Taternik 3 1978
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
http://pza.org.pl TREŚĆ To był mocny sezon! (J. Nyka) ... 97 Badania skażeń globu —• polskie wy prawy lodowcowe (Z. Jaworowski) 98 Zima 1977-78 w Tatrach (A. Machnik) 102 Wielka grań Tatr zimą (P. Malinow ski, J. Olszewski i K. Żurek) . 105 Lodowy Szczyt od wschodu (M. Pelc) 106 Kaukaz 1978 (Z. Laskowski i K. Zdzi- towiecki) 107 Polacy w górach Iranu (S. Matalew- ski, H. Bednarek, K. Ignas i J. Ja worski) 108 Nie zdobyte szczyty siedmiotysięczne (Z. Kowalewski) 111 Nanga Parbat 1977 (A. Zyzak) . 113 Siedem dni w październiku (M. Pro- nobis) 115 Medale dla zdobywców .... 117 O wysokościach w masywie Kang- chendzóngi (L. Cichy i Z. Kowa lewski) 1*3 Himalaje —wiosna 1978 (W. Brański) 119 Mur Kuhi Szchaur — Kuhi Nadir Szah (J. Wala) 120 Xixiabangmafeng (Z. Antoniewicz) . 122 Mistrzostwa ZSRR w alpinizmie 1977 (AJ. Polaków) ' . 122 W skrócie 124 Szkolenie instruktorów w Z3RR (G.I. Szalajew) 125 Góry i alpinizm w Szwecji (J. Ny- stróm) 126 Jaskiniowa działalność zagraniczna 1977 (M. Sygowski) 127 Trzeci biwak w Bańdziochu (W.W. Wiśniewski) 123 Nowe drogi w Tatrach .... 129 Co nowego w Tatrach? . 130 Różne góry, różne lata . 131 Notatnik wysokogórski . 131 Wyprawy w góry egzotyczne . 133 Jaskinie i speleologia 135 Wieści organizacyjne 137 Wypadki i ratownictwo 139 Pożegnania 140 Chrońmy przyrodę gór . 141 Sprzęt i ekwipunek 142 Poprawki i uzupełnienia .... 143 Na okładce: W górnej części lodowca Baltoro — w głębi "Wierzchołek Gasherbrum IV. Fot. Janusz Onyszkizicioz Zdjęcie obok: Pobieranie prób ze ściany szcze liny w lodowcu Jatunjampa w Andach Peru wiańskich. Wyraźnie widać roczną stratyfikację lodu. Arty':uł na s. 93. http://pza.org.pl ~ TATERNIK To był mocny sezon To lato nie szczędziło nam emocji — do Rudziński. Poprowadziła ona nową, wielce brych i złych. Zaczęło je wspaniałe podwójne trudną drogę od północy na Tiricz Mir zwycięstwo wyprawy PKG na Kangchen- Wschodni (7692 m) — od Przełęczy Wschod dzóndze (s. 117), które ostatecznie utwierdziło niej — skalną wschodnią granią. W dniach pozycję Polski w światowym klubie zdo 10, 11 i 13 sierpnia na szczyt weszłi kolejno: bywców najwyższych szczytów Globu, a któ Jerzy Kukuczka, Tadeusz Piotrowski i Michał rego znaczenia sami jeszcze w pełni nie Wroczyński, 2 Jugosłowianie, wreszcie 2 Ju umiemy docenić. Potem zaczęły się wyjazdy gosłowianie i Polak Jerzy Ożóg. Mimo 3700 m w Alpy, w Kaukaz, w Hindukusz, w Pamir — deniwelacji, ekipie wystarczyły tylko 4 obo do zamiaru spędzenia łata w Tatrach wstyd zy- się było przyznawać. Z Alp od razu przyszły Znakomicie spisały się też nasze panie. An wieści o złej pogodzie: opady, w ścianach na Skowrońska i Halina Kaniut dokonały zima, lawiny uniemożliwiające wspinaczki. kilku wejść w Delfinacie, Irena Kęsówna Nie trzeba było długo czekać na depesze i Ewa Panejko przeszły w ładnym stylu dro o tragicznych wypadkach, niestety także pol gę Cassina na Torre Trieste a następnie skich. Były one po części spowodowane drogę Livanosa na Torre Venezia. Mimo ciężr trudnymi warunkami, głównie jednak — co kich warunków, aż 7 dróg zebrały w Alpach tu ukrywać — niepełną dojrzałością sporto Anna Czerwińska i Krystyna Palmowska; wą grup, jakie tego lata licznie wyruszyły w tym północną ścianę Les Courtes, północ za granicę, wysyłane przez kluby i klubiki. ny filar Les Draites i wschodnią ścianę Mont Z powrotem w kraju jako jedni z pierw Blanc drogą Major. szych zameldowali się uczestnicy centralnego wyjazdu w Kaukaz — z pięknymi wynikami, 0 których piszemy na s. 107. Niewiele póź Przykre opóźnienie się tego numeru „Ta niej powróciły ekipy PZA z radzieckiego Pa ternika", który do czytelników dotrze dopie miru. Zespół Janusza Mączki — oprócz niego ro pod koniec listopada, ma ten przynajmniej Aleksander Lwów, Ludwik Wilczyński i Ja dobry skutek, że omówienie sezonu możemy nusz Skorek — dokonał II (I?) wejścia skal zamknąć dwoma świetnymi sukcesami, po nym południowo-zachodnim filarem południo dobnie jak Tiricz Mir wynikłymi z współpra wej ściany na południowy wierzchołek cy międzynarodowej. Pierwszy, to przejście (6950 m) Pika Riewołucji — z 4 biwakami j500-metrowego południowego filara Chan- 1 długim, skomplikowanym zejściem. Andrzej gabang (6864 m) w Garhwalu przez doborową Czok (kierownik), Walenty Fiut, Krzysztof polsko-brytyjską czwórkę w składzie Woj Pankiewicz i Krzysztof Wielicki przeszli naj ciech Kurtyka, Alex Maclntyre, John Porter pierw południowo-zachodnią ścianę Pika i Krzysztof Żurek — w jednym śmiałym ata Korżeniewskoj (7105 m) słynną drogą Do ku, bez obozów i poręczowań (20—27 wrześ browolskiego (5B), następnie zaś dokonali nia). Jeśli chodzi o sumę trudności skalnych i rekordowego dwudniowego wejścia na Pik czystość stylu przejścia, droga ta nie ma rów Kommunizma (7483), z zejściem trzeciego nej wśród dotąd wytyczonych skalnych dróg dnia do bazy. Radzieccy szefowie zgrupowań Himalajów. Drugi sukces, to oczywiście wej pamirskich uznali oba polskie zespoły, za ście Wandy Rutkiewicz na Mount Everest najlepsze w tym roku zagraniczne reprezen (8848 m), o którym tak głośno było w całej tacje na Pamirze. naszej prasie. Pierwsza Polka, pierwsza ko bieta spoza Azji, trzecia kobieta w, ogóle. Z drugiej półkuli nadeszła depesza o pięk Absolutny polski rekord wysokości, wprowa nych wynikach małej wyprawy AKA z Ka dzenie Polski do ciągle jeszcze szczupłej gro towic, pod kierownictwem Kazimierza Mal madki zdobywców najwyższego szczytu Zie czyka. Weszła ona na ok. 10 szczytów, w tym mi. Data 16 października 1978 zamyka pewną północną granią na Huandoy Este (I polskie epokę w historii alpinizmu polskiego, a tego wejście), nową drogą na Aguja Nevada II roku jest jedną z najważniejszych w całym oraz nową, również bardzo trudną drogą na sporcie polskim. Piramidę de Garcilaso. O kapitalnym sukce sie polsko-jugosłowiańskiej wyprawy na Ti- Mocny sezon, bogaty sezon... ricz Mir zameldował jej kierownik, Stanisław JOZEF NYKA http://pza.org.pl 97 ZBIGNIEW JAWOROWSKI Badania skażeń globu - polskie wyprawy lodowcowe W latach od 1972 do 1977 Centralne Labo ratorium Ochrony Radiologicznej w Warsza wie zorganizowało^ 7 wypraw w rejony wyso kogórskie i arktyczne, z których 4 miały cha rakter międzynarodowy. Celem ich było zba danie rozprzestrzeniania się w atmosferze Zie mi skażeń przemysłowych i pochodzących z wybuchów jądrowych. Badania te miały również stwierdzić, w jalkim stopniu w ciągu ubiegłych kilkuset lat zwiększyły się zawarto ści tóksycznyoh -metali ciężkich i naturalnych radionuklidów w środowisku okolic globu od ległych od wielkich centrów przemysłowych. Nasze poprzednie prace wskazywały, że w opa dach atmosferycznych, zachowanych w posta ci rocznych warstw lodu w miniaturowych Proi. dr Zbigniew Jaworowski na lotnisku w Kat „lodowcach" znajdujących się w Wielkim mandu Kotle Mięguszowieckim i w Jaskini Lodowej Fot. Wiesław Maczek w Ciemniaku, zawartość ołowiu zwiększyła się w ciągu ubiegłego stulecia 30 razy, zawartość radu-226 50 razy a pyłów mineralnych 160 ra zy (1,2). Sądziłem wówczas, że tak silne ska niej Europie. Obserwacje z Tatr nie mogły żenie środowiska ma charakter lokalny lub re więc być użyte do oceny wpływu działalności gionalny, ten. jest powodowane rozwojem człowieka na skażenie biosfery w sikali całego przemysłu w Polsce, Czechosłowacji i zachód- globu. Podobnie miała się sprawa z wynika mi nielicznych podobnych badań prowadzo nych na Grenlandii i w Antarktyce, tj. w re jonach wyjątkowo czystych. Z tego powodu we współpracy z Amerykań ską Agencją Ochrony Środowiska (kontrakt z26 PYL Ra MINER, badawczy polsko-amerykański nr 5-536-1) pCi/kg mg/kg przeprowadziliśmy badania skażeń głównych 0,300 - 600 rejonów geograficznych Ziemi, których wyniki mogą być użyte do oceny sytuacji globalnej. Lodowce są szczególnie dobrymi obiektami - 500 do tego rodzaju studiów, ponieważ -można je znaleźć niemal na wszystkich szerokościach geograficznych, a przechowują one opady atmosferyczne, których wiek sięgać może kil 0,200 - pyt - 400 kuset a nawet wielu tysięcy lat. Stanowią one przy tym najczystszą część powierzchni pla nety, gdzie najłatwiej jest zauważyć zmia - 300 ny wywołane zwiększonym opadaniem pyłów 226 Ra wprowadzonych do atmosfery przez, człowieka. Patrząc z perspektywy kilku lat, jakie upły 0.100 - - 200 nęły od chwili podjęcia przez nas programu badań, będących monitorowaniem globalnych skażeń, widzę, że praca ta była możliwa w znacznej mierze dzięki istnieniu w Polsce • 100 silnego środowiska alpinistycznego-, tj. licznej - grupy ludzi dysponujących wysokiej jakości sprzętem i mających bogate doświadczenie wysokogórskie oraz umiejętność organizowa 1880 1900 1920 1940 1970 LATA nia i bezpiecznego realizowania trudnych przedsięwzięć wyprawowych. Przygotowanie techniczne wszystkich wy Stężenie pyłu mineralnego 1 radu-226 w szczątko praw prowadzane było przez Zbigniewa Kry wym lodowcu w Wielkim Kotle Mięguszowieckim w Tatrach. sę. Bagaż ważył zwykle od 1,6 do 4 ton, w tym Oprać. Zbigniew Jaworowski wyposażenie naukowe około 800 kg. Używali- 98 http://pza.org.pl śmy namiotów produkcji Zakładów Sprzętu waliśmy zawarty w lodzie pył organiczny Technicznego i Turystycznego w Legionowie — i mineralny. Po przesączeniu prób mierzyli typu Turnia, Marnry, a także specjalnie dla śmy Objętość wody, która została odsączona. nas szytych namiotów bazowych projektu Ma Do kraju przywoziliśmy kolumny jonowy cieja Kuczyńskiego. mienne, próbki pyłu i osobno pobrane małe W czasie wypraw pobieraliśmy od 16 do objętości wody do badania zawartości rtęci. 31 prób lodu o wadze od 14 do 20 kg każda. Na miejscu