Generaties En Solidariteit in Woord En Daad
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Y M C Y M C slurB B Y M C Y M C B YslurY M • for internal use only C • 1•2003 energy 1.06 R2540P3 increase B 20 B 40 B 80 B Positivplate: Y ning 200 lpi • Version M −−−− 29 −−−−−−−−−−−−−−− 30 −−−−−−−−−−−−−−− 31 32 C B slurM 2540 dpi • 3x3 Pixel Reference-Scree Y M Gembe • Version C Andreas B • Creator: reduce energy Positivplate: Y Y 20 Y 40 Y 80 Control Target • Thermal-CTP M C 543210-1-2-3-4-5 B Media Production-Platel slurC Y M C B M 20 M 40 M 80 Y M C B Y M C B C 20 C 40 C 80 Y M C B Y M C B Y M C Y M C Y M −−−−−− 22 −−−−−−−−−−−−−−− 23 24 −−−−−−−−−−−−−−− 25 26 −−−−−−−−−−−−−−− 27 28 −−−−−−−−−−− Y M C slurB B Y M C B 20 B 40 B 80 B Y M C B Y slurY M C B Y 80 SVR cover-2122161_266656--0001#FB 0011 Single-sided-1-Single-sided Cyan Magenta Yellow Black Prinect CS−4i Format 102/105 Dipco 4.5c (pdf) © 2008 Heidelberger Druckmaschinen AG M 20 Y M −−−− C = −−−−−−−−−−−−−− 16 −−−−−−−−−−−−− M = 18 −−−−−−−−−−−−−− Y = 20 −−−−−−−−−−−−−−− 21 −−−−−−−−− C B slurC Y M C B C 20 C 40 C 80 Y M C slurB B Y M C B Y M C Y 20/09/2012 10:53:16 M C Y C Y M C B Lin: Process: $[CalCurve] Y slurY M C 0 % 50 % 100 % B 20 B 40 B 80 B Y 60.0 45.0 M 2540 2540 C // // B Heidelberg Prepress $[ScreenSystem] $[DotShape] Y M lpi $[SR] C B cal. 20 - 40 50 60 80 uncal. Y Y 20 Y 40 Y 80 −−−−−−−− 8 −−−−−−−−−−−−−−− 9 10 −−−−−−−−−−−−−−− 11 12 −−−−−−−−−−−−−− B = 14 −−−−−−−−−− M C B Y M C B 12345 99 98 97 96 95 M 20 M 40 M 80 Y M C B slurM Y M cover_2122161_266656-Single-sided-1-Single-sided- SVR C B C 20 C 40 C 80 Y M C B 0204 Ver.: 6.71 Topsetter © Heidelberger Druckmaschinen 2004 Papier:102.0 * 72.0 cm - Proef:2012-09-20T10:53:16+02:00 Plaat:$[PlateDate] Cyan Magenta Yellow BlackImposeLowResPDF-Single_SVR cover S4 S3 S2 S1 V U Z X C M Y B slurC PDF 1.3 Y M C B Y M C Electra KPG Y M C M C Processcontrol 2540 - dpi Y M C −−−−−−−−−−−−−−− 1 2 −−−−−−−−−−−−−−− 3 4 −−−−−−−−−−−−−−− 5 6 −−−−−−−−−−−−−−− 7 −−−−−−− 0B Generaties en solidariteit in woord en daad REDACTIE Lieve Vanderleyden Marc Callens SAMENSTELLING Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid Studiedienst van de Vlaamse Regering VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Josée Lemaître Administrateur-generaal Boudewijnlaan 30 bus 23 1000 Brussel REDACTIE Lieve Vanderleyden en Marc Callens REVIEW Bea Buysse, Marc Callens, Ann Carton, Martine Corijn, Freddy Deven, Alice de Boer, Mirjam de Klerk, Benedicte De Koker, Thérèse Jacobs, Josée Lemaître, Edith Lodewijckx, Dimitri Mortelmans, Edwin Pelfrene, Jan Van Bavel, Lieve Vanderleyden, Walter Van Dongen, Diederik Vancoppenolle, Christine Van Peer, Myriam Vanweddingen, Dries Verlet LAY-OUT COVER Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid Communicatie Patricia Van Dichel LAY-OUT Perplex, Aalst DRUK Drukkerij Hendrix, Peer DEPOTNUMMER D/2012/3241/216 ISBN 9789040303302 BESTELLINGEN http://publicaties.vlaanderen.be Delen uit deze uitgave mogen worden verveelvoudigd en openbaar gemaakt indien de auteur van de bijdrage en de titel van deze studie uitdrukkelijk als bron worden vermeld. Inhoud Inhoud INLEIDING Inter- en intragenerationele solidariteit: uitklaring, kader en subthema’s 7 Inleiding 7 1. Wat is ‘solidariteit’? 8 2. Het generatiebegrip 11 3. Naar solidariteit tussen (en binnen) generaties 13 3.1. Het solidariteitsmodel van Bengtson & Roberts 13 3.2. Andere indelingen 15 3.3. Een verloren of gewijzigde solidariteit? 16 4. Over het waarom van intergenerationele solidariteit 16 5. Naar een afbakening: de empirische studie van solidariteit 18 5.1. Keuze voor het niveau van de solidariteit 19 5.2. Keuze van de dimensies van inter- en intragenerationele solidariteit en inhoud van de studie 21 Bibliografie 23 HOOFDSTUK 1 Zorg en ondersteuning tussen en binnen generaties: wie zorgt voor wie? 27 Inleiding 27 1. Opzet en onderzoeksvragen 28 2. Databron en beschrijving van de variabelen 29 3. Wie zorgt en wie zorgt niet? 33 3.1. Bivariate resultaten 33 3.2. Multivariate analyse 34 4. Wie zorgt voor wie? Kenmerken van de informele verzorger, de zorgontvanger en de zorgrelatie 36 4.1. De informele verzorger 38 4.2. De zorgontvanger 38 4.3. De zorgrelatie 39 5. Draagkracht en draaglast van de informele verzorger 41 5.1. Bivariate analyse 42 5.2. Multivariate analyse 44 Uitleiding 45 Bibliografie 47 3 SVR-Studie: Generaties en solidariteit in woord en daad HOOFDSTUK 2 Huishoudensstructuur en solidariteit tussen de generaties bij personen van vreemde herkomst 51 Inleiding 51 1. Structuur van de huishoudens bij personen van vreemde herkomst 52 Inhoud1.1. Bron en definitie van herkomst 52 1.2. Kenmerken van de herkomstgroepen 53 1.3. Structuur van de huishoudens 55 1.4. Veranderingen in de samenstelling van de huishoudens van ouderen, 2004-2011 60 2. Solidariteit tussen de generaties bij personen met herkomst uit Turkije en noordelijk Afrika 62 2.1. De traditionele uitgebreide familie als zorgeenheid 62 2.2. Opvattingen over zorg en ondersteuning van gezins- of familieleden 67 Uitleiding 72 Bibliografie 74 HOOFDSTUK 3 Educatie van Vlaamse kinderen van 0 tot 12 jaar binnen en buiten het gezin. Hedendaagse solidariteit in een lang democratiseringsproces 77 Inleiding 77 1. Geïntegreerde benadering van het dagelijks leven van kinderen 79 1.1. Het dagelijks leven van kinderen in een complexe maatschappij 79 1.2. Educatie van kinderen aangeboden als gezinsarbeid, sociale arbeid en beroepsarbeid 81 1.3. Solidariteit als basiswaarde van de democratisering van de educatie van kinderen 82 2. Historische evolutie van de interne en externe educatie in Vlaanderen 83 3. Feitelijke participatie van Vlaamse kinderen in de interne en externe educatie in 2005 86 3.1. Participatiegraad van kinderen in de interne en externe educatie naar leeftijd 87 3.2. Gemiddeld aantal uren per week naar leeftijd 90 3.3. Verdeling van Vlaamse kinderen volgens het aantal uren educatie per week 95 3.4. Gemiddeld aantal uren educatie per dag van de week 97 3.5 Verloop van de participatiegraad tijdens de dag 99 Uitleiding 101 Bibliografie 105 HOOFDSTUK 4 De impact van een echtscheiding op kinderopvang door grootouders 107 Inleiding 107 1. Literatuuroverzicht 109 1.1. Analyseschema voor kinderopvang door grootouders 109 1.2. Eigenschappen grootouders 110 1.3. Eigenschappen ouders 111 1.4. Eigenschappen kinderen 112 2. Data 112 3. Meetinstrumenten 113 3.1. Partnerdataset 114 3.2. Grootouderdataset 114 4. Beschrijvende analyse 115 4.1. Vraagzijde 115 4.2. Aanbodzijde 117 4 Inhoud 5. Multivariate analyse 118 5.1. Vraagzijde 119 5.2. Aanbodzijde 121 Uitleiding 124 Bibliografie 125 HOOFDSTUK 5 De wisselwerking tussen de formele en de informele zorg in Europa 129 Inleiding 129 1. De relatie tussen de formele en de informele zorg: theoretische modellen 131 1.1. De staat en de familie: ‘crowding in’ of ‘crowding out’? 131 1.2. Substitutie of complementariteit? 133 2. Zorgsystemen in Europa 134 2.1. Meer publieke bescherming in enkele continentale verzorgingsstaten 135 2.2. Toenemende heterogeniteit in Scandinavië en Zuid-Europa 136 2.3. België en Vlaanderen: een tussenpositie 137 3. Gegevens 138 4. Landenverschillen in het gebruik van formele en informele zorg: ‘crowding in’ of ‘crowding out’? 139 4.1. Beschrijvende analyse 139 4.2. Multivariate analyse 141 5. Substitutie en complementariteit in het zorggebruik van ouderen 146 5.1. Beschrijvende analyse 147 5.2. Multivariate analyse 150 Uitleiding 151 Bibliografie 153 HOOFDSTUK 6 Europese opinies over de rol van de overheid en de familie in het debat over de solidariteit tussen generaties 159 Inleiding 159 1. Opinies over de welvaartsstaat: een blik op de theorie 160 1.1. Determinanten van opinies ten aanzien van de welvaartsstaat 161 1.2. Onderzoek naar de gepercipieerde gevolgen van de welvaartsstaat 165 1.3. Hypothesen 167 2. Data en Methode 169 2.1. De European Social Survey 169 2.2. De operationalisering van de afhankelijke variabelen: verwachtingen en gevolgen 169 2.3. De operationalisering van de onafhankelijke variabelen 170 2.4. Methode 173 3. Resultaten 173 3.1. Verwachtingen ten aanzien van de overheid 173 3.2. Gepercipieerde morele gevolgen van de welvaartsstaat 174 3.3. Multilevel analyse van de verwachtingen ten aanzien van de overheid 176 Uitleiding 180 Bibliografie 184 UiTLEIDING 187 5 Inter- en intragenerationele solidariteit: uitklaring, kader en subthema’s INLEIDING Inter- en intragenerationele solidariteit: uitklaring, kader en subthema’s Lieve Vanderleyden* Inleiding et Vlaams Regeerakkoord 2009-2014 roept op tot en wil initiatieven ontwikkelen voor een (meer) Hsolidaire samenleving waarin mensen en groepen elkaar op diverse manieren ondersteunen, hel- pen of bijstaan. De voorliggende studie over generaties en solidariteit van de Studiedienst van de Vlaamse Regering kadert in dit perspectief. Tevens sluit de studie aan bij het Europees Jaar 2012 over actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties. In de zoektocht naar een uitklaring van het concept ‘inter- en intragenerationele solidariteit’ stuiten we vooreerst op de complexiteit van de term ‘solidariteit’. Natuurrampen zoals de orkaan Katrina in New Orleans in augustus 2005 of de aardbeving in Haïti in januari 2010 zetten solidariteitsacties in bewe- ging waarbij burgers wereldwijd uiting gaven aan hun verbondenheid met de getroffen bevolkingen, door het storten van geld en het ter beschikking stellen van goederen. Men zou het éénzijdige, unilate- rale solidariteit kunnen noemen of – in de terminologie van Thijssen & De Pauw (2006, 35) – compas- sionele solidariteit met als kenmerk (onder meer) een onvoorwaardelijke gift. Het betreft een eenmalige interactie of situatie waarbij de steunontvangers de steunverleners niet kennen en waarbij niets in ruil wordt terugverwacht.