TVE-2011-01.Pdf
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
TVE 29e jrg. nr. 1, maart 201 1 Tussen Vecht e n Ee m Tijdschrift voo r regional e geschiedeni s Loenen en zijn gemeentegrenze n Het 'Huis Gods' tussen Vecht en Eem Afscheid van Ida Kemperma n Soest als 'paepsch' boerendorp J~*i'- V TVE 29e j'rg. nr. 1, maart 201 1 Tussen Vecht en Ee m Tijdschrift voor regional e geschiedenis De St.-Nicoldaskerk van Vreeland (foto Cerdi s Michielse-Oud). Zie ook het artikel He t Huis Gods. Uitgegeven door de Stichting Tussen Vecht en Eem Inhoud Van Loenen tot Soest Kees de Kruijte r In di t numme r make n wi j onz e naa m Tussen Bewegende grenze n Vecht e n Eem meer da n waar . De gemeentegrenzen va n Loenen, Loenersloot, Uit d e uiterst e hoe k va n 'onze ' Vechtstree k Nigtevecht en Vreeland 1798-201 1 3 worden d e vel e grenswijzigingen besproke n di e Loenen, Loenersloot , Nigtevech t e n Vreelan d Hans Mous Weg van Weesp vanaf 179 5 tot hede n hebbe n ondergaan . Sind s Een interview met Id a Kemperman-Wilke 13 dit jaa r make n zi j onderdee l ui t va n d e nieuw e gemeente Stichts e Vecht. Da n i s er nó g ee n arti - Henk Michiels e kel ui t d e Vechtstreek . Ein d 201 0 nam Id a Kem- Het 'Huis Gods' tussen Vecht en Eem perman afschei d al s archivari s va n Weesp . Voo r Over de spirituele betekenis van het kerkgebou w veel historisch e onderzoeker s wa s zi j een onver - in de Middeleeuwen 1 5 moeibare steunpilaar , oo k voo r auteur s i n TVE , vandaar ee n interview me t haar . Lieu de memo/re De porseleinfabriek va n Weesp in de Kromme De andere kan t van ons gebied, Eemland, is i n Elleboogsteeg 2 8 dit numme r vertegenwoordig d me t ee n artike l over Soes t i n d e 17 6 en i8 e eeuw . J e zo u he t n u De nieuwe fietskaart va n TVE 3 0 niet zeggen , maar Soes t wa s i n die tijd ee n dor p van boere n e n dan hoofdzakelij k va n 'paepsche ' Piet Leupe n boeren. Het middenstuk, 't Gooi, krijgt aandach t De Cooise marke en 'middeleeuwse toestanden ' door midde l va n ee n artike l va n Pie t Leupe n Enkele overwegingen bi j het nieuwe boek van Anton Ko s 31 over d e erfgooier s e n hu n middeleeuws e toe - standen, naa r aanleidin g va n he t proefschrif t Henk Michiels e van Anto n Ko s Van meente n to t marken (1280- Portret van een 'paepsch' boerendor p 1568). E n tenslott e i s e r ee n bijdrag e ove r d e Soest in de zeventiende en achttiende eeuw 3 7 middeleeuwse kerkstichtinge n i n hee l he t ge - bied tussen Vecht e n Eem . Boekbesprekingen • Oases van rust - Geschiedenis van de Afscheid & welkom Hilversumse begraafplaatse n 44 In dit numme r neme n we oo k afschei d va n Han s • Gooise pracht 46 van Gelde r e n Joop Smids , di e same n vana f be - • Geschiedenis van Het Spiege l 47 gin 200 4 to t ein d 201 0 on s tijdschrif t al s vrijwil - Jaarverslag TVE 49 ligers maa r we l hee l professionee l hebbe n op - gemaakt. Me t he n zij n we blij , dat we i n Olf Hen - Archiefnieuws 53 selmans ee n deskundig e e n eve n enthousiast e Agenda uitgelich t 54 opvolger hebbe n gevonden . Vana f di t numme r Agenda 55 gaat hi j TV E opmaken. Henk Michielse Illustratie omsla g voo r (inzet) : Portret van Petronella Hedriks Stalenhoef (1788-1875), echtgenote van Petrus Hil- horst (co/l Gerard Derks). Zie het artikel ove r Soest. Omslag achter: De plattegrond van de nieuwe gemeente Sticht - se Vecht. © TVE 2011. Alle rechten voorbehouden. Niet s ui t deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen i n ee n geautomatiseerd gegevensbestand , of openbaa r gemaakt , i n enige vorm o f o p enig e wijze , hetzij elektronisch , mechanisch, door fotokopieën , opnamen , o f enig e ander e manier , zonde r voorafgaand e schriftelijk e toestem - ming van de uitgever. D e uitgever heef t ernaa r gestreefd d e rechten van de illustraties volgens wettelijke bepa - lingen te regelen . Degenen di e desondank s mene n zeker e rechte n te kunne n doen gelden, kunnen zic h alsno g tot d e uitgever wenden. TVE 29e/rg. 2011 Bewegende grenzen De gemeentegrenzen va n Loenen, Loenersloot, Nigtevecht en Vreeland 1798-2011 Kees de Krui/ter Vooral historisch geïnteresseerden zal het opvallen, dat aloude plaatsen tussen Vecht en Eem, in het bijzonder de laatste tijd, in herindelingsperikelen terech t zijn gekomen of dreigen te komen. Zo hebben we de gemeente Wijdemeren gekregen die oude gemeenten als Loosdrecht en Nederhorst den Berg heeft opgeslokt. Zo'n herindeling wordt niet altijd van harte aanvaard en ook achteraf kan er veel ongenoegen uit voortkomen. In TVE schreven de stadsarchivaris Anne Medema en de toenmalige burgemeester Peter Rehwinkel van Naarden een gedegen artikel over de vier nooit uitgevoerde gemeentelijke herindelingsplanne n rond Naarden en Bussum 1921-1952, in het perspectief van een nieuwe herindeling, waarbij tot voor kort in elk geval naast Naarden en Bussum ook de vestingsteden Muiden en Weesp gemoeid waren. Inmiddels zijn op 1 januari 201 1 Loenen, Loenersloot, Nigtevecht en Vreeland, samen de oude gemeente Loenen , in een nieuw gemeentelijk verband terechtgekomen: de gemeente Stichtse Vecht. Tot ons genoegen was Kees de Kruijter, redacteur van De Vechtkroniek, bereid om zijn artikel over de oude gemeentegrenzen van Loenen ook in TVE te plaatsen. (Redactie) 'Gemeentegrenzen zij n allermins t stabiel ; integendeel, ten gevolg e va n politieke , economisch e en social e factore n i n d e 19 6 eeu w ware n zi j vee l i n beweging . D e motieve n di e to t ee n grenswijziging leiden veranderen ten dele met de tijdsomstandigheden. Zo zal het in de 196 eeuw gebezigde argumen t va n ee n bepaald e grenswijzigin g te n eind e smokkelari j tege n t e gaa n n u niet mee r gehoord worden. Bepaalde motieven, die thans veel gehoord worden, waren vroege r ook actueel. Zo werd e r reeds vroeg gestreefd naa r rationele e n goed bestuurbar e eenheden , zij het ook dat een eeuw geleden uiteraard in een andere schaal gedacht werd dan thans.'1 Vele wijzigingen vanaf 179 5 ties gemeente n ee n gezamenlijk e secretari s t e geven. Ee n voorbeeld hierva n i s de combinati e Vanaf d e Frans e Tijd (V95) zij n de grenze n va n Breukelen, Maarssen , Maartensdijk , Tienhoven , de gemeente n vel e male n gewijzigd . Bi j veran- Vleuten, Westbroek e n Zuilen. Door beëindigin g dering van de politieke situatie - e n dat kwam in van de Franse overheersing in 1813 kwam er niet de tijd van d e Frans e bezetting regelmatig voo r veel van dit pla n terecht. Naderhan d zij n er no g - richtte n d e landelijk e e n provincial e overhe - vele pogingen gedaan om gemeenten samen te den zic h ook o p reorganisati e va n d e plaatselij - voegen, maar niet a l die voorstellen zij n gereali- ke besturen . D e rede n daarvoo r wa s bijvoor - seerd, voora l doo r verze t va n d e ingezetenen . beeld vereenvoudigin g va n d e administraties , Vanaf omstreek s 185 5 tot aa n d e Tweed e We - meestal me t he t oo g o p kostenbesparing . Z o reldoorlog blee f he t rusti g o p he t front va n d e werd i n 181 2 voorgesteld om bepaalde combina- gemeentelijke reorganisaties . TVE 29e jrg. 2011 3 Kaart v. Croonenburghs Geregt (Loenen-Kronenburg) en 'Huys te Croonenburgh (het voormalige kasteel van de heren van Kronenburg) liggen als enclaves in de provin- cie Utrecht (naar E , E. Brandes-de Lestrieux). herindeling va n onz e gemeent e misschie n oo k nog niet d e laatste is! Oorspronkelijke gebiedsindeling van Loenen In d e tij d va n d e Republie k de r Verenigd e Ne - derlanden (voo r 1795 ) la g he t dor p Loene n o p de grens va n d e provincie s Utrech t e n Holland : een dee l va n he t dor p la g i n Utrech t (Loenen - Stichts geheten ) e n ee n dee l i n Hollan d (Loenen - Kronenburg geheten; zie de kaarten 1 en 5). Deze situatie dateerd e va n 1297 , toen d e here n va n Amstel - di e d e mach t i n Loene n bezate n - d e strijd tege n d e Hollands e grave n verloren . Hu n goederen, waaronde r he t kastee l Kronenburg , werden verbeur d verklaar d e n bi j Hollan d inge - | S TIC H T S HOLLAND S lijfd. Vanaf di e tijd bestond Loene n dus uit twe e Na 194 5 deed d e noodzaak zic h voor om d e be- gedeelten me t el k ee n eige n bestuur .