De archieven in Utrecht Samsom Alphen aan den Rijn DE ARCHIEVEN IN UTRECHT Op het omslag: koning Pepijn bevestigt de S. Maartenskerk te Utrecht in het bezit van de immuniteit voor al haar goederen, 751 (Rijksarchief in Utrecht, Bisschoppelijk archief, Liber donationum). OVERZICHTEN VAN DE ARCHIEVEN EN VERZAMELINGEN IN DE OPENBARE ARCHIEFBEWAARPLAATSEN IN NEDERLAND uitgegeven onder auspiciën van de Vereniging van Archivarissen in Nederland redactie: L.M.Th.L. Hustinxt F.C.J. Ketelaar H.J.H.A.G. Metselaars J.J. Temminck H. Uil DEEL XI DE ARCHIEVEN IN UTRECHT DE ARCHIEVEN IN UTRECHT redactie: A.N. Beets H.L.Ph. Leeuwenberg J.G. Riphaagen Samsom Uitgeverij bv, Alphen aan den Rijn, 1985 Dit overzicht is bijgewerkt tot 1 september 1984. Voor deze uitgave werd financiëleJ, steun verleend door het Ministerie van Welzijn, Volksgezondheidg en Cultuur, het Provinciaal Bestuur van Utrecht en het Gemeentebestuur van Utrecht. Copyright © 1985 Samsom Uitgeverij, The Netherlands. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of Samsom Uitgeverij. ISBN 90 14 03240 2 INHOUD Woord vooraf 1 Kaartjes van gemeenten en waterschappen 2 Inleiding 11 1 Algemeen 11 2 Archieven 11 2.1 Archieven, archiefbewaarplaatsen, verzamelingen 11 2.2 Openbaarheid en toegankelijkheid 12 3 Archiefvormende instellingen 13 3.1 Gewestelijke besturen en provinciale instellingen en ambtenaren 13 3.1.1 Vóór 1580 13 3.1.2 1580-1795 19 3.1.3 1795-1814 22 3.1.4 Na 1814 26 3.2 Plaatselijke bestuurs- en rechtsinstellingen 27 3.2.1 Stadsbestuur vóór 1795 27 3.2.2 Stadsbestuur na 1795 30 3.2.3 Bestuurs- en rechtsinstellingen op het platteland vóór 1795 .. 31 3.2.4 Bestuursinstellingen op het platteland na 1795 34 3.3 Rechtspraak na 1795 36 3.4 Notarissen 38 3.5 Waterschappen 39 3.6 Niet-overheidsinstellingen 43 3.6.1 De rooms-katholieke kerk en de oud-katholieke kerk van Neder- land 43 3.6.2 De hervormde kerk 48 3.6.3 De overige kerkgenootschappen 51 3.6.4 Huizen, heerlijkheden en families 54 3.6.5 Andere instellingen 55 3.7 Rijksinstellingen in de provincie sinds 1795 56 4 Gebruik van het overzicht 57 4.1 Rangschikking van de gegevens 57 4.2 Toelichting op de gegevens per bewaarplaats 60 4.3 Toelichting op de gegevens per archief 60 4.4 Lijst van afkortingen 61 V INHOUD Rijksarchief in de provincie Utrecht 63 1 Archieven van de overheid 63 1.1 Gewestelijke besturen en provinciale instellingen en ambtenaren 63 - Vóór 1795 63 - 1795-1813 65 - Na 1813 66 1.2 Rechterlijke instellingen 67 - Vóór 1811 67 - Vanaf 1811 69 1.3 Notarissen 71 1.4 Registers van de burgerlijke stand en retroacta van de burgerlijke stand 72 1.5 Weeskamers; registers van eigendomsovergang 72 1.6 In de provincie werkzame rijksorganen 73 - Justitie 73 Financiën 74 Verkeer en waterstaat 74 Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening 75 Defensie 76 Economische zaken 76 Landbouw en visserij 76 Sociale en gezondheidszorg 77 Onderwijs, wetenschap en cultuur 77 1.7 Marken 78 1.8 Gemeenten 78 1.9 Water- en veenschappen 79 1.11 Overige overheidsorganen 91 2 Niet-overheidsarchieven 91 2.1 Instellingen van economische aard 91 - Handel en industrie 91 - Verkeer en vervoer 92 - Vrije beroepen 92 2.2 Instellingen van sociale zorg 93 2.3 Vak- en standsorganisaties en -fondsen 93 2.4 Instellingen op het gebied van de volksgezondheid 94 2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur 94 - Onderwijs 94 Wetenschap 94 Cultuur 95 2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag 95 VI INHOUD —Instellingen op politieke grondslag 95 —Instellingen op ideële grondslag 95 2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven 96 Algemeen 96 Rooms-kátholieke kerk 96 ——Kloosters, kapittels en memoriecolleges 96 — —Hollandse Zending 98 —— Parochies 99 — —Overige 100 — Oud-katholieke kerk 100 — Nederlandse Hervormde kerk 101 —Gereformeerde kerken 104 — Andere geloofsgemeenschappen 107 — —Evangelische Broedergemeente 107 ——Overige 109 2.9 Huizen en heerlijkheden 109 2.10 Families 116 2.11 Personen 119 3 Verzamelingen 119 3.2 Bibliotheek 119 3.4 Prenten en kaarten 120 3.5 Zegels en lakafdrukken van zegelstempels 120 3.7 Overige vezamelingen 121 Gemeente Abcoude 123 Gemeente Amerongen 124 Gemeentelijke archiefdienst Amersfoort 125 1 Archieven van de overheid 125 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur 125 —Secretarie 126 —Raadscommissies 127 —Leden van het college van B. en W. 127 —Instellingen ten behoeve van het personeel der gemeente 127 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 127 — Rechtspraak 127 — Bevolking 127 —Financiën 127 —Openbare werken 128 VII INHOUD —Openbare orde en veiligheid, defensie 128 —Economische zaken 128 —Sociale zorg ] 28 —Gezondheidszorg 129 — Onderwijs 129 — Cultuur 130 1.3 Organen van intergemeentelijke samenwerking 130 1.4 Organen van geannexeerde ambachten en gemeenten 130 1.5 Organen van waterschappen 131 1.7 Organen van de centrale overheid 131 2 Niet-overheidsarchieven 131 2.1 Instellingen van economische aard 131 2.2 Instellingen van sociale zorg 132 2.3 Vak- en standsorganisaties en - fondsen 133 2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs en cultuur 133 —Onderwijs 133 —Cultuur 134 2.6 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen 134 2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag 135 2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven 135 2.9 Huizen en heerlijkheden 136 2.10 Families 136 2.11 Personen 136 3 Verzamelingen 137 3.1 Handschriften 137 3.2 Bibliotheek 137 3.3 Kranten 137 3.4 Prenten en kaarten 138 3.7 Overige verzamelingen 138 Gemeente Baarn 139 1 Archieven van de overheid 139 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur 139 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 139 1.3 Organen van intergemeentelijke samenwerking 140 2 Niet-overheidsarchieven 140 3 Verzamelingen 140 Gemeente Benschop 141 VIII INHOUD Gemeente De Bilt 141 Gemeente Breukelen 143 Gemeente Bunnik 145 Gemeente Bunschoten 146 Gemeente Cothen 147 Gemeente Doorn 148 Gemeente Driebergen-Rijsenburg 149 Gemeente Eemnes 150 Gemeente Harmelen 151 Gemeente Houten 151 Gemeente Kamerfik 152 Gemeente Kockengen 153 Gemeente Langbroek 154 Gemeente Leersum 155 Gemeente Leusden 156 Gemeente Linschoten 157 Gemeente Loenen 157 Gemeente Loosdrecht 159 Gemeente Lopik 159 Gemeente Maarn 160 Gemeente Maarssen 160 Gemeente Maartensdijk 161 Gemeente Montfoort 162 Gemeente Mijdrecht 162 Gemeente Nieuwegein 163 Gemeente Nigtevecht 164 Gemeente Oudewater 164 Gemeente Polsbroek 165 Gemeente Renswoude 165 Gemeente Rhenen 166 Gemeente Snelrewaard 167 Gemeente Soest 167 Gemeentelijke archiefdienst Utrecht 169 1 Archieven van de overheid 169 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur 169 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 170 - Rechtspraak 170 - Bevolking 170 - Financiën 171 IX INHOUD - Openbare werken 172 - Openbare orde en veiligheid, defensie 172 - Economische zaken 173 - Sociale zorg 174 - Gezondheidszorg 175 - Onderwijs, wetenschap en cultuur 176 1.4 Organen van stadsheerlijkheden, geannexeerde ambachten en ge- meenten 177 - Stadsheerlijkheden 177 - Geannexeerde gemeenten 178 1.7 Organen van de centrale overheid 179 2 Niet-overheidsarchieven 179 2.1 Instellingen van economische aard 179 2.2 Instellingen van sociale zorg 181 - Armen- en bejaardenzorg 181 - Gods- en gasthuizen 184 - Volkshuisvesting 185 - Hulpverlening in verband met bijzondere omstandigheden . 186 2.3 Vak- en standsorganisaties en -fondsen 186 2.4 Instellingen op het gebied van de volksgezondheid 187 2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur 188 - Onderwijs 188 - Wetenschap 188 - Cultuur 189 2.6 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen 190 - Sportverenigingen 190 - Studentenverenigingen 191 - Overige ontspanningsverenigingen 192 2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag 192 2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven 193 - Rooms-katholieke kerk 193 - Nederlandse Hervormde kerk 194 - Gereformeerde kerken 195 - Andere geloofsgemeenschappen 195 2.10 Families 196 2.11 Personen 197 3 Verzamelingen 198 3.1 Handschriften 198 3.2 Bibliotheek 198 X INHOUD 3.3 Kranten 198 3.4 Prenten en kaarten 199 3.5 Zegels en afdrukken van zegelstempels 199 3.6 Geluidsbanden en grammofoonplaten 200 3.7 Overige verzamelingen 200 Gemeente Veenendaal 201 Gemeente Vinkeveen en Waverveen 202 Gemeente Vleuten-De Meern 203 Gemeente Willeskop 205 Gemeente Wilnis 205 Gemeente Woudenberg 207 Gemeente Wijk bij buurstede 208 Gemeente IJsselstein 209 Gemeente Zegveld 209 Gemeente Zeist 210 1 Archieven van de overheid 210 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur 210 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 210 3 Verzamelingen 212 Streekarchivariaat Zuid-West Utrecht 213 3 Verzamelingen 213 3.2 Bibliotheek 213 3.3 Kranten 213 3.4 Prenten 214 Gemeente Benschop 214 Gemeente Harmelen 216 Gemeente Linschoten 217 Gemeente Lopik 219 Gemeente Montfoort 220 Gemeente Nieuwegein 221 Gemeente Oudewater 222 Gemeente Polsbroek 224 Gemeente Snelrewaard 224 Gemeente Willeskop 225 Gemeente IJsselstein 225 Waterschap de Eem 229 Waterschap Heiligenbergerbeek 229 XI INHOUD Index op namen 231 Index op trefwoorden 244 XII WOORD VOORAF De belangstelling in de zorg voor de archieven heeft in de naoorlogse jaren een grote vlucht genomen. Niet alleen is het aantal archiefbezoekers, zowel wetenschappelijke onderzoekers als amateur-historici en genealogen, sterk toegenomen, maar ook is als