SOŁECTWA GMINY STRZELIN

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Gorąco zachęcam do lektury Ich empfehle Ihnen hlihherzlich, un- This brochure provides an over- folderu, w którym zaprezento- sere Broschüre zu lesen, in der alle view of all the villages in the wano wszystkie sołectwa gmi- Dörfer der Gemeinde Strehlen Municipality of Strzelin. It’s the ny Strzelin. To pierwsza taka (Strzelin) vorgestellt wurden. Dies fi rst publication of its kind and publikacja przedstawiająca: ist die erste solche Publikation, it presents local history, historic historię, zabytki, ciekawe miej- in der Themen wie Geschichte, sites, must-see places and the sca, ale też aktywność naszych Denkmäler, interessante Orte, initiatives undertaken by local mieszkańców w stowarzysze- aber auch die Aktivitäten un- residents within various asso- niach, kołach gospodyń wiej- serer Bewohner in Verbänden, ciations, country housewives’ skich, jednostkach ochotniczej Landfrauenclubs, Freiwilligenfeu- clubs, volunteer fi re brigades straży pożarnej oraz klubach erwehren und Sportvereinen an- and sports clubs. In recent years sportowych. Niewątpliwie jest gesprochen werden. Zweifellos the countryside has fl ourished się czym chwalić i o czym pi- haben wir viel, auf das wir stolz and we clearly have a lot to sać, bo nasze tereny wiejskie sein und worüber wir schreiben write about and take pride in. przeżywają w ostatnich latach können, denn unser Land hat in The growth is embodied by the prawdziwy rozkwit. Ten rozwój den letzten Jahren einen regel- large number of investments, widać nie tylko w sferze inwe- rechten Boom erlebt. Diese Ent- and even more so, by commu- stycyjnej, ale przede wszystkim wicklung ist nicht nur bei Investiti- nity activities and civic partici- w dziedzinie aktywności spo- onen zu sehen, sondern vor allem pation. I fi rmly believe that each łecznej i obywatelskiej. Jestem im Bereich des sozialen und bür- of the 36 villages that form our przekonana, że w każdym z 36 gerlichen Engagements. Ich bin Municipality has something in- naszych sołectw można zna- überzeugt, dass in jedem unserer teresting to offer and that each leźć coś ciekawego i każda 36 Dörfer etwas Interessantes zu of them is truly special. That’s miejscowość jest naprawdę fi nden und jedes dieser Dörfer why I encourage you to ex- wyjątkowa. Dlatego zachę- wirklich einzigartig ist. Deshalb plore the area and learn about cam do zwiedzania, poznawa- ermutige ich Sie, die Geschichte its history and the present. This nia historii i teraźniejszości gmi- und die Gegenwart zu erkunden brochure was prepared by the ny. Przygotowany przez Strzeliń- und kennenzulernen. Die vom Strzelin Association for Develop- skie Stowarzyszenie Wspierania Förderverein von Strehlen (Strze- ment Support and it’s an excel- Rozwoju folder stanowi dosko- lin) erstellte Broschüre ist ein aus- lent guide to our region, which nały przewodnik po naszych gezeichneter Leitfaden für unsere spreads knowledge about the terenach wiejskich oraz w przy- ländlichen Gebiete, der auf zu- Strzelin Land in an approach- stępny sposób popularyzuje gängliche Weise das Wissen über able format. wiedzę o ziemi strzelińskiej. das Strehlener Land verbreitet. Dorota Pawnuk Dorota Pawnuk Dorota Pawnuk Mayor of the Town Burmistrz Miasta i Gminy Strzelin Bürgermeisterin von Strehlen and Municipality of Strzelin

2 Strzelińskie Stowarzyszenie Der Strehlener Förderverein The Strzelin Association for De- Wspierania Rozwoju składa möchte Ihnen eine Broschüre velopment Support prepared na Państwa ręce folder doty- über die Dörfer der Gemeinde this brochure with an over- czący sołectw Gminy Strze- Strehlen vorstellen, die in Zusam- view of the villages that form lin, który został przygotowany menarbeit mit dem Kulturzent- the Municipality of Strzelin in we współpracy ze Strzelińskim rum Strehlen erstellt wurde. Wir collaboration with the Strzelin Ośrodkiem Kultury. Mamy na- hoffen, dass diese Publikation Cultural Centre. We hope that dzieję, że niniejsza publikacja zu einer Art Leitfaden für diese this publication will serve as a stanie się swego rodzaju prze- Orte wird und Sie zum Besuch guide to the region and it will wodnikiem po miejscowo- und zum Kennenlernen unse- encourage you to explore the ściach i zachętą do zwiedza- rer Gebiete ermutigen wird. Wir nearby villages. We would like nia i poznawania okolicznych möchten uns im Voraus bei al- to thank everyone who con- sołectw. Z góry dziękujemy len Personen bedanken, die zur tributed to the publication of wszystkim, którzy przyczynili się Vorbereitung dieser Broschüre this brochure. Your help has do powstania folderu. Wasza beigetragen haben. Ihre Hilfe ist been invaluable. pomoc jest nieoceniona. von unschätzbarem Wert. Strzelin Association Strzelińskie Stowarzyszenie Strehlener Förderverein for Development Support Wspierania Rozwoju Strehlener Kulturzentrum Strzelin Cultural Centre Strzeliński Ośrodek Kultury

3 BIAŁY KOŚCIÓŁ To jedna z najstarszych i najład- Es ist eines der ältesten und am This beautifully located village is niej położonych wsi w Gminie schönsten gelegenen Dörfer one of the oldest in the Munici- Strzelin. Przy dwóch zbiornikach der Gemeinde Strehlen. An zwei pality of Strzelin. On the shores wodnych działa Ośrodek Wypo- Seen gibt es das Freizeitzentrum of the two local ponds there’s czynkowy „Nad Stawami” dys- „Nad Stawami” (An den Teichen) ‘Nad Stawami’ resort with 22 ponujący 22 nowymi domkami mit 22 neuen Ferienhäusern mit new cabins (accommodation (132 miejsca), szeroką piaszczy- 132 Plätzen, einen breiten sandi- for 132 guests), a wide sandy stą plażą, nowoczesnym zaple- gen Strand, moderne Freizeitein- beach, up-to-date infrastruc- czem, a w sezonie turystycznym richtungen und - in der Touristen- ture and – in the summer sea- wypożyczalnią sprzętu wodne- saison - einen Verleih für Wasser- son – a water rental. The Church go. Odbudowany z wojennych sportausrüstung. Die Kirche der of Visitation of St. Mary, which zniszczeń kościół pw. Nawie- Heimsuchung der Jungfrau Ma- dates back to 1264, has been dzenia Najświętszej Marii Panny ria, die nach dem Krieg wieder- restored from the damage in- pochodzi z 1264 roku. W pobliżu aufgebaut wurde, stammt aus fl icted on it by war. In the vicinity miejscowości znajdują się liczne 1264. In der Nähe des Dorfes gibt there are numerous cycling trails trasy rowerowe i nieczynne wy- es zahlreiche Fahrradwege und and unused quarries. The local robiska kamieniołomu. Okolicz- geschlossene Steinbruchgruben. woods are fi lled with mushrooms ne lasy obfi tują w grzyby oraz Die umliegenden Wälder sind and natural fruit. The village has owoce leśne. W sołectwie dzia- reich an Pilzen und Waldfrüch- a school, a preschool branch, łają: szkoła, punkt przedszkol- ten. Im Dorf gibt es eine Schule, a pharmacy branch, a bakery, ny, punkt apteczny, piekarnia, einen Kindergarten, eine Apo- a healthcare clinic, two shops, ośrodek zdrowia, dwa sklepy, theke, eine Bäckerei, ein Gesund- an agritourism resort and a train agroturystyka oraz dworzec heitszentrum, zwei Läden, einen station. The community cultural kolejowy. Ze świetlicy korzysta Ferienbauernhof und einen Bahn- centre is used, among others, m.in. miejscowe koło gospodyń hof. Der Dorfklubraum wird unter by the country housewives’ wiejskich, a na nowoczesnym anderem vom lokalen Hausfrau- club. The modern sports stadium obiekcie sportowym mecze roz- enverein genutzt, und auf dem hosts games and training of the grywają i trenują piłkarze Orła modernen Sportplatz spielen und local football team Orzeł Biały Startera Biały Kościół. We wsi trainieren die Spieler von Orzeł Kościół. In Biały Kościół there’s a są dostępne liczne atrakcyjne Biały Kościół. In Steinkirche gibt es lot of prime building land avail- działki budowlane. viele attraktive Baugrundstücke. able for sale.

Ośrodek Wypoczynkowy Nad Stawami w Białym Kościele. Freizeitzentrum Nad Stawami Steinkirche. ‘Nad Stawami’ resort in Biały Kościół.

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. Kirche der Heimsuchung der Jungfrau Maria. Church of Visitation of St. Mary.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Franciszek Cygal Tel.: +48 883 371 151 Ośrodek dysponuje m.in. wypożyczalnią sprzętu wodnego. Das Freizeitzentrum verfügt u.a. über einen Verleih für Wassersportau- srüstung. Water rental operated by the resort. 4 BIEDRZYCHÓW Pierwsza wzmianka o tej miej- Die erste Erwähnung dieses Dor- The earliest mention of the village scowości jest datowana na fes stammt aus 1301. Ein cha- is from 1301. A characteristic fea- 1301 rok. Charakterystycznym rakteristisches und weithin sicht- ture of Biedrzychów, which is vis- i widocznym już z daleka punk- bares Merkmal von Friedersdorf ible from far away, is the white tem Biedrzychowa jest biała ist der weiße Turm der örtlichen tower of the Church of Nativity wieża miejscowego XV-wiecz- Johannes-der-Täufer-Kirche aus of Saint John the Baptist built in nego kościoła pw. Narodze- dem 15. Jahrhundert. Die histo- the 15th century. The historic sin- nia św. Jana Chrzciciela. Za- rische Kirche ist ein gotischer, gle-nave church building is an bytkowa świątynia jest gotyc- einschiffi ger Bau. Im 18. Jahr- example of Gothic architecture. ką, jednonawową budowlą. hundert gehörte das Dorf zum In the 18th century the village be- W XVIII wieku wieś należała do Königlichen Vermögensamt in longed to the Royal Property Bu- Królewskiego Urzędu Majątko- Strehlen und die Umgebung reau in Strzelin and the local land wego w Strzelinie, a okoliczne zum Königreich Preußen. Zu was under the ownership of the tereny do Królestwa Pruskiego. dieser Zeit kam es zur Entwick- Kingdom of Prussia. Back in those W tych czasach nastąpił rozwój lung von Weberei und Handel. years weaving and trade began tkactwa i handlu. W XIX wieku, Im 19. Jahrhundert, während to thrive in the region. In the 19th w okresie Wiosny Ludów, we des Völkerfrühlings, brach im century, during the Spring of Na- wsi wybuchł bunt chłopski, któ- Dorf ein Bauernaufruhr aus, der tions, the village was a site of a ry został skutecznie zdławiony von der Armee niedergeschla- revolt of the peasantry which przez wojsko. W sołectwie, po- gen wurde. Im Dorf, das an der was effectively suppressed by łożonym przy ruchliwej drodze vielbefahrenen Landesstraße the military. The village is situated krajowej nr 39, od niedawna 39 liegt, ist seit kurzem ein Land- by a busy national road no. 39. funkcjonuje koło gospodyń frauenverein aktiv, und im gro- It has a country housewives’ club wiejskich, a w miejscowej, dużej ßen Dorfklubraum fi nden viele that has formed recently and i zadbanej świetlicy odbywa się zyklische Veranstaltungen statt. the spacious and well-groomed wiele cyklicznych imprez inte- Es gibt auch ein bekanntes lo- community cultural centre serves gracyjnych. W sołectwie działa kales Unternehmen, das sich as the site of many regular events też znane lokalne przedsiębior- mit Anbau und Verkauf von aimed at the local community. stwo trudniące się hodowlą Zierpfl anzen beschäftigt. In addition, the village is home to i sprzedażą roślin ozdobnych. a large business enterprise that specialises in growing and sale of ornamental plants.

W sołectwie jest zadbany i dobrze wyposażony plac zabaw. Im Dorf funktioniert ein gepfl egter und gut ausgestatteter Spielplatz. There’s a well-groomed and well-equipped playground available in the village.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Ewelina Mróz Kościół pw. Narodzenia Św. Jana Chrzciciela. Tel.: +48 883 371 152 Johannes-der-Täufer-Kirche. Church of Nativity of Saint John the Baptist. 5 BIERZYN Nazwa miejscowości pochodzi Der Name des Dorfes leitet sich The village was named after od swojego założyciela Ber- von seinem Gründer Berthold its founder Berthold (Berdhold- tholda (Berdholdsdorf). Pod (Berdholdsdorf) ab. Ende des 18. sdorf). In the late 18th century koniec XVIII wieku wieś należa- Jahrhunderts gehörte das Dorf it formed part of the Plohmule ła do majątku Plohmule – Gu- zum Gut Plohmule, das im Besitz property that belonged to Gus- stava von Richthofena. Historia von Gustav von Richthofen war. tav von Richthofen. The property, Bierzyna jest ściśle związana Die Geschichte von Berdholds- which used to include an agricul- właśnie z majątkiem, na tere- dorf ist eng mit dem Gut verbun- tural enterprise, has been closely nie którego mieścił się folwark den, in dem sich der Gutshof be- linked with Bierzyn’s history. In the pański. W XIX wieku wieś zosta- fand. Im 19. Jahrhundert wurde course of the 19th century the vil- ła podzielona na część szla- das Dorf in einen adeligen Teil lage was subdivided into nobility checką (folwark-owczarnia) (Gutshof) und das eigentliche property (agricultural enterprise i na własność gminy wiejskiej. Dorf geteilt. Das kulturelle Leben with a sheep farm) and property Obecnie życie kulturalne tej dieses kleinen Vorstadtdorfs kon- of the rural municipality. Today, niewielkiej podstrzelińskiej wsi zentriert sich derzeit im lokalen, the cultural life of the residents of ogniskuje się w miejscowej, do- gut ausgestatteten und gepfl eg- this small village centres around brze wyposażonej i zadbanej ten Dorfklubraum, in dem neben its well-equipped community świetlicy, na której oprócz im- Veranstaltungen zur Integration cultural centre which is used prez integrujących lokalną spo- der lokalen Gemeinschaft auch for community events as well łeczność odbywają się również heilige Messen abgehalten wer- as Holy Masses. There’s a large msze święte. Na terenie sołec- den. Im Dorf gibt es auch einen football pitch and a shop avail- twa jest też duże boisko piłkar- großen Fußballplatz und ein Ge- able for residents of the village. skie oraz sklep, a gmina Strzelin schäft. Die Gemeinde Strehlen The Municipality of Strzelin owns dysponuje tutaj atrakcyjnymi verfügt hier über attraktive und good and reasonably priced i niedrogimi działkami budow- kostengünstige Baugrundstücke. building land in the area, which lanymi. is now available for sale.

Sołtys/Ortsvorsteher/ Village Leader: Aldona Tomasik Tel.: +48 883 371 153

6 BROŻEC Pierwsze wzmianki o miejscowo- Die ersten Erwähnungen über The earliest mention of the vil- ści datowane są na 1240 rok. das Dorf gehen auf das Jahr lage is from 1240. For centuries Brożec przez kilka wieków był 1240 zurück. Brosewitz war meh- Brożec constituted a Church własnością kościelną. Począt- rere Jahrhunderte lang in Kir- property. Initially it belonged to kowo należał do templariuszy, chenbesitz. Anfangs gehörte es the Templars and in later years a później joannitów z Oleśnicy den Templern, später den Jo- to the Order of Saint John in Małej. Do najcenniejszych za- hannitern aus Klein Öls. Zu den Oleśnica Mała. Brożec’s most bytków Brożca można zaliczyć wertvollsten Denkmälern von precious historic sites include the zespół pałacowy z pierwszej po- Brosewitz gehören: die Schloss- palace compound from the fi rst łowy XIX wieku oraz kościół para- anlage aus der ersten Hälfte des half of the 19th century and the fi alny pw. Św. Jakuba Apostoła 19. Jahrhunderts und die Pfarrkir- parish Church of Saint James (wzmiankowany po raz pierwszy che des Apostels Jakobus (erst- the Greater (the earliest mention już w 1315 roku). Pałac wzniesio- mals erwähnt 1315). Das Schloss of the church is from 1315). The no w 1884 roku. Kościół parafi al- wurde 1884 erbaut. Die Pfarr- palace was built in 1884. The sin- ny to budowla barokowa, jedno- kirche ist ein barocker, einschif- gle-nave parish church is an ex- nawowa, otoczona murem ka- fi ger Bau, umgeben von einer ample of Baroque architecture. miennym ze skarpami. Niedaw- Steinmauer mit Böschungen. In It is surrounded by a stone wall no przy wsparciu gminy i woje- letzter Zeit wurden dort mit Unter- that features buttresses. It has wództwa wykonano tam szereg stützung der Gemeinde und der recently been renovated (e.g. prac (m.in. remont elewacji oraz Woiwodschaft eine Reihe von renovation of the facade and posadzki). Przy kościelnym murze Arbeiten durchgeführt (z.B. Re- fl oors) with fi nancial help from oraz w chodniku prowadzącym novierung von Fassade und Fuß- the municipality and voivode- do kościoła znajdują się krzyże böden). An der Kirchenmauer ship authorities. There are concili- pokutne. W sołectwie aktywnie und auf dem Bürgersteig zur Kir- ation crosses by the church wall działa koło gospodyń wiejskich, che befi nden sich Bußkreuze. Im and pavement that leads to the ochotnicza straż pożarna, a sta- Dorf gibt es einen Landfrauen- church. The village has a thriv- dion piłkarski, z którego korzysta verein, Freiwillige Feuerwehr und ing country housewives’ club, A-klasowy LKS Brożec, to najład- ein Fußballstadions der A-Klasse a volunteer fi re brigade and a niejszy i najlepiej wyposażony LKS Brożec. Dieses ist die schöns- football stadium used by the lo- obiekt w gminie Strzelin i powie- te und am besten ausgestattete cal A class team LKS Brożec. The cie strzelińskim. W skład sołectwa Einrichtung der Gemeinde und stadium is the pride of the whole wchodzi jeszcze położony przy des Landkreises Strehlen. Zur Dorf Municipality and County of Str- trasie na Strzelin przysiółek Ulsza. gehört auch der Weiler Ulsza, zelin. By the road leading to Str- W tej miejscowości w ostatnich der an der Straße nach Strehlen zelin there’s a part of the village latach dynamicznie rozwija się liegt. In den letzten Jahren hat known as Ulsza, which has seen a budownictwo jednorodzinne. sich hier der Einfamilienhausbau great boost in single-family hous- dynamisch entwickelt. ing construction in recent years.

Kościół pw. Św. Jakuba Apostoła. W Brożcu działa ochotnicza straż pożarna. Przy kościelnym murze stoi Apostel-Jakobus-Kirche. In Brosewitz gibt es die Freiwillige Feuerwehr. krzyż pokutny (pojednania). Church of Saint James the Greater. Volunteer Fire Brigade in Brożec. An der Kirchenmauer steht ein Bußkreuz. Conciliation cross by the Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Tomasz Głowacki, Tel.: +48 883 371 154 church wall. 7 CHOCIWEL To jedno z najmniejszych so- Es ist eines der kleinsten Dörfer Chociwel ranks among the łectw Gminy Strzelin. Od 2018 der Gemeinde Strehlen. Seit smallest villages in the Munici- roku mieszkańcy korzystają 2018 nutzen die Bewohner einen pality of Strzelin. Since 2018 lo- z nowoczesnej wiaty rekreacyj- modernen überdachten Freizeit- cal residents can enjoy a roofed nej, przy której odbywają się platz, an dem lokale Feste und recreational space which has miejscowe festyny i zajęcia in- Integrationsaktivitäten für Kinder served as the site of many pic- tegracyjne dla dzieci oraz do- und Erwachsene stattfi nden. nics and community events for rosłych. Na stadionie jest rów- Das Stadion verfügt über ein children and adults alike. Other nież siłownia plenerowa, boisko Outdoor-Fitnessstudio, einen Vol- features of the stadium: out- do siatkówki i plac zabaw. Na leyballplatz und einen Spielplatz. door gym, volleyball court and miejscowym stadionie gra i tre- Dort spielt und trainiert die B-Klas- playground. The stadium is used nuje B-klasowy Zryw Chociwel. se-Mannschaft Zryw Chociwel. by the local B class team Zryw Od kilku lat na boisku odbywa Seit einigen Jahren fi ndet auf Chociwel. In the last few years it się również charytatywna gala dem Spielfeld auch eine Disco- served as the venue for a char- piosenki disco-polo. W sołec- Polo-Gala statt. Das Dorf verfügt ity disco polo festival. There’s a twie działa sklep oraz duży za- über einen Laden und einen shop and a large Agro-Polen kład rolniczy Agro-Polen. Przy großen landwirtschaftlichen Be- farm in the village. At the en- wjeździe od strony Strzelina trieb Agro-Polen. An der Einfahrt trance to the village, on the Str- można zobaczyć krzyż pokutny aus Richtung Strehlen sieht man zelin side, there’s a conciliation z wyrytymi mieczami. Kilka lat ein Bußkreuz mit geschnitzten cross with swords engraved on temu sołectwo połączono ze Schwertern. Vor einigen Jahren it. There’s a pedestrian and bike Strzelinem ciągiem pieszo-ro- wurde das Dorf durch einen Fuß- path, which connects the vil- werowym. Ten trakt jest bardzo und Fahrradweg mit Strehlen lage to Strzelin, opened a few chętnie uczęszczany przez ro- verbunden. Diese Route ist bei years ago. The track is extremely werzystów, biegaczy oraz cho- Radfahrern, Joggern und Nor- popular among cycling, jogging dziarzy nordic walking. dic-Walking-Fans sehr beliebt. and Nordic walking enthusiasts.

Od 2018 rr. mieszkańcom służy nowoczesna wiata rekreacyjna Jedną z bardziej znanych i siłownia. cyklicznych imprez jest Seit 2018 steht ein moderner überdachter Freizeitplatz sowie ein charytatywna gala disco polo. Outdoor-Fitenssstudio zur Verfügung der Einwohner. Eines der bekannten Roofed recreational space and gym available to residents regelmäßigen Events ist die since 2018. wohltätige Disco-Polo-Gala. The charity disco polo festival is a very popular event.

Przy wjeździe do miejscowości Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: stoi krzyż pokutny. An der Ortseinfahrt steht ein Ewelina Serwicka Bußkreuz. Conciliation cross at the Tel.: +48 883 371 155 entrance to the village.

8 CZĘSZYCE To niewielka i spokojna rol- Es ist ein kleines und ruhiges Bau- Częszyce is a small agricultur- nicza wieś, w której do 1945 erndorf, in dem bis 1945 ein gro- al settlement that boasted a roku istniał duży i ładny pałac. ßer und schöner Palast stand. Im magnifi cent palace until 1945. W centralnej części miejsco- zentralen Teil des Dorfes befi ndet At the central point of the vil- wości stoi pomnik poświęco- sich ein Denkmal zur Ehren der lage there’s a monument to ny mieszkańcom poległym na Einwohner, die an den Fronten local residents who fought and frontach I wojny światowej. des Ersten Weltkriegs gefallen died during World War I. The Pomnik został przekształcony sind. Das Denkmal wurde in eine monument was transformed w kapliczkę, a nazwiska po- Kapelle umgebaut und die Na- into a chapel and the names ległych są już niemal zupeł- men der Gefallenen sind jetzt fast of victims have become near- nie nieczytelne. W sołectwie völlig unleserlich. Das Dorf verfügt ly illegible. The village has a jest boisko z zapleczem szat- über einen Sportplatz mit Umklei- sports fi eld with locker rooms, niowym, dobrze wyposażony dekabinen, einen gut ausgestat- a well-equipped playground plac zabaw, a od niedawna teten Spielplatz und seit kurzem and a recently built outdoor plenerowa siłownia. über ein Outdoor-Fitnessstudio. gym.

Mali mieszkańcy chętnie korzystają z placu zabaw. Die Kleinsten nutzen gerne den Spielplatz. Little villagers enjoy the playground.

W centralnej części miejscowości jest pomnik upamiętniający poległych mieszkańców. Im zentralen Teil des Dorfes befi ndet sich ein Denkmal, das an die gefallenen Bewohner erinnert. Monument to local residents who died during the war located at the central point of the village.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Do dyspozycji mieszkańców jest również siłownia zewnętrzna. Paweł Antał Den Bewohnern steht auch ein Outdoor-Fitnessstudio zur Verfügung. Outdoor gym available for residents to enjoy. Tel.: +48 883 371 156

9 DANKOWICE To jedna z najmniejszych miej- Es ist eine der kleinsten Ortschaf- Dankowice ranks among the scowości Gminy Strzelin. Naj- ten der Gemeinde Strehlen. Das smallest villages in the Munici- cenniejszym zabytkiem jest wertvollste Denkmal ist die Pfarrkir- pality of Strzelin. The village’s kościół parafi alny pw. Św. che des St. Josef des Bräutigams, most precious monument is Józefa Oblubieńca, który po- die 1718 entstand. Während des the St. Joseph Church which wstał w 1718 roku. Goszcząc Aufenthalts im Dorf lohnt es sich dates back to 1718. If you’re in w sołectwie warto też zoba- auch, das Bußkreuz aus dem XIV./ the area, don’t miss the con- czyć krzyż pokutny datowany XVI. Jahrhundert und das histo- ciliation cross from 14th-16th na XIV-XVI wiek oraz zabytko- rische Pfarrhaus zu sehen. In der century and the historic par- wy budynek parafi i. Wewnątrz Kirche befi ndet sich ein Gemälde ish building. Inside the church kościoła znajduje się obraz św. des heiligen Josefs von 1887 und there’s a painting of Saint Jo- Józefa z 1887 roku oraz fi gu- Figuren von Anna und Joachim seph from 1887 and statues of ry świętych Anny i Joachima aus dem 18. Jahrhundert. Das Saints Joachim and Anne that z XVIII wieku. W dawnym dwo- ehemalige Herrenhaus beher- date back to the 18th century. rze mieści się obecnie świetlica bergt heute den Dorfklubraum The former manor house now wiejska, a w bliskim sąsiedztwie und in unmittelbarer Nähe des houses the community cultural budynku jest duży park, w któ- Gebäudes befi ndet sich ein gro- centre. In the vicinity there’s a rym ulokowano boisko oraz ßer Park, in dem es einen Sport- vast park with a sports fi eld and plac zabaw. platz und Spielplatz gibt. a playground.

Najcenniejszym zabytkiem Dankowic jest kościół pw. Św. Józefa Krzyż pokutny w Dankowicach. Oblubieńca. Bußkreuz in Danchwitz. Das wertvollste Denkmal von Danchwitz ist die Kirche des Conciliation church in Dankowice. Heiligen Josef des Bräutigams. Dankowice’s most precious monument: St. Joseph Church.

Panorama Dankowic. Panorama von Danchwitz. Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Panoramic view over Dankowice. Jan Bojczuk Tel.: +48 883 371 157

10 DĘBNIKI Położona w sąsiedztwie lasu Das in Waldnähe liegende Dorf The village situated beside a wieś została założona przez wurde von tschechischen Sied- forest was founded by Czech osadników czeskich, którzy lern gegründet, die vor religiö- settlers who arrived here to es- przybyli na ziemię strzelińską ser Verfolgung in das Strehlener cape from religious persecu- uciekając przed religijnymi Land kamen. Tschechische Wur- tion. The Czech roots of the vil- prześladowaniami. Czeskie zeln zeigen sich unter anderem lage are revealed, e.g. by dis- korzenie widać m.in. w cha- in charakteristischen Elementen tinctive elements of old build- rakterystycznych elementach älterer Gebäude. Es ist eines ings. The village boasts one of starszych budynków. To jed- der am schönsten gelegenen the most beautiful locations in na z najładniej położonych Dörfer in der Gemeinde Streh- the Municipality of Strzelin. In miejscowości w gminie Strze- len. In den letzten Jahren ha- recent years it has attracted lin. W ostatnich latach osiedla ben sich hier immer mehr neue many new residents. The vil- się tu coraz więcej nowych Bewohner niedergelassen. Im lage has a modern community mieszkańców. W sołectwie Dorf befi ndet sich ein moderner cultural centre, which serves jest nowoczesna świetlica, na Klubraum, in dem zahlreiche as the site of many regular cul- której odbywają się liczne, cy- kulturelle Veranstaltungen statt- tural events. Beside the centre kliczne wydarzenia kulturalne. fi nden. Neben dem Klubraum there’s a playground and an Przy świetlicy ulokowano plac gibt es einen Spielplatz und ein outdoor gym. The village of zabaw i zewnętrzną siłownię. Outdoor-Fitnessstudio. Eichwald Dębniki is situated by a popu- Dębniki leżą na trasie chętnie liegt an einer Strecke, die von lar cycling trail that leads to uczęszczanej przez turystów zahlreichen Fahrradtouristen the Strzelińskie Hills. Hacjenda rowerowych prowadzącej auf dem Weg zu den Strehlener Dolina Żab, a popular event na Wzgórza Strzelińskie. Dzia- Bergen besucht wird. Hier steht venue, offers space for a vari- ła tutaj Hacjenda Dolina Żab, auch die Gaststätte Dolina Żab ety of social events. w której odbywają się liczne (Froschtal), in der zahlreiche Ver- imprezy okolicznościowe. anstaltungen stattfi nden.

Świetlica wiejska w Dębnikach.bnikach Der Dorfklubraum in Eichwald. Community cultural centre in Dębniki.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Edward Tracz Tel.: +48 883 371 158

11 DOBROGOSZCZ Nazwa miejscowości wywodzi Der Name des Dorfes leitet sich The name of the village derives się od staropolskiego imienia vom alten polnischen Männer- from an Old Polish male name: męskiego – Dobrogost, któ- namen - Dobrogost - ab, was Dobrogost, which means a per- re oznaczało „dobry, życzliwy „gut, gastfreundlich” bedeutet. son who is good-natured and dla gości”. Pierwsza wzmian- Die erste Erwähnung des Dor- kind to guests. The earliest men- ka o miejscowości pochodzi fes stammt aus dem Jahr 1446. tion of the village is from 1446. z 1446 roku. W XV w. Dobro- Im 15. Jahrhundert gehörte Do- In the 15th century Dobrogoszcz goszcz należał do rodziny von bergast der Familie von Czirn. was the property of the von Czirn Czirn. Najcenniejszy zabytek to Die wertvollste Sehnswürdigkeit family. Dobrogoszcz’s most pre- zespół pałacowy i folwarczny, ist die Schloss- und Gutsanlage cious monument is the palace wraz z pięknym parkiem. Sam sowie ein schöner Park. Das and farm compound, includ- pałac pochodzi z 1797, a został Schloss selbst stammt aus dem ing a beautiful park. The palace przebudowany w 1937 roku. Jahr 1797 und wurde 1937 um- building dates back to 1797. Znaczną część miejscowości gebaut. Der größte Teil des Dor- In 1937 it was redeveloped. A otacza kamienny mur obron- fes ist von einer steinernen Vertei- substantial part of the village is ny, a w parku, pełnym starych digungsmauer umgeben, und enclosed by a defensive stone i cennych okazów drzew, znaj- im Park, der voll von alten und wall. The park, which is fi lled with dują się ruiny nieznanej kamien- wertvollen Bäumen ist, befi nden precious old trees, contains ruins nej budowli. Sołectwo dyspo- sich Ruinen eines unbekannten of an unidentifi ed stone struc- nuje niewielką, nowoczesną Steinhaus. Das Dorf hat einen ture. The village has a small yet świetlicą, placem zabaw i bo- kleinen, modernen Klubraum, functional community cultural iskiem. W Dobrogoszczy odby- einen Spielplatz sowie einen centre, a playground and a wają się np. pikniki rodzinne, Sportplatz. In Dobergast fi nden sports fi eld. Family picnics with podczas których organizowane zum Beispiel Familienpicknicks many attractions, e.g. activities są m.in. animacje dla dzieci, statt, bei denen Animationen für for children, football matches, mecze piłkarskie itp. Przy wjeź- Kinder, Fußballspiele usw. orga- etc. are organised in Dobrogo- dzie do miejscowości pomnik nisiert werden. An der Dorfein- szcz. At the entrance to the vil- poświęcony mieszkańcom po- fahrt befi ndet sich ein Denkmal lage there’s a monument to ległym w I wojnie światowej, für die im Ersten Weltkrieg gefal- residents who died during World pełniący obecnie funkcję wiej- lenen Bewohner, das heute als War I, which currently serves the skiej kapliczki. Dorfkapelle dient. function of a roadside chapel.

W sołectwie są organizowane liczne imprezy integracyjne. Der Dorfrat organisiert zahlreiche NaN skrskrajuaju wswsiis są tajemniczetajemnicze ruruinyiny ninieznanejeznanej Integrationsveranstaltungen. bbudowli. Numerous events for the local community AAm Rande des Dorfes befi nden sich mysteriöse are organised in the village. RuinenR eines unbekannten Gebäudes. Przy wjeździe do miejscowości RuinsR of an unidentifi ed structure on the outskirts stoi pomnik/kapliczka. of the village. An der Einfahrt zum Dorf befi ndet sich ein Denkmal/Kapelle. Monument/chapel at the entrance to the village. Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Bogusław Sikora, Tel.: +48 883 371 159

12 GĘBCZYCE Pierwsze wzmianki na temat wsi Die erste Erwähnung des Dorfes The earliest mention of the vil- datowane są na 1316 rok. Miej- stammt aus dem Jahr 1316. Bis lage is from 1316. Until 1811 scowość do 1811 roku należała 1811 gehörte es zum Kloster Hein- it constituted property of the do opactwa w Henrykowie. Cen- richau. Ein wertvolles Denkmal ist monastery in Henryków. The nym zabytkiem jest barokowy der barocke Palast vom Anfang palace built in the early 17th pałac z początku XVII wieku, któ- des 17. Jahrhunderts, der die century – a former summer ry stanowił letnią rezydencję dla Sommerresidenz der Zisterzienser residence of the Cistercians, cystersów. Do pałacu przylega war. Neben dem Palast befi n- is a valuable example of Ba- park, w którym występują okazy det sich ein Park mit alten Eichen, roque architecture. The palace starych dębów, kasztanów i lip. Kastanien und Linden. In der Um- is adjoined by a park with old W okolicach Gębczyc jest wiele gebung von Geppersdorf gibt oak, chestnut and lime trees. ciekawych miejsc. Duże wrażenie es viele interessante Orte. Beein- There are many must-see spots robi częściowo zalana kopalnia druckend ist der teilweise über- around Gębczyce. The partially granitu, w której nadal wydoby- fl utete Granitsteinbruch, in dem fl ooded granite quarry, where wany jest kamień. Niedaleko wy- noch Stein abgebaut wird. In der granite is still mined, never fails robiska jest gospodarstwo agro- Nähe der Grube befi ndet sich ein to impress. At a close distance turystyczne „Nietoperek” zwane Bauernhof namens „Nietoperek” from the quarry there’s the ag- też Domem na Kalbruchu. Stoją oder „Dom na Kalbruchu” (Haus ritourism resort ‘Nietoperek’, tu dwa charakterystyczne wa- aufm Kalbruch). Es gibt zwei cha- also known as ‘Dom na Kalbru- pienne piece, w których powsta- rakteristische Kalksteinöfen, in de- chu’. It boasts two original lime wało kiedyś wapno, używane nen einst Kalk produziert und für kilns that were used to produce do celów budowlanych. W ich Bauzwecke verwendet wurde. In quick lime for construction pur- sąsiedztwie widać dawne wyro- ihrer Nähe befi ndet sich die ehe- poses. In the vicinity there’s a bisko marmurów zalane wodą, malige, mit Wasser gefl utete Mar- fl ooded marble quarry that w którym wydobywano poma- morgrube, in der orangefarbene used to be a source of high- rańczowe kryształy granatów Granatkristalle von Schmuckqua- quality orange rocks. In the for- o jubilerskiej jakości. W lesie za lität abgebaut wurden. Im Wald est beyond Gębczyce, near Gębczycami, nieopodal zalane- hinter Geppersdorf, in der Nähe the fl ooded quarry (known as go wyrobiska (tzw. „Szamotki”), der überfl uteten Grube (der so ‘Szamotka’) there’s a mysteri- znajduje się tajemnicza granito- genannten „Szamotki”), befi ndet ous granite rock dubbed ‘Ma- wa skałka zwaną „Marienstein”. sich ein mysteriöser Granitfelsen rienstein’. Local residents can Sołectwo dysponuje dwoma namens „Marienstein”. Das Dorf enjoy two playgrounds, an out- placami zabaw, siłownią ple- verfügt über zwei Spielplätze, ein door gym and a roofed recrea- nerową oraz wiatą rekreacyjną Outdoor-Fitnessstudio und einen tional space which serves as wykorzystywaną do organizacji überdachten Freizeitplatz, der für the site of many events aimed imprez integracyjnych. Events genutzt wird. at the local community.

Sołtys/Ortsvorsteher/ Village Leader: Małgorzata Wójcik Tel.: +48 883 371 161

Na terenie sołectwa działa Teren rekreacyjny w Gębczycach. kopalnia granitu. Freizeitgebiet Geppersdorf. In der Gegend gibt es einen Recreation ground in Gębczyce. Granitsteinbruch. Granite quarry near the village.

W Gębczycach warto zobaczyć stare wapienne piece. BBei Geppersdorf lohnt es sich, die alten Kalksteinöfen zu besichtigen. AAuthentic lime kilns in Gębczyce.

13 GĘBICE Miejscowość wzmiankowana Die Ortschaft wurde 1301 als The earliest mention of the vil- jako Gambicz w 1301 roku, Gambicz erwähnt, als sie vom lage, known back then as kiedy została zakupiona przez Breslauer Herzog Bolko I. gekauft ‘Gambicz’, is from 1301. At księcia wrocławskiego Bol- und an den Klarissenorden in the time it was purchased by ka I i przekazana strzelińskim Stehlen übereignet wurde. Ab Bolko I, the Duke of Wrocław, klaryskom. Od 1549 roku len- 1549 war dies ein Lehen der Her- and offered to the Poor Clares no książąt legnicko-brzeskich. zöge von Liegnitz und Brest. Spä- of Strzelin. After 1549 it was the Później wieś królewska, a na- ter königliches Dorf und dann fi efdom of the Duchy of Leg- stępnie własność dynastii orań- Eigentum der Oranien-Dynastie nica and Brzeg. Later on, it en- skiej i książąt z dynastii sasko- und der Herzöge von Sachsen- joyed the status of royal village -weimarskiej. Wartościowym Weimar. Die ehemalige Mühle and subsequently it was taken zabytkiem jest dawny młyn von 1847 ist ein wertvolles Denk- over by members of the House z 1847 roku, a goszcząc w so- mal. Beim Besuch des Dorfs sind of Orange and Saxe-Weimar. łectwie warto zwrócić uwagę die Backsteinkapelle von 1892 Gębice’s precious monument is na ceglaną kapliczkę z 1892 und das Kreuz auf dem Sand- a mill that dates back to 1847. roku oraz krzyż na cokole z XIX- steinsockel aus dem 19. Jahr- Other must-sees are the brick -wiecznego piaskowca. W so- hundert sehenswert. Im Dorf, das chapel from 1892 and the 19th- łectwie, które w przyszłości in Zukunft ein guter Startpunkt für century cross standing on a może być świetną bazą wypa- Touristen sein kann, die die male- sandstone socle. The village, dową dla turystów odwiedza- rischen Strehlener Berge bewan- which will make an ideal base jących malownicze Wzgórza dern wollen, gibt es einen Klub- for tourists visiting the nearby Strzelińskie, działa świetlica, raum, und fi nden zyklische Inte- Strzelińskie Hills, has a com- a w miejscowości odbywają grationsveranstaltungen statt. munity cultural centre which się cykliczne imprezy integra- Durch Karlsdorf fl ießt ein Bach, regularly hosts events for the cyjne. Przez Gębice przepływa der in der Vergangenheit loka- local community. In the past potok, który w przeszłości po- le Überschwemmungen verur- the stream which fl ows through wodował lokalne podtopienia. sachte. Gębice caused local fl oods.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Grzegorz Kaczmarek Tel.: +48 883 371 160

14 GĘSINIEC To wieś lokowana w roku 1648 Das Dorf wurde 1648 von tsche- The village was founded in 1648 przez czeskich husytów, którzy chischen Hussiten gegründet wur- by Czech Hussites who arrived przybyli tutaj uchodząc przed de, die hierher kamen, um religi- here to escape from religious prześladowaniami religijnymi. öser Verfolgung zu entgehen. Bis persecution. Until 1945 there Do 1945 roku funkcjonowała tu- 1945 gab es im Dorf eine Eisenhüt- was a factory of iron tools in the taj fabryka artykułów żelaznych. te. Im Zentrum, in der Ulica Akac- village. At the central point of W centrum wsi przy ul. Akacjowej jowa befi ndet sich ein Denkmal, the village, at Akacjowa Street, znajduje się monument upamięt- das an die im Ersten Weltkrieg ge- there’s a monument to resi- niający mieszkańców wsi, którzy fallenen Dorfbewohner erinnert. dents of the village who died zginęli w I wojnie światowej. W tej In diesem malerisch gelegenen during World War I. In recent malowniczo położonej miejsco- Dorf entwickelt sich der Einfamili- years this beautifully located wości dynamicznie rozwija się enhausbau sehr dynamisch. Den village has seen a big boom in budownictwo jednorodzinne. Dorfbewohnern steht ein moder- single-family housing construc- Mieszkańcy sołectwa korzysta- ner Klubraum zur Verfügung, der tion. A modern community cul- ją z nowoczesnej świetlicy, która mit Hilfe von Fördermitteln ge- tural centre, whose construc- powstała przy udziale zewnętrz- baut wurde. In diesem werden tion was fi nanced with external nych środków. W świetlicy są verschiedene kulturelle Veranstal- funds, is available for residents. organizowane różne wydarze- tungen sowie Bildungsprojekte The centre hosts multiple cul- nia kulturalne i przedsięwzięcia zur multikulturellen deutsch-tsche- tural events and runs educa- edukacyjne nawiązujące do chisch-polnischen Geschichte tional projects that explore the wielokulturowej niemiecko-cze- des Dorfes organisiert. Im Dorf ist multicultural history of the re- sko-polskiej historii miejscowości. ein Landfrauenverband sowie gion. The village has an active W sołectwie działa prężne koło die Kapellen „Husynianki“ und country housewives’ club and gospodyń wiejskich oraz zespoły Schola - „Gęsinieckie Nutki“ ak- two vocal groups: ‘Husynianki’ wokalne „Husynianki” i schola – tiv. Eine weitere Attraktion von and ‘Gęsinieckie Nutki’ schola. „Gęsinieckie Nutki”. Atrakcją Gę- Hussinetz sind zwei geschlossene, Other must-sees in Gęsiniec sińca są również dwa nieczynne, überfl utete Steinbrüche, ein cha- include the two quarries – a zalane kamieniołomy, charak- rakteristisches Landschaftsele- characteristic feature of the lo- terystyczny element krajobrazo- ment des Landes Strehlen. Bei ei- cal landscape, which are now wy ziemi strzelińskiej. Goszcząc nem Aufenthalt in Hussinetz lohnt unused and fl ooded. For a w Gęsińcu warto odwiedzić Go- sich der Besuch im Gasthaus Pod taste of something original and spodę pod Lipką (ul. Świerkowa), Lipką (Zur Kleinlinde) an der Ulica delicious visitors should head która serwuje oryginalne i bardzo Świerkowa, das originelle und sehr to ‘Gospoda pod Lipką’ Inn smaczne potrawy. schmackhafte Gerichte serviert. (Świerkowa Street).

W sołectwie działa m.in. schola Gęsinieckie Nutki. Im Dorf ist unter anderem die Schola Gęsinieckie Nutki aktiv. Nieczynny, zalany kamieniołom granitu. ‘Gęsinieckie Nutki’ schola is one Geschlossener, gefl uteter Granitsteinbruch. of the organisations formed in the Unused and fl ooded granite quarry. village.

PomnikP poległych w I wojnie Sołtys/Ortsvorsteher/ mieszkam ńców sołectwa. Village Leader: DenkmalD für die im Ersten Weltkrieg gefalleneng Dorfbewohner. Marta Brzezińska MonumentM to local residents who died Tel.: +48 883 371 162 duringd World War I.

15 GŁĘBOKA Niewielka wieś leżąca na tra- Ein kleines Dorf an der Strecke Głęboka is a small village lo- sie Strzelin-Wiązów. Pierwsza von Strehlen nach Wansen. Die cated between Strzelin and wzmianka o miejscowości Glam- erste Erwähnung von Glam- Wiązów. The earliest mention bach pojawia się w 1419 roku. bach stammt aus dem Jahr of Glambach is from 1419. The Najbardziej charakterystycz- 1419. Das charakteristischste most characteristic building on nym budynkiem jest barokowy Gebäude ist der 1785 erbaute the map of Głęboka is the Ba- pałac, wybudowany w 1785 und 1910 modernisierte Barock- roque palace built in 1785 and i zmodernizowany w 1910 roku. palast. Nach 1945 beherbergte modernised in 1910. Until 1945 Po 1945 roku mieściły się w nim er die Büros des örtlichen staat- it housed the offi ces of a local biura miejscowego państwowe- lichen Landwirtschaftsbetriebs. state agricultural enterprise. The go gospodarstwa rolnego. Przy Am Palast befi ndet sich ein ma- palace is adjoined by a 19th- pałacu malowniczy XIX-wieczny lerischer Park aus dem 19. Jahr- century park surrounded by a park dworski, otoczony kamien- hundert, der von einer Stein- stone wall. The park contains a nym murem. W parku występują mauer umgeben ist. Im Park few ancient hornbeam, beech pojedyncze okazy starodrzewu: gibt es einzelne Exemplare alter and oak trees. The roofed recre- graby, buki i dęby. W 2018 roku Bäume: Hainbuchen, Buchen ational space was made avail- w Głębokiej została oddana und Eichen. Im Jahr 2018 wurde able to residents of Głęboka in do użytku wiata rekreacyjna, bei Glambach ein überdachter 2018. The space is used for local w której odbywają się miejsco- Freizeitplatz eröffnet, auf dem observances and community we uroczystości oraz zajęcia lokale Events und Integrations- events. The Krynka River, which integracyjne. Przez sołectwo aktivitäten stattfi nden. Durch fl ows through the village, is a przepływa malownicza i cenna die Gemarkung fl ießt der male- picturesque and precious ele- przyrodniczo rzeka Krynka. rische Fluss Krynka. ment of the local environment.

WiataWi t rekreacyjnak j w Głłębbokiej.ki j Pałac pełni obecnie funkcję mieszkalną. Überdachter Freizeitplatz in Glambach. Der Palast wird heute für Wohnzwecke genutzt. Roofed recreational space in Głęboka. The palace is currently used for residential purposes.

W ostatnich latach poprawiono estetykę miejscowości. Ästhetik des Dorfes verbessert. The appearance of the village has improved in recent years.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Izabela Świgulska Tel.: +48 883 371 163

16 GOŚCIĘCICE To kolejna miejscowość w gmi- Es ist ein weiteres Dorf in der Ge- Yet another example of a village nie Strzelin założona przez cze- meinde Strehlen, das von tsche- founded by Czech refugees who skich uchodźców religijnych chischen Religionsfl üchtlingen arrived here to escape from reli- i zarazem najbardziej rozrzuco- gegründet wurde und gleichzei- gious persecution. Today it forms ne sołectwo w gminie Strzelin tig die am weitesten verstreute a geographically scattered (Gościęcice Dolne, Średnie, Gemarkung der Gemeinde ist (Gościęcice Dolne, Średnie, Górne). To także jedna z naj- (Ober, Mittel u. Nieder-Podieb- Górne - Lower, Middle and Up- ładniej położonych miejscowo- rad). Es ist auch eines der am per Gościęcice) subdivision of ści w gminie Strzelin, skutecznie schönsten gelegenen Dörfer the Municipality of Strzelin. The przyciągająca nowych miesz- und zieht andauernd neue Ein- village boasts one of the most kańców. Na uwagę zasługuje wohner an. Bemerkenswert ist beautiful locations in the Munici- też duża społeczna aktywność auch die hohe soziale Aktivität pality of Strzelin and it successfully mieszkańców. W sołectwie der Bewohner. In der Gemar- attracts new residents. Local resi- działa wioska tematyczna „Go- kung gibt es ein thematisches dents should be praised for their ścięcice – Kraina Smakowite- Dorf „Gościęcice - Land der le- level of activity. The village has go Kasztana”, koło gospodyń ckeren Kastanien“, Landfrauen- its own thematic village dubbed wiejskich oraz Stowarzyszenie verein und Verein für Erneuerung ‘Gościęcice - Kraina Smakowite- Odnowy i Rozwoju Sołectwa und Entwicklung des Dorfes Po- go Kasztana’ (Land of Delicious Gościęcice. W 2019 roku rozpo- diebrad. Im Jahr 2019 wurde mit Chestnut), a country housewives’ częła się budowa nowoczesnej dem Bau eines modernen Dorf- club and the Association for Res- świetlicy, a sołectwo dysponu- klubraums begonnen. Das Dorf toration and Development of je zadbanym placem zabaw, verfügt über einen gepfl egten Gościęcice. 2019 marked the siłownią plenerową i boiskiem. Spielplatz, ein Outdoor-Fitenss- beginning of construction of a Największym wiejskim wyda- studio und einen Sportplatz. Das modern community cultural cen- rzeniem, integrującym lokalną größte ländliche Event, das die tre in the village. A well-groomed społeczność, są tradycyjne do- lokale Gemeinschaft integriert, playground, outdoor gym and a żynki. Teren przy leśniczówce ist das traditionelle Erntefest. Das sports fi eld are already available w Gościęcicach Średnich to Gebiet neben dem Försterhaus for residents. The most important popularne miejsce odpoczyn- in Mittel-Podiebrad ist ein be- event for the local community ku dla turystów udających się liebter Rastplatz für Touristen, die is the traditional harvest festival. na wyprawę po malowniczych einen Ausfl ug in die malerischen The grounds by the forester’s hut Wzgórzach Strzelińskich. Strehlener Berge unternehmen. in Gościęcice Średnie are popu- lar with tourists who stop here for Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: a bit of rest on their way to the Władysław Białkowski picturesque Strzelińskie Hills. Tel.: +48 883 371 164 SoS łectwo dysponuje dużym i dobrze wyposaw żonym terenem rekreacyjnym. DasD Dorf verfügt über ein großes und gut ausgestattetesa Freizeitgebiet. VastV and well-equipped recreation ground availablea in the village.

Dożynki są największą sołecką imprezą kulturalną. Panorama Das Erntedankfest ist das größte kulturelle Gościęcic. Ereignis des Dorfs. Panorama von The harvest festival is the most important Podiebrad. cultural event in the village. Panoramic view over Gościęcice.

17 GÓRZEC Pierwsza wzmianka o miejsco- Die erste Erwähnung der Ortschaft The earliest mention of the vil- wości pojawia się już w 1149 stammt aus dem Jahr 1149. Im 12. lage is from 1149. In the 12th cen- roku. W dwunastym stuleciu Jahrhundert war Gurtsch im Besitz tury Górzec was a property of Górzec był własnością klaszto- des Klosters St. Vincent aus Breslau. the Saint Vincent Monastery in ru św. Wincentego na Ołbinie Um die Wende des 16. / 17. Jahr- the Ołbin District of Wrocław. At we Wrocławiu. Na przełomie hunderts wurde im Dorf ein Herren- the turn of the 16th and 17th cen- XVI i XVII wieku w miejscowości haus gebaut. Im Jahre 1810, nach turies a manor house was built in wzniesiono dwór. W 1810 roku der Säkularisierung des Kirchenbe- the village. In 1810, following the po sekularyzacji majątków ko- sitzes, wurde Gurtsch zum königli- secularisation of Church prop- ścielnych Górzec włączono chen Eigentum. Im 20. Jh. wurde erty, Górzec became a royal w skład dóbr królewskich. W XX der Gutshof von der berühmten property. In the 20th century the wieku folwark przejęła znana niederschlesischen Familie von agricultural enterprise was taken dolnośląska rodzina von Rich- Richthofen aus dem nahen Plohe over by the well-known von Rich- thofenów z pobliskiej Pławnej. übernommen. In den 1920er Jah- thofen family from the nearby W latach dwudziestych XX wie- ren wurde in Gurtsch ein neoba- village of Pławna. The palace ku został wzniesiony w Górcu rocker Palast gebaut, umgeben built in the 1920s, surrounded by neobarokowy pałac otoczony von einem kleinen Park. Nach a small park, is an example of niewielkim parkiem. Po drugiej dem Zweiten Weltkrieg wurde die Neo-Baroque architecture. After wojnie światowej rezydencję Residenz von der Polnischen Volks- World War II the residence was przejęło Ludowe Wojsko Pol- armee übernommen. Damals ge- taken over by the Polish Peo- skie. Następnie pałac należał hörte der Palast zum staatlichen ple’s Army. It was subsequently do Państwowego Gospodar- Landwirtschaftsbetrieb, und 1962 owned by a state agricultural stwa Rolnego, a w 1962 roku wurde er in ein Waisenhaus umge- enterprise and in 1962 it was urządzono w nim działający do wandelt, das bis vor kurzem noch transformed into an orphanage niedawna dom dziecka. Obec- existierte. Derzeit wird das Gebäu- that closed recently. Currently nie budynek jest wystawiony na de zum Verkauf angeboten. In the building is available for sale. sprzedaż. Od niedawna miesz- letzter Zeit nutzen die Bewohner A roofed recreational space has kańcy sołectwa korzystają des Dorfes einen überdachten recently been made available z wiaty rekreacyjnej, a w Górcu Freizeitplatz. In Gurtsch gibt es to local residents. Górzec has jest również duża kaplica wybu- auch eine große Kapelle, die dank a large chapel which was built dowana dzięki ofi arności lokal- der Großzügigkeit der örtlichen thanks to donations of the local nej społeczności. Bevölkerung errichtet wurde. community.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Franciszek Cygan Tel.: +48 883 371 165 Wiata rekreacyjna. Überdachter Freizeitplatz. Roofed recreational space.

BudynekBudynek, w którym działał dom dzieckadziecka. Miejscowa kaplica. Das Gebäude, in dem das Waisenhaus Kapelle. existierte. Local chapel. The building that used to house an orphanage.

18 KARSZÓW Został wspomniany w 1323 Es wurde 1323 in einer Bulle von The village was fi rst mentioned roku w bulli papieża Jana XXII Papst Johannes XXII. als Carschow in 1323 in papal bull of Pope jako Carschow. Warto tu zoba- erwähnt. Sehenswert ist hier unter John XXII as Carschow. One of czyć m.in. kościół fi lialny pw. anderem die Filialkirche der Unbe- the must-see spots in the village Niepokalanego Poczęcia Naj- fl eckten Empfängnis der Jungfrau is the Church of Immaculate świętszej Marii Panny z końca Maria aus dem späten 13. Jahr- Conception of the Virgin Marry XIII wieku. Świątynię przebudo- hundert. Der Tempel wurde im 15. which dates back to the late wano w XV w. oraz w latach Jahrhundert und in den 70er Jah- 13th century. The church build- 70. XX wieku. W pobliżu świą- ren des zwanzigsten Jahrhunderts ing was converted in the 15th tyni znajduje się neogotyckie umgebaut. In seiner Nähe befi n- century and in the 1970s. In the mauzoleum z drugiej połowy det sich ein neugotisches Mauso- vicinity there’s a neo-Gothic XIX wieku. Sołectwo dysponu- leum aus der zweiten Hälfte des mausoleum from the second je jedną z największych i naj- 19. Jahrhunderts. Das Dorf verfügt half of the 19th century. The vil- nowocześniejszych świetlic über einen der größten und mo- lage has one of the largest and w gminie Strzelin. Sołecki samo- dernsten Dorfklubräume in der most up-to-date community rząd organizuje w Karszowie Gemeinde Strehlen. Der Dorfrat cultural centres in the whole wiele wydarzeń kulturalnych organisiert in Karschau viele Kul- Municipality of Strzelin. Karszów i integracyjnych (m.in. dożynki, tur- und Integrationsveranstaltun- is the site of many cultural and dzień kobiet). Na zadbanym gen (z.B. Erntefest, Frauentag). community events organised boisku gra i trenuje miejsco- Die lokale Fußballmannschaft KS by the local authorities (e.g. har- wy zespół piłkarski KS Karszów. Karszów spielt und trainiert auf ei- vest festival, women’s day). The W sołectwie działa sklep, za- nem gepfl egten Sportplatz. Die well-groomed sports fi eld hosts kład rolniczy, kopalnia piasku, Gemeinde verfügt über einen games and trainings of the lo- a tuż za miejscowością strzelni- Laden, einen landwirtschaftlichen cal team KS Karszów. There’s a ca, z której korzysta jedno z lo- Betrieb, eine Sandgrube und di- shop, an agricultural enterprise, kalnych kół łowieckich. rekt hinter der Ortschaft befi ndet a sand mine and – just beyond sich ein Schießstand, der von ei- the village – a shooting range nem der örtlichen Jagdvereine where members of the local genutzt wird. hunting club get practice.

Kościół w Karszowie. Kirche in Karschau. Church in Karszów.

Neogotyckie mauzoleum. Neugotisches Mausoleum. Neo-Gothic mausoleum. W sołectwie jest jedna z największych świetlic w gminie. In der Gemarkung befi ndet sich einer der größten Dorfklubräume Sołtys/Ortsvorsteher/ der Gemeinde. The village has one of Village Leader: the largest community Mariusz Telka cultural centres in the municipality. Tel.: +48 883 371 166

19 KARSZÓWEK Leży w pobliżu rzeki Krynki (do- Liegt in der Nähe des Flusses The village lies by the Krynka pływ rzeki Oławy). Pierwsza Krynka (ein Nebenfl uss des Flus- River (tributary of the Oława). wzmianka o miejscowości po- ses Oława). Die erste Erwähnung The earliest mention of the vil- chodzi z 1451 roku. Dawniej des Dorfes stammt aus dem Jahr lage is from 1451. In the past wieś posiadała piękny pałac 1451. In der Vergangenheit hat- the village boasted a beauti- z XV wieku. Niestety, został on te das Dorf einen schönen Palast ful 15th-century palace. Sadly, całkowicie zniszczony w la- aus dem 15. Jahrhundert. Leider the building was completely tach 60. XX wieku. Pałac był wurde dieser in den 60er Jahren destroyed in the 1960s. The pal- budynkiem z kamienia i cegły, des 20. Jahrhunderts vollständig ace was built with stone and o skomplikowanej bryle złożo- zerstört. Der Palast war ein Gebäu- bricks and it had a complex nej z kilku skrzydeł, z wieżami, de aus Stein und Ziegeln, mit einer structure that featured several szczytami i wykuszami. Do dzi- komplexen Form aus mehreren wings, towers, gables and bays. siaj ocalały jedynie fragmen- Flügeln mit Türmen, Giebeln und The only part left today are the ty murów piwnic i przyziemia, Erkern. Bis heute sind nur die Erdge- cellar walls and former farm a także zabudowania go- schoss- und Kellerwände sowie die buildings. The impressive Neo- spodarcze dawnego folwar- Wirtschaftsgebäude des ehemali- Renaissance outbuilding, which ku. Ostatnim śladem dawnej gen Vorwerks erhalten geblieben. is currently used for residential świetności majątku jest efek- Die letzte Spur der einstigen Pracht purposes, is the only remnant of towna neorenesansowa ofi cy- des Anwesens Karisch ist ein beein- the glorious past of the proper- na pełniąca obecnie funkcję druckendes Nebengebäude aus ty. Beside it there’s a gate that mieszkalną. Obok niej brama der Neorenaissance, das heute für bears the initials ‘M v S’ and a z inicjałami M v S i datą 1885 r. Wohnzwecke genutzt wird. Dane- date: 1885. The palace ruins are Przy pozostałościach pała- ben befi ndet sich ein Tor mit den adjoined by a pond and a park cu i stawie rośnie stary park Initialen M v S und dem Jahr 1885, with many old trees that have z cennymi okazami drzew, neben den Palastresten und dem been designated as natural pomnikami przyrody. W so- Teich befi ndet sich ein alter Park monuments. The village has łectwie działa koło gospodyń mit wertvollen Bäumen und Natur- a community cultural centre, wiejskich, świetlica, jest boisko, denkmälern. Die Gemarkung ver- a housewives’ club, a sports plac zabaw oraz plenerowa fügt über einen Klubraum, Land- fi eld, a playground and an out- siłownia. frauenverein, Spielplatz, Sportplatz door gym. und ein Outdoor-Fitnessstudio.

NeorenesansowaNeorenesanso a ofi cynacna z charakterystyczncharakterstcną W dawnym przypałacowym parku można zobaczyć bramą. m.in. cenne drzewa – pomniki przyrody. Nebengebäude aus der Neorenaissance mit Im ehemaligen Schlosspark sehen Sie unter anderem dem charakteristischen Tor. wertvolle Bäume - Naturdenkmäler. Neo-Renaissance outbuilding with a The park beside the palace ruins features numerous characteristic gate. old trees designated as natural monuments.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Na ścianie jednego ze starych budynków umieszczono herb. Iwona Kowalska An der Wand eines der alten Gebäude befi ndet sich ein Wappen. Tel.: +48 883 371 167 Coat of arms placed on the wall of an old building.

20 KAZANÓW Pierwsza informacja na temat Die ersten Informationen über The earliest mention of the vil- wsi, a właściwie właścicie- das Dorf, bzw. den Besitzer des lage, or more precisely, of its la majątku Schambora von Gutes Schambor von Schild- owner Schambor von Schil- Schildberga pochodzi z 1240 berg, stammen aus dem Jahr dberg, is from 1240. The Re- roku. Renesansowy dwór w Ka- 1240. Das Renaissance-Guts- naissance manor house in Ka- zanowie został ufundowany haus in Schildberg wurde in zanów from the fi rst half of the w pierwszej połowie XVI wieku der ersten Hälfte des 16. Jahr- 16th century was funded by the przez rodzinę von Parchwitz. hunderts von der Familie von von Parchwitz family. During W drugiej połowie XVIII wieku, Parchwitz gebaut. In der zweiten the second half of the 18th cen- kiedy majątek należał do cy- Hälfte des 18. Jahrhunderts, als tury, when the property was in stersów z Henrykowa, siedziba das Anwesen den Zisterziensern the hands of the Cistercians szlachecka została przebu- aus Heinrichau gehörte, wurde from Henryków, the building dowana na spichlerz. Kolejne die Residenz zu einem Speicher was converted to a granary. It przekształcenia zabytku miały umgebaut. Weitere Umgestal- was converted and adapted miejsce w XIX wieku. Po dru- tungen erfolgten im 19. Jahrhun- a few more times throughout giej wojnie światowej majątek dert. Nach dem Zweiten Welt- the course of the 19th century. wraz z resztą gruntów przejęło krieg wurden das Gut und der After World War II the entire państwo polskie. Folwark w Ka- Rest der Grundstücke vom pol- property, including land, was zanowie przekazano w zarząd nischen Staat übernommen. Der taken over by the Polish state. Państwowemu Gospodarstwu Gutshof in Schildberg wurde Sitz The farm in Kazanów fell un- Rolnemu. Obecnie część za- des staatlichen Landwirtschafts- der administration of a state budowań mieszkalnych i go- betriebs. Derzeit sind einige der agricultural enterprise. Some spodarczych folwarku jest Wohn- und Wirtschaftsgebäude of the residential and farm w dalszym ciągu użytkowana. des Gutshofes noch in Betrieb. buildings are still in use today. Większość popadła jednak Die meisten von ihnen fi elen je- Most of them, however, have w ruinę. W sołectwie jest świe- doch in den Ruin. Das Dorf ver- fallen into ruin. The village has tlica oraz plac zabaw, a miej- fügt über einen Dorfklubraum, a community cultural centre scowy samorząd sołecki od lat Spielplatz, und der Dorfrat orga- and a playground. The local organizuje cykliczne wydarze- nisiert seit Jahren viele zyklische authorities organise regular nia kulturalne. kulturelle Veranstaltungen. cultural events.

Świetlica w KazanowieKazanowie. DorfklubraumD Schildberg. CommunityC Cultural Centre in Kazanów.

Budynek dawnego folwarku. Gebäude des ehemaligen Vorwerks. Former farm building. Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Jan Grynienko Tel.: +48 883 371 168

21 KRZEPICE Pierwsza wzmianka o miejsco- Die erste Erwähnung des Dor- The earliest mention of the vil- wości, pochodzi z 1461 roku. fes stammt aus dem Jahr 1461. lage is from 1461. During the W czasach Polski Ludowej ob- Während der Volksrepublik Polen Polish People’s Republic the jęła ją nacjonalizacja. Rezy- wurde es verstaatlicht. Die Resi- village underwent nationalisa- dencję w Krzepicach wykorzy- denz in Krippitz wurde als Büroge- tion. The residence in Krzepice stywano jako budynek biuro- bäude genutzt. Im Dorf befi ndet served the function of an offi ce wy. We wsi znajduje się pałac sich ein Palast aus der Wende building. The palace erected at pochodzący z przełomu XVI des 16. / 17. Jahrhunderts, der an the turn of the 16th and 17th cen- i XVII wieku, który powstał na der Stelle eines Herrenhauses aus turies replaced a manor house miejscu z XVI-wiecznego dwo- dem 16. Jahrhundert errichtet built in the 16th century. The pal- ru. Do pałacu przylega park wurde. Der Palast grenzt an ei- ace is adjoined by a park listed wpisany do rejestru zabytków nen ins Denkmalregister eingetra- on the national register of histor- (druga połowa XIX wieku). genen Park (zweite Hälfte des 19. ic sites (the second half of the Całość znajduje się obecnie Jahrhunderts). Das Ganze befi n- 19th century). The entire prop- w rękach prywatnych i jest det sich heute in Privatbesitz und erty is now in private hands and wykorzystywana jako dom we- wird als Restaurant und Hotel ge- it serves as a wedding venue. In selny. W sołectwie działa duży nutzt. Im Dorf funktioniert ein gro- the village there’s a large agri- zakład rolniczy, jest świetlica ßer landwirtschaftlicher Betrieb, cultural enterprise, a commu- i sklep, a mieszkańcy chętnie es gibt einen Klubraum, Laden, nity cultural centre and a shop. korzystają z zadbanego bo- und die Bewohner nutzen gerne The residents are free to enjoy a iska i placu zabaw. Goszcząc den gepfl egten Sportplatz und well-groomed sports fi eld and a w Krzepicach warto też zoba- Spielplatz. Während des Aufent- playground. Another attraction czyć dawny młyn i udać się halts in Krippitz lohnt es sich auch, of Krzepice is the old mill and nad przepływającą tuż obok die alte Mühle zu besichtigen the Oława River that fl ows just wioski rzekę Oławę. und zum Fluss Oława zu gehen, beyond the village. der direkt neben dem Dorf fl ießt.

Pałac pełni obecnie funkcję domu weselnego. Przez Krzepice przepływa rzeka Oława. Der Palast dient heute als Restaurant und Hotel. Durch Krippitz fl ießt der Fluss Oława. The palace currently serves as a wedding venue. The village of Krzepice is crossed by the Oława River.

Plac zabaw w Krzepicach. Spielplatz Krippitz. Playground in Krzepice.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Bernadetta Pilak Tel.: +48 883 371 169

22 KUROPATNIK To jedna z największych i naj- Es ist eines der größten und Kuropatnik is one of the largest dłuższych wsi w Gminie Strzelin. längsten Dörfer der Gemein- villages in the Municipality of Lokowana na prawie niemiec- de Strehlen. Es wurde vor 1300 Strzelin. It was founded in 1300 kim przed 1300 rokiem. Według nach deutschem Recht ge- according to German law. They tradycji nazwę otrzymała od gründet. Benannt nach zahl- say it was named after the large licznie występujących w okolicy reichen Tonvorkommen vor Ort clay deposits and potters who złóż gliny i osiadłych tam garn- und Töpfern, die sich dort nie- settled in the area. Kuropatnik is carzy. Kuropatnik to również dru- derließen. Kuropatnik ist auch the second (after Strzelin) most ga (po Strzelinie) pod względem die zweitgrößte (nach Streh- populated village in the Munici- liczby mieszkańców miejsco- len) Ortschaft der Gemeinde, pality of Strzelin. In the beauti- wość w gminie Strzelin. W ma- was die Einwohnerzahl betrifft. fully located village there’s the lowniczo położonej miejsco- In dem malerisch gelegenen Church of the Nativity of the wości znajduje się kościół pw. Dorf befi ndet sich die Kirche Blessed Virgin Mary built in 1932. Narodzenia Najświętszej Marii der Geburt der Heiligen Jung- Kuropatnik acts like magnet for Panny z 1932 roku. Miejscowość frau Maria von 1932, die durch nature and photography enthu- przyciąga miłośników przyrody die schönen umliegenden siasts who are attracted by the i fotografów ze względu na pięk- Hügel und Landschaften Na- rolling hills and beautiful land- ne okoliczne wzgórza i krajobra- turliebhaber und Fotografen scape. Many new single-family zy. Budownictwo jednorodzinne anlockt. In Kaczerki, einem Teil houses are under construction rozwija się dynamicznie w części von Töppendorf, werden viele in the Kaczerki neighbourhood Kuropatnika zwanej Kaczerka- Einfamilienhäuser gebaut. Das of Kuraptnik. The village has a mi. W sołectwie działa: szkoła Dorf verfügt über eine Grund- primary school, a volunteer fi re podstawowa, ochotnicza straż schule, Freiwillige Feuerwehr, brigade, Triole choir and LKS pożarna, chór Triole oraz klub den Chor Triole und Fußballver- Gromnik football team based piłkarski LKS Gromnik, korzysta- ein LKS Gromnik, der die aus- in the recently expanded sports jący z rozbudowanej bazy spor- gebauten Sportanlagen nutzt. venue with a roofed space. A towej z dużą wiatą plenerową. Die moderne Feuerwache number of cultural and commu- Nowoczesna remiza pełni też dient auch als Klubraum, es fi n- nity events are organised at the funkcję świetlicy i odbywa się den dort viele Kultur- und Inte- modern fi re station, which also tam wiele imprez kulturalnych grationsveranstaltungen statt. serves the function of a commu- i integracyjnych. Sołectwo sły- Das Dorf ist für seine beeindru- nity cultural centre. The village is nie też z efektownych szopek ckenden Weihnachtskrippen famous for its impressive nativity bożonarodzeniowych. bekannt. scenes.

Panorama Kuropatnika. Panorama von Töppendorf. W Kuropatniku działa ochotnicza straż pożarna.arna Panoramic view over Kuropatnik. In Töppendorf gibt es eine freiwillige Feuerwehr. Volunteer fi re brigade in Kuropatnik.

Chlubą Kuropatnika jest chór Triole, mający na koncie liczne sukcesy w regionie i kraju. Der Stolz von Töppendorf ist der Chor Triole, der eine Reihe von Erfolgen in der Region und im Land feiert. The Triole choir is the pride of Kuropatnik. The group has enjoyed a lot of success in the region and throughout the country. Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Adam Daniluk, Tel.: +48 883 371 170 23 LUDÓW POLSKI Pierwsza wzmianka na temat Die erste Erwähnung des Dorfes The earliest mention of the vil- miejscowości pochodzi z 1297 stammt aus dem Jahr 1297. Der lage is from 1297. The palace roku. Do rejestru zabytków Palast aus den 1870er Jahren ist compound from the 1870s is wpisany jest zespół pałacowy ins Denkmalregister eingetragen listed on the national register of pochodzący z lat 70 XIX wieku. worden. Das Herrenhaus und historic sites. The manor house Zabudowania dworskie i fol- die Vorwerksgebäude überleb- and the farm buildings came warczne przetrwały II wojnę ten den Zweiten Weltkrieg im out of World War II undamaged. światową w nienaruszonym unveränderten Zustand. Im Dorf In the village there’s Vocational stanie. W miejscowości dzia- gibt es das Zentrum für Berufs- Training and Lifelong Learning ła szkoła Centrum Kształcenia und Weiterbildung (ehemalige Institution (previously a school Zawodowego i Ustawicznego Landwirtschaftsschule). In der of agriculture). Beside it there’s (dawna szkoła rolnicza). W jej Nähe befi ndet sich ein Park aus a 19th-century park fi lled with sąsiedztwie znajduje się park dem 19. Jahrhundert, in dem beautiful oak, lime, elm and pochodzący z XIX wieku, w któ- man zahlreiche Eichen, Linden, ash trees. The village is crossed rym można zobaczyć liczne Ulmen und Eschen sehen kann. by the Mała Ślęza River. A large dęby, lipy, wiązy i jesiony. Przez Durch das Dorf fl ießt der Fluss number of cultural and com- miejscowość przepływa rzeka Mała Ślęza und es werden dort munity events are organised in Mała Ślęza, a w sołectwie or- zahlreiche Kultur- und Integrati- the village. In addition, there’s ganizowane są liczne imprezy onsveranstaltungen organisiert. a shop, children’s home and a kulturalne i integracyjne. Są tu Es gibt auch einen Laden, ein large farm. The local recreation również: sklep, dom dziecka Kinderheim und einen großen ground includes a playground oraz duże gospodarstwo rolne. Bauernhof. Auf dem Dorffreizeit- and an outdoor gym. Na sołeckim terenie rekreacyj- gebiet befi nden sich ein attrak- nym ulokowano atrakcyjny tiver Spielplatz und ein Outdoor- plac zabaw oraz siłownię ple- Fitnessstudio. nerową.

WWL Ludowieudowie PoPolskimlskim dzidziaała szszkokoła średredniania (C(CKZiU)KZiU) In Klein Lauden gibt es ein Gymnasium (CKZiU). Vocational Training and Lifelong Learning Institution in Ludów Polski.

Przez Ludów Polski przepływa rzeka Mała Ślęza. Durch Klein Lauden fl ießt Mała Ślęza. Mała Ślęza River in Ludów Polski.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Robert Żabski

Tel.: +48 883 371 171 Plac zabaw i siłownia zewnętrzna. Spielplatz und Outdoor-Fitnessstudio. Playground and outdoor gym.

24 MIKOSZÓW Miejscowość leży na trasie Niclasdorf liegt an der Strecke The village lies between Strze- Strzelin-Łagiewniki i jest po- von Strehlen nach Heidersdorf lin and Łagiewniki and a pe- łączony z miastem ciągiem und ist durch einen Fußgänger- destrian and bike path con- pieszo-rowerowym. Wzmianki und Fahrradweg mit der Stadt nects it to the town. The earli- na temat miejscowości i ma- verbunden. Die Erwähnung der est mention of the village and jątku szlacheckiego pocho- Ortschaft und des Gutshofs geht property is from the late 19th dzą z końca XIX wieku, kiedy auf das Ende des 19. Jahrhun- century, when it was owned to właścicielem był porucznik derts zurück, als Leutnant von by lieutenant von Goldfuss. von Goldfuss. Do majątku na- Goldfuss der Besitzer dieser war. Back in those days a part of leżały wówczas znajdujące się Zu dieser Zeit umfasste das Anwe- the property were the nearby w pobliżu wsi gorzelnia oraz ka- sen eine Brennerei sowie einen distillery and quarries. A seat of mieniołomy. W Mikoszowie od Steinbruch in der Nähe des Dor- the Saint Celestine Association 1991 roku działa Stowarzysze- fes. In Niclasdorf funktioniert seit has been operating in Miko- nie Świętego Celestyna, w któ- 1991 Stowarzyszenie Świętego szów since 1991. The associa- rym osoby niepełnosprawne Celestyna (Verein des Heiligen tion provides disabled people są leczone, rehabilitowane, Coelestins), in dem behinderte with treatment, rehabilitation, edukowane oraz zatrudniane Menschen behandelt, rehabili- education and employment w zakładzie aktywności zawo- tiert, ausgebildet und beschäf- in the occupational activ- dowej. Dynamicznie rozwijają- tigt werden. Der sich dynamisch ity centre. The rapidly growing ce się stowarzyszenie organizu- entwickelnde Verein organisiert association organises multi- je liczne wydarzenia kulturalne zahlreiche Kultur- und Sportver- ple cultural and sports events i sportowe (działa tu m.in. szko- anstaltungen (z.B. eine Reitschu- (it operates, e.g. a horse rid- ła jeździecka). W sołectwie jest le). Das Dorf verfügt über einen ing school). The village has sklep, plac zabaw i boisko, re- Laden, Spielplatz und Sportplatz a shop, a playground and a stauracja oraz fi rma trudniąca sowie ein Restaurant und eine sports fi eld. There’s also a seat się sprzedażą nawozów i środ- Firma, die Düngemittel und of a company that sells fertilis- ków ochrony roślin. W sąsiedz- Pfl anzenschutzmittel verkauft. In ers and plant protection prod- twie Mikoszowa działa też ko- der Nähe von Niclasdorf gibt es ucts. In the vicinity of Mikoszów palnia granitu. auch einen Granitsteinbruch. there’s a granite quarry.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Monika Głąb TTel.: +48 883 371 172

Stowarzyszenie aktualnie adaptuje na swoje potrzeby kolejny budynek. Der Verein modernisiert und passt derzeit ein weiteres Gebäude an seine Anforderungen an. Currently another building W Mikoszowie działa Zakład AktAktywnoywności ZawodoweZawodowej.j. is being adapted for the In Niclasdorf gibt es einen Betrieb für berufl iche needs of the association. Aktivitäten. Occupational Activity Centre in Mikoszów.

Stowarzyszenie Św. Celestyna organizuje m.in. liczne wydarzenia sportowe. Der Verein des Heiligen Coelestins organisiert unter anderem zahlreiche Sportveranstaltungen. The Saint Celestine Association organises multiple sports and other events.

Przy stowarzyszeniu działa szkółka jeździecka. Im Verein gibt es eine Reitschule. Horse riding school operated by the association.

25 MUCHOWIEC Leży niecałe 7 km od Strzeli- Das Dorf liegt weniger als 7 km Muchowiec lies less than 7 km na, w pobliżu Krynki – dopływu von Strehlen entfernt, in der Nähe away from Strzelin, by the rzeki Oławy. Pierwsza wzmian- von Krynka - einem Nebenfl uss Krynka River (tributary of the ka na temat miejscowości von Oława. Die erste Erwähnung Oława). The earliest mention pochodzi z 1445 roku. Do re- des Dorfes geht auf das Jahr 1445 of the village is from 1445. The jestru zabytków został wpisa- zurück. Der Gutshof und die Gut- manor house and farm along ny zespół dworski i folwarcz- sanlage sowie die umgebende with the surrounding wall and ny, wraz z otaczającym go Mauer und der Garten wurden garden are listed on the na- murem i ogrodem. Sam dwór in das Denkmalregister eingetra- tional register of historic sites. pochodzi z przełomu XVIII i XIX gen. Das Herrenhaus selbst geht The manor dates back to the wieku. W obecnej chwili pełni auf die Wende des 18. und 19. turn of the 18th and 19th cen- rolę budynku mieszkalnego. Jahrhunderts zurück. Derzeit wird turies. At present it is used for W jego pobliżu, wśród zabu- es als Wohnhaus genutzt. In der residential purposes. In the dowań folwarcznych można Nähe, zwischen den Gebäuden, vicinity, in between the farm zobaczyć dawną gorzelnię befi ndet sich eine ehemalige buildings, there’s a historic dis- z 1862 roku. W piwnicach dwo- Schnapsbrennerei aus dem Jahr tillery from 1862. The cellars of ru zachowały się do dzisiaj 1862. In den Kellergeschossen the manor house feature origi- sklepienia kolebkowe. Sołec- des Herrenhauses sind bis heute nal barrel vaults. The village two dysponuje świetlicą, bo- Tonnengewölbe erhalten geblie- has a community cultural cen- iskiem oraz dobrze wyposażo- ben. Das Dorf verfügt über einen tre, a sports fi eld and a well- nym placem zabaw, a o orga- Klubraum, Sportplatz und gut aus- equipped playground. The nizację wydarzeń kulturalnych gestatteten Spielplatz. Es werden long-standing leader of the vil- dba długoletnia, energiczna hier kulturellen Veranstaltungen lage, Bronisława Starczewska, sołtys – Bronisława Starczew- organisiert, um die sich die lang- is always eager to organise cul- ska. W okolicach Muchowca jährige, tatkräftige Ortsvorsteherin tural events. A must-see in Mu- warto zobaczyć malowniczą - Bronisława Starczewska - be- chowiec is the beautiful Krynka rzekę Krynkę. müht. In der Nähe von Mücken- River. dorf fl ießt die Krynka.

Sołecki plac zabawzabaw. W okolicach Muchowca Dorfspielplatz. przepływa malownicza rzeka Local playground. Krynka. In der Nähe von Mückendorf fl ießt der malerische Fluss Krynka. Krynka River near Muchowiec.

Sołtys/Ortsvorsteher/ Przed wioską jest zadbana Village Leader: kapliczka. Vor dem Dorf befi ndet sich Bronisława Starczewska eine gut erhaltene Kapelle. Tel.: +48 883 371 173 Roadside chapel beyond the village.

26 NIESZKOWICE Pierwsza wzmianka na temat Die erste Erwähnung des Dorfes The earliest mention of the vil- miejscowości pochodzi z 1279 stammt aus dem Jahr 1279. Ur- lage is from 1279. Initially, it was roku. Początkowo wieś była sprünglich war das Dorf im Besitz a ducal property. After World własnością książęcą. Dwór po des Herzogs. Nach dem Zweiten War II the manor house was II wojnie światowej został prze- Weltkrieg wurde das Herrenhaus converted to fl ats and offi ces. kształcony na mieszkania i biu- in Wohnungen und Büros umge- Presently it is unused and it is ra. Obecnie jest niezamieszkany wandelt. Derzeit steht es leer und slowly falling into ruin. One of i popada w ruinę. W miejsco- fällt in den Ruin. Im Dorf lohnt es the attractions in the village is wości warto zajrzeć do kościoła sich, die Hl.-Johannes-Cantius- the Church of Saint John Can- pw. Św. Jana Kantego z końca Kirche aus dem Ende des 15. tius from the late 15th century. XV wieku. Kościół jest zbudo- Jahrhunderts zu besuchen. Sie The church was built in the wany w stylu gotyckim i po- wurde im gotischen Stil erbaut Gothic style and its interiors are siada wyposażenie barokowe und hat eine barocke Ausstat- characteristic of the Baroque (ołtarz główny oraz ambona). tung (Hauptaltar und Kanzel). Im period (main altar and pulpit). W świątyni znajdują się obrazy Tempel befi nden sich Gemälde, There are paintings that de- przedstawiające chrzest Chry- die die Taufe Christi, das letzte pict the baptism of Jesus, the stusa, Ostatnią Wieczerzę oraz Abendmahl und die Beichte Last Supper and confession. spowiedź. Do zabytków należą darstellen. Zu den Denkmälern Another historic site in the vil- również pozostałości po daw- gehören auch die Überreste der lage are the ruins of a castle, nym zamku z fosą i mostem, ehemaligen Burg mit Graben together with a moat and a który początkowo pełnił rolę und Brücke, die ursprünglich als bridge, which served as a resi- wieży mieszkalnej. Do dzisiaj za- Wohnturm diente. Renaissance- dential tower. The Renaissance chowały się renesansowe por- Fensterportale und ein gotisches window portals and the Gothic tale okienne oraz gotycki portal Eingangsportal sind bis heute er- entrance portal have survived wejściowy. Aktualnie w miej- halten geblieben. Im Gebäude to this day. The former primary scowości, w budynku po byłej der ehemaligen Grundschule school building will house a szkole podstawowej powstaje entsteht derzeit ein Pfl egeheim. nursing home. The village has dom opieki. W sołectwie działa Das Dorf verfügt auch über eine a volunteer fi re brigade and też jednostka ochotniczej straży Freiwillige Feuerwehr und einen the fi re station is adjoined by pożarnej, a z remizą sąsiaduje modernen Dorfklubraum neben a modern community cultural nowoczesna świetlica. der Feuerwache. centre.

ZamekZamek w NNieszkowicach.ieszkowicach. Das Schloss in Neobschütz. Nieszkowice Castle.

Kościół pw. Św. Jana Kantego. Kirche des Heiligen Johannes Cantius. Church of Saint John Cantius. Strażacy ochotnicy z Nieszkowic. Freiwillige Feuerwehrleute Neobschütz. Volunteer fi refi ghters from Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Nieszkowice. Iwona Grabna Tel.: +48 883 371 174

27 NOWOLESIE Sołectwo leżące w paśmie Das Dorf liegt an den Strehlener The village lies within the range Wzgórz Strzelińskich. Po raz pierw- Bergen. Es wurde 1443 erstmals of the Strzelińskie Hills. The ear- szy wieś wzmiankowana w 1443 erwähnt. Es gibt dort die neo- liest mention of it is from 1443. roku. W miejscowości znajduje romanische St.-Martin-Kirche, The Church of Saint Martin się neoromański kościół pw. Św. die 1997 zum Sanktuarium der built in the Neo-Romanesque Marcina, który w 1997 roku zo- Lieben Frau vom Rosenkranz style has served as the Sanctu- stał Sanktuarium Matki Bożej Ró- ernannt wurde. Im Hauptaltar ary of the Blessed Virgin of the żańcowej. W ołtarzu głównym befi ndet sich ein Bild der Mut- Rosary since 1997. Above the znajduje się obraz Matki Boskiej tergottes vom Rosenkranz, das main altar there’s a painting Różańcowej przeniesiony z kre- aus Komarno (1644) – aus den of the Blessed Virgin of the Ro- sowego Komarna (1644 rok). früheren polnischen Ostgebie- sary moved here from Komarno Nowoleskie sanktuarium to cel ten - stammt. Das Sanktuarium in the Borderlands (1644). The licznych pielgrzymek. W 2019 in Polnisch Neudorf ist Ziel vieler sanctuary in Nowolesie is a pop- roku w przykościelnym ogrodzie Pilgerfahrten. Im Jahr 2019 wur- ular destination for pilgrims. An stanęła oryginalna konstrukcja de ein Bauwerk in Form eines Fi- original fi sh-shaped structure, w postaci ryby, podobna do sches, ähnlich dem berühmten which resembles the famous słynnej lednickiej bramy. Przy mu- Lednica-Tor, im Kirchengarten gate in Lednica, has stood in rze okalającym kościół znajduje errichtet. An der Mauer, die die the church garden since 2019. się krzyż pokutny, a w pobliskim Kirche umgibt, befi ndet sich ein A conciliation cross stands be- lesie można zobaczyć zabytko- Bußkreuz, und im nahen Wald side the wall that encloses the wą kapliczkę. W miejscowości gibt es eine historische Kapelle. church and a historic chapel działa świetlica wiejska, punkt Im Dorf gibt es einen Dorfklub- is hidden in the nearby forest. biblioteczny, agroturystyka oraz raum, eine Bibliothek, einen The village has a community ochotnicza straż pożarna z sek- Ferienbauernhof und Freiwillige cultural centre, a library, agri- cją ratownictwa wodnego. Feuerwehr mit Wasserrettungs- tourism resort and volunteer fi re Okoliczne trasy pieszo-rowerowe abteilung. Die umliegenden brigade which includes a water skutecznie przyciągają licznych Radwege ziehen viele Wande- rescue team. The nearby hiking turystów pieszych i rowerowych, rer und Radfahrer an, und das and cycling trails attract many a największym zainteresowa- größte Interesse gilt dem Single- visitors, especially the single niem cieszy się singletrack przy track an der Kopa Nowoleska track on the Kopa Nowoleska Kopie Nowoleskiej (383 m n.p.m.) (383 m.ü.d.M.). mountain (383 metres).

W miejscowości działa jednostka SanktuariumSSanktuarium wNw Nowolesiu.owolesiu. ochotniczej straży pożarnej. SanktuariumS Polnisch Neudorf. Im Dorf gibt es eine Freiwillige Feuerwehr. SanctuaryS in Nowolesie. The village has a volunteer fi re brigade.

W przykościelnym ogrodzie ulokowano niedawno bramę w kształcie ryby. Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Im Kirchengarten befi ndet Krystyna Kargul sich ein Tor in Fischform. Fish-shaped gate in the Tel.: +48 883 371 175 church garden.

28 PĘCZ W tej podstrzelińskiej wsi na pew- In diesem Dorf bei Strehlen lohnt A must-see in the village is no warto zobaczyć cmentarz es sich sicherlich, den evangeli- the evangelical cemetery ewangelicki, gdzie nagrobki schen Friedhof zu besuchen, wo which has the form of a lapi- postawiono w formie lapida- die Grabsteine in Form eines La- darium. Beside the cemetery rium. Obok cmentarza mieści pidariums aufgestellt sind. Neben there’s a small chapel, a com- się niewielka kapliczka, świetlica dem Friedhof gibt es eine kleine munity cultural centre and a oraz teren rekreacyjny z placem Kapelle, einen Klubraum und Frei- recreational ground with a zabaw, gdzie odbywają się im- zeitbereich mit Spielplatz, in dem playground used for outdoor prezy plenerowe (m.in. dożynki). Outdoor-Veranstaltungen (ein- events (e.g. harvest festival). Na terenie miejscowości dzia- schließlich Erntefest) stattfi nden. The village is home to several łają i rozwijają się fi rmy: TECE In der Ortschaft sind folgende Un- businesses: TECE Industrial Sp. z Industrial Sp. z o.o., Drukarnia ternehmen ansässig: TECE Indust- o.o., Euro-Druk printing house Euro-Druk oraz Globistic. W so- rial Sp. z o.o. , Druckerei Euro-Druk and Globistic. An up-to-date łectwie działa też A-klasowy und Globistic. Im Dorf gibt es auch sports venue is available to the klub piłkarski Korona Pęcz, korzy- einen A-Klasse-Fußballverein Koro- local A class football team Ko- stający z nowoczesnego obiek- na Pęcz, der eine moderne Sport- rona Pęcz. Recently, a country tu sportowego, a od niedawna anlage nutzt, und seit ist hier auch housewives’ club has formed – koło gospodyń wiejskich. ein Landesfrauenverein aktiv. in the village.

Kapliczka w Pęczu. W sołectwie odbywają się dożynki wiejskie. Die Kapelle in Pęcz. Es fi ndet hier das Dorferntefest statt. Chapel in Pęcz. Traditional harvest festival in the village.

Na miejscowym stadionie gra mecze i trenuje zespół Korony Pęcz. Auf dem lokalen Stadion spielt die Mannschaft von Korona Pęcz. Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: The stadium is used by the local team Korona Pęcz. Tadeusz Głowa Tel.: +48 883 371 176

29 PIOTROWICE Nazwa miejscowości jest wie- Der Name des Dorfes wird oft The name of the village appears lokrotnie podawana w Księdze im Gründungsbuch des Klos- multiple times in the Book of Hen- Henrykowskiej (1269–1273) jako ters Heinrichau (1269-1273) als ryków (1269-1273) as Petrowiz. Petrowiz. Wieś stanowiła wcze- Petrowiz erwähnt. Das Dorf war The village was previously in the śniej własność klasztoru klary- früher im Besitz der Klarissenab- hands of the Poor Clares of Str- sek w Strzelinie. W miejscowości tei aus Strehlen. Ein Palast vom zelin. One of Piotrowice’s monu- zachował się do dzisiaj pałac Anfang des 19. Jahrhunderts ist ments is the palace from the z początków XIX wieku, który im Dorf bis heute erhalten ge- early 19th century, currently used obecnie pełni funkcję mieszkal- blieben. Das kulturelle Leben for residential purposes. The cul- ną. Życie kulturalne mieszkań- der Bewohner konzentriert sich tural life here centres around ców skupia się przede wszystkim vor allem auf den Klubraum the community cultural centre w świetlicy i na zadbanym tere- und den gepfl egten Freizeit- and the well-groomed recrea- nie rekreacyjnym, a w sołectwie bereich, seit vielen Jahren wird tion ground. The residents have od wielu lat odbywa się cyklicz- das regelmäßige Backkartof- a long-standing tradition of the ne Święto Pieczonego Ziemnia- felfest gefeiert. Seit einigen Roasted Potato Festival. In re- ka. Od kilku lat sołectwo i lokalny Jahren versuchen der Dorfrat cent years the local authorities samorząd zabiegają o pozyska- und die Kommune, einen Teich have made attempts to secure nie leżącego na skraju miejsco- am Ortsrand für sich zu gewin- the rights to a pond that lies on wości stawu, który w przyszłości nen, der in Zukunft als Freizeit- the outskirts of the village. In the ma pełnić funkcje rekreacyjne. gebiet dienen soll. future it could be used for rec- reational purposes.

Pałac z początku XIX wieku. Der Palast geht auf den Beginn des 19. Jahrhunderts zurück. Palace from the early 19th century.

NajwiNajwiększym lokalnym wydarzeniem wydarzeniem jesjestt święto piepieczonegoczonego ziemniaka. Das größte lokale Ereignis ist das Backkartoffelfest. The Roasted Potato Festival is the most important event in the village.

Piotrowicki staw ma pełnić w przyszłości funkcję rekreacyjną. In Zukunft wird der Teich in Peterwitz zur Erholung genutzt. In the future the pond in Piotrowice could be used for recreational purposes.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Jerzy Chmielewski Tel.: +48 883 371 177

30 PŁAWNA Pierwsza wzmianka na temat Die erste Erwähnung des Dorfes The earliest mention of the vil- miejscowości pochodzi z XIV stammt aus dem 14. Jahrhun- lage is from the 14th century. wieku. Najdłużej władała Pław- dert. Plohe war am längsten in For a long time Pławna was ną rodzina von Richthofen. Od den Händen der Familie von the property of the von Rich- 1548 roku we wsi działał ksią- Richthofen. Ab 1548 existierte im thofen family. An agricultural żęcy folwark, do którego przy- Dorf ein herzogliches Vorwerk, zu enterprise adjoined by a pal- należał pałac. Obecnie nie dem auch der Palast gehörte. ace was operating in the vil- istnieje – został rozebrany w la- Derzeit gibt es diesen nicht mehr lage since 1548. It doesn’t exist tach 50. XX wieku. Przetrwał – er wurde in den 1950er Jahren anymore – it was demolished in za to pochodzący z XIX wieku abgerissen. Erhalten geblieben the 1950s. In the village there’s park krajobrazowy, w którym ist jedoch der Landschaftspark a 19th-century landscape park rosną klony, lipy, kasztanow- aus dem 19. Jahrhundert mit sei- fi lled with maple, lime, chest- ce oraz buki. W sołectwie jest nen Ahornen, Linden, Kastanien nut and beech trees. Villag- boisko, duża i nowoczesna und Buchen. Das Dorf verfügt ers can enjoy a sports fi eld, a świetlica, a w parku – dobrze über einen Spielplatz, großen large and up-to-date commu- wyposażony plac zabaw, si- und modernen Dorfklubraum nity cultural centre and in the łownia zewnętrzna i scena wy- und im Park befi ndet sich ein park there’s a well-equipped korzystywana przy organizacji gut ausgestatteter Spielplatz, playground, an outdoor gym wiejskich pikników i wydarzeń Outdoor-Fitnessstudio und eine and a stage which comes in kulturalnych. W Pławnej dy- Eventbühne. Bei Plohe entwi- handy during country picnics namicznie rozwija się budow- ckelt sich der Wohnungsbau and all sorts of cultural events. nictwo mieszkaniowe, a nie- sehr dynamisch, preiswerte und Pławna has seen a big boost drogie i atrakcyjnie położone attraktiv gelegene Grundstücke in residential construction. The działki skutecznie przyciągają ziehen viele Käufer an. Plohe ist reasonably priced land ef- nabywców. Pławna słynie też auch in der Region für seinen zyk- fectively attracts new buyers. w regionie z cyklicznego kon- lischen Wettbewerb um den am Pławna is famous in the region kursu na najładniej oświetloną schönsten in der Weihnachtszeit for its annual Christmas lights posesję bożonarodzeniową. beleuchteten Bauernhof be- contest. In the small wood Przy miejscowości, w małym kannt. Neben dem Dorf in ei- beyond the village there’s an zagajniku stoi imponujący krzyż nem kleinen Wäldchen steht ein imposing granite cross. The granitowy. To miejsce nosi na- beeindruckendes Granitkreuz. location has been dubbed zwę „grobu barona”. Niestety Dieser Ort wird „das Grab des ‘the Baron’s Grave’. Sadly, the rodzinny grobowiec rodziny Barons” genannt. Leider wurde tomb of the von Richthofen von Richthofenów został spu- das Grab der Familie von Richt- family has been desecrated stoszony i zniszczony. hofen zerstört und verwüstet. and damaged.

Pławna słynie z konkursu na najładniejsze W sołectwie organizowane są m.in. oświetlenie bożonarodzeniowe. dożynki. Plohe ist bekannt für seinen Wettbewerb um Der Dorfrat organisiert unter anderem die schönste Weihnachtsbeleuchtung. ein Erntefest. Pławna is famous for its Christmas lights Harvest festival in the village. contest. Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: KrzyK ż na “grobie barona”. KreuzK am „Grab des Barons”. Wanda Łużna CrossC on the ‘Baron’s Grave’. Tel.: +48 883 371 178

31 SKOROSZOWICE Najbardziej charakterystycz- Das charakteristischste Gebäu- The most characteristic building nym budynkiem jest pałac, de ist der Palast, in dem heute in the village, the palace cur- w którym obecnie działa ośro- ein Erziehungs- und Schulzent- rently serves the function of an dek szkolno-wychowawczy. Do rum existiert. Bis heute befi nden education centre. The original dzisiaj w piwnicach zachowały sich im Kellergeschoss Tonnen- barrel vaults with lunettes in the się sklepienia kolebkowe z lu- gewölbe mit Lünetten. Ein Ka- cellars, fi replace (built in the sec- netami, kominek (II połowa XIX min (aus der II. Hälfte des 19. ond half of the 19th century), a wieku), komplet mebli gdań- Jahrhunderts), Danziger Möbel set of original Gdańsk furniture skich oraz fragmenty posadzki und Fragmente von Keramik- and fragments of ceramic fl oor- ceramicznej. W pobliżu znajdu- böden sind erhalten geblieben. ing remain in the building to this je się XIX-wieczny park, bogaty In der Nähe befi ndet sich ein day. In the vicinity there’s a park w akacje, dęby, lipy, cisy oraz Park (19. Jahrhundert), reich with acacia, oak, lime, yew and platany. W czasach Polski Lu- an Akazien, Eichen, Linden, Ei- plane trees (19th century). Dur- dowej skoroszowickim folwar- ben und Platanen. In der Zeit ing the time of the Polish Peo- kiem zarządzała rolnicza spół- der Volksrepublik Polen wurde ple’s Republic the agricultural dzielnia produkcyjna. Wokół der Bauernhof in Korschwitz enterprise in Skoroszowice was dworu pozostały pofolwarczne von einer landwirtschaftlichen managed by an agricultural zabudowania gospodarcze. Produktionsgenossenschaft production cooperative. The Do sołectwa należy jeszcze verwaltet. Das Herrenhaus war manor house stands among old malowniczo położony przy- von Vorwerksgebäuden um- farm buildings. The territory of siółek – Myszkowice. W Skoro- geben. Zum Dorf gehört noch the village includes a beautifully szowicach jest duży i zadbany der malerisch gelegene Weiler located settlement known as plac zabaw. Miskowitz. In Korschwitz gibt es Myszkowice. Residents of Skoro- einen großen und gepfl egten szowice can enjoy a big and Spielplatz. well-groomed playground.

Plac zabaw w Skoroszowicach. Spielplatz Miskowitz. Playground in Skoroszowice.

Pałac wSw Skoroszowicach.koroszowicach Palast Korschwitz. Palace in Skoroszowice.

Przysiółek Myszkowice. Weiler Miskowitz. Myszkowice settlement.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Bożena Kwik Tel.: +48 883 371 179

32 STRZEGÓW To niewielka podstrzelińska wieś Es ist ein kleines Dorf an der Stre- This small village lies between położona na trasie Strzelin – Zię- cke von Strehlen nach Münster- Strzelin and Ziębice. The resi- bice. W sołectwie działa świe- berg in Schlesien. Im Dorf gibt es dents are free to use a com- tlica, w której organizowane są einen Klubraum, in dem Integra- munity cultural centre where imprezy integracyjne. Na roz- tionsveranstaltungen organisiert they can host community ległym terenie rekreacyjnym, werden. Auf dem weitläufi gen events. Outdoor events (e.g. gdzie mieści się plac zabaw, od- Freizeitgebiet, wo sich auch ein picnics) are organised on the bywają się wydarzenia plenero- Spielplatz befi ndet, fi nden Out- vast recreation ground which we (pikniki itp.). W miejscowości door-Veranstaltungen (Picknicks, features a playground. The można zobaczyć sporo starych etc.) statt. Im Dorf kann man vie- village has a large number of budynków. W Strzegowie jest le alte Gebäude sehen. In Striege old buildings. Strzegów has a sklep, a niedawno wykonano gibt es einen Laden, und vor kur- shop and a new pavement tu chodnik przy ruchliwej drodze zem wurde hier an der belebten has recently been built along wojewódzkiej, który poprawił Woiwodschaftsstraße ein Bürger- the busy voivodeship road to bezpieczeństwo mieszkańców. steig fertiggestellt, der die Sicher- improve the safety of residents. W okolicach miejscowości prze- heit der Bewohner verbessert. In The Oława fl ows just beyond pływa rzeka Oława, a w nie- der Nähe des Dorfes fl ießt der the village. There are plans to dalekiej przyszłości lokalny sa- Fluss Oława, und in naher Zukunft build a bike path leading to morząd planuje budowę ścieżki plant die Gemeinde den Bau Strzelin and Biały Kościół in the rowerowej, umożliwiającej bez- eines Fahrradweges, der eine si- near future. pieczny dojazd do Strzelina i Bia- chere Fahrt nach Strehlen und łego Kościoła. Steinkirche ermöglichen wird.

WWs soołectwieectwie odbodbywajywają się inintegracyjnetegracyjnep pikniki.ikniki. Plac zabaw w Strzegowie. Im Dorf fi nden Integrationspicknicks statt. Spielplatz in Striege. Picnics for the local community are organised in the village. Playground in Strzegów.

Nowy chodnik poprawił bezpieczeństwo mieszkańców. Der neue Bürgersteig hat die Sicherheit der Anwohner verbessert. The new pavement has improved the safety of residents.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Dominika Malinowska Tel.: +48 883 371 180

33 SZCZAWIN W tej sąsiadującej ze Strzeli- In der an Strehlen angrenzen- In recent years the village, nem miejscowości dynamicz- den Ortschaft entwickelt sich which borders Strzelin, has seen nie rozwija się budownictwo der Einfamilienhausbau sehr a great boom in single-family jednorodzinne. Działa tutaj dynamisch. Hier befi ndet sich housing construction. The vil- jedna z większych znanych eine der größten Bäckereien lage is home to a large bak- piekarni w regionie. W cen- der Region. Im zentralen Teil des ery. At the central point of the tralnej części miejscowości Dorfes gibt es zwei Geschäf- village there are two shops, a są dwa sklepy, świetlica, plac te, einen Dorfklubraum, einen community cultural centre, a zabaw oraz miejsce ze sceną Spielplatz und eine Bühne, auf playground and a recreation wykorzystywane do organiza- der Outdoor-Veranstaltungen ground with a stage used for cji imprez plenerowych takich wie das Erntefest und Kindertag outdoor events such as the har- jak: dożynki i dzień dziecka. organisiert werden. Das Dorf vest festival and children’s day Sołectwo ma też bazę sporto- verfügt auch über eine Sport- celebrations. A sports ground wą – kort tenisowy o sztucznej anlage - einen Tennisplatz mit with a synthetic court and a nawierzchni i boisko piłkar- künstlicher Oberfl äche und ei- football pitch is also available skie. W pobliżu miejscowości, nen Fußballplatz. In der Nähe for the residents. A conciliation przy drodze Strzelin – Wrocław des Dorfes, an der Straße von cross stands beyond the village, można obejrzeć krzyż pokut- Strehlen nach Breslau, steht ein by the road that connects Str- ny. Od niedawna w Szcza- Bußkreuz. In Saegen gibt es seit zelin to Wrocław. A country winie działa koło gospodyń kurzem einen Landfrauenver- housewives’ club has recently wiejskich. ein. formed in Szczawin.

W Szczawinie jest kort o sztucznej nawierzchni. In Saegen gibt es einen Tennisplatz mit einer künstlichen WWs soołectwieectwie orgorganizowaneanizowane są plpleneroweenerowe Oberfl äche. wydarzenia. Synthetic court in Szczawin. Es werden Outdoor-Veranstaltungen organisiert. Outdoor events are organised in the village.

Mieszkańcy chętnie korzystają z placu zabaw. Die Bewohner nutzen gerne den Spielplatz. Villagers enjoy the playground.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Piotr Pilski Tel.: +48 883 371 181

34 SZCZODROWICE Pierwsza wzmianka na temat Die erste Erwähnung des Dorfes The earliest mention of the village miejscowości pochodzi z 1463 stammt aus dem Jahr 1463. Im is from 1463. A former agricultural roku. We wsi zachował się Dorf gibt es ein Herrenhaus mit enterprise survived in the village majątek z zabudowaniami fol- Vorwerksgebäuden, die heute and it is now used for residen- warcznymi, który pełni funkcję als Wohnungen genutzt werden. tial purposes. The manor house mieszkalną. Sam dwór powstał Das Herrenhaus selbst wurde im built in the 16th century boasts w XVI wieku, a jego wejście 16. Jahrhundert erbaut und in sei- an entrance portal from 1589. zdobi portal z 1589 roku. W piw- nem Eingangsbereich befi ndet The cellars of the manor house nicach zachowały się sklepie- sich ein Portal von 1589. In den feature original barrel vaults. A nia kolebkowe. W sołectwie Kellergeschossen befi nden sich well-groomed recreation ground jest atrakcyjny i bardzo zadba- erhaltene Tonnengewölbe. Das featuring a playground and a ny teren rekreacyjny z placem Dorf verfügt über ein attraktives roofed recreational space is zabaw i wiatą plenerową. To und gepfl egtes Freizeitgebiet mit available in the village. It’s used właśnie tam odbywają się lo- einem Spielplatz und überdach- for various cultural and commu- kalne wydarzenia kulturalne ter Stelle. Hier fi nden lokale Kultur- nity events. The authorities of the i integracyjne. Gmina Strzelin und Integrationsveranstaltungen Municipality of Strzelin are mak- czyni starania, aby w sołectwie statt. Die Gemeinde Strehlen be- ing efforts to provide residents powstała nowoczesna świetli- müht sich, einen modernen Dorf- of the village with an up-to-date ca. klubraum zu schaffen. community cultural centre.

Teren rekreacyjny w Szczodrowicach. Freizeitgebiet Wammen. Recreation ground in Szczodrowice.

PortalPortal prprzyzy wejściuciud dood dworu.woru Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Portal am Herrenhauseingang. Beata Wróblewska Portal of the manor house. Tel.: +48 883 371 182

35 TRZEŚNIA Ta typowo rolnicza miejsco- Dieses typische Bauerndorf hat in In recent years this agricultural vil- wość przeżywa w ostatnich den letzten Jahren einen regel- lage has seen a big boom in con- latach prawdziwy budowlany rechten Boom erlebt. Die Bewoh- struction. The community cultural boom. Mieszkańcy spotykają ner treffen sich hauptsächlich im centre and recreation ground się głównie w miejscowej świe- lokalen Klubraum und auf dem with a large playground, sports tlicy oraz na terenie rekreacyj- Freizeitgebiet mit einem großen fi eld and roofed space serve as nym z dużym placem zabaw, Spielplatz, Sportplatz und über- the primary meeting place for lo- boiskiem i wiatą plenerową. dachter Stelle. Das größte lokale cal residents. The most important Największą lokalną imprezą Ereignis ist das Dorferntefest. Vor event in the village is the harvest są wiejskie dożynki, a kilka lat einigen Jahren wurde im zentra- festival. A beautiful chapel was temu dzięki ofi arności miesz- len Teil des Dorfes dank der Groß- built a few years ago at the cen- kańców w centralnej części zügigkeit seiner Bewohner eine tral point of the village thanks wsi powstała piękna kaplicz- schöne Kapelle gebaut. Das Dorf to donations of local residents. ka. W sołectwie działa sklep, verfügt über einen Laden, Land- There’s a store, a country house- koło gospodyń wiejskich oraz frauenverein und eine Wasserge- wives’ club and a water supply spółka wodna, troszcząca się sellschaft, die sich um den ent- company that maintains the ir- o odpowiedni stan urządzeń sprechenden Zustand der Bewäs- rigation and drainage systems in melioracyjnych. Za wioską, serungsanlagen kümmert. Hinter the region in good technical con- w kierunku Brożca znajduje się dem Dorf, in Richtung Brosewitz, dition. An old, formerly German interesująca ceglana, ponie- befi ndet sich eine interessante chapel stands beyond the village miecka kapliczka. deutsche Kapelle aus Backstein. by the road leading to Brożec.

Plac zabaw i teren rekreacyjnyrekreacyjny. W sołectwie organizowane są m.in. dożynki. Spielplatz und Freizeitgebiet. Der Dorfrat organisiert unter anderem das Erntefest. Playground and recreation ground. Harvest festival in the village.

W sołectwie można znaleźć sporo śladów po dawnych niemieckich mieszkańcach. Im Dorf kann man viele Spuren ehemaliger deutscher Einwohner fi nden. In the village there are multiple remnants of its past German residents.

SoS łtys/Ortsvorsteher/ Kapliczka wybudowana dzięki ofi arności mieszkańców. VVillage Leader: Kapelle, die dank der Großzügigkeit der Bewohner gebaut GGrzegorz Antał wurde. Chapel built thanks to donations of local residents. TTel.: +48 883 371 183

36 WARKOCZ Pierwsza wzmianka na temat Die erste Erwähnung des Dorfes The earliest mention of the vil- wsi pochodzi z 1301 roku. Do stammt aus dem Jahr 1301. Das lage is from 1301. The manor rejestru zabytków został tutaj Herrenhaus aus der Mitte des 18. house, which dates back to wpisany dwór pochodzący Jahrhunderts wurde in das Denk- the mid-18th century, is listed on z połowy XVIII wieku. W XV wie- malregister eingetragen. Im 15. the national register of historic ku w Warkoczu znajdował się Jahrhundert gab es in Friedfelde sites. In the 15th century there zamek, który został całkowicie eine Burg, die während der Hus- had been a castle which was zniszczony podczas wojen hu- sitenkriege komplett zerstört wur- completely destroyed during syckich. W salach majątku za- de. In den Herrenhauskammern the Hussite Wars. The rooms of chowały się sklepienia krzyżo- sind Kreuzgewölbe erhalten ge- the property still feature origi- we. W przylegającym do dworu blieben. Im Park neben dem Her- nal groin vaults. In the adja- parku rosną dęby i kasztanow- renhaus wachsen Eichen und cent park there are old oak ce. Kilka lat temu w sołectwie Kastanien. Vor einigen Jahren and chestnut trees. The roofed powstała wiata rekreacyjna, wurde im Dorf ein überdachter recreational space built a few w której odbywają się lokalne Freizeitbereich gebaut, in dem years ago serves as the site of imprezy integracyjne. Niedale- lokale Integrationsveranstaltun- events organised for the local ko miejscowości jest stacja ko- gen stattfi nden. Unweit des Dor- community. Beyond the village lejowa, z której korzystają miesz- fes befi ndet sich ein Bahnhof, there’s a train station used by kańcy Warkocza pracujący lub der von den Friedfelder Bürgern those residents of Warkocz who uczący się we Wrocławiu. Od genutzt wird, die in Breslau arbei- work or study in Wrocław. The niedawna w sołectwie są orga- ten oder studieren. Kürzlich hat village has recently undertaken nizowane akcje porządkowa- der Dorfrat eine Aufräumaktion an initiative aimed at cleaning nia miejscowości. im Ort organisiert. its area.

Wiata rekreacyjna i plac zabawzabaw. Stacja kolejowa w Warkoczu. Überdachter Freizeitbereich und Spielplatz. Bahnhof Friedfelde. Roofed recreational space and playground. Train station in Warkocz.

Pałac w Warkoczu. Palast Friedfelde. Palace in Warkocz.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Małgorzata Łozińska Tel.: +48 883 371 184

37 WĄWOLNICA Miejscowość wzmiankowana Das Dorf wurde erstmals 1299 er- The earliest mention of the vil- po raz pierwszy w 1299 roku. Po- wähnt. Ursprünglich gehörte es lage is from 1299. Initially, it czątkowo należała do klasztoru zum Zisterzienserkloster aus Grüs- constituted property of the Cis- cystersów z Krzeszowic. W miej- sau. Im Dorf befi ndet sich ein tercians of Krzeszowice. The vil- scowości znajduje się neorene- Neorenaissance-Palast aus dem lage boasts a Neo-Renaissance sansowy pałac datowany na 19. Jahrhundert (heute steht er palace from the 19th century XIX wiek (obecnie wystawiony zum Verkauft). Der Palast grenzt (currently available for sale). na sprzedaż). Do pałacu przyle- an einen Landschaftspark (aus The palace is adjoined by a ga park krajobrazowy (II połowa der II. Hälfte des 19. Jahrhun- landscape park (the second XIX wieku) bogaty w dęby, kasz- derts), reich an Eichen, Kastani- half of the 19th century) fi lled tanowce oraz jesiony. Został on en und Eschen. Er wurde in das with beautiful oak, chestnut wpisany do rejestru zabytków. Denkmalregister eingetragen. and ash trees. It is listed on the W sołectwie jest niewielka świe- Das Dorf verfügt über einen klei- national register of historic sites. tlica oraz dobrze wyposażony nen Dorfklubraum und einen The village has a small commu- plac zabaw. Działają tu rów- gut ausgestatteten Spielplatz. Es nity cultural centre and a well- nież dwa zakłady mechaniczne gibt auch zwei Autowerkstätte, equipped playground. There trudniące się naprawą samo- die sich mit der Reparatur von are two repair workshops for chodów osobowych. Niedaw- Pkws befassen. Kürzlich wurde passenger cars. The recultiva- no zakończono rekultywację die Rekultivierung der Müllde- tion of former landfi ll site near położonego niedaleko Wąwol- ponie bei Wammelwitz abge- Wąwolnica has recently come nicy składowiska odpadów. schlossen. to an end.

Sołtys/Ortsvorsteher/Village Leader: Andrzej Harhala Tel.: +48 883 371 185

NeorenesansowyN pałac w Wąwolnicy.li Neorenaissance-Palast Wammelwitz. Neo-Renaissance palace in Wąwolnica.

Teren rekreacyjny przy świetlicy wiejskiej. Freizeitgebiet am Klubraum. Recreation ground by the community cultural centre.

38 ŻELEŹNIK Pierwsza wzmianka na temat Die erste Erwähnung des Dorfes The earliest mention of the vil- miejscowości datowana jest stammt aus dem Jahr 1253. In lage is from 1253. The Baroque na 1253 rok. W pierwszej po- der ersten Hälfte des 18. Jahr- palace, which stands in the vil- łowie XVIII wieku zbudowano hunderts wurde der bis heute lage to this day, was built dur- istniejący do dzisiaj barokowy bestehende Barockpalast ge- ing the fi rst half of the 18th cen- pałac. Do zabytków zalicza się baut. Weitere Sehenswürdigkei- tury. Other historic sites in the również park oraz kościół ba- ten sind der Park und die 1377 village include the park and rokowy pw. Matki Boskiej Szka- erstmals erwähnte Barockkirche the Church of the Scapular of plerznej, wzmiankowany po raz Unserer Lieben Frau vom Skapu- Our Lady built in the Baroque pierwszy w 1377 roku. W koście- lier. Die Kirche hat gut erhalte- style, the earliest mention of le znajdują się dobrze zacho- ne Grabsteine und Epitaphien, which is from 1377. The church wane płyty nagrobne i epita- an dieser befi ndet sich ein sehr contains well-preserved grave- fi a, a przy świątyni jest bardzo charakteristisches Tor. Erwäh- stones and epitaphs. It also has charakterystyczna brama. nenswert ist, dass zur Schlossan- a distinctive entrance gate. The Warto wspomnieć, że do ze- lage ein Getreidespeicher aus palace compound includes a społu pałacowego należy spi- dem 18. Jahrhundert mit einem granary from the 18th century chlerz z XVIII wieku z unikatową einzigartigen Zifferblatt gehört. which features a unique clock tarczą zegarową. W Żeleźniku In Eisenberg befi ndet sich ein face. The village has a monu- znajduje się pomnik św. Dona- St.-Donatus-Denkmal. Vor kur- ment to Saint Donatus. The ta, a niedawno zlikwidowano zem wurde der Obelisk für die monument honouring fallen obelisk poświęcony poległym gefallenen Soldaten der Roten Red Army soldiers has recently żołnierzom Armii Czerwonej. Armee liquidiert. Das Dorf ver- been removed. The village has W sołectwie działa świetlica, fügt über einen Klubraum und a community cultural centre, a kopalnia piasku, a mieszkań- eine Sandgrube. Die Bewohner sand mine and there’s a sports cy chętnie korzystają z boiska können einen Sportplatz sowie fi eld and a well-equipped play- i bogato wyposażonego placu einen gut ausgestatteten Spiel- ground available for residents zabaw. platz nutzen. to enjoy.

Kościół Matki Boskiej SzkaplerznejSzkaplerznej. Teren rekreacyjny w Żeleźniku. Kirche Unserer Lieben Frau vom Skapulier. Freizeitgebiet Eisenberg. Church of the Scapular of Our Lady. Recreation ground in Żelaźnik.

Pomnik św. Donata. Denkmal des Heiligen Donatus. Monument to Saint Donatus.

Sołtys/Ortsvorsteher/ Village Leader: Barokowy pałac. Bożena Matwijiszyn Barockpalast. Baroque palace. Tel.: +48 883 371 186

39 Publikacja opracowana przez Strzelińskie Stowarzyszenie Wspierania Rozwoju.

Instytucja zarządzająca PROW 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Projekt sfi nansowano w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 dla operacji realizowanych w ramach projektu grantowego Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Gromnik. zdjęcia: Lech Pąchalski, Jan Jakub Smarczewski tekst w j. polskim: Lech Pąchalski tłumaczenia: Junique Justin Nnorom,ul. Piastowska 2, Dąbrówka, 62-070 Dopiewo k/Poznania koordynacja wydawnicza: Patrycja Dąbek, Robert Błaszak skład i druk: Agencja Wydawnicza Argi sc, www.argi.pl