg om,die dae te Afrlkanersendiebroinmensevubaie' word vir meerenmeermense. " Certificate-eksamen watgeskryfword aandie einde' onthou toe die Afrikaners in harmo-,' jare baie na aan mekaar was.' Hoe "Oor tientot twintig jaar sal mense '.van Vorm 5 (Afrikaans kaningesluit word), .' .nie saam met die bruinmense gewerk·. meer dit duidelikgeword bet dat dit' Die meer weet wat de hel apartheid . .Toegang tot Vorm·f is gewoonlik na st 5 (ook moontlik en gewoon het nadat bulle in die "nie gaan werk nie, boe meer onder··' oor gegaan het nie'en sal 4it bloot ~.' Anglo.Boereoorlogteen die Britte' 'drukking was daar." . nuuskierigheidswaarde he." na st4) vir studente watalreeds 11 jaar oud is op 1 " , verloor bet. , . De Klerk sS die AWB onder Eu· Hy is vol lofvir die b~rvoiminge '. >.' ' • Januarie 1991). ',. '.' . . "Vroeerjare b~t ODS saam met die ' . geneTerreBlancbeprobeerapartheid " wat FW de Klerk, sy naamgenoot en \ . ,2.~ DIE ~INTERNATioNAL;'BACCALAUREAT;E,(IBr' bruinmense gewoon. Die kinders is . in stand bou deur rasse·vrees as 'n, ,~:' verlangse familielid, aangebring bet, · grootgemaakdeurlm1le;1mlleis gevoed' 'historiese gegewe aante bied. , ....."Pres De~erkhetnie alles opgegee ,: .. 'nTwe~jarige·pre~universiteitsk~rsus aanv~'ktdeur ,engespeen deur die bruimnense, bulle' . Volgens hom bet die AWB se bel~". .' mc:, by het nie J!lagoorgedranie. Hy, . sowel oorsese as Suid-Afrikaanse universiteite as bet opgetree as vroedvroue en ODS het ,' PietRetief, wat die,Groot Trek wegge,. : .. bet"biOot.die grense Van die politiek,. '.;, toegangskwalifikasie (Afrikaans kan ook ingesluit word) saamnalmishoudelike~leenthedi:, leihet van die Britse Kaapkoloniein. herstel en gese: Kyle, politiek moot , . omgesien," vertel de KIerk die week. 1837,weggetrek van 'n werklike die praktiese eise van 'n gemeenskap Aansoekers moet reeds 'n Suid:-Afrikaansest 9 geslaag ."Toe ons gekom het met die Mes··' bedreiging van swart bendes'en wit. dien so ver as moontlik. ,'' het, en moet op1 Januarie 1.991' nie ouer as 19 jaar siaanse Afrikaner-politiek en toe- rondlopers wat anargie gesaai bet., • "Van daar af lain hy, geen ,oorle- , ".wees,nl8. .' komstige geluk vir ewig en al~d op , "Die vrees wat Terre'Blanche beklem- ' wing versekernie. Hy weetbaiegood ~ ~ ~ ~.~...... •...... ~.~ . · aarde beloofbet,het dinge beeltemal toon, dieSwartGevaar.is egterbloot dat identiteite nie verseker kan word · mal geword. ' ", vrees virdie naarnlose, dit wat bynie. deur enige wette nie." , .",vIr aansoekvorms enverdere Inligtlng,skryf aa~. "Afrikaner~iDstellings soos kan beskryfnie." .. 'De Klerk is egler van mening dat ' Yolkskas het 'n aparte ingang gehad . Oor die Konserwatiewe Party se die ' AfrikaIler-identiteit. .DOg 'nooit ' THEHEADMASTER( BOX52.' MBABANE 'SWAZILAND , waar swartmense moes inkruip om" , De Klerkdathulle "eenvoudig rilense vreeslikbedreigis nie • selfsnie deur' TOEGANG TOTDIE SKOOl IS UITSLUITLIK OP DIE · hul geld te gaan bank. . . is wat dink hulle kan' aim bewind Britse Imperialisme nie. BASIS VAN AKADEMIESE MERIETE. FINANSleLE HULP ,"Ditwaswaansinnigomelkeding kom. "Dink hulle werklik dat hulle "Soos die Walliesers bulselfnog IS BESKIKBAARVIR DIEGENE WAT DITBENODIG•. so te verdeel. maar daa!; was baie " die ou ideologie van Apartheid kan in'Engeland sien as Walliesers - die· ~-..,.-~----~------...... ;..;.._ gelag onder die Afrikaners daaroor." ,'laat berleefl Mens kan'mos nie die ' selfde ding sal seker hier gebeur." ~ , ...... ,- ·:1'· · De KIerlcis,sketp .!q sY!aitiekop geskiedenis.so hel'haill oi~,·, ,, . ,".' AFP~" ,; .... ',,' .'1 "._";'>." ',f. •.i-. , ,; ; • ,,'

..' , '~:IJ~"-' • ~, '

Tweewerelde. . Die land en sy mense Ie jon voor om elkehoek en draai

LANGS my aan die tafel bet Mark plek, verduidelik ek: ja, apartheid August trane in sy oe as by se: "Ek JACQUES PAUW het onlangs vir ses weke bestaan nog, Nee, Mandela kan nie dinkek moet terug huis toe om vrou bly waar hy wi! nie. Ja, daar brand . te gaanbaal. En koeksisters, bobotie as gas van die Amerikaanse departement weer'n vlam van boop in my vader­ en kenie te eet. En weer Die Berg te g~reis. land.Nee,ekweetniewanneerswart- ' sien." van buitelandse sake deur Amerika mense werklikbevry gaan word nie. Aan die oorkant van die tafelknik Hywas deeI van 'n groep van 25 joernallste Die moeilikstevraag vanalmalis: Malcolm Klein sy kopen se: "Ja, ek "What is it like living in South Af­ sukkel ook met Amerikaanse vroue. ult 24 Afrika-Iande wat die Verenlgde State rica?" . Die mense is halfvlak bier. Ek ver­ deurkruis het. Hyvertel van die Suid­ Meer normaal as wat baie mense staan hulle nie mooi nie. dink, vertel ek. Baiemense, vanbaie Die plek is 'n Spaanse restaurant Afrikaners wat hy in Amerlka teegekom het kleure, leef'ngewonelewe, Hullebet, ,;, inFlorida, Amerika.Ekeetsaammet kinders, gaan werk, ry 'n motor, lela August en Klein, twee Suid-Afrika­ en kom tot die slotsom: waar jy ookal oor stygende pryse, gaan op vakan­ ners - ''bruinmense'' - in ballingskap. gaan, van Suid-Afrika ontsnap jy nooit. sie, en gaanuiteindelik dood. .Bulle woon en werk onderskeidelik ' Maarookmeerabmormaal as wat die afgelope dertien en, vyf jaar in baiemense dink. Daar's 'nwitwereld, " Amerika. nie. /" van 'n man wat iewers in Natal 'n en 'n swart wSreld. Weeksdae tussen Augustis 'n gerespekteerdebuite­ Altwee verlang met heimwee. Hoe mens met 'n panga kap, kap, kap. 'n . , agt en vyf is di6 twee wereldeeen, landse rubriekskrywer by een van gaan dit met die en daardie? Gaan Paar dae tevore sien ekdie dooies in 'Your white maar daarna is ek terug in my wit Amerika se groot koerante en Klein Mandela die knoop dewbak? Hoe staan • Sebokeng.. . skin doesn't wereld en ander in hul swart wereld. is 'n mediese chinJrg, lid van die dit nou met rassisme? En wat van , Dis een besprekingsprogram na . ' Suid-Afrika is nie net 'n land van 'Amerikaanse span wat die eerste Terre'Blanche en Treumicht, is dit die ander oor Suid-Afrika. Jesse' , ,matter?ny verskillende mense nie, maar ver- suksesvolle lewerootplanting in die bekofbyt? Jackson en ander kerkleiers waarsku skillende werelde. ; . wereld gedoen bet. ' En so reis mens deur Amerika en dat min in Suid-Afrika verander het, more.vo« August en Klein se bulle hou van Ek bet bulle inTampa Bay, Flor­ . loopjoulandgenoteraak:'ningenieur ' Ted Kennedy doen 'n emosionele mustcome to ,Amerika.Di6landis goed virhulleen' . ida ontmoet. Dis'n pragtige stad teen in Washington, nog 'n dokter in San pleidooi vir meer sanksies en James ' bet nuwe ge1Centhede aanhulle gebied. die Golf van Mexiko met golwende Francisco, 'n PhD-student by die Bakerprys FW de Klerk. .my country. , Albeiisredelikwelvarend,suksesvol groen palmbomeen spierwit strande. Universiteit van Colombia. DieNew Yode Tunes

, .- ~ 'n Klein boekie 00r die vreugdevanstap

, . - TIEN, twaalfjaar gelede was mense van die Departement Bosbou in die mense gedurig aanjou vat, waar ouers onweer: "Wag dus vir 'n lekker son­ wat "gaan stap bet vir die vakansie" sewentigerjare om te begin met die enonderwysers die wetverkondig en nige dag, wanneerdie bossiesgeuren maar skraal gesaai, Meestal was bulle voetslaanpaaie nie! Nie alleen bet waaronsin ander se spore moet trap. die voels baljaar, enjy lekker in die studente ofdiegene wat inkakieklere bulle 8000t dele van die land aan ODS Soms wil ons inons eie spore trap, son kan bak en die uitsig geniet. en stewels bullestudentedaevirewig bekend gestelnie, maar 'nbele nuwe metonseievriendeverkeer,enterug­ ,Worsteling met die weerkan ons tot lewendig wou bou. . vakansiestyl by duisende Suid-Afri- gaanna ODS eie natuur; en die natuur ' later uitstel." " ' Woonwa-entoesiaste was daar mers gevestig. vanvelden bergen waterwaarsonder Hoe verdereklees, hoe lekkerder natuurlik: altyd. Bergldimmers en ' letswat a1mal saamkondoen. lets OIlS nie mens kanword nie." keyek. Magtig,ek wens daardie tien- ... kransIdouteraars ook. Dan visvangers waarin daar nie wenners is nie. As Die skrywer van hienlie eenvoudige talle frustrerende (en gefrustreerde) of vistermanne, en daardie anderei- iemand die dag se skofwilafjaag, sal woordc (hoe mooi: "soms wi! ODS in voetslaners kan di6 boekie te lese , esoortige spesie, diejagter. ons andermaar net die kop skud. Wat OIlS eie spore trap"!) is een van ons kryl Versfuldgeemad: "Watsaamgedra Woonwaersbet van vroeg afman, mis by tog nie alles niel Die lekkerte grootste filosowe en verstandige word, moet binne 'n rugsak gedra vrou, kind en kraai ingesluit, maar,:. van tee in 'n koelteplekkie langs die mense, Marthinus Versfeld. 'n Man " word. Let wel-.binne die rugsak... Jy die bietjie watekdaarvan gesienhet,' ' strO<:'m, of 'n onbekende blom wat ~at tienduisendemense eers leerken " is 'n mens, nie 'n Kersboom nie." was dit maar so aan die passiewe ' skaamkop wegsteekagter'nbos. Net betin daardie onlangsepragtigetelo- Oorjou wap~iuusting: "Vir biei:­ kant. Die anderbuitelewe-dinge was om te staan en te ruik boe ruik die .visieprogram oor hom, maar wat in die werkies het jy 'n ordentlike mes medemenslikheid weer terug: "Wie vir pa en sy seuns; die vroumense'· buitelewe.' die Kaapse berge ewe legendaries is nodig. 'n Ordentlike mes,boor! Nie 'n ' bierdie reels Die gehoorsa~ nie, is moes maar by die huis bly. Twintig jaar gelede bet daar cen as Jan Rabie enWA de Klerk. mes met allerbande goetertjies nie, selfsugtig enonbeskaaf. Wie Die vir ' Gedurende die Paasnaweek loop vandie mooisteboekies inAfrikaans Die gesellige samesyn van diegroep maar 'n lemvan die beste staal wat jy andermenseicefnie, leefookDie vir ekIngroep vangoedtwintig, vyf-en- oor stap endie vreugde vanstap ver- groot en klein voetslaners bo-op die kanlaY: 'n Mes is 'ndeel van'nmens bomselfnie." ' twintig raak aan die einde yan die sk:yn. Die uitgewer was Daantjie berglaatmyweerhierdieboekiegaan vanafdie dae toe oDSoorgrootjies 'n ' Met dat ek "Die buitelewe" klaar' ' tweede strawwe dag van die vierdag- Saayman se Buren; die titel preten- uitkrap. Soos alle boeke vol wysheid goeie spaander vuurklip in hullo gelees het, wonder ek boekom bier- '" seksie van die. Soutpansberg- sieloos "Die buitelewe" ,metdoodge- en sondervertoonhet "Die buitelewe" bokvelletjiesrondgedrahet.'nMesis, die besondere boekin twee dekades voetslaanpad. Professore en lektore, wone foto's van 'n Witbaardman met in twee dekades niks verander Die. w.at 'n mens van 'n bobbejaan onder­ , nieberdIUk is nie.Virduisendemense, ma'senpa's, kinders tussentwaalfen 'npyp en 'ngroepie seuns., ' Die boofstuk "'n Dag op 'n Berg" skei, en 'n goeie mes is wat 'n goeie venljoDgeres,watvir die eerste keer twintig. Kaalvoetsithulle opdie gras "Die meeste van ons boo van die begin ,eCnvoudig so: lOOns land is kampeerder onderskei.~ gaanbegin stap. voor die hut en kykaf tot waar die, buitelewe," begin die boekie. "Ons bergagtig, en wie kan onder 'n berg Enoor kos: "Let weI dat daarop 'n Maar dis ook 'n hoek wat ons vlaktes onder begin ophou.' soek 'n bietjie vrybeid, miskien 'n staan sonder om te wi! weet hoe dit berg nie private kosvoorrade is nie. almalkanieesomweerteleerboeom ~" . Watter wonderlike ding bet daar bietjie avontuur. Die meeste van ODS daaIbo uitsien?" Almal se kos is almal s'n." By die saamdio8ete doen en verantwoorde­ , Dieinonslandgebeurmetdie besluit woon in 'n dotp of'n stad waar ander Verder waarskU hy oor' berge en hoofstuk oor opruiming kom die likheid vir mekaar te aanvaar. Vrygw~kbi~!'ZO'Ap~)'I~,I" ======20======

KYK HOE STUUR ONS VryeWeel(blad NOU OlE ~WA~TES __ OOKVEl.D TOE! ~1.; ---=-. '7~ Moorde buite ODS grense =.:::.-- '--- ~

Daar is 'n weerstand in die land aan die opbou teen die, regering se volgehoue weiering om die doen en late van die polisie en' weermag se moordbendes wat buite die landsgrense opgetree het, te laat ondersoek. i' , Die weerstand neem toe soos dit bekend word dat ons land nou die skuilplek geword het van vermeende ter­ roriste - sonderdat die owerhedehoegenaamdietsdaaraan doen, Dit was die week weersinswekkend om twee ver­ regses wat in Namibia weens moord verdink word, vol bravade op die voorblad van koerantele sienpronkwaar hulle vryeIikinJohannesburg rondloop -enspogdathulle reg is om 'n regse revolusie aan ~e stook. In Windhoek word 'n hofsaak in die wiele gery omdat vier venneende moordenaars - lede van die weermag se moordbende - in Suid-Afrika sit en tong-uitsteek vir die hof in ons voormalige kolonie, , Daar skuil ook verskeie vermeende moordenaars en saboteurs in Suid-Afrika wat deur Zimbabwe gesoek word. , Buite Pretoria woonselfs 'n manwat die ANC-kantore in Londen opgeblaashet en deur Interpol as'nintemasio- nale terroris gebrandmerk is. ,, ' Al bierdie mense se name is aan die regering bekend, en daar is getuienis dat die polisie selfs weet waar al die mense hul bevind." . ~~,,;r .~... ,:. Wat het van ons land geword? Ons wat ons altyd. ~======i, ~~ "'," J~ uitgegee het as 'n Christen-land met beskaafde norme? Is '" e ons nou enigsins beter as Kuba of Libie? , Dit is die soort kultuur -dat moorden doodslag marcel . BRIEWE aanvaarbaar is as jy net 'n politieke motiefdaaraan heg ­ wat deels gelei het tot die nou byna daaglikse ver-regse " dreigemente van revolusie en tot die onrusbarende dief­ Die kunste weerspieel diskriminasie stal van gesofistikeerde wapentuig, Staatspresident FW de Klerkhet nog altyd trots verkon­ Llze van Robbroeck van Lynnwoodrlf, Mag ek ook vir Geers daarop wys dat "Neglected Tradition"-uitstalling verteen­ dig dat sy hande skoonis; dat hy nooit'n deel vandie soort optrede was.nie. . . Pretoria skryf: Amold"n.kunshistorikus is, en dat sy as woordig was, vroue is. Kendell Geers se resensie van die SAAAH sulks die reg het om baarselfte beperktot'n ,! "Ons glo hom. -, Ek stet voordatGeers togmet sy idee om Maarwatnou gebeur,is sy verantwoordelikheid. Dit is se konferensie oor vroueendie kunsteis nie gegewekunsbistoriese tydperk-daarisgeen . homselfte kastreer voortgaan - dalk sal dit sy administrasie wat skuilplekgee aan terroriste. Dit is-sy , net kinderagtig nie, maar dui daarop dat hy wetgewing of reelwat bepaal dat sydie . , hom dari dwing om vir 'n verandering met regering wat weier dat die barbaarse wandade wat in ons min van die inhoud van enige van die refe- kontemporere Suid-Afrikaanse milieu moet · sy kop te dink. buurstate en elders gepleeg is, ondersoek word., rate wat hy vir bespreking gekies het, ver- aanspreeknie. As hy nie optree nie, beteken dit hy kondoneer dit. staanhet. Geers se "resensie" is nie netkinderagtig .Endan het hy die vermetelheid om 'n staatsbesoek aan Al probeer hy die leser met sy,"kemrls" '. wat toon aanbetrefnie, maar is vol blatante Die vrugte sal soet wees Frnnkryk te bring - in dieseIfde stad waar sy regering se . van Europese vroue-kunstenaars (watmyns non sequiturs. Josef Martin Meyer van Groot­ agente twee jaar gelede vir Dulcie September vermoor insiens niks met die res van die resensie te Wat het Braam Kruger se uitlatings nou Brakrlvler sk'Y!: het, wil hy met pres Francois Mitterand gaan tee drink. makehetnie) beindruk, is dit duidelikdathy eintlik te doen met 'n rna se opofferings? Die gedig beeld die ongelukkigheid/onge­ Pit is vir ons onbegryplik dat die Mitterand-regering bittermin weet van die' polemiek en,in- Ekhet dievermoededat Geers (met rede) dit toelaat. 'nStaatsbesoekvanFWde KlerkaanFrankryk rief wat apartheid aan ons doen, uit: dringende debatte wat binne die feministiese " ewe veel intellektueel as seksueel deur die voordat hy nie te kennegegee het.dat hy iets aan moorde herbeskouing van kuns in die veld van. konferensie bedreig is. , soos die op September gaan doen nie, sal onses insiens 'n: ·Apartheid' belediging wees vir die mense vanFrankryk enhul trotse kunsgeskiedenis plaasvind, . Oor my referaat wat oor vroue in ge- demokratiese tradisie. . Soos Marxistiese kunshistoricistelfemi- meenskapskuns gehandel het, het Geers net Apartheid bring verdrukking -nlstiese kunshistorici duidelik die punt dat 'n enkelefaset uitgeligwatgeensins die aard Die hele stelsel 'n mislukking kuns en sosio-politiese omstandighede nie van my argument as geheel weerspieel nie, Jau velkleur is die sleutel Een setlaar, een koeel van mekaar geskei tan word nie. . Ekhettwintig minute lank met onbetwis- , ;. ~ .want dit laat onse mense bedel Die swart bewussynsgroepe, die PAC en Azapo, het die , Solankdaar teen vroue gediskrimineer bare statistiekvorendag gekom om te bewys week op vergaderings weer klipbard aan hul verwerplike 'word in die samelewing, sal dit ook in die dat swart vrouein sommige gemeenskapkuns- slagspreuk "one settler, one bullet" geskreeu, . kunste weerspieel word., .sentra dikwels gedwing word om handwerk ' Die wet is daar om ons te bind Daarmee, verstaan ons, bedoel hulle blanke Suid-Af­ .t- • Bridget Riley, wat soos 'n ~afferse ken-" eerder as beeldende kuns te beoefen om Sodat die blanke hom oral bevind rikaners en waarskynlik oak mense van Indiese atkoms. .nerop die gebied van feminisme deurGeers . sodoendemanlike studentein die beeldende As hul speel dan m6hons dans Dit is kinderagtige, gevaarlike en rassistiese politiek. aangehaal word, staan nie juis bekend vir kunste finansieel by te staan. en gun homselfnooit'n tans Hulleklink al meerna die AWB en die Konserwatiewe haar progressiwiteit nie - soos haar forma- Geers noem nie eens my hoofargument Party. ,'. '. . . listiese kuns ook, na my mening, getuig. nie, enkies om eengei'soleerde punt (naam- Die ouens met die witte vel As hulle wil he die" res van Suid-Afrika moet bulle Om 'n vrouekunstenaar aan te baal wat lik dat die status van handwerk gehereva- beginemstig opneem, moet die soort optrede onmiddelik laat ons tog onse dae tel feminisme "a form of hysteria" noem as ,Iueer moet word ommeer finansiele erken~· • einde kry. dis swaarkry, swoeg en baie sweet bewys dat die feministiese debat irrelevant ning vir swart vroue se produkte te verkry) , . is, is vir my net nog 'n voorbeeld van dieheeltemal uit verband te ruk. Apartheid sal hul nooit vergeet Die pers patetiese paranoi'a waannee Geers op die Buitendien word die onderskeid tussen .konferensie as geheel reageer. "fine art" en "craft" met reg al hoe meer as Dis "Whites Only" 'n Kollega'van 'n ~mifhanklike Engelstalige weekblad het Geers het duidelik glad nie verstaan in 'n Euro- en fallosentriese konsep beskou ­ because they want to stay lonely die week heelwat omstrede dinge gese oor die foekoms -watter konteks Marion Arnold (wat, ter-Geers se konserwatiewe onderrok steek 'n van die pers in ons land. Soos dat die beheervandie media but is doesn't matter aan "volksorganisasies" oorgedra moet word; dat ad­ loops, 'n uitgesproke feminis is) Rebecca bietjieuit ashy heftigbeswaaraantekenteen because ons gaanhul vemeder.. vertensies in koerante verbied moet word; en dat groot West se uitlating oorprostitute en vloer-.;" die beskouing van IIIn etniese bakkie" as groepe beperk word tot een dagblad en een weekblad. matte gebruik het nie.' . gelyk aan 'n Penny Siopis-skildery'. ' Kameradeindie stryd - ekwensdie Vrye Ons verskil van ons kollega. '. c: Om dr.Arnold afte maak as iemand wat Ekweetnie hoe Geersmet 'n reguitgesig Weekblad aIle voorspoed en sukses in die Koerante hoort in die hande van joernaliste. In die teen prostitutediskrimineer(dit is, terloops, tan sa dat daar nie teen vroue in die Suid- ·toekoms toe. hande van politiekepartyeofvakbonde loop koerante die baie suspisieus dat Geers skielik bier 'n Afrikaanse kunswereld gediskrimineer word Indien daar weer beperkings mag kom, . gevaar om te word soos wat die Afrikaanse koerante die feministiese "cause" huldig) is belaglik en nie, .• beskou dit bloot as beproewinge. " laaste paar dekades was. . kinderagtig, en dui daarop dat hy tot uiter- c' Vera! nadat ek statistiek soos die vol- Die stryd is bard en bitter, maar' die Indie handevanmonopoliee, soos die geval is met die stes moes gaan om iets negatief en destroktief gende aangebaal het _naamlikdat slegs 10 ' vrugte wat ons eersdaagsgaanpluk, sal soet establishment-pers in Suid-Afrika, word koerante soos te kry om oor die referaat te se.. ' van die 102 swart kunstenaars wat in die die meesteEngelse koerante in ons land gewordhet.Maar wees, dwang ofnasionallseringisgeenoplossingnie,endiennie die demokrasie nie, Dit is geen geheim nie dat Vrye Weekblad ooksukkel , om die steunvan adverteerders te try. Dit is ookwaardat Vrye Weekblad plaas aile briewe wat ilie die wet die private sektor in Suid-Afrika nie veel omgee vir 'n oortree of lasterlik Is nle,mlts die korrespondent S9 Iewenskragtige, aggressiewepers nie, en dat advertensies naam en volledige adres bygevoeg word as 'n sonder diskriminasie uitgedeel word-. skullnaam gebruik word. Die redakteur behou die reg Maarom advertensieste verbied, sal'ningrypingin die • vryheid van koeranteienaars,lesers en adverteerders wees, voor om briewe te verkort. Skryf aan: Die Redakteur, OnshetmeervryheidinSuid-Afrikanodig,nieminder Virdie wattraag - of te lui- Isom'n pen en ' . Vrye Weekblad, Posbus 177, Newtown 2113. nie. " papler te vat en hul menlng te lug, Isdaar 'n ander opsle. Meer daarooropbfadsy22.

,'\ 1 ..;, '~"'.~-----~--~ .J ======21 ======

DAAR is sekergeen groter paranoia in Suid-Afrika vandag as di6 van blankesenveraldie sakegemeenskap oor die ANC se praatjies van sosia­ Kameraad Piet en die lisme, anti-kapitalisme en nasiona­ lisering nie, Hoe kort kan die geheue wees? WaQ-t was daar ooit 'n meer mili­ tante anti-kapitalistiese groep as Afrilmner-Nasionaliste van vyftigjaar Sosialistiese Revolusie gelede? Hoor wat selfs genl Jan Smuts destyds gese het: "Dit is bestem dat leggingsenNasionalePerstestigmet SaamgaanhulleenAntonGoosen het as "Houtstok" nie? ons Afrikaners, hoe onbelangrik ons Afrikaner-kapitaal. En toe vreeslik se Komrnissie vanOndersoeken talle ook mag wees, onder die eerstes sal . hard en toegewyd te werk. ander op Republiekdag rock - nogal .Pedo-wat? wees om met die stryd te begin teen buite Pretoria. Niks is ook meer heilig die nuwe wereldtirannie vanKapital- ° O me. Mike: "Jong,ekisdaremmaarblyek ./ , Asle.I? Uler? • isme." . • Dis veronderstel om 'n Boere­ is nie 'n pedofiel nie," En Piet Meyer, voorsitter van die BROLLOKSEN Hoe nader ons aan die nuwe Suid­ Woodstock te wees, se die'\rgani­ Kallie: ,"Wat bedoeljy?" , Afrikaner Broederbond en baas van BITIE&GAL . Afrika kom, hoe meerbisarword dit, seerders, maar kon hulle regtig nie Mike: "Het jy gesien hoe neuk hulle die SAUKtoe hy nog 'nvoorste ideo­ Soos die 300 Turkse kornmuniste aan iets meer oorspronkliks gedink jou tuin op?" loog van die Ossewa-Brandwag was: , watdi6weekbypresFWdeKlerkom "Die Revolusie van die Twintigste deur swart aktiviste as imperialisties gesien word. politieke asiel aansoek gedoen het. ~ V staan vir Vlokl Eeu is v;.:migbesig ominons land, 0P Wani, se hulle,Mandela is nou vry en In sy boekie "Die Stryd van die grond van die Afrikaner-sosialisme, die Kommunisteparty toegelaat. sy hoogtepunt te bereik." Afrikanerwerker - die vooraand van • Benvan die dae hoor ons Piet Skiet Dr Meyer se woorde'kon, met 'n onssosiale vrywording" (1944) skryf Die probleme met die skletlustlge RUdolph het politieke asiel in Kuba paar veranderinkies, net so uit die Meyer: "As gevolg van die' enge ~~--', pollsle en hul minister met die . gekry; of Joe Slovo in Paraguay; of ~- mond van'n Cosatu-heethoofgekom eenheid van Imperialisme en Kapi-: .=. \ afgekepte hande, Adrlaan Vlok, talisme spreek dit eintlik vanself dat Eugene Terre'Blanche in Uganda (of . het Blttergal Jaat dink san Kerry het: "'n Bykomende rede vir die isdit nou net wensdenkery?) groeiende vyandigheid by die Afri­ die" Imperialisme alleenlik oorwinkan Swift en RobIn Stuart-Clark se kaner teen die Kapitalisme is die feit word as die Kapitalisme terselfder­ "Laager than Life - a ' dathy onder daardie stel~,l warvreemd tyd vemietig word en die Kapita­ South African Uilspieel en Einstein alphabet. Onder V 'van buite in sy keel afgedruk is, feitlik lisme alleen oorwin kan word as die . lees dlt:~ sonder uitsondering die houthakker Imperialisme terselfdertyd vemietig Brolloks se een kollega se Eugene word." ' V Is for Vrystsat, en waterdraer in sy eie vaderland Terre'Blanche 50 uitnodiging aan prof Pure Cosatu/SAKP-retoriek. Hoe Voetseken geword het terwyl die vreemdeling Floors van Jaarsveld om op TV oor Vloek, -. is dit dan dat ons Afrikaners van met die vettighede vandie landheen­ Geloftedag te debatteer, kan op 'n Vrugte, vandag dit Die kaIi verstaan nie, en gaan..Terwyl die goudmyne van ons soort Uilspieelversus Einstein-show­ vrotelers, land alleen reeds meer as twee miljoen maak asof die soort praatjies by ons down uitloop. vaalJaple, pond aan goud opgelewer het, is ingevoer is deur die Kommuniste en • Toe se 'n ander kollega: Nee, Uil­ vetkoek ongeveer 800 000 van die. blanke ,Marxiste en ander goggas? spieel het minstens styl gehad... There's plenty bevolking van ons land hongerlydend, • Maar daar is ook 'n paar lesse wat more words. t, en die oorgrotemeerderheidvanhier­ ons swart broers en susters uit die . [, .\ that start with die hongerlydendes is Afrikaners!" -Afrikaners se geskiedenis kan leer. Die Dwarsrockers ..~'/~',av Meyer en sy geesgenote soos die Die Afrikaners het hul eie ekonomiese "1'-....) But VLOK Is latere staatspresident, Nic Diederichs, posisie verbeter - ja, deels deur hul Verlede jaarwas dit Johannes Kerkor­ .. " ', 'Co.1 the one that en minister van finansies, 1E Donges, politieke mag te misbruik, maarook reI endie GereformeerdeBluesBand. . , L 'most het noue parallelle tussen Britse deur die Reddingsdaadbond, die Vanjaar se mees oorspronklike naam , , \..1 ' worries me " " / imperialisme en kapitalisme getrek­ Helpmekaarfonds, Sanlam, Santam, is Joos Tonteldoos en die baie soos blanke Groot Kapitaal vandag Volkskas, Sasbank, Federale Volksbe- Owarstrekkers. Moeder SOOS 'nkruis tussen Manfred Mann en die Wizard ofOZ

. MOEOER hou toe 'n popkonsert. Nie woordevanMadamede Klerkse man nie,maarkandi6huisveragterwees? gaps om onder die gegriefde massas almal is dit eens oordie sukses daar- . EGBERTUS di6 week: elke wese in onse wye en Met meesters soos Sy Edele A te versprei, van nie, ofselfs oor die aangewesen­ droewe land gaan 'n gelyke stem he, Ragsbanjoill hul batting kan 'n mens RedistributionofwealthalaPAC; heid daarvan nie. Afterall, behoort KLAAGVOORT:, net jammer daargaan dalknie geleent­ met vrymoedigheid vrees vir die ergste. Dit, se die koerant, sou diefstal wees, lede van die BSB 'n entertainment- . / .-:.;/ / heid wees om dit uit te oefen nie. -: /., ,"/v,..-/ Nie verniet wold die oosterflikewoorde ,Nouja geliefdes, julleken vir Egber­ platform te gebruik om hut standpunte -: '/i";"" ~:/.;.': / Iedergeval, seg Madam se man, aanhom toegedig nie: I'lldoublecross tus, nie 'nsosialisties asempie sill oor , -/.' ' te verdedig? , "'. .. -:; 'die.swartniense kan gaan doppies blaas that bridge when I get to it. . sy lippe ontsnapnie;maar tog meea?' " > as hulle dink die waardes en vryhede ­ Oit was glo rasend, en Egbertus . Iedergeval, binne die bestek van ekdis parmantig de luxe om te praat wat ons oor drie eeue opgebou het, glodit good. Moeder met haar Harms­ 20 maandewas daarsoveelonreelma­ van diefstal. .'. ., , gaan sommer so prysgegee word. kommissie-vermomming iyk soos 'n tighede in die bryntuyDhuys dat daar Ignoreer dit dan nie die geskie­ Vryhede soos die beste woongebiede 'kruis tussen Manfred Mann en die honderd en een, I would not tell a lie, denis nie? en werkplekke en skole en salarisse Wizard of OZ, beide hoog opdie hit ondersoekegeloodsis omdie geheim Wat van die hele gedoente opdie parade op hul dag. en voorregte vir witmense. Waardes soos die groepsgebiedewet, marte­ van die fenomenale suksesse agterte Oos-grens,dinkjulle die stelery was Seg Miesies Klaagvoort 'n mens 'ling van aangehoudenes en luisteraars korn. ' eensydig? , praat me so los en vars van 'n hit na die SAUl{, moordbendes. En die Maar wat vir Moeder tog so roer­ Enmoetjullenieweerlees hoe die parade nie, nie wanneer die BSB­ Koeksistertradisie. end is oor al die wanbesteding, is die Hollanders, die Kaap ingeneem het personeel ter sprake is rue. feit dat soveel verdienstelike siele 'nie? Ja'k, Volgens betroubare bronne oorbetaal is vir hul dienste en dies En wat, vra Oswald, van Piet Re­ was die gehoor bankvas agter Moe­ meer. tief? What indeed. .' Waarde-monopolie der totdat sy begin sing het. " / Meer as twee miljoenrarid te veel Oswald is nietemin Die van plan Daar steek geen waatheid in gerugte Dit sal geen Klaagvoort afstaan son­ is betaal vir rekenaargedoentes, en om sy groentetuin af te staanin 'n dat sy die kitaar methaar tande ge­ HOERYM der om bloed te giet nie, Dis darem meer as agt rniljoen rand vir pensi­ redistribution ofwealth nie. gesel het nie: waar sou sy die tande DITDAN? wonderlik dat witmense suIke prag­ oene. Hy is naarstiglik besig om die vandaan kry? Seg Oswald 'n boere­ tige waardes bet, en dannog 'n monopo-' , Seg Moederdis uiterprysenswaar­ koolkoppe met tentpenne in die grond miesies maak 'n plan, en Oswald sal , lie op waardes boonop. . dig dat pensioentrekkers so bevoor­ '.. vas te anker. weet, was 'n glittering occasion, wat Miesies Die hele kwessie van waardes word deelis, daarisveelte se vironreelma­ . Die pampoene is aan die carport Klaagvoort 'n gala eveningnoem. En . natuurlik gei1lustreer deurdie Ouditeur­ tigheid. Seg Miesies-Klaagvoort, , vasgeketting. , die Minister het goedgunstelik sy tande .generaal sejongste verslag. Oit gaan formidabel en sinies, die gelukkige Nou moethulle kies,seg Oswald, Hogere besoek " vir die geleentheid ingesit. A1malwas oor die Huis van Verteenwoordigers pensioentrekkers sit sekerin die Skoon 'n package deal of niks. Seg Miesies , suitablyimpressed. Maarwat sou die Die afgelope iangnaweek was 'n groat . se, spandeerpatrone, Administrasie. Ver sy dit vanEgber­ Klaagvoort ons sal bulle by die toekoms van die Gilde woos? gebeurtenis in die lewe vandie Koeksis­ Vrinde, ons kan 'n sug van ver­ tus om, so 'n onvrindelike gedagte voorhekkie met onse koeksisters Met stygende pryse en dalende tergilde. Vrinde, die baksels was nog , aandele in onrusgeteisterde gebiede ligtingslaak,as dit is wat 'n mens met kwyt te raak. verdryf. nie mooi koud nie toe kom daar so 'n Oalk word die koeksister nog in lyk die toekoms bleek. Seg Oswald 'n sug doen: die wittes het nie 'n genteel kloppie aan die deu~, en wie monopolie op geldelikewanpraktyke die geskiedenis opgeteken as 'n vari- ,', sou dit wees? ' die Koeksistegilde is 'n onrusgeteis­ terde gebied, en met Miesies K en nie, al werk hulle reeds drlehonderd ,ant op die Sanna. . Raai maar self: wie anders as die . What indeed Madamde Klerkaan die roer(omvan jaardaaraan. Onse minderwit vrinde Seg Moekderalrniskie, dis te se as Ministervan Kultuur- en Koeksister­ het vinnig geleer. Die Buiger, daardie sensitiewe en daar nog 'n geskiedenis gaan wees. sake sou kom besoek afle net mooi aan die proe Die te praat nie) lyk dit Dieenigste verbasende aspek van eerbarekoerant suidvandie ewenaar, Swartgallig stry die:Klaagvoorts tussen Jan van Riebeeck se aankoms my die goeie siel is in die kol. die verslag is dat dit nie op die Huis s6 in 'n hoofartikel dat daar swart die moedige stryd, en nooit hoor jy \., en die British Empire se aftog? Dit Die enigste ligpuiltjie vir die geknelde industrie is die gevleuelde van Mgevaardigdes betrekking het faksies is wat wit eiendomme wil onsklanie.

VryeWeekblad,20 April 1990 ======22======

Hetjy ietsop diehart? Bel onsen lugjou mening,Die, nommer is (011) 836·2151. Een van onsverslaggewers sal .: notasvan die gesprek maak en 'n opsomming daarvan sal ' , op die bladsy geplaasword;

BoetWiesevan Port Elizabeth: "Ek: genietjuIlesportblaaie baie, veral die sketse, maarwat het-juIle teen Danie Gerber en .Louis Luyt?Dis grootmannedaardie."

'1'. BessVan Florida: "Chris Pretorius se antwoord op Alfred, Hinkel se briefmag miskien snaakswees, maar of dit verantwoordelike joernalistiek is, moetjulleselfbesluit." '

RiaanvanYeoville: "Waarom houjulle vol om 'Namibie' as,,' , 'Namibia' te spel?Wiljy eendag 'n Azaniaan w..ees?"

01' ,',' "y.': 'ie"~ 'Om 'n advertensie in h{erdie kolomme ' .. i te plaas, bel vir Clara of Cathy (011), •. ~-:'1,' .; , '. • 836-2151, fax (011) 838-5901, ofskryf

, ' LAZ,-8r------... ,aanPosbus 177, Fordsburg2113. Die " .'' . spertydvirkleinadvertensies is 5 nm op die Dinsdag voor pu,blikasie.

Aile .meIsles en vroue, ' association requires an soek rulm"grannyflar' in fall away. R30. Please will startearly April. Twelve tlon Service has. sched­ v: PERSOONLlK,' asookklein seunljies en Attorney. Preferably newly. ' dieunlversitelt- of Walm­ phone Ushke at(011) 614­ sessionswill be held In uledvideos onconssrva­ dogtertjles, omopsekere admitted, for moreInfor­ ersgebled • lang temiyn ' , 5398 evenings In Parktown for tion In the United States Saterdae as modelle vir mation phone (011) 838 vanaf Mel of Junle, bel more information phone for Tuesdays In April at DieTakhare virVrede s~ ons modesIn onsmode- 4740· (021)4622358 ' Diem:;plig Ai:!viesdiens, Viv at (011) 4831572 3pm. On April 24: The ',8 hier buite Is geen sterre " teater InJohannesburg op , Virgratis en onalhanklike Rivers (Thevideo reveals nie .' tetree. Geen ondervinding GARDEN ROUTE: Riv­ advles op enlge navrae that only one percent of

" 'f;" ~ " ~'. "!~ _" , ~,." . nodlg nle, Vir meer In­ . WOONPLEK erside House, GreatBrak oor ,dlensplig. Skakel CRAFTS America's riversarepro­ BleskOppe teenApartheid IIgtlng skakel (011) 834­ RiverR50 perpersonper , . Durban (031) 301 5663 Have you got some un­ tected by the Federal Wild 's~ ons speel rugby vir 47380f(011)836-9171 X day B & B. Lunch/Dinner Richard (w), Pietermar- usualknick-knacks to sell and Scenic Rivers Act). Transvaal en moor vir 15 s1egs Indie aande.Of . extra. River frontage. , itzburg (0331) 944079 at the Flea Market? Tel Screenings free of charge Suldwes' : ..' komslenonsbyTheStar '.Aorida-heuwels. Ek het Splendid beach nearby• Mark (h), Kaapstad (021) Manfred at(011) 7883994 at USIS Library at the Spangled-promosies, 1st 'n yupple,:meenthuis te· Phone(04442) 3387. . 689 1194 (5.30 nm tot Ipelegeng Community Kaapse Afrikanernool, Vloer Connaught Man­ . koop Incfl6 gesogD gebied, 7.30 nm), Grahamstad Centre, 1283Phora Dlam­ 234 vlerkante meter. Prys cIromer, tekenaar, breyten­ sions, Brellstraat 215, Nagraadse student of (0461) 26067 Rudi (h), GEBEURE Ini Street, White City, bedonnerd en dies mser Johannesburg • R250 000,gehalta afwerk­ professlonele persoon om , Oos-Londen (0431) • Jabavu. Everybody is · soekniceskinder-, teater· IngsoraLEikehoutpanele, , aangename woonstel In ' 27713, Port Elizabeth welcome ·.en ander escapist-vriende Experienced· committed wolmatte. Skakel Susan Kenilworth, Kaapte deel, (041) 56 1483, Pretoria aangeslen veelelsende tutor neededfor a Satur­ by679·4640of764-4778 skakel (021) 619233 na (012) 320 2230Ailee(w), SCRIPTWRITING SEMI- NAR:A paneldiscussion­ · werkladlng geen tyd dayEducation programrne 6nm Johannesburg(011)614 MARK besklkbaar stel : vir In Pretoria. Subjects: Florlda-heuwels. 8106 Neil (h) of gaanna on the opportunities in ontwikkeilng van slel, ,English, Afrikaans, Ma1hs, , Vyfslaapkamerhuls, on­ Bekwame, betroubare die Metodlste Kerk, writingfortelevision, film , . Skakel (indien jy In die­ , Science, History,Biology dervloerse verhittlng, huishulp benodlgakkom­ Pritchardstraat 79 op andcorporation isplanned selfde bool~ie voortslog) & Geography. Teaching ultslg,privaatheid ennog modasie 111 Brlxton. Dinsdae van 4,30nmtot forSunday, April29 at1I1e - illustrations, comics, ·'0' Karen:(021) 793-2135 through the medium of bale meer. Gehalte huis . Beskikbaar vir huiswerk 7.00nm Sunnyside Hotel, Park- gosand graphics designed English. Please phone vir groatgeslnof konsul- drie daeper week. Werk town. Fee. R40 for mem- and executed. Good,quick ,.Jenny(011) 339-2392".. , tanto Skakel Susan679- . reeds twee OOe. Vergoed- POWA (People Oppos- bsrs of theSA Scrlptwrit- and cheap. Contact M ,.4640 of 764-4n8 . Ingonderhandelbaar. Vir , IngWomen Abuse) Is 'n ers Association, R75 for ' \ Krouse and A Lord at (011) '~ u· PARAyW ;: .• '. getulgskrlfen navrae ondersteunlng- en In­ non-merrbers. Information' 3396880 dayand night A (non profit making) legal Tweeprogresslewe vroue skakel 782-471/6 kan- ligtingsdlensvir mlshan­ andregistration available at PO Box349, Eikenhof ' r------,...-~--L__,...~--~---,...~-L--__,...-----~ toorure of 837-1358 na delde en verkragte vroue. ure Ons bled ook 1872,orphone 9489257. . '

- - , . werkswlnkels en oplei­ DieJohannesburgse KIn­ ~. l\' . HELP OM VERLORE dlngsprogramme aanoor geweld teen vroue. Vir d9rtehuis biedaIEl volgende ,UcM.e : ~ ceOJE~ ENERGIE TERUG TE PL,.\AS DIENSTE program aan: STEP­ ~~ verdere Inligting skakel 1~~ @ 0

Vrye,W~k.blad, 20 April 1990

-,.... 23

" Waa"ris die Danies en /,./ CareIs van more? TINUS HORN seuntjie metdiebal naHempasRade­ beseer. Hy is nou eers 20 en een van meyer te mile. die belowendste agterspelerswat die AS TOYOTA se kIubtoemooi 'n ", . 'nSpelerwatbeslisnogSpringbok laastejaarofwat na vore getree het, maatstaf was, beleef agterspel in kan word,is die senter Riaan Potgieter Ander agterspelers wat gerus Suid-Afrika 'n groat insinking. Tensy - mits hy in die Oostelike Provinsie dopgehou kanword, is die losskakels daar binnekortnuwe jong sterre op ', genoeghardloopkans kry. Hy slaan Henry Honiball enJoel Stransky en die voorgrond tree, gaan ons in die gapings waardeur min ander senters die senter Jeremy Thompson, afdeling van die spel sukkel wan­ sal kom en verdedig ook goed, ' Noudat die vleuel Christy Noble neer ons die dag weer toetsrugby AfgesienvanAntonJacobs se mooi inNatal is (ja, bulle speel. drie was Despatch agterlangs maar het hom 66k Netjiese bewegings was volop, flou in die eindstryd, wat Tukkies die gekoop), waar hy maarvan werklike flair - in die kIas kans gegee het om Potgieter uit die moonilik 'n gereelde vann Danie Gerber o{'n Carel du wedstryd te merle. plek kan oopspeel; Plessis - was daar nooit sprake Die. Oliver, Roodepoort se losskakel, kan hy ook reg laat En· dan was die verdediging en het 'n redelike goeie naweek beleef geskied aan sy ta- hantering boonop swak, .(behalwe sy onverklaarbare swak . '. lent. Die Tukkies, wat Despatch in skopwerk in die eerste ronde, wat sy Suid-Afrika die eindronde geklop het,het agter­ span 'n plekin diehalfeindronde gekos beskik oor genoeg Iangs die beste van die agt spanne het). goeie voorspelers in die toemooi gelyk. Die vleuel II Ookhymoet nog baieieervoordat , om, opdieAllBlacks : van der Walt en die heelagterThea, hy as'n emstigekandidaat vir 'nSpring­ van Rensburg het albei goed gespeel bokspan beskou kan word. na, enige span in die wereld te klop. maar dit sou vergesog wees omnou Robert du Preez het bo die ander pie loskopstut Frans Erasmus het al vanhulle as toekomstige Spring­ skrumskakels uitgetroon en in die in die eindstryd veel beter gelyk as bokke te praat. eindstrydgewysdathynie netagter 'n Heinrich Rodgers, wat hom verlede Van Rensburg se vaart maak wenpakgoeierugby lean spool nie. Sy jaaruit die Springbokspan gelig het. .van hom 'n opwindende heelagter, , tweestrydmetGarthWright, wathom "Domkrag" is duidelik nog nie maarhy moet eersin grotergeselskap verlede jaar uit die Springbokspan files nie, maar het met meer vuur wys hy kan druk verwerk. Verlede gehou het, kan more 'nhoogtepuntop gespeel as in enige stadium verlede jaarkonhynie die mas opkomme. Loftus wees. jaar.JohanStygervan die Bloernfon­ Die Noord-Transvaalse keurders Benewens die genoemdes, was teinse Weerrnag het ook gewoel in het hom bo Gerbrand Grobler ge­ goeieagterspelers in Durbandun gesa3i. die vaste los 6n goed geskrum. ,kies vir die span wat Transvaal Die toemooi was darem nie werklik ' Nieeenvan OIlS twee voorste bakers, . more op Loftus om die Teljoy- verteenwoordigendvan ons rugbykrag Uli Schmidt en Andrew Paterson, .' beker pak en die Rooibontes se nie, Ons sal volgende week op die . was in Durbannie en niemand hetna losskakel, Cameron Oliver, gaan toetsunie-dag in Durban'n veel beter 'n bedreiging vir hulle gelyknie. hom beslis beproef. idee kry van waar ons werkIik in Adri Geldenhuys, wie se reputa­ Van der Waltnael sterkmet die wereldrugby stam. sie effens geknou is in verlede jaar se ~bal en vervul die rol van 'n tweede '.Wie is daarwat weI indie toekoms , toetseteen'n internasionale span. het heelagter goed omdat hy leller die verbeelding kan aangryp? in DUrbanskitterendgespeel. Hy was kantlyn toe skop. Sy verdedigingis ' Kobus Burger, wat verlede jaar dalk nie verlede jaar al reg vir beteras 'njaaroftwee gelede,maar Springbok geword het, kan dalk op toetsrugby nie, maar gaan beslis nog , nog nie wat dit moet wees nie. linkervleuel (by bet vir die Bokke een van ons heel bestevoorspelers " Die teleurstelling van die toer­ regs gespeel)in 'n speler van w&eldge­ word. " nooi was die vertoning van die halte ontwikkel. Ofhy Carel se plek. OnderdieIosvoorspelers wasTiaan Vrystaatse senterpaar EbenSchee- . sal kan vol staan, is 'n ander vraag. Strauss die man van die toemooi, en pers en Helgard Muller in die span Die Transvaler James Small. is '.:, Sieg Human van Despatch het met , van die Bloemfonteinse Weerrnag. werklik 'n "footballer'" en was tot drie stewige vertonings vir hom 'n' .' Die enigste ligpuntwas Sehee­ verlede jaar nog 'n tree of twee vin­ plek in die OP-span oopgespeel. pers se puik drie teen Roodepoort nigeroar 100 meter as W~McCann, Hy het sedert verlede seisoen in " in die plaat-eindronde. Hy moes dit was sedertdien'n Springbok-naelloper bietjie lyfbygekry enkanvanjaardie toe naruurlik gaan staan en bederf gewordhet. ' groot deurbraak maakwaarvoor hy , deur soos 'n simpel standerd twee- . Dis jammer Small raak so maklik .' nou al so lank wag. ' , Robert du Preez ., ,.....

, ~; Sportbeserings (6) . ,.,,; : j , . Skames moet die Ole Twee Oseane-ultra is'n uitsonderllke entarlng • nle net vir die .' ,.' , ' deelnemers nle, maar vir enlgeen wat naby genoeg kan kom om in die" beserings Iiefs vermy opwlndlng te deel. HAZEL WOODWARD was daar. ~Y doen verslag., ' DIS 'D nat, denker herfsoggend, behalwevtr oris In dle mini·bus:, maak, vyfde klaar met nog 'D, Hazel Woodward maar olemand lyk juls koud ole. ' (Daardle Mercedes-advertensie bly . " veteraan, Johnny, Halberstadt" Geenbesering is ooit lekkernie. Vir die meeste mense is liesbeserings Na die skoot begin die hardlo- In my agterkop vassteek). tiende, ", boonop 'ngroot verleentheid en dit verg nogal baie meed om 'ndokter persbeweeg:DievoorstesisvinnlgDaar is hopemense om al dle Bruce Fordyce" verower' daaroor te gaan spreek. . wegmaardie res moet maarIn die draale.By Noordhoek is daar 'D ' . (natuurUk) sy silwer deurklaar te Liespyn word sorns veroorsaak deur chroniese spierskeure. On:. hondel stap, Die Kaapsestraatjies groot haoler: "Don't mine here! maak twintlg sekondes "'oor vier ,:' gelukkigword suIke skeuremetkruis-wrywingmasseringbehandel. Dit 'lsnou,niesoosbyoDSnie(lnJohan- Hands offChapman's Peakl" ure om is. ". ' is verskriklikseerenasjyniehuilterwyljydi6behandeling ontvangnie, neshurg se strate kan Jy mos 'D Baie hardlopers teken gou 'n Een manslaansommerbolma- is jou fisioterapeut te saggeaard!- , . ossewa draat). '". versoekskrlfteen dle beoogde myn. Idesie toe hy klaarmaak, so opge- ,t , 'nBesering wat as "Footballer's Groin" bekend staan, voel pynlik , Dis mfstig. Die 10klil-merkword__ BhekiMtolo begin Makhatshwawonde Is hy.-" , , reg in die middel van die skaambeen - selfs terwyl 'nmens slaap. Rus deur die voorlopers Instikdonkerte ,bier Inhaal en;van sy metgeseUe'.',;" Ander steier In met enkels wat " ' word vir die besering aanbeveel. herelk. Onder die eerstes slen ODS .' afskud.EloldeOIlvieraenVincent· swik en bene wat onwlllekimrig ; , Die dyspier kruis die heup en die knie en is juis hieroor besonder gunsteUnge PhillemonMogashane Rakahaele val terug. _. bewe. kwesbaar. 'nKlassieke soort besering wat byvoorbeeld naellopers tref en Jacob Thlapi van Magnolia. Thablso Moqha11 en Anton Met mlnder: as 'n mfnuutvan is dyspierskeur. Die atleet kry 'n geweldige kwaai pyn agter in sy " 'n Vlnnlge kortetjle In groen Nyabanyana word nle so makIlk die toegelate ses uur oor,strompeI bobeen en kanhom onmiddellik me meer gebruik nie. Dis omdat die met die nommer 1731, Mandla afgeskudnie en blybyMtolototby Lynne Stuart van Celtic HaiTiers dyspiernou in spasma verkeer. Makhatshwa van Msaull, Is ook 42km. ' oor die elndstreep. Rugby-, muurbal-, tennis- en sokkerspelers doen ook maklikdie be­ bier tussen die eerstes; (By die Na 49km neem Mtolo die veer- , 8y se: "Disvreemd hoe jon kop ~ sering op. Die sportsoorte oorontwikkel dieboheenspieren dantrekhy marathon-merk Is hy steeds voor. puntenwenuitelndellkIn3uur 10 joulaataanhon. Jou seerIyfhetaI letterlik die sWakker dyspier so hard dat hy skeur. Voorheen moes die Teen daardle tyd weetalmalalwie min 51 sek. MoqhaH, wat cUe vorige lankal geskreeu 'hou op, dis ,te sportman wat 'n dyspierskeur opgedoen het, vir ses tot agt weke rus, hy is en bale glo hy pan weD). _ aand In 'n kar moes slaap, e1ndlg moeUlk,' maar Jy hardloop maar maar deesdae karihy met die regte behandeling weer binne twee weke Teen agtuur reen dlt. Dit pIa tweede. verder. Disb1errlemoelIlk. Ek doen meeding. .". _ nlemand op Chapman's Peak ole, RakabaeIe, dIe eerste veteraan, , dit n661t weer nleN'It ,

, Vl)'c Weckblad, 20 April 1990 Spogvertonings ook van Evette, Myrtle verwag pries lei rekord-aanslag

TINUS HORN sionale atIetiekbyeenkoms in die Hierdie byeenkoms is sy weer doen. seisoen. Sy het dit uit die bloute Herman Immelman-stadion DRIES VORSTER, Myrtle voorlaaste kans om die seisoen DeK1erkse strafste teenstand opgestel en kan onder die regte tuimel, Bothma, Evette de Klerk en munt te slaan ni t sy goeie vorm in die 100m kom die afgelope omstandighede beslis naby6,90 Vorster, Suid-Mrika se voor­ Karen Kruger kan vandag en en hy het sy visier hoog gestel: jaar of twee van Marcel Wink · grondvat. ste mansatleet, lei die rekord­ more die rekordboeke drama­ Die magiese 48 sekonde-grens. ler, wat die byeenkoms on ­ Ander atlete wat rekordsjag aanslag. ties herskryf. Dis net jammer dat daar van gelukki g weens 'n besering is Kobus Schoeman (110 hek­ Hy het verlede jaar 'n skit­ AI vieris skitterend op dreef strawwe mededingin g geen misloop. Ides) en die oud-Amerikaner terende48,46 in die 400 hekkies en hul eie Suid-Afrikaanse sprake isnie, Mari-LizeCoetzeren Elinda Tom Petranoff (spiesgooi). behaalen meen hy staan nou op , rekords kan beslis by die na- Hy het egter al wer eldtye op Vorster het darem a1bei goeie Die naellope vir mans gaan die drumpel van groter dinge. sy eie opgestel en hy kan dit seisoene beleef en sal in Evette groot vuurwerk oplewer. Enig­ se nek bla as. een van vier atlete kan met die De Klerkse eie rekordsstaan louere wegstap: Johan Rossouw op 11,09 vir die honderd en 22,06 en Tshakile Nzimande is die vir die 200. mede-gunstelinge, maar a1bei Bothmase tye was tot dusver is aI deur J annie Viljoen en vanjaar effens teleurstellend in Bennie Buys geklop. Dit kan die 400 en 400 hekkies, maar weer gebeur, die briljante 53,65 wat synie­ Viljoen is die gunsteling in amptelik in 'n hekkieswedloop die 200, maar die Transvaalse teen 'n groep mans behaal bet, rugbyvleuel, Warren McCann, wys dat daar met baar vorm spog met die beste tyd van die min skort. seisoen: 20,57. Rossouw, I Net die motiveringkom kort; Nzimande en Buys het ook a1mal sy weet niemand in Suid-Afrika _ 'n wenkans. 1 kan haar klop Die. Dit gaan lekker wees om weer Assy wei die adrenalien deur vir Zola Budd op diebyeenkoms haar are kan laa t pomp, is haar in aksie te sien. Die kanse datsy .Afrika-rekordsvan 50,12 in die 'n titel gaan inoes,is egter maar 400 en 53,74 in die 400 hekkies skraal. Tanya Peckham is die beslis in gevaar. gunstelingin die 1 500m en Elana Kruger se Afrika-rekord van M eyer gaan moeilik in die 3 000 6,85 was die hoogtepunt van die geklop wor d.

B,ogger gebruik

toe plan vyf!

HAZEL WOODWARD "DIE bogger! Hy't ons vyfde plangebruik!" Dftwas die eerste woorde wat Ray de Vries, afrigter/bestuurder van Bheki (Willie) Mtolo , kon uitkry rui sy man se oorwinning in verlede Saterdag se Twee Oseane-ultra, "Ons het vyfplanne gehad. Hy't die laaste een gebruik!" se De Vries, arnper verontwaardig. , "Ons eerste plan was dat hy die voortou by Little Chapman's neem. : Daarhoor ek toe by is ver van voor. Hope tyd, dink ek. Ons tweede plan was Constantianek. Daar Ie by vierde en ek begin sweet." "Ag ," lag Bheki tussen-in, "Jy't mos geweet dis orraait, my bhafo!" "Huh. Plan drie : Om die eerste draai in Rhodeslaan. Daar moes hy al voor gewee s het. Ek vra toe op die radio 'waar's hy?' Kon my ore nie glo rue. Klap sommer die radio! "Tweede draai in Rhodes - dit was mos plan vier - waar was jy?" skree Ray vir Bheki, kIaar weer opgewonde. "Sy hart kIop nou vinniger as joune,' se ek vir Bheki, wat vir die fotograwe glimiag met sy lourierkrans om sy skouers. Hy lag, skud sy kop en wys na Ray. "Die een se blood pressure!" "Plan vyf: Die hek by Kirstenbosch! Daarbesluit jy! Daareers!" Hy skud Bheki aan die skouers, gee hom sonuner 'n drukkie. "Emotional," se Bheki vir die hemel. *Sien ook Bl. 23 DrIes Vorster

Vrye Weekblad, 20 April 1990 r -· _ ·· ······· · _· · __ ···

onder redaksle van ANDREA VINAISA

of

.~ Marcel van Heerden en Shirley Johnston Waiting for Goodness Aletta se gespaar rue. Alles wat heilig is. loop deur. Die digter en sk rywer 'Kopstukke' is nie vir kinders of bekrompenes romance Jeanne Goosen skryf rue. . "En met geesdriftige mense soos Lizz Meiring CHARLES MANSON... uh, Ian nou vir die verhoog. enAndreStoltzwerkdit baie stimulerend. Hulle Fraser gaan m y ver m oor omdat ek Twee van haar stukke, is heeltemal vreesloos en ongeinhibeerd. Hulle n ie Dinsdagaandsy nuwe play speel rolle wat ande r akteurs huiw erig is om te "Ch arles Manson"gaan kyk het nie, 'Kopstukke' en doen.' . (Wei $%&***# hom as h y nie 'n grap 'Kom buis-blues' word by W at het haar genoop om vir die verhoog te kan waardeer n ie.) S y nuwe serious skryf? stuk is weer op 26 en 27April te Truk se Pot-Pourri­ "Ekhouvandie medium/Om'n boekte skryf sien. k un stefees opgevoer. is 'n b aie geisoleerde ding om te doen. M et 'n Dit was die openingsoond van tone elstuk is die terugvoer oomblikli k. Truk se Pot Pourri-Fees by die RYKHATTINGHhet "'Kop stukke' is 'n feesstuk. Dit is nie belangrik. Opdaardie grondslag hetmense baie Windybrow en ek is 'n sucker vir met haargaan gesels veronderstel om die gro ot Afrikaanse drama te vir me kaar te se," se Goosen. romance. wees rue. Daar is teatergangers w at se dis 'n * "Kopstukke" 'word moreaand 8.30 in die Ek het toe Aletta Be:zuiclenhout se bietjie gewaag." Dalro by die Windybrow-teater opgevoer, en ''Angel in a Dark Room"gesien. "LAAT dit aan die grotes, soos Opperm an, om Dat "Kopstukke" die koppe gaan laat dr aai, "Kombu is-blu es" Dinsdagaand om 8.15 en Geuioonlih raak BY sulke profeet te speelen waarskuwings aandie volkte sku d endeurmekaar maak,is gewis . So word NP Woens dagaand om 10.00 in diese lfde venue. fassinerende weirdgoed kwyt... rig. Dis nie my geaardheid om mooi stukke te van Wy k Louw se "Vroegherfs" deel van 'n Truk se Pot -Pourri-kunstefees duur tot 28 meerperformance art as drama en skry f nie." banale kinderspeletjie... April en programme _is by die Windybrow 'n mens mis haar ambivalente Aan die woord is Jeanne Goosen. digter, "Teater kan ook fun wee s. Humor is baie . beskikb aar. ehskursiee in die onderbewussyn. skrywer, en nou ook dramaturg. Die keer is die vorm reclelik Twe e toneelstukke uithaarpen wordby Truk honoeneioneel - ek se dit nie in 'n se Pot-Pourri-kunstefees opgevoer. In die negatieue sin nie. eenvrouvertoning "Kombuis-blues", 'n verwerking Sy begewe haar op uiters van Goosen se novelle "Louoond", maakSandra gevaarlike terrein, maar sloog met Prinsloo haar buiging as regisseur. Trudie Taljaard die uitsondering van 'n poor vertolk die vier vrouerolle in die stuk. dialoogreels heeltemal. 1) Dis 'n "Net wat die twee vroue doen, is 'n kragtoer," liefdesverhaal2) D~r's 'n army-ou se Goosen. "Dit is vir my 'n groo t eer, enekdink in 3) En 'n swart vrou ·4) En 'n hulle verbeter op my boek. " bevryde leftie beroepsvrou... 'n regte Oor die anderstuk, "Kopstukke", se sy:"Dis kastrerende teef; Maar gelukkig 'n play vol poepe. Lucille Gillwald sou dit doen, gebruik BY baie soetsappige maar sy moes ongelukkig oorsee gaan. Stephan Italiaanse musiek om die kitsch­ Bouwer het oorgeneem met die nodige sardonies, potensiaal van die genre te verskerp vulger, lliek, pervers en sataniese aanslag. " en daarmee te ondergrawe. "Kopstukke" handel oortwee mense, gespeel Bezuidenhout ondereoeh daardie deur Lizz Meiring en Andre Stolz, wat albei in magiese (en sentimentele} 'n motorongeluk verlam is. Hulle kan net hulle oomblikke van intimiteit fussen koppe en nekke beweeg, Maar anders as ander vreemclelinge. Haar drie verlooptes­ gestremde mense wat weer leer omnuttig in die op-eoek-na-uerlossing vul 'n mens samelewing te wees, wat leer om hulle tegelykertyd met meegeuoel en gestremdheidte aanvaaren aan te pas, weier die toeersin, Sy is op hoor beste twee om dit te doen. Hulle speel rue saam rue. wanneer sypraat in syclelingse Hulle kom in 'n eiesoortige lydelike verset. verwysings, wanneer sy deur middel Bybelversies kan hulle nie meer verkwik rue. van suggestie seksuele spanning Elke middag vier-uur kom Goodness, 'n swart skep. Net soms trefsy die oerheerde huishulp en lid van Inkatha , om hulle skoon te toon met 'n te eksplesiete maak. Die gehoor sien haar nooit, . "Die stukkmmaklikas 'Waiting fur Goodness' verduicleliking, maar sy trefmeesal Tuiee.van die dramaturg Charles Fourie se stukke herleefvan . raak in haar waarneming van bekend gestaan het. 'Kopstukke' is anti­ maatskappy, anti-nut en -sin in die lewe. Hulle uanaand in die Mark-Teater se Repetisie-lokaal: 'Die Parrot Woman' menslike gedrag. met Henrietta Gryffenberg (bo) eli Wayne Robbins en "Grot van die Die regisseur Jacqui Singer glo nie meer aandie stelsel nie. Hulle het alma! handhaafdie stemming van 'n al verdryfen sodoende die waansinnige stelsel Kaalkoppe"met Kevin Smtih, Mariu« Meyer en JOhan van der psigologiese riller met behulp van daarbuite ontsnap. Hulle doen nou wat hulle Westhuizen. 'Die Parrot Woman' handel oor 'n oerhouding tussen 'n Marcel van Heerden se uerraesende altyd wou doen: niks," se Goosen. boere-urou e,n 'n Hensopper tyden« die Boere-oorlog. Die vrou word vertolking van 'n senu-agtige oud­ Op die oog af is die handeling du s baie saam met die lyke van haar man en kinders op 'n.plaM ontdek en soldaat. Nomsa Nene separmantige beperk. Twee mense Ie elk in 'n enkelbed, speel wC?rd daarna in 'n hok in die Bethulie-Konsentrasiekamp opgesluit. aspirant-model skitter, terwyl woordspeletjies, ondergrawe mekaar, bevuil I!ze chore01l!"aafMarlene Blom het Fourie se 'Grot van die Kaalkoppe' Sh:irley Johnston se uitbeelding van hulself en wag dat Goodness hulle kom intn beuiegingstuk. verwerk wat die tema van ritueel en bo-natuurlik kille vervreemding imponeer, skoonmaak. Goosen se: "Dis 'n gestroopte krag verder coer. Besprekings by die Mark ofby Tracy Cahil by (011) - ANDR EA VINASSA weergawe van die mense se lewens. Niks wo rd 832-1641. .

• 11f~PIKBII .FraBse d~k~erske~~eteenvoud . ...en oerduidelih hoe 'n. vzssze moet smaak

UN HOMMEgentil,bet die Framedit - meeras manie, bul rustige gang in die kombuis gegaan Tamatles ala Polonaise alles van brood-en-vis-vermeerdering. Hy bou iemandwat sag engaafis.'nManvanwaardigheid, het. Die illustrasies, dikwels die van Toulouse Sny tarnaties in twee. Smelt 'n bietjie botter dikwels groat paarties...) vredeliewelld teenoor 51 medcrnens. So'niemand Lautrec, gee 'n speelsheid aan die resepte. in 'npan. Voeg by een fyngekapte ui, Plaas die Sny 10boenderssondervel op(ofkoop klaar was Edouard de Pomiane - ,'n manwat in sy De Pomiane se boeke is meesal uit druk, tamaties oop kantna onder in die pan. Kook 5 gemy, duurder, maar gerietliker) en braai die jeugjare belang gestelbet in dingc waaraanmin .., maar soek maar, bulle IS in tweedehandse minute. Draai am. Prik die velletjies met 'n stukke of bak in 'n oond tot gaar. medici bul deesdac steur, soos farmakologie. boekwinkeis rend," vurk. Kook nog 5 minute. Sout, peper. Giet Maak'nWitsous van 4 gekapte uie, ~ eetlepeli Le Docteur(selfs in die bogere Academie looml room tussen die tamaties. Maak goed meel,6eetlepelsbatter. Kook3 minute,en voeg FramUsc was 51 naamnooit afgekDrt Die) Edouard Die Pomlane se TopgylsDlette met warm, e~ laat kook. Bedien baie warm. (Die by 2 literhoenderstock (gemaakvan 4 blokkies de Pomianewas'nPoolseiriunigrant,watvroeer Samplome (binne 10 minute) kriptiese skryfstylis tipies van DePomiane. Dit stock), asook 2 lepels kerriernasala na smaak. die eeugeskoolis in Palys in wat hulselfgenoem Koop 4tongvisfilette, asook 250g sampioene•. spaar riumte...) .. (Kyk wie van die 20mense gaan'n fuss maak!) het die afgryslike strengheid van die Ecole By diehuis soyjydie sanderige stingels van die Roer tot dik. Plaas eenkant, Polonaise. Aan die lietlike gentilhomme se sampioene af. (Nie vandag nodig nie, m'sieu, En die meplgtes sock '0 ylelspot vir die Intweegroat swart ysterpotte,oftwee degante 'ingebore gawe natuurhet die ecole min verskil maar ODS se maar net). Sny in skyfies. Maak yakapsle Le Creuset-potte: Plaas die boender, met sous gemaak - hy bet op die ou end 50 jaar lank aan droog. 'nResepmindereenvoudigastamaties,word bo-oor, Voeg by stukkies zucchini, klein die Institut PateurinParys klas gegee - enhysal Plaas 'n groot lepelvol better in die pan. hier ingesluit op aanvraag vir die ekstra worteltjies, sampioene. vir altyd onthou word as 'n koskenner wie se . Wanneer dit rook, sitjou vier tonvisfilettedaarin. vakansiedae waarvan ons blykbaar'n oormaat Twee koppies witwyn, asookeenliterroom. nalatenskap van boeke en radiopraatjies vir Maakwarm. DralIiom. Kookvir'nrukkie,Voeg . het. (Kan bulle die dae nie 'n bietjie rek am Laat deurkook. Proe vir sout, peper, 'n lepeltjie duisende kosliethebbers vreugde gebring bet die sampioene by. Draai die vlam hoog. Die Junie, Julie, Sept en Okt oak te dek nie?) . kruie en wat nog meer. Docteurde Pomiane wasdie eerste koskenner sampioene begin -water uitskei. Sout: Peper, 'n Vriendin vra desperaat 'n GROOT potvol -, Plaas alles tesame in een groot pot, oftwee, wat wetenskaplikprobeer verduidelikhct hoekom . Voeg 'nhalweglas droawitwynby. Kookhard. iets wat salwarm bly, diekindersengrootmense . eli laat kook vir ten minste 40 minute. Roer eiers en olie gemeng,.mayonnaise word, en Die water verdamp. Die tien minute is verby. sal voer, die manssal voImaak(vir wat is bulle . gereeld, en moenie aanbrand nie. hoekom gebakte eiers lyk soos hulle lyk. Sy Verlaag die vlam. Voeg 'n stukkie botter gerneng so fussy?) enniedie Maandagdie kombuis soos (Dis nie haute kos, onthou, dis vakansiekos belangstelling was wyd en sy si,nvirdie absurde . met 'n bietjie meel by. Laat dit smelt, en roer 'n veldslag sal Iaat lyknie• vir die menigtes!) oor die jare onverdun. heeltyd. Skep op, en bedien, . Goed, su"erin die verdrukking, hier is by. Gooi water'of wynby die gereg as dit te dik . De Pomiane se beerlike kookboeke, so Maklik n~?Vergeet dus van restaurante se Gryp 'n kind of twee om te help opruim as you word, maar roer aanhoudend net voor opdis. onpretensieus, so vol lag en lellirkry, gee jou aaklige witsousebo-oorvis...enmaakdieliewe go. Maak blitswarm en sleepop rys enbedien meet. . nuwe insig inhoedie Franse voordienouvelle-, , :docteur se resep, '." . 'n slaai gevul met als wat bulle wi! eel - avo's Makllke Hoepdergeree yir hale it la Peter komkommer, wat ook al, ~ Die gereg is aanpasbaar vir 20 of200, hang (peterCaz,meester-vemoogontwe1per, weet of hoeveel plek ofpotte jy bet. .. Klassieke Bordeaux oil

BJLANKWARDENis g~nde Suid-Afrika oor WalterFinlayson

WALTER Finlayson is 'n merkwaardlge . -~~·i~.- ..~~.;--~ ~~ ..~ mens. BaleJare'reeds oes sy Blaauwkllppen.·· PRIV A'T E .R,E.S E R V' E .' .... wyne vir hom lofin, maar 'n mens Is genelg . ~: .. ~ ~:;. ',~ om van'hom te vergeet wanneer Jy die meer slgbare wynmakers vandie Kaap bespreek. Dit behoort blnnekort te verander, 5005 met my die geval was. .::~ ~-~.-~ ',-;-- -,-7 -~--~~~;~:(\~: ;":. ~!,~~~~~ Stel Jou 'n wynproe voor waar 'n .. wynmaker tien van sy nuwe wyne aanbled en ;~, ~L' EN ······C··A:)R~:t/0·~·lJ;. Jy word oorweleUg deur die voortrefUke .. " , -::: 'I' t,: Finlayson, aangeslen hy sekerlik die . . 8 8 ,.. :•.. :· ...... ~(. , ,,( GEWEET WATTER SOORTE .onbetwiste meester is van die druifvarletelt. ain~~ Aan die auder kant egler, wanneer 'n mens gn /984 7PJa!Ier !linlaysonplanled4 470' ofa;' imporid' WYNEONS SOU VERBQU; 'J1rerlol C'kme in a r

-:' drulfstokke ouer word. Die Glen Carlou 1989. sagte neut. Verruklik. ,'- " :~Mens sien Boschendalen besef dis pragtig. . ',' .' , Chardonnay word blnnekorl uitgerelk, maar . Die lasste wyn het nog nle eens'0 .. ~, Maar eers as jyBoschendalse wyne proe,voeljy aan hoe daar Is net 300 kiste van die pulk wyn. Van behoorllke naamnie en WaItersoek nog na die plaas teen R22,50 per bottel.Dle 1990 Is 'n - .. ' hierdie.kontreise hart klop. Want dis die natuur wat die een. Dlt word nou die 1989 Glen Carlon groot wyn en moet afstem, wat sal gebeur Classic Bordeaux Blend genoem en bier kan · bestewynmaak -:- niedie mens nie. Dis ons taak om die wanneer dlt·verouder. Hier is 'n goeie · ons net s~, boedeaf. ·'.volle, potensiaal vanalles :wat Boschendal bied; te '. '. voorbeeld van die klassleke Chardonnay.'. .Dle wyn is 'n mengsel van tWee klone '. · verwesenlik. Die klein'wingerde. Elkeen met' 'n ander . VoIgende was twee Plnot Nom aan die · Cabernet Sauvlgnon, Cabernet Franc, Merlot · .irondsoort. En elkeen lewer 'n ander wyn op. Die land­ beurt Hier het Walter 'n nuwe Boergondle- '. en Petit Verdot. Die wyn Is wonderlik en van ,,;.. ' . goed teen die agtergrond van die. berge. Sy lang; koel kIoon geb~uIk en al wat 'n mens kan si, Is, . die beste gehalte. Bier is 'n"ynwat verdlen :'i::·nainidd:ie. Volma~k vir. die ontwikkeling van subtiele, noOlthet ons nog 'nJong wyn gerulk of aan om regoor die wireld bekmd te word m ook .. e1egante wyn. En diekoue winterdae watdiewingerde Iiiat geproe so na aan 'nJong rool boergonJe nie. 'n wyn wat die wynboeke van intemaslonale "rus,en karakterontwikkeI. Hierhet bns Frans.e Hugenoot­ En die wyn is bier gemaakll! skrywers sal verander wanneer hulle. . voorvaders hultegevestig. Met die wete dat goeie wyn '. ..' Hoewel die regle naam Glen Carlou. kommmtaar lewer op die ontwikkeUng van verboi.l word en niein die kelders geinaakword nie. t. Wlngerde'tl, wordaI cUe WJn gemaak van· wynmaak in Suid.AfrIks;a. 'n Klassieke drulwe wat van die elendom afkomstig is en Bordeaux.wyn en lets waarsonder geen teoretles kan dlt 'n landgoed verklaarword. versamelaar behoort klaar te kom nle. Net 'n Walter voel duidellk om 'n landgoed te wees dulsend klste word begin aanstaandeJaar hang baie afvan wat die mark gaan uitgerelk. . ! voorskryf. Ek bet 'n gevoel die mense sal die Waiter FInlayson het bewys by het die . BOSCHENDAL wyn wIl drink en nie die naam nle. · potensfaaI om een van ons beste,.Indlen nie die WAAR DIE FRANSEHUGENOTE DIE WYNKULTUUR Die Merlots is reed legendaries en die 1988 beste, wynmakers te word. . . . . GEVESTIG HET. . Glen Carlou Merlot is op SAL se wynIys vir Ek wens Walter en 51 vennoot, Graham de eerstekIaspassaslers. Die 1989 het selfs groter VUliers, 'n skltterende toekolDS toe en slen ult potenslaaI, terwyl die 1990die konsmtrasle na enlge nuwe ultrelkings van hierdle en sagle oentsmaak het wat '0 mens net by merkwaardlge ouwe kelder. 011A Bi VryDaSI 20 April1990 . , Mor en mev The BestofVan Morrison. Van' . Morrison (8) 'n Eerste vir Haakvas: die eerste CD wat geresenseer word! Ek moet byvoeg dat ek nie die groot stap geneem het om 'n CD-speIer te koop nie, 'n ~ \ : Vriendhet eenvan die intimiderende masjiene. Morrison Ekisnogte veel van 'npurisen verkies myplate. Hoe lank ek sal kanuithou, weet ek nie, want CD's raak al hoe goedkoperin vergelyking met plate en makliker verkrygbaar ook. Gewoonlik het CD's ook meer snitte as plate op, Dinge is teen die puriste gelaai,lyk dit.virmy. mollige seun se·.·besle -Ons het mnr en mev Morrison te bedank vir hul mollige seun, Van, se wonderlike musiek. Anders as baie ander ouers wat hul khlders­ top 0' the Sphinx! I even had a gorilla on the Hut musiekisvrekmoeilik om te beskryf. ontmoedighetomna modernemusiekte luister, slopes of Kismet! And man, that was fun for a Dit is stil,bet baie ruimteen is arnper onhoudbaar het hulle hom aangemoedig om vanvroeg afna while you bet, but ...1Bikini Girls withmachine melankolies en ander-werelds-weemoedig. blues enjazz te luister.. gunsl This stuff will kill yaJ It's loaded with Hut instrumente is 'n mondtluitjie, kitaar, . .Daar, en by R & B,le sy wortels, fun." Snitte soos All Women Are Bad, Daisys Hawaaise pedaalkitaar, viool, trekklavier, Ek heteenbeswaarteendie versarneling. Dit Up Your Butterfly, JoumeyToThe Centre ofa mandolien, harmonium, tromme en perkussie. is aanmatigend om 'n beste van Van Morrison Girl and Everything Goes sal hulle nou nie juis Die STEM is die van Margo Timmins. saarn te steI. Wat laat jy uit en wie besluit die lieflinge van diekoesisterbrigade maaknie.. . Met die uitsondering van twee snitte, daaroor? Daar is soveel uitstekende Morrison­ Gelukkig virdie lot sal ons waarskynliknie PowderfingerenYou Will Be LovedAgain,van snitte wat ongelukkig nie op di6 versameling is .makllk'n vertoning vanTheCramps op televisie twee mede-Kanadese, Neil Young en Mary nie.~ ' ...':.-' , . . . . siennie. Lux raak glomaklikv.msy klere op die Margaret O'Hara,hetMargo se broer,Michael, . Maar 'n mens, wil nou nie 'n ou diknek­ verhoog ontslae en in diegoeie punk-tradisie ';ules gekomponeer.i j> , ..1< .' suurgat wees Die': The Best of Van Morrison is kanhyop "cue"'nkat skiet,J:>us..'n baie toepaslike . Die lirieke is bittersoet en musiekis gewortel . 20 snitte van groot genot, Van sy dae as die titel vir hul plaat. in folk en country. . sanger vanThe Them totby Avalon Sunset laat Koop gemsdi6plaat: ditis beerlike dansmusiek CautionHorses verskil vanhul vorigeennet jou besefVan is groot - nie net inlyfnie, maar en nog beter self-parodie, , '" " .' . . . , so briljante,TrinitySessions, deurdatdit effens ook in musikale statuur. Caution Horses. Cowboy Junkies minder bluesy is.. , The. Heart ofChicago. Chicago (3) . (10) Koop die plaat, dit is voorwaar 'n soniese Ek dog dinosaurusse het lankal uitgesterf. Ek witmy verstoutom te se dat die eenbeslis ervaring soos min. En dit is subtiel daarby.. , 'n Mens kan nie glo dat hulle een van die onder my top-den plate van 1990 gaan wees. wannstejazz/rock-groepewas nie, Nou is hulle . Hulnaamkaneffensmisleidendwees. Hulle . Ek weet Haakvas is me die plek vir een van die louste flouste produksielyn-produkte.. is nie cowboys jn die tradisionele .Country & persoonllke boodskappies nle, maar.die is The Singles.ABBA (8) . Terry Hall. mooier as op viniel " Westem sin van die woord nie, en ook nie spesiaal. Een van Haakvas se tweeaanbangers ABBA het tussen 75 en 100 miljoen plate Junkiesin die sex, drugs & rock'n'rollsinvandie (die ander is my X), trou more. Fanie en . verkoop. Die is 'n poging om di6 syfer verder te . Met Ultra. Modem Nursery Rhymes woordnie. Julia, sepelang bo botse! . laat styg, het hy die hulp vantwee musikante,Blair Booth .. Al die bekendes is daar en met die enkele en Anounchka Groce, ingeroep, uitsondering is almal in die vlieggewig-afdeling. My groot probleemmet dieplaatis dat dit t6 Moet egter nie vrees nie, hulle beplannie 'n toeganklik is. Dit is oorgeproduseeren om elke JONGSTE, AERIKAANSE MuslEK comebacknie.: ,.<. '. notebalkis daar 'n "hook". . ..; .: ~j"'~'''' -.:~ r; -'-,.. , ~- .. Die Klankbaan'!'vini 7'he'Wonder Dit raak irriterend.Dit is·~er.a~ofjynie .

Years (6) en die Klcinkbaan van Born virjouselfkanbesluitofjy daarvanwit hounie. " " ofthe Fourth ofJuly (4) Hall dwing dit injou ore af. .The Wonder Years is glo een van die beste Dit herinner met tye aan The Soft Shoes en ~SHIFTY<···'· reekse op M-Net. Die musiekwat hulle gebruik The New Seekers. , " is ook heel skaflik. Drie snitte red die plaat vir my: Day like . Daaris werIdikklassieke snitte soos Buffalo ,Todaywat soosThe Specialsklink,die oompah-· RECORDS·' Springfield se For What It's Worth (Stop, Hey rige Just Go met syBeatles-klankendie Leiber What's That Sound), Van Morrison se Brown .& Stroller Three Cool Catz in die sestiger-styl. Eyed Girl en CSN&Y se TeachYour Children. The African. 7;pic Collection·. Van die modeme kunstenaars is Was Not Verskeie Kunstenaars (8) Was en The Indigo Girls se bydraes in dieselfde Ek kan natuurlik heeltemal verkeerd wees, Idas. ' maar ek dinkdie mense aan die linkervleuelhet Aan die jiggle-kant vandie spektrum is daar .verleer om te dans. By partytjies word daar net , JudsonSpencewat die Dobie Gray-classic Drift gesit en gepraat oor heavy goed. Selfs al raak . Away niolesteer, en Debbie Gibson met twee hulle getrek, praat hulle net oorheavy goed, totaal vergeetbare snitte. Ekkan ongelukkig nie. Soos ek se, staanek onder korreksie. hul titels onthou nie, ' Die versameling is die oplossing vir mense .: Al wat ek van haar kan(en wit) onthou is die, ,wat nog glo dat jy mag dans en dat dit nie te r _ stapelgek .Moj6:'Nixon. en Skid Roper se,. ligsinnig is nie, '. . • skreeusnaakse Debbie Gibsonis PregnantWith Asjydit speelsal selfs die mensewatnetoor . .RANDY' RAMBO'EN' ole' . My Two-Headed Love~Child. . .:', '.,', ..'heavy goed wil praat se boude en voete jeuk- In die sewentigerjare het Joan Armatrading· hulle s41 dans.- . . '. . .'. ROUGHRIDERS 'n plaat uitgereikmet die wonderlike Rosie op, , Die sub-titel vandie plaat is Tropical Dance' ',' . Die plaathetnet aan die eenkantmusiekgehad, Music FromTheCameroonand Cape Verde en . .• Die Saai Lewe Die ander kant was sonder groewe. " is tussen 1984 en1988 inParys opgeneemwaar ' Die klankbaanvanBomontheFourthofJuly dit die diskoteke laat beweeg het. kon hulle gerus s6 uitgereik het. . Hoewel ditduidelikAfrika-musiekis,isdaar Kant een het 48-karaat-snitte soos Van se oak'n aansteeklike Karibiese invloed. Brown Eyed Girl (nog 'n eerste vir Haakvas - . Speel dit by jon'volgende partytjie waar dieselfde liedjie op drle geresenseerde plate), mensenetoorheavygoedwilpraat. Die plaatis American Pie van Don Mclean, My Girl van 'n ysbreker soos min. Dit is .soos voetsool- The Temptationsen VenusvanPrankieAvalon.perestroika, kameraad.' . i . Al wat,'n bi~tjie platvill is Bdie Brickell se' Stay Sick!. The CramJNI (8) '. . '. \# weergawe van A Hard Rain's-A Gonna Fall. "Sex, dmgs & rock'n'roll" is die v8iiniJeldraers Bob DylanenBrianFerryhet altwee baie beter . van swak smaak se .onbeskaamde Ieuse, vu weergawes daarvan gemaak." . dertienjaar lanksingbulle al role c'n IPI/rockabilly En dan kant tweei- verveeeeeelige, John.' " uit die onderpens van die Amerikaanse trash- Williams-klankbaanmusiek: Dit is 'n mors van 'kultull.r. '._ ' e ' , . goeieviniel. . . . . Hul 4O-jarige sanger, Interior, Lux klink - .; ~ .' Ultra Mourn Nursery Rh~me. ' soos'nvroeeElvis.HywordbegeleideurPoisOn Terry, Blair & Anouchka (6) . Ivy op kitaar, Candy Del Mar op baskitaar en . Voordat ekplate koop, luisterek gewoonlik Nick Knox op tromme.. .• .' daama. Maar toe eksien dat die Terry in die Huldrie-minuutlangeliedjiesishuldeblyke driestuk, die ongelooflike Terry Hall is, het ek aan wilde vroue,. dwelms' en vinnige motors sonder huiwering my R40 vir die ingevoerde (Lux en Poison Ivy het '56Dodge Golden Lancer, afdruk uitgehaal. . . Nick Knox 'n '55 Olds Rocket en Candy 'n '57 ' Terry Hall was die brein agter twee van die Dodge Royal Lancer). Voordat feministe The i • ,",,,, beste popgroepe wat ek nog gehoor het: The . Cramps s~ stilletoes \viI vertrap, alles word Bestel deur ~. Specials van Ghost Town-faam en Fun Boy , ., deeglik tong in die nes gedoen. Bygese, twee P.O. BOX 2'7513 Three wat met Waiting een van die klassieke van The Cramps is vroue. diepas van: ·SHIFTY BERTSHAM popplate gemaak het. . . . . " Die snit Bikini Girls With Machine Guns e . 2013 RECORDS Na di6 twee groepe was hy mindersuksesvol som die banaliste se lewenshouding op: I been JOHANNESBURG met The Colourfield. . ,adrag racer on LSD/And I rode bare assed on"

VryDagl23 April 1990 .;' ." > .... :, ..... '83, --- . . .,. FANIE OLIVIER het .dat die. drama reeds heeltemal .die Afrikaanse Taill· ", verouderd is binne die dinamiek van enKultuurvereniging ons politiek. . Kampustoneel skraal Die vierde stuk, aangebied deur , Be jaarlikBe die studentc van die Universiteit van KampulUltoneel(ees die Witwatersrand, was "n Skewe bygewoon. By lewer 'maar'ons hoef'niete bekommer sirkel". Dit speel af in 'n Vrystaatse dorpskafee waar 'n moeder en haar kommentaar••• gestremde seun winkel bou met die VIR toneelmense is daar drie Aueamp wie senuwe werk in die agt werldikbede vanSuid-Afrika en vera! sy storie - die verhaal van die swart hu1p van 'n swartjongetjieen 'n oulike geleentb:de cIb: jaai 'wanneer'n mens jaarvanKampusteneel se bestaannie die Kaapse Suid-Afrika.netjiesin die. seunendie wit speelmatwat baas is. Griekwa-meisie. Inhierdie kafee spoel lean gaan proc aan allerhande alleen aan die geleentheid aansien. oog gebring, , Van blikborde en "borde wat kan daarop'n laatmiddag en aand 'nklompie intezessantc dioge. Dieeenis Standard verlcen het nie, maar ook stukke;: Marc Hosten se "Lue" sluit weer breck", van Inoliebeker volkoeldrank mensesaam:baar seunensy minnaar · Bank se kunstefces op Grahamstad, gelewer het wat bakens in die aan by die Middeleeuse mirakel- en en'nkristalglasvolrooiwyn watvoor uit die grootstad, die onsmaaklike en die tweedc Truk' se Pot Pourri- . Afrikaanse toneel verskuifhet. . moraliteitspele. 'n Hooffiguur word ons oe bly swewe. arnbisieuse verkeerskonstabel, twee plesierigbcidendie derdedie ATKV ' . Maar dis ook goed so: vanhulle is deur sy moeder se wens daartoe "Wat is die doel van hulle wit ewe onsmaaklike "bevryde" vrouens se Kamputtonee1fees. professioneelbesigelders,en'nmens verdoem om deur almal bemin te toneelwroeging in hierdie land'l" vra en 'n toevallige swart klant of twee. Kampustoneel mag miskien die kanooknieverwag dat skrywerselke word, maar self kan by nib hierdie Buiteman sonder om dit ooit Ten spyte van goeie dialoog, kom kleinste van die drie wees, maar vir jaar lets in die oond moet be nie. En betekenisvol ambulle gee nie, speel te verwoord. hierdie stukegternie uit die verfnie, die Atiikaansetoneel-en dramawereld buitendien word ander mensedaan1eur by met bulle gevoelens, Luc, die Die ander twee stukke was Allan Dit mis noodwendigbeid in die is dit die belangrikste. Ditgee 'nmens die geleentheidontncemom self, alis Lucifer. Soos 'n regtefeeprinsesdaag Munrose"Onssal offerwatjyvra"en handelingensny nie oortuigendna 'n kans om te sicn waltertalent aan die dit sukkelrig, am die woord te kom. sy lank-verlore peetvaderop, engun Warrick Grier se "'11 Skewe sirkel", kerntema deur nie, · universitcite sc dramadepartemente Of skitterend, soos dit die geval bomeenwens.Sywens?Datbyalmal wat tot more-aand in die Wits-Teater Of'nmensbekommerdmoetwees am die werleis, maarveral is dit die was met DeonOppermanenRezade mag bemin. Endan begin sy tweede aangebied word, oordie skraaljaar? Myns insiens nie, broeikasvan IlIJ\YC Afribanscdramas. Wet. . tragedie wanneer by bom In Munro se stuk word •vier Dis miskien goed dat ons uit ons Want dit is die opdrag: vollengte, Teenoor die hoogbloei van 1986 onvoorwaardelik oorgee aan mense . vriendinne voorgestelwie se kerels eufories. teruggeruk word na toncelmatige, speclbare dramas in , (met sy tien stukke) staan daarvanjaar wat hom verag en verwerp. Luc, die ; methut dienspligbegin. Diedramaturg . werldikhede, ook van onsverwagtings Afrikaans. Skryweren regisscur moet net vier. Heeltemaluiteenlopend, maar . . Lig, die Christus. Maar soos 'n probeer uitbeeld watter uitwerking rondom drama. saam am die stuk sbwe; dikwels metdie sterkstetwee juis dramas wat verskrildike gedagte beweeg daar die tweejaarse skeiding en spanning Verder sal die gebrek aan kontak . word dit 'n slYi'likoolopset waarin onbeskaarnd temggryp na die tussen die wit akteurs op hulle wit op. die verhoudings en die vrouens enwisselwerkingmetanderstudente, geesdriftige Iludente mcewerk. Middeleeuse wortelsvan onsWesterse verhoogstel en hulle wit moraliteits- het. Dit sou 'n belangrike verkenning wat so kenmerkend is van die Vanjaar se Kampostoneel is pas dramatradisie. '. soeke binne "n lee, brasserige wit konwees, maar mis karakters wat in Kampustoneel,wel gevoelword deur · agter die rug, en met net vier stukke Hulle is Ben de Haeckse "Die spel wereld In swart verhoogassistent. die werklikheid geanker is, Buitendien die universiteite wat vanjaar nie in wat aangebied is, lyk dit 'n bietjie . vanwit en swart" en Marc Hosten se Hy vertel am die gehoor allengs is dieinkleding so yl entydsgebonde Pretoria kom deelneem bet nie. skraal. Opvallend afwesig. was drie "Luc", aangebied deur di%~­ Afrikaanse .unviersiteite., 'se departement van Tukkies...· , dramadepartemeote: Stellenbosch, DeHaeckse stukis 'n nl.aniiestasie:· ,; PotcltefmoommViyslaat. Begrypbaar 'nwa-spel,volksteaterenmarkplein­ afwesig,maarnettydelikhoopmens, . drama in die egte sin van die woord. Sonder kakkerlakke die .span van die Unviersiteit van Natuurlik is dit politiek, betrokke met Nannbie. Dankbaaraanwesig daardie 'n bootletter, maarnooit prekerig en ROBINHAWKINS Stellenbossekamiedood Bende Haeck vervelignie. Met 'n troepwatgedurig maah: 'n. Kaapse is hombuis maar leeg wie se Brcugbelgeselsbp uitgenooi , aandiebeweegbly, inenuitspringuit . lawaai . is om die program am te vuI. - hullerolle, lawaai-maak, verf en Ook .: afwesig was die toesprake bou, rword die hele stuk . EKwou mooi netjies 'n stukkie skryf vas, korporal"-faam, Mark Bennett sy akoestiese kitaar neersit en elektries ,grootkanomwnevandie verlede, Dit slawegeskiedenis uitgespeel, kry die .. oor Cally vander Merwe se werk,en en Kaapstad se eie Carl Raubenheimer word, soosmetDie Kakkerlakke. Dis is mensc saos

HULLE vang een papegaai, ne, en ~. dat julle wag om wereldsokker te bindhom indiebos op die gr~nd vas.. speel totdat die politici hulle Hy skree natuurlik blou moord, en probleempies uitgesort het. wanneer die ander papegaaie hom . En"tweemiljoen Bybels word - kom probeer help, word hulle ook '. wettiglik! - deur die vallende gevang. . Y stergordyn Rusland binnegevoer. . Gevang en gelaai in 'n vliegtuig , Kommunlsme ontbloot (waar die belfte vrek) enverkoop aan troeteldierwinkels~ en dan verkoop . Terwyl, miskien as,teenprestasie, .' . aan mense wat hulle leerpraat. . 'n bele handvol jong en welgeskape VICTOR MUNNIK skryt OOP TV . Dis die rede, vertel M-Net, dat •kommuniste toegelaat word om in 'n " , papegaaie nou in broeimasjiene Westerse .'swemkostuumkalender, moet ietsie se oor 'n wonderlike ou uitgebroei word.· Hulle wys 'n kale . "Glasnost Girls", te verskyn. Hoe lank Afri1aInergewoonte. Dit.iz om die papegaaitjie wat op 'n steriele stu~ hulle kommuniste gaanbly, is 'n ope beiliger en. dieper (gewoonlik watte uit 'n genommerde eiergebore vraag. Ewe onverwagswasdieinbreker " razzizdieze) begrippe met 'n bietjie:; word; Aangrypend, ne. Enekwonder' .. op M-Net wat soos 'n besoekende ., ekzdra Hollandze zdadigheid uid de of daardie papegaaitjie verwag het .' kenner die geheime vaninbreekmet zpreek. Dit ldink seker. mooi vir om 'nreenwoudte sien wanneerhy sy ons gedcel het. Hy lag, van agter sy' hiemand met 'n daz aan. Maar vir oe oopmaak? bataklava, vir hoe mure en kwaai hiemand met 'n gin en tonic. in die Boklse se klokke honde, hoewel hy respek het vir .hand doen ditnet afbreuk, ouenz. . Maltesertjies. . ~ .. 'nMens nou, verwag om vir G~ne . En by se: "Die meeste inbrekers" "My hart is gebreek" Rockwell op is baie baie senuagtigemense,dis Zo van drank gepraat, op Collage Muzik a Ia Carte te sien. maarnie vir hoekomhulle nie gewoonlik:jou huis slapdie kortbroekdigter (nee, nie Fanie Amampondo in hul oorlogsVerf en binnekomashulleweetjy is tuisnie". nie) langs die stnmd. Hy is 'n seebioloog vere nie. Dan sing hulle, nog Die Baz en taa!. . van beroep. Gebore' in Malesie en Trekarbeiderslied, met begeleiding skrywervan msland se oorsprmklikste . op die bokke se klolle. Maar dis 'n Gereelde besoekerwat 'n mens en erotieste poesie. Maar wie is die weI deesdae begin verwag, is TVI se natuurlik nog niks. Oom comrade manrnet die swaaiende glasen'n keel Walter Sisulu is hoofspreker by die knaende debat: Afrikaner, fossiel of vol jarobes wat bom interview? Ai- duifl Oftewel die oop-en-toe debat. jenewerverkopersokkerdoe, en hulle .jai-jai, dis die sielige OJarles Leftwich Ek maarniks oor die dcelncmers klap hande toe hy ~ dankie comrades, as watpraatsoosVanWykLouwenvan se voorkoms nie, shame, maar .ek binne bewe soos wyle lord Byron. B4 VryDagl23 April 1990 and TV sensitivities. It is deeply romantic aiid " heavily self-conscious. But there was a time, , when she made her firstrecording. that it seemed herlyrical exploratioos knew noborders.However, : Arthur Goldstuek'« 'Xenophobics out; the world of TV specials can be incredibly , seductive, particularly with the kind ofbudget World Beat: where you spent on the televised spectacularonwhich this don't look left or right album is based. The songs of stage musicals haveprovedmore compelling to herthanexotic ,before crossing cultures World Beaters in locations and, for now, SABC-TV will have to' remainLesley Rae DOWling'smain aspiration. Want another definition of World Beat? How MIa DALY •• WHITEY IN LOVE, about this: music that, to Westemminds, sounds (Sea) , foreign, feels foreign, and tastes foreign. FALLING MIRROR - SHATTERED Perhaps that doesn't cover slower or more The rise of'foreign' music (Tusk) , , ' ' ' esoteric.forms of World Music, like Romanian i,- NIki DaIy's1984srogabout artistic pretension, folk songs and Tibetan temple music, but it "Is it an Ism or is it Art?", remains one of the serves our immediate purpose. ' reduced copies ofthe viOyl LPs backand front humourand, despitehi~ protests to the contrary, most intelligent songs yet written south of the ' Here's the hypothesis: the world is ready to covers. It even refers to photographs on the' a strong social consciencethattieshim strongly Limpopo. Thealbum, "Livinginthe Suburbs", hype South African music onto the stage of inner sleeves .~ whichare non-existent with the to the protest traditionofreggae. Put this guy in ranked alongside Falling Mirror's work for its stardom, as long as it conforms to a few criteria. CD. Of such false starts are failures made. The the intemational spotlight for a yearor two, and dark, satiricvisionof the quietmenaceofevetyday A central one ofthese is that the music must be band must be praying that the international see dem rasta kings wish him a fe dead. life inwhite suburbia. "Shattered", a compilation ' identifiable as World Beat. It must have an release is animprovement. Overcome this kind DAVID HEWITT ~. AFRICAN ofMirror's best singles, highlights the creative essential "foreign" quality. The listenermustbe of symbolic shortsightedness, and the world TAPESTRY (DGR) claustrophobia oftheir angst and anger, while ableto appreciate themusic for its exotic appeal, belongs to Mango Groove. David Hewitt is not the first to combine Daly's new album tempers his ownangstwith a rather than for its familiar beat, as wouldbe the BRIGHT BLUE •• THE RISING classical music forms withAfricanrhythm and healthy sense of the ridiculous. "Whitey in , case with conventional pop. Johnny Clegg's TIDE (EMI) song, and he won't be the last. So we're not Love" maintains the level of irony of Daly's ' Savuka and Mahlathini and the Mahotella Queens Bright Blue have a problem. They suffer talking breakthroughhere, and we'renottalking previous album, but does not quite achieve its have already led the way. Other South African' from an abundance of good taste. The African unique, as some wouldhaveit. However, we are lyrical 'heights. Nevertheless, along' with groups that shape up as World Beathave a ready elementsoftheirmusic are so understated, their talking vibrant. and delicious. Hewitt's delicate "Shattered", the album provides an essential audience awaiting them. Just how much of that political sensibilites so clsoely woven into the mastery ofclassicalguitarenableshim to use it insightinto the conditionofwhiteSouthAfrica. ' audience they can cany with them will be dictated fabric of the music, it might easily slip by as a tool for interpreting several traditional Intemationalprospects? Eveniftherewere any,' by the extent to which they can combine the someone looking for something out of the onIinary. icons of township music - the shebeen, migrant it is unlikely these acts would be interested. ' excitement of good old fashioned natural rhythm This is, ofcourse, wherepromotionand tasteful: . labour,train joumeys. However, the album lacks GIRLIE MAFURA •• UDLALA with their own individual artistic genius. , hype -. ifthat's not a contradiction in terms -­ the constant energy that commercial SCJ1S1oilities ' NGAMI fRighttrat;k) , : Another criterion remains marketing and wouldhelp makeadifference. Nevertheless,the would demand, andis likely to have its greatest ClliIic' Mafura slots into what became a, promotion. With a few exceptions" record great musical slushpile out there sometimes . appeal amongconnoisseurs. By the same token" townshiptraditionin the '80s. Aboutoncea year i , companies remain unable or unwilling to put does allowquietnewcomersto get their share of. though Hewitt would "dazzle audiences at , anew female voice wouldarisefrom the ghetto, ; I financial muscle behind their artists' assaults on noise. Groups like REM and Indigo Girls were international cultural festivals.' sen tens of thousands of records, and be proclaimed " J, the world. So how does South African music also once asunderrated - althoughnot as isolated ' YVONNE CHAKA CHAKA', •• the new dance queen ofSoweto. Brenda Fassie shape up? Here's part one of an occasional -- as Bright Blue. Put these guys on the world MOTHERLAND (Dephon) , started thatway; so did Yvonne ChakaChaka. assessment of SA music in a WorldBeatcontext circuit, and watch them blow their own, er... Yvonne Chaka Chakahas come-a long way , Which means, just because it's .hype, doesn't -- a quick guide to the world music we're offering trumpet? , since she earned her, name and fortune with mean it's not true. But on the strength of this ' the world. LUCKYDUBE- PRISONER (GaUo) bubblegummbaqanga. She has sinceconquered, album, it seems that Girlie Mafuraisstillcaught , MANGO GROOVE •• MANGO, Lucky Dubehaschosentheright time and the , much ofAfrica,and is a household name as far in the townshipbubblegumphase,andthe music GROOVE (Tusk) wrongplaceto become a star. Having soldmore afield as Kenya and Nigeria. It shows'in her is as compelling as a Hallmark greeting card., Without a doubt, the hottest South African records in South Africa than any other artist, music, whichhas become deeply self-assured. PATRICIAMAJAUSA··POVERTY album ofthe last 10years. Give themthe kind of local or intemational, he is still. pretty much But it has also become self-important, nmch (Gallo), , push enjoyed by Savuka, and they'll make Johnny unknown abroad. Meanwhile, the world is looking like Sipho "Hotstix"Mabuse'sworkwhenhehit Patricia Majalisa fits into much the same , Clegg look like arnateurnight. Theirjazzed up ," for a successor to Bob Marley's reggae crown, it big with "Bumout", The music is self­ category as the dance queens. But if any '90s version of '40s and '50s kwelais dancefloor and there's only a very small list of contenders. consciously bombastic, as ifthe artist is over­ comparison is to be drawn with the likes of magic, not to mentionhighly charged radio and Ziggy Marley and Bunny Waller have been aware ofthe importanceofwhat she'sdoing. But Girlie Mafura, it is only to showhow it ought to TV ammunition. .among the frontrunners, but they don't display Sipho got over it,andso willYvonne. Hersongs be done. There is a power and passion10 her . One small, jarring note, however, suggests the stand-out distinctive style that greatness •are evocative and beautiful, with a rh}rtmic songs whichbelies the softness ofher features• potential lack of commitment from their record demands. Lucky Dube does. Thetownship soul intensity that makesher a natural for the World The rhythmic intelligence ofthe backingband, company. The packaging for their album's CD -- almost gospel •• sounds that merge into his Beat market. ' Splash, and particularly of guest guitarist Alistair version -- which is, after all, the ultimate platform version ofroots reggae make up one element of LESLEYRAEDOWLING-IMAGES Coakley, also raise the music above thelevel of for their music -- has suffered drastic comer- his originality. The contrast between his laid­ (Tusk) " _, ", 0;' ..' ,".. , " discombaqanga. Thecherry ontopis the backing , cutting. Where intemational CDs have set new back, almost tired diction, and theenergy of his , It's perhaps wlfaii':lo include Lesley Rae vocals of the Dalom Kids, who help layer the standards for liner notes, enclosing extensive thythm and live performance, makes up another. Dowling here. Hermusic is uncompromisingly music with a texture that is at once traditional booklets, this one carries the bare minimum -- "Prisoner" also reveals anuncustomary sense of Western,geared towards middle class sensibilities township and World Beat ofthe highest order. Tick offanother one for the world circuit. STlMELA~;'TROUBLE IN THE There are few things more . LAND OF PLENTY(Gallo) " poetically ironic than the . ' The much-maligned Ray Pillrl remains one' controversy surrounding the ofour most consummate composers. When he ' Monday night television series, manages to avoid preaching from the pulpit of ' .: The irony: ,, his stage, heis abroodinggeniuswhouses even "Barney Barnato". Filmed at a his emotions as an instrument. His experience time when "colour"issues were withPaul Simonhas also taughthim subtlety of viewed with a great deal of ' arrangement.and the power of silent spaces. circumspection at the SABC, This applies as much to Stimela's lyrics as to "Barney Barnato"now finds "Barney Bamato", an Independent FilmCentre­ Lake", "John Ross" and theirmusic. They prove again, as Simon did on Telefilm/SAAR of Gennany co-production, traces "The Sea Tiger;'. Gracelands, that "mbaqanga" is not synonymoUs itselfin the midst ofa debate , the dubious history of the Cockney BametIsaacs "The best way to with "monotonous". But Stimela have gone' as about the racial origins ofthe (playedby SeanTaylor), who found his fortune direct childrenis witha : .faras they carl go onthe backofthe Gracelands , mining magnate's wife.••and on the diamond mines of Kimberley; and his , simple, direct .and bandwagon.:Now, more thanever, they are ;: the BABC is getting flak for relationship with Cecil John Rhodes, mining uncomplicatedapproach ready for the world. <'."-,..': '. ., beingprogressive. The nature magnate and failed empire-builder. ' becauseacting is iristinct EDINIEDERLANDER ••HEAR NO Lister is shooting a series equivalent to 3,5 and intuition. I 'don't EVIL (Mountain) ',' ,', " ofthe SABC media clamp being full length features on a budget which equals crowd their minds and c, Edi Niederlander's music flows both from what it is, no further comment that of one episode of "Miami Vice". In the relate everything to their ' her eloquent guitar and from her deep devotion was forthcoming from the absence ofmoney, Listercalls on his ingenuity. , own experience." to Vedicphilosophy. Hers is almost a zen-blues publicity department: Fanny "Bamey Bamato" deals with the personal "The children came ' variation offolk music, crossingborders between ' was black, and that is that. conflict between Barney and Cecil Rhodes. ': to stay at my house and Eastem and Western philosophy rather than Scripted by John Burch, the series spans Bamato's , became friends withmy betweenFirst and Third World music. Which, ANDREA VINASSA spoke to life from 1873, when he leaves Whitechapel son and daughter. Being a father reallyhelpsiIi ' inevitably, makes the musicianmoreinteresting director DavidLister during aged 21, to 1897, whenhejumps off the deckof directing for children. I let my children watch than the music. The standouthereis the Sanskrit filming RMS Scott aged 44. , and see how they-react, " .', "hymn, "Sri Krsna CaitanyaPrabhu",whichends "Barney" is Lister's first foray intothe world "I am never patronising to my audience, the album. However,it is so muchofa standout, , DAVID LISTER can be found prostrate in a of filmmaking for so-called adults: Lister's Children are very perceptive. They seeright . it aJmostbelongsto anotheralbuni. Itis the only grave. He.is fiddling with a 16mIn movie camera television films have been aimed largely at the through you. They rip your film to shreds. numberthat comesnear the haunting magic of plotting the next shot. , teenage bracket, but they have luredmany from "I amfairlycareful whendirecting for children "Ancient Dust ofAfrica", from her last album, This location, on the grounds ofthe Sammy theirmore adultpursuits. You see, Davidlister , , because they are very influenced by what they but is not enoughto raisethe albumonto the top Marks Museumoutside Pretoria, is the scene of shelf. '. is still a kid who treats children like adults. . ,see. For example theyhateto see animals die." 'AF'RIC'AN orA."'Z PJO,l'.n;tEtDS •• " several funerals - to save time and money all the , Therecipient of severalawards for his,work, " "I amcertainly not incontempt oftelevision. fI.lSI.J,:.t'U:'D.n funerals are shot on the same day on the same the most recent being fourArtes Awards and It givesme great satisfaction thatmyprogrammes ' 'AFRICAN',JAZZ, :PIONEERS location. : u two Tonight! Awards for "TheJohnRoss Story: are being enjoyed by a large audience. , ',"':'," 'Gallo}"'"Pion~ers ~re "',t~b~hold" , , Barney Bamato has been buried from every Ail African Adventure", Lister is of the old The foundations, ofhist directorial style are': I'The beautiful --'a conceivable angle. This time the coffin will be schoolthatbelievesthat directors must paytheir hisnotUDcontroversialfilmsonthelifeofaboy' ': piece of dying history that lives on joyfully. shot frombelow. Listerseems to derivepleasure dues. '" " in Soweto, a ballet dancer and teeenage drug- Their story is also a beautiful one --of the of a Spielbergian nature from setting up the .A trained fine artist, Lister draws or paints abuse. ' " " : .' : descent fr°dmtheunrefiwhardedbkgreathe~SS m:.0'obscudre crane shot which will capture the comments of vivid storyboards for each ofhis films: "Homework ' Much of Lister's work is informed by his, ,poverty an Ig t ac to, spot 1gbt an a Barney's bereaved relatives as they file out of is very important. I always have a fully conceived own childhood. He recalls fondly his life on a, ": restoration of dignity. This adds up to a heavy the cemetery gates clad in funereal black. , vision ofa film before I go on set, which helps , .farmwhere there was no electricity, wherehis dose ofnostalgia and sentimental appreciation. Assuming suitably sombre demeanour are the cameraman." family was "poor but happy".' It does. not add up to international appeal, nor Vinette Ebrahim, whoplays Barney's wife, Fanny A graduate oftheLondonFilmSchool,lister As is, the case with all his work. "Barney fame and fortune, despite the Pioneers'evocation Bees; Richard Cox as Harry Bamato; Li Newman spent many years shooting documentaries and, Bamato" underpins pure dramaand adventure , ' ~ of '50s township big band music. But what the as SollyJoel; Cole Cameronas WoolfJoel; Saul youth programmes before graduating to drama witha socialconscience ... but that aspectis not hell •• we have to keep SOMBofthe music for Bamberger as'JacobJoel and a host of Schneiders series. Experience of the "real world" of quitepronouncedenoughforLister:"IWishthe our:e~:S'next WorldBeat ~olu'nm wui ven~ and Sonnenbergs bringing up the rear. Graham documentaries was invaluable in his workwith script was more critical of Barney, but I ed Hopkins as Cecil John Rhodes gives a flawless children on "My Friend Angelo", aboutan Italian understand that it has to be entertaining as beyondour borders again, but stay tun for funu:e assessments of SAmusic in a World Beat context: performance for the camera. World War 2 prisoner of war, "River Horse well." VryDagl 23April 1990 BS Lionel Petersen en Felicia sien.Tel: (011)725-6300. _JOHANNESBURG WE'LL MEET AGAIN is terug by die Soundstage in Marion is by die Warehouse, Markteater Midrand, omdat die mense Bydie Wlndybrow.teater is Mbongenl Ngema' se elkeaand om8.30.Tel:(Ott) dit so wil be, sa hulle. Met ditdieDalro Pot-Pourrikuns TOWNSHIP FEVERis tans 832-1641. . . DianneChandler.Tel: (011) fees.Tot 28April.Tel: 724­ by dieMarkteater te sien. 805·1845. 3301. Elke aandom 8nm. By die Alexanderteater is .Tel: (011)832-1641. Richard Loring in JOSEPH VsnessaCooke bn in THE Bill Flynn en Jana Cilliers AND THE AMAZING . . BELLE OF AMHERST by . treein TIm MAtNTENACE By dieLaager, Markteater dieMark se Upstalrs.teater TBCHNICOLOR MAN by die Alhambra. DREAMCOATte sie~. is TIIE GOOD SOLDIER om8nmgesienword.Laaste , .Teaterop: SVEJKoncJer regievan Neil naweek. Tel: (011) 832­ 1641. McCarthyte sien, ', . ROMANCE'\ROMANCE ___PRETORIA Bike'aandom 8.30. met Kate Noiniington en Tel: (011) 832·1641. BLUES INTIlE NIGHTmet Mark Richardson is by die . MaraLouw,NatalieGamsu, Andr~ Huguenet-Teaterte TRUK Opera se DBR ROSENKAVALIER met Carla Poh} and Regina Klepperindie Staatsteater.

___KAAPSTAD

Baxter.Teater, Mainstraat: Uoorteater: Kaapstadse filmfees tot5 Mei,Tel: (021) 685-7880.

Sylvesler Stallone. Kurt Russell (2-15) . Sylvesler Stanone. Kurl Russell (2·15) DAILY 945. 12.1S. 2.30, 515, 745. 1000 DAILY.94S, 12.15.230.5.15.7.45 10.00 Born on the 'In die Studio is dit die SEX, LIES AND VIDEOTAPE WE'RE NO ANGELS . opvoering HAPPy JACK Andrew Buckland, Nicky Rebelo en Gys de VII"ers In Nell McCarthy se James Spacer,Andie MAcDowell (2· HI) Roberl OeNlf~, Seari Penn (A) teaterproduksle van die klassleke 1sJeggiese werk "The Good Soldier DAllY-9 45. 1215. 230.515.7.45. 1000 DAILY' 945. 1215. 230.5.15,745, 10 00 Fourth of July met'Charles Komein aDd Oscar Winner -'Sest Director' -Oliver Stano (2-19) Joyce Dalton. . SveJk" wat In die Laager van die Mark-Teater op die planke Is•. Tom Cruise; Willem Dafoe BORN ON TIlE FOURTII OF JULY CAl CHASER DAILY: 10.00, 215, 5.15,7.45,10.30 Tomcnnse. WlItem Dflloa 12·19), Ppler Welle'. Kelly MCGilliS (2-19) ,Tot 12 Mei. Tel: (021) 685­ . DAilY 1000,215.5,1517.4'),10.30 ':DAILY. 945, 1215. 230, 515, 7,45,1000 '1 .7880. STANDARD BANK JHB "ftLENTINE~ ;"\ INTERNATlDNALFllM FESTIVAL SHIRLEY I" .: See WHATS ON lor del ails PaulineCollins, Tom Conh (2-16) Hall _JOHANNESBURG Maandag: Fly By·Night. Laatnag-alternatief vir DAilY.9.45. 12.15.230. 530. e00. 1000 DAilY'9 45.1215.2.30.515,745, 10.00 In die Concert lewer 'We're No MaxCollievanafJOApriltot Dinsdag: African Jazz . middel-stedelinge. Oop van 26 Mei 'n vertoning, Tel: Rumours; Rockey Straae. Pioneers. Woensdag: The vyfuursmiddags totbaie laat WE'RE NO ANGELS SEX, LIES AND VIDEOTAPE Jive;Donderdag: DanHillen saans en Saterdae vir • . Robert DeNlro,SaM Penn (AI JAmes SpadAro Andie MilCOowell (2-1R) Angels (021)685-7880. Woensdag: 'Louis Levy, DAILY: 9.45. 1215.230.515,7.45.10,00 DAllV,945. 1215, 230, 515,1.45. 1000 Archie Silansky. Sondag: middagete, Etes word sewe Action (AI Donderdag: Stan ..Jones Robert DeNITO,SeanPenn ModerneJau. dae vandie weektotlaataand DAILY: 9.45, 12.15,2.30, 5.15, 7.45,10.00 (klavier) en Art Kelly(bas). HARLEM NIGHTS HARLEM NIGHTS Klpples, Mark-Tearer, Eddie Murphy, RIchArd Pryor (2-19) NlcoMalan, Strandgebied; Hull tree ookSondae saam bedien. DAilY- 945, 1215. 230.515. 745, 1000 STILLB NAGin die Teater. metGil Anderson (tromme) Newtown:Township-jazzse Club Manzattan, Moletsa- . Tot 21 April.Tel: (021) 2i- voorstedelike tuiste, (Toe op ne, Soweto: Hoer­ op. di~ko. sex, lies 5470. ~ Radium Beer Hall, Louis Maandae, die res van die inkomstegroep Oop and videotape Bothalaan:Soodae: The Fat week oop vansewe-uur - en van 11 nm, Maandae en SoundBig Baridtreebierop. naweke van vyf-uur - tot 'Dinsdae is toegang gratis. In die Operahuls is dit Bel om. uit te vind watter · laat.)DONTSHOMELA. Twee gratis biere op aande . SLEEPING BEAUTY. Tot Sondae: (Oil) 728-3866. The Junction,h/v Bree-en wanneer toegang gevra Sytve<;!8r 51<1110118. ~utl Russ('U(2·15l 19Mei.Tel: (021)21-5470. Claimstraat: "Ouer" rock en word. Aile soorte musiek, DAILY, 9,45, 12.15, 230.515, 74S.1000 Fat Cats, Rosebank: new wave met 'n aparte Blues. Marshallstraat 165: ' WE:~e~ D~~' ~~~~L~I ~~{'~~~'~2~~~x~~~~r1~~1 ·vertrek vir "live" groepe. 'n Wesens van die noordelike daktuin eli video- en pool­ 1 voorstede(ouderdomtussen -DAILY.' '5. 12)5,230,515 "5, 10.00 BORN ON THE FOURTH OF JULY k.a.ner. Welkome 'afleiding 25 en 35) se uithangplek. vandie disko-twakop ander Disko-musiek, f1itsende cAr CHASER Tomcrwse. wiuem DafOE! (2-19j Pelp.r WCr!N.KeJ~y McGIlliS (2'1911-.:;D:;:AI::.cLV...:.l""00~0.c::2,.1"5,,,.5;..:1::;.5."'74:::5....:.10::::.3"'0_-1 plekke. ChrisPrior is soms ligte, spiceIs, mense met DAllY 945, 1215. 2.30, 5.15. 745. 10.00 CAT CHASER " Saterdagaande die grimering... daai soort van " (AMBAOA Peter Weller. Kelty McGilliS (2·19) platejeggies,Vir"denkende" DAILY.945.12,15, 2,30. 515745,10.00 ding.. SET THE NIGHT ON FIRE jollers. The Hottest DanceMovie of the Year' (AI WITHOUT ACLUE DAILY' 9'5. 1215.2.30. 5.15, 14S.1000 ' Rumours, Roc:keystraat: 'n ___ KAAPSTAD HARLEM NIGHTS O~l~1~~~~~~f~~~:3Bo~~~~I~~I;Y1~obl\) Tipiese Rockeystraatse' laataand-"joint" vir mense Edd,eM",ph,.R"h.'dP"o"2·,"1 HARLEM NIGHTS Tango & Cash Tango & cast: Base: Bayete tree die hele DAft\': 9.45. 1215.230.515. 7,45. 1000 . Action Thriller . (2M15) . Action Thriller (2M15} wat soms werk en van jazz Edrlie Murphy, Richard Pryor (2-191 Sylvester Stallone, Kurt Russell ~ Sylvester Stallone, Kurt Russell naweek en' volgende week SHIRLEY VALENTINE .~AIL: :'5, 12'5, 23~'15'5 745 10.00 DAILY, 9.45,12.15,2.30,5.15,7.45,10.00 DAILY: 9.45,12,15,2.30, 5.15,7.45,10.00 hou, . hierop, Late Nlte Duke's, Melville: PauhneCollins, TomConti 12-16) ~'reNo 'We're No DAILV,945 1215 2~0 5.1U45 10.00 WE'RE NO ANGELS ~~ A Angels •Angels . WITHOUT ACLUE OAlly:A90~~.'~~~.ft2j~~~~~i~~. 10.ob )- . ActIon Rob.rt D.t;:~~~.an Penn (A) I' II I'• DAILY: 9.45,12.15,2.30,5.15,7.45,10.00 ' . STANDARD BANK JHB BORN ON THE FOURTH OF JULY INTERNATIDNAL FILM FESTIVAL ACTION ______'JOHANNESBURG TomCrurse.Willem uatoe - 12-19) See "WHAT'S ON - lor delmls DAilY, 1000.215.5.15,7.45.1030 DAILY. 200,545,800,10.00 ' , JACKSON '1;; ; .; , . , Action . (2-18) ,I , Craig T. Nelson, Vanity · Nat~lie ~Knight-galery, Hyde Park: Uitstalling van 1:~~mtTrr:M"";" :,,:,~m,.r:Dr:;A"IL;:,;Y:9.45,12.15,2.30, 5.15,7.45,'0.00 beeldhouwerke uit hout en klip deur Laurence Chait. Van 22 !~~~9.n~u~~~~.,~ n '1'1 II , Apriltot 9 Mei, '.. MYSTIC PIZZA . I 2 6 CAll:: 9 45,1215,230.515,145,1000 . r:~~~~4~,~20~:!l2~~.1~~~~~~ 1b ob) .Gallery on the Market, Newtown: Uitstalling van werk deur

,.C GaelNeke,Maggie Dunbar vonWezelenAndrew Lindsay.Tot WE'RE NOANGELS. TANGO &CASH 25April." , ~ .. Robel I DeNlro, Sean Penn (AI SVlve!'>lel SlaUone, Kurl Russell (2 M 15) DAILY:9,45, 12.15.2.30.5.15.7.45. 10.00 DAilY: 945. 12,15,230, 515. 7.45,1000 ·KarenMcKerron-galery, Bryanston:Uitstallingvan ~erke deur I:• I 'I . Action Thriller (2-15) <> , Sylvester Stallone, Kurt Russell ReggiBardavid en Sheila Nowers open22 April. Tot 9 Mei, ~.30, DAILY: 9.45, 12.15, 5.15,7.45,10.00 Fig-galery, Junction: "Breaking the Wall' is 'n uitstallingdeur TANGO & CASH verskeiekunstenaars. Svlvester Slallone. Kurt RU5seIl12·15) ~reNo 'WereNo' DAILY:9,45.12.15,2.30,5,15, 7.45. 10.00 LEAN ON ME Totem-Meneghelli-ga1ery, Johannesburg: Uitstalling van BeverlvTodd.Robert Gutllaume (A) Angels Angels .'. DAilY' 945,1215,230.5.15,745.10.00 werke deurdieHimbasvan Kaokoland, Namibid, Tot23 April. Action . Action .' (A) UNCLE BUCK Robert DeNiro. Sean Penn _ Robert OeNiro, Sean Penn grafiese . Johl'lCandy.Amy Madigan (AI Gallery21,Johannesburg: Nuutste skilderyeen weJ;ke ~ HONEY ISHRUNK THE KIDS DAILY: 9.45,12.15, 2,30,5.15,7.45,10.00 DAILY: 9.45,12.15,2,30, 5.15,7.45,10.00 . .. DAilY; 9 45. 1215, 2,30. 515, 745. 1000 PLUS! Ro1IerRabbit ill'TulI1II1I Truuble' (AI deurLallithaJawahirilalvan Londen.Tot 27 April. DAlly:145, 12.15. 230. S.lS:1.45,10,00 Shirley ~ African Magic: Inheemse handwerk en kunsartikels•., Valen~ine SETT~ENIGHTONFIRE. Ongewoon en outentiek. Rockeystraat 20, Bellevue, Johannesburg, en Milkwoodsentrum 91,P1ettenbergbaai. Oacar NomlnoUOn: Boat Ac.....(2-16) Tho Hotteat.Donee MovI. of th• .vo.r (A) PaulineCollins,Tom Conti ' J,Eddie Peck, Melora Hardin , Zona.Na'{ewe Afrika-kunsen -appliek;inheemse liandwork en MBADA DAILY: 9.45 12.15 2.30 5.15 7.45 10.00, DAILY: 9.45,12.15,2.30, 5.15,7.45,10,00 kuns;' Grantlaan 64, Norwood. Johannesburg.Uistalling dour . SET THE NIGHT ON FIRE. Bornonth, Samson Mudzunga. . . T~~~~I:~15~i2.~;. ~30~e5~5~~~~i~IO~)M ______KAAPSTAD ','" MBADr==--I Fourth ofJuly .1 " D~' SET THE NIGHT ON FIRE OscarWinner-'Selt Director' • I'1Jmimiialt,m],.. The Hotl"t Dance lIovIe ollhe Vurf (A) -OIlYlr Stone (2 M 19) DAilY 9,45.12,15.2,30,5.15.145,1000 Tom Cruise,Willem Dafoe DAILY: 10.00,2.15,5.15,7.45,10.30 WE'RE NO ANGELS .I . Baxier-Galery: Groepuitstallirig van vollisdeur verskcie Robelt OeNllQ,58;'!" Penn IA) I:' DAILY:9.45, 12.15,2.30. 5.15, 745, 10.00 ..- Dead On Arrival kunstenaars. Tot 5 Mel. The Crime Thriller (2~16) Art Sc:Cne, Seepunt: Gemengde beeldhouwerkuitstalling; TANGO &CASH D.nni. cum M.g Aya. Gallery709,Adderleystraat: Uitstallinggetitcld Contemporary Sylv....'S'"lIone.Ku'I"'''... 1I12·1~' Dawning I::' HARLEM NIGHTS Trends II open' 'binnekort. Intussen is. daar die OAllY'945 1215.230 515 745.1000 E'ldieMur II .Rlc":udPr S~~~no,E~~~~o~oPkin. ~EetS'h joan (A) ',' nmiJ? (2-15) galeryversameling wat beeldhouwerke en skilderye deur .I":"w.:II.:iIj~IWlilI.WiII'WI11:<;1:&,11iiW.4--LAMBADA MON-~~~~~:2SJ~~lf;~~r~1~~~~~~, DAILY: 945, 12.15, 2.30, 5.15,7.45,10.00 8,00 plaaslikeen intemasionalekunstenaars insluit, onder andere: SETTHE NIGHT ON FIRE (AI '. I :1 II,:' II ACTIONJACKSON Robin Mann,Pieter van der Westhuizen. Nliama Nothmann. Pauline ~ollln~, Tom Con1l 12·161 AnnLinsell-Sfcwart, Lukas van Vuurenen Robert Slingsbyen MeN·FRI· 6.00,830. SM: 2;10,000,830 PARENTHOOD 1ll.nO'o & Cash CraigT,~:.;'n,vaniry(2-18) I SieveMA''',!:Dtnnn. We!1 ~' . PLUS andere.' POLICE ACADEMY 6 Kunskamer, Bergstraat 14: Suid-Mrikaanse kunatenaars soos PARENTHOOD ActionThriller (2-15) . Comody (A) SIev1t Marlin D,alll,., Wf:'!14 IAI BORN ON THE FOURTH OF JULY Sylvester Stallone, Kurt Russell BubbaSmith, Michael Winslow Pierneef,MaudSumner, Maggie Laubser, Irma Stem, Preller, MaN·FRI 600,830 SAr 230.600.830 TomCHlt5e, VI/,Ile," Onloe 12·19) DAILY: 9.45,12.15, 2.30,5.15,7.45,10.00 MDN·FAI: 930,2 00,7.30SAT: 11.00,3,30,8.00 I: I I, 1,1 :I :, Welz,KibeI,Caldecotten Boonzaaier. . Gallery International, St Georges-sentrum: Algemcnci NQWSHOW'NO, Me Ryan WHEN HARRY MET SALLY Com.d, 12.121 uitstalling.

B6 VryD~g! 20 ApriI1990: ..' ,,:_.~ .' -, ' ,-" .\', i":,., • ::i ~" ".' . i r" ! ! Regs: Ole Standard Bank Keapstadse Internaslonale Rolprentfeesls tot 5 Mel ·····Voortufli1c Kyk uit virdie volgende vyf speel in die aksiekomedie In die labia en die Baxter te lien. ····SterkaaMet/eel wat partyltcer nogal snaab in die volgende jaar. Altesame 42 prente van 20 IancIe word ···Siengerus kan wees, ver1oon. asook verskele Sulci­ "So.so LOOKWHO'S TALKING ­ Afrlkaanse prente soos Darrell Rood!... .Vermy asjy nugter is BEST OF THE BEST - 'n John Travolta in 'n baie ''TheStick" en "Jobman". David Wicht F1iek oor 'n 'karate-outjie' snaaksc en die eerste suk­ se ''Wlndprints''. "No Easy Road. Preme sanikr sterrtljies is Michael Beurke'l South Africa" • dis die nog nle beoordeel nie wat deel is van 'n sesvolle flick in 'n baie lang Amerikaarise span wat teen tyd oor 'n meisie en 'n kind. vertelllng van 'n BSC-joernaUI wat In 'n klomp Koreanse karate 1987 deur die SA-regerlng un die land •••••• CINEMA outjies te staan kom. Glo nie geslt Is .' Jurgen SChadeberg se "In the PARADISO 'n TANGO AND CASH ­ Name of Namibia· War and Peace", , te sleg nie, Sylvester Stallone en Kurt Skreeusnaakse en Richard Taylor se "South Africa: Sport' RusseUis twee polisiemanne ontroerende storie oor end Boyco"". Kevin Harris se ''Women wat nie van mekaar hou nie vriendskap en 'n huldeblyk .WITHOUT A CLUE • of Delmas". "South African Writers and en die fliek gaan basics oor aan "verbode" soene in ou Michael. Caine en Ben the ANC" en ''Zonderwater'', Steven die twee wat toe nou flicks. Met die briljante Kingsley isSherlock Holrnes Mony se drle-uur.lange dokumentire saamgegooi word om 'n saak prent oor ltallaanse oorlogsgevangenes kindersterSalvatore Cascio en Dr John Watson in 'n op te los. BAlE aksie. In Sulci-Afrika. Bo Is 'n tontel ult..., en dieveteraan Philippe oulike en baie snaakse fliek. van die Intemaslonalaprente. -La Noiret, - Maschera". lAMBADA (die tweede) • Vervolg op bl as •••• BORN ON mz4TH OF JULY • Tom Cruise lewer glo uitrnuntende spel indie flick oor '!,l Vietnamese .Kaapstad oorlogslagoffer wat na die · oorlog terugkeer na 'n Amerika wat nie meer van · hom hou nie, STER-KINEKOR :.G,oldeH Acre 20APR-2BAPR PRETORIA snnKINf.Kon CITY. TEL.25-2120 VROE@BESPREKINClS BY COMPUTICKET COMPUTICKET · •••• SEX, UES AND NAVRAE 1011)331-D991-ALMALWElKOM MILY:9.45 .... II.oo.l.~. S.30.I.OO. 10.15 pm ROLPRENTE NAVRAE (012) 322-7460 VIDEOTAPE Andie BLUE MICNEAloOUGlAS. KAIHLEENTURNER - OANNY DEVIlO - McDowell speel die rol van ROUTE OOS WES PRETORIA THE WAR OF THE ROSES .• I ; .'n ongelukkige huisvrou en 1l3IIlD1t1.IJfLmmmm Th.Fo..l<11 R.mlOlk-S.nlo EmFou lit 2·1 James Spader speel 'n soort hippie met seksuele • TOKA.­ LOOK'WHO'S5YALKING probleme in die wondCrlike TELEPHONE 75.3030 ~~uHI~;~~~.~onIY3mOnlh~~~ flick wat'n Palm D'Or bydie MILY: 9.45.m, 11.00, t~, 5.~.1.1IO, 10.15 pm DAILY: 9.45.m,I .•O.ndI 00pm ONLY lAMBADA - THE FORBIDDEN DANCE Im·l01 Cannes-filmfees ingepalrn MICHEALDOUGLAS 0 KATHLEEN TURNER BESTOFTHEBEST 01[VUURWARM DANS FtUIVANDIE WR' - OANNY OE VITO - TERRIFIC ACTION AOVENTURE-IP. G.2-1) het, lOOK WHO 'STALKING 12-12) THE WAR OF THE ROSES DAILY: 1l.00noon.530.ndl0.15pmONLY NTRErFER KQMEOI£ ME' ThFon.~11R.m.nlk-l.n~EmF.o hI I-I o IF ITGOT ANYHOTTER - IT JOHN TRAVOLTA ENKIRSTIE AlUY! . WOUlDt:TBEDANCING!II. MILY 9.45.m, 11.00, 1.~,5.~,1 OO.10.15pm LAMBADA' rHlF0R8lD11f1 •••• SHIRLEY JOHNTRAVOLTA 0 KIRSTIE AllEY • DAlet VALENTINE· 'n Huisvrou LOOK WHO'S TALKING 0 FEILlH!HEAlONTHIIIGSCREIHIP.Gl-IOI He', Hlp,SlickInd only3mo"lhl old ~T~o~~m~~~lm~sDRAMAr IAI los die skottelgoed vir 'n - Su .,Comld 2·12 , MonteCarlo minuutoftwee en vat diepad MllY:9.45.m,11 00,1.~,5.30,I.OO.10.15pm FORESHORE, TEL.25·3052 SHIRLEY VALENTINE (2·1&1 SYLVESlIR STALLONE 0 KURT RUSSELL FRI: to.30.m,l.30. 5.30.1.00. 10.15 pm Griekeland toe waar sy BEST OFTHE BEST ('1'12"1 TANGO AND CASH SAT:9.45.m•• t2,00.2.30,5.3D,I.00,10.15p.. verlief raak op die lewe, Met ""'•. I1.15,1."U5.S.».U5.1t•• ,..LU••-NonSI. II I"Mkl". 215 ~0~:I~~V~~H~~ii3~1~3~rN'G lJIIttIbtl..".15,f3l.S3I,UI.1I.15111 AllDOGSGOTOHEAVEN (AI * DRIVING MISSDAISY (AI llllWEI,\'(JNRlRSfROK!lSl'R[ITtlllRDI£ Pauline Collins. MILY:9.45.m, 11.00,1.30,5.30.1 OO.10.15pm '. DELIGHTFUL COMEDY * WEHNER VAN 4 OSCAflSI . R£GISSll/RVAH NtAUfRICMIAlI .' STEa MAGNOLIAS DRIVING MISS DAISY WHEN HARRY MET SAllY 12·121 WONOERFUl AWARD·WINNING COMEDY AI MORGAN FRIEMAN. JESSICA TANDY .. ·It' ····MYLEFTFOOT.Met" MILY:9.45.m.1l.1IO.1.3D,5.30,I.DO,10.15pm 0 OAN AYKRDYD All Dllll'tlaU.15.I.RU5.U',l.45."II. Daniel Day Lewis in die * THISYEARS' PRIZEWINNING * FRI: 10.30 '01,130,5 30.'.00, 10.15 pm ALL DOGS GOTO HEAVEN (AI * DELIGHTFUL COMEDY * SAT:9.15.m.ll.00,1.30,5.30,I.DO,lo.15pm ••AYOOTtRJRSTROkI£SPREN1' hoofrol as 'n paraplegiese VOLQENDE. AANBIEDINQI MON'~':!'l~~ ~Wo'Nl:ill~i:i.~ pm . skrywer en kunstenaar DRIVING MISS DAISY 21Ap,-CRY FREEDOM ".,• (A' M~R::I::i:r~N • JESSICA TA~fY SHlmy MACLANE 0 JUUE ROBERTS 'M~_FIElD OF DREAMS I" 11 M.,-ALWAYS ,AI waarvoor hy 'n Oscar gekry STEEL MAGNOLIAS (A, ii.His.iii.12:iiiJ ••aI.JOpm ONLY STEEL MAGNOLIAS IAn) l1M'I_ROOFTOPS "·'AI het.. DalIltt1l•. tf.15.2.•. 5,"U5..tl•• YOLGENDe UNalEDINO , '\Ty~et' Valley TltEWAR OF TltE ROSES (2-111 ...._FlElO OF DREAMS !AI ALLOOGSGOTOHEAVEN lIWiWlJ.KE.JflEKONfDlEUfllClCtW'l AMUST FOREY,ERYON_E__ Tn" v.nsyC..I", BtUvlll. T,I. 941-6710 FORBIDDEN DANCE (¥V2-1I1 IIE~iTIiiimll'~~~~~~~-l~~!~~;1h~I~ijiiDlUilJS,UlItUNlURIfR&l*CVIIVRlJ! ma~ NIGHlU:l15.30~ndOpmONLY DAILY:9.45.m,12.1IO.1.30.S.30.I.IIO.1O.15pm {,liELAMBAOA-VUURWARM OAASTltEfilMVAl( Otf: JA,IJII •• ····DRIVING MISS (AI WE'RE NO ANGELS (AI "'fry:l».l•• PAULINE CO • TOM CONTI MICHEALOOUGlAS 0 KATHLEEN TURNER lOOK WHO'S TALKING 12-121 SIt••.l ...... -DAISY - 'n F1iek oor 'n OfE IRUFER KOMEOIE MET JOHN TRAVOlTA TANGO &CASH (2-161 SHIRLE VALENTINE - OANNYDEVITO - E~KIRSTlEALlEYI SHIRLEY VALENTINE (2-111 ouerige dame wat . 12-l&j LAMBADA - THE lJNtIikS3l. THE AOVENTURI OF ALIFETIME - FROM THE WAR OF THE ROSES YOLDENDI U.HBIEDINOS ;l-'--'~;';""--'-_""::"-"l FORBIDDEN DANCE lYY2·101 noodgedwonge vir haar 'n THE MAKERS OF "EOUCATING RIlA" (2·16) TIltFunnlo11R.mlOlk-S.n~Em Fov hi 2-1 4M.,_FIElD OF DREAMh, 0IfWURVo'ARM OAHSflU VAil 01£ JMRI CINEMA PARADISO' (A) 11M.I-ROOFTOPS ",'AI lOOK WHO'S TALKING (2-'~ • 1'1; • motorbestuurder moet NIG:Tr~':i~'M~'I:~YHOTTER _ IT ~W~}~:vg~{:'ii~~~'ltrl~ 1at..1I., 12.15. 2•. 5.•.115• aanskaf. WOUlDNTBEDANfJW6~l:ov. LOOK WHO'S TALKING ..·IIt •." U.1U....&.lI.I.... 'l•• LAMBADA! DARCl Su ,Comod' 2·1 r'J::Jro..n:=~12-111 • FElL tHINEAt ON IHE 110 SCREIN \P.6.I·l01 DAILT: V5.m IOd 11.00 noon ONLY ••• WHEN HARRY MET fXIJGlAS,lfAntEflIURNER& IWIfYMWlTl)I _,Mayttard Mall ' lOOK WHO'S TALKING (2-'2) SAUY - 'n Fliek oor twee ALL'DOGSGOlroHEAYEH"(A:) Datlib:: II•• It'.ft, 2'.•• 5.31,us. 11.•• .KlHIfTRAYOJAENUISTIAlUY"- DIE I'R(l ;~,;,: W~hbe Oaa,tfU: 118lI. 12.15, Ull,UI,l.".11.D1. ~ _. ..g '11'';' DAILY: 1.30,5.30.1.00. 10.15 pm TANGO CASH 12·151 .vriende wat verlief raak, en THEYIAROFTltEROSES 12·1n kURlRt/SSEtENsYLVf5t£ftSJAlU»fJ YOLOENO. AAIIBJEDIIIGS SYLVESTER SIAL LONE 0 KURT RUSSELL NlAGWEKXfNOEKON£DIEMHMlCHAfl nie kan besluit wat om MAIN ROAD. TEL 76t'()131 ....'ANGO AND CASH DOtJGLAS,K,ATHlEEHIUIlNER&OANNYOfYlTO' 0aI)Ib:'111.15,'-'U5.U1R 11M~_ROOFTOPS 11"01 .. MILY: 9.45.m. lIllO,1.~,5.30, 5.00, 10.15 pm ., All DOGS GO TO HEAVEN (AI l1M~-.AlWAYS", daaromtrent te doen .nie. ROSERT DE NERO 0 SEAN PENN ,..UC•• -RonSI. II "'MAd"n 2·16 BEST DFTHE BEST (V'/HI Dat/itU5.1••• WE'RE NOANGELS DAlll:9.45.m,I.30IOdI.OOpm _'.lI.lI.1l1.•. U&.5.J.J.... lO.... LAMBADA - THE ICE·RINK 44-5253 AllDOGSGOTOHEAVEN IAI FORBIDDEN DANCE (YY2-101 PUBLIEK SKAATS HILLARIOUS NEAVENLYCOMEDT ALL • T~"gl~~~lu'r~'b~~~~~G * NNUWfAVONTUtIIISTRlJ(IESPfIENT' •••STEEL MAGNOLIAS ­ YOLOIN'" AANBIEDlNQ MAAlOAE - SATEROAE YOLGENDEAAHBIEDIHGS ~W~}~:vg~AI:~i~~~'lm~ DRIVING MISS DAISY 11MeI_ALWAYS,~ 111.5ns1e: 10.18·12.30_­ 'n Fliek vol bekende gesigte 11M,,-ROOFTOPS ,'·'AI lie Sissie: !.1O-5.0II_ 'STALKING MORGAN FRIEMAN • JES51CA TANDY 11M,,_ALWAYS,., .... t_DD-$.DD "",_7.30-1'.30 MIl oor 'n klompie 'Southern LOOK WHO II • DAN AYKROYO (AliI .He',Hlp.SHek ondonly 3 monlh, old DAILY: 11.00 noon. 5.30IOd 10.15 pm Belles'sc lewens en krisisse, - Su r Cnmod . 2·12 DOllY PARION • SAllY FIIlO veraldie van 'n rnaen dogter IlAILY:9.45.m,IlIlO,I.30,5.30,I.OO.l0.15pm SHIRLEY MACtANE • JUUE ROSERTS wat uitstekend deur Sally SYLVESTER STALLONI 0 KURT RUSSELL STEEL MAGNOLIAS TANGO ANDCASH WONDERFULAWARD·WINNING CoMIDY (All) DaqIih,ll••It'.15.2.•. 5.•,US."•• FieldenJuliaRoberstvertolk I.. L.A. C••- Non 51. II ~"" Ad". ·11 TltEWAROFTltEROSES 12-m word. IlAILV:9.45.m.ll.IIO.I.30,5.30,5.00.10 15pm "':::=====':""':""-j =~::w~~~~..,ro, • THISYEARS' PRIZEWINNING * DELIGHTFUL COMEDY • LAMBADA- TltE * FORBIDDEN DANCE ••• DANNY, THE DRIV!NG MISS DAISY MORGAN FRIEMAN. JESSICA TANDY CHAMPION OF THE o MN AURUYD (AIQ WORLD • Raold Dahl se avontuurverhaal oor Danny (Samuel Irons),· sy pa (Jeremy Irons) en hulle stryd teen 'n nare boef wat hulle grond wil. koop. Ook· met Cyrii Cusack.

•• WE'RE NO ANGELS' ~ Robertde Niro en Sean Penn'

vertolk die hoofrolle as twee • "j tronkvoels . wat gedwing 'H FEES VAN word om deel van 'n (2-151 ontsnappingspoging te FAMILIE (AI wees. Hulle beland toe in 'n ROLPRENTE BY t: klein dorpie waar a1maldink DIE INRYEI hullc;)spriesters. - • GLORY - 'n Sentimentele flick oor die eerste swart CAl Amerikaanse regiment. Met IAI 11,'" Matthew Broderick en 11·111 AKARANDA 54·91159 ~III!RIIJI\Wl.AIlIIIlIHSIIUfVNl III Denzel Washington. JMIl' . SPEEDYS (SOUTH HILLS) MIIRINGSPARK IKLIRKSDDRP) HlllFDX (FLORIDA) SPRINGIIOK (SPRINGS) LAMBADA - THE' . 818.1444/813.4129 IOt8) 91060 4t2.t843/$1IM2t2· 81e·1444/St3·4138 FORBIDDEN FILM 1W2-111 ALL DOGS GO TO DIE VUURWAIlIf OANS flUl VAN DIE JMRI AKSI(EN oPWtNJING IN liltTMJiSIE VAN IOMHAI«SSIARSINOIf.AKSI(.OIIIEOIE' I«S( EllJWIOIi ••IRIOSfVMII THE KARAI! KID 3 (AI HEAVEN·· 'n Vreeslike LAMBADA - THE ''';XOOX1R'! BRlNGO/EIIUJAMltlE' WJlIJQ'R-l(fItfOllllSIJI.w.lSM..Df9 "".,~ BEST OF THE BEST I"'" TURNER & HOOCH .fAl BEST OFTHE BEST ""'" oulike fliek wat nie net 'n FDRBIDDEII DANCE IRUTALGLDRY 1I·'n HONIY.I SHRUNKTHElIDS fAl ON SCHUCKS.lrSSCHUSlER I~ OlE HER' IIIVUUllWARIlIl\ll5 fUl YAIl Dl GRIATlALlS OF fiRE I" I1l1

VryDagl20 Aprii 1990 B7 r-- -- ._- - _ .- - - - - .. - - -•- . ... - - -, -~-~-- ONAFHANK~IKE ROLPRENTTEATERS Vir julie wat van diere hou...

___ KAAPSTAD 10.00 Warlock. Withnail and I. 10.00 La TVI se Saterdagaand-fliek is die komedie TRADING Na 'n reeks moordaanvalle word 'n basvioolspeler Lectrice. PLACES waarindie rykengeldgierige Duke-broers die (Henry Fonda) in 'n ldub in New York die verdagte Saterdag: LABIA - Oranjestraat 68: lewe van 'n yuppie en 'n kansvatter omverwerp met omdal daar 'n tre ffen de ooreenkorns tussen hom en die SCREEN I _JOHANNESBURG dief is asook weens sy, benarde . finansiele posisie. 10.15 en 2.\ 5 The Bear. 4.00 hulle verregaande planne, Met Dan Aykroyd, Eddie Vanaand: WRONG MAN wys Woensdagaand op M-Net en die SCREEN I The Big Blue. 6.\5The Bear. Murphy en Ralph Bellamy. MINI CINE - Pretoriastraat regie is behartig deur Alfred Hitchcock. Oo~ met Vera 6.00 When Harry Met Sally . 8.15 When Harry Met Sally. 49, Hillbrow: Vandag en Die sielkundige riller BLACK WIDOW wys 8.15 Withnail and I. 10.15 10.15 Warlock. Saterdag om 3, 6 en 9nmwys Sondagaand op M·Net en gaan oor 'n agent (Debra Miles en Anthony Quayle. The Big Blue . SCREEN 2 PINKFLOYD mE WAU.. Winger) se onde rsoekna 'n reeks vreemde mo orde wat CLOAK AND DAGGER is die verhaal van 'n SCREEN 2 2.00 When Harry Met Sally. Volgende week is dit THE haar na 'n massamoordenaar lei. Die verdagte, 'n pragtige verbeeldingrykeseun (Henry Thomas) war droom van 3.45 The Bear. 5.45 Runn ing 3.45 La Lectrice, 5,45 UN BEA R.A BLE verleidster.(Theresa Russell) vir wie moord die finale 'n volwasse vri end en held wal saam met hom on Empty. 8.00 La Lectrice. Running on Empty. 8.00 LIGHfNESS OF BEING. uitdrukking van liefde geword het , trou met welgestelde rekenaarspeletj ies speel. Toe worlJ iemand vennoor en mans en vermoorhulle wanneer sy moeg raak:vir hulle. hy is ooggetuie. Oo k met Dennis Hopper. Die fliek wys Saterdagaand op M-Net.' Ook met ===~_l==== DREAMSCAPE wat Maandagaand op M-net vertoon Dabney Coleman. word is 'n wetenskap-fantasie waarin 'n jong medium James Caan en Maud Adams kan vanaand in die (Dennis Quaid) leer om ander mense se drome binne te wetenskapsfiksietliek ROLLERBALL op M-Net gesien gaan en selfs daaraan deel te he. Ook mel Eddie Albert word. Dithandeloor'nsportsoort wat 'n kombinasie van VRVDAG 20 TV2 TV4 11.00 Educational 10.00 Impressions en Christopher Plummer. hokkie, swaardgevegte en motorfietswedrenne is. Klink APRIL Rendezvous 1.00 TopSport Die magtige aap is terug en lewe weerin die lradisie soos vreeslike fun. 3.10 TopSport 9.04 The Bedford Incident van Hollywood se illu sies in KING KONG LNES wat Die wat van diere hou en saamstaanin die stryd teen TV] 6.27 Epilogue .10.51 Muzik A La Carte Dinsdagaand opM-Nel wys. 'n Avonturie r (Brian Kerwin) die mens se som tyds veragtelike wrede optrede teenoor 6.00 Goeie More SA 6.45 News 11.25 TopSport en 'n dokter (Linda Hamilton) raak betrokke by die diere, kan geru s Donderdagaand op M-Net tussen 9 en 2.30 Duck Tales 7.01 Top 20 groot aap se stryd om oorlewing indie beskawing. Ook lO-uur inskakel vir Desmond Morris se program THE 3.55 Bible Story 8.00 Ngomgqibelo M·NET met John Ashton. ANIMAL CONTRACf asook 48 HOURS net daama. 4.00 Santa Barbara 7.00 Indiese programme 4.30 Popeye and Son TV3 10.30 Portugese programme 5.00 Grapevine 11.00 Educational Intekenare 5.15 Fast Forward Rendezvous 1.30 Care Bears 3.30 Alvi n and the . 7.00 Goeiemore SA 5.45 News 3.00 TopSport 2.00 The California Raisin Chipmunks 2.30 Teleskool 6.00 T opSport 6.27 Epilogue Show 3.55 Bible Story 3.30 Die wysheid van die 7.00 MacGyver 6.30 Nuus 2.30 Superbook 4.00 Santa Barbara kabouters 8.00 Nuus 6.45 In Depth Programme 3.00 Baby...Secret of the 4.30 Day by Day 4.00 Rus telose jare 8.45 Police File 7.00 Top 20 Lost Le gend 5.00 Innovations 5.00 Wetenskap in werking 9.00 Vendetta 7.39 Tshutshumkgala • 4 .30 African Watch 5.15 ZAPMAG 5.15 Tekkies . 10.00 TopSport Musiek highlights 5.45 News 5.45 Nu us 10.20 Sending Vietnam 8.00 Ngomgqibelo 5.30 Local inserts for Earth 6.00 Antenna 6.00 Kompas 11.10 Die kelner Day 7.00 Telly Fun Quiz 6.05 Antenne 12.30 Oordenking TV4 OopTyd 7.30 Who's the Boss 7.00 Simon en Sandra 6.03 Check it Out 6.00 Midnight Caller 8.00 Nuus 8.00 News TV2 8.08 OKTV Awards Intekenare 9.05 Goue jare, bi tter jare 9.00 thirty something 5.57 Dokumenter 10.00 People Like Us 7.00 Carte Blanche 10.00 Alfred Hitchcock bied 10.00 Com ing of Age 6.27 Epilogue 10.30 Our House 8.00 Natural Concern aan... 10.30 Diagonal Stree t 6.30 In Depth programme 11.23 Sledge Hammer 8.30 Black Widow • kyk 10.25 Op soek na die 11.00 Discover 7.00 News 11.49 TopSport onder hoogtepu nte koninklike weg van Persie 12.00 Face to Face 7.31 Imalini 10.10 Boks 10.55 Oordenking 8.15 Video Juke Box M-NET 10.30 A Soldier's Story 1V2 7.00K-TV TV2 4. 13 Featherfoot Farm TV3 11.00 Staying Alive MAANDAG 23 4.13 Featherfoot Farm . 4.25 AIT 5.57 D okumenter 12.35 The Making of 4 .25 Training and 4.42 Stepping into Rhytlun Robocop Development 5.58 Gold Disc 6.27 Epilogue TV] 6.30 News 1.00 The Sword in the Stone 5.58 Ingcinga 6.27 Epilogue 2.20 The Journey of Natty 7.00 Goeiemore SA 6.27 Epilogue 6.30 Indepth Programme 7.00 In Depth Programme . 2.30 Tele school 7.31 Sidlalela Intsha Gann 6.30 Indepth Progr amme ' 7.00 News 4.00 Sokker 3.30 Cloppa Castle 7.00 News 7.31 Crossbow 5.45 Motorsport 3.40 Pumpki n Patch 7.31 Ezodumo 8.00 Siyakhenketha TV4 3.5 0 Alvin and th e 4.1 3 Featherfoot Farm OopTyd 3.55 Bible Story 8.00 Ululu Ubuyile 8.30 Jaz z 5.00 TopSport Chipmunks 4.25 Countries 6.00 Diamonds 4.00 Santa Barbara 8.30 Theng a lsipho 9.04 Veneance Valley 4.30 Just the Ten of Us 4.15 Wowser 4.45 Dealing with Dogs Intekenare 1V3 10.35 Scorpions Live 5.00 Innovations 4.40 Heathcliff 5.58 Botaki 7.00 Cloak and Dagger - kyk TV3 4.13 Featherfoot Farm 11.42 MASH 5.15 Bionic Six 5.10 Teenage Mutant Hero 6.27 Epilogue onder hoogtepunte 4 .13 Featherfoot Farm 4.25 AIT Turtles 6.30 News 8.40 60 Minutes 5.45 News 4 .25 Training and 4.42 Stepping into Rhythm M-NET 6.00 Antenna 5.35 Spartakus and the Sun 7.00 In Depth Programme 9.00 Grammy living legends Development 5.58 Snorks 10.30 Ben Hur 7.05 Barney Bamato OopTyd 7.31 Tsa Setso awards 5.58 G I Joe 6.27 Epilogue I I. 20 Les Miserab les 8.00 Nuus . 6.00 Loving 8.00 Go Isa Losong 11.00 Nerd's Vacation 6.27 Epilogue 6.30 News 3.00 The Smurfs 9.00 TopSport 6.30 Anything But Love 8.30 Di a Duma 12.30 Inherit the Wind 6.30 News 7.00 In Depth programme 3.25 The Kidsong TV Show 10.00 St Eligius Intekenare 7.00 In Depth Programme 7.31 Balekane 3.50 Storybreak 10~5 Oordenking 7.00 Inherit the'Wind TV4 7.31 Crossbow 8.00 Kgweetsa 4.IOWowser SONDAG 22 8.40 60 Minutes 4.58 Capitol 8.00 Ntome Tsebe 8.30 Jazz, Jazz, Jazz 4.35 The Flintstone Kids TV2 9.00 Dreamscape kyk 5.30 The Bold and the 5.00 Hot Hit, TV] 4.13 Featherfoot Farm onder hoogtepunte Beautiful TV4 . TV4 OopTyd 12.30 Note and Anecdote 4.25 Disneyland 10.35 Snoeker 9.04 Death Ride To Osaka 4.58 Capitol 4.58 Capitol 6.00 Loving 1.00 Tao Tao ­ 5.58 Snorks 11.35 Claudia 10.44 My Two Dads 5.30 The Bold and the 5.30 ' The Bold and the 6.30 Sport 1.25ZETI 6.27 Epilogue 11.13 The Big Valley Beautiful Beautiful Intekenare 1.35 StorybookInternational 6.30 Indepth Programme DINSDAG 9.04 The Fortunate Pilgrim 9.04 The Fortunate Pilgrim 7.00 High Anxiety 2.00 Walt Disney-fliek 7.00 News 24 M·NET 9.57 Doogie Howser MD 9.58 Movie Focus 8.35 Saturday Night 2.55 Die Waltons 7.31 Police File 10.30 Baby ...Secret of the 10.27 Die manne van K3 10.30 Cheers 8.50 Sportsfire 3.50 Collage 8.00 Phindi TV] Lost Legend 9.00 Rollerball • kyk onder 7.00 GoeiemoreSA 10.58 Paulista Boulevard 4.50 Beyond 2000 8.30 Ingxubevange 12.00 Public Eye M·NET hoogtepunte 5.45 Tydskrifprogram 3.00 Teleskool 3.00 The Smurfs 10.30 The Journey of Natty M-NET 11.10 Freebie and the Bean 6.25 Skat in Kleipotle TV3 3.30 Miclic Malic Maantuig 3.25 My Little Pony Gann 10.30 Baby ...Secret of the 1.00 Claudia 6.40 Met Woord en Lied 4.13 Featherfoot Farm 3.45 W'Jelie Walie 3.50 Alvin and the 12.10 60 Minutes Lost Legend 7.00 SO/50 4.25 Disneyland 4.00 Rustelose jare Chipmunks 3.00 Smurfs 12.00 VideoFashion 8.00 News 5.581l0ga e TIoga Kgale 5.00 As die eeu draai 4.\5 Wowser SATERDAG 21 3.25 My Little Pony 9.00 Final Edition 6.27 Epilogue 5.15 Skooldae 4.40 Heathcliff 3.00Smurfs 5.45 Nuus 3.50 Alvin and the 3.25 The Kidsong TV show TV] 9.50 David Millin 6.30 News .5.10 Teenage Mutant Hero Chipmunks' 6.00 Kompas 3.50 Storybreak 5.57 Oggendboodskap 10.15 A Look at the Book 7.00 In Depth Programme Turtles 4.15 Wowser 7.31 Police File 6.05 Antennc 5.35 The Real Ghostbusters 4.15 Wowser 6.00 Opvoedkundige TV 4.40 Heathcliff 7.45 After 8 7.00 Fox en Vennote 6.30 Agriforum TV2 Oop Tyd 5.10 Teenage Mutant Hero 4.40 Heathcliff 1.00 TopSport 8.30 Sediba Sa Moya 8.00 News 6.00 Loving 7.00 Goeiernore SA Turtles 5.10 Teenage Mutant Hero 9.00 Whirlpool 6.30 Designing Women 9.00 Opvoedkundige TV 5.57 National Geographic 5.35 Spartakus and the Sun Turtles Explorer TV4 10.00 The Golden Girls Inteken are . 11.00 Klemens en OopTyd 5.35 The Real Ghostbusters 6.30 In Depth Programme 4.58 Capitol 10.30 No Jacket Required 7.00 King Kong Lives - kyk Klementeintjie 6.00 Loving OopTyd 7.45 Nuus 5.30 The Bold and the 11.00 Open University onde r hoogtepunte 11.10 Die Robinsons 6.30 The Days and Nights of 6.00 Loving 7.01 Imibono . Beautiful 11.55 Evening Prayer 8.40 Saturday Night I 1".35 Diere en mense Molly Dodd . 6.30 Empty Nest • 7.21 Unqambothi 9.03 Family Ties 9.00 Sokker 12.00 TopSport Intekenare 7.50 Masakhane 9.30 Dynasty TV2 10.00 Philip Marloe Intekenare 6 .00 Nuus 7.00 Wrong Man - kyk onder 10.23 Hunter 4.13 Featherfoot Farm 11.00 S noeker 7.00 Revue Plus 6.15 Kompas hoogtepunte TV3 I \.16 The Forum Presents 4.25 Countries 12.00 The Long Riders 8.00 The World of National 6.20 Uit die pluiskeil 8.45 Boles \.00 TopSport 4.46 Dealing with Dogs Panasonic 7.05 Die Riptide-trio . 10.00 Snoeker 5.57 Houdini M·NET 5.58 Gl Joe 9.00 Desmond Morris - the 8.00 News WOENSDAG 11.00 One-Trick Pony 6.30 News 10.30 The Sword and the 7.00 News 25 animal contract 8.35 Magnum 7.31526 6.45 In Depth Programme Stone 10.00 48 Hours: Animal 9.30 Trading Places > kyk 8.30 Umculo we Gospel TVl 7.01 Irnahlascdi a Tumelo 11.50 Charlie Brown DONDERDAG 26 Rights onder hoogtepunte 7.00 Goeiem6re SA 11.20 The Judge 7.50 Ho L1aNoto - Koorsang 3.00 The Srnurfs 11.00 Snoeker 3.25 My Little Pony TV3 2.30 Teleschool 11.45 Ep ilogue 8.40 Le Reng! La Reng? . . TV] 12.00 Rollerball

Gidse saamgestel deur DEBBIE AMOS •

B8 VryDagl20 April 1990