Recht of Schade

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Recht of Schade Recht of Schade Vrije Universiteit Recht of Schade Een geschiedenis van particuliere ziektekostenverzekeraars en hun positie in het Nederlandse zorgverzekeringsbestel, 1900-2006 ACADEMISCH PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad Doctor aan de Vrije Universiteit Amsterdam, op gezag van de rector magnificus prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten, in het openbaar te verdedigen ten overstaan van de promotiecommissie van de Faculteit der Geneeskunde op dinsdag 10 september 2013 om 13.45 uur in de aula van de universiteit, De Boelelaan 1105 door Robert Arnoldus Antoon Vonk geboren te Middelburg promotor: prof.dr. E.S. Houwaart copromotor: dr. K.P. Companje Woord vooraf ‘The White Rabbit put on his spectacles. ‘Where shall I begin, please your Majesty?’ he asked. ‘Begin at the beginning,’ the King said gravely, ‘and go on till you come to the end: then stop’. Lewis Caroll, Alice’s adventures in Wonderland Een zekere mate van monomanie is voor het schrijven van een proefschrift een absolute vereiste, maar het is voor de omgeving van de schrijver niet altijd prettig. Een woord van excuus is hier wel op zijn plaats. Ik zal mijn leven beteren… Dat gezegd hebbende, wil ik natuurlijk ook mijn dank uit- spreken. In de vier jaar dat ik aan dit proefschrift heb gewerkt, heb ik on- noembaar veel steun gehad aan de mensen om mij heen. In de eerste plaats, wil ik me hier richten tot het bestuur van de Stichting Historie Ziekenfondswezen. Zonder de financiële steun van de Stichting HiZ had het onderzoek, waarvan dit proefschrift een resultaat is, niet hebben kunnen plaatsvinden. Ik ben Eggo Boer, Paul Overmars, Niek de Jong en Walter Annard zeer erkentelijk voor het vertrouwen dat ze in mij hebben gesteld. Een bijzonder woord van dank verdient Steef Weijers. Hij heeft zich op beslissende momenten, niet alleen vanuit de Stichting HiZ, maar ook vanuit de Stichting VNZ, sterk gemaakt voor dit project. Steef, (ik ben hier maar even zo vrij), zonder jouw inzet was dit project er niet gekomen. Heel veel dank daarvoor. Ik ben alle collega’s van de afdeling Metamedica van het VU medisch centrum dankbaar voor het feit dat ze me zes jaar lang in hun midden hebben opgenomen: de eerste twee jaar nog als junior, later als onderzoeker in opleiding. Ik kan terugkijken op een mooie tijd, hoewel ik de beslissing om niet verder te gaan met medische geschiedenis als onderzoeksgebied nog steeds betreur. Een paar collega’s wil ik hier met name noemen. Ten eerste iedereen die in de afgelopen zes jaar deel heeft uitgemaakt van de gezelligste kamer van de afdeling, A-322: John van Wielink, Karel-Peter Companje, Danièle Rigter, Leo van Bergen, Stephen Snelders, Joeri Tjitra, Andrea Ruissen en Marjanne van Zwol. We hebben in die zes jaar gezamenlijk, al dan niet onder het genot van een kopje koffie, heel wat wereldproblemen opgelost. Bovendien moet ik jullie geduld prijzen. Ik was, zeker vroeg in de ochtend, lang niet altijd de meest spraakzame collega. Danièle, John en 5 RECHT OF SCHADE Karel-Peter, ik hoop dat het Kenniscentrum Historie Zorgverzekeraars – en onze samenwerking – ook in de toekomst gewoon door zal gaan. Daarnaast wil ik in dit voorwoord ook Frans Meijman niet ongenoemd laten. Frans, ik heb je, als ik weer eens aanslofte voor een ‘pastoraal’ gesprek, meer dan eens van je werk afgehouden, maar ik heb veel aan onze gesprek- ken gehad, zowel in persoonlijk als in wetenschappelijk opzicht. Zonder de ondersteuning van ons onvolprezen secretariaat, Patricia Brinkman en Deborah van Tiel, was ik allang verdwaald in het administratieve doolhof dat een grote organisatie eigen is. Heel veel dank voor jullie ondersteuning. Ik ben het Verbond van Verzekeraars bijzonder erkentelijk voor het feit dat het mij, zonder veel omhaal, toegang heeft gegeven tot zijn archieven. Het getuigt van een geloof in openheid die andere organisaties niet altijd hebben. Zonder dat materiaal was het proefschrift er niet gekomen. De mensen van het Centraal Archief van het Verbond van Verzekeraars ver- dienen een bijzonder woord van dank: Heiko Ebeling, Ed de Vrieze, Paul Jongeling en Fred ten Hove. Er zijn weinig plaatsen waar ik tijdens mijn loopbaan als promovendus zo hartelijk ben ontvangen als bij jullie. Ik ben ook Theo Polfliet, de beheerder van de historische bibliotheek van ASR Verzekeringen in Utrecht, dankbaar voor zijn hulp en belangstelling. De bijlage en een groot deel van de eerste twee hoofdstukken zouden er, zonder de immense hoeveelheid verzekeringstijdschriften en -jaarboeken uit de ASR-bibliotheek, heel anders hebben uitgezien. In de loop van mijn onderzoek heb ik met een groot aantal mensen gesproken. Ik wil hier in het bijzonder G.W. de Wit, Ad Bouwmeester, Ton van Bijsterveldt, Henk Anbeek († 2010) en Wim Snooy bedanken voor het feit dat ze mij wegwijs hebben gemaakt in de wereld van ziektekostenver- zekeringen en mij materiaal hebben aangereikt waarmee ik dit proefschrift kon verrijken. Ik wil tevens Erik Schut bedanken voor het feit dat hij de afgelopen jaren met enige regelmaat delen van dit proefschrift (in oervorm) van commentaar heeft voorzien. Erik, ik heb veel aan onze gesprekken gehad. Helaas heb ik niet alles ‘korter kunnen opschrijven’, maar ik hoop dat dit boek er desalniettemin mee door kan. Medische geschiedenis, in het bijzonder de geschiedenis van de moderne gezondheidszorg, is mij in de afgelopen zes jaar na aan het hart komen te liggen. Ik prijs me dan ook gelukkig dat ik als lid van de kernstaf verbonden ben aan het Mastertraject Medische Geschiedenis. Ik wil de leden van de kernstaf, Eddy Houwaart, Hans de Waardt, Harm Beukers, Toine Pieters, Manfred Horstmanshoff, Annette Bierman en sinds kort ook Gemma Blok en Rina Knoeff, bedanken. Ik heb van ieder van jullie bijzonder veel geleerd. 6 WOORD VOORAF Ik kan (en wil) hier ook niet voorbijgaan aan twee andere ‘gelijkgestemde geesten’, Kees-Jan van Klaveren en Paul van Trigt. We hebben met het Netwerk Medische Geschiedenis een podium voor jonge onderzoekers gemaakt dat hopelijk ook in de toekomst nog van waarde zal zijn. Dat geldt ook voor het tijdschrift Geschiedenis der Geneeskunde. Ik heb met mijn mederedactieleden, Bob Van Hee, Vincent Van Roy, Cornelis van Tilburg, Guy De Munck, Karine van ’t Land en David Guilardian, met veel plezier mogen samenwerken. Ik ben blij dat de toekomst van het tijdschrift – zij het in aangepaste vorm – ook voor de komende jaren gegarandeerd is. Zoals hierboven wel is gebleken, functioneert een onderzoeker, hoe monomaan ook, nooit in het luchtledige. De steun van andere aio’s en oio’s is zelfs onontbeerlijk. Mijn jaarcohort van de onderzoeksschool, N.W. Posthu- mus Instituut, heeft een belangrijke rol gespeeld bij het delen van de smart die promoveren eigen is. Maar ik wist me ook gesteund door goede vrienden binnen en buiten de academie, zoals Peter van Dam, Bram Mellink en Marnix Schot. En dan de andere leden van de Bende van Vier: Tijmen Lucie, Joost Bende en Dirk-Jaap Klaassen. Heren, zonder jullie vriendschap was ik waarschijnlijk tijdens het schrijven van dit proefschrift een kluizenaar geworden. Bovendien hebben Tijmen en Joost mij voor de nodige taalfouten en onduidelijkheden behoed. Er zijn mensen die bij het uitspreken van woorden van dank snel over het hoofd worden gezien. Gelukkig is het vanzelfsprekend dat ik met al mijn zorgen, luimen en geluk bij mijn ouders, Arnold en Riet Vonk, en bij mijn zussen en broer, Anneke, Marieke en Anton, terecht kan. De afgelopen jaren zijn spannend geweest en de toekomst is nog ongewis, maar samen sta je sterk. Anna, alles wat ik over jouw rol in mijn leven zou kunnen zeggen, doet je tekort. Je hebt met veel geduld al mijn stukken, hoe lang ook, doorgenomen. Bovendien, heb je in de vier jaar dat ik aan dit boek heb gewerkt, met deze knorrige en soms mentaal afwezige man in één huis moeten leven. Lieve Anna, zonder jou ben ik onaf. Met jou ben ik meer dan mezelf. Robert Vonk, 26 februari 2013 7 Inhoud Woord vooraf 5 Lijst met tabellen en figuren 11 Inleiding 13 1 Over vrijbuiters, verzekeraars en het ontstaan van een markt, 1900-1939 33 1.1 Structurele ontwikkelingen in de verzekering van zorg, 1900-1939 34 1.2 Het ontstaan van een markt voor particuliere ziektekostenverzekeringen 39 1.3 De particuliere ziektekostenverzekering: een andere kijk op de verzekering van zorg 53 1.4 De dynamiek van een ongereguleerd systeem van ziektekostenverzekeringen 62 Samenvatting 83 2 De Duitse bezetting en de geboorte van een publiek-privaat systeem, 1940-1945 89 2.1 Structurele ontwikkelingen in de verzekering van zorg, 1940-1946 90 2.2 De gevolgen van de Duitse bezetting: verzekeraars in dienst van de staat 92 2.3 Het Ziekenfondsenbesluit: de staat in dienst van het volk 100 2.4 De geboorte van een publiek-privaat systeem 112 Samenvatting 123 3. Het toegankelijkheidsideaal en de expansie van de verzorgingsstaat, 1946-1968 127 3.1 Structurele ontwikkelingen in verzekering van zorg, 1945-1968 128 3.2 De botsing tussen het verzekeringsbeginsel en het verzorgingsideaal, 1945-1949 133 3.3 De assimilatie van de verzorgingslogica, 1950-1959 156 3.4 De inlijving van verzekeraars in het ziektekostenverzekeringsbestel, 1960-1968 169 Samenvatting 188 4 De onmogelijkheid van solidariteit, 1969-1986 193 4.1 Structurele ontwikkelingen in de verzekering van zorg, 1969-1986 194 4.2 Barsten in het verzorgingsideaal, 1968-1977 199 4.3 De wederopstanding van de verzekeringslogica, 1977-1986 225 Samenvatting 255 5 Zoeken naar een nieuw evenwicht, 1986-2006 261 5.1 Structurele ontwikkelingen in de verzekering van zorg, 1986-2006 262 5.2 Het achterhoedegevecht
Recommended publications
  • Nederlandse Politieke Houding Ten Aanzien Van VN-Vredesoperaties Een Casestudy Van De Nederlandse Deelname Aan De Vredesoperatie in Korea
    Nederlandse politieke houding ten aanzien van VN-vredesoperaties Een casestudy van de Nederlandse deelname aan de vredesoperatie in Korea 1 Geschiedenis-Bachelor Eindwerkstuk (GE3V14054) Isa Verwaal 5910803 Frank Gerits 1 A.R.J. ten Velde, de Nederlandse deelname aan de Korea-Oorlog (Utrecht: Rijksuniversiteit, Instituut voor Geschiedenis, 1983). 1 2 Inhoudsopgave Samenvatting 5 Inleiding 6 Hoofdstuk 1: Nederlandse doelen tijdens de missie 11 1.1 Geen betere keuze 12 1.2 VS te vriend houden 13 Hoofdstuk 2: Samenwerking met andere landen 16 2.1 Nederland kon niet achterblijven 17 2.2 Militaire samenwerking 19 Hoofdstuk 3: Economische impact 21 3.1 Nasleep Tweede Wereldoorlog 22 3.2 Nederlands beleid tijdens de missie 23 3.3 Gevolgen van deelname aan de missie 24 Conclusie 26 Literatuurlijst 27 Plagiaatverklaring 29 3 4 Samenvatting Het doel van deze bachelor scriptie is om het antwoord op de onderzoeksvraag: “Wat is de politieke houding van Nederland ten aanzien van VN-vredesoperaties?” te vinden. Dit wordt gedaan middels een casestudie, namelijk de vredesoperatie in Korea (1950-1954): het Nederlands Detachement Verenigde Naties (NDVN), en door middel van drie hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk onderzoekt de doelen van Nederland tijdens de missie in Korea. Hieruit blijkt dat het doel van Nederland hetzelfde was als dat van de VN, namelijk de wereldvrede waarborgen. Echter, daarachter hield zich het werkelijk doel van Nederland schuil; het behouden van een goede relatie van de VS. Het tweede hoofdstuk gaat vervolgens in op de samenwerkingsverbanden van Nederland met andere landen. Uit dit hoofdstuk wordt duidelijk dat Nederland voornamelijk samenwerkte met de VS, maar dat het samenwerkingsverband niet evenredig was.
    [Show full text]
  • In Oorlog Met Het Katholieke Compromis
    In oorlog met het katholieke compromis Katholieke studenten tijdens het interbellum en de verhouding tot de Doorbraak S.C.W. Beentjes S1259547 [email protected] Thesis History Track: Political Culture and National Identities 30 ECTS Dr. P.W. van Trigt 3 mei 2019 Omslagafbeelding: Jan Toorop, Kaftillustratie Annuarium der Roomsch Katholieke Studenten, 1927. 1 Inhoudsopgave Inleiding 4 Methodologie en bronnen 7 Historiografisch debat 10 1. De katholieke student: een nieuwe soort? 14 2. Het idealistisch apostolaat 28 3. Politiek van gelijkgestemden en andersdenkenden 48 4. Een katholieke actie voor Brabant 68 5. Kroon op de katholieke emancipatie 87 Epiloog 104 Conclusie 105 Literatuur en bronnen 108 2 3 Inleiding Op de voorpagina van Het Parool van 27 april 1946 stond, tussen artikelen over ‘bevrijdingssigaretten’ en schadevergoedingen voor Italië, een interview met Joan Willems (1909-1974). De katholieke Willems werd geïnterviewd over zijn keuze om samen met enkele andere katholieke jongeren zich aan te sluiten bij de pas opgerichte Partij van de Arbeid. Hij werd in de begeleidende tekst door de redactie van Het Parool gevierd als een van ‘de voorbereiders van de groote politieke doorbraak in het politieke leven’. Volgens de krant zou hij een jonge student zijn en voorzitter van de katholieke studentenvereniging in Amsterdam. In die hoedanigheid was hij zelfs vóór de bezetting al een groot bepleiter geweest van het doorbreken van de hokjesgeest onder studenten. Zo zou hij als eerste contact gelegd hebben tussen de verschillende studentencorpora.1 Twee dagen nadat het artikel was verschenen, ontving de hoofdredactie van het Parool een brief namens het bestuur van de Amsterdamse katholieke studentenvereniging Sanctus Thomas Aquinas.
    [Show full text]
  • Verloren Vertrouwen
    ANNE BOs Verloren vertrouwen Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1967-2002 Boom – Amsterdam Verloren vertrouwen Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1967-2002 Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Radboud Universiteit Nijmegen op gezag van de rector magnificus prof. dr. J.H.J.M. van Krieken, volgens het besluit van het college van decanen in het openbaar te verdedigen op woensdag 28 maart 2018 om 14.30 uur precies door Anne Sarah Bos geboren op 25 februari 1977 te Gouda INHOUD INLEIdINg 13 Vraagstelling en benadering 14 Periodisering en afbakening 20 Bronnen 22 Opbouw 23 dEEL I gEïsOLEERd gERAAkT. AftredEN vanwegE EEN cONfLIcT IN hET kABINET 27 hOOfdsTUk 1 dE val van mINIsTER dE Block, ‘hET mEEsT gEgEsELdE werkpAARd’ VAN hET kABINET-dE JONg (1970) 29 ‘Koop prijsbewust, betaal niet klakkeloos te veel’ 32 ‘Prijzenminister’ De Block op het rooster van de oppositie 34 Ondanks prijsstop een motie van wantrouwen 37 ‘Voelt u zich een zwak minister?’ 41 De kwestie-Verolme: een zinkend scheepsbouwconcern 43 De fusie-motie: De Block ‘zwaar gegriefd’ 45 De Loonwet en de cao-grootmetaal 48 Tot slot. ‘Ik was geen “grote” figuur in de ministerraad’ 53 hOOfdsTUk 2 hET AftredEN van ‘IJzEREN AdRIAAN’ van Es, staatssEcretaris van dEfENsIE (1972) 57 De indeling van de krijgsmacht. Horizontaal of verticaal? 58 Minister De Koster en de commissie-Van Rijckevorsel 59 Van Es stapt op 62 Tot slot. Een rechtlijnige militair tegenover een flexibele zakenman 67 hOOfdsTUk 3 sTAATssEcretaris JAN GlasTRA van LOON EN dE VUILE was Op JUsTITIE (1975) 69 Met Mulder, de ‘ijzeren kanselier’, op Justitie 71 ‘Ik knap de vuile was op van anderen’ 73 Gepolariseerde reacties 79 In vergelijkbare gevallen gelijk behandelen? Vredeling en Glastra van Loon 82 Tot slot.
    [Show full text]
  • Animal-Testing Alternatives Valuesin
    PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/151524 Please be advised that this information was generated on 2021-09-27 and may be subject to change. lost in technication lost in technication Meggie Pijnappel Meggie Pijnappel lost in technication VOORKANT (WORDT APART AANGELEVERD) Why do so many research practices still use research animals, despite the societal wish to decrease the number of research Meggie Pijnappel animals, the existence of public policy that uncovering aims to stimulate the development of the alternative methods to animal experimen- latent tation and the sky-high potential of emerging technologies? In Lost in Tech- clash of societal nification - Uncovering the latent clash of societal values in Dutch public policy values in Dutch public on animal-testing alternatives, Meggie Pijnappel oers a critical reection on the technical promises of the established policy discourse on discourse coalition on animal-testing alternatives in the Netherlands. Her animal-testing alternatives research focuses on the intersection of policy, research funding and research practices in translating abstract societal values on health, safety and animal welfare Meggie Pijnappel into concrete research programmes. This research not only shows the diculties that the transition towards an animal-free research world entails, but it also provides a means to stimulate more sustainable policy change. LOST IN TECHNIFICATION Uncovering the latent clash of societal values in Dutch public policy discourse on animal-testing alternatives Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Radboud Universiteit Nijmegen op gezag van de rector magnificus, prof.
    [Show full text]
  • Artikel Leidschrift
    ‘Fit to fight, not to vote?’ De curieuze geschiedenis van de kiesgerechtigde leeftijd in Nederland in internationaal perspectief, 1848-2017 Wim de Jong We will reduce the voting age to 16. At 16 you are eligible to pay tax, get married or even join the army. You deserve a vote.1 In juni 2017 verbaasde Labourleider Jeremy Corbyn de wereld door tegen alle eerdere verwachtingen in een overwinning te boeken in de snap election die Theresa May had uitgeroepen. Labour sloeg een flinke deuk in de conservatieve meerderheid, mede dankzij de vele jongeren die hun stem hadden uitgebracht. Waar commentatoren jongeren de schuld hadden gegeven van de Brexit, kwamen ze een jaar later wel in de benen voor het verkiezingsprogramma van Corbyn. De belofte om de kiesgerechtigde leeftijd naar zestien te brengen past helemaal in het op jongeren gerichte programma van Labour. In de campagne trok die belofte enige maar niet al teveel aandacht. May wees het idee direct van de hand.2 Van de vele aspecten van het democratische bestel, en de vele strijdpunten rond het kiesrecht, heeft dat van de kiesgerechtigde leeftijd tot nu toe weinig aandacht gehad. De geleidelijke verlaging van die leeftijd lijkt in de westerse wereld met weinig strijd gepaard te zijn gegaan. Historici hebben er dan ook geen overmatige aandacht aan besteed. Dit terwijl het een aspect is – evenals vergelijkbare institutionele elementen zoals de opkomstplicht – dat het zicht opent op fundamentele discussies binnen een zich ontwikkelende massademocratie. De problematiek van de kiesgerechtigde leeftijd houdt verband met de vraag wie wanneer gerechtigd is mee te beslissen over de gang van zaken.
    [Show full text]
  • TOBACCO CONTROL POLICY in the NETHERLANDS Between Economy, Public Health, and Ideology
    TOBACCO CONTROL POLICY IN THE NETHERLANDS Between Economy, Public Health, and Ideology Marc C. Willemsen Palgrave Studies in Public Health Policy Research Series Editors Patrick Fafard University of Ottawa Ottawa, ON, Canada Evelyne de Leeuw University of New South Wales Australia Liverpool, NSW, Australia Public health has increasingly cast the net wider. The field has moved on from a hygiene perspective and infectious and occupational disease base (where it was born in the 19th century) to a concern for unhealthy life- styles post-WWII, and more recently to the uneven distribution of health and its (re)sources. It is of course interesting that these ‘paradigms’ in many places around the world live right next to each other. Hygiene, life- styles, and health equity form the complex (indeed, wicked) policy agen- das for health and social/sustainable development. All of these, it is now recognized, are part of the ‘social determinants of health’. The broad new public health agenda, with its multitude of competing issues, professions, and perspectives requires a much more sophisticated understanding of government and the policy process. In effect, there is a growing recognition of the extent to which the public health community writ large needs to better understand government and move beyond what has traditionally been a certain naiveté about politics and the process of policy making. Public health scholars and practitioners have embraced this need to understand, and influence, how governments at all levels make policy choices and decisions. Political scientists and international relations scholars and practitioners are engaging in the growing public health agenda as it forms an interesting expanse of glocal policy development and implementation.
    [Show full text]
  • No Cancer Foundation
    NO CANCER FOUNDATION Nazi's hijacked the Netherlands stealth to continue the Third Reich along the Benelux, Europe, America and the rest of the world with global genocide consequences. Therefore this request to all responsible on Earth and beyond, to help STOP the by Nazi hijacked Netherlands who stealth continue the Third Reich along the Benelux, Europe, America and the rest of the world with global genocide consequences. Based on the on 5 September 1944 in London falsely signed Dutch- Belgian-Luxembourg Customs Convention, the subsequent on 2 February 1958 closed Treaty, establishing of the Benelux Economic Union and declaration of the "New Benelux Treaty" done at The Hague (Nazi Netherlands) on 17 June 2008 witch all is not legally. By these the Belgian Constitutional Court ore Government are the only authority’s that can stop the on falsely treaty based global acquisition and genocide, by destroying the Benelux Treaty, they creating legal regulations to re-build a democratic Europe with independent countries based on the democratic laws before the Dutch-Belgian-Luxembourg Customs Convention. The Belgian King Leopold III saves the world and defeats posthumous Nazi Netherlands (VVD, CDA, PvdA, SGP) from which cur Nazi Europe originated. For substructure: read our registered letter (Dutch language), sent on 3 October 2012 to the Belgian Constitutional Court. One must be aware of the fact that a repetition of the mistakes that were made in the past lies again in front of us (video). The lives of millions if not billions of people will once again put in jeopardy (video), even worse as was the case in the I and II World War (video1/2/3/4).
    [Show full text]
  • De Liberale Opmars
    ANDRÉ VERMEULEN Boom DE LIBERALE OPMARS André Vermeulen DE LIBERALE OPMARS 65 jaar v v d in de Tweede Kamer Boom Amsterdam De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden van de illustraties te ach­ terhalen. Mocht u desondanks menen dat uw rechten niet zijn gehonoreerd, dan kunt u contact opnemen met Uitgeverij Boom. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonde­ ringen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part ofthis book may be reproduced in any way whatsoever without the writtetj permission of the publisher. © 2013 André Vermeulen Omslag: Robin Stam Binnenwerk: Zeno isbn 978 90 895 3264 o nur 680 www. uitgeverij boom .nl INHOUD Vooraf 7 Het begin: 1948-1963 9 2 Groei en bloei: 1963-1982 55 3 Trammelant en terugval: 1982-1990 139 4 De gouden jaren: 1990-2002 209 5 Met vallen en opstaan terug naar de top: 2002-2013 De fractievoorzitters 319 Gesproken bronnen 321 Geraadpleegde literatuur 325 Namenregister 327 VOORAF e meeste mensen vinden politiek saai. De geschiedenis van een politieke partij moet dan wel helemaal slaapverwekkend zijn. Wie de politiek een beetje volgt, weet wel beter. Toch zijn veel boeken die politiek als onderwerp hebben inderdaad saai om te lezen. Uitgangspunt bij het boek dat u nu in handen hebt, was om de geschiedenis van de WD-fractie in de Tweede Kamer zodanig op te schrijven, dat het trekjes van een politieke thriller krijgt.
    [Show full text]
  • Rondom De Nacht Van Schmelzer Parlementaire Geschiedenis Van Nederland Na 1945
    Rondom de Nacht van Schmelzer Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 Deel 1, Het kabinet-Schermerhorn-Drees 24 juni 1945 – 3 juli 1946 door F.J.F.M. Duynstee en J. Bosmans Deel 2, De periode van het kabinet-Beel 3 juli 1946 – 7 augustus 1948 door M.D. Bogaarts Deel 3, Het kabinet-Drees-Van Schaik 7 augustus 1948 – 15 maart 1951 onder redactie van P.F. Maas en J.M.M.J. Clerx Deel 4, Het kabinet-Drees II 1951 – 1952 onder redactie van J.J.M. Ramakers Deel 5, Het kabinet-Drees III 1952 – 1956 onder redactie van Carla van Baalen en Jan Ramakers Deel 6, Het kabinet-Drees IV en het kabinet-Beel II 1956 – 1959 onder redactie van Jan Willem Brouwer en Peter van der Heiden Deel 7,Hetkabinet-DeQuay 1959 – 1963 onder redactie van Jan Willem Brouwer en Jan Ramakers Deel 8, De kabinetten-Marijnen, -Cals en -Zijlstra 1963 – 1967 onder redactie van Peter van der Heiden en Alexander van Kessel Stichting Parlementaire Geschiedenis, Den Haag Stichting Katholieke Universiteit, Nijmegen Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945, Deel 8 Rondom de Nacht van Schmelzer De kabinetten-Marijnen, -Cals en -Zijlstra 1963-1967 PETER VAN DER HEIDEN EN ALEXANDER VAN KESSEL (RED.) Centrum voor Parlementaire Geschiedenis Auteurs: Anne Bos Charlotte Brand Jan Willem Brouwer Peter van Griensven PetervanderHeiden Alexander van Kessel Marij Leenders Johan van Merriënboer Jan Ramakers Hilde Reiding Met medewerking van: Mirjam Adriaanse Miel Jacobs Teun Verberne Jonn van Zuthem Boom – Amsterdam Afbeelding omslag: Cals verlaat de Tweede Kamer na de val van zijn kabinet in de nacht van 13 op 14 oktober 1966.[anp] Omslagontwerp: Mesika Design, Hilversum Zetwerk: Velotekst (B.L.
    [Show full text]
  • Mass Murder in Perspective a Comparison of Influences on the Dutch Policy During the Genocides in Cambodia and Bosnia
    Mass Murder in Perspective A Comparison of Influences on the Dutch Policy during the Genocides in Cambodia and Bosnia Author: Judith Scholte Student number: 5612497 E-mail: [email protected] Phone number: +31 6 23 50 81 90 Date: 06-08-2017 Words: 16,773 MA International Relations in Historical Perspective Supervisor: Prof. dr. Bob de Graaff Table of Contents Abstract ………..................................................................................................................... 3 List of Abbreviations ………………………………………………………………………………………................ 4 1. Introduction ……………………………………………………………………………………………………………… 6 2. Historical Context ……………………………………………….……………………………………………………. 10 o Historical OvervieW Cambodia …………………………..……………………………………………….. 10 o Ideas and Structure of the Early Khmer Rouge……………………………………………………. 10 o Lon Nol Regime ………………………………………………………….………………………………………. 11 o Khmer Rouge Coup ….…………………………………………………………………………………………. 12 o Historical OvervieW Yugoslavia, Bosnia and Srebrenica ……………………………………… 14 o Bosnia Enters the War ………………………………………………………………………………………… 15 o Comparison ………………………………………………………………………………………………………… 18 3. Nature of the Genocide ……………………………….…………………………………………………………… 19 o Historical OvervieW Human Rights and Genocide ……………………………….……………… 19 o Cambodia …………………………………………………………………………………………………………… 20 o Bosnia and Srebrenica ……………………………………………………………………………………….. 23 o Comparison ………………………………………………………………………………………………………… 24 4. Information Level and Government ….……………………………………………………………………... 26 o Historical OvervieW Dutch
    [Show full text]
  • Braving Troubled Waters: Sea Change in a Dutch Fishing Community Ginkel, Rob Van
    www.ssoar.info Braving troubled waters: sea change in a Dutch fishing community Ginkel, Rob van Veröffentlichungsversion / Published Version Monographie / monograph Zur Verfügung gestellt in Kooperation mit / provided in cooperation with: OAPEN (Open Access Publishing in European Networks) Empfohlene Zitierung / Suggested Citation: Ginkel, R. v. (2009). Braving troubled waters: sea change in a Dutch fishing community. (Mare Publication Series, 4). Amsterdam: Amsterdam Univ. Press. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-271720 Nutzungsbedingungen: Terms of use: Dieser Text wird unter einer CC BY-NC-ND Lizenz This document is made available under a CC BY-NC-ND Licence (Namensnennung-Nicht-kommerziell-Keine Bearbeitung) zur (Attribution-Non Comercial-NoDerivatives). For more Information Verfügung gestellt. Nähere Auskünfte zu den CC-Lizenzen finden see: Sie hier: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.de 4 MARE PUBLICATION SERIES 4 Rob van Ginkel This ethnographic study is about Dutch fisher folk’s engagements with erratic marine Rob van Ginkel living resources, capricious markets and the vicissitudes of political interventions in the fishing industry from the early 18th century until the present day, with an emphasis on post-war developments. More specifically, it focuses on the owner-operators, deckhands, fishermen’s wives and others involved in the fisheries of Texel, an island in the north- western part of the Netherlands. Braving Troubled Waters Troubled Braving The book attempts to situate their occupational community at the interface of local and (supra)-national processes and aims to show how the latter affect the socio-cultural fabric of the island’s fishing villages and prompt particular responses in the fishermen’s perceptions and modes of action.
    [Show full text]
  • Frits Bolkestein Is Een Leergierig Ventje Van Veertien Jaar En
    1 HET BEGIN: 1948-1963 rits Bolkestein is een leergierig ventje van veertien jaar en zit in de tweede klas van het prestigieuze Barlaeus Gymnasium Fin Amsterdam, Neelie Kroes speelt in Rotterdam op de kleu­ terschool, niet met poppen maar met houten vrachtautootjes, en ook Hans Wiegel vermaakt zich nog in de zandbak, terwijl Ed Nijpels nog geboren moet worden. Terwijl deze kinderen nog geen flauwe notie hebben van de roem die zij later in politiek en bestuur zullen vergaren, loopt de 21-jarige Schilleman Overwa­ ter het Amsterdamse Centraal Station uit. Het is zaterdag 24 ja­ nuari 1948. De snijdende en harde oostenwind maakt het met een paar graden boven nul onaangenaam koud. Gevoelstemperatuur min vijf, zouden we nu zeggen. De jongeman uit het Zuid-Hol- landse dorpje Strijen trekt zijn kraag hoog op, steekt zijn handen diep in zijn jaszakken en loopt naar de halte van lijn 1. De tram staat gelukkig al klaar en negen haltes verder stapt hij uit op het Leidseplein. Overwater heeft van tevoren goed geïnformeerd hoe hij bij Theater Bellevue moet komen; hij kent de hoofdstad niet. Het is gaan sneeuwen, grote, natte vlokken, en dat zal nog uren zo doorgaan. Gelukkig hoeft hij niet ver te lopen. Hij wandelt langs hotel-restaurant Americain, slaat rechts af de Leidselcade op en betreedt even later het zalencomplex waar ruim twaalf jaar eerder Max Euwe wereldkampioen schaken is geworden tegen de Rus Aljechin. 9 Een week daarvoor is O ver water voor het eerst van zijn leven in Amsterdam. Zijn Partij van de Vrijheid (PvdV) heeft er ver­ gaderd over samenwerking met het Comité-Oud.
    [Show full text]