Planu Rozwoju Miejscowości Łambinowice Na Lata 2016 – 2025”

UCHWAŁA NR XVIII/143/2016 RADY GMINY ŁAMBINOWICE

z dnia 13 października 2016 r.

w sprawie zmiany Uchwały Nr XIII/109/16 Rady Gminy Łambinowice z dnia 18 lutego 2016r. w sprawie zatwierdzenia „Planu Rozwoju Miejscowości Łambinowice na lata 2016 – 2025” .

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 446) Rada Gminy uchwala, co następuje: § 1. W Uchwale Nr XIII/109/16 Rady Gminy Łambinowice z dnia 18 lutego 2016r. w sprawie zatwierdzenia „Planu Rozwoju Miejscowości Łambinowice na lata 2016 – 2025” wprowadza się następującą zmianę: załącznik nr 1 do uchwały otrzymuje brzmienie jak w załączniku do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Gminy

Jarosław Gawlik

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 1 Załącznik do Uchwały Nr XVIII/143/2016 Rady Gminy Łambinowice z dnia 13 października 2016r.

Plan Rozwoju Miejscowości Łambinowice na lata 2016 - 2025

Łambinowice 2016

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 1

Spis treści

Wprowadzenie

I. Charakterystyka miejscowości

1. Położenie geograficzne i administracyjne 2. Powierzchnia 3. Ludność 4. Rys historyczny

II. Struktura przestrzenna wsi

1. Układ przestrzenny 2. Charakterystyczne elementy architektoniczne 3. Opis i charakterystyka obszarów i obiektów o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców i sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych

III. Inwentaryzacja zasobów

1. Zasoby przyrodnicze 2. Zasoby kulturowe 3. Zwyczaje, tradycyjne imprezy, imprezy kulturalne, uroczystości patriotyczne 4. Infrastruktura społeczna i techniczna, tereny publiczne 5. Gospodarka i rolnictwo 6. Kapitał społeczny 7. Źródła wiedzy o miejscowości

IV. Analiza SWOT

1. Mocne i słabe strony 2. Szanse i zagrożenia 3. Wnioski 4. Wizja rozwoju miejscowości

V. Opis planowanych zadań

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 2

Wprowadzenie

Celem Programu Odnowa Wsi jest podtrzymanie lub odtworzenie atrakcyjności wsi jako miejsca zamieszkania i zaplanowanie tego procesu w sposób oczekiwany, popierany i wykonalny dla lokalnej społeczności. Idea Odnowy Wsi wyrasta z przekonania, że odnowiona, doinwestowana i ożywiona kulturowo wieś odzyska swoją atrakcyjność jako miejsce zamieszkania, zapewni swoim mieszkańcom godziwy standard i jakość życia, zdoła zatrzymać na miejscu młodzież, co w konsekwencji przełoży się na jej rozwój gospodarczy. Zauważyć jednak należy że celem udziału miejscowości w Programie Odnowa Wsi nie jest przekształcenie jej w „mini-miasto”, wysoko zurbanizowane i konkurujące z ośrodkami miejskimi bogactwem oferty, ale w „odnowioną wieś”, nowoczesną, o odpowiednim standardzie i jakości życia, równocześnie zachowującą swój wiejski charakter i kulturową specyfikę. Jednym z obowiązków Grupy Odnowy Wsi miejscowości uczestniczącej w Programie Odnowa Wsi jest przygotowanie i opracowanie Planu Rozwoju / Odnowy Miejscowości. Plan Rozwoju / Odnowy Miejscowości charakteryzuje się tym, że ma on zdecentralizowany, lokalny charakter, obejmuje ograniczony teren jednej miejscowości i przygotowywany jest z inicjatywy i przez mieszkańców miejscowości, przy udziale przedstawicieli Gminy. Obejmuje szczegółową charakterystykę miejscowości i inwentaryzację jej zasobów oraz ocenę słabych i mocnych stron. Proces tworzenia Planu sprzyja realistycznej ocenie potencjału miejscowości, przyjrzeniu się jej możliwościom rozwojowym oraz potencjalnym problemom. Współpraca różnych osób i podmiotów, w tym Urzędu Gminy, umożliwia wypracowanie wizji i strategii odnowy/rozwoju miejscowości, z którą społeczność lokalna będzie się identyfikowała i które finansowo i organizacyjnie będą możliwe do realizacji. Plan odnowy / rozwoju miejscowości ma charakter „planu małych kroków”, które przy finansowym i organizacyjnym wsparciu gminy doprowadzić mają do trwałej poprawy warunków życia w miejscowości i jej zrównoważonego rozwoju w każdym obszarze życia (tożsamość, jakość, standard, byt). Dopełnieniem Planu jest wykaz zadań służących realizacji wizji rozwoju miejscowości.

Miejscowość Łambinowice przystąpiła do Programu Odnowa Wsi Opolskiej w 1997r., jednak w odróżnieniu od mniejszych miejscowości Gminy, nie wytworzyła dotąd silnej grupy inicjatywnej. W sposób naturalny rolę tę przejął Urząd Gminy i związane z nim jednostki organizacyjne. W związku z powyższym prace nad dokumentem prowadzone były w gronie mieszkańców Łambinowic skupionych w Radzie Sołeckiej i Grupie Odnowy Wsi oraz pracowników Urzędu Gminy i GOKSiR, będących w większości mieszkańcami Łambinowic. Dokument został poddany konsultacji społecznej i uchwalony podczas zebrania wiejskiego w dniu 16 lutego 2016r. Konieczność opracowania niniejszego dokumentu wynika z dezaktualizacji „Planu Odnowy Miejscowości Łambinowice na lata 2008-2015” przyjętego uchwałą zebrania wiejskiego z 8 listopada 2008r. i zatwierdzonego uchwałą Nr XXIII/133/08 Rady Gminy Łambinowice z dnia 16 grudnia 2008r. Obecnie uchwalony dokument stanowi jego kontynuację w zakresie wizji, celów i priorytetów, przy czym zaktualizowane i doprecyzowane zostały zadania służące ich realizacji. Dokument jest spójny z dokumentami planistycznymi Gminy (Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego, Miejscowymi Planami Zagospodarowania Przestrzennego) oraz projektowanymi strategiami obszaru funkcjonalnego Partnerstwo Nyskie 2020 (Strategia Rozwoju, Strategia Rozwoju Społecznego, Strategia Rynku Pracy, Strategia Transportu).

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 3 I. Charakterystyka miejscowości

I.1. Położenie geograficzne i administracyjne

Wieś Łambinowice położona jest w południowo-zachodniej części Polski, administracyjnie leży w południowo- zachodniej części województwa opolskiego, powiat nyski, gmina wiejska Łambinowice. Jest ośrodkiem administracyjnym Gminy Łambinowice. Wieś ma status sołectwa. Położenie geograficzne: szerokość: 50o32'18''N ; długość: 17o33'15''E Łambinowice sąsiadują: od północy z sołectwami Gminy Tułowice (Goszczowice) i Niemodlin (Jakubowice), od zachodu z sołectwami Szadurczyce, Malerzowice Wielkie i Bielice, od południa z sołectwami Budzieszowice i Wierzbie, a na niewielkim odcinku z sołectwem Jasienica Dolna, od wschodu z sołectwem Sowin. Od miasta wojewódzkiego Opole Łambinowice dzieli 45 km, od miasta powiatowego Nysa - 25 km. Atutem miejsco- wości jest dobre skomuniko- wanie. Przez Łambinowice przebiegają następujące drogi powiatowe: nr 1522 O (Łambi- nowice-Goszczowice), nr 1533 O (Bielice-Wierzbie), nr 1532 O (Grabin-Łambinowice-Korfan- tów). Droga 1533 O i 1532 O łączą się z drogą wojewódzka nr 406 w okolicy Wierzbia (1533 O) i Budzieszowic (1532 O), droga powiatowa 1532 O łączy się z drogą krajową nr 46 w Grabinie. Ponadto przez Łambinowice przebiega linia kolejowa PKP relacji Nysa – Opole. Od granicy z Czechami w rejonie Parku Krajobrazo- wego Gór Opawskich Łambino- wice dzieli w linii prostej ok. 40 km. Jako ośrodek administracyjny Gmina Łambinowice obejmuje 13 sołectw: Bielice, Budzieszowice, Drogoszów, Jasienica Dolna, Lasocice, Malerzowice Wielkie z przysiółkiem Dworzysko, Mańkowice z przysiółkiem Bardno, Okopy, Piątkowice, Sowin, Szadurczyce, Wierzbie. Geograficznie Łambinowice położone są na Nizinie Śląs- kiej, na obszarze mezoregionu Równina Niemodlińska. Rów- nina Niemodlińska na terenie Łambinowic dzieli się na Wał Niemodliński i Wysoczyznę Niemodlińską.

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 4 I.2. Powierzchnia Powierzchnia całkowita Łambinowic wynosi 2595,27 ha = 25,95 km2, co stanowi ok. 21 % powierzchni całej gminy Łambinowice. Pod względem powierzchni jest to największe sołectwo w Gminie. Należy nadmienić, że terytorialnie sołectwo Łambinowice obejmuje również obszar sołectwa Okopy, które do 2008r. stanowiły przysiół ek Łambinowic. Okopy w 2008r. zostały wyodrębnione administracyjnie jako sołectwo, natomiast nie zostały wyodrębnione terytorialnie, w związku z powyższym ich obszar nadal wliczany jest do terenu sołectwa Łambinowice.

Struktura użytków

Lp. Użytek / Sposób użytkowania Powierzchnia (ha) Udział % 1. Zabudowa 68,21 2,63 % 1.1. Zabudowa mieszkaniowa 27,65 1,07 % 1.2. Inne tereny zabudowane 8,31 0,32 % 1.3. Zabudowa przemysłowa 12,76 0,49 % 1.4. Tereny przeznaczone pod zabudowę 4,33 0,17 % 1.5. Tereny rekreacyjno - wypoczynkowe 15,16 0,58 % 2. Użytki rolne 1435,53 55,31 % 2.1. Grunty rolne zabudowane 16,11 0,62 % 2.2. Grunty orne 852,80 32,86 % 2.3. Łąki 160,68 6,19 % 2.4. Pastwiska 202,37 7,80 % 2.5. Sady 3,01 0,11% 2.6. Grunty rolne zadrzewione /zakrzewione 200,56 7,73 % 3. Lasy 987,34 38,04 % 4. Tereny zadrzewione i zakrzewione 7,45 0,29 % 5. Wody 10,46 0,40 % 5.1. Stawy 2,07 0,08 % 5.2. Rowy 6,71 0,26 % 5.3. Wody płynące 1,68 0,06 % 6. Użytek ekologiczny 2,92 0,11 % 7. Drogi 42,25 1,63 % 8. Tereny kolejowe 7,58 0,29 % 9. Tereny różne 21,71 0,84 % 10. Nieużytki 11,82 0,46 % Razem 2595,27 ha 100,00 %

W strukturze użytków dominują użytki rolne (55,31%) oraz lasy (38,04%). Przeważają gleby klasy IIIb, IVa, IVb, Użytki rolne V. Grunty orne stanowią 32,86 %, pozostały teren rolny (łąki, pastwiska, tereny zakrzewione) to w dużej części Lasy nieużytkowany obszar terenów popoligonowych. Zabudowa Pozostałe 5

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 5 I.3. Ludność

Łambinowice liczą 2281 mieszkańców w tym 1208 kobiet i 1073 mężczyzn. Stanowi to 30,4% ludności gminy Łambinowice (stan na 31.12.2015r. - dane UG Łambinowice). Pod względem liczby ludności to największa miejscowość w gminie. Mieszkańcy Łambinowic to ludność napływowa po II wojnie światowej, pozostało również kilka rodzin autochtonicznych, które zasymilowały się z ludnością napływową. Jako jedna z większych miejscowości na tym terenie, Łambinowice są celem migracji, przede wszystkim mieszkańców sąsiednich wsi. W okresie powojennym Łambinowice, jako ośrodek administracyjny gminy oraz miejsce zatrudnienia dla znaczącej liczby osób w sektorze pozarolniczym (zwłaszcza w Łambinowickiej Fabryce Maszyn „Celpa”), dynamicznie się rozwijały, liczba mieszkańców z roku na rok rosła. W 1973r. Łambinowice zamieszkiwało 1884 mieszkańców, w 1978r. 2185 osób, a w 1988r. już 2433. W porównaniu do okresu przedwojennego (1939r. – 1083 mieszkańców gmina, 200 - poligon) liczba mieszkańców Łambinowic wzrosła dwukrotnie. Do 2003r. liczba ta była stosunkowo stabilna, natomiast od 2004r. notuje się systematyczny spadek liczby mieszkańców, zarówno w skali miejscowości, jak i całej gminy. W przeciągu 10 lat liczba mieszkańców Łambinowic zmalała o 150 osób. Odzwierciedla to ogólnopolską tendencję spadku przyrostu naturalnego ludności, ale w znaczącym stopniu jest też skutkiem emigracji zarobkowej za granicę oraz niebezpiecznego dla terenów wiejskich odpływu młodych ludzi do miast. W gminie Łambinowice emigracja zarobkowa jest skutkiem wysokiego bezrobocia oraz niskich możliwości zarobkowych na terenie zarówno gminy, jak i całego powiatu nyskiego. Struktura wiekowa jest ustabilizowana, jednak na przestrzeni lat widać regres w rozwoju tej społeczności.

Struktura wiekowa mieszkańców - osoby w wieku przedprodukcyjnym [0-17 lat] : Struktura wiekowa mieszkańców 375 osób [196 dziewcząt i 179 chłopców] - 16,4% - osoby w wieku produkcyjnym : 1572 osób – 68,9% mobilnym [18 - 44 lata]: 445 kobiet i 443 mężczyzn niemobilnym (45-67 lat): 361 kobiet i 323 mężczyzn wiek przedprodukcyjny - osoby w wieku poprodukcyjnym: (68 lat i więcej) wiek produkcyjny

334 osoby - 14,6% (206 kobiet i 128 mężczyzn) wiek poprodukcyjny W związku z reformą podnoszącą wiek emerytalny przyjęto uproszczenie zakładające iż osoby w wieku produkcyjnym, to osoby które nie ukończyły 67 lat. Nie jest to ścisłe, gdyż obecnie w wieku emerytalnym są też kobiety, które ukończyły 60 lat i mężczyźni którzy ukończyli 65 lat.

I.4. Rys historyczny

Łambinowice od poł. XIII w. do poł. XIX w. Wieś Łambinowice została lokowana na prawie niemieckim "na 30 i ½ włókach" ok. poł. XIIIw. podczas akcji kolonizacyjnej prowadzonej przez biskupów wrocławskich (czasy biskupa Thomasa I 1232-1268) na terenie pasma puszczy Przesieka Śląska, tuż przy granicy z piastowskim Księstwem Opolskim, później Niemodliń- skim. Do 1810r. wieś znajdowała się na obszarze feudalnego Biskupiego Księstwa Nyskiego, które pierwotnie należało do terytorium Piastów, od poł. XIVw. pod zwierzchnictwem lennym Czech (w 1348r. Kazimierz Wielki ostatecznie zrzekł się praw do Śląska), od 1526r. jako część Korony Czeskiej znajdowało się pod panowa- niem Habsburgów, a w 1742r. w wyniku wojen śląskich (pomiędzy Prusami Hohenzollernów a Koroną Habsburgów) zostało przyłączone do Prus. W 1810r. Księstwo Nyskie został sekularyzowane przez władze pruskie, a w 1818r. jego ziemie zostały włączone do powiatu nyskiego w rejencji opolskiej. W 1871r. znalazły się w Zjednoczonym Cesarstwie Niemieckim i do 1945r. dzieliły polityczne losy Niemiec.

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 6 Najstarsza pisemna wzmianka o miejscowości Lambinowicz pojawia się w dokumencie z 23.IV.1273r. dotyczącym darowizny posiadłości przez ówczesnego właściciela, rycerza Johana zwanego Zaya, wspomina o istnieniu parafii i jej pierwszym proboszczu księdzu Fulko. Kolejne średniowieczne dokumenty dotyczące Łambinowic informują o kupnie, sprzedaży bądź zastawie dóbr przez właścicieli - wzmiankowany jest w nich drewniany kościół pw. Św. Jana Chrzciciela, młyn z dwoma kołami oraz gospoda. W dokumentach pojawiają się następujące nazwy wsi: w XIVw. Villa Lamberti, Lambinowitz, Leminsdorf, w XVw. Lembensdorf, Lamsdorf, Lemelinsdorf, ok.1561r. Lembsdorf. Urzędowo nazwę Lamsdorf nadały wsi władze pruskie w 1815r. Do ok. poł. XIX Łambinowice były peryferyjną, ubogą miejscowością o niewielkim znaczeniu. Usytuowanie w oddaleniu od szlaków kupieckich, na pograniczu różnych dzielnic Śląska oraz włości świeckich i biskupich, nie sprzyjało rozwojowi gospodarczemu wsi. Nigdy nie stała się ona lokalnym ośrodkiem rzemiosła czy handlu. Pomiędzy władzami świeckimi i kościelnymi toczyły się spory o własność ziem, a lokalna ludność zmuszana była do wypełniania zobowiązań wobec obu przeciwnych stron. Często zmieniali się właściciele ziemscy. O ubóstwie wsi świadczą wzmianki z 1623r. o bardzo złym stanie kościoła. Zbudowany z belek i gliny kościół nie doczekał remontu, gdyż ok. 1630 lub 1632r. podczas wojny 30-letniej (1618-48), wieś została splądrowana i spalona. XVIIw. był w historii Śląska okresem zamieszek religijnych i wojny trzydziestoletniej, które przyczyniły się do zniszczenia okolicy i upadku wielu wsi. Mimo zniszczeń Łambinowicom udało się przetrwać, ale stały się zrujnowaną, ubogą, niewiele znaczącą osadą. Przez 220 lat nie miały nawet statusu parafii i własnego proboszcza. W 1654r. w miejsce spalonego kościoła wybudowano drewniany kościół pw. Św. Marii Magdaleny, ale wieś przyłączono do parafii Bielice (ok.1644-54), następnie do Korfantowa, ok.1669 do Przechodu, w 1701r. do Grabina. Nabożeństwa odbywały się nieregularnie, raz na 2 tygodnie. W 1799r. stan kościoła określano jako "grożący zawaleniem". Długi okres przynależności do sąsiednich parafii, 3 wojny śląskie (1740-42) i zawirowania wojenne czasów napoleońskich (1813/14) oraz częste zmiany właścicieli ziemskich, którzy najczęściej nie mieszkali na miejscu, nie pozwalały na poprawę sytuacji wsi. Łambinowice od poł. XIXw. do 1945r. Przełomowa dla rozwoju Łambinowic okazała się połowa XIXw. W 1839r. majątki Łambinowice i Okopy (Kaltecke) nabył sędzia Józef Kutsche pochodzący z rodziny zamieszkałej w Łambino- wicach już w 1722r. W 1841r. rozpoczął budowę nowej plebani, która istnieje do dziś. W 1856r. zbudowana została nowa szkoła z czterema klasami. Wcześniej, od ok. XVII w. funkcjonowała szkoła przykościelna, do której na lekcje czytania uczęszczało zimową porą 8-10 dzieci. Dzięki staraniom Józefa Kutsche 9.XI.1857r. Łambinowice ponownie stały się samodzielną parafią, a jej proboszczem został jego bratanek Karol. Najważniejszym dziełem prob. Karola Kutsche była budowa nowego kościoła. W latach 1873-74r. w miejsce drewnianego kościoła wybudowano w stylu neogotyckim murowany kościół z cegły klinkierowej według projektu architekta Heidenreicha z Kopic, z charakterystyczną wieżą, której rozszerzająca się podstawa dochodzi do samej ziemi. Większość kosztów budowy pokryła rodzina Kutsche, pozostała część pochodziła z kolekty diecezjalnej i sprzedaży drewna z rozbiórki starego kościoła. Nowy kościół pw. Św. Marii Magdaleny został poświęcony 22.XI.1874r. W 1862r. na terenach przyległych do Łambinowic władze pruskie utworzyły i systematycznie rozbudowywały poligon wojskowy (Truppenübungsplatz Lamsdorf). Stanowił on samodzielny okręg administracyjny i nie należał do gminy, ale znacząco przyczynił sie do rozwoju Łambinowic. Pierwotnie dominialna i chłopska wieś, po utworzeniu poligonu i dołączeniu kolei żelaznej (1887) doświadczyła szybkiego rozkwitu i niebawem stała się jedną z najbardziej liczących się miejscowości w powiecie niemodlińskim. W 1939r. gmina liczyła 1083 mieszkańców i 160 domów mieszkalnych, a użytkowana przez nią powierzchnia ok.907 ha., posiadała kościół i własną szkołę, znajdowała się tu siedziba naczelnika urzędu, dworzec kolejowy, urząd pocztowy obsługujący 23 gminy, straż pożarna, posterunek grupy żeńskiej obozu Służby Pracy (RAD). Od 1919r. funkcjonował gminny punkt pomocy z przedszkolem ufundowany przez panią Vally Kutsche, prowadzony przez szarytki od Św.Elżbiety. Kwitła przedsiębiorczość: działało kilkunastu rzemieślników różnej profesji, 3 punkty handlu towarami kolonialnymi, dom towarowy, kwiaciarnia, 3 gospody, apteka, lekarz, dentysta i akuszerka. Tutejsza 7

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 7 mleczarnia wybudowana w 1905r. przetwarzała mleko z okolicznych wsi. Łambinowicka fabryka maszyn A.Zierza wraz z tartakiem, założona w 1892r., zatrudniała ponad 300 osób i była trzecią co do wielkości w powiecie. Miejsca pracy ofiarowało też dominium z cegielnią i fabryką dachówek cementowych. Po założeniu tartaku i fabryki maszyn Łambinowice rozrosły się. Od 1900r. do początku lat 30-tych powstało wiele murowanych domów. Wieś liczyła 60 gospodarstw rolnych, w tym 2 ponad 100ha. Tutejsze dobra szlacheckie o powierzchni 237 ha należały do Urlicha Finsterbuscha, zaś Kaltecke - Zimny Kąt czyli współczesne Okopy (247 ha) do Paula Finsterbuscha.

Rozwój poligonu wojskowego i części obozowej Łambinowic W II poł. XIXw. na terenach przyległych do Łambinowic pruskie Ministerstwo Wojny poszukujące nowych terenów do ćwiczeń utworzyło na potrzeby 6. Śląskiej Brygady Artylerii z Wrocławia poligon wojskowy (Truppenübungsplatz Lamsdorf). W 1862r. od kupca Heimanna Cohna z Niemodlina zakupiono ok. 330 ha gruntu w pobliżu Łambinowic, pomiędzy Szadurczycami (Schaderwitz), Klucznikiem (Kleuschnitz), Jakubo- wicami (Jakobsdorf), Goszczowicami (Guschwitz), Sowinem (Sabine) i Wierzbiem (Wiersbel). Zagospodaro- waniem tego obszaru zajęło się dowództwo garnizonu nyskiego i żołnierze z oddziałów roboczych Śląskiej Brygady Artylerii: wykarczowano tereny leśne, wyremontowano drogi dojazdowe, wybudowano drogi wewnętrzne i pierwsze drewniane baraki. Pierwsze ćwiczenia wojska na poligonie w Łambinowicach odbyły się latem 1864r. Początkowo miały charakter manewrów dla brygad kawalerii i artylerii z całego wrocławskiego okręgu wojskowego min. z garnizonów Nysa, Koźle i Grodków. Na każde ćwiczenia przybywało kilkunastu oficerów, ok.2 tys. żołnierzy i podoficerów oraz ok.1 tys. koni. Sąsiedztwo poligonu stało się dla miejscowej ludności bardzo uciążliwe. Zgodnie z pruskim prawem żołnierze byli kwaterowani w domach ludności cywilnej, którą obciążano też obowiązkiem utrzymania wojskowych koni oraz zapewnienia podwód złożonych z konia, wołu i woźnicy na każde wezwanie wojska. Armia nie wywiązywała się w pełni z obowiązku pokrywania 8

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 8 kosztów kwaterunku. Dla rolników duży problem stanowiły też strefy bezpieczeństwa i bezwzględne wyłączanie z użytkowania na czas ćwiczeń, często w okresie żniw, sąsiadujących z poligonem pól, łąk i dróg dojazdowych, ponadto wystrzeliwane pociski niszczyły uprawy. Rodziło to wiele konfliktowych sytuacji i interwencji w rejencji opolskiej i w sejmiku śląskim we Wrocławiu, a w 1870r. trafiło w formie petycji do parlamentu w Berlinie. Od obowiązku kwaterunku ludność cywilną miały odciążyć baraki wybudowane w latach 1870-71 na potrzeby utworzonego tu obozu dla jeńców francuskich. Pod koniec XIXw., w związku z wdrożeniem ulepszonych dział wymagających bardziej odległych celów, nastą- piła dynamiczna rozbudowa poligonu. Prawie trzykrotnie zwiększono jego areał poszerzając go o grunty okolicznych właścicieli. Wzrosła również liczba ćwiczących tu żołnierzy. Do ich dyspozycji wybudowano oberżę, kasyna oficerskie i podoficerskie oraz kantynę, następnie hotel i osiedle dla stałej kadry obsługującej poligon. Obóz miał już charakter stacjonarny i podzielony był na 2 części: obóz artylerii pieszej Fußlager (Lager 1) i obóz artylerii polowej Feldlager (Lager 2). W 1887r. oddano do użytku linię kolejową łączącą Łambinowice z Opolem i Nysą oraz kolejkę wąskotorową prowadzącą z dworca kolejowego na teren poligonu. W 1900r. na terenie Lager 1 i Lager 2 funkcjonowały 2 placówki pocztowe (filie poczty w Łambinowicach) wyposażone w telegraf. W 1939r. poligon wojskowy w Łambinowicach był samodzielnym okręgiem administracyjnym i liczył ponad 200 stałych mieszkańców. Kwitła przedsiębiorczość: funkcjonował tu hotel „Złota Gwiazda" (Goldener Stern), kantyna, kasyno, restauracja, gospoda, rzeźnia, piekarnia, sklep, sklep rowerowy i drobne rzemiosło.

Utworzenie na terenie łambinowickiego poligonu obozów dla jeńców wojennych i tragiczne wydarzenia kolejnych wojen sprawiły, że nieznana wieś Lamsdorf znalazła się w szeregu największych europejskich nekropolii. Pierwszy obóz jeniecki powstał tu w 1870r. podczas wojny prusko-francuskiej. Pierwsi jeńcy przybyli jesienią 1870r., ale jako oficjalną datę utworzenia obozu podaje się 7.XII.1870r. Jeńców przetrzymywano na terenie Fußlager i Feldlager. Ich liczbę szacuje się na 3,5-4 tys. Przypuszczalnie uczestniczyli w rozbudowie infrastruktury obozu. Na skraju obozu powstał pierwszy cmentarz jeniecki zwany francuskim, znajdują się tu 52 groby. Pierwsze zwolnienia jeńców nastąpiły w marcu 1871r. Drugi obóz jeniecki utworzono podczas I wojny światowej dla żołnierzy państw ententy. Pierwszy transport jeńców przybył do Lamsorf pod koniec sierpnia 1914r. Przebywali tu jeńcy rosyjscy, rumuńscy, włoscy, serbscy, brytyjscy, francuscy, belgijscy i greccy, szeregowcy i podoficerowie, także kobiety-żołnierze i ludność cywilna. Jeńców lokowano w barakach na terenie poligonu, wybudowanych specjalnie w tym celu. Nowy obóz złożony był z sześciu części: III, IIIa, IV, V, VIa, VIb. Początkowo warunki bytowe były dość dobre, ale wraz z coraz 9

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 9 trudniejszą sytuacją gospodarczą Niemiec, uległy pogorszeniu. Na jeńcach ciążył obowiązek pracy: uczestniczyli w rozbudowie obozu, zatrudniano ich również na zewnątrz w miejscowym przemyśle i rolnictwie. Łącznie w okresie I wojny światowej przebywało tu ponad 90 tys. jeńców. 7 tys. zmarło, pochowano ich na cmentarzu jenieckim obok cmentarza francuskiego. Po wojnie obóz jeniecki zlikwidowano. Ewakuacja więzionych żołnierzy trwała 2 lata, ostatni jeńcy rosyjscy opuścili Lamsdorf w październiku 1920r. Po zakończeniu I wojny światowej teren poligonu opustoszał. Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego Niemcy objęto demilitaryzacją. Na poligonie tylko sporadycznie organizowano ćwiczenia artylerii, część baraków rozebrano, a tereny użytkowe wydzierżawiono chłopom. W latach 1921-1924 w budynkach poobozowych urządzono obóz przejściowy dla uchodźców z terenów wyłączonych po wojnie z granic Rzeszy. Byli to mieszkańcy wschodniej części Górnego Śląska (głównie rodziny kolejarzy z Katowic), Wielkopolski i Prus Wschodnich. Łącznie w obozie przebywało kilkadziesiąt tysięcy uchodźców. Funkcjonowała nawet szkoła obozowa z 11 nauczycielami, do której uczęszczało ok. 600 dzieci. Ostatni repatrianci wyjechali w 1934r. Zmarłych repatriantów chowano na cmentarzu z czasów I wojny światowej, w pobliżu mogił żołnierzy włoskich. Po odejściu uchodźców budynki rozebrano. Kasyno podoficerskie przebudowano na schronisko młodzieżowe, a w budynku szpitala wojskowego stworzono ochronkę. W 1926r. w południowej części terenu po poligonie powiat Niemodlin założył stadion sportowy, na którym organizowano imprezy sportowe. W latach 30-tych XX w. Lager I i Lager II zamieniono na ośrodki szkoleń sportowych o charakterze paramilitarnym. W 1933r. na terenie Lager II utworzono szkołę sportową oddziałów szturmowych S.A., a kasyno oficerskie zamieniono na stołówkę. Na poligonie prowadzono intensywne ćwiczenia strzeleckie. Ćwiczyła tu straż kolejowa, ochotnicza służba pracy, Związki Niemieckich Schronisk Młodzieżowych, młodzież z Państwowego Katolickiego Gimnazjum Carolinum w Nysie. W 1935r. poligon wojskowy reaktywowano, powiększono i rozbudowano. W 1940r. po jego wschodniej stronie, na terenach przyległych do Wierzbia, wybudowano lotnisko polowe. W 1939r. po raz kolejny utworzono tu obóz jeniecki dla żołnierzy wziętych do niewoli podczas działań wojennych prowadzonych przez Niemcy. Pierwsi jeńcy przybyli 5.X.1939r. - było to 965 polskich żołnierzy, uczestników kampanii wrześniowej. Lager II przemianowano na stały obóz dla żołnierzy szeregowych i podoficerów o nazwie Stalag VIIB/344. W wyniku reorganizacji w latach 1940-1943 obóz jeniecki Lamsdorf stał się jednym z największych kompleksów jenieckich okresu II wojny światowej. W VI.1940r. trafili tu żołnierze alianccy - 2726 Brytyjczyków. Od tej pory, przez wszystkie lata II wojny do Lamsdorf przybywały kolejne transporty jeńców ze wszystkich frontów Europy. Byli wśród nich Amerykanie, Belgowie, Czesi, Francuzi, Grecy, Holendrzy, Jugosłowianie, Kanadyjczycy oraz żołnierze Armii Czerwonej ok.50 narodowości. Obóz był źródłem siły roboczej dla śląskiego przemysłu i rolnictwa. Łącznie trafiło tu ok.300 tys. osób, w tym ok. 200 tys. jeńców radzieckich, dla których stworzono oddzielny obóz Stalag 318, później nazwany Stalag VIII (Russenlager). Ok.40 tys. jeńców radzieckich zmarło z powodu złych warunków bytowych, chowano ich bezimiennie na cmentarzu obok obozu. Po 1943r. na terenie obozu VIIIF osadzono internowanych Włochów, a w 1944r. powstańców warszawskich i słowackich. Obóz został wyzwolony przez wojska radzieckie 18.III.1945r. W latach 1945-46 władze polskie wykorzystując istniejącą infrastrukturę obozową zorganizowały na terenie Lager 1 Obóz Pracy dla wysiedlanej ludności niemieckiej, w większości mieszkańców okolicznych wsi. Szacuje się, że przebywało tu 5-6 tys. osób, ok. 1,5 tys. zmarło z powodu epidemii tyfusu i złych warunków. Chowano ich bezimiennie, niedaleko ogrodzenia obozowego. Po likwidacji obozu w 1946r. tereny byłego poligonu w całości przejęło Wojsko Polskie.

Łambinowice po II wojnie światowej Kolejny przełomowy moment w historii Łambinowic to koniec II wojny światowej. 18 marca 1945r. Po krótkiej walce wojska radzieckie zajęły wieś. Jej mieszkańcy uciekli lub zostali wysiedleni do Niemiec, część zmarła w Obozie Pracy oczekując na przesiedlenie. Ich miejsce zajęła ludność napływowa otwierając powojenny rozdział w historii Łambinowic. Od początku powojennej historii Łambinowice stanowiły centrum administracyjne na poziomie gminy lub gromady, przy czym zasięg terytorialny gminy/gromady ulegał znaczącym zmianom zależnie od reform administracyjnych. Pierwszym aktem tworzącym z dniem 1 grudnia 1945r. gminę Łambinowice w powojennej Polsce było rozporządzenie wojewody śląsko-dąbrowskiego z 27.11.1945r. o podziale powiatu niemodlińskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady, zgodnie z którym gmina Łambinowice obejmowała terytorialnie następujące gromady wiejskie: Budzieszowice, Bielice, Łambinowice, Nieszydowice (dziś Niesiebędowice), Siedziałowice (tj.Szadurczyce), Wierzbie, Żabina (tj.Sowin), natomiast miejscowości Klucznik i Młynarzowice (tj.Malerzowice Wielkie) wchodziły w skład Gminy Grabin, a miejscowości Czerwiec (tj.Piątkowice), Jasienica Dolna, Lasoty (Lasocice), Mańkowice, Żarki (tj.Drogoszów) w skład gminy Jasienica 10

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 10 Dolna w powiecie nyskim. Ważną zmianą administracyjną było powołanie województwa opolskiego w 1950 r., które zostało wydzielone z województwa katowickiego (wcześniej śląskiego) i wrocławskiego i objęło min. powiat niemodliński i gminę Łambinowice. W 1954r. miała miejsce kolejna duża reforma administracyjna w wyniku której gminy zastąpiono gromadami. Gromada Łambinowice funkcjonowała w latach 1954-1972. W wyniku kolejnej reformy administracyjnej z dniem 01.01.1973r. po raz kolejny utworzono Gminę Łambinowice (uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dn.6.XII.1972r.). Jej zasięg terytorialny ukształtował się w wyniku reform administracyjnych w latach 1973-75. W 1973r. obejmowała Budzieszowice, Bielice, Łambinowice z przysiółkiem Okopy, Szadurczyce, Wierzbie, Sowin, Malerzowice Wielkie z przysiółkiem Dworzysko i Goszczowice. W 1975r. powiększyła się o wsie Jasienica Dolna, Drogoszów, Mańkowice z przysiółkiem Bardno, Lasocice i Piątkowice, należące wcześniej do zlikwidowanej w 1975r. gminy Jasienica Dolna. W 1992r. od Gminy Łambinowice odłączyły się Goszczowice wchodząc w skład nowo powstałej Gminy Tułowice. W 2008r. status odrębnego sołectwa uzyskały Okopy. Obecnie Gmina Łambinowice liczy 13 sołectw i 2 przysiółki.

Po II wojnie światowej Łambinowice dynamicznie się rozwijały. Budowa budynku obecnego Zespołu Szkół Wiodącym zakładem produkcyjnym stała się Łambinowicka Fabryka w Łambinowicach Maszyn „Celpa”, która rozpoczęła swoją działalność w 1947r. na bazie pozostałości po poniemieckim zakładzie budowy maszyn i tartaku. Jej dynamiczny rozwój odpowiadał za dobrą koniunkturę Łambinowic w okresie PRL. W 1973r. „Celpa” zatrudniała ponad 1200 osób. W 1961r. na potrzeby rozbudowującej się „Celpy” utworzono przyzakładową Zasadniczą Szkołę Zawodową (pierwszą w historii wsi szkołę ponad- podstawową). W 1964r. szkołę ukończyli pierwsi absolwenci: 13 tokarzy i 17 ślusarzy. Rozpoczęto również budowę bloków mieszkalnych dla pracowników „Celpy”. Pierwszy budynek powstał w 1965r. Utworzono Łambinowicką Spółdzielnię Mieszkaniową, która w 1966r. uzyskała osobowość prawną i była pierwszą w powiecie niemodlińskim spółdzielnią mieszkaniową na wsi. W latach 1967-1975 wybudowano kolejne bloki, do użytku oddano łącznie 197 mieszkań tworząc tzw. „Osiedle” w sąsiedztwie „Obozowej” części Łambinowic. Kolejne bloki powstały w latach 1982-1991 - do użytku oddano 117 mieszkań, w tym 21 w „starej części wsi”, przy ul. Gen. Zawadzkiego. W związku z dynamicznym rozwojem wsi w Łambinowicach powstawały również nowe obiekty edukacyjne i administracyjne: w 1964r. oddano do użytku nowy obiekt szkoły podstawowej, w 1973r. nowy obiekt szkoły zawodowej, w 1981r. nowe przedszkole dla 120 dzieci, w 1987r. nowy budynek Urzędu Gminy. Północno - wschodnia część Łambinowic zachowała charakter militarny: na bazie terenów dawnego poligonu / obozu Wojsko Polskie utworzyło poligon wojskowy. W latach 50-tych poligon powiększono włączając do niego cały obszar wsi Klucznik, jej mieszkańców wysiedlono, a zabudowania stały się celem dla ćwiczącej artylerii. Ostatnie ćwiczenia wojskowe na poligonie odbyły się w 1997r. Wówczas zaczęła się jego likwidacja. Tereny popoligonowe o powierzchni 683 ha zostały sprzedane prywatnym inwestorom, ostatnie w 2015r. Z obszaru poligonu wyłączona została niewielka część terenów poobozowych położonych najbliżej terenów zabudowanych Łambinowic, obejmująca przedwojenną infrastrukturę poligonową i zidentyfikowane miejsca pochówku jeńców. Objęto je ochroną konserwatorską. W 1964r. utworzono Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach - Opolu w celu dokumentowania i badania losów jeńców wojennych w czasie II wojny światowej, zabezpieczenia pozostałości po obozach jenieckich, które funkcjonowały w Lamsdorf oraz upamiętnienia zmarłych tam osób. Cały teren poobozowy wraz z cmentarzami został w 1968r. wpisany do rejestru zabytków jako Pomnik Pamięci Narodowej, a od 2002r. funkcjonuje jako Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach. Na cele muzealne zaadaptowano byłą komendanturę Obozu oraz budynek wartowni. Obszar ten jest unikatowym świadectwem historii oraz wyróżnikiem Łambinowic i całej Gminy na skalę europejską. Po okresie przemian ustrojowych, które rozpoczęły się w latach 90-tych XXw., Łambinowice dotknęły liczne problemy okresu transformacji: bardzo wysokie bezrobocie charakterystyczne dla całego powiatu nyskiego, emigracja mieszkańców, zahamowanie rozwoju gospodarczego, problemy finansowe „Celpy”, która zmuszona była do znacznej redukcji zatrudnienia, likwidacja poligonu wojskowego, spadek dochodów budżetu gminy. Niemniej w miejscowości systematycznie realizowane są inwestycje podnoszące standard i jakość życia mieszkańców. W latach 90-tych wieś w pełni zwodociągowano, od 2000r. inwestycje skupiają się na infrastrukturze drogowej, kanalizacyjnej (modernizacja starej oczyszczalni ścieków) i rekreacyjno-sportowej: w 2009r. wybudowano boisko „Orlik”, w latach 2008-2015 powstały 2 place zabaw i 2 siłownie zewnętrzne, teren parku przy GOKSiR zagospodarowano na cele rekreacyjne. 11

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 11 II. Struktura przestrzenna miejscowości

II.1. Układ przestrzenny

Układ przestrzenny Łambinowic wiąże się z opisanym wyżej historycznym rozwojem miejscowości od czasów średniowiecznych po współczesne. W strukturze funkcjonalno-użytkowej zabudowanej strefy wsi wyróżnia się 3 części. Część 1 - obszar wsi właściwej ukształtowanej na bazie jednostki osadniczej z czasów średniowiecznych, potocznie nazywany przez mieszkańców „Wioska”. Zachowany zabytkowy układ ulicowy, zabudowa zagrodowa, budynki w układzie szczytowym. Wiele budynków posiada cechy zabudowy charakterystyczne dla regionu Opolszczyzny: zachowały się budynki willowe i dworskie z końca XIX i pocz. XXw. (np. budynek ZGKiM i OPS, posterunku Policji, Dom Zgromadzenia Sióstr Św.Elżbiety) oraz gospodarstwa o typie zabudowy w kształcie litery „U” (budynek mieszkalny na osi wzdłużnej, budynki magazynowo-składowe (stodoła) na osi poprzecznej, obiekty ogólnego inwentarza po lewej stronie podwórza). Znajduje się tu Kościół i plebania (XIXw.) oraz budynki administracyjne (Urząd Gminy, Ośrodek Pomocy Społecznej, Zakład Gospodarki Komunalnej, Posterunek Policji). Mała architektura sakralna: kapliczki przydrożne, krzyże. Część 2 przemysłowa ukształtowana w II poł. XIXw. (obecnie „Celpa”) - teren zakładów przemysłowych wydzielony od wsi przebiegającą linią kolejową i drogą komunikacji kołowej; znajdują się tu zabudowania Łambinowickiej Fabryki Maszyn Celpa S.A. i niewielkie przedsiębiorstwa handlu, usług, składu i produkcji. Część 3 - obszar potocznie nazywany przez mieszkańców „Obóz” lub „Osiedle” ukształtowany w okresie powojennym w sąsiedztwie i na terenach zabudowy poligonu i obozu Lamsdorf – obejmuje zespoły zabudowy zagrodowej i jedno-wielorodzinnej (w tym „bloki”) wraz z obiektami usługowymi (szkoła, przedszkole, usługi handlowe, boisko „Orlik” itp.) oraz enklawy ogrodów działkowych i użytków rolnych. Bezpośrednio przy ul. Obozowej zachowały się zabytkowe budynki w murze pruskim będące pozostałością infrastruktury poligonowej (baraki dla szeregowców i podoficerów, kasyno podoficerskie) – obecnie zamieszkałe. Naprzeciwko „Osiedla”, po drugiej stronie ul. Obozowej, znajdują się tereny dawnego poligonu i obozu jeńców wojennych objęte ochroną konserwatorską: w pobliżu ulicy zlokalizowane jest Centralne Muzeum Jeńców Wojennych z siedzibą w dawnej komendaturze Poligonu/Obozu oraz Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji z siedzibą w dawnym kasynie oficerskim. Miejsce to stanowi punkt wyjścia w głąb terenów poobozowych, przez które prowadzi ok. 8-km edukacyjna ścieżka historyczno-przyrodnicza. W pobliżu ul. Obozowej, ale już poza zabudowaniami, zlokalizowany jest utworzony w 1926r. stadion „Metalowiec”.

Poszczególne części Łambinowic połączone są ze sobą ciągami komunikacyjnymi (ul.Obozowa w kierunku „Osiedla”, ul.Kolejowa w kierunku stacji PKP i „Celpy”) wzdłuż których również zlokalizowana jest zabudowa.

Tereny północnej i wschodniej części Łambinowic to objęta ochroną konserwatorską strefa poobozowa oraz popoligonowa. Cały obszar otacza kompleks leśny - Obszar Chronionego Krajobrazu Bory Niemodlińskie.

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 12

Obszar Starej Wsi

Część przemysłowa

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 13 Droga w kierunku części poobozowej - fragment „Osiedla”

„Osiedle”

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 14 Część poobozowa

Część poobozowa

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 15 ...... obóz jeniecki z wojny prusko-francuskiej (1870-1871) obóz jeniecki z I wojny światowej (1914-1918) Dulag, Stalag VIII B, Stalag 344 Lamsdorf (Britenlager) 1939-1945 Stalag 318/VIII F, Stalag VIII B, Stalag 344 Lamsdorf (Russenlager) 1941-1945 Obóz Pracy w Łambinowicach (1945-1946) Stary Cmentarz Jeniecki (1871-1945) Cmentarz Jeńców Radzieckich (1942-1945) Siedziba Muzeum w Łambinowicach

Przez tereny poobozowe objęte ochrona konserwa- torską prowadzi edukacyjna ścieżka historyczno- przyrodnicza długości ok. 7,8 km.

Obszar po dawnym poligonie wojskowym o powierzchni 683 ha powierzchni to obecnie tereny zalesione, zakrzaczone i nieużytki. Obecnie stanowią własność prywatną.

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 16 II.2. Charakterystyczne obiekty architektoniczne

1. Kościół pw. Św. Marii Magdaleny – wybudowany w 1873r. w stylu neogotyckim, murowany z cegły klinkierowej, z charakterystyczną wieżą, której rozszerzająca się podstawa dochodzi do samej ziemi; lokalizacja w centrum starej części wsi, przy skrzyżowaniu dróg powiatowych nr 1532 i 1533 O. Dominanta przestrzenna 2. Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji – dawne kasyno oficerskie w zespole poligonu, charakterystyczny obiekt w murze pruskim z końca XIXw., zlokalizowany w parku w części „Obozowej” Łambinowic. Widoczny z drogi powiatowej nr 1522 O (ul. Obozowa) 3. Centralne Muzeum Jeńców Wojennych – dawna komendatura poligonu wybudowana w latach 30-tych XX w. Widoczne z drogi powiatowej nr 1522 O (ul. Obozowa) 4. Zespół budynków w murze pruskim przy ul. Obozowej z końca XIXw. – dawna infrastruktura poligonowa zachowana w części „Osiedla” przy ul. Obozowej. 5. Zabytkowe obiekty mieszkalne - pojedyncze wille i dwory z końca XIX i XX w. (np. siedziba ZGKiM i OPS , Dom Zgromadzenia Sióstr Św. Elżbiety (1919r.), Posterunek Policji, dawna siedziba OPS) 6. Architektura charakterystyczna dla okresu PRL – bloki na „Osiedlu” wybudowane w latach 1964-1982 dla pracowników rozwijającej się „Celpy” oraz obiekty Szkoły Podstawowej, Zespołu Szkół, Przedszkola i Urzędu Gminy o charakterystycznym kształcie ułożonych poziomo prostopadłościanów z płaskimi dachami.

II.3. Opis i charakterystyka obszarów i obiektów o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców i sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych

Park przy Gminnym Ośrodku Kultury, Sportu i Rekreacji - ogólnodostępny teren o powierzchni ok.3,5ha zlokalizowany w „Obozowej” części Łambinowic, objęty ochroną konserwatorską. Pierwotne założenie parkowe wiązało się z infrastrukturą poligo- nową i stanowiło otoczenie kasyna oficerskiego, którego zabytkowy obiekt stanowi obecnie siedzibę GOKSiR. Drzewostan parku stanowią 100-200 letnie drzewa (głównie dęby i klony), wśród nich 3 pomniki przyrody: tulipanowiec amerykański i 2 dęby szypułkowe. Obiekt dawnego kasyna oficerskiego w murze pruskim dopełnia całości kompozycji. Jest to jeden z najładniej- szych zakątków Łambinowic, bardzo chętnie odwiedzany przez mieszkańców w celach rekreacyjnych i spacerowych, jak również przez gości i turystów odwiedzających sąsiadujące bezpośrednio z parkiem Centralne Muzeum Jeńców Wojennych. Rewitalizację parku rozpoczęto w 2010r.: częściowo wyrównano teren i odtwo- rzono brukowe alejki, zamontowano latarnie, ławki, fontannę i urządzenia rekreacyjne (plac zabaw i siłownię zewnętrzną), wykonano nowe nasadzenia. Planowane jest zagospodarowanie całego terenu. Co roku w czerwcu odbywa się tu plenerowa impreza organizowana przez GOKSiR – Dni Gminy Łambinowice.

W obiekcie GOKSiR funkcjonuje Gminna Biblioteka Publiczna, świetlica dla dzieci, kawiarenka internetowa oraz Studio Piosenki GOKSiR. Działa tu również Centrum Aktywności Seniora, Związek Emerytów i Rencistów oraz zespół wokalny „Słońce w Kapeluszu”. W sali bankietowej dawnego kasyna („Pandora”) odbywają się imprezy i uroczystości okolicznoś- ciowe oraz kulturalne dla mieszkańców Gminy. 17

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 17 Boisko „Orlik” Zespół 2 boisk o powierzchni 0,5 ha, wybudowany w 2009r. Obejmuje boisko do piłki nożnej oraz boisko wielofunkcyjne do rozgrywek w koszykówkę, siatkówkę, piłkę ręczną oraz kort do tenisa ziemnego. Infrastruktura boiska: szatnia, parking, oświetlenie, piłkochwyty. Boisko otwarte jest od marca do listopada, jest miejscem amatorskiego uprawiania sportu przez dzieci, młodzież i dorosłych. Na boisku zatrudnieni są 2 instruktorzy, którzy prowadzą zajęcia rekreacyjno-sportowe. Z obiektu codziennie korzysta 30-100 osób. Pełni ważną rolę w życiu mieszkańców jako miejsce umożliwiające aktywnego, zdrowego spędzania wolnego czasu, miejsce spotkań i integracji.

Centrum miejscowości Teren o powierzchni ok. 1,25 ha położony w starej części wsi obejmujący niepowiązane ze sobą kompozycyjnie, ale stanowiące funkcjonalną całość obszary wokół obiektów użyteczności publicznej zlokalizowanych przy ul. Gen. Zawadzkiego. Obejmuje plac przy kościele, teren przy Urzędzie Gminy i Posterunku Policji oraz niewielki park podworski przy dworku z XIX/XXw., w którym obecnie mieści się ZGKiM i OPS. Plac przy Urzędzie Gminy i Posterunku Policji pełni funkcję parkingu, jest tu również wiata na rowery i skromne nasadzenia zieleni. Drzewostan parku przy ZGKiM jest szczątkowy, pojedyncze drzewa nie są powiązane w żaden sposób kompozycyjnie. W przeciągu ostatnich lat teren parku został zagospodarowany na miejsce rekreacji dla mieszkańców – zamontowano tu urządzenia placu zabaw i siłownię zewnętrzną oraz słupki do gry w siatkówkę. Teren jest chętnie odwiedzany przez mieszkańców, znajduje się w sąsiedztwie bloku mieszkalnego. Teren kościoła ogrodzony jest zabytkowym murem, znajdują się na nim groby przedwojennych mieszkańców wsi szczególnie zasłużonych dla jej rozwoju (min. groby rodziny Zierz oraz grobowiec rodziny Kutsche i Finsterbusch). Obiekt kościoła i otaczający go teren są szczególnym świadectwem przedwojennej historii Łambinowic. Wskazane byłoby kompozycyjne i funkcjonalne połączenie wszystkich terenów Centrum wsi i ich zagospodarowanie tak, by mogło pełnić rolę estetycznego i funkcjonalnego miejsca spotkań i odpoczynku dla mieszkańców, jak również funkcje reprezentatywne, stając się wizytówką wsi.

Stadion Metalowiec Boisko do piłki nożnej z trawiastą murawą, położone w części „Obozowej” poza obszarem zabudowań, częściowo otoczone lasem. Stadion utworzony został przez powiat niemodliński w 1926r. na potrzeby organizacji lokalnych imprez sportowych. Obecnie jest miejscem treningu KS „Metalowiec” (klasa B) funkcjonującego w Łambinowicach od 1949r. Infrastruktura boiska: widownia (217 siedzisk, 100 ławek i 50 miejsc stojących), oświetlenie, budynek szatni. Odbywają się tu mecze piłki nożnej, które gromadzą sporą publiczność. Ponadto okazjonalnie organizowane są tu imprezy okolicznościowe w formie festynów dla mieszkańców (np. 60-lecie KS Metalowiec).

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 18

Niewykorzystane tereny popoligonowe Położone w północno-wschodniej części Łambinowic tereny dawnego poligonu wojskowego o powierzchni 683 ha obejmują grunty rolne, leśne, zadrzewione i zakrzaczone oraz nieużytki. Od czasu opuszczenia ich przez wojsko (koniec lat 90-tych XXw.) były dla mieszkańców Łambinowic miejscem spacerów i wypraw na grzyby, a dla miłośników militariów miejscem eksploracji. Obecnie wszystkie tereny znajdujące się w zarządzie Agencji Mienia Wojskowego zostały sprzedane prywatnym inwestorom. W planie zagospodarowania przestrzennego Łambinowic przewidzia- no dla tego obszaru funkcje usług, usług sportu i rekreacji, zabudowy mieszkaniowej, zabudowy rezydencjonalnej, nieuciążliwej działalności gospodarczej, składowania i magazynowania. Na dzień dzisiejszy żaden z tych terenów nie jest w ten sposób użytkowany, inwestorzy oprócz prac związanych z oczyszczaniem terenu z samosiewów nie podjęli żadnych widocznych działań, które mogłyby wskazywać na typ planowanych przez nich inwestycji. Obecnie tereny te stanowią niewykorzystany potencjał zarówno Łambinowic, jak i całej Gminy. Biorąc pod uwagę zaplanowane dla nich funkcje są potencjałem i szansą dla rozwoju miejscowości. Być może zostaną tu wprowadzone komercyjne usługi z zakresu sportu i rekreacji, z których korzystać będą również mieszkańcy Łambinowic.

III. Inwentaryzacja zasobów

III.1. Zasoby przyrodnicze

Ukształtowanie terenu Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Łambinowice położone są w mezoregionie Równina Niemodlińska, która należy do makroregionu Niziny Śląskiej, podprowincji niziny Środkowopolskie. Równina Niemodlińska na ternie Łambinowic dzieli się na Wał Niemodliński i Wysoczyznę Niemodlińską. Kształt krajobrazu wsi Łambinowice został ukształtowany w wyniku działalności glacjalnej i peryglacjalnej zachodzącej w plejstocenie. Łambinowice leżą centralnie na Wale Niemodlińskim, na średniej wysokości 200 m n.p.m. Wał Niemodliński powstał pomiędzy dwoma lobami lodowcowymi, które występowały w dolinach Nysy Kłodzkiej i Ścinawy Niemodlińskiej. Wypływające z lodów wody osadzały żwiry, piaski i gliny, które utworzyły wał pagórków o długości 17 km i szerokości 5 km. Teren sołectwa jest na większości obszaru równinny i pagórkowaty bez wyraźnych wyróżników geomorfologicznych (tzw. równiny peryglacjalne). Duże walory krajobrazowe ze względu na zróżnicowaną rzeźbę terenu (tzw. Żelazne Góry) oraz drzewostan bukowy wykazuje obszar graniczny z Gminą Niemodlin w północnej części wyludnionej na potrzeby poligonu wsi Klucznik. Pod obszarem Łambinowic zalega jeden zbiornik wód podziemnych - 338 trzeciorzędowy Zbiornik Paczków – Niemodlin. Łambinowice leżą w dorzeczu Nysy Kłodzkiej, centralnie na wododziale podrzędnym Nysy Kłodzkiej i Ścinawy Niemodlińskiej, który stanowi wyraźnie wyniesiony Wał Niemodliński, stąd na obszarze wsi brak znaczących cieków wodnych.

Obszar Chronionego Krajobrazu Bory Niemodlińskie Wieś Łambinowice w północno-wschodniej części położona jest w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Bory Niemodlińskie. Tereny te podlegają Nadleśnictwu Tułowice. Bory Niemodlińskie stanowią część pradawnej Puszczy Niemodlińskiej, obecnie największego kompleksu leśnego po lewobrzeżnej stronie rzeki Odry (górny bieg) o łącznej powierzchni ponad 34 tys. ha., są drugim co do wielkości kompleksem leśnym w woj. opolskim. Na 19

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 19 terenie Borów Niemodlińskich zachowały się fragmenty lasów mieszanych, stanowiące główny element dawnej Przesieki Śląskiej. W skład drzewostanu wchodzi dąb bezszypułkowy, świerk, sosna, grab, jodła oraz modrzew europejski. W runie częstym składnikiem jest borówka czarna, trzcinnik leśny, konwalijka dwulistna, szczawik zajęczy. Na terenie Łambinowic na obszarze Borów Niemodlińskich nie ma niestety wyjątkowo cennych zespołów roślinnych, a głęboka presja człowieka związana z działaniami wojskowymi i poligonowymi doprowadziła do znacznej utraty siedlisk pierwotnych. Najbardziej interesujący krajobrazowo jest fragment Borów w okolicy Klucznika przy granicy z Gminą Niemodlin ze względu na zróżnicowaną rzeźbę terenu (tzw. Góry Żelazne) i drzewostan bukowy. Sam obszar popoligonowy nie posiada niestety waloryzacji przyrodniczej, która mogłaby być bardzo interesująca ze względu na zjawiska przyrodnicze zachodzące na opuszczonym znacznym obszarze otwartym. Suseł moręgowaty - ciekawostka Do ciekawostek przyrodniczo-kulturowych Łambinowic należy zaliczyć największą na Śląsku w I poł. XXw. kolonię susła moręgowatego (Cittelus cittelus). Zwierzę to przez pewien okres było niemal symbolem Łambino-wic, o czym świadczy jego obecność na licznych pocztówkach z poligonu. Podobno zdarzały się sytuację, że pod końmi lub działami zapadała się ziemia, ponieważ była tak wydrążona tunelami susłów. Susły były w Łambinowicach tak liczne, że rozpoczęto akcje ich tępienia, płacąc nawet premię za zabite zwierzę. Ostatecznie ten zagrożony wyginięciem gatunek zniknął z krajobrazu gminy i Opolszczyzny w latach 70-tych XXw.

Konserwatorska ochrona przyrody we wsi Łambinowice Lp. Przedmiot ochrony Forma ochrony Lokalizacja Uwagi

1. Bory Niemodlińskie Obszar Chronionego Północno-wschodnia część Krajobrazu Łambinowic 2. 2 dęby szypułkowe Pomnik przyrody ożywionej Łambinowice park koło Obwód dębów ok. 410 cm, (Quercus robur) i (Uchwała Rady Gminy Nr Muzeum i GOKSiR wysokość 18 i 25m; wysokość tulipanowiec amery- XXXVII/263/2006 z tulipanowca: 16m kański (Liliodendrum 23.02.2006r. tulipifera) 3. Doły Goszczowickie Użytek ekologiczny Łambinowice oddz. 187 Bagno o powierzchni 2,92ha 4. Głaz narzutowy Pomnik przyrody Łambinowice, park koło Granit szary, obwód 1035cm, nieożywionej, nr rej. 348 Muzeum i GOKSiR dł. 430cm, szer. 147cm, wys. 212cm, jeden z najokazalszych głazów narzutowych na Opolszczyźnie 5. Żywotnik zwyczajny, Proponowane pomniki Łambinowice, w rejonie Obwód żywotnika 240cm, ok. 2 dęby szypułkowe, 5 przyrody ożywionej dawnej wsi Klucznik, 100lat; obwody dębów ok. buków zwyczajnych nadleśnictwo Tułowice, 415 i 490cm, wiek ok. 300 lat, strefa graniczna z Gminą obwody buków 340, 350, 380, Niemodlin 495 cm, wiek 250-300 lat Flora Drzewostan: dąb, jesion, wierzba, brzoza, leszczyna, lipa, kasztanowiec zwyczajny, kalina koralowa, jabłoń, grusza, czereśnia, bez czarny Rośliny zielne: kopytnik, borówka brusznica, barwinek, widłak goździsty, konwalia majowa, śnieżyca wiosenna, przebiśnieg, pierwiosnek wyniosły, malina, jeżyna, mak polny, bodziszek łąkowy, chaber, mydlnica lekarska, poziomka pospolita, stokrotka pospolita, dzika róża, koniczyna biała. Fauna: sarny, dziki, jelenie, zające, lisy, liczne ptactwo, drobna zwierzyna 20

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 20 Przez tereny poobozowe prowadzi ok. 8-km edukacyjna ścieżka przyrodniczo-historyczna będąca wspólnym projektem Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach i Nadleśnictwa Tułowice. Przyrodnicze przystanki na tej trasie to: 3.Aleja brzozowa - prowadzi tu leśna droga przez grąd środkowoeuropejski. (drzewostan: jesion, brzoza, lipa, topola, sosna, grab, dąb, świerk, czeremcha; gatunki chronione: bluszcz i barwinek pospolity), 4.Mrowiska w młodniku sosnowym – droga prowadzi tu przez siedlisko boru z przewagą drzew iglastych, drzewostan stopniowo przechodzi w iglasty, liściasty i mieszany (ornitofauna: trznadel, piecuszek, pokrzewka cierniówka, świstunka leśna, pierwiosnek, kukułka, rudzik, pełzacz leśny, kos, jaskółka dymówka, turkawka, modraszka, drozd), 5.Las mieszany świeży - grąd; grab z płatami dębu, 8.Robinia Akacjowa (gatunki inwazyjne: czeremcha późna, robinia akacjowa, śnieguliczka biała, kalina koralowa; ornitofauna: zięba, rudzik, sikorki, kos, drozd, kowalik, szpak, muchołówka, dzwoniec, dzięcioł czarny; fauna: jaszczurki żyworódki, padalce), 9.Łowiectwo - tablica informacyjna nt. zasad prowadzenia gospodarki łowieckiej, poletko łowieckie tj. śródleśne pole zagospodarowane w celu zapewnienia zwierzętom bazy żerowej w okresie zimowym, 10.Ochrona przeciwpożarowa - tablica informacyjna nt. ochrony przeciwpo- żarowej w lesie. Stąd można skręcić na dodatkowy przystanek przyrodniczy (5-10min) nad stawem rybnym z siedliskiem kaczki krzyżówki, trzciniaka i potrzosa oraz kilkoma gatunkami żab. Siedlisko leśne typu ols.

III.2. Zasoby kulturowe

Zabudowa starej części wsi Kościół pw. Św. Marii Magdaleny - wybudowany w latach 1873-74r. w miejsce drewnianego kościoła w stylu neogotyckim, murowany, z cegły klinkierowej, wg projektu architekta Heidenreicha z Kopic, z charakterystyczną wieżą, której rozszerzająca się podstawa dochodzi do samej ziemi. W kościele znajduje się tablica upamiętniająca pobyt w Obozie Lamsdorf ojca Maksymiliana Kolbe. W latach 2013-15 dzięki staraniom księdza proboszcza i rady parafialnej kościół został wyremontowany ze środków PROW. Zabytkowe jest również murowane ogrodzenie kościoła parafialnego (XVI-XVIIIw., II poł.XIXw.) – wymaga kapitalnego remontu. Na terenie przykościelnym znajduje się grobowiec rodziny Kutsche i Finstenrbusch oraz małżeństwa Zierz.

W wojewódzkiej ewidencji zabytków wpisanych jest kilkanaście budynków z 4 ćw. XIX i pocz. XXw. zlokalizowanych w starej części wsi, przy ul. Budzieszowickiej, Gen. Zawadzkiego, Mickiewicza, 22-go Lipca i Zielonej. Należy do nich Dom Zgromadzenia Sióstr Św. Elżbiety z 1919r., plebania, dawna willa w której obecnie mieści się posterunek Policji, dworek z parkiem będący siedzibą ZGKiM i OPS, domy mieszkalne, budynki mieszkalno-gospodarcze, stodoła przy ul. Zielonej oraz zespół Mleczarni. Kolejne obiekty objęte ochroną to budynki dworca PKP pochodzące z 4 ćw. XIXw. (wieś przyłączono do kolei w XIXw.) oraz kilka budynków z lat 20-30 tych XXw. przy ul. Kolejowej, W tym również budynek dworca. Ochronie prawnej podlega też zabudowa mieszkaniowa właściwej części wsi wraz z układem urbanistycznym. W tej części wsi wyróżnia się też elementy małej architektury sakralnej (kapliczka na skrzyżowaniu 22-go Lipca/Polna, krzyż przy drodze na Okopy)

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 21 Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach - tereny byłych obozów jenieckich wraz cmentarzami i pomnikami. Przez teren ten prowadzi edukacyjna ścieżka przyrodniczo- historyczna o długości ok. 8 km. Stary Cmentarz Jeniecki: -52 mogiły jeńców francuskich z okresu wojny prusko- francuskiej 1870-71 i marmurowy krzyż-pomnik ufundowany w 1871r. przez ich rodaków - 70 mogił pruskich i niemieckich żołnierzy i cywilów z lat 1881-1941 z krzyżem-pomnikiem - cmentarz jeńców wojennych z okresu I wojny światowej, na którym pochowano ok.7 tys. jeńców z państw ententy (Rosjan, Rumunów, Serbów, Włochów, Brytyjczyków, Francuzów, Greków). Po ekshumacjach zachowało się ok. 6,1 tys. grobów. Znajdują się tu 4 pomniki ufundowane przez jeńców serbskich ("Bolejąca Niobe"), brytyjskich, rosyjskich i włoskich ku pamięci pochowanych tu kolegów oraz Pomnik Ofiar I Wojny Światowej. - groby niemieckich imigrantów zamieszkałych na poligonie w okresie 20-lecia międzywojennego

Stalag VIIIB (344) Lamsdorf tzw. Britenlager- przy starej Alei Kasztanowej, którą jeńców prowadzono do obozu. W okresie pokoju funkcjonował tu obóz artylerii polowej (Feldlager) - Lager II, odbywały się ćwiczenia dla żołnierzy pruskich, potem niemieckich, w okresie 20-lecia międzywojennego mieszkali tu niemieccy imigranci. Podczas wojen przetrzymywano tu jeńców francuskich (1870-71) i państw ententy (1914-18). W okresie II wojny światowej stanowił część jenieckiego kompleksu Lamsdorf: w VIII.1939r. jako obóz przejściowy Dulag, od X 1939r. obóz stały dla szeregowców i podoficerów. Przebywało tu ok.43 tys. jeńców polskich, cywilów (min. ojca Maksymiliana Kolbe) następnie przewiezionych do obozów w Niemczech, ok.48 tys. jeńców brytyjskich (Britenlager) - do końca wojny, ponadto jeńcy francuscy, belgijscy, amerykańscy, greccy, jugosłowiańscy. Po II wojnie do 2001r. funkcjonował tu poligon wojskowy. Zachowana zabudowa obozowa: basen przeciwpożarowy, szczątkowe fragmenty baraków mieszkalnych i magazynowych. Stalag 318/VIII F (344) Lamsdorf tzw. Russenlager - w latach 1941-1945 drugi kompleks obozowy, w którym przetrzymywano głównie jeńców radzieckich. Z ok. 180-200 tys zmarło tu 40 tys. z powodu bardzo złych warunków bytowych Przybyli w VII 1941r. jeńcy zimę spędzili we własnorę-cznie wykopanych jamach ziemnych, roboty budowlane przy barakach ukończono dopiero w 1942r.W 1944r. trafiło tu 6tys. powstańców warszawskich i 1,5tys. słowackich. Wśród powstańców warszawskich byli min. Roman Bratny, Stanisław R. Dobrowolski, Aleksander Gieysztor, płk Witold Pilecki. Znajduje się tu zrekonstruowany barak z wystawą poświęconą jeńcom radzieckim i Pomnik poświęcony Powstańcom Warszawskim.

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 22

Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach - siedziba muzeum w Łambino- wicach znajduje się na terenie najstarszej części dawnego poligonu pruskiego pełniącego funkcję obozu artylerii pieszej Fußlager (Lager I) i mieści się w budynku byłej komendantury poligonu z lat 30- tych XX w. Podczas II wojny światowej znajdowało się tu zaplecze administracyjno-gospodarcze obozów jenieckich. W pobliżu muzeum z pierwotnej zabudowy obozowej Lager I zachowały się budynki dawnej wartowni, kasyna oficerskiego (obecnie siedziba GOKSiR) z 4 ćw. XIXw., a także domy mieszkalne (w większości o konstrukcji szkieletowej). W wojewódzkiej ewidencji zabytków wpisanych jest kilkanaście budynków stanowiących zespół poligonu oraz budynków mieszkalnych datowanych od 3 ćw. XIX po lata 30-40 XXw. zlokalizowanych przy ul. Obozowej i 1-go Maja. Najciekawiej prezentuje się zespół budynków w murze pruskim. Obecnie są to budynki mieszkalne oraz 1 budynek administracyjny. Przed wojną mieściły się tu min. baraki dla szeregowców i podoficerów, kasyno podoficerskie oraz budynek zarządu poligonu. Obóz Pracy w Łambinowicach funkcjonował na terenie Lager I w okresie VII.1945-X.1946 jako obóz pracy dla ludności niemieckiej przesiedlanej do Niemiec. Przeby- wało tu ok. 6 tys. cywili w tym osoby starsze i dzieci ze 150 miejscowości, najliczniej z 30 okolicznych wsi. Trudne warunki bytowe, złe traktowanie, głód, epidemia tyfusu plamistego przyczyniły się do śmierci ok.1,5 tys. Chowano ich w bezimiennych pojedynczych lub zbiorowych mogiłach w tylnej części obozu lub poza nim. Ofiary te upamiętniono dopiero w latach 90-tych XX w.: ustawiono krzyż i pomnik w kształcie śląskiego krzyża pokutnego oraz urządzono symboliczny cmentarz z tablicami zawierającymi 1137 nazwisk zidentyfikowanych ofiar tego obozu. Cmentarz Jeńców Radzieckich założony został w 1942r. w pobliżu Stalagu 318/VIII F (344). Chowano na nim jeńców radzieckich (także Polaków wcielonych do Armii Czerwonej) w zbiorowych, bezimiennych mogiłach. Na ślady zbiorowych grobów natrafiono w lipcu 1945. Na przełomie lat 1945/1946 przeprowadzono częściową ekshumację zwłok. Według dokonanych wówczas ustaleń na cmentarzu spoczywa ok. 40 000 osób. W 1964 r. wzniesiono tu Pomnik Martyrologii Jeńców Wojennych. Poświęcono go pamięci wszystkich jeńców zmarłych w latach II wojny światowej w obozach jenieckich Lamsdorf. Ewidencyjnie znajduje się już na obszarze sołectwa Szadurczyce.

Z terenami poobozowymi i popoligonowymi związanych jest ponadto wiele innych interesujących miejsc i obiektów min. pozostałości wsi Klucznik (wieś, której nie ma) zlokalizowanej w pobliżu „Żelaznych Gór” i Borów Niemodlińskich zlikwidowanej w latach 50-tych (wiąże się z nią legenda o krasnoludkach i susłach) oraz Salzmanberge – system sztucznie usypanych głębokich rowów i jarów w obrębie strzelnicy pruskiej. W Łambinowicach organizowana jest część Polsko-Niemiecko-Ukraińskiego Obozu Młodzieżowego podczas której młodzież z w/w krajów uczestniczy w pracach pielęgnacyjnych na cmentarzach jenieckich.

Dziedzictwo kulturowe jest najmocniejszym czynnikiem wyróżniającym Łambinowice zarówno w skali powiatu, jak i Opolszczyzny i kraju.

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 23 III.3. Zwyczaje, tradycyjne imprezy, imprezy kulturalne, uroczystości patriotyczne

Tradycyjne uroczystości i imprezy organizowane w Łambinowicach odpowiadają rocznemu cyklowi świeckich, patriotycznych i kościelnych uroczystości / imprez ogólnopolskich. Organizowane są przez przedszkole, szkołę podstawową i gimnazjum oraz przez Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Łambinowicach. Pełnią ważną funkcję dla integracji lokalnej społeczności i budowania międzypokoleniowych więzi. Ponadto organizowane są imprezy i uroczystości wyróżniające wieś związane z działalnością kulturalną GOKSiR i Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych. 1. Imprezy cyklicznie organizowane przez placówki edukacyjne w formie zabaw dla mieszkańców: Zabawa Andrzejkowa, Sylwester, Zabawa Karnawałowa (Ostatki) 2. Imprezy okolicznościowe cyklicznie organizowane przez przedszkole, szkołę podstawowa, gimnazjum i GOKSiR: z okazji Dnia Babci i Dziadka, Dnia Matki, Dnia Ojca, Dzień Dziecka, świąt kościelnych (np. Jasełka) i państwowych (np. 11-listopada, 3-go Maja), uroczystość wyzwolenia Łambinowice (17-go marca), Święto Szkoły w Zespole Szkół, Wigilia dla mieszkańców w GOKSiR. Prezentacja artystyczna przygotowywana przez szkołę podstawową z okazji 11-listopada wystawiana jest w sali GOKSiR dla ogółu mieszkańców i cieszy się ogromnym zainteresowaniem. 3. Uroczystości kościelne: wynikające z kalendarza uroczystości kościoła rzymskokatolickiego 4. Dożynki sołeckie: ze względu na fakt przynależności do parafii Łambinowice 3 sołectw (Łambinowice, Szadurczyce, Okopy), dożynki parafialne organizowane są przez każde sołectwo raz na 3 lata; w ostatnich latach uroczystość ta ograniczała się w Łambinowicach tylko do odpustowej uroczystości kościelnej, nie organizowano plenerowego spotkania mieszkańców 5. Dni Gminy Łambinowice: 2-dniowa impreza plenerowa organizowana przez GOKSiR w I poł. czerwca dla mieszkańców całej gminy; w programie znajdują się występy szkół z terenu gminy, lokalnych zespołów artystycznych oraz zaproszonych gwiazd estradowych i kabaretów, ponadto organizowana jest dyskoteka dla młodzieży, zabawa taneczna dla mieszkańców atrakcje dla dzieci (lunapark, karuzela, dmuchany zamek itp.) 6. Imprezy kulturalne cyklicznie organizowane przez GOKSiR: Wielki Finał Orkiestry Świątecznej Pomocy, Karnawałowy Przegląd Zespołów Wokalnych Seniorów, Konkurs Wielkanocny, Sztafeta Zwycięstwa, Akcja „Lato”, Noc w Bibliotece, Powiatowy Konkurs Recytatorski Satyry i Humoru, Andrzejkowy Festiwal Piosenki, Ogólnopolski Konkurs Modeli Redukcyjnych. 7. Uroczystości patriotyczne organizowane przez Centralne Muzeum Jeńców Wojennych: uroczystości rocznicowe związane z wybuchem II Wojny Światowej i Powstania Warszawskiego, przybyciem pierwszego transportu Powstańców Warszawskich do Stalagu 344 Lamsdorf i wyzwolenia Stalagu 344 Lamsdorf. Uroczystości odbywają się z asystą wojskową, uczestniczą w nich min. przedstawiciele instytucji samorządowych i państwowych oraz konsulatów, placówek edukacyjnych, kombatanci, osoby związane z historią, kulturą i sztuką. W uroczystościach złożenia kwiatów pod pomnikami często biorą również udział zainteresowani mieszkańcy Łambinowic. Przy okazji powyższych uroczystości często organizowane są wydarzenia kulturalne, prelekcje, wystawy związane z tematyką obozową. 8. Konkursy o randze wojewódzkiej cykliczne organizowane przez CMJW: konkurs recytatorski poezji jenieckiej „Nie traćmy pamięci” i konkurs na projekt historyczny „Póki nie jest za późno”

W Łambinowicach brak wyróżniających zwyczajów, tradycji czy obrzędów wiejskich. Zauważyć też należy, że żadna z cyklicznych imprez / uroczystości dla mieszkańców nie jest organizowana przez organizacje społeczne, czy radę sołecką, tylko przez instytucje publiczne w ramach swojej statutowej działalności. Ponadto oprócz imprezy cyklicznej Dni Gminy Łambinowice organizowanej przez GOKSiR oraz okazjonalnych festynów organizowanych przez placówki edukacyjne nie ma tu żadnych imprez plenerowych czy festynów, typowych dla społecznościach wiejskich. Jest to cecha Łambinowic odróżniająca je od innych miejscowości Gminy, która świadczy o nieco miejskim charakterze tej miejscowości i nieco innym charakterze i potrzebach zamieszkującej je społeczności. Z kolei ze względu na funkcjonowanie GOKSiR oferta imprez i wydarzeń kulturalnych jest w Łambinowicach znacznie szersza w porównaniu do innych miejscowości gminy, a ich charakter jest zazwyczaj ponadgminny. Niewątpliwym wyróżnikiem Łambinowic są uroczystości i przedsięwzięcia kulturalne i patriotyczne organizowane przez Centralne Muzeum Jeńców Wojennych.

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 24 III.4. Infrastruktura społeczna i techniczna, tereny publiczne

Centrum administracyjne wsi Mieszkańcy Łambinowic mają dogodny dostęp do usług z zakresu administracji publicznej mieszczących się w zakresie zadań gminy. Centrum administracyjne wsi znajduje się w starej części wsi, przy ul. Gen. Zawadzkiego. W bliskim sąsiedztwie zlokalizowane są tu 2 obiekty administracyjne. Pierwszy to obiekt Urzędu Gminy Łambinowice złożony z nowej części wybudowanej w 1987r., do której z jednej strony przylega budynek XIX/XXw. będący siedzibą posterunku Policji i Zarządu Gminnego OSP, a z drugiej remiza OSP (pomieszczenie garażowe dla samochodów bojowych). W obiekcie Urzędu Gminy swoją siedzibę ma ponadto zespół Ekonomiczno-Administracyjny Oświaty i Stacja Opieki „Caritas”. Urząd Gminy udostępnia jedno pomieszczenie na potrzeby rady sołeckiej. Drugi obiekt to zabytkowy dworek z XIX/XXw., w którym mieści się Ośrodek Pomocy Społecznej, Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej i salka świetlicowa dla młodzieży. Oba obiekty wymagają kapitalnego remontu i termomodernizacji oraz dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych. Powyższe obiekty znajdują się w bliskim sąsiedztwie tworząc jeden kompleks administracyjny. Wskazane byłoby spójne zagospodarowanie całego terenu, na którym się znajdują, tak by był miejscem reprezentacyjnym, wizytówką miejscowości, a równocześnie funkcjonalnym miejscem spotkań i rekreacji dla mieszkańców. Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji Mieszkańcy Łambinowic mają dogodny dostęp do oferty kulturalnej. Zlokalizowany w części „Obozowej” Łambinowic, w dawnym kasynie oficerskim wybudowanym w murze pruskim, otoczony parkiem. Znajduje się tu Gminna Biblioteka Publiczna, świetlica dla dzieci, kawiarenka internetowa, działa tu Studio Piosenki GOKSiR, Centrum Aktywności Seniora, zespół wokalny ”Słońce w Kapeluszu”, Sekcja Modelarska, salka Związku Emerytów i Rencistów. Organizowane są zajęcia plastyczne, taneczne i teatralne, spotkania czytelnicze, nauka śpiewu i gry na gitarze, a także okolicznościowe i kulturalne imprezy cykliczne oraz okazjonalne (koncerty, przedstawienia itp.). Budynek objęty jest ochroną konserwatorską. Wymaga kapitalnego remontu od zewnątrz i wewnątrz, a także doposażenia.

Miejsca na organizację spotkań, szkoleń, uroczystości Sala „Pandora” w GOKSiR – sala bankietowa dawnego kasyna oficerskiego na 200 osób ze sceną i dobrze wyposażonym zapleczem kuchennym; miejsce organizacji zabaw, uroczystości okolicznościowych, wydarzeń kulturalnych, zebrań wiejskich, sesji Rady Gminy, zebrań / spotkań organizacji społecznych. Sala konferencyjna i sala posiedzeń w Urzędzie Gminy – na 50 i 15 osób; miejsce organizacji sesji Rady Gminy, zebrań wiejskich, zebrań / spotkań organizacji społecznych, udostępniane też na potrzeby szkoleniowe. Salka „Barka” przy plebanii – na 50 osób; udostępniana na potrzeby rady parafialnej, „Caritasu”, uroczystości rodzinne. Salka świetlicowa w obiekcie ZGKiM i OPS – funkcjonowała tu świetlica środowiskowa; obecnie remontowana W/w sale wymagają remontu i doposażenia. Żadna z sal nie jest profesjonalnie dostosowana do prowadzenia szkoleń, przy czym GOKSiR i Urząd Gminy dysponują sprzętem multimedialnym (laptop, ekran, projektor) i dostępem do Internetu, wobec czego realizacja spotkań szkoleniowych jest w tych obiektach możliwa. Na potrzeby szkoleniowe mogą zostać udostępnione także dobrze wyposażone szkolne pracownie komputerowe.

Tereny i obiekty rekreacyjno – sportowe Mieszkańcy Łambinowic mają dogodny dostęp do oferty rekreacyjno – sportowej. Park przy ZGKiM – zlokalizowany w starej części wsi, częściowo zagospodarowany na cele rekreacyjne: plac zabaw, siłownia zewnętrzna, słupki do gry w siatkówkę. Park przy GOKSiR – zlokalizowany w „obozowej” części wsi, objęty ochroną konserwatorską, piękne miejsce, doskonałe na spacery, z funkcjonalną infrastrukturą rekreacyjną (plac zabaw, siłownia zewnętrzna) i parkową (ławki, fontanna, latarnie). W trakcie rewitalizacji - planowane jest zagospodarowanie całego terenu. Co roku w czerwcu odbywa się tu plenerowa impreza organizowana przez GOKSiR – Dni Gminy Łambinowice. Boisko „Orlik” – zespół 2 boisk o powierzchni 0,5 ha, wybudowany w 2009r. Obejmuje boisko do piłki nożnej oraz boisko wielofunkcyjne do rozgrywek w koszykówkę, siatkówkę, piłkę ręczną oraz kort do tenisa ziemnego. Infrastruktura boiska: szatnia, parking, oświetlenie, piłkochwyty. Boisko otwarte jest od marca do listopada, jest miejscem amatorskiego uprawiania sportu przez dzieci, młodzież i dorosłych. Na boisku zatrudnieni są 2 instruktorzy, którzy prowadzą zajęcia rekreacyjno-sportowe. Z obiektu codziennie korzysta 30-100 osób.

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 25 Stadion „Metalowiec” - boisko do piłki nożnej z trawiastą murawą, położone w części „Obozowej” poza obszarem zabudowań, częściowo otoczone lasem. Obecnie jest miejscem treningu KS „Metalowiec” (klasa B) funkcjonującego w Łambinowicach od 1949r. Infrastruktura boiska: widownia (217 siedzisk, 100 ławek i 50 miejsc stojących), oświetlenie, budynek szatni. Odbywają się tu mecze piłki nożnej, które gromadzą sporą publiczność. Boiska przy szkole podstawowej i Zespole Szkół, plac zabaw przy przedszkolu

Infrastruktura rekreacyjno-sportowa w zakresie urządzeń plenerowych jest w Łambinowicach stosunkowo dobrze rozbudowana i funkcjonalna. Brak jest jednak pełnowymiarowej hali sportowej. Obiekty zamknięte na potrzeby sportu i rekreacji ograniczają się do sal gimnastycznych Szkoły Podstawowej i Zespołu Szkół. Ze względu na duże zapotrzebowanie społeczne i rozwijający się trend prowadzenia aktywnego, zdrowego trybu życia, w Łambinowicach zaplanowano budowę pełnowymiarowej hali sportowej.

Ścieżki rowerowe Przez tereny poobozowe (Miejsce Pamięci Narodowej) prowadzi ok. 8-km edukacyjna ścieżka przyrodniczo- historyczna będąca wspólnym projektem Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach i Nadleśnictwa Tułowice. Historyczne i przyrodnicze przystanki na trasie: 1. Stary Cmentarz Jeniecki, 2. Stalag VIIIB (344) Lamsdorf, 3. Aleja brzozowa, 4. Mrowiska, 5. Las mieszany świeży, 6. Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach, 7. Obóz Pracy w Łambinowicach, 8. Robinia Akacjowa, 9. Łowiectwo, 10. Ochrona przeciwpożarowa, 11. Stalag 318/VIII F (344) Lamsdorf, 12. Cmentarz Jeńców Radzieckich i Pomnik Martyrologii Jeńców Wojennych.

Edukacja i opieka nad dziećmi do lat 3 Dzieci i młodzież z Łambinowic mają dogodny dostęp do usług z zakresu edukacji na poziomie przedszkolnym, podstawowym i gimnazjalnym oraz szkoły zawodowej Przedszkole: dysponuje 120 miejscami; obecnie (rok szkolny 2015/16) uczęszcza tu 97 dzieci z Łambinowic, Budzieszowic, Wierzbia, Szadurczyc i Okop oraz kilkoro dzieci z innych miejscowości; przy budynku jest systematycznie doposażony plac zabaw. Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Walki z Faszyzmem w Łambinowicach: w roku szkolnym 2015/16 uczęszcza tu 218 dzieci z Łambinowic, Budzieszowic, Wierzbia, Sowina, Szadurczyc i Okop oraz kilkoro dzieci z innych miejscowości. Zespół Szkół w Łambinowicach – obejmuje Gimnazjum (206 uczniów) i Zasadniczą Szkołę Zawodową (45 uczniów). Dysponuje salą gimnastyczną, świetlicą i stołówką, boiskiem przyszkolnym. Na dzień dzisiejszy w miejscowości nie ma żłobka. W 2015r. gmina zatrudniała 2 opiekunki dzienne.

Placówki służby zdrowia 2 Niepubliczne Zakłady Opieki zdrowotnej – NZOZ „Vita” i NZOZ „Sanmed”, 2 gabinety stomatologiczne (Centrum Stomatologii Madej-Dent, gabinet stomatologiczny Zdzisława Wolańska)

Placówki opiekuńcze dla osób starszych Na dzień dzisiejszy w gminie nie ma żadnych obiektów związanych z opieką nad seniorami. Prywatny inwestor planuje budowę Domu Spokojnej Starości.

Usługi pocztowe W Łambinowicach znajduje się punkt pocztowy będący filią Urzędu Pocztowego w Korfantowie

Komunikacja Wieś stelefonizowana. Dostęp do Internetu. Publiczny bezpłatny dostęp do Internetu: „Wioska Internetowa” w świetlicy w GOKSiR Łambinowice - 11 komputerów.

Wodociągi i kanalizacja Wieś zwodociągowana w latach 1980-90, kanalizowana etapowo w latach 1990-2005 poprzez przyłączenie do przedwojennej oczyszczalni ścieków obsługującej niegdyś obóz jeniecki. Istniejąca infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjna wymaga kompleksowej modernizacji. W 2013r. zmodernizowano oczyszczalnię ścieków, obecnie najpilniejsza jest modernizacja SUW i pompowni ścieków. Ponadto uzbrojenia wymagają tereny pod działki budowlane oraz pod nowo powstałe budynki mieszkalne przy ul. Obozowej i ul. Wiśniowej.

Gazyfikacja: Od 2015r. do sieci gazowej przyłączona jest Spółdzielnia Mleczarska przy ul. Budzieszowickiej w Łambinowicach (wjazd do miejscowości od strony Budzieszowic). Aktualnie projektowana jest planowana rozbudowa sieci gazowej przez Polska Spółkę Gazownictwa. Planowany przebieg trasy obejmuje ul. Budzieszowicką, Mickiewicza, Gen. Zawadzkiego, Obozową, „Osiedle”. 26

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 26 Połączenia kolejowe i autobusowe Droga powiatowa nr 1522 O Przez Łambinowice przebiega linia kolejowa Droga powiat. PKP relacji Nysa – Opole. We wsi znajdują się 3 nr 1532 O przystanki autobusowe: koło Kościoła, koło dworca PKP i na „Osiedlu”, zatrzymują się tu autobusy PKS relacji Nysa-Korfantów p.Bielice (linia nr 17), Nysa-Nysa p. Korfantów i Łambi- nowice (linia nr 18). Ponadto na terenie gminy realizowany jest przewóz dzieci do szkoły podstawowej i gimnazjum w Łambinowicach.

Infrastruktura drogowa Przez Łambinowice przebiegają następujące Linia kolejowa Opole - Nysa drogi powiatowe: nr 1522O Łambinowice- Droga powiat. nr 1533 O Goszczowice, nr 1533O Bielice-Wierzbie, nr 1532 O (Grabin-Łambinowice-Korfantów). Wymagają remontu nawierzchni. Sieć drogowa w Łambinowicach jest dobrze rozwinięta, obejmuje drogi gminne i wewnętrzne. Część dróg wymaga remontów nawierzchni, część przebudowy, budowy chodników i oświetlenia.

Układ dróg w centrum wsi

Układ dróg na „Osiedlu”

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 27 III.5. Gospodarka i rolnictwo

Łambinowice to wieś o charakterze mieszanym rolniczo-usługowo-produkcyjnym.

Rolnictwo Produkcja rolna ma znaczenie równorzędne z pozostałymi obszarami działalności. Użytki rolne zajmują 1435,53 ha tj. 55,31% sołectwa, dominują gleby klasy IIIb, IVa, IVb, V. Grunty orne stanowią 852,80 ha (32,86%). Pozostałe niezabudowane tereny rolne (łąki, pastwiska, tereny zakrzewione, sady) zajmują obszar 566,62 ha (21,83%) i w znaczącej części (ok.500ha) stanowią nieużytkowane tereny popoligonowe. Znacząca część gruntów rolnych sąsiaduje z zabudową sołectwa Okopy, przy czym ze względu na brak terytorialnego wyodrębnienia sołectwa Okopy, grunty te wliczane są do powierzchni Łambinowic. Gospodarstwa rolne w Łambinowicach są rozdrobnione. Powierzchnia 356 gospodarstw nie przekracza 15 ha, w tym 330 gospodarstw ma powierzchnię 1-2 ha. Gospodarstw o powierzchni pow.15ha jest na terenie Łambinowic 13, przy czym łącznie ok. 500ha terenów sklasyfikowane jako rola obejmuje należące do kilku właścicieli nieużytkowane tereny popoligonowe. Pozostałe indywidualne gospodarstwa rolne na terenie Łambinowic liczą zazwyczaj ok.30-40ha, przy czym w kilku przypadkach stanowią część większych, kilkusethektarowych gospodarstw obejmujących ziemie na terenie całej gminy i/lub w gminach sąsiednich. Ok.215ha należy do firmy Agrohop Service sp. z o.o. z siedzibą w Okopach, która na terenie Gminy Łambinowice posiada łącznie ok. 300ha użytków rolnych.

Działalność gospodarcza Łambinowice to wieś o rozwiniętej funkcji usługowej, ponadto funkcjonuje tu kilka zakładów produkcyjnych. Zarejestrowanych jest tu 106 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w tym 20 firm budowlanych, 23 handlowe, 48 usługowych. Funkcjonuje tu 11 sklepów (6 spożywczych, 2 z artykułami budowlanymi, 1 z artykułami biurowymi i papierniczymi, 1 odzieżowy, 1 kosmetyczny), 3 kwiaciarnie, 2 apteki, prywatne praktyki lekarskie, stacja paliw, stacja diagnostyczna, 4 zakłady mechaniki pojazdowej i blacharstwa, 2 skupy złomu, zakład usług pogrzebowych, szkoła języków obcych, 2 fryzjerów, 1 studio urody, 1 klub rozrywkowy z gastronomią typu fast food , usługi weterynaryjne, usługi transportowe, usługi spawalnicze i obróbki elementów metalowych, usługi ubezpieczeniowe i doradcze. Zakłady produkcyjne w branży spożywczej: Piekarnia Szymański, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Prudniku - oddział Łambinowice Producenci wyrobów stalowych i metalowych: Łambinowicka Fabryka Maszyn „CELPA” S.A., Zakład Produkcyjny Prefamet-Zremb S.A., STB Frank Steinmetz Sp. z o.o.

Najwięksi pracodawcy zatrudniający powyżej 10 osób: Placówki publiczne (Przedszkole, Szkoła Podstawowa, Zespół Szkół, Urząd Gminy, Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, GOKSiR): łącznie ponad 150 osób Spółdzielnia Mieszkaniowa: ok. 15 osób Łambinowicka fabryka Maszyn „Celpa”: brak dokładnych danych, ponad 150 osób Należy podkreślić ogólnogminny i międzygminny charakter większości firm i jednostek. Większość z nich stanowi miejsce pracy dla osób spoza Łambinowic. Większość podmiotów zatrudniających powyżej 10 osób stanowią placówki publiczne administracyjne, edukacyjne i kulturalne. Są również miejscem pracy dla osób bezrobotnych w ramach programów Powiatowego Urzędu Pracy (np. roboty publiczne).

Baza okołoturystyczna Gastronomia: 1 klub rozrywkowy z gastronomią typu fast food, brak większego punktu gastronomicznego typu restauracja lub pizzeria. Baza noclegowa: Centralne Muzeum Jeńców Wojennych dysponuje 13 pokojami z 40 łóżkami na potrzeby gości

Zatrudnienie Poziom bezrobocia w Łambinowicach odzwierciedla sytuację powiatu nyskiego: stopa bezrobocia w powiecie nyskim na dzień 31.12.2015r. wynosiła 14,3% i była wyższa od średniej wojewódzkiej (10,2%) i krajowej (9,8%). Bezrobocie na terenie powiatu ma charakter strukturalny, ok. 50% stanowią osoby długotrwale bezrobotne. Pomoc społeczna Ze świadczeń OPS na dzień 31.12.2016 korzystało 57 rodzin w Łambinowicach liczących łącznie 152 osoby, co stanowi 6,7% mieszkańców, przy średniej gminnej 8,4%.

Plany zagospodarowania przestrzennego: cała wieś objęta jest planami zagospodarowania przestrzennego 28

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 28 III.6. Kapitał społeczny

Łambinowice to największa pod względem liczby mieszkańców (2281 osób) miejscowość w Gminie. Niestety kapitał społeczny stanowi najsłabszą stronę Łambinowic. Wyróżniki społeczności łambinowickiej to słaba integracja mieszkańców, umowny podział wsi na „dzielnice” („Wioska” i „Obóz”), niska aktywność społeczna, brak chęci do działalności społecznej i samoorganizacji, nieliczne i słabe organizacje pozarządowe, zależność realizacji większości przedsięwzięć inicjowanych przez lokalne organizacje od wparcia finansowego / organizacyjnego Urzędu Gminy, liczne postawy roszczeniowe. Taki stan rzeczy pokazuje typowy schemat rozwoju i funkcjonowania miejscowości gminnych. Status miejscowości gminnej i naturalnie związane z tym udogodnienia nauczyły mieszkańców Łambinowic swoistej wygody. Dogodny dostęp do podstawowych usług edukacyjnych, administracyjnych, placówek służby zdrowia, placówek handlowo-usługowych, systematyczna realizacja przez Urząd Gminy licznych inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej i społecznej odpowiadających potrzebom mieszkańców – wszystko to sprawiło, że w ciągu ostatnich 25 lat mieszkańcy nie musieli o nic specjalnie zabiegać, realizować wspólnie większych przedsięwzięć, czy organizować się w imię jakiejś ważnej społecznie sprawy. Niestety wykształciło to w społeczeństwie postawy pasywne i roszczeniowe, bierność w pozyskiwaniu środków zewnętrznych, a czasami wręcz brak akceptacji dla postaw aktywnych. Choć Łambinowice przystąpiły do Wojewódzkiego Programu "Odnowa Wsi Opolskiej" jako pierwsze w Gminie, już w 1997r., to efekty udziału wsi w Programie są niewielkie w porównaniu z dokonaniami małych sołectw bazujących na społecznie działających lokalnych liderach oraz mieszkańcach, które własnymi siłami, początkowo przy stosunkowo niewielkim wsparciu finansowym Gminy, zrealizowały lub zainicjowały wiele przedsięwzięć infrastrukturalnych i społecznych. W tym układzie Urząd Gminy przejął funkcję lidera rozwoju tej miejscowości, nie zrównoważonego żadnym podmiotem społecznym. Sytuacja w Łambinowicach uległa pozytywnej zmianie w ostatnich latach (2013-15). Rada Parafialna przeprowadziła kompleksowy remont elewacji i dachu kościoła w oparciu o ofiarność mieszkańców Łambinowic oraz środki Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, Grupa Odnowy Wsi w nowym składzie zainicjowała i częściowo samodzielnie, częściowo przy wsparciu Urzędu, zrealizowała zadania związane z utworzeniem siłowni zewnętrznych w miejscowości. Świadczy to o możliwościach samoorganizacyjnych niewielkich grup społecznych skoncentrowanych na realizacji konkretnego celu inwestycyjnego. Nie zmienia to jednak faktu, że na dzień dzisiejszy niekwestionowanym liderem odpowiadającym za rozwój Łambinowic pozostaje Urząd Gminy oraz związane z nim jednostki administracyjne. Organizacje społeczne formalne i nieformalne działające w Łambinowicach: Rada Sołecka, Rada Parafialna, Grupa Odnowy Wsi, Klub Sportowy „Metalowiec” (status stowarzyszenia), Ochotnicza Straż Pożarna (status stowarzyszenia), zespół wokalny „Słońce w Kapeluszu” przy GOKSiR, Klub Honorowych Dawców Krwi, łambinowickie oddziały / koła „Caritas”, Polskiego Związku Wędkarskiego, Polskiego Związku Działkowców, Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. OSP i KS „Metalowiec” posiadają status stowarzyszenia, Parafia posiada osobowość prawną. Z powyższych organizacji tylko Rada Parafialna posiada doświadczenie w samodzielnym pozyskiwaniu środków zewnętrznych i realizacji projektów. W Łambinowicach działa również Łambinowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa administrująca budynkami wielorodzinnymi w Łambinowicach, Tułowicach, Korfantowie i Niemodlinie oraz kilka wspólnot mieszkaniowych.

III.7. Źródła wiedzy o miejscowości

Bogata literatura związana z dawnym poligonem pruskim (M.Woźniak, „Łambinowice na dawnej pocztówce”) i Miejscem Pamięci Narodowej (liczne wydawnictwa Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach - Opolu). Strony internetowe: Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach – Opolu, Parafii pw. Św. Marii Magdaleny w Łambinowicach, Szkoły Podstawowej w Łambinowicach, Zespołu Szkół w Łambinowicach, KS „Metalowiec”, Łambinowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Łambinowickiej Fabryki Maszyn „Celpa”, Urzędu Gminy w Łambinowicach, Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji w Łambinowicach. Brak publikacji poświęconej całej miejscowości. Brak strony internetowej prowadzonej przez sołectwo.

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 29 IV. Analiza SWOT

MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1. Miejscowość gminna 1. Słaba aktywność społeczna mieszkańców: niechęć 2. Dobre połączenie komunikacyjne z miastami Nysa i większości mieszkańców do zrzeszania się w Opole (PKP, PKS) organizacjach, aktywności i kreatywności na rzecz 3. Dogodny dostęp do punktów handlowo- rozwoju swojej miejscowości usługowych, usług zdrowotnych, edukacyjnych (w 2. Podział wsi na „dzielnice” tym szkoła zawodowa) i administracyjnych 3. Słaba współpraca pomiędzy organizacjami, 4. Dobrze rozwinięta infrastruktura społeczna: nieumiejętność (poza Parafią) samodzielnego zaplecze kulturalne i świetlicowe (obiekt GOKSiR) i pozyskiwania środków zewnętrznych na sportowe (Orlik, stadion, siłownie zewnętrzne, finansowanie przedsięwzięć, brak doświadczenia place zabaw) (poza Parafią) w realizacji i rozliczaniu projektów 5. Zadbane tereny publiczne sprzyjające spacerom, finansowanych ze źródeł zewnętrznych odpoczynkowi i rekreacji (park przy GOKSiR, 4. Niski poziom przedsiębiorczości mieszkańców rowerowa ścieżka historyczna-przyrodnicza) 5. Brak ciekawego pomysłu i środków finansowych 6. Działalność kulturalna GOKSiR i szkół na zagospodarowanie Miejsca Pamięci Narodowej 7. Aktywna Parafia i organizacje społeczne formalne i i wykorzystania dziedzictwa historycznego dla nieformalne realizujące konkretne cele statutowe celów turystycznych 8. Wysoki poziom bezpieczeństwa, posterunek Policji 6. Brak bazy okołoturystycznej (miejsca noclegowe, 9. Unikatowe dziedzictwo historyczne o znaczeniu baza gastronomiczna) turystycznym: Miejsce Pamięci Narodowej w 7. Zły stan techniczny części obiektów użyteczności Łambinowicach, Centralne Muzeum Jeńców publicznej, w tym obiektów zabytkowych Wojennych, tematyczne publikacje (kapitalnego remontu i termomodernizacji oraz 10. Walory środowiskowe: położenie na skraju Borów dostosowania do potrzeb niepełnosprawnych Niemodlińskich, cisza, czyste środowisko, brak wymagają min. obiekt GOKSiR, Urzędu Gminy, uciążliwego przemysłu, stosunkowo niewielki ruch ZGKiM) samochodowy (przez wieś nie przebiega żadna 8. Niezadowalający stan obiektów zabytkowych główna trasa przelotowa) będących własnością prywatną – brak środków 11. „Celpa” – główny pracodawca, baza infrastruktur- finansowych na dofinansowanie prac przy ralna jako zaplecze pod inwestycje zabytkach 12. Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna: wieś 9. Niezagospodarowane, nieestetyczne centrum wsi skanalizowana i zwodociągowana, część dróg w 10. Niezagospodarowane tereny popoligonowe dobrym stanie technicznym, telefonizacja, dostęp 11. Niezadowalający stan części dróg lokalnych do Internetu 12. Część terenów inwestycyjnych i pod zabudowę 13. Liczne tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jest nieuzbrojona mieszkaniową 13. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna wymaga 14. Realizacja w Łambinowicach wielu inwestycji przez kompleksowej modernizacji Urząd Gminy 14. Brak ogólnodostępnych zamkniętych obiektów rekreacyjno-sportowych SZANSE ZAGROŻENIA 1. Zagospodarowanie terenów popoligonowych: 1. Starzejące się społeczeństwo (niż demograficzny), miejsca pracy odpływ młodych, aktywnych, wykształconych ludzi 2. „Srebrna Ekonomia” ze wsi (migracja do miast, emigracja zarobkowa) 3. Środki zewnętrzne - Unii Europejskiej i inne na 2. Ubożenie społeczeństwa, kryzys gospodarczy, realizację inwestycji bezrobocie, narastające problemy socjalne 4. Aktywizujące się społeczeństwo 3. Brak w budżecie gminy środków finansowych na realizację inwestycji w miejscowości 4. Brak stabilności wspierania obszarów wiejskich 5. Utrzymujący się brak aktywności społecznej mieszkańców

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 30 WNIOSKI

Analiza SWOT pokazuje ewidentnie, że problem Łambinowic dotyczy nie warunków materialnych, nie mocnego braku inwestycji twardych, ale niedostatecznego dofinansowania społecznego. Trudność problemu jest tym większa, że pewne negatywne wzorce zachowania społecznego zostały powielone i na trwałe ulokowały się w świadomości mieszkańców. Na dzień dzisiejszy za odnowę wsi w Łambinowicach w wymiarze poprawy standardu życia mieszkańców, dostępu do kolejnych usług z zakresu sportu i rekreacji, poprawy estetyki i funkcjonalności terenów publicznych, odpowiada przede wszystkim Urząd Gminy, który przy części zadań współpracuje z Grupą Odnowy Wsi i Radą Sołecką, a w wymiarze jakości życia tj. zapewnienia mieszkańcom oferty kulturalnej, rekreacyjno-sportowej, kultywowanie okolicznościowych świąt, organizację spotkań integracyjnych, zagospodarowanie czasu wolnego, odpowiadają GOKSiR i placówki edukacyjne. Zauważalny jest brak lokalnych społecznych liderów, którzy podjęliby się całościowej koordynacji procesu Odnowy Wsi w Łambinowicach, natomiast funkcjonuje kilka organizacji społecznych, które podejmują działania i realizują cele dotyczące konkretnych dziedzin życia społecznego (np. „Caritas”, zespół wokalny, klub sportowy, seniorzy, honorowi dawcy krwi) lub jak Grupa Odnowy Wsi, Rada Sołecka, Parafia realizacji konkretnych zadań inwestycyjnych na miarę swoich możliwości. Taki stan rzeczy wpisuje się w typowy schemat rozwoju i funkcjonowania miejscowości gminnych i w perspektywie najbliższych lat raczej nie ulegnie zmianie. Niemniej dążeniem mieszkańców sołectwa powinno być budowanie społeczeństwa zintegrowanego o wysokim poczuciu tożsamości lokalnej: zacieśnianie więzi wewnątrzspołecznych poprzez wspólną realizację mniejszych przedsięwzięć, udział w różnego rodzaju imprezach – uroczystościach kulturalnych, sportowych, patriotycznych, okolicznościowych i integracyjnych, poprawa relacji sąsiedzkich, nauka działania i współdziałania na rzecz dobra wspólnego oraz poznawanie własnych zasobów, historii, kultury, przyrody. Wskazana jest realizacja projektów społecznych tzw. „miękkich” inwestujących w kapitał ludzki. Równolegle kontynuowane powinny być wszelkie projekty inwestycyjne podnoszące standard życia mieszkańców, które sprawią, że Łambinowice będą miejscowością atrakcyjną dla swoich mieszkańców, jak również dla prywatnych osób planujących zakup działek budowlanych oraz inwestorów. Może to być receptą na zagrożenia związane z wyludnianiem się miejscowości spowodowane niżem demograficznym i emigracją zarobkową. Biorąc pod uwagę unikatowe zasoby historyczno-przyrodnicze nadające wsi swoisty klimat nostalgii i zadumy oraz ładny, ekologicznie czysty i spokojny teren, a równocześnie dogodne połączenie komunikacyjny, rosnący poziom infrastruktury społecznej, rekreacyjno-sportowej i terenów spacerowych oraz dogodny dostęp do placówek handlowo-usłgowych różnego rodzaju, dużej szansy sołectwa należy upatrywać w rozwoju usług z zakresu tzw. „srebrnej ekonomii”, w co wpisują się plany prywatnych inwestorów dotyczące budowy Domu Spokojnej Starości na terenie Łambinowic, a także rozwoju związanych z tym usług np. gastronomicznych, rehabilitacyjnych. Ponadto dziedzictwo historyczne wsi (Miejsce Pamięci Narodowej zlokalizowane na terenie atrakcyjnym przyrodniczo) nieodmiennie stanowi jej potencjał do stworzenia unikatowej w skali województwa, a nawet kraju atrakcji turystycznej.

WIZJA ROZWOJU WSI

Łambinowice wsią stanowiącą lokalne centrum kulturalne, edukacyjne, administracyjne i usługowe, zaktywizowaną i zintegrowaną, o wysokim standardzie życia mieszkańców, z jasną i spójną wizją rozwoju

PRIORYTETY ROZWOJU WSI  rozwój poczucia tożsamości lokalnej mieszkańców poprzez realizację projektów edukacyjno- historycznych i remonty obiektów zabytkowych  podniesienie jakości życia społecznego poprzez realizację inwestycji z zakresu infrastruktury społecznej (w szczególności rekreacyjno-sportowej) oraz projektów miękkich (kulturalnych, edukacyjnych, integracyjnych)  podniesienie standardu życia mieszkańców poprzez realizację inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej (remonty / przebudowy dróg, modernizacja sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, uzbrajanie terenów pod zabudowę, itp.)  rozwój usług z zakresu „Srebrnej Ekonomii” skierowanych do seniorów  promocja unikatowych zasobów historycznych wsi poprzez inwestycje związane z zagospodarowaniem terenu oraz projekty edukacyjne, historyczne, promocyjne związane w szczególności z Miejscem Pamięci Narodowej w Łambinowicach

Zaplanowane do realizacji zadania w kompleksowy sposób wpisują się w powyższe priorytety. 31

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 31 V. Opis planowanych zadań

Lp Zadanie Opis / Cel Termin Koszt Realizacja / Finansowanie JAKOŚĆ ŻYCIA tj. niematerialne warunki życia (relacje sąsiedzkie, współpraca sąsiedzka, , życzliwość, akceptacja postaw aktywnych, samoorganizacja wsi, oferta kulturalna, edukacyjna, wypoczynek, rekreacja, bezpieczeństwo) 1. Budowa hali sportowej Zakres prac: budowa na terenie sąsiadującym z boiskiem „Orlik” hali 2016 - 2025 5 mln Realizacja: sportowej obejmującej min. salę do gier zespołowych, siłownię i Urząd Gminy kręgielnię Finansowanie: Cel: Ministerstwo Sportu i - podniesienie jakości życia społecznego (integracja poprzez sport) Turystyki, Urząd Gminy - stworzenie warunków dla rozwoju aktywności fizycznej i

zagospodarowania wolnego czasu dla mieszkańców wsi ze wszystkich grup wiekowych; aktywizacja sportowa mieszkańców w różnym wieku 2. Organizacja imprez o charakterze Przykładowe imprezy: eliminacje i rozgrywki na szczeblu gminnym, 2016-2025 5.000 zł. / Realizacja: rekreacyjno – sportowym w powiatowym i wojewódzkim, szkolne Dni Sportu itp. rok GOKSiR, szkoły, inne Cel: instytucje i organizacje oparciu o bazę rekreacyjno - - podniesienie jakości życia społecznego (integracja poprzez sport) Finansowanie: organizator sportową - stworzenie warunków zagospodarowania wolnego czasu dla imprezy mieszkańców wsi ze wszystkich grup wiekowych, promocja zdrowego trybu życia, aktywizacja sportowa mieszkańców - promocja miejscowości i Gminy poprzez organizację imprez na szczeblu ponadgminnym 3. Zagospodarowanie terenu przy Zakres prac: zagospodarowanie terenu i montaż urządzeń ścieżki 2016 31.500 zł. Realizacja: Szkoła Szkole Podstawowej w zdrowia dla dzieci do lat 14 Podstawowa w Łambino- Cel: wicach, Grupa Odnowy Wsi, Łambinowicach na plac - poszerzenie oferty spędzania czasu wolnego dla dzieci w wieku do 14 Urząd Gminy sprawnościowo-rekreacyjny lat, aktywizacja sportowa dzieci i młodzieży Finansowanie: fundusz sołecki, Program Odnowa Wsi 4. Zagospodarowanie terenu przy Zakres prac: kontynuacja prac związanych z uporządkowaniem i wyrów- 2016-2026 150.000 Realizacja: GOKSiR, Urząd Gminnym Ośrodku Kultury, nanie terenu, nasadzenia roślin ozdobnych, dokończenie brukowych zł. Gminy, Grupa Odnowy Wsi alejek, w razie potrzeby montaż małej architektury parkowej i sceny Finansowanie: PROW, Sportu i Rekreacji na park Cel: - poprawa funkcjonalności terenu przy GOKSiR Wojewódzki Fundusz Ochrony - stworzenie mieszkańcom ze wszystkich grup wiekowych warunków do Środowiska wypoczynku i rekreacji na świeżym powietrzu i spotkań integracyjnych - poprawa estetyki miejscowości – teren jest wizytówką wsi

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 32 5. Doposażenie GOKSiR Zakres: doposażenie GOKSiR w sprzęt i materiały AGD, nagłośnienie, 2016-2026 30.000 zł. Realizacja: GOKSiR oświetlenie, sprzęt do utrzymania terenów zielonych, scenę wewnętrzna Finansowanie: PROW do prezentacji artystycznych, modernizacja bazy informatycznej, inne materiały i sprzęt niezbędne do prowadzenia działalności statutowej Cel: podniesienie standardu usług świadczonych na rzecz mieszkańców przez GOKSiR w ramach działalności statutowej (kultura, rekreacja, sport) 6. Szkoła Podstawowa, Zespół Szkół Zakres prac: bieżące remonty i bieżące doposażenie placówek 2016-2025 Stosownie Realizacja: Przedszkole, i przedszkole w Łambinowicach edukacyjnych, w tym w sprzęt informatyczny, pracownie dydaktyczne; do potrzeb Szkoła Podstawowa, Zespół zagospodarowanie terenów na cele rekreacyjno-sportowe Szkół, Urząd Gminy - remonty Realizacja dodatkowych zajęć podnoszących kompetencje i rozwijających Finansowanie: RPO WO - doposażenie zainteresowania przedszkolaków i uczniów szkół komponent EFS, regionalne - poszerzenie oferty edukacyjnej Cel: Centrum Rozwoju Edukacji o dodatkowe zajęcia - podniesienie jakości edukacji - zagospodarowanie terenów - podniesienie standardu i funkcjonalności infrastruktury społecznej i bazy dydaktycznej przy w/w placówkach 7. Organizacja imprez / konkursów Przykładowe imprezy: Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, 2016-2025 Stosownie Realizacja: GOKSiR, Zespół kulturalnych i edukacyjnych w Karnawałowy Przegląd Zespołów Wokalnych Seniorów, Powiatowy do potrzeb Szkół, inne zainteresowane Konkurs Wiedzy o Krajach Niemiecko- i Anglojęzycznych, Noc w podmioty skali gminnej i ponadgminnej Bibliotece, Powiatowy Konkurs Recytatorski Satyry i Humoru Finansowanie: organizator Cel zależny od rodzaju przedsięwzięcia: - aktywizacja kulturalna mieszkańców - zagospodarowanie czasu wolnego - integracja mieszkańców - promocja gminy 8. Budowa Domu Spokojnej Zakres prac: budowa i wyposażenie obiektu 2016-2025 nieznana Realizacja i finansowanie: Starości Cel: wprowadzenie w Łambinowicach oferty usług z zakresu opieki nad prywatny inwestor osobami starszymi, wykorzystanie potencjału terenów inwestycyjnych 9. Budowa restauracji Zakres prac: budowa i wyposażenie obiektu 2016-2025 nieznana Realizacja i finansowanie: Cel: poszerzenie oferty usług gastronomicznych dla mieszkańców prywatny inwestor Łambinowic, wykorzystanie potencjału terenów inwestycyjnych

TOŻSAMOŚĆ WSI tj. wartości życia wiejskiego (kultura, tradycja, gwara, obyczaje, poczucie wspólnoty, uroczystości, rocznice, lokalny kult Świętych, krajobraz kulturowy wsi, kuchnia) 10. Kościół pw. Św. Marii Magdaleny Zakres prac: remont muru wokół kościoła, remont wyposażenia kościoła 2016-2025 Na etapie Realizacja: Parafia w Łambinowicach (np. organy), konserwacja grobowca na terenie przykościelnym kosztoryso Łambinowice, Rada Parafialna Cel: ochrona dziedzictwa kulturowego (obiekt zabytkowy) wania Finansowanie: PROW, RPO WO, WKZ, Powiat Nyski 33

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 33 11. Remont zabytkowego obiektu Zakres prac: zależny od ekspertyzy konserwatorskiej 2016-2025 Na etapie Realizacja: Urząd Gminy, dawnego kasyna oficerskiego – Cel: ekspertyzy GOKSiR -ochrona dziedzictwa kulturowego (obiekt zabytkowy) Finansowanie: PROW, RPO obecnie siedziba GOKSiR -poprawa estetyki wsi WO, WKZ, Powiat Nyski -promocja gminy: charakterystyczny, unikatowy obiekt w skali województwa 12. Miejsce Pamięci Narodowej w Zakres prac: renowacja infrastruktury obozowej, prace konserwatorskie 2016-2025 60.000 zł. / Realizacja: Urząd Gminy, Łambinowicach – pielęgnacja na cmentarzach jenieckich, bieżące utrzymanie terenów rok Centralne Muzeum Jeńców Cel: Wojennych w Łambinowicach terenów i prace konserwatorskie -ochrona dziedzictwa kulturowego Finansowanie: Rada Ochrony - promocja Gminy Pamięci Narodowej, WKZ, CMJW, Urząd Marszałkowski, Urząd Gminy 13. Organizacja uroczystości Przykładowe uroczystości: Rocznica Wyzwolenia Łambinowic, rocznica Realizacja: Urząd Gminy, patriotycznych i innych przybycia transportu jeńców warszawskich, rocznica przybycia Centralne Muzeum Jeńców pierwszego transportu jeńców wojennych Wojennych w Łambinowicach przedsięwzięć związanych z Przykładowe konkursy: Konkurs Poezji Jenieckiej, Finansowanie: organizatorzy, Miejscem Pamięci Narodowej Cel: inne instytucje -ochrona dziedzictwa kulturowego - budowanie poczucia tożsamości lokalnej wśród mieszkańców - kształtowanie postaw patriotycznych - promocja Gminy 14. Organizacja tradycyjnych imprez, Przykładowe imprezy: Dni Gminy Łambinowice, zabawa karnawałowa, 2016-2025 Stosownie Realizacja: Przedszkole, uroczystości, spotkań (religijnych zabawa andrzejkowa, prezentacja artystyczna z okazji 11-listopada, do potrzeb Szkoła Podstawowa, Zespół spotkanie wigilijne dla mieszkańców, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Matki i Szkół, GOKSiR i świeckich – okolicznościowych i Ojca, Dzień Dziecka, Święto Szkoły itp.) Finansowanie: organizator patriotycznych) Cel: kultywowanie lokalnych zwyczajów i tradycji, budowanie poczucia tożsamości lokalnej, integracja społeczności lokalnej, budowanie więzi międzypokoleniowych, zagospodarowanie wolnego czasu 15. Wydanie publikacji dotyczącej Zakres prac: zgromadzenie informacji, opracowanie tekstu i 2016-2026 20.000 Realizacja: Urząd Gminy, historii wsi wydanie publikacji zł. Grupa Odnowy Wsi Cel: ochrona dziedzictwa kulturowego, budowanie poczucia tożsamości lokalnej, edukacja 16. Utworzenie i prowadzenie strony Bieżące prowadzenie strony internetowej 2020 - 2026 200 zł. / Realizacja: Rada sołecka, internetowej wsi Cel: promocja wsi, platforma komunikacji z mieszkańcami rok Grupa Odnowy Wsi

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 34 STANDARD ŻYCIA tj. warunki materialne (infrastruktura, drogi, chodniki, oświetlenie, estetyka wsi – stan posesji) 17. Budowa / przebudowa /remont Zakres prac: remont / przebudowa nawierzchni, budowa 2016-2025 kosztorys Zadanie Starostwa dróg i chodników powiatowych chodników, rozbudowa oświetlenia ulicznego Powiatowego w Nysie przebiegających przez miejscowość Cel: poprawa standardu życia mieszkańców i ich bezpieczeństwa, Łambinowice: poprawa dostępności komunikacyjnej - 1533O relacji Bielice – Wierzbie - 1532O relacji Grabin – Łambinowice – Korfantów - 1522O relacji Łambinowice - Goszczowice 18. Przebudowa dróg gminnych w Zakres prac: przebudowa dróg wraz z wykonaniem odwodnienia, 2016-2025 Realizacja: Urząd Gminy miejscowości Łambinowice chodników oraz przebudową oświetlenia ulicznego Finansowanie: PROW, – ul. Parkowa na długości ok. 240 mb Cel: poprawa standardu życia mieszkańców i ich bezpieczeństwa, 650.000 Wieloletni program rozwoju – ul. Dworcowa na długości ok. 440 mb poprawa dostępności komunikacyjnej 1.000. 000 infrastruktury gminnej i - ul. Zielona I i Zielona II na dł. ok. 500m 700.000 powiatowej - ul. Leśna na długości ok. 650m 1.000. 000 - ul. Polna na długości ok. 490 m 500.000 - ul. Ogrodowa na długości ok. 830m 1 000.000 - ul. Nowowiejska na długości ok. 300m 300.000 - ul. Kwiatowa na długości ok. 240m 600.000 - ul. Klonowa na długości ok. 240 m 600.000 -ul. Słoneczna na długości 460m 1.200.000 -ul. 1-go Maja na długości 630m (remont) 500.000 - ul. Akacjowa na długości 140m 600.000 - ul. Wiśniowa na długości 450 m 1.200.000 - ul. Powstańców Śląskich na dł. 210m 250.000 - ul. Szkolna na długości 500m 1.500.000 (+ budowa parkingów) - ul. Muzealna na dł. 1500m (remont) 1.000.000 19. Remont /przebudowa dróg Zakres prac: remonty w zakresie poprawy nawierzchni lub 2016-2025 Realizacja: Urząd Gminy wewnętrznych w miejscowości przebudowa dróg wraz z wykonaniem odwodnienia, chodników Finansowanie: PROW, Łambinowice oraz przebudową oświetlenia ulicznego Wieloletni program rozwoju - dz. nr 381 obręb Łambinowice (w Cel: poprawa standardu życia mieszkańców i ich bezpieczeństwa, 100.000 infrastruktury gminnej i powiatowej okolicy Colo Market) poprawa dostępności komunikacyjnej - dz. nr 209 obręb Łambinowice (w 100.000 okolicy budynku mieszkal.ul.22-Lipca 4)

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 35 - dz. nr 202/3, 202/5 obręb Łambinowice (dojazd do budynku ul. 100.000 Zawadzkiego 26 od ul. Leśnej) - dz .nr 605/9 w okolicy bloku ul. Powstańców Śląskich 3-5-7 w 70.000 miejscowości Łambinowice na długości ok. 60 mb - dz .nr 602/2 w miejscowości Łambinowice (za budynkiem spółdzielni 130.000 Mieszkaniowej) na długości ok. 270 mb 20. Budowa dróg gminnych zgodnie z MPZP Cel: poprawa standardu życia mieszkańców i ich bezpieczeństwa 2016-2025 do ustalenia Realizacja: Urząd Gminy na terenie Gminy Łambinowice, które Finansowanie: PROW, w chwili obecnej nie są jeszcze Wieloletni program rozwoju wydzielone (m.in. dz. nr 613/18, infrastruktury gminnej i 613/59, 613/21, 613/22, 681/8 i inne) powiatowej 21. Remont, budowa lub przebudowa Cel: poprawa standardu życia mieszkańców i ich bezpieczeństwa 2016-2025 do ustalenia Realizacja: Urząd Gminy wszystkich wyżej nie wymienionych Finansowanie: FOGR dróg wewnętrznych prowadzących do gruntów rolnych 22. Rozbudowa sieci wodociągowej i Cel: uzbrojenie terenów pod zabudowę mieszkaniową, podłącze- 2016-2025 Realizacja: Urząd Gminy kanalizacji sanitarnej przy ul. Wiśniowej nie nowo powstałych budynków do sieci wodno-kanalizacyjnej, 160.000 zł. Finansowanie: PROW I ul. Obozowej do ustalenia ochrona środowiska 23. Przebudowa i modernizacja sieci Cel: poprawa standardu życia mieszkańców 2016 - 2025 do ustalenia wodociągowej, a w tym Stacji Uzdatniania Wody Łambinowice 24. Przebudowa i modernizacja sieci Cel: poprawa standardu życia mieszkańców, ochrona środowiska 2016 - 2025 do ustalenia kanalizacyjnej, w tym pompowni ścieków w Łambinowicach 25. Gazyfikacja miejscowości Cel: 2016-2025 nieznany Polska Spółka Gazowa -poprawa standardu życia mieszkańców -ochrona środowiska do ustalenia Realizacja: Urząd Gminy 26. Przebudowa kotłowni oraz budowa Cel: ochrona środowiska, poprawa efektywności energetycznej 2016-2025 przyłącza gazu w budynku Przedszkola i Zespołu Szkół w Łambinowicach Realizacja zadań zaplanowanych do sfinansowania ze środków budżetu Gminy Łambinowice uzależniona jest od możliwości finansowych Gminy i ujęcia zadań w budżecie Gminy na dany rok, a w przypadku zadań wieloletnich w Wieloletniej Prognozie Finansowej. 36

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 36

Id: HDVTB-RSVSL-KBDHM-MIQTC-VQSHL. Podpisany Strona 37