UCHWAŁA NR VI/43/2015 RADY GMINY W ŁAMBINOWICACH z dnia 28 maja 2015r.

w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Łambinowice.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorz ądzie gminnym ( Dz. U. z 2013 r. poz. 594, 1318, z 2014 r. poz. 379, 1072. ) oraz art. 12 ust. 1 i art. 27 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( Dz. U. z 2015 r .poz. 199 ) oraz uchwały nr XIII/107/12 z dnia 24 lutego 2012r. Rady Gminy w Łambinowicach w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice, Rada Gminy uchwala co nast ępuje:

§ 1. Uchwala si ę zmian ę studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Łambinowice przyj ętego uchwał ą nr XXVII/182/2001 z dnia 22.02.2001r. zmienionego uchwał ą nr XXXIX/269/2006 Rady Gminy w Łambinowicach z dnia 27.04.2006r. oraz uchwał ą nr XIII/106/12 z dnia 24 lutego 2012r.w zakresie okre ślonym w zał ącznikach nr 1 i 2 do niniejszej uchwały. § 2. Zał ącznikami do niniejszej uchwały s ą: 1) tekst jednolity Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice stanowi ący zał ącznik Nr 1; 2) rysunek zmiany studium stanowi ący zał ącznik Nr 2; 3) rozstrzygni ęcie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu zmiany studium stanowi ący zał ącznik Nr 3;

§ 3. Wykonanie Uchwały powierza si ę Wójtowi Gminy Łambinowice.

§ 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podj ęcia.

Przewodnicz ący Rady Gminy Jarosław Gawlik Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część A.Uwarunkowania

WÓJT GMINY ŁAMBINOWICE

S t u d i u m uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

Zał ącznik Nr 1 do Uchwały VI/43/2015 Rady Gminy w Łambinowicach z dnia 28 maja 2015r.

Cz ęść A. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Nysa, 2015r.

Α.Α.Α. UWARUNKOWANIA - DIAGNOZA STANU GMINY Spis tre ści:

1 BIURO URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNE 4448-304 NYSANYSA, ul.22 Stycznia 14 tel./fax (0-77) 43-33-381 NIPNIPNIP:753-00-18NIP -997 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część A.Uwarunkowania A. UWARUNKOWANIA - DIAGNOZA STANU GMINY 2

I.INFORMACJE WPROWADZAJĄCE 5 1. Informacje formalnoprawne. 5 2. Zespół autorski. 5 3. Obszar opracowania. 5 4. Zakres opracowania. 5 5. Cele studium. 6 6. Forma studium. 6 7. Materiały wyj ściowe. 6

II.POŁOŻENIE I POZYCJA GMINY ŁAMBINOWICE W WOJWOJ. OPOLSKIM 8 1. Poło żenie. 8 2. Powierzchnia, g ęsto ść zaludnienia, sie ć osadnicza. 8 3. Funkcje gminy. 8 4. Pozycja gospodarcza gminy. 9 5. Infrastruktura techniczna. 10

III.SYSTEM POWIĄZAŃ ZEWNĘTRZNYCH. 10 1. Powi ązania przyrodnicze. 10 2. Powi ązania komunikacyjne. 10 3. Powi ązania infrastrukturalne i przestrzenne. 11

IV.SYTUACJA SPOŁECZNA GMINY. 11 1. Demografia. 11 1.1. Liczba ludno ści , ruch naturalny 11 1.2. Struktura wieku 13 2. Rynek pracy. 15 3. Mieszkalnictwo. 17

V.ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE. 22 1. Ogólna charakterystyka przyrodnicza obszaru gminy. 22 1.1. Poło żenie. 22 1.2. Budowa geologiczna, zło ża surowców. 22 1.3. Gleby. 23 1.4. Wody powierzchniowe. 24 1.5. Wody podziemne. 25 1.6. Świat ro ślin. 26 1.7. Świat zwierz ąt. 27 1.8. Klimat. 28 2. Ochrona przyrody. 28 3. Ochrona i degradacja środowiska. 31 3.1. Podatno ść środowiska na degradacj ę. 31 3.2. Zagro żenia i degradacja środowiska. 31 3.2.1. Powietrze. 31 3.2.2. Powierzchnia terenu. 32 3.2.3. Lasy. 33 3.2.4. Wody powierzchniowe. 33 3.2.5. Wody podziemne. 33 4. Przeciwdziałanie degradacji środowiska. 34 5. Ogólna ocena stanu środowiska i stopnia jego degradacji. 34

VI.ŚRODOWISKO KULTUROWE. 36 1. Uwagi wst ępne. 36 2. Geneza nazw miejscowo ści poło żonych na terenie gminy. 37 3. Charakterystyka zachowanych układów urbanistycznych 38 4. Cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu opolskiego. 39 5. Obiekty, zespoły obiektów, zało żenia przestrzenne oraz tereny podlegaj ące ochronie ze wzgl ędu na ich warto ści historyczne i kulturowe. 39 2 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część A.Uwarunkowania 6. Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków. 47 7. Miejsca pami ęci narodowej. 52 8. Zagro żenia dziedzictwa kulturowego. 52

VII. ROLNICTWO 53 1. Przyrodnicze warunki funkcjonowania rolnictwa. 53 1.1 Rze źba. 53 1.2 Warunki agroklimatyczne. 53 1.3 Stosunki wodno-powietrzne gleb. 54 1.4 Gatunki i typy glebowe. 54 1.5 Kompleksy rolniczej przydatno ści gleb. 55 2. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej. 55 3. Struktura u żytkowania gruntów rolnych. 56 4. Struktura stanu władania. 57 5. Produkcja ro ślinna. 58 6. Produkcja zwierz ęca 59 7. Baza produkcyjna rolnictwa 60 VIII.LEŚNICTWO. 62 IX.POZAROLNICZA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA. 63 1. Przemysł. 63 2. Budownictwo. 64 3. Gospodarka komunalna. 64 4. Składy i magazyny. 64 5. Handel i naprawy (rzemiosło). 64

X.INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA. 64 1. Administracja. 64 2. Oświata. 65 3. Kultura. 66 4. Zdrowie i opieka społeczna. 67 5. Łączno ść . 67 6. Słu żba bezpiecze ństwa. 68 7. Hotele. 68 8. Cmentarze. 68

XI. KOMUNIKACJA. 68 1. System transportowy. 68 2. Układ drogowy. 69 3. Układ kolejowy 70 4. Komunikacja zbiorowa 70 5. Zaplecze techniczne motoryzacji 70

XII. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA. 71 1. Zaopatrzenie w wod ę 71 2. Odprowadzenie ścieków 71 3. Gospodarka odpadami 72 4. Elektroenergetyka. 73 5. Telekomunikacja. 74 6. Zaopatrzenie w ciepło. 74

XIII.STRUKTURA WŁASNOŚCIOWA. 75

XIV. BARIERY I SZANSE ROZWOJU GMINY. 75

3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

I. INFORMACJE WPROWADZAJĄCE

1.1.1. Informacje formalnoprawne.

• Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice zatwierdzone zostało uchwał ą nr XXVII/182/2001 z 22 lutego 2001r. • Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice zmienione zostało uchwał ą nr XXXIX/269/2006 z 27 kwietnia 2006r. • Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice zmienione zostało uchwał ą nr XIII/106/12 z 24 lutego 2012r. • Niniejsza zmiana studium podj ęta została w oparciu o uchwał ę nr Nr XIII/107/12 z dnia 24 lutego 2012r. Rady Gminy w Łambinowicach.

2.2.2. Zespół autorski.

Studium sporz ądzone zostało przez Biuro Urbanistyczno-Architektoniczne „Arplan” sp. z o.o. Nysie.

Generalnym projektantem studium i zmiany studium jest: mgr in ż.arch. Tadeusz Pawlik.

Współpraca: mgr in ż.arch. Alojzy Tomiczek mgr in ż.arch. Jakub Tomiczek mgr Zbigniew Ćwikli ński mgr in ż.arch. El żbieta Kazek-Madejczyk in ż.arch. Izabela Mazepa mgr in ż. Agata Szwed- Żurakowska dr Krzysztof Badora

3.3.3. Obszar opracowania.

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice opracowano w aktualnych granicach administracyjnych. Studium obejmuje obszar o powierzchni ponad 122,3 km 2 .

4.4.4. Zakres opracowania.

W studium uwzgl ędniono uwarunkowania okre ślone w art. 6 ust.4 i 5 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 89 poz.415 z pó źn. zmianami). Zakres studium dostosowano do wymogów okre ślonych w art. 6 ust. 5 cyt. wy żej ustawy.

4 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Nowa edycja studium (zmiana studium) uwzgl ędnia wymogi wynikaj ące z obowi ązuj ącej Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( Dz. U. Z 2015r. poz.199 ). Form ę i zakres oraz procedur ę sporz ądzenia studium (lub zmiany studium) dostosowano do Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

5.5.5. Cele studium.

Podstawowymi celami studium s ą:

• rozpoznanie aktualnej sytuacji gminy, istniej ących uwarunkowa ń oraz problemów zwi ązanych z jej rozwojem, • sformułowanie kierunków zagospodarowania przestrzennego i zasad polityki przestrzennej gminy, w tym zasad ochrony interesu publicznego,

• stworzenie podstawy do koordynacji planów miejscowych i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydawanych bez planów,

Równie wa żnym celem studium jest równie ż - promocja rozwoju gminy.

Cele powy ższe wynikaj ą bezpo średnio z przepisów ustawy o planowaniu zagospodarowaniu przestrzennym, a po średnio z innych ustaw oraz regulacji prawnych dotycz ących kompetencji samorz ądów. W studium uwzgl ędniono uwarunkowania wynikaj ące mi ędzy innymi z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu, stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i kulturowego, własno ści gruntów, jako ści życia mieszka ńców, zada ń ponadlokalnych.

6.6.6. Forma studium.

Form ę studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice stanowi ą: 1) Tekst : • cz ęść A – uwarunkowania – diagnoza stanu gminy, • cz ęść B – kierunki rozwoju przestrzennego 2) rysunek studium w skali 1:25 000; 3) rysunek w skali 1:25 000 – warto ści kulturowe, 4) rysunek w skali 1:25 000 – zasoby przyrodnicze, 5) rysunek w skali 1:25 000 – komunikacja, infrastruktura techniczna, 6) rysunek w skali 1:10 000 - stan istniej ący, 7) rysunki w skali 1:5000 – własno ści, grunty Gm.Łambinowice 8) dokumentacja formalno – prawna.

5 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

7.7.7. Materiały wyj ściowe.

1) Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice (nieobowi ązuj ący) 2) Zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice 3) Zgłoszone do studium wnioski i programy przez instytucje i organy administracji pa ństwowej i samorz ądowej uprawnione do opiniowania studium. 4) Inwentaryzacja urbanistyczna gminy Łambinowice wykonana do studium w oparciu o bezpo średnie badania terenowe oraz w oparciu o informacje uzyskane w UG Łambinowice, jednostkach gospodarczych na terenie gminy, publikowane przez GUS Warszawa, WUS Opole. 5) Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Opolskiego, Biuro Planowania Przestrzennego Urz ędu Marszałkowskiego w Opolu, Opole 2002r. 6) Studium własno ściowe (opracowane w ramach studium). 7) Waloryzacja przyrodnicza gminy Łambinowice (opracowana w ramach studium). 8) Koncepcje techniczne , projekty techniczne zlecone przez UG Łambinowice. 9) Studium ochrony przed powodzi ą zlewni rzeki Nysy Kłodzkiej poni żej wodowskazu Bardo, proj. in ż.Łukasz Gajewski, dr in ż.Małgorzata Pluta, dr hab.Ryszard Ewertowski, Szczecin 2007. 10) Opracowanie ekofizjograficzne gminy Łambinowice, Ekosystem ,proj. dr Krzysztof Badora, mgr Krystyna Badora, Opole 2007r. 11) Program skanalizowania wsi woj. opolskiego cz. płd-zach. – Gmina Łambinowice, proj. mgr in ż.Liliana Szata ńska, mgr in ż. Wiesława Dusza, Biprowod O/Wrocław, Wrocław 1989 12) Stan środowiska w województwie opolskim w 2009r. - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu . 13) SFD Natura 2000 SOO Bory Niemodli ńskie. GDO Ś Warszawa 14) Powszechny spis rolny 2002r. – GUS. 15) Narodowy spis powszechny 2002r. – GUS. 16) Plan rozwoju lokalnego gm.Łambinowice na lata 2005-2015 (zał ącznik do uchwały Rady Gminy Łambinowice Nr XXVII /172 /05 z dnia 24 lutego 2005r). 17) Program ochrony środowiska gminy Łambinowice, UG Łambinowice. 18) Zabytki powiatu nyskiego – T.Chrzanowski i in. 1976 19) Architektoniczne kształtowanie krajobrazu ziemi opolskiej „Karta opolska”, poradnik, Interarch Biuro Badawczo-Rozwojowe sp.z o.o. aut.T.Biesiekierski,S.Boche ński, E.Trocka-Leszczy ńska, S.Wietrzyk, R. Żabi ński, Wrocław 1995. 20) Rolnicza przestrze ń produkcyjna województwa opolskiego w liczbach-Instytut Uprawy Nawo żenia i Gleboznawstwa w Puławach, Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Opolu, Puławy 1976r. 21) Mapa sytuacyjno-wysoko ściowa w skali 1:10000 22) Mapa topograficzna w skali 1:25000 23) Mapa ewidencyjna w skali 1:10000 24) Mapa sozologiczna w skali 1:50000 25) Mapy glebowo-rolnicze w skali 1:10000 26) Mapy le śne w skali 1:25000 27) Projekt granicy polno-le śnej. 28) Studium zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego - Uwarunkowania rozwoju gminy Łambinowice , Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Opolu, 1996/1997

6 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice 29) Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego na lata 2004-2006 w Województwie Opolskim.

II. POŁOŻENIE I POZYCJA GMINY ŁAMBINOWICE W WOJWÓDZTWIE OPOLSKIM

1. Poło żenie.

Gmina Łambinowice poło żona jest w południowo-zachodniej cz ęś ci województwa opolskiego w powiecie nyskim. Gmina s ąsiaduje od północy z gminami Niemodlin i Tułowice, od zachodu z gminami Skoroszyce i Pakosławice, od strony południowej z gmin ą Nysa, a od wschodu i południa z gmin ą Korfantów. Północna granica gminy Łambinowice stanowi granic ę powiatu nyskiego i opolskiego. Atutem znacz ącym dla rozwoju gminy jest stosunkowo bliskie s ąsiedztwo Opola poło żonego w odległo ści ok.30 km i Nysy poło żonej w odległo ści ok.20 km . W bezpo średnim s ąsiedztwie Łambinowic poło żone s ą równie ż mniejsze o środki miejskie - Niemodlin i Korfantów.

2. Powierzchnia, g ęsto ść zaludnienia, sie ć osadnicza.

Obszar gminy Łambinowice w jej granicach administracyjnych wynosi 12362 ha. Zajmuje 10,1 % powierzchni powiatu nyskiego (122387 ha) i 1,3 % powierzchni województwa opolskiego. Wg GUS z 2014r. na terenie gminy zamieszkiwało 7734 . Na 1 km 2 zamieszkiwało 62 osób. Sie ć osadnicz ą gminy tworzy 12 wsi i 3 przysiółki: • Bielice, • Budzieszowice, • Drogoszów, • Jasienica Dolna, • Lasocice, • Łambinowice z przysiółkiem • Okopy , • Malerzowice Wielkie z przysiółkiem Dworzysko, • Ma ńkowice z przysiółkiem Bardno, • Pi ątkowice, • Sowin, • Szadurczyce , • Wierzbie. Integraln ą cz ęś ci ą wsi Pi ątkowice s ą Jutrocice Dolne i Górne.

7 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

3. Funkcje gminy.

Podstawow ą funkcj ą w gminie jest rolnictwo. Funkcja przemysłowa, zwi ązana głównie z przemysłem elektromaszynowym (Łambinowick ą Fabryk ą Maszyn "Celpa" S.A.) i eksploatacj ą kruszywa naturalnego (w Malerzowicach Wlk. na zło żu "Bielice") pozostaje w skali gminy jako uzupełniaj ąca. Usługi nastawione s ą na obsług ę mieszka ńców gminy. Centralne Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych w Łambinowicach - Opolu z "obszarem pami ęci" na terenie poobozowym stanowi element pami ęci i m ęcze ństwa o znaczeniu krajowym i mi ędzynarodowym.

4. Pozycja gospodarcza gminy.

W 2013r. na terenie gminy zarejestrowane było w systemie REGON 543 podmioty gospodarki narodowej z tego: • w sektorze publicznym - 21 • w sektorze prywatnym - 522 w tym podmioty stanowi ące: • spółki - 38 • spółdzielnie - 6 • osoby fizyczne* - 478

*) bez osób prowadz ących indywidualne gospodarstwa rolne.

Ilo ść podmiotów w poszczególnych sekcjach zarejestrowanych w systemie Regon zawiera poni ższa tabela nr 1.

Tab.1 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowanych w systemie Regon wg sekcji w 2013r.

Lp Wyszczególnienie Gmina 1 rolnictwo, łowiectwo i le śnictwo i rybactwo 46 2 Przemysł i budownictwo 176 4 Pozostała działalno ść 330

5. Infrastruktura techniczna.

Obszar całej gminy nie jest dostatecznie wyposa żony w urz ądzenia i sieci infrastruktury technicznej. Nie ma zdecydowanej ró żnicy mi ędzy wyposa żeniem w infrastruktur ę techniczn ą miejscowo ści gminnej i pozostałych sołectw. Nale ży jednak że podkre śli ć, że nast ępuje od lat 90-ch zdecydowany rozwój sieci i urz ądze ń infrastrukturalnych. Teren gminy wyposa żony jest w nast ępuj ące urz ądzenia i sieci infrastruktury technicznej: uj ęcia wody, SUW (Łambinowice), SUW Jasienica Dolna, sie ć wodoci ągow ą (47,2 km), 2 oczyszczalnie ścieków (poobozowa w Łambinowicach i biologiczna w Lasocicach), odcinki kanalizacji sanitarnej (8 km) i deszczowej (głównie w Łambinowicach),

8 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice sie ć kanalizacji sanitarnej w Lasoccicach (4,6 km), 2 zakładowe oczyszczalnie ścieków, trafostacje, sie ć energetyczn ą napowietrzn ą i w małych odcinkach kablow ą sn i nn, central ę telefoniczn ą, sie ć telekomunikacyjn ą napowietrzn ą i w małych odcinkach kablow ą, lokalne kotłownie co, GPZ 110/15 kV „Bielice”, poprzez który zasilana jest cała gmina w energi ę elektryczn ą. Przez teren gminy przebiega tranzytowo jednotorowa linia 110kVrelacji GPZ Gracze- GPZ Hajduki Nyskie z której odczepowo zasilany jest GPZ ”Bielice”, jednotorowa linia 220 kV relacji Groszowice-Z ąbkowice Śl.- Świebodzice oraz linie telekomunikacyjne.

Na terenie gminy jest jedynie cz ąstkowo rozwi ązany problem gospodarki ściekowej. Gmina nie posiada scentralizowanego systemu ciepłowniczego i sieci gazowej.

III. SYSTEM POWIĄZAŃ ZEWNĘTRZNYCHZEWNĘTRZNYCH.

1. Powi ązania przyrodnicze.

Północno-wschodnia cz ęść gminy znajduje si ę w obr ębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Borów Niemodli ńskich w granicach okre ślonych w Rozporz ądzeniu Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/16/2006 z dnia 8 maja 2006r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz.Urz.Woj.Op. nr 33 poz.1133) . System powi ąza ń przyrodniczych, poza Borami Niemodli ńskimi, nast ępuje poprzez dolin ę rzeki Nysy Kłodzkiej wchodz ącej w system Econet Pl, jednego z najwa żniejszych ekosystemów gminy, doliny Młynówki Bielickiej, Krzywdy oraz mniejszych cieków. Dolina Nysy Kłodzkiej jest projektowanym obszarem chronionego krajobrazu. Zachodnia cz ęść gminy wchodzi w skład strefy ochrony po średniej uj ęć wodnych dla miasta Wrocławia, utworzonej w zlewni Nysy Kłodzkiej. Tereny strefy stwarzaj ą system powi ąza ń środowiskowych z całym obszarem otaczaj ącym gmin ę Łambinowice.

2. Powi ązania komunikacyjne.

System transportowy gminy Łambinowice tworz ą dwa układy : kolejowy i drogowy. Układ kolejowy tworzy linia kolejowa znaczenia miejscowego nr 287 o charakterze drugorz ędnym relacji Opole – Nysa. Układ drogowy natomiast stwarzaj ący dobre powi ązania komunikacyjne z siedzib ą województwa, powiatu i okolicznymi miastami tworzą głównie 4 drogi (1 krajowa i 3 wojewódzkie). Gmina pozostaje w zasi ęgu drogi krajowej: -Nr 46 Kłodzko – Nysa – Opole – Cz ęstochowa – Szczekociny oraz dróg wojewódzkich: -Nr 405 Niemodlin - Korfantów, -Nr 406 Nysa - Jasienica Dolna -Włostowa -Nr 407 Nysa – Ł ącznik. W/w drogi zabezpieczaj ą mo żliwo ść aktywizacji gospodarczej gminy.

9 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

3. Powi ązania infrastrukturalne i przestrzenne.

Podstawowy system powi ąza ń infrastrukturalnych wi ąż e si ę z układem elektroenergetycznym gminy. Przez teren gminy przebiega jednotorowa napowietrzna linia w/n 220 kV Groszowice - Świebodzice Śl., przewidziana do przebudowy na napi ęcie 400 kV oraz jednotorowa 110 kV z odczepem do GPZ Bielice relacji Gracze- Nysa. Drugi układ sieciowy wynika z systemu telekomunikacyjnego Telekomunikacji Polskiej S.A. w Opolu. Układ ten zwi ązany jest z poł ączeniami tranzytowymi liniami napowietrznymi.

Gmina nie ma poł ącze ń z s ąsiednimi gminami systemami wodno-kanalizacyjnymi. Głównymi elementami przestrzennymi wi ążą cymi gmin ę z obszarami s ąsiednimi s ą tereny rolne jednostek rolnych – zakładów rolnych i rolniczych spółdzielni produkcyjnych (posiadaj ących grunty rolne na terenie s ąsiednich gmin). Tereny strefy ochrony po średniej rzeki Nysy Kłodzkiej stanowi ącej stref ę ochrony po średniej uj ęć wody pitnej dla Wrocławia stwarzaj ą system powi ąza ń środowiskowych z całym obszarem otaczaj ącym gmin ę Łambinowice. Powi ązania krajobrazowe i gospodarcze z gmin ą Korfantów i Tułowice nast ępuj ą poprzez Bory Niemodli ńskie.

IV. SYTUACJA SPOŁECZNA GMINY.

1.1.1. Demografia.

1.1. Liczba ludno ści , ruch naturalny

Wg NSP z 2002r. liczba ludno ści gminy wynosiła 8273 osób, z tego 4168 m ęż czyzn i 4105 kobiet. W 2005r. w gminie zamieszkiwało 8279 osób, natomiast w 2007r. gmina liczyła 7820 osób zamieszkałych (wg danych UG Łambinowice).W GU Ś z 2013 liczba ludno ści gminy wynosiła 7775 osób, z tego 3823 m ęż czyzn i 3952 kobiet. Analizuj ąc liczb ę ludno ści od 1978 r. mo żna wysun ąć nast ępuj ące wnioski: • w okresie od 1978 do 1988r. nast ąpił niewielki przyrost ludno ści gminy, • spadek ludno ści gminy w latach 1988-1998 wynika z odł ączenia z gminy Łambinowice wsi Goszczowice i przył ączenia jej do nowopowstałej gminy Tułowice, • od 1998r. do 2005r. nast ąpił nieznaczny spadek ludno ści w gminie, • od 2005r. w gminie nast ąpił bardzo wysoki spadek ludno ści, który powi ększa si ę z upływem kolejnych latach. Spadek liczby ludno ści gminy w ostatnich latach w stosunku do liczby mieszka ńców w 2005r. przekraczaj ący 6%. Wyra źny spadek liczby mieszka ńców w ostatnich latach nast ąpił w 10 wsiach, jedynie w dwóch zanotowano niewielki wzrost do 3,2%.Wska źnik feminizacji zbli żony jest od szeregu lat do poziomu równowagi. Szczegółow ą charakterystyk ę zaludnienia poszczególnych wsi i gminy w latach 1978, 1988, 1998, 2005, 2006 i 2007 przedstawiono w tabeli nr 2 oraz na diagramie .

Tab.2 Mieszka ńcy wsi gminy Łambinowice w latach 1978, 1988, 1998, 2005, 2006, 2007, 2013.

10 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Lp. Wie ś Liczba mieszka ńców w latach

1978 ** 1988** 1998 2005 2006 2007 2013 1. Bielice 882 822 824 798 778 770 752 2. Budzieszowice 319 362 359 363 358 356 360 3. Drogoszów 205 185 183 183 170 169 173 4. Jasienica Dolna 931 910 912 934 868 850 846 5. Lasocice 511 515 473 486 483 482 457 6. Łambinowice 2185 2433 2631 2650 2458 2456 2303 7. Ma ńkowice 674 669 688 668 666 660 646 8. Malerzowice W. 526 481 529 525 530 519 514 9. Pi ątkowice 425 391 369 370 350 347 332 10. Sowin 593 584 599 595 517 520 496 11. Szadurczyce 120 108 91 95 91 94 97 12. Wierzbie 663 611 632 612 613 597 544

*) wie ś odł ączona z gminy Łambinowice **) wg NSP

Od 1985r. obserwuje si ę spadek przyrostu naturalnego. W latach 2000 przyrost naturalny osi ągn ął warto ści ujemne. Powy ższy trend obrazuj ą dane zawarte w tab.3.

Tab.3 Ruch naturalny ludno ści w latach 1985, 1990, 1995, 2003, 2006, 2013.

Rok Mał żeństwa Urodzenia Zgony Przyrost naturalny Mał żeństwa Urodzenia Zgony Przyrost naturalny w liczbach bezwzgl ędnych na 1000 mieszka ńców 1985 55 205 67 138 6,3 23,6 7,7 15,9 1990 70 123 85 38 8,1 14,2 9,8 4,4 1995 44 114 68 46 5,3 13,7 8,2 5,5 2003 33 64 73 -9 4 7,7 8,8 -1,1 2006 52 57 69 -12 6,3 7,0 8,4 -1,5 2013 52 62 89 -27 6,6 7,9 11,36 -3,4

Od 2006r obserwuje si ę wyra źny wzrost migracji na terenie gminy, zobrazowano to w tabeli nr 4.

Tab.4 Migracje wewn ętrzne i zagraniczne ludno ści w 2006r.

Jednostka terytorialna: Łambinowice Zakres danych: OGÓŁEM Lata 2006r. Jedn. m. 2006r. MIGRACJE NA POBYT STAŁY WG TYPU, KIERUNKU I PŁCI MIGRANTÓW Zameldowania w ruchu wewn ętrznym Ogółem Osoba 94 M ęż czy źni Osoba 44 Kobiety Osoba 50 Zagranica Ogółem Osoba 6 m ęż czy źni Osoba 5 Kobiety Osoba 1 Wymeldowania w ruchu wewn ętrznym Ogółem Osoba 106

11 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice m ęż czy źni Osoba 55 kobiety Osoba 51 Zagranica Ogółem Osoba 34 m ęż czy źni Osoba 21 kobiety Osoba 13 Saldo migracji w ruchu wewn ętrznym Ogółem Osoba 12 m ęż czy źni Osoba -11 kobiety Osoba -1 Zagranica Ogółem Osoba -28 m ęż czy źni Osoba -16 kobiety Osoba -12

Jednostka terytorialna: Łambinowice Zakres danych: OGÓŁEM Lata 2013r. Jedn. m. 2013r. MIGRACJE NA POBYT STAŁY WG TYPU, KIERUNKU I PŁCI MIGRANTÓW Zameldowania w ruchu wewn ętrznym Ogółem Osoba 80 M ęż czy źni Osoba 38 Kobiety Osoba 42 Zagranica Ogółem Osoba 1 m ęż czy źni Osoba 0 Kobiety Osoba 1 Wymeldowania w ruchu wewn ętrznym Ogółem Osoba 117 m ęż czy źni Osoba 65 kobiety Osoba 52 Zagranica Ogółem Osoba 16 m ęż czy źni Osoba 10 kobiety Osoba 6 Saldo migracji w ruchu wewn ętrznym Ogółem Osoba -37 m ęż czy źni Osoba - kobiety Osoba - Zagranica Ogółem Osoba - m ęż czy źni Osoba - kobiety Osoba -

1.2. Struktura wieku Z analizy struktury wieku ludno ści gminy w 2002r., 2006r. I 2013r. wynikaj ą nast ępuj ące wnioski: • ludno ść w wieku produkcyjnym w 2002r. kształtowała si ę na poziomie 61,5%, w 2006r. Wyniosła 65%., natomiast w 2013r. wynosiła 64,3%

12 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice • ludno ść w wieku przedprodukcyjnym w 2002r stanowiła 24,6% ogólnej liczby mieszka ńców, natomiast w 2006r. wynosi 20,7% (obserwuje si ę znacz ący spadek w stosunku do lat 90-ch, szczególnie w przedziale wiekowym 3-6), w 2013r. liczba ludno ści spadła do 17,5% • ludno ść w wieku poprodukcyjnym według danych statystycznych z 2002r. stanowi 13,9% a w 2006r. doszła do 14,6% (obserwuje si ę sukcesywny wzrost udziału tej grupy w ogólnej liczbie mieszka ńców). Świadczy o tym równie ż wzrost zanotowany w 2013r. Liczba ludno ści w wieku poprodukcyjnym wrosła do poziomu 18,1%

Struktur ę wieku ludno ści gminy Łambinowice w 2002r. i 2006r. zobrazowano w tabeli nr 5.

Tab.nr 5

Jednostka terytorialna: Łambinowice Zakres danych: OGÓŁEM Lata 2002; 2006 Kategoria: NSP 2002 LUDNO ŚĆ , GUS 2006 LUDNO ŚĆ .

Jedn. 2002 2006 2013 m. LUDNO ŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU Ludno ść ogółem Ogółem osoba 8273 8168 7775 M ęż czy źni osoba 4168 4083 3823 Kobiety osoba 4105 4085 3952 Ludno ść wg płci i grup wieku Ogółem osoba 8273 8168 7775 0-4 osoba 446 325 370 5-9 osoba 558 445 345 10-14 osoba 600 572 386 15-19 osoba 715 579 474 20-24 osoba 627 707 583 25-29 osoba 655 626 620 30-34 osoba 566 618 617 35-39 osoba 549 576 585 40-44 osoba 595 549 536 45-49 osoba 661 578 519 50-54 osoba 642 653 485 55-59 osoba 354 606 587 60-64 osoba 345 315 547 65-69 osoba 305 326 391 70-74 osoba 288 254 730 75-79 osoba 209 238 209 80-84 osoba 109 144 165 LUDNO ŚĆ WEDŁUG EKONOMICZNYCH GRUP WIEKU Ludno ść według ekonomicznych grup wieku Ogółem w wieku przedprodukcyjnym % 24,6 20,7 17,5 w wieku produkcyjnym ogółem % 61,5 65 64,3 w wieku produkcyjnym mobilnym osoba 3276 - 3155 w wieku produkcyjnym niemobilnym osoba 1816 - 1844 w wieku poprodukcyjnym % 13,8 14,3 18,1 AKTYWNO ŚĆ EKONOMICZNA LUDNO ŚCI W WIEKU 15 LAT I WI ĘCEJ Ogółem osoba 6669 - -

13 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice aktywni zawodowo ogółem osoba 3216 - - aktywni zawodowo pracuj ący osoba 2221 - - aktywni zawodowo bezrobotni osoba 995 - - bierni zawodowo osoba 2832 - - nieustalony status na rynku pracy osoba 621 - -

2.2.2. Rynek pracy.

Wg danych GUS w 2013r liczba osób w wieku produkcyjnym (zawodowo-czynnych) na terenie gminy wynosiła 4999 osób tj. 64,3 % ogólnej liczby ludno ści gminy. Na terenie gminy zatrudnienie w 2003r. wynosiło 1590 osób, z tego w sektorze przemysłowym – 18,8 % , w sektorze rolniczym – 58,4 % i w sektorze usługowym - 22,6 % . Prawie 45 % ogólnej liczby zawodowo- czynnych stanowi grupa osób: bezrobotnych niezarejestrowanych, posiadaj ących niezarobkowe źródło utrzymania, o nieustalonym statusie na rynku pracy. Od 2003r. maleje zatrudnienie w gminie w ró żnych sektorach zarówno publicznych jak i prywatnych średniorocznie o 1,36%. Współczynnik bezrobocia kształtował si ę w 2006r.na poziomie 16,4%

Bilans zatrudnienia i bezrobocia za lata 2003 i 2006 zawieraj ą tab.nr 6,7,8.

Tab.nr 6 Osoby zawodowo-czynne, bezrobotni i zatrudnieni w uj ęciu ilo ściowym w 2003r. na terenie gminy Łambinowice.

Lp. Wyszczególnienie Liczba % osób 1. Zawodowo-czynni 5090 100 2. Bezrobotni zarejestrowani 443 23,8 4. Bezrobotni nie zarejestrowani, osoby posiadaj ące 2285 44,9 niezarobkowe źródło utrzymania i osoby o nieustalonym statusie na rynku pracy 5. Zatrudnienie ogółem 1590 100 - sektor przemysłowy 300 18,9 - sektor rolniczy 930 58,5 w tym: sektor rolnictwa indywidualnego 850 53,4 - sektor usługowy 360 22,6

Uwagi:
zatrudnienie w rolnictwie indywidualnym opracowano szacunkowo w oparciu o dane GUS sporz ądzone o wyniki NSP z 2002 (wg ilo ści gospodarstw indywidualnych

Szczegółowe dane dot. pracuj ących na terenie gminy zawiera tab.7

Lata: 2003 Kategoria: RYNEK PRACY

Jedn. m. 2

14 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice 0 0 3 PRACUJ ĄCY Pracuj ący wg płci i sektorów ogółem Osoba 738 m ęż czy źni Osoba 410 kobiety Osoba 328 sektor rolniczy ogółem Osoba 77 m ęż czy źni Osoba 59 Kobiety Osoba 18 sektor przemysłowy ogółem Osoba 303 m ęż czy źni Osoba 244 kobiety Osoba 59 sektor usługowy razem ogółem Osoba 358 m ęż czy źni Osoba 107 kobiety Osoba 251 sektor usługowy - usługi rynkowe ogółem Osoba 128 m ęż czy źni Osoba 52 kobiety Osoba 76 sektor usługowy - usługi nierynkowe ogółem osoba 230 m ęż czy źni osoba 55 kobiety osoba 175 Pracuj ący wg płci i form własno ści Ogółem ogółem osoba 738 sektor publiczny osoba 505 sektor prywatny osoba 233 M ęż czy źni ogółem osoba 410 sektor publiczny osoba 259 sektor prywatny osoba 151 Kobiety ogółem osoba 328 sektor publiczny osoba 246 sektor prywatny osoba 82 BEZROBOCIE Bezrobotni zarejestrowani wg płci w gminie Ogółem osoba 1215 M ęż czy źni osoba 618 Kobiety osoba 597

Tab.nr 8 Osoby bezrobotne i zatrudnione w uj ęciu ilo ściowym na terenie gminy Łambinowice.

Lata: 2006r Kategoria: RYNEK PRACY

15 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Jedn. m. 2006 2013 PRACUJ ĄCY W GŁÓWNYM MIEJSCU PRACY Pracuj ący wg płci Ogółem osoba 728 - Męż czy źni osoba 423 - Kobiety osoba 305 - BEZROBOCIE Bezrobotni zarejestrowani wg płci Ogółem osoba 857 443 Męż czy źni osoba 405 230 Kobiety osoba 452 213

3.3.3. Mieszkalnictwo.

Stan zasobów mieszkaniowych wg danych GUS sporz ądzonych w oparciu o wyniki NSP z 2002 r. charakteryzowały wielko ści zawarte w poni ższym zestawieniu:

BUDYNKI I MIESZKANIA Budynki i mieszkania ogółem 2002r. 2013r. Budynki bud. 1311 1460 Mieszkania ogółem miesz 2204 2372 . Mieszkania zamieszkane stale miesz 2162 - . Powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 16994 193850 1 Powierzchnia u żytkowa mieszkania m2 16767 - zamieszkane stale 0 Ludno ść w mieszkaniach osob 8055 - a

Wska źniki wg danych GUS:

2002 2006 2013 Zasoby mieszkaniowe ogółem 2204 2296 2372 Mieszkania na 1000 mieszka ńców 274 281 305,1 M2 powierzchni u żytkowej na mieszkanie 78 76,8 81,7

Ogólna charakterystyka zasobów mieszkaniowych:

••• Pod wzgl ędem własno ściowym w 2002r. zdecydowanie przewa żaj ą w 78% mieszkania prywatne, wska źnik ten wzrósł w 2006r. do 80,7%. ••• Zasoby mieszkaniowe znajduj ące si ę w budynkach wybudowanych przed 1944r. stanowi ą 60% (1331) ogółu mieszka ń.

••• Budynki mieszkalne stanowi ą 85% wszystkich budynków, pozostałe to budynki mieszkalno-inwentarskie i mieszkalno-gospodarskie. ••• Zdecydowana wi ększo ść mieszka ń wyposa żona jest w wodoci ąg.

16 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

••• Zmniejsza si ę powierzchnia u żytkowa mieszkania.

Charakterystyka szczegółowa zasobów mieszkaniowych (dane GUS wg wyników NSP 2002r, oraz dane GUS z 2006r.): Tab.9 Zasoby mieszkaniowe ogółem 2002 2006 Mieszkania 2204 2296 Powierzchnia u żytkowa

Zasoby mieszkaniowe stanowi ące własno ść 2002 2006 2013 gminy Mieszkania miesz. 90 93 - Izby Izba 251 221 - Powierzchnia u żytkowa m2 4932 4357 - Zasoby osób fizycznych Mieszkania miesz. 1703 1853 - Izby Izba - 7881 - Powierzchnia u żytkowa m2 143091 153656 - Zasoby pozostałych podmiotów Mieszkania miesz. 393 350 - Izby Izba - 1189 - Powierzchnia u żytkowa m2 20718 18289 - Mieszkania wyposa żone w urz ądzenia techniczno-sanitarne Wodoci ąg miesz. 2139 2231 2326 Ust ęp spłukiwany miesz. 1882 1943 2299 Łazienka miesz. 1955 2006 2163 Centralne ogrzewanie miesz. 1642 1699 1838 gaz sieciowy miesz. 0 0 0

Tab.10

OKRES BUDOWY BUDYNKU I RODZAJ PODMIOTÓW 2006r. Mieszkania zamieszkane ogółem Mieszkania Ogółem miesz. 2184 osób fizycznych miesz. 1703 Gminy miesz. 88 pozostałych podmiotów miesz. 393 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 168697 osób fizycznych m2 143091 Gminy m2 4888 pozostałych podmiotów m2 20718 Mieszkania zamieszkane stale Mieszkania Ogółem miesz. 2162 osób fizycznych miesz. 1687 Gminy miesz. 88 pozostałych podmiotów miesz. 387 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 167670 osób fizycznych m2 142289

17 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Gminy m2 4888 pozostałych podmiotów m2 20493 Ludno ść Ogółem osoba 8055 osób fizycznych osoba 6510 Gminy osoba 299 pozostałych podmiotów osoba 1246 Mieszkania zamieszkane wg okresu budowy budynku przed 1918 Mieszkania Ogółem miesz. 508 osób fizycznych miesz. 459 Gminy miesz. 19 pozostałych podmiotów miesz. 30 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 43074 osób fizycznych m2 39935 Gminy m2 1226 pozostałych podmiotów m2 1913 1918-1944 Mieszkania Ogółem miesz. 823 osób fizycznych miesz. 755 Gminy miesz. 40 pozostałych podmiotów miesz. 28 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 66275 osób fizycznych m2 62281 Gminy m2 2183 pozostałych podmiotów m2 1811 1945-1970 Mieszkania Ogółem miesz. 255 osób fizycznych miesz. 144 Gminy miesz. 3 pozostałych podmiotów miesz. 108 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 15599 osób fizycznych m2 10345 Gminy m2 208 pozostałych podmiotów m2 5046 1971-1978 Mieszkania Ogółem miesz. 171 osób fizycznych miesz. 99 Gminy miesz. 3 pozostałych podmiotów miesz. 69 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 10791 osób fizycznych m2 7112 Gminy m2 194 pozostałych podmiotów m2 3485 1979-1988

18 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Mieszkania Ogółem miesz. 185 osób fizycznych miesz. 114 Gminy miesz. 0 pozostałych podmiotów miesz. 71 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 16271 osób fizycznych m2 12246 Gminy m2 0 pozostałych podmiotów m2 4025 1989-2002 Mieszkania Ogółem miesz. 107 osób fizycznych miesz. 71 Gminy miesz. 14 pozostałych podmiotów miesz. 22 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 10155 osób fizycznych m2 8063 Gminy m2 713 pozostałych podmiotów m2 1379 2001-2002 Mieszkania Ogółem miesz. 6 osób fizycznych miesz. 6 Gminy miesz. 0 pozostałych podmiotów miesz. 0 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 869 osób fizycznych m2 869 Gminy m2 0 pozostałych podmiotów m2 0 nie ustalono Mieszkania Ogółem miesz. 135 osób fizycznych miesz. 61 Gminy miesz. 9 pozostałych podmiotów miesz. 65 powierzchnia u żytkowa Ogółem m2 6532 osób fizycznych m2 3109 Gminy m2 364 pozostałych podmiotów m2 3059 BUDYNKI I MIESZKANIA Budynki i mieszkania ogółem Budynki bud. 1311 mieszkania ogółem miesz. 2204 mieszkania zamieszkane stale miesz. 2162 powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 169941 powierzchnia u żytkowa mieszkania zamieszkane stale m2 167670 Ludno ść w mieszkaniach osoba 8055 Budynki i mieszkania wg rodzaju budynków Mieszkalne

19 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Budynki bud. 1119 mieszkania ogółem miesz. 1988 mieszkania zamieszkane stale miesz. 1949 powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 151578 powierzchnia u żytkowa mieszkania zamieszkane stale m2 149397 ludno ść w mieszkaniach osoba 7282 mieszkalno-inwentarskie i mieszkalno-gospodarskie budynki bud. 180 mieszkania ogółem miesz. 193 mieszkania zamieszkane stale miesz. 192 powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 17352 powierzchnia u żytkowa mieszkania zamieszkane stale m2 17292 ludno ść w mieszkaniach osoba 717 Pozostałe budynki bud. 12 mieszkania ogółem miesz. 23 mieszkania zamieszkane stale miesz. 21 powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 1011 powierzchnia u żytkowa mieszkania zamieszkane stale m2 981 ludno ść w mieszkaniach osoba 56 o nieustalonym przeznaczeniu budynki bud. 0 mieszkania ogółem miesz. 0 mieszkania zamieszkane stale miesz. 0 powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 0 powierzchnia u żytkowa mieszkania zamieszkane stale m2 0 ludno ść w mieszkaniach osoba 0 Budynki i mieszkania wg rodzaj podmiotów osób fizycznych budynki bud. 1002 mieszkania ogółem miesz. 1110 mieszkania zamieszkane stale miesz. 1107 powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 102834 powierzchnia u żytkowa mieszkania zamieszkane stale m2 102658 ludno ść w mieszkaniach osoba 4498 Gminy budynki bud. 12 mieszkania ogółem miesz. 40 mieszkania zamieszkane stale miesz. 40 powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 2674 powierzchnia u żytkowa mieszkania zamieszkane stale m2 2674 ludno ść w mieszkaniach osoba 139 pozostałych podmiotów budynki bud. 32 mieszkania ogółem miesz. 379 mieszkania zamieszkane stale miesz. 366 powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 20220 powierzchnia u żytkowa mieszkania zamieszkane stale m2 19156 ludno ść w mieszkaniach osoba 1152 Wspóln ą budynki bud. 73 mieszkania ogółem miesz. 459 mieszkania zamieszkane stale miesz. 436

20 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice powierzchnia u żytkowa mieszkania ogółem m2 25850 powierzchnia u żytkowa mieszkania zamieszkane stale m2 24909 Ludno ść w mieszkaniach osoba 1493

V. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE.

1.1.1. Ogólna charakterystyka przyrodnicza obszaru gminy.

1.1. Poło żenie. W oparciu o podział na jednostki fizyczno geograficzne ( Kondracki, 1994) wschodni ą i środkow ą cz ęść obszaru zajmuje Równina Niemodli ńska (318.55), natomiast cz ęść zachodni ą Dolina Nysy Kłodzkiej - (318.54). Obie te jednostki stanowi ą fragment Niziny Śląskiej. Na południu zaznaczaj ą si ę wzniesienia Płaskowy żu Głubczyckiego.

1.2. Budowa geologiczna, zło ża surowców. W podło żu zachodniej cz ęś ci obszaru zalegaj ą kambrosylurskie gnejsy i łupki krystaliczne przechodz ące w cz ęś ci środkowej w dolnodewo ńskie wapienie, dolomity, iłowce, mułowce, margle i zlepie ńce, a nast ępnie w cz ęś ci wschodniej w dolnotriasowe iłowce, mułowce , zlepie ńce, margle i dolomity oraz środkowotriasowe dolomity , margle, wapienie i łupki ilaste. Podło że podczwartorz ędowe stanowi gruby kompleks wodono śnych osadów trzeciorz ędu z dominuj ącymi iłami przewarstwionymi żwirami i piaskami. Na niemal całym obszarze utwory te pokrywaj ą neoplejstoce ńskie gliny zwałowe, piaski z głazami akumulacji lodowcowej, miejscami równie ż rzecznolodowcowej. Dna dolin rzecznych wypełniaj ą mady, mułki, piaski i żwiry rzeczne.

Na terenie gminy znajduj ą si ę udokumentowane zło ża surowców mineralnych:

W miejscowo ści Malerzowice Wielkie i Bielice zlokalizowany jest obszar i teren górniczy „Bielice” – ustanowiony dla wydobywania kruszywa naturalnego dla Opolskich Kopal ń Surowców Mineralnych Sp. z o.o. w Choruli – Kopalnia Kruszywa „Malerzowice”.

Obszar górniczy ustanowiony został decyzj ą Ministra Przemysłu z dnia 22.08.1988r. W 2005r. Rada Gminy zatwierdziła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego poło żonego w granicach udokumentowanego zło ża kruszywa naturalnego „Bielice”.

Zło że Bielice - udokumentowane w kat.B i C : • zasoby zło ża bilansowego w kat.B - 404139 m3 • zasoby zło ża bilansowego w kat.C - 1500934 m3 • zło że kruszywa naturalnego eksploatowane jest na skal ę przemysłow ą.

21 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

• Obj ęte jest obowi ązuj ącym planem miejscowym z wyznaczonymi obszarami i terenem górniczym. • Obszar górniczy obj ęty jest koncesj ą nr 140/94 z 1994r., z pó źniejszymi zmianami.

Na terenie gminy znajduj ą si ę ponadto nast ępuj ące zło ża surowców mineralnych:

Zło że Bielice - Zbiornik - udokumentowane w kat.C2 : • zasoby zło ża bilansowego - 3657090 ton • zasoby pozabilansowe - 618570 ton • zło że kruszywa naturalnego przeznaczone mo że by ć do produkcji żwirów jedno i wielofrakcyjnych, nie jest eksploatowane.

Zło że Malerzowice - zło że kruszywa naturalnego udokumentowane w kat.C1 obejmuje: • pole I - pow. 9,5 ha i 1765 tys.ton • pole II – pow.14,5 ha i 2670,3 tys.ton Obecnie zło że nie jest eksploatowane Na terenie obiektów przeróbczych przetwarzane jest kruszywo ze zło ża Bielice.

Zło że Drogoszów - udokumentowane w kat.C1 zasoby kruszywa naturalnego wynosz ą: - dla p.p 41,3% - w granicach lokalizacji 11805,2 tys.ton - poza granicami 7627,9 tys.ton - dla p.p 33,6 % - 35481,1 tys.ton powierzchnia bilansowa C1 - 1156,4 tys.ton., o powierzchni ok. 323ha

Zło że Jasienica Dolna – zło że pospółki zawieraj ące szkodliwe domieszki substancji organicznych , pyłów mineralnych oraz przerostów gliny. Eksploatacja prowadzona była w latach 1935-1960 - zasoby pospółki okre ślono w karcie rejestracyjnej na 343640m3 i piasku 38016 m3.

Ponadto ślady po dawnej eksploatacji surowców wyst ępuj ą w lokalizacjach : - Okopy - gliny piaszczyste plastyczne, dla celów ceramiki budowlanej - eksploatacja przedwojenna, pow.zło ża 4 ha , obj ęto ść 100000m 3. Aktualnie zlokalizowano centralne wysypisko gminne.

1.3. Gleby.

Obszar Równiny Niemodli ńskiej , gdzie przewa żaj ą tereny piaszczyste na sandrach i kemach zlodowacenia środkowopolskiego jest w znacznej mierze poro śni ęty lasami świerkowo-sosnowymi (Bory Niemodli ńskie). Dominuje tu rze źba nisko falista , płasko- równinna z małymi deniwelacjami terenu. Dolina Nysy Kłodzkiej i szer.6-7 km z rozwini ętymi tarasami zalewowymi jest wy ścielana madami , na których wyst ępuj ą ł ąki, pastwiska oraz kompleksy le śne. Gleby na terenie gminy pozostaj ą w du żej zgodno ści z geologi ą powierzchniow ą. Wytworzone zostały z utworów aluwialnych, wypełniających doliny rzek oraz utworów

22 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice akumulacji wodno – lodowcowej ( rzadziej tylko lodowcowej ), reprezentowanych przez gliny ró żnych grup mechanicznych, w śród których przewa żaj ą gliny lekkie i średnie oraz przez piaski. Analiza opracowanej w WBGiTR w Opolu mapy glebowo- rolniczej gminy Łambinowice pozwala wydzieli ć nast ępuj ące gatunki gleb : • gliny (gleby gliniaste) - 76.5 % • piaski (gleby piaszczyste) - 18.2 % • iły (gleby iłowe) - 3.9 % • pyły (gleby pyłowe) - 1.1 % • organiczne (gleby organiczne) - 0.3 % Z powy ższych utworów wytworzyły si ę ró żne pod wzgl ędem warto ści u żytkowo-rolniczej typy gleb: ••• pseudobielice - 46 % ••• brunatne - 32 % ••• mady - 17 % ••• czarne ziemie - 4.7 % ••• gleby organiczne - 0.3 %

Typologicznie najwi ększy procent gleb zajmuj ą pseudobielice a nast ępnie gleby brunatne - łącznie 78 %. Wyst ępuj ą one na przemian mniejszymi lub wi ększymi płatami we wszystkich wsiach gminy. Najwi ększy procent pseudobielic, od 70 - 90 % posiadaj ą wsie: Sowin, Łambinowice, Budzieszowice, Goszczowice. Natomiast gleb brunatnych od 70 - 80 % : Szadurczyce, Ma ńkowice, Jasienica Dolna i Bielice. Najwi ększy obszar gleb brunatnych a szczególnie pseudobielic zajmuj ą gleby średniej rolniczej przydatno ści (klasy IV a i b ) wytworzone z glin lekkich pod ścielonych piaskiem, lub z piasków gliniastych zalegaj ących na glinach. Dominuj ą one na całej powierzchni wysoczyzny z wyj ątkiem Budzieszowic. Mady to utwory aluwialne wypełniaj ące doliny rzeczne. Najwi ększa ich powierzchnia wyst ępuje w dolinie Nysy Kłodzkiej, gdzie ich wi ększo ść u żytkowana jest jako pola uprawne.

1.4. Wody powierzchniowe.

Obszar gminy jest dorzeczem cieków I rz ędu rzeki Odry. Bezpo średni wpływ na warunki hydrograficzne wywiera jednak Nysa Kłodzka, w zlewni, której gmina Łambinowice poło żona jest w cało ści. Dolina Nysy Kłodzkiej jest dobrze wykształcona, a jej płaskie i szerokie dno podlega okresowym zalewom, powodziom, które najgro źniejsze rozmiary przybieraj ą w okolicach Bielic. Długo ść rzeki przepływaj ącej przez teren gminy to: - brzeg lewy: 9050 mb - brzeg prawy: 14000 mb Normy zanieczyszcze ń w bilansie rocznym zaliczaj ą rzek ę, na w/w odcinku, do III klasy czysto ści (WIO Ś Opole.) Poza Nys ą Kłodzk ą teren gminy przecina sie ć cieków, z których najwi ększym jest Młynówka Bielicka. Najmniejsze ich zag ęszczenie jest w środkowej cz ęś ci gminy, gdzie przebiega dział wodny mi ędzy dorzeczem Nysy Kłodzkiej i jej dopływu – Ścinawy Niemodli ńskiej. Biegnie on pasem wzniesie ń ci ągn ących si ę od Budzieszowic w kierunku Szadurczyc.

23 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Cieki podstawowe przepływaj ące przez teren gminy Łambinowice (poza rz. Nys ą Kłodzk ą): - Młynówka Bielicka – 11050 mb - Potok Myszowicki – 2750 mb - Stara Nysa – 10420 mb - Potok Kiełcznica – 6520 mb Łączna długo ść wymienionych cieków to około 30,7 km. Brak norm zanieczyszcze ń dla omawianych cieków nale ży tłumaczy ć brakiem stosownych bada ń. Zarz ądzaj ący ciekami to, w przypadku rzeki Nysy Kłodzkiej Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, za ś w pozostałych ciekach wodnych Wojewódzki Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Opolu, oddziały w Opolu i Prudniku. Rozbudowana sie ć mniejszych cieków i rowów, o szacowanej ł ącznej długo ści 126,4 km, zarz ądzana jest przez Gminn ą Spółk ę Wodn ą w Łambinowicach. Z budowli wodnych nale ży wymieni ć stawy, poło żone we wsiach: Malerzowice, Ma ńkowice, Łambinowice, Szadurczyce, Wierzbie, Budzieszowice i Jasienica Dolna. Ł ączna ich powierzchnia to 10 ha, z czego około 80 % wykorzystywanych jest gospodarczo. Najwi ększe lustro wody stanowi 60 ha kompleks zbiorników powyrobiskowych we wsiach Bielice i Malerzowice. Zbiorniki te mog ą stanowi ć zasób wody pitnej i po żarniczej, a tak że pełni ć rol ę rekreacyjn ą.

1.5. Wody podziemne. Cały badany obszar jest poło żony w opolskim regionie hydrogeologicznym z głównymi poziomami u żytkowymi wód podziemnych w utworach trzeciorz ędowych , rzadziej czwartorz ędowych. Gł ębiej , na gł ęboko ści od kilkunastu do 450m., zalegaj ą wody szczelinowo-porowe w górnokredowych piaskowcach i marglach o wydajno ści wahaj ących si ę od kilku do 70 m 3 /h. Poziom trzeciorz ędowy stanowi ą piaski na gł ęboko ści 20-100m., a wydajno ści wahaj ą si ę od kilku do 90m 3/ h, najwi ększe w regionie Niemodlina. Poziom czwartorz ędowy poło żony na gł ęboko ści od kilku do 10 m stanowi ą piaski i żwiry, a wydajno ści osi ągaj ą 10-30m 3/ h (cz. północna) lub 30-70 m 3/ h (cz. zachodnia). Na przewa żaj ącej cz ęś ci obszaru wyst ępuje pełna izolacja pierwszego poziomu użytkowego wód podziemnych od powierzchni terenu.

Wody podziemne wyst ępuj ące na terenie gminy uj ęte s ą w zbiornik porowy GZWP nr 338 (Subzbiornik Paczków- Niemodlin) nale żą cy do krajowych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Zbiornik ten: 1). obejmuje znaczn ą cz ęść gminy, 2). obj ęty jest Obszarem Wysokiej Ochrony wód podziemnych – OWO i ONO 3). nale ży do zbiorników wykształconych w utworach kenozoicznych - trzeciorz ędowych.

Charakterystyk ę Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 338 przedstawiono poni żej w tabeli 8.

Tabela. 8 Stratygrafia Tr Region hydrogeologiczny Pps (SNWr) Powierzchnia GZWP (km2) 735 Powierzchnia OWO (km2) 735 Wiek utworów wodono śnych. Tr – trzeciorz ędowe Typ zbiornika Porowy

24 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Klasa jako ści wód Ic - b. nieznacznie zanieczyszczone, łatwe do uzdatnienia Średnia gł ęboko ść uj ęć (m) 80 – 150 Szacunkowe zasoby dyspozycyjne (tys. 60 m3/d)

Tabela 9 Wykaz uj ęć wód podziemnych na terenie gminy Łambinowice Lp Uj ęcie Rodzaj Wła ściciel, ilo ść Ilo ść osób Pobór rzeczywisty Qśred, Qmax, Nr (nazwa, uj ęcia studni/ilo ść zaopatrywan (tys.m3/rok) pozwolenia wodno- nazwa studni czynnych ych z uj ęcia prawnego, data zwyczajowa) wa żno ści 1. SUW Otworowe UG 4700 110 Qśred= 800 m³/24h Łambinowic 2/2 Qmax= 997 m³/24 h e Nr O Ś.II.7211/48/98, 31 XII 2010 r.

2. SUW Otworowe UG 3500 80 Qśred= 706 m³/24h Jasienica 2/2 Qmax= 920 mł/24 h Dolna Nr O Ś.III.6210/94/94, 31 XII 2010 r.

Wg Programu ochrony środowiska w gm.Łambinowice

1.6. Świat ro ślin.

Zgodnie z podziałem geobotanicznym Polski obszar gminy le ży w prowincji Ni żowo- Wy żynnej, Środkowoeuropejskiej , dział A - Bałtyckiego w poddziale A3-Pasa Kotlin Podgórskich, krainy 11 - Kotliny Śląskiej, Okr ęgu Nadodrza ńskiego . Zasadnicza cz ęść obszaru podlega szczególnej ochronie z racji utworzenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Bory Niemodli ńskie, które stanowi ą najwi ększy kompleks le śny Opolszczyzny. Cz ęść obszaru chronionego krajobrazu, zlokalizowana na północ od Sowina jest projektowan ą ostoj ą siedliskow ą Natura 2000 SOO Bory Niemodli ńskie. Na terenie Borów Niemodli ńskich dominuj ą głównie zbiorowiska borowe na glebach oligo i mezotroficznych. Żyźniejsze gleby dawnej Puszczy Niemodli ńskiej s ą dzi ś zaj ęte przez rolnictwo. Szeroko rozpowszechnionymi zespołami s ą wi ęc suboceaniczny bór sosnowy świe ży Leucobryo-Pinetum oraz kontynentalny bór mieszany Querco roboris-Pinetum. Na terenie projektowanej ostoi Natura 2000 w granicach gminy wyst ępuj ą płaty borów bagiennych, b ędących siedliskami przyrodniczymi chronionymi o kodzie 91D0.

Najbardziej przekształconymi i zmienionymi przez gospodark ę le śną s ą płaty środkowoeuropiejskiej acidofilnej d ąbrowy ni żowej Calamagrosti-Quercetum petraeae . Nie odnawia si ę w niej sosna, a ocalałe pojedyncze drzewa pomnikowe s ą reliktami dawnej świetno ści wyst ępuj ącego tu zespołu. Na stron ę kraw ędzi ograniczaj ącej Obni żenie Niemodli ńskie spotyka si ę te ż zubo żałe fitocenozy acidofilnego lasu d ębowo-bukowego Fago-Quercetum i fragmenty żyznej buczyny ni żowej Melico-Fagetum z perłówk ą jednokwiatow ą w runie.

25 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Bardzo cennym drzewostanem charakteryzuje si ę zlokalizowany w dolinie Nysy Kłodzkiej projektowany rezerwat przyrody Ma ńkowice. Wyst ępuj ą tu du że obszary siedlisk przyrodniczych gr ądów oraz ł ęgów.

Na terenie gminy Łambinowice stwierdzono wyst ępowanie gatunków ro ślin chronionych: o Śnie życzka przebi śnieg Galanthus nivalis o Wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum o Gr ąż el żółty Nuphar lutea o Zimowit jesienny Colchicum autumnale o Grzybie ń biały Nymphaea alba

Ciekawa jest flora synantropijna, szczególnie na terenach kolejowych w Łambinowicach, gdzie stwierdzono m.in.: szarłat biały Amaranthus albus , rukwi ślad francuski Erucastrum gallicum, portulak ę pospolit ą Portulaca oleracea , szczaw omszony Rumex confertus.

Na terenie gminy Łambinowice stwierdzono wyst ępowanie nast ępuj ących siedlisk chronionych na podstawie Dyrektywy Habitatowej UE:

− starorzecza i inne naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne ( Nymphaeion i Potamogetonion ) – wyst ępuj ą na niewielkich terenach w dolinie Nysy Kłodzkiej, − zalewane muliste brzegi rzek ( Bidentalia tripartiti ), fluitantis ) – okresowe zbiorowiska wyst ępuj ące przy niskich stanach wód Nysy Kłodzkiej, − zmiennowilgotne ł ąki trz ęś licowe ( Molinion ) – pozostało ści takich ł ąk wyst ępuj ą w wi ększych dolinkach rzecznych, − ni żowe ł ąki świe że u żytkowane ekstensywnie – wyst ępuj ą na niewielkich terenach na wy ższych terasach dolin rzecznych, − bory i lasy bagienne – wyst ępuj ą na północ od Sowina i s ą jako jedyne chronione w obr ębie projektowanego obszaru Natura 2000, − gr ąd subkontynentalny ( Tilio-Carpinetum ) – wyst ępuje w niewielkich płatach na terenie Borów Niemodli ńskich, − łęgi wi ązowe, topolowe, olszowe i jesionowe – wyst ępuj ą w dolinie Nysy Kłodzkiej i na niewielkich obszarach w dolinach innych rzek,

1.7. Świat zwierz ąt.

Ornitofauna reprezentowana jest przez gatunki krajobrazu rolniczego, rolno- ł ąkowego, m.in. bocian biały (Ciconia ciconia ), przepiórka ( Coturnix coturnix ), kuropatwa ( Perdix perdix ); le śnego i le śno – wodnego oraz siedlisk przej ściowych: myszołów (Buteo buteo ), pustułka ( Falco tinnunculus ), derkacz ( Crex crex ), żuraw ( Grus grus ), słonka ( Scolopax rusticola ), słowik rdzawy ( Luscinia megarhynchos ), kwiczoł ( Turdus pilaris ), trzciniak (Acrocephalus arundinaceus ), muchołówka sp. ( Ficedula sp .), śmieszka ( Larus ridibundus ), puszczyk, sowa uszata ( Asio otus ), bocian czarny ( Ciconia nigra ), g ęsi g ęgawy ( Anser anser ).

26 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Z herpetofauny, w tym tak że gady, nale ży wymieni ć: zaskro ńca ( Natrix natrix ), żmij ę zygzakowat ą ( Vipera berus ), ropuch ę sp. ( Bufo sp .), żab ę trawn ą ( Rana temporaria ), żab ę wodn ą ( Rana esculenta ), grzebiuszk ę ziemn ą ( Pelobates fuscus ), jaszczurk ę zwink ę (Lacerta agilis ), jaszczurk ę żyworodn ą ( Lacerta vivipara ), traszk ę zwyczajn ą ( Triturus vulgaris ). Ssaki wyst ępuj ące na obszarze gminy s ą typowe dla całego kraju. Z chronionych owadów wyst ępuj ą tu m.in. biegacze ( Corabus) , w tym ogrodowy, wr ęgaty, złocisty, granulowany a tak że motyle - pa ź królowej ( Papilio machaon ), modraszki i inne.

Do satysfakcjonuj ącego, w miar ę pełnego i aktualnego rejestru chronionych i rzadkich gatunków flory i fauny, wyst ępuj ących na terenie gminy niezb ędne s ą dalsze obserwacje i badania.

1.8. Klimat. Według podziału rolniczo-klimatycznego polski R.Gumi ński (1948) północno-wschodnia cz ęść obszaru nale ży do dzielnicy wrocławskiej, gdzie średnioroczna temperatura powietrza wynosi 9 oC, czas zalegania pokrywy śnie żnej waha si ę od 50 do 60 dni. Z kolei cz ęść południowo-zachodnia obszaru nale ży do dzielnicy podsudeckiej, gdzie średnia roczna temperatura powietrza wynosi tu 8 oC, czas zalegania pokrywy śnie żnej waha si ę od 60 do 90 dni, a długo ść okresu wegetacyjnego 200-220 dni. Na całym obszarze średnioroczna suma opadów atmosferycznych kształtuje si ę na poziomie 600mm, maksymalna suma miesi ęczna przypada na lipiec, natomiast minimalna na luty. Na całym obszarze przewa żaj ą wiatry nawi ązuj ące do ogólnej cyrkulacji atmosferycznej o średnich pr ędko ściach 3,0-3,5 m/s.

2. Ochrona przyrody.

Uwarunkowania przestrzenne w zakresie ochrony środowiska w wymiarze ponadlokalnym i lokalnym obejmuj ą: 1). wł ączenie lokalnych zasobów środowiska przyrodniczego do systemu przyrodniczego kraju, integruj ącego elementy europejskich systemów przyrodniczych NATURA 2000 i ECONET PL , 2). ustanowienie ostoi przyrody europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000 i obj ęcie ich zró żnicowanymi programami, formami i kierunkami ochrony (ostoja SOO Bory Niemodli ńskie), 3). utrzymanie i ochron ę najcenniejszych zasobów przyrodniczych i krajobrazowych, w tym zachowanie istniej ących form ochrony przyrody (Obszar Chronionego Krajobrazu Borów Niemodli ńskich oraz obj ęcie ochron ą prawn ą obszarów i form przyrodniczych o wysokich walorach ekologicznych i krajobrazowych), 4). rozbudow ę potencjału biologicznego w drodze prac zalesieniowych, 5). ochron ę udokumentowanych zasobów surowcowych i wykorzystanie rezerw w zło żach eksploatowanych 6). popraw ę jako ści powietrza atmosferycznego – realizacj ę programów ograniczenia emisji zanieczyszcze ń, 7). ochron ę zasobów wodnych zlewni Nysy Kłodzkiej oraz doprowadzenie wód powierzchniowych rzeki Nysy Kłodzkiej– do I klasy czysto ści.

27 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

W poni ższej tabeli uwzgl ędniono istniej ące i projektowane obiekty przewidziane do konserwatorskiej ochrony przyrody. KONSERWATORSKA OCHRONA PRZYRODY W GMINIE ŁAMBINOWICE

L.p. Nazwa Forma ochrony Lokalizacja Krótki opis

ISTNIEJ ĄCE OBIEKTY OCHRONY POWIERZCHNIOWEJ

- Obszar Obszar Chronionego Zachodnia cz ęść gminy, na terenie wsi Na terenie gminy Łambinowice OChK Chronionego Krajobrazu – Specjalny Wierzbie, Sowin i Łambinowice zajmuje m.in. 1494,12 ha lasów Krajobrazu “Bory Obszar Ochrony- SOO Natura Niemodli ńskie” 2000

1. Doły Goszczowickie użytek ekologiczny Łambinowice, oddz. 187 Bagno o powierzchni 2,92 ha wraz z niewielkim, eutrofizuj ącym zbiornikiem wody

PROJEKTOWANE I PROPONOWANE OBIEKTY OCHRONY POWIERZCHNIOWEJ

1. Bory Niemodli ńskie SOO Natura 2000 Tereny le śne na północ od Sowina Kompleks le śny z dominuj ącym w granicach gminy siedliskiem przyrodniczym borów i lasów bagiennych 91D0

2. Dolina Nysy Obszar Chronionego Zachodnia cz ęść gminy Zró żnicowane ekosystemy wodne, Kłodzkiej Krajobrazu łąkowe, zadrzewie ń ł ęgowych w korytarzu ekologicznym rangi krajowej

3. Łąki Sowi ńskie Zespół Przyrodniczo - Na północny – zachód od Sowina, przy Powołanie nowego lub przył ączenie do Krajobrazowy drodze 405 projektowanego Zespołu Przyrodniczo – Krajobrazowego Topiel (gm. Korfantów), obszaru chroni ącego wilgotne ł ąki ze stanowiskiem żurawia (Grus grus) a tak że ochrona krajobrazu polodowcowego

4. Kiełcznica Zespół Przyrodniczo – Wierzbie, oddz. le śny 224 i 229 wraz z Zbiorowiska le śne reprezentowane przez Krajobrazowy łąkami le żą cymi pomi ędzy nimi żyzny las mieszany świe ży, las wilgotny i cz ęś ciowo olsy, z okazałymi świerkami i dębami, a tak że podmokłe, nieu żytkowane ł ąki wzdłu ż strumienia Kiełcznica, z ciekaw ą ro ślinno ści ą

5. Dolina Dobrzynki Zespół Przyrodniczo – Jasienica Dolna, dz. 507, 508, 509, 515 Cenne florystycznie zbiorowiska ł ąkowe i Krajobrazowy i fragm. 296 le śne z wyst ępuj ącymi stanowiskami ro ślin chronionych. Obiekt zaproponowany przez zespół naukowy dr. Krzysztofa Badory

6. Ma ńkowice rezerwat le śny, cz ęś ciowy Ma ńkowice, kompleks le śny mi ędzy Rezerwat o powierzchni 239, 96 ha, z Ma ńkowicami a Pi ątkowicami, wzdłu ż żyzn ą buczyn ą ni żow ą, gr ądami i ł ęgami Nysy Kłodzkiej, nadl. Prudnik z d ębami, wi ązami, modrzewiem i jesionami pomnikowych rozmiarów

7. Czapliniec Użytek ekologiczny Malerzowice Wielkie, wysepka na Starej Cenne stanowisko ptactwo wodnego Żwirowni

8. Stara Nysa Użytek ekologiczny Malerzowice Wielkie, na północ od drogi Starorzecze Nysy Kłodzkiej, ze 404 stanowiskami ro ślin wodnych, w tym chronionego gr ąż ela żółtego (Nuphar lutea)

9. Dolina Mamuta Zespół Przyrodniczo – Obszar ł ąk, lasów i pól mi ędzy Powołanie nowego lub przył ączenie do Krajobrazowy miejscowo ściami Szadurczyce i projektowanego ZPK Grabin – Krasna Malerzowice Wielkie Góra (gm. Niemodlin), obszaru o zró żnicowanym krajobrazie polodowcowym na granicy mezoregionów: 318,54- Doliny Nysy Kłodzkiej i 318,55- Równiny

28 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

Niemodli ńskiej (Wał Niemodli ński); zró żnicowanie hipsometryczne powy żej 30 m.

ISTNIEJ ĄCE POMNIKI PRZYRODY O ŻYWIONEJ

1. 2 platany Pomnik przyrody, nr rej. 488 Wierzbie, park podworski Obwody: 407 i 450 cm, wiek ok. 150 lat klonolistne (Platanus x hybrida)

2. 4 d ęby szypułkowe Pomnik przyrody, Uchwała Nr Wierzbie Obwody: 570, 497, 520, 535 cm, wiek (Quercus robur) XVI/107/2000 Rady Gminy ok. 300 lat Łambinowice z dnia 24 II 2000

3. 3 d ęby szypułkowe Pomnik przyrody, Uchwała Nr Wierzbie, park podworski Obwody: 380, 400, 420 cm, wiek 250 – (Quercus robur) XLI/280/2002 Rady Gminy 300 lat Łambinowice z dnia 27 IX 2002

4. Dąb szypułkowy Pomnik przyrody, nr rej. 422 Wierzbie Obwód: 500 cm, wiek: 500 lat (Quercus robur)

5. 2 d ęby szypułkowe Pomnik przyrody, Uchwała Nr Malerzowice Wielkie, park podworski Obwody: 600 i 660 cm, wiek 400 lat (Quercus robur) XIV//04, Rady Gminy Łambinowice z dnia 22 stycznia 2004 r.

6. Dąb szypułkowy Pomnik przyrody, uchwała Nr Lasocice, wał przeciwpowodziowy Obwód 505 cm, wiek 300 – 400 lat XXI/135/04, Rady Gminy (Quercus robur) Łambinowice z dnia 23 wrze śnia 2004 r.

7. Jesion wyniosły Pomnik przyrody, nr rej. 213 Ma ńkowice, oddz. 147, nadl. Prudnik Obwód: 352 cm, wysok. 42 m, wiek: 160 (Fraxinus exelsior) lat

ISTNIEJ ĄCE POMNIKI PRZYRODY NIEO ŻYWIONEJ

1. Głaz narzutowy Pomnik przyrody, nr rej. 348 Łambinowice, park Obwód: 1035 cm, dł. 430 cm, szer. 147 cm, wys. 212 cm, granit szary

PROPONOWANE POMNIKI PRZYRODY O ŻYWIONEJ

1. Żywotnik zachodni - Łambinowice, dawna wie ś Klucznik, Obwód: 238 cm, wiek: ok. 100 lat (Thuja occidentalis) nadl. Tułowice

2. Dąb szypułkowy - Sowin, oddz. le śny 259 f, nadl. TułowiceObwód: 486 cm, wiek 400 lat (Quercus robur)

3. Świerk pospolity - Wierzbie, oddz. 224 h, nadl. Tułowice Obwód: 410 cm, wys. 40 – 45 m, wiek: (Picea abies) ok. 200 - 250 lat

4. Dąb szypułkowy - Wierzbie, oddz. le śny 224 n, nadl. Obwód: 390 cm, wysok. 35 m, wiek 250 (Quercus robur) Tułowice – 300 lat

5. 2 d ęby szypułkowe - Łambinowice, oddz. 135 (?), nadl. Obwody: ok. 415 i 490 cm, wiek 300 lat (Quercus robur) Tułowice, w rejonie dawnej wsi Klucznik

6. Buk zwyczajny - Łambinowice, oddz. 135 (?), nadl. Obwód: ok. 350 cm, wysok. ok. 35 – 40 (Fagus silvatica) Tułowice, w rejonie dawnej wsi Klucznik m, wiek 250 lat

7. 3 buki zwyczajne - Łambinowice, w rejonie dawnej wsi Obwody: 342, 380 i 492 cm, wiek 250 – (Fagus silvatica) Klucznik, nadle śnictwo Tułowice, 300 lat

Ponadto dla zachowania walorów przyrodniczych i krajobrazowych chroni si ę parki: ZABYTKOWE PARKI PODWORSKIE

1. Park podworski Zabytek kultury, nr rej. Ks, A Malerzowice Wielkie Park przypałacowy z II poł. XVIII w., t.1- 131/86 postromantyczny z lat 60. XIX w., 2

29 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

pomniki przyrody

2. Park podworski - Dworzysko (przysiółek Szadurczyc) Pozostało ści parku przypałacowego, postromantycznego, prawd. pocz. XX w. (1909 r.)

3. Park przypałacowy Zabytek kultury, nr rej. Ks, A Okopy (przysiółek Łambinowic) Park przypałacowy powst. najpewniej w t.1- 130/86 XIX w., nast. regularny ogród ozdobny z 1910 r, dziedziniec z sadzawk ą

4. Park przy muzeum - Łambinowice Powst. przeł. XIX/XX w., poł. XX w., cz ęś ciowo regularny, głaz narzutowy, miłorz ąb japo ński (Gingko biloba)

5. Park podworski Zabytek kultury, nr rej. Ks, A Wierzbie Park podworski powst. z kon. XVIII w., t.1- 129/86 nast. 2 poł. XIX w., krajobrazowy, 200 – letnia aleja lipowa, platan klonolistny (Platanus x hybrida) , buk zwyczajny odm. czerwonolistna (Fagus sylvatica ‘Purpureum’) , cyprysik nutkajski (Chamaecyparis nootkatensis) , cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera)

6. Park przypałacowy - Budzieszowice Regularny park przypałacowy, pow. 1 ha, powst. XIX/XX w. (?), sosna czarna (Pinus nigra)

7. Park przypałacowy - Jasienica Dolna Park przypałacowy, wej ściowy, z osi ą wej ściow ą, powst. kon. XIX - pocz. XX w., pow. ok. 1 ha, sosna czarna (Pinus nigra)

8. Park podworski - Lasocice Resztki parku podworskiego, datowanie ?

3. Ochrona i degradacja środowiska.

3.1. Podatno ść środowiska na degradacj ę. Niewielki obszar zajmuj ą tereny podatne na degradacj ę naturogeniczn ą w postaci procesów erozyjno-denudacyjnych o charakterze zmywu powierzchniowego. S ą to stoki izolowanych wzgórz oraz zbocza dolin w ich strefie pocz ątkowej. Znaczenie procesów jest marginesowe i tłumione porastaj ącą szat ą ro ślinn ą. Nieco wi ększy, lecz równie ż skromny obszar zajmuj ą tereny podatne na degradacj ę antropogeniczn ą. S ą to powierzchnie litologicznie podatne na infiltracj ę zanieczyszcze ń do wód podziemnych. Na erozj ę eoliczn ą nara żone s ą tereny poło żone w s ąsiedztwie terenów eksploatacyjnych.

3.2. Zagro żenia i degradacja środowiska.

3.2.1. Powietrze. Obszar gminy zlokalizowany jest w strefie A zagro żenia zanieczyszczeniem powietrza, co oznacza, że nie jest zagro żony i nie wymaga podj ęcia działa ń dla poprawy stanu powietrza. Jedynie, podobnie jak całe województwo, został zaklasyfikowany do strefy C ze wzgl ędu na zagro żenie ozonem. O jako ści powietrza atmosferycznego na tym obszarze decyduje wielko ść emisji pyłów i gazów ze źródeł lokalnych, do których nale żą : indywidualne paleniska gospodarstw domowych, kotłownie osiedlowe i zakłady produkcyjno-usługowe, z których najwi ększym na

30 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice tym obszarze jest Łambinowicka Fabryka Maszyn CELPA SA w Łambinowicach, wyposa żona w nast ępuj ące urz ądzenia: • Kotłownie z w urz ądzeniami do redukcji zanieczyszcze ń – instalacja odpylaj ąco- odsiarczaj ąca o skuteczno ści dla: pyłu 95%, dwutlenku siarki 75%, dwutlenku azotu 25%. • Malarni z filtrem pulsacyjno-workowym o skuteczno ści η= 99,8% • Spawalni ę • Hal ę aparatury chemicznej z prowadzonym procesem ci ęcia plazm ą. Stan formalno-prawny zakładu w zakresie ochrony powietrza jest uregulowany. Emisja łączna z fabryki kształtuje si ę w wysoko ści: • pyłu 8,09 Mg/a • dwutlenku siarki 9,82 Mg/a • dwutlenku azotu 4,83 Mg/a • tlenku w ęgla 20,42 Mg/a • ksylenu 1,43 Mg/a • toluenu 4,30 Mg/a • rozpuszczalniki organiczne 0,77 Mg/a.

O jako ści powietrza atmosferycznego równie ż na tym obszarze decyduje wielko ść emisji zanieczyszcze ń komunikacyjnych w szczególno ści wzdłu ż drogi krajowej.

Lokalnie stan sanitarny powietrza na terenie gminy pogarsza emisja uci ąż liwych zapachów i odorów głównie z ferm hodowlanych.

W zachodniej cz ęś ci obszaru gminy (rejon Malerzowic Wielkich, Bielic) prowadzona jest eksploatacja kruszyw naturalnych, gdzie lokalnie nast ępuje wtórne pylenie z wyrobisk piasku i żwiru. Zagro żeniem stanu aerosanitarnego jest równie ż składowisko odpadów komunalnych w Łambinowicach - Okopach i dzikie wysypiska w nast ępuj ących miejscowo ściach: Łambinowice, Wierzbie, Jasienica Dolna, Sowin, Szadurczyce.

Według danych PIO Ś w Opolu na obszarze gminy nie zanotowano przekroczenia dopuszczalnych norm st ęż enia głównych wska źników zanieczyszcze ń powietrza. Istniej ą tu jednak rejony gdzie przy niesprzyjaj ących warunkach meteorologicznych (brak lub mała pr ędko ść wiatru, inwersja temperatury), mo że dochodzi ć do stagnowania zanieczyszcze ń. Do tych terenów nale żą w ąskie , słabo przewietrzane i zabudowane doliny , kotliny i obszary śródle śne. Obszar ten w wyniku wci ąż utrzymuj ącej si ę wysokiej imisji kwasotwórczych zwi ązków siarki i azotu z obszarów przyległych, znajduje si ę w strefie oddziaływania zakwaszonych opadów atmosferycznych (odczyn pH wody opadowej < 5).

3.2.2. Powierzchnia terenu. W zachodniej cz ęś ci obszaru gminy (rejon Bielic, Malerzowic) prowadzona jest eksploatacja kruszyw naturalnych. Degradacja powierzchni terenu na tym obszarze przybiera charakter lokalny i zwi ązana jest z wyst ępowaniem wyrobisk i zwałowisk po eksploatacji surowców budowlanych (piasku i żwiru).

31 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Zagro żenie dla powierzchni ziemi stanowi ć mog ą równie ż składowiska : surowców przemysłowych w Łambinowicach; surowców rolniczych Jasienicy Dolnej; odpadów komunalnych w Łambinowicach – Okopach.

3.2.3. Lasy. Powierzchniowo przewa żaj ą na tym obszarze bory mieszane Querco roboris-Pinetum. Ich siedliska w olbrzymiej wi ększo ści s ą zaj ęte przez zbiorowiska zast ępcze. Odbiegaj ą one do ść znacznie od naturalnych płatów boru mieszanego. Większo ść drzewostanów sosnowych pochodzi z monokultur, st ąd te ż charakteryzuje si ę niskim stopniem odporno ści na czynniki biotyczne, tzn. chorobotwórcze grzyby oraz gradacj ę owadów , zwłaszcza osnui gwia ździstej.

3.2.4. Wody powierzchniowe. Nysa Kłodzka na wysoko ści gminy w 2009 r. została zaklasyfikowana ze wzgl ędu na stan chemiczny do klasy – poni żej dobrego. Do degradacji wód powierzchniowych tego obszaru przyczyniaj ą si ę zrzuty ścieków komunalnych i przemysłowych. Na terenie gminy najwi ększe ilo ści ścieków trafiaj ą z mechanicznej oczyszczalni w Łambinowicach (935m 3/d). Na pozostałym obszarze pozbawionym infrastruktury komunalnej nale ży si ę spodziewa ć degradacji wód powierzchniowych przez niekontrolowane “dzikie” zrzuty ścieków z terenów zabudowanych, trafiaj ące do gruntu, rowów melioracyjnych, b ądź bezpo średnie do cieków. Powoduj ą one z reguły lokalne zanieczyszczenia wód objawiające si ę wzrostem warto ści BZT 5, oraz zawarto ści sodu, potasu, azotanów i fosforanów, a tak że ska żenia bakteriologiczne wody. Do zanieczyszczenia wód substancjami biogennymi ( azotany, fosforany) przyczyniaj ą si ę tak że spływy z pól uprawnych oraz nawo żonych ł ąk i pastwisk. Brak punktów monitoringu jako ści wody nie pozwala na pełn ą ocen ę degradacji wód powierzchniowych tego obszaru.

Oprócz pogorszenia jako ści wody inne przejawy działalno ści antropogenicznej powoduj ą : • zmiany morfologicznego charakteru koryt rzecznych ( zabudowa koryt); • zmiany powierzchniowej sieci hydrograficznej spowodowane m.in. pracami melioracyjnymi; • wzrost retencji powierzchniowej w wyniku powstania antropogenicznych zbiorników wodnych.

3.2.5. Wody podziemne. Degradacja wód podziemnych tego obszaru jest zwi ązana przede wszystkim z post ępuj ącą urbanizacj ą i prowadzon ą działalno ści ą przemysłow ą oraz rolnicz ą. Główne przejawy zagro żenia i degradacji wód podziemnych to: • zmniejszenie zasobów i obni żenie si ę zwierciadła wód podziemnych na skutek ujmowania wody dla zaspokojenia lokalnych potrzeb wodoci ągów i uj ęć zakładowych, • zmniejszenie zdolno ści infiltracyjnej gruntu na obszarach zabudowanych;

32 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice • punktowe zanieczyszczenie wód zwi ązanych ze składowaniem odpadów komunalnych ( Okopy).

4. Przeciwdziałanie degradacji środowiska.

Przeciwdziałanie degradacji na tym obszarze ogranicza si ę jedynie do instalacji urz ądze ń odpylaj ących w Zakładach “Celpa” S.A. w Łambinowicach. W zakresie ochrony wód funkcjonuj ą 2 oczyszczalnie ścieków. Niestety, jedna z nich ( oczyszczalnia w Łambinowicach) , to oczyszczalnia mechaniczna nie zapewniaj ąca wła ściwego stopnia oczyszczania.

5. Ogólna ocena stanu środowiska i stopnia jego degradacji.

Stan środowiska ma charakter naturalny, nieznacznie przekształcony czynnikami antropogenicznymi. W wyniku lokalnej emisji zanieczyszcze ń pyłowo-gazowych z indywidualnych palenisk domowych i kotłowni osiedlowych oraz małych zakładów usługowo-produkcyjnych, a tak że emisji spalin ze środków transportu wzdłu ż ucz ęszczanych szlaków komunikacyjnych, nast ąpiło niewielkie , lokalnie wyst ępuj ące pogorszenie stanu sanitarnego powietrza atmosferycznego, głównie w okresie grzewczym. Równie ż powierzchnia terenu uległa nieznacznej degradacji w miejscach wyst ępowania wyrobisk poeksploatacyjnych oraz składowisk odpadów. Odprowadzenie ścieków z terenów zasiedlonych do sieci rzecznej powoduje pogorszenie jako ści ich wód. Ponadto , wyst ępuj ą tu lokalne zanieczyszczenia wód podziemnych zwi ązane ze składowaniem odpadów. Nast ąpił tez wzrost powierzchniowej retencji depresyjnej wskutek pojawienia si ę zbiorników antropogenicznych (stawy hodowlane i inne zbiorniki), sie ć hydrograficzna uległa zmianie w wyniku wykonanych prac regulacyjnych i innych hydrotechnicznych zwi ązanych z zabudow ą koryt rzecznych, a tak że prac melioracyjnych Przebiegaj ące w północno- zachodniej cz ęś ci gminy linie energetyczne s ą źródłem podwy ższonego promieniowania elektromagnetycznego.Dane liczbowe dot. stanu i ochrony środowiska zawiera tab.nr 11

Tab.nr 11 Jednostka terytorialna: Łambinowice Zakres danych: OGÓŁ EM 2002 Kategoria: STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA

Jedn. 2002 2013

KOMUNALNE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW Ścieki oczyszczane Odprowadzane ogółem dam3/ro 102,3 29,0 k PRZEMYSŁOWE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW Oczyszczalnie przemysłowe

33 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Oczyszczalnie Mechaniczne ob. 0 0 Chemiczne ob. 0 0 Biologiczne ob. 2 2 z podwy ższonym usuwaniem miogenów ob. 0 0 Przepustowo ść projektowa oczyszczalni Mechaniczne m3/dob 0 - ę Chemiczne m3/dob 0 - ę Biologiczne m3/dob 366 466 ę z podwy ższonym usuwaniem miogenów m3/dob 0 - ę Gospodarka wodno- ściekowa w przemy śle zakłady zu żywaj ące wod ę ogółem ob. 2 zakłady zu żywaj ące wod ę odprowadzaj ące ob. 2 ścieki wymagaj ące oczyszcz. zu życie wody na potrzeby przemysłu dam3 62 15,6 pobór wód podziemnych dam3 140 - pobór wód powierzchniowych dam3 0 - zakup wody razem dam3 1 - zakup wody z wodoci ągów komunalnych na dam3 1 - cele produkcyjne Przemysłowe oczyszczanie ścieków ścieki oczyszczane razem dam3 105 67 ścieki oczyszczane mechanicznie dam3 0 5 ścieki oczyszczone chemicznie dam3 0 0 ścieki oczyszczane biologicznie dam3 105 62 ścieki oczyszczane z podwy ższonym dam3 0 0 usuwaniem biogenów ścieki nie oczyszczane dam3 6 0 ścieki odprowadzone ogółem dam3 134 - ścieki odprowadzone do sieci kanalizacyjnej dam3 23 - ścieki odpr.bezpo średnio do wód dam3 111 - powierzchniowych lub do ziemi ścieki wymagaj ące oczysz. ze ścieków odpr. dam3 111 - bezpo średnio do wód powierzchniowych lub do ziemi Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach odprowadzonych do wód Powierzchniowych lub do ziemi w kg/rok BZT5 kg/rok 2145 - ChZT kg/rok 14059 - Zawiesina kg/rok 1500 - OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU Obszary prawnie chronione Ogółem ha 3752,6 3749,70 parki narodowe ha 0 0 Rezerwaty przyrody ha 0 0 parki krajobrazowe razem ha 0 0 parki krajobrazowe rezerwaty i pozostałe formy ha 0 2,90 ochrony przyrody obszary chronionego krajobrazu ha 3749,7 3749,70

34 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice u żytki ekologiczne ha 2,9 2,90 Stanowiska dokumentacyjne ha 0 - zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ha 0 - Pomniki przyrody Ogółem szt 5 - ZU ŻYCIE WODY NA POTRZEBY GOSPODARKI NARODOWEJ, KOMUNALNE I PRZEMYSŁOWE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW Zu życie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludno ści Ogółem dam3/ro 320,8 269,1 k Przemysł dam3/ro 62 42 k rolnictwo i le śnictwo dam3/ro 0 0 k eksploatacja sieci wodoci ągowej dam3/ro 258,8 227,1 k Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków Oczyszczalnie Ogółem ob. 2 3 z podwy ższonym usuwaniem miogenów ob. 2 0 Przepustowo ść Ogółem dam3/d 366 558 ob ę z podwy ższonym usuwaniem miogenów dam3/d 366 0 ob ę ludno ść obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków miejskich i wiejskich Ogółem osoba 0 - Wielko ść oczyszczalni komunalnych w RLM Ogółem osoba 0 - Ścieki wymagaj ące oczyszczania odprowadzone do wód Powierzchniowych lub do ziemi Ogółem dam3 213,3 Oczyszczane razem dam3 105 - Oczyszczane mechanicznie dam3 0 - Oczyszczane chemicznie dam3 0 - Oczyszczane biologicznie dam3 105 - Oczyszczane z podwy ższonym usuwaniem dam3 0 0 biogenów Nieoczyszczane razem dam3 108,3 0 Nieoczyszczane odprowadzane z zakładów dam3 6 0 przemysłowych Nieoczyszczane odprowadzone sieci ą dam3 102,3 0 kanalizacyjn ą

VI. ŚRODOWISKO KULTUROWE.

1. Uwagi wst ępne.

35 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Rozpatrywanie zło żonych problemów ochrony warto ści kulturowych środowiska człowieka nale ży rozpocz ąć od ich najszerszej materialnej postaci, tzn. otaczaj ącego nas krajobrazu, aby przez kolejne przybli żenia doj ść do skali najdrobniejszej, czyli do pojedynczych dzieł sztuki. Analizuj ąc krajobraz jako dobro kultury Jacques Houlet pisze: „ Świadomo ść warto ści jakie zawiera w sobie krajobraz przyszła pó źno i zawsze była na drugim miejscu - ust ępowała warto ściom architektury zabytkowej. Przyczyny takiego stanu rzeczy nie s ą trudne do ustalenia, przynajmniej te najwa żniejsze. Pierwsz ą z nich jest fakt, że ka żdy rozumie i ż, np. budynek wymaga zabutrzymuj ących go w dobrym stanie wła ściwie od momentu zako ńczenia jego budowy. Natomiast bardzo rzadko si ę zdarza, by jaki ś krajobraz był od pocz ątku przedmiotem takich stara ń. Drug ą przyczyn ą jest fakt, że źle piel ęgnowany krajobraz, w odró żnieniu od architektury, nie znika z powierzchni ziemi, lecz si ę przekształca. Bez w ątpienia nie ma ju ż porównania pomi ędzy dobrze utrzyman ą ł ąką lub polem uprawnym, a opuszczonym ugorem, lecz ten ostatni mo że po pewnym czasie nabra ć charakteru naturalnego środowiska o pi ęknej formie. Natomiast zrujnowany dom rzadko jest tak samo pi ękny jak dom w pełni funkcjonalny i u żytkowany. Trzeci ą przyczyn ą jest zmienno ść oceny krajobrazu na przestrzeni wieków i pó źne zrozumienie jego warto ści w życiu człowieka. To co zaalarmowało nasz ą uwag ę, uświadamiaj ąc nam warto ść zabytkow ą krajobrazu, to niezwykła wr ęcz degradacja środowiska naturalnego człowieka, która dzieje si ę na naszych oczach od ko ńca drugiej wojny światowej, która obj ęła wszystkie rodzaje krajobrazu”. Rozwa żanie niniejsze dotyczy szansy i sposobów zachowania harmonijnych krajobrazów kulturowych oraz rewaloryzacji /rekultywacji/ krajobrazów zdewastowanych, utworzonych lub przekształconych przez człowieka, a składaj ących si ę z dzieł przyrody i dzieł r ąk ludzkich. Najwi ęcej miejsca po świ ęcono problematyce krajobrazu zurbanizowanego jako obszarowi o najbogatszej intensywno ści przemian, a jednocze śnie jako terenowi, na którym skupia si ę przewa żaj ąca cz ęść działalno ści człowieka. Na wielkich obszarach krajobrazu kulturowego, podlegaj ącego działaniu procesów gospodarczych i kształtowania ich za pomoc ą planowania przestrzennego, znajduje si ę wiele wybitnych walorów kulturowych i estetycznych. S ą to głównie historyczne formy przestrzenne tworz ące charakterystyczne zespoły urbanistyczne lub architektoniczno - krajobrazowe, zło żone z zabytkowej lub tradycjonalnej architektury w krajobrazie zurbanizowanym, otwartym lub zielonym. Zespoły te wymagaj ą aktywnych działa ń ochronnych, konserwatorskich lub rewaloryzacyjnych, ze wzgl ędu na ich warto ści dla kultury narodowej. / E. Małachowicz „Konserwacja i rewaloryzacja architektury...”/

2. Geneza nazw miejscowo ści poło żonych na terenie gminy.

Źródła pisane, donosz ące o istnieniu osad w obecnych administracyjnych granicach gminy Łambinowice wzmiankuj ą o miejscowo ściach z lat:

1. Lasocice /niem. Lassoth/ - 1198 r. 2. Jasienica Dolna /niem. Nieder Hermsdorf/ - 1282 r. 3. Łambinowice /niem. Lamsdorf/ - 1274 r. 4. Budzieszowice /niem. Bauschwitz, Steffandgrund (1936) / - 1284 r. 5. Bielice /n. niem. Bielitz/ - 1284 r. 6. Drogoszów /niem. Riemertsheide/ - 1284 r.

36 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice 7. Malerzowice Wielkie /niem. Gross Mahlendorf - 1284 r.

Wczesno średniowieczne osadnictwo rozwijało si ę na terenie dzisiejszej gminy w XIV/XV w osadnictwo na tym terenie utrwaliło si ę poprzez lokowanie nast ępuj ących wsi: 8. Ma ńkowice /niem. Mannsdorf/ - 1300 r. 9. Pi ątkowice /niem. Rothaus/ - 1300 r. 10. Szadurczyce /niem. Schaderwitz/ - 1310 r. 11. Wierzbie /niem. Wiersbel, Widengut (1936)/ - 1442 r.

Dopiero w XVI wieku pojawiła si ę wie ś: 12. Sowin /niem. Sabine, Annahof (1936)/ - 1524 r.

Wiek XIX i pocz. XX wieku, to okres powstawania na terenie gminy nowych form przestrzennych, tj. folwarków, przysiółków wsi powstałych wcze śniej oraz kolonii fryderycja ńskich. Typowymi formami przestrzennymi dla gospodarki folwarczno - pa ńszczy źnianej s ą: 13. Dworzysko /Hunów, niem. Hohenhof/ - 1845 r. oraz przysiółek: 14. Jutrocice Dolne /niem. Jeutritz Ndr/ - 1868 r.

Wytworzone w historycznym procesie rozwoju struktury i formy osadnictwa na terenie gminy Łambinowice, charakteryzuj ą si ę wieloma cechami wspólnymi, wyra żaj ącymi podobne mechanizmy procesów rozwojowych. Wi ększo ść istniej ących dzisiaj form osadniczych powstało w wyniku komasacji gruntów w XIX wieku, kiedy to nast ępowała wymiana zabudowy drewnianej na murowan ą. W gminie Łambinowice wiele wsi zachowało układy wcze śniejsze. Wi ększo ść z nich to wsie o regularnym układzie, powstałe w wyniku jednorazowego zało żenia w wi ększo ści przypadków na wcze śniej ju ż istniej ących osadach. W ramach niniejszych analiz dokonano opisu zachowanych układów przestrzennych miejscowo ści gminy Łambinowice. Podstaw ę formułowania wniosków stanowi wizja lokalna w terenie, zachowane materiały kartograficzne, dost ępne dane historyczne, literatura oraz wiedza autorów analiz. Materiał ten powinien by ć wykorzystany przy formułowaniu ustale ń planów zagospodarowania przestrzennego w granicach siedlisk genetycznych. Celem jest ochrona zachowanych zabytkowych układów przestrzennych, świadcz ących o dorobku kulturowym jednostek osadniczych, przed degradacj ą i wprowadzaniem obcych form zabudowy je śli inne czynniki nie skłaniaj ą do ich zupełnego przekształcenia.

3. Charakterystyka zachowanych układów urbanistycznych

Na terenie gminy Łambinowice wyró żni ć mo żna czytelny do dzisiaj, morfologiczny typ układu przestrzennego jakim jest ulicówka. Układ przestrzenny wsi ulicówki jest najcz ęś ciej wyst ępuj ącym układem na terenie gminy. Pomimo zakwalifikowania wielu wsi do tego typu morfogenetycznego, istniej ą pomi ędzy

37 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice nimi ró żnice, wynikaj ące głównie ze stopnia zachowania w swoim planie pierwotnego układu genetycznego osady wczesno średniowiecznej. Układ ulicowy posiadaj ą najcz ęś ciej wsie lokowane, o regularnym układzie przestrzennym. Mo żna rozró żni ć trzy zasadnicze podtypy układu, tj. ulicówk ę placow ą, ulicówk ę regularn ą, ulicówk ę z folwarkiem, dworem lub pałacem /zamkiem/ jak równie ż ulicówk ę o układzie nieregularnym. Charakterystyczn ą cech ą układu przestrzennego tych wsi jest usytuowanie siedlisk regularnie po obu stronach prostej ulicy wiejskiej, która miała niewielk ą długo ść . W okresie lokacji były to wsie licz ące mniej ni ż 20 zagród. Niektóre z nich na przestrzeni czasu rozwin ęły zasadniczo, inne do dzisiaj s ą wsiami o niewielkiej liczbie siedlisk. Układ zabudowy siedliska jest wyra źnie regularny. Budynki mieszkalno -inwentarskie o rzucie prostok ątnym, usytuowane s ą krótszym bokiem w kierunku ulicy wiejskiej. W wi ększo ści przypadków przestrze ń podwórza zamkni ęta jest przestronn ą stodoł ą sytuowan ą równolegle do drogi. Typ ulicówki z folwarkiem, dworem lub pałacem /typ wsi feudalno-chłopskiej/, wykształcił si ę w okresie pó źnofeudalnym /czasem równie ż wcze śniej, je śli wie ś stanowiła własno ść prywatn ą/, kiedy to w układach przestrzennych pochodzenia średniowiecznego /tzn. ulicówkach/ lokowano folwarki, dwory, pałace, zamki. Zale żnie od miejsca ich lokalizacji genetyczny układ przestrzenny wsi kmiecej ulegał lub nie przekształceniom.

4. Cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu opolskiego.

Na podstawie „Karty opolskiej” opracowanej na zlecenie Wydziału Gospodarki Przestrzennej Urz ędu Wojewódzkiego w Opolu. Proporcja wielko ści dachu do zr ębu ścian w architekturze wiejskiej budynków „małych” na obszarze Opolszczyzny kształtuje si ę przewa żnie w proporcji 1,5 1 do 2,51. Nachylenie połaci wynosi 40  do 50. Formą cz ęsto spotykan ą s ą dachy typu naczółkowego. Do rzadziej spotykanych nale żą dachy mansardowe oraz dachy „polskie” (czterospadowe). Efekt plastyczny dachu nale ży w du żym stopniu od rodzaju pokrycia, a rodzaj pokrycia od lokalnych warunków klimatycznych i mo żliwo ści materiałowych. Najcz ęś ciej stosowanym pokryciem dachu jest dachówka ceramiczna. Z dachem ł ącz ą si ę nierozerwalnie lukarny i okapy. W polskim budownictwie ludowym regionu opolskiego lukarny (przydaszki) wyst ępuj ą bardzo rzadko, a je śli s ą to głównie w budynkach dworskich i karczmach. Użytkowe poddasza domów do świetlane s ą najcz ęś ciej poprzez okna umieszczone w ścianach szczytowych. Okap stanowi ący najni żej poło żon ą kraw ędź poła ć dachu, po której spływa i kapie woda, dawniej chronił zr ąb ścian niskich budynków drewnianych. Dzi ś stracił swe znaczenie funkcjonalne wraz ze zwi ększeniem wysoko ści i rodzaju materiału ścian budynku. Walory estetyczne szerokich okapów powoduj ą do ść cz ęste stosowanie ich w budynkach, które zyskuj ą na proporcjach stosunku wysoko ści dachu do ścian. W wielu budynkach z tego regionu wyst ępuje równie ż podcie ń, wsparty na jednym lub wielu słupach drewnianych, nieraz bogato rze źbionych, posiadaj ąc do dzi ś niezmienione walory funkcjonalne i formalne. Równie ż ganki (przyzby) tak charakterystyczne dla budynków na Opolszczy źnie, oraz balkony, galerie, loggie i wykusze wykonane z drewna s ą nieodł ącznymi elementami towarzysz ącymi budynkom mieszkalnym na tym terenie.

38 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

5. Obiekty, zespoły obiektów, zało żenia przestrzenne oraz tereny podlegaj ące ochronie ze wzgl ędu na ich warto ści historyczne i kulturowe.

Bielice. 1). Istniej ący układ przestrzenny - miejscowo ść wzmiankowana w pocz. XIII w, usytuowana w zachodniej cz ęś ci gminy Łambinowice o cz ęś ciowo zachowanym zabytkowym układzie ulicowym. 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa zagrodowa, budynki przewa żnie w układzie szczytowym, niektóre zachowane z połowy XIX w, murowane i otynkowane, pi ętrowe, w wi ększo ści poł ączone z zabudowaniami gospodarczymi. W centralnej cz ęś ci wsi, w pobli żu skrzy żowania dróg komunikacyjnych usytuowany zabytkowy ko ściół otoczony murem. Wie ża ko ścioła stanowi pionow ą dominant ę architektoniczn ą w miejscowo ści. 3). W południowo-zachodniej cz ęś ci wsi, poza siedliskiem, znajduje si ę zabytkowy zespół dworski /obecnie Dom Towarzystwa Pomocy Brata Alberta/, wraz z grup ą starodrzewu towarzysz ącego zespołowi, w cz ęś ci zachodniej przechodz ący na ogrodzony murem teren cmentarza z kaplic ą cmentarn ą. Na zapleczu zabudowa ń folwarcznych przebiega ciek wodny Młynówka Bielicka ł ącz ący si ę powy żej wsi Bielice z rzek ą Nys ą Kłodzk ą. 4). Budowle i budynki o cechach stylowej kompozycji architektonicznej - zespół dworski, budynek plebani oraz kilka domów wraz z zabudowaniami gospodarczymi /nr 37, 40, 45, 46, 74, 83, 85, 87, 118, 120, 134/ 5). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny; 6). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - nie odnotowano; 7). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - dwie kapliczki przydro żne - z XVIII/XIX w, murowane z cegły, otynkowane. Prostok ątna, zwie ńczona nowym trójk ątnym szczytem oraz kapliczka z XIX w., murowana w kształcie słupa, dwukondygnacyjna zwie ńczona kamiennym daszkiem namiotowym. Kaplica cmentarna z XIX/XX w, oraz kapliczka przy murze cmentarnym, posiadaj ą cechy stylowe; 8). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - brama i furta zagrody nr 118/120; 9). Stanowiska archeologiczne - w otoczeniu wsi usytuowane jest 9 stanowisk archeologicznych uj ętych w wykazie i podlegaj ących ochronie.

Budzieszowice. Istniej ący układ przestrzenny - niewielka miejscowo ść usytuowana w południowej cz ęś ci gminy Łambinowice, o zachowanym cz ęś ciowo układzie ulicowym;

39 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa zagrodowa, budynki głównie w układzie szczytowym, usytuowane generalnie wzdłu ż drogi prowadz ącej w kierunku Korfantowa. Przy skrzy żowaniu dróg na jednym z ko ńców wsi usytuowane usługi /handel, boisko sportowe, stra ż ppo ż./. W południowo-zachodniej cz ęś ci wsi, poza siedliskiem, znajduje si ę dawny zespół pałacowy z zabudowaniami gospodarczymi oraz okazałym starodrzewem parkowym towarzysz ącym temu zespołowi. W głównym budynku mieszkalnym, otoczonym parkiem mie ści si ę szkoła podstawowa, dost ępna z bocznej drogi. Pozostałe obiekty i budowle dawnego folwarku zajmuje prywatna spółka zwi ązana z produkcj ą roln ą. Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - brak obiektów zabytkowych wymienionych w rejestrze WUOZ. Dawny budynek mieszkalny zespołu pałacowego /obecna szkoła podstawowa/ posiada cechy stylowe. Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu opolszczyzny; Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - zespół zabudowa ń pałacowych z zabudowaniami gospodarczymi; Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - w środku układu ulicowego wsi usytuowana kamienna figura przydro żna z XVIII/XIX w.; Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - brak; Stanowiska archeologiczne - w otoczeniu wsi usytuowane s ą 3 stanowiska uj ęte w wykazie i podlegaj ące ochronie.

Drogoszów. 1). 1. Istniej ący układ przestrzenny - miejscowo ść usytuowana w zachodniej cz ęś ci gminy Łambinowice, ok. 1km na północ od miejscowo ści Jasienica Dolna. Brak zachowanego czytelnego układu zabytkowego - układ ła ńcuchowy z grupami zabudowy, rozci ągni ętymi wzdłu ż przebiegaj ącej drogi; 2). 2. Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa zagrodowa, budynki w układzie szczytowym i kalenicowym, brak wyra źnej dominanty architektonicznej. Od strony północno - zachodniej wsi przebiega ciek wodny - Młynówka Bielicka. 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - brak; 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny; 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - brak; 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - w pobli żu skrzy żowania dróg usytuowana stylowa dwukondygnacyjna kapliczka - dawna dzwonnica z 1 poł. w. XIX, murowana i otynkowana, na rzucie prostok ątnym; 7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - brak; 8). Stanowiska archeologiczne - brak uj ętych w wykazie WUOZ stanowisk archeologicznych w otoczeniu wsi.

40 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

Dworzysko /Hunów/. 1). Istniej ący układ przestrzenny - zespół folwarczny z okazał ą kaplic ą przylegaj ącą do budynku mieszkalnego oraz zachowanymi zabudowaniami gospodarskimi. 2). Usytuowany w północnej cz ęś ci gminy Łambinowice, w pobli żu drogi prowadz ącej w kierunku Łambinowic, nieopodal wsi Szadurczyce. 3). Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa składaj ąca si ę z zachowanych obiektów zachowuj ących układ folwarczny, z rysuj ącym si ę układem dawnego parku z nielicznie zachowanym starodrzewem. Na zachowanym terenie, współczesna zabudowa /budynki gospodarcze i mieszkalne/, usytuowanie której ingeruje w dawny układ zabytkowy; 4). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - cało ść zało żenia /z wył ączeniem współczesnej zabudowy/ posiada cechy zabudowy stylowej; 5). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - obiekty folwarku posiadaj ą cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny; 6). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - zachowany układ zabudowy mieszkalno - gospodarczej ukazuje dawne zało żenie przestrzenne folwarku; 7). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - grota z figur ą Matki Boskiej usytuowana w pobli żu kaplicy, akcentuj ąca wej ście do kaplicy, wydzielaj ąca tereny o ró żnym przeznaczeniu; 8). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - brak; 9). Stanowiska archeologiczne - w s ąsiedztwie zespołu nie odnotowano uj ętych w wykazie stanowisk archeologicznych podlegaj ących ochronie;

Jasienica Dolna. 1). Istniej ący układ przestrzenny - okazała miejscowo ść usytuowana w południowo zachodniej cz ęś ci gminy Łambinowice o zachowanym, czytelnym układzie zabytkowym. Wie ś ulicowa, usytuowana na skrzy żowaniu dróg, rozci ągaj ąca si ę wzdłu ż jednej z nich. W s ąsiedztwie skrzy żowania, poza siedliskiem, usytuowany dawny dwór z okazałym folwarkiem /aktualnie szkoła podstawowa w budynku dworskim. Pozostałe obiekty folwarku zajmuje GR Skarbu Pa ństwa/ 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa wsi zagrodowa, budynki w układzie szczytowym. W centralnej cz ęś ci wsi, przy skrzy żowaniu dróg zgrupowane usługi podstawowe. W środkowej cz ęś ci nawsia znajduj ą si ę zabytkowy ko ściół, plebania i kaplica cmentarna oraz przyko ścielny cmentarz o cechach zabytkowych. 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - we wsi wyst ępuj ą zagrody o cechach stylowych, wpisane do rejestru zabytków /domy nr 68, 75, 101, 109, 110, 156/ oraz pi ętrowa, prostok ątna plebania z 1790, gruntownie przebudowana ok. 1930 r., murowana i otynkowana, w układzie dwutraktowym. Elewacja frontowa pi ęcioosiowa z ramowym podziałem ścian. Dach naczółkowy ze świetlikami kryty dachówk ą; 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny; zabudowa z poł. XIX w, domy murowane, otynkowane z dachami przewa żnie siodłowymi, krytymi dachówk ą.

41 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków nie odnotowano; 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - brak; 7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - w zabudowaniach zagrodowych wsi zachowanych wiele elementów zakwalifikowanych do zabytków małej architektury, m.in. uj ęte w rejestrze zabytków zabytkowe bramy i furty zagrodowe /przy zagrodach nr 101, 109, 110/; 8). Stanowiska archeologiczne - w niedalekiej odległo ści od wsi usytuowanych jest 15 stanowisk archeologicznych uj ętych w wykazie i podlegaj ących ochronie;

Lasocice. 1). Istniej ący układ przestrzenny - miejscowo ść o cz ęś ciowo zachowanym, wykształconym zabytkowym układzie ulicowym, 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa zagrodowa, budynki przewa żnie w układzie szczytowym. W południowej cz ęś ci wsi zabudowa w układzie rozproszonym ze wzgl ędu na usytuowanie zabudowy zagrodowej przy rozwidlaj ących si ę drogach. W ci ągu zabudowy zagrodowej ko ściół filialny. W północnym kra ńcu wsi, na terenach dawnego folwarku znajduj ą si ę ruiny dawnego pałacu oraz budynku gospodarczego. 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - ko ściół filialny wzmiankowany w 1397 r. Obecny zbudowany w 1618 r. Pó źnorenesansowy. Murowany z cegły i otynkowany; 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny, 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - dom w konstrukcji szkieletowej z XVIII w.- zagroda kmieca; 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - kapliczki z XVIII/XIX w. Murowane i otynkowane; 7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - ogrodzenie ko ścielne wzniesione współcze śnie z ko ściołem, zachowane od zachodu i południa. Mur z kamienia i cegły, bramki w murze ko ścielnym; 8). Stanowiska archeologiczne - w otoczeniu wsi usytuowane s ą 4 stanowiska archeologiczne uj ęte w wykazie i podlegaj ące ochronie.

Łambinowice. 1). Istniej ący układ przestrzenny - du ża miejscowo ść o zachowanym zabytkowym układzie ulicowym. Od północy i wschodu s ąsiaduje z kompleksem le śnym - obszarem chronionego krajobrazu lasów niemodli ńskich z terenami dawnego obozu je ńców wojennych; 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - w strukturze funkcjonalno -przestrzennej wsi wyodr ębni ć mo żna nast ępuj ące obszary: • zabudowa zagrodowa, budynki w układzie szczytowym - zachowany zabytkowy układ ulicowy;

42 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice • zespoły zabudowy zagrodowej i jedno - wielorodzinnej wraz z urz ądzeniami i obiektami usługowymi /szkoła, przedszkole, usługi handlowe i gastronomiczne itp./ oraz enklawy ogrodów działkowych i u żytków rolnych; • teren zakładów przemysłowych wydzielony z siedliska przebiegaj ącą lini ą kolejow ą oraz drog ą komunikacji kołowej; 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - wykazany w spisie zabytków Dom Zgromadzenia Sióstr św. El żbiety, 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny; 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - Ko ściół parafialny, budynki i obiekty zwi ązane z dawnym obozem je ńców wojennych, 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - wykazany w wykazie zabytków Pomnik Pami ęci Narodowej, wykazany w spisie zabytków przyrody głaz narzutowy na terenie parku le śnego w pobli żu muzeum obozowego, dawne krzy że i pomniki pami ęci /cenotafy/ na terenie cmentarza je ńców wojennych, kapliczka przydro żna w pobli żu skrzy żowania przy ko ściele parafialnym. 7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - teren dawnego obozu jenieckiego, wraz z obiektami i urz ądzeniami zwi ązanymi z obozem, zawarty w granicach „ ście żki dydaktycznej” uj ętej w obszarze postulowanej strefy ochrony konserwatorskiej „B” na terenie wsi, oraz teren cmentarza je ńców wojennych z I wojny światowej. 8). Stanowiska archeologiczne - w pobli żu wsi istnieje 8 stanowisk archeologicznych obj ętych ewidencj ą i podlegaj ących ochronie.

Malerzowice Wielkie. 1). Istniej ący układ przestrzenny - miejscowo ść o cz ęś ciowo zachowanym układzie ulicowym usytuowana przy drodze krajowej. W pobli żu wsi tereny eksploatacji kruszywa mineralnego /kopalnia odkrywkowa/. 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - siedlisko o zabudowie zagrodowej i jednorodzinnej, budynki przewa żnie w układzie szczytowym, usytuowane wzdłu ż dróg prowadz ących przez wie ś. W południowym kra ńcu wsi, wydzielone z siedliska zabudowania folwarczne wraz z ko ściołem filialnym i przylegaj ącym starodrzewem, dost ępne z placu stanowi ącego centralny punkt wsi. Na placu znajduje si ę zbiornik wodny, kiosk handlowy oraz okazałe egzemplarze starodrzewu /lipa/. Przy placu usytuowane s ą usługi o światowe /przedszkole/ oraz remiza OSP. 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - pó źnogotycki, orientowany, ko ściół filialny z XVI w., otoczony murem z kamienia polnego, kilkakrotnie przebudowywany, 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele zachowanych dawnych obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny; 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - budynek mieszkalny z pocz. XX w obecnie przedszkole, budynek mieszkalny w obr ębie zabudowa ń folwarcznych z portykiem wejściowym; 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - nie odnotowano;

43 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - nie odnotowano; 8). Stanowiska archeologiczne - w pobli żu wsi nie wykazano istniej ących stanowisk archeologicznych obj ętych ewidencj ą i podlegaj ących ochronie. Jedno stanowisko wykazane na terenie eksploatacyjnym kopalni /wyrobisko/.

Ma ńkowice. 1). Istniej ący układ przestrzenny - miejscowo ść o zachowanym układzie zabytkowym /ulicówka/, z folwarkiem poło żonym poza siedliskiem, w jego przedłu żeniu, rozło żona wzdłu ż cieku Młynówka Bielicka, biegn ącego prostopadle do przecinaj ącej wie ś drogi gminnej; 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa zagrodowa, budynki w układzie szczytowym, rozci ągaj ące si ę od skrzy żowania dróg wzdłu ż biegn ącego cieku wodnego /Młynówka Bielicka /. Z uwagi na biegn ący przez wie ś ciek wodny, układ dróg biegnie wzdłu ż obu stron strumienia, tworz ąc w naturalny sposób układ rz ędowy. W centralnym punkcie wsi, przy przecinaj ącej wie ś drodze usytuowane usługi podstawowe, m.in. ko ściół filialny akcentuj ący centrum wsi. 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - wymieniony barokowy ko ściół filialny wzmiankowany w 1302 r. zbudowany w XIII w., przebudowywany w 1 poł. XVIII w., odnowiony w 1907 r.; 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele zachowanych dawnych obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny; 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - dom z 1 poł. W XIX, murowany, otynkowany. Parterowy, prostok ątny, dwutraktowy. Elewacja frontowa pi ęcioosiowa z prz ęsłem środkowym i skrajnym zaakcentowanymi pasami w tynku. Dach naczółkowy kryty dachówką.; 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami – kapliczka św.Barnaby; 7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - bramka z XVIII w. w murze otaczaj ącym ko ściół, murowana, tynkowana, zamkni ęta półkoli ście, flankowana skromnymi pilastrami. 8). Stanowiska archeologiczne - w otoczeniu wsi usytuowane jest 10 stanowisk archeologicznych uj ętych w wykazie i podlegaj ących ochronie.

Pi ątkowice. 1). Istniej ący układ przestrzenny - miejscowo ść usytuowana w pobli żu rzeki, z przysiółkiem Jutrocice Dolne w kierunku północnym. We wsi brak wykształconego czytelnego układu zabytkowego. Siedlisko od zachodu przekracza rzek ę Nys ę Kłodzk ą, wzdłu ż przebiegaj ącej drogi. W kierunku południowo - zachodnim za rzek ą usytuowany rozległy kompleks le śny; 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa zagrodowa, w cz ęś ci wsi zabudowa uporz ądkowana, budynki w układzie szczytowym, przy drodze zabudowa o lu źnym, swobodnym układzie, budynki w układzie kalenicowym i szczytowym. Pomi ędzy wsi ą, a przysiółkiem usytuowany dawny młyn wodny, dost ępny od strony

44 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice drogi. Centralny punkt wsi wyznacza skrzy żowanie drogi prowadz ącej przez rzek ę /most/ z drog ą w kierunku wsi Lasocice. Przy skrzy żowaniu oraz po obu stronach mostu usytuowane usługi handlowe i gastronomiczne. W przysiółku Jutrocice Dolne, zabudowa swobodna rozproszona, bez zachowanych cech układu zabytkowego, centralny punkt układu stanowi kaplica ko ścielna usytuowana w bezpo średnim s ąsiedztwie oczka wodnego /zbiornik p.po ż/, tworz ąc interesuj ącą kompozycj ę przestrzenn ą; 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - cało ść zało żenia dawnego młyna wodnego /uj ęte w wykazie zabytków/, kaplica ko ścielna /ko ściółek/ w Jutrocicach. 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele zachowanych dawnych obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny; 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - brak; 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - brak; 7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - brak; 8).8).8). Stanowiska archeologiczne - w otoczeniu wsi usytuowane jest 9 stanowisk archeologicznych uj ętych w wykazie i podlegaj ących ochronie, z tego 2 na obszarze przysiółka Jutrocice Dolne.

Sowin. 1). Istniej ący układ przestrzenny - miejscowo ść o cz ęś ciowo zachowanym zabytkowym układzie ulicowym, rozci ągni ęta wzdłu ż drogi biegn ącej od strony Łambinowic, pomi ędzy skrzy żowaniem, a lini ą kolejow ą; 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa zagrodowa, budynki w układzie szczytowym, od strony Łambinowic w formie enklaw grup zabudowy zagrodowej, w połowie odległo ści zag ęszczaj ącej si ę, tworz ąc wyra źne, zwarte siedlisko. Przy skrzy żowaniu dróg usytuowany budynek ko ścielny, w kierunku północno - wschodnim od skrzy żowania dróg zabudowa tworzy lu źne enklawy zabudowy zagrodowej usytuowanej wzdłu ż drogi w kierunku Niemodlina. 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - kaplica z poł. w XIX, murowana z cegły, otynkowana; 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele zachowanych dawnych obiektów na terenie miejscowości posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny; 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - brak; 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - w połowie długo ści siedliska, usytuowana zabytkowa kapliczka, 7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp./ - brak;

45 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

8). Stanowiska archeologiczne - w otoczeniu wsi usytuowane jest 7 stanowisk archeologicznych uj ętych w wykazie i podlegaj ących ochronie.

Szadurczyce. 1). Istniej ący układ przestrzenny - miejscowo ść o cz ęś ciowo zachowanym zabytkowym układzie ulicowym, usytuowana na niedu żych wzniesieniach, przy drodze prowadz ącej w kierunku Łambinowic, równolegle do granicy obszaru chronionego lasów niemodli ńskich. 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - zabudowa zagrodowa, głównie w układzie szczytowym, główna cz ęść siedliska posiada zwarty układ. Po środku siedliska, pomi ędzy wzniesieniami, usytuowane zbiorniki wodne /stawy/, w bezpo średnim sąsiedztwie przepływaj ącego w poprzek siedliska cieku wodnego; 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - nie stwierdzono; 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele zachowanych dawnych obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny. 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - budynek dawnego przedszkola z cegły klinkierowej, usytuowany w centrum siedliska, w układzie kalenicowym, otoczony ogrodem z zachowanymi okazami starodrzewu /lipa, klony, d ęby/; 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne/ akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - brak; 7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - brak; 8). Stanowiska archeologiczne - w otoczeniu wsi usytuowane jest 1 stanowisko archeologiczne, b ędące śladem osadnictwa.

Wierzbie. 1). Istniej ący układ przestrzenny - miejscowo ść o cz ęś ciowo zachowanym zabytkowym układzie ulicowym. Usytuowana ok. 1km na południowy-wschód od Łambinowic, rozci ągaj ąca si ę pomi ędzy dwoma skrzy żowaniami prowadz ącymi w kierunku Łambinowic. Cz ęść wschodnia miejscowo ści znajduje si ę w granicach obszaru chronionego lasów niemodli ńskich. Od strony południowo wschodniej graniczy bezpo średnio z kompleksem le śnym nale żą cym do lasów niemodli ńskich; 2). Struktura zagospodarowania przestrzennego - zwarta zabudowa zagrodowa, budynki w układzie szczytowym i kalenicowym, od południa dawny folwark oraz pozostałosci dawnego zało żenia parkowego /zespół zieleni towarzysz ący zespołowi pałacowemu/ z zachowanymi okazami starodrzewu, usytuowany poza siedliskiem. Centrum wsi wyznacza skrzy żowanie w pobli żu którego usytuowane usługi /szkoła, ko ściół, cmentarz, remiza/. Przez park oraz przy skrzy żowaniu wsi przepływa ciek wodny tworz ący w parku i w pobli żu skrzy żowania zbiorniki wodne /stawy/; 3). Budowle i budynki o cechach kompozycji stylowej - uj ęta w wykazie zabytków pó źnobarokowa, orientowana kaplica cmentarna z 2 poł. XVIII w, odnawiana w XIX/XX, oraz kościół parafialny; 4). Zabudowania o cechach tradycyjnych i regionalnych /styl zabudowy, materiał, rozwi ązania techniczne itp./ - wiele zachowanych dawnych obiektów na terenie miejscowo ści posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny. W zachodniej cz ęś ci wsi zachowany zespół domków jednorodzinnych z pocz. XX w., oraz

46 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice stylowy XX-wieczny parterowy budynek szkoły podstawowej z cegły klinkierowej z dachem naczółkowym krytym dachówk ą; 5). Budynki bez cech stylowych, ale o warto ściach historycznych, przestrzennych, konstrukcyjnych kwalifikuj ących je do zabytków - budynek mieszkalny jednorodzinny z 1 poł. XX w. z drewnianym gankiem; 6). Elementy małej architektury /pomniki, figury, kapliczki, krzy że przydro żne / akcentuj ące układ przestrzenny lub zwi ązane z histori ą i miejscowymi tradycjami - brak; 7). Inne elementy zagospodarowania funkcjonalno - przestrzennego /ogrodzenia, furty, bramy, charakterystyczne urz ądzenia zespołów folwarcznych, dworskich, gospodarczych itp. - brak; 8). Stanowiska archeologiczne - w otoczeniu wsi usytuowane jest 5 stanowisk archeologicznych uj ętych w wykazie i podlegaj ących ochronie.

6. Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków. Na terenie gminy znajduj ą si ę obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków i zabytki uj ęte w materiałach pomocniczych OWKZ. Szczególnej ochronie podlegaj ą obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków. S ą to nast ępuj ące obiekty :

Bielice • ko ściół par. p.w. św. Katarzyny, XV/XV1, XVIII, 1833, nr rej.: 550/59 z 20.02.1959, • plebania, l pół. XIX, nr rej.: 1639/66 z 22.09.1966, • kaplica, nr rej.: 623/59, • dwór, XVI/XVII, l pół. XIX, nr rej.: 2001/73 z 04.1973, • zagroda nr 14 (134), 1853, nr rej.: 1640/67 z 28.02.1967:dom, budynki gospodarcze, brama, • zagroda nr 18 (118/120), 1864, nr rej.: 1641/67 z 28.02.: 967:dom,budynki gospodarcze ,brama z furt ą, • dom nr 22 (74), k. XVIII, nr rej.: 1642/67 z 28.02.1967 • zagroda nr 33 (50), pół. XIX, nr rej.: 1643/67 z 28.02.1967: dom, budynki gospodarcze, • zagroda nr 35 (46), l pół. XIX, nr rej.: 1644/67 z 28.02.: 967: dom, budynki gospodarcze, • zagroda nr 75 (37), XIX, nr rej.: 1654/67 z 28.02.1967: (dom, budynki gospodarcze, • zagroda nr 78 (45), pół. XIX, nr rej.: 1646/67 z 28.02.1967:dom, budynki gospodarcze, • zagroda nr 92 (83), l pół. XIX, nr rej.: 1647/67 z 28.02.: 967:dom, budynki gospodarcze, • zagroda nr 93 (85/57), pół. XIX, nr rej.: 1648/67 z 28.02.1967:dom,budynek gospodarczy (d. dom mieszkalny),brama

Jasienica Dolna • ko ściół par. p.w. św. Marcina, XV, XVIII, XX, nr rej.: 26/50 (brak decyzji w ODZ) • dom nr 68, XIX, nr rej.: 1671/66 z 23.09.1966 • zagroda nr 75, l pół. XIX, nr rej.: 1672/66 z 23.09.1966:dom,spichrz,brama • -dom nr 101,1810, nr rej.: 1673/66 z 23.09.1966,ogrodzetiie z bram ą i furt ą, nr rej.: j.w.

47 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice • zagroda nr 109/110, XIX, nr rej.: 1674/66 z 23.09.1966; domy, ogrodzenie z bram ą i furt ą -dom nr 156, XIX, nr rej.: 1675/66 z 24.09.1966,spichr7., nr rej.: j.w. • ko ściół par. p.w. św. Mikołaja, 1835-36, nr rej.: 277/50 (brak decyzji w ODZ).

Lasocice • ko ściół fil. p.w. św. Franciszka z Asy żu, XVII, nr rej.: 921/64 z 30.05.1964 • dom nr 20, szach.-mur, XVIII, nr rej.: 934/64 z 03.06.1964

Łambinowice • obóz jeniecki-pomnik pami ęci narodowej, 1870, 1914, 1939, nr rej.: 1937/68 z 01.06.1968 • dom zgromadzenia sióstr św. El żbiety, ul. Budzieszowicka 4, 1919, nr rej.: 2292/91 z 03.12.1991

Malerzowice • ko ściół fil. p. w. św. Wawrzy ńca, XVI, nr rej. : 1071/66 z 20.01 .1966 • park pałacowy, 2 pół. XVIII, nr rej.: 131/86 z 12.02. 1985

Ma ńkowice • ko ściół fil. p. w. św. Mateusza, XIII, XVIII, nr rej.: 936/64 z 03.06.1964

Okopy • zespół dworski, k. XIX, 1910: • dwór, nr rej. 2 175/87 z O l . 1 0. 1987 • park, nr rej. : 130/86 z 12.02. 1986

Wierzbie • kaplica cmentarna, XVIII, nr rej.: 1663/66 z 23.09.1956 • park pałacowy, nr rej.: A-129/86 z 12.06.1986

Wszelkie prace w tych obiektach wymagaj ą pozwolenia Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków .

Ochronie podlegaj ą równie ż nast ępuj ące obiekty zabytkowe uj ęte w materiałach pomocniczych OWKZ:

1). Budzieszowice: • ko ściół, 2). Dworzysko: • dawny ko ściół, • dawny klasztor, • dwór, park, 3). Łambinowice: • Ko ściół, • Ogrodzenie ko ścioła, • park podworski,

48 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice 4). Lasocice: • park dworski, 5). Jasienica Dolna: ••• dwór, park , 6). Pi ątkowice: • kaplica -ko ściół filialny, • kaplica -dzwonnica, • szkoła.

Wykaz stanowisk archeologicznych usytuowanych na terenie gminy Łambinowice:

1). Bielice , st. nr 1-osada wielokulturowa i cmentarzysko ciałopalne (kultura łu życka, okres wpływów rzymskich, wczesne średniowiecze). Stanowisko zlokalizowane na działkach gruntowych nr 481/2,481/3, 482, 483/1/, 483/3, 484/4, 484/2, 484/3, 485/1, 485/2, 485/4, 486/3, 486/4, 486/5, 487/1, 487/2, 488/1, 488/2 . Stanowisko wpisane do rejestru zabytków województwa opolskiego pod nr A-273/79. Część stanowiska naruszona została w trakcie eksploatacji kruszywa. 2). Bielice, st. nr 2 - osada ludno ści kultury łu życkiej z okresu halsztackiego zlokalizowana na działce gruntowej nr 327. Stanowisko wpisane do rejestru zabytków województwa opolskiego pod nr A-86/68. 3). Bielice, st. nr 3 - osada datowana na okres wpływów rzymskich (III-IV w n.e.), zlokalizowana na działkach gruntowych nr 469, 471, 472, 473/1, 473/2, 474. Stanowisko wpisane do rejestru zabytków województwa opolskiego pod nr A-274/70. 4). Bielice, st. nr 4 – ślad osadnictwa i punkt osadniczy kultury łu życkiej. 5). Bielice, st. nr 5 - osada wielokulturowa z epoki br ązu, okresu halsztackiego , dz.491/3. 6). Bielice, st. nr 6 –punkt osadniczy pradziejowy i średniowieczny XIV-XV,dz.478, 479. 7). Bielice, st. nr 7 – punkt osadniczy kultury łu życkiej. 8). Bielice, st. nr 8 – ślad osadnictwa z epoki kamienia,dz.42. 9). Bielice, st. nr 9 – punkt osadniczy z epoki kamienia i okresu rzymskiego.

10). Budzieszowice , st. nr 1– punkt osadniczy z paleolitu i mezalitu. 11). Budzieszowice, st. nr 2– ślad osadnictwa z neolitu. 12). Budzieszowice, st. nr 3– ślad osadnictwa z neolitu.

13). Jasienica Dolna , st. nr 1 – grodzisko (domniemane) XIV-XVw. 14). Jasienica Dolna, st. nr 2 – punkt osadniczy z epoki br ązu. 15). Jasienica Dolna, st. nr 3 – punkt osadniczy z neolitu. 16). Jasienica Dolna, st. nr 4 – średniowieczny punkt osadniczy XIV-XVw. 17). Jasienica Dolna, st. nr 5 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 334, 335, 338. 18). Jasienica Dolna, st. nr 6 - ślad osadnictwa datowany na epok ę kamienia i okres średniowieczny zlokalizowany na działkach gruntowych nr 300 i 301. 19). Jasienica Dolna, st. nr 7 - stanowisko wielokulturowe (epoka kamienia, kultura łu życka, średniowiecze), zlokalizowane na działce gruntowej nr 386. 20). Jasienica Dolna, st. nr 8 - ślad osadnictwa z epoki kamienia zlokalizowany na działce gruntowej nr 265/1. 21). Jasienica Dolna, st. nr 9 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 486.

49 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice 22). Jasienica Dolna, st. nr 10 - pradziejowy ślad osadnictwa zlokalizowany na działkach gruntowych nr 492, 493. 23). Jasienica Dolna, st. nr 11 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 402/1. 24). Jasienica Dolna, st. nr 12 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 376/1 25). Jasienica Dolna, st. nr 13 - osada datowana na epok ę kamienia i ślady osadnictwa pradziejowego i średniowiecznego. Stanowisko zlokalizowane na działkach gruntowych nr 346, 352, 377, 378. 26). Jasienica Dolna, st. nr 14 - osada średniowieczna i pradziejowy ślad osadnictwa zlokalizowany na działce gruntowej nr 342. 27). Jasienica Dolna, st. nr 15 – punkt osadniczy z paleolitu.

28). Lasocice , st. nr 1 – ślad osadnictwa osadniczy z pó źnego średniowiecza. 29). Lasocice, st. nr 2 –nowo żytny ślad osadnictwa. 30). Lasocice, st. nr 3 – ślad osadnictwa i punkt osadniczy pradziejowy i średniowieczny. 31). Lasocice, st. nr 4 – grodzisko z pó źnego średniowiecza.

32). Łambinowice , st.nr 1 – pracownia krzemieniarska z epipaleolitu. 33). Łambinowice, st.nr 2 – ślad osadnictwa z epoki kamienia. 34). Łambinowice, st.nr 3 – ślad osadnictwa z neolitu. 35). Łambinowice, st.nr 4 – ślad osadnictwa z średniowiecza. 36). Łambinowice, st.nr 5 – średniowieczny punkt osadniczy. 37). Łambinowice, st.nr 6 – pradziejowy ślad osadnictwa oraz ślad czesno średniowieczny. 38). Łambinowice, st.nr 7 – średniowieczny ślad osadnictwa. 39). Łambinowice, st.nr 8 – ślad osadnictwa z paleolitu.

40). Malerzowice Wielkie , st.nr 1 - ślad osadnictwa z neolitu. 41). Malerzowice Wielkie, st.nr 2 - punkt osadniczy datowany na epok ę kamienia i czas trwania kultury łu życkiej.

42). Ma ńkowice , st. nr 1 – punkt osadniczy z neolitu. 43). Ma ńkowice, st. nr 2 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 50. 44). Ma ńkowice, st. nr 4 – punkt osadniczy średniowieczny VI-Xw. 45). Ma ńkowice, st. nr 5 – punkt osadniczy z epoki br ązu. 46). Ma ńkowice, st. nr 6 – wał czworoboczny z wczesnego średniowiecza. 47). Ma ńkowice, st. nr 7 – ślad osadnictwa z neolitu. 48). Ma ńkowice, st nr 8 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 346. 49). Ma ńkowice, st. nr 9 - grodzisko pó źno średniowieczne zlokalizowane na działce gruntowej nr 49. Stanowisko wpisane do rejestru zabytków województwa opolskiego pod nr A-48/66. 50). Ma ńkowice, st. nr 10 - ślad osadnictwa datowany na młodsz ą epok ę kamienia (neolit) oraz punkt osadniczy kultury przeworskiej. 51). Ma ńkowice, st. nr 11 - ślad osadnictwa datowany na epok ę kamienia, zlokalizowany na działce gruntowej nr 422.

52). Pi ątkowice , st.nr 1 – punkt osadniczy kultury przeworskiej i średniowieczny 53). Pi ątkowice, st.nr 2 – średniowieczny ślad osadnictwa.

50 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice 54). Pi ątkowice, st. nr 3 - pradziejowy ślad osadnictwa i punkt osadniczy kultury amfor kulistych. Zlokalizowany na działce gruntowej nr 127/3. 55). Pi ątkowice, st.nr 4 – średniowieczny ślad osadnictwa. 56). Pi ątkowice, st.nr 5 – grodzisko (zamek) średniowieczne XIII – XIVw. 57). Pi ątkowice (Jutrocice Dolne), st.nr 6 – osada kultury przeworskiej, dz.374/2, 375. 58). Pi ątkowice (Jutrocice Dolne), st.nr 7 – średniowieczna osada, pracownia hutnicza z XIV-XVw., dz.377. 59). Pi ątkowice st.nr 8 – pó źno średniowieczna osada, dz.55/2, 344/4. 60). Pi ątkowice, st.nr 9 – średniowieczna osada, pracownia hutnicza z XIV-XVw., dz.634/1.

61). Szadurczyce , st.nr 1 – ślad osadnictwa (moneta).

62). Wierzbie , st.nr 1 – ślad osadnictwa z neolitu. 63). Wierzbie, st.nr 2 - osada średniowieczna i pradziejowy ślad osadnictwa zlokalizowany na działkach gruntowych nr 508, 224/2 ALP. 64). Wierzbie, st.nr 3 – punkt osadniczy, schyłek pó źnego średniowiecza, dz.8,9. 65). Wierzbie, st.nr 4 –punkt osadniczy pradziejowy i z pó źnego średniowiecza XVw., dz.402/1; 402/2; 404. 66). Wierzbie, st.nr 5 – ślad osadnicctwa z epoki kamienia i wczesnego br ązu, dz.103.

67). Sowin , st.nr 1 – punkt osadniczy z neolitu. 68). Sowin, st.nr 2 – punkt osadniczy z epoki kamienia. 69). Sowin, st.nr 3 – punkt osadniczy z neolitu. 70). Sowin, st.nr 4 – punkt osadniczy z neolitu. 71). Sowin, st.nr 5 – punkt osadniczy z pó żnego średniowiecza. 72). Sowin, st.nr 6 – punkt osadniczy z epoki kamienia. 73). Sowin, st.nr 7 – pracownia krzemieniarska datowana na paleolit górny i schyłkowy, wpis do rejestru zabytków nr A-48/2005, lokalizacja na dz.gr nr 18, 109,110, 111 74). Sowin, st.nr 8 – ślad osadnictwa z epoki kamienia, 75). Sowin, st.nr 9 – obozowisko z epoki kamienia zlokalizowane na dz.gr.nr 118/1,118/2,119, 76). Sowin, st.nr 10 – obozowisko datowane na paleolit schyłkowy zlokalizowane na dz.gr. nr 42,43, 77). Sowin, st.nr 11– pracownia krzemieniarska datowana na paleolit schyłkowy, lokalizacja na dz.gr nr 668, 669. UWAGI: • Na opiniowanym obszarze znane s ą ponadto stanowiska archeologiczne odkryte w okresie przedwojennym, ale bli żej niezlokalizowane w terenie. • Wszystkie przedsi ęwzi ęcia ziemne (budowy, roboty instalacyjne - gazoci ągi, wodoci ągi, kanalizacje, kable energetyczne i telefoniczne), rowy melioracyjne, tworzenie nowych wybierzysk kruszywa i wysypisk śmieci oraz inne prace ziemne, musz ą by ć uzgadniane z Opolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Opolu. • Prace ziemne wykonywane w obr ębie i w pobli żu stanowiska archeologicznego wymagaj ą nadzoru specjalisty. • Naruszenie stanowiska archeologicznego jest mo żliwe tylko po wcze śniejszym przebadaniu tego ż na koszt inwestora, po uprzednim uzyskaniu zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu. • Grodziska nie mog ą zosta ć naruszone.

51 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice • Dokładne dane dotycz ące chronologii i lokalizacji stanowisk archeologicznych oraz wgl ąd do materiałów archiwalnych uzyska ć mo żna w Wojewódzkim Urz ędzie Ochrony Zabytków w Opolu, ul. Piastowska 14. • ka żdorazowym znalezisku archeologicznym nale ży informowa ć Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu, ul. Piastowska 14.

7. Miejsca pami ęci narodowej.

Na terenie gminy znajduje si ę obóz jeniecki stanowi ący pomnik pami ęci narodowej. W studium wyznacza si ę obszar kulturowy obejmuj ący obszar obozu je ńców wojennych – Pomnik Pami ęci Narodowej oraz cmentarze wojskowe z okresów wojen prusko-francuskiej, I Światowej i II Światowej. Cz ęść obszaru kulturowego (w rejonie muzeum) znajduje się w granicach obowi ązuj ącego planu miejscowego rejonu ulicy Obozowej w Łambinowicach.

8.8.8. Zagro żenia dziedzictwa kulturowego.

Krajobraz gminy zawiera w sobie zbiór warto ści przyrodniczych i kulturowych, umo żliwiaj ących jej rozwój. Rozwój ten, ogólnie rzecz ujmuj ąc, zale żny jest od poziomu kultury u żytkowników i od uwarunkowa ń przyrodniczych. Obszar gminy stanowi przestrze ń ekologiczn ą, której najistotniejszym czynnikiem jest człowiek. Człowiek modeluje w sposób ci ągły całe środowisko naturalne, stanowi ące podstaw ę jego działalno ści. Ingeruj ąc swoj ą gospodark ą bezpo średnio w newralgiczny obszar układu funkcjonalnego, anga żuje najbardziej mobilne no śniki wymiany jak woda i powietrze. Stwarza w ten sposób mi ędzy innymi sam sobie okre ślone, pozytywne lub negatywne, warunki życia. Przyj ęcie do konstruowania planów zagospodarowania przestrzennego postaw przyrodniczych stwarza szans ę świadomego kształtowania przestrzeni ekologicznej, ograniczy ć mo że powstawanie sytuacji konfliktowych w rozwoju krajobrazu, a poprzez zapisanie w rysunku i tek ście planu podstawowych warto ści przestrzeni, pozwoli zarówno na ochron ę najcenniejszych jej elementów jak i harmonijny rozwój, umo żliwiaj ący i gwarantuj ący wł ączanie istniej ących warto ści krajobrazu zastanego w nowy, odpowiadaj ący potrzebom rozwoju kultury. Podstawowymi elementami zachowanego dziedzictwa kulturowego s ą zabytkowe obiekty i układy przestrzenne oraz stanowiska archeologiczne. Głównym zagro żeniem dla tych ostatnich jest rolnicze i przemysłowe u żytkowanie gruntów. Szczególnie dotyczy to stanowiska usytuowanego na terenie kopalni surowców mineralnych w pobli żu wsi Malerzowice. Bezsporne i wielorakie jest znaczenie parków podworskich w krajobrazie wsi. W wielu publikacjach im po świ ęconych podkre śla si ę szczególnie ich rol ę ekologiczn ą i kulturow ą (patrz. Dubel K., Wrona A.,1984; Olaczek R., 1972, 1981, 1987). B ędąc od najdawniejszych czasów wa żnym elementem krajobrazu polskiej wsi, obecnie s ą świadectwem mo żliwo ści kompozycyjnych zieleni. Pokazuj ą sposoby uporz ądkowania przestrzeni, wyra żaj ą gusty społecze ństwa minionych epok historycznych (Dubel K., 1995, s.54). Parki podworskie stanowi ą w wi ększo ści cenne obiekty przyrodnicze, b ędąc równocze śnie wa żnymi dokumentami sztuki ogrodniczej podziwianej przez szereg pokole ń. Obiekty te s ą specyficzn ą form ą zainwestowania kraju, stanowi ą cz ęść materialnego i kulturowego dorobku.

52 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Dla podtrzymania walorów krajobrazowo - u żytkowych parków niezb ędne jest: ••• użytkowanie tych obiektów zgodnie z przeznaczeniem; ••• prowadzenie podstawowych zabiegów konserwatorskich (renowacj ę drzew, usuni ęcie zb ędnych samosiewów, utrzymanie alejek, napraw ę rowów melioracyjnych)

VII. ROLNICTWO

1. Przyrodnicze warunki funkcjonowania rolnictwa.

1.1 Rze źba.

Wg regionalizacji fizyczno-geograficznej J.Kondrackiego gmina Łambinowice le ży w cz ęś ci w mezoregionie Równiny Niemodli ńskiej, w mniejszej cz ęś ci w mezoregionie Doliny Nysy Kłodzkiej nale żą cych do makroregionu Niziny Śląskiej. Teren gminy wyniesiony jest maksymalnie powy żej 216 m. npm. (w rejonie wsi Łambinowice). Najni żej poło żone s ą tereny w dolinie Nysy Kłodzkiej - rejon wsi Malerzowice Wielkie (ok.170 - 180 m. npm). Równina Niemodli ńska jest wysoczyzn ą morenow ą, na powierzchni której dominuje rze źba niskopagórkowata przechodz ąca na obszarze wsi Wierzbie i w cz ęś ci północnej sołectwa Łambinowice w niskofalist ą wzgl ędnie płasko równin ą, a na niewielkich powierzchniach we wsiach Ma ńkowice, Jasienica Dolna i Budzieszowice w pagórkowat ą. Dno doliny Nysy Kłodzkiej jest płaskie. Na jej powierzchni wyst ępuj ą liczne starorzecza suche, zabagnione lub wypełnione wod ą. Kraw ędź doliny rozcinaj ą liczne dopływy spływaj ące z wysoczyzny. Rozległ ą i podmokł ą dolin ą równolegle do rzeki Nysy płynie Młynówka Bielicka . Rze źba terenu na obszarze gminy generalnie nie stwarza utrudnie ń w uprawie pól.

1.2 Warunki agroklimatyczne.

W/g regionalizacji przeprowadzonej przez A.Schmucka, gmina Łambinowice nale ży do nadodrza ńskiego regionu pluwiotermicznego o nast ępuj ącej charakterystyce: • Średnio roczna temperatura waha si ę od 8,0 - 8,4o C. • Średnia roczna suma opadów wynosi 630 mm. • Rozpocz ęcie okresu gospodarczego nast ępuje w 1 dekadzie marca. • Okres wegetacyjny trwa ok.225 dni i rozpoczyna si ę pod koniec marca.

1.3 Stosunki wodno-powietrzne gleb.

Z analizy stosunków wilgotno ściowych gleb dokonanych na podstawie materiałów kartograficznych (map glebowo rolniczych) na terenie gminy wyst ępuj ą gleby o nast ępuj ących warunkach wodno-powietrznych :

53 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Wyszczególnienie % Ha gleby o długotrwałym lub stałym nadmiarze wody 0,8 66 gleby o okresowym nadmiarze wody 23,1 2014 gleby o wła ściwym uwilgotnieniu 50,0 4365 Gleby o okresowym niedoborze wody (okresowo za suche) 24,6 2153 Gleby o stałym niedoborze wody (stale za suche) 1,5 139

Najwi ększy udział gleb o wła ściwych stosunkach powietrzno-wodnych wyst ępuje we wsiach poło żonych w dolinie Nysy Kłodzkiej, szczególnie we wsiach Lasocice, Drogoszów, Malerzowice Wielkie. Stosunki te przej ściowo mogły zosta ć zmienione w wyniku powodzi z lipca 1997r. Najwi ększy udział tych gleb o długotrwałym lub stałym nadmiarze jest we wsiach Budzieszowice, Ma ńkowice. Gleby o okresowym niedoborze wody (okresowo za suche) wyst ępuj ą głównie we wsiach Szadurczyce, Pi ątkowice, Wierzbie. Gleby o najgorszych stosunkach powietrzno-wodnych s ą we wsiach Budzieszowice, Jasienica Dolna, Szadurczyce, Ma ńkowice. W skali całej gminy prawie 50% u żytków rolnych wymaga regulacji stosunków powietrzno- wodnych poprzez wprowadzenie nawodnienia lub odwodnienia.

1.4 Gatunki i typy glebowe.

Gleby na opracowanym terenie pozostaj ą w du żej zgodno ści z geologi ą powierzchniow ą. Wytworzone zostały z nast ępuj ących z utworów:

Lp Utwory glebowe Zajmowana powierzchnia w % 1 Gliny 76,5 2 Piaski 18,2 3 Utwory organiczne 0,3 4 Iły 3,9 5 Pyły 1,1

Z powy ższych utworów wytworzyły si ę ró żne pod wzgl ędem warto ści u żytkowo-rolniczej typy gleb: Lp Typy gleb Zajmowana powierzchnia w % 1 Pseudobielice (Ax) 46 2 Brunatne (B) 32 3 Mady (F) 17 4 Czarne ziemie (D) 5

Pseudobielice wyst ępuj ą prawie we wszystkich wsiach gminy. Pseudobielice wykazuj ą skład mechaniczny glin. Gleby brunatne wykazuj ą skład mechaniczny piasków i utworów lessowych, czarnoziemy natomiast wykazuj ą skład mechaniczny lessów. Mady i gleby organiczne wyst ępuj ą w dolinach rzek i obni żeniach terenowych.

Najwi ększy procent pseudobielic (od 70-90%) posiadaj ą wsie :Sowin, Łambinowice, Budzieszowice, a gleb brunatnych (od 50-70%) : Szadurczyce, Ma ńkowice, Jasienica Dolna i Bielice.

54 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

Najbardziej żyzne gleby wytworzyły si ę z glin średnich pylastych całkowitych lub pod ścielonych glin ą lekk ą. S ą to gleby klasy IIIa i IIIb, charakteryzuj ąca si ę dobrymi wła ściwo ściami fizycznymi i chemicznymi. Pod wzgl ędem u żytkowo rolniczym zaliczono go 2-go kompleksu rolniczej przydatno ści. Najwi ększa powierzchnia mad wyst ępuje w dolinie Nysy Kłodzkiej. S ą to mady ci ęż kie wytworzone z ci ęż kich glin pylastych, iłów i pyłów, oraz średnie, zasobne w składniki pokarmowe. Mady te stanowi ą grunty rolne klas II, IIIa i IIIb. Zaliczane s ą do kompleksu gleb pszennych bardzo dobrych. W zagł ębieniach na powierzchni doliny Nysy oraz w miejscowo ściach o wi ększym udziale gleb o okresowym nadmiarze wody wyst ępuj ą trwałe użytki ł ąkowe w wi ększo ści kl.III, które zakwalifikowano do ł ąk bardzo dobrych i dobrych oraz średnich. W dolinach dopływów Nysy Kłodzkiej i Ścinawy Niemodli ńskiej wyst ępuj ą mady o l żejszym składzie mechanicznym mniej zasobne w składniki pokarmowe oraz gleby organiczne i czarne ziemie. Gleby organiczne (mułowe- torfowe) spotyka si ę w miejscach o słabym odpływie wód powierzchniowych i wgł ębnych.

1.5 Kompleksy rolniczej przydatno ści gleb.

W grupie gruntów ornych gminy Łambinowice wyst ępuje: • 36 % gleb kompleksów pszennych (gleb bardzo dobrych i dobrych) • 42 % gleb kompleksów żytnich (gleb średnich) • 14 % gleb zbo żowo-pastewnych mocnych, przeznaczonych pod u żytki zielone (gleb słabych), natomiast w grupie u żytków zielonych : • 11 % ł ąk i pastwisk dobrych i bardzo dobrych, • 78 % ł ąk i pastwisk średnich, • 11 % ł ąk i pastwisk słabych.

2. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Gmina Łambinowice posiada generalnie średniej jako ści obszary dla produkcji rolnej. Wska źnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, stanowi ący syntetyczn ą ocen ę metod ą punktow ą takich elementów środowiska przyrodniczego jak klimat, rze źba, warunki wodne i gleby) wyliczony dla gminy na poziomie 79 pkt., pozwala gminie zaj ąć 32 miejsce na Opolszczy źnie. Najwy ższy wska źnik wynosz ący 102,3 pkt. ma gmina Pawłowiczki. W poni ższej tab. nr 12 przedstawiono waloryzacj ę rolniczej przestrzeni produkcyjnej poszczególnych wsi gminy Łambinowice. Najwy ższy wska źnik waloryzacyjny ma wie ś Drogoszów (96), najni ższy natomiast Szadurczyce (60).

55 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

Tab. nr 12 Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Ocena gleb w punktach Wska źnik bonitacji Ogólny wska źnik Miejsce wsi Lp Wie ś Bonitacja przydatno ść jako ści i przy- agrokli- rze źby warunków rolniczej przestrz. w gminie rolnicza datno ści matu terenu wodnych produkcyjnej rolniczej gleb 1 Bielice 50,9 58,6 54,7 14,6 4,4 3,7 77,4 6 2 Budzieszowice 65,1 67,5 66,3 14,6 4 3,7 88,6 2 3 Drogoszów 68,0 77,3 72,6 14,6 4,4 4,4 96,0 1 4 Jasienica Dolna 59,5 62,9 61,2 14,6 4 3,4 83,2 5 5 Lasocice 60,9 68,4 64,7 14,6 4,4 4,7 88,4 3 6 Łambinowice 48,0 62,8 55,4 14,6 3,9 3,4 77,3 8 7 Malerzowice Wlk. 49,0 59,2 54,1 14,6 4,1 3,9 76,7 9 8 Ma ńkowice 52,2 57,8 55,0 14,6 4,1 3,9 77,6 7 9 Pi ątkowice 61,4 68,0 64,7 14,6 4,3 3,5 87,1 4 10 Sowin 37,9 50,8 44,4 14,6 4,1 3,7 66,8 11 11 Szadurczyce 36,3 41,6 39,0 14,6 3,9 2,9 60,4 12

3. Struktura u żytkowania gruntów rolnych.

Ogólna powierzchnia gminy wynosi 12362 ha, w tym pow. u żytków rolnych wynosi 8417 ha tj. 68% ogólnej powierzchni gminy. Lasy i grunty zadrzewione zajmuj ą 2076 ha tj. 17 %. Pozostałe grunty zajmuj ą 1869 ha tj. 25 %. Z u żytków rolnych na grunty orne przypada 7796 ha - 63%, a na u żytki zielone- 603 ha-5%; w tym ł ąki zajmuj ą 441 ha i pastwiska 162 ha.

Najwi ększe obszarowo kompleksy u żytków rolnych maj ą wsie : • Jasienica Dolna 1040 ha (92 % pow. wsi) • Łambinowice 1001 ha (39 % pow. wsi) • Bielice 931 ha (92 % pow. wsi) • Malerzowice Wielkie 905 ha (77 % pow. wsi).

W poni ższej tabelach przedstawiono wg GUS w oparciu o wyniki spisu rolnego na 2002r. użytkowanie gruntów w gminie Łambinowice (tab.nr 13) i u żytkowanie gruntów w indywidualnych gospodarstwach rolnych (tab.nr 14) wraz z diagramami obrazuj ącymi struktur ę u żytkowania.

56 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

Tab. 13 U żytkowanie gruntów.

Użytki rolne Lasy Wyszcze- pastwi- Pozostałe Ogółem razem grunty orne sady łąki i grunty gólnienie ska gunty le śne Powierz- chnia w ha 12362 8417 7796 18 441 162 2076 1869

Struktura u żytkowania Struktura u żytkowania u żytków gruntów % rolnych w % 1 15% uż.rolne 0% 5% 2% 2 lasy 17% 1 gr. orne 2 sady 3 pozostałe 3 ł ąki 4 pastwiska 68% 93%

Tab. 14 U żytkowanie gruntów w indywidualnych gospodarstwach rolnych.

Użytki rolne Lasy Wyszcze- pastwi- Pozostałe Ogółem razem grunty orne sady łąki i grunty gólnienie ska gunty le śne Powierz- chnia w ha 5012 4802 4473 18 280 31 42 168

Struktura u żytkowania Struktura u żytkowania u żytków gruntów % rolnych w %

uż.rolne 1% 3% 1 0% 6% 1% 1 gr. orne 2 lasy 2 sady

3 pozostałe 3 ł ąki 4 pastwiska 96% 93%

4. Struktura stanu władania.

Na ogóln ą powierzchni ę u żytków rolnych gminy wynosz ącą 8417 ha wg stanu na 2000 r. w indywidualnych gospodarstwach rolnych pozostawało 4802 ha , co stanowi 57 % ogólnej powierzchni u żytków rolnych w gminie. Pozostałe grunty (43%) s ą we władaniu sektora publicznego (Agencji Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa, gospodarstw spółek mieszanych z przewag ą mienia pa ństwowego, zasobów gruntów i rolniczych jednostek gospodarki uspołecznionej).

Wielko ść gospodarstw rolnych zawarto w poni ższej tabeli nr 15.

57 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Tabela nr 15 Gospodarstwa wg rodzaju i grup obszarowych u żytków rolnych Gospodarstwa rolne Ogółem gosp.rol. 855 do 1 ha wł ącznie gosp.rol. 399 powy żej 1 do mniej ni ż 2 ha gosp.rol. 153 od 2 do mniej ni ż 5 ha gosp.rol. 125 od 5 do mniej ni ż 7 ha gosp.rol. 42 od 7 do mniej ni ż 10 ha gosp.rol. 56 od 10 do mniej ni ż 15 ha gosp.rol. 26 od 15 do mniej ni ż 20 ha gosp.rol. 17 od 20 do mniej ni ż 50 ha gosp.rol. 21 od 50 do mniej ni ż 100 ha gosp.rol. 11 100 ha i wi ęcej gosp.rol. 5 Gospodarstwa indywidualne Ogółem gosp.rol. 850 do 1 ha wł ącznie gosp.rol. 399 powy żej 1 do mniej ni ż 2 ha gosp.rol. 153 od 2 do mniej ni ż 5 ha gosp.rol. 124 od 5 do mniej ni ż 7 ha gosp.rol. 42 od 7 do mniej ni ż 10 ha gosp.rol. 56 od 10 do mniej ni ż 15 ha gosp.rol. 25 od 15 do mniej ni ż 20 ha gosp.rol. 17 od 20 do mniej ni ż 50 ha gosp.rol. 21 od 50 do mniej ni ż 100 ha gosp.rol. 11 100 ha i wi ęcej gosp.rol. 0

Średnia wielko ść gospodarstwa indywidualnego wynosi 5,9 ha. Nie wyst ępuj ą na terenie gminy indywidualne gospodarstwa wielkoobszarowe o powierzchni powy żej 100 ha.

5. Produkcja ro ślinna.

W produkcji ro ślinnej dominuj ące znaczenie ma uprawa pszenicy (ozimej), które stanowi 34% ogółu upraw, dalej kukurydza 19%, j ęczmie ń 17%, rzepak, buraki, ziemniaki. Szczegółow ą powierzchni ę zasiewów zawiera poni ższa tabela.

Tabela 16 Powierzchnia zasiewów wg rodzaju gospodarstwa Rolnictwo ogółem Ogółem ar 521836 pszenica ozima ar 175881 pszenica jara ar 8348 Żyto ar 7933 J ęczmie ń ozimy ar 32155 J ęczmie ń jary ar 55589 Owies ar 10487 pszen żyto ozime ar 13348 pszen żyto jare ar 917 mieszanki zbo żowe ozime ar 2133

58 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice mieszanki zbo żowe jare ar 9603 gryka, proso i inne zbo żowe ar 1823 kukurydza na ziarno ar 97693 kukurydza na zielonk ę ar 9710 str ączkowe jadalne ar 31 Ziemniaki ar 19623 buraki cukrowe ar 24549 rzepak ozimy ar 36133 rzepak jary ar 7958 okopowe pastewne ar 683 warzywa gruntowe ar 2765 Truskawki ar 124 Gospodarstwa indywidualne Ogółem ar 420646 pszenica ozima ar 143233 pszenica jara ar 8348 Żyto ar 4933 J ęczmie ń ozimy ar 23067 J ęczmie ń jary ar 43895 Owies ar 7771 pszen żyto ozime ar 13348 pszen żyto jare ar 917 mieszanki zbo żowe ozime ar 2133 mieszanki zbo żowe jare ar 9603 gryka, proso i inne zbo żowe ar 1823 kukurydza na ziarno ar 90893 kukurydza na zielonk ę ar 350 str ączkowe jadalne ar 31 Ziemniaki ar 18623 buraki cukrowe ar 17549 rzepak ozimy ar 24633 rzepak jary ar 3558 okopowe pastewne ar 633 warzywa gruntowe ar 2765 Truskawki ar 124

6. Produkcja zwierz ęca

Stan inwentarza kształtował si ę w 2002 r na nast ępuj ącym poziomie w sztukach fizycznych (SF):

Tabela 17 Pogłowie zwierz ąt gospodarskich wg rodzaju gospodarstwa Rolnictwo ogółem Bydło szt 681 Krowy szt 323 Trzoda chlewna szt 4770 Trzoda chlewna lochy szt 352 Konie szt 60

59 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Owce szt 3 Kury szt 84128 kury nioski szt 28683 Kozy szt 104 Gospodarstwa indywidualne Bydło szt 359 Krowy szt 165 Trzoda chlewna szt 4668 Trzoda chlewna lochy szt 352 Konie szt 60 Owce szt 3 Kury szt 84128 kury nioski szt 28683 Kozy szt 104

Wska źniki produkcyjne wynikaj ące z obsady zwierz ąt na 100 ha u żytków rolnych kształtowały si ę dla gospodarki całkowitej oraz w sektorze gospodarstw indywidualnych na nast ępuj ącym poziomie :

Rodzaj inwentarza Sztuk fiz. ogółem w tym: na 100 ha UR w sektorze gosp. indyw. Bydło 8,1 7,5 w tym: krowy 3,8 3,7 Trzoda chlewna 56,7 104,0 Konie 0,7 1,3

7. Baza produkcyjna rolnictwa

Na terenie gminy obiekty rolnicze maj ą powierzchni ę wynosz ącą ponad 135 tys.m 2. Pod działalno ść rolnicz ą wykorzystywanych jest 66% tej powierzchni (90 tys. m 2). Pozostała powierzchnia jest wykorzystywana na działalno ść pozarolnicz ą. Szczegółowy wykaz powierzchni budynków i budowli zawiera poni ższa tabela.

Tabela 18 Powierzchnia budynków i budowli wg rodzaju gospodarstwa i sposobu wykorzystania Rolnictwo ogółem Ogółem Ogółem m2 135472 Obory m2 23782 Chlewnie m2 13596 Kurniki m2 13324 Stodoły m2 46444 Wiaty m2 11111 Gara że m2 6989 Budynki wielofunkcyjne m2 13132 inne pomieszczenia m2 7094 Działalno ść rolnicza Ogółem m2 90026 Obory m2 9687 Chlewnie m2 9938

60 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Kurniki m2 12621 Stodoły m2 31721 Wiaty m2 9267 Gara że m2 3680 Budynki wielofunkcyjne m2 8698 inne pomieszczenia m2 4414 Działalno ść pozarolnicza Ogółem m2 5149 Obory m2 335 Chlewnie m2 0 Kurniki m2 34 Stodoły m2 776 Wiaty m2 165 Gara że m2 1536 Budynki wielofunkcyjne m2 1674 inne pomieszczenia m2 628 Gospodarstwa indywidualne Ogółem Ogółem m2 118622 Obory m2 15932 Chlewnie m2 13396 Kurniki m2 13324 Stodoły m2 42668 Wiaty m2 9305 Gara że m2 6113 Budynki wielofunkcyjne m2 11978 inne pomieszczenia m2 5906 Działalno ść rolnicza Ogółem m2 78932 Obory m2 7493 Chlewnie m2 9738 Kurniki m2 12621 Stodoły m2 27945 Wiaty m2 7461 Gara że m2 2834 Budynki wielofunkcyjne m2 7614 inne pomieszczenia m2 3226 Działalno ść pozarolnicza Ogółem m2 4915 Obory m2 131 Chlewnie m2 0 Kurniki m2 34 Stodoły m2 776 Wiaty m2 165 Gara że m2 1506 Budynki wielofunkcyjne m2 1674 inne pomieszczenia m2 628 Poziom wyposa żenia w sprz ęt rolniczy zawiera zał ączona poni żej tabela. Tabela 19 Maszyny i urz ądzenia rolnicze wg rodzaju gospodarstwa Rolnictwo ogółem Ci ągniki szt 374 Samochody ci ęż arowe szt 17

61 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Kombajny zbo żowe szt 45 Kombajny ziemniaczane szt 10 kombajny buraczane szt 20 Gospodarstwa indywidualne Ci ągniki szt 356 samochody ci ęż arowe szt 15 kombajny zbo żowe szt 43 kombajny ziemniaczane szt 10 kombajny buraczane szt 19

VIII. LEŚNICTWO.

Na terenie gminy powierzchnia gruntów le śnych wynosi ponad 2200 ha. Zdecydowanie przewa żaj ą grunty le śne Skarbu Pa ństwa w Zarz ądzie Lasów Pa ństwowych. Charakterystyk ę le śnictwa zawiera poni ższa tabela.

Tabela nr 20 Jednostka terytorialna: Łambinowice Zakres danych: OGÓŁEM Lata: 2002,2006 Kategoria: LE ŚNICTWO Jedn. 2002r. 2006r. m. LE ŚNICTWO WSZYSTKICH FORM WŁASNO ŚCI Powierzchnia gruntów le śnych Ogółem ha 2210,3 2215,83 Lasy ogółem ha 2151,3 2144,25 Grunty le śne publiczne ogółem ha 2125,3 2130,83 Grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa ha 2120,8 2126,33 Grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Lasów ha 2074,8 2081,23 Pa ństwowych Grunty le śne prywatne ha 85,0 85 Powierzchnia gruntów niele śnych zalesionych i przeznaczonych do zalesienia Zalesienia ogółem ha 7,3 0 Zalesienia lasy publiczne ogółem ha 7,3 0 Zalesienia lasy publiczne Skarbu Pa ństwa ha 7,3 0 Zalesienia lasy publiczne Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Lasów ha 7,3 0 Pa ństwowych Zalesienia lasy prywatne ogółem ha 0 0 Grunty niele śne przeznaczone do zalesienia ogółem ha 2,1 0 Grunty niele śne przeznaczone do zalesienia w zarz ądzie Lasów ha 2,1 0 Pa ństwowych LE ŚNICTWO (POZA SKARBEM PA ŃSTWA) Powierzchnia gruntów le śnych Ogółem ha 89,5 89,5 Lasy ogółem ha 89,5 89,5 lasy ochronne ha 0 0 grunty le śne prywatne ogółem ha 85,0 85,0 grunty le śne prywatne osób fizycznych ha 61,0 61,0 grunty le śne prywatne wspólnot gruntowych ha 0 0

62 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice grunty le śne prywatne lasy ochronne ha 0 0 grunty le śne gminne ogółem ha 4,5 4,5 grunty le śne gminne lasy ogółem ha 4,5 4,5 grunty le śne gminne lasy ochronne ha 0 0 Odnowienia i zalesienia Ogółem Ogółem ha 0 0 lasy prywatne ha 0 0 lasy gminne ha 0 0 Zalesienia Ogółem ha 0 0 lasy prywatne ha 0 0 lasy gminne ha 0 0 Pozyskiwanie drewna (grubizny) Ogółem m3 10 14 lasy prywatne m3 10 14 lasy gminne m3 0 0

IX. POZAROLNICZA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA.

1. Przemysł.

Baz ę przemysłow ą w gminie tworz ą zakłady przemysłowe zlokalizowane na terenie wsi gminnej oraz we wsiach : Jasienica Dolna i Malerzowice Wielkie. Ł ącznie przemysł zajmuje w gminie ok.27 ha. Najwi ększym zakładem jest Łambinowicka Fabryka Maszyn "Celpa"SA poło żona we wsi gminnej przy linii kolejowej Nysa- Opole posiadaj ąca własn ą bocznic ę kolejow ą. Du że znaczenie w układzie wojewódzkim ma żwirownia Malerzowice Opolskich Kopalni Surowców Mineralnych posiadaj ąca tereny eksploatacyjne we wsiach Bielice i Malerzowice o pow. 47,5 ha. W przemy śle zatrudnionych jest ok.300 osób.

Wykaz wa żniejszych zakładów przemysłowych: • Łambinowicka Fabryka Maszyn "Celpa"S.A. • PREFAMET-Zremb S.A.-Zakład Produkcyjny (produkcja maszyn i urz ądze ń) • Hesta s.c.- Zakład konstrukcji stalowych • STB-Frank Steimetz Sp z o.o. – urz ądzenia precyzyjne dla przem.drukarskiego • Wojewódzka Spółdzielnia mleczarska – Zakład Mleczarski odział w Łambinowicach • Żwirownia w Malerzowicach • MONTSPAW Pphu B.Osi ński- produkcja artykułów metalowych 2. Budownictwo.

Na terenie gminy nie s ą zlokalizowane wydzielone bazy zakładów i przedsi ębiorstw budowlanych.

63 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

3. Gospodarka komunalna.

Gospodark ą komunaln ą i mieszkaniow ą zajmuje si ę Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (zakład bud żetowy) oraz Spółdzielnia Mieszkaniowa w Łambinowicach . ZGKiM - mie ści si ę w budynku administracyjnym d. POM w Łambinowicach . Baza gospodarcza mie ści si ę w pomieszczeniach warsztatowo-gara żowych b.bazy SKR. Działalno ści ZGKiM: • Grupa remontowo – budowlana • Stacje uzdatniania wody • Administracja zasobami mieszkaniowymi i lokalami u żytkowymi • Usługi transportowe i wywóz nieczysto ści • Stacja diagnostyczna (SKP) – wł.Gminy w dzier żawie.

SM- mie ści si ę w budynku mieszkalnym na osiedlu przy ul.Obozowej.

4. Składy i magazyny.

Wydzielone bazy magazynowo-składowe zajmuj ą na terenie gminy ok.6,0 ha Składy towarów masowych znajduj ą si ę we wsi Jasienica Dolna i we wsi gminnej. Na terenie Jasienicy Dolnej zlokalizowane s ą magazyny zbo żowe. We wsi Pi ątkowice przy drodze krajowej zlokalizowany został skład mat.budowlanych, opału, nawozów sztucznych (ROLBUD).

5. Handel i naprawy (rzemiosło). Na terenie gminy działalno ść handlow ą i rzemie ślnicz ą prowadzi 120 podmiotów. Najwi ększa liczba zakładów znajduje si ę na terenie wsi gminnej i we wsi Jasienica Dolna.

X. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA.

1. Administracja.

Na terenie gminy zlokalizowane s ą nast ępuj ące instytucje o charakterze administracyjnym. 1. Urz ąd Gminy w Łambinowicach 2. Bank Spółdzielczy w Łambinowicach 3. Rewir dzielnicowych w Łambinowicach Łączna powierzchnia u żytkowa obiektów administracyjnych wynosi ok.900 m2.

2. Oświata.

Na terenie gminy w zakresie o światy działaj ą nast ępuj ące placówki o światowe :

64 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

Szkoły: • Zespół Szkół im. Polskich Noblistów w Łambinowicach, ul. Szkolna 2, 48-316 Łambinowice, tel. 4 311 343 Profile: - Liceum Ogólnokształc ące - dzienne o kierunku Technologia informacyjna z rozszerzonymi j ęzykami obcymi - zaoczne dla dorosłych o kierunku ogólnym Liceum Zawodowe o kierunkach: - sprzedawca - mechanik – monter maszyn i urz ądze ń Technikum mechaniczne Gimnazjum • Publiczna Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Walki z Faszyzmem w Łambinowicach, ul. Obozowa 13, 48-316 Łambinowice, tel. 4 311 364

• Publiczna Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Ko ściuszki w Bielicach, Bielice 102, 48-316 Łambinowice, tel. 4 311 458

• Publiczna Szkoła Podstawowa w Jasienicy Dolnej, Jasienica Dolna 156, 48-315 Jasienica Dolna, tel. 4 359 627

• Publiczna Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia Rozwoju Wsi w Lasocicach, Lasocice 82, 48-315 Jasienica Dolna, tel. 4 359 692

• Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Ma ńkowice, Ma ńkowice 113, 48-315 Jasienica Dolna, tel. 4 359 691

Przedszkola: ••• Publiczne Przedszkole w Bielicach, Bielice 91, 48-316 Łambinowice

••• Publiczne Przedszkole w Łambinowicach, ul. Szkolna 18, 48-316 Łambinowice, tel. 4 311 451

••• Publiczne Przedszkole w Sowinie, Sowin 59, 48-316 Łambinowice

••• Publiczne Przedszkole w Jasienicy Dolnej, Jasienica Dolna 12, 48-315 Jasienica Dolna, tel. 4 359 618

••• Publiczne Przedszkole w Ma ńkowicach, Ma ńkowice 113, 48-315 Jasienica Dolna, tel. 4 359 691

••• Publiczne Przedszkole w Lasocicach, Lasocice 82, 48-315 Jasienica Dolna

Tab.21 Placówki szkolne w gminie Łambinowice

Lp Placówka Liczba uczniów w roku szkolnym

65 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice 2000/0 2001/0 2002/0 2003/0 2004/0 2005/06 1 2 3 4 5 1. Publiczna SP w Bielicach 113 117 112 112 109 114 2. Publiczna SP w Jasienicy Dolnej 100 78 75 76 76 72 3. Publiczna SP Stow.Rozwoju Wsi w 75 73 68 56 60 48 Lasocicach 4. Publiczna SP w Łambinowicach 361 365 349 327 324 283 5. Publiczna SP Stow.Rozwoju Wsi w 69 64 62 60 - - Ma ńkowicach 6. Zespół Szkół, w tym: 467 350 526 463 420 408 Publiczne Gimnazjum 320 320 300 300 304 315 Liceum Ogólnokształc ące (dzienne) - - 32 45 56 51 Liceum Zawodowe 54 30 29 28 - - Liceum Ogólnokształc ące dla dorosłych 47 - 93 49 44 42 Technikum mechaniczne dla dorosłych 46 - 72 41 16 55 RAZEM: 1185 1047 1192 1094 1049 925

Tab.22 Placówki przedszkolne w gminie łambinowice

Lp Placówka Liczba uczniów w roku szkolnym 2000/0 2001/0 2002/0 2003/0 2004/0 2005/06 1 2 3 4 5 1. Publiczne Przedszkole w Bielicach 30 34 37 39 39 32 2. Publiczne Przedszkole w Jasienicy Dolnej 22 38 30 36 30 30 3. Publiczne Przedszkole w Lasocicach 23 23 27 24 32 26 4. Publiczne Przedszkole w Łambinowicach 100 78 89 80 80 94 5. Publiczne Przedszkole w Ma ńkowicach 33 31 31 22 19 18 6. Publiczne Przedszkole w Sowinie 16 15 18 18 17 19 RAZEM: 224 219 232 219 217 219

3. Kultura.

Muzeum. Zlokalizowane jest we wsi gminnej przy ul. Obozowej. Pow.u ż.muzeum wynosi 700m2 w tym :budynek główny 620 m2 p.u ż. Muzeum podlega pod Centralne Muzeum Je ńców Wojennych.

Miejsca pami ęci - pomniki. Na terenie Łambinowic zbudowany został Pomnik Ofiar Pami ęci Je ńców Wojennych. Bezpo średnio na terenie poobozowym wybudowano pomnik-krzy ż ku czci ofiar obozu pracy z lat 1945-46.

Kluby, świetlice. Funkcjonuj ą w poni ższych wsiach:

Bielice Sala wielofunkcyjna z zapleczem WDK Jasienica Dolna Świetlica Jasienica Dolna Sala wielofunkcyjna z zapleczem WDK Pi ątkowice Świetlica Łambinowice Sala wielofunkcyjna „Pandora” z zapleczem, GOK,

66 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Buszieszowice Świetlica Sowin Świetlica Wierzbie Świetlica z bibliotek ą z zapleczem Ma ńkowice Świetlica z zapleczem Malerzowice Wlk. Sala

Przy ul.Obozowej w Łambinowicach zaadaptowane zostało na cele zwi ązane z kultur ą (imprezy rozrywkowe) dawne poobozowe kasyno na ok.250 miejsc.

Biblioteki Gminna Biblioteka Publiczna mieszcz ąca si ę w Łambinowicach posiada filie we wsiach : Bielice, Wierzbie, Jasienica Dolna.

Obiekty sakralne - ko ścioły

Zlokalizowane s ą w nast ępuj ących wsiach: Bielice Budzieszowice Jasienica Dolna Lasocice Malerzowice Wielkie Pi ątkowice Ma ńkowice Sowin Wierzbie

4. Zdrowie i opieka społeczna.

Na terenie gminy baz ę podstawowej opieki zdrowotnej stanowi ą 2 niepubliczne o środki zdrowia. Opiek ą społeczn ą zajmuje si ę O środek Pomocy Społecznej w Łambinowicach oraz Schronisko Brata Alberta w Bielicach.

5. Łączno ść . W gminie s ą 2 Urz ędy Pocztowe: • w Łambinowicach, • Jasienicy Dolnej.

6. Słu żba bezpiecze ństwa. Na terenie gminy znajduje si ę rewir dzielnicowych we wsi gminnej.

67 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

7. Hotele. We wsi gminnej zlokalizowany jest hotel przy ul.Szkolnej 3 na wydzielonej działce o powierzchni 1,1 ha. Przy hotelu jest restauracja na 45 miejsc. Hotel pełni w cz ęś ci funkcj ę internatu.

8. Cmentarze.

Zlokalizowane s ą w 8 wsiach. Zajmuj ą teren o ł ącznej powierzchni ok.3,53 ha. Powierzchnia grzebalna wolna wynosi 1,20 ha. Stopień wykorzystania powierzchni grzebalnej szacuje si ę na 66 %. We wsiach Ma ńkowice i Malerzowice znajduj ą si ę cmentarze przyko ścielne (zamkni ęte) oraz nowe, zlokalizowane poza zabudow ą wsi.

Miejscowo ść Pow.cment. Stop.wyk. w ha w ha Bielice 0,60 0,45 Budzieszowice 0,10 0,07 Jasienica Dolna 0,65 0,60 Łambinowice 0,60 0,56 Lasocice 0,48 0,34 Malerzowice 0,40 0,05 Ma ńkowice 0,40 0,10 Wierzbie 0,30 0,25

ΞΙ.ΞΙ.ΞΙ. KOMUNIKACJA.

1.1.1. System transportowy.

System transportowy gminy tworz ą dwa układy : drogowy i kolejowy obejmuj ąc transport towarowy i pasa żerski. Przez gmin ę przebiega 1 droga krajowa oraz 3 drogi wojewódzkie. Pozostałe drogi powiatowe i gminne tworz ą układ uzupełniaj ący o małym znaczeniu transportowym. Układ kolejowy tworzy jedna linia Nysa-Opole. Zaplecze motoryzacji na terenie gminy tworz ą: stacja diagnostyczna (na terenie d.POM-u Łambinowice), warsztaty rzemie ślnicze samochodowe (mechaniczno-blacharskie), stacja paliw, parking (MOP) przy drodze krajowej nr 46.

2.2.2. Układ drogowy.

Układ drogowy stwarza dobre powi ązania komunikacyjne z miastem wojewódzkim, powiatem i miastami s ąsiednimi poprzez 4 główne drogi: Drogi krajowe:

68 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice -Nr 46 Kłodzko – Nysa – Opole – Cz ęstochowa – Szczekociny.

Drogi wojewódzkie: -Nr 405 Niemodlin - Korfantów, -Nr 406 Nysa - Jasienica Dolna –Włostowa, -Nr 407 Nysa – Ł ącznik. (do 1998r. drogi krajowe)

Drogi powiatowe zamiejskie:

Nr drogi Nazwa drogi Długo ść 1506 O Biała – Sowin 9,6 km 1522 O Łambinowice-Goszczowice – DW 4,2 km 405 1523 O Sowin – DP 1522 O 2,8 km 1531 O Węż a – Jasienica Dolna 10,2 km 1532 O Grabin-Łambinowice-Korfantów 11,3 km 1533 O Bielice-Wierzbie 9,7 km 1534 O Jasienica-Malerzowice 9,1 km 1535 O wie ś Malerzowice 1,4 km 1536 O Wie ś Szadurczyce 1,0 km 1537 O Skoroszyce-Pi ątkowice 13,3 km 1559 O przez w.Drogoszów 0,6 km 1605 O Wierzbi ęcice – W.Ł ąki 17,4

Drogi gminne:

Lp. Numer drogi Nazwa ci ągu drogowego

1 104701 O Wierzbie – granica gminy Korfantów (Włostowa) 2 104702 O Pi ątkowice – Drogoszów 3 104703 O Ma ńkowice – Pi ątkowice 4 104704 O Sowin – granica gminy Tułowice ( Goszczowice) 5 104705 O Łambinowice-Niesieb ędowice 6 104706 O Łambinowice ul. Polna 7 104707 O Łambinowice ul. Zielona I 8 104708 O Łambinowice ul. Zielona II 9 104709 O Łambinowice ul. Le śna I i II 10 104710 O Łambinowice ul. Ogrodowa 11 104711 O Łambinowice ul. 1-go Maja 12 104712 O Łambinowice ul. Szkolna 13 104713 O Łambinowice ul. Muzealna 14 104714 O Łambinowice ul. Kwiatowa 15 104715 O Łambinowice ul. Nowowiejska 16 104716 O Łambinowice ul. Słoneczna 17 104717 O Łambinowice ul. Lipowa 18 104718 O Łambinowice ul. Parkowa 19 104719 O Łambinowice ul. Dworcowa 20 104720 O Łambinowice ul. Powsta ńców Śląskich

69 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

3.3.3. Układ kolejowy

Przez teren gminy przebiegaj ą 1 linia kolejowa drugorz ędna relacji Opole- Łambinowice – Nysa znaczenia miejscowego nr 287. W granicach gminy znajduj ą si ę : stacja -, Łambinowice oraz 4 przystanki bezobsługowe Budzieszowice, Jasienica Dolna, Sowin i Ma ńkowice. Utrzymuje si ę istniej ący układ linii kolejowych, stacji i przystanków przebiegaj ących przez gmin ę.

4.4.4. Komunikacja zbiorowa

Podstawowym środkiem obsługi mieszka ńców komunikacj ą zbiorow ą s ą autobusy PKS : • PKS-Nysa, • PKS-Prudnik, • PKS-Opole. Obsługuj ą one wszystkie wsie gminy. Doj ścia do przystanków mieszcz ą si ę w izochronie 15 min.

5.5.5. Zaplecze techniczne motoryzacji

Wa żnym elementem sprawnego funkcjonowania komunikacji kołowej jest wła ściwy poziom technicznego zaplecza motoryzacji. Na terenie gminy funkcjonuj ą: -stacja paliw w Łambinowicach, -stacja diagnostyczna w Łambinowicach, -warsztaty samochodowe , -parking przy drodze krajowej nr 46 w Malerzowicach Wielkich, -parking przy drodze krajowej nr 405 w Sowinie. Parkingi nie posiadaj ą wyposa żenie w w ęzły wodno-sanitarne. Najbli żej gminy Łambinowice zlokalizowane s ą stacje paliw w Korfantowie, Nysie, Niemodlinie i Makowicach (gm. Skoroszyce).

XII. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA.

1. Zaopatrzenie w wod ę

Obszar Gminy Łambinowice jest zwodoci ągowany w 100%. Do publicznego wodoci ągu podł ączonych jest 96,8% mieszka ń. Zaopatrzenie w wod ę bazuje na istniej ących wodoci ągach grupowych „Łambinowice” i „Jasienica Dolna” oraz na wodoci ągach

70 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice zakładowych, z których najwi ększe znaczenie ma wodoci ąg Spółdzielni Mieszkaniowej w Łambinowicach. Wodoci ąg grupowy „Łambinowice” korzysta z SUW Łambinowice o wydajno ści Q śred= 800 mł/24h. Wodoci ąg grupowy „Jasienica Dolna” korzysta z SUW Jasienica Dolna o wydajno ści Qśred= 706 mł/24h. Szczegółow ą charakterystyk ę uj ęć wody zawarto w podrozdziale 1.5 „Wody podziemne”.

Wykaz punktów poboru wody w sołectwach gminy Łambinowice *)

Tabela 23 L.p. Miejscowo ść Mieszka ńców (2001 Liczba punktów Zu życie wody r.) poboru wody wie ś/rok (tys. mł/rok) Zameld. Obecnych 1. Bielice 1061 891 156 13,2 2. Budzieszowice 358 351 59 7 3. Drogoszów 171 156 38 6,9 4. Dworzysko 42 42 2 0,7 5. Jasienica Dln. 894 869 178 20,8 6. Lasocice 474 447 85 9,5 7. Łambinowice 2447 2443 274 31,9 8. Malerzowice 489 472 88 11,1 9. Ma ńkowice 623 659 128 13 10. Bardno 39 14 0,7 11. Okopy 124 124 13 3,3 12. Pi ątkowice 355 352 68 7,1 13. Sowin 551 546 131 7,6 14. Szadurczyce 99 94 30 1,4 15. Wierzbie 633 627 144 13

Wg Programu ochrony środowiska

2. Odprowadzenie ścieków

Wsie gminy Łambinowice oraz zlokalizowane na ich terenie zakłady nie posiadaj ą zbiorczego systemu kanalizacji sanitarnej. Na terenie gminy zlokalizowane s ą jedynie 4 oczyszczalnie ścieków, z tego 3 w samej wsi gminnej. Dwie oczyszczalnie zwi ązane s ą z działalno ści ą miejscowych zakładów pracy (Mleczarnia i ŁFM „Celpa”SA), 1 komunalna eksploatowana przez SM Łambinowice i 1 komunalna we wsi Lasocice. Łączna przepustowo ść oczyszczalni ścieków wynosi 366m 3/d. Sie ć kanalizacji sanitarnej wynosi 7938m. W wi ększo ści wsi ścieki gospodarcze i nieczysto ści odprowadzane s ą do lokalnych zbiorników wybieralnych (szamb) i zagospodarowywane s ą we własnym zakresie. Nieliczne wsie posiadaj ą krótkie odcinki sieci deszczowej, któr ą odprowadzone s ą wody deszczowe do pobliskich rowów melioracyjnych. Stosunkowo najlepiej sie ć ta rozbudowana jest w siedzibie gminy (ok.11 km.).

71 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice Oczyszczalnie ścieków: OSM Prudnik - Mleczarnia Łambinowice Oczyszczalnia jest zlokalizowana na północny-zachód od zakładu. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna. Zamontowano na niej urz ądzenia : • kraty • piaskownik natleniaj ący (szczotki) • rów natleniaj ący Oczyszczone ścieki odprowadzone s ą do pobliskiego rowu melioracyjnego. Jednorazowy zrzut ścieków 97 m 3/20 godzin.

Łambinowicka Fabryka Maszyn "Celpa" SA w Łambinowicach Składa si ę ona z 2 osadników - zlokalizowanych w południowej cz ęś ci zakładu. Osad z komory fermentacyjnej usuwany jest okresowo. Max. przepływ obliczeniowy osadnika - 13,6 m 3/h.Po oczyszczeniu ścieki doprowadzone s ą do kolektora deszczowego. Miejsce podł ączenia znajduje si ę poza terenem zakładu.

Spółdzielnia Mieszkaniowa Łambinowice Pod Zarz ąd Spółdzielni Mieszkaniowej podlega oczyszczalnia ścieków w Łambinowicach. Zlokalizowana jest ona we wschodniej cz ęś ci wsi ok.2 km od centrum , na terenie le śnym, po prawej stronie drogi do Goszczowic. Zbudowano j ą w okresie II wojny światowej dla potrzeb obozu w Łambinowicach. W skład oczyszczalni wchodz ą : osadnik Imhoffa 2 -komorowy - betonowy zbiornik o przepływie pionowo-poziomym o wym.13,0 x 13,0 m. Powierzchnia całkowita oczyszczalni zajmuje teren o pow.ok.3 ha.

Ścieki sanitarne na powy ższ ą oczyszczalni ę doprowadzone s ą kolektorem # 400.

3. Gospodarka odpadami

W roku 1994 w Okopach (przysiółek Łambinowic) otworzono gminne wysypisko śmieci o powierzchni 4 ha, z czego na składowanie odpadów przeznaczono 2,08 ha. Pojemno ść czaszy wysypiska wynosi 159 000 mł, eksploatacyjna pojemno ść wynosi ok. 132 500 mł. Zapełnienie wysypiska na rok 2003 okre śla si ę na 28,23 tys. ton (ok. 26% ogólnej pojemno ści). Przewidywana data zamkni ęcia składowiska to 2025 rok. Niecka składowa wysypiska jest podzielona na 3 sektory, które w efekcie pozwalaj ą na ułatwienie eksploatacji, zmniejszenie obj ęto ści zanieczyszczonych odcieków, zmniejszenie uci ąż liwo ści wysypiska na otoczenie, obni żenie nakładów eksploatacyjnych. Powierzchnia niecki jest w cało ści uszczelniona foli ą PEHD o grubo ści 1,5 mm, wyposa żona w drena ż, zbiorniki odcieków, studnie odgazowuj ące drog ę dojazdow ą, wały dziel ące. Kwatery: • nr 1 – o pojemno ści 30 000 mł • nr 2 – o pojemno ści 65 368 mł • nr 3 – o pojemno ści 37 120 mł. W latach 2000-2003 uruchomiono II i III kwater ę wysypiska. Od roku 2004 zapełniana będzie kwatera II. W ci ągu roku na składowisko odprowadzanych jest ok. 7,5-8 tys. mł opakowa ń, w tym tak że odpady z gminy Kamiennik i sporadycznie z gminy Otmuchów. Od 2004 roku rozpocz ęto selektywn ą zbiórk ę odpadów.

72 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

4. Elektroenergetyka.

W 2003 r. liczba odbiorców energii elektrycznej wyniosła 2748 .Energia dostarczana jest przy pomocy linii 110 kV i stacji transformatorowych 15/0,4 kV ( w tym GPZ i RS 15/15 KV ) w ilo ści 52 szt . Ponadto o świetlenie uliczne to linie niskiego napi ęcia o długo ści 64 ,3 km zasilaj ące 590 lamp o świetleniowych . Gmina posiada korzystne warunki dla rozwoju energetyki odnawialnej. Na rzece Nysie Kłodzkiej realizowana jest elektrownia wodna „Drogoszów”,a w rejonie wsi Jasienica Dolna, Budzieszowice, Drogoszów, Pi ątkowice i Bielice . Elektrownie s ą korzystne warunki dla rozwoju energetyki wiatrowej.

Sieci najwy ższych napi ęć Na terenie gminy Łambinowice pracuje stacja 110/15 kV "GPZ Bielice". Stacja ta zlokalizowana jest w miejscowo ści Bielice - wyposa żona jest w transformator o mocy 10 MUA. Zasilanie stacji po stronie 110 kV odczepowo z jednotorowej linii 110kVrelacji GPZ Gracze- GPZ Hajduki Nyskie. Przez teren gminy przebiegaj ą nast ępuj ące napowietrzne linie najwy ższych napi ęć : - jednotorowa 220 kV o przekroju przewodów roboczych AFI 525 mm2- relacji Groszowice- Ząbkowice Śl.- Świebodzice. Długo ść linii w granicach opracowania ok.8 km. - jednotorowa 110 kV z odczepem do GPZ Bielice o przekroju przewodów roboczych 120 mm2 AFI relacji Gracze- Nysa. Długo ść linii w granicach gminy ok. 6 km.

Terenowe sieci średnich napi ęć Istniej ące zapotrzebowanie mocy odbiorców z terenu gminy w wielko ści ok.4 MW pokrywane jest z "GPZ Bielice ".Przesył mocy dokonywany jest w przewa żaj ącej cz ęś ci napowietrznej ci ągami liniowymi 15 kV. Niewielkie odcinki linii kablowych wyst ępuj ą jedynie w rejonie wsi gminnej Łambinowice. Z GPZ-tu wyprowadzone s ą napowietrzne ci ągi liniowe 15 kV ,w których wł ączonych s ą przelotowo lub na odczepie 52 stacje transformatorowe 15/0,4 kV. Całkowita długo ść linii 15kV na terenie w stanie istniej ącym wynosi ok.85km. Sie ć niskiego napi ęcia w przewa żaj ącej cz ęś ci wykonana jest jako napowietrzna o zró żnicowanych przekrojach przewodów roboczych na słupach drewnianych i strunobetonowych. O świetlenie dróg we wsiach na terenie gminy jest zró żnicowane i w wielu przypadkach wymagaj ące modernizacji.

5. Telekomunikacja.

Abonenci telefoniczni z terenu gminy Łambinowice obsługiwani s ą przez TP S.A. oraz operatorów telekomunikacji bezprzewodowej. W gminie funkcjonuj ą 3 centrale telefoniczne: • Łambinowice , typ centrali PSTN + ISDN BRA , cyfrowa 632 oraz cyfrowa nowoczesna 124 + 22, • Wierzbie PSTN+ISDN BRA ,cyfrowa nowoczesna 81+ 1 • Jasienica Dolna PSTN+ISDN BRA , cyfrowa nowoczesna 198 +14

73 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice W 2004r. długo ść linii przesyłowych Telekomunikacji Polskiej S.A. wynosiły: • linie miedziane o długo ści 42 km, • linie światłowodowe o długo ści ok. 10 km.

Telekomunikacyjna sie ć przesyłowa nie jest wystarczaj ąca dla pełnego zapewnienia dost ępu mieszka ńcom gminy do internetu.

6. Zaopatrzenie w ciepło.

Na terenie gminy nie funkcjonuje scentralizowany system cieplny. Potrzeby grzewcze s ą pokrywane ze źródeł lokalnych. Wi ększo ść potrzeb cieplnych nowych obiektów pokrywana jest z lokalnych kotłowni w ęglowych i koksowych. Obiekty stare w wi ększo ści posiadaj ą ogrzewania piecowe i ewentualnie eta żowe. Najwi ększym źródłem ciepła w gminie jest kotłownia w Łambinowickiej Fabryce Maszyn "Celpa" S.A. Z kotłowni s ą ogrzewane wszystkie obiekty produkcyjno-administracyjne zakładu. Na osiedlu wielorodzinnym w Łambinowicach przy ul. Obozowej pracuje kotłownia Spółdzielni Mieszkaniowej. Oprócz w/w kotłowni w Łambinowicach eksploatowane są jeszcze źródła o wydajno ściach małych, poni żej 0,3 Gcal/h, m.in.Zbiorcza Szkoła Gminna.,in. Ogrzewanie mieszka ń ilustruje poni ższe zestawienie.

Tabela.24 Sposoby ogrzewania mieszka ń w gminie Łambinowice Wyszczególnienie Centralne ogrzewanie m- mieszkanie p-pow. U żytkowa mieszkania w m˛ Ogółem Zbiorowe Indywidualne Piece Inne Ogółem 2184 436 1206 528 14 p 168697 21617 110635 34866 1579

Z ogólnej liczby 2184 mieszka ń centralne ogrzewanie posiada 1642 mieszkania, co stanowi 75,2% ogółu mieszka ń. Z tej liczby 436 mieszka ń podł ączonych jest do zbiorowej sieci ( 20 % ogółu ), a 1206 posiada indywidualne c.o. ( 55,2 % ogółu). Piece posiada 528 mieszka ń, co stanowi 24,2% ogółu mieszka ń wyposa żonych w ogrzewanie .

ΞΙΙΙ. STRUKTURA WŁASNOŚCIOWA.

Wg stanu na 2004r. gminny zasób nieruchomo ści zajmuje ł ączn ą powierzchni ę 366,15 ha gruntów, z tego : ••• pod drogami 185,55 ha gruntów ••• pod rowami 14,35 ha gruntów ••• tereny zabudowane i przeznaczone pod zabudow ę 30,04 ha ,w tym 3,48 ha pod zabudow ę,

74 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice ••• pozostałe o ł ącznej powierzchni 107,49 ha ( w skład których wchodz ą wysypiska śmieci, lasy, tereny zieleni, u żytki rolne, nieu żytki , inne )

- grunty oddane w u żytkowanie wieczyste 28,72 ha

Mienie gminy w postaci obiektów komunalnych obejmuje: • budynki mieszkalne i gospodarcze – 18 z ł ączn ą ilo ści ą 57 lokali mieszkalnych • obiekty remiz OSP – 9 / jednostek 10/ • obiekty sportowe -1 • budynki kultury i świetlice -12 • placówki o światowe -10 • pozostałe obiekty -31 / bud. adm, stacje uzdatniania wody, pompownie ścieków, • przystanki PKS, zbiorniki p.po ż., itp.

XIV. BARIERY I SZANSE ROZWOJU GMINY.

Bariery rozwoju gminy:

w zakresie elementów społeczno- gospodarczych:  wysoka stopa bezrobocia,  starzenie si ę ludno ści,  wyra źny wzrost migracji wewn ętrznej i zagranicznej,  niski przyrost naturalny,  niski poziom wykształcenia,  du że rozdrobnienie gospodarstw rolnych,  du ża ilo ść drobnych gospodarstw rolnych do 2ha (ponad 50% wszystkich gospodarstw rolnych),  brak ofert pracy na terenach wiejskich,  brak miejsc pracy dla kobiet,  nierozwi ązana gospodarka ściekowa w wi ększo ści wsi.

w zakresie środowiska przyrodniczego  poło żenia gminy w obszarze ustanowionym prawnie jako obszar chronionego krajobrazu - Bory Niemodli ńskie i wprowadzone na tym obszarze ograniczenia i uwarunkowania w inwestowaniu i zagospodarowaniu,  uwarunkowania ekologiczne zwi ązane z dolin ą rzeki Nysy Kłodzkiej wchodz ącej w system przyrodniczy ECONET PL,  uwarunkowania hydrogeologiczne zwi ązane z wyst ępowaniem głównego zbiornika wód podziemnych GZWP 338 Paczków – Niemodlin,

75 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice  zagro żenie wód gruntowych wynikaj ące z nieuregulowanej w pełni gospodarki ściekowej.

Szanse rozwoju gminy:

Do najwa żniejszych elementów sprzyjaj ących rozwojowi gminy nale ży zaliczy ć: 1) poło żenie gminy: • przy drodze krajowej 46 Kłodzko – Szczekociny, 3 drogach wojewódzkich i ci ągach dróg powiatowych, • przy linii kolejowej Opole – Nysa z bocznic ą kolejow ą we wsi gminnej, 2) zasoby naturalne gminy: • tereny le śne wchodz ące w Obszar Chronionego Krajobrazu „Bory Niemodli ńskie”, • niezanieczyszczone powietrze, • udokumentowane zło ża surowców mineralnych w Bielicach i Malerzowicach Wlk., 3) stosunkowo dobre wyposa żenie infrastruktury społecznej : • oświaty (baza szkolnictwa podstawowego i średniego), • zdrowia i opieki społecznej, • kultury, 4) Muzeum Centralne Je ńców Wojennych w Łambinowicach, 5) tereny po byłym poligonie wojskowym w Łambinowicach, 6) stosunkowo dobre warunki mieszkaniowe 7) zagospodarowanie istniej ącej bazy przemysłowej (m.in.Celpy S.A.), 8) zagospodarowanie uzbrojonych terenów i powierzchni produkcyjnych stwarzaj ących mo żliwo ść rozwini ęcia produkcji, 9) rozwini ęty na terenie gminy handel i usługi, 10) rozwini ęta gospodarka rolna, 11) dobrze rozwini ęta gospodarka komunalna i sie ć dróg, 12) rozwi ązana gospodarka odpadami bazuj ąca na składowisku odpadów w Łambinowicach – Okopach. 13) Budowa obiektów produkcji odnawialnej energii elektrycznej: • druga elektrownia wodna „Drogoszów” na rzece Nysie Kłodzkiej • parki wiatrowe w rejonie wsi Jasienica Dolna, Budzieszowice, Drogoszów, Pi ątkowice i Bielice.

76 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

WÓJT GMINY ŁAMBINOWICE S t u d i u m uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice

Zmiana – tekst jednolity

Zał ącznik Nr 1 do Uchwały VI/43/2015

Rady Gminy w Łambinowicach z dnia dnia 28 maja 2015r.

Cz ęść B. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Nysa, 2015r

B. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY

SPIS TRE ŚCI:

1 BIURO URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNE 48-304 NYSANYSA, ul.22 Stycznia 14 tel./fax (0-77) 43-33-381 NIPNIPNIP:753-00-18-997NIP Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

B. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ...... 2

I. PODSTAWA I PRZEDMIOT OPRACOWNIA...... 4 1. Podstawa opracowania...... 4 2. Przedmiot zmiany studium...... 4

II. CELE, SZANSE I PROBLEMY ROZWOJU PRZESTRZENNEGO GMINY...... 5 1. Cele i kierunki rozwoju gminy...... 5 2. Szanse rozwoju...... 7 3. Społeczne problemy rozwoju...... 8

III. STRUKTURA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA...... 13 1. Główne funkcje gminy...... 13 2. Struktura funkcjonalna miejscowo ści gminy Łambinowice...... 14

IV. KIERUNKI OCHRONY WARTO ŚCI I ZASOBÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO...... 15 1. Zasady kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego...... 15 2. Ochrona przyrody ...... 17 3. Zło ża surowców mineralnych...... 19 4. Obszary systemu ekologicznego "E"...... 21

V. KIERUNKI I ZASADY OCHRONY WARTO ŚCI KULTUROWYCH...... 23 1. Podstawowe elementy dziedzictwa kulturowego...... 24 2. Ochrona elementów zabytkowych...... 24 3. Zakres ochrony konserwatorskiej obiektów zabytkowych...... 34 4. Miejsca pami ęci narodowej...... 34 5. Zabytkowe układy ulicowe...... 34 6. Cmentarze zabytkowe...... 34 7. Stanowiska archeologiczne...... 34 8. Parki dworskie i obszary chronionego krajobrazu...... 38

VI. KIERUNKI ROZWOJU FUNKCJI PRODUKCYJNYCH...... 38 1. Kierunki rozwoju rolnictwa...... 38 2. Kierunki rozwoju przestrzennego funkcji produkcyjnych pozarolniczych...... 40

VII. KIERUNKI I ZASADY ROZWOJU TURYSTYKI I REKREACJI...... 42

VIII. KIERUNKI ROZWOJU I FUNKCJONOWANIA TERENÓW SPECJALNYCH...... 43 1. Kierunki rozwoju i funkcjonowania terenów zwi ązanych z bezpiecze ństwem publicznym...... 43 2. Kierunki rozwoju i funkcjonowania terenów specjalnych MON...... 43 3. Kierunki rozwoju terenów zwi ązanych z ochron ą przeciwpowodziow ą...... 44

IX. ZASADY GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ DOTYCZ ĄCE OBSZARÓW ZABUDOWANYCH. 44 1. Zabudowa mieszkaniowa...... 44 2. Zabudowa usługowa...... 46 3. Tereny wymagaj ące przekształce ń i rewaloryzacji...... 47 4. Zabudowa przemysłowa...... 47

X. KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO OBSZARÓW OSADNICZYCH...... 48 1. Kierunki rozwoju mieszkalnictwa ...... 48 2. Kierunki rozwoju przemysłu i działalno ści gospodarczej...... 48 3. Kierunki rozwoju zabudowy letniskowej...... 49 4. Obszary wielofunkcyjne przeznaczone do realizacji nowych programów gminy ...... 49

XI. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI ...... 50 1. Zasady i polityka gminy dotycz ące systemu transportowego...... 50 2. Kierunki i zasady funkcjonowania układu drogowego...... 51 3. Ci ągi dróg rowerowych...... 53 4. Kierunki zewn ętrznych powi ąza ń komunikacyjnych...... 53 5. Komunikacja zbiorowa...... 53 6. Zaplecze techniczne motoryzacji...... 54

2 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

XII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 54 1. Polityka rozwoju infrastruktury technicznej...... 54 2. Kierunki i zasady usuwania odpadów stałych...... 55 3. Kierunki zaopatrzenia w gaz ziemny...... 56 4. Elektroenergetyka...... 57 5. Zaopatrzenie w ciepło...... 57 6. Telekomunikacja...... 58

XIII. OBSZARY, DLA KTÓRYCH SPORZ ĄDZENIE MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO JEST OBOWI ĄZKOWE...... 58

XIV. PROPOZYCJE ZADA Ń SŁU ŻĄ CYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH...... 60

1. PODSTAWA I PRZEDMIOT OPRACOWNIA

3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego 1. Podstawa opracowania.

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice uchwalone zostało uchwał ą nr XXVII/182/2001 Rady Gminy w Łambinowicach z dnia z 22 lutego 2001r.,zmienione uchwał ą nr XXXIX/269/2006 Rady Gminy Łambinowice z dnia z 27 kwietnia 2006r. oraz uchwał ą nr XIII/106/12 z dnia 24 lutego 2012r. W 2012r. uchwał ą nr XIII/107/12 Rady Gminy w Łambinowicach z dnia 24 lutego 2012 przyst ąpiono do sporz ądzenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice W ramach zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice zostały ponadto uwzgl ędnione wnioski zgłoszone przez instytucje uprawnione do uzgadniania i opiniowania projektu zmiany studium oraz wnioski podmiotów gospodarczych i osób fizycznych.

2. Przedmiot zmiany studium. Zmiana studium obejmuje: Obszar nr 1 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Łambinowice pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą i zagrodow ą; Obszar nr 2 Przeznaczenie terenów rolnych pod cmentarz parafialny we wsi Ma ńkowice (zgodnie z wydan ą decyzj ą o warunkach zabudowy); Obszar nr 3 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Sowin przy drodze powiatowej 1523O zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą i zagrodow ą (zgodnie z wydan ą decyzj ą o warunkach zabudowy); Obszar nr 4 Przeznaczenie terenów rolnych pod zalesienie we wsi Ma ńkowice; Obszar nr 5 Wprowadzenie obszaru górniczego zło ża Malerzowice II na terenach gruntów rolnych Obszar nr 6 Obj ęcie ochron ą historycznego układu ruralistycznego wsi Ma ńkowice; Obszar nr 7 Obj ęcie ochron ą historycznego układu ruralistycznego wsi Jasienica Dolna; Obszar nr 8 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Szadurczyce przy drodze powiatowej nr 1532O na cele usług kultury, obiektów i urz ądze ń wypoczynku, rekreacji, sportu i turystyki; Obszar nr 9 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Ma ńkowice pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą; Obszar nr 10 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Malerzowice Wielkie pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą; Obszar nr 11 Przeznaczenie terenów rolnych do zalesienia w Malerzowicach Wielkich; Obszar nr 12 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Malerzowice Wielkie pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą i usługowej; Obszar nr 13 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Bielice przy drodze powiatowej nr 1534O zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą; Obszar nr 14 Przeznaczenie terenu rolnego we wsi Drogoszów pod elektrowni ę wodn ą; Obszar nr 15 Przeznaczenie terenu byłego poligonu we wsi Łambinowice pod funkcje produkcyjne w tym farm ę fotowoltaiczn ą; Obszar nr 16 Przeznaczenie terenów rolnych w obr ębie wsi Malerzowice Wielkie przy drodze krajowej nr 46 pod produkcje, magazyny, składy; Obszar nr 17 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Malerzowice Wielkie pod funkcje mieszkaniow ą jednorodzinn ą Obszar nr 18 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Malerzowice Wielkie pod funkcj ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą, Obszar nr 19 Przeznaczenie terenów poprodukcyjnych we wsi Malerzowice Wielkie pod kompleks obiektów i urz ądze ń wypoczynku, rekreacji, sportu i turystyki. Obszar nr 20 Przeznaczenie terenu górniczego we wsi Bielice pod funkcje produkcyjne w tym farm ę fotowoltaiczn ą. Obszar nr 21 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Budzieszowice pod funkcje mieszkaniow ą jednorodzinn ą; Obszar nr 22 Obj ęcie ochron ą historycznego układu ruralistycznego we wsi Pi ątkowice; Obszar nr 23 Przeznaczenie terenów rolnych we wsi Łambinowice pod gara że;

4 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

II. CELE, SZANSE I PROBLEMY ROZWOJU PRZESTRZENNEGO GMINY.

1. Cele i kierunki rozwoju gminy.

Celem generalnym jest o żywienie gospodarcze i zapewnienie zrównowa żonego rozwoju gminy w oparciu o nowoczesne rolnictwo, rozwój energetyki odnawialnej, dynamiczny rozwój usług i turystyki jak równie ż aktywno ść biznesow ą małych i średnich przedsi ębiorstw. Wsparciem dla tego procesu b ędzie szybki rozwój infrastruktury technicznej, rozwój mieszkalnictwa, wzrost kwalifikacji i umiej ętno ści zasobów rynku pracy oraz realizowanie polityki proekologicznej. Realizacja tak sformułowanego celu ułatwi proces koniecznych przemian i dostosowanie si ę do standardów Unii Europejskiej.

W świetle tak postawionego celu generalnego wymagana jest realizacja nast ępuj ących celów szczegółowych:

1. Cele ekonomiczne - wyra żaj ą si ę w kształtowaniu mechanizmów stymuluj ących efektywny i wielostronny i zrównowa żony rozwój gospodarczy gminy na bazie własnych zasobów przyrodniczo - kulturowych w podejmowaniu działa ń zapewniaj ących obni żenie bezrobocia i wzrost standardu życia mieszka ńców , poprzez:

• aktywizacj ę rozwoju funkcji podstawowych gminy tj. rolnictwa, przemysłu, turystyki, • restrukturyzacj ę istniej ącego przemysłu (w tym równie ż zakładów przetwórstwa rolnego), • wspieranie przedsi ębiorczo ści, • zapewnienie wsparcia dla małych i średnich przedsi ębiorstw, • zapewnienie korzystnych warunków do inwestowania, • umacnianie pozycji rodzinnych gospodarstw rolnych, ich przeobra żenie strukturalne, • wprowadzenie nowych rozwi ąza ń agrotechnicznych, rozwój lokalnego przetwórstwa rolnego, • wsparcie dla tworzenia si ę grup producenckich rolników, • rozwój sektora bankowego w miejscowo ści gminnej, • modernizacja układu komunikacyjnego i poprawa stanu dróg, • dost ępno ść do internetu, • pełne wykorzystanie terenów rolnych, • aktywizacja gospodarcza regionów i obszarów wiejskich o korzystnych warunkach wiatrowych, • stworzenie warunków dla rozwoju energetyki wiatrowej i elektrowni wodnej.

2. Cele społeczne - wyra żaj ą si ę w poprawie standardu życia lokalnej społeczno ści, w sprawnym funkcjonowaniu gminy, a w szczególno ści polegaj ą na :

• stworzeniu warunków dla realizacji budownictwa mieszkaniowego, • zapewnieniu dogodnych warunków życia w drodze rozwijania infrastruktury społecznej w dostosowaniu do potrzeb lokalnych,

5 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

• zapewnieniu mieszka ńcom odpowiedniej ilo ści i jako ści usług, • wyposa żeniu obszaru gminy w potrzebne, niezb ędne urz ądzenia infrastruktury technicznej umo żliwiaj ące realizacj ę kanalizacji obszarów osadniczych, zaopatrzenie w gaz, realizacj ę sieci wodoci ągowej oraz telekomunikacyjnej, • zapewnieniu odpowiedniego poziomu ochrony zdrowotnych warunków życia mieszka ńców, • poprawie bezpiecze ństwa mieszka ńców, w tym stworzenie warunków ochrony przeciwpowodziowej.

3. Cele przestrzenne - polegaj ą na zachowaniu lub przywracaniu ładu przestrzennego wiejskich jednostek osadniczych z uwzgl ędnieniem warto ści kulturowych i przyrodniczych; w szczególno ści:

• na uporz ądkowaniu struktury funkcjonalno przestrzennej gminy, • przygotowaniu terenów dla mieszkalnictwa, działalno ści przemysłowej, usługowej oraz komunalnej, • likwidacji zaniedba ń i nieprawidłowo ści w dotychczasowym zagospodarowaniu przestrzennym poprzez rewitalizacj ę i rehabilitacj ę zabudowy, • racjonalnej gospodarce terenami i efektywnym ich wykorzystaniu, • zabezpieczeniu funkcji i obiektów chronionych, • okre śleniu odpowiedniej funkcji dla obszarów problemowych, • zalesianiu terenów nieprzydatnych rolniczo z wyj ątkiem terenów cennych przyrodniczo, • stosowaniu rozwi ąza ń architektonicznych nawi ązuj ących do tradycji lokalnych . • ochrona krajobrazu.

4. Cele kulturowe - polegaj ą na zachowaniu warto ściowych zasobów dziedzictwa kulturowego oraz kształtowaniu atrakcyjnego wizerunku gminy poprzez:

••• ochron ę istniej ących zasobów kulturowych; ich restrukturyzacj ę, renowacj ę i rewitalizacj ę, ••• kształtowanie harmonijnego krajobrazu kulturowego z zachowaniem naturalnych krajobrazów i zabytkowych układów urbanistycznych, ••• uwzgl ędnienie w planach miejscowych wsi problematyki ochrony warto ści kulturowych, ••• wykształcenie ci ągu kulturowego „obszaru pami ęci” obejmuj ącego Centralne Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych w Łambinowicach i tereny cmentarzy jenieckich.

5. Cele ekologiczne - wyra żaj ą si ę w ochronie i racjonalnym kształtowaniu środowiska przyrodniczego poprzez:

• uwzgl ędnienie problematyki ochrony środowiska jako nierozł ącznej cz ęś ci wszystkich procesów rozwojowych, • pełn ą ochron ę warto ści przyrodniczych, a wraz z nimi warto ści kulturowych, • ochron ę ci ągów ekologicznych, obszaru chronionego krajobrazu „Borów Niemodli ńskich”, proponowanych ostoi przyrodniczych, pomników przyrody, zabytkowych parków , u żytków ekologicznych, • ochron ę lasów, gleb, surowców naturalnych, wód, atmosfery, • hamowanie procesów degradacji środowiska naturalnego ( np. likwidacja dzikich wysypisk śmieci), • stosowanie nowoczesnych technologii w zakresie infrastruktury technicznej przyjaznych dla środowiska (m. in. w ciepłownictwie poprzez redukcj ę emisji zanieczyszcze ń powietrza), • rozwi ązanie problemu gospodarki ściekami.

6 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Studium ma by ć narz ędziem pomocnym do osi ągni ęcia zało żonych celów, które zmierzaj ą do sukcesywnego zrównowa żonego rozwoju gminy. Proces formułowania celów w rozwoju gminy nie jest prosty, gdy ż zawsze wyst ępuje nadmiar celów w stosunku do mo żliwo ści ich zrealizowania. Wyst ępuj ące ograniczenia, a tak że nierzadko sprzeczno ść celów wymagaj ą uwzgl ędniania kompromisów i dokonywania wyborów. W studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice przyj ęto zało żenie, że celem generalnym rozwoju b ędzie ekorozwój, przez który nale ży rozumie ć zrównowa żony udział czynników ekologicznych, gospodarczych i społecznych w kształtowaniu procesów rozwojowych gminy. Efektem po żą danych zmian w zagospodarowaniu przestrzennym zapisanych w przekroju ró żnych sfer gospodarowania winno by ć sukcesywne wypełnianie podstawowych celów rozwoju gminy, do których w uj ęciu bardzo generalnym - zaliczono: • popraw ę jako ści życia, • zwi ększenie efektywno ści gospodarowania, • tworzenie ładu przestrzennego. • rozwój zrównowa żony

2. Szanse rozwoju.

Spo śród omówionych w cz ęś ci A uwarunkowa ń zwi ązanych z istniej ącym zagospodarowaniem gminy i stanem środowiska przyrodniczego i kulturowego dostrzec mo żna te elementy, które rzutowa ć winny na szanse rozwojowe gminy:

Gmina posiada stosunkowo du że walory środowiska przyrodniczego. Stan środowiska oceni ć nale ży jako dobry. Nie wyst ępuj ą generalnie przekroczenia dopuszczalnych norm w zakresie ochrony powietrza, wód powierzchniowych i wgł ębnych.
Północn ą cz ęść gminy porastaj ą Bory Niemodli ńskie, dla których wyznaczona została na obszarze gminy granica chronionego krajobrazu i proponowana jest ostoja – Bory Niemodli ńskie.
Gmina posiada dobrej i średniej jako ści obszary dla produkcji rolnej i stosunkowo dobrze rozwini ętą baz ę produkcyjn ą rolnictwa.
Miejscowo ść gminna - Łambinowice posiada znacz ące tradycje przemysłowe zwi ązane głównie z przemysłem elektromaszynowym i spo żywczym.
W najwi ększych miejscowo ściach gminy Łambinowicach i Jasienicy Dolnej s ą znaczne rezerwy dla rozwoju funkcji produkcyjnych.
W zachodniej cz ęś ci gminy wyst ępuj ą znacz ące zło ża kruszywa naturalnego, których eksploatacja prowadzona jest w Malerzowicach.
W Łambinowicach mie ści si ę Centralne Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych na terenie poobozowym, pomnik ku czci ofiar obozu oraz cmentarze jenieckie na bazie których mo żliwe jest wykształcenie ci ągu kulturowego „obszaru pami ęci” o znaczeniu krajowym i mi ędzynarodowym.
Gmina prowadzi od szeregu lat działania proekologiczne. Rozwi ązany został w gminie problem usuwania odpadów w oparciu o własne składowisko odpadów (w miejscowo ści Łambinowice-Okopy). Gmina jest w pełni zwodoci ągowana. Wybudowana została nowa oczyszczalnia we wsi Lasocice. W miejscowo ści gminnej istnieje oczyszczalnia ścieków. Samorz ąd lokalny przygotowuje si ę do budowy lokalnych oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacyjnych w pozostałych wsiach gminy.
Gmina posiada korzystne warunki do wprowadzenia na swój teren gazu ziemnego poprzez przył ączenie do gazoci ągu wysokiego ci śnienia przebiegaj ącego przez s ąsiedni ą gmin ę Skoroszyce (w rejonie wsi Sidzina).

7 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Gmina ma dobrze rozwini ęty układ drogowy (droga krajowa, drogi wojewódzkie i powiatowe); przez gmin ę przebiega linia kolejowa znaczenia miejscowego Nysa – Opole.
Przy drodze krajowej funkcjonuje MOP.
Na obszarze gminy przewiduje si ę budow ę obiektów produkcji energii elektrycznej; nale ży do nich budowa drugiej elektrowni wodnej „Drogoszów” na rzece Nysie Kłodzkiej, oraz parków wiatrowych w rejonie wsi Jasienica Dolna, Budzieszowice, Drogoszów, Pi ątkowice i Bielice.

W świetle powy ższego szanse rozwojowe gminy powinny opiera ć si ę na działaniach obejmuj ących:

Rozwój nowoczesnego rolnictwa; w tym rolnictwa ekologicznego.
Stworzenie nowoczesnej bazy przetwórstwa rolno-spo żywczego, przechowalnictwa.
Rozwój funkcji produkcyjnej (przemysł, magazyny, giełdy towarowe, rzemiosło produkcyjne) w ramach stref aktywizacji gospodarczej we wsi gminnej, na terenie dawnego poligonu w Łambinowicach i we wsi Jasienica Dolna; w tym restrukturyzacja istniej ącego przemysłu w Łambinowicach.
Utrzymanie eksploatacji kruszywa w zachodniej cz ęś ci gminy.
Zagospodarowanie ci ągu kulturowego - „obszaru pami ęci” obejmuj ącego teren poobozowy, Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych, pomnik ku czci ofiar obozu oraz cmentarze jenieckie stanowi ć b ędzie element aktywizacji i promocji gminy. Mo że by ć równie ż znacz ącym miejscem turystyki martyrologicznej o znaczeniu ponadregionalnym.
Wykorzystanie terenów poeksploatacyjnych rekultywowanych w kierunku wodnym, na cele lokalnej turystyki i wypoczynku.
Tworzenie zakładów rzemie ślniczych na terenie wiejskim gminy.
Aktywizacj ę turystyczn ą (turystyka martyrologiczna, agroturystyka, budownictwo letniskowe, in.)
Rozwój funkcji mieszkaniowej w Łambinowicach i Jasienicy Dolnej,
Pozyskiwanie odnawialnych źródeł energii.

3. Społeczne problemy rozwoju.

3.1 Demografia

Procesy demograficzne wpływaj ą na skal ę rozwoju gminy oraz potrzeby rozwoju wielu dziedzin życia i sposobów zagospodarowania zwi ązanych m.in. z zabezpieczeniem potrzeb mieszkaniowych, miejsc pracy, sieci ą i wielko ści ą placówek infrastruktury społecznej (przedszkola, szkoły, placówki zdrowia, opieka społeczna, i in.) oraz wielko ści ą urz ądze ń in żynierii technicznej. W cz ęś ci A: uwarunkowaniach - diagnozie stanu gminy w rozdziale III Sytuacja społeczna omówiono dotychczasowe procesy demograficzne, rynek pracy i mieszkalnictwo.

3.1.1. Liczba ludno ści.

W prognozowaniu liczby ludno ści uwzgl ędniono: -średnioroczny rzeczywisty przyrost zaludnienia gminy o ok.10 osób średniorocznie w latach 1978-98, -nieznaczny spadek zaludnienia gminy w latach 1999-2002,

8 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

-ustabilizowan ą tendencj ę odpływu ludno ści z terenu gminy do 2005r, -bardzo wysoki spadek ludno ści od 2005r.

Analizuj ąc dotychczasowe procesy demograficzne i dynamik ę gospodarcz ą gminy zało żono, że rozwój demograficzny bazowa ć b ędzie głównie na przyro ście naturalnym. Spodziewa ć si ę nale ży post ępuj ącego spadku zaludnienia gminy. Wielko ść spadku uzale żniony b ędzie od odpływu ludno ści z terenu gminy. Na skal ę tego odpływu rzutowa ć b ędzie dynamika rozwoju gospodarczego gminy, czego skutkiem jest migracja za granic ę. W poni ższej perspektywicznej prognozie na 2015r. zało żono wysoki spadek liczby mieszka ńców gminy.

Lata Liczba ludno ści całej gminy 1998 8.300 2002 8.250 2012 7864 2014 7734 2020 7.600-7.560

W 2014r. warto ść liczby ludno ści w gminie wynosiła 7734 z czego 3796 stanowili m ęż czy źni natomiast 3938 kobiety.

3.1.2. Zatrudnienie.

W kształtowaniu polityki rynku pracy uwzgl ędniono nast ępuj ące uwarunkowania wynikaj ące z aktualnego bilansu zatrudnienia na terenie gminy (cz.A,rozdz.IV podrozdz.2 tab.5):

Wg danych GUS : • liczba osób w wieku produkcyjnym (GUS 2014) na terenie gminy wynosiła 4948 tj. 64 % ogólnej liczby ludno ści gminy, • na terenie gminy (GUS 2011r.) zatrudnionych było 681osób, z tego: w sektorze przemysłowym – 57 w sektorze rolniczym – 37 budowalnym– 9 • osoby fizyczne prowadz ące dzialano ść gospodarcz ą na 10 tys. ludno ści- 529 • liczba bezrobotnych zarejestrowanych – 423 ( 7,3 % wska źnik osób w wieku produkcyjnym).

W gminie nast ępuje spadek zatrudnienia w ró żnych sektorach gospodarki zarówno publicznych jak i prywatnych. Rozwój rynku pracy uzale żniony jest od wzrostu aktywno ści gospodarczej, a tym samym od przyrostu miejsc pracy. Przyj ęte w studium rozwi ązania przestrzenne stwarzaj ące mo żliwo ści aktywizacji gospodarczej okre ślaj ą preferencje w zakresie wykorzystania siły roboczej w skali całej gminy.

Dla kreowania przyszłego rynku pracy przyj ęto nast ępuj ące zało żenia:

wska źnik ludno ści w wieku produkcyjnym b ędzie wy ższy od aktualnego i ukształtuje si ę na poziomie ok.64 % (5150 osób),
Przyjmuj ąc (realny) szacunkowy scenariusz obni żenia stopy bezrobocia do poziomu 8- 10% nale ży stworzy ć ok.150 dodatkowych miejsc pracy.
Główny przyrost miejsc pracy powinien nast ąpi ć w sektorach usługowym i przemysłowym.

9 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Rozwija ć nale ży miejsca pracy w przemy śle, szczególnie we wsi gminnej Łambinowicach i Jasienicy Dolnej.
Utrzyma ć nale ży i rozwija ć funkcj ę usług niematerialnych we wszystkich wsiach gminy.
W rozwi ązaniu modelowym, przy zagospodarowaniu na terenie gminy wszystkich bezrobotnych nale ży zabezpieczy ć o ponad 1200 miejsc pracy wi ęcej w stosunku do stanu istniej ącego. 3.2. Jako ść i dost ępno ść usług

3.2.1. Usługi na poziomie ponadpodstawowym.

Ponadpodstawowy charakter posiada ć b ędą : • ci ąg kulturowy - „obszar pami ęci” w Łambinowicach obejmuj ący teren poobozowy, Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych, pomnik ku czci ofiar obozu oraz cmentarze jenieckie, • Schronisko Brata Alberta – element powiatowej infrastruktury społecznej.

W ramach zagospodarowania „obszaru pami ęci” wymagane jest :

utrzymanie obiektów poobozowych,
Realizacj ę obiektów małej architektury, ci ągów pieszych ł ącz ących wszystkie elementy ci ągu kulturowego,
Realizacj ę infrastruktury towarszysz ącej.

Ze wzgl ędu na skal ę, charakter i funkcje gminy innych usług ponadpodstwowych nie wskazuje si ę w niniejszym studium.

3.2.2. Usługi na poziomie podstawowym.

Stosunkowo niskie zaludnienie cz ęś ci wsi (ponad 40% wsi ma mniej ni ż 500 mieszka ńców) sprawiło, że tylko 2 z nich posiadaj ą pełny zestaw usług na poziomie podstawowym, obejmuj ącym szkoł ę, przedszkole, o środek zdrowia, poczt ę, handel i gastronomi ę.

Przedszkola

Wychowaniem przedszkolnym obj ętych jest ok. 80 % dzieci w wieku 3-5 lat,


W istniej ących 6 przedszkolach we wsiach Bielice, Jasienica Dolna, Lasocicach, Łambnowicach, Ma ńkowicach, Sowinie nie wyst ępuje zasadniczy niedobór miejsc,


Uwzgl ędniaj ąc prognozy demograficzne utrzyma ć nale ży generalnie istniej ącą sie ć przedszkoli na terenie gminy. Dopuszcza si ę równie ż mo żliwo ść przej ściowego lub całkowitego zamykania przedszkoli w przypadku drastycznego ograniczenia ilo ści dzieci w przedszkolu. Nie mo żna wykluczy ć przej ściowego niedoboru miejsc w przedszkolach w przypadku wzrostu wska źnika uczestnictwa.

Oświata Na terenie gminy działalno ść o światow ą w zakresie szkolnictwa podstawowego prowadzi 5 szkół publicznych. Do szkół podstawowych w roku 2013/2014r. Ucz ęszczało 395 uczniów.

W zespole szkół w Łambinowicach funkcjonuje: - Publiczne Gimnazjum do którego ucz ęszcza 229 uczniów,

10 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

- Liceum ogólnokształc ące dzienne, - Technikum mechaniczne, - Liceum zawodowe, - Liceum ogólnokształc ące dla dorosłych.

Dla wła ściwego funkcjonowania systemu o światowego przewiduje si ę w studium: - Utrzymanie istniej ącej sieci publicznych szkół podstawowych, - Utrzymanie zespołu szkół w Łambinowicach z publicznym gimnazjum obsługuj ącym obszar całej gminy, - Zapewnienie dowozu dzieci do szkół.

W przypadku ekonomicznego rachunku i potrzeb społecznych, dopuszcza si ę zmiany funkcjonalne najmniejszych szkół w gminie. Podstawowym kierunkiem dojazdu do szkół średnich młodzie ży z gminy Łambinowice powinien by ć o środek powiatowy – miasto Nysa.

Ochrona zdrowia

Dla wła ściwej obsługi mieszka ńców gminy w zakresie lecznictwa podstawowego utrzyma ć nale ży istniej ącą sie ć niepublicznych o środków zdrowia. Tworzy ć nale ży warunki powstawania dodatkowych niepublicznych placówek zdrowotnych szczególnie w Łambinowicach.

Handel, gastronomia

Dąż yć nale ży do bardziej dynamicznego rozwoju zarówno placówek handlowych jak i gastronomicznych. Kreowanie polityki w zakresie handlu i gastronomii powinno odnosi ć si ę do:
Rozwoju ilo ściowego i jako ściowego handlu we wszystkich wsiach gminy, szczególnie w miejscowo ści gminnej, z nastawieniem głównie na obsług ę mieszka ńców gminy,
Rozwoju placówek gastronomicznych, w tym reaktywacja d.karczm, gospód, które mogłyby sta ć si ę atrakcj ą turystyczn ą,
Wyposa żenia najmniejszych wsi w placówki handlowe.
Zakazu realizacji obiektów handlowych przekraczaj ących 1000m 2 powierzchni sprzeda żowej.

Rzemiosło

Rozwój usług rzemie ślniczych powinien sta ć si ę szans ą rozwojow ą mieszka ńców gminy. Za po żą dany i wskazany przyj ąć nale ży kierunek rozwoju wszelkich form usług bytowych i rzemiosła usługowego we wszystkich jednostkach osadniczych.

Kultura

Utrzymane powinny zosta ć placówki kultury w o środku gminnym (dom kultury, biblioteka). Za celowe uzna ć równie ż nale ży funkcjonowanie placówek kultury w miejscowo ściach: Łambinowice, Bielice, Ma ńkowice, Lasocice, Jasienica Dolna, Wielkie, Wierzbie, Drogoszów, Malerzowice Wlk.(dopuszczalny nowy obiekt na dz.161/5). Pozostałe wsie powinny by ć wyposa żone w świetlice, umo żliwiaj ące wzajemne kontakty mieszka ńców. Utrzymane powinno zosta ć placówka kultury o zasi ęgu ponadgminnym - Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych. Powołane zostanie (zgodnie z inicjatyw ą lokaln ą) muzeum wiejskie (rolnicze) w Pi ątkowicach.

11 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Sport, rekreacja

Ośrodek sportu i rekreacji powinien funkcjonowa ć w Łambinowicach i Jasienicy Dolnej. Dodatkowymi elementami powinna by ć w Łambinowicach hala sportowa (wielofunkcyjna) ogólnodost ępna (obsługuj ąca gimnazjum) i basen k ąpielowy (otwarty i kryty). Pozostałe wsie powinny posiada ć boiska sportowe. Nowe boisko z zapleczem wskazuje si ę w studium we wsi Pi ątkowice (na dz.334 lub dz.111). 3.3. Strategiczne cele polityki mieszkaniowej.

Wg stanu na 2013r. na terenie gminy były 2372 mieszkania.. W skali całej gminy przypada wska źnik 274 mieszkania /1000 mieszka ńców /2002r i 281 mieszkania/1000mieszka ńców/2006r./ 2013r i 296 mieszkania/1000mieszka ńców. Wska źniki te s ą ni ższe od średnich w kraju oraz o wiele mniejsze ni ż w krajach UE.

Strategi ę mieszkaniow ą (do roku 2020) okre ślono w studium w odniesieniu do trzech głównych celów:

I. Wzrost liczby mieszka ń na terenie gminy do poziomu zbli żonego do tego, jaki obecnie istnieje w krajach zachodnioeuropejskich.

• W perspektywie roku 2020 liczba mieszka ń w stosunku do liczby mieszka ńców powinna osi ągn ąć wska źnik 300 – 330 mieszka ń / 1000 mieszka ńców gminy. • W świetle w /w wska źników ilo ści mieszka ń na 1000 mieszka ńców, dla rozwi ązania deficytu mieszkaniowego wymagana jest realizacja min. 500 mieszka ń w skali całej gminy, przy zało żonym wska źniku min. 300 mieszka ń / 1000 mieszka ńców i zakładanych ubytkach mieszka ń wg wielko ści obserwowanych w ostatnich latach na terenie gminy (szacowane na 0,3% obecnego zasobu mieszkaniowego rocznie), • Przyrosty nowych mieszka ń powinny by ć zró żnicowane co do ceny, form własno ści i sposobu u żytkowania, rodzaju zabudowy i standardu - stosownie do popytu i potrzeb społecznych.

II. Doprowadzenie istniej ących zasobów mieszkaniowych (we wszystkich sektorach własno ściowych), do stanu odpowiadaj ącego współczesnemu poziomowi cywilizacyjnemu, tak pod wzgl ędem wyposa żenia, jak te ż parametrów eksploatacyjnych. Dla osi ągni ęcia tego celu wymagane jest:

• opracowanie zakresu prac modernizacyjnych budynków mieszkalnych na terenie gminy, z rejestrem budynków wytypowanych ze wzgl ędu na stan techniczny do likwidacji (wyburzenia), rejestru budynków przeznaczonych do remontów kapitalnych, wytypowanych do nadbudowy, itp. • w budynkach nadaj ących si ę do modernizacji w ramach remontów, wzgl ędnie przebudowy zapewni ć nale ży : - energooszcz ędno ść (z wykorzystaniem technik termorenowacji), - trwało ść i estetyk ę, - funkcjonalno ść , - współczesny standard wyposa żeniowy, - dost ępno ść dla niepełnosprawnych (w miar ę potrzeb i mo żliwo ści technicznych)

III. Zapewnienie mieszka ń tym rodzinom, które nie s ą w stanie same opłaci ć kosztów pozyskania, wzgl ędnie wynaj ęcia mieszkania.

12 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

W gminie Łambinowice istnieje grupa rodzin pozostających w strefie ubóstwa, bez widocznych mo żliwo ści rychłego wyj ścia z tej sytuacji. Restrukturyzacja gospodarki w gminie Łambinowice oraz spodziewane "uwolnienie" czynszów w roku 2005 mo że spowodowa ć powi ększenie si ę liczby rodzin wymagaj ących bezpo średniej pomocy w formie mieszkania socjalnego. W świetle powy ższego w całym programie mieszkaniowym uwzgl ędni ć nale ży program budownictwa socjalnego szczególnie na terenie miejscowo ści gminnej.

Polityka mieszkaniowa gminy powinna zmierza ć do:

stworzenia podstaw prawnych dla realizacji nowych mieszka ń przez opracowanie planów miejscowych,

przygotowania terenów mieszkaniowych, w tym sukcesywne uzbrajanie tych terenów,

pomocy gminy w realizacji programu modernizacyjnego istniej ących zasobów mieszkaniowych,

udost ępnienia mieszka ń socjalnych rodzinom najubo ższym, nie maj ącym żadnych szans na powi ększenie dochodów i w krótkim czasie pozyskanie i utrzymanie mieszkania,

wspomagania rodzin mało i średnio zasobnych, aby mogły sta ć si ę inwestorami oraz pozyska ć i utrzyma ć mieszkanie samodzielnie otrzymuj ąc dodatki mieszkaniowe.

III. STRUKTURA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA.

1. Główne funkcje gminy.

Z przeprowadzonych analiz uwarunkowa ń rozwoju gminy wynika, że nale ży utrzyma ć dotychczasowe funkcje gminy : • rolnicz ą, • usługow ą, • przemysłow ą.

Funkcja rolnicza - wynika z korzystnych uwarunkowa ń glebowo-przyrodniczych i potencjału rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Jest to funkcja dominuj ąca na obszarze wiejskim gminy.

Funkcja przemysłowa - bazowa ć winna głównie na istniej ącym potencjale produkcyjnym i tradycjach zwi ązanych z przemysłem elektromaszynowym, (Łambinowicka Fabryka Maszyn „CELPA” S.A. w Łambinowicach), spo żywczym (mleczarnia, piekarnie, hurtownie), eksploatacji kruszywa oparciu o Zakład Malerzowice – Opolskich Kopalni Surowców Mineralnych. Szans ą rozwoju dla funkcji przemysłowej gminy jest produkcja energii ze źródeł odnawialnych, wynika ona z konieczno ści ograniczenia emisji z procesów spalania paliw energetycznych , wyczerpywania si ę zasobów paliw kopalnianych i coraz mniej korzystnych warunków ich pozyskiwania.

W studium, zgodnie z ustaleniami planu gminy, utrzymane zostały potencjalne tereny rozwojowe przemysłu w Łambinowicach w rejonie ŁFM „CELPA” i drogi Łambinowice – Wierzbie oraz w Jasienicy Dolnej w rejonie dworca PKP.

13 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

W studium wprowadzone zostały tereny przewidziane pod parki wiatrowe w rejonie wsi Jasienica Dolna, Budzieszowice, Drogoszów, Pi ątkowice i Bielice. Przewiduje si ę równie ż budow ę drugiej elektrowni wodnej „Drogoszów” na rzece Nysie Kłodzkiej.

Jedn ą z alternatyw zagospodarowania terenu d.poligonu wojskowego w Łambinowicach jest funkcja przemysłowo-składowa. Potencjalne mo żliwo ści tkwi ą w rozwoju przemysłu spo żywczego i przetwórstwa rolnego na terenie wszystkich wsi w gminie. Ze wzgl ędu na stosunkowo wysoki poziom produkcji rolnej i potencjalne mo żliwo ści rozwoju rolnictwa d ąż yć nale ży do stworzenia mo żliwo ści rozwoju przemysłu spo żywczego zwi ązanego z przetwórstwem rolno-spo żywczym i przechowalnictwem.

Funkcja usługowa – bazowa ć b ędzie generalnie na usługach podstawowych w zakresie oświaty, zdrowia, opieki społecznej, kultury, handlu, gastronomii, rzemiosła. Funkcja administracyjna zwi ązana z siedzib ą gminy powinna by ć rozwijana. Rozwój ten bazowa ć winien na wprowadzaniu instytucji finansowo - ubezpieczeniowych, obsłudze nieruchomo ści i firm, doradztwie finansowym i in. Znaczn ą rol ę przyj ąć nale ży dla rozwoju lokalnych usług handlu, gastronomii i rzemiosła na terenach wiejskich gminy. Stworzenie mo żliwo ści rozwoju lokalnego rzemiosła (usługowego i produkcyjnego) stwarza szans ę zagospodarowania nadwy żek siły roboczej. Znacznie wi ększe znaczenie zało żyć nale ży dla funkcji turystycznej w oparciu walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz unikatowe warto ści kulturowe, w tym „obszar pami ęci” z Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych w Łambinowicach. Funkcja usługowa i usługowo-rekreacyjna mo że by ć realizowana na terenie dawnego poligonu wojskowego (w tym na terenie d.Komendy poligonu w Łambinowicach).

2. Struktura funkcjonalna miejscowo ści gminy Łambinowice.

Uwzgl ędniaj ąc istniej ące funkcje oraz zakładane w studium kierunki rozwoju przestrzennego zakłada si ę nast ępuj ącą struktur ę funkcjonaln ą:

wie ś gminna Łambinowice – funkcja przemysłowa, usługowa i rolnicza,
wsie pozostałe - funkcja rolnicza (dominuj ąca).

Przewiduje si ę, że o środkiem wspomagaj ącym miejscowo ść gminn ą b ędzie wie ś Jasienica Dolna.

Szczegółow ą struktur ę funkcjonal ą wsi zawiera poni ższe zestawienie:

Miejscowo ść Funkcja podstawowa Funkcje uzupełniaj ące Bielice rolnicza usługowa Budzieszowice rolnicza Drogoszów rolnicza Jasienica Dolna rolnicza usługowa, przemysłowa Lasocice rolnicza Ma ńkowice rolnicza usługowa Malerzowice Wielkie rolnicza przemysłowa, turystyczna Pi ątkowice rolnicza Sowin rolnicza usługowa, turystyczna, Szadurczyce rolnicza

14 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Wierzbie rolnicza

IV. KIERUNKI OCHRONY WARTO ŚCI I ZASOBÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO.

1. Zasady kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego.

Przedsi ęwzi ęcia w zakresie ochrony i kształtowania środowiska na obszarze gminy powinny koncentrowa ć si ę na przeciwdziałaniu negatywnym skutkom zwi ązanym z zanieczyszczeniem powietrza, wód oraz powierzchni ziemi. W celu poprawy jako ści powietrza nale ży zmniejszy ć emisj ę zanieczyszcze ń z głównych źródeł przemysłowych oraz instalacj ę urz ądze ń do ich redukcji na pozostałych obiektach. Ochrona środowiska przyrodniczego przed negatywnymi skutkami oddziaływania procesów energetycznych powinna odbywa ć si ę w oparciu o przyjazne dla środowiska no śniki energii z wykorzystaniem źródeł odnawialnych (np. elektrownie wiatrowe i wodne). Znaczn ą popraw ę mo żna uzyska ć równie ż ograniczaj ąc tzw. „nisk ą emisj ę” (indywidualne gospodarstwa domowe, pojazdy samochodowe), wprowadzaj ąc w miejsce w ęgla, paliwa „czyste” (gaz ziemny, olej opałowy) i powszechnie stosuj ąc w pojazdach samochodowych katalizatory spalin. Wa żne jest równie ż podnoszenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców, którzy nagminnie w swoich paleniskach spalaj ą ró żnego rodzaju odpady, cz ęsto bardzo toksyczne. Przepuszczalno ść podło ża, zbiorniki wód podziemnych oraz strefa ochrony pośredniej uj ęć wodnych dla miasta Wrocławia i Oławy stanowi główne uwarunkowania stworzenia zbiorczych systemów zaopatrzenia w wod ę, kanalizacji gminy, odbioru i zagospodarowania odpadów. Problem ochrony wód powierzchniowych i wgł ębnych ze wzgl ędu na ogromne znaczenie dla zaopatrzenia w wod ę dla celów komunalno - produkcyjnych i ogólny stan środowiska przyrodniczego wymaga podj ęcia zdecydowanych i efektywnych działa ń zapobiegawczo- restytucyjnych. Z tego te ż wzgl ędu dla zapewnienia odpowiednich parametrów jako ściowych wody w obr ębie zlewni obowi ązuje nakaz wyposa żenia obiektów produkcyjnych w urz ądzenia oczyszczaj ące ścieki, zakazane jest lokalizowanie zakładów o wodochłonnym cyklu produkcji, opryskiwanie środkami chemicznymi przy u życiu sprz ętu lataj ącego. Rolnicze zagospodarowanie ścieków ( w tym gnojowicy) wymaga uzyskania pozwolenia wodno-prawnego.

W zakresie ochrony wód nale ży przeprowadzi ć nast ępuj ące działania: - likwidacj ę „dzikich” punktów zrzutu ścieków, - uporz ądkowanie gospodarki wodno- ściekowej (podł ączenie wsi poło żonych w północnej cz ęś ci gminy do istniej ącej oczyszczalni w Tułowicach), - na terenach wiejskich konieczna jest budowa sieci kanalizacyjnych zako ńczonych wysokosprawnymi oczyszczalniami ścieków (koniecznie z systemami redukcji zwi ązków azotu i fosforu), b ądź popularyzacja małych oczyszczalni przydomowych na terenach o zabudowie rozproszonej.

Konieczna jest likwidacja „dzikich” składowisk odpadów komunalnych, które s ą realnym zagro żeniem dla wód podziemnych. Tereny tych składowisk nale ży podda ć rekultywacji.

15 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Rekultywacji podda ć równie ż nale ży tereny poeksploatacyjne we wsi Malerzowice Wielkie i Bielice (kierunek rekultywacji – wodny). Bezwzgl ędnej ochronie podlegaj ą istniej ące i projektowane formy ochrony przyrody oraz zło ża kruszywa naturalnego okre ślone w pkt.2. Poło żone w cz ęś ci północnej gminy lasy znajduj ą si ę w zasi ęgu Obszaru Chronionego Krajobrazu Bory Niemodli ńskie, na obszarze którego obowi ązuj ą szczególne ograniczenia w zagospodarowaniu terenu zgodnie z Rozporz ądzenie Nr 0151/P/16/2006 Wojewody Opolskiego z dnia 8 maja 2006 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Op. Nr 33, poz. 1133). Dla poprawy lesisto ści gminy zrealizowa ć nale ży zalesienia ( gruntów o najni ższych walorach bonitacyjnych, gruntów śródle śnych).Prowadzenie zalesie ń wg propozycji zawartych w programie zalesie ń nale ży prowadzi ć: - na gruntach o niskiej przydatno ści rolniczej z wył ączeniem cennych przyrodniczo - w s ąsiedztwie istniej ących kompleksów le śnych, - w otoczeniu pomnika ofiar obozu w Łambinowicach.

Uwarunkowania przestrzenne w zakresie ochrony środowiska w wymiarze ponadlokalnym i lokalnym obejmuj ą: 1) wł ączenie lokalnych zasobów środowiska przyrodniczego do systemu przyrodniczego kraju, integruj ącego elementy europejskich systemów przyrodniczych NATURA 2000 i ECONET PL , 2) ustanowienie ostoi przyrody europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000 i obj ęcie ich zró żnicowanymi programami, formami i kierunkami ochrony (ostoja Bory Niemodli ńskie), 3) utrzymanie i ochron ę najcenniejszych zasobów przyrodniczych i krajobrazowych, w tym zachowanie istniej ących form ochrony przyrody (Obszar Chronionego Krajobrazu Borów Niemodli ńskich oraz obj ęcie ochron ą prawn ą obszarów i form przyrodniczych o wysokich walorach ekologicznych i krajobrazowych, 4) rozbudow ę potencjału biologicznego w drodze prac zalesieniowych, a tak że zwi ększenia udziału ł ąk, pastwisk i wód powierzchniowych, 5) ochron ę udokumentowanych zasobów surowcowych i wykorzystanie rezerw w zło żach eksploatowanych, a po wyeksploatowaniu złó ż przeprowadzenie rekultywacji uwzgl ędniaj ącej walory przyrodnicze, w tym funkcj ę korytarza ekologicznego doliny Nysy Kłodzkiej, 6) popraw ę jako ści powietrza atmosferycznego – realizacj ę programów ograniczenia emisji zanieczyszcze ń zarówno z procesów spalania paliw energetycznych przez wprowadzenie energetyki odnawialnej, 7) ochron ę zasobów wodnych zlewni Nysy Kłodzkiej oraz doprowadzenie wód powierzchniowych rzeki Nysy Kłodzkiej– do I klasy czysto ści.

Lokalizacja elektrowni wiatrowych na terenie wyznaczonym w studium b ędzie mo żliwa, je żeli monitoring przeprowadzony zgodnie z aktualnymi wytycznymi wyka że brak znacz ącego negatywnego oddziaływania na awifaun ę i chiropterofaun ę.

2. Ochrona przyrody

Zestawienie istniej ących i projektowanych obszarów ochrony przyrody, pomników przyrody ożywionej i nieo żywionej zawiera poni ższe zestawienie. KONSERWATORSKA OCHRONA PRZYRODY W GMINIE ŁAMBINOWICE

L.p. Nazwa Forma ochrony Lokalizacja Krótki opis

ISTNIEJ ĄCE OBIEKTY OCHRONY POWIERZCHNIOWEJ

- Obszar Obszar Chronionego Zachodnia cz ęść gminy, na terenie wsi Na terenie gminy Łambinowice OChK Chronionego Krajobrazu – Specjalny Wierzbie, Sowin i Łambinowice zajmuje m.in. 1494,12 ha lasów

16 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Krajobrazu “Bory Obszar Ochrony- SOO Natura Niemodli ńskie” 2000

1. Doły Goszczowickie użytek ekologiczny Łambinowice, oddz. 187 Bagno o powierzchni 2,92 ha wraz z niewielkim, eutrofizuj ącym zbiornikiem wody

PROJEKTOWANE I PROPONOWANE OBIEKTY OCHRONY POWIERZCHNIOWEJ

1. Bory Niemodli ńskie SOO Natura 2000 Tereny le śne na północ od Sowina Kompleks le śny z dominuj ącym w granicach gminy siedliskiem przyrodniczym borów i lasów bagiennych 91D0

2. Dolina Nysy Obszar Chronionego Zachodnia cz ęść gminy Zró żnicowane ekosystemy wodne, ł ąkowe, Kłodzkiej Krajobrazu zadrzewie ń ł ęgowych w korytarzu ekologicznym rangi krajowej

3. Łąki Sowi ńskie Zespół Przyrodniczo - Na północny – zachód od Sowina, przy Powołanie nowego lub przył ączenie do Krajobrazowy drodze 405 projektowanego Zespołu Przyrodniczo – Krajobrazowego Topiel (gm. Korfantów), obszaru chroni ącego wilgotne ł ąki ze stanowiskiem żurawia (Grus grus) a tak że ochrona krajobrazu polodowcowego

4. Kiełcznica Zespół Przyrodniczo – Wierzbie, oddz. le śny 224 i 229 wraz z Zbiorowiska le śne reprezentowane przez Krajobrazowy łąkami le żą cymi pomi ędzy nimi żyzny las mieszany świe ży, las wilgotny i cz ęś ciowo olsy, z okazałymi świerkami i dębami, a tak że podmokłe, nieu żytkowane łąki wzdłu ż strumienia Kiełcznica, z ciekaw ą ro ślinno ści ą

5. Dolina Dobrzynki Zespół Przyrodniczo – Jasienica Dolna, dz. 507, 508, 509, 515 Cenne florystycznie zbiorowiska ł ąkowe i Krajobrazowy i fragm. 296 le śne z wyst ępuj ącymi stanowiskami ro ślin chronionych. Obiekt zaproponowany przez zespół naukowy dr. Krzysztofa Badory

6. Ma ńkowice rezerwat le śny, cz ęś ciowy Ma ńkowice, kompleks le śny mi ędzy Rezerwat o powierzchni 239, 96 ha, z Ma ńkowicami a Pi ątkowicami, wzdłu ż żyzn ą buczyn ą ni żow ą, gr ądami i ł ęgami z Nysy Kłodzkiej, nadl. Prudnik dębami, wi ązami, modrzewiem i jesionami pomnikowych rozmiarów

7. Czapliniec Użytek ekologiczny Malerzowice Wielkie, wysepka na Starej Cenne stanowisko ptactwo wodnego Żwirowni

8. Stara Nysa Użytek ekologiczny Malerzowice Wielkie, na północ od drogi Starorzecze Nysy Kłodzkiej, ze 404 stanowiskami ro ślin wodnych, w tym chronionego gr ąż ela żółtego (Nuphar lutea)

9. Dolina Mamuta Zespół Przyrodniczo – Obszar ł ąk, lasów i pól mi ędzy Powołanie nowego lub przył ączenie do Krajobrazowy miejscowo ściami Szadurczyce i projektowanego ZPK Grabin – Krasna Malerzowice Wielkie Góra (gm. Niemodlin), obszaru o zró żnicowanym krajobrazie polodowcowym na granicy mezoregionów: 318,54- Doliny Nysy Kłodzkiej i 318,55- Równiny Niemodli ńskiej (Wał Niemodli ński); zró żnicowanie hipsometryczne powy żej 30 m.

ISTNIEJ ĄCE POMNIKI PRZYRODY O ŻYWIONEJ

1. 2 platany Pomnik przyrody, nr rej. 488 Wierzbie, park podworski Obwody: 407 i 450 cm, wiek ok. 150 lat klonolistne (Platanus x hybrida)

2. 4 d ęby szypułkowe Pomnik przyrody, Uchwała Nr Wierzbie Obwody: 570, 497, 520, 535 cm, wiek ok. (Quercus robur) XVI/107/2000 Rady Gminy 300 lat Łambinowice z dnia 24 II 2000

3. 3 d ęby szypułkowe Pomnik przyrody, Uchwała Nr Wierzbie, park podworski Obwody: 380, 400, 420 cm, wiek 250 – 300 (Quercus robur) XLI/280/2002 Rady Gminy lat Łambinowice z dnia 27 IX 2002

17 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

4. Dąb szypułkowy Pomnik przyrody, nr rej. 422 Wierzbie Obwód: 500 cm, wiek: 500 lat (Quercus robur)

5. 2 d ęby szypułkowe Pomnik przyrody, Uchwała Nr Malerzowice Wielkie, park podworski Obwody: 600 i 660 cm, wiek 400 lat (Quercus robur) XIV//04, Rady Gminy Łambinowice z dnia 22 stycznia 2004 r.

6. Dąb szypułkowy Pomnik przyrody, uchwała Nr Lasocice, wał przeciwpowodziowy Obwód 505 cm, wiek 300 – 400 lat XXI/135/04, Rady Gminy (Quercus robur) Łambinowice z dnia 23 wrze śnia 2004 r.

7. Jesion wyniosły Pomnik przyrody, nr rej. 213 Ma ńkowice, oddz. 147, nadl. Prudnik Obwód: 352 cm, wysok. 42 m, wiek: 160 lat (Fraxinus exelsior)

ISTNIEJ ĄCE POMNIKI PRZYRODY NIEO ŻYWIONEJ

1. Głaz narzutowy Pomnik przyrody, nr rej. 348 Łambinowice, park Obwód: 1035 cm, dł. 430 cm, szer. 147 cm, wys. 212 cm, granit szary

PROPONOWANE POMNIKI PRZYRODY O ŻYWIONEJ

1. Żywotnik zachodni - Łambinowice, dawna wie ś Klucznik, Obwód: 238 cm, wiek: ok. 100 lat (Thuja occidentalis) nadl. Tułowice

2. Dąb szypułkowy - Sowin, oddz. le śny 259 f, nadl. Tułowice Obwód: 486 cm, wiek 400 lat (Quercus robur)

3. Świerk pospolity - Wierzbie, oddz. 224 h, nadl. Tułowice Obwód: 410 cm, wys. 40 – 45 m, wiek: ok. (Picea abies) 200 - 250 lat

4. Dąb szypułkowy - Wierzbie, oddz. le śny 224 n, nadl. Obwód: 390 cm, wysok. 35 m, wiek 250 – (Quercus robur) Tułowice 300 lat

5. 2 d ęby szypułkowe - Łambinowice, oddz. 135 (?), nadl. Obwody: ok. 415 i 490 cm, wiek 300 lat (Quercus robur) Tułowice, w rejonie dawnej wsi Klucznik

6. Buk zwyczajny - Łambinowice, oddz. 135 (?), nadl. Obwód: ok. 350 cm, wysok. ok. 35 – 40 m, (Fagus silvatica) Tułowice, w rejonie dawnej wsi Klucznik wiek 250 lat

7. 3 buki zwyczajne - Łambinowice, w rejonie dawnej wsi Obwody: 342, 380 i 492 cm, wiek 250 – (Fagus silvatica) Klucznik, nadle śnictwo Tułowice, 300 lat

Ponadto dla zachowania walorów przyrodniczych i krajobrazowych chroni si ę parki:

ZABYTKOWE PARKI PODWORSKIE

1. Park podworski Zabytek kultury, nr rej. Ks, A Malerzowice Wielkie Park przypałacowy z II poł. XVIII w., t.1- 131/86 postromantyczny z lat 60. XIX w., 2 pomniki przyrody

2. Park podworski - Dworzysko (przysiółek Szadurczyc) Pozostało ści parku przypałacowego, postromantycznego, prawd. pocz. XX w. (1909 r.)

3. Park przypałacowy Zabytek kultury, nr rej. Ks, A Okopy (przysiółek Łambinowic) Park przypałacowy powst. najpewniej w t.1- 130/86 XIX w., nast. regularny ogród ozdobny z 1910 r, dziedziniec z sadzawk ą

4. Park przy muzeum - Łambinowice Powst. przeł. XIX/XX w., poł. XX w., cz ęś ciowo regularny, głaz narzutowy, miłorz ąb japo ński (Gingko biloba)

5. Park podworski Zabytek kultury, nr rej. Ks, A Wierzbie Park podworski powst. z kon. XVIII w., t.1- 129/86 nast. 2 poł. XIX w., krajobrazowy, 200 – letnia aleja lipowa, platan klonolistny (Platanus x hybrida) , buk zwyczajny odm. czerwonolistna (Fagus sylvatica ‘Purpureum’) , cyprysik nutkajski (Chamaecyparis nootkatensis) , cyprysik

18 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

groszkowy (Chamaecyparis pisifera)

6. Park przypałacowy - Budzieszowice Regularny park przypałacowy, pow. 1 ha, powst. XIX/XX w. (?), sosna czarna (Pinus nigra)

7. Park przypałacowy - Jasienica Dolna Park przypałacowy, wej ściowy, z osi ą wej ściow ą, powst. kon. XIX - pocz. XX w., pow. ok. 1 ha, sosna czarna (Pinus nigra)

8. Park podworski - Lasocice Resztki parku podworskiego, datowanie ?

Na terenie gminy Łambinowice zachowuje si ę siedliska chronione na podstawie Dyrektywy Habitatowej UE:

− starorzecza i inne naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne ( Nymphaeion i Potamogetonion ) – wyst ępuj ą na niewielkich terenach w dolinie Nysy Kłodzkiej, − zalewane muliste brzegi rzek ( Bidentalia tripartiti ), fluitantis ) – okresowe zbiorowiska wyst ępuj ące przy niskich stanach wód Nysy Kłodzkiej, − zmiennowilgotne ł ąki trz ęś licowe ( Molinion ) – pozostało ści takich ł ąk wyst ępuj ą w wi ększych dolinkach rzecznych, − ni żowe ł ąki świe że u żytkowane ekstensywnie – wyst ępuj ą na niewielkich terenach na wy ższych terasach dolin rzecznych, − bory i lasy bagienne – wyst ępuj ą na północ od Sowina i s ą jako jedyne chronione w obr ębie projektowanego obszaru Natura 2000, − gr ąd subkontynentalny ( Tilio-Carpinetum ) – wyst ępuje w niewielkich płatach na terenie Borów Niemodli ńskich, − łęgi wi ązowe, topolowe, olszowe i jesionowe – wyst ępuj ą w dolinie Nysy Kłodzkiej i na niewielkich obszarach w dolinach innych rzek.

3. Zło ża surowców mineralnych.

Na terenie gminy znajduj ą si ę: − teren i obszar górniczy „Bielice 1” ustanowione dla eksploatacji kruszywa naturalnego ze zło ża „Bielice” na podstawie koncesji nr 78/2009 Marszałka Województwa Opolskiego z dnia 27.07.2009r. Znak DO Ś.II.KD.7513-16/09. Wa żno ść koncesji ustalono do dnia 31.12.2024r. − Teren górniczy „Dorogoszów N” oraz obszary górnicze „DrogoszówN” i „Drogoszów S” ustanowione dla ekspploatacji kruszywa naturalnego ze zło ża „Drogoszów II” na podtawie koncesji Marszałka Województwa Opolskiego z dnia 15.10.2008r., znak DO Ś.II.JJ.7513-17/08. Wa żno ść koncesji ustalono do dnia 31.12.2033r. − Teren i obszar górniczy „Malerzowice II” ustanowione dla eksploatacji kruszywa naturalnego ze zło ża „MalerzowiceII” na podstawie koncesji Starosty Nyskiego z dnia 10.08.2010r. Znak RO Ś.III.JM.7511-4/10. Wa żno ść koncesji ustalono do dnia 09.02.2018r. − Teren i obszar górniczy „Drogoszów Jasienica” ustanowione dla eksploatacji kruszywa naturlanego z cz ęś ci zło ża „Drogoszów- Jasienica”, na podsatwie koncesji Marszałka Województwa Opolskiego z dnia 15.05.2012r. Znak DO Ś-II.7422.1.8.2012.KD. Wa żno ść koncesji ustalono do dnia 31.12.2042r.

Na terenie Gminy Łambinowice znajduj ą si ę nast ępuj ące zło ża surowców:

- Zło że Bielice, - Zło że Bielice Zbiornik, - Zło że Drogoszów,

19 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

- Zło że Drogoszów II, - Zło że Drogoszów- Jasienica, - Zło że Jasienica Dolna, - Zło że Malerzowice, - Zło że Malerzowice II, - Zło że Malerzowice Wielkie.

Zło że Drogoszów II - udokumentowane w kat.C1 zasoby kruszywa naturalnego wynosz ą: - dla p.p 41,3% - w granicach lokalizacji 11805,2 tys.ton - poza granicami 7627,9 tys.ton - dla p.p 33,6 % - 35481,1 tys.ton powierzchnia bilansowa C1 - 1156,4 tys.ton.

Zło że Jasienica Dolna - zło że pospółki zawieraj ące szkodliwe domieszki substancji organicznych , pyłów mineralnych oraz przerostów gliny. Eksploatacja prowadzona była w latach 1935-1960 - zasoby pospółki okre ślono w karcie rejestracyjnej na 343640m3,piasku 38016 m3. Cz ęść wyrobisk u żytkowanych było jako wysypisko komunalne, obecnie teren zrekultywowano.

Na terenie działki nr 53 we wsi Malerzowice Wielkie dopuszcza si ę lokalizacj ę odkrywkowego zakładu górniczego i wydobywanie kopalin (kruszywa naturalnego) ze złó ż pod warunkiem wcze śniejszego udokumentowania zło ża zgodnie z obowi ązuj ącymi w tym zakresie przepisami.

Na wydobywanie kopalin z w/w złó ż nale ży uzyska ć stosowne koncesje. Wydobywanie powinno odbywa ć si ę zgodnie z udzielonymi koncesjami oraz w dostosowaniu do wymaga ń okre ślonych przepisów szczególnych wynikaj ących m.in. z Prawa geologicznego i górniczego, Prawa ochrony środowiska, Prawa wodnego, ustawy o odpadach, ustawy o swobodzie działalno ści gospodarczej oraz przepisów o ochronie przyrody i ochronie gruntów rolnych i le śnych.

4. Obszary systemu ekologicznego "E".

Podstawowym elementem struktury przestrzennej gminy jest system terenów otwartych o wysokich walorach ekologicznych, w tym systemów przyrodniczych NATURA 2000 i ECONET PL. System ten obejmuje: • kompleksy le śne wchodz ące w skład Obszaru Chronionego Krajobrazu Borów Niemodli ńskich (w tym projektowany SOO Bory Niemodli ńskie), • dolin ę Nysy Kłodzkiej w granicach projektowanego OChK Dolina Nysy Kłodzkiej, wraz z projektowanym rezerwatem przyrody Ma ńkowice, • dolin ę Młynówki Bielickiej, • doliny innych mniejszych cieków wodnych, • istniej ące i projektowane u żytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ochrony przyrody, • kompleksy le śne poza Borami Niemodli ńskimi, • obszary siedlisk przyrodniczych chronionych oraz stanowisk chronionych gatunków ro ślin i zwierz ąt,

20 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

• tereny otwarte znajduj ące si ę w u żytkowaniu rolniczym, w szczególno ści trwałych użytków zielonych oraz o zró żnicowanej rze źbie terenu,

Ró żnorodno ść florystyczno-faunistyczna oraz krajobrazowa stanowi gwarancj ę utrzymania równowagi środowiskowej i poprawnego funkcjonowania ekosystemów.

Dla zachowania obszarów systemu ekologicznego terenu gminy oraz wła ściwego stanu walorów przyrodniczych, a tak że standardów jako ści środowiska wyznacza si ę nast ępuj ące zasady prowadzenia polityki przestrzennej:  ochrona i zwi ększanie walorów przyrody o żywionej poprzez: o utworzenie i zachowanie projektowanych form ochrony przyrody, o promowanie metod czynnej ochrony przyrody w ramach odnowie ń le śnych, odpowiedniej uprawy ł ąk i pastwisk, zachowywania ekosystemów wodnych, o ochrona powierzchni gleby na obszarach mi ędzywali poprzez całkowite zast ąpienie innych sposobów upraw ziemi ł ąkami lub pastwiskami; o ochrona istniej ących i zwi ększanie udziału zadrzewie ń, w tym pasów zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i przywodnych przeciw erozji wietrznej na intensywnie u żytkowanych terenach rolniczych, o zachowanie i zwi ększanie udziałów siedlisk przyrodniczych chronionych, w szczególno ści na obszarze Natura 2000, obszarach lasów przyległych do projektowanej ostoi oraz w dolinie Nysy Kłodzkiej ł ącz ącej ostoje Natur 2000, o powiadamianie RDO Ś w Opolu o znalezionych kopalnych szcz ątkach ro ślin i zwierz ąt, o gospodarowanie zasobami dziko wyst ępuj ących ro ślin i zwierz ąt, zapewniaj ące optymalne warunki ich wyst ępowania, o stwarzanie lepszych perspektyw dla dziko żyj ącym ro ślinom i faunie. o nie wprowadzanie w pobli że cieków obiektów budowlanych utrudniaj ących dost ęp z wyj ątkiem niezb ędnych obiektów i urz ądze ń ochrony przeciwpowodziowej i zintegrowanej z tymi obiektami nowej elektrowni wodnej, gdzie zagadnienie to powinno by ć rozwi ązane na etapie decyzji środowiskowej, o nie dopuszczanie do wprowadzania gatunków obcych i preferowanie rodzimych gatunków dostosowanych do ro ślinno ści potencjalnej, o odpowiednie gospodarowanie zasobami przyrody nieo żywionej, zapewniaj ące ochron ę innych zasobów, tworów i składników przyrody, oszcz ędne u żytkowanie przestrzeni oraz zachowanie szczególnie cennych tworów i składników przyrody nieo żywionej, o ochorna i tworzenie w miar ę mo żliwo ści sieci powi ąza ń ekologicznych pomi ędzy istniej ącymi i projektowanymi formami ochrony przyrody np. poprzez ci ągi zadrzewie ń, ochron ę przed zalesieniami cennych ł ąk.

 pełne uregulowanie gospodarki wodno- ściekowej i odpadowej poprzez: o skanalizowanie wsi – zadanie dotyczy wszystkich wsi oprócz tych, które maj ą kanalizacj ę tj. Łambinowic i Lasocic, w szczególno ści konieczne jest skanalizowanie wsi zlokalizowanych w dolinie Nysy Kłodzkiej, o wywóz nieczysto ści ze zbiorników wybieralnych i wła ściwa ich utylizacja – ze wzgl ędu na wag ę ochrony wód podziemnych na obszarze gminy powinna by ć prowadzona kontrola wywozu ścieków bytowo-gospodarczych na oczyszczalni ę, o wprowadzanie systemów kanalizacji wzdłu ż dróg,

21 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego o racjonalne i ograniczone do niezb ędnego minimum stosowanie środków ochrony ro ślin i nawozów oraz odpowiednie ich składowanie, w szczególno ści w dolinach rzecznych i na terenach przyległych do dolin, o likwidacj ę dzikich wysypisk śmieci i zabezpieczenie miejsc wyznaczonych do ich składowania – na całym obszarze gminy wyst ępuj ą nielicznie dzikie wysypiska odpadów, które powinny by ć uporz ądkowane, o wzbogacenie zabudowy biologicznej głównych rzek i innych mniejszych cieków wodnych jako naturalnej metody oczyszczania i zabezpieczania wód – zadanie dotyczy głównie du żych cieków – Nysa Kłodzka, a tak że wszystkich cieków zlokalizowanych w cz ęś ci północnej i centralno-zachodniej. Powinno by ć realizowane w ramach racjonalnego kompromisu z potrzebami ochrony przeciwpowodziowej,

 zmiana modelu intensywnej gospodarki rolnej (dotyczy głównie cz ęś ci zachodniej w dolinie Nysy Kłodzkiej) o ograniczenie stosowania środków ochrony ro ślin i nawozów sztucznych, o utrzymanie istniej ących miedz, nieu żytków, oczek wodnych, zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych oraz w miar ę mo żliwo ści wzbogacanie krajobrazu rolniczego o te elementy - jako ochrony przeciwerozyjnej, ostoi bioró żnorodno ści, miejsc słu żą cych małej retencji wodnej i sprzyjaj ących wyst ępowaniu naturalnych wrogów gatunków szkodliwych dla upraw rolnych, o zast ępowanie homogenicznego krajobrazu rolniczego i monokultur rolnych mozaikowat ą struktur ą krajobrazu z ró żnogatunkowymi uprawami rolnymi, poprzecinanymi obszarami ł ąk i pastwisk, o zwi ększanie lesisto ści poprzez przeznaczanie terenów o niekorzystnych warunkach glebowo-uprawowych pod zalesienia, o ochron ę cieków wodnych przed zanieczyszczeniami spływaj ącymi z pól uprawnych poprzez zró żnicowan ą zabudow ę biologiczn ą;

 ochrona przez zanieczyszczeniami atmosfery poprzez: o likwidacj ę źródeł małej emisji - modernizacja lokalnych kotłowni i palenisk domowych, zmiana paliwa z w ęgla na gaz, olej opałowy czy koks – zadanie dotyczy głównie terenu wi ększych i bardziej skoncentrowanych wsi poło żonych na terenach słabo przewietrzanych, a w mniejszym zakresie małych wsi, o zabudowa ci ągów komunikacyjnych pasami niskiej i wysokiej zieleni jako naturalnej ochrony przez spalinami – zadanie dotyczy głównie drogi krajowej i powinno by ć realizowane po zewn ętrznej stronie przydro żnych rowów w postaci najlepiej szpalerów wysokich żywopłotów z drzew i krzewów (stanowi ą mniejsze niebezpiecze ństwo w razie wypadku samochodowego). Zadanie nale ży realizowa ć w kompromisie z potrzebami zapewnienia odpowiednich warunków technicznych na przebudowywanych i nowych drogach,

 ochrona przed hałasem poprzez: o restrykcyjne przestrzeganie obowi ązuj ących norm hałasu, o zabudowa ci ągów komunikacyjnych wysokimi pasami zieleni b ędącymi naturalnymi barierami akustycznymi, w szczególno ści przy drodze krajowej. o stosowanie ekranów przeciwakustycznych wzdłu ż dróg, a w razie potrzeby przy zakładach produkcyjnych i usługowych,

22 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

 ochrona powierzchni ziemi poprzez: o racjonaln ą, uwzgl ędniaj ącą walory przyrodnicze i krajobrazowe rekultywacj ę terenów zdewastowanych i zdegradowanych, w szczególno ści wyrobisk poeksplotacyjnych. o ochron ę gleb chronionych klas I-III i organicznych,  kształtowanie harmonijnych krajobrazów kulturowych, wiejskich poprzez uzupełniaj ące si ę działania urbanistyczno-architektoniczne, techniczne i przyrodnicze.

V. KIERUNKI I ZASADY OCHRONY WARTO ŚCI KULTUROWYCH.

W rozwoju przestrzennym nale ży kierowa ć si ę nast ępuj ącymi zasadami, uwzgl ędniaj ącymi zakres działa ń dotycz ących sfery warto ści kulturowych i krajobrazowych gminy, okre ślonych przez Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz realizowa ć ustalenia wynikaj ące z ustale ń dotycz ących Obszaru Chronionego Krajobrazu Borów Niemodli ńskich.

Prowadzona polityka przestrzenna gminy winna uwzgl ędnia ć: - konserwacj ę i rewaloryzacj ę w odniesieniu do obiektów i terenów zabytkowych;

- adaptacj ę w odniesieniu do obiektów i terenów o potencjalnych warto ściach kulturowych; - modernizacj ę w odniesieniu do obiektów nie maj ących cech zabytkowych, a dysharmonizuj ących obszar o warto ściach kulturowych; - utrwalanie dotychczasowej formy przestrzennej w danej miejscowo ści w sytuacji niewielkiego nawarstwienia w stosunku do formy pierwotnej; - mochron ę terenów osadniczych przed niekontrolowan ą, pod wzgl ędem estetyki architektonicznej, zabudow ą nie dostosowan ą do środowiska kulturowego; - eliminacj ę czynników degraduj ących układy historyczne jednostek osadniczych; - adaptacj ę i modernizacj ę elementów zabudowy i krajobrazu do potrzeb współczesnych; - zagospodarowanie obiektów nieu żytkowanych; - rewaloryzacj ę warto ści krajobrazowych, zachowaniem i adaptacj ą dawnych zagród chłopskich i folwarków stanowi ących warto ści historyczne i krajobrazowe; - eksponowanie regionalnej odr ębno ści terenu; - bezwzgl ędn ą ochron ę historycznego układu przestrzennego i komunikacyjnego jednostek osadniczych; - projektowanie nowej zabudowy indywidualnie, w dostosowaniu do otoczenia oraz zachowania równowagi elementów krajobrazu historycznego regionu;

1. Podstawowe elementy dziedzictwa kulturowego

Podstawowymi elementami zachowanego dziedzictwa kulturowego s ą zabytkowe obiekty, układy przestrzenne i krajobrazowe / pałace, zespoły pałacowo-parkowe/ oraz charakterystyczne dla Dolnego Śląska układy ulicowe z do ść dobrze zachowanymi zagrodami /frontowe budynki szczytowe, budynki „wycugowe”, okazałe bramy i/lub budynki bramne, spichlerze, zabudowa murowana o bogatym wystroju architektonicznym i in./. Ze wzgl ędu na znaczne warto ści historyczne i kulturowe, ochronie konserwatorskiej podlegaj ą zespoły urbanistyczne, obiekty architektury i budownictwa, parki, cmentarze, zabytki ruchome oraz stanowiska archeologiczne znajduj ące si ę na terenie gminy.

Na obszarze gminy Łambinowice wyznacza si ę strefy ochronne:

23 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

w Łambinowicach na terenach byłego obozu je ńców wojennych, cmentarzy wojskowych z okresów wojen prusko-francuskiej I światowej i II światowej,
zespołów dworsko – parkowych w Jasienicy Dolnej, Dworzysku i Okopach;
zespołów folwarcznych w Jasienicy Dolnej, Malerzowicach i Ma ńkowicach ,
na obszarach skupisk stanowisk archeologicznych. 2. Ochrona elementów zabytkowych.

Szczególnej ochronie podlegaj ą obiekty znajduj ące si ę w rejestrze zabytków i materiałach pomocniczych OWKZ. Ochrona ta dotyczy równie ż zabudowy, obiektów i elementów budowlanych obozu jenieckiego, wzdłu ż ulicy Obozowej w Łambinowicach, zespołu zabudowy bli źniaczej z pocz. XX wieku we Wierzbiu oraz zabudowy z bramami wjazdowymi w Jasienicy Dolnej. Istnienie na terenie gminy styku kulturowego pomi ędzy ludno ści ą napływow ą, a autochtoniczn ą obliguje równie ż do uszanowania istniej ących reliktów kultury tj. – pomników po świ ęconych ludno ści miejscowej poległej na frontach wojen światowych, pomników, płyt nagrobnych sprzed 1945 r, niejednokrotnie z ko ńca XIX wieku, usytuowanych na cmentarzach przyko ścielnych lub wydzielonych, kaplic i krzy ży przydro żnych cz ęsto zwi ązanych z rozwini ętym na tym terenie kultem św. Jana Nepomucena, poprzez obj ęcie ich ochron ą konserwatorsk ą.

Szczególnej ochronie podlegaj ą obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków. S ą to nast ępuj ące obiekty :

Bielice − ko ściół par. p.w. św. Katarzyny, XV/XVI, XVIII, 1608, nr rej.: 550/59 z 24.02.1959, − plebania, l pół. XIX, nr rej.: 1639/66 z 22.09.1966, − kapliczka, XIX nr rej.: 623/59, z 13.11.1959 − dwór, XVI/XVII, l pół. XIX, nr rej.: 2001/73 z 11. 04.1973, − zagroda nr 14 (134), 1853, nr rej.: 1640/67 z 28.02.1967:dom, budynki gospodarcze, brama, − zagroda nr 18 (118/120), 1864, nr rej.: 1641/67 z 28.02.1967:dom,budynki gospodarcze ,brama z furt ą, − dom nr 22 (74), k. XVIII, nr rej.: 1642/67 z 28.02.1967 − zagroda nr 33 (50), pół. XIX, nr rej.: 1643/67 z 28.02.1967: dom, budynki gospodarcze, − zagroda nr 35 (46), l pół. XIX, nr rej.: 1644/67 z 28.02.: 967: dom, budynki gospodarcze, − zagroda nr 75 (37), XIX, nr rej.: 1654/67 z 28.02.1967: (dom, budynki gospodarcze, − zagroda nr 78 (45), pół. XIX, nr rej.: 1646/67 z 28.02.1967:dom, budynki gospodarcze, − zagroda nr 92 (83), l pół. XIX, nr rej.: 1647/67 z 28.02.: 967:dom, budynki gospodarcze, − zagroda nr 93 (85/57), pół. XIX, nr rej.: 1648/67 z 28.02.1967:dom,budynek gospodarczy (d. dom mieszkalny),brama

Jasienica Dolna − ko ściół par. p.w. św. Marcina, XV, XVIII, XX, nr rej.: 27/50 20.02.1950 − dom nr 68 (nr 64), XIX, nr rej.: 1671/66 z 23.09.1966

24 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

− zagroda nr 75 (nr 69), l pół. XIX, nr rej.: 1672/66 z 23.09.1966:dom, spichlerz,brama − dom nr 101 (nr 94) ,XIX, nr rej.: 1673/66 z 23.09.1966,ogrodzenie z bram ą i furt ą, nr rej.: j.w. − zagroda nr 109/110 (nr 103/104), XIX, nr rej.: 1674/66 z 23.09.1966; domy, ogrodzenie z bram ą i furt ą − dom nr 156, XIX, nr rej.: 1675/66 z 24.09.1966, spichlerz., nr rej. j.w.

Lasocice − ko ściół filialny p.w. św. Franciszka z Asy żu, XVIII, nr rej.: 921/64 z 30.05.1964 − dom nr 20, szach.-mur, XVIII, nr rej.: 934/64 z 03.06.1964

Łambinowice - Miejsce Pami ęci Narodowej, dawniej Pomnik Pami ęci Narodowej, były obóz jeniecki , 1870, 1914, 1939-1945, nr rej.: 1937/68 z 01.06.1968 rozszerzenie z dnia 01.08.2002 - dom zgromadzenia sióstr św. El żbiety, ul. Budzieszowicka 4, 1919, nr rej.: 2292/91 z 03.12.1991 - Malerzowice - ko ściół filialny. p. w. św. Wawrzy ńca, XVI, nr rej. : 1071/66 z 20.01 .1966 - park pałacowy, 2 poł. XVIII, nr rej.: 131/86 z 12.02. 1985

Ma ńkowice - ko ściół filialny. p. w. św. Mateusza, XIII, XVIII, nr rej.: 936/64 z 03.06.1964

Okopy - zespół dworski, k. XIX, 1910: - dwór, nr rej. 2 175/87 z O l . 1 0. 1987 - park, nr rej. : 130/86 z 12.02. 1986

Wierzbie - kaplica cmentarna, XVIII, nr rej.: 1663/66 z 23.09.1956 - park pałacowy, nr rej.: A-129/86 z 12.06.1986

Wszelkie prace w tych obiektach wymagaj ą pozwolenia Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Ochronie podlegaj ą równie ż nast ępuj ące obiekty zabytkowe uj ęte w gminnej ewidencji zabytków: l.p. miejscowo ść adres obiekt datowanie 1 Bielice przy nr 83 kapliczka 1 ćw. XX w. 2 Bielice 97a mur w zespole ko ścioła XVII, 2 poł. XIX w. 3 Bielice przy nr 132 kapliczka z fragmentem XIX/ XX w. ogrodzenia 4 Bielice 140 brama XIX/XX w.

25 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

5 Bielice kaplica cmentarna 2 poł. XIX w. 6 Bielice cmentarz 2 poł. XIX w. 7 Bielice przy drodze polnej krzy ż 1 ćw. XX w. 8 Bielice Ko ściół parafialny pw. świ. Katarzyny 9 Bielice Ogrodzenie ko ścioła z bramk ą 10 Bielice Plebania 11 Bielice 127 Dwór- Towarzystwo Pomocy Brata ALberta 12 Bielice 37 Dom z zabudowaniami gospodarczymi 13 Bielice 45 Dom z zabudowaniami gospodarczymi 14 Bielice 46 dom 15 Bielice 50 Dom z zabudowaniami gospodarczymi 16 Bielice 74 dom 17 Bielice 83 Dom z zabudowaniami gospodarczymi 18 Bielice 85 Dom z budynkiem gospodarczym i furt ą 19 Bielice 118/120 Dom z zabudowaniami gospodarczymi 20 Bielice 134 Dom z zabudowaniami gospodarczymi 21 Budzieszowice 10b obora I w zespole dworskimkon. XIX w. 22 Budzieszowice 10b obora II w zespole 2 poł. XIX w. dworskim 23 Budzieszowice 10b dwór 1 poł. XIX w.; l. 192030 24 Budzieszowice 10b park w zespole dworskim XIX/XX w. 25 Budzieszowice 16 ko ściół filialny p.w. 1913 r. Narodzenia NMP 26 Budzieszowice 29 dom mieszkalny l. 30-te XX w. 27 Budzieszowice 29 stodoła 1 ćw. XX w. 28 Budzieszowice 29 dom mieszkalny wycu żny pocz. XX w. 29 Budzieszowice 37 budynek mieszkalno- XIX/ XX w. gospodarczy 30 Budzieszowice cmentarz l. 20-te XX w. 31 Budzieszowice wyjazd w stron ę kapliczka pocz. XX w. Łambinowic 32 Drogoszów wyjazd w stron ę krzy ż 1 ćw. XX w. Jasienicy Dolnej 33 Drogoszów przy nr 1 krzy ż 1 ćw. XX w. 34 Drogoszów 10 budynek mieszkalno- pocz. XX w. gospodarczy 35 Drogoszów 13 zespół młyna kon. XIX w. 36 Dworzysko 1 budynek inwentarski i w 1891 (?); 1 ćw. XX w. zespole zakładu wychowawczego 37 Dworzysko 1 budynek inwentarski ii w 1891 (?); 1 ćw. XX w. zespole zakładu wychowawczego

26 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

38 Dworzysko 1 kaplica Serca Jezusa w 1909 r. zespole zakładu wychowawczego 39 Dworzysko 1 obora w zespole zakładu 1891 (?); 1 ćw. XX w. wychowawczego 40 Dworzysko 1 zakład wychowawczy 1891 r.; 1909 r. 41 Dworzysko Dawny ko ściół klasztorny 42 Dworzysko Dom, dawny klasztor 43 Dworzysko Dawny spichlerz 44 Dworzysko Dawny spichlerz 45 Dworzysko Park podworski 46 Jasienica Dolna wyjazd w stron ę kapliczka 1930 (?) r. Pi ątkowic 47 Jasienica Dolna 22 plebania 2 poł. XVIII w. 48 Jasienica Dolna 24 szkoła katolicka, ob. dom ok. 1900 r. mieszk. 49 Jasienica Dolna 46 dom mieszkalny – willa ok. 1910 r. „Jackel” 50 Jasienica Dolna 66 dom i sklep Juliusa Milde 2 poł. XIX w. 51 Jasienica Dolna przy nr 88 kapliczka 1 ćw. XX w. 52 Jasienica Dolna 148 dom mieszkalny 1 ćw. XX w. 53 Jasienica Dolna 149 obory w zespole 2 poł. XIX w. pałacowym 54 Jasienica Dolna 149 oficyna w zespole XVIII/XIX w. pałacowym 55 Jasienica Dolna 149 stajnia w zespole kon. XIX w. pałacowym 56 Jasienica Dolna 149 stodoła w zespole 2 poł. XIX w. pałacowym 57 Jasienica Dolna cmentarz parafialny w 2 poł. XVIII w. zespole ko ścioła 58 Jasienica Dolna budynek dworca kon. XIX w. kolejowego 59 Jasienica Dolna Układ ruralistyczny 60 Jasienica Dolna Ko ściół parafialny pw. świ. Marcina 61 Jasienica Dolna Park podworski 62 Jasienica Dolna Dwór- szkoła 63 Jasienica Dolna dom-poczta 64 Jasienica Dolna 64 dom 65 Jasienica Dolna 69 dom 66 Jasienica Dolna 69 Spichlerz z bram ą 67 Jasienica Dolna 94 Dom oraz mur z bram ą i furt ą 68 Jasienica Dolna 103 Dom oraz mur z bram ą i furt ą 69 Jasienica Dolna 104 Dom oraz mur z bram ą i furt ą 70 Jasienica Dolna 156 dom 71 Jasienica Dolna 156 spichlerz 72 Lasocice przy nr 22 krzy ż 1924 r. 73 Lasocice park w zespole dworskim kon. XIX w. 74 Lasocice 52 dom mieszkalny w zespole 1 poł. XIX w. młyna

27 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

75 Lasocice 52 młyn 1 poł. XIX w. 76 Lasocice przy nr 78 kapliczka 1 ćw. XX w. 77 Lasocice Ko ściół filialny pw. św. Franciszka z Asy żu 78 Lasocice Ogrodzenie ko ścioła z bramkami 79 Lasocice dwór 80 Lasocice 20 dom 81 Łambinowice ul. 1 Maja 1 budynek zarz ądu poligonu ok. 1900 r. 82 Łambinowice ul. 22 lipca/Polna kapliczka ok. 1920 r. 83 Łambinowice ul. 22 lipca 10 dom mieszkalny pocz. XX w. 84 Łambinowice ul. Budzieszowicka zespół mleczarni 4 ćw. XIX w. 8 85 Łambinowice ul. Dworcowa 1 budynek dworcowy, ob. 4 ćw. XIX w. poczta 86 Łambinowice ul. Dworcowa 3 dworzec z bud. spedycji (?) 4 ćw. XIX w. 87 Łambinowice ul. Kolejowa 3 budynek mieszkalno- l. 20/30 XX w. usługowy 88 Łambinowice ul. Kolejowa 4 dom mieszkalny ok. 1920 r. 89 Łambinowice ul. Kolejowa 18 dom mieszkalny l. 30-te XX w. wielorodzinny 90 Łambinowice ul. Mickiewicza 1 szkoła l. 20-te XX w. 91 Łambinowice ul. Mickiewicza 10 budynek mieszkalno- pocz. XX w. gospodarczy 92 Łambinowice ul. Mickiewicza 14 budynek mieszkalno- pocz. XX w. gospodarczy 93 Łambinowice ul. Mickiewicza, krzy ż ok. 1910-20 r. (cokół wyjazd w stron ę starszy ?) Okopów 94 Łambinowice ul. Muzealna 1 kasyno oficerskie w 4 ćw. XIX w. zespole poligonu, ob. GOKSIR 95 Łambinowice ul. Muzealna 1 park w zespole poligonu 2 poł. XIX w. 96 Łambinowice ul. Obozowa 1 dom mieszkalny dat. 1910 r. 97 Łambinowice ul. Obozowa 3 dom mieszkalny l. 20-te XX w. 98 Łambinowice ul. Obozowa 10 dom mieszkalny l. 20-te XX w. 99 Łambinowice ul. Obozowa 42 barak dla szeregowych i 4 ćw. XIX w. podoficerów w zespole poligonu, ob. dom mieszk. 100 Łambinowice ul. Obozowa 44 barak dla szeregowych i 3 ćw. XIX w. podoficerów w zespole poligonu, ob. dom mieszk. 101 Łambinowice ul. Obozowa 56 dom mieszkalny l. 30/40-te XX w. 102 Łambinowice ul. Obozowa 58 kasyno podoficerskie w l. 20-30-te XX w. zespole poligonu, ob. bud. admin. 103 Łambinowice ul. Obozowa, cmentarz jeniecki w 1870 r. wyjazd w stron ę zespole obozu Goszczowic 104 Łambinowice ul. Zawadzkiego 2 budynek mieszkalno- 1 ćw. XX w. gospodarczy 105 Łambinowice ul. Zawadzkiego dom mieszkalny 1 ćw. XX w. 22 106 Łambinowice ul. Zawadzkiego dom mieszkalny ok. 1910-20 r. 23

28 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

107 Łambinowice ul. Zawadzkiego dom wycu żny, ob. ok. 1910-20 r. 27 mieszkalno-usługowy 108 Łambinowice ul. Zawadzkiego dom mieszkalny – willa, ob. l. 30-te XX w 29 posterunek policji 109 Łambinowice ul. Zawadzkiego plebenia XIX/XX w. 32 110 Łambinowice ul. Zawadzkiego dwór, ob. ZGK XIX/XX w. 33 111 Łambinowice ul. Zawadzkiego park dworski pocz. XX w. 33 112 Łambinowice ul. Zawadzkiego ko ściół parafialny p.w. św. 1873 r. Marii Magdaleny 113 Łambinowice ul. Zawadzkiego grobowiec w zespole ok. 1910 r. ko ścioła 114 Łambinowice ul. Zawadzkiego mur w zespole ko ścioła XVI-XVIII w.; 2 poł. XIX w. 115 Łambinowice ul. Zielona 1 stodoła pocz. XX w. 116 Łambinowice ul. Zielona 11 dom mieszkalny - willa l. 20-te XX w. 117 Łambinowice Budynek administracyjny POM 118 Łambinowice ul. Budzieszowicka Dom zgromadzenia Sióstr 4 św. El żbiety 119 Łambinowice Miejsce Pami ęci Narodowej-teren byłego obozu 120 Łambinowice ul. Kolejowa 17 Budynek mieszkalny 121 Malerzowie 5/5a dwór 2 poł. XIX w. Wielkie 122 Malerzowie 7 cmentarz w zespole XVII w. Wielkie ko ścioła 123 Malerzowie 7 mur w zespole ko ścioła XVII w. Wielkie 124 Malerzowie 20 budynek mieszkalno- 1 ćw. XX w. Wielkie gospodarczy 125 Malerzowie 36 budynek mieszkalno- 1 ćw. XX w. Wielkie gospodarczy 126 Malerzowie 62 budynek mieszkalno- l. 20-te XX w. Wielkie gospodarczy 127 Malerzowie 62 budynek gospodarczy pocz. XX w. Wielkie 128 Malerzowie 62 stodoła pocz. XX w. Wielkie 129 Malerzowice Ko ściół filialny pw. św. Wielkie Wawrzy ńca 130 Malerzowice park Wielkie 131 Ma ńkowice- przy drodze krzy ż ok. 1917 r. Bardno Ma ńkowice- Bardno 132 Ma ńkowice przy drodze kapliczka 1 ćw. XX w. Ma ńkowice- Jasdienica Dolna 133 Ma ńkowice przy nr 13 kapliczka XIX/XX w. 134 Ma ńkowice 28a mur z bram ą w zespole XVII-XVIII w. ko ścioła

29 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

135 Ma ńkowice 31 budynek mieszkalno- ok. 1910-20 r. gospodarczy 136 Ma ńkowice przy nr 33 kapliczka kon. XIX w. 137 Ma ńkowice 64 dom mieszkalny l. 20-te XX w. 138 Ma ńkowice 71 budynek mieszkalno- 1 ćw. XX w. gospodarczy 139 Ma ńkowice 72 budynek mieszkalno- ok. 19001910 r. gospodarczy 140 Ma ńkowice 73 budynek mieszkalno- ok. 1910-20 r. gospodarczy 141 Ma ńkowice 74 budynek mieszkalno- ok. 1910-20 r. gospodarczy 142 Ma ńkowice 85 dom mieszkalny - willa l. 20-te XX w. 143 Ma ńkowice 105 dwór XVIII w.; pocz. XX w. 144 Ma ńkowice Ko ściół filialny pw. św. Mateusza 145 Ma ńkowice Układ ruralistyczny wsi 146 Ma ńkowice Kaplica pw. św. Jadwigi 147 Ma ńkowice kaplica-dzwonnica 148 Ma ńkowice szkoła 148 Ma ńkowice 13 spichlerz 150 Ma ńkowice Dworzec kolejowy 151 Okopy 9 oficyna w zespole XIX/XX w. dworskim 152 Okopy 11 stajni z wozowni ą (?) w XIX/XX w. zespole dworskim 153 Okopy 11 obora i w zespole dworskimXIX/XX w. 154 Okopy 11 obora II w zespole XIX/XX w. dworskim 155 Okopy 11 stodoła I w zespole XIX/XX w. dworskim 156 Okopy 11 stodoła II w zespole XIX/XX w. dworskim 157 Okopy 12 dom mieszkalny 1909 r. 158 Okopy wyjazd w stron ę krzy ż 1919 r. Łambinowic 159 Okopy dwór 160 Okopy Park dworski 161 Pi ątkowice 10a kaplica kon. XIX w. 162 Pi ątkowice 14 dom mieszkalny XIX/ XX w. 163 Pi ątkowice przy nr 31b/31c kapliczka 4 ćw. XIX w. 164 Pi ątkowice 38 budynek mieszkalno- 1 ćw. XX w. gospodarczy 165 Pi ątkowice 39 dom mieszkalny 1 ćw. XX w. 166 Pi ątkowice 39 obora 1 ćw. XX w. 167 Pi ątkowice 39 stodoła 1 ćw. XX w. 168 Pi ątkowice 47a zagroda mły ńska poł. XIX w. 169 Pi ątkowice 48 dom mieszkalny 4 ćw. XIX w. 170 Pi ątkowice 54 budynek mieszkalno- 1 ćw. XX w. gospodarczy 171 Pi ątkowice 60a kaplica p.w. św. Jadwigi 4 ćw. XIX w. 172 Pi ątkowice Układ ruralistyczny wsi 173 Sowin 9 dom mieszkalny ok. 1920-30 r. 174 Sowin 15 dom mieszkalny ok. 1910 r.

30 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

175 Sowin 97 budynek mieszkalno- pocz. XX w. gospodarczy 176 Sowin 123 dom mieszkalny XVIII i XX w. 177 Sowin przy nr 89a kaplica 1 poł. XIX w.; XX w. 178 Szadurczyce przy drodze kapliczka ok. 1910 r. Szadurczyce- Łambinowice 179 Szadurczyce 12 budynek mieszkalno- 1 ćw. XX w. gospodarczy 180 Szadurczyce 27 budynek mieszkalno- 1 ćw. XX w. gospodarczy 181 Wierzbie 15 cmentarz parafialny w 2 poł. XVIII w. zespole ko ścioła 182 Wierzbie 15 ko ściół parafialny p.w. 1905/6 r. Podwy ższenia Krzy ża św. 183 Wierzbie 15 mur w zespole ko ścioła pocz. XX w. 184 Wierzbie 17 plebania 1905/6 r. 185 Wierzbie 22 dom mieszkalny l. 20-30 XX w. 186 Wierzbie 23 kordegarda (?) w zespole pocz. XX w. pałacowo-folwarcznym 187 Wierzbie 23c obora w zespole pałacowo- 2 poł. XIX w. folwarcznym 188 Wierzbie 23c stodoła w zespole 2 poł. XIX w. pałacowo-folwarcznym 189 Wierzbie 23e bud. gospodarczy w ok. 1870 r. zespole pałacowo- folwarcznym 190 Wierzbie 24 szkoła ok. 1900 r. 191 Wierzbie 48 budynek mieszkalno- pocz. XX w. gospodarczy 192 Wierzbie 55 budynek mieszkalno- l. 20-30-te XX w. gospodarczy 193 Wierzbie 56 budynek mieszkalno- ok. 1910-20 r. gospodarczy 194 Wierzbie 62 budynek mieszkalno- 1904 r. gospodarczy 195 Wierzbie 63 budynek mieszkalno- 1909 r. gospodarczy 196 Wierzbie 81 stodoła pocz. XX w. 197 Wierzbie 87 budynek mieszkalno- ok. 1920 r. gospodarczy 198 Wierzbie 99 budynek mieszkalno- ok. 1910-20 r. gospodarczy 199 Wierzbie 138 budynek mieszkalno- ok. 1910-20 r. gospodarczy 200 Wierzbie 170 budynek mieszkalno- ok. 1910-20 r. gospodarczy 201 Wierzbie Pozostało ści dawnego parku pałacowego 202 Wierzbie Ogrodzenie dawnego zespołu pałacowego z bram ą 203 Wierzbie Kaplica cmentarna

31 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Dla obiektów obj ętych ochron ą konserwatorsk ą przeznacza si ę funkcje nawi ązuj ąca do ich pierwotnego przeznaczenia: a. Obiekty i zespoły sakralne - funkcja religijna, mieszkalna b. Zespoły pałacowe, dworskie - funkcja mieszkaniowa, administracyjna, usługowa lub mieszana, itp; c. Budynki, zagrody i in. - funkcja mieszkaniowa, gospodarcza, usługowa lub mieszana, itp.; d. Parki - funkcja rekreacyjno – wypoczynkowa w powi ązaniu z w/w zespołem pałacowym lub dworskim; e. Cmentarze - adaptacja funkcji w powi ązaniu z funkcj ą religijn ą ; f. Stanowiska archeologiczne - zabudowa, prace ziemne, prowadzenie upraw polowych - po uprzednim uzyskaniu zezwolenia OWKZ i ewentualnie przeprowadzeniu prac wykopaliskowych

Ochron ą obejmuje si ę nast ępuj ące obszary kulturowe, dla których ustanawia si ę strefy ochrony konserwatorskiej:

Łambinowice - obszar obozu je ńców wojennych – Pomnik Pami ęci Narodowej oraz na cmentarzach wojskowych z okresów wojen prusko-francuskiej I Światowej i II Światowej: Strefa „B” – ochrony konserwatorskiej dóbr kultury i zachowanych elementów zabytkowych , Strefa „K” – ochrony krajobrazu, obejmuj ąca teren obozu oraz cmentarzy je ńców wojennych, w powi ązaniu z granic ą ochrony krajobrazu Borów Niemodli ńskich Strefa „E” – ekspozycji zabytkowego układu obejmuj ąca teren wzdłu ż ulicy Obozowej, z istniej ącą przedwojenn ą zabudow ą powstał ą równolegle z obozem jenieckim;

Dworzysko /Hunów/ - wydzielony zespół pałacowo-parkowy z folwarkiem Strefa „B” – ochrony elementów zabytkowych - rewaloryzacja zespołu z restauracj ą parku przypałacowego z przeznaczeniem na siedzib ę fundacji, centrum hotelowo - konferencyjne, itp.

Jasienica Dolna – zespół pałacowo – parkowy z folwarkiem – rekompozycja zało żenia pałacowo folwarcznego z przeznaczeniem na mieszkalnictwo zbiorowe z funkcj ą usługow ą – centrum konferencyjno -hotelowe itp. i ewentualnym zachowaniem funkcji usługowej- szkoły podstawowej w budynku pałacu.

Okopy – zespół pałacowo-parkowy z folwarkiem

32 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Strefa „B” – ochrony elementów zabytkowych obejmuj ąca zespół pałacowo - parkowy – rewaloryzacja cało ści zało żenia z przeznaczeniem na mieszkalnictwo zbiorowe z funkcj ą usługow ą, siedzib ę fundacji, centrum hotelowo - konferencyjne, itp.

Malerzowice, Bielice, Jasienica Dolna, Ma ńkowice, Łambinowice, Wierzbie

Strefa „OW” – obserwacji archeologicznych

3. Zakres ochrony konserwatorskiej obiektów zabytkowych.

Zakres ochrony konserwatorskiej ustalonej w studium dla tych obiektów zabytkowych wymaga zachowania : • bryły obiektu i dachu co do kształtu, materiału, podziałów w elewacji , stolarki okiennej i drzwiowej, • wystroju architektonicznego. Wszelkie działania projektowe, remontowe i inwestycyjne zwi ązane z tymi obiektami nale ży uzgadnia ć z Opolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

4. Miejsca pami ęci narodowej.

Na terenie gminy znajduje si ę obóz jeniecki stanowi ący pomnik pami ęci narodowej. W studium wyznacza si ę obszar kulturowy obejmuj ący obszar obozu je ńców wojennych – Pomnik Pami ęci Narodowej oraz cmentarze wojskowe z okresów wojen prusko- francuskiej, I Światowej i II Światowej. Cz ęść obszaru kulturowego (w rejonie muzeum) znajduje się w granicach obowi ązuj ącego planu miejscowego rejonu ulicy Obozowej w Łambinowicach. 5. Zabytkowe układy ulicowe.

Na obszarach historycznie ukształtowanych centralnych cz ęś ci wsi Budzieszowice, Bielice, Malerzowice, Lasocice, Łambinowice, Ma ńkowice, Jasienica Dolna, Sowin, Szadurczyce, Wierzbie zaleca si ę zachowanie zabytkowego układu dróg i ulic oraz uzgadnianie działalno ści inwestycyjnej z wła ściwym Konserwatorem Zabytków w Opolu.

6. Cmentarze zabytkowe.

Wa żnym dziedzictwem kulturowym s ą istniej ące cmentarze, cmentarze zamkni ęte oraz tereny zieleni pocmentarnej, usytuowane przewa żnie w otoczeniu zespołów ko ścielnych, usytuowane w miejscowo ściach: Bielice, Jasienica Dolna, Lasocice, Łambinowice, Malerzowice, Ma ńkowice, Wierzbie, Szadurczyce, z cennymi zabytkami sztuki sepulkarnej, zachowanym układem alejek i ście żek cmentarnych, w otoczeniu okazałego starodrzewu. Obiekty te nale ży piel ęgnowa ć dla uwypuklenia ich warto ści kulturowych oraz ekspozycji w krajobrazie miejscowo ści.

33 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

7. Stanowiska archeologiczne.

Do elementów zachowanego dziedzictwa kulturowego nale żą równie ż stanowiska archeologiczne. Głównym zagro żeniem dla tych ostatnich jest rolnicze i przemysłowe użytkowanie gruntów /np. żwirowiska/. Dotyczy to stanowisk archeologicznych usytuowanych w okolicy Bielic, Malerzowic. Ochronie podlegaj ą wszystkie stanowiska archeologiczne wg poni ższego wykazu: Wykaz stanowisk archeologicznych usytuowanych na terenie gminy Łambinowice.

1. Bielice , st. nr 1-osada wielokulturowa i cmentarzysko ciałopalne (kultura łu życka, okres wpływów rzymskich, wczesne średniowiecze). Stanowisko zlokalizowane na działkach gruntowych nr 481/2,481/3, 482, 483/1/, 483/3, 484/4, 484/2, 484/3, 485/1, 485/2, 485/4, 486/3, 486/4, 486/5, 487/1, 487/2, 488/1, 488/2 . Stanowisko wpisane do rejestru zabytków województwa opolskiego pod nr A-273/79. Cz ęść stanowiska naruszona została w trakcie eksploatacji kruszywa. 2. Bielice, st. nr 2 - osada ludno ści kultury łu życkiej z okresu halsztackiego zlokalizowana na działce gruntowej nr 327. Stanowisko wpisane do rejestru zabytków województwa opolskiego pod nr A-86/68. 3. Bielice, st. nr 3 - osada datowana na okres wpływów rzymskich (III-IV w n.e.), zlokalizowana na działkach gruntowych nr 469, 471, 472, 473/1, 473/2, 474. Stanowisko wpisane do rejestru zabytków województwa opolskiego pod nr A-274/70. 4. Bielice, st. nr 4 – ślad osadnictwa i punkt osadniczy kultury łu życkiej. 5. Bielice, st. nr 5 - osada wielokulturowa z epoki brązu, okresu halsztackiego , dz.491/3. 6. Bielice, st. nr 6 –punkt osadniczy pradziejowy i średniowieczny XIV-XV,dz.478, 479. 7. Bielice, st. nr 7 – punkt osadniczy kultury łu życkiej. 8. Bielice, st. nr 8 – ślad osadnictwa z epoki kamienia,dz.42. 9. Bielice, st. nr 9 – punkt osadniczy z epoki kamienia i okresu rzymskiego.

10. Budzieszowice , st. nr 1– punkt osadniczy z paleolitu i mezalitu. 11. Budzieszowice, st. nr 2– ślad osadnictwa z neolitu. 12. Budzieszowice, st. nr 3– ślad osadnictwa z neolitu.

13. Jasienica Dolna , st. nr 1 – grodzisko (domniemane) XIV-XVw. 14. Jasienica Dolna, st. nr 2 – punkt osadniczy z epoki br ązu. 15. Jasienica Dolna, st. nr 3 – punkt osadniczy z neolitu. 16. Jasienica Dolna, st. nr 4 – średniowieczny punkt osadniczy XIV-XVw. 17. Jasienica Dolna, st. nr 5 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 334, 335, 338. 18. Jasienica Dolna, st. nr 6 - ślad osadnictwa datowany na epok ę kamienia i okres średniowieczny zlokalizowany na działkach gruntowych nr 300 i 301. 19. Jasienica Dolna, st. nr 7 - stanowisko wielokulturowe (epoka kamienia, kultura łu życka, średniowiecze), zlokalizowane na działce gruntowej nr 386. 20. Jasienica Dolna, st. nr 8 - ślad osadnictwa z epoki kamienia zlokalizowany na działce gruntowej nr 265/1. 21. Jasienica Dolna, st. nr 9 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 486.

34 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

22. Jasienica Dolna, st. nr 10 - pradziejowy ślad osadnictwa zlokalizowany na działkach gruntowych nr 492, 493. 23. Jasienica Dolna, st. nr 11 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 402/1. 24. Jasienica Dolna, st. nr 12 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 376/1 25. Jasienica Dolna, st. nr 13 - osada datowana na epokę kamienia i ślady osadnictwa pradziejowego i średniowiecznego. Stanowisko zlokalizowane na działkach gruntowych nr 346, 352, 377, 378. 26. Jasienica Dolna, st. nr 14 - osada średniowieczna i pradziejowy ślad osadnictwa zlokalizowany na działce gruntowej nr 342. 27. Jasienica Dolna, st. nr 15 – punkt osadniczy z paleolitu.

28. Lasocice , st. nr 1 – ślad osadnictwa osadniczy z pó źnego średniowiecza. 29. Lasocice, st. nr 2 –nowo żytny ślad osadnictwa. 30. Lasocice, st. nr 3 – ślad osadnictwa i punkt osadniczy pradziejowy i średniowieczny. 31. Lasocice, st. nr 4 – grodzisko z pó źnego średniowiecza.

32. Łambinowice , st.nr 1 – pracownia krzemieniarska z epipaleolitu. 33. Łambinowice, st.nr 2 – ślad osadnictwa z epoki kamienia. 34. Łambinowice, st.nr 3 – ślad osadnictwa z neolitu. 35. Łambinowice, st.nr 4 – ślad osadnictwa z średniowiecza. 36. Łambinowice, st.nr 5 – średniowieczny punkt osadniczy. 37. Łambinowice, st.nr 6 – pradziejowy ślad osadnictwa oraz ślad wczesno średniowieczny. 38. Łambinowice, st.nr 7 – średniowieczny ślad osadnictwa. 39. Łambinowice, st.nr 8 – ślad osadnictwa z paleolitu.

40. Malerzowice Wielkie , st.nr 1 - ślad osadnictwa z neolitu. 41. Malerzowice Wielkie, st.nr 2 - punkt osadniczy datowany na epok ę kamienia i czas trwania kultury łu życkiej.

42. Ma ńkowice , st. nr 1 – punkt osadniczy z neolitu. 43. Ma ńkowice, st. nr 2 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 50. 44. Ma ńkowice, st. nr 4 – punkt osadniczy średniowieczny VI-Xw. 45. Ma ńkowice, st. nr 5 – punkt osadniczy z epoki br ązu. 46. Ma ńkowice, st. nr 6 – wał czworoboczny z wczesnego średniowiecza. 47. Ma ńkowice, st. nr 7 – ślad osadnictwa z neolitu. 48. Ma ńkowice, st nr 8 - osada średniowieczna zlokalizowana na działce gruntowej nr 346. 49. Ma ńkowice, st. nr 9 - grodzisko pó źno średniowieczne zlokalizowane na działce gruntowej nr 49. Stanowisko wpisane do rejestru zabytków województwa opolskiego pod nr A-48/66. 50. Ma ńkowice, st. nr 10 - ślad osadnictwa datowany na młodsz ą epok ę kamienia (neolit) oraz punkt osadniczy kultury przeworskiej. 51. Ma ńkowice, st. nr 11 - ślad osadnictwa datowany na epok ę kamienia, zlokalizowany na działce gruntowej nr 422.

52. Pi ątkowice , st.nr 1 – punkt osadniczy kultury przeworskiej i średniowieczny

35 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

53. Pi ątkowice, st.nr 2 – średniowieczny ślad osadnictwa. 54. Pi ątkowice, st. nr 3 - pradziejowy ślad osadnictwa i punkt osadniczy kultury amfor kulistych. Zlokalizowany na działce gruntowej nr 127/3. 55. Pi ątkowice, st.nr 4 – średniowieczny ślad osadnictwa. 56. Pi ątkowice, st.nr 5 – grodzisko (zamek) średniowieczne XIII – XIVw. 57. Pi ątkowice (Jutrocice Dolne), st.nr 6 – osada kultury przeworskiej, dz.374/2, 375. 58. Pi ątkowice (Jutrocice Dolne), st.nr 7 – średniowieczna osada, pracownia hutnicza z XIV-XVw., dz.377. 59. Pi ątkowice st.nr 8 – pó źno średniowieczna osada, dz.55/2, 344/4. 60. Pi ątkowice, st.nr 9 – średniowieczna osada, pracownia hutnicza z XIV-XVw., dz.634/1. 61. Szadurczyce , st.nr 1 – ślad osadnictwa (moneta).

62. Wierzbie , st.nr 1 – ślad osadnictwa z neolitu. 63. Wierzbie, st.nr 2 - osada średniowieczna i pradziejowy ślad osadnictwa zlokalizowany na działkach gruntowych nr 508, 224/2 ALP. 64. Wierzbie, st.nr 3 – punkt osadniczy, schyłek pó źnego średniowiecza, dz.8,9. 65. Wierzbie, st.nr 4 –punkt osadniczy pradziejowy i z pó źnego średniowiecza XVw., dz.402/1; 402/2; 404. 66. Wierzbie, st.nr 5 – ślad osadnictwa z epoki kamienia i wczesnego br ązu, dz.103.

67. Sowin , st.nr 1 – punkt osadniczy z neolitu. 68. Sowin, st.nr 2 – punkt osadniczy z epoki kamienia. 69. Sowin, st.nr 3 – punkt osadniczy z neolitu. 70. Sowin, st.nr 4 – punkt osadniczy z neolitu. 71. Sowin, st.nr 5 – punkt osadniczy z pó żnego średniowiecza. 72. Sowin, st.nr 6 – punkt osadniczy z epoki kamienia. 73. Sowin, st.nr 7 – pracownia krzemieniarska datowana na paleolit górny i schyłkowy, wpis do rejestru zabytków nr A-48/2005, lokalizacja na dz.gr nr 18, 109,110, 111 74. Sowin, st.nr 8 – ślad osadnictwa z epoki kamienia. 75. Sowin, st.nr 9 – obozowisko z epoki kamienia zlokalizowane na dz.gr.nr 118/1,118/2,119. 76. Sowin, st.nr 10 – obozowisko datowane na paleolit schyłkowy zlokalizowane na dz.gr.nr 42,43. 77. Sowin, st.nr 11– pracownia krzemieniarska datowana na paleolit schyłkowy, lokalizacja na dz.gr nr 668, 669.

1. Wszystkie przedsi ęwzi ęcia ziemne (budowy, roboty instalacyjne - gazoci ągi, wodoci ągi, kanalizacje, kable energetyczne i telefoniczne), rowy melioracyjne, tworzenie nowych wybierzysk kruszywa i wysypisk śmieci oraz inne prace ziemne, musz ą by ć uzgadniane z Opolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Opolu. 2. Prace ziemne wykonywane w obr ębie i w pobli żu stanowiska archeologicznego wymagaj ą nadzoru specjalisty. 3. Naruszenie stanowiska archeologicznego jest mo żliwe tylko po wcze śniejszym przebadaniu tego ż na koszt inwestora, po uprzednim uzyskaniu zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu. 4. Grodziska nie mog ą zosta ć naruszone.

36 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

5. Dokładne dane dotycz ące chronologii i lokalizacji stanowisk archeologicznych oraz wgl ąd do materiałów archiwalnych uzyska ć mo żna w Wojewódzkim Urz ędzie Ochrony Zabytków w Opolu, ul. Piastowska 14. 6. O ka żdorazowym znalezisku archeologicznym nale ży informowa ć Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu, ul. Piastowska 14.

UWAGI: Na opiniowanym obszarze znane s ą ponadto stanowiska archeologiczne odkryte w okresie przedwojennym, ale bli żej niezlokalizowane w terenie.

8. Parki dworskie i obszary chronionego krajobrazu.

Parki dworskie stanowi ą w wi ększo ści cenne obiekty przyrodnicze, b ędąc równocze śnie dokumentami sztuki ogrodniczej podziwianej przez szereg pokole ń. Obiekty te s ą specyficzn ą form ą zainwestowania, stanowi ą cz ęść materialnego i kulturowego dorobku lokalnego społecze ństwa W gminie Łambinowice szczególn ą opiek ą nale ży obj ąć zespoły zieleni: - przy zespole pałacowym w Okopach – rekompozycja zało żenia parkowego; - w Dworzysku – restauracja parku przypałacowego; - w Ma ńkowicach – rewaloryzacja w powi ązaniu z istniej ącym kompleksem le śnym; - we Wierzbiu – rewaloryzacja w powi ązaniu z istniej ącym kompleksem le śnym; - teren w granicach tzw. „ ście żki dydaktycznej” obejmuj ącej cz ęść terenów le śno- parkowych byłego obozu – muzeum je ńców wojennych w Łambinowicach i Pomnika walki i męcze ństwa usytuowanego w okolicach Szadurczyc.

Gmina Łambinowice w cz ęś ci północno-wschodniej obj ęta jest obszarem chronionego krajobrazu lasów Niemodli ńskich. W zwi ązku z tym wprowadzono na tym obszarze ograniczenia funkcjonalno - przestrzenne maj ące za zadanie utrzymanie najcenniejszych walorów krajobrazowych i kulturowych, zgodnych z zasadami ekologii rozwoju przestrzennego oraz stworzenia terenów dla turystyki i rekreacji. Utrzymanie takiego układu jest bezwzgl ędnie konieczne dla zapewnienia poprawnego funkcjonowania i eksponowania warto ści środowiska kulturowego gminy. W zachodniej cz ęś ci gminy w dolinie Nysy Kłodzkiej projektowany jest OChK Dolina Nysy Kłodzkiej.

VI. KIERUNKI ROZWOJU FUNKCJI PRODUKCYJNYCH.

1. Kierunki rozwoju rolnictwa.

1.1 U żytkowanie gruntów rolnych.

W aktualnej strukturze u żytkowania gruntów w gminie najwi ększy udział maj ą u żytki rolne (66%), a w dalszej kolejno ści lasy (19%). Pozostałe grunty obejmuj ące tereny zabudowane, komunikacyjne , wody, tereny eksploatacyjne i inne zajmuj ą 26 % powierzchni gminy.

37 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

W strukturze u żytków rolnych zdecydowanie przewa żaj ą grunty orne (63%). Najwi ększy udział w u żytkowaniu gruntów w indywidualnych gospodarstwach rolnych maj ą użytki rolne (96%); z tego w 89% grunty orne.

Najwi ększ ą obszarowo wsi ą s ą Łambinowice (2578 ha), a najmniejszymi obszarowo są wsie Szadurczyce (292ha) i Drogoszów (339 ha). Procent gruntów rolnych waha si ę od 39% ( w Łambinowicach) do 93%( w Budzieszowicach).

Okre ślony w studium układ przestrzenny gminy wskazuje na przewidywane zmiany w strukturze u żytkowania gruntów polegaj ące na:

• obni żeniu udziału u żytków rolnych do wielko ści 60%-62%, • zwi ększenia udziału lasów do wielko ści 25%, • zwi ększenia udziału terenów nierolniczych do wielko ści 18%-20% (przy zało żeniu zmian w u żytkowaniu terenu d.poligonu, który przekształcony został z terenów ró żnych ( Tr) na u żytki rolne (niskich klas bonitacyjnych) .

Wzrost udziału lasów wi ąza ć si ę b ędzie z dodatkowymi zalesieniami okre ślonymi w wyznaczonej granicy polno-le śnej, zgodnie z któr ą cz ęść u żytków rolnych o najni ższych walorach bonitacyjnych i cz ęstokro ć stanowi ących enklawy w śród terenów le śnych przeznaczonych zostanie do zalesienia. Priorytetowo zalesienia traktowane winny by ć na obszarze chronionego krajobrazu Borów Niemodli ńskich. Powy ższe zgodne jest równie ż z zasadami u żytkowania terenów poło żonych na obszarze chronionego krajobrazu okre ślonych w Rozporz ądzeniu Wojewody Opolskiego w sprawie obszarów chronionych (Rozporz ądzenie Wojewody Opolskiego z dnia 17 maja 2000r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie opolskim Dz.U. Woj.Op.nr 20 poz.173). Dopuszcza si ę zalesienie terenów przyległych do zwartych kompleksów le śnych w pasie ok.100m od granic lasów. Zgodnie ze zgłoszonymi do zmiany studium wnioskami dopuszcza si ę dodatkowe zalesienie nast ępuj ących działek: - we wsi Budzieszowice dz.184/1, 194, 195, - we wsi Jasienica Dolna dz.nr 130, 444, - we wsi Łambinowice dz.nr 1/1, - we wsi Szadurczyce dz.nr 77. - we wsi Malerzowice Wielkie dz.nr 19 - we wsi Drogoszów dz.nr.122/1, 150/2

Ponadto wyznacza si ę dodatkowy obszar przeznaczony do zalesienia w s ąsiedztwie pomnika ofiar obozu w Łambinowicach.

Na obszarach ci ągów ekologicznych, głównie w dolinach rzek dokonywa ć nale ży zmian w strukturze u żytkowania samych u żytków rolnych. Dotyczy to sukcesywnego przeznaczania gruntów ornych na u żytki zielone. Procesy inwestycyjne zwi ązane z rozwojem komunikacji i funkcji mieszkaniowej, produkcyjnej, turystycznej poci ągnie za sob ą zajmowanie u żytków rolnych. Tempo ubytku gruntów rolnych pozostanie w ścisłej korelacji z procesami inwestycyjnymi na obszarze gminy.

W zasadach polityki przestrzennej uwzgl ędni ć nale ży:
zakaz lokalizacji przemysłowych ferm tuczu trzody chlewnej,
ochron ę kompleksów rolnych klas I-III przed przeznaczeniem na cele nierolne,
ograniczenie dost ępno ści gruntów rolnych klasy I-IV przed przeznaczeniem na cele nierolne.

38 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Dopuszcza si ę wprowadzanie zalesie ń na terenach rolnych szczególnie na obszarach gruntów V i VI klasy bonitacyjnej z wyłaczeniem obszarów cennych przyrodniczo. 1.2. Struktura stanu władania u żytkami rolnymi.

Na ogóln ą powierzchni ę u żytków rolnych gminy wynosz ącą 7775 ha wg. stanu ewidencji gruntów na 2005 r. w indywidualnych gospodarstwach rolnych pozostawało 4802 ha , co stanowi 60 % ogólnej powierzchni u żytków rolnych w gminie. We władaniu sektora publicznego (Agencji Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa, gospodarstw spółek mieszanych z przewag ą mienia pa ństwowego, zasobów gruntów, mienia komunalnego i rolniczych jednostek gospodarki uspołecznionej) jest 2973 ha - 40 %.

Spodziewa ć si ę nale ży, że sektor gospodarstw indywidualnych sukcesywnie zwiększa ć będzie swój potencjał. Główny przepływ u żytków rolnych do sektora indywidualnego nast ępowa ć b ędzie z AWR SP. Tym samym nast ąpi wzrost wielko ści indywidualnych gospodarstw rolnych. Tendencja ta mo że by ć spot ęgowana w przypadku zmniejszenia ilo ści gospodarstw rolnych. Wg spisu rolniczego 2002r. w gminie było 850 indywidualnych gospodarstw rolnych, a średnia wielko ść indywidualnego gospodarstwa rolnego wynosi 5,6 ha. Procesy wzrostu wielko ści gospodarstw spowoduj ą z czasem wzrost ich konkurencyjno ści. Obrót ziemi ą, jaki b ędzie miał miejsce , nie wpłynie na zmian ę charakteru gminy, co oznacza że rolnictwo na obszarze wiejskim gminy pozostanie funkcj ą dominuj ącą.

1.3. Program produkcji rolnej i inwestycji zwi ązanych z rolnictwem.

Produkcj ę roln ą w obecnej gospodarce rynkowej stymuluje b ądź limituje ekonomika, to znaczy, że dobór gatunków czy odmian w produkcji ro ślinnej czy kierunku w hodowli zwierz ąt uzale żniony b ędzie od opłacalno ści. Niemniej stwierdzi ć nale ży, że rolnictwo w gminie bazowa ć winno na: • dobrej i średniej jako ści obszarach dla produkcji rolnej, • wykorzystaniu warunków przyrodniczych i ekologicznych do uprawy warzyw i owoców, • upowszechnieniu zasad rolnictwa ekologicznego, • stworzenie nowoczesnej bazy hodowlanej tylko w technologiach bezpiecznych dla środowiska poprzez modernizacj ę i budow ę nowoczesnych stanowisk inwentarskich, • rozwoju hodowli na obszarze chronionego krajobrazu i w obszarach ci ągów ekologicznych, w zwi ązku ze zmian ą struktury u żytkowania gruntów rolnych na tym obszarze - przekształcaniem gruntów ornych na u żytki zielone, • pełniejszym wykorzystaniu bazy produkcyjnej, • przeprowadzeniu remontów obiektów produkcyjnych w złym stanie technicznym lub ich wymianie na obiekty nowe (dostosowane do nowych technologii produkcyjnych), z jednoczesn ą rozbiórk ą obiektów nie nadaj ących si ę do dalszego wykorzystania lub nieopłacalnych pod wzgl ędem ekonomicznym do remontu, • tworzeniu bazy przetwórczej, • rozwoju usług dla rolnictwa, • rozszerzenie infrastruktury technicznej zwi ększaj ącej atrakcyjno ść inwestycyjn ą terenów wiejskich.

W procesie restrukturyzacji obszarów wiejskich uwzgl ędni ć nale ży :

zwi ększanie powierzchniowe gospodarstw wiejskich,

39 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

rozwój rzemiosła na bazie istniej ących zagród i nieczynnych o środków produkcyjnych rolnictwa (m.in. po b.pgr),
rozwój agroturystyki.

2. Kierunki rozwoju przestrzennego funkcji produkcyjnych pozarolniczych.

Potencjał istniej ącego w gminie przemysłu i jego struktura gał ęziowa nie zapewnia dostatecznej liczby miejsc pracy oraz dynamicznego rozwoju funkcji przemysłowej. Pozarolnicze funkcje produkcyjne obejmuj ące przemysł, budownictwo, składy magazyny skoncentrowane s ą głównie w Łambinowicach . Znacznie mniejsza koncentracja jest we wsi Jasienica Dolna, a we wsi Malerzowice Wielkie funkcja przemysłowa zwi ązana jest głównie z prowadzon ą eksploatacj ą kruszywa. Na pozostałym obszarze funkcje te maj ą charakter marginalny. Pomimo utrzymuj ących si ę tendencji spadkowych aktywno ści gospodarczej w Łambinowicach utrzymana została dotychczasowa struktura funkcjonalna, jako o środka przemysłowo - usługowego, gdzie udział zatrudnienia w przemy śle jest wy ższy od zatrudnienia w szeroko poj ętych usługach.

Program rozwoju pozarolniczych miejsc pracy, w świetle spodziewanego spadku zatrudnienia w rolnictwie, stawia ć nale ży w rz ędzie zada ń priorytetowych , decyduj ących o realizacji podstawowego celu rozwoju, jakim jest zdecydowane obni żanie bezrobocia i poprawa warunków życia mieszka ńców gminy.

Polityka zwi ązana z realizacj ą powy ższego programu uwzgl ędni ć powinna :

- maksymalne wykorzystanie istniej ącej bazy przemysłowo-składowej na cele produkcyjne,

- stworzenie warunków dla rozwoju funkcji przemysłowej, poza stref ą zainwestowania we wsi Łambinowice przy drodze Łambinowice - Wierzbie,

- zagospodarowanie cz ęś ci d.poligonu wojskowego w Łambinowicach pod funkcje przemysłowo-składowe (jako jedna z alternatyw zagospodarowania tego obszaru),

- preferencje w lokalizacji na terenie gminy zakładów przetwórstwa rolno-spo żywczego m.in. dla grup producenckich i ró żnych form obsługi rolnictwa,

- restrukturyzacj ę własno ściow ą istniej ących przedsi ębiorstw,

- restrukturyzacj ę technologiczn ą zmierzaj ąca do wi ększej konkurencyjno ści produkowanych wyrobów; w tym realizacj ę programu produkcji czystej ekologicznie,

- dopuszczenie drobnej produkcji i usług rzemiosła produkcyjnego w obr ębie zabudowy zagrodowej na obszarach wiejskich pod warunkiem zachowania wymogów ochrony środowiska,

- w programie promocji gminy (dla uzyskania inwestorów) wskaza ć nale ży w sferze walorów miejscowo ści gminnej – tradycje przemysłowe w zakresie przemysłu elektromaszynowego oraz spo żywczego oraz obszaru gminy Łambinowice jako obszaru czystego ekologicznie - predestynowanego do lokalizacji zakładów przetwórstwa rolno- spo żywczego.

Na terenie gminy wprowadza si ę przedsi ęwzi ęcia produkcyjne pozyskania energii ze

40 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

źródeł odnawialnych (woda, wiatr, sło ńce i in.): − lokalizacj ę parków wiatrowych w ramach obowi ązuj ącego miejscowego planu, − terenów produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w postaci energii wiatru. - dopuszcza si ę lokalizacj ę terenów produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w postaci farmy fotowoltaicznej na obszarach: gruntów byłego poligonu w Łambinowicach oraz na terenach wsi Bielice. Na obszarze wsi Bielice dopuszcza si ę przej ściowe u żytkowanie terenu na cele produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w postaci farmy fotowoltaicznej do czasu podj ęcia eksploatacji kruszywa zgodnie z wydan ą koncesj ą. Przewiduje si ę przeznaczenie terenu o wielko ści ok. 350ha na terenach byłego poligonu . Potencjalna moc wytworzona z farmy fotowoltaicznej b ędzie wynosi ć ok. 180 MW. Farmy fotowoltaiczne zlokalizowane na terenach wyznaczonych w studium pod zabudow ę przemysłow ą, w tym zabudow ę systemami fotowoltaicznymi, stanowi ą przedsi ęwzi ęcia potencjalnie znacz ąco oddziaływuj ące na środowisko, które podlegaj ą procedurze ocen oddziaływania na środowisko, zgodnie z przepisami szczególnymi. Przy realizacji farm nale ży zastosowa ć rozwi ązania minimalizuj ące oddziaływania na środowisko m.in. stosowanie matowych (antyrefleksyjnych) powłok paneli słonecznych eliminuj ących oślepienie migruj ącego ptactwa, podziemny układ sieci elektroenergetycznych, i in. - wprowadza si ę lokalizacj ę terenów produkcji energii wody (elektrowni wodnej) w rejonie wsi Drogoszów, przy realizacji elektrowni wodnej nale ży uwzgl ędni ć rozwi ązania umo żliwiaj ące migracj ę ryb (np.przepławki), - utrzymuje si ę produkcj ę wierzby energetycznej szczególnie w obszarach oczyszczalni ścieków Lasocice- Łambinowice.

Ostateczna weryfikacja mo żliwo ści realizacji przedsi ęwzi ęć produkcyjnych pozyskania energii z w/w źródeł odnawialnych nast ąpi na etapie oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko. VII. KIERUNKI I ZASADY ROZWOJU TURYSTYKI I REKREACJI.

Znacznie wi ększe znaczenie przypisa ć nale ży w rozwoju gminy funkcji turystycznej wykorzystuj ąc walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz unikatowe warto ści kulturowe. Główne elementy mo żliwe do wykorzystania na cele turystyczno-rekreacyjne to: - kompleksy le śne z zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi, u żytkami ekologicznymi i pomnikami przyrody, - „obszar pami ęci” z Centralnym Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych w Łambinowicach , terenem poobozowym, cmentarzami z okresu I wojny światowej - stanowi ący element pami ęci i m ęcze ństwa o znaczeniu krajowym i mi ędzynarodowym, będący miejscem martyrologii wojen światowych, - wody otwarte; w tym rzeka Nysa Kłodzka, stawy, - tereny wodne poeksploatacyjne w Malerzowicach, - obiekty kultury materialnej z parkami krajobrazowymi, - ście żki turystyczno-przyrodniczo-historyczne na terenach poligonowych, - muzeum sprz ętu rolniczego w Pi ątkowicach, - obszar byłego poligonu wojskowego .

W oparciu o w/w elementy przyrodniczo-krajobrazowe i kulturowe w studium wyznacza si ę nast ępuj ące formy turystyki kwalifikowanej, które przyczyni ć si ę mog ą do wzrostu znaczenia funkcji turystycznej jako wspomagaj ącej rozwój gminy:

- turystyka „martyrologiczna” - turystyka botaniczna, - turystyka w ędkarska, - turystyka golfowa

41 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

- turystyka pobytowa i zwi ązana z wypoczynkiem świ ątecznym, - turystyka rowerowa, - turystyka konna,

Znacznego rozmachu nabra ć winna w skali gminy agroturystyka oparta o w/w elementy przyrodniczo-krajobrazowe i kulturowe gminy. Do wsi o potencjalnie du żych walorach dla rozwoju agroturystyki wskazuje si ę: - wie ś Sowin - wie ś Malerzowice Wielkie - wie ś Pi ątkowice, - wie ś Wierzbie. We wsi Sowin wskazuje si ę równie ż w studium tereny przeznaczone pod budownictwo letniskowe.

Du żą szans ą rozwojow ą mo że by ć w przypadku zaniechania realizacji terenów produkcyjnych przeznaczenie obszarów dawnego poligonu na cele usługowe. Obszar ten jest potencjalnym miejscem wyst ępowania wód termalnych. Po przeprowadzeniu pełnego rozpoznania hydrogeologicznego i potwierdzeniu mo żliwo ści wykorzystania wód termalnych mógłby powsta ć o środek rekreacyjno- turystyczny z basenami wód termalnych o znaczeniu regionalnym. Obszar ten ze wzgl ędu na walory krajobrazowe mógłby równie ż by ć przeznaczony pod budownictwo letniskowe. Nie wyklucza si ę mo żliwo ści zagospodarowania całego terenu d.poligonu na cele usługowe zwi ązane ze sportem kwalifikowanym, turystyk ą (hotele, o środki turystyczne) i rekreacj ą. W ramach zagospodarowania istnieje mo żliwo ść reaktywowania wsi Klucznik na cele turystyczno rekreacyjne.

Na terenach poeksploatacyjnych kruszywa we wsi Malerzowice Wielkie w przypadku rezygnacji z funkcji produkcyjnej (P,S) teren przeznacza si ę na cele funkcji rekreacyjno- turystycznej bez wprowadzania stałej zabudowy.

Dla wła ściwego rozwoju funkcji turystycznej wykorzysta ć nale ży istniej ącą baz ę wzbogacon ą o dodatkowe elementy i dodatkowe urz ądzenia takie jak: - informacj ę turystyczn ą (punkty informacji turystycznej, wyznaczone trasy zwiedzania, wyznaczone punkty obserwacyjne, widokowe, in.), - ście żki turystyczne, - parkingi z sanitariatami, - motele, pensjonaty, campingi, - gastronomia i „mała gastronomia”.

Warunkiem rozwoju turystyki w skali całej gminy jest wykorzystanie istniej ącej bazy oraz stworzenie niezb ędnych elementów zagospodarowania turystycznego. Niezb ędnym równie ż czynnikiem rozwoju jest promocja turystyczna i pełna informacja o warto ściach turystycznych gminy.

VIII. KIERUNKI ROZWOJU I FUNKCJONOWANIA TERENÓW SPECJALNYCH.

1. Kierunki rozwoju i funkcjonowania terenów zwi ązanych z bezpiecze ństwem publicznym.

42 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

W studium utrzymuje si ę w miejscowo ści gminnej Posterunek Policji. Innych terenów zwi ązanych z bezpiecze ństwem publicznym nie wyznacza si ę na terenie gminy.

2. Kierunki rozwoju i funkcjonowania terenów specjalnych MON.

Na terenie gminy zlikwidowane zostały tereny specjalne MON (dawnego poligonu). Przeznacza si ę je w studium jako wielofunkcyjne tereny rozwojowe gminy. Tereny te pozostaj ą w zasadniczej cz ęś ci w zasobach Agencji Własno ści Mienia Wojskowego i Gminy Łambinowice. Nie przewiduje si ę na obszarze gminy wyznaczenia nowych terenów wojskowych.

3. Kierunki rozwoju terenów zwi ązanych z ochron ą przeciwpowodziow ą. Podstawowym zabezpieczeniem przed powodzi ą, głównie wód powodziowych rzeki Nysy Kłodzkiej, pozostan ą w gminie wały przeciwpowodziowe. Wały te po katastrofalnej powodzi z lipca 1997roku wymagaj ą wzmocnienia, modernizacji i naprawy i budowy nowych wałów na odcinkach niezabezpieczonych przeciwpowodziowo. Szczególnego znaczenia nabiera wprowadzenie zabezpiecze ń we wsiach Lasocice i Pi ątkowice. Zadania zwi ązane z modernizacj ą wałów powodziowych w tych miejscowo ściach zostały wprowadzone do proponowanego rejestru zada ń wojewódzkich wynikaj ących z planu województwa opolskiego. Tereny obj ęte powodzi ą wył ącza si ę z zainwestowania (wg granic okre ślonych na rysunku studium).

Dla obszarów szczególnego zagro żenia powodzi ą, oznaczonych orientacyjnie na rysunku studium, nale ży uwzgl ędni ć zakazy okre ślone w obowi ązuj ących przepisach szczególnych, dotycz ące mi ędzy innymi: lokalizowania inwestycji zaliczanych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, gromadzenia ścieków, odchodów zwierz ęcych, środków chemicznych, a tak że innych materiałów, które mog ą zanieczy ści ć wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególno ści ich składowania, wykonywania urz ądze ń wodnych oraz wznoszenia innych obiektów budowlanych, sadzenia drzew lub krzewów, zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót i czynno ści, które mogłyby utrudni ć ochron ę przed powodzi ą oraz wpłyn ąć na pogorszenie jako ści wód.

Zgodnie z Prawem wodnym na obszarze szczególnego zagro żenia powodzi ą zabrania si ę wykonywania robót oraz czynno ści, które mog ą utrudni ć ochron ę przed powodzi ą , a w szczególno ści:
wykonywania urz ądze ń wodnych oraz innych obiektów budowlanych, • sadzenia drzew lub krzewów, z wyj ątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz ro ślinno ści stanowi ącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub słu żą cej do wzmacniania brzegów, obwałowa ń lub odsypisk,
zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót. Dopuszcza si ę na tym obszarze prowadzenie robót zwi ązanych z regulacj ą lub utrzymywaniem wód , a tak że robót zwi ązanych z utrzymywaniem lub odbudow ą, rozbudowa lub przebudow ą wałów przeciwpowodziowych wraz z ich infrastrukturą.

Instrumentem zabezpieczenia przeciwpowodziowego powinien by ć system monitoringu na Nysie Kłodzkiej.

43 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

W studium nie wyklucza si ę mo żliwo ści budowy suchych zbiorników wodnych oraz wprowadza si ę nakaz uwzgl ędniania obszarów szczególnego zagro żenia powodzi ą wskazanych w „Studium ochrony przed powodzi ą zlewni rzeki Nysy Kłodzkiej poni żej wodowskazu Bardo” zleconego przez RZGW Wrocław. Dodatkowo nale ży wprowadzi ć nakaz pozostawienia bez zabudowy po obu stronach wszystkich naturalnych i sztucznych cieków wodnych, pasów o szeroko ści minimum 5m (licz ąc od górnej kraw ędzie brzegu cieku)- w celu umo żliwienia zarz ądcom cieków wykonywania robót konserwacyjnych cieków.

IX. ZASADY GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ DOTYCZ ĄCE OBSZARÓW ZABUDOWANYCH.

1. Zabudowa mieszkaniowa.

Potencjalne mo żliwo ści rozwoju mieszkalnictwa na terenie gminy s ą stosunkowo korzystne. Przeprowadzona w ramach studium analiza istniej ących zasobów mieszkaniowych, potrzeb mieszkaniowych oraz priorytetów polityki mieszkaniowej pozwoliła na przyj ęcie nast ępuj ących zasad na terenach miejscowo ści gminy:

- Uwzgl ędniaj ąc skal ę wiejskich jednostek osadniczych gminy, realizacj ę programu mieszkaniowego zasadniczo przewiduje si ę w formie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – MN- (0,15 < In <0,30), - Dopuszcza si ę intensyfikacj ę zabudowy istniej ących osiedli mieszkaniowych wielorodzinnych przy intensywno ści In>0,70, poprzez uzupełnienie zabudowy i jej rozbudow ę, polegaj ącą na wprowadzeniu poddaszy u żytkowych szczególnie w budynkach wielorodzinnych o płaskich dachach, - Utrzymuje si ę tereny wyznaczone we wsi Jasienica Dolna w ramach obowi ązuj ącego planu miejscowego, - Budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne- zakłada się ograniczon ą realizacj ę na terenie wsi: Łambinowice, Jasienica Dolna, Poligon- Klucznik w formie zabudowy szeregowej, małych domów mieszkalnych, - Zast ąpienie całkowicie zu żytej zabudowy, nie b ędącej zabytkami architektury i budownictwa, zabudow ą now ą, - Modernizacj ę, rehabilitacj ę i rewaloryzacj ę starej, historycznej zabudowy - W uzasadnionych przypadkach intensyfikacj ę starej zabudowy (w ramach wtórnych podziałów działek), - Utrzymuje si ę tereny mieszkaniowe zgodnie z obowi ązuj ącymi planami, wydanymi decyzjami o warunkach zagospodarowania, w ramach granic terenów przeznaczonych w studium do zabudowy, - Wyznacza si ę w studium obszary istniej ącej zabudowy mieszkaniowej do dalszego zachowania (ZB), wymagaj ące przekształce ń (ZBp ) i wymagaj ące rehabilitacji (ZBr), w ramach których wymagane s ą nast ępuj ące działania:

- Utrzymanie b ądź przywrócenie poprzez remonty i modernizacje wła ściwego stanu technicznego substancji mieszkaniowej, - Poprawa standardów wyposa żenia budynków w instalacje infrasturty technicznej w tym instalacji energetycznych opartych na odnawialnych źródłach energii, - Wykorzystanie technik termomodernizacji dla poprawy wystroju architektonicznego zabudowy mieszkaniowej.

44 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Dodatkowo na terenie wsi Łambinowice:

- Uwzgl ędniaj ąc skal ę miejscowo ści gminnej, realizacj ę programu mieszkaniowego dopuszcza si ę w formach zabudowy o niskiej intensywno ści wprowadzenie zabudowy o zwi ększonej intensywno ści ( szeregowa, atrialna itp.) o intensywno ści zabudowy – MS (0,35 0,70) w formie bloków powy żej IV kondygnacji, - Utrzymuje si ę tereny mieszkaniowe zgodnie z obowi ązuj ącymi planami miejscowymi, wydanymi decyzjami, - Wyznacza si ę w studium obszary istniej ącej zabudowy mieszkaniowej do dalszego zachowania (ZB), wymagaj ące przekształce ń (ZBp ) i wymagaj ące rehabilitacji (ZBr),

2. Zabudowa usługowa.

Program usług zapewniaj ący w miar ę wszechstronne zaspokojenie potrzeb mieszka ńców bazowa ć b ędzie generalnie na funkcjonuj ących urz ądzeniach usługowych. Dopuszcza si ę jednak że przemienno ść funkcji istniej ących obiektów usługowych lub ich trwał ą zmian ę. Kształtowanie form zabudowy usługowej uzale żnia si ę od organizacji funkcjonalnej usług oraz od programu usługowego.

 We wsi gminnej zakłada si ę wykształcenie ogólnogminnego o środka usługowego w ci ągu ulic Kolejowa – Zawadzkiego. Dodatkowe usługi wykształci ć nale ży w parterach istniej ących i projektowanych (przewidzianych do odtworzenia) budynków mieszkalnych. Nieznaczny program usług bytowych, handlu i gastronomii mo że by ć realizowany w małych pawilonach usługowych, o architekturze nawi ązuj ącej do otaczaj ącej zabudowy i w charakterze nie odbiegaj ącym od skali zabudowy wsi.  Usługi podstawowe w osiedlach mieszkaniowych w Łambinowicach i w pozostałych miejscowo ściach mog ą by ć realizowane w małych pawilonach usługowych wolnostoj ących lub dobudowanych do budynku mieszkalnego. Mog ą by ć równie ż wbudowane w partery budynków mieszkalnych.  Rozbudowa usług podstawowych w zakresie o światy mo żliwa jest poprzez rozbudow ę i modernizacj ę istniej ących obiektów. Budowa sal gimnastycznych powinna nawi ązywa ć architektonicznie do istniej ących szkół oraz otaczaj ącej zabudowy.  Podniesienie jako ści funkcjonowania o światy wymusza realizacj ę nowego obiektu oświatowego - gimnazjum w Łambinowicach (na ok.16 - 21 oddziałów). Wskazane byłoby zrealizowa ć przy tym obiekcie hal ę sportow ą ogólnodost ępn ą wielofunkcyjn ą.  Reforma o światy mo że wymusi ć likwidacj ę, a w konsekwencji zmian ę funkcji małych przedszkoli i szkół podstawowych. Obiekty te mog ą by ć przekształcone na potrzeby opieki zdrowotnej (hospicja, szpitalne oddziały specjalistyczne, niepubliczne placówki zdrowotne), opieki społecznej (domy opieki społecznej, mieszkania zast ępcze, mieszkania socjalne) lub na inne cele zwi ązane z kultur ą, usługami bytowymi, nieuci ąż liwymi zakładami produkcyjnymi, nieuci ąż liwymi zakładami rzemie ślniczymi lub mieszkania rodzinne. • Szczególnego znaczenia powinna nabra ć dodatkowa sfera usług zwi ązanych z przystosowaniem turystycznym ci ągu kulturowego - „obszaru pami ęci” z Centralnym

45 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych w Łambinowicach , terenem poobozowym, cmentarzami z okresu I wojny światowej poprzez: - wprowadzenie dodatkowych usług handlu i gastronomii, - utrzymaniu zaadaptowanego obiektu „poobozowego” („Pandora) na cele kultury, gastronomii, - uporz ądkowaniu otoczenia terenu poobozowego (z likwidacj ą elementów dysharmonizuj ących m.in. blaszanych gara ży), - realizacj ę na terenie poobozowym i w rejonie ulicy Obozowej miejsc noclegowych (pensjonat), - utrzymanie hotelu Le śna z restauracj ą,  Priorytetowego potraktowania wymaga rzemiosło usługowe i produkcyjne na terenie gminy. Dziedzina ta powinna by ć intensywnie rozwijana. Dla dziedziny tej wykorzysta ć mo żna bazy produkcyjno-magazynowe gospodarstw rolnych (d. PGR) poprzez ich adaptacj ę. Dopu ści ć nale ży równie ż rzemiosło usługowe i drobne zakłady rzemiosła produkcyjnego (o nieuci ąż liwym charakterze) w obr ębie zabudowy zagrodowej i jednorodzinnej. W przypadku braku technicznych mo żliwo ści adaptacji w/w zabudowy na cele rzemiosła, stwarza si ę w studium mo żliwo ść realizacji zabudowy usług rzemie ślniczych w ka żdej z miejscowo ści w formie noworealizowanej zabudowy I kondygnacyjnej (zabudowy przemysłowo-magazynowej).  Nowe perspektywy rozwoju funkcji usługowej mog ą pojawi ć si ę w przypadku zagospodarowania terenów wielofunkcyjnych obejmuj ących obszar d.poligonu wojkowego (w tym terenu d.Komendy poligonu na dz.244/2). Zabudowa nie mo że przekracza ć IV kondygnacji nadziemnych. Funkcja usługowa mo że by ć realizowana w przypadku rezygnacji z wykorzystania tego terenu na cele fotowoltaiki.  Jedn ą z alternatyw zagospodarowania usługowego terenu d.poligonu mo że by ć wykorzystanie wód termalnych, których istnienie potwierdzone zostało odwiertami w sąsiedniej gminie Niemodlin, we wsi Grabin (ok.1km od granic obszaru d.poligonu). W literaturze obszar ten jest wskazywany jako rejon wyst ępowania wód termalnych. Badania hydrogeologiczne mog ą okre śli ć zasoby tych wód i ekonomiczn ą zasadno ść ich wykorzystania.

3. Tereny wymagaj ące przekształce ń i rewaloryzacji.

Poprawa jako ści życia mieszka ńców oraz wizerunku gminy wymusza konieczno ść modernizacji istniej ącego zainwestowania. W ramach rewaloryzacji i rewitalizacji wyznacza si ę tereny w miejscowo ści gminnej i w wiejskich jednostkach obejmuj ące: • Obszary zabudowy poło żone w rejonie ulic Kolejowej i Zawadzkiego w Łambinowicach, wchodz ące w obszar ogólnogminnego o środka usługowego, • Obszary zabudowy peryferyjnej w Łambinowicach - zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej przy drogach powiatowych 1532 O i 1533 O, • Tereny przemysłu w Łambinowicach, • Tereny poeksploatacyjne i poprzemysłowe (w Malerzowicach Wielkich), • Teren bazy składowo - magazynowej w Łambinowicach, • Tereny zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej wszystkich wsi, • Teren d.poligonu (w tym teren d.Komendy poligonu) w Łambinowicach, • Tereny baz gospodarczych na terenach wiejskich. • Teren dawnego lotniska w Wierzbiu

4. Zabudowa przemysłowa

46 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Klasyczna zabudowa przemysłowa zlokalizowana jest w Łambinowicach. Zabudowa istniej ącej Łambinowickiej Fabryki Maszyn „CELPA” S.A. mo że by ć modernizowana w dostosowaniu do zmieniaj ących si ę technologii i rozbudowywana w dostosowaniu do mo żliwo ści terenowych. Dopuszcza si ę w ramach restrukturyzacji zakładu jego podział oraz realizacj ę nowej zabudowy o charakterze przemysłowym i magazynowo-składowym oraz obiektów i urz ądze ń słu żą cych ochronie środowiska. Podobne zało żenia odnosz ą si ę do Mleczarni w Łambinowicach, przy czym ze wzgl ędu na poło żenie zakładu na terenie przylegaj ącym do zabudowy mieszkaniowej, znacznie wi ększ ą rol ę przypisa ć nale ży zabezpieczeniom w zakresie ochrony środowiska. Ze wzgl ędu na wyj ątkow ą ekspozycj ę od strony wjazdu od strony Nysy, wymagane podniesienie estetyki zakładu. Wszystkie działaj ące na terenie gminy zakłady nale ży dostosowa ć do obowi ązuj ących norm w zakresie ochrony środowiska i ograniczenia uci ąż liwo ści do granic własno ści okre ślonych tytułem prawnym. Szczególnego znaczenia nabiera ograniczenie uci ąż liwo ści „Celpy” i innych podmiotów gospodarczych, głównie w zakresie emisji hałasu. Nowo projektowana zabudowa przemysłowa (ł ącznie z zabudow ą magazynow ą) w formie nowoczesnej zabudowy I - II kondygnacyjnej, zrealizowana w nowoczesnej formie i w nowoczesnej technologii stanowi ć winna na wyznaczonych terenach, (przy drodze 1533 O w Łambinowicach i terenach s ąsiaduj ących z terenami „Celpy”, na terenie d.poligonu wojskowego) element aktywizacji gospodarczej przyci ągaj ący innych inwestorów.

X. KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO OBSZARÓW OSADNICZYCH.

1. Kierunki rozwoju mieszkalnictwa .

Zało żono nast ępuj ące kierunki rozwoju mieszkalnictwa w dostosowaniu do potencjału i charakteru rozwojowego poszczególnych wsi:
wie ś Łambinowice • utrzymuje si ę rezerwy terenowe na osiedlu spółdzielni mieszkaniowej przy ul. Obozowej pod budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne, • nowe tereny pod zabudow ę jednorodzinn ą utrzymuje si ę w studium zgodnie z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulicy Obozowej i w rejonie ulic ul. Kolejowej- gen. Zawadzkiego-Mickiewicza,
wie ś Jasienica Dolna • utrzymuje si ę teren przy drodze powiatowej 1531 O pod budownictwo jednorodzinne (teren obj ęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wsi Jasienica Dolna),

• w pozostałych wsiach o dominuj ącej funkcji rolniczej z uzupełniaj ącą funkcj ą mieszkaniow ą zakłada si ę realizacj ę budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego „plombowego”, uzupełniaj ącego i odtworzeniowego w ramach terenów dopuszczalnego zainwestowania wsi; zasady te odnosz ą si ę równie ż do terenów wsi Łambinowice i Jasienica Dolna. Dopuszcza si ę intensyfikacj ę zabudowy w istniej ącej zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej w ramach terenów obj ętych wtórnymi podziałami działek.

Granica dopuszczalnego zainwestowania okre ślona na rysunku studium jest nieprzekraczaln ą granic ą rozwoju mieszkalnictwa na terenie wszystkich jednostek osadniczych.


Granice dopuszczalnego zainwestowania umo żliwiaj ą pozyskanie terenów o ł ącznej powierzchni ok 170 ha. Przy zało żeniu średniej wielko ść działki budowlanej na poziomie min.500m2, daje to mo żliwo ść realizacji ok. 870 budynków mieszkalnych jednorodzinnych.

47 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Przy wyst ępowaniu zwi ększonej intensywno ści zabudowy (np. zabudowa szeregowa) dopuszcza si ę min powierzchni ę na poziomie 200m2. Wielko ść ta stwarza warunki do zamieszkania dla znacz ącej ilo ści osób w granicach 30% obecnej liczby zamieszkuj ącej gmin ę. Przy zało żeniu, i ż w gminie nie nast ąpi zasadnicze zwi ększenie liczby ludno ści zało żenie powy ższe nale ży uzna ć za wła ściwe, st ąd nie zachodzi potrzeba wyznaczania wi ększych, dodatkowych terenów pod now ą zabudow ę mieszkaln ą.

2. Kierunki rozwoju przemysłu i działalno ści gospodarczej.

Ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania i dotychczasowe tradycje przemysłowe główny kierunek rozwoju funkcji przemysłowej wyznacza si ę w Łambinowicach. Polityka w tym zakresie powinna zmierza ć do: • przygotowania (wyznaczonych w obowi ązuj ącym do 2003r. planie gminy) terenów rozwojowych pod funkcje produkcyjne w s ąsiedztwie „CELPY”, • wyznaczenia nowych terenów produkcyjnych (przy drodze 1533 O w Łambinowicach) w sąsiedztwie zaniechanej inwestycji d.GS z przeznaczeniem na cele przemysłu, składów, magazynów i rzemiosła oraz usług, • zagospodarowania na cele przemysłu i składów cz ęś ci terenów po dawnym poligonie wojskowym, • stworzenie mo żliwo ści rozwojowych istniej ącej mleczarni, • utrzymanie terenów produkcyjnych we wsi Malerzowice Wielkie przy drodze krajowej 46 (zgodnie z wydan ą decyzj ą o warunkach zabudowy).

Na terenie pozostałych wsi przedmiotowe kierunki zmierza ć powinny do:
adaptacji obiektów gospodarczych nie wykorzystywanych na potrzeby rolnictwa z przeznaczeniem na cele rzemiosła nieuci ąż liwego i małych zakładów produkcyjnych z uwzgl ędnieniem preferencji zwi ązanych z przetwórstwem rolno-spo żywczym ,
realizacji nowych obiektów produkcyjnych na terenach wiejskich zlokalizowanych poza zabudow ą mieszkaniow ą w strefach produkcyjnych wsi,
utrzymania we wsi Jasienica Dolna terenu poło żonego w s ąsiedztwie stacji kolejowej na cele lokalnego przemysłu z preferencj ą przetwórstwa rolno-spo żywczego, rzemiosło produkcyjne i usługowe, przechowalnictwo (zgodnie z obowi ązuj ącym planem miejscowym wsi Jasienica Dolna),
utrzymanie eksploatacji kruszywa naturalnego i jej sukcesywny rozwój w ramach złó ż „ Bielice” ,„Malerzowice”, „Malerzowice II”.
realizacji parków wiatrowych w rejonie wsi Jasienica Dolna, Budzieszowice, Drogoszów, Pi ątkowice i Bielice.

3. Kierunki rozwoju zabudowy letniskowej.

Lokalizacj ę zabudowy letniskowej wskazuje studium we wsiach o potencjalnych funkcjach turystyczno-rekreacyjnych - Sowinie, Łambinowicach i Malerzowicach Wielkich. W Sowinie wyznacza si ę na cele zabudowy letniskowej tereny bezpo średnio przyległe do kompleksu le śnego „Borów Niemodli ńskich” na gruntach o najni ższych walorach bonitacyjnych (kl.VI). W Łambinowicach zabudow ę letniskow ą mo żna zlokalizowa ć na obszarze dawnego poligonu. W Malerzowicach Wielkich i Bielicach natomiast zabudowa letniskowa stanowi ć mo że element uzupełniaj ący zagospodarowania turystyczno-rekreacyjnego terenów poeksploatacyjnych rekultywowanych w kierunku wodnym.

48 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Dopuszcza si ę równie ż przekształcenia w w/w wsiach zabudowy zagrodowej na zabudow ę letniskow ą.

4. Obszary wielofunkcyjne przeznaczone do realizacji nowych programów gminy .

W studium wyznacza si ę 8 zasadniczych kompleksów terenów wielofunkcyjnych, stanowi ących potencjalne tereny aktywizacji funkcjonalnej i gospodarczej:

♦ teren dawnego poligonu (w tym działki 244/2 d.Komendy poligonu stanowi ącej wł.Gminy) w Łambinowicach przeznaczonego w studium na cele przemysłu, budownictwa, składów, usług, mieszkalnictwa, rolnictwa i rekreacji,

♦ tereny w ci ągu kulturowym stanowi ącym „obszar pami ęci” z Centralnym Muzeum Martyrologii Je ńców Wojennych w Łambinowicach , terenem poobozowym, cmentarzami z okresu I wojny światowej, b ędące elementem aktywizacji turystycznej o znaczeniu krajowym i mi ędzynarodowym,

♦ tereny wodne po eksploatacji kruszywa we wsi Malerzowice Wielkie przeznaczone do wykorzystania na cele rekreacyjno – turystyczne o znaczeniu lokalnym, a tereny poprzemysłowe zwi ązane z eksploatacj ą kruszywa (m.in.zakład przeróbczy) do wykorzystania w ramach rekultywacji na cele rekreacyjno – turystyczne,

♦ teren w rejonie wsi Malerzowice Wielkie przy drodze krajowej 46 - przeznaczony pod techniczne zaplecze motoryzacji i usługi (motel, gastronomia, handel, itp.)

♦ teren we wsi Jasienica Dolna poło żony w s ąsiedztwie stacji kolejowej (placów składowych) - przeznaczony pod drobn ą produkcj ę, rzemiosło, przechowalnictwo,

♦ teren „CELPY” (i jej tereny rozwojowe) przeznaczone na cele przemysłowe, lub w ramach przekształce ń w cz ęś ci na cele magazynowo-składowe i usługowe,

♦ teren przy drodze 1533 O w Łambinowicach (w s ąsiedztwie zaniechanej inwestycji d. GS) - przeznaczony na cele przemysłowe, magazynowo-składowe, usługowe,

♦ tereny eksploatacji kruszywa naturalnego na zło żach „Malerzowice”, „Bielice - Zbiornik” oraz zło ża „Drogoszów”, które nale ży uruchomi ć po wyeksploatowaniu zło ża „Bielice” i „Malerzowice”.

Poza w/w terenami zaleca si ę wykorzystanie baz produkcyjno-magazynowych po b. PGR na cele przetwórstwa rolno-spo żywczego i rzemiosła produkcyjno-usługowego.

XI. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI

49 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego 1. Zasady i polityka gminy dotycz ące systemu transportowego.

Generalne zasady okre ślone w studium zmierzaj ą do utrzymania dotychczasowych systemów transportowych : • drogowego, • kolejowego, obejmuj ących transport towarowy i pasa żerski.

W układzie kolejowym poddaje si ę modernizacji przebiegaj ącą przez teren gminy 1 lini ę kolejow ą drugorz ędn ą relacji Opole Zachodnie - Łambinowice- Nysa . Utrzymuje si ę : 3 stacje - Sowin, Łambinowice, Jasienica Dolna oraz 2 przystanki bezobsługowe Budzieszowice i Ma ńkowice . Adaptacj ą obejmuje si ę równie ż bocznic ę kolejow ą obsługuj ącą tereny przemysłowe ŁFM „CELPA” S.A z mo żliwo ści ą jej rozbudowy.

W systemie drogowym zało żono utrzymanie istniej ącego przebiegu drogi krajowej: -Nr 46 Kłodzko – Nysa – Opole – Cz ęstochowa – Szczekociny.

oraz dróg wojewódzkich: -Nr 405 Niemodlin - Korfantów, -Nr 406 Nysa - Jasienica Dolna –Włostowa -Nr 407 Nysa – Ł ącznik.

Pozostałe drogi, wg poni ższego wykazu, zakwalifikowane zostały do dróg powiatowych pozamiejskich i wraz z sieci ą istniej ących dróg gminnych przewidziane s ą w studium do utrzymania.

Drogi powiatowe zamiejskie:

Nr drogi Nazwa drogi Długo ść 1506 O Biała – Sowin 9,6 km 1522 O Łambinowice-Goszczowice – 4,2 km DW 405 1523 O Sowin – DP 1522 O 2,8 km 1531 O Węż a – Jasienica Dolna 10,2 km 1532 O Grabin-Łambinowice-Korfantów 11,3 km 1533 O Bielice-Wierzbie 9,7 km 1534 O Jasienica-Malerzowice 9,1 km 1535 O wie ś Malerzowice 1,4 km 1536 O Wie ś Szadurczyce 1,0 km 1537 O Skoroszyce-Pi ątkowice 13,3 km 1559 O przez w.Drogoszów 0,6 km 1605 O Wierzbi ęcice – W.Ł ąki 17,4

Pierwszorz ędne znaczenie zmierzaj ące do wła ściwego funkcjonowania układu komunikacyjnego i poprawy bezpiecze ństwa ruchu b ędą miały nast ępuj ące działania:  modernizacja drogi krajowej i dróg wojewódzkich,  utwardzenie ulic wewn ątrz wiejskich poza ci ągami dróg wojewódzkich i krajowych,  powszechne wprowadzanie chodników na terenach zainwestowanych wsi,  wprowadzanie ci ągów (tras) rowerowych,  przystosowanie dróg gospodarczych do przejazdu ci ęż kimi maszynami rolniczymi .

50 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

 wprowadzenie poszerzenia pasa drogi w liniach rozgraniczaj ących w zwi ązku z realizacj ą instalacji zwi ązanych w infrasturktur ą techniczn ą, ciagów rowerowych i in.  prowadzenie wła ściwej gospodarki zadrzewieniami przydro żnymi, wycink ę, piel ęgnacj ę i prowadzenie nasadze ń kompensacyjnych zgodnie z zasadami bezpiecze ństwa ruchu drogowego i ochrony walorów środowiskowych.

Równie wa żnym priorytetem jest zapewnienie funkcjonowania komunikacji zbiorowej autobusowej obsługuj ącej wszystkie miejscowo ści gminy.

2. Kierunki i zasady funkcjonowania układu drogowego.

W studium utrzymany został dotychczasowy układ funkcjonalny dróg. Układ ten wymaga jednak że modernizacji w dostosowaniu do parametrów technicznych okre ślonych w Rozporz ądzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 poz.430 z 1999r.), których wybrane warunki techniczno-funkcjonalne okre ślone w oparciu o w /w rozporz ądzenie zestawiono w poni ższych tabelach K-1,K-2,K-3.

Główne zmiany modernizacyjne dotyczy ć b ędą : • modernizacja drogi krajowej nr 46 relacji Kłodzko-Szczekociny do pełnych parametrów drogi GP, • modernizacja drogi wojewódzkiej nr 406 relacji Nysa-Włostowo do pełnych parametrów klasy Z • utrzymanie sieci pozostałych dróg wojewódzkich w parametrach klasy G (Nr 405 - Niemodlin - Korfantów, Nr 407 Nysa - Ł ącznik), • wprowadzenie obej ścia wsi Wierzbie w ci ągu drogi wojewódzkiej nr 406 (lub wg wariantu okre ślonego na rysunku planu korekta przebiegu drogi wojewódzkiej nr 406 w kierunku wsi Łambinowice z obej ściem drogowym tej wsi); • uwzgl ędnienie jako rozwi ąza ń kierunkowych obej ść drogowych wsi Budzieszowice w ci ągu drogi 406 i wsi Bielice ł ącz ącej drogi powiatowe 1533 O i 1534 O, • doprowadzenia dróg powiatowych do pełnych parametrów przewidzianych dla klas G i Z (szczególnie dróg: 1522 O Łambinowice – droga wojewódzka nr 405 i 1523 O Sowin – droga powiatowa 1522 O), • budowa nowej drogi do terenów wielofunkcyjnych dawnego poligonu wojskowego, • utrzymanie dróg gminnych w parametrach przewidzianych dla klas L i D. W powy ższych zmianach modernizacyjnych uwzgl ędni ć nale ży parametry techniczne zawarte w poni ższych tabelach.

Tab.K-1 Dopuszczalne klasy dróg na terenie gminy.

Kategoria drogi Klasyfikacja droga krajowa główne ruchu przyspieszonego (GP); główne (G) droga wojewódzka główne (G); zbiorcze (Z) droga powiatowa główne (G); zbiorcze (Z) i wyj ątkowo lokalne (L) droga gminna lokalne (L); dojazdowe(D)

Tab.K-2 Wybrane parametry techniczno – u żytkowe dróg na terenie zabudowy

51 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Klasa Pr ędko ść Ilo ść Najmniejsza Drogi projektow pasów szeroko ść w liniach a ruchu rozgraniczaj ących (km/h) ulicy o przekroju (m) 1x2 2x2 2x3 GP 70,60 1x2; 2x2; 30 40 50 2x3 G 60,50 1x2; 2x2; 25 35 45 2x3 Z 60,50,40 1x2; 2x2 20 30 - L 40,30 1x2 12 - - D 30 1x2 10 - -

Tab.K-3 Wybrane parametry techniczno – u żytkowe dróg poza terenem zabudowy i nie przeznaczonym pod zabudow ę

Klasa Pr ędko ść Ilo ść Najmniejsza Drogi projektow pasów szeroko ść w liniach a ruchu rozgraniczaj ących (km/h) ulicy o przekroju (m) 1x2 2x2 2x3 GP 100, 80, 1x2; 2x2; 25 35 45 70,60 2x3 G 70,60,50 1x2; 2x2 25 35 - Z 60,50,40 1x2; 2x2 20 30 - L 50,40 1x2 15 - - D 40,30 1x2 10 - -

Drogi powiatowe pozostaj ą w administracji powiatu nyskiego (Zarz ądu Dróg Powiatowych w Nysie).

3. Ci ągi dróg rowerowych

Zasadniczy układ dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych ł ącz ący poszczególne wsie zezwala na docelowe wprowadzenie w pas drogowy ci ągów dróg rowerowych. Przy przebudowie i modernizacji dróg głównych (G) i ni ższych dopuszcza si ę przy prawej kraw ędzi wyznaczenie pasa dla rowerów o szeroko ści nie mniejszej ni ż 1,50 m. Dopuszczalna realizacja układu ci ągów rowerowych etapami. Docelowo drogi rowerowe nale ży wprowadza ć wzdłu ż wszystkich dróg wojewódzkich i powiatowych; zasadnicze drogi gminne-gospodarcze ł ącz ące poszczególne wsie pomi ędzy sob ą mog ą spełnia ć jednocze śnie funkcje dróg rowerowych po utwardzeniu nawierzchni ich jezdni (nawierzchnia asfaltowa). Ci ągi dróg rowerowych o charakterze turystyczno-rekreacyjnym mo żna zrealizowa ć na terenie dawnego poligonu wojskowego.

4. Kierunki zewn ętrznych powi ąza ń komunikacyjnych.

52 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

W studium utrzymane zostały dotychczasowe zewn ętrzne powi ązania komunikacyjne poprzez istniej ący układ drogowy z Opolem - miastem wojewódzkim, Nys ą, siedzib ą powiatu, Korfantowem, Biał ą, Niemodlinem. Drog ą krajow ą Nr 46 relacji Kłodzko – Nysa – Opole – Cz ęstochowa - Szczekociny, stanowi ącej wa żny odcinek projektowanej docelowo trasy ekspresowej, zapewnione jest poł ączenie z Opolem, Nys ą, Niemodlinem.

Zakłada si ę utrzymanie przebiegu i modernizacj ę linii kolejowej Nysa – Opole, co zapewni gminie poł ączenia z tymi miejscowo ściami.

Droga wojewódzka: -Nr 405 Niemodlin - Łambinowice, zapewni poł ączenie z s ąsiednimi gminami i o środkami miejskimi, a drogi wojewódzkie: -Nr 406 Nysa - Jasienica Dolna –Włostowa, -Nr 407 Nysa – Ł ącznik, z o środkiem powiatowym.

5. Komunikacja zbiorowa.

Wszystkie jednostki osadnicze obsługiwane s ą systemem komunikacji zbiorowej autobusowej (PKS). W studium zakłada si ę utrzymanie sieci przystanków , do których doj ścia mieszcz ą si ę w izochronie 15 min.

6. Zaplecze techniczne motoryzacji.

Wa żnym elementem sprawnego funkcjonowania komunikacji kołowej jest wła ściwy poziom, dostosowany do współczesnych standardów technicznego zaplecza motoryzacji. Podstawowe zadania z tym zwi ązane dotycz ą:
budowy stacji paliw z programem uzupełniaj ącym we wsi Malerzowice Wielkie przy drodze krajowej nr 46,
utrzymania stacji paliw w Łambinowicach,
adaptacji parkingu we wsi Malerzowice Wielkie i Sowin z mo żliwo ści ą wprowadzenia dodatkowego programu szczególnie w zakresie gastronomii, sanitariatów, in.,
adaptacji stacji diagnostycznej (kontroli pojazdów) i sieci warsztatów samochodowych.

Nie wyznacza si ę na terenie gminy parkingu sezonowego dla ci ęż kich pojazdów zobowi ązanych przepisami do przerwy w ruchu w dni wolne od pracy.

XII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

1. Polityka rozwoju infrastruktury technicznej.

W latach 90-ch nast ąpił dynamiczny rozwój systemów wodoci ągowych na terenie gminy. Działania zmierzaj ące do pełnego zwodoci ągowania gminy Łambinowice s ą w ko ńcowej fazie realizacji. Ze wzgl ędu na konieczno ść ochrony środowiska , szczególnie ochrony wód powierzchniowych i wgł ębnych w tym głównego zbiornika wód podziemnych GZWP 338

53 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

(Subzbiornik Paczków-Niemodlin) wymagane jest podj ęcia zdecydowanych i efektywnych działa ń w zakresie budowy systemów kanalizacyjnych z oczyszczalniami ścieków. Systemy te powinny obj ąć obszar całej gminy. Rozbudowie podda ć nale ży sie ć kanalizacyjn ą na terenie miejscowo ści gminnej. W/w działania zapewni ą ochron ę zarówno wód powierzchniowych jak i wgł ębnych, w tym uj ęć , z których korzysta ć b ędą wodoci ągi gminne. Podkre śli ć nale ży, że zachodnia cz ęść gminy wchodzi w skład strefy ochrony po średniej uj ęć wodnych dla miast Wrocławia i Oławy, utworzonej w zlewni Nysy Kłodzkiej. Zakłada si ę popraw ę standardów wyposa żenia terenów zabudowy w instalacje i urz ądzenia infrastrutury technicznej ze szczególnym uwzgl ędnieniem instalacji energetycznych opartych na odnawialnych źródłach energii.

1.1.1.1.1.1. Kierunki rozwoju systemów zaopatrzenia w wod ę.

Jako zasad ę generaln ą przyjmuje si ę pełn ą realizacj ę sieci wodoci ągowej gminy. Zaopatrzenie w wod ę b ędzie bazowa ć na wodoci ągach grupowych „Łambinowice” i „Jasienica Dolna” oraz na wodoci ągach zakładowych, z których najwi ększe znaczenie ma wodoci ąg ŁFM „Celpa” i Mleczarni w Łambinowicach.

1.2.1.2.1.2. Kierunki rozwoju systemów kanalizacyjnych.

Dla pełnej ochrony wód powierzchniowych i podziemnych oraz poprawy ogólnego stanu środowiska przyrodniczego wprowadza si ę na terenie gminy nast ępuj ące zasady i kierunki rozwoju systemów kanalizacyjnych wg opracowanej Koncepcji optymalnej gospodarki ściekowej dla gminy Łambinowice (1) :

podł ączenie systemu kanalizacyjnego Łambinowic obejmuj ącego wsie: - Budzieszowice, - Jasienica Dolna, - Łambinowice, - Sowin, - Wierzbie, do oczyszczalni ścieków w Łambinowicach lub Tułowicach,
podł ączenie wsi Lasocice i Pi ątkowice do istniej ącej oczyszczalni w Lasocicach,
wyposa żenie miejscowo ści Bielice i Ma ńkowice oraz przys.Okopy w lokalne oczyszczalne ścieków, a pozostałe jednostki w oczyszczalnie zagrodowe.

W studium zakłada si ę jako rozwi ązanie alternatywne budow ę lokalnej oczyszczalni w Malerzowicach Wielkich. Na takie rozwi ązanie gwarantuj ące wy ższy poziom ochrony środowiska, ma wpływ wielko ść wsi, s ąsiedztwo rzeki Nysy Kłodzkiej i wysoki poziom wód gruntowych.

Bilans ścieków wg koncepcji (1) zawarto w zał ączonej tabeli.

Tab. Oczekiwane zrzuty ścieków wg poboru wody w roku 2003r.

Miejscowo ść Ilo ść ścieków na dob ę w m3/d

54 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Bardno 1,9 Bielice 77,0 Budzieszowice 14,2 Drogoszów 20,0 Jasienica Dolna 65,8 Lasocice 28,2 Łambinowice 117,8 Malerzowice 31,2 Ma ńkowice 43,8 Pi ątkowice 22,5 Sowin 22,7 Szadurczyce 4,1 Wierzbie 40,5

(1) Koncepcja optymalnej gospodarki ściekowej w gminie Łambinowice, 2004r., Politechnika Opolska, prof.G.Bartodziej, mgr in ż.Z.Korzuch

Do czasu realizacji podł ączenia systemu Łambinowic do oczyszczalni w Tułowicach zakłada si ę przej ściowe wykorzystanie istniej ącej oczyszczalni (poobozowej) w Łambinowicach. Powy ższa koncepcja odprowadzenia ścieków mo że zosta ć zmieniona w oparciu o realizacj ę wi ększej ilo ści lokalnych oczyszczalni lub rozbudowy sieci ruroci ągów tłocznych z przepomowniami i wł ączenia do systemu kanalizacyjnego Łambinowic z przerzutem ścieków do oczyszczalni w Tułowicach. Wybór wariantu uzale żnia si ę od kosztów ekonomicznych realizacji oczyszczalni i eksploatacji układów kanalizacyjnych.

2. Kierunki i zasady usuwania odpadów stałych.

Utrzymane zostaj ą w studium dotychczasowe zasady usuwania odpadów stałych poprzez gromadzenie ich w kontenerach i wywóz przez wyspecjalizowane słu żby na gminne wysypisko śmieci w Łambinowicach-Okopach. Docelowa pojemno ść wysypiska wynosi ok.132500 m 3 zabezpiecza mo żliwo ść składowania odpadów do 2025r. Zapełnienie wysypiska na rok 2003 okre śla si ę na 28,23 tys. ton (ok. 26% ogólnej pojemno ści) Aktualnie u żytkowana jest II kwatera o pojemno ści ok.30000 m 3. Istotnym zadaniem w zakresie gospodarki odpadami jest upowszechnienie segregacji odpadów. Strumie ń odpadów mógłby by ć znacznie ograniczony, a żywotno ść składowiska wydłu żona. Prowadzone przez gmin ę działania w zakresie zlikwidowania wszystkich „dzikich” wysypisk i ich rekultywacji powinna by ć kontynuowana. Problem dotyczy „dzikich” wysypisk (w ró żnym stadium rekultywacji) we wsiach: • Jasienica Dolna, • Łambinowice, • Sowin, • Szadurczyce , • Wierzbie. Polityka w zakresie gospodarki odpadami zmierza ć powinna do osi ągni ęcia nast ępuj ących celów:

- likwidacji „dzikich wysypisk śmieci”, - selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, - segregacji odpadów,

55 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

- wykorzystanie odpadów w drodze powrotu do cyklu produkcyjnego (recykling), - zmniejszenia ilo ści wytwarzanych odpadów ( upowszechnianie w procesach produkcyjnych najlepszych technologii – BAT).

W systemie organizacyjnym zagospodarowania odpadów uwzgl ędni ć nale ży gromadzenie posegregowanych odpadów. Cz ęść z tych odpadów b ędzie wywo żona do jednego z 3 w województwie opolskim (wg projektu planu województwa opolskiego) zakładów przetwarzania odpadów (Opole, Brzeg, Zdzieszowice).

Na terenie gminy wprowadza si ę zakaz lokalizacji spalarni odpadów.

3. Kierunki zaopatrzenia w gaz ziemny.

Gmina posiada stosunkowo korzystne przesłanki do wprowadzenia na swój teren sieci gazu przewodowego. Źródłem gazu dla gazyfikacji gminy mo że by ć gazoci ąg wysokopr ęż ny gazu ziemnego wysokometanowego GZ-50 DN 250CN4,0MPa relacji Kopice-Nysa, który przebiega przez teren s ąsiedniej gminy Skoroszyce w rejonie wsi Giełczyce. Koncepcja zaopatrzenia gminy w gaz oparta jest na nast ępujacych zadaniach:  budowa gazoci ągu wysokiego ci śnienia od gazoci ągu źródłowego do wsi Łambinowice z odgał ęzieniami do poszczególnych wsi, ∗ wsi Sidzina (gm. Skoroszyce), ∗ wsi Lasowice i Pi ątkowice, ∗ wsi Malerzowice Wielkie, ∗ wsi Wierzbie, Sowin, Budzieszowice, Jasienica Dolna, Ma ńkowice,  realizacj ę stacji redukcyjno-pomiarowej I o we wsi gminnej,  uło żenie sieci gazowej średniego ci śnienia.

Do czasu podj ęcia decyzji o budowie gazoci ągu gazu ziemnego gmina wykorzystywa ć będzie dobrze rozwini ętą sie ć dystrybucyjn ą gazu płynnego propan-butan.

4. Elektroenergetyka.

W układzie sieci najwy ższych napi ęć zakłada si ę : a/ adaptacj ę linii 110 kV relacji Nysa-Gracze, b/ adaptacj ę istniej ącego GPZ Bielice z docelowym zasilaniem stacji przelotowo z linii 110 KV relacji GPZ Gracze- GPZ Hajduki Nyskie, c/ przebudow ę istniej ącej linii 220 KV relacji Groszowice-Z ąbkowice Śl.- Świebodzice na napi ęcie 400 kV, d/ realizacj ę linii 110 KV relacji Tułowice - Hajduki Nyskie, e/budow ę elektrowni wodnej „Drogoszów” na rzece Nysie Kłodzkiej. Od sieci najwy ższych napi ęć nale ży uwzgl ędni ć strefy ograniczonego u żytkowania (strefy ochronne) wg obowi ązuj ących przepisów.

W gminie Łambinowice przewiduje si ę lokalizacj ę elektrowni wiatrowych w rejonie wsi Jasienica Dolna, Budzieszowice, Drogoszów, Pi ątkowice. Lokalizacj ę elektrowni nale ży przewidzie ć w odległo ści od zabudowy mieszkaniowej – min.700-800m chyba, że z ustale ń raportu oddziaływania na środowisko wyniknie inaczej. Zakłada si ę realizacj ę elektrowni wiatrowych najnowszego typu, charakteryzuj ących si ę nisk ą pr ędko ści ą obrotow ą śmigieł i najni ższym współczynnikiem generowania hałasu.

56 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Przewiduje si ę, że ka żda z turbin wiatrowych zostanie wł ączona za po średnictwem podziemnej sieci kablowej do istniej ącej stacji transformatorowej lub nast ąpi wyprowadzenie produkowanej energii liniami wysokiego napi ęcia poza teren gminy Łambinowice. Dopuszcza si ę te ż realizacj ę nowej stacji transformatorowej GPZ 15/110 kV dla potrzeb parku wiatrowego . Gmina Łambinowice dodatkowo zasilana b ędzie elektrowni ą wodn ą „Drogoszów” zlokalizowan ą na rzece Nysie Kłodzkiej. W studium dopuszcza si ę równie ż wykorzystanie biomasy ro ślinnej jako jednej z alternatywnych, odnawialnych źródeł energii oraz wi ększy udział energetyki wodnej, poprzez realizacj ę dodatkowych elektrowni wodnych . We wsi Bielice i Łambinowice (na terenie d.poligonu) przewiduje si ę realizacj ę farm fotowoltaicznych.

W przypadku wzrostu zapotrzebowania mocy szczytowej przez odbiorców z terenu gminy Łambinowice nast ąpi konieczno ść rozbudowy istniej ącego systemu sieci 15kV. Docelowe zapotrzebowanie mocy przewidziane jest z istniej ącego, adaptowanego GPZ Bielice. Układ sieci 15 kV na terenie gminy Łambinowice utrzymany zostanie generalnie bez zmian. Szczegółowe lokalizacje nowych stacji oraz sposób wł ączenia ich w istniej ący układ sieci 15 kV zostan ą okre ślone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

5. Zaopatrzenie w ciepło.

Funkcjonowanie systemu cieplnego w gminie bazowa ć winno na nast ępuj ących przesłankach: • brak podstaw do stworzenia scentralizowanego systemu cieplnego na terenie gminy i we wsi gminnej, • w przypadku realizacji sieci gazu przewodowego upowszechni ć nale ży ogrzewanie w oparciu o gaz ziemny, • istniej ące źródła lokalne (kotłownie w ęglowe i koksowe) wymagaj ą modernizacji z wprowadzeniem technologii wysokosprawnych i wysokowydajnych, • upowszechnienia wymagaj ą źródła niskoemisyjne (olej opałowy, gaz propan), • obiekty stare i nowobudowane, nie spełniaj ące norm cieplnych wymagaj ą termoizolacji – w obiektach tych po termoizolacji ekonomiczny sens znajduje modernizacja instalacji grzewczych; w tym równie ż wprowadzenie jako czynnika grzewczego energii elektrycznej.

Przy modernizacji kotłowni SM na osiedlu wielorodzinnym w Łambinowicach o aktualnej wydajno ści 1,4 Gcal/h rozwa żyć nale ży mo żliwo ść jej rozbudowy (mocy). Sukcesywnej modernizacji w celu zwi ększenia efektywno ści redukcji zanieczyszcze ń podda ć nale ży kotłowni ę Celpy S.A.

6. Telekomunikacja.

Dotychczas głównym operatorem telekomunikacyjnym na terenie gminy Łambinowice jest TP S.A. z centralami w Łambinowicach, Jasienicy Dolnej i Wierzbiu. Urynkowienie usług telekomunikacyjnych wprowadzi ć mo że konkurencj ę i pojawienie si ę nowych operatorów usług telekomunikacyjnych. Zało żyć nale ży, że wielko ść central i ich ilo ść zostanie dostosowana do potrzeb rynku łambinowickiego (abonentów gminy). Rozwój telekomunikacji powinien zapewni ć pełn ą obsług ę internetow ą mieszka ńców gminy. Jednym z warunków osi ągni ęcia tych celów jest budowa telekomunikacyjnych ci ągów światłowodowych.

57 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

W studium zakłada si ę mo żliwo ść utrzymania i realizacji sieci napowietrznych na obszarze wiejskim gminy. Nowe sieci telekomunikacyjne zaleca si ę realizowa ć jako kablowe. W rozwoju usług telekomunikacyjnych d ąż yć nale ży do rozwoju telekomunikacji bezprzewodowej i obj ęcia całej gminy co najmniej 2 - 3 sprawnymi systemami operatorskimi. Rozwój sieci telekomunikacyjnej powinien umo żliwi ć powszechny dost ęp do internetu.

Na terenie gminy dopuszcza si ę inwestycje celu publicznego z zakresu ł ączno ści publicznej, których lokalizacja odbywa ć si ę b ędzie na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych. Na terenie gminy dopuszcza si ę lokalizacj ę naziemnych obiektów kubaturowych urz ądze ń telekomunikacyjnych jako obiektów wolnostoj ących jak i wewn ątrz budynków przeznaczenia podstawowego lub uzupełniaj ącego. Od sieci teletechnicznych podziemnych i nadziemnych nale ży zachowa ć odpowiednie strefy odległo ści zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami. Na terenie gminy Łambinowice mo żliwa jest budowa i rozbudowa telekomunikacyjnych linii i sieci radiowych z obiektami i antenami linii radiowych , stacji bazowych telefonii komórkowej zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami o ochornie środowiska szczególnie w zakresie ochrony ludno ści.

XIII. OBSZARY, DLA KTÓRYCH SPORZ ĄDZENIE MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO JEST OBOWI ĄZKOWE.

Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w art. 10 ust. 2 pkt. 9 (Dz.U. Nr 80 poz.715 z pó źn.zm.) wprowadza obowi ązek wyznaczania w studium obszarów, dla których nale ży sporz ądzi ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, w tym obszarów wymagaj ących zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne. Z przeprowadzonych w ramach studium analiz wynika, że na terenie gminy znajduj ą si ę wsie rozwojowe oraz wielofunkcyjne tereny rozwojowe, co oznacza, że dla prowadzenia działalno ści realizacyjnej winny posiada ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, jako podstawy prawnej eliminuj ącej konieczno ść wydawania decyzji o warunkach zabudowy.

Aktualnie dla obszaru gminy obowi ązuj ą:

- miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Łambinowice w rejonie ulic ul. Obozowej zatwierdzony Uchwał ą Nr XXXIII/229/2001 Rady Gminy w Łambinowicach z dn. 30.10.2001r., ze zmian ą zatwierdzon ą uchwał ą nr XXXIX/241/10 z dn.24.06.2010r. ze zm. - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Łambinowice w rejonie ulic ul. Kolejowej- gen. Zawadzkiego-Mickiewicza zatwierdzony Uchwał ą Nr IX/54/2003 Rady Gminy w Łambinowicach z dn. 21.06.2003r., ze zm. - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Łambinowice zatwierdzony uchwał ą nr XXXIX/242 /10 Rady Gminy Łambinowice z dnia 24 czerwca 2010r., - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Wierzbie zatwierdzony uchwał ą nr XXXIX/245/10 Rady Gminy Łambinowice z dnia 24 czerwca 2010r., - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Szadurczyce zatwierdzony uchwał ą nr XXXIX/246 /10 Rady Gminy Łambinowice z dnia 24 czerwca 2010r., - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Budzieszowice zatwierdzony uchwał ą nr XXXIX/244 /10 Rady Gminy Łambinowice z dnia 24 czerwca 2010r., - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Sowin zatwierdzony uchwał ą nr XXXIX/247/10 Rady Gminy Łambinowice z dnia 24 czerwca 2010r., - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru górniczego zło ża „Bielice”

58 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego zatwierdzony uchwał ą nr XXXII/222 /05 Rady Gminy Łambinowice z dnia 22 wrze śnia 2005r., - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci wsi Jasienica Dolna zatwierdzony uchwał ą nr XXVIII/183 /2005 Rady Gminy Łambinowice z dnia 31 marca 2005r., ze zmian ą zatwierdzon ą uchwał ą nr XXIV/139/08 z dn.30.12.2008r. - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci wsi Jasienica Dolna zatwierdzony uchwał ą nr XXXIX/243 /10 Rady Gminy Łambinowice z dnia 24 czerwca 2010r.,  zmiany planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice zatwierdzone uchwał ą nr XXI/119/96 Rady Gminy Łambinowice z dnia 27 sierpnia 1996r.,

 zmiana planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice gminy w zakresie dotycz ącym przebudowy istniej ącej linii 220kV na napi ęcie 400kV zatwierdzone uchwał ą nr XXXII/221/2001 Rady Gminy Łambinowice z dnia 30 sierpnia 2001r.

Obowi ązek sporz ądzenia planów miejscowych okre ślony jest w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych wyst ępuje na obszarach wymagaj ących przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000m 2 oraz obszarach przestrzeni publicznej. Ponadto obowi ązek ten wynika: 1) je żeli przepisy szczególne tak stanowi ą;

- z przepisów szczególnych (Ustawy o ochronie gruntów rolnych) wynika obowi ązek sporz ądzenia planów miejscowych w gminie w przypadku przeznaczenia na cele nierolne i niele śne u żytków rolnych i le śnych,

2) dla obszaru, na którym przewiduje si ę realizacj ę programów zada ń rz ądowych słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych;

3) dla obszaru, na którym przewiduje si ę zadania dla realizacji lokalnych celów publicznych;

4) dla obszarów na których wyst ępuj ą uwarunkowania rozwoju, w tym;

- we wsiach Ma ńkowice, Bielice, Malerzowice Wielkie obejmuj ących wyznaczone tereny mieszkaniowe, - we wsi Malerzowice Wielkie obejmuj ących wyznaczone tereny usług turystyki i wypoczynku.

W grupie czynników warunkuj ących rozwój, uzasadniaj ących potrzeb ę sporz ądzenia planów zagospodarowania przestrzennego, w których okre ślone zostan ą warunki zabudowy i zagospodarowania, uwzgl ędniono nast ępuj ące czynniki:  zło żone funkcje wsi gminnej i wiejskich jednostek osadniczych,  wymogi restrukturyzacji i aktywizacji gospodarczej wymagaj ące zagospodarowania terenów aktywizacji gospodarczej,  poprawy warunków życia na wsi,  niedostateczny poziom istniej ącego zagospodarowania i uzbrojenia zasadniczo odbiegaj ący od wła ściwych warunków życia i wymaganych standardów w zakresie ochrony środowiska,  wymogi ładu przestrzennego zobowi ązuj ące do utrzymania, przekształcania i rehabilitacji zabudowy,  porz ądkowanie i upi ększanie przestrzeni, w obr ębie której realizowane s ą funkcje mieszkaniowe, usługowe, produkcyjne i wypoczynkowe mieszka ńców gminy,

59 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

 wymogi ochrony środowiska obliguj ące do rozwi ązywania problemów konfliktowych w obszarach nakładaj ących si ę funkcji (w tym dla terenów przewidzianych pod energetyk ę wiatrow ą).

XIV. PROPOZYCJE ZADA Ń SŁU ŻĄ CYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH.

Wykaz zada ń realizuj ących ponadlokalne cele publiczne uj ętych w planie zagospodarowania przestrzennego województwa wg poni ższych obszarów działa ń:

Obszar działa ń – Ochrona środowiska Zadanie 1.3 Zadanie o charakterze „organizacyjnym” polegaj ące na utworzeniu formy chronionej w postaci ostoi przyrodniczej „Bory Niemodli ńskie”. Proponowana ostoja obejmuje grunty poło żone we wsi Sowin w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu „Bory Niemodli ńskie”.

Zadanie 19.19 Utworzenie rezerwatu przyrody Ma ńkowice na gruntach wsi Ma ńkowice. Celem utworzenia rezerwatu jest utrzymanie i ochrona najcenniejszych zasobów przyrodniczych i krajobrazowych; obj ęcie ochron ą prawn ą obszarów i form przyrodniczych o wysokich walorach ekologicznych i krajobrazowych.

Zadanie 32.32 Realizacja „Wojewódzkiego programu zwiększenia lesisto ści na lata 2000 – 2020” – zalesienie gruntów o niskiej przydatno ści rolniczej oraz ł ączenie rozdrobnionych kompleksów le śnych. Przewidywana realizacja prac zalesieniowych na powierzchni gminy – 13,18 ha. Zadanie przyczyni si ę do rozbudowy potencjału biologicznego w drodze prac zalesieniowych, zapobieganiu procesom erozji powierzchniowej gleb, poprawy jako ści powietrza atmosferycznego. Obszar działa ń: ochrona przeciwpowodziowa Zadanie 33.1 Modernizacja wałów przeciwpowodziowych: na rzece Nysa Kłodzka – brzeg prawy - w rejonie Pi ątkowic w km 48.0 – 48.3 - w rejonie Pi ątkowic w km 48.5 – 49.5 - w rejonie Pi ątkowic w km 49.5 – 50.5 na rzece Nysa Kłodzka – brzeg lewy - w rejonie Lasocic w km 45.8 – 46.0 Zadania słu żą bezpo średnio poprawie bezpiecze ństwa mieszka ńców Pi ątkowic i Lasocic. Zadanie 40.8 Budowa systemu monitoringu i osłony meteorologicznej (SMOK) na terenie woj.opolskiego. Obszar działa ń: komunikacja Zadanie 86.11 Modernizacja drogi krajowej nr 46 relacji Kłodzko –

60 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Szczekociny ( gm.odcinek ok.2,8 km). W rozwi ązaniach technicznych zadanie obejmuje modernizacj ę drogi do pełnych parametrów klasy GP / na odcinku Niemodlin – Pakosławice na lata 2000-2010 projektowane wzmocnienie nawierzchni na istniej ącej szeroko ści jezdni – 8,0m; na lata 2011-2020 projektowane poszerzenie jezdni – 11,0m. (2x3,5 + 2x2,0) przy min.szeroko ści drogi w liniach rozgraniczaj ących 50m. W ramach zadania wymagana modernizacja 2 obiektów mostowych w Malerzowicach Wielkich.

Zadanie 101.26 Modernizacja drugorz ędnej linii kolejowej nr 287 relacji Opole Zachodnie – Nysa. W rozwi ązaniach technicznych zadanie obejmuje dostosowanie linii do parametrów technicznych pozwalaj ących na osi ągni ęcie pr ędko ści przejazdu 100 km/h dla poci ągów pasa żerskich i do 80 km/h dla towarowych. Zadanie słu ży usprawnieniu przepływu towarów i osób w relacjach mi ędzyregionalnych oraz poprawie struktury funkcjonalno-przestrzennej.

Zadanie 159.12 Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 405 relacji Niemodlin – Korfantów na długo ści około 8,7 km. W rozwi ązaniach technicznych zadanie obejmuje modernizacj ę drogi do pełnych parametrów klasy Z o szeroko ści jezdni 7,0m i szeroko ści korony 11.0m przy minimalnej szeroko ści drogi w liniach rozgraniczaj ących 20,0m.

Zadanie 160.13 Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 406 relacji Nysa – Włostowa. W rozwi ązaniach technicznych zadanie obejmuje Modernizacj ę drogi do pełnych parametrów klasy Z o szeroko ści jezdni 7,0m i szeroko ści korony 11.0m przy minimalnej szeroko ści drogi w liniach rozgraniczaj ących 20,0m.

Zadanie 161.14 Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 407 relacji Nysa – Łącznik (poza terenami zabudowanymi w gminie Łambinowice na długo ści 0,9 km). W rozwi ązaniach technicznych zadanie obejmuje modernizacj ę drogi do pełnych parametrów klasy Z o szeroko ści jezdni 7,0m i szeroko ści korony 11.0m przy minimalnej szeroko ści drogi w liniach rozgraniczaj ących 20,0m. województwa.

Obszar działa ń : wielofunkcyjny rozwój Realizacja programu „Odnowa Wsi” polegaj ącego na obszarów wiejskich przekazywaniu małych grantów społeczno ściom lokalnym w celu sfinansowania działa ń gospodarczych, infrastrukturalnych i społecznych wpływaj ących na popraw ę warunków życia mieszka ńców wsi.

Obszar działa ń : Energetyka

61 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łambinowice – Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Zadanie 268.4 Budowa jednotorowej linii energetycznej wysokiego napi ęcia 400 kV relacji Dobrze ń – Świebodzice. Zadanie inwestycyjne polegaj ące na poł ączeniu stacji systemowej 400/110kV Dobrze ń przy elektrowni Opole ze stacj ą systemow ą 220/110kV Świebodzice w województwie dolno śląskim, w celu stworzenia jednolitego krajowego systemu energetycznego linii wysokich napi ęć . Projektowana linia w gminie przebiega ć b ędzie przez miejscowo ści: w I wariancie (po istniej ącej trasie linii 220 kV relacji Groszowice – Z ąbkowice Śl.).

Zadanie 269.5 Przebudowa linii energetycznej wysokiego napi ęcia 220 kV na 400 kV relacji Dobrze ń – Świebodzice. Projektowana linia w gminie przebiega ć b ędzie przez miejscowo ści: Malerzowice Wielkie, Bielice, Lasocice.

Zadanie 277.3 Budowa linii elektroenergetycznej wysokiego napi ęcia 110 kV jednotorowej relacji Tułowice – Hajduki. Projektowana linia w gminie przebiega ć b ędzie przez miejscowo ści: Sowin, Wierzbie, Budzieszowice, Jasienica Dolna, Ma ńkowice.

Propozycje w/w zada ń zostały zgłoszone do rejestru zada ń rz ądowych i samorz ądowych.

Podtrzymuje si ę, zgłoszone w I edycji studium propozycje nast ępuj ących zada ń do uj ęcia w rejestrze zada ń rz ądowych i samorz ądu wojewódzkiego:

modernizacja drogi wojewódzkiej nr 406 z budow ą obej ścia wsi Wierzbie (lub wg wariantu korekta przebiegu drogi wojewódzkiej nr 406 w kierunku wsi Łambinowice z obej ściem drogowym tej wsi),

zagospodarowanie w Łambinowicach ci ągu kulturowego zwi ązanego z pomnikiem je ńców wojennych, obozem jenieckim i cmentarzami jenieckimi; w tym rozwój infrastruktury dla obsługi ruchu turystycznego,

ochrona zasobów wodnych w zlewni rzeki Nysy Kłodzkiej (partycypacja w budowie systemów kanalizacyjnych w gminie),

rewaloryzacja obiektów i obszarów obj ętych ochron ą kulturow ą.

62 Zał ącznik nr 3 do Uchwały Nr VI/43/2015 Rady Gminy w Łambinowicach z dnia 28 maja 2015r.

Rozstrzygni ęcie Rady Gminy w Łambinowicach o sposobie rozpatrzenia uwag wniesionych do wyło żonego do publicznego wgl ądu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Łambinowice

LISTA UWAG ZGŁOSZONYCH NA PODSTAWIE ART.11 PKT 12 USTAWY Z DNIA 27 MARCA 2003 R. O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM DO WYŁO ŻONEGO DO PUBLICZNEGO WGL ĄDU W DNIACH OD 25.02.2015 do 26.03.2015 R. PROJEKTU STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGODPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ŁAMBINOWICE NIEUWZGL ĘDNIONYCH PRZEZ WÓJTA GMINY ŁAMBINOWICE.

Zgłaszaj ący Rozstrzygni ęcie Rady Gminy Ozna- Ustalenia zał. do uchwały czenie projektu zmiany Rozstrzygni ęcie nazwisko i imi ę Nr VI/43/2015 L.p. Data ieruchomtudium uwarunkowa ń i Wójta lub nazwa wpływu ości, kierunków jednostki Adres Tre ść Uwaga uwzgl ędniona uwaga uwaga Uwaga uwagi której zagospodarowania organizacyjnej Uwagi nie uwzgl ędniona uwzgl ędniona nie uwzgl ędniona dotyczy przestrzennego gminy uwaga 1234 5 67 8 9 10 11 12 1 09.04.2015 rzysztof Herman ul. J.Lea Wniosek o 623 Tereny Uwaga nieuwzgl ędniona, Uwaga 201, 30-133 przeznaczenie działki nr wielolofunkcyjne, tereny przeznaczone pod nieuwzgl ędniona, tereny Kraków 623 na terenie byłego tereny produkcyjne z obszary wielofunkcyjne i przeznaczone pod poligonu w mo żliwo ści ą realizacji produkcyjne obszary wielofunkcyjne i Łambinowicach pod fotowoltaiki produkcyjne abudow ę wielorodzinn ą

1 z funkcjami towarzysz ącymi 2 17.04.2015 Stowarzyszenie Wierzbie . Uwaga dotycz ąca - - 1. Zapisy studium 1. Zapisy studium Przyrodniczo- 105, 48-316 opisania do zapewniaj ą ochron ę zapewniaj ą ochron ę kulturowe Łambinowi warunkowa ń krajobrazu na terenie krajobrazu na terenie Panorama ce rzestrzennych w gminy. gminy. Wierzbia akresie ochrony rodowiska w wymiarze 2. Uwaga bezzasadna - 2. Uwaga bezzasadna - onadlokalnym i Studium dopuszcza Studium dopuszcza okalnym wyra żenia w zmian ę gospodarki zmian ę gospodarki rzmieniu: „ochron ę rolnej na obszarze całej rolnej na obszarze rajobrazu na terenie gminy. całej gminy. miny”. 3. Zasady ochrony 3. Zasady ochrony . Uwaga dotycz ąca zabytkowych układów zabytkowych układów orekty zapisu „zmiana ulicowych zostały ulicowych zostały modelu intensywnej okre ślone przez okre ślone przez ospodarki rolnej” Opolskiego Opolskiego łównie na terenie Wojewódzkiego Wojewódzkiego Doliny Nysy Kłodzkiej” Konserwatora Zabytków Konserwatora Zabytków a zapis „zmiana modelu i uwzgl ędnione w i uwzgl ędnione w ntensywnej gospodarki projekcie zmiany projekcie zmiany olnej na obszarze studium. studium. miny Łambinowice”. 4. Uwaga bezzasadna . 4. Uwaga bezzasadna . . Uwaga dotycz ącą Studium zawiera Studium zawiera skazania do ochrony, prawidłowe prawidłowe dtworzenia i nazewnictwo. nazewnictwo. prowadzenia owarzysz ącej zieleni dla 5. Uwaga bezzasadna . 5. Uwaga bezzasadna . chrony zabytkowych Studium uwzgl ędnia Studium uwzgl ędnia kładów ulicowych. potrzeb ę przeznaczenia potrzeb ę przeznaczenia terenów rolnych pod terenów rolnych pod . Uwaga dotycz ącą zabudow ę mieszkaniow ą zabudow ę iejasnego zapisu o produkcyjn ą itp. dla mieszkaniow ą, erenach rolnych niskich wszystkich jednostek produkcyjn ą itp. dla las bonitacyjnych. osadniczych. Wyst ępuje wszystkich jednostek niewiele nowych terenów osadniczych. Wyst ępuje . Uwaga dotycz ąca przeznaczonych pod niewiele nowych odatkowego zabudow ę. terenów przeznaczonych rzeznaczenia terenów pod zabudow ę. olnych na tereny 6. Uwaga bezzasadna . rodukcyjne, Studium zawiera 6. Uwaga bezzasadna .

2 mieszkaniowe, prawidłowe zało żenia Studium zawiera urystyczne i usługowe. funkcjonalno- prawidłowe zało żenia przestrzenne. funkcjonalno- . Uwaga dotycz ąca przestrzenne. miany zapisu „Obrót 7. Uwaga bezzasadna . iemi ą, jaki b ędzie miał Zapisy studium s ą ze 7. Uwaga bezzasadna . miejsce, nie wpłynie na sob ą zgodne. Zapisy studium s ą ze mian ę charakteru sob ą zgodne. miny, co oznacza że 8.Uwaga bezzasadna . olnictwo na obszarze Zapisy studium s ą 8.Uwaga bezzasadna . iejskim gminy wła ściwe w zakresie Zapisy studium s ą ozostanie funkcj ą mo żliwo ść realizacji i wła ściwe w zakresie ominuj ącą”. powi ększenia mo żliwo ść realizacji i gospodarstw wiejskich. powi ększenia . Uwaga dotycz ąca gospodarstw wiejskich. miany zapisu dot. 9. W projekcie studium odowli zwierz ąt na zostały uwzgl ędnione 9. W projekcie studium erenie gminy. wnioski wła ścicieli zostały uwzgl ędnione terenu byłego poligonu wnioski wła ścicieli . Uwaga dotycz ąca oraz ustalenia terenu byłego poligonu suni ęcia zapisów: obowi ązuj ącego mpzp oraz ustalenia Zwi ększenie obowi ązuj ącego mpzp. owierzchniowe 10. Przebieg linii ospodarstw wiejskich”. pozostaje bez zmian. Jest 10. Przebieg linii zgodny z planami pozostaje bez zmian. Jest .Uwaga dotycz ąca miejscowymi zgodny z planami graniczenia funkcji na miejscowymi. errenie byłego poligonu. 1. Uwag ę dotycz ącą opisania do rozdziału 4. 11.Uwaga bezzasadna . 0. Uwaga dotycz ąca Obszary systemu Zapisy studium s ą miany przebiegu linii kologicznego "E" wła ściwe w zakresie 10 kV Hajduki Nyskie- apisu w brzmieniu: rozdziału 4. Obszary ułowice w obr ębie wsi zadrzewienia systemu ekologicznego Wierzbie-Łambinowice- rzydro żne, śródpolne, "E". owin. rzywodne” , proponuj ę 1. Uwag ę dotycz ącą drzuci ć. opisania do rozdziału 4. Obszary systemu kologicznego "E" apisu w brzmieniu: zadrzewienia rzydro żne, śródpolne, rzywodne” , proponuj ę

3 drzuci ć.

Przewodnicz ący Rady Gminy Jarosław Gawlik

4