Maarssen Inventarisatie, Analyse En Visie
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Landschapsontwikkelingsplan Maarssen Inventarisatie, analyse en visie September 2010 Colofon Opdrachtgever Gemeente Maarssen Postbus 11 3600 AA Maarssen T 0346-594 211 F 0346-594 270 www.maarssen.nl Opdrachtnemer Brons + partners landschapsarchitecten bv Everwijnstraat 9 4101 CE Culemborg T 0345 534 765 F 0345 534 736 [email protected] www.bronsenpartners.nl Copyright Brons + partners landschapsarchitecten bv Projectnummer: 930 Landschapsontwikkelingsplan Maarssen 2 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Inventarisatie en analyse landschapskwaliteiten 9 2.1 Ontstaansgeschiedenis 9 2.2 Bodem en watersysteem 15 2.3 Cultuurhistorische en archeologische waarden 19 2.4 Landschapswaarden en ruimtelijke samenhang 23 2.5 Ecologische waarden 27 2.6 Landbouw 31 2.7 Recreatie 33 2.8 Stedelijk en infrastructuur 35 3 Beleid en ontwikkelingen 37 3.1 Beleid bodem- en watersysteem 37 3.2 Beleid cultuurhistorie en archeologie 39 3.3 Beleid landschap en ecologie 40 3.4 Beleid agro-economisch netwerk 44 3.5 Beleid recreatienetwerk 44 3.6 Beleid stedelijk netwerk en infrastructuur 44 4 Conclusies analyse en wensen 47 4.1 Problematiek plangebied 47 4.2 Indeling in deelgebieden 48 5 Visie op Thema’s 51 5.1 Doelstellingen visie 51 5.2 Samenhang tussen deelgebieden 53 5.3 Landschap en grondgebruik 54 5.4 Natuur en water 57 5.5 Cultuurhistorie en recreatie 59 5.6 Infrastructuur 60 5.7 Lintbebouwing 61 5.8 Erven 70 5.9 Bestaande en nieuwe landgoederen 73 6 Visie op deelgebieden 77 6.1 Vechtzone 77 6.2 Petgatenlandschap en veenweidelandschap met natuurfunctie 80 6.3 Veenweidelandschap 82 6.4 Bethunepolder 84 6.5 Verstedelijkt recreatielandschap 88 Bijlagen A Verklarende woordenlijst 96 B Geraadpleegde bronnen 98 C Bronvermelding figuren 99 3 4 1 Inleiding Aanleiding ― gebied door particulieren, instanties en de Het buitengebied van de gemeente Maarssen bezit gemeente zelf. een hoge landschappelijke waarde met een fraaie Het ontwikkelen van uitvoeringsprojecten met afwisseling van de Vecht met haar oevers en de een goed onderbouwd financieringskader. veenweidegebieden en het petgatenlandschap. Door de toenemende druk van de verstedelijking Het landschapsontwikkelingsplan is een plan dat staat het landschap onder druk. Ontwikkelingen aandacht besteed aan vele aspecten van het land- vragen om een duidelijke visie op het landschap en schap, uiteenlopend van cultuurhistorie, landschap haar kwaliteiten. Door vooraf verwachte verande- en natuur en water tot agrarisch en recreatief ringen in het buitengebied in beeld te brengen en gebruik. In het plan wordt het beleid van hogere hierop te reageren en deze te (be)geleiden, kunnen overheden op integrale wijze doorvertaald naar het bestaande waarden worden behouden en nieuwe Relatielokale niveau. met bestemmingsplannen worden gevormd. De gemeente Maarssen heeft besloten om een land- Het LOP bestrijkt het hele buitengebied. Hierin schapsontwikkelingsplan (kortweg LOP genoemd) liggen vier bestemmingsplannen buitengebied. op te laten stellen voor haar hele buitengebied Een groot gebied maakt onderdeel uit van het en heeft hiervoor opdracht gegeven aan Brons + Bestemmingsplan Landelijk Gebied. Dit bestem- partners landschapsarchitecten bv. Gelet op de mingsplan wordt de komende periode herzien. In toekomstige herindeling van Maarssen met de het bestemmingsplan worden ook de herinrichting gemeenten Breukelen en Loenen heeft Maarssen van de Bethunepolder met als functie natuurge- ervoor gewezen het LOP aan te laten sluiten bij het bied en de verdere uitvoering van de herinrichting inmiddels van kracht zijnde LOP van haar toekom- Noorderpark verwerkt. Het LOP geeft ten opzichte Doelstige fusie partners Breukelen en Loenen. van de bestemmingsplannen nadere invulling aan de gewenste kwaliteit van functies die vanuit het ― bestemmingsplan mogelijk zijn. Denk bijvoorbeeld De hoofddoelen van het LOP zijn: aan de gewenste erfinrichting van boerderijen, die Het benoemen, behouden, versterken en ont- een andere functie krijgen, de ligging en inpassing ― wikkelen van de landschappelijke kwaliteiten van paardenbakken of de inrichting van parkeer- van het Maarssense buitengebied. plaatsen in de polders. Het opstellen van een aansprekende visie voor de komende 10 tot 15 jaar, die als inspirerend In het LOP wordt aangesloten bij het inrichtings- ― streefbeeld en als toetsingskader dient voor plan Bethunepolder dat tot stand komt in het nieuwe ontwikkelingen. gebiedsproces, waarbij onder regie van de provin- Het stimuleren van initiatieven voor land- cie Utrecht gezamelijk met bewoners en andere 5 schaps- en natuurontwikkeling in het buiten- belanghebbenden een plan ontwikkeld. 6 1 Inleiding Status van het plan Communicatieproces Op basis van de opgaven worden Voor de burger zijn de bestemmings- In het proces van de totstandkoming verschillende ontwikkelingsrichtingen plannen bindend ten aanzien van waar van het landschapsontwikkelingsplan opgesteld. Hoofdstuk 5 gaat vervolgens welke functies worden toegestaan. Het is ruimte opgenomen voor de inbreng in op de doelstellingen van het land- LOP stelt randvoorwaarden en geeft van bewoners en gebruikers. Het is schapsontwikkelingsplan, de samenhang inspirerende streefbeelden ten aanzien immers hun landschap. Al vroeg in het tussen de deelgebieden en de visie op de van de gewenste kwaliteit van nieuwe planproces is in een klankbordgroep, verschillende thema’s. In hoofdstuk 6 is ontwikkelingen. Zij heeft een stimule- met vertegenwoordigers van belangen- de visie per deelgebied uitgewerkt. rend en adviserend karakter in bestaan- organisaties en bewoners uit het gebied, de situaties en vormt een toetsingskader geïnventariseerd wat de wensen vanuit voor nieuwe ontwikkelingen. Het plan de omgeving zijn, om deze ook mee te wordt vastgesteld door de gemeente- nemen in de opgaven en de visie. Het Planaanpakraad. plan gaat uit van kansen door samen- werking tussen overheid en particulie- ren, de initiatieven van ‘onderaf’. Met Het landschapsontwikkelingsplan geeft een aantal bewonersavonden en een een weergave en analyse van de ont- fotowedstrijd wordt de inbreng en be- staansgeschiedenis en de hieruit volgen- trokkenheid van de bewoners versterkt de cultuurhistorische, landschappelijke en aangestuurd op inbreng en draag- en ecologische waarden. Tevens wordt vlak voor de daadwerkelijke uitvoering ingezoomd op het gebruik en lopende van projecten. Er wordt ingezet op een ontwikkelingen in het gebied. Daarnaast duurzame en vruchtbare samenwerking wordt het vigerende beleid uiteengezet, tussen overheden, belangenorganisaties waardoor een compleet overzicht ont- Opbouwen particulieren. van het plan staat van de ontwikkelingen en opgaven die in het gebied liggen. Het landschapontwikkelingsplan begint Deze opgaven worden vertaald in een met een inventarisatie en analyse van visie, die in overleg met een klankbord- de gebiedskwaliteiten in hoofdstuk 2. groep wordt opgesteld. Om de visie Hierna volgt hoofdstuk 3 met een over- daadwerkelijk te realiseren, wordt zicht van het vigerende beleid omtrent deze uitgewerkt in een uitvoeringspro- het buitengebied. In hoofdstuk 4 worden gramma. In het uitvoeringsprogramma de opgaven geformuleerd. Deze komen worden projecten benoemd, waarlangs zowel voort uit de conclusies van de ana- de visie stap voor stap gerealiseerd kan lyse, als uit de opmerkingen welke worden. Het gaat hier om fysieke projec- door leden van de klankbordgroep ten, waarbij daadwerkelijk in het gebied gemaakt zijn. gewerkt wordt en voorbereidende pro- jecten, die inspelen op de beleidslijnen die noodzakelijk zijn om tot realisatie te komen. Plangebied en toponiemen 7 8 2 Inventarisatie en analyse landschaps- kwaliteiten 2.1 OnTsTaansgesChIedenIs Het landschap van de gemeente Maarssen heeft een landelijk karakter en bestaat uit meerdere typen landschappen, die sterk gerelateerd zijn aan de Voordat de Vecht zich ongeveer 1000 jaar voor bodem. onze jaartelling van de hoofdrivier de Rijn aftakte, vond er in het gehele gebied al duizenden jaren Het landschap is het waarneembare deel van de veenvorming plaats, waarvan het veen op verschil- ―aarde, dat wordt bepaald door de onderlinge sa- lende diepten overal in de gemeente aan te treffen menhang en wederzijdse beïnvloeding van: is. De veengroei was te danken aan het stijgende ― antropogene factoren (ontstaansgeschiedenis grondwater, een proces parallel aan het stijgen van en gebruik); Afzettinghet zeewater. Vecht ― abiotische factoren (bodem, water en geomor- feologie); biotische factoren (ecologie). De rivier de Vecht, hedendaags een stroom tussen de 15 en 45 meter breed, was in de ‘ongetemde’ tijd Om inzicht te krijgen in de vorming van het gebied, maximaal 75 meter breed met vele hoefijzervormi- begint de analyse met een beschrijving van de ont- ge meanders. De Vecht zetten klei en zand af in haar staansgeschiedenis, gevolgd door een toelichting op stroomgebied en vormden daarmee een stroomgor- de bodem en het watersysteem en de cultuurhisto- del, van oeverwallen en komgronden. rische en archeologische waarden. Ter hoogte van Zuilen en Utrecht, is de stroomgor- del circa 1500 meter breed en vervlecht deze met Onder de landschappelijke waarden wordt de gordel van de (Oude) Rijn. Naar het noorden toe aandacht besteed aan karakteristieke elementen versmalt de zone tot ongeveer 1 kilometer breed. en beplantingen en de ruimtelijke kwaliteit en De stroomruggen vormden vrij droge en veilige samenhang van de verschillende gebieden. Daarna structuren in het natte veengebied, ideaal voor het worden de ecologische waarden benoemd. stichten van nederzettingen. Hier