Srg Gryfice.Pdf

UCHWAŁA NR XXXVIII/387/2017 RADY MIEJSKIEJ W GRYFICACH

z dnia 30 sierpnia 2017 r.

w sprawie przyjęcia aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Gryfice na lata 2005-2024

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. 2016 r., poz. 446, zm. poz. 1579 i 1948 oraz z 2017 r. poz. 730 i 935) i art. 3 pkt 3 z dnia 6 grudnia 2006 r. ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (t.j. Dz. U. 2017 r. poz. 1376, 1475) Rada Miejska w Gryficach uchwala, co następuje: § 1. Aktualizuje się Strategię Rozwoju Gminy Gryfice na lata 2005-2024 będącą załącznikiem do uchwały Nr VI/47/2015 Rady Miejskiej w Gryficach z dnia 25 lutego 2015 roku w zakresie: 1) Cel 1 - w Tabeli 1 Rozwój produkcji i usług regionalnych - Działalność produkcyjno-usługowa w pkt 1 (Stworzenie strategii rozwoju i promocji produkcji regionalnej) zmienia się okres realizacji z 2014- 2015 na 2014-2020, 2) Cel 1 - w Tabeli 1 Rozwój produkcji i usług regionalnych - Działalność produkcyjno-usługowa w pkt 2 (Rozwój i poprawa infrastruktury handlowej na obszarach wiejskich i w mieście Gryfice) zmienia się okres realizacji z 2014-2015 na 2014-2020, 3) Cel 1 - w Tabeli 4 Wsparcie działalności gospodarczej - Działalność gospodarcza w pkt 1 (Utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Gryficach) zmienia się okres realizacji z 2014-2015 na 2014-2020, 4) Cel 3 - w Tabeli 6 Rozwój mieszkalnictwa - Mieszkalnictwo komunalne i prywatne w pkt 3 (Uzbrojenie terenów pod budownictwo mieszkaniowo-usługowe, wg WPF, w tym: terenów w rejonie ulic Śniadeckich i Ogrodowa w Gryficach) zmienia się okres realizacji z 2014-2015 na 2014-2024. § 2. Załącznikiem do uchwały jest tekst jednolity Strategii Rozwoju Gminy Gryfice na lata 2005-2024. § 3. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Gryfic. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady

Krzysztof Tokarczyk

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 1

S T R A T E G I A

R O Z W O J U

G M I N Y G R Y F I C E

Biuro NA LATA 2005 - 2024 Studiów i Projektów GRYFICE Europejskich SIERPIEŃ 2017

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 2 Biuro Studiów i Projektów Europejskich

Zespół autorski:

Rafał Tokarski Agnieszka Tokarska Agnieszka Nowicka

Strategia Rozwoju Gminy Gryfice na lata 2005-2024 została opracowana na zamówienie Burmistrza Gryfic.

Zespół autorski pragnie wyrazić serdeczne podziękowania wszystkim osobom, które aktywnie wzięły udział w tworzeniu Strategii Rozwoju Gminy Gryfice

SZCZECIN – GRYFICE PAŹDZIERNIK 2014r.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 3

ul. Żubrów 3 , 71-617 Szczecin tel. (091) 424 02 88, fax (091) 424-02-89

SPIS TREŚCI

CZĘŚĆ I STRATEGIA ROZWOJU GMINY GRYFICE NA LATA 2005 - 2024 ...... 7 1. DEFINICJA STRATEGII ROZWOJU GMINY ...... 8 2. ZASADY BUDOWY STRATEGII ...... 8 3. PRZEBIEG PRAC NAD STRATEGIĄ GMINY ...... 10 GRYFICE ...... 10 4. MISJA I CELE STRATEGICZNE GMINY GRYFICE ...... 12 5. DRZEWO CELÓW ...... 13 6. CEL STRATEGICZNY 1 ...... 16

6.1 ROZWÓJ PRODUKCJI I USŁUG REGIONALNYCH ...... 17 6.2 ROZWÓJ USŁUG TURYSTYCZNYCH I OKOŁOTURYSTYCZNYCH ...... 19 6.3 ROZWÓJ USŁUG MEDYCZNO-OPIEKUŃCZYCH ...... 20 7. CEL STRATEGICZNY 2 ...... 22

7.1 ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ ...... 22 7.2. ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 23 7.3 ROZWÓJ INFRASTRUKTURA OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 26 8. CEL STRATEGICZNY 3 ...... 27

8.1 OCHRONA I ROZWÓJ DZIEDZICTWA NATURALNEGO I KULTUROWEGO ...... 28 ...... 28 8.2 ROZWÓJ SPORTU I REKREACJI ...... 29 ...... 29 8.3 ROZWÓJ INFRASTRUKTURY I USŁUG EDUKACYJNYCH ...... 29 ...... 29 8.4 ROZWÓJ USŁUG SPOŁECZNYCH ...... 30 ...... 30 8.5 WSPARCIE ROZWOJU RYNKU PRACY I PRZECIWDZIAŁANIE BEZROBOCIU ...... 31 ...... 31 8.6 ROZWÓJ MIESZKALNICTWA ...... 32 ...... 32 9. CELE I ZADANIA. CZĘŚĆ TABELARYCZNA ...... 33 CZĘŚĆ II ANALIZA SWOT ...... 72 I . KONSULTACJE SPOŁECZNE ...... 73 II. ANALIZA SWOT ...... 77 1. MOCNE I SŁABE STRONY GMINY GRYFICE - PODSUMOWANIE ...... 77 1.1 POŁOŻENIE, GOSPODARKA PRZESTRZENNA, ZAGOSPODAROWANIE TERENU ...... 77 1.2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA ...... 78 1.3 GOSPODARKA MIESZKANIOWA ...... 78

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 4 1.4 KULTURA, SPORT I TURYSTYKA ...... 78 1.5 WYKSZTAŁCENIE, EDUKACJA, POTENCJAŁ LUDZKI ...... 79 1.6 SŁUŻBA ZDROWIA I POMOC SPOŁECZNA ...... 79 1.7 ROZWÓJ GOSPODARCZY ...... 80 2. SZANSE I ZAGROŻENIA DLA ROZWOJU GMINY - PODSUMOWANIE ...... 80 2.1 POŁOŻENIE, GOSPODARKA PRZESTZRZENNA, ZAGOSPODAROWANIE TERENU ...... 80 2.2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA ...... 81 2.3 GOSPODARKA MIESZKANIOWA ...... 81 2.4 KULTURA, SPORT I TURYSTYKA ...... 82 2.5 WYKSZTAŁCENIE, EDUKACJA, POTENCJAŁ LUDZKI ...... 83 2.6 SŁUŻBA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA ...... 83 2.7 ROZWÓJ GOSPODARCZY ...... 83 3. MOCNE I SŁABE STRONY ROZWOJU GMINY GRYFICE - CZĘŚĆ TABELARYCZNA I OPISOWA ...... 84 3.1 POŁOŻENIE, GOSPODARKA PRZESTZRZENNA, ZAGOSPODAROWANIE TERENU ...... 84 3.2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA ...... 85 3.3 GOSPODARKA MIESZKANIOWA ...... 86 3.4 KULTURA, SPORT I TURYSTYKA ...... 88 3.5 WYKSZTAŁCENIE, EDUKACJA, POTENCJAŁ LUDZKI ...... 89 3.6 SŁUŻBA ZDROWIA, OPIEKA SPOŁECZNA ...... 90 3.7 ROZWÓJ GOSPODARCZY ...... 91 4. SZANSE I ZAGROŻENIA ROZWOJU GMINY GRYFICE - CZĘŚĆ TABELARYCZNA I OPISOWA ...... 92 4.1 POŁOŻENIE, GOSPODARKA PRZESTRZENNA, ZAGOSPODAROWANIE TERENU ...... 92 4. 2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA ...... 94 4.3 GOSPODARKA MIESZKANIOWA ...... 95 4.4 KULTURA, SPORT I TURYSTYKA ...... 97 4.5 WYKSZTAŁCENIE, EDUKACJA, POTENCJAŁ LUDZKI ...... 99 4.6 SŁUŻBA ZDROWIA, POMOC SPOŁECZNA ...... 100 4.7 ROZWÓJ GOSPODARCZY ...... 101 CZĘŚĆ III RAPORT O STANIE GMINY - GRYFICE SIERPIEŃ 2014 ...... 103 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY GRYFICE ...... 104 1.1 RYS HISTORYCZNY ...... 104 1.2 GMINA GRYFICE OBECNIE ...... 105 2. ŚRODOWISKO NATURALNE ...... 106 2.1 POŁOŻENIE I UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI ...... 106 2.2 WARUNKI GLEBOWE ...... 107 2.3 WARUNKI WODNE ...... 107 2.4 FLORA ...... 112 2.5 FAUNA ...... 116 2.6 SUROWCE MINERALNE ...... 116 2.7 WARUNKI KLIMATYCZNE ...... 117 3. ŚRODOWISKO KULTUROWE ...... 117

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 5 4. DEMOGRAFIA ...... 123 4.1 LICZBA LUDNOŚCI I STRUKTURA ZMIAN ...... 123 4.2 SIEĆ OSADNICZA ...... 130 4.3 WŁADZE LOKALNE ...... 132 5. BUDŻET ...... 134 5.1. BILANS DOCHODÓW I WYDATKÓW BUDŻETOWYCH ...... 134 5.2 DOCHODY ...... 137 5.3 CHARAKTERYSTYKA DOCHODÓW ...... 139 5.4 WYDATKI ...... 144 5.5 CHARAKTERYSTYKA WYDATKÓW ...... 145 6. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA ...... 148 6.1 UWARUNKOWANIA ...... 148 6.2 ZASOBY SIŁY ROBOCZEJ ...... 148 6.3 RYNEK PRACY ...... 150 6.4 BEZROBOCIE ...... 153 6.5 GOSPODARKA ...... 156 6.6 ROLNICTWO ...... 159 6.7 RYBACTWO ...... 167 6.8 LEŚNICTWO ...... 167 7. WARUNKI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW ...... 168 7.1 SYTUACJA MIESZKANIOWA ...... 168 7.2 ZAOPATRZENIE W WODĘ ...... 170 7.3 ODPROWADZANIE ŚCIEKÓW ...... 171 7.4 GOSPODARKA ODPADAMI STAŁYMI ...... 172 7.5 PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM NATURALNYM ...... 173 7.6 ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I CIEPLNĄ ORAZ W GAZ ...... 174 7.7 TELEFONIZACJA I INFORMATYZACJA ...... 180 7.8. KOMUNIKACJA ...... 181 8. OŚWIATA ...... 183 8.1 EDUKACJA PRZEDSZKOLNA ...... 184 8.2 EDUKACJA NA POZIOMIE SZKOŁY PODSTAWOWEJ ...... 185 8.3 EDUKACJA GIMNAZJALNA ...... 188 8.4 EDUKACJA PONADGIMNAZJALNA ...... 189 9. KULTURA I SPORT ...... 194 10. POMOC SPOŁECZNA, ORGANIZACJE POZARZĄDOWE ...... 198 11. SŁUŻBA ZDROWIA ...... 203

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 6 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

CZĘŚĆ I

STRATEGIA ROZWOJU GMINY GRYFICE

NA LATA 2005 - 2024

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 7 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

1. DEFINICJA STRATEGII ROZWOJU GMINY

STRATEGIA oznacza koncepcję funkcjonowania gminy (miasta) w dłuższym okresie czasu, tj. w perspektywie 10÷15 lat. Zawierać ona powinna główne cele rozwojowe gminy (miasta), środki prowadzące do ich realizacji, a także sposoby i reguły zachowania podmiotów zaangażowanych w jej realizację. Strategia powinna koncentrować się na podstawowych i najważniejszych problemach gminy (miasta), warunkujących jego rozwój społeczny i gospodarczy.

2. ZASADY BUDOWY STRATEGII

• musi być tworzona przy aktywnym uczestnictwie lokalnych środowisk oraz szeroko konsultowana i uzgadniana z przedstawicielami społeczności lokalnej;

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 8 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

• musi być zgodna z zasadami zrównoważonego rozwoju, tj. łączyć w harmonijny sposób troskę o zachowanie dziedzictwa przyrodniczego

ROZWÓJ GOSPODARCZY

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LOKALNY

ROZWÓJ SPOŁECZNY ROZWÓJ EKOLOGICZNO- PRZESTRZENNY

i kulturowego z postępem cywilizacyjny m i ekonomicznym, uwzględniając zaspokajanie zarówno bieżących potrzeb społecznych jak i potrzeb przyszłych pokoleń;

ROZWOJ ZRÓWNOWAŻONY według koncepcji AGENDA 21

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 9 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

Źródło: M. Keating, Globalny Program Działań – Szczyt Ziemi, GEA • powinna być spójna ze strategiami: narodową, wojewódzką oraz powiatowymi i gmin sąsiednich; • musi formułować zbiór perspektywicznych, realnych celów rozwojowych i ich modyfikacje w zależności od zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych; • musi określać potrzebne zasoby ludzkie, rzeczowe, finansowe i naturalne, niezbędne do realizacji przyjętych celów; • musi precyzować sposoby postępowania (reguły działania, dyrektyw) zapewniające realizację przyjętych perspektywicznych celów rozwojowych oraz optymalne wykorzystanie i rozmieszczenie przestrzenne zasobów; • musi być dokumentem dynamicznym (weryfikowalnym).

3. PRZEBIEG PRAC NAD STRATEGIĄ GMINY

GRYFICE

Faza I – Organizacja prac

1. Powołanie przez burmistrza Zespołu ds. Strategii 2. Ogłoszenie o przystąpieniu do sporządzenia strategii 3. Przyjęcie wstępnej koncepcji prac nad przygotowaniem strategii 4. Przyjęcie zasad organizacji pracy

Faza II – Analiza i diagnoza stanu gminy Gryfice

1. Analiza istniejących dokumentów i materiałów 2. Opracowanie statystycznego wizerunku gminy 3. Przeprowadzenie analizy warunków rozwoju (SWOT): - sporządzenie i udostępnienie na stronach internetowych ankiety; - rozesłanie ankiet do przedstawicieli instytucji publicznych, organizacji społecznych oraz ważniejszych podmiotów gospodarczych funkcjonujących na terenie gminy; - zestawienie wyników ankiet. 4. Opracowanie Raportu o Stanie Gminy

Faza III – Formułowanie strategii Gminy Gryfice

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 10 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

1. Zebranie opinie w zakresie oceny stanu gminy 2. Sformułowanie misji gminy 3. Określenie celów strategicznych, celów szczegółowych 4. Wytyczenie zadań

Faza IV – Uchwalenie strategii Gminy Gryfice

1. Przeprowadzenie konsultacji społecznych. 2. Przyjęcie i zatwierdzenie strategii przez Radę Miejską

Schemat realizacji poszczególnych etapów przy opracowywaniu strategii oraz podmiotów je realizujących.

Powołanie Zespołu ds. Strategii

Ogłoszenie o przystąpieniu do sporządzenia strategii I

Z Przyjęcie wstępnej koncepcji A prac F

Przyjęcie zasad organizacji pracy Burmistrz Gryfic

Analiza istniejących dokumentów i opracowanie statystycznego wizerunku gminy

koordynacja prac I I

Zespołu

A Analiza SWOT Z A F

Raport o Stanie Gminy Zespół ds. Strategii

Konsultacja i przyjęcie Raportu o Stanie Gminy

Niezależni eksperci Sformułowanie Misji I I I

Z Zdefiniowanie celów

A strategicznych i szczegółowych F 10

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 11 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

Przedstawiciele środowisk lokalnych Ustalenie zadań i grup branżowych, indywidualni mieszkańcy

Konsultacje społeczne Strategii Rada Miejska I V

A Z Uchwalenie Strategii A 4. MISJA I CELE F STRATEGICZNE GMINY GRYFICE

M I S J A

Gmina Gryfice liderem produkcji regionalnej opartej na zasobach endogenicznych oraz na usługach specjalistycznych, gwarancją zaspokojenia aspiracji jej mieszkańców.

Osiągniecie pozycji lidera produkcji regionalnej w oparciu o zasoby endogeniczne, jest postrzegane jako zdobycie dominującej pozycji w zakresie wykreowania produktów/usług niszowych, mających potencjał bycia produktami regionalnymi, marką gminy w oparciu o wewnętrzne (endogeniczne) zasoby gminy, takie jak: rolnictwo, przetwórstwo rolno-spożywcze, logistyka, turystyka itp.

Zasoby endogeniczne stanowią potencjał własny gminy, na który składa się zespół czynników geograficzno-przyrodniczo- kulturowych oraz rodzaje aktywności jej mieszkańców.

Rozwój usług specjalistycznych zmierzać będzie w kierunku stworzenia silnego sektora usług medyczno–opiekuńczych, rekreacyjno-turystycznych oraz oświatowo-edukacyjnych.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 12 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

Naszymi aspiracjami są: możliwość pracy w atrakcyjnym zawodzie lub prowadzenie własnej działalności gospodarczej w miejscu zamieszkania oraz funkcjonowanie w estetycznej przestrzeni urbanistyczno-przyrodniczej wyposażonej w nowoczesną infrastrukturę techniczną i komunikacyjną.

5. DRZEWO CELÓW

MISJAMisja Gmina Gryfice liderem produkcji regionalnej opartej na zasobach endogenicznych oraz na usługach specjalistycznych, gwarancją zaspokojenia aspiracji jej mieszkańców.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 13 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

CEL STRATEGICZNY CEL CEL Osiągnięcie dominującej STRATEGICZNY pozycji gospodarczej w Zapewnienie STRATEGICZNY zakresie produkcji zrównoważonego Zapewnienie regionalnej opartej na rozwoju infrastruktury mieszkańcom rozwoju zasobach endogenicznych społeczno-kulturalnego gminy Gryfice. pu b li cz ne j

2.1 Ochrona i rozwój 1.1 Rozwój produkcji i usług 2.1 Zrównoważony rozwój dziedzictwa naturalnego i regionalnych infrastruktury transportowej kulturowego

1.2 Rozwój usług 2.2 Rozwój sportu i turystycznych i rekreacji okołoturystycznych 2.1 Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej

2.3 Rozwój infrastruktury 1.3 Rozwój usług medyczno- i usług edukacyjnych opiekuńczych 3.3 Rozwój Infrastruktury ochrony środowiska 2.4 Rozwój usług społecznych

1.4 Wsparcie rozwój podmiotów gospodarczych 3.4 Zachowanie, ochrona, 2.5 Wsparcie rozwoju promowanie i rozwój rynku pracy i środowiska naturalnego przeciwdziałanie bezrobociu

2.6 Rozwój mieszkalnictwa

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 14 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 15 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

6. CEL STRATEGICZNY 1 Osiągnięcie dominującej pozycji gospodarczej w zakresie produkcji regionalnej opartej na zasobach endogenicznych gminy Gryfice

CELE SZCZEGÓŁOWE

1 Rozwój produkcji i usług regionalnych

2 Rozwój usług turystycznych i okołoturystycznych

3 Rozwój usług medyczno-opiekuńczych

4 Wsparcie rozwój podmiotów gospodarczych

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 16 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

6.1 Rozwój produkcji i usług regionalnych

Zasady i kierunki rozwoju działalności rolniczej

Z dokonanej analizy czynników glebowo – rolniczych oraz środowiskowych warunkujących rozwój działalności rolniczej wynika, że gmina Gryfice posiada dogodne możliwości do intensyfikacji produkcji rolniczej. Warunki glebowo – rolnicze należą do średnio korzystnych w województwie, dominuje kompleks glebowy żytni b. dobry i jednocześnie nie występują istotne bariery agrośrodowiska dla rolnictwa. Położenie gminy Gryfice w pasie nadmorskim oferuje potencjalne rynki zbytu. Dla rozwoju gospodarki rolnej za istotne uważa się: a) w zakresie podniesienia i ochrony jakości środowiska agroprzyrodniczego: ° ochronę najlepszych gleb w gminie przed zmianą przeznaczenia na cele nierolnicze; ° poprawę bilansu wodnego poprzez realizację melioracji odwadniająco – nawadniających; ° na terenach zagrożonych erozją gleb – stosowanie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych oraz nie pozostawianie gleb bez pokrywy roślinnej; ° podniesienie lesistości obszaru gminy celem wzmocnienia naturalnych ekosystemów rolniczych, stwarza to możliwości dla rolnictwa ekologicznego; ° regulację odczynu gleb poprzez wapnowanie oraz podnoszenia stopnia kultury gleb poprzez nawożenie organiczne; b) w zakresie struktury organizacyjno – własnościowej: ° wypracowanie polityki rolnej stymulującej procesy umacniania się i zwiększenia sektora prywatnego; ° restrukturyzację mienia Skarbu Państwa wraz z koniecznością wprowadzenia przemian we wsiach popegeerowskich lub o dominacji własności państwowej; ° scalanie gruntów; ° lepsze wykorzystanie istniejącego potencjału zainwestowania rolniczego [istnieją duże rezerwy w zainwestowaniu budynkowym]; ° rozwój funkcji nierolniczych umożliwiający uzyskiwanie dodatkowych dochodów w gospodarstwach rolnych; ° umacnianie się silnych gospodarstw prywatnych nastawionych na produkcję towarową; ° konieczność propagowania powstawania grup producenckich; c) w zakresie produkcji rolniczej: ° preferencja produkcji specjalistycznej przynoszącej wysoki dochód. Obszar naturalnie jest predestynowany do uprawy zbóż, buraków cukrowych, ziemniaków, warzyw, krzewów jagodowych i sadów; ° wprowadzenie nowoczesnych technologii upraw, pozwalających osiągać lepsze efekty produkcyjne – modernizacja gospodarstw rolnych; ° upowszechnienie upraw ekologicznych i biogospodrki, tj. produkcji odnawialnych zasobów biologicznych oraz przekształcanie tych zasobów i strumieni odpadów w produkty o wartości dodanej takie jak: żywność, pasze, bioprodukty i bioenergię; ° rozwój produkcji energii ze źródeł odnawialnych (z wyłączeniem elektrowni wiatrowych powyżej 40 kW);

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 17 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

° promocja programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego; d) w zakresie przemysłu rolno – spożywczego: ° za strategiczne dla rozwoju całej gospodarki rolnej gminy należy uznać preferencję branż przetwarzających surowce żywnościowe produkowane na miejscu i przetwórstwo wraz z przechowalnictwem; ° wdrażanie innowacyjnych rozwiązań prowadzących do wykreowania nowego produktu regionalnego, e) w zakresie poprawy życia ludności wiejskiej – sanitacja wsi oraz wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich.

Czynniki sprzyjające rozwojowi produkcji i usług regionalnych: . potencjalne zaplecze surowcowe dla rozwoju działalności gospodarczej; . dobra dostępność komunikacyjna; . wolne zasoby pracy; . możliwość zaopatrzenia w media infrastruktury technicznej.

Zasady rozwoju: . intensywny rozwój działalności gospodarczej opartej na zasobach wewnętrznych gminy – tworzenie i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw; . preferencje dla biogospodarki, obiektów przetwórstwa rolno – spożywczego, obsługi rolnictwa, drobnej wytwórczości w strefach działalności produkcyjno – usługowych, usług turystycznych i okołoturystycznych; . rozwój i poprawa infrastruktury handlowej na obszarach wiejskich oraz w mieście Gryfice; . promowanie systemów jakości produktów regionalnych; . dostosowanie rodzaju obiektów do istniejących warunków geograficznych oraz zainwestowania inżynieryjnego i komunikacyjnego; . stosowanie technologii nie powodujących degradacji środowiska, ew. strefy uciążliwości inwestycji powinny się zamykać w granicach własnych działek; . wyklucza się lokalizację obiektów przemysłowych i uciążliwych zakładów produkcyjnych w rejonach wiejskich o funkcji rekreacyjnej; . rozwój marketingu produktów regionalnych;

Rybactwo Ze względu na brak badań biomasy nie jest możliwa ocena potencjalnych wydajności połowów i nie zakłada się znaczącego rozwoju gospodarki rybackiej. W odniesieniu do gospodarki rybackiej zakłada się: . zwiększenie wydajności połowowych poprzez podniesienie czystości wód oraz sukcesywne zarybianie szlachetnymi gatunkami ryb; . lokalizację stawów rybnych w sąsiedztwie cieków (poza obszarami podlegającymi ochronie).

Leśnictwo Zasady gospodarowania: . zakłada się prowadzenie gospodarki leśnej, zgodnie z planami urządzeniowymi lasów Nadleśnictw: Gryfice i Rokita obowiązującymi na obszarze gminy Gryfice; . zalesienie terenów mało przydatnych dla rolnictwa oraz przylegających do kompleksów leśnych (z wyłączeniem terenów zalegania torfu, nieużytków oraz niektórych łąk, stanowiących strefy faunistyczne, ważne jako miejsca rozrodu i żerowiska); . na terenach, gdzie istnieje możliwość wydobycia surowców naturalnych, zalesienie

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 18 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

winno odbywać się dopiero po wydobyciu surowca [rekultywacja terenu o kierunku leśnym).

6.2 Rozwój usług turystycznych i okołoturystycznych

Potencjał turystyczny Gminy

Najważniejszymi czynnikami dla rozwoju turystyki są walory naturalne oraz kulturowe. Kolejnym równie ważnym czynnikiem w tym obszarze jest dobrze rozwinięta infrastruktura turystyczna oraz sieć usług okołoturystycznych. Analiza środowiska naturalnego i kulturowego gminy Gryfice wykazała posiadanie kilku zasobów w postaci: . rzeki Regi i jej dorzeczy, . lasów i siedlisk leśnych, . miejscowości o charakterze zabytkowym. Najciekawszymi miejscowościami pod względem środowiska kulturowego na terenie gminy Gryfice są: Barkowo, Baszewice, Gryfice, Otok, Rybokarty, Trzygłów, Waniorowo. Miejscowości te posiadają od kilku do kilkunastu obiektów zabytkowych, w tym m.in. mury obronne, kościoły, cmentarze, założenia pałacowo-parkowe, jak również ciekawe przykłady zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej. Wszystkie te zasoby są słabo wyeksponowane, część z nich wymaga zaś zainwestowania i przystosowania do celów turystycznych. Pod względem infrastruktury turystycznej i okołoturystycznej gmina posiada ograniczone zaplecze w postaci: . baza noclegowa oraz infrastruktura gastronomiczna, . infrastruktury kulturowej, . infrastruktury rekreacyjno-sportowej. Można powiedzieć, iż obecne zaplecze turystyczne w gminie dostosowane jest do obecnego poziomu jej atrakcyjności turystycznej. Tak wiec dalszy rozwój usług turystycznych związany jest przede wszystkim z intensywną promocją oraz zwiększeniem atrakcyjności istniejących zasobów.

Rozwój turystki Dla rozwoju usług turystycznych za istotne uważa się: . zebranie i ujęcie we spójne ofercie turystycznej posiadanych produktów turystycznych oraz skuteczną ich promocję, . oznaczenie i promocja tras rowerowych, szlaków pieszych i konnych, . utworzenie Systemu Rowerów Międzymiejskich obejmujących miasta z Powiatu Gryfice w tym: m. Gryfice, Trzebiatów, Brojce, . budowa ścieżek rowerowych i obiektów małej architektury, . intensywna promocja szlaku kajakowego na rzece Rega, . zagospodarowanie zbiorników wodnych pod kątem turystyczno-rekreacyjnym, . zagospodarowanie edulacyjno – turystyczne i promocja obszarów leśnych, . rozwój podmiotów gospodarczych świadczących usługi turystyczne i okołoturystyczne, w tym wytwarzających markowe produkty regionalne, . rozwój i modernizacja bazy noclegowo-kempingowej, w tym agroturystyki, . rozwój usług gastronomicznych oraz związanych z wypożyczaniem sprzętu turystycznego.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 19 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

Zadania dotyczące ochrony i rozwoju dziedzictwa naturalnego i kulturowego oraz sportu i rekreacji, ze względu na swoje doniosłe znaczenie dla rozwoju społeczno-kulturalnego, zostały ujęte w ramach Celu III. Niemniej dla wzmocnienia potencjału turystycznego gminy zasadne jest: . ochrona i restauracja obiektów zabytkowych, w tym zarówno na obszarze miasta, jak i na terenach wiejskich, zwłaszcza obiektów wykorzystywanych dla celów turystycznych i kulturowych, . poprawa warunków lokalowych i wyposażenia lokalnych ośrodków kultury, . budowa obiektów sportowo-rekreacyjnych, . zagospodarowanie parków i terenów zielonych.

6.3 Rozwój usług medyczno-opiekuńczych

Zmiany demograficzne oraz styl życia warunkują zakres i formę usług w zakresie ochrony zdrowia. Podobnie jak w całym kraju, tak i w gminie Gryfino obserwuje się proces starzenia się społeczeństwa oraz wzrost długości życia. Równocześnie na te dwa trendy nakłada się pogorszenie zdrowia mieszkańców co powoduje spadek liczby lat przeżytych w zdrowiu. Czynniki te mają bezpośredni wpływ na zwiększenie zapotrzebowania na określone usługi medyczne oraz usługi opiekuńcze przede wszystkim nad ludźmi starszymi, ale również nad osobami niepełnosprawnymi. Silna pozycja gminy Gryfice w tym sektorze usług wynika głównie z działalność istniejących państwowych placówek ochrony zdrowia (szpitala, przychodni, poradni specjalistycznych) oraz działalność kadry medycznej tych placówek. Dalszy rozwój tego sektora wymaga dostosowania istniejących obiektów szpitalnych do obecnych przepisów oraz rozwoju usług z zastosowaniem technologii teleinformatycznych (e-usług). Posiadanie wykwalifikowanej kadry medycznej oraz możliwości uzupełnienia kwalifikacji w zakresie usług opiekuńczych stanowią duży atut do rozwoju usług opiekuńczych na terenie gminy. Pożądany jest również rozwój niepublicznych ośrodków opieki zdrowotnej oraz długoterminowej, jak również podejmowanie działalności w zakresie usług rehabilitacyjnych i opiekuńczych.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 20 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

6.4 Wsparcie rozwój podmiotów gospodarczych

Gmina Gryfice charakteryzuje się dość niskim udziałem sektora prywatnego w rynku pracy, który zatrudnia ok. 52% osób pracujących, pozostałe 48% zatrudnionych jest w podmiotach publicznych. Z kolei dość wysoki ok. 13% jest wskaźnik bezrobocia. Sytuacja ta pociąga za sobą zubożenie społeczeństwa i wzrost osób korzystających z pomocy społecznej, a co za tym idzie wzrost wydatków gminnych (w ciągu 10 lat wydatki z budżetu gminy na pomoc społeczną wzrosły ponad dwukrotnie). Za najbardziej efektywny sposób przeciwdziałania tym niekorzystnym tendencją uznano wsparcie i rozwój działalności gospodarczej w gminie, generującej wzrost zatrudnienia.

Rozwój działalności gospodarczej: Za istotne dla rozwoju działalności gospodarczej generującej nowe miejsca pracy uważa się: . utworzenie i uzbrojenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Gryficach, która przyczyni się do przyciągnięcia kapitału zewnętrznego, . utworzenie i funkcjonowanie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości, ze szczególnym ukierunkowaniem na wsparcie podmiotów gospodarczych zajmujących się produkcją i usługami regionalnymi oraz produkcją energii ze źródeł odnawialnych, jak również na powstanie inkubatora technologii IT. . podejmowanie działań innowacyjnych oraz modernizacja i rozwój istniejących już podmiotów gospodarczych, . tworzenie nowych specjalistycznych produktów i usług, . opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego pod kątem tworzenia nowych obszarów aktywności gospodarczej na terenie gminy.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 21 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

7. CEL STRATEGICZNY 2 Zapewnienie zrównoważonego rozwoju infrastruktury publicznej

CELE SZCZEGÓŁOWE

1 Zrównoważony rozwój infrastruktury transportowej

2 Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej

3 Rozwój infrastruktura ochrony środowiska

7.1 Zrównoważony rozwój infrastruktury transportowej

Istniejący układ komunikacyjny w mieście spełnia podstawowe kryterium funkcjonalności. Rozbudowy natomiast wymaga sieć drogowa w nowo zainwestowanych obszarach, atrakcyjnych pod względem lokalizacji infrastruktury przemysłowo-usługowej, rekreacyjnej i mieszkaniowej. Jeżeli chodzi o stan techniczny dróg to jakość części dróg w ostatnich latach uległa poprawie, niemniej wiele dróg jest jeszcze w złym stanie i wymaga jak najszybszej modernizacji. Szereg ulic wymaga przebudowy nawierzchni i modernizacji oświetlenia, pilną potrzebą jest też budowa parkingów na terenie miasta Gryfice. Istnieje też konieczność poprawy funkcjonalności ruchu kołowego na terenie całej gminy, tj.: budowa i przebudowa chodników, budowa zatok autobusowych a także dostosowanie infrastruktury drogowej do potrzeb osób niepełnosprawnych. Istotny problem stanowią drogi krajowe nr 109 i 110 przechodzące przez centrum miasta, co prowadzi do występowania okresowych utrudnień ruchu kołowego oraz stwarza zagrożenia dla pieszych. Ponadto są źródłem powstawania zwiększonej ilości zanieczyszczeń w powietrzu oraz wzmagają natężenie hałasu. Odczuwalną poprawę sytuacji w tym zakresie

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 22 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

przyniosłaby budowa obwodnicy miejskiej, nie leży to jednak w kompetencji gminy, a Zachodniopomorskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich.

7.2. Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej

2.1 Wodociągi i kanalizacja

Zapewnienie mieszkańcom gminy zaopatrzenia w wodę

Pod względem stopnia zwodociągowania sytuacja w gminie przedstawia się dość dobrze, prawie 92,4 % mieszkańców jest zaopatrywanych z wodociągów grupowych lub lokalnych, a jedynie około 7,6 % korzysta ze studni przydomowych (są to głównie mieszkańcy obszarów wiejskich). Jednakże stan sieci jest wysoce niezadowalający, większość z niej była budowana w latach 60 i 70-tych. Część była wykonywana z materiałów uznawanych dziś za szkodliwe dla zdrowia (np. azbestu). Tak więc najpilniejszą potrzebą jest modernizacja istniejącej sieci wodociągowej i ewentualna jej rozbudowa oraz modernizacja i rozbudowa urządzeń służących do poboru wody. Dla celów sprawnego i ekonomicznego zarządzania siecią wodociągową ważne jest też wdrożenie inteligentnych systemów zarządzania. Osobnym problemem jest likwidacja nie eksploatowanych studni i ujęć wód podziemnych oraz zabezpieczenie szczególnie płytkich ujęć wodnych zagrożonych degradacją. Ponad to jeśli chodzi o zarządzanie systemem zaopatrzenia w wodę, pilną kwestią jest ustanowienie jednego operatora dla całej gminy (obecnie sieć miejska i wiejska zarządzana jest przez dwa różne podmioty) i ujednolicenie cen za wodę.

Rozbudowa systemu kanalizacyjnego

Sytuacja w zakresie oczyszczania ścieków sanitarnych w gminie Gryfice wymagać będzie dalszych zdecydowanych zamierzeń inwestycyjnych. Po pierwsze konieczna jest modernizacja i rozbudowa sieci kanalizacyjnej i deszczowej na terenie Aglomeracji Gryfice. Modernizacji wymaga przede wszystkim część urządzeń na oczyszczalni w Gryficach oraz oczyszczalni funkcjonujących na terenach wiejskich. Po drugie konieczne jest wdrożenie programu upowszechniającego oczyszczanie ścieków na obszarach wiejskich, szczególnie na terenie małych osiedli, gdzie zbiorcze oczyszczanie ścieków z przyczyn ekonomicznych nie jest możliwe. W tym wypadku położony będzie nacisk na budowę indywidualnych oczyszczalni ścieków z zachowaniem warunków rozsączkowania i określenia ich wpływu na wody podziemne i powierzchniowe.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 23 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

2.2. Gospodarka odpadami

Gmina podejmie działania na rzecz selektywnej zbiórki odpadów i promocji ww. działań. Przy analizie problemów związanych z gospodarką odpadami w ramach strategii rozwoju gminy wzięto pod uwagę zagadnienia dotyczące budowy punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w mieście Gryfice oraz rekultywację nieczynnego składowiska odpadów w Smolęcinie. Ponadto istnieje potrzeba poprawy gospodarowania odpadami niebezpiecznymi (w tym usuwaniu i unieszkodliwianiu azbestu) oraz odpadami innymi niż komunalne wytwarzanymi przede wszystkim w zakładach produkcyjnych i usługowych. Gmina Gryfice jest członkiem Związku Gmin R-XXI. Nadrzędnym celem zawartym w Planie Gospodarki Odpadami dla Celowego Związku Gmin R-XXI na lata 2013-2020, jest minimalizacja ilości odpadów wytwarzanych w sektorze komunalnym oraz wdrożenie nowoczesnego systemu ich odzysku i unieszkodliwiania, spełniającego standardy Unii Europejskiej. Niniejszy cel jest realizowany zarówno poprzez inwestycje w infrastrukturę tj.: . kontynuacje projektu „Budowa Regionalnego Zakładu Gospodarowania Odpadami w Słajsinie na terenie gmina Nowogard”, . „Szumiące trawy na składowiskach CZG R-XXI” - rekultywacja 13 gminnych składowisk, . budowa instalacji fotowoltaicznej drogą dywersyfikacji źródeł energii w RZGO Słajsino; jak również poprzez podniesienie świadomości społecznej obywateli, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów oraz w zakresie ich selektywnej zbiórki. W celu podniesienia świadomości społecznej mieszkańców istnieje potrzeba prowadzenia działań edukacyjnych w tym zakresie.

2.3 Elektroenergetyka i zaopatrzenie w ciepło

Sieć energetyczna na terenie gminy Gryfice podlega operatorom zewnętrznym - Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (sieci przesyłowe) i ENEA S.A. (sieci dystrybucyjne). Firmy te na bieżąco realizują zadania z zakresu modernizacji i rozbudowy sieci elektroenergetycznej na terenie gminy Gryfice. W przypadku rozbudowy infrastruktury do wytwarzania z odnawialnych źródeł energii (OZE), może być natomiast potrzeba zwiększenia potencjału istniejącej sieci do odbioru tej energii. W gestii mieszkańców i władz gminy pozostaje kwestia modernizacji energetycznej budynków i to zarówno budynków użyteczności publicznej (zwłaszcza urzędu gminy oraz placówek oświatowych), jak i budynków mieszkaniowych. Istnieje również konieczność kontynuacji modernizacji i budowy kotłowni lokalnych dostarczających ciepło do budynków publicznych (w szczególności placówek szkolnych) oraz budynków mieszkaniowych wielorodzinnych. Ponadto istnieje potrzeba zastępowania konwencjonalnych źródeł energii, źródłami odnawialnymi wraz z produkcją tego typu energii na potrzeby własne. Przewiduje się

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 24 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

wykorzystanie różnych źródeł energii, za wyjątkiem elektrowni wiatrowych powyżej 40 kW.

2.4 Gazyfikacja gminy

Obecnie infrastruktura zaopatrzenia w gaz jest zadowalająca jedynie dla obszaru miasta Gryfice oraz kilku miejscowości wiejskich. Mieszkańcy aglomeracji miejskiej zasilani są w gaz ziemny wysokometanowy z istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia Goleniów – Gorzysław, poprzez stację redukcyjną I°. Natomiast na większości obszarów wiejskich powinna nastąpić rozbudowa sieci gazowej. Zgodnie z istniejącym stanem prawnym rozbudowa sieci gazowej nie leży w kompetencjach gminy i jej realizacja uzależniona będzie od inicjatywy podmiotu zajmującego się przesyłem i dystrybucją paliw gazowych na terenie gminy Gryfice – tj. Zakład Gazowniczy w Szczecinie Oddział Spółki Akcyjnej Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa.

2.5 Telefonizacja i informatyzacja

Nowoczesne społeczeństwo lokalne potrzebuje dostępu do informacji. Niepodejmowanie działań koordynacyjnych, łączenia, grupowania i przetwarzania informacji oraz tworzenia usług dostępnych elektronicznie obejmujących lokalną społeczność w możliwie szerokim wymiarze stanowić będzie coraz większą barierę dla dalszego zrównoważonego rozwoju. Stąd już dziś niezbędne jest podjęcie działań umożliwiających szerokie stosowanie nowoczesnych rozwiązań z zakresu informatyki i telekomunikacji. Odnośnie telekomunikacji należy stwierdzić, że sieć telekomunikacyjna w gminie Gryfice jest dobrze rozwinięta i obsługiwana przez automatyczną centralę telefoniczną. Ponadto na terenie gminy funkcjonują liczni operatorzy sieci bezprzewodowej telefonii komórkowej. Z tego też względu inwestycje w tym obszarze ograniczać się będą do rozbudowy sieci na nowo zainwestowanych terenach lub poszerzenia oferty indywidualnych operatorów sieci. Jeśli chodzi o dostęp do Internetu to w ostatnich latach w mieście Gryfice wybudowano sieć szerokopasmową, łączącą większość jednostek administracji samorządowej z obszaru miasta oraz sieć kiosków informatycznych wraz z siecią bezprzewodowego dostępu do Internetu Hot-Spot. Problemem jest natomiast dostęp do sieci informatycznej na terenach wiejskich (brak operatorów niezależnych oraz możliwości podłączenia do szerokopasmowej sieci). Stąd konieczność rozbudowy sieci szerokopasmowej o kolejne miejscowości Gminy Gryfice, a w szczególności o miejscowości, w których funkcjonują ośrodki szkolne. Równie ważne co rozbudowa infrastruktury, jest informatyzacja Urzędu Miasta i Gminy oraz rozwój usług elektronicznych dla społeczeństwa w celu ułatwienia kontaktu z administracją, jak również utworzenie pracowni komputerowych z dostępem do sieci szerokopasmowej w placówkach szkolnych.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 25 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

Osobnym problemem jest rozbudowa sieci monitoringu na terenie miasta Gryfice w oparciu o istniejącą sieć szerokopasmową.

7.3 Rozwój infrastruktura ochrony środowiska

3.1 Zapobieganie zagrożeniom

Badania nad zmianami klimatu zachodzącymi w Polsce wskazują na wzrost temperatury (większy zimą, nieco mniejszy latem), niewielki (0-16%) wzrost ilości opadów (ponownie większy wzrost zimą, mniejszy latem); niewielki wzrost opadów latem wraz z prognozowanym wzrostem parowania i ilości dni bezdeszczowych wskazuje na zwiększenie intensywności opadów, które są często związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Powyższe zjawiska w sposób bezpośredni przekładają się na wzrost zagrożeń powodziowych i pożarowych. W związku z powyższym istnieje potrzeba budowy i modernizacji urządzeń wodnych małej retencji na terenie gminy Gryfice, jak również infrastruktury i urządzeń przeciwpowodziowych. Kolejnym ważnym zadaniem jest doposażenie służb ratowniczych, w tym Straży Pożarnej w specjalistyczny sprzęt ratowniczy. Osobny problemem stanowią zagrożenia i skutki zdarzeń komunikacyjnych na drogach. Rozwój przemysłu motoryzacyjnego połączony z rozwojem gospodarczym, spowodował szybki wzrost liczby pojazdów poruszających się po polskich drogach. Jednym z negatywnych efektów tych przemian są kolizje i wypadki niosące za sobą poszkodowanych w wypadkach, w tym ofiary śmiertelne, jak również ryzyka powstania pożaru, emisji chemicznych, zagrożeń środowiskowych oraz innych miejscowych zagrożeń. Stad istnieje potrzeba utworzenia centrów ratownictwa drogowego, które skutecznie prowadzić będzie akcje ratownicze.

3.2 Ochrona środowiska

W ostatnim czasie stan środowiska na terenie gminy Gryfice uległ znacznej poprawie. Jest to efekt proekologicznych działań inwestycyjnych gminy, związanych głównie z gospodarką wodno – ściekową i odpadową. Korzystne dla środowiska przyrodniczego okazały się również zmiany ustrojowe w kraju, w wyniku, których uległo likwidacji wiele starych pod względem technologicznym zakładów przemysłowych oraz znacznie obniżyła się intensyfikacja upraw rolnych. Na chwile obecną do najważniejszych zadań w zakresie środowiska poza modernizacją i dalszą rozbudową infrastruktury wodno-kanalizacyjnej jest wykonanie inwentaryzacji przyrodniczej gminy Gryfice. Po sporządzeniu niniejszego dokumentu gmina będzie posiadała szczegółowy i aktualny obraz stanu środowiska naturalnego, w oparciu o który podejmie decyzję w sprawie przyszłych działań w tym zakresie. Na pewno istnieje potrzeba kontynuacji działań w zakresie zalesiania terenów o słabej klasie gruntów, jak również rekultywacja gleb zniszczonych, w tym terenów wyrobisk oraz nieczynnych wysypisk śmieci.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 26 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

W zakresie ochrony środowiska ważnym zadaniem jest również ochrona terenów cennych przyrodniczo, zwłaszcza na obszarach leśnych oraz stanowiących własność gminną lub państwową. Istotne jest pogodzenie ochrony z jednoczesnym udostępnieniem tych obszarów dla ruchu turystycznego. Istotne jest sporządzenie planów ochrony przyrody, a następnie realizacja tych planów określających zasady korzystania z przestrzeni łączące interesy publiczne i prywatne z funkcji przyrodniczych.

8. CEL STRATEGICZNY 3 Zapewnienie mieszkańcom rozwoju społeczno- kulturalnego

CELE SZCZEGÓŁOWE

1 Ochrona i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego

2 Rozwój sportu i rekreacji

3 Rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych

4 Rozwój usług społecznych

5 Wsparcie rozwoju rynku pracy i przeciwdziałanie bezrobociu

6 Rozwój mieszkalnictwa

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 27 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

8.1 Ochrona i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego

1.1 Dziedzictwo kulturowe

Rewitalizacja dziedzictwa kulturowego na obszarach miejskich

Na terenie miasta Gryfice zachowało się kilkanaście obiektów zabytkowych, których obecny stan techniczny wymaga konserwacji i renowacji Jak wynika z przeprowadzonej analizy niektóre z nich zostały w ciągu ostatnich lat odnowione i wyremontowane, inne zaś czekają na swoją kolej. Jako część europejskiego dziedzictwa kulturowego oraz element oferty kulturalnej i turystycznej nieodzowna staje się renowacja wszystkich obiektów i zabezpieczenie ich od kradzieży i pożarów. Ze względu na kulturotwórczą rolę w życiu społecznym miasta, na pierwszym miejscu postuluje się renowację murów obronnych oraz zagospodarowanie historycznego obszaru starego miasta (renowacja i odtworzenie zabytkowej zabudowy miejskiej).

Rewitalizacja dziedzictwa kulturowego na obszarach wiejskich

Również zabytki znajdujące się na obszarach wiejskich stanowiące dziedzictwo kulturowe i obyczajowe wymagają remontu i rewaloryzacji. Do głównych zadań można zaliczyć renowacje kościołów oraz cmentarzy, dworów i obiektów dworskich, zabytkowych zabudowań gospodarskich, zabytkowych parków, układów architektonicznych itp.

Obecnie gmina jest na etapie opracowywania „Gminnego programu opieki nad zabytkami”, ustalenia tego programu opisywać będą stan zachowania poszczególnych zabytków oraz wskazywać wynikające z tego stanu priorytety w zakresie ochrony poszczególnych zabytków w gminie.

1.2 Rozwój kultury

Równie ważne co ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego jest działalność instytucji kultury. Dla prawidłowego funkcjonowania tych podmiotów konieczne jest stworzenie odpowiedniego zaplecza lokalowego oraz zakup nowoczesnego wyposażenia umożliwiającego rozwijanie atrakcyjnej dla odbiorców działalności kulturalnej. W mieście Gryfice wyraźnie odczuwalny jest brak nowoczesnego centrum kulturalno-edukacyjnego, w którym oprócz sal przeznaczonych pod obecną działalność Gryfickiego Domu Kultury, istniałyby sale z przeznaczeniem na centrum szkoleniowo-konferencyjne, działalność Uniwersytetu Trzeciego Wieku, jak również działalność Multimedialnego centrum edukacyjnego „Mały Nautilius”. Ważna jest także modernizacja i doposażenie innych instytucji

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 28 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

kultury zarówno gminnych jak i powiatowych funkcjonujących na terenie gminy Gryfice. Jeśli chodzi o obszary wiejskie istnieje pilna potrzeba rozbudowy, modernizacji oraz doposażenia wiejskich instytucji kultury takich jak świetlice czy biblioteki. Najpilniejszym zadaniem w tym zakresie jest budowa świetlic wiejskich. Ponadto stałą potrzebą w miejscowościach wiejskich jest rozbudowa infrastruktury małej skali. Oprócz wsparcia realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych z zakresu kultury, istnieje potrzeba realizacji imprez i działań kulturalnych i to zarówno o charakterze lokalnym, jak i ponad regionalnym, a nawet międzynarodowym. Służyć temu będzie organizacja imprez przy udziale przede wszystkim podmiotów kulturalnych oraz rozwój współpracy międzynarodowej np. gminami partnerskimi.

8.2 Rozwój sportu i rekreacji

Priorytetowym postulatem dla gminy Gryfice w sferze sportu i rekreacji jest budowa kompleksu rekreacyjno-sportowego przy Szkole Podstawowej nr 4 w Gryficach oraz renowacja Parku Miejskiego. Ponadto istnieje potrzeba budowy boisk sportowych przy Gimnazjum nr 1 w Gryficach oraz w miejscowościach wiejskich. Modernizacji wymagają także sale gimnastyczne w Gimnazjum nr 1 i 2 oraz w Szkołach Podstawowych w Prusinowie i Trzygłowie. W przypadku tych dwóch ostatnich placówek oświatowych występuje również pilna potrzeba zagospodarowania na cele rekreacyjno-sportowe terenów wokół tych szkół.

8.3 Rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych

3.1 Edukacja elementarna, podstawowa i ponadpodstawowa

Potrzeby inwestycyjne w zakresie termomodernizacji obiektów szkolnych oraz modernizacji zaplecza sportowo-rekreacyjnego zostały uwzględnione w zadaniach z zakresu zrównoważonego rozwoju infrastruktury technicznej (cel 2) oraz rozwoju sportu i rekreacji (cel 3). Rozwój wysokiej jakości usług edukacyjnych wymaga szerszego podejścia uwzględniającego zarówno modernizację i unowocześnienie istniejącej infrastruktury, a przede wszystkim poprawy dostępności infrastruktury dla osób niepełnosprawnych, jak również zakup wyposażenia i materiałów edukacyjnych czy prowadzenie zajęć pozaszkolnych, utworzenie i wykorzystanie pracowni komputerowych z dostępem do Internetu szerokopasmowego, budowa kompetencji z zakresu nauk matematyczno-przyrodniczych. Istotne dla podniesienia jakości edukacji będzie miało również wsparcie poradnictwa edukacyjno-zawodowego oraz psychologiczno-pedagogicznego, prowadzenia terapii dzieci i młodzieży, jak również dalszego kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 29 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

3.2 Szkolnictwo zawodowe

Zmiany zachodzące na współczesnym rynku pracy wymagają zwiększenia potencjału szkół zawodowych, a co za tym idzie ich modernizacji pod kątem infrastruktury i wyposażenia, zwłaszcza pod kątem prowadzenia praktyk zawodowych. W zakresie poprawy jakości i efektywności kształcenia wymagane jest również wsparcie nie tylko samych placówek, ale również uczniów oraz kadry pedagogicznej. Osobnym zagadnieniem jest kształcenie (dokształcanie, przekwalifikowywanie) osób dorosłych. W tym przypadku istnieją potrzeby w zakresie wsparcia osób dorosłych pragnących się dokształcać, wsparcia podmiotów zajmujących się doradztwem zawodowym oraz kształceniem osób dorosłych.

3.3 Edukacja pozaformalna

Zmiany demograficzne oraz zmiany technologiczne stawiają nowe wyzwania i wymagają nowego podejścia do zagadnienia uczenia się przez całe życie. W zakresie edukacji pozaformalnej za priorytetowe potraktowano trzy zadania. Pierwsze odnosi się do aktywizacji osób starszych poprzez utworzenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku, drugie sprowadza się do rozwoju i upowszechnienia e-edukacji i skierowane jest do osób w każdym wieku, z kolei trzecie zadanie jest ofertą skierowaną do dzieci i młodzieży w zakresie kształtowania kluczowych kompetencji (zaufanie, ciekawość, twórcze myślenie, kooperacja) oraz rozbudzania zainteresowania naukami ścisłymi poprzez utworzenie i funkcjonowanie multimedialnego centrum edukacyjnego „Mały Nautilus”.

8.4 Rozwój usług społecznych

4.1 Opieka społeczna

Ważnym zadaniem są także działania ukierunkowane na potrzeby osób niepełnosprawnych w tym: likwidacja barier architektonicznych, tworzenie miejsc pracy, czy możliwość skorzystania z terapii. Konieczne jest również zapewnienie wzrostu dostępności wysokiej jakości usług społecznych i zdrowotnych, a w tym: indywidualizacja usług opieki społecznej i zdrowotnej, rozwój ilościowy i jakościowy usług opiekuńczych nad osobami zależnymi, czy też wczesne wykrywanie wad rozwojowych i rehabilitacja dzieci niepełnosprawnych.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 30 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

Problemem w aspekcie realizacji pomocy społecznej na terenie gminy Gryfice jest niewystarczająca baza lokalowa Ośrodka Pomocy Społecznej oraz potrzeby doposażenia i wsparcia rozwoju innych podmiotów zaangażowanych w działania z zakresu opieki, w tym organizacji pozarządowych. W latach ubiegłych gmina odkupiła od Agencji Mienia Wojskowego budynek na terenie byłej jednostki wojskowej, który obecnie wymaga przeprowadzenia szeregu prac adaptacyjnych na potrzeby stworzenia „Kompleksu Pomocy Społecznej”, oferującego m.in. lokale socjalne, noclegi, posiłki. Planowane jest także wsparcie działań z zakresu doposażenia istniejącej bazy usług OPS czy poszerzenia zakresu świadczeń. Wspierane będą również inicjatywy z zakresu tworzenia niepublicznych domów opieki społecznej.

4.2 Przeciwdziałanie uzależnieniom

Od lat w gminie Gryfice prowadzone są działania mające na celu pomoc osobom uzależnionym. Najważniejsze z nich koncentrują się na udzielaniu pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i współuzależnionych oraz pomocy psychologicznej i prawnej (a w skrajnych przypadkach ochrony przed przemocą) rodzinom w których występuje problem uzależnień. Ponadto konieczne jest prowadzenie stałej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w szczególności wśród dzieci i młodzieży oraz wspomaganie działalności instytucji publicznych, stowarzyszeń i osób fizycznych realizujących działania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

8.5 Wsparcie rozwoju rynku pracy i przeciwdziałanie bezrobociu

Dużym problemem Gminy Gryfice jest utrzymujący się od lat wysoki wskaźnik bezrobocia, dlatego też w niniejszej strategii położono duży nacisk na wsparcie rozwoju działalności gospodarczej, czemu służyć będą zadania zapisane w ramach Celu I. Dodatkowo zapobieganiu bezrobociu służyć będą działania z zakresu: . wsparcia rynku pracy obejmujące adaptację przedsiębiorstw, pracowników i pracodawców do zachodzących zmian (usługi doradcze oraz podnoszenie/zmiana kwalifikacji), . samozatrudnienia, przedsiębiorczości oraz tworzenia nowych miejsc pracy (m.in. pożyczki preferencyjne), . zwiększenie zatrudnienia wśród osób bezrobotnych, poszukujących pracy i nieaktywnych zawodowo (podnoszenie kwalifikacji, reorientacja zawodowa, refundacja zatrudnienia, organizacja staży/praktyk zawodowych oraz prac interwencyjnych, środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, wspieranie mobilności zawodowej, itp.), . wzrost poziomu zatrudnienia wśród osób sprawujących opiekę nad dziećmi do 3 roku życia (wsparcie podmiotów świadczących opiekę nad dziećmi, tworzenie warunków do rozwoju opieki nieinstytucjonalnej, finansowanie opieki nad dziećmi do 3 lat, wdrażanie elastycznych form zatrudnienia),

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 31 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część I Strategia …

. zniwelowanie ryzyka przerwania aktywności zawodowej z powodów zdrowotnych (działania profilaktyczne, rehabilitacja, eliminacja zdrowotnych czynników ryzyka pracy), . wzrost poziomu zatrudnienia i aktywność wśród osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (działania integracyjne, usługi rehabilitacji społeczno-zawodowej), . wsparcie gospodarki społecznej i przedsiębiorstw społecznych. Działania te będą realizowane przy współudziale różnych podmiotów w tym, Powiatowego Urzędu Pracy, Gminy Gryfice, podmiotów prywatnych, podmiotów społecznych.

8.6 Rozwój mieszkalnictwa

Podstawowym problemem w dziedzinie gospodarki mieszkaniowej jest brak taniego budownictwa mieszkalnego oraz tzw. socjalnych zasobów mieszkaniowych. W zakresie już zainwestowanych terenów mieszkaniowych, głównym postulatem jest rozwiązanie problemu braku infrastruktury towarzyszącej. Braki te najsilniej występują w infrastrukturze komunikacyjnej (miejsca postojowe, garaże, chodniki, rozwiązania komunikacyjne dla potrzeb osób niepełnosprawnych) oraz społecznej (place zabaw, boiska, tereny zielone). Ponadto część budynków mieszkaniowych wymaga termomodernizacji oraz remontu lub wymiany podstawowych mediów technicznych (zadania z zakresu termomodernizacji i modernizacji infrastruktury technicznej budynków mieszkalnych zostały ujęte w ramach Celu II). Stałym zadaniem pozostaje opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych gminy.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 32 9. Cele i Zadania. Część tabelaryczna

CEL STRATEGICZNY 1 Osiągnięcie dominującej pozycji gospodarczej w zakresie produkcji regionalnej opartej na zasobach endogenicznych gminy Gryfice

Cel szczegółowy 1.1 Rozwój produkcji i usług regionalnych

Cel szczegółowy 1.2 Rozwój usług medyczno-opiekuńczych

Cel szczegółowy 1.3 Rozwój usług turystycznych i okołoturystycznych

Cel szczegółowy 1.4 Wsparcie rozwój podmiotów gospodarczych

CEL STRATEGICZNY 2 Zapewnienie zrównoważonego rozwoju infrastruktury publicznej

Cel Szczegółowy 2.1 Zrównoważony rozwój infrastruktury transportowej

Cel Szczegółowy 2.2 Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej

Cel Szczegółowy 2.3 Rozwój infrastruktura ochrony środowiska

CEL STRATEGICZNY 3

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 33 Zapewnienie mieszkańcom rozwoju społeczno-kulturalnego

Cel Szczegółowy 2.1 Ochrona i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego

Cel Szczegółowy 2.2 Rozwój sportu i rekreacji

Cel Szczegółowy 2.3 Rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych

Cel Szczegółowy 2.4 Rozwój usług społecznych

Cel Szczegółowy 2.5 Wsparcie rozwoju rynku pracy i przeciwdziałanie bezrobociu

Cel Szczegółowy 2.6 Rozwój mieszkalnictwa

Cel Szczegółowy 2.3

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 34 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 1 Rozwój produkcji i usług regionalnych

Tabela 1 – Rozwój produkcji i usług regionalnych k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt inwestycji Źródła Efekty n

u finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K . Opracowanie strategii Stworzenie strategii rozwoju i rozwój sektora wsparcia rozwoju 2014-2020 wg kosztorysu 1. Gmina Gryfice budżet gminy produkcji regionalnej promocji produkcji regionalnej produkcji regionalnej

. Budowa i modernizacja targowisk, Rozwój i poprawa a . Budowa, przebudowa, w infrastruktury handlowej na budżet gminy/ rozwój sektora o 2. remont i wyposażenie Gmina Gryfice 2014-2020 wg kosztorysu g obszarach wiejskich i w fundusze UE produkcji regionalnej

u obiektów ł s mieście Gryfice przeznaczonych na u -

o promocję lokalnych n

j produktów i usług y c . Wdrażanie systemów k

u jakości i promocja rolnicy oraz d Promowanie sytemu jakości wg indywidualnego środki prywatne rozwój sektora o 3. produktów posiadających przedsiębiorcy 2014-2020 r produktów regionalnych zapotrzebowania fundusze UE produkcji regionalnej

p certyfikaty jakości lokalni

ć ś o n

l . Tworzenie nowych, a ł modernizacja i rozwój a i

z istniejących zakładów

D przetwórstwa produktów Rozwój przetwórstwa i rolnicy oraz lokalnych, wg indywidualnego środki prywatne rozwój sektora 4. marketingu produktów przedsiębiorcy 2014-2020 zapotrzebowania / fundusze UE produkcji regionalnej regionalnych . Wzmocnienie działań lokalni marketingowych w zakresie produktów regionalnych

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 35 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 1 Rozwój produkcji i usług regionalnych k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt inwestycji Źródła Efekty n

u finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K . Produkcja odnawialnych zasobów biologicznych, rolnicy oraz wg indywidualnego środki prywatne rozwój sektora 5. Rozwój biogospodrki . Przetwarzanie tych przedsiębiorcy 2014-2020 zapotrzebowania / fundusze UE produkcji regionalnej zasobów w żywność, lokalni paszę, bioprodukty i

a bioenergię w

o . Budowa/rozbudowa/mod g

u ernizacja jednostek ł s

u wytwarzających energię -

o elektryczną i/lub cieplną n

j z odnawialnych źródeł y Rozwój produkcji energii ze rolnicy oraz wg indywidualnego rozwój sektora c 6. energii, a przede 2014-2020 środki prywatne k źródeł odnawialnych przedsiębiorcy zapotrzebowania produkcji regionalnej

u wszystkim z biomasy, / fundusze UE lokalni d biogazu i energii o r słonecznej p

ć (z wyłączeniem ś

o elektrowni wiatrowych n l powyżej 40 kW) a ł a

i . Rozwój produkcji z regionalnej D Stowarzyszenie Promocja i realizacja działań w budżet gminy/ rozwój sektora rolnego . Wykorzystanie lokalnych Rozwoju 7. ramach Lokalnej Strategii 2014-2020 wg zapotrzebowania środki prywatne/ oraz produkcji zasobów Lokalnego/ Rozwoju fundusze UE regionalnej . Stworzenie warunków do Gmina Gryfice powstania nowych firm i nowych miejsc pracy

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 36 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 1 Rozwój produkcji i usług regionalnych k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt inwestycji Źródła Efekty n

u finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K . Restrukturyzacja gospodarstw rolnych, rozwój sektora rolnego Modernizacja gospodarstw . Rozwój produkcji wg indywidualnego 2014-2020 środki prywatne oraz produkcji 8. regionalnej, rolnicy zapotrzebowania rolnych / fundusze UE regionalnej . Poprawa efektywności korzystania z zasobów

o . Promocja w t

c . Doradztwo i rozwój sektora rolnego

n Wsparcie dla tworzenie grup wg indywidualnego l 9. 2014-2020 środki prywatne oraz produkcji

o rolnicy producenckich . Tworzenie nowych grup zapotrzebowania / fundusze UE R producenckich regionalnej . Rozwój działalność istniejących podmiotów . Opracowanie dokumentacji rozwój sektora rolnego wg indywidualnego Scalenie gruntów geodezyjno-prawnej 2014-2020 środki prywatne oraz produkcji 10. rolnicy zapotrzebowania / fundusze UE regionalnej . Zagospodarowanie poscaleniowe

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 37 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 1 Rozwój produkcji i usług regionalnych k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt inwestycji Źródła Efekty n

u finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K . Promocja rolnictwa ekologicznego . Doradztwo rozwój sektora rolnego Wsparcie i promocja rolnictwa wg indywidualnego . Wprowadzenie metod 2014-2020 środki prywatne oraz produkcji 11. rolnicy zapotrzebowania ekologicznego produkcji ekologicznej / fundusze UE regionalnej . Certyfikacja produktów o w

t . Pozyskiwanie rynków c i zbytu n l

o . odtwarzania i

R zachowania Promocja programu różnorodności biologicznej, rozwój sektora rolnego rolnośrodowiskowo- wg indywidualnego 2014-2020 środki prywatne/ oraz produkcji 12. klimatycznego rolnicy zapotrzebowania . poprawa gospodarki fundusze UE regionalnej wodnej, . poprawa gospodarowania glebą.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 38 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Rozwój usług turystycznych i okołoturystycznych

Tabela 2 – Rozwój usług turystycznych i okołoturystycznych k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u inwestycji finansowania i inwestycje r przedsięwzięcia realizująca realizacji e

i skojarzone K

. opracowanie oferty . utworzenie narzędzi Stworzenie i promocja elektronicznych służących budżet gminy/ rozwój turystyki na 1. zintegrowanej oferty gromadzeniu oraz Gmina Gryfice 2014-2024 wg potrzeb fundusze UE terenie gminy turystycznej udostępnianiu informacji turystycznej . działania promocyjne a

j Utworzenie Systemu Rowerów c

a Międzymiejskich obejmujących . opracowanie koncepcji, e

r Gmina Gryfice/ budżet gminy/ rozwój turystyki na k 2. miasta z Powiatu Gryfice w . opracowanie dokumentacji Gminy z powiatu 2014-2020 wg kosztorysu e terenie gminy

r tym: m. Gryfice, Trzebiatów, fundusze UE gryfickiego i . realizacja projektu Brojce, a k y t

s . Powstawanie nowych

y Tworzenie, modernizacja i r podmiotów gospodarczych, wg u rozwój podmiotów środki prywatne rozwój turystyki na T 3. gospodarczych z sektora usług podmioty prywatne 2014-2024 indywidualnego . Rozwój, poprawa /fundusze UE terenie gminy turystycznych i konkurencyjności zapotrzebowania okołoturystycznych istniejących . przygotowanie terenów pod Rozwój i modernizacja bazy inwestycje wg środki prywatne rozwój turystyki na 4. noclegowo-kempingowej w tym podmioty prywatne 2014-2024 indywidualnego . realizacja inwestycji, /fundusze UE terenie gminy agroturystyki zapotrzebowania . promocja

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 39 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Rozwój usług turystycznych i okołoturystycznych k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u inwestycji finansowania i inwestycje r przedsięwzięcia realizująca realizacji e

i skojarzone K a

j . oznakowanie tras, c a

e Oznaczenie tras rowerowych, . publikacja folderów budżet gminy/ rozwój turystyki na r 5. Gmina Gryfice 2014-2024 wg kosztorysu k szlaków pieszych i konnych informacyjnych, fundusze UE terenie gminy e r

i . promocja

k . przygotowanie y

t dokumentacji s

y 6. Budowa ścieżek rowerowych 2014-2024 wg kosztorysu budżet gminy/ rozwój turystyki na r . realizacja inwestycji Gmina Gryfice

u i małej architektury fundusze UE terenie gminy T . promocja . opracowanie programu popularyzacji szlaku kajakowego Rzeki Regi Promocja szlaku kajakowego na budżet gminy/ rozwój turystyki na 7. . działania promocyjne Gmina Gryfice 2014-2024 wg kosztorysu Rzece Redze fundusze UE terenie gminy . realizacji imprez kulturalno- turystycznych w oparciu o szlak kajakowy 8. Zagospodarowanie zbiorników . przygotowanie terenów pod Gmina Gryfice/ 2014-2024 wg kosztorysu budżet gminy/ rozwój turystyki na wodnych pod katem inwestycje podmioty prywatne środki prywatne/ terenie gminy turystyczno-rekreacyjnym, fundusze UE . budowa publicznej w tym: infrastruktury rekreacyjnej . Urządzenie terenu rekreacyjnego przy jeziorze w . budowa prywatnej m. Trzygłów, infrastruktury rekreacyjnej . promocja

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 40 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Rozwój usług turystycznych i okołoturystycznych k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u inwestycji finansowania i inwestycje r przedsięwzięcia realizująca realizacji e

i skojarzone K

Zagospodarowanie terenów . opracowanie dokumentacji środki LP rozwój turystyki na 9. leśnych na cele edukacyjno- Lasy Państwowe 2014-2024 wg kosztorysu turystyczne . realizacja inwestycji / fundusze UE terenie gminy

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 41 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 3 Rozwój usług medyczno-opiekuńczych

Tabela 3 – Rozwój usług medyczno-opiekuńczych k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u inwestycji finansowania i inwestycje r przedsięwzięcia realizująca realizacji e

i skojarzone K

. Modernizacja obiektu powstanie silnego -dostosowanie budżet ponadregionalnego Rozbudowa wraz z przebudową budynku SPZZOZ 1. oddziałów/działów do 2014-2020 35 mln województwa/ ośrodka w Gryficach szpitala w SPZZOZ w Gryficach obowiązujących fundusze UE specjalistycznych usług wymogów Ministra medycznych Zdrowia . zastosowania technologii powstanie silnego teleinformatycznych w budżet ponadregionalnego a obszarze medycyny, tj. SPZZOZ 2014-2020 wg kosztorysu ośrodka n 2. Rozwój usług e-zdrowia województwa/ t w zapobieganiu w Gryficach o fundusze UE specjalistycznych usług

w chorobom, diagnostyce, medycznych o

r leczeniu, kontroli d z

a . uzupełnienie oferty powstanie silnego k

e świadczonej przez ponadregionalnego

i Rozwój niepublicznych ośrodków opieki podmioty wg środki prywatne/ p SPZZOZ w Gryficach, 2014-2020 ośrodka 3. zdrowotnej oraz opieki długoterminowej zapotrzebowania O prywatne fundusze UE specjalistycznych usług i rehabilitacji medycznych . Powstawanie nowych powstanie silnego podmiotów Tworzenie, modernizacja i rozwój wg ponadregionalnego gospodarczych, podmioty środki prywatne/ 4. podmiotów gospodarczych z sektora 2014-2020 indywidualnego ośrodka prywatne fundusze UE opieki zdrowotnej . Rozwój, poprawa zapotrzebowania specjalistycznych usług konkurencyjności medycznych istniejących

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 42 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 4 Wsparcie działalności gospodarczej

Tabela 4 - Wsparcie działalności gospodarczej k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n u

r przedsięwzięcia realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje e i

K skojarzone

. Przystąpienie do rozwój sektora Utworzenie Specjalnej Strefy Kostrzyńsko-Słubickiej 1. Gmina Gryfice 2014-2020 wydatki bieżace budżet gminy produkcyjnego i Ekonomicznej w Gryficach Specjalnej Strefy usługowego Ekonomicznej S.A. . Sporządzenie dokumentacji technicznej i uzyskanie rozwój sektora Uzbrojenie strefy przemysłowej w pozwoleń budżet gminy/ 2. Gmina Gryfice 2014-2020 wg kosztorysu produkcyjnego i Gryficach fundusze UE

a . Wykonanie pełnego usługowego z

c uzbrojenie obszaru r

a przemysłowego d

o . Utworzenie i funkcjonowanie p s jednostki wspierającej o g

podmioty gospodarcze z ć

ś terenu gminy o Utworzenie Centrum Wspierania n l

a Przedsiębiorczości w tym: . Prowadzenie stałego ł

a doradztwa i szkoleń i z . Jednostki Wsparcia Produkcji Gmina Gryfice/ wg budżet gminy/ rozwój sektora D 3. Regionalnej, . Pomoc w nawiązywaniu przedsiębiorcy/ 2014-2020 indywidualnego środki prywatne/ produkcyjnego i współpracy, . Jednostki Wsparcia Produkcji IOB zapotrzebowania fundusze UE usługowego Energii ze Źródeł Odnawialnych, . Pomoc w zakładaniu . Inkubatora technologii IT działalności gospodarczej . Współpraca z Instytucjami Otoczenia Biznesu (IOB) . Promocja

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 43 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 4 Wsparcie działalności gospodarczej k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n u

r przedsięwzięcia realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje e i

K skojarzone

. Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania Tworzenie nowych obszarów 2014-2020 wg rozwój sektora przestrzennego budżet gminy/ 4. aktywności gospodarczej na Gmina Gryfice indywidualnego produkcyjnego i terenach gminy . Uzbrojenie nowo 2021-2025 zapotrzebowania fundusze UE usługowego wyznaczonych terenów

. Powstawanie nowych podmiotów gospodarczych, a z c

r . Inwestycje w nowe a technologie, wg rozwój sektora d Tworzenie, modernizacja i rozwój o 5. 2014-2020 indywidualnego środki prywatne produkcyjnego i p przedsiebiorcy s przedsiębiorstw na terenie gminy . Poprawa efektywności zapotrzebowania / fundusze UE usługowego o

g korzystania z zasobów

ć wodnych, ciepła i energii, ś o n

l . Zwiększenie wykorzystania a ł odnawialnych źródeł energii, a i

z . Zwiększenie innowacyjności i D bazy wiedzy, . Wzmocnienie powiązań Wsparcie działań innowacyjnych i między rolnikami i wg rozwój sektora 6. doradztwa w zakresie podnoszenia rolnicy oraz 2014-2020 indywidualnego środki prywatne produkcyjnego i przedsiębiorcami, a przedsiębiorcy / fundusze UE konkurencyjności badaniami innowacyjnymi zapotrzebowania usługowego . Promocja uczenia się przez całe życie oraz szkoleń zawodowych

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 44 CEL 1 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 4 Wsparcie działalności gospodarczej k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n u

r przedsięwzięcia realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje e i

K skojarzone

. promocja gminy . tworzenie klimatu Pozyskiwanie inwestorów w ramach rozwój sektora 7. przyjaznego inwestorom Gmina Gryfice zdanie ciągłe funkcjonowania budżet gminy produkcyjnego i zewnętrznych urzędu gminy usługowego . pomoc w nawiązaniu współpracy z podmiotami lokalnymi

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 45 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 1 Zrównoważony rozwój infrastruktury transportowej

Tabela 1 – Zrównoważony rozwój infrastruktury transportowej k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u i inwestycje r realizująca realizacji inwestycji finansowania e

i skojarzone K

Budowa obejścia drogowego miasta . opracowanie Poprawa dostępności dokumentacji transportowej Gryfice Zarząd budżet państwa/ 2014-2020 wg kosztorysu Rozwój gospodarczy 1. . realizacja inwestycji Wojewódzki Dróg fundusze UE Ochrona środowiska naturalnego Przebudowa i modernizacja dróg gminnych (wg WPF), w tym: Poprawa dostępności transportowej . opracowanie a .budowa drogi dojazdowej do gruntów Poprawa dokumentacji Gmina Gryfice / w rolnych Jabłonowo-Borzyszewo, bezpieczeństwa o 2. Starostwo 2014-2024 budżet gminy / g . realizacja inwestycji wg kosztorysu Rozwój gospodarczy o .modernizacja ulic na osiedlu XXX-lecia w Powiatowe fundusze UE r Ochrona środowiska

d Gryficach, naturalnego a

r .modernizacja drogi Zaleszczyce – kolonia, u t k

u Poprawa dostępności r Przebudowa i modernizacja dróg . opracowanie t s powiatowych i wojewódzkich dokumentacji Starostwo budżet transportowej a

r województwa i Poprawa

f (wg wieloletnich planów inwestycyjnych Powiatowe/ Woj. 2014-2024 3. . realizacja inwestycji wg kosztorysu n Zachodniopom. powiatu/ bezpieczeństwa I powiatu i województwa) fundusze UE Rozwój gospodarczy Ochrona środowiska naturalnego Budowa parkingów i miejsc postojowych . opracowanie Poprawa dostępności na terenie gminy (wg WPF), w tym: dokumentacji transportowej Gmina Gryfice / budżet państwa/ 2014-2024 wg kosztorysu Poprawa 4. . urządzenie parkingu w miejscowości . realizacja inwestycji inwestor prywatny fundusze UE bezpieczeństwa Trzygłów, Rozwój gospodarczy Ochrona środowiska naturalnego

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 46 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 1 Zrównoważony rozwój infrastruktury transportowej k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u i inwestycje r realizująca realizacji inwestycji finansowania e

i skojarzone K

Poprawa funkcjonalności ruchu w gminie Gryfice, w tym: Poprawa dostępności transportowej

a . budowa i przebudowa chodników, . opracowanie budżet Gminy/ Poprawa w bezpieczeństwa o 5. . budowa zatok autobusowych, dokumentacji 2014-2024 wg kosztorysu fundusze UE g Gmina Gryfice Rozwój gospodarczy o

r . dostosowanie podjazdów, podejść oraz . realizacja inwestycji Ochrona środowiska d chodników do potrzeb osób naturalnego a

r niepełnosprawnych, likwidacja barier u

t architektonicznych. k

u Poprawa dostępności

r Budowa i przebudowa oświetlenia ulic z t

s wykorzystaniem energii odnawialnej wg transportowej a . opracowanie budżet Gminy/ r WPF. Poprawa f 6. dokumentacji n Gmina Gryfice 2014-2024 wg kosztorysu fundusze UE bezpieczeństwa I . realizacja inwestycji Rozwój gospodarczy Ochrona środowiska naturalnego

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 47 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej

Tabela 2 – Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u przedsięwzięcia inwestycji finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K - . opracowanie budżet Gminy/

d . Uporządkowanie gospodarki wodno- Gmina Gryfice/ ochrona środowiska o środki prywatne/ I. ściekowej na terenie Aglomeracji dokumentacji 2014-2024 wg kosztorysu w przedsiębiorstwa zrównoważony rozwój a Gryfice . realizacja inwestycji wodono-kanalizacyjne fundusze UE k r

a budżet Gminy/ d Uporządkowanie gospodarki wodno- . opracowanie

o Gmina Gryfice/ ochrona środowiska dokumentacji środki prywatne/ p ściekowej na obszarach wiejskich (nie 2014-2024 wg kosztorysu

s przedsiębiorstwa II. zrównoważony rozwój o objętych aglomeracją) wodono-kanalizacyjne fundusze UE

g . realizacja inwestycji . n a 1. . opracowanie budżet Gminy/ k Rozbudowa ujęć, budowa i Gmina Gryfice/ środki prywatne/ ochrona środowiska ę modernizacja stacji uzdatniania wody dokumentacji 2014-2024 wg kosztorysu d przedsiębiorstwa

o zrównoważony rozwój na poszczególnych ujęciach, . realizacja inwestycji wodono-kanalizacyjne fundusze UE w

w Rozbudowa i modernizacja sieci . opracowanie budżet Gminy/ e 2. Gmina Gryfice/ ochrona środowiska i dokumentacji środki prywatne/ n wodociągowych na terenie gminy przedsiębiorstwa 2014-2024 wg kosztorysu e zrównoważony rozwój z Gryfice wodono-kanalizacyjne fundusze UE

r . realizacja inwestycji t a . opracowanie budżet Gminy/ p

o Wdrożenie inteligentnego systemu dokumentacji Gmina Gryfice/ środki prywatne/ ochrona środowiska a 3. przedsiębiorstwa 2014-2024 wg kosztorysu Z zarządzania sieciami wodociągowymi zrównoważony rozwój . Realizacja wodono-kanalizacyjne fundusze UE inwestycji

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 48 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u przedsięwzięcia inwestycji finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K

Budowa i modernizacja oczyszczalni

w wraz z budową i modernizacją sieci ó

k kanalizacyjnej i deszczowej na terenie e i gminy Gryfice wg WPF, w tym: c budżet Gminy/

ś 4. . pracowanie e . modernizacja oczyszczalni i środki prywatne/

i Gmina Gryfice/ ochrona środowiska dokumentacji n kanalizacji sanitarnej i deszczowej przedsiębiorstwa 2014-2020 wg kosztorysu a fundusze UE zrównoważony rozwój z Gryficach, . realizacja inwestycji wodono-kanalizacyjne d a . modernizacja oczyszczalni i w

o kanalizacji w Barkowie, Baszewicach, r

p Brodnikach, Grębocinie, Prusinowie, d

o Rzęsienie, Trzygłowi, Ościęcin

e promocja

i .

n indywidualnych

a budżet Gminy/

z systemów c Budowa indywidualnych systemów środki prywatne/ ochrona środowiska z oczyszczania Gmina Gryfice/ s 5. oczyszczania ścieków na obszarach 2014-2024 wg kosztorysu y podmioty prywatne fundusze UE zrównoważony rozwój z nie objętych kanalizacją zbiorczą . opracowanie c

O dokumentacji i realizacja k r Kompleksowe inwestycje w zakresie . opracowanie budżety członków a

d rozwoju gospodarki odpadami dokumentacji związku/ ochrona środowiska o Związek RXXI 2014-2024 wg kosztorysu p 6. komunalnymi (wg Programu s . realizacja fundusze UE zrównoważony rozwój o Inwestycyjnego Związku RXXI) inwestycji G i m a d a p d o

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 49 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u przedsięwzięcia inwestycji finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K

. opracowanie budżet Gminy/ Poprawa gospodarowania odpadami dokumentacji środki prywatne/ ochrona środowiska niebezpiecznymi (w tym usuwanie i Gmina Gryficach/ . realizacja podmioty prywatne/ 2014-2024 wg kosztorysu 7. fundusze UE zrównoważony rozwój unieszkodliwianie azbestu) oraz inwestycji podmioty publiczne innymi niż komunalne i m

a . opracowanie d 8. a dokumentacji budżet Gminy/ ochrona środowiska p Budowa Punktu Selektywnej Zbiórki 2014-2020 wg kosztorysu d Gmina Gryfice

o Odpadów Komunalnych w Gryficach . realizacja fundusze UE zrównoważony rozwój

a inwestycji k r

a . opracowanie d

o programu budżet Gminy/ ochrona środowiska

p Rekultywacja nieczynnego Gmina Gryficach/ s 9. edukacyjnego 2014-2024 wg kosztorysu środki prywatne/ o składowiska odpadów w Smolęcinie podmiot prywatny zrównoważony rozwój G . realizacja zadania fundusze UE . szkolenia Prowadzenie edukacji ekologicznej wg budżet Gminy/ ochrona środowiska 10. dot. między innymi segregacji i . akcje promocyjne Gmina Gryfice 2014-2024 zapotrzebowania fundusze UE zrównoważony rozwój utylizacji odpadów . audyt energetyczny, Ochrona środowiska Budżet gminy / Modernizacja energetyczna budynków . dokumentacja Gmina Gryfice / 11. 2014-2024 wg kosztorysu środki publiczne/ Zrównoważony techniczna podmioty publiczne użyteczności publicznej fundusze UE rozwój . wykonanie prac

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 50 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u przedsięwzięcia inwestycji finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K

ę i g r e n e

w . audyt energetyczny, TBS, wspólnoty

e Ochrona środowiska i Modernizacja energetyczna mieszkaniowe, środki prywatne/ n . dokumentacja e 12. spółdzielnie 2014-2024 wg kosztorysu budżet gminy / Zrównoważony z wielorodzinnych budynków techniczna r

t mieszkaniowych mieszkaniowe/ Gmina fundusze UE rozwój a . wykonanie prac

p Gryfice o a Z o ł p e i c Ochrona środowiska

o . dokumentacja ł Zastępowanie konwencjonalnych środki prywatne/ p techniczna podmioty prywatne/ 2014-2024 e 13. źródeł energii źródłami odnawialnymi wg kosztorysu środki publiczne/ i pomioty publiczne Zrównoważony c

. wykonanie prac fundusze UE i w tym na potrzeby własne

rozwój ę i g

r Ochrona środowiska e Zwiększenie potencjału sieci . dokumentacja n

e techniczna Przedsiębiorcy środki prywatne/ 14. energetycznej do odbioru energii z 2014-2024 wg kosztorysu

w energetyczni fundusze UE Zrównoważony odnawialnych źródeł energii . wykonanie prac e

i rozwój n e

z Ochrona środowiska

r . dokumentacja t Budowa i modernizacja kotłowni w podmioty prywatne/ środki publiczne/ a techniczna p 15. budynkach użyteczności publicznej i jednostki publiczne/ 2014-2024 wg kosztorysu środki prywatne/ o Zrównoważony a budynkach mieszkalnych . wykonanie prac spółdzielnie i wspólnoty fundusze UE

Z rozwój środowiska

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 51 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u przedsięwzięcia inwestycji finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K

Ochrona środowiska

z . dokumentacja

a Rozbudowa sieci gazowej na terenie podmioty prywatne/

g techniczna środki publiczne/ 16. miasta Gryfice (wraz z powstaniem jednostki publiczne/ 2014-2024 wg kosztorysu

w środki prywatne Zrównoważony . wykonanie prac spółdzielnie i wspólnoty e nowej zabudowy mieszkaniowej)

i rozwój n e z

r Budowa sieci gazowej na obszarach

t . dokumentacja Ochrona środowiska

a wiejskich, w tym: p 17. techniczna Gmina Gryfice/ 2014-2020 wg kosztorysu budżet gminy/

o Zrównoważony . w miejscowościach Rzęskowo, podmioty prywatne środki prywatne a . wykonanie prac rozwój Z Niekładź, Prusinowo, j c a z

y . dokumentacja Zrównoważony t środki publiczne/ a Rozbudowa sieci światłowodowej na techniczna Gmina Gryfice/ rozwój 18. 2014-2020 wg kosztorysu środki prywatne/ m podmioty prywatne r terenie Gminy Gryfice . wykonanie prac fundusze UE Ochrona środowiska o f n I a . zakup kolejnych Zrównoważony środki publiczne/ Rozbudowa sieci monitoringu na kamer rozwój 19. Gmina Gryfice 2014-2020 wg kosztorysu środki prywatne/ terenie Gminy Gryfice . podłączenie do sieci fundusze UE Ochrona środowiska

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 52 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u przedsięwzięcia inwestycji finansowania i inwestycje

r realizująca realizacji e

i skojarzone K

Rozwój publicznej infrastruktury informatycznej na terenie gminy, . rozbudowa w tym: istniejącej . Informatyzacja urzędu miasta i gminy infrastruktury, Zrównoważony 20. Gryfice, Gmina Gryfice, Powiat 2014-2020 wg kosztorysu budżet gminy/ rozwój . rozwój aplikacji i Gryfice fundusze UE

a . Utworzenie pracowni komputerowych j systemów Ochrona środowiska c z dostępem do sieci szerokopasmowej a bazodanowych z w Szkołach Podstawowych i y t

a Gimnazjalnych m

r Rozwój usług elektronicznych . uruchomienie

o 21. f systemów

n e-administarcja, zgodnie z WPF I w tym: informatycznych z Zrównoważony . elektroniczny obieg dokumentów, zakresu budżet gminy/ rozwój Gmina Gryfice 2014-2020 wg kosztorysu e-administracji, fundusze UE . rozwój systemu informacji Ochrona środowiska przestrzennej . zakup i instalacja aplikacji.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 53 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 3 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska

Tabela 3 – Rozwój infrastruktura ochrony środowiska k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty i n

u przedsięwzięcia realizująca realizacji inwestycji finansowania inwestycje r e

i skojarzone K

Budowa i modernizacja urządzeń Ochrona środowiska wodnych małej retencji na terenie . dokumentacja naturalnego techniczna środki ZZMiUW/ 1. Gminy Gryfice ZZMiUW 2014-2024 wg kosztorysu fundusze UE (wg Wieloletniego Programu . wykonanie prac Zrównoważony Inwestycyjnego Zachodniopomorskiego

m rozwój

o Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych) i n e

ż Inwestycje w zakresie zapobiegania Ochrona środowiska o . dokumentacja r powodziom na terenie gminy Gryfice g techniczna 2014-2024 wg kosztorysu środki ZZMiUW/ a 2. (wg Wieloletniego Programu ZZMiUW z fundusze UE Zrównoważony . wykonanie prac e Inwestycyjnego Zachodniopomorskiego

i rozwój

n Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych) a g

e Ochrona środowiska

i Utworzenie trzech centrów ratownictwa b

o 3. drogowego na bazie OSP w . wykonanie zadania Ochotnicza Straż 2014-2020 wg kosztorysu środki powiatu/ p miejscowościach; Gryfice, Ościęcin, Pożarna fundusze UE Zrównoważony a

Z Górzyca rozwój . specyfikacja środki powiatu i Ochrona środowiska wyposażenia Doposażenie w sprzęt służb Ochotnicza Straż wg gminy/ 4. Pożarna / PGL Lasy 2014-2024 środki OSP/ . zakup wyposażenia zapotrzebowania Zrównoważony ratowniczych Państwowe środki LP/ rozwój fundusze UE

a . przeprowadzenie Ochrona środowiska a k s n i

o inwentaryzacji,

r w Inwentaryzacja przyrodniczej gminy budżet gminy/ o h 5. Gmina Gryfice 2014-2020 wg kosztorysu c d

o Gryfice . sporządzenie fundusze UE Zrównoważony O r ś opracowania rozwój

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 54 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 3 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty i n

u przedsięwzięcia realizująca realizacji inwestycji finansowania inwestycje r e

i skojarzone K

budżet gminy/ Ochrona środowiska Zachowanie zasobów i ochrona . opracowanie planów Gmina Gryfice/ środki LP/ środki środowiska przyrodniczego w tym ochrony, Lasy Państwowe/ wg 6. 2014-2024 publiczne i podmioty publiczne zapotrzebowania Zrównoważony przed ruchem turystycznym poprzez . realizacja inwestycji prywatne/ i prywatne rozwój jego ukierunkowanie fundusze UE

Ochrona środowiska a a k s n Zalesienie gruntów słabych klas i . prace planistyczne budżet gminy/ o Gmina Gryfice/ wg r w 7. 2014-2024 o h bonitacyjnych, leśna rekultywacja gleb zapotrzebowania środki prywatne/ c d . zalesianie gruntów Podmioty prywatne Zrównoważony o

O fundusze UE

r zniszczonych i wyrobisk

ś rozwój

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 55 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 1 Ochrona i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego

Tabela 1 – Ochrona i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u inwestycji finansowania i inwestycje

r Realizująca realizacji e

i skojarzone K

1. Konserwacja i restauracja zabytkowych obiektów na terenie miasta Gryfice wg „Gminnego programu opieki nad zabytkami” w tym: . dokumentacja Ochrona środowiska Gmina Gryfice/ . renowacja Murów Obronnych w konserwatorska środki publiczne/ kulturalnego TBS w Gryficach/ Gryficach, . dokumentacja 2014-2020 wg kosztorysu środki prywatne/ podmioty techniczna fundusze UE . zagospodarowanie historycznego prywatne Rozwój Turystyki . wykonanie prac e obszaru Starego miasta w Gryficach przy w o

r ul. Niepodległości i Podgórna , u t l . konserwacja zabytkowych kamienic, u k

2. Zachowanie, odbudowa i poprawa o stanu dziedzictwa kulturowego wsi wg w t

c „Gminnego programu opieki nad i

z zabytkami” w tym: d

e . dokumentacja i . konserwacja i restauracja z konserwatorska Ochrona środowiska D zabytkowych obiektów sakralnych: Gmina Gryfice/ budżet gminy/ kulturalnego kościołów i cmentarzy, . dokumentacja podmioty 2014-2024 wg kosztorysu środki prywatne/ techniczna prywatne fundusze UE . tworzenie planów ochrony Rozwój Turystyki zabytkowych układów urbanistycznych . wykonanie prac wraz z zabudową, . rewitalizacja lub rekultywacja zabytkowych obszarów i obiektów zabytkowych,

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 56 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 1 Ochrona i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u inwestycji finansowania i inwestycje

r Realizująca realizacji e

i skojarzone K

Uporządkowanie i rehabilitacja parków . dokumentacja Ochrona środowiska zabytkowych zgodnie z WPF przyrodnicza Gmina Gryfice/ budżet gminy/ kulturalnego 3. podmioty 2014-2024 wg kosztorysu środki prywatne/ . wykonanie prac prywatne fundusze UE Rozwój Turystyki Budowa Centrum kulturalno Ochrona środowiska -szkoleniowo-edukacyjnego z kulturalnego przeznaczeniem dla: . Gryfickiego Domu Kultury, . dokumentacja budżet gminy/ Poprawa jakości . Uniwersytetu Trzeciego Wieku, techniczna, Gmina Gryfice/ edukacji i y 4. 2014-2020 wg kosztorysu budżet powiatu/ r . Centrum Szkoleniowo- Powiat Gryficki wykształcenia u . wykonanie prac fundusze UE t

l Konferencyjnego u . Multimedialnego centrum k

Rozwój Turystyki j edukacyjnego „Mały Nautilius” ó Rozwój gospodarczy w z o Modernizacja i doposażenie instytucji Ochrona środowiska

R . dokumentacja kultury na terenie m. Gryfice wg WPF budżet gminy/ kulturalnego techniczna, Gmina Gryfice 2014-2024 wg kosztorysu 5. fundusze UE . wykonanie prac Rozwój Turystyki . Budowa, modernizacja, Ochrona środowiska doposażenie świetlic na obszarach . dokumentacja budżet gminy/ kulturalnego wiejskich zgodnie z WPF techniczna, Gmina Gryfice 2014-2024 wg kosztorysu 6. fundusze UE . wykonanie prac Rozwój Turystyki

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 57 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 1 Ochrona i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u inwestycji finansowania i inwestycje

r Realizująca realizacji e

i skojarzone K

Ochrona środowiska Tworzenie, ulepszanie, rozbudowa . dokumentacja infrastruktury małej skali na obszarach budżet gminy/ kulturalnego techniczna, Gmina Gryfice 2014-2024 wg kosztorysu 7. wiejskich wg WPF fundusze UE . wykonanie prac Rozwój Turystyki Organizacja imprez kulturalnych o Ochrona środowiska charakterze ponadregionalnych i . program imprez, wg kalkulacji budżet gminy/ kulturalnego 8. Gmina Gryfice 2014-2024 lokalnych na terenie gminy . realizacja projetu kosztów fundusze UE Rozwój Turystyki Realizacja współpracy zagranicznej Ochrona środowiska m.in. z miastami partnerskim . program współpracy, wg kalkulacji budżet gminy/ kulturalnego 9. Gmina Gryfice 2014-2024 . realizacja projetu kosztów fundusze UE Rozwój Turystyki

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 58 CEL 2 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 2 Rozwój sportu i rekreacji

Tabela 2 – Rozwój sportu i rekreacji k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty i inwestycje n

u przedsięwzięcia realizująca realizacji inwestycji finansowania skojarzone r e i K

1. Budowa obiektów sportowo-rekreacyjnych na terenie gminy wg WPF, m.in.: . Budowa kompleksu rekreacyjno- sportowego przy SP nr 4 w m. Gryfice, . Poprawa zagospodarowania szkolnego terenu sportowo-rekreacyjnego w m. Trzygłowie, Rozwój Sportu i a . Zagospodarowanie terenu wokół Szkoły . dokumentacja j Rekreacji c Podstawowej w Prusinowie, techniczna, budżet gminy/ a Gmina Gryfice 2014-2024 wg kosztorysu

e fundusze UE r . Budowę boiska sportowego i remont sali . wykonanie prac k Rozwój Turystyki

e gimnastycznej w Gimnazjum nr 1, r

. Rozbudowa Sali gimnastycznej w t

r Gimnazjum nr 2, o p

S . Modernizacja sal gimnastycznych w SP w Prusinowie i SP w Trzygłowie.

2. Renowacja Parku Miejskiego w Gryficach . dokumentacja Rozwój Sportu i budżet gminy/ Rekreacji techniczna, Gmina Gryfice 2014-2024 wg kosztorysu fundusze UE . wykonanie prac Rozwój Turystyki

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 59 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 3 Rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych

Tabela 3 – Rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych

k Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty i e

n realizująca realizacji inwestycji finansowania inwestycje u r

e skojarzone i K

j Wzrost jakości edukacji c

a przedszkolnej zgodnie z WPF

k . dokumentacja i specyfikacja

u w tym:

d . modernizacja, adaptacja techniczna, Poprawa jakości

E Gmina Gryfice/ budżet gminy/ wg edukacji i a 1. obiektów, . wykonanie prac, Jednostki systemu 2014-2020 fundusze publiczne/ n kosztorysu wykształcenia r . zakup wyposażenia i materiałów oświaty i edukacji fundusze UE a . zakup materiałów, mieszkańców t edukacyjnych, oraz n

e . opracowanie i przeprowadzenie zajęć,

m . prowadzenia zajęć dodatkowych e

l w placówkach przedszkolnych e

i Wzrost jakości edukacji e

w w szkołach podstawowych, o gimnazjalnych i w a

t ponadgimnazjalnych zgodnie s

d z WPF, w tym: . dokumentacja i specyfikacja o

p . modernizacja obiektów, techniczna,

o . zakup sprzętu specjalistycznego i Gmina Gryfice/ Poprawa jakości w . wykonanie prac, budżet gminy/ t pomocy dydaktycznych, Starostwo wg edukacji i c i 2. . zakup i instalacja materiałów, Powiatowe/ 2014-2020 fundusze publiczne/

n kosztorysu wykształcenia l . zastosowanie nowoczesnych środków dydaktycznych, Jednostki systemu fundusze UE o mieszkańców

k technologii w nauczaniu, nowoczesnych technologii, oświaty i edukacji z

S . utworzenie pracowni e . opracowanie i przeprowadzenie

w komputerowych z dostępem do działań, o sieci szerokopasmowej, w a

t . budowa kompetencji z zakresu s

d matematyki, informatyki i nauk o

p przyrodniczych d a n o p 59

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 60 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 3 Rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych

k Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty i e

n realizująca realizacji inwestycji finansowania inwestycje u r

e skojarzone i K

e . poradnictwo edukacyjno- w

o zawodowe, psychologiczno-

w pedagogiczne, a t s . wspomaganie rozwoju i d

o prowadzenie terapii dzieci i p

d młodzieży, a

n . kształcenie i doskonalenie o

p zawodowe nauczycieli,

w Poprawa jakości i dostępności o infrastruktury edukacyjnej do w a

t potrzeb uczniów w tym dostępu s

d dla osób niepełnosprawnych, w Gmina Gryfice/

o . dokumentacja i specyfikacja Poprawa jakości tym: budżet gminy/ p Starostwo techniczna, wg edukacji i

o . modernizacja i unowocześnienie 2014-2020 budżet powiatu/ 3. Powiatowe/ kosztorysu wykształcenia w publicznych placówek . wykonanie prac, fundusze UE t Jednostki systemu mieszkańców c i oświatowych, oświaty i edukacji n l

o . dostosowanie infrastruktury k

z placówek publicznych do osób

S niepełnosprawnych

o Poprawa jakości i dostępności w . dokumentacja i specyfikacja t infrastruktury szkolnictwa Poprawa jakości c Placówki i techniczna, fundusze publiczne/

n zawodowego, w tym: kształcenia wg edukacji i l 4. 2014-2020 fundusze prywatne/ o . modernizacja infrastruktury . wykonanie prac, zawodowego i ich kosztorysu wykształcenia

k fundusze UE

z placówek kształcenia organy mieszkańców S zawodowego a w o d o w a z 60

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 61 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 3 Rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych

k Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty i e

n realizująca realizacji inwestycji finansowania inwestycje u r

e skojarzone i K

Wzrost jakości i efektywności - placówek kształcenia . dokumentacja i specyfikacja zawodowego, w tym: techniczna, . wparcie szkól i placówek prowadzących kształcenie . wykonanie prac, Poprawa jakości Placówki fundusze publiczne/ zawodowe, wg edukacji i . wsparcie uczniów, kształcenia 2014-2020 fundusze prywatne/ 5. kosztorysu wykształcenia a zawodowego i ich . wsparcie uczniów . szkolenia i warsztaty dla nauczycieli fundusze UE

w mieszkańców uczestniczących w kształceniu organy o

d zawodowym, o

w . doskonalenie nauczycieli a z

prowadzących kształcenie ogólne o i zawodowe, w t Rozwój kształcenia c i

n ustawicznego dla osób l

o dorosłych, w tym: . wsparcie dla osób dokształcających k

z . wsparcie dla osób dorosłych się, Poprawa jakości S pragnących się dokształcać, Podmioty fundusze publiczne/ . szkolenia, wg edukacji i 6. kształcące osoby 2014-2020 fundusze prywatne/ . wsparcie organizacji kursów kosztorysu wykształcenia . doradztwo. dorosłe fundusze UE zawodowych dla osób dorosłych, mieszkańców . doradztwo w zakresie wyboru ścieżki kształcenia dla osób dorosłych, . wsparcie dla osób dokształcających Poprawa jakości Rozwój usług edukacyjnych fundusze publiczne/ się, Podmioty wg edukacji i dla osób starszych, w tym: 2014-2020 fundusze prywatne/ 7. kształcące osoby kosztorysu wykształcenia . utworzenie i funkcjonowanie . szkolenia, doradztwo. fundusze UE Uniwersytetu III wieku. dorosłe mieszkańców

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 62 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 3 Rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych

k Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty i e

n realizująca realizacji inwestycji finansowania inwestycje u r

e skojarzone i K

Rozwój elektronicznych usług . uruchomienie systemów Poprawa jakości fundusze publiczne/ e-edukacyjnych informatycznych z zakresu e- wg edukacji i Jednostki systemu 2014-2024 fundusze prywatne/ 8. edukacji, kosztorysu wykształcenia oświaty i edukacji fundusze UE a mieszkańców n . zakup i instalacja aplikacji. l a Utworzenie multimedialnego m

r centrum edukacyjnego „Mały o

f . dokumentacja i specyfikacja Nautilius” w m.Gryfice, w tym: a techniczna, z

o . prowadzenie nowoczesnego

p . wykonanie prac, Poprawa jakości nauczania na wszystkich Gmina Gryfice/ fundusze publiczne/ a wg edukacji i j . zakup i instalacja środków Starostwo 2014-2020 fundusze prywatne/ c 9. poziomach edukacji, kosztorysu wykształcenia a dydaktycznych, Powiatowe i ich fundusze UE k . uzupełnienie wiedzy teoretycznej jednostki mieszkańców u

d zajęciami praktycznymi . opracowanie programów nauczania, E wykorzystującymi najnowsze . przeprowadzenie zajęć, możliwości nauki i techniki

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 63 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 4 Rozwój usług społecznych

Tabela 4 – Rozwój usług społecznych k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje r e

i skojarzone K

Budowa, przebudowa i . dokumentacja i doposażenie obiektów pomocy specyfikacja budżet gminy/ społecznej wg WPF, w tym: techniczna, Poprawa jakości życia 2014-2020 wg kosztorysu fundusze publiczne 1. adaptacja budynku po byłej jednostce Gmina Gryfice mieszkańców wojskowej na „Kompleks Pomocy . wykonanie prac, fundusze UE Społecznej” (lokale socjalne, a

n noclegownia, stołówka, itp.), z c e

ł Rozwój bazy stacjonarnej opieki o

p społecznej (OPS), w tym: S . Doposażenie istniejącej bazy usług c . specyfikacja o OPS,

m techniczna, o . poszerzenie zakresu świadczonych Gmina Gryfice/ budżet gminy/ P . zakup i instalacja budżet powiatu/ Poprawa jakości życia 2. usług, Starostwo Powiatowe/ 2014-2020 wg kosztorysu wyposażenia, jednostki opieki fundusze publiczne mieszkańców . powstanie nowych niepublicznych społecznej fundusze UE podmiotów pomocy społecznej, . opracowanie i wdrażanie programów, . wsparcie organizacji pozarządowych działających w zakresie pomocy społecznej.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 64 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 4 Rozwój usług społecznych k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje r e

i skojarzone K

Działania wspierające na rzecz . dokumentacja i osób niepełnosprawnych, w tym: specyfikacja . likwidacja barier architektonicznych techniczna, fundusze publiczne/ w budynkach publicznych, Poprawa jakości życia . wykonanie prac, zakup Podmioty publiczne/ 2014-2024 wg kosztorysu fundusze prywatne/ 3. mieszkańców . tworzenie miejsc pracy dla osób wyposażenia, podmioty prywatne fundusze UE niepełnosprawnych, . opracowanie i . prowadzenie terapii, wdrażanie programów

Wzrost dostępności wysokiej jakości usług społecznych i zdrowotnych, w tym: a

n . indywidualizacja usług z Budżet Państwa c społecznych (pomocy społecznej, e ł . opracowanie i Budżet Starostwa Poprawa zdrowia i o wsparcia rodziny i pieczy podmioty prywatne, p realizacja programów 2014-2024 Budżet Gminy jakości S 4. zastępczej) i zdrowotnych, publiczne i wg. kosztorysu

c Gryfice życia mieszkańców

o społeczne . rozwój ilościowy i jakościowy m fundusze UE o usług opiekuńczych nad osobami P zależnymi, . wczesne wykrywanie wad rozwojowych i rehabilitacja dzieci niepełnosprawnych

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 65 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 4 Rozwój usług społecznych k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje r e

i skojarzone K

m Budżet Państwa o i Pomoc terapeutyczna i Budżet Starostwa Poprawa zdrowia i n

e 2014-2024 jakości i 5. rehabilitacyjna dla osób uzależ- Realizacja zadania Gmina Gryfice wg. kosztorysu Budżet Gminy n

ż nionych i współuzależnionych Gryfice życia mieszkańców e l

a fundusze UE z u

e i

n Budżet Państwa

a Udzielanie rodzinom, w których ł Budżet Starostwa Poprawa zdrowia i a występują problem uzależnień i

z jakości 6. pomocy psychologiczne i prawnej, Realizacja zadania Gmina Gryfice 2014-2024 wg. kosztorysu Budżet Gminy d Gryfice w a w szczególności ochrony przed życia mieszkańców i c

e przemocą. fundusze UE z r P Prowadzenie profilaktycznej Budżet Państwa działalności informacyjnej Budżet Starostwa i edukacyjnej w zakresie rozwią- Poprawa zdrowia i jakości 7. zywania problemów alkoholowych Realizacja zadania Gmina Gryfice 2014-2024 wg. kosztorysu Budżet Gminy i przeciwdziałania narkomanii, w Gryfice życia mieszkańców szczególności wśród dzieci i fundusze UE młodzieży.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 66 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 4 Rozwój usług społecznych k

e Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty n

u realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje r e

i skojarzone K m o i n e i n ż

e Wspomaganie działalności l Budżet Państwa a instytucji, stowarzyszeń i osób z Budżet Starostwa

u Poprawa zdrowia i

fizycznych związanych statutowo

e jakości i 8. bądź zawodowo z profilaktyką Realizacja zadania Gmina Gryfice 2014-2024 wg. kosztorysu Budżet Gminy n Gryfice a życia mieszkańców

ł i rozwiązywaniem problemów a

i alkoholowych. fundusze UE z d w i c e z r P

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 67 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 5 Wsparcie rozwoju rynku pracy i przeciwdziałanie bezrobociu

Tabela 5 – Wsparcie rozwoju rynku pracy i przeciwdziałanie bezrobociu

k Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty e

n realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje u r

e skojarzone i K

Wsparcie rozwoju i procesów restrukturyzacji w MŚP: . podnoszenie i uzupełnianie Jednostki Poprawa jakości kwalifikacji przedsiębiorców i ich . szkolenia, edukacyjne i fundusze prywatne/ fundusze publiczne/ 1. pracowników, doradcze/ 2014-2020 wg potrzeb życia mieszkańców . usługi doradcze . usługi rozwojowe, instytucje fundusze UE Rozwój rynku pracy otoczenia biznesu . usługi diagnostyczne, doradcze i szkoleniowe, y

c Program wsparcia osób a

r bezrobotnych, nieaktywnych P

zawodowo i poszukujących pracy, k

e w tym: n . podnoszenie kwalifikacji, y R . wsparcie w aktywnym poszukiwaniu . dotacje, Poprawa jakości 2. pracy, fundusze publiczne/ Powiatowy Urząd . szkolenia, 2014-2020 wg potrzeb życia mieszkańców . refundacja kosztów zatrudnienia, Pracy fundusze UE . usługi doradcze. Rozwój rynku pracy . wsparcie samozatrudnienia, . organizacja staży, praktyk zawodowych, prac interwencyjnych, . wsparcie mobilności zawodowej, . reorientacja zawodowa

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 68 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 5 Wsparcie rozwoju rynku pracy i przeciwdziałanie bezrobociu

k Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty e

n realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje u r

e skojarzone i K

Promocja samozatrudnienia i przedsiębiorczości, w tym: . wsparcie dla osób planujących rozpoczęcie działalności . dotacje, fundusze publiczne/ Poprawa jakości gospodarczej, Podmioty wg 3. . szkolenia, 2014-2020 fundusze prywatne/ życia mieszkańców . wsparcie na tworzenie dodatkowych publiczne i kosztorysu miejsc pracy, . usługi doradcze prywatne fundusze UE Rozwój rynku pracy . wsparcie doradczo-szkoleniowe oraz y

c poprzez centra coworkingowe a r

P . wsparcie dla byłych przedsiębiorców

k e

n Promocja zatrudnienia wśród osób y

R sprawujących opiekę nad dziećmi do 3 roku życia, w tym: . tworzenie i funkcjonowanie . dotacje, fundusze publiczne/ Poprawa jakości Podmioty wg 4. podmiotów opieki nad dziećmi . szkolenia, 2014-2020 fundusze prywatne/ życia mieszkańców prywatne i kosztorysu . rozwój opieki nieinstytucjonalnej, . usługi doradcze publiczne fundusze UE Rozwój rynku pracy . finansowanie opieki nad dziećmi . wsparcie wdrażania elastycznych form zatrudnienia

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 69 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 5 Wsparcie rozwoju rynku pracy i przeciwdziałanie bezrobociu

k Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty e

n realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje u r

e skojarzone i K y

c Realizacja profilaktyki zdrowotnej a

r osób w wieku produkcyjnym, w tym: P

. profilaktyka chorób nowotworowych,

k kostno stawowych, cukrzycy, otyłości fundusze publiczne/ Poprawa jakości e . opracowanie i podmioty n oraz promocja zdrowia psychicznego, realizacja programów publiczne, wg y 5. 2014-2020 fundusze prywatne/ życia mieszkańców

R prywatne i kosztorysu . rehabilitacja lecznicza skierowana na fundusze UE Rozwój rynku pracy wydłużenie aktywności zawodowej, społeczne . eliminacja zdrowotnych czynników ryzyka w miejscu pracy, 6. Program wzrostu zatrudnienia i . opracowanie i podmioty 2014-2020 wg fundusze publiczne/ Poprawa jakości realizacja programów aktywności wśród osób zagrożonych publiczne, kosztorysu fundusze prywatne/ życia mieszkańców wykluczeniem społecznym, w tym: prywatne i . integracja osób i rodzin zagrożonych społeczne fundusze UE Rozwój rynku pracy wykluczeniem, . reintegracja i rehabilitacja społeczno- zawodowa, . koordynacja i monitoring prowadzonych działań

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 70 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 5 Wsparcie rozwoju rynku pracy i przeciwdziałanie bezrobociu

k Lp. Zadania Opis przedsięwzięcia Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty e

n realizująca realizacji inwestycji finansowania i inwestycje u r

e skojarzone i K

Tworzenie i rozwój podmiotów ekonomi społecznej, w tym: . doradztwo i szkolenia, . usługi prawne, marketingowe i . opracowanie i podmioty fundusze publiczne/ Poprawa jakości księgowe wg 7. realizacja programów prywatne, 2014-2020 fundusze prywatne/ życia mieszkańców . wsparcie tworzenia i rozwoju publiczne i kosztorysu podmiotów, społeczne fundusze UE Rozwój rynku pracy . dofinansowanie miejsc pracy . koordynacja i monitoring prowadzonych działań

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 71 CEL 3 CEL SZCZEGÓŁOWY TABELA NR 6 Rozwój mieszkalnictwa

Tabela 6 – Rozwój mieszkalnictwa k

e Lp. Zadania Opis Jednostka Okres Koszt Źródła Efekty i inwestycje n u

r przedsięwzięcia realizująca realizacji inwestycji finansowania skojarzone e i K

o Budowa i pozyskiwanie nowych w t mieszkań socjalnych wg WPF, c i

n w tym: l

a . budowa dwóch budynków . Opracowanie k 1. Poprawa życia z socjalnych w m.Gryfice, dokumentacji Gmina Gryfice/ 2014-2020 wg kosztorysu budżet gminy/ s mieszkańców e TBS w Gryficach fundusze publiczne i . budowa budynku socjalnego w . Realizacja zadania

M m.Trzygłowie, e n l . budowa budynków socjalnych w a j m. Niekładź c

o i s Modernizacja mieszkań e . Opracowanie

n 2. l komunalnych dokumentacji Gmina Gryfice/ budżet gminy/ Poprawa życia

a 2014-2020 wg kosztorysu mieszkańców n TBS w Gryficach fundusze publiczne

u . Realizacja zadania m o

k Uzbrojenie terenów pod

o budownictwo mieszkaniowo- . Opracowanie w

t 3. usługowe, wg WPF, w tym: Poprawa życia

c dokumentacji

i 2014-2024 wg kosztorysu . terenów w rejonie ulic Gmina Gryfice budżet gminy mieszkańców n l Śniadeckich i Ogrodowa w . Realizacja zadania a

k Gryficach z s e i Opracowanie planów M

e zagospodarowania n . Opracowanie Poprawa życia t 4. Gmina Gryfice 2014-2024 wg kosztorysu budżet gminy a przestrzennego m.in. pod kątem dokumentacji mieszkańców

w rozwoju zabudowy y

r mieszkaniowej p

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 72

CZĘŚĆ II ANALIZA SWOT

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 73 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

I . KONSULTACJE SPOŁECZNE

Strategia Rozwoju Gminy Gryfice na lata 2014 – 2024 została opracowana ściśle według reguły wymagającej koordynacji procesów kreowania kierunków rozwoju z zasadą współpartycypacji społeczności lokalnej w procesach decyzyjnych. W związku z tym, że Strategia Rozwoju Gminy Gryfice ma być narzędziem służącym programowaniu kompleksowego i długofalowego rozwoju społeczno-gospodarczego, to do udziału w jej tworzeniu zaproszono wszystkich mieszkańców gminy Gryfice. Konsultacje społeczne dotyczące analizy SWOT były przeprowadzane w miesiącach czerwiec - sierpień 2014 roku. Ponieważ wieloaspektowość i wielopodmiotowość Strategii dla Gminy Gryfice wymaga szerokiego udziału społeczności lokalnej w trakcie jej formułowania, toteż proces konsultacji społecznych nad jej opracowywaniem był przeprowadzany równolegle na trzech płaszczyznach: 1. Zgłaszanie wniosków i opinii przez mieszkańców gminy Gryfice za pomocą sieci Internet, 2. Spotkania bezpośrednie z reprezentantami społeczności lokalnej, 3. Zgłaszanie wniosków przez wytypowanych przedstawicieli społeczności lokalnej

Lista osób, przedsiębiorstw i instytucji wytypowanych do przedłożenia opinii i wniosków w trakcie prac nad Strategią Rozwoju Gminy Gryfice na lata 2014 – 2024

1 Zakład Gospodarki Komunalnej w likwidacji w Gryficach 2 Gryfickie Towarzystwo Budownictwo Społecznego sp. z o.o. w Gryficach 3 Straż Miejska w Gryficach 4 Ośrodek Pomocy Społecznej w Gryficach 5 Gryficki Dom Kultury w Gryficach 6 Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Załuskiego w Gryficach 7 Powiatowy Urząd Pracy w Gryficach 8 Urząd Skarbowy w Gryficach 9 Sąd Rejonowy w Gryficach 10 Prokuratura Rejonowa 11 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna 12 Agencja Nieruchomości Rolnych OT/Sz-n Przedstawicielstwo w Gryficach 13 Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Gryficach 14 Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Gryficach 15 Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Kartograficznej i Geodezyjnej w Gryficach Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w 16 Barzkowicach. Oddział Powiatowy w Gryficach Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Koszalinie. Oddział w 17 Gryficach Zachodniopomorski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Koszalinie. Rejon Dróg Wojewódzkich 18 w Gryficach Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie. Terenowy 19 Oddział w Gryficach 20 Zarząd Dróg Powiatowych w Gryficach 21 Komenda Powiatowa Policji w Gryficach, 22 Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Gryficach

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 74 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

23 Urząd Pocztowy 1 w Gryficach 24 „Marel” Zarządzanie Nieruchomościami w Gryficach 25 Kancelaria Adwokacka w Gryficach Adwokat Andrzej Gałęza 26 „Konsultant”: Kancelaria Prawnicza w Gryficach, Maciej Roczyński Wojskowa Agencja Mieszkaniowa Sp. z o.o. Zespół Zarządców Nieruchomości, Biuro 27 Oddziału 28 Przedsiębiorstwo PKS Gryfice Sp. z o.o. 29 Bank BGŻ S.A. Oddział Operacyjny 30 Bank Polska Kasa Opieki S.A. Oddział w Gryficach, 31 Bank Spółdzielczy w Gryficach Powszechna kasa Oszczędności Bank Polski S.A. Oddział Centrum Kołobrzeg, Oddział 1 32 Gryfice Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Oddział Zamiejscowy w 33 Gryficach 34 „ROCA” Sp. z o.o. 35 Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Dom dla dzieci 36 Dom Pomocy Społecznej w Gryficach 37 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gryficach 38 Schronisko dla Bezdomnych im. Matki Teresy z Kalkuty 39 Energetyka Szczecińska. Zespół Elektrowni Wodnych Smolęcin 40 ENEA Operator Sp. z o.o. Oddział Dystrybucji Gryfice 41 Radni Miejscy 42 Sołtysi 43 Hotel „Gryf” w Gryficach 44 Hotel Wenus” w Gryficach 45 Cech Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorców w Gryficach 46 „Delta” Kawiarnia w Gryficach 47 „U Andrzeja” Kawiarnia w Gryficach 48 Kościół Zborów Chrystusowych. Zbór w Gryficach 49 Parafia Prawosławna pw. ZNMP w Gryficach 50 Parafia Rzymskokatolicka pw. Najśw. Serca Pana Jezusa w Gryficach 51 Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Świeszewie 52 Parafia Rzymskokatolicka pw. WNMP w Gryficach 53 Świadkowie Jehowy. Sala Królestwa w Gryficach 54 Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej 55 Nadleśnictwo Gryfice 56 „Rega” Koło Łowieckie w Gryficach 57 „Elda” Zakład Przetwórstwa Mięsnego sp. j. w Otoku 58 „Skiba” Zakłady Mięsne 59 Kompania Zbożowo-Młynarska w Gryficach L. Łukowski 60 Spółdzielcze Gospodarstwo Rolne w Baszewicach 61 Szczecińska Centrala Nasienna Sp. z o.o. w Szczecinie. Gospodarstwo Nasienne Barkowo 62 Kancelaria Notarialna Szabunia Irena w Gryficach 63 Zakład Inżynierii Wodno-Ściekowej i Melioracji S.C. Gliźniewicz 64 „Lasland” Zakład Torfowy sp. z o.o. Grądy 65 „Goodwell Polska” Sp. z o.o. 66 „Samopomoc Chłopska” GS w Gryficach 67 Zakład Badawczo-Wdrożeniowy Techniki Rolniczej S.C. Wrona B. i M. w Gryficach 68 Zespół Placówek Oświatowych Gryficach

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 75 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

69 Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Gryficach 70 Związek Nauczycielstwa Polskiego Zarząd Oddziału w Gryficach Polski Związek Działkowców. Zarząd Pracowniczych Ogrodów Działkowych im. J. 71 Kasprowicza w Gryficach 72 Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Waniorowie 73 Inwest - Gryf S.C. w Gryficach 74 „Zti-Pronad” w Gryficach Ciepłowski Krzysztof 75 Przedszkole nr 1 w Gryficach 76 Przedszkole nr 2 w Gryficach 77 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Gryficach 78 Kancelaria Radcy Prawnego Poliksieni Gaconi-Goebel w Gryficach 79 Radio Plus w Gryficach 80 „Pod Kapeluszem” Restauracja w Gryficach Wielkopolska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddział. Zakład Gazowniczy Szczecin. 81 Rejon Dystrybucji Gazu Gryfice-Goleniów 82 Zachodniopomorski Ośrodek Sportów Siłowych 83 „Społem” Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Gryficach 84 ”Gardeminka” Spółdzielnia Mieszkaniowa Trzygłów 85 „Nad Regą” Spółdzielnia Mieszkaniowa w Gryficach 86 Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Gryficach 87 Centrum Edukacyjne Talent Promocja Postęp w Gryficach 88 Galeria Hosso 89 Kaufland 90 Restauracja 32 Motel 91 MGI Polska Sp. z o. o. - Bricomarche 92 SCA PR Polska Sp. z o. o. - Intermarche 93 Netto 94 Jeronimo Martins Dystrybucja Sp. z o.o. 95 PEPCO Poland Sp. z o.o 96 PKP Cargo S.A. Zakład Przewozów Towarowych w Szczecinie 97 Zakład Elektryczny Gryfice 98 Lidl Gryfice 99 Centrum Rozrywki Rodzinnej KAPITOL 100 Spedycja, Transport, Handel i Usługi Zdzisław Sokołowski & Helena Koperska S.c. 101 Przedsiębiorstwo Transportowo Usługowe Transscan R Pilipionek 102 Stantander Consumer Bank. Oddział Partnerski 103 Bank Pekao S.A. I Oddział 104 Bank Zachodni WBK S.A, Oddział 105 Alior Bank S.A. Placówka partnerska 106 Getin Bank S.A. Oddział 107 Gospodarstwo Agroturystyczne Madera I 108 Pałac Ptaszynka Rybokarty 109 "Eko-Energia" Bogusław Fluderski 110 PRE Przedsiębiorstwo Robót Elektroenergetycznych Rotnowo 111 Ogólnobudowlany Zakład Produkcyjno-Usługowy Henryk Sosnówka 112 "TBI Konarzewski" Technologie Budowlano-Instalacyjne Marek Konarzewski 113 MABUD Bogdan Dembowski 114 PSB-MRÓWKA 115 Piekarnia - Cukiernia Bugowscy sp. j.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 76 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

116 Gospodarstwo Rolne Czesław Torchała 117 Gospodarstwo Rolne Walenty Syniec 118 Zbigniew Prośniewski- Przewodniczący Rady Osiedla nr 1 119 Przemysław Kubalica - Przewodniczący Rady Osiedla nr 2 120 Czesław Marzec- Przewodniczący Rady Osiedla nr 3 121 Teresa Domagalska - Przewodnicząca Rady Osiedla Nr 4 122 Radni Powiatu 123 Miejski Klub Sportowy "Sparta" Gryfice 124 Ludowy Uczniowski Klub Sportowy "LUKS" w Gryficach 125 Ludowy Zespół Sportowy "BŁĘKITNI" Trzygłów 126 Klub Sportowy "Orzeł" Prusinowo 127 Miejski Klub Strzelectwa Sportowego "BASZTA" 128 Powiatowy Ludowy Klub Sportowy "CHROBRY" Gryfice 129 Klub Sportowy Rzemieślnik 130 Uczniowski Klub Sportowy "Szach" Gryfice przy Szkole Podstawowej nr 3 w Gryficach 131 Klub Sportowy "MASTERS" 132 Klub Rowerowy "GRYFLAND" 133 Ludowy Uczniowski Klub Sportowy "ORŁY Z JEDYNKI" 134 Międzyszkolny Klub Koszykówki "Shot" w Gryficach 135 Stowarzyszenie Siatkarskie "PLAS - GRYFICE" w Gryficach 136 Gryficki Klub Motocyklowy "Gryf" 137 Stowarzyszenie Przyjaciół Zespołu Tanecznego "Tarantule" 138 Koło Gospodyń Miejskich w Gryficach 139 Stowarzyszenie Przyjaciół Gryfic 140 OPZZ w GTBS Sp. z o.o. 141 Lokalna Grupa Działania GRYFLANDIA 142 Rejonowe Zrzeszenie Pszczelarzy w Gryficach Grupa Inicjatywna Stowarzyszenia Na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Powiatu 143 Gryfickiego „Czarny Bocian” 144 OPZZ w ZGK 145 Związek Zawodowy Solidarność

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 77 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

II. ANALIZA SWOT

Na podstawie przeprowadzonych spotkań z przedstawicielami społeczności lokalnych gminy Gryfice oraz analizy nadesłanych ankiet dokonano oceny słabych i mocnych stron gminy na tle szans i zagrożeń występujących zarówno wewnątrz samej gminy jak i wynikających z jej funkcjonowania w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu.

Przy określaniu atutów i słabości gminy posłużono się analizą SWOT (Strenghts - mocne strony, Weaknesses - słabe strony, Opportunities - szanse i Threats - zagrożenia). Użycie takiej metodologii pozwala na zebranie i uszeregowanie informacji o potencjale rozwojowym gminy oraz o dostrzeganych barierach, zwracając jednocześnie uwagę na pojawiające się zewnętrzne szanse i zagrożenia.

Do oceny mocnych słabych stron gminy Gryfice uwzględniono informacje o wewnętrznych jej zasobach: naturalnych, infrastrukturalnych, ekonomicznych i ludzkich. Wykorzystane zostały również dane stanowiące przesłanki do określania potencjalnych możliwości w zakresie rozwoju społecznego-gospodarczo. Celem określenia szans i zagrożeń analizowane było otoczenie gminy Gryfice pod względem poszczególnych jego elementów: położenia, gospodarki przestrzennej i zagospodarowania terenu, infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, gospodarki mieszkaniowej, kultury, sportu, turystyki, wykształcenia i edukacji, potencjału ludzkiego oraz rozwoju gospodarczego. Dokonana analiza SWOT posłużyła za podstawę do sformułowania celów strategicznych, a w konsekwencji do wytyczenia kierunków rozwoju Gminy Gryfice do roku 2024.

1. MOCNE I SŁABE STRONY GMINY GRYFICE - PODSUMOWANIE

1.1 POŁOŻENIE, GOSPODARKA PRZESTRZENNA, ZAGOSPODAROWANIE TERENU

Za najważniejsze atuty w zakresie położenia, gospodarki przestrzennej i zagospodarowania terenu uznano: 1. korzystne położenie geograficzne (bliskość Morza i Wybrzeża Bałtyckiego), 2. atrakcyjne zasoby przyrodnicze (głównie w rejonie doliny rzeki Regi oraz tereny wokół zbiorników wodnych), 3. wyznaczenie terenów pod inwestycje przemysłowo-usługowe,

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 78 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Z kolei do największych słabych stron gminy Gryfice w tym zakresie zaliczono: 1. słabe wykorzystanie możliwości jakie stwarza sąsiedztwo z gminami turystycznymi pasa nadmorskiego, oraz 2. niedostatecznie rozwiniętą infrastrukturę turystyczno-rekreacyjno-sportową na obszarach wiejskich, 3. niedostatecznie rozwinięta infrastruktura przetwórstwa rolno-spożywczego, 4. brak miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

1.2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA

W zakresie infrastruktury technicznej i komunikacyjnej za najważniejsze z mocnych stron gminy uznano: 1. korzystny układ komunikacyjny, 2. sezonowe połączenie wąskotorową linią kolejową z nadmorskimi miejscowościami wypoczynkowymi 3. dobre warunki zasilania w energię elektryczną, 4. dostęp do szerokopasmowego Internetu na terenie miasta.

Natomiast jako największą słabość gminy określono głównie stan infrastruktury drogowej: 1. zły stan techniczny dróg, zwłaszcza na terenach wiejskich 2. brak obwodnicy miasta Gryfice, 3. brak miejsc parkingowych, 4. brak ścieżek rowerowych, 5. brak chodników, 6. brak infrastruktury do produkcji energii odnawialnej, 7. brak infrastruktury do oczyszczania ścieków na terenach wiejskich, 8. zły stan techniczny istniejącej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej.

1.3 GOSPODARKA MIESZKANIOWA

W zakresie gospodarki mieszkaniowej za mocne strony uznano: 1) posiadanie wolnych terenów pod budownictwo mieszkaniowe i inwestycje turystyczne, 2) działalność lokalnego TBS.

Do słabych zaś zaliczono: 1) brak środków na modernizację i remont istniejących budynków, 2) zbyt małą ilość mieszkań socjalnych i komunalnych,

1.4 KULTURA, SPORT I TURYSTYKA

W zakresie kultury, sportu i turystyki do najważniejszych mocnych stron gminy Gryfice należą: 1) organizacja cyklicznych imprez kulturalnych, 2) cenne zabytki architektury, 3) Rzeka Rega i możliwości jej wykorzystania, 4) funkcjonowanie Punktu Informacji Turystycznej, Gryfickiego Domu Kultury, świetlic wiejskich, muzeów, 5) nowoczesna baza sportowa w mieście Gryfice: hala widowiskowo-sportowa, boiska Orliki, basen, przystań kajakowa,

Za słabe strony uznano:

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 79 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

1) brak dobrej promocji miejsc i obiektów o potencjale turystycznym (zasobów przyrodniczych, krajobrazowych oraz zabytkowych), 2) niepełna informacja turystyczna oraz zbyt mała oferta rekreacyjna dla turystów, 3) brak tras turystycznych pieszych i rowerowych, 4) słabo rozwiniętą baza noclegowa, w tym agroturystyka, 5) brak strategii dotyczącej rozwoju i promocji lokalnych produktów okołoturystycznych, 6) słabo rozwinięta infrastruktura sportowo-rekreacyjna na terenach wiejskich, 7) brak wydarzeń kulturalnych o znaczeniu ponadlokalnym.

1.5 WYKSZTAŁCENIE, EDUKACJA, POTENCJAŁ LUDZKI

Do mocnych stron gminy w zakresie wykształcenia, edukacji i potencjału ludzkiego należą: 1) dobrze funkcjonująca baza oświatowa na różnych szczeblach (przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły średnie), 2) funkcjonowanie filii szkoły wyższej, 3) istnienie bazy i funkcjonowanie placówek kulturalnych (szkoły artystyczne, Gryfiński Dom Kultury, świetlice wiejskie), 4) powszechna dostępność młodzieży do infrastruktury informatycznej oraz szeroka oferta edukacyjna w zakresie nauki języków obcych.

Słabe strony w tym zakresie to: 1) odpływ z gminy ludzi młodych, 2) brak miejsc pracy, w tym zarówno dla ludzi o wysokich jak i niskich kwalifikacjach 3) małe możliwości dokształcania i przekwalifikowywania się, 4) zbyt mała ilość szkół przygotowujących do zawodu (zawodówek, techników, zawodowych szkół średnich i policealnych), 5) duża odległość od ośrodków akademickich.

1.6 SŁUŻBA ZDROWIA i POMOC SPOŁECZNA Do mocnych stron gminy w zakresie usług z zakresu służby zdrowia oraz pomocy społecznej należą: 1) rozbudowane i dobrze funkcjonujące placówki usług medycznych (szpitale, przyszpitalna przychodnia specjalistyczna, Zakład Opiekuńczo-Leczniczy - MTP Gryfice, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna), 2) szeroka baza instytucji opieki społecznej (Ośrodek Pomocy Społecznej, Dom Pomocy Społecznej, Dom Dziecka, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Schronisko dla bezdomnych], 3) działalność organizacji pozarządowych oferujących wsparcie w zakresie rehabilitacji (np. warsztaty terapii zajęciowej), jak i pomocy społecznej, 4) funkcjonowanie specjalnych placówek oświatowych na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum.

Słabe strony w tym zakresie to: 1) brak środków finansowych na zaspokojenie wszystkich potrzeb w zakresie opieki społecznej czy medycznej, 2) zły stan techniczny bazy lokalowej oraz wyposażenia ośrodków pomocy społecznej, 3) brak ośrodków opiekuńczych dla osób starszych.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 80 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

1.7 ROZWÓJ GOSPODARCZY

W zakresie rozwoju gospodarczego za największe atuty uznano: 1) atrakcyjnie gospodarczo położenie geograficzne – zaplecze dla pasa nadmorskiego, bliskość trasy Szczecin-Gdańsk, oraz granicy polsko-niemieckiej, 2) korzystne warunki dla produkcji rolniczej w tym produkcji ekologicznej i bio- gospodraki, 3) posiadanie wydzielonych terenów pod zakłady produkcyjne, 4) nowoczesne i dobrze funkcjonujące placówki usług medycznych, 5) duży potencjał ludzki w wieku produkcyjnym.

Najważniejsze słabe strony to: 1) brak zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, 2) brak produktu regionalnego tzw. produkcji wiodącej (specjalizacji regionalnej), 3) brak uzbrojenia terenów przemysłowych, 4) mała ilość usług turystycznych i okołoturystycznych, w tym okołomedycznych, 5) niski stopień innowacyjności lokalnych podmiotów gospodarczych.

2. SZANSE I ZAGROŻENIA DLA ROZWOJU GMINY - PODSUMOWANIE

2.1 POŁOŻENIE, GOSPODARKA PRZESTZRZENNA, ZAGOSPODAROWANIE TERENU

Do największych szans w zakresie położenia, gospodarki przestrzennej i zagospodarowania terenu należą: 1) promocja potencjału turystycznego i zasobów naturalnych gminy, 2) większe wykorzystanie potencjału jaki stwarza sezonowy wzrost ruchu turystycznego w sąsiadujących miejscowościach nadmorskich, 3) większe wykorzystanie potencjału Gryfic jako regionalnego ośrodka administracyjno- gospodarczego, 4) zwiększenie atrakcyjności terenów pod inwestycje (w tym obszarów wiejskich), 5) rozwoju inwestycji z zakresu bio-gospodraki, 6) rozwój systemu informacji przestrzennej.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 81 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Do największych zagrożeń natomiast zaliczono: 1) pogłębienie peryferyzacji gminy poprzez pogarszający się stan dróg oraz likwidację kolejnych połączeń komunikacyjnych, 2) degradacja atrakcyjności gminy, 3) degradacja środowiska naturalnego (m.in. rzeki Regi), 4) brak tradycji wykorzystania istniejących walorów naturalnych i kulturalnych.

2.2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA

W zakresie infrastruktury technicznej i komunikacyjnej za najważniejsze szanse uznano: 1) budowa drogowego obejścia miasta Gryfice, 2) budowa sieci regionalnych i lokalnych ścieżek rowerowych, 3) modernizacja dróg lokalnych ułatwiających dostęp do sieci TEN-Ta, 4) racjonalne gospodarowanie wodą, w tym modernizacja zbiorczej sieci wodociągowej, 5) inwestycje w zakresie gospodarki ściekowej, w tym modernizacja oczyszczalni, stworzenie sprawnego systemu oczyszczania na obszarach wiejskich, 6) zwiększenie wykorzystanie źródeł energii odnawialnej dla potrzeb własnych, 7) wzrost efektywności energetycznej w przedsiębiorstwach, budynkach i systemach miejskich, 8) dalszy rozwój e-administracji i e-usług publicznych, 9) zapobieganie klęskom żywiołowym, np. systemy ostrzegania przeciwpożarowego, zakup sprzętu ratowniczego i gaśniczego, 10) poprawa gospodarki odpadami, 11) kontynuacja budowy ponadgminnego systemu gospodarki odpadami.

Zagrożenia dla rozwoju infrastruktury są zaś następujące: 1) dalsza degradacja istniejącej infrastruktury drogowej, 2) degradacja infrastruktury technicznej, 3) ograniczona liczba środków finansowych na realizację zadań z zakresu modernizacji i rozbudowy infrastruktury, 4) brak inwestycji umożliwiających odbiór energii z źródeł odnawialnych, 5) funkcjonowanie energochłonnych i przestarzałych technologicznie systemów ciepłowniczych, 6) brak termomodernizacji budynków, 7) ograniczenia wynikające z braku sieci gazowej na obszarach wiejskich, 8) ograniczenia w dostępie do Internetu na obszarach wiejskich.

2.3 GOSPODARKA MIESZKANIOWA

W zakresie gospodarki mieszkaniowej do szans rozwoju należą: 1) rozwój budownictwa socjalnego i komunalnego w celu zaspokojenia potrzeb mieszkańców o niskich dochodach, 2) rozwój budownictwa mieszkaniowego w ramach Towarzystwa Budownictwa Społecznego, 3) renowacja budynków mieszkalnych w obrębie starego miasta w Gryficach, 4) termomodernizacja budynków mieszkalnych, 5) usuwanie azbestu z budynków mieszkalnych, 6) zabezpieczenie terenów pod inwestycje mieszkaniowe.

Zagrożeniami są natomiast:

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 82 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

1) ubożenie społeczeństwa, 2) ograniczone środki finansowe na rozwój budownictwa komunalnego i socjalnego, 3) niszczenie starych budynków w wyniku braku prac remontowych i modernizacyjnych, 4) zbyt wysokie ceny działek pod budownictwo indywidualne, zbyt skomplikowany i zbiurokratyzowany system, prawny utrudniający rozwój budownictwa mieszkaniowego, 5) brak efektywnego systemu pożyczkowo-kredytowego.

2.4 KULTURA, SPORT I TURYSTYKA

Do największych szans z zakresu kultury, sportu i turystyki zaliczono: 1) stworzenie alternatywnych warunków wypoczynku (w miejscowościach nadmorskich) w oparciu o lasy, jeziora i rzekę Regę, 2) wykorzystanie zasobów historycznych gminy do rozwoju turystyki, 3) stworzenie i promocja zintegrowanej oferty turystycznej, 4) stworzenie i promocja pieszych i rowerowych szlaków turystycznych, 5) przystosowanie zabytków oraz obiektów turystycznych do potrzeb osób niepełnosprawnych, 6) większe wykorzystanie potencjału kulturalno-artystycznego społeczności lokalnej, a w szczególności młodzieży, 7) promocja lokalnych produktów turystycznych, 8) organizacja różnorodnych imprez o zasięgu ponadlokalnym, 9) organizowanie letnich imprez na terenach wiejskich, 10) budowa obiektów sportowych m.in. stadion, stanice, szlaki wodne, boiska na terenach wiejskich, 11) doposażenie w sprzęt rekreacyjny szkolnych obiektów sportowych. 12) organizowanie letnich imprez na terenach wiejskich, 13) ochrona i przywrócenie siedlisk i gatunków, rekultywacja terenów zdegradowanych.

Zaś największych zagrożeń upatruje się w: 1) niedoinwestowanie publicznej infrastruktury kultury oraz sportowo-rekreacyjnej na terenach miejskich i wiejskich (np. domu kultury, świetlic wiejskich, boisk, placów zabaw, parków, stawów itp.). 2) dewastacji sprzętu i urządzeń rekreacyjno-sportowych oddanych do powszechnego użytkowania 3) słabe zainteresowanie i zaangażowanie się społeczeństwa możliwościami aktywnego wypoczynku, 4) likwidacji ze względów finansowych jednostek kulturotwórczych, 5) niedostateczna aktywność instytucji kultury, 6) słaba współpraca pomiędzy instytucjami kulturalnymi.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 83 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

2.5 WYKSZTAŁCENIE, EDUKACJA, POTENCJAŁ LUDZKI

Jako największe szanse z zakresu wykształcenia, edukacji i potencjału ludzkiego określono: 1) poprawa funkcjonowania placówek oświatowych w zakresie szkolnictwa zawodowego, 2) poprawa sytuacji osób długotrwale bezrobotnych, młodzieży i kobiet na rynku pracy dzięki aktywnym formom wspierania rynku pracy, 3) utrzymanie aktywności zawodowej osób w wieku produkcyjnym oraz poprodukcyjnym, 4) poprawa kondycji finansowej placówek oświatowych, 5) rozwój e-edukacji, 6) upowszechnienie kształcenia ustawicznego wśród osób dorosłych,

Natomiast największych zagrożeń upatrywano w: 1) migracji młodych, wykształconych ludzi do silniejszych gospodarczo regionów w kraju i Unii Europejskiej, 2) spadek liczby osób w wieku produkcyjnym, 3) starzenie się społeczeństwa, 4) nie dostosowanie ofert szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy, 5) braku sprawnego systemu aktywizacji osób bezrobotnych, 6) brak odpowiednich kwalifikacji i kompetencji oraz doświadczenia zawodowego osób nieaktywnych zawodowo i bezrobotnych.

2.6 SŁUŻBA ZDROWIA i OPIEKA SPOŁECZNA

Jako największe szanse z zakresu wykształcenia, edukacji i potencjału ludzkiego określono: 1) utrzymanie i rozwój wysokospecjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Gryficach oraz pozostałych placówek medycznych i opiekuńczych, 2) rozwój usług w zakresie e-zdrowia, 3) rozwój usług opieki długoterminowe, 4) rozwój usług opieki nad ludźmi starszymi i niepełnosprawnymi, 5) dostosowanie wszelkiego rodzaju infrastruktury i usług do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Natomiast największych zagrożeń upatrywano w: 1) niewystarczające środki finansowe na dzielność w zakresie opieki zdrowotnej i społecznej, 2) dalsza degradacja zaplecza ośrodków pomocy społecznej, 3) brak kadry o odpowiednich kwalifikacji i kompetencji oraz doświadczeniu zawodowym w zakresie szeroko rozumianych usług medycznych i opieki społecznej.

2.7 ROZWÓJ GOSPODARCZY

Za największe szanse w zakresie rozwoju gospodarczego gminy Gryfice zostały uznane: 1) powstanie uzbrojonej strefy przemysłowej, 2) pozyskanie inwestorów i rozwój przemysłu rolno-spożywczego wraz z usługami towarzyszącymi, 3) stworzenie zaplecza gospodarczego w oparciu o lokalne produkty rolne dla miejscowości nadmorskich, 4) rozwój bio-gospodarki w sferze żywności, paszy, bio-produktów i bioenergii, 5) rozwój i promocja usług medycznych i okołomedycznych, 6) wyznaczenie i promowanie produkcji wiodącej (specjalizacji regionalnej),

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 84 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

7) rozwój turystyki w oparciu o zasoby przyrodnicze i kulturowe, 8) rozwój energetyki rozproszonej wykorzystującej lokalne, odnawialne źródła energii, 9) zwiększenie innowacyjności lokalnych podmiotów gospodarczych, 10) stworzenie punktu informacyjnego dla biznesu (Instytucji Otoczenia Biznesu), 11) promocja i wsparcie działalności lokalnych przedsiębiorstw.

Jako zagrożenia natomiast określono: 1) brak napływu kapitału, 2) brak wsparcia dla działań innowacyjnych, 3) brak informacji i szkoleń wspierających rozwój biznesu, 4) ograniczone zdolności i zasoby do działań rozwojowych oraz innowacyjnych, 5) zbyta mała ilość infrastruktury i usług badawczych dostępnych dla małych i średnich przedsiębiorstw.

3. MOCNE I SŁABE STRONY ROZWOJU GMINY GRYFICE - CZĘŚĆ TABELARYCZNA I OPISOWA 3.1 POŁOŻENIE, GOSPODARKA PRZESTZRZENNA, ZAGOSPODAROWANIE TERENU

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

o słabe wykorzystanie możliwości jakie o korzystne położenie geograficzne stwarza sąsiedztwo z gminami ( bliskość Morza i Wybrzeża turystycznymi pasa nadmorskiego Bałtyckiego), o niedostatecznie rozwinięta o atrakcyjne zasoby przyrodnicze infrastruktura turystyczno- (głównie w rejonie doliny rzeki Regi rekreacyjno-sportowa, oraz wokół zbiorników wodnych), o niedostatecznie rozwinięta o wyznaczenie terenów pod inwestycje infrastruktura przetwórstwa rolno- przemysłowo-usługowe spożywczego

o brak miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

o duża odległość od aglomeracji miejskich

Podsumowanie: Położenie, gospodarka przestrzenna i z agospodarowanie terenu

Mieszkańcy gminy Gryfice w zakresie położenia, gospodarki przestrzennej i zagospodarowania terenu uznali, że do mocnych stron gminy zaliczyć należy przede wszystkim korzystne położenie geograficzne, które uwarunkowane jest bliskością Morza i Wybrzeża Bałtyckiego. Przekonanie to podziela 100% respondentów, z czego zdecydowana większość wskazała na ten czynnik jako najważniejszy. Za kolejny mocny punkt uznano (blisko 95%) posiadanie na terenach gminy atrakcyjnych zasobów przyrodniczych – głównie w rejonie doliny

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 85 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

rzeki Regi wraz ze zbiornikami wodnymi (Jezioro Kołomąckie, Jezioro Trzygłowskie Północne, Jezioro Trzygłowskie Południowe, Jezioro Rybokarty, Bagno Ościęcin oraz Jezioro Świeszewo) umożliwiających uprawianie sportów wodnych (spływy kajakowe), turystyki rowerowej oraz rekreacji (wędkarstwo). Również za mocny punkt uznana została (80%) wyznaczenie terenów pod inwestycje przemysłowo-usługowe.

Za najważniejszą słabość gminy w zakresie położenia, gospodarki przestrzennej i zagospodarowania terenu uznano niedostatecznie rozwiniętą infrastruktura turystyczno- rekreacyjno-sportową, problem ten dotyczy w szczególności obszarów wiejskich oraz brak bazy przetwórstwa rolno-spożywczego. Zdanie to podziela ponad 95% osób biorących udział w pracach nad analizą SWOT. Z kolei ponad 90% mieszkańców gminy Gryfice uznało słabe wykorzystanie możliwości jakie stwarza sąsiedztwo z gminami turystycznymi pasa nadmorskiego. Ponadto do słabych stron zaliczono dużą odległość od aglomeracji miejskich (86%) oraz brak miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ( 60%).

3.2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

o korzystny układ komunikacyjny o zły stan techniczny części dróg

o sezonowe połączenie wąskotorową linią o brak obwodnicy miasta Gryfice kolejową z miejscowościami wypoczynkowymi o brak miejsc parkingowych

o dobre warunki zasilania w energię o brak ścieżek rowerowych elektryczną i gaz o niewystarczająca infrastruktura o dostęp do szerokopasmowego Internetu oczyszczania ścieków na terenach na terenie miasta Gryfice wiejskich

o dobrze rozwinięta komunikacja o brak infrastruktury do produkcji zbiorowa, energii ze źródeł odnawialnych

o zorganizowany system zbiórki o ograniczenie dostępu do Internetu na i wywozu komunalnych odpadów, terenach wiejskich

o zły stan techniczny sieci wodociągowej i kanalizacyjnej

o przestarzała technicznie infrastruktura oczyszczalni ścieków w Gryficach

o niewystarczająca ilość chodników na obszarach wiejskich

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 86 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Podsumowanie: Infrastruktura techniczna, i komunikacyjna

W zakresie infrastruktury technicznej i komunikacyjnej mieszkańcy gminy Gryfice za największy atut uznali korzystny układ komunikacyjny (dobrze rozwinięta sieć dróg) oraz unikalne w skali kraju funkcjonowanie sezonowej linii wąskotorowej w relacji Gryfice - Popiele - Rybokarty - Niedźwiedziska - Modlimowo - Paprotno - Karnice - Dreżewo - Trzęsacz - Rewal - Śliwin - Niechorze - Pogorzelica (oba 100%). Większość z biorących udział w analizie SWOT podkreślała dużą wagę funkcjonowania sieci drogowej, zwłaszcza w kontekście podnoszonych możliwości zwiększenia wykorzystywania potencjału turystycznego gminy. Za szczególne ważne respondenci uznali również ogólną dostępność usług internetowych na terenie miasta Gryfice (52%) oraz dobre warunki zasilania w energię elektryczną i gaz na terenach miejskich (47%). Ponadto pozytywnie oceniono zorganizowany system zbiórki i wywozu odpadów komunalnych (48%). Wśród słabych stron z zakresu infrastruktury technicznej i komunikacyjnej w gminie Gryfice dominuje niepodzielnie problematyka związana z infrastrukturą drogową: 100% mieszkańców wskazało jako główny problem gminy w tym zakresie zły stan techniczny dróg oraz brak obwodnicy miasta Gryfice (oba 100%). Dużym problemem jest też brak miejsc parkingowych (92%) oraz brak sieci ścieżek rowerowych służących komunikacji, rekreacji oraz turystyce (90%). Wskazano również na problem złego stanu technicznego sieci wodociągowej i kanalizacji (38%)oraz przestarzałą technicznie infrastrukturę oczyszczalni ścieków w Gryficach (35%). Zaś w przypadku obszarów wiejskich wskazywano na brak systemowych rozwiązań problemu oczyszczania ścieków na tych obszarach (41%)oraz braku szerszego dostępu do Internetu (37%).

3.3 GOSPODARKA MIESZKANIOWA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

o wolne tereny pod o brak środków na budownictwo mieszkaniowe i inwestycje modernizację i remont istniejących turystyczne, budynków

o zbyt mała ilość mieszkań o działalność lokalnego TBS, socjalnych, komunalnych i środków na remonty istniejących budynków,

Podsumowanie: Gospodarka mieszkaniowa

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 87 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Do najważniejszych atutów gminy z zakresu gospodarki mieszkaniowej gminy Gryfice jej mieszkańcy zaliczyli fakt (92%) występowania wielu wolnych terenów pod budownictwo mieszkaniowe. Blisko połowa biorących udział w analizie SWOT jako atut wymieniła również działalność Gryfickiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego. Za największy (95%) mankament gminy Gryfice w zakresie gospodarki mieszkaniowej uznano zbyt małą ilość mieszkań socjalnych oraz komunalnych, a także brak środków na remonty istniejących budynków. Optymizm wskazujący jako atut posiadanie dużej ilości wolnych zasobów pod budownictwo mieszkaniowe tonuje fakt, iż prawie 60% uważa, iż ceny działek przeznaczanych pod budownictwo mieszkaniowe są zbyt wysokie. Brak rozwoju budownictwa mieszkaniowego w pełni zaspakajającego potrzeby mieszkańców upatruje się w ubożeniu społeczeństwa, które nie jest w stanie realizować swych potrzeb w sposób samodzielny. Nie wszędzie też gmina posiada miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 88 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

3.4 KULTURA, SPORT I TURYSTYKA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

o cenne zabytki architektury o brak dobrej promocji miejsc i obiektów o potencjale turystycznym o Rzeka Rega i możliwości jej (zasobów przyrodniczych, krajobrazowych wykorzystania oraz zabytkowych)

o organizacja cyklicznych o niepełna informacja imprez kulturalnych o znaczeniu lokalnym turystyczna oraz za mała oferta rekreacyjna dla turystów, o funkcjonowanie Punktu Informacji Turystycznej, Gryfickiego o brak tras turystycznych Domu Kultury, świetlic wiejskich, muzeów pieszych i rowerowych

o dobrze rozwinięta baza o słabo rozwinięta baza sportowo-rekreacyjna w mieście Gryfice noclegowa, w tym agroturystyka

o funkcjonowanie o brak wsparcia strategii specjalistycznych ośrodków edukacyjnych: dotyczącej rozwoju i promocji lokalnych szkoły muzycznej i liceum plastycznego produktów turystycznych i okołoturystycznych o istnienie klubów sportowych, stowarzyszeń kulturalnych o słabo rozwinięta infrastruktura sportowo-rekreacyjna na obszarach wiejskich

o brak wydarzeń kulturalnych o znaczeniu ponadlokalnym

o niedostosowanie infrastruktury turystycznej do osób niepełnosprawnych,

Podsumowanie: Kultura, sport, turystyka

Ponad 90% mieszkańców gminy Gryfice, biorących udział w analizie SWOT wskazało, że największą wagę przykładają do posiadanych obiektów zabytkowych oraz zasobów naturalnych w postaci Rzeki Regi, stawiając je na czele atrakcji jakimi może poszczycić się gmina. Kolejnym mocnym punktem jest w ocenie mieszkańców cykliczna organizacja imprez kulturalnych (73%) oraz działalność lokalnych ośrodków kultury (Gryfickiego Domu Kultury, świetlic wiejskich, muzeów regionalnych oraz Centrum Informacji Turystycznej) (65%). Za mocną stronę uznano również powstała w ostatnich latach nowoczesną bazę sportowo- rekreacyjną na terenie miasta Gryfice (hala sportowo-widowiskowa, boiska „Orliki”, kryty basen, miejska przystań kajakowa (45%). Za atut oferty sportowo-kulturalnej uznano również fakt istnienia i funkcjonowania szkoły muzycznej oraz liceum plastycznego oraz istnienie i działalność klubów sportowych i stowarzyszeń.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 89 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Mieszkańcy gminy Gryfice za największy mankament w zakresie oferty kulturalno- sportowo-rekreacyjnej uznali jednoznacznie (76%), iż brakuje dobrej promocji miejsc i obiektów o potencjale turystycznym (zabytków, atrakcji przyrodniczych, zasobów krajobrazowych) oraz pełnej informacji turystycznej o istniejących atrakcjach w gminie. Zwrócono uwagę przede wszystkim na słabe wykorzystanie możliwości związanych z wodą, w tym rzeki Regi, zbiornika Rejowiec oraz brak miejskiego kąpieliska, a także brak szerszej promocji obiektów zabytkowych. Ponadto podkreślano konieczność rewitalizacji zabytkowej zabudowy centrum miasta Gryfice. Ponad 70% respondentów wskazało na brak gminnych tras turystycznych pieszych i rowerowych, które zachęcały by turystów do odwiedzania gminy. Za słabość uznano również infrastrukturę turystyczną na obszarach wiejskich. Ponadto mieszkańcy podkreślali brak wsparcia dla rozwoju i promocji lokalnych produktów turystycznych i okołoturystycznych.

3.5 WYKSZTAŁCENIE, EDUKACJA, POTENCJAŁ LUDZKI

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

o dobrze funkcjonująca baza o odpływ z gminy ludzi młodych oświatowa na różnych szczeblach (przedszkolna, szkoły podstawowe, o brak miejsc pracy, w tym gimnazja, szkoły średnie) zarówno dla osób o wysokich jak i niskich kwalifikacjach. o funkcjonowanie filii szkół wyższych o małe możliwości dokształcania i przekwalifikowywania o istnienie bazy i funkcjonowanie placówek kulturalnych o zbyt mała ilość szkół (szkoły artystyczne, Gryficki Dom Kultury, przygotowujących do zawodu (zawodówek, świetlice wiejskie), techników, zawodowych szkół średnich i policealnych) o powszechna dostępność młodzieży do infrastruktury informatycznej o duża odległość od ośrodków oraz szeroka oferta edukacyjna w zakresie akademickich nauki języków obcych.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 90 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Podsumowanie: edukacja, potencjał ludzki

Mocna strona w zakresie wykształcenia i edukacji w gminie Gryfice (65%), to przede wszystkim dobrze funkcjonująca baza przedszkolna oraz oświatowa do poziomu szkoły średniej. Ponad 50% mieszkańców jest również zadowolona z funkcjonowania placówek policealnych i filii szkoły wyższej. Ponadto jako znaczny atut uznano funkcjonowanie publicznych placówek kultury oferujących liczne zajęcia rozwijające różnorodne zainteresowania i umiejętności, a także zapewnienie powszechnej dostępności młodzieży do infrastruktury informatycznej oraz szerokiej oferty edukacyjnej w zakresie nauki języków obcych. Za najważniejszą słabą stronę (100%) tzw. „zasobów ludzkich” w gminie Gryfice uznano odpływ ludzi młodych z gminy spowodowany w głównej mierze brakiem nowych miejsc pracy. Również za jako bardzo poważny problem uważa się (35%) zbytnie oddalenie Gryfic od ośrodków promieniujących życiem naukowo-intelektualnym. W gminie odczuwany jest brak możliwości przekwalifikowania się w wybranych, gwarantujących uzyskanie zatrudnienia zawodach (76%). Związane jest to bezpośrednio z niedostatkiem szkół różnego szczebla, przygotowujących do zawodu (39%), ale także ze słabością lokalnego rynku pracy.

3.6 SŁUŻBA ZDROWIA, OPIEKA SPOŁECZNA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

o rozbudowane i dobrze funkcjonujące placówki usług o brak środków finansowych na medycznych (szpitale, przyszpitalna zaspokojenie wszystkich potrzeb w zakresie przychodnia specjalistyczna, Poradnia opieki medycznej i społecznej Psychologiczno-Pedagogiczna), o szeroka baza instytucji opieki o niewystarczające zaplecze społecznej (Ośrodek Pomocy Społecznej, lokalowe i techniczne ośrodków pomocy Dom Pomocy Społecznej, Dom Dziecka, społecznej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Schronisko dla bezdomnych], o działalność organizacji o niewystarczająca ilość pozarządowych oferujących wsparcie w ośrodków opiekuńczych dla osób starszych zakresie rehabilitacji (np. warsztaty terapii zajęciowej), jak i pomocy społecznej, o funkcjonowanie placówek oświatowych na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Podsumowanie: służba zdrowia, pomoc społeczna

Ponad 90% mieszkańców uważa, że gmina Gryfice jest wyposażana w sposób ponadprzeciętny w zakresie infrastruktury społecznej (służby zdrowia i opieki społecznej, w tym funkcjonowanie wysokospecjalistycznych usług medycznych oraz gminnych i powiatowych ośrodków pomocy społecznej). Mocną stroną jest też prężna działalność lokalnych organizacji pozarządowych i to zarówno w sektorze ochrony zdrowia, jak i pomocy społecznej (84%). Pozytywnym aspektem w tym zakresie jest również

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 91 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

funkcjonowanie specjalistycznych placówek oświatowych (szkoły podstawowej i gimnazjum) dla dzieci upośledzonych umysłowo.

Za najsłabszą stronę (100%) obu dziedzin uważa się niedostateczną ilość nakładów finansowych ograniczająca dostęp do usług medycznych czy społecznych. Ponadto o ile baza lokalowa i wyposażenie ośrodków medycznych uległo w ostatnich latach znaczącej poprawie, to w przypadku ośrodków pomocy społecznej ich zaplecze stanowi najsłabszą stronę i wymaga modernizacji. Mając na uwadze starzenie się społeczeństwa, zauważalną słabością jest brak na terenie gminy ośrodków opiekuńczych dla osób starszych.

3.7 ROZWÓJ GOSPODARCZY

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

o atrakcyjnie o brak zakładów gospodarczo położenie geograficzne – przetwórstwa rolno-spożywczego zaplecze dla pasa nadmorskiego, bliskość trasy Szczecin-Gdańsk, oraz granicy o brak produktu polsko-niemieckiej regionalnego tzw. produkcji wiodącej (specjalizacji regionalnej) o korzystne warunki dla produkcji rolniczej w tym produkcji o brak uzbrojenia ekologicznej i bio-gospodraki terenów przemysłowych

o posiadanie o mała ilość usług wydzielonych terenów pod zakłady turystycznych i okołoturystycznych, w tym produkcyjne okołomedycznych

o nowoczesne i dobrze o niski stopień funkcjonujące placówki usług medycznych innowacyjności lokalnych podmiotów gospodarczych o duży potencjał ludzki w wieku produkcyjnym

Podsumowanie: Rozwój Gospodarczy Mocną stroną gminy Gryfice w zakresie rozwoju gospodarczego jest jej położenie. Możliwość rozwoju gospodarczego w kierunku budowy zaplecza produkcyjno-usługowego dla zagłębia turystycznego znajdującego się w sąsiadujących gminach pasa nadmorskiego zostało uznane za najważniejszy atut przez 86% osób biorących udział w analizie SWOT. Blisko 70% mieszkańców uznało, że kluczową dziedziną gospodarki jest silny sektor artykułów rolniczych i spożywczych, jak również duży potencjał ludzi w wieku produkcyjnym. Ponadto za ważne atuty gminy Gryfice uznano posiadanie wydzielonych terenów pod zakłady produkcyjne oraz funkcjonowanie specjalistycznych ośrodków medycznych. Za największą przeszkodę (82%), wywierającą negatywny wpływ na rozwój gospodarczy w gminie Gryfice uznano brak zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, które wzmocniłyby istniejącą gospodarkę rolną i stworzyłby nowe miejsca pracy. Ponadto za słaby punkt wydzielonej pod działalność przemysłową strefy, uznano bark jej uzbrojenia. Kolejnym mankamentem

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 92 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

w dziedzinie gospodarki jest według mieszkańców brak produktu regionalnego tzw. produkcji wiodącej, która przyciągnęłaby do gminy konkretnych inwestorów zewnętrznych. Jako słabość wskazano również małą ilość usług turystycznych i okołoturystycznych, a w tym również niewykorzystanie potencjału jakim jest posiadanie specjalistycznych ośrodków medycznych. Ponadto do słabych stron został zaliczony niski stopień innowacyjności lokalnych podmiotów gospodarczych.

4. SZANSE I ZAGROŻENIA ROZWOJU GMINY GRYFICE - CZĘŚĆ TABELARYCZNA I OPISOWA

4.1 POŁOŻENIE, GOSPODARKA PRZESTRZENNA, ZAGOSPODAROWANIE TERENU

SZANSE ZAGROŻENIE

o funkcjonowanie stałych i o pogłębienie peryferyzacji szybkich połączeń komunikacyjnych gminy poprzez pogarszający się stan dróg, (kolejowych, autobusowych), o degradacja atrakcyjności o promocja potencjału gminy pod kątem zabudowy, turystycznego i zasobów naturalnych gminy o degradacja środowiska naturalnego (m.in. rzeki Regi), o większe wykorzystanie potencjału jaki stwarza sezonowy wzrost o brak tradycji wykorzystania ruchu turystycznego w sąsiadujących istniejących walorów naturalnych miejscowościach nadmorskich, o brak miejscowych planów o zwiększenie atrakcyjności umożliwiających rozwój gospodarczy ( w terenów pod inwestycje tym infrastruktury OZE). (w tym obszarów wiejskich)

o większe wykorzystanie potencjału Gryfic jako regionalnego ośrodka administracyjno –gospodarczego

o rozwój systemu informacji przestrzennej

Podsumowanie: położenie, gospodarka przestrzenna i zagospodarowanie terenu

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 93 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Największą szansą, jaka wynika z racji położenia, gospodarki przestrzennej i zagospodarowania terenu mieszkańcy gminy Gryfice upatrują w zintensyfikowanej promocji potencjału turystycznego i zasobów naturalnych gminy (96%). Powiązane jest to z kolejnym postulatem, aby zdecydowanie więcej wykorzystać potencjał, jaki stwarza sezonowy wzrost ruchu turystycznego w sąsiadujących miejscowościach nadmorskich (91%). Mieszkańcy upatrują również szans na poprawę koniunktury w zwiększeniu atrakcyjności terenów wiejskich pod inwestycje (57%). Jednakże pojawiają się tutaj również liczne postulaty, by inwestowanie na tych obszarach było zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju, co umożliwiłoby również prowadzenia na obszarach wiejskich gospodarstw agroturystycznych. Szanse upatruje się również w większym wykorzystaniu potencjału Gryfic jako regionalnego ośrodka administracyjno – gospodarczego np. poprzez inwestycje o znaczeniu gminnym, powiatowym i ponad powiatowym (47%). Do szans zaliczono także rozwój systemu informacji przestrzennej (38%).

Za największe zagrożenie dla gminy Gryfice wynikające z położenia, gospodarki przestrzennej i zagospodarowania terenu mieszkańcy uznali (93%) pogłębienie peryferyzacji gminy poprzez pogarszający się stan dróg oraz likwidację kolejnych połączeń komunikacyjnych. Kolejna przeszkoda w rozwoju społeczno-gospodarczym gminy Gryfice jest dostrzegana w czynnikach wewnętrznych, a mianowicie w nieumiejętnym gospodarowaniu posiadanymi walorami i zasobami naturalnymi (np. brak wykorzystania walorów przyrodniczo- turystyczno-rekreacyjnych rzeki Regi). Jako poważne zagrożenie uznano również brak w gminie tradycji wykorzystania istniejących walorów naturalnych przez samych mieszkańców oraz brak miejscowych planów umożliwiających realizację inwestycji w zakresie OZE.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 94 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

4. 2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA

SZANSE ZAGROŻENIA

o budowa obejścia drogowego o dalsza degradacja istniejącej miasta Gryfice infrastruktury drogowej

o budowa sieci regionalnych i o ograniczona liczba środków lokalnych ścieżek rowerowych finansowych na realizację zadań z zakresu modernizacji i rozbudowy infrastruktury o modernizacja dróg lokalnych ułatwiających dostęp do sieci TEN-Ta o brak inwestycji umożliwiających odbiór energii z źródeł o racjonalne gospodarowanie odnawialnych wodą, w tym modernizacja sieci wodociągowej o brak termomodernizacji budynków o inwestycje w zakresie gospodarki ściekowej, w tym modernizacja o funkcjonowanie oczyszczalni, stworzenie sprawnego energochłonnych i przestarzałych systemu oczyszczania na obszarach technologicznie systemów ciepłowniczych wiejskich o ograniczenia wynikające z o dalszy rozwój e-administracji braku sieci gazowej na obszarach wiejskich i e-usług publicznych o ograniczony dostęp do Internetu na obszarach wiejskich o wzrost efektywności energetycznej w przedsiębiorstwach, budynkach i systemach miejskich

o zwiększenie wykorzystanie źródeł energii odnawialnej, dla potrzeb własnych

o zapobieganie klęskom żywiołowym, np. systemy ostrzegania przeciwpożarowego, zakup sprzętu ratowniczego i gaśniczego

o kontynuacja budowy ponadgminnego systemu gospodarki odpadami

Podsumowanie: Infrastruktura techniczna, i komunikacyjna

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 95 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Największe szanse rozwoju społeczno-gospodarczego w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacyjnej mieszkańcy gminy Gryfice upatrują w budowie obwodnicy miasta Gryfice [100%]. Za kolejne najważniejsze zadanie uznana została: budowa sieci regionalnych oraz lokalnych ścieżek rowerowych (85%) oraz modernizacja lokalnych dróg ułatwiających dostęp do sieci transportowej TEN-Ta. Kolejną szansę rozwoju upatruje się w modernizacji i rozbudowie (zwłaszcza na obszarach wiejskich) sieci wodociągowej i oraz systemu oczyszczania i odbioru ścieków komunalnych (66%). Ważnym czynnikiem sprzyjającym poprawie koniunktury gospodarczej jest dalszy rozwój e-administarcji i e-usług publicznych (25 %) oraz zwiększenie wykorzystania źródeł odnawialnych dla potrzeb własnych (24 %). Wykorzystanie źródeł odnawialnych do produkcji ciepła i energii na potrzeby własne dotyczy przede wszystkim budynków użyteczności publicznej, ale nie tylko i przekłada się bezpośrednio na wzrost efektywności energetycznej budynkach i systemach miejskich oraz w przedsiębiorstwach. Ważnym zagadnieniem jest również posiadanie i utrzymanie systemu przeciwdziałania klęskom żywiołowym (23%). Możliwość zapewnienia zrównoważonego rozwoju upatruje się również w dalszej rozbudowie i modernizacji ponadgminnego systemu gospodarki odpadami.

Mieszkańcy jednoznacznie wskazali (100%), że największym zagrożeniem dla gminy jest dalsza degradacja istniejącej infrastruktury drogowej oraz (89%) ograniczona liczba środków finansowych na realizację zadań z zakresu modernizacji i rozbudowy publicznej infrastruktury technicznej. Kolejną barierą jest brak inwestycji umożliwiających odbiór energii z źródeł odnawialnych (64%). W ścisłym powiązaniu z tym zagrożeniem pozostaje funkcjonowanie energochłonnych systemów grzewczych oraz brak środków na termomodernizację budynków. Za ograniczenie rozwoju uznano również brak na terenach wiejskich sieci gazowej, a także pełnego dostępu do Internetu.

4.3 GOSPODARKA MIESZKANIOWA

SZANSE ZAGROŻENIA

o rozwój budownictwa o ubożenie społeczeństwa socjalnego i komunalnego w celu zaspokojenia potrzeb mieszkańców o o ograniczone środki finansowe niskich dochodach na rozwój budownictwa komunalnego w celu zaspokojenia potrzeb mieszkańców o o rozwój budownictwa niskich dochodach mieszkaniowego w ramach Towarzystwa Budownictwa Społecznego o niszczenie starych budynków w wyniku braku prac remontowych i o Rewitalizacja zabudowy w modernizacyjnych obrębie starego miasta o zbyt wysokie ceny o termomodernizacja budynków działek pod budownictwo indywidualne, mieszkalnych zbyt skomplikowany i zbiurokratyzowany system prawny utrudniający rozwój o usuwanie azbestu z budynków budownictwa mieszkaniowego

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 96 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

mieszkalnych o brak efektywnego o zabezpieczenie i uzbrojenie systemu pożyczkowo-kredytowego. nowych terenów pod budownictwo mieszkaniowe

Podsumowanie: gospodarka mieszkaniowa

Zapewnienie realizacji potrzeb mieszkaniowych wśród mieszkańców gminy, zwłaszcza tych o niskich dochodach upatruje się w rozwoju budownictwa socjalnego i komunalnego (54%). Szansą dla mieszkańców o ustabilizowanych dochodach jest rozwój budownictwa mieszkaniowego w ramach Gryfickiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego (46%) oraz zabezpieczenie nowych terenów pod budownictwo jednorodzinne (32%). Szansą na poprawę standardu istniejących budynkach mieszkalnych upatruje się w termomodernizacji oraz renowacji zasobów mieszkaniowych występujących w obrębie starego miasta w Gryficach.

Za największą przeszkodę w szybkim rozwoju gospodarki mieszkaniowej uznano postępujące ubożenie społeczeństwa (82%), nie pozwalające choćby na częściową współpartycypację w budowie zasobów mieszkaniowych oraz znacznie ograniczające zdolności do budowy siedlisk we własnym zakresie. Powyższe zjawisko ma ścisły związek z poczuciem istnienia zbyt ograniczonych środków finansowych na rozwój budownictwa komunalnego i socjalnego. Jak duże zagrożenie dla gospodarki mieszkaniowej traktowane są również zbyt wygórowane ceny działek pod budownictwo indywidualne oraz skomplikowany i zbiurokratyzowany system prawny. Odczuwalny jest także brak efektywnego systemu pożyczkowo-kredytowego, a przede wszystkim zbyt drogie kredyty (58%). Osobnym problemem, który ma wpływ na pogorszenie istniejącego stanu jest dekapitalizacja istniejących zasobów mieszkaniowych przy ograniczonych środkach na remonty i modernizację (w tym cennej pod względem historycznym zabudowy mieszkaniowej na terenie starego miasta w Gryficach].

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 97 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

4.4 KULTURA, SPORT I TURYSTYKA

SZANSE ZAGROŻENIA

o stworzenie alternatywnych o niedoinwestowanie warunków wypoczynku (dla miejscowości infrastruktury kultury oraz sportowo- nadmorskich) w oparciu o lasy, jeziora i rekreacyjnej na terenach wiejskich (np. rzekę Regę świetlic wiejskich, boisk, placów zabaw)

o wykorzystanie zasobów o dewastacja sprzętu i urządzeń historycznych gminy do rozwoju turystyki rekreacyjno-sportowych oddanych do powszechnego użytkowania o stworzenie i promocja zintegrowanej oferty turystycznej o słabe zainteresowanie i zaangażowanie się społeczeństwa o stworzenie i promocja możliwościami aktywnego wypoczynku pieszych, rowerowych i konnych szlaków turystycznych o likwidacja ze względów finansowych jednostek kulturotwórczych o większe wykorzystanie potencjału kulturalno-artystycznego o niedostateczna aktywność społeczności lokalnej, a w szczególności instytucji kultury młodzieży o słaba współpraca pomiędzy o promocja lokalnych instytucjami kulturalnymi produktów turystycznych

o budowa/modernizacja obiektów zabytkowych i instytucji kultury na obszarze gminy Gryfice

o budowa/modernizacja obiektów sportowych m.in. stadion, stanice, szlaki wodne, boiska na obszarach wiejskich oraz w mieście Gryfice

o organizacja różnorodnych imprez o zasięgu ponadlokalnym,

o przystosowanie zabytków oraz obiektów turystycznych do potrzeb osób niepełnosprawnych

o doposażenie w sprzęt rekreacyjny szkolnych obiektów sportowych

o organizowanie letnich imprez na terenach wiejskich

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 98 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

o ochrona i przywrócenie siedlisk i gatunków, rekultywacja terenów zdegradowanych

o działania edukacyjno- informacyjne w zakresie ochrony środowiska

o e-kultury i turystyki (digitalizacja i cyfrowe udostępnianie zasobów kultury i dziedzictwa narodowego)

Podsumowanie: Kultura, sport, turystyka

Zdecydowana większość mieszkańców opowiedziała się za wykorzystaniem szansy jaką daje stworzenie alternatywnych warunków wypoczynku, w stosunku do tych jakie są oferowane przez miejscowości nadmorskie (88%), funkcjonujących w oparciu o lasy, jeziora, rzekę Regę oraz zabytki i instytucje kultury. Szanse upatrywane są w ofercie, która byłaby nie tylko alternatywą do spędzania urlopu nad morzem w okresie pogody, (choć w bardzo bliskiej jego odległości umożliwiającej w razie potrzeby częste wypady), ale również pozwalającej zagospodarować wolny czas w przypadku braku słońca. Pozostałe postulaty mieszkańców wpisują się w te tezy, stawiając na stworzenie i promocję zintegrowanej oferty turystycznej obejmującej wykorzystanie zasobów przyrodniczych, historycznych, rozwój szlaków turystycznych pieszych i rowerowych, wykorzystanie lokalnego potencjału kulturowo- artystycznego oraz stworzenia oferty produktów lokalnych. Szansą dla stworzenia tak zintegrowanej oferty są dalsze inwestycję w infrastrukturę sportowo-rekreacyjną, kulturalną, renowację obiektów zabytkowych, miejsc sprzedaży produktów lokalnych, czy trasy rowerowe. Podkreślono przy tym konieczność dostosowania tych obiektów dla potrzeb osób niepełnosprawnych oraz doposażenia w sprzęt rekreacyjny szkolnych obiektów sportowych. Zwrócono również uwagę na możliwości jakie daje rozwój e-kultury i turystyki (digitalizacja i cyfrowe udostępnianie zasobów). Za równie ważne co budowa/modernizacja infrastruktury rekreacyjno-turystycznej uznano wykorzystanie potencjału kulturalno-artystycznego społeczności lokalnej (w szczególności młodzieży) i organizacja imprez lokalnych (w tym na obszarach wiejskich) oraz ponadlokalnych (około 60%). Za szansę uznano również ochronę i przywrócenie siedlisk i gatunków, rekultywacja terenów zdegradowanych i działania edukacyjno-informacyjne w zakresie ochrony środowiska (26%).

Za największy mankament stanowiący barierę rozwoju gminy w zakresie kultury, sportu i turystyki uznano niedoinwestowanie infrastruktury rekreacyjno-sportowej w szczególności na obszarach wiejskich (55%). Ponadto za jeden z ważniejszych problemów uznano dewastację sprzętu i urządzeń rekreacyjno-sportowych oddanych do powszechnego użytkowania (54%). Na przeszkodzie stworzenia bazy sportowej, stanowiącej podbudowę do organizowania atrakcji turystycznych w gminie, stoi również słabe zainteresowanie i zaangażowanie się społeczeństwa możliwościami aktywnego wypoczynku (29%). Jako potencjalnie duże zagrożenie określono możliwość likwidacji ze względu na brak środków finansowych placówek i jednostek kulturalnych (30%). Jednakże za negatywny element uznano również niedostateczną aktywność jednostek kultury oraz brak współpracy pomiędzy jednostkami i instytucjami kulturalnymi różnych szczebli.

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 99 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

4.5 WYKSZTAŁCENIE, EDUKACJA, POTENCJAŁ LUDZKI

SZANSE ZAGROŻENIA

o poprawa funkcjonowania placówek o migracja młodych, wykształconych oświatowych w zakresie szkolnictwa ludzi do silniejszych gospodarczo regionów zawodowego w kraju i Unii Europejskiej

o poprawa sytuacji osób długotrwale o spadek liczby osób w wieku bezrobotnych, młodzieży i kobiet na rynku produkcyjnym pracy dzięki aktywnym formom wspierania rynku pracy o starzenie się społeczeństwa

o utrzymanie aktywności zawodowej o nie dostosowanie ofert szkolnictwa osób w wieku produkcyjnym oraz zawodowego do potrzeb rynku pracy poprodukcyjnym o braku sprawnego systemu aktywizacji o utworzenie i funkcjonowanie osób bezrobotnych ośrodków edukacji dla osób starszych (tzw. Uniwersytetu Trzeciego Wieku) o brak odpowiednich kwalifikacji i kompetencji oraz doświadczenia o poprawa kondycji finansowej zawodowego osób nieaktywnych zawodowo i placówek oświatowych bezrobotnych

o rozwój e-edukacji

o upowszechnienie kształcenia ustawicznego wśród osób dorosłych

o wsparcie działań na rzecz rozwoju umiejętności cyfrowych, np. szkolenia z zakresu wykorzystania narzędzi informatycznych

Podsumowanie: Wykształcenie i edukacja, polityka społeczna

Za największą szansę rozwoju w zakresie wykształcenia, edukacji i rynku pracy mieszkańcy Gryfic upatrują (82%) w rozwoju szkolnictwa zawodowego na różnych szczeblach nauki (od zawodówek, poprzez technika i licea, a na szkołach wyższych skończywszy). Oczekują również poprawy sytuacji osób długotrwale bezrobotnych, młodzieży i kobiet na rynku pracy, która może się dokonać dzięki aktywnym formom wspierania rynku pracy (64%). Szanse upatruje się również w utrzymaniu aktywności zawodowej osób w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym oraz we wsparciu działań na rzecz rozwoju umiejętności cyfrowych, np. szkolenia z zakresu wykorzystania narzędzi informatycznych. Za ważne uznano również poprawę kondycji finansowej placówek oświatowych oraz rozwój e-edukacji (27%).

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 100 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Najpoważniejszym zagrożeniem dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Gryfice w zakresie wykształcenia, edukacji i polityki społecznej jest migracja młodych, wykształconych ludzi do silniejszych gospodarczo regionów Polski i krajów Unii Europejskiej (100%). Powyższa sytuacja powiązana jest bezpośrednio z brakiem miejsc pracy, w tym zarówno dla ludzi o wysokich jak i niskich kwalifikacjach (98%). Między innymi, na osłabienie rynku pracy wpływa zbyt mała ilość szkół przygotowujących do zawodu, a co za tym idzie niewielkie możliwości dokształcania i przekwalifikowywania się (75%). Ponadto za dużą barierę na drodze szybszego rozwoju uznano brak sprawnego systemu aktywizacji osób bezrobotnych, co ma wpływ na brak odpowiednich kwalifikacji i kompetencji oraz doświadczenia zawodowego osób nieaktywnych zawodowo i bezrobotnych (43%). Zagrożenie dostrzeżono również w starzeniu się społeczeństwa i co za tym idzie w spadek liczby osób w wieku produkcyjnym.

4.6 SŁUŻBA ZDROWIA, POMOC SPOŁECZNA

SZANSE ZAGROŻENIA

o utrzymanie i rozwój wysokospecjalistycznego Zakładu Opieki o niewystarczające środki finansowe na Zdrowotnej w Gryficach oraz pozostałych działalność w zakresie opieki zdrowotnej i placówek medycznych i opiekuńczych społecznej o rozwój usług w zakresie e-zdrowia o rozwój usług opieki długoterminowej o brak kadry o odpowiednich o rozwój usług opieki nad ludźmi kwalifikacjach i kompetencjach oraz starszymi i niepełnosprawnymi doświadczeniu zawodowym w zakresie o dostosowanie wszelkiego rodzaju szeroko rozumianych usług medycznych i infrastruktury i usług do potrzeb osób opieki społecznej niepełnosprawnych

Podsumowanie: Wykształcenie i edukacja, polityka społeczna

Za największą szansę rozwoju w zakresie ochrony zdrowia mieszkańcy Gryfic upatrują (92%) w utrzymaniu i rozwoju wysokospecjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Gryficach oraz pozostałych placówek medycznych i opiekuńczych funkcjonujących na terenie miasta. Z kolei same placówki szanse na swój rozwój widzą nie tylko w modernizacji i rozbudowie istniejącej infrastruktury, ale również w rozwoju usług w zakresie e-zdrowia (28%). Ze względu na starzenie się społeczeństwa, ale również ze względu na częstsze występowanie chorób przewlekłych rosną oczekiwania co do rozwoju usług opieki długoterminowej oraz rozwoju usług opieki nad ludźmi starszymi i niepełnosprawnymi (55%). Z osobami niepełnosprawnymi wiąże się również potrzeba dostosowania wszelkiego rodzaju infrastruktury i usług do ich potrzeb. Biorąc pod uwagę coraz większą aktywność osób niepełnosprawnych, tego typu inwestycje również zostały uznane za szansę dla gminy (35%).

Za największe zagrożenie w dziedzinie ochrony zdrowia i pomocy społecznej uważa się niewystarczające środki finansowe na działalność

100

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 101 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

w zakresie opieki zdrowotnej i społecznej (98%). Równie mocno akcentowana jest postępująca degradacja zaplecza ośrodków pomocy społecznej (co ma związek ze brakiem środków na funkcjonowanie tych ośrodków). Do zagrożeń zaliczono również brak kadry o odpowiednich kwalifikacjach i kompetencjach oraz doświadczeniu zawodowym w zakresie szeroko rozumianych usług medycznych i opieki społecznej (co z kolei ma związek z niedostatkami w szkolnictwie zawodowym).

4.7 ROZWÓJ GOSPODARCZY

SZANSE ZAGROŻENIA

o powstanie uzbrojonej strefy o brak napływu kapitału przemysłowej o brak wsparcia dla działań o wyznaczenie i promowanie produkcji innowacyjnych wiodącej (specjalizacji regionalnej opartej o istniejące na terenie gminy o brak informacji i szkoleń zasoby wewnętrzne) wspierających rozwój biznesu

o stworzenie zaplecza gospodarczego w o ograniczone zdolności i zasoby do oparciu o lokalne produkty rolne działań rozwojowych oraz innowacyjnych

o rozwój bio-gospodarki w sferze o zbyta mała ilość infrastruktury i usług żywności, paszy, bio-produktów i badawczych dostępnych dla małych i bioenergii średnich przedsiębiorstw

o rozwój turystyki w oparciu o zasoby przyrodnicze i kulturowe

o rozwój energetyki rozproszonej wykorzystującej lokalne, odnawialne źródła energii (z wyłączeniem elektrowni wiatrowych)

o pozyskanie inwestorów i rozwój przemysłu, w tym przemysłu rolno- spożywczego wraz z usługami towarzyszącymi

o rozwój i promocja usług medycznych i okołomedycznych

o zwiększenie innowacyjności lokalnych podmiotów gospodarczych

o stworzenie punktu informacyjnego dla podmiotów lokalnych (współpraca z regionalnymi Instytucjami Otoczenia

101

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 102 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część II Analiza SWOT

Biznesu)

o promocja i wsparcie działalności lokalnych przedsiębiorstw

Podsumowanie: Rozwój gospodarczy

Za największą szansę w zakresie rozwoju gospodarczego mieszkańcy gminy Gryfice uznali (92%) powstanie uzbrojonej strefy przemysłowej oraz wyznaczenie i promocję szeroko rozumianej produkcji regionalnej, tj. opartej o istniejące na terenie gminy zasoby wewnętrzne, tj. m.in. rolnictwo i oparte o nie przetwórstwo rolno-spożywcze, bio-gospodarkę oraz usługi turystyczne i okołoturystyczne. Jako szansę na rozwój wskazano możliwość przyciągnięcia inwestorów zewnętrznych z branży rolno-spożywczej wraz z usługami towarzyszącymi (62%). Uznano również, że szczególne możliwości stwarza zbudowanie zaplecza gospodarczego dla miejscowości nadmorskich w oparciu o produkty rolne pochodzące z terenu gmin ościennych a w szczególności gminy Gryfice (56%). Równie duża wagę przywiązuje się do szans jakie niesie ze sobą możliwość rozwoju w rozwoju w kierunku obsługi turystycznej w tym m.in. rozwój hotelarstwa i usług okołoturystycznych (38%). Upatruje się w tym kierunku również możliwości rozwoju dla terenów wiejskich poprzez przekształcenie części gospodarstw rolnych w gospodarstwa agroturystyczne (34%). Ponadto dla obszarów wiejskich szansą rozwoju powinna stać się bio-gospodarka obejmująca produkcję bio-żywności, paszy, bio-produktów i bio-energii ekologicznej oraz rozwój energetyki rozproszonej wykorzystującej lokalne, odnawialne źródła energii (29%). Jako sporą szanse traktuje się również rozwój usług medycznych i okołomedycznych (22%). Wskazano również, na potrzebę zwiększenia innowacyjności lokalnych podmiotów gospodarczych, stworzenia punktu informacyjnego dla podmiotów gospodarczych (Instytucji Otoczenia Biznesu) oraz potrzebę promocji i wsparcie działalności lokalnych przedsiębiorstw (33%).

Za największe zagrożenie dla rozwoju gospodarczego uznano brak napływu kapitału z zewnątrz oraz ograniczone zdolności i zasoby do działań rozwojowych oraz innowacyjnych kapitału lokalnego (86%). Poważną przeszkodą do podejmowania samodzielnej działalności gospodarczej jest przede wszystkim postępujące ubożenie społeczeństwa, na co nakłada się słaba koniunktura gospodarcza w kraju i Europie oraz rosnące bezrobocie. Ponadto do znaczących zagrożeń zaliczono: brak informacji i szkoleń wspierających rozwój biznesu, brak wsparcia dla działań innowacyjnych, zbyta małą ilość infrastruktury i usług badawczych dostępnych dla małych i średnich przedsiębiorstw (57%).

102

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 103 CZĘŚĆ III

RAPORT O STANIE GMINY

- GRYFICE

SIERPIEŃ 2014

103

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 104 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

1. Ogólna charakterystyka gminy Gryfice

1.1 Rys historyczny

Związki Ziemi Gryfickiej z Polską sięgają końca X w. kiedy to czasach panowania Mieszka l i Bolesława Chrobrego Ziemię Gryficką włączono do państwa polskiego. Ziemie te zamieszkiwały plemiona zachodnich Pomorzan: Wieletowie i Lucice. Do naszych czasów zachowało się wiele śladów prasłowiańskiej i słowiańskiej przeszłości (m.in. ślady grodów obronnych, miejsca kultu np. na Wzgórzu Dawida), co świadczy o tym, że we wczesnym średniowieczu ziemie te pulsowały życiem, były gęsto zaludnione oraz prowadziły ożywioną wymianę handlową. Ziemia Gryficka ponownie została wcielona do Polski w początkach XII w. za panowania Bolesława Krzywoustego, który począł szerzyć tu chrześcijaństwo. Świadczy o tym wzmianka kronikarska, iż w 1125 r. w Clodonie (najprawdopodobniej Kłodkowo) zatrzymała się misja biskupa Ottona, który na polecenie Bolesława Krzywoustego dokonał chrztu pogańskich mieszkańców okolicznych osad. Istniejące we wczesnym średniowieczu (X-XIII w.) trzy osady ludności pomorskiej, stopniowo łączyły się, dając początek miastu średniowiecznemu. Zostało ono lokowane w 1262 r. przez księcia Warcisława III na prawie lubeckim i otrzymało niemiecką nazwę Greifenberg, czyli Gryfiogóra. Miasto dostało wówczas szereg przywilejów, 100 łanów ziemi i prawo żeglugi na Redze. Dogodne położenie na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych - spławnej rzeki Regi, łączącej ważne ośrodki miejskie Wolin i Kołobrzeg - warunkowały rozwój Gryfic. Już w roku 1300 miasto rozpoczęło otaczanie się murami obronnymi. Gryfice jako ważny ośrodek gospodarczy utrzymywał własną flotę, która Regą, a potem Morzem Bałtyckim, prowadziły handel zbożem i innymi towarami z krajami zamorskimi. Ożywienie handlowe i czerpane stąd zyski doprowadzały nierzadko do sporów z pobliskimi sąsiadami (np. klasztorem w Białobokach). Często spory te przybierały formę zbrojnych konfliktów, zwłaszcza z portowym miastem Trzebiatowem. Ze względu na przynależność Gryfic do Hanzy, miasto miało ogromną przewagę w tym sporze, rozwijało się więc pomyślnie i bogaciło. Okres rozwoju i dobrobytu przerwała wojna 30-letnia (1618-1648). Wojna i związane z nią następstwa stały się prawdziwą klęską dla miasta, które całkowicie podupadło, zamarł handel i rzemiosło. Ponadto ziemię gryficką podbiły w 1630 r. zastępy szwedzkie. W wyniku pokoju westfalskiego dokonano rozbioru Pomorza Zachodniego. Tereny te w drodze zawartej umowy przypadły Brandenburgii-Prusom. W 1657 r. w okolice Gryfic podeszły zagony jazdy Stefana Czarnieckiego w pogoni za Szwedami. Duże straty wyrządziły miastu również pożary i epidemie. Największy w 1658 r. strawił całą południowo- zachodnią część miasta. Dopiero wiek następny przyniósł widoczne oznaki wychodzenia miasta z upadku. Gryfice dysponowały wówczas 2 młynami, 2 karczmami, czerpały dochody z 1000 włók ziemi, 10 wiosek i 5 folwarków. W 1790 r. wybudowano cegielnię, pracowały tkalnie płótna. Jednakże częste wojny hamują rozwój, aż do XIX wieku. Jeszcze w XVIII i na początku XIX wieku w Gryficach stacjonowały wojska rosyjskie, włoskie i francuskie. Epizod polski z okresu wojen napoleońskich to pościg w trakcie kampanii 1807 roku wojsk polskich dowodzonych przez płk Garczyńskiego za uciekającymi wojskami pruskimi. W gospodarce miejskiej Gryfic zawsze dominowało rolnictwo, następnie rzemiosło i handel. Struktura ta zaczęła się zmieniać w II połowie XIX w., w związku z rozwojem przemysłu. W 1882 r. otrzymały połączenie linią kolejową do Szczecina i Kołobrzegu oraz szereg połączeń lokalnych kolejkami wąskotorowymi: w 1896 r. do Niechorza, w 1898 r. do Dargosławia, w 1901 r. do Golczewa i w 1913 r. do Trzygłowa. Po 1900 r. uruchomiono zakłady przemysłowe: cukrownię, fabrykę wyrobów ceramicznych i pieców, wapiennik, fabrykę marmolady i mączki ziemniaczanej.

104

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 105 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Gryfice stają się ważnym ośrodkiem przemysłowo-handlowym i kulturalno-oświatowym. Powstają dwie szkoły (w tym gimnazjum). Z tego środowiska wywodziło się wielu wybitnych twórców. Jednym z nich był znany wydawca źródeł archiwalnych F. Dreger („Codex Pomeraniae diplomaticus"-1740 r.). Przed samym wybuchem II wojny światowej miasto liczyło 10.000 mieszkańców. Gryfice zostały zdobyte 6 marca 1945r. przez wojska radzieckie. Uległy zniszczeniu w 40%, zniszczonych zostało 318 budynków. Po II wojnie światowej, odbudowano i rozbudowano cukrownię, wytwórnię płatków ziemniaczanych, młyn, zakłady drzewne, materiałów budowlanych, Państwowy Ośrodek Maszynowy, stację Technicznej Obsługi Samochodów. Z zabytków zachowały się: gotycki kościół mariacki z XIV w i gotycka kaplica św. Jerzego, fragmenty murów obronnych z XIV w. z: bramą Kamienną i Wysoką oraz basztą Prochową, młyn wodny z XV/XXw., kamienice mieszczańskie z przełomu XIX/XX w.

Zaludnienie - 1300.r.: ok. 500 mieszkańców, - XVI w.: 1500 r. -2000, - 1740 r.: 1724, 1794 r.: - 2138, - 1816 r . 2.280, - 1857 r.: 4.461, - 1900 r.: 6.477, - 1925 r.: 8.371, - 1939 r.: 10.185 - 1946 r.: 4.898, - 1955 r.: 10.300, - 1961 r.: 11.713, - 1970 r.: 13.279, - 1987 r.: l6.830, - 2011 r.: 17.082.

Nazwa Najstarsze zapisy są niejednolite: Griphemberch - 1264 r., Gryphenberge -1277 r., stąd ostateczna forma niemiecka Greifenberg (Gryfiogóra). Forma wywodzi się od niemieckiego wyrazu Greif tj. gryf, z końcówką "berg" (góra) i wiąże się z herbem fundatora. Dzisiejsza nazwa jest nowa i została dostosowana do nazewnictwa polskiego. Powojenne nazwy przejściowe: Zagórze, Gryfów nad Regą.

Herb Herb nawiązuje do niemieckiej nazwy miasta i jego fundatora. Na pieczęci z XIII/XIV w. wyobraża gryfa stojącego na podwójnej lilii, w XIV w. zamiast lilii występują fale rzeczne. Ostatecznie ukształtował się wizerunek stojącego na białym tle czerwonego gryfa trzymającego w szponach złotą lilię heraldyczną. Herb nawiązuje więc do założyciela miasta księcia pomorskiego Warcisława III.

1.2 Gmina Gryfice obecnie Gmina Gryfice, będąca częścią Województwa Zachodniopomorskiego, wchodzi w skład Powiatu, Gryfickiego, którego siedziba mieści się w Gryficach. Aktualnie powierzchnia gminy Gryfice wynosi 26.130 ha, a liczba jej mieszkańców – 24.095 osób. Gryfice są gminą miejsko- wiejską. W jej skład wchodzi 1 miasto (pow. 12.400 ha, 17.046 mieszkańców) oraz 31 sołectw i 51 miejscowości. Jej atutem jest bliskie położenie drogi krajowej Szczecin-Gdańsk, stanowiącej jedną z najczęściej uczęszczanych arterii w kraju. Gmina ma charakter rolniczy - użytki rolne zajmują znaczną część jej powierzchni; zakłady usługowo-przemysłowe są skupione w mieście Gryfice.

105

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 106 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Ponadto dużą część terenu Gminy zajmują tereny leśne (ponad 21%) oraz wodne (rzeka Rega i jeziora). Jest to potencjał do rozwoju usług turystycznych, który w chwili obecnej jest stosunkowo słabo wykorzystany. Miasto Gryfice jest nastawione przede wszystkim na obsługę potrzeb ludności Gminy. Gryfice są również ponadlokalnym centrum politycznym, oświatowym, kulturalnym i ochrony zdrowia. Przyszłość Gminy wiąże się w dużej mierze rozwojem produkcji i usług o charakterze regionalnym w tym produkcji rolnej i związanym z nią przetwórstwem i przechowalnictwem artykułów spożywczych, jak również biogospodarką oraz rozwojem energii odnawialnej. Odnośne energii odnawialnej gmina postanowiła skupić się prze de wszystkim na produkcji energii słonecznej, wodnej, geotermalnej, z biogazu i biomasy. Postanowiono za to zrezygnować z energii wiatrowej, czyniąc Gryficę gminą „wolną od wiatraków”. Ponadto Gmina Gryfice ma wszelkie warunki ku temu, aby intensywniej rozwinąć obsługę turystyki i rekreacji, w tym wytwarzać i promować wśród turystów lokalne produkty. Gmina jest usytuowana wzdłuż licznych szlaków turystycznych biegnących zarówno ze wschodu na zachód, jak i z północy na południe. Dobre połączenia sieci drogowej oraz kolejowej zapewnia dogodny dojazd do wielu nadmorskich miejscowości, m.in. Rewala, Niechorza, Pogorzelicy, Pobierowa, Mrzeżyna i głównych miast regionu. Szansą na zyskanie przewagi jest rozwój i promocja zasobów wewnętrznych - „endogenicznych” gminy, takich jak: położenie, produkcja rolna, przetwórstwo rolno-spożywcze w małej skali, tereny pod produkcję energii ze źródeł odnawialnych, zasoby krajobrazowe, środowisko naturalne i kulturalne oraz zabytki. Aby wykorzystać tą szansę istnieje potrzeba działań kreujących i promujących produkty i usługi, oparte na powyższych zasobach wewnętrznych.

2. Środowisko Naturalne

2.1 Położenie i ukształtowanie powierzchni

Gmina Gryfice jest umiejscowiona na Równinie Gryfickiej, w północno-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego. Pod kątem powierzchni zajmuje 27 miejsce w województwie. Według podziału administracyjnego Gryfice sąsiadują z 6 gminami: od północy z gminami Karnice i Trzebiatów, od wschodu i południa z gminą Brojce i Płoty, od zachodu z gminami Golczewo i Świerzno. Miasto Gryfice jest siedzibą gminy i powiatu, jest ośrodkiem administracyjno – usługowym dla całego powiatu gryfickiego. Układ osadniczy gminy Gryfice stanowią miasto Gryfice oraz 51 wiejskie jednostki osadnicze, w tym 31 wsie sołeckich i 20 drobnych wsi, kolonii, przysiółków i leśniczówek. Źródło: POŚ Powiatu Gryfickiego

Miejscowości w liczbie 6 - przekroczyło liczbę mieszkańców 300; są to: Barkowo, Prusinowo, Przybiernówko, Rzęskowo, Świeszewo, Trzygłów. Rzeźba terenu gminy ukształtowana została przez lodowiec skandynawski. Są to obszary moreny dennej o małym zróżnicowaniu powierzchni, których najwyższe wzniesienia nie przekraczają 100 m n.p.m. Występują one w południowej części gminy. Pojedyncze wzniesienia - wytwory moreny czołowej i dennej -porozcinane są przez erodujące cieki wodne i wały wydm. Rynny polodowcowe wypełniają liczne jeziora. Do największych jezior znajdujących się na tym obszarze można zaliczyć: Trzygłów 18,28 ha - Kołomąć 34,03 ha - Trzygłowskie 21,60 ha - Smolęcin 3,00 ha - Barkowie (ter. rekreacyjne) 2,00 ha (wody płynące) 74 ha. Najdłuższą rzeką wypływającą z jeziora Resko jest Rega o długości 168 km, bezpośrednio uchodząca do Bałtyku. Jej dorzecze zajmuje 2725 km. Jest to (po Odrze) największa rzeka w województwie. Jej liczne zakola i

106

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 107 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

meandry tworzą malowniczy krajobraz. Obszar gminy w całości należy do pomorskiego regionu klimatycznego.

2.2 Warunki glebowe

Jakość gleb na terenie Gminy Gryfice jest przeciętna, z przewagą gleb IV, V i III klasy bonitacyjnej. Taka struktura gleb umożliwia prowadzenie dość intensywnej produkcji roślinnej i zwierzęcej w większości gospodarstw. Podstawowym czynnikiem degradującym gleby jest wysokie zakwaszenie, które ma głównie pochodzenie naturalne, uwarunkowane przez czynniki klimatyczne i glebowe. Do wysokiego zakwaszania gleb użytkowanych rolniczo przyczynia się także niewłaściwe nawożenie. Gleby kwaśne i bardzo kwaśne stanowią około 45% gruntów rolnych. Silne zakwaszenie gleb wpływa niekorzystnie na plonowanie i zmniejsza efektywność nawożenia, powodując wypłukiwanie niektórych składników pokarmowych w głąb profilu glebowego. Silne zakwaszenie blokuje dostępność dla roślin uprawnych części składników pokarmowych a innych zwiększa – np. niektórych metali ciężkich. Wapnowanie gleb jest podstawowym sposobem walki z tym zjawiskiem, ponieważ obok zmniejszenia zakwaszenia zabieg ten decyduje o poprawie właściwości fizycznych gleb. Struktura agrarna jest w gminie dość korzystna, ponieważ większość gospodarstw zajmuje obszar w przedziale 10–60 ha. Większość gleb będących obecnie w rękach prywatnych właścicieli i spółek produkcyjnych należała wcześniej do Państwowych Gospodarstw Rolnych i Stacji Hodowli Roślin. Ze względu na walory turystyczne gminy, ma szansę rozwoju na tym obszarze rozwój rolnictwa ekologicznego, który może być dynamicznym mechanizmem umożliwiającym rozwój agroturystyki.

Kompleksy trwałych użytków zielonych Wśród użytków zielonych zajmujących 23 % użytków rolnych dominują łąki występujące na powierzchni 2,8 tys. ha pastwiska zajmującymi 1,2 tys. ha. Użytki zielone występują głównie w dolinach rzek i obniżeniach terenu na wysoczyźnie. Największą powierzchnią użytków zielonych wyróżniają się doliny Stuchowskiej Strugi, Otoczki Reskiej i Lubieszowej, gdzie wypełniają one rozległe torfowiska. Węższe pasma użytków zielonych występują w dolinach Regi, Gardominki i Wołczy. Typologicznie są to w przewadze gleby torfowe torfów niskich. Na wysoczyźnie, na wschód od Gryfic, użytki zielone tworzą gleby murszowo - mineralne. Na obszarze gminy dominują użytki zielone średnie 2z w IV klasie bonitacyjnej. Gleby tego kompleksu odznaczają się dobrymi właściwościami fizyko - chemicznymi i względnie uregulowanymi stosunkami wodnymi. Stwarzają korzystne warunki do rozwoju siedlisk pobagiennych i grądowych użytków zielonych.

2.3 Warunki wodne

Wody powierzchniowe występujące na terenie gminy Gryfice są w przeważającej części administrowane przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie.

107

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 108 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Źródło: RZGW Szczecin Zasoby wód powierzchniowych stanowią 1,7% powierzchni gminy. Do wód powierzchniowych zaliczamy wody śródlądowe – jeziora, rzeki i inne drobniejsze cieki, zbiorniki oraz kanały melioracyjne. Według podziału hydrograficznego Polski Gmina Gryfice położona jest w granicach dwóch głównych obszarów zlewniowych:  zlewni rzeki Regi,  zlewni przymorza od Dziwny do Regi

Na jakość wód ma wpływ wiele czynników, do najważniejszych z nich należą uwarunkowania naturalne, takie jak:  warunki klimatyczne,  warunki hydrologiczne,  zdolność do samooczyszczania oraz  dopływające zanieczyszczenia.

2.3.1. Rzeki

Główną oś hydrograficzną gminy Gryfice stanowi rzeka Rega. Jest to jedna z największych rzek Pomorza i druga pod względem wielkości zasobów wodnych rzeka województwa zachodniopomorskiego. Obszar źródłowy Regi znajduje się na Pojezierzu Drawskim na południowy wschód od Świdwina. Rega wypływa z jeziora Resko Górne i uchodzi do morza w miejscowości Mrzeżyno. Całkowita powierzchnia zlewni wynosi 2725 km2, a jej długość 168 km. Północną granicę zlewni wyznacza brzeg morza Bałtyckiego. Pozostałe granice tworzą naturalne wododziały między zlewnią Regi a zlewniami rzek: Świniec, Wołczenica, Gowienica, Ina, Drawa, Gwda, Parsęta i Dębosznica. Rzeka Gardominka jest lewobrzeżnym dopływem Regi. Powstała z połączenia potoków Wołowa i Rutka (gmina Nowogard). Na terenie powiatu Gryfice w okolicach miejscowości Łęczna gm. Płoty płynie wąskim wąwozem ze stromymi zboczami ca 4m wysokości dużym spadkiem 2 ‰, w 8 km biegu, kanałami: Jasiel Zagórcze i Jasiel Kołomąć łączy się z Jeziorem Kołomąć. Pomiędzy Baszewicami a Gardominem wpływa do niej rów szczegółowy łączący rzekę z Jeziorem Trzygłowskim. Ujściowy odcinek poniżej Baszewic znajduje się w rejonie oddziaływania zbiornika Rejowice.

108

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 109 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Lubieszowa prawostronny dopływ Regi, wypływa z jeziora Łopianowskiego. Na przeważającej długości stanowi granicę pomiędzy gminami Płoty i Brojce. Wpływa do rzeki Regi poniżej Gryfic na zachód od Kowalewa. Otoczka jest lewobrzeżnym dopływem Regi. Obszar źródłowy rzeki znajduje się w gminie Karnice w okolicy Węgorzyna. Odwadnia zatorfiałą, płaską dolinę zagospodarowanych użytków zielonych. Wpływa do Regi na wschód od Górzycy. Wołcza – bierze początek z jeziora Kołomąć gm. Gryfice. Płynie rynnową doliną przejmując kanałem Świeszewo wody zarastającego jeziora Bagno Ościęcińskie Stuchowska Struga jest prawobrzeżnym dopływem Świńca. Wypływa z terenów położonych na wschód od wsi Rzęsin gm. Gryfice. Płynie szeroką, płaską, zmeliorowaną doliną wypełnioną torfami. Kanał Ciesław-Dobrzyń jest prawobrzeżnym dopływem Wołczy (na terenie pow. Kamień Pom.) Wypływa z jeziora Rybokarty w gm. Gryfice, jest typowym kanałem melioracyjnym, na terenie powiatu odwadnia grunty miejscowości Dobrzyń i Rybokarty. Tabela nr 1 Wykaz długości rzek i kanałów na terenie Gminy Gryfice Długość na terenie Gminy Lp. Rzeka/kanał Długość całkowitą (m) Gryfice (m) 1. Rz. Rega 22 745 30+555 – 53+290 2. Rz. Gardominka 6 019 0+000 – 6+019 3. Rz. Lubieszowa 8 160 0+000 – 8+160 4. Rz. Wołcza 7 140 22+300 – 29+440 5. Rz. Otoczka 6 275 0+000 – 6+275 6. Stuchowska Struga 15 265 17+815 – 33+076 7. kan. Brodniki 3 600 0+000 – 3+600 8. kan. Ciesław – Dobrzyń 3 740 2+880 – 6+620 9. kan. Gryfice A 4 380 0+000 – 4+380 10. kan. Jasiel – Kołomąć 2 260 0+000 – 2+260 11. kan. Jasiel – Zagórcze 1 050 0+000 – 1+050 12. kan. Starkowo 5 500 0+000 – 5+500 13. kan. Świeszewo A 10 300 0+000 – 10+300 14. kan. Świeszewo B 4 370 0+000 – 4+370 Źródło: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji w Szczecinie

Od kilkunastu lat zauważa się stale pogarszający się stan urządzeń wodnych. Blisko 40 % rzek i kanałów jest w złym stanie technicznym. Wymienione cieki ze względu na ich rangę w odprowadzeniu wód powodziowych muszą być odbudowane w celu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego. Czyste wody oprócz walorów przyrodniczych i rekreacyjnych dają możliwość wykorzystania ich do celów gospodarczych. Szlak Regi należy do najpiękniejszych szlaków kajakowych w Polsce i stanowi dużą wartość pod względem krajoznawczo-przyrodniczym. Prawie na całej długości brzegi porośnięte są lasami, co nadaje jej malowniczy charakter. Przy brzegach, często dość wysokich, spotyka się wiele interesujących gatunków roślin, podobnie jak na rozlewiskach jezior zaporowych znajdujących się na szlaku. Mimo, że Rega nie przepływa przez większe kompleksy leśne, to ze względu na brzegi porośnięte kępami krzewów i drzew, robi wrażenie rzeki śródleśnej. Mniejsze lub większe kępy krzewów i drzew głównie olch, wierzby, dębu oraz niewielkie pasy leśne, przeważnie sosnowe z domieszką brzozy i buku stanowią o malowniczości otaczającego krajobrazu.

109

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 110 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Fot. Beata Pszczoła - Bryńska Zbocza doliny Regi są wyraźnie wykształcone. Krajobraz i charakter poszczególnych odcinków rzeki jest odmienny. Dno koryta piaszczyste, pokryte cienką warstwą mułu. Głębokość rzeki waha się od 1 do 2 m, szerokość od 6 m do 30 m. Krajobraz okolicznych terenów został ukształtowany przez lodowiec skandynawski 20 -15 tys. lat temu. Główny ciąg wzniesień morenowych znajduje się na wschód, od źródeł Regi. Opadają one łagodnie w kierunku Odry i Zalewu Szczecińskiego, na północy przechodzą stopniowo w równinę. Szlak wodny Regi

Źródło: http://republika.pl/pttszczecin/rega.htm Zagrożenia jakości wód związane są głównie z nadmiernym poborem wód na cele bytowe i gospodarcze oraz z odprowadzaniem powstających zanieczyszczeń. W latach 2004-2005 ograniczenie zużycia wody związane było ze zmianami w produkcji przemysłowej, zamykaniem obiegów wodnych, urealnieniem opłat za pobór wody oraz stawek eksploatacyjnych w gospodarce komunalnej przy równoległym wprowadzaniu liczników wody dla indywidualnych odbiorców. W 2006 roku nastąpił wyraźny wzrost poboru wód na cele produkcyjne, a w latach 2007-2012 wielkość poboru ulegała wahaniom bez wykazywania jednoznacznej tendencji zmian.

Zauważalnie zmniejszyła się ilość ścieków nieoczyszczanych. W okresie od 2010 do 2012 roku znacząco zmalała ilość ścieków nieoczyszczanych w stosunku do lat poprzednich Równocześnie zmianie uległ sposób oczyszczania ścieków - metody oczyszczania mechanicznego i biologicznego zastępowane są stopniowo przez procesy oczyszczania ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów. Większość ścieków odprowadzanych siecią kanalizacyjną jest oczyszczana, natomiast ścieki komunalne powstające w wyniku poboru wód z sieci wodociągowej, nieodprowadzane do kanalizacji, potencjalnie stanowią źródło zanieczyszczenia pobliskich cieków i zbiorników wodnych1.

1 Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w 2012 roku.

110

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 111 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Procent populacji niemającej podłączenia do sieci kanalizacyjnej oraz liczba ludności niekorzystająca z kanalizacji na jednostkę powierzchni mogą być wskaźnikami oceny stopnia zanieczyszczenia wód przez ścieki bytowo-gospodarcze, nieodprowadzane siecią kanalizacyjną.

Zagrożenia jakości wód związane z działalnością człowieka na obszarach wiejskich wynikają nie tylko z nieuregulowanej gospodarki ściekowej, ale również z niewłaściwego stosowania nawozów i prowadzenia intensywnej produkcji zwierzęcej. Głównym źródłem zanieczyszczeń bakteriologicznych są punktowe zrzuty nieoczyszczonych ścieków oraz wody opadowe i roztopowe z terenów zabudowanych i użytkowanych rolniczo.

W latach 2010-2012 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie (WIOŚ) przeprowadził badania jakości wody. Ocenę wód przeprowadzono w oparciu o Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545) oraz wytyczne* Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Określenie stanu czystości wód opiera się, oprócz elementów chemicznych i hydromorfologicznych, także na szeroko rozbudowanych elementach biologicznych. W skład koniecznych badań biologicznych wchodzą: struktura i liczebność flory wodnej, makrobezkręgowców bentosowych i ichtiofauny. Wyniki oceny wód płynących na terenie gminy Gryfino przedstawiono w poniższej tabeli.

111

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 112 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 2 Monitoring wód płynących na terenie gminy Gryfice

- a h y y l d o c n n h w r d Nazwa ó y z z

c ó d t c c n ń y w h i y i h

n z a n i c c h g e zlewni c g z m c y i y o ś a c e l m n n w i ę m h o e z m o ó g z l c e i t k c

y o c e i h e n n l

j g c w e o o a

n a e i o r o t t l s a a m b i h k i t S

l a o e c l y n Nazwa punktu l f S

o w r z e e K i n i w ó o

f t d n ó a pomiarowego ł e n m r s j e e a

a p l z u s m s

n K e b a l a t o e n s

c a a s n O a e l c K O Zlewnia Gardominka dobry bardzo bardzo dobry dobry spełnione dobry Regi ujście do Regi dobry dobry (m.Baszewice) Lubieszowa dobry bardzo bardzo dobry dobry spełnione dobry ujście do Regi dobry dobry (m.Raduń)

W ciągu ostatnich lat obserwuje się znaczący spadek zanieczyszczeń w wodach powierzchniowych Regi. Porównując wyniki badań WIOŚ z lat 2008-2009 jakość zlewni Regi na terenie Gminy Gryfice uległa zdecydowanie poprawie. Polepszeniu uległy wszystkie badane elementy, w tym m.in.: - biologiczne z umiarkowanego na dobry, - fizykochemiczne z dobrego na bardzo dobry, - ekologiczne z umiarkowanego na dobry. Również sumaryczna ocena stanu jednolitej części wód na terenie gminy Gryfice ze złej uległa poprawie na dobrą. Zmniejszenie zanieczyszczenia rzeki Regi spowodowane jest wybudowaniem na całej jej długości w większych miejscowościach od Świdwina do Trzebiatowa wysokosprawnych mechaniczno – biologicznych oczyszczalni ścieków.

2.4 Flora

Flora na obszarze Gminy Gryfice, reprezentowana jest przez ekosystemy leśne, w skład których wchodzą siedliskowe typy lasów wyróżnionych ze względu na zróżnicowany stopień żyzności i wilgotności poszczególnych siedlisk, i tak wyróżniamy: 1. Siedliska borowe: Bśw - bór świeży, Bw - bór wilgotny, Bb - bór bagienny, Bmśw – bór mieszany świeży, Bmw – bór mieszany wilgotny, Bmb - bór mieszany bagienny; 2. Siedliska lasowe: Lmśw - las mieszany świeży, Lmw - las mieszany wilgotny, Lśw – las świeży, Lw - wilgotny, Ols - ols, Olsj - ols jesionowy. Do ważniejszych i ciekawszych skupisk zadrzewień należy wymienić parki zabytkowe: Barkowo, Kołomąć, Otok, Rybokarty, Trzygłów, oraz drzewostan parkowy ze starodrzewem, znajdujący się w następujących miejscowościach: Gryfice, park miejski nad Regą - drzewostan mieszany z przewagą drzew liściastych, gatunki rodzime i obce, kilka alej (lipowa, jesionowa, topolowa), dużo drzew pomnikowych i okazałych drzew dziuplastych. Park jest urządzony, zadbany, wyróżniający się walorami krajobrazowymi. Gryfice, park leśny nad Regą drzewostan mieszany z przewagą liściastego, dominują buki, lipy, dęby, dużo drzew pomnikowych (m.in. buk o obwodzie pnia 750 cm – trzy zrośnięte pnie). Park wymaga urządzenia i ochrony skarpy nadrzecznej przed osunięciami gruntu. Baszewice, park dworski, krajobrazowy, II poł. XIX w, powierzchnia 2,80 ha. Drzewostan mieszany z przewagą liściastego [lipy, dęby, graby, buki, wiązy, kasztanowce] z zachowanym starodrzewem. Wiele drzew liczy 90 – 120 lat.

112

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 113 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Z okazałych drzew na uwagę zasługuje dąb o obwodzie pnia 520 cm. Park nie jest użytkowany, jest zaniedbany, zarośnięty, niedostępny. Rotnowo, park pałacowy, krajobrazowy, pocz. XIX w, powierzchnia 3,70 ha. Drzewostan mieszany z przewagą liściastego (graby, buki, dęby, jesiony, kasztanowce, klony, lipy) z zachowanym starodrzewem. Wiele drzew liczy 100 – 160 lat. Dużo drzew pomnikowych: platan - 350 cm, buk pospolity odmiany zwisającej – 330 cm, 4 buki 320 – 360 cm, buk 2-pienny – 520 cm, dąb czerwony – 460 cm, 3 jesiony wyniosłe 280 – 320 cm, 2 lipy 360, 390 cm, modrzew europejski 330 cm, aleja grabowa. Park jest zarośnięty, zaniedbany, zanieczyszczony odpadami bytowymi, w części zajęty przez skład maszyn rolniczych.

Waniorowo, park pałacowy, krajobrazowy, 2 poł. XIX w., powierzchnia 3,10 ha. Drzewostan mieszany z przewagą liściastego [buki, dęby, graby, jesiony, klony, lipy] z zachowanym starodrzewem. Wiele drzew w wieku 80 – 170 i więcej lat. Dużo drzew pomnikowych m.in. buk zwyczajny – 340 cm, dąb szypułkowy – 340 cm, jesion wyniosły – 400 cm, jodła kaukaska – 290cm. Park jest ogrodzony, zadbany, czytelny układ przestrzenny. Pałac i park pozostają w użytkowaniu Specjalnego Ośrodka Szkolno –Wychowawczego.

Pusinowo, Przybiernówko, Niekładź, Lubin, Raduń, Sokołów – pozostałości dawnych parków przy zespołach folwarcznych obecnie w szczątkowej postaci, z zachowanymi fragmentami starodrzewu z okazami pomnikowymi.

3. Śródpolne okazałe aleje, szpalery drzew i pojedyncze drzewa - Rybokarty, Trzygłów, Rotnowo, Raduń, Zielin, Prusinowo, Barkowo, Wilczkowo, Niedźwiedziska, Niekładź.  Starodrzew przykościelny jest to najczęściej drzewostan liściasty obejmujący głównie lipy, jesiony, kasztanowce. Zachował się w części lub całości w następujących miejscowościach: Łopianów, Górzyca, Otok, Trzygłów, Ościęcin, Świeszewo, Rybokarty, Witno, Rzęskowo oraz w Gryficach przy ul. Piłsudskiego i Niepodległości. • Starodrzew cmentarny w zadrzewieniu znajduje się drzewostan liściasty i świerkowy. Charakteryzuje się różnym stanem zachowania. Znajduje się w Rotnowie, Ościęcinie, Kukaniu, Rzęskowie, Otoku, Jaślu, Kołomąciu, Przybiernówku i Skalinie. W Rotnowie, Ościęcinie i Rzęskowie znajduje się dużo bluszczu pnącego. W Gryficach - aleje lipowe i świerkowe. • Zadrzewienie przydrożne na mapie zaznaczono odcinki dróg wyróżniające się okazałym drzewostanem i podano dominujące gatunki drzew. Drzewostan alei i szpalerów przydrożnych stanowią najczęściej lipy, brzozy, kasztanowce, jesiony, klony. Kilka odcinków dróg wyróżnia się trzema lub czterema rzędami zadrzewień. Są to m.in. drogi Gryfice - Rotnowo, Przybiernówko - Gryfice. Niektóre odcinki alei proponowane są do uznania za pomniki przyrody.

113

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 114 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

2.4.1.Tereny chronione Na obszarze gminy Gryfice ochronie prawnej podlegają następujące obszary i obiekty przyrodnicze:  pomniki przyrody,  parki zabytkowe,  lasy ochronne,  kompleksy gleb chronionych,  obszary Natury 2000

Pomniki przyrody Na mocy Uchwały Rady Miejskiej w Gryficach nr X/138/2011, z dn. 12.10.2011r. uznano za pomniki przyrody 49 pojedynczych drzew znajdujące się w 13 miejscowościach położonych poza terenem miasta Gryfice.

Parki zabytkowe Na obszarze gminy znajduje się 5 parków, zarejestrowanych w spisie obiektów zabytkowych Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Tabela nr 3 Wykaz parków zabytkowych Lp. Nazwa miejscowości Rodzaj parku Powierzchnia Nr rej. 1. Barkowo park dworski, XVII w., powierzchnia 2,0 ha 878/79 krajobrazowy 2. Kołomąć park dworski, XIX w., powierzchnia 2,50 ha, 992/82 krajobrazowy 3. Otok park pałacowy, I poł. XIXw., powierzchnia 2,20 ha 993/82, krajobrazowy 4. Rybokarty park pałacowy, XIX w., powierzchnia 5,0 ha 840/79, krajobrazowy 5. Trzygłów park pałacowy, XIX w., powierzchnia 3,30 ha 812/78. krajobrazowy

Lasy ochronne Lasy ochronne wyznaczone są na powierzchni 53,29 ha, w granicach administracyjnych miasta, na obszarze Nadleśnictwa Gryfice. W planie urządzania lasu 1989–98, lasom tym nadano status lasów strefy zieleni wysokiej. W aktualnie opracowywanym planie urządzania lasu, wyznaczona powierzchnia chroniona znajduje się w kategorii lasów „chroniących środowisko przyrodnicze położonych w granicach administracyjnych miast”.

Kompleksy gleb chronionych Gleby 2-go kompleksu pszennego dobre występują w południowej części gminy, w największych konturach w okolicy Trzygłowa i w paśmie Baszewice-Barkowo. Gleby 4-go kompleksu żytniego b.dobre rozproszone są na całym obszarze gminy, największy ich zakres występuje w południowej części po obu stronach zbiornika retencyjnego „Rejowice” oraz w okolicy Rybokart, Rzęskowa i na południe od Prusinowa, a na północ w okolicy Górzycy.

Obszary Natura 2000 W granicach gminy znajduje się jeden obszar sieci Natura 2000 – Dorzecze Regi PLH320049 specjalny obszar ochrony siedlisk, utworzony w marcu 2011r.

114

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 115 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Obszar obejmuje swymi granicami dolinę Regi od Trzebiatowa do jej obszarów źródłowych oraz szereg dolin dopływów: Starej Regi, Brześnickiej Węgorzy, Piaskowej, Sępólnej, Uklei, Rekowy i Mołstowej. Z łącznej długości 172 km, w obszarze znajduje się ok. 160 km długości Regi. Przez obszar obejmujący 15,2 tys. ha przepływają wody ze zlewni obejmującej 272,5 tys. ha. Dolina rzeczna jest w ogromnej większości mozaiką terenów leśnych i rolniczych, przerwaną kilkoma zespołami zwartej zabudowy miejskiej: Świdwina, Łobza, Reska, Gryfic. Sama rzeka przegrodzona jest w kilku miejscach zabudową hydrotechniczną, co powoduje, że na ponad 2/3 długości rzeki niedostępna dla ryb wędrownych. W obrębie obszaru w górnej części doliny Regi znajdują się dobrze zachowane kompleksy źródliskowe, wilgotne i świeże łąki oraz jeziora rozrzucone wśród lasów. Na zboczach doliny w wielu miejscach wykształca się kwaśna buczyna i grądy subatlantyckie. W środkowym odcinku dolina przecina tereny morenowe o zróżnicowanej rzeźbie terenu. Na dnie doliny wykształcają się tu miejscami rozległe lasy łęgowe i torfowiska. Na zboczach dolin liczne są kompleksy źródliskowe. W dolnym biegu Regi dolina przecina tereny głównie rolnicze obejmując duże powierzchnie łąk i zbiorowisk zaroślowych. Rega ma ogromne znaczenie jako nieliczna z polskich rzek, do których na tarło wchodzi łosoś. Niestety zabudowa hydrotechniczna głównego koryta i części dopływów sprawia, że łosoś podczas swojej wędrówki dopływa tylko do okolic Rejowic na Redze oraz Rzesznikowa na Mołstowej, natomiast co bardzo ważne, w całości dostępna jest dla niego Struga Lubieszowska, gdzie zresztą notuje się co roku sporą liczbę gniazd tarłowych. Poza tym znane tarliska znajdują się jeszcze w Redze poniżej zapory w Rejowicach, a także w Gryficach pod zaporą i Trzebiatowie (między mostami i przy ujściu młynówki) oraz w Mołstowej w okolicy ujścia potoku Brodziec. Typowo górski charakter dopływów i górnego odcinka koryta Regi sprawia, że świetne warunki do bytowania i rozmnażania mają tam głowacz białopłetwy i minogi, natomiast miejsca o twardym, piaskowym dnie, ale z dużo wolniejszym przepływem chętnie zasiedlają kozy i larwy minogów. W obszarze występuje w sumie 15 siedlisk przyrodniczych zajmujących ponad 30% powierzchni obszaru. Obszar jest ważną ostoją występującego w obrębie Polski w zasadzie tylko w województwie zachodniopomorskim grądu subatlantyckiego. Jest tu ponad 1.300 ha tego siedliska - 8,4% obszaru, co stanowi ok. 16% grądów subatlantyckich chronionych w sieci N2000 w Polsce i ponad 6% zasobów tego siedliska w kraju). Obszar jest także ważny dla osiągnięcia odpowiedniej reprezentatywności i regionalnej zmienności lasów łęgowych (prawie 1.700 ha - 10,8% obszaru). Mimo niewielkiego udziału procentowego, relatywnie duże powierzchnie, kluczowe w kontekście zmian dokonywanych w skali województwa ma ten obszar dla takich siedlisk jak: torfowiska przejściowe (95,8 ha), lasy bagienne (68,3 ha) i dąbrowy śródlądowe (367,7 ha). Podkreślić też należy bogactwo florystyczne i faunistyczne doliny, co poświadczają długie listy gatunków ważnych (rzadkich i zagrożonych). Mimo zabudowy hydrotechnicznej przegradzającej rzekę na przeważającej długości koryto rzeczne ma naturalny charakter podobnie jak cały krajobraz znacznej części doliny. Dolina stanowi korytarz ekologiczny o znaczeniu regionalnym. Rybokarckie Buczyny pltmp512 - specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa) – forma ochrony w ramach sieci Natury 2000. Obszar zajmuje powierzchnię 408,7 ha i obejmuje zwarty płat dobrze wykształconych żyznych buczyn. Na znacznej powierzchni siedliska występują starodrzewia oraz dobrze wykształcona warstwa runa. Obszar o bardzo urozmaiconej rzeźbie terenu. Ochrona tego obszaru ma znaczenie w zachowaniu zróżnicowania siedliska na obszarze Polski północno-zachodniej. Na obszarze występują następujące typy siedlisk: • torfowiska przejściowe i trzęsawiska, • żyzne buczyny, • lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe.

115

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 116 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Głównym problemem jest duży udział modrzewia w składzie gatunkowym odnowień. Poza postępującym regionalnym silnym obniżeniem poziomu wód gruntowych i ewentualnymi niekorzystnymi zmianami w sposobie prowadzenia gospodarki leśnej brak jest poważniejszych zagrożeń.

Gatunki chronione Na skarpach doliny rzeki Regi występują m.in. buczyny zboczowe, wzdłuż rzeki zbiorowiska przybrzeżne i wilgotne z chronionymi gatunkami roślin: bluszcz pospolity, wiciokrzew pomorski, paprotka zwyczajna, marzanka wonna, konwalia majowa, wilżyna ciernista.

2.5 Fauna

Na terenie gminy Gryfice znajdują się miejsca rozrodu i regularnego przebywania zwierząt gatunków chronionych. Rzeka Rega jest szlakiem migracji zagrożonych wyginięciem ryb: łososia, troci wędrownej i certy oraz rzadkich bezkręgowców. W dolinie rzeki występuje wiele chronionych gatunków płazów, gadów, ptaków i ssaków: żaby brunatne i zielone, ropucha szara, żółw błotny, bocian biały, derkacz, brodziec piskliwy, zimorodek, łabędź niemy, pliszka górska, bielik, kania rdzawa oraz wydra i kunowate.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dn. 12 października 2011 r., w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, na obszarach tych obowiązuje zakaz prowadzenia jakiejkolwiek działalności mogącej mieć wpływ na ochronę miejsc rozrodu i regularnego przebywania gatunków chronionych oraz zakaz przebywania poza miejscami wyznaczonymi od 1- go lutego do 31 sierpnia.

2.6 Surowce mineralne

Obszar gminy Gryfice był penetrowany przez przemysł naftowy za złożami ropy i gazu, występującymi w obrębie lokalnych struktur antyklinalnych wału pomorskiego. Jednak w rejonie tym, prace poszukiwawcze nie przyniosły pozytywnych rezultatów, tzn. nawiercenia bituminów o przemysłowej wartości. Zasadniczo, obraz występowania surowców mineralnych kształtują surowce czwartorzędowe, reprezentowane przez surowce ceramiki budowlanej (gliny i iły), kruszywo (piaski i żwiry) oraz surowce organogeniczne (torfy i gytie).

Na terenie gminy prowadzono szereg prac geologicznych (wiercenia zwiadowcze i dokumentujące), mających na celu udokumentowanie złóż kruszywa.

Przybiernówko-Grądy II Na obszarze gminy Gryfice znajduje się duże złoże torfu „Przybiernówko-Grądy II”, eksploatowane od 1965 r. dla celów rolniczych, przez „Lasland” Spółka z o.o. Grądy k./Gryfic. Według Państwowego Instytutu Geologicznego jest to złoże o powierzchni 402 ha, miąższości minimalnej 1,10 m, maksymalnej 7,30 m, średniej 3,78 m, kierunku rekultywacji leśnym.

Rzęskowo Złoże kruszywa naturalnego posiada dokumentację geologiczną i zatwierdzone zasoby w kategorii C2. Powierzchnia złoża wynosi 12,2 ha. Zasoby bilansowe kruszywa wynoszą 682,5 tys. m3, a pozabilansowe 271,7 m3.

Baszewice Wyrobisko o powierzchni 2 ha i głębokości 5 m. Eksploatacja zamknięta.

116

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 117 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Brodniki Okresowa eksploatacja piasku i żwiru. Powierzchnia ok. 3 ha, głębokość do 7 m. Kierunek rekultywacji leśny.

Świeszewo Okresowa eksploatacja piasku i żwiru. Powierzchnia ok. 2 ha, głębokość do 5 m.

Jasiel Czynna eksploatacja piasku i żwiru. Powierzchnia ok. 1,5 h, głębokość 1 ÷ 4 m. Brak dokumentacji złoża.

Niekładź Wstępne rozpoznanie geologiczne wykazało występowanie glin dla ceramiki budowlanej. Brak oszacowania zasobów.

2.7 Warunki klimatyczne

Gmina Gryfice położona jest na terenie dwóch krain klimatycznych: Pobrzeża Kołobrzeskiego i krainy Gryficko – Nowogardzkiej. Klimat charakteryzującego się przewagą wpływów oceanicznych i pośrednim wpływem Morza Bałtyckiego, czego efektem są małe amplitudy temperatur. Średnia roczna wysokość opadów kształtuje się tu w granicach 550-600 mm. Przeważają tu wiatry umiarkowane z kierunku zachodniego, często występują układy niżowe.

3. Środowisko kulturowe

Na obszarze gminy występują elementy kultury materialnej objęte ochroną konserwatorsko – archeologiczną, historyczne układy przestrzenne, obiekty wpisane do rejestru zabytków, obiekty ujęte w ewidencji konserwatorskiej oraz tereny objęte strefą ochrony archeologicznej. Do miejscowości objętych ścisłą ochroną układu przestrzennego (strefa A i B ochrony konserwatorskiej) ze względu na ich znaczenie historyczne, kompozycyjne i artystyczne należą: Gryfice, Rybokarty, Trzygłów, Dziadowo, Otok, Witno, Waniorowo, Świeszewo, Baszewice, Barkowo i Rotnowo. Część z nich ponadto posiadaja zabudowę o regionalnych lub lokalnych wartościach kulturowych znajdującą się w dobrym stanie zachowania, pozwalającym na przeprowadzenie działań konserwatorsko-rewaloryzacyjnych; są to: Gryfice, Rybokarty, Trzygłów i Waniorowo. Ze względu na szczególne walory związane z układem przestrzennym lub występującym autonomicznie wartościowym krajobrazem ukształtowanym w wyniku działalności człowieka, strefą ochrony krajobrazu (strefa K) objęte zostały następujące miejscowości: Gryfice, Rybokarty, Kołomąć, Trzygłów, Łopianów, Ościęcin, Otok, Przybiernówko, Witno. Obiekty wpisane do rejestru zabytków znajdują się w następujących miejscowościach: Gryfice, Barkowo, Baszewice, Kołomąć, Otok, Popiele, Rotnowo, Rybokarty, Rzęskowo, Świeszewo, Trzygłów, Witno, Zielin. Z kolei obiekty ujęte w ewidencji konserwatorskiej znajdują się w następujących miejscowościach: Barkowo, Baszewice, Borzęcin, Dziadowo, Górzyca, Grądy, Grębocin, Gryfice, Jasiel, Kołomąć, Kukań, Lubieszewo, Łopianów, Niedźwiedziska, Otok, Ościęcin, Popiele, Prusinowo, Przybiernówko, Rotnowo, Rybokarty, Rzęsin, Rzęskowo, Sikory, Skalin, Skowrony, Smolęcin, Świeszewo, Trzygłów, Waniorowo, Wilczkowo, Witno, Zielin.

117

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 118 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Poniżej przedstawiono wykaz miejscowości o szczególnych walorach kulturowych wraz z wykazem znajdujących się w nich stref i obiekty podlegające ochronie konserwatorskiej.

Barkowo . Strefa „A” – obejmująca zespół dworsko-parkowy wpisany do rejestru zabytków; . Strefa „K” – obejmuje szpaler kasztanowców na płn. krańcu wsi; . Obiekty ujęte w ewidencji konserwatorskiej: - dwór i oficyna dworska, - budynki w zespole folwarcznym: dwie stodoły, obora i kuźnia, - szkoła, - budynki mieszkalne nr 9 i 10.

Baszewice . Obiekty wpisane do rejestru zabytków:- kościół XV w.; . Obiekty w ewidencji konserwatorskiej: - d. wozownia ob.. warsztaty i magazyn, - d. obora ob. Magazyn, - kuźnia, - budynek stacji kolejowej i magazyn, - budynek mieszkalny nr 13, - budynek gospodarczy z przejazdem w zagrodzie nr 17, - zagroda nr 24 (chałupa, bud. inwentarski];

Borzęcin . Strefa „K” – teren nieczynnego cmentarza na płn. od wsi; . Obiekty w ewidencji konserwatorskiej: - budynki mieszkalne nr 7, 8, 15, 17; . Ochroną obejmuje się liczny starodrzew na terenie wsi.

Dziadowo . Strefa „A” – układ przestrzenny całej wsi. Granica wyznaczona na tyłach działek siedliskowych, z wyłączeniem zagród w płn-zach. części wsi; . Obiekty planowane do wpisu do rejestru zabytków: - budynek mieszkalny nr 10, - budynek gospodarczy nr 10, - budynek gospodarczy z przejazdem w zagrodzie nr 12; . Obiekty w ewidencji konserwatorskiej: - remiza, - stodoła i obora w zagrodzie nr 2, - zagroda nr 3 (bud. mieszkalny, obora, stodoła), - zagroda nr 6 (bud. mieszkalny, gospodarczy, stodoła), - zagroda nr 7 (bud. mieszkalny, gospodarczy, stodoła), stodoła nr 10, - budynki gospodarcze w zagrodzie nr 12, - d. szkoła ob. mieszkalny.

Górzyca . Strefa „K” – teren cmentarza przykościelnego wraz z kościołem; . Obiekty w ewidencji: - budynki mieszkalne nr 8, 36, - szkoła, - zagroda nr 13 (bud. mieszkalny, inwentarski, stodoła), - budynek stacji kolejowej wraz z budynkiem mieszkalnym.

Grądy . Strefa „K” - aleja przy drodze na Przybiernówko, teren nieczynnego cmentarza położonego poza wsią przy drodze na Przybiernówko; . Obiekty w ewidencji: - budynki mieszkalne nr 1, 2, 3, 11, 14, - budynki gospodarcze w zagrodach nr 2, 11, 13.

Grębocin . Obiekty w ewidencji: - budynek administracyjno-mieszkalny nr 2, - czworak nr 10.

Gryfice . Strefa „A” – ścisłej ochrony układu przestrzennego obejmująca teren Starego Miasta; . Strefa „B” – ochrony konserwatorskiej obejmująca układy przestrzenne dzielnic z końca XIX w. I początków XX w.; . Strefa „K” – ochrony krajobrazu kulturowego, którą objęto układy zieleni parku miejskiego, posiadającego wartości historyczne, kompozycyjne i krajobrazowe oraz cmentarz przy ul. Broniszewskiej;

118

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 119 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

. Strefa „E” – ochrona ekspozycji obejmująca południowe kierunki wjazdu do m. Gryfic; . Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków: - kościół Wniebowzięcia NMP, - kościół prawosławny NMP, - obwarowania miejskie, - kaplica Św. Jerzego, - dom przy ul. ks. Ruta 2, - poczta przy ul. Dworcowej 20, - spichlerz przy ul. Wałowej, - zespół budynków stacji Gryfice Wąskotorowe, - linia kolei wąskotorowej Gryfice – Trzebiatów wraz z obiektami in. - kamieniczka przy ul. Niepodległości 52, - kamieniczka przy ul. Kamienna Brama 1a, - teren Starego Miasta, - zespół szpitala z otoczeniem ob. D.P.S. ul. Kościuszki 71.

Jasiel . Strefa „K” - teren cmentarza dawnych właścicieli; . Obiekty w ewidencji: - dawna szkoła, ob. ośrodek zdrowia, wraz z bud. gospodarczym, - budynki mieszkalne nr 19,21.

Kołomąć . Strefa „A” - teren parku krajobrazowego, wpisanego do rejestru zabytków; . Strefa „K” - teren cmentarza przykościelnego. Kościół rozebrano. Możliwość odtworzenia obiektu sakralnego; . Obiekty w ewidencji: - budynki mieszkalne nr 3, 4, 9, 10, 12.

119

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 120 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Kukań . Strefa „K” - teren dawnego cmentarza po wsch. stronie wsi, - aleja lipowa przy drodze do Wołczyna; . Obiekty w ewidencji: - budynki mieszkalne nr 1, 2, 12, - zagrody nr 6, 10, 15, 22.

Lubieszewo . Strefa „B” - obejmuje cały układ przestrzenny wsi. Granicę wyznaczono na tyłach podwórek; . Obiekty w ewidencji: - zagrody nr 3, 4, 5, 6, 8, 18, 19, - obelisk, pomnik poległych w I wojnie światowej.

Lubin . Strefa „K” - teren parku wraz z budynkiem dworu.

Łopianów . Strefa „A” - kościół wraz z cmentarzem przykościelnym w granicach kamiennego ogrodzenia; . Strefa „K” - nieczynny cmentarz w płn. części wsi; . Obiekty planowane do wpisu do rejestru zabytków: - kościół; . Obiekty w ewidencji: - budynki mieszkalne nr 12, 16, 14, - budynki gospodarcze w zagrodach nr 4, 13, - budynek bramny w zagrodzie nr 4.

Niedżwiedziska . Obiekty w ewidencji: - budynek mieszkalny nr 23, - d. szkoła ob. mieszkalny.

Niekładż . Strefa „K” - częściowo zachowany park dworski, - park na płd. od zabudowań folwarku, - szpaler dębowy przy głównej drodze we wsi.

Otok . Strefa „A” - zespół pałacowo - parkowy, wpisany do rejestru zabytków; . Strefa „K” - cmentarz przykościelny wraz z kościołem - nieczynny cmentarz na płn. od zabudowań wsi, - aleja kasztanowców w centrum wsi; . Obiekty w rejestrze: - stodoła w zagrodzie nr 29; . Obiekty w ewidencji: - kuźnia z budynkiem mieszkalnym, - budynki mieszkalne nr 2, 13, 14, 15, - budynek gospodarczy w zagrodzie nr 8 [mur/rygl.].

Ościęcin . Strefa „A” - obejmuje kościół usytuowany na terenie cmentarza; . Strefa „E” - teren na płn. od kościoła po obu stronach drogi, ekspozycja kościoła; . Strefa „K” - nieczynny cmentarz na płd. krańcu wsi; . Obiekty planowane do wpisu do rejestru zabytków: - kościół wraz z terenem cmentarza; . Obiekty w ewidencji: - budynki mieszkalne nr 8, 12, 26, 27, 31, 39, 41, - stodoły nr 39, 41.

Popiele . Obiekty wpisane do rejestru zabytków - linia kolei wąskotorowej Gryfice – Trzebiatów wraz z in. Obiektami; . Obiekty w ewidencji: budynek mieszkalny i gospodarczy nr 2, - budynek stacji kolejowej nr 1.

Prusinowo . Strefa „K” - park pałacowy, - cmentarz wojenny w lesie na wsch. od wsi, . - aleja kasztanowców przy głównej drodze wiejskiej;

120

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 121 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

. Obiekty w ewidencji: - budynki mieszkalne nr 6, 9, - budynki gospodarcze w zespole folwarcznym: stodoła, cielętnik, obora.

Przybiernówko . Strefa „K” - zachowany park dworski, - cmentarz w centrum wsi wraz z ruiną kaplicy; . Obiekty w ewidencji: - budynki gospodarcze w zespole folwarcznym, - zagroda nr 16 [bud. mieszkalny, obora, stodoła], - budynki mieszkalne nr 20, 44.

Raduń . Strefa „K” - park dworski, - cmentarz przykościelny [cmentarz rozebrany], Możliwość odtworzenia bryły kościoła, - nasadzenia przy drogach we wsi [dęby, kasztanowce, lipy].

Rotnowo . Strefa „A” - działka kościelna wraz z kościołem, w granicach ogrodzenia, wpisany do rejestru zabytków, kościół; . Strefa „K” - zachowany park pałacowy (pałac rozebrano, możliwa jest lokalizacja budynku mieszkalnego w miejscu nieistniejącego pałacu), - cmentarz na płn. krańcu wsi; . Obiekty w ewidencji: - szkoła, - budynki mieszkalne nr 10, 13, 14, 17, 19, - budynek mieszkalny i gospodarczy nr 19, - kuźnia.

Rybokarty . Strefa „A” - zespół pałacowo - parkowy w granicach historycznego założenia [nad jeziorem w zach. cz. wsi], wpisany do rejestru zabytków, - kościół wraz z cmentarzem przykościelnym w centrum wsi; . Strefa „B” - układ przestrzenny wsi owalnicowej, graniczącej z zespołem pałacowo – parkowym; . Strefa „K” - obsadzenie drogi z Rybokart w stronę Świerzna [lipy], - aleja grabowa na płn-wsch. od parku, - starodrzew w obrębie wsi; . Obiekty w ewidencji: - budynki w zespole folwarcznym: stajnia, stodoła ze spichlerzem, - budynki mieszkalne nr 19, 20, 23, 25, 27, 31, 38, 45, - budynek gospodarczy nr 28 [d. owczarnia], - magazyn na stacji kolejki wąskotorowej.

Rzęsin . Strefa „K” - zachowany częściowo park dworski; . Obiekty w ewidencji: - budynek mieszkalny nr 11 [dawna rządcówka], - spichlerz z budynkiem inwentarskim [w zespole folwarcznym], - stodoła [w zespole folwarcznym].

Rzęskowo . Strefa „A” - kościół wraz z cmentarzem przykościelnym w centrum wsi, teren objęty wpisem do rejestru zabytków: kościół, cmentarz; . Strefa „K” - teren centrum wsi ograniczony obiegającymi je ulicami, - cmentarz na płn-wsch. Wsi; . Obiekty w ewidencji: rządcówka, budynek gospodarczy w zespole folwarcznym, budynek inwentarski nr 2, budynki mieszkalne nr 6, 20, 21, 32, stodoła nr 27, bud. inwentarski nr 32.

Sikory . Obiekty w ewidencji: - zagrody nr 2, 7, 9a, - budynek mieszkalny nr 5.

Skalin . Strefa „K” - nasadzenia grabowe w płd-zach. części wsi;

121

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 122 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

. Obiekty planowane do wpisu do rejestru zabytków: - zagroda nr 1 [z chałupą z 1837r]; . Obiekty w ewidencji: - budynek mieszkalny w zagrodzie nr 9a, - budynki gospodarcze: stodoła w zagrodzie nr 3, budynek gospodarczy z piwnicą w zagr. nr 5.

Skowrony . Obiekty w ewidencji: - kuźnia.

Smolęcin . Strefa „K” - teren cmentarza w płn. części wsi - szpaler dębów na płd. krańcu wsi; . Obiekty w ewidencji: - budynki mieszkalne nr 1, 7, 10, budynek mieszk.- gosp. nr 11, - zagroda nr 16 [bud. mieszkalny, bramny, 2 bud. gospodarcze], zespół elektrowni wodnej.

Sokołów . Strefa „K” - teren parku podworskiego (dwór rozebrano, możliwa jest lokalizacja budynku mieszkalnego w miejscu d. dworu).

Świeszewo . Strefa „A” - obejmująca teren cmentarza przykościelnego wraz z kościołem, kościół wpisany do rejestru zabytków; . Strefa „E” - teren na płd.- zach. od kościoła; . Obiekty w ewidencji: - dwór, - oficyna dworska,- spichlerz z oborą,- stajnia,- szkoła,- kuźnia [obok nr 17], - stodoła nr 22.

Trzygłów . Strefa „A” - obejmująca zespół pałacowo-parkowy wraz z zabudowaniami folwarcznymi, sytuowanymi wokół dziedzińca gospodarczego; . Strefa „B” - obejmująca cały układ przestrzenny wsi: działki usytuowane po obu stronach głównej drogi, budynki mieszkalne wraz z gospodarczymi; . Strefa „K” - teren cmentarza przykościelnego na płn. od założenia folwarcznego (Kościół rozebrano, granice cmentarza wyraźnie czytelne [murek kamienny, wyniesienie terenu]) - teren nieczynnego cmentarza na płn. skraju wis po zach. stronie jez. Trzygłowskiego, - teren nieczynnego cmentarza na wyniesieniu terenu na wschodnim brzegu jeziora, - teren wokół istniejącego kościoła parafialnego; . Obiekty planowane do wpisu do rejestru zabytków: - kościół parafialny z k. XIX w.; . Obiekty w ewidencji: - budynki w zespole folwarcznym: oficyna, d. stajnia, bud. mieszkalny, d. obora, d. stodoła, d. bud. inwentarskie, kuźnia, - budynki mieszkalne wraz z gospodarczymi nr 5, 7, 8, - budynki mieszkalne nr 21, 22, 29, 30, 31, 36, - szkoła, - d. budynek kolejki wąskotorowej, ob. mieszkalny nr 34.

Waniorowo . Strefa „A” - zespół pałacowo-parkowy w obrębie istniejącego ogrodzenia, planowany jest wpis do rejestru zabytków pałacu i parku; . Strefa „K” - aleja prowadząca na płd.- wsch. od zespołu pałacowo-parkowego; . Strefa „B” - założenie folwarczne, obejmująca zabudowania gospodarcze wokół podwórza folwarcznego, na płd.- zach. od zespołu pałacowo-parkowego; . Obiekty w ewidencji: - gorzelnia ob. obora ze spichlerzem, - budynek inwentarski w płn.- zach. części folwarku, - stajnia oraz budynki mieszkalne w płd.- zach. części folwarku.

Wilczkowo . Strefa „B” - obejmująca cały układ przestrzenny wsi z czworobocznymi zagrodami okalającymi centralny plac, budynki mieszkalne wraz z gospodarczymi; . Strefa „K” - teren nieczynnego cmentarza na płn.- zach. od wsi; . Obiekty w ewidencji: - zagrody nr 1, 3, 4, 5, 7, 10, 11, 13 [budynki mieszkalne i gospodarcze oraz ogrodzenia],

122

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 123 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Witno . Strefa „A” - obejmująca cmentarz przykościelny wraz z kościołem wpisanym do rejestru zabytków pod nr 312; . Strefa „K” - teren cmentarza na zach. od zabudowań wsi [poza granicą gminy]; . Obiekty w ewidencji: - d. szkoła ob. sklep, - budynki mieszkalne nr 3, 4, 8, 12, - zagroda nr 5/6 [bud. mieszkalny wraz z bud. gospodarczymi].

Zielin . Strefa „A” - teren cmentarza przykościelnego wraz z kościołem w ruinie, wpisany do rejestru zabytków; . Strefa „K” - aleja prowadząca od głównej drogi do dworu [ob. nieistniejącego]. . Obiekty w ewidencji: - budynek mieszkalny nr 2. Z powyższego opisu wynika, iż najciekawszymi miejscowościami pod względem środowiska kulturowego są: Barkowo, Baszewice, Gryfice, Otok, Rybokarty, Trzygłów, Waniorowo gdzie znajdują się założenia pałacowo-parkowe. Ponadto wiele miejscowości posiada zabytkowe kościoły i cmentarze, jak również ciekawe przykłady zabudowy zagrodowej.

4. Demografia

4.1 Liczba ludności i struktura zmian

Prognoza struktury wiekowej ludności miasta i gminy stanowi podstawę do określenia uwarunkowań i przesłanek dotyczących rozwoju gospodarczego rzutujących na wielkość zatrudnienia, a tym samym na pomigracyjne stany ludności. Sytuacja demograficzna Polski w ostatniej dekadzie uległa znacznym przemianom i sprowadzającym się do dwóch głównych trendów: . spadek liczby ludności, . wzrost długości życia (starzenie się społeczeństwa). W oparciu o wyniki Narodowego Spisu Powszechnego (NSP) z 2011r., Główny Urząd Statystyczny (GUS) sporządził prognozę wg której do 2025r. liczba ludności w Polsce zmniejszy się o 3 miliony osób. Z kolei w opracowaniu GUS z 2008r. prognozowano, iż do roku 2035 spadek liczby ludności wyniesie 2 mln. Choć dostępne prognozy różnią się co do wielkości spadku ludności w Polsce, niemniej jednoznacznie wskazują, iż w perspektywie najbliższych 20 lat liczba ludności Polski będzie systematycznie zmniejszać się, przy czym tempo tego spadku będzie coraz wyższe wraz z upływem czasu. Opierając się na dotychczasowych trendach demograficznych gminy Gryfice oraz opracowanej przez GUS prognozie dla Polski na lata 2008-2035, przyjęto dla gminy poniższą koncepcję przemian demograficznych.

Wykres nr 1 Prognoza demograficzna dla Gminy Gryfice

123

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 124 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

7 0 6 0 5 0 4 0 3 0 2 0 10 0 2 0 12 2 0 15 2 0 2 0 2 0 2 5 2 0 30 2 0 35

Powiat Gryficki 61,8 61,7 61 59,8 58,2 56,2 Gmina Gryfice 2 4,1 2 4,1 2 3,8 2 3,3 2 2 ,7 2 1,9 Mi asto 17 17 16,7 16,2 15,7 15 Wi eś 7,1 7,1 7,1 7,1 7 6,9

Przewidywane aktualnie zmiany w intensywności urodzeń i zgonów mogą spowodować utrzymywanie się dodatniego przyrostu naturalnego (różnica między liczbą urodzeń i zgonów) do 2015 roku. W kolejnych latach – wraz z postępującymi niekorzystnymi zmianami w strukturze ludności według wieku, takimi jak: starzenie się społeczeństwa, zmniejszanie się liczebności kobiet

w wieku rozrodczym – przewidywany jest coraz wyższy ujemny przyrost naturalny. Nadwyżka zgonów nad urodzeniami w 2035 roku jest konsekwencją z jednej strony malejących i bardzo niskich urodzeń obserwowanych od początku lat 90-tych do końca 2003 roku, utrzymujących się na stosunkowo wysokim poziomie migracji zagranicznych definitywnych (na pobyt stały), zaś z drugiej – efektem korzystnych zmian w procesie umieralności oraz dalszym trwaniu życia.

124

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 125 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Wykres nr 2 Zmiany liczby ludności w gminie Gryfice

24095 25000 23476 24110 24066 22500 20000 17500 ogółem m ężczyźni 15000 12374 12179 12373 12335 Kobiety 12500

10000 11737 11731 11721 112972009 2010 2011 2012

Tabela nr 4 Zmiany liczby ludności w gminie i mieście Gryficach Ludność Kobiety na 100 Specyfikacja Lata na mężczyzn ogółem Mężczyźni Kobiety 1 km2 2000 25.001 12.178 12.823 96 105,3

2008 23.530 11.360 12.170 90 107,1

2009 23.476 11.297 12.179 90 107,8 Gmina Gryfice 2010 24.110 11.737 12.373 92 105,4

2011 24.066 11.731 12.335 92 105,1

2012 24.095 11.721 12.374 92 105.6

2000 17.931 8.601 9.330 1.446 108,5

2008 16.632 7.948 8.684 1.341 109,3

2009 16.595 7.909 8.686 1.338 109,8 Gryfice – Miasto 2010 17.091 8.182 8.909 1.378 108,9

2011 17.029 8.159 8.870 1.373 108,7

2012 17.016 8.148 8.868 1.372 108.8

2000 7.070 3.577 3.493 0,03 0,98

2008 6.898 3.412 3.486 0,03 1,02

2009 6.881 3.388 3.493 0,03 1,03 Gryfice – obszar wiejski 2010 7.019 3.555 3.464 0,03 0,97

2011 7.037 3.572 3.465 0,03 0,97

2012 7.079 3.573 3.506 0,03 0,98

125

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 126 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Porównując liczbę ludności w Gminie Gryfice w okresie ostatnich 12 lat, należy stwierdzić, iż największy spadek nastąpił w roku 2009r., w stosunku do roku 2000 gminie ubyło ok. 1500 mieszkańców, w tym ok. 1.300 w mieście i 200 na obszarach wiejskich. W kolejnych latach nastąpił niewielki, ale systematyczny wzrost ludności. Na obszarach wiejskich osiągnięty został stan z 2000r., zaś w przypadku obszarów miejskich nadal jest o ok. 900 osób mniej niż w roku 2000.

Wykres nr 3 Przyrost naturalny mieście i gminie Gryfice na tle Powiatu Gryfickiego

129 140 120 100 80 60 43 29 36 28 Powiat 40 9 8 Gmina 20 4 2 0 Miasto -20 Wieś -7 -19 -14-22 -40 -24 -27-29 2009 2010 2011 2012

Tabela nr 5 Ruch naturalny ludności w liczbach bezwzględnych Specyfikacja Lata Małżeństwa Urodzenia żywe Zgony Przyrost naturalny

2008 396 724 632 92 2009 364 712 583 129 Powiat Gryficki 2010 354 675 632 43 2011 320 614 643 -29 2012 302 598 589 9 2008 160 283 263 20 2009 131 273 242 29 Gmina Gryfice 2010 141 242 238 4 2011 127 231 258 -27 2012 118 240 254 -14 2008 116 189 192 -3 2009 91 176 183 -7 Gryfice – Miasto 2010 94 157 181 -24 2011 96 159 188 -29 2012 92 162 184 -22 2008 44 71 23 44 2009 40 95 59 36 Gryfice – 2010 47 85 57 28 obszar wiejski 2011 31 72 70 2 2012 26 78 70 8

126

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 127 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Na przyrost naturalny składają się dwa czynniki liczba urodzeń oraz liczba zgonów. O ile na terenach wiejskich występuje tendencja dodatnia, to w mieście Gryficach od dłuższego czasu bilans przyrostu naturalnego zamyka się wynikiem ujemnym, z tym że z roku na rok dodatni przyrost naturalny ma tendencję malejącą. Dotychczas na obszarach wiejskich rosnąca liczba zgonów była rekompensowana liczbą urodzeń. Na obszarze miejskim pomimo stosunkowo stałego poziomu zgonów i urodzeń po roku 2010, liczba urodzeń nie rekompensuje liczby zgonów i ujemna tendencja na poziomie ok. 25% utrzymuje się. W stosunku do całego obszaru gminy Gryfice, w okresie ostatnich 5 lat przyrost naturalny wyniósł 12 osób.

Wykres nr 4 Struktura wiekowa ludności w gminie Gryfice

16000 14000 12000 10000 Przedprod. 8000 Prod. 6000 Poprod. 4000 2000 0 2008 2009 2010 2011 2012

Tabela nr 6 Struktura wiekowa ludności Ludności w wieku Ludności w wieku Ludności w wieku produkcyjnym przedprodukcyjnym poprodukcyjnym Specyfikacja lata mężczyź mężczy razem kobiety razem mężczyźni kobiety razem kobiety ni źni 2008 12 656 6 394 6 262 39 848 21 033 18 815 8 151 2 380 5 771 2009 12 413 6 243 6 170 39 841 21 098 18 743 8 341 2 397 5 944 Powiat 2010 12 454 6 323 6 131 40 863 21 927 18 936 8 696 2 440 6 256 Gryficki 2011 12 216 6 195 6 021 40 567 21 858 18 709 9 054 2 572 6 482 2012 11 936 6 040 5 896 40 377 21 773 18 604 9 485 2 746 6 739 2008 4 749 2 403 2 346 15 481 8 009 7 472 3 300 948 2 352 2009 4 637 2 334 2 303 15 454 8 013 7 441 3 385 950 2 435 Gmina 2010 4 634 2 360 2 274 15 903 8 386 7 517 3 573 991 2 582 Gryfice 2011 4 571 2 331 2 240 15 760 8 349 7 411 3 735 1 051 2 684 2012 4 500 2 285 2 215 15 682 8 314 7 368 3 913 1 122 2 791 2008 3 077 1 560 1 517 11 074 5 670 5 404 2 481 718 1 763 2009 3 028 1 535 1 493 11 004 5 647 5 357 2 563 727 1 836 Gryfice- 2010 3 041 1 539 1 502 11 316 5 882 5 434 2 734 761 1 973 Miasto 2011 2998 1 510 1 488 11 145 5 529 5 316 2 886 820 2 066 2012 2 949 1 484 1 465 11 032 5 788 5 244 3 035 876 2 159 Gryfice - 2008 1 672 843 829 4 407 2 339 2 068 819 230 589 obszar wiejski 2009 1 609 799 810 4 450 2 366 2 084 822 223 599

127

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 128 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

2010 1 593 821 772 4 587 2 504 2 083 839 230 609 2011 1 573 821 752 4 615 2 520 2 095 849 231 618 2012 1 551 801 750 4 650 2 526 2 124 878 246 632

Wzrost długości życia oznacza, że całe społeczeństwo stopniowo staje się coraz starsze. Średni wiek mężczyzn w Polsce wzrósł w latach 1990–2010 z 30,1 do 35 lat, a średni wiek kobiet z 32,6 do 37 lat. Prognozy GUS wskazują, że proces starzenia się społeczeństwa utrzyma się, a w przyszłości nawet przybierze na sile. Tego rodzaju wzrost wieku ludności wpłynie również na jej strukturę społeczną, powodując następujące zjawiska: . spadek udziału osób młodych w liczbie ludności ogółem (w wieku przedprodukcyjnym); . wzrost udziału osób w wieku poprodukcyjnym; . wzrost udziału osób w wieku 44–64 lat.

Dane statystyczne dotyczące gminy Gryfice zasadniczo potwierdzają powyższe tendencje. Z roku na rok w gminie przybywa ludności w wieku poprodukcyjnym. W przeciągu 5 lat liczba ta wzrosła o ok. 600 osób w skali gminy (głownie są to mieszkańcy miasta Gryfice). Jednocześnie systematycznie spada liczba osób w wieku przedprodukcyjnym, w latach 2008-2012 spadek dotyczył 249 osób. Jeśli chodzi o ludność w wieku produkcyjnym to w roku 2010 nastąpił jej przyrost o 422 osoby w porównaniu do roku 2008, ale już w latach następnych widać wyraźny spadek w tej kategorii. W rezultacie w okresie 5 lat liczba ludności w wieku produkcyjnym wzrosła tylko o 201 osób. Analizując rozkład procentowy w roku 2008 ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowiła 20%, w wieku produkcyjnym 66%, zaś wieku poprodukcyjnym 14%. Tymczasem w roku 2012 ludność w wieku przedprodukcyjnym spadła do 18,7 %, ludność w wieku produkcyjnym do 65,1 %, zaś ludność w wieku poprodukcyjnym wyniosła 16,2%.

Wykres nr 5 Saldo migracji

47 50 7 16 0 Powiat -10 -50 -25 -23 -17 Gmina -37 -30 -33 Miasto -57 Wieś -100 -62 -69

-113 -150

-147 -149

128

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 129 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 7 Migracja wewnętrzna i zagraniczna ludności na pobyt stały Napływ Odpływ Saldo migra-cji Specyfika-cja Lata z miast ze z do do za ogółem zagran ogółem miast granic wsi icy wsi ę 2008 703 364 307 32 875 529 343 3 -172 2009 734 392 316 26 847 521 323 3 -113 Powiat 2010 781 417 347 17 850 505 343 2 -69 Gryficki 2011 870 434 410 26 1017 624 392 1 -147 2012 687 374 287 26 836 512 319 5 -149 2008 326 174 127 25 357 185 169 3 -31 2009 279 129 127 23 341 205 134 2 -62 Gmina 2010 339 169 160 10 362 206 155 1 -23 Gryfice 2011 346 171 151 24 363 185 177 1 -17 2012 323 179 121 23 333 191 140 2 -10 2008 193 73 99 21 256 118 135 3 -63 2009 200 70 110 20 225 123 100 2 -25 Gryfice- 2010 201 75 118 8 231 108 122 1 -30 Miasto 2011 209 78 115 16 242 102 139 1 -33 2012 194 88 87 19 251 131 118 2 -57 2008 133 101 28 4 101 67 34 0 32 2009 79 59 17 3 116 82 34 0 -37 Gryfice - 2010 138 94 42 2 131 98 33 0 7 obszar wiejski 2011 137 93 36 8 121 83 38 0 16 2012 129 91 34 4 82 60 22 0 47

Pod względem ruchów migracyjnych rok 2009 odznaczył się największą tendencją spadkową, która dotknęła głownie obszary wiejskie. W kolejnych latach odpływ ludności ze wsi rekompensowany był dopływem ludności miejskiej. Na obszarach miejskich odpływ ludności na wieś ma stałą tendencję, obserwowaną od kilku lat na całej Polsce, w tym również w mieście Gryfice. W skali całej gminy w okresie ostatnich 5 lat saldo migracji wyniosło - 143 osoby, z tym że odpływ ludzi za granicę miał charakter marginalny i wyniósł 9 osób (które wyemigrowały na pobyt stały).

Biorąc powyższe pod uwagę, podstawowe elementy demograficznego rozwoju gminy (ludność, wiek mieszkańców, ruchy naturalistyczne, migrację), w okresie do 2025 roku przedstawiać się będą następująco:  Zmiana liczby ludności ogółem Podstawą rozwoju demograficznego gminy będzie własny przyrost naturalny, który w oparciu o wojewódzką prognozę GUS wykazuje dla powiatu Gryfickiego tendencję spadkową. Ludność powiatu licząca w stanie wyjściowym 61,8 tys. mieszkańców, spadłaby w 2025 roku do 59,8 tys., a w 2035 roku do 56,2 tyś. Odnośnie ludność gminy licząca w stanie wyjściowym 24,1 tys. mieszkańców, spadłaby w 2025 roku do 23,3 tys., a w 2035 roku do 21,9 tyś.  Ruchy naturalne Ujemna wartość przyrostu naturalnego dotknie zarówno miasto Gryfice, jak i obszary wiejski.  Migracja

129

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 130 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Saldo migracji zewnętrznej powinno utrzymać się na dotychczasowym nieznacznie ujemnym poziomie. Migracja wewnętrzna powinna w najbliższym okresie wykazywać bieżące tendencje tzn. ludność miejska będzie przenosić się na obszary wiejskie.  Rozwój demograficzny według struktury wiekowej ludności Przemiany struktury wiekowej wskazują jednoznacznie na trwały proces starzenia się społeczeństwa. Zmniejszeniu ulegać będą grupy dzieci i młodzieży, zwiększać się zaś będzie liczba osób w wieku emerytalnym.

4.2 Sieć osadnicza

Układ osadniczy gminy Gryfice stanowią miasto Gryfice oraz 51 wiejskie jednostki osadnicze, w tym 31 wsi sołeckich i 20 drobnych wsi, kolonii, przysiółków i leśniczówek. Wskaźnik gęstości zaludnienia gminy wynosi 92 osób/1km2, przy średniej wojewódzkiej 75 osób/1km2. Miasto Gryfice jest siedzibą gminy i powiatu oraz ośrodkiem administracyjno – usługowym dla całego powiatu gryfickiego. Miejscowości przekraczających 300 mieszkańców jest w gminie 6, są to: Barkowo, Prusinowo, Przybiernówko, Rzęskowo, Świeszewo, Trzygłów.

Tabela nr 8 Sieć osadnicza Powierzchnia Sołectwa Miejscowości Specyfikacja w km2

Powiat Gryficki 1017 104 181

261 Gmina Gryfice 31 51

Gryfice - Miasto 12,4 - 1

Gmina Gryfice w 26% stosunku do 30% 28% pow. gryfickiego

Miasto Gryfice w stosunku do pow. 1,3% - 0,6% gryfickiego

130

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 131 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 9 Wykaz sołectw gminy Gryfice Liczba mieszkańców dane Lp. Nazwa sołectwa bieżące 1 BARKOWO z miejscowościami: LUBIN, BRODNIKI, GRĘBOCIN 659 2 BASZEWICE 248 3 BORZĘCIN 108 4 DOBRZYŃ 21 5 DZIADOWO 101 6 GÓRZYCA 241 7 GRĄDY 75 8 JASIEL z miejscowością ZAGÓRCZE 143 9 KOŁOMĄĆ 189 10 KUKAŃ z miejscowościami: WOŁCZYNO, KRAKOWICE 190 11 LUBIESZEWO 78 12 NIEDŹWIEDZISKA z miejscowością WITNO 107 13 OTOK 294 14 OŚCIĘCIN z miejscowością: PODŁĘCZE 291 15 PRUSINOWO z miejscowością: NIEKŁADŹ 617 16 PRZYBIERNÓWKO 431 17 ROTNOWO z miejscowością: SKOWRONY 203 18 RYBOKARTY z miejscowością: LUBKÓW 190 19 RZĘSIN 194 20 RZĘSKOWO 362 21 SIKORY z miejscowością: MIERZYN 95 22 SKALIN z miejscowością: RADUŃ, KOWALEWO 180 23 SMOLĘCIN z miejscowością: ŁOPIANÓW 209 24 STAWNO z miejscowością: SOKOŁÓW 244 25 ŚWIESZEWO 342 26 TRZYGŁÓW z miejscowością: GROCHÓW, 808 27 WANIOROWO 71 28 WILCZKOWO 70 29 ZACISZE 57 ZALESZCZYCE z miejscowościami: BORZYSZEWO, JABŁONOWO, 30 348 POPIELE 31 ZIELIN 95

Tabela nr 10 Gospodarstwa domowe według liczby osób* O liczbie osób: Ludność w Przeciętna liczba gospodar- osób w gospo- Specyfikacja ogółem 1 5 stwach darstwie 2 3 4 i więcej domowych domowym

Powiat Gryficki 20.279 4.229 4.692 4.136 3.987 3.235 60.407 2,98

Gmina 7.923 1.525 1.939 1.661 1.627 1.171 23.518 2,97 Gryfice

Gryfice - Miasto 5.881 1.147 1.519 1.285 1.224 706 16.821 2,86

Gmina Gryfice w stosunku do 39% 36% 41% 40% 40% 36% 39% 99,66% powiatu gryfickiego

Miasto Gryfice w stosunku do 29% 27% 32% 31% 30% 22% 28% 96% powiatu gryfickiego

*Stan na dzień 20.05.2002r. Źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002r.

131

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 132 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Gospodarstwa domowe Zgodnie z opracowaniem GUS zawartymi w publikacji pt. „Gospodarstwa domowe w 2011 roku – wyniki spisu ludności i mieszkań 2011”, liczba gospodarstw domowych w miastach uległa zwiększeniu o 2,1%, zaś na wsi o 1,1% w porównaniu do roku 2002. Jak wynika z zebranych danych ogólnopolskich liczba gospodarstw domowych w miastach jest ponad dwa razy większa niż na wsi, w przypadku gminy Gryfice ta dysproporcja jest jeszcze większa. Wynika to przede wszystkim z faktu, że w miastach mieszka więcej ludności niż na wsi oraz, że gospodarstwa w miastach są zdecydowanie mniejsze. W latach 2002-2011 nieznacznemu zmniejszeniu uległa ogólnokrajowa średnia liczba osób w gospodarstwach domowych do poziomu 2,82 w 2011r. (w 2002r. średnia ta wynosiła 2,84 osoby, zaś dla gminy Gryfice wskaźniki ten wynosił 2,97). Zwiększyły się również różnice w pomiędzy miastem, a wsią. Na obszarach miejskich nadal utrzymuje się tendencja zmniejszania się wielkości gospodarstw – obecnie średnia wynosi 2,54 osoby (w 2002r. wynosiła 2,6; dla miasta Gryfice 2,86). Z kolei na obszarach wiejskich proces ten został zahamowany – średnia liczba osób na gospodarstwo zwiększyła się z 3,33 [w Gryficach – 3,28] w 2002 do poziomu 3,4 w 2011r. Spadek wielkości gospodarstw domowych szczególnie w miastach był spowodowany przede wszystkim zmniejszeniem się dzietności polskich rodzin oraz utrzymania się wysokiego odetka gospodarstw tworzonych przez jedną osobą, z tym iż ten drugi czynnik jest bardziej charakterystyczny dla dużych miast. Biorąc pod uwagę liczbę osób tworzących gospodarstw domowych w miastach i na wsi jest mocno zróżnicowana. W miastach równie często występują gospodarstwa jednoosobowe, jak i dwuosobowe (razem stanowią ponad 55%, w gminie Gryfice stanowią 45%], natomiast bardzo rzadko gospodarstwa duże liczące 5 i więcej osób (8,4 %, w Gryficach 12%].Gospodarstwa 3 i 4 osobowe stanowią zaś 36% [w Gryficach 43%]. Natomiast na wsi dominują 5 osobowe [25,3%, w gminie Gryfice 22,7% ], zaś udział pozostałych jest podobny od 17% do 20,2% [w gminie Gryfice od 18,4% do 20,65]. W perspektywie do 2035 roku przewiduje się znaczące zmiany w strukturze gospodarstw domowych pod względem ich wielkości. Łącznie liczba gospodarstw 1- i 2-osobowych wzrośnie o ok. 19,9% a ich udział wyniesie 61,2%, zaś łączna liczba gospodarstw 3-osobowych i większych zmaleje o ok. 14,9%, co stanowić będzie 38,8% wszystkich gospodarstw domowych.

4.3 Władze lokalne

Rada Miejska w Gryficach została wybrana w wyborach powszechnych w dniu 21 listopada 2010 roku i liczy 21 radnych. Przy Radzie działają następujące stałe komisje:  Komisja Budżetu i Finansów  Komisja Gospodarki i Ochrony Środowiska  Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi  Komisja Edukacji, Kultury i Sportu  Komisja Rewizyjna  Komisja Spraw Społecznych i Porządku Publicznego

Struktura organizacyjna Urzędu Miejskiego  Burmistrz  Dwóch Zastępców Burmistrza  Skarbnik

132

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 133 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

 Sekretarz  Radca Prawny  Pion ochrony informacji niejawnych  Komendant Gminny Ochrony Przeciwpożarowej i Przeciwpowodziowej  Gminne Biuro Reagowania  Urząd Stanu Cywilnego  Biuro Zarządu Pływalni  Wydział Planowania Przestrzennego i Gospodarki Gminnej ° planowanie przestrzenne ° inwestycje i remonty gminne ° gospodarka komunalna ° zarządzanie drogami ° przydział mieszkań

 Wydział Rolnictwa, Gospodarki Nieruchomościami i Ochrony Środowiska ° rolnictwo i ochrona zwierząt ° ochrona środowiska ° gospodarka gruntami ° gospodarka lokalami

 Wydział Finansowy ° księgowość ° płace i kadry ° podatki od nieruchomości ° podatki rolne ° kasa

 Wydział Ogólno-Administracyjny

° obsługa organizacyjna urzędu, ° ewidencja ludności ° ewidencja działalności gospodarczej ° informatyka Urzędu oraz zapewnienie bezpieczeństwa informacji w systemie informatycznym

 Samodzielne stanowiska ° Inspektor ds. Promocji i Informacji ° asystent (koordynacja i realizacja współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie] ° doradztwa ds. oświaty ° główny specjalista ds. Kultury i Sportu

 Straż Miejska

Jednostki organizacyjne gminy

133

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 134 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

 Zakład Gospodarki Komunalnej  Zespół Placówek Oświatowych  Ośrodek Pomocy Społecznej

 Gryficki Dom Kultury  Biblioteka Publiczna  Przedszkola, Szkoły Podstawowe i Gimnazja

Spółki Gminy

 Gryfickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego

5. Budżet

5.1. Bilans dochodów i wydatków budżetowych

Bilans dochodów i wydatków gminy w latach 2014 wraz z prognozą na lata 2015-2020 ilustruje poniższy wykres:

Wykres nr 6 Porównanie poziomu planowanych dochodów i wydatków z budżetu gminy (w mln zł) 80 79,8 78,1 75 71,4 70,9 71,1 70 69,4 70,6 69,670,8 70,7 67,6 67,9 67,5 67,6 65 60 55 50 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

dochody 78,1 71,4 70,6 70,8 70,7 70,9 71,1 wydatki 79,8 69,4 67,6 69,6 67,9 67,5 67,6

134

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 135 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Na 2014 rok w wersja z 30.06.2014r. budżetu Gminy Gryfice zaplanowano niedobór w wysokości 1,7 mln zł., który pokryty zostanie przychodami z zaciągniętych kredytów i wolnych środków. Kwota deficytu budżetowego związana jest z realizacja zadań inwestycyjnych w tym m.in.: budowa dróg gminnych, rozbudowa sieci wodociągowej w Gryficach, budowa boiska w Prusinowie. Wydatki budżetowe nieznajdujące pokrycia w planowanych dochodach w zaplanowano pokryć przychodami pochodzącymi z pożyczek: 1,7 mln zł oraz wolnych środków. Największe wydatki inwestycyjne są związane z kontynuacja prac z lat ubiegłych i dotyczą modernizacji oczyszczalni w Barkowie oraz budowy basenu pływackiego w Gryficach przy Szkole Podstawowej nr 4. Łączna wysokość wydatków inwestycyjnych w 2014r. wyniesie 11,9 mln zł. W kolejnych latach planuje się nadwyżkę przychodów nad wydatkami.

We wszystkich analizowanych latach budżet Gminy zamknął się zaplanowanym wcześniej niedoborem. Dynamika dochodów i wydatków, czyli ich procentowa zmiana w stosunku do poprzedniego roku, została przedstawiona na poniższym wykresie. Dane na wykresie zostały przedstawione w ujęciu nominalnym.

Wykres nr 7 Porównanie dynamiki dochodów i wydatków gminy (rok poprzedni = 100%)

120 115 110 105 105 101 100 100 99,4 95 95 95,5 93,4 90 2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

dynamika dochodów 1 0 0 9 9 , 4 1 0 1 1 0 5 dynamika wydatków 1 0 0 9 5 9 3 , 4 9 5 , 5

Wykres nr 8 Prognoza stanu zadłużenia gminy Gryfice do roku 2024

6000000 5000000 4000000 3000000 2000000 1000000 0 2014 2016 2018 2020 2022 2024

dług na koniec roku

Tabela nr 11 Zadłużenie gminy Gryfice w latach 2014-2020 (w tys. zł)

Wyszczególnienie 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

zadłużenie ogółem 26.968 24.980 21.992 20.732 17.932 14.532 11 040 7 640 4 240 840 0

135

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 136 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

(na koniec roku)

Przychody z kredytów i 5.082 3.100 2.000 3.740 2.200 0 0 0 0 0 0 pożyczek

Spłaty rat kapitałowych kredytów i pożyczek 5.082 5.088 4.988 5.000 5.000 3.400 3.492 3.400 3.400 3.400 840

Dochody bieżące na programy, projekty lub 1.416 342 70 70 70 70 70 0 0 0 0 zadania finansowe z udziałem środków UE

Wydatki bieżące na programy, projekty lub 1.078 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 zadania finansowe z udziałem środków UE

Wykres nr 9 Zadłużenie gminy Gryfice do roku 2024

30000000 25000000 20000000 15000000 10000000 5000000 0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

zadłużenie ogółem spłata kredytów i pożyczek wydatki na projekty z udziałem funduszy UE

Wykres nr 10 Wskaźnik spłaty zobowiązań (w %)

0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Wykres nr 11 Obciążenie roczne budżetu z tytułu spłaty zadłużenia

136

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 137 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

6000000

5 081 931 5 087 938 5 000 000 4 988 015 5000000 5 000 000

4000000 3 491 931 3 400 000 3 400 0003 400 000 3 400 000 3000000

2000000

1000000 840 000

0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Wykres nr 12 Wskaźnik rocznej spłaty zadłużenia do dochodu w latach 2014-2024

8 7,1 7,1 7 7,1 7,1 6,5 6

5 4,8 4,9 4,8 4,8 4,9

2 1,2 1

0 2 0 1 4 2 0 1 5 2 0 1 6 2 0 1 7 2 0 1 8 2 0 1 9 2 0 2 0 2 0 2 1 2 0 2 2 2 0 2 3 2 0 2 4

5.2 Dochody Poziom dochodów budżetu gminy Gryfice został przedstawiony na przykładzie budżetu na rok 2014. Strukturę dochodów, czyli udziały poszczególnych składników w dochodach Gminy przedstawiono na poniższym wykresie.

137

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 138 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Wykres nr 13 Struktura dochodów gminy z podziałem na sfery (w %) 12% 7% 18%

39% 24% Gospodarka mieszkaniowa Pomoc społeczna Subwencje oświatowa i wyrównawcza Dochody od osób prawnych i fizcznych Pozostałe

Z danych zaprezentowanych na w powyższym wykresie wynika, że zdecydowanie największy udział w dochodach Gminy mają podatki i opłaty lokalne, ich udział wynosi 39%. Drugą pozycję w dochodach stanowią subwencje oświatowe – 24%. Na kolejnych miejscach znalazły się dotacje celowe na pomoc społeczną oraz gospodarka mieszkaniowa.

Na dochody własne gminy składają się dochody z następujących grup: • podatki i opłaty lokalne • dochody z majątku gminy • udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu Państwa • inne dochody.

Tabela nr 12 Plan dochodów budżetu Gminy Gryfice na rok 2014 Nazwa Plan dochodów na 2014rok Udział Ogółem W tym dochody W tym dochody % w bieżące majątkowe budżecie Leśnictwo 7 000 7 000 - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię 1 560 000 1 560 000 - 2% elektryczną, gaz i wodę Transport i Łączność 675 800 10 000 665 800 Gospodarka mieszkaniowa 4 924 000 2 634 000 2 290 000 7% Działalność usługowa 200 000 200 000 - Administracja publiczna 290 500 290 500 - Urzędy naczelnych organów władzy 4 092 4 092 - państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 80 000 80 000 - przeciwpożarowa Dochody od osób prawnych, od osób 28 882 402 28 882 402 - 39% fizycznych i od innych jednostek osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem Różne rozliczenia 17 833 518 17 833 518 - 24%

138

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 139 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

(subwencja oświatowa i wyrównawcza dla JST) Oświata i wychowanie 1 318 743 1 318 743 2% Pomoc społeczna 12 978 896 12 978 896 - 18% Pozostałe działania z zakresu polityki 1 057 466 1 057 466 - 1% społecznej Gospodarka komunalna i ochrona środowiska 4 028 070 3 260 000 768 070 5% Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 10 800 10 800 - Razem 73 851 287 70 127 417 3 723 870 100% Zestawienie opracowano na podstawie Uchwały Nr XLIV/536/2014 Rady Miejskiej w Gryficach z dnia 24 stycznia 2014r. w sprawie ustalenia budżetu gminy na rok 2014.

5.3 Charakterystyka dochodów

Leśnictwo – ujęte są dochody z tytułu najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze (7.000 zł). Wytwarzanie i zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz i wodę – ujęte są dochody z tytułu dostarczenia wody (1.560.000 zł) Transport i Łączność – środki na dofinansowanie inwestycji w zakresie budowy i modernizacji gminnych dróg publicznych oraz infrastruktury telekomunikacyjnej (światłowody) pozyskane ze źródeł pozabudżetowych (675.800).

Tabela nr 13 Gospodarka Mieszkaniowa Nazwa Wartość w zł %

Gospodarka gruntami i nieruchomościami 4.924.000 100% Wpływy z opłat za zarząd, użytkowanie i użytkowanie wieczyste nieruchomości 300.000 6,1% oraz wpływy z różnych opłat Dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, 2.326.000 47,2% jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego 10.000 0,2% przysługującego osobom fizycznym w prawo własności Wpływy z tytułu odpłatnego nabycia prawa własności oraz prawa użytkowania 2.280.000 46,3% wieczystego nieruchomości Pozostałe odsetki oraz wpływy z różnych dochodów 8.000 0,2%

Działalność usługowa prowadzona przez Zakład Gospodarki Komunalnej, przynosi dochody w wysokości 200.000 zł. Dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze wynoszą 90.000 zł (45%), a wpływy z usług 110.000 zł (55%). ZGK w Gryficach prowadzi działalność w zakresie: • dostawa wody i odprowadzanie ścieków, • wywóz i unieszkodliwianie odpadów stałych i płynnych, • utrzymanie obiektów rekreacyjno – wypoczynkowych • utrzymanie czystości i porządku na terenie Gminy Gryfice, • pielęgnacja i utrzymanie terenów zielonych, • usługi pogrzebowe,

139

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 140 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

• roboty publiczne i interwencyjne. Administracja publiczna – 290.500 zł z czego większość stanowią dochodu związane z zadaniami przekazywanymi przez urząd wojewódzki 215.500 zł – 74%, a pozostałe 26% stanowią wpływy z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze – 75.000 zł.

Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa – dochody pochodzą z dotacji celowej otrzymanej z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie ustawami w wysokości – 4.092 zł. Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa dochody pochodzą z grzywien, mandatów i innych kar pieniężnych od ludności w wysokości 80.000 zł. Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej w wysokości 28.882.402 zł

Wykres nr 14 Struktura dochodów z podatków w budżecie gminy Gryfice w 2014r.

43% 0% 26%

16%

15%

podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych

Wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od czynności cywilnoprawnych, podatków i opłat lokalnych od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych Wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatków i opłat lokalnych od osób fizyc zn yc h Wpływy z innych opłat

Udziały gmin w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa

Podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych, opłacany w formie karty podatkowej stanowi 0,1% tj. 20.000 zł

Wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od czynności cywilnoprawnych, podatków i opłat lokalnych od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych, które stanowią 26% tj. 7.396.370 zł składają się z:

Tabela nr 14 Wpływy z podatku Nazwa Wartość w zł

140

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 141 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Podatek od nieruchomości 6.370.590 Podatek rolny 816.900 Podatek leśny 147.000 Podatek od środków transportowych 54.380 Podatek od czynności cywilnoprawnych 2.000 Wpływy różne i odsetki od nieterminowych wpłat z tytułu podatków 5.500 Razem 7.396.370

Wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatków i opłat lokalnych od osób fizycznych stanowią 16%, tj. 4.748.300 zł.

Tabela nr 15 Wpływy z podatku Nazwa Wartość w zł Podatek od nieruchomości 2.813.000 Podatek rolny 1.060.000 Podatek leśny 5.200 Podatek od środków transportowych 347.100 Podatek od spadków i darowizn 80.000 Wpływy z opłaty targowej 10.000 Podatek od czynności cywilnoprawnych 380.000 Wpływy z różnych opłat 13.000 Odsetki od nieterminowych wpłat z tytułu podatków 40.000 Razem 4.748.300

141

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 142 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Wpływy z innych opłat stanowią 15% tj. 4.210.000 zł, a składają się na nie:

Tabela nr 16 Wpływy z innych opłat Nazwa Wartość w zł Wpływy z opłaty skarbowej 450.000 Wpływy z opłaty eksploatacyjnej 60.000 Wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu 500.000 Wpływy z innych lokalnych opłat pobieranych przez jednostki 3.200.000 samorządu terytorialnego na podstawie odrębnych ustaw

Razem 4.210.000

Udziały gmin w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa stanowi 43%, zaś jego wartość wynosi 12.507.732 zł, z czego na podatek dochodowy od osób fizycznych przypada 12.257.732 zł, zaś na podatek dochodowy od osób prawnych 250.000.

Różne rozliczenia – w skład tej pozycji, która stanowi 24% dochodów gminy (17.833.518 zł) wchodzą: część oświatowa subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego z subwencji ogólnej z budżetu państwa z kwotą 13.412.573 zł, część wyrównawcza subwencji ogólnej dla gmin z subwencji ogólnej z budżetu państwa z kwotą 3.231.856zł, różne rozliczenia finansowe w tym pozostałe odsetki z kwotą 20.000 zł oraz część równoważąca subwencji ogólnej dla gmin z subwencji ogólnej z budżetu państwa z kwotą 1.169.089 zł

Oświata i wychowanie – stanowi 2% dochodów gminy z kwotą 1.318.743 zł, w skład której wchodzą m.in. dochody z najmu i dzierżawy składników majątku w wysokości, na które składają się:

Tabela nr 17 Wpływy z placówek oświatowych Nazwa Wartość w zł Szkoły Podstawowe – dochody z najmu i dzierżawy składników 24.851 majątkowych Przedszkola – wpływy z różnych opłat i dochodów 1.280.232 Gimnazja – dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych 12.960 Zespoły obsługi ekonomiczno-administracyjnej szkół - – dochody z 700.000 najmu i dzierżawy składników majątkowych Razem 1.318.743

142

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 143 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Pomoc społeczna stanowi 18% dochodów gminy z kwotą 12.978.896 zł, a składają się na nią: Tabela nr 18 Pomoc społeczna Nazwa Wartość w zł Wpływy z usług Domu Pomocy Społecznej 59.000 Świadczenia rodzinne oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z 10.305.000 ubezpieczenia społecznego z dotacji celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie ustawami Składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacane za osoby pobierające niektóre 142.000 świadczenia z pomocy społecznej oraz niektóre świadczenia rodzinne z dotacji celowych otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie ustawami Zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenia społeczne 564.500 Zasiłki stałe 957.000 Ośrodki pomocy społecznej z dotacji celowej otrzymanej z budżetu państwa na 436.000 realizację własnych zadań bieżących gmin Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze 232.600 Dotacje celowe na pozostałą działalność 282.796 Razem 12.978.896

Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej - stanowi 1% dochodów gminy z kwotą 1.057.466 zł, a składają się na nią dotacje celowe w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich lub płatności w ramach budżetu środków europejskich. Gospodarka komunalna i ochrona środowiska – stanowi 5% dochodów gminy z kwotą 4.028.070 zł, a składają się na nią:

Tabela nr 19 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Nazwa Wartość w zł Gospodarka ściekowa i ochrona wód – wpływy z usług 3.060.000 Oświetlenie ulic, placów i dróg - dotacji celowe w ramach programów 82.300 finansowanych z udziałem środków europejskich lub płatności w ramach budżetu środków europejskich Zakład Gospodarki Komunalnej – wpływy ze zwrotów dotacji oraz 685.770 płatności Wpływy i wydatki związane z gromadzeniem środków z opłat i kar za 200.000 korzystanie ze środowiska Razem 4.028.070

Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego – na pozycje tą składa się dotacja celowa otrzymana z powiatu na zadania związane z utrzymaniem Biblioteki Powiatowej, realizowane na podstawie porozumienia między jednostki samorządu terytorialnego, w wysokości 10.800 zł.

143

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 144 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

5.4 Wydatki

Poziom wydatków budżetu gminy Gryfice został przedstawiony na przykładzie planu wydatków zapisanych w budżecie gminy na rok 2014. Strukturę wydatków, czyli udziały poszczególnych składników w dochodach Gminy przedstawiono na poniższym wykresie.

Wykres nr 15 Struktura wydatków gminy w %

3% 7% 2% 3% 4% 8% 1% 14% 2%

26% 29%

wytwarzanie i zaopatrywanie w energię, gaz i wodę transport i łączność gospodarka mieszkaniowa administracja publiczna bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa obsługa długu publicznego oświata i wychowanie ochrona zdrowia pomoc społeczna i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej gospodarka komunalna i ochrona środowiska kultura i ochrona dziedzictwa narodowego kultura fizyczna i sport

Tabela nr 20 Plan wydatków budżetu Gminy Gryfice na rok 2014 Nazwa Plan wydatków na 2014 rok Udział Ogółem W tym wydatki W tym wydatki % w budżecie bieżące majątkowe Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 99.938 99.938 - Wytwarzanie i zaopatrzenie w energię 1.560.000 1.560.000 - 2 % elektryczną, gaz i wodę Transport i łączność 2.080.110 317.906 1.748.991 3 % Gospodarka mieszkaniowa 2.776.691 2.776.691 - 4 % Działalność usługowa 256.200 256.200 - Administracja publiczna 5.703.600 5.703.600 170.100 8% Urzędy naczelnych organów władzy 4.092 4.092 3.820 państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 924.940 721.140 203.800 1 % przeciwpożarowa

144

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 145 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Obsługa długu publicznego 1.230.000 1.230.000 2 % Różne rozliczenia 280.000 280.000 - Oświata i wychowanie 21.759.166 21.759.166 - 29 % Ochrona zdrowia 523.750 488.750 35.000 1% Pomoc społeczna i pozostałe zadania 19.052.774 19.052.774 7.110.000 26 % w zakresie polityki społecznej Edukacyjna Opieka Wychowawcza 590.480 590.480 Gospodarka komunalna i ochrona 10.038.330 9.329.232 709.098 14 % środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa 1.861.602 1.853.602 8.000 3 % narodowego Kultura fizyczna i sport 5.109.616 393.790 4.715.826 7% Razem 73.851.288 66.430.573 7.420.714 100% Zestawienie opracowano na podstawie Uchwały Nr XLIV/536/2014 Rady Miejskiej w Gryficach z dnia 24 stycznia 2014r. w sprawie ustalenia budżetu gminy na rok 2014.

5.5 Charakterystyka wydatków

Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo – (99.938 zł) w tej kategorii mieszczą się wydatki przeznaczone na zakup usług remontowych z zakresu melioracji wodnych (61.000 zł), wpłaty gminy na rzecz izb rolniczych w wysokości 2% uzyskanych wpływów z podatku rolnego (37.538 zł) oraz pozostała działalność (1.400), na którą składają się zakup materiałów i wyposażenia oraz zakup pozostałych usług.

Wytwarzanie i zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz i wodę – ujęte są wydatki z tytułu dostarczenia wody (1.560.000 zł)

Transport i Łączność – z kwotą 2.080.100 zł stanowi 2% wszystkich planowanych wydatków z czego na lokalny transport zbiorowy przypada 220.000 zł, na utrzymanie dróg publicznych 1.819.027 zł, zaś na infrastrukturę telekomunikacyjną – 27.377 zł.

Gospodarka mieszkaniowa – z kwotą 2.776.691 zł, stanowi 4% wydatków gminy, z czego na Gospodarka gruntami i nieruchomościami 1.562.000 zł, działalność Towarzystwa Budownictwa społecznego 424.981 zł, pozostała działalność 789.710 zł

Na Działalność Usługową przeznaczono 256.200 zł, z czego 65.000 zł na plany zagospodarowania przestrzennego, 91.200 zł na opracowania geodezyjne i kartograficzne oraz 100.000 zł na obsługę cmentarzy.

Wydatki na Administrację Publiczną mają pochłonąć 5.703.560, co stanowi prawie 8% całości budżetu gminy. Kształtują się one następująco:

Tabela nr 21 Wydatki Wyszczególnienie kwoty w zł Urząd Wojewódzki 506.240 Rady Gmin 304.772 Urzędy Gmin 4.227.547 Urzędy Gmin – odprawy emerytalne 390.550 Promocja jednostek samorządu terytorialnego 38.000

145

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 146 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Pozostała działalność 236.491 Razem 5.703.600

Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa – wydatki całkowicie bilansują się z dochodami i zamykają się kwotą 4.092 zł.

Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa – wydatki na ten cel stanowią 1% całości wydatków w gminie (924.940 zł), a skupiają się na czterech instytucjach Ochotniczej Straży Pożarnej (507.200 zł), Obronie Cywilnej (15.500 zł), Straży Miejskiej (388.340 zł) oraz Zarządzaniu Kryzysowym (12.900 zł).

Obsługa długu publicznego wyniosła 1.230.000 zł, co stanowiło 2% całkowitych wydatków z budżetu gminy. Na obsługę kredytów i pożyczek przewidziano 969.000 zł, z kolei na rozliczenia z tytułu poręczeń i gwarancji 261.000.

Na rezerwy ogólne i celowe – załażono 280.000 zł.

Oświata i wychowanie zajmuje wiodącą pozycje w budżecie gminy. Z kwotą 21.759.166 zł stanowi 29% całości wydatków.

Tabela nr 22 Wydatki na oświatę Wyszczególnienie Wartość w zł Szkoły Podstawowe 10.191.028 Oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych 973.823 Przedszkola 3.172.660 Gimnazja 5.896.500 Dowożenie uczniów do szkół 739.050 Zespół obsługi ekonomiczno-administracyjnej szkół 712.768 Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli 54.537 Pozostała działalność 18.800 Razem 21.759.166

146

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 147 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Wykres nr 16 Struktura wydatków na oświatę i wychowanie w % 3% 4% 27%

51%

15%

szkoły przedszkola gim nazja dowożenie uczniów do szkół pozostałe

Wydatki na Ochronę Zdrowia wynoszą 523.750zł i stanowią 1%, czego większość stanowią środki przekazywane są na przeciwdziałanie alkoholizmowi, a pozostała część w wysokości 23.750 zł na lecznictwo ambulatoryjne oraz 20.000 zł na zwalczanie narkomani.

Pomoc społeczna z kwotą 17.956.288 zł stanowią drugą pozycję (26%) w budżecie gminy. Domy pomocy społecznej (świadczenia społeczne) wynoszą 1.174.881 zł, świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego 10.245.000 zł, składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacane za osoby pobierające niektóre świadczenia z pomocy społecznej oraz niektóre świadczenia rodzinne oraz uczestniczące w zajęciach w centrum integracji społecznej 142.050 zł, zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe 909.824 zł, dodatki mieszkaniowe 1.254.484 zł, zasiłki stałe 956.950 zł, ośrodki pomocy społecznej 1.401.871 zł, usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze 922.964 zł, na pozostałą działalność 622.796 zł.

Wykres nr 17 Struktura wydatków na pomoc społeczną w % 8% 5% 3% 5% 7%

1% 2% 57% domy pomocy społecznej świadczenia rodzinne wspieranie rodziny zasiłki i pomoc w naturze dodatki mieszkaniowe dodatki mieszkaniowe zasiłki stałe ośrodki pomocy społecznej usługi opiekuńcze pozostałe

Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej z kwotą 1.096.487 zł stanowią drugą pozycję (1,6%) w budżecie gminy.

147

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 148 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Edukacyjna opieka wychowawcza, na którą składają się m.in. świetlice szkolne i pomoc materialną dla uczniów wynosi 590.480 zł.

Gospodarka komunalna i ochrona środowiska wynosi 10.038.330 zł, co stanowi 14% budżetu gminy. Wydatki przeznaczone są na oczyszczanie 4.329.745 zł, gospodarkę odpadami 3.200.000 zł, oczyszczanie miasta i wsi 24.000 zł, utrzymanie zieleni – 37.387 zł, schronisko dla zwierząt – 65.000 zł, oświetlenie ulic placów i dróg – 1.670.098 zł oraz na pozostałą działalność 712.100 zł.

Wydatki na Kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego wynoszą 1.861.602 zł, na które to składają się następujące pozycje: domy i ośrodki kultury, świetlice i kluby 924.740 zł, biblioteki 755.570 zł, ochrona i konserwacja zabytków z kwotą 45.000 zł oraz pozostała działalność 136.292 zł.

Kultura fizyczna i sport – 5.109.616 zł, na którą składa się dofinansowanie obiektów sportowych, a w szczególności koszty budowy basenu przy ul. Sienkiewicza 10 (4.215.826 zł) oraz budowy boisk w Borzyszewie, Stawnie, Borzęcinie, Prusinowie (680.000 zł), zadań z zakresu kultury i sportu 350.000 zł, oraz pozostałej działalności 27.000 zł.

6. Działalność Gospodarcza

6.1 Uwarunkowania

Najważniejszymi uwarunkowaniami rozwoju ekonomicznego gminy są:  położenie gminy poza obszarami znacznej aktywności gospodarczej (pas nadmorski, aglomeracja szczecińska, strefa przygraniczna) i z dala od krajowych arterii komunikacyjnych. Fakt ten stanowi przesłankę dotychczasowych trendów rozwoju demograficznego gminy, który utrzyma się w okresie perspektywicznym poniżej własnego przyrostu naturalnego. Konkurencja obszarów aktywnych gospodarczo przyciągać będzie ludność i spowoduje jej odpływ z obszaru gminy.  Monofunkcjonalność obszarów wiejskich gminy , o czym decyduje przewaga w zakresie gospodarki żywnościowej.  wysoka ranga miasta Gryfice jako ośrodka podregionalnego (pomocniczego w stosunku do ośrodka wojewódzkiego) w wojewódzkiej hierarchii sieci osadniczej – pozwala zakładać, że miasto będzie rozwijać się powyżej własnego przyrostu naturalnego, a więc także poprzez imigrację ludności. W studium rozwoju przestrzennego województwa (w dawnych granicach) zakładano docelowo istnienie trzech takich ośrodków: Gryfice, Stargard Szczeciński i Świnoujście. Miastu Gryfice przypadałaby rola ośrodka obsługi ponadlokalnej na północnym obszarze województwa zachodniopomorskiego. 6.2 Zasoby siły roboczej

Wykres nr 18 Ludność w wieku nieprodukcyjnym i produkcyjnym w gminie Gryfice

148

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 149 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Przedprodukcyjnym 18000 Produkcyjnym 15500

15903 15760 15682 13000 15481 15454 Poprodukcyjnym 10500 8000 4749 45713735 45003913 4637 46343573 5500 3300 3385 3000 500 2008 2009 2010 2011 2012

Wykres nr 19 Ludność w wieku nieprodukcyjnym i produkcyjnym w gminie Gryfice

Produkcyjny 2012 18,68 65,08 16,24 Produkcyjny 2011 18,99 65,49 15,52 Produkcyjny 2010 19,22 65,96 14,82 Produkcyjny 2009 19,75 65,83 14,42 Produkcyjny 2008 20,18 65,79 14,03

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny

Analiza dotychczasowych trendów dla gminy Gryfice na przestrzeni pięciu ostatnich lat (porównując dane z 2008r.. z stanem na 2012r.) wykazuje systematyczny spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym o ok. 2,5% oraz w wieku produkcyjnym o ok. 1,8%. Niewielki wzrost ludności w wieku produkcyjnym miał miejsce jedynie w roku 2010. W przypadku ludności w wieku poprodukcyjnym odnotowywany jest systematyczny wzrost o ok. 15,7%. Na obszarze samego miasta Gryfice tendencja ta jest jeszcze bardziej widoczna, choć trzeba dodać, iż podobnie struktura wiekowa ludności występuje w całym powiecie gryfickim. Jest to wynik malejącego przyrostu naturalnego. Tabela nr 23 Ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym W wieku Ludność w wieku nieprodukcyjnym na Specyfikacja Lata Ogółem Przed-produkcyjny produkcyjny poprodukcyjny 100 osób w wieku razem Struktura razem struktura razem struktura produkcyjnym 2008 60.655 12.656 20,87% 39.848 65,70% 8.151 13,43% 52,2 2009 60.595 12.413 20,49% 39.841 65,75% 8.341 13,76% 52,1 Powiat Gryficki 2010 62.013 12.454 20,08% 40.863 65,89% 8.696 14,03% 51,8 2011 61.837 12.216 19,76% 40.567 65,60% 9.054 14,64% 52,4 2012 61.798 11.936 19,31% 40.377 65,34% 9.485 15,35% 53,1

149

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 150 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

2008 23.530 4.749 20,18% 15.481 65,79% 3.300 14,03% 52,0 2009 23.476 4.637 19,75% 15.454 65,83% 3.385 14,42% 51,9 Gmina Gryfice 2010 24.110 4.634 19,22% 15.903 65,96% 3.573 14,82% 51,6 2011 24.066 4.571 18,99% 15.760 65,49% 3.735 15,52% 52,7 2012 24.095 4.500 18,68% 15.682 65,08% 3.913 16,24% 53,6 2008 16.632 3.077 18,50% 11.074 66,58% 2.481 14,92% 50,2 2009 16.595 3.028 18,25% 11.004 66,31% 2.563 15,44% 50,8 Gryfice - Miasto 2010 17.091 3.041 17,79% 11.316 66,21% 2.734 16,00% 51,0 2011 17.029 2.998 17,61% 11.145 65,45% 2.886 16,94% 52,8 2012 17.016 2.949 17,33% 11.032 64,83% 3.035 17,84% 54,2 2008 6.898 1.672 24,24% 4.407 63,89% 819 11,87% 56,5 2009 6.881 1.609 23,38% 4.450 64,67% 822 11,95% 54,6 Gryfice –obszar 2010 7.019 1.593 22,70% 4.587 65,35% 839 11,95% 53,0 wiejski 2011 7.037 1.573 22,35% 4.615 65,58% 849 12,07% 52,5 2012 7.079 1.551 21,91% 4.650 65,69% 878 12,40% 52,2

W oparciu o przyszłe kształtowanie się wskaźnika aktywności zawodowej ludności, opracowano prognozę zasobów siły roboczej, jako podstawowego czynnika bilansu zatrudnienia.

 grupa przedprodukcyjna będzie ulegała zmniejszeniu jako całość, zmiany dotyczyć będą wszystkich grup wiekowych. Współczynnik dzietności, jaki odnotowuje się od początku lat 90. XX wieku, nie gwarantuje prostej zastępowalności pokoleń. W 1990r. wynosił – 1,99, w 2005r. obniżył się do 1,24. Jego nieznaczny wzrost w latach 2006–2010 był krótkotrwałym trendem. Tak więc obniżeniu ulegać będą zarówno grupy żłobkowe i przedszkolne, jak również grupy szkoły podstawowej 7÷12 lat i szkoły średniej 13÷17 lat.

 grupa produkcyjna również ulegać będzie obniżeniu. Skutkować to będzie powolnym spadkiem zasobów siły roboczej, stwarzając tym samym problemy na rynku pracy.

 grupa poprodukcyjna ludności – od 2008 roku utrzymuje się stały wzrost ludności w wieku poprodukcyjnym, co stwarza nowe problemy socjalne i stawia nowe wyzwania społeczne.

 wskaźnik obciążenia ekonomicznego – adekwatnie do trendu ludności wskaźnik obciążenia ekonomicznego – ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób grupy produkcyjnej będzie rosnąć. Wzrost wskaźnika w tym przypadku jest zjawiskiem niekorzystnym, gdyż odbywa się nie dzięki wzrostowi urodzeń, a poprzez wzrost osób w wieku poprodukcyjnym.

6.3 Rynek pracy

Rynek pracy, jest charakteryzowany poprzez następujące zjawiska:  Dojazdy do pracy . W bilansie zatrudnienia pozycja dojazdów do pracy jest i będzie występowała bez względu na wielkość stopy bezrobocia. Szacunki stanu istniejącego utrzymają się w okresie perspektywicznym, a nawet mogą ulec zwiększeniu – przy dalszej stabilnej sytuacji ekonomicznej kraju i spadku bezrobocia. Gryfice są i pozostaną głównym ośrodkiem generującym miejsca pracy w których zatrudnienie znajdują osoby nie tylko z terenów wiejskich gminy Gryfice, ale również z całego powiatu. Wielkość dojazdów należy traktować jako orientacyjny szacunek.

 Miejsca pracy. Najwięcej miejsc pracy oferuje sektor usługowy, w tym z przewagą sektora usług nierynkowych (tj. administracja, edukacja, opieka zdrowia, pomoc społeczna itp.), kolejne miejsce zajmuje sektor przemysłowy

150

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 151 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

z budownictwem oraz sektor usług rynkowych. Najmniejsze zatrudnienie generuje sektor rolny (w tym leśny i rybacki). Przewiduje się, iż niniejsza struktura zatrudnienia do 2020 roku powinna ulec zmianom. Ze względu na spadek liczby ludności, zmniejszeniu powinno ulec zatrudnienie w sektorze usług pozarynkowych, a przynajmniej nie powinno ono rosnąć. Natomiast wzrost zatrudnienia powinien wystąpić w sektorach Przemysłu oraz Usług Rynkowych (tj. handel, gastronomia, zakwaterowanie, transport, gospodarka magazynowa, naprawa samochodów, informacja i komunikacja). Każdy z tych działów gospodarki rynkowej posiada potrzeby wzrostu zatrudnienia bądź warunki rozwoju pociągające za sobą jego wzrost. Teren gminy jest dogodny dla lokalizacji drobnego i średniego przemysłu, rozwoju budownictwa oraz usług i rzemiosła. Realizacja planów inwestycyjnych gminy w zakresie uzbrajania terenów inwestycyjnych powinna przyczynić się do osiągnięcia wysokiej dynamiki wzrostu zatrudnienia w przemyśle. Również w usługach, handlu i gastronomii powinien nastąpić wzrost zatrudnienia. Z kolei rolnictwo będzie utrzymywać się na obecnym poziomie.

Tabela nr 24 Pracujący z podziałem na sektory Specyfik- Rok Ogółem Rolnictwo, Przemysł i Usługi kacja łowiectwo budowni-ctwo ogółem w tym i leśnictwo, rynkowe nierynkowe kobiety rybołówstwo i rybactwo

2003 7 525 3 761 197 2 328 2 285 2 715 Powiat Gryficki 2012 8 691 4 717 269 2 416 2 005 4 001

2003 4 252 2 262 94 1 121 1 448 1 589 Gmina Gryfice 2012 4 574 2 634 131 1 275 966 2202

2003 3 667 2 088 37 762 1 367 1 501 Miasto Gryfice 2012 3 953 2 400 b.d 1080 b.d 2007

Wykres nr 20 Struktura rynku pracy wg. sektorów

Sektor Usług Nierynkowych Sektor Rolny oraz Sektor działalność Przemysłowy i finansowa i Budownictwo ubezpieczenio wa

Sektor Usług Rynkowych

Charakterystyczne dla gminy Gryfice jest duży udział sektora publicznego w tworzeniu miejsc pracy. Jest to zjawisko niekorzystne i powinno ono jak najszybciej ulec zmianie, jeżeli gmina ma być konkurencyjna w stosunku do otoczenia.

Wykres nr 21

151

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 152 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Struktura rynku pracy

Struktura Rynku Pracy Sektor Prywatny

Sektor Publiczny

Tabela nr 25 Pracujący wg płci Specyfik- Rok Mężczyźni Kobiety kacja Ogółem

2009 8 665 4 228 4 437

2010 9 331 4 447 4 884 Powiat Gryficki 2011 8 975 4 238 4 737

2012 8 691 3 974 4 717

2009 4 418 2 011 2 407

2010 4 766 2 162 2 604 Gmina Gryfice 2011 4 672 2007 2 665

2012 4 574 1 940 2 634

2009 3 810 1 618 2 192

2010 4 046 1 714 2 332 Miasto Gryfice 2011 4 073 1 646 2 427

2012 3 953 1 553 2 400

2009 608 393 215

Obszar 2010 720 448 272 wiejski Gryfice 2011 599 361 238

2012 621 387 234

Jeżeli chodzi o strukturę rynku pracy wg płci, to w ostatnich latach można zaobserwować przewagę aktywności zawodowej kobiet na terenie miasta Gryfice. W mieście zatrudnienie uzyskuje 86% mieszkańców gminy, z czego 61% stanowią kobiety. Na obszarach wiejskich gdzie zatrudnienie znajduje 14%, kobiety pracujące zajmują 38%, zaś mężczyźni 62%. W skali całej gminy w roku 2012 liczba kobiet pracujących była o 694 osoby wyższa w stosunku do liczby pracujących mężczyzn.

Bilans zatrudnienia

152

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 153 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Analiza problematyki zatrudnienia w gminie oparta jest na następujących przesłankach. Punktem wyjściowym jest ogólny stan ludności z którego – przy zastosowaniu wskaźnika aktywności zawodowej – wynika wielkość zasobów siły roboczej. Uzyskane wielkości zasobów siły roboczej – 15 682 osoby, w dochodzeniu do wielkości zatrudnienia muszą być pomniejszone o liczbę bezrobotnych – ogółem ok. 2 112 osób. Daje to wartość na poziomie 13 570 osób, z czego zatrudnionych jest 4 574 osoby, zaś osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczych 1 509 osób. Z niniejszych wyliczeń wynika, iż ok. 7 487 osób pozostaje bez pracy i nie jest objętych statusem bezrobotnego [dane za 2012r.].

6.4 Bezrobocie

Bezrobocie w gminie (13,1%) jest stosunkowo wysokie i stanowi dla władz samorządowych poważny problem do rozwiązania. Z problemem tym boryka się szereg gmin wschodniej części województwa i całe środkowe Pomorze. Niemniej na tle powiatu sytuacja w gminie w ostatnim okresie uległa znacznej poprawie. Gmina Gryfice zajmuje w powiecie Gryfickim trzecie miejsce zaraz po gminach nadmorskich, takich jak Rewal (12,6%] i Trzebiatów [11,8%]. Średnia dla powiatu wynosiła 13,65 [dane na koniec grudnia 2013r.].

153

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 154 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 26 Stan bezrobocia w Powiecie Gryfickim Powiat Gryficki

Zamieszkali Ogółem Wskaźnik Gmina na wsi Bezrobocia

Razem Kobiety Razem Kobiety Gmina Brojce 431 220 431 220 17,4 %

Gmina Gryfice 2 048 1 042 746 410 13,1 %

Gmina Karnice 484 232 484 232 17,4 %

Miasto i Gmina 901 467 533 288 15,1 % Płoty

Gmina Rewal 310 142 310 142 12,6 %

Miasto i Gmina 1 303 696 539 289 11,8 % Trzebiatów

Powiat Gryficki 5 477 2 799 3 043 1 581 13,6 %

*Stan na 31.XII. 2013 rok Źródło WUP w Szczecinie

Wykres nr 22

Wskźnik bezrobocia* w Gminie Gryfice

13,5

13 wskaźnik bezrobocia 12,5

12 2009 2010 2011 2012 2013

* procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym

Wykres nr 23

Liczba bezrobotnych w Gminie Gryfice

2150 2100 2050 liczba 2000 bezrobotny ch 1950 1900 1850 2009 2010 2011 2012 2013

Powyższy wykresy pokazują, iż w stosunku do roku 2009 bezrobocie w gminie wzrosło. Największy wzrost odnotowano w roku 2012, co pokrywa się z ogólnokrajowymi tendencjami i

154

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 155 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

jest wynikiem spowolnienia gospodarczego. Pozytywnym aspektem jest fakt, iż rok później odnotowano spadek bezrobocia o 0,3%.

Wykres 24

Struktura bezrobocia w Gminie Gryfice mężczyźni 1600 1400 kobiety 1200 1000 bezrobotni zamieszk. w mieście 800 600 bezrobotni zamieszk. 400 na wsi 200 w tym mężczyźni 0 2009 2010 2011 2012 2013 w tym kobiety

Tabela nr 27 Bezrobocie w Gminie Gryfice Liczba bezrobotnych wskaźnik Rok bezrobocia Ogółem mężczyźni kobiety 2009 1 939 1 014 925 12,5% 2010 1 952 966 986 12,7% 2011 1 997 949 1 048 13,0% 2012 2 112 1 051 1 061 13,4% 2013 2 048 1 006 1 042 13,1%

Źródło WUP w Szczecinie

Tabela nr 28 Liczba bezrobotnych w Gminie Gryfice Liczba bezrobotnych Rok w mieście na wsi ogółem mężczyźni kobiety ogółem mężczyźni kobiety 2009 1 285 698 587 654 316 338 2010 1 244 631 613 708 335 373 2011 1 290 640 650 707 309 398 2012 1 355 694 661 757 357 400 2013 1 302 670 632 746 336 410

Źródło WUP w Szczecinie Jeżeli chodzi o strukturę bezrobotnych wg płci to w mieście więcej bezrobotnych jest wśród mężczyzn, zaś na wsi wśród kobiet. Ta sytuacja w pełni pokrywa się z danymi w zakresie aktywności zawodowej kobiet w gminie. Najwięcej bezrobotnych jest na terenie miejskim stanowią oni 64% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Niniejszy stan wynika jednak z faktu, iż ludność miejska gminy stanowi 71% wszystkich mieszkańców. Biorąc pod uwagę liczbę bezrobotnych przypadających na ogólną liczbę mieszkańców to na terenach miejskich stanowią oni 7,7%, zaś na terenach wiejskich 10,5%.

155

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 156 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

6.5 Gospodarka

Gmina Gryfice jest gminą o rozwiniętym sektorze produkcji artykułów rolniczych i spożywczych. Dużym atutem gminy jest zwłaszcza przetwórstwo zbożowe korzystające z nowoczesnych elewatorów. Wykorzystuje się też naturalne bogactwo - pokłady torfu ogrodniczego. Do najlepiej prosperujących przedsiębiorstw zalicza się: Grupa Producentów Rolnych Agroplon Ościęcin Sp. z o.o., Zakład LasLand, PKS Gryfice Sp. z o.o., a także ROCA - producent wanien akrylowych i Centrum International - producent artykułów higienicznych, GoodWell Polska Sp. z o.o. – producent opakowań kartonowych. Ponadto w gminie funkcjonuje rozbudowana sieć Banków: Bank Spółdzielczy, PeKaO SA, PKO BP SA, BGŻ, Bank Zachodni WBK S.A. i inne. Na terenie gminy funkcjonuje jeden z największych producentów mięsa i przetworów w regionie zachodniopomorskim - Zakład Przetwórstwa Mięsnego J. Z. Grabowscy z Ościęcina. Kolejnym liczącym się zakładem jest Nadleśnictwo Gryfice prowadzące gospodarkę na obszarze 19.357 ha.

Wykres nr 25 Struktura podmiotów gospodarczych w gminie Gryfice

Przem ysł Rolnictw o 5% i leśnictwo Pozostałe 3% 38% Budow nictw o 12%

Handel i napraw a 25%

Transport i Obsługa gospodarka Zakw aterow anie i nieruchomości m agazynow a gastronom ia 10% 4% 3%

Źródło: US w Szczecinie dane za rok 2012

156

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 157 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 29 Podmioty gospodarcze wg sekcji*

i ) e o o a h c j a e m i c ś w w c e w w t t y ł m o k c c o o ó o w e i ł

e m n g , s s i o n n

o y o y d o e O w z w h ł r o w o t a m o c t a ł h s t e g c d u i c s z i a a r u r o o g n e o

l z p i m B i

o w o n t o a

a e P R i c s k u w i

r n t k n s w a a ś n r ó d e w y ó l d o r o

z w p r t a a Specyfikacja Rok s e j e t g o z o a g u r p ł

, w p s t

y k r b a m w o O y a p Z t r s (

p n a w a

r n ł

s i T

y l e m d e z n r a P H 2002 6 860 320 352 475 1 925 357 896 1 277 1 258 2009 7 658 249 417 828 1 936 364 1 296 506 2 062 Powiat Gryficki 2010 7 948 264 434 (405) 899 1 975 366 1 324 547 2 139 2011 7 435 250 441 (406) 874 1 774 311 1 242 551 1 992 2012 7 570 257 440 (403) 890 1 747 303 1 269 572 2 092 2002 3 044 107 135 200 822 151 109 844 676 2009 3 034 75 143 341 793 161 107 284 1 130 Gmina Gryfice 2010 3 160 81 158 (149) 357 817 162 117 300 1 168 2011 2 969 78 161 (152) 353 758 128 99 308 1 084 2012 3 053 81 163 (154) 376 763 121 99 316 1 134 2002 2 596 29 118 164 723 123 100 736 603 2009 2 521 32 119 260 655 128 99 259 969 Miasto Gryfice 2010 2 612 36 126 (121) 269 676 126 108 271 1 000 2011 2 430 32 128 (122) 262 617 96 89 279 927 2012 2 500 31 129 (124) 269 626 90 89 284 1 060 Źródło: GUS

157

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 158 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Wykres nr 26 Podmioty gospodarcze wg. sekcji

3500 Pozostałe sekcje

3000 Obsługa nieruchomości 2500 Transport, gosp. m agazynow a 2000 Zakwaterowanie i gastronomia Handel i napraw a 1500 Budownictwo 1000 Przenysł

500 Rolnictw o 0 2002 2009 2010 2011 2012

Źródło: GUS

Zakwaterowanie i gastronomia Do podmiotów gospodarczych ujętych w bazie Informacji Turystycznej w Gryficach, świadczących usług z zakresu zakwaterowania i gastronomi należą: 1. Hotele Motel - Motel 32 w Gryficach, - Hotel Gryf w Gryficach, - Hotel Wenus w Gryficach, - Bursa Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu; 2. Pensjonaty, Noclegi: - Dom Pracy Twórczej w Gryficach, - Noclegi – Madera II w Gryficach, - Pensjonat Pałac Ptaszynka w Rybokartach; 3. Agroturystyka: - Gospodarstwo Agroturystyczne – Madera I w Wilczkowie, - Gospodarstwo Agroturystyczne „Pod Gruszą” w Wilczkowie, - Agroturystyczne Gospodarstwo Rolne „Sielanka u Franka” w Łopianowie, - Ośrodek Wypoczynkowy w Kołomąciu (domki letniskowe / pole namiotowe); 4. Restauracje: - „Pan Piero” w Gryficach, - Motel 32 w Gryficach, - Pod Kapeluszem w Gryficach, - Stylowa w Gryficach, - w Galerii HOSSO w Gryficach, 5. Bary: - Bart-Wal Lux w Gryficach, - „Nad ABC” w Gryficach, - U Marka w Gryficach, - U Maćka w Gryficach, - Madera II w Gryficach. Ponadto na terenie miasta Gryfice funkcjonują trzy jadłodajnie, sześć pizzerii oraz dwie twaerny. Jak widać większość usług turystycznych funkcjonujących w bazie IT skupiona jest w mieście Gryficach. Zgodnie z danymi GUS na terenie gminy Gryfice funkcjonują 4 całoroczne obiekty noclegowe w tym 2 w mieście i 2 na obszarach wiejskich, które łącznie dysponują 28 pokojami i oferują 84 miejsca noclegowe. W roku 2013

158

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 159 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

z usług tych ośrodków skorzystało 919 osób w tym 139 stanowili turyści zagraniczni. Z czego z ośrodków w mieście skorzystało 353 osoby, zaś z ośrodków na obszarach wiejskich 566 osób w tym 139 turystów zagranicznych. Łącznie udzielono 3312 noclegów w tym 1181 na terenie miasta Gryfice i aż 2131 na obszarach wiejskich, z czego 541 turystom zagranicznym.

Tabela nr 30 Sklepy, punkty sprzedaży paliw i targowiska* Sklepy wg organizacji Handel Targowiska prawnej Roczne wpływy Specyfikacja Stałe Sezonow z opłaty Hiperma Supermar e (w Hurtowy Detaliczny targowej w rkety kety ogółe powierzch ciągu tyś. zł m nia w m2 roku)

Powiat Gryficki 273 1 301 1 12 5 7 496 431 529,8

Gmina Gryfice 132 539 0 8 3 5 550 2 16,7

Miasto Gryfice 99 459 0 8 3 5 550 2 16,7

*Stan na koniec 2012 rok Źródło GUS Większość podmiotów gospodarczych oraz punktów usługowych znajduje się w mieście Gryfice i obsługuje całą gminę. Na terenie miasta funkcjonuje też spora liczba markerów sieciowych takich jak: Biedronka, Intermarche, Netto, czy Pepco, które powstały w ostatnich latach i są charakterystyczne dla współczesnego handlu. Poza tym na terenie miejscowości Ościęcin funkcjonuje zakład przetwórstwa mięsnego oraz grupa producentów rolnych Agroplon. Z kolei w miejscowości Grądy funkcjonuje przedsiębiorstwo Lasland sp. z o.o. zajmujące się produkcją nawozów i położy marki Kronen. Ponadto w mieście Gryfice funkcjonuje nowoczesny Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w skład którego wchodzi Zachodniopomorski Szpital Specjalistyczny. Szpital zapewnia wysoko specjalistyczne i specjalistyczne świadczenia zdrowotne w zakresie opieki ambulatoryjnej i stacjonarnej dla pacjentów z centralnego regionu województwa zachodniopomorskiego, tj. dla populacji liczącej 223 tys. mieszkańców. W oparciu o posiadaną bazę lokalową, wysokiej klasy specjalistów i zaplecze diagnostyczne, spełnia wszystkie wymogi Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych dla terenu o promieniu ponad 50 km, a dzięki przyszpitalnemu lądowisku dla śmigłowców, również o dalszym zasięgu.

Spory odsetek stanowią podmioty zajmujące się działalnością w zakresie handlu i naprawy pojazdów, obsługi nieruchomości oraz budownictwa są to jednak małe i miroprzedsiębiorstwa, bardzo często podmioty jednoosobowe. Z kolei stosunkowo niewielki odsetek stanowią przedsiębiorstwa z dziedziny rolnictwa, przetwórstwa spożywczego czy usług okołoturystycznych.

6.6 Rolnictwo Uwarunkowania i kierunki rozwoju działalności rolniczej Rolnictwo stanowi podstawą funkcję gminy Gryfice. Na potencjał rozwojowy obszaru gminy składają się następujące czynniki:  duży areał użytków rolnych o stosunkowo wysokiej klasie bonitacyjnej, wartość szacunkowa 1 ha użytków rolnych wynosi 52,8 pkt. (wg. IUNG), udział kompleksów pszennych wynosi 15,8 %, a żytnich 60,5 % powierzchni gruntów ornych gminy;  znaczny udział gruntów ornych w pow. użytków rolnych (73,7 %);  korzystne warunki klimatyczne dla rozwoju rolnictwa (łagodny klimat, długi okres wegetacji, duża wilgotność powietrza);

159

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 160 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

 faliste ukształtowanie powierzchni, które nie utrudnia produkcji rolnej a podnosi walory krajobrazowe;  możliwość uzyskania wysokiego poziomu produkcji rolnej;  duże zasoby siły roboczej;  wyposażenie większości wsi w wodociągi;  położenie gminy Gryfice w pasie nadmorskim (odległość ok. 30 km od morza);  dobrze rozwinięta sieć dróg, z których część znajduje się w złym stanie technicznym;  wykształcona funkcja miasta Gryfice jako ośrodka subregionalnego w odniesieniu do pozostałych gmin;  obecność i utrzymanie na terenie gminy jednostki prowadzącej działalność w zakresie hodowli roślin oraz w gminie sąsiedniej stacji hodowli zwierząt i tym samym możliwość pozyskania wysokiej klasy materiału siewnego i rozrodczego.

Do najważniejszych czynników ograniczających rozwój zalicza się:  stosunkowo niekorzystną strukturę własności z uwagi na niski potencjał sektora prywatnego i ciągły proces transformacji mienia Skarbu Państwa;  nieprawidłową strukturę agrarną gospodarstw indywidualnych;  zbyt słabo rozwinięty przemysł rolno – spożywczy;  zachwianie bilansu wodnego poprzez odprowadzenie wód z gruntów rolnych w okresach ich nadmiaru do cieków;  mała aktywność społeczności lokalnej;  małe zasoby finansowe społeczności;  niski poziom rozwoju innych funkcji, które mogłyby się przyczynić do podniesienia dochodu gospodarstw rolniczych oraz ożywienia gospodarczego rejonu.

Na przestrzeni ostatnich 10 lat nastąpiło gwałtowne pogorszenie rozłogu gruntów stanowiących własność gospodarstw rolnych. W gminie Gryfice wskaźnik ten przekroczył 80% i jest najwyższy w województwie. Jest to zjawisko niezwykle negatywne, gdyż w największym stopniu dotknęło średnie i duże gospodarstwa rolne. W wyniku pogarszania się rozłogu gruntów, wzrastają koszty produkcji, zwiększa się czas pracy nieproduktywnej, a tym samym obniża się opłacalność i konkurencyjność wytwarzanych przez te gospodarstwa produktów.

Gmina Gryfice ogólnie charakteryzuje się stosunkowo dużym współczynnikiem gruntów rolnych w stosunku do ogólnej powierzchni gminy, który wynosi 68,4 % (w ostatnich dziesięciu latach nastąpił ich przyrost o ok.5%). Dla porównania średnia wojewódzka dla gruntów rolnych stanowi 40 %, a w wielu gminach jest ona dużo niższa. Tabela nr 31 Użytkowanie gruntów w ha* Użytki rolne Lasy Powierzchn Pozostałe Specyfikacja i grunty ia ogółem grunty grunty pastwis leśne razem sady Łąki orne ka Gmina Gryfice 24 890 17 019 12 737 36 2 696 1 088 6 224 1 647

*Stan na dzień 31.07.2014r. Źródło: Główny Urząd Geodezji i Kartografii

Jeżeli chodzi o strukturę własności gruntów rolnych to charakteryzuje się ona jeszcze wysokim wskaźnikiem upaństwowienia. Grunty będące własnością Skarbu Państwa stanowią, bowiem, aż 52,31 %, a z kolei we władaniu sektora prywatnego jest ok. 38% gruntów użytków rolnych (uwzględniając osoby fizyczne i spółdzielnie). Należy jednak podkreślić, iż w stosunku do roku 2004 nastąpił wzrost gruntów prywatnych o ok.8%. Szczegółowe zestawienie struktury władania gruntami zawiera poniższy wykres oraz tabela.

160

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 161 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Wykres nr 24 Struktura gruntów rolnych w gminie Gryfice

Kościół, związki Osoby fizyczne wyznaniowe Pow. wyr.

Spółódzielnie

Skarb Państwa Gmina Województwo Powiat

161

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 162 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 32 Struktura władania użytkami rolnymi

Lp. Wyszczególnienie Pow. Ogółem

[ha] [%]

13.021 52,31 Skarb Państwa, w tym: 6.398 25,71 - zasób ANR 1. - Lasy Państwowe 5.633 22,63 - SP. – w użytkowaniu wieczyste 89 0,35 - SP. – pozostałe 901 3,62 2. Grunty powiatów 77 0,31 Grunty województw, w tym: 1.724 6,93 - grunty województw, 3. - grunty w użytkowaniu wieczystym spółek 75 0,30 prawa handlowego, 1.641 6,63

4. Grunty gminy 517 2,08 9.409 37,80 Osoby fizyczne, w tym: 5. - gospodarstwa rolne 5.755 23,17 - pozostałe indywidualne 3.654 14,68 Spółdzielnie w tym 35 0,14 - rolne 6. 35 0,14 - mieszkaniowe 0 0 7. Kościoły i zw. wyznaniowe 62 0,25 8. Pow. wyrównawcza 45 0,18 Powierzchnia geodezyjna 24.890 100,00% *Stan na dzień 31.07.2014r. Źródło: Główny Urząd Geodezji i Kartografii

162

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 163 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 33 Gospodarstwa indywidualne Wielkość gospodarstw w ha Razem Lp. Miejscowość od 1 do 5 ha od 5 do 10 ha od 10 do 50 ha od 50 do 100 ha >100 ha ilość ilość ilość ilość pow. pow. ilość gosp. pow. pow. pow. pow. ilość gosp. gosp. gosp. gosp. gosp. 1 Baszewice 17,8661 9 9,4700 1 10,5800 1 0,0000 0 0,0000 0 37,9161 11 2 Barkowo 0,0000 0 0,0000 0 32,0927 1 0,0000 0 0,0000 0 32,0927 1 3 Borzęcin 5,3450 3 15,6908 2 210,3516 10 81,2114 1 195,8317 1 508,4305 17 4 Borzyszewo 47,5124 22 24,7018 3 61,2872 3 0,0000 0 0,0000 0 133,5014 28 5 Brodniki 10,4183 4 5,8609 1 12,2100 1 0,0000 0 257,2299 1 285,7191 7 6 Dobrzyń 0,0000 0 8,9100 1 52,7288 3 0,0000 0 0,0000 0 61,6388 4 7 Dziadowo 5,9600 2 28,0966 4 120,6281 5 70,8417 1 0,0000 0 225,5264 12 8 Górzyca 17,5574 9 9,9200 1 244,5523 9 0,0000 0 0,0000 0 272,0297 19 9 Grądy 20,7318 8 9,4528 1 91,6281 4 0,0000 0 0,0000 0 121,8127 13 10 Jabłonowo 3,9350 2 0,0000 0 42,8154 2 0,0000 0 0,0000 0 46,7504 4 11 Jasiel 15,3218 7 20,0500 3 34,6700 1 0,0000 0 0,0000 0 70,0418 11 12 Kołomąć 10,8865 4 7,2497 1 58,1074 2 0,0000 0 139,8650 1 216,1086 8 13 Kukań 15,7740 6 6,9800 1 176,0780 8 0,0000 0 0,0000 0 198,8320 15 14 Lubieszewo 13,8568 6 21,4200 3 116,1910 6 0,0000 0 0,0000 0 151,4678 15 15 Lubin 1,0000 1 0,0000 0 93,9166 3 0,0000 0 111,8154 1 206,7320 5 16 Łopianów 14,8200 4 17,1000 2 16,9300 1 0,0000 0 0,0000 0 48,8500 7 17 Niedźwiedziska 2,9400 1 30,3900 4 174,3270 7 134,9570 2 0,0000 0 342,6140 14 18 Niekładź 0,0000 0 7,0278 1 0,0000 0 0,0000 0 0,0000 0 7,0278 1 19 Ościęcin 9,3600 5 9,7700 1 131,1580 4 0,0000 0 102,3450 1 252,6330 11 20 Otok 8,3641 4 49,5958 6 142,1148 11 0,0000 0 0,0000 0 200,0747 21 21 Prusinowo 3,4600 2 0,0000 0 136,4753 5 0,0000 0 0,0000 0 139,9353 7 22 Przybiernówko 26,1994 10 20,4700 3 202,2145 11 77,9108 1 465,2966 2 792,0913 27 23 Raduń 4,5359 1 0,0000 0 47,1102 1 0,0000 0 0,0000 0 51,6461 2 24 Rotnowo 9,6577 6 29,2826 4 271,2491 13 0,0000 0 0,0000 0 310,1894 23 25 Rzęskowo 39,4192 19 184,6055 8 54,4667 1 100,9111 1 0,0000 0 379,4025 29 26 Rybokarty 21,3855 8 14,4878 2 180,2918 10 102,1979 2 0,0000 0 318,3630 22 27 Sikory 18,2133 5 0,0000 0 69,2414 4 0,0000 0 0,0000 0 87,4547 9 28 Skalin 14,2007 3 9,2200 1 45,4947 2 144,4258 2 0,0000 0 213,3412 8

163

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 164 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

29 Skowrony 3,2029 2 0,0000 0 41,0206 2 58,1370 1 0,0000 0 102,3605 5 30 Smolęcin 15,3537 8 8,8400 1 52,9600 4 0,0000 0 0,0000 0 77,1537 13 31 Stawno 1,1400 1 0,0000 0 45,7929 2 163,9792 2 550,8877 2 761,7998 7 32 Świeszewo 79,7160 35 88,8954 11 388,3608 21 116,2939 2 0,0000 0 673,2661 69 33 Trzygłów 5,9782 3 45,5312 6 78,3315 3 0,0000 0 268,9648 2 398,8057 14 34 Waniorowo 9,5700 5 15,1500 2 0,0000 0 0,0000 0 0,0000 0 24,7200 7 35 Witno 0,0000 0 7,5300 1 85,7575 4 0,0000 0 112,9791 1 206,2666 6 36 Wilczkowo 4,2762 2 34,2900 4 85,8386 4 51,0774 1 0,0000 0 175,4822 11 37 Wołczyno 2,5477 1 0,0000 0 23,0504 1 0,0000 0 0,0000 0 25,5981 2 38 Zaleszczyce 22,0183 11 8,8700 1 83,2120 4 60,1800 1 0,0000 0 174,2803 17 39 Zacisze 15,1485 6 27,6526 4 98,4184 6 0,0000 0 0,0000 0 141,2195 16 40 Zagórcze 8,6081 4 28,4674 4 74,8300 3 0,0000 0 0,0000 0 111,9055 11 41 Zielin 1,4900 1 14,2498 2 169,2319 7 0,0000 0 192,2095 1 377,1812 11

Razem wieś: 527,7705 230 819,2285 90 4 055,7153 190 1 162,1232 17 2 397,4247 13 8 962,2622 540

Razem miasto: 168,4038 74 151,4586 21 279,4258 13 129,9958 2 410,9348 2 1 140,2188 112

Razem gmina: 696,1743 304 970,6871 111 4 335,1411 203 1 292,1190 19 2 808,3595 15 10 102,4810 652 *Stan na dzień 31.07.2014r. Źródło: Urząd Miejski w Gryficach (Wymiar Podatków)

164

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 165 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 34 Średnia powierzchnia gospodarstw rolnych Gmina Gryfice Powiat Gryficki Śred.pow. Śred.pow. Śred.pow. Śred.pow. użytków Śred.pow. Śred.pow. użytków Specyfikacja gruntów użytków rolnych w gruntów użytków rolnych w ogółem rolnych dobrej ogółem rolnych dobrej kulturze kulturze Gospodarstwa 50,92 44,38 31,48 33,75 30,09 26,14 ogółem Gospodarstwa prowadzące 37,28 34,52 32,95 33,93 30,91 29,82 działalność rolniczą Gospodarstwa indywidualne 19,42 18,42 17,87 21,82 20,70 19,89 ogółem Gospodarstwa indywidualne prowadzące 20,16 19,13 18,68 24,73 23,49 22,71 działalność rolniczą *Stan na koniec 2010 rok Źródło GUS

Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Specyfika obszaru gminy Gryfice warunkują następującą waloryzację rolniczej przestrzeni produkcyjnej:

 Obszar rolnictwa intensywnego – obowiązuje maksymalna ochrona gleb przed zmianą przeznaczenia na cele nierolnicze, zakaz zabudowy na terenach poza obszarami wyznaczonymi w studium. Obszar obejmuje swoim zasięgiem następujące obręby: Waniorowo, Grębocin, Barkowo i rozpościera się pomiędzy rzeką Regą a drogą relacji Ościęcin – Gryfice.

 Teren jednorodny z dominacją gruntów ornych najwyższej jakości. Podłoże budują w przewadze utwory zwięzłe, gliniaste, ze znacznymi domieszkami pyłowymi. Stanowią je gleby brunatne wyługowane oraz pseudobielicowe. Grunty żyzne o bardzo dobrych stosunkach powietrzno – wodnych i nisko falistej rzeźbie terenu. Na obszarze występują pozostałości własności państwowej i spółdzielczej, duże obiekty inwentarskie zlokalizowane są w miejscowościach: Trzygłów, Grębocin i Barkowo.

 Kierunek produkcji roślinnej – okopowo - zbożowy z wysokim udziałem roślin towarowych, w szczególności buraków cukrowych i rzepaku.

 Kierunek rozwoju biogospodarki – produkcja odnawialnych zasobów i strumieni odpadów w produkty o wartości dodanej: żywność, pasze, bioprodukty i bioenergię.

 Kierunek chowu zwierząt – bydło i trzoda chlewna, chów w cyklu zamkniętym, lokalnie chów owiec. Ze względu na wysoką jakość środowiska przyrodniczego obowiązuje utrzymywanie gleb w wysokiej kulturze. Rozwój przemysłu rolno – spożywczego wyłącznie dla potrzeb terenowych jednostek produkcyjnych.

Na obszarze nie występują bariery dla intensyfikacji produkcji rolniczej i istnieje możliwość rozwoju funkcji turystycznej wysokokwalifikowanej

165

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 166 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

w oparciu o lokalne walory środowiska i zaplecze budynkowe [pałac w Trzygłowiu].

 Obszar rolnictwa średnio intensywnego – zajmuje pozostały obszar gminy Gryfice. Obszar zróżnicowany zarówno pod względem struktury użytkowej, jak i własnościowo – organizacyjnej. W obszarze tym znajdują się grunty orne przeważnie przeciętnej jakości oraz użytki zielone w przewadze kompleksu 2Z. Wśród użytków rolnych rozproszone są kompleksy leśne. Obszar stanowi fragment wysoczyzny morenowej, pod względem urzeźbienia dość zróżnicowany, we wschodniej i środkowej części gminy dominują obszary płaskie, natomiast w zachodniej falisto – pagórkowate. Ponad 60 % powierzchni gruntów ornych stanowią kompleksy żytnie bardzo dobre, a około 20 % żytnie.

W niewielkich obszarach występują gleby najlepsze, rozpościerające się w obrębach: Niekładź, Otok i Borzęcin. Na terenach tych należy prowadzić oszczędną gospodarkę gruntami, ochronę przed zmianą przeznaczenia na cele nierolnicze. Największe ośrodki produkcji rolniczej zlokalizowane są w miejscowościach: Prusinowo, Niekładź, Przybiernówko, Otok, Raduń, Smolęcin, Łopianów. Na obszarze znajduje się siedziba SHR w Prusinowie. Część majątku Skarbu Państwa nadal pozostaje niezagospodarowana: Niekładź, Otok, część zainwestowania w Brodnikach oraz majątek RSP Smolęcin.

 Możliwości produkcyjne obszaru: ° kierunek produkcji roślinnej – zbożowo - okopowy z udziałem roślin towarowych, warzyw, krzewów jagodowych (truskawki, maliny) i sadów, lokalnie rozwój ogrodnictwa, ° kierunek chowu zwierząt – tucz trzody chlewnej i chów bydła, lokalnie produkcja drobiarska.

 Preferencje: ° przemysł mięsny i mleczarski (obrzeża miasta Gryfice); ° rozwój agroturystyki, w szczególności w rejonie wsi w południowo – zachodniej części gminy; ° zaplecze surowcowe dla miasta Szczecina, Kołobrzegu i pasa nadmorskiego.

 Obszary podlegające ochronie zajmują niewielkie powierzchnie. Są to:

° projektowane użytki ekologiczne – na obszarach bezpośrednio przyległych - wyklucza się możliwość lokalizacji obiektów fermowych oraz prowadzenia gospodarki powodującej jakiekolwiek zmiany na terenie tych użytków; ° tereny bezpośredniej alimentacji wód podziemnych – ograniczenia związane są z wysokim nawożeniem mineralnym i stosowaniem środków ochrony roślin, całkowicie wyklucza się rolnicze wykorzystanie gnojowicy; ° obszary chronionego krajobrazu – zaostrzenia w lokalizacji obiektów.

166

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 167 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

 Zagrożenia: ° na niektórych terenach występuje niekorzystny proces erozji gleb. Na obszarach wskazane jest stosowanie zabiegów i płodozmianów przeciwerozyjnych z uwzględnieniem upraw wieloletnich (motylkowe drobnonasienne); ° zakwaszenie gleb – konieczność systematycznego wapnowania.

Zgodnie z danymi uzyskanymi podczas Powszechnego Spisu Rolnego w 2010 w powiecie gryfickim występuje najwyższy odsetek gospodarstw domowych, dla których głównym źródłem utrzymania są dochody z działalności rolniczej tj. 39% ogółu gospodarstw domowych. Równie wysoki odsetek stanowią gospodarstwa domowe, dla których główne źródło utrzymania stanowi dochód z emerytur i rent [10,5%).

6.7 Rybactwo

Na terenie gminy Gryfice działalność rybacka prowadzona jest na niewielką skalę, jako funkcja uzupełniająca. Bazę produkcyjną stanowią jeziora Skarbu Państwa wody płynące (Rega, Wołcza i Gardominka) oraz nieliczne stawy hodowlane. Gmina charakteryzuje się bardzo niskim wskaźnikiem jeziorności wynoszącym zaledwie 0,33 % – przy średniej wojewódzkiej – 2,17 %.

6.8 Leśnictwo

W gminie Gryfice jest obecnie ok. 5.725 ha gruntów leśnych w tym lasów 5.578 ha. Większość z nich stanowi własność Skarbu Państwa i znajduje się pod zarządem Lasów Państwowych lub w mniejszym stopniu Agencji Nieruchomości Rolnej. Własnością gminy jest zaledwie 5 ha, zaś lasy prywatne zajmują 114,2 ha. W porównaniu do okresu poprzedniego nastąpił ponad 100% wzrost lasów prywatnych których w 2005 roku było zaledwie 44,9 ha. Lesistość na terenie gminy Gryfice kształtuje się na poziomie 21,4 %, czyli dużo po niżej średniej wojewódzkiej, która wynosi 35,4 .

Wykres nr 25 Struktura własności lasów

Skarb Państwa 97,90%

Gm ina Podm ioty 0,10% fizyczne 2,00%

167

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 168 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Lasy Państwowe należą do dwóch Nadleśnictw: Gryfice oraz Rokita. Mimo występowania szerokiego spektrum siedlisk leśnych, dominują tutaj świeże siedliska borowe, przede wszystkim: bór świeży i bór mieszany świeży. Uwarunkowane to jest niską żyznością substratu glebowego.

7. Warunki życia mieszkańców

7.1 Sytuacja mieszkaniowa

Największą spółdzielnią mieszkaniową na terenie gminy Gryfice jest SM „Nad Regą”, ponadto w mieście Gryfice i na terenach wiejskich istnieje szereg mniejszych spółdzielni mieszkaniowych (m.in. „Gardeminka”, Spółdzielnia „Płomyk” itd.). W gminie prężnie funkcjonuje Gryfickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. Oprócz tych podmiotów w gminie funkcjonują zasoby komunalne, wojskowe oraz liczne zasoby mieszkaniowe pozostające we władaniu wspólnot mieszkaniowych, których powstanie związane było z przeprowadzonym uwłaszczeniem w gospodarce mieszkaniowej przeprowadzanej na majątku b. Państwowych Gospodarstw Rolnych, państwowych zakładach pracy oraz częściowo na własności komunalnej i zasobach wojskowych. W zakresie mieszkalnictwa stopień zaspokojenia potrzeb mieszkańców gminy Gryfice zbliżony jest do wskaźników ogólnowojewódzkich. W 2005 roku na terenie gminy zostało oddane do użytku 56 mieszkań w mieście Gryfice. W tym 29 to mieszkania komunalne wybudowane przez gminę, zaś 27 to mieszkania wybudowane przez Gryficki TBS Spólka z o.o. W roku 2008 powstało 80 kolejnych mieszkań, z czego 56 stanowiły mieszkania komunalne, zaś 24 wybudował Gryficki TBS Spółka z o.o. Mieszkania komunalne (85 szt.) zostały zasiedlone rodzinami z budynków przeznaczonych do rozbiórki na terenie starego miasta, który obecnie trwa proces rewitalizacji starej zabudowy przy ul. Niepodległości.

Tabela nr 35 Mieszkania oddane do użytkowania w 2012r. y

b Powierzchnia z

I W tym w budynkach indywidualnych użytkowa w m2 a a i j c n y a a Przecię- b Powierzchnia użytkowa w k a z k i i 2 I z f ń

s tnego n m y a e a c i k k e miesz- z z p M s

s Mieszkań Przecię- e S kania e i i tnego miesz- M M kania Powiat 103 594 15 054 146,2 102 278 14 914 146,2 Gryficki Gmina 49 284 7 167 146,3 48 144 7 027 146,4 Gryfice Miasto 27 144 3 970 147,0 27 36 3 970 147,0 Gryfice Obszar 22 140 3 197 145,3 21 108 3 057 145,6 wiejskie *Stan na koniec 2012 rok Źródło GUS

168

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 169 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Jak pokazuje powyższa tabela większość nowych budynków oddawanych do użytkowania w ostatnich latach to budynki indywidualne.

Tabela nr 36 Struktura mieszkaniowa w gminie Gryfice na tle Powiatu Gryfickiego Przeciętna a

j Powierzchnia c Liczba osób na 2 a Miesz- użytkowa w m k Powierzchnia i

f Izby 2 y użytkowa w m Liczba izb w c kania 1 e mieszkaniu 1 p 1 miesz- na 1

S miesz- izbę osobę kanie kania Powiat 20 500 82496 1 528 622 4,02 3,01 0,75 74,6 24,7 Gryficki Gmina 7 953 29934 529 817 3,76 3,03 0,80 66,6 22,0 Gryfice Miasto 5 881 21735 371 296 3,70 2,89 0,78 63,1 21,8 Gryfice Obszar 2 072 8 199 158 521 3,96 3,4 0,86 76,5 22,4 wiejskie *Stan na koniec 2012 rok Źródło GUS

Tabela nr 37 Budynki mieszkalne w Gminie Gryfice Powiat Gmina Miasto Obszar Specyfikacja Gryficki Gryfice Gryfice wiejskie 2009 8 127 2 501 1 444 1 057 2010 8 159 2 516 1 451 1 056 2011 8 627 2 640 1 503 1 137 2012 8 732 2 678 1 521 1 157 2013 8 798 2 706 1 540 1 166 Wskaźnik wzrostu 8,25% 8,20% 6,65% 10,31% 2013/2009 Stan na koniec 2013 rok Źródło GUS

Powyższa tabela potwierdza ogólnokrajową tendencję do wzrostu ilości zabudowy na terenach wiejskich w stosunku do ilości budynków powstających w miastach. Niemniej zabudowa wiejska charakteryzuje się niską intensywnością zabudowy, są to głównie budynki jednorodzinne, gdy na terenach miejskich dominuje zabudowa wielorodzinna. Pod względem przyrostu budynków w ostatnich 5 latach Gmina Gryfice nie znacznie różni się od wskaźnika dla powiatu i wypada lepiej niż średnia wojewódzka, która wyniosła 7,95%.

W najbliższych latach na terenie Starego Miasta w Gryficach, wpisanego do rejestru zabytków województwa zachodniopomorskiego, przy ulicach Niepodległości i Podgórnej planowane jest przeprowadzenie procesu rewitalizacji. Podstawowym założeniem tego działania jest rozebranie istniejących 11 kamienic (znajdujących się w bardzo złym stanie technicznym) i wybudowanie w ich miejsce nowych nawiązujących do form historycznych. Projekt zakłada w przypadku części działek odtworzenie (rekonstrukcję) frontów kamienic, w pozostałych przypadkach budowę nowych obiektów dostosowanych do sąsiednich budynków w pierzei i zabytkowego charakteru

169

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 170 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

obszaru Starego Miasta.

Ponadto na obrzeżach miasta Gryfice zlokalizowane są tereny z przeznaczeniem pod zabudowę mieszkaniową posiadające decyzję o warunkach zabudowy lub objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

7.2 Zaopatrzenie w wodę

W powiecie gryfickim i gminie Gryfice 100% zaopatrzenia w wodę konsumpcyjną pochodzi z ujęć wód podziemnych. Eksploatacją sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie gminy zajmują się dwa przedsiębiorstwa: Zakład Gospodarki Komunalnej w Gryficach i Wodociągi Zachodniopomorskie Sp. z o.o. w Goleniowie.

Tabela nr 38 Ujęcia wody na terenie gminy Gryfice Wydajność Nazwa Obsługiwane Liczba Lp. eksploatacyjn Strefy ochrony Eksplorator ujęcia miejscowości studni a ujęcia m3/h Gryfice, ul. Trzygłowska - Trzygłów, 1. 8 190 SOP, SOB Gryfice Jabłonowo, ZGK w Niekładź Gryficach ul. Śniadeckich – 2. Gryfice 5 108 SOB Gryfice 3. Ościęcin Ościęcin, Jasiel 2 15,4 SOB 4. Rzęskowo Rzęskowo 2 15,7 SOB Górzyca, 5. Górzyca 2 11,3 SOB Górzyca Reska 6. Zielin Zielin 1 7,9 SOB Wodociągi Wołczyno, Zachodnio- Świeszewo, pomorskie w Kukań, Goleniowie Rybokarty, 7. Wołczyno 2 35,3 SOB Wilczkowo, Dobrzyń, Witno, Niedźwiedziska Źródło: Program ochrony środowiska dla Gminy Gryfice

170

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 171 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

W gminie Gryfice 92,4% ludności zaopatrywana jest z wodociągów grupowych lub lokalnych, a 7,6% ze studni przydomowych – jest to 1.842 mieszkańców gminy, w tym 198 mieszkańców miasta i 1.644 mieszkańców obszarów wiejskich. Zaopatrzenie w wodę wyłącznie ze studni głębinowych dotyczy 13 miejscowości, w których liczba mieszkańców waha się od 232 do 1 osoby. Długość sieci wodociągowej wynosi 133,6 km, zaś ilość przyłączy wynosi 2.758 szt. Tabela nr 39 Wodociągi Specyfikacja Sieć wodociągowa Przyłącza Zużycie wody w km wodociągowe 3 w szt. w m /rok na 1 mieszk. w m3/rok Gmina Gryfice 133,6 1835 774,9 32,2 Miasto Gryfice 48,2 1092 637,2 37,5 Obszar wiejski 85,4 743 137,7 19,5 Stan na koniec 2012 rok Źródło GUS W porównaniu ze stanem w roku 2003 ilość sieci wodociągowej wzrosła o 34,5 km, zaś ilość przyłączy o 923 szt. Tym niemniej ze względu na rozbudowę zabudowy mieszkaniowej, zwłaszcza na obszarach nie uzbrojonych w infrastrukturę, liczba osób nie podłączonych do sieci wzrosła, zaś procent zwodociągowania gminy spadł.

7.3 Odprowadzanie ścieków

Na terenie gminy funkcjonuje 6 oczyszczalni ścieków o łącznej przepustowości 6.309 m3/dobę, których eksploratorem jest Zakład Gospodarki Komunalnej w Gryficach. Największa oczyszczalnia funkcjonuje w mieście Gryfice przy ul. Piastów. Jest to oczyszczalnia mechaniczno- biologiczna o przepustowości Qmax/d = 6000 m3/dobę. Oczyszczalnia ta przyjmuje ścieki z obszaru całego miasta oraz miejscowości Stawno i Rzęskowo. Bezpośrednim odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Rega. Na obszarach wiejskich gminy Gryfice z 26 wsi objętych siecią wodociągową (całkowicie lub częściowo) tylko 8 posiada sieć kanalizacyjną i urządzenia oczyszczające [różne typy oczyszczalni o przepustowości 10 – 154 m3/d] są to: Barkowo, Brodniki, Grębocin, Prusinowo, Rzęsin, Trzygłów. W przypadku wymienionych powyżej miejscowości stopień skanalizowania wynosi ok. 92% i praktycznie obejmuje wszystkich mieszkańców. W pozostałych miejscowościach w przeważającym procencie ścieki bytowe utylizowane są indywidualnie poprzez szamba, stanowiąc duże zagrożenie dla gruntu i pobliskich rowów melioracyjnych. Kilkanaście wsi nie posiada żadnych urządzeń oczyszczających.

171

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 172 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 40 Oczyszczalnie ścieków na terenie Gminy Gryfice L.p. Przepustowość Rzeczywista ilość Lokalizacja Oczyszczalni wg decyzji wodnoprawnej oczyszczonych ścieków lub nominalna m3/d. m3/d. 1. 2534,92 Gryfice 6000 2. 21,17 Barkowo 25 3. 5,93 Brodniki 25 4. 44,81 Trzygłów 154 5. 6,38 Grębocin 10 6. 33,82 Prusinowo 120 7. 12,83 Rzęsin (Imhoff) 25 9. b.d Gryfice – Zdroje Nadleśnictwo 10 10. b.d Ościęcin – Z.P.M. Grabowscy 200 11. b.d Waniorowo – Oś. Opiek.Wych. 18

W gminie Gryfice 69,3% ludności odprowadza ścieki do oczyszczalni, z czego miasto Gryfice skanalizowane jest w 88,6%, zaś obszary wiejskie w 22,8%. Długość sieci kanalizacyjnej wynosi 52,0 km, zaś ilość przyłączy wynosi 2.080 szt. Tabela nr 41 Kanalizacja Specyfikacja Sieć Przyłącza Ilość Ilość kanalizacyjna w kanalizacyjne w odprowadzanych mieszkańców km szt. ścieków w dam3/rok podłączonych do kanalizacji Gmina Gryfice 66,6 2 080 739 16 688 Miasto Gryfice 48,5 1 873 680 15 074 Obszar wiejski 18,1 207 59 1 614 Stan na koniec 2012 rok Źródło GUS

W porównaniu ze stanem w roku 2004 ilość sieci kanalizacyjnej zwiększyła się o 34,6 km, zaś ilość przyłączy wzrosła o 395 szt. Wzrosła też liczba osób odprowadzających ścieki do sieci kanalizacyjnej oraz stopień skanalizowania gminy (w roku 2004 stopień skanalizowania wynosił 68,9).

7.4 Gospodarka odpadami stałymi

172

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 173 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Gmina Gryfice wchodzi skład Celowego Związku Gmin CZG R-XXI z siedzibą w Nowogardzie. Związek gmin zrzesza 27 gmin województwa zachodniopomorskiego, który wspólnie realizuje zadania z zakresu gospodarki odpadami. Zgodnie z przyjętym przez związek rozwiązaniami systemowymi na odpady komunalne wywożone są na międzygminne składowisko odpadów w Słajsinie (gmina Nowogard). Pond to na terenie miasta Gryfice funkcjonuje punkt zbierania zużytego sprzętu RTV i AGD. Docelowo na terenie gminy ma powstać Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.

Zgodnie z nową Ustawą z dnia 14.12.2012 r. o odpadach gmina przyjęła zarządzanie całym procesem, począwszy od odbioru odpadów do ich zagospodarowania. Zbiórką odpadów objęci zostali wszyscy mieszkańcy gminy. Szczególny nacisk w nowym systemie kładzie się na selektywną zbiórkę u źródła. W tym zakresie gmina udostępnia mieszkańcom specjalne pojemniki oraz prowadzi kampanię informacyjno-edukacyjną. Gmina inicjuje i wspiera finansowo także akcje związane usuwaniem wyrobów azbestowych.

W 2012r. nastąpiło zamknięcie gminnego składowiska odpadów komunalnych w miejscowości Smolęcin. Obecnie składowisko jest dzierżawione celem przetwarzania odpadów w ramach prowadzonych prac rekultywacyjnych. Do celowo składowisko zostanie w całości zrekultywowane. Ponadto od czasu do czasu, przeważnie na terenach leśnych pojawiają się nielegalne, „dzikie” wysypiska śmieci, które na bieżąco są likwidowane.

7.5 Przeciwdziałanie zagrożeniom naturalnym

Na terenie województwa zachodniopomorskiego zdiagnozowane wyzwania związane są z oddziaływaniem stref wybrzeża oraz zwiększeniem częstotliwości i nasileniem ekstremalnych zjawisk meteorologicznych. Na obszarze gminy Gryfice nie występują obszary narażone na niebezpieczeństwa powodzi. Natomiast mogą wystąpić lokalne podtopienia na skutek intensywnych opadów atmosferycznych. Właściwa melioracja gruntów rolniczych zapobiega zalewaniu gruntów i wpływa na jakość plonów.

Innym zagrożeniem naturalnym są susze będące wynikiem barków opadów. Susza atmosferyczna (ma miejsce, gdy przez 20 dni brak jest opadów deszczu) i glebowe (spowodowane niedoborem wody w glebie) zanikają stosunkowo szybko, natomiast susza hydrologiczna (obniżenie poziomu wody w naturalnych i sztucznych zbiornikach wodnych) ma skutki długotrwałe i może trwać i kilka sezonów. Ponadto konsekwencją występowania suszy są częstsze pożary. Ochronę przed powodzią oraz suszą prowadzona jest zgodnie ze znowelizowaną ustawą Prawo wodne zarówno przez organy administracji rządowej, jak i samorządowej. Użytkownicy wód mają współpracować na rzecz ochrony przed powodzią i suszą z samorządami. Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie jest samorządową jednostką budżetową, która realizuje w imieniu Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego zadania związane z szeroko rozumianą gospodarką wodną, w tym również zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej, jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Do chwili obecnej zrealizowana kilka inwestycji (kilka jest w trakcie realizacji) w zakresie melioracji podstawowych, małej retencji i melioracji szczegółowej na rzece Redze i jej dopływach. Niemniej wieloletnie zaniedbania z lat ubiegłych powodują, iż na terenie gminy Gryfice zaplanowanych zostało szereg dalszych inwestycji w tym zakresie. Z kolei zadania związane z ochroną przeciwpożarową na terenie Gryfic realizuje Komenda Państwowej Straży Pożarnej w Gryficach, a na obszarach lasów państwowych Nadleśnictwo Gryfice. Działalność Państwowej Straży Pożarnej wspierana jest prze 9 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej:  Ochotnicza Straż Pożarna w Kukaniu  Ochotnicza Straż Pożarna w Górzycy

173

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 174 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

 Ochotnicza Straż Pożarna w Ościęcinie  Ochotnicza Straż Pożarna w Rybokartach  Ochotnicza Straż Pożarna w Świeszewie  Ochotnicza Straż Pożarna w Gryficach  Ochotnicza Straż Pożarna w Przybiernówku  Ochotnicza Straż Pożarna w Rotnowie  Ochotnicza Straż Pożarna w Trzygłowie

Obecny stan infrastruktury przeciwpożarowej na terenie gminy nie jest zadowalający i wymaga modernizacji oraz nowych inwestycji.

7.6 Zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz w gaz

7.6.1. Energia elektryczna

Przez teren gminy Gryfice przebiegają linie energetyczne napowietrzne wysokich napięć 110 KV. Do linii o znaczeniu ponadgminnym należy zaliczyć: • linia 110 KV Kamień Pomorski – Gryfice, • linia 110 KV Gryfice - Kołobrzeg, • linia 40 KV – zasilająca Resko • magistralne linie 15 kV powiązane z analogicznymi sieciami w gminach sąsiednich. Sieć miasta Gryfice zasilana jest ze stacji 110/15 KV (GPZ) o mocy 32 MVA. Z tej stacji wyprowadzanych jest liniami napowietrznymi 15 KV kablowymi i napowietrznymi do 58 stacji transformatorowych 0,4 KV. Przy obciążeniach szczytowych stacja 110/15 KV nie posiada mocy rezerwowej.

Dostawcą energii elektrycznej na obszarze gminy Gryfice jest Grupa Energetyczna ENEA S.A.

Zużycie energii elektrycznej w mieście Gryfice szacowane jest na około 11.231 MWh/rok, co w przeliczeniu na 1 mieszkańca wynosi około 660 kWh. Jak widać z poniżej tabeli zużycie energii na jednego mieszkańca w ostatnich latach malała.

174

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 175 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 42 Zaopatrzenie w energię elektryczną w mieście w Gryfice Specyfikacja jednostka 2010 2011 2012

odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu szt. 6 510 6 530 6 559 zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu MWh 11 558 11 264 11 231 ogółem zużycie energii elektrycznej w mieście na 1 kWh 697 660 660,3 mieszkańca zużycie energii elektrycznej w mieście na 1 kWh 1 775,5 1 724,9 1 712,4 korzystającego/odbiorcę Źródło GUS

Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych

W 2009 roku przyjęta została “Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”. Porusza ona takie tematy jak poprawa efektywności energetycznej, bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii (w tym biopaliw), ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko oraz rozwój konkurencyjnych rynków energii. Rozwój energetyki odnawialnej ma przyczynić się również do rozwoju słabiej rozwiniętych regionów, bogatych w zasoby energii odnawialnej. Główne cele polityki energetycznej w zakresie rozwoju wykorzystania OZE to: o wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych, o osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych, o zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji, o ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem oraz zachować różnorodność biologiczną, o wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa, o zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych surowcach. Opracowywana obecnie nowa polityka energetyczna dla Polski obejmująca okres aż do 2050 roku w zakresie energii odnawialnej nie przewiduje zmian wyznaczonych dotychczas norm.

Zgodnie z opracowanym w 2011r. Programem Ochrony Środowiska dla Gminy Gryfice istnieją możliwości wykorzystania na następujących źródeł energii odnawialnej: 1. Energia wiatrowa Na obszarze gminy przeważają wiatry umiarkowane z kierunku zachodniego, często występują układy niżowe. Powoduje to zainteresowania firm produkujących energię wiatrową terenami gminy Gryfice. Na chwilę obecną elektrownie wiatrowe na terenie gminy nie występują.

2. Energia z biomasy i biogazu Podstawowym paliwem stałym z biomasy jest biomasa leśna (drewno opałowe) oraz odpady z leśnictwa w postaci drewna niewymiarowego, a także odpady z przemysłu drzewnego i papierniczego. Właściwa gospodarka leśna pozwala lasom istniejącym na terenie gminy Gryfice na produkcję biomasy i ciągłego powtarzania tego procesu, co umożliwia trwałe użytkowanie drewna i surowców niedrzewnych pozyskiwanych z lasu.

175

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 176 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Odrębną grupę stanowią paliwa z biomasy rolniczej pochodzące z plantacji przeznaczonych na cele energetyczne (drzewa szybko rosnące, byliny dwuliścienne, trawy wieloletnie, zboża uprawiane w celach energetycznych) oraz pozostałości organiczne z rolnictwa i ogrodnictwa (np. odpady z produkcji ogrodniczej, odchody zwierzęce, słoma). Do grupy paliw stałych z biomasy zaliczany jest również węgiel drzewny, rozumiany szerzej jako stałe produkty odgazowania biomasy.

Gmina Gryfice poprzez dobrze rozwiniętą funkcję rolniczą, posiada korzystne warunki naturalne do wykorzystania biomasy jako paliwa przy modernizacji systemów cieplnych na terenie miasta i gminy. Ponad połowa powierzchni gminy zajmują grunty rolne. To zaś stanowić może, przy zrównoważonym wykorzystaniu posiadanych zasobów, pewną przyszłość dla rozwoju rynku biomasy.

W gminie działają dwie kotłownie na biomasę administrowane przez TBS sp. z o.o., są to: kotłownia przy ul. Jana Dąbskiego 4 – o mocy 2 800 kW opalana zrębkami drzewnymi, brykietami i peletami na cele centralnego ogrzewania oraz kotłownia w Prusinowie o mocy 1650 kW na miał węglowy i słomę.

3. Energia słoneczna W Polsce istnieją dość dobre warunki do wykorzystania energii promieniowania słonecznego przy dostosowaniu typu systemów i właściwości urządzeń wykorzystujących tę energię do charakteru, struktury i rozkładu w czasie promieniowania słonecznego. Natężenie promieniowania słonecznego w całym obszarze województwa zachodniopomorskiego i występujących warunkach klimatycznych zapewnia ekonomiczne przetwarzanie go w energie użyteczną. Obecnie energia słoneczna może być wykorzystywana do ogrzewania mieszkań i podgrzewania wody (kolektory słoneczne) lub produkcji energii elektrycznej (kolektory fotowoltaiczne).

Sprawność kolektorów słonecznych wynosi przeciętnie około 80%. Jednak całkowita sprawność układu podgrzewającego wodę ze względu na sprawność całej instalacji, a głównie wymienników ciepła, wynosi od 50% do 70%. Z roku na rok indywidualni mieszkańcy inwestują w montaż kolektorów słonecznych. Możliwe jest również wykorzystane tego typu energii w budynkach gminnych. Jełki zaś chodzi o rolnictwo i przemysł to ze względu na dużą zmienność sezonową i dobową potencjał ten nie zaspokoi potrzeb produkcyjnych. Inny sposobem przetwarzania energii słoneczne

System fotowoltaiczny wykorzystuje zjawisko, w którym promienie słoneczne są przetwarzane w prąd przez panele fotowoltaiczne połączone w baterie słoneczne. Następnie wyprodukowany prąd zostaje wprowadzony do sieci energetycznej. Przeciętna sprawność paneli krystalicznych, które są obecnie dostępne na rynku, to ok. 14%, w przypadku najbardziej wydajnych paneli monokrystalicznych sprawność wynosi 18-22% i są one najdroższe.

4. Energia geotermalna Złożem energii geotermalnej nazywa się naturalne nagromadzenie ciepła (w skałach, wodach podziemnych, w postaci pary) na głębokościach umożliwiających opłacalną ekonomicznie eksploatację energii cieplnej. Wydobycie ciepłej wody o określonym składzie może mieć ogromny wpływ na rozwój gospodarczy miejscowości dzięki rozwojowi lecznictwa (balneologia), turystyki i rekreacji (baseny z ciepłą wodą) i wreszcie przemysłu opartego o czystą technologię (suszarnictwo, ogrodnictwo itp.). Gmina Gryfice leży w pomorskim okręgu geotermalnym, gdzie występują naturalne baseny sedymentacyjno-strukturalne, wypełnione gorącymi wodami podziemnymi, których temperatury mogą wynosić od kilkudziesięciu do ponad 90°C, a w skrajnych przypadkach osiągają ponad 100ºC. Powierzchni złoża pomorskiego wynosi 12 000 km2, w tym zasoby geotermalne stanowią 21 km2, a ich energia cieplna 13 000 t.p.u./km2.

176

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 177 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Niezależnie od występowania naturalnych basenów sedymentacyjnych coraz powszechniej stosowane są pompy ciepła. Pompy ciepła to urządzenia proekologiczne pozwalające na zmniejszenie kosztów ogrzewania domów. Umożliwiają wykorzystanie ciepła niskotemperaturowego oraz odpadowego do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Pompa ciepła pobiera energię (ciepło) z powietrza lub ziemi z zewnątrz budynku, kumuluje je do odpowiedniej wysokości i przekazuje do wymiennika ciepła. Pozyskana energia może być przeznaczona na ogrzanie wody użytkowej lub budynku. Podstawową zaletą wyróżniającą pompy ciepła od innych systemów grzewczych jest to, że 75% energii potrzebnej do celów grzewczych czerpanych jest bezpłatnie z otoczenia, a pozostałe 25% stanowi prąd elektryczny. Powoduje to, ze pompy ciepła, w obecnej chwili są najtańszymi w eksploatacji.

4. Energia wodna

W całej zlewni Regi działa osiemnaście małych elektrowni wodnych o łącznej mocy 3,5 MW. Największa z nich – MEW "Rejowice" o mocy 1,7 MW powstała już w 1925 roku i produkuje rocznie 5060 MWh energii elektrycznej. W Gryficach zlokalizowana jest MEW „Gryfice” - moc zainstalowana 180kW, składa się z dwóch turbin Francis’a i jednej turbiny Kaplan’a.

Tabela nr 43 Elektrownie wodne Nazwa Lokalizacja budowli Moc Rodzaj Światło Piętrzenie przeznaczenie (rzeki, (km/miejscowość) (kW) budowli budowli łączne budowli kanału) piętrzącej (m) (h w mm)

Rzeka 49+340/Rejowice 170 jaz 13,2 7,5 energia wodna Rega jaz 6,9 1,8 energia wodna Rzeka 43+010/Gryfice 180 jaz 36,0 2,2 energia wodna Rega jaz 11,66 2,2 energia wodna Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Gminy Gryfice, 2003r.

Małe elektrownie wodne są uznawane za odnawialne źródła energii, które nie zanieczyszczają środowiska. Jednak w przypadku Regi podkreślany jest problem ginących na ich turbinach smoltów ryb w czasie wędrówki do morza, a także uniemożliwienie wpłynięcia ryb do środkowej i górnej Regi, powyżej zapory elektrowni "Rejowice" podczas wędrówki anadromicznej (wędrówka rozrodcza z morza do wód słodkich). W celu przeciwdziałania tym negatywnym skutkom Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie wdrożył projekt pn. „Budowa niebieskiego korytarza ekologicznego wzdłuż doliny rzeki Regi” w ramach którego powstaną na rzece Redze urządzenia (m.in. przepławki) umożliwiający dotarcie gatunkom anadromicznym i katadromicznym na tarło w odpowiednie dla nich miejsca rozrodu. Tym samy elektrownie wodne nie będą już stanowić zagrożenia dla żyjących w rzece ryb.

7.6.2. Zaopatrzenie w ciepło Miejscowości w gminie Gryfice zaopatrywane są w ciepło z kotłowni lokalnych wolnostojących lub wbudowanych, jednak w większości gospodarstw dominuje ogrzewanie piecowe oraz c.o. Mieszkańcy gminy zaopatrują się w opał w Składzie Opału w Gryficach. Zakłada się utrzymanie istniejącego rozproszonego systemu ogrzewania, zmieniając jednocześnie sukcesywne zastępowanie paliw stałych, gazowym lub innym, mniej uciążliwym dla środowiska.

177

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 178 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

W chwili obecnej, na terenach miejskich trwa proces stopniowego zastępowania paliwa stałego paliwami alternatywnymi: gazem, olejem oraz biomasą. W 2013 po likwidacji kotłowni miałowej Cukrowni Gryfice powstały lokalne kotłownie opalane gazem w budynkach przy ul. Armii Krajowej 27 i 39, Fabryczna 5 i6, Cukrowa 2, Piłsudskiego 9. Z kolei po zlikwidowaniu osiedlowej kotłowni przy ul. Nadrzecznej, powstały kotłownie opalana gazem w budynkach przy ul. Nadrzeczna 1-2, Kamienna Brama 1 i 1A.

Ogrzewanie poszczególnych osiedli realizowane jest z reguły z kotłowni lokalnych o niewielkim obszarze obsługi. Zakłady przemysłowe i usługowe, urzędy, szkoły, przedszkola i gastronomia mają kotłownie lokalne o ograniczonej wydajności, opalane są paliwami stałymi i gazem. Na terenach wiejskich przejście na opalanie gazem będzie możliwe do wdrożenia po zgazyfikowaniu gminy. W 2014 rozpoczęto prace projektowe wykonanie sieci Gazowej z Gryfic poprzez Niekładź do Prusinowa, co umożliwi budowę kolejnych kotłowni gazowych w budynkach Wspólnot Mieszkaniowych.

Tabela nr 44 Wykaz Kotłowni Gryfickiego TBS sp. z o.o. Lp. Adres kotowni Rodzaj paliwa Moc Moc Powierzch. Ilość lokali zainstalowana zamówiona ogrzewania w MW MW m2

1. Plac Zwycięstwa 37 gaz 0,81MW 0,68MW 6.596 34

2. Różana 8 gaz 0,94 MW 0,50MW 1.5000 1

3. miał Górska 16 0,45MW 0,31MW 3.028 węglowy 50

4. Łąkowa 13 gaz 0,81MW 0,41MW 2.700 45

5. Kościuszki 11 gaz 0,86MW 0,55MW 6.433 36

6. miał Litewska 8 0,06MW 0,03MW 390 węglowy 8

miał 7. Prusinowo węglowy, 2,02MW 1,45MW 7880 148 słoma

Stan na 2014r. Źródło: GTBS sp. z o.o. 1. Kotłownie S.M. "Nad Regą" Gryfice - ul. Brzozowa5 – gazowa, moc zainstalowana 6 MW, powierzchnia ogrzewania - 50.000 m2 - ul. Wałowa 3 – gazowa, moc zainstalowana 1,4 MW, powierzchnia ogrzewania 40.000 m2 2. Kotłownia szpitalna SPZOZ Gryfice ul. Niechorska – gazowa, moc zainstalowana 6,2 MW, moc zamówiona 3,54 MW pow. ogrzewania 26.000 m2 szpital. 3. Kotłownie lokalne: 3.1. Stanowiące własność Gryfickiego TBS Spółka z .o.o.:

178

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 179 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

- gazowe o mocy do 900 kW – 4 szt., - miałowa o mocy do 1100 kW – 1 szt., - miałowa o mocy do 500 kW – 1 szt., - miałowa o mocy do 250 kW – 1 szt., 3.2. stanowiące własność wspólnot mieszkaniowych zarządzanych przez Gryfickie TBS Spółka z .o.o.: - gazowe o mocy do 100kW – 17 szt., 3.3. stanowiące własność innych gestorów zasobów mieszkaniowych: - gazowa do mocy do 6MW – 1 szt., - gazowa do mocy do 1,8MW – 1 szt., - gazowe do mocy do 100kW – 3 szt.,

Stan izolacji termicznej obiektów budowlanych – zapotrzebowanie na ciepło.

W porównaniu z rokiem 2005 zasoby mieszkaniowe gminy wzrosły o ok. 4%. W związku z tym należy założyć, iż większość zabudowy wykonana jest w starej technologii, a zaledwie kilka procent tych budynków spełnia warunki energochłonności określone stosowanymi normami. W ostatnich latach obserwuje się wzrastającą liczbę przeprowadzanych termomodernizacji budynków zarówno gminnych jak i użytkowników indywidualnych. Przeprowadzono m.in. termorenowację budynkow, budowę węzła cieplnego, wymianę stolarki okiennej. Skuteczna termomodernizacja budynków pozwala na zatrzymanie nawet 15-25% ciepła.

7.6.3. Zaopatrzenie w gaz

Zaopatrzenie mieszkańców Gminy Gryfice na terenach wiejskich w gaz , w większości odbywa się poprzez dostarczanie go w butlach 11 kg. Obecnie do sieci gazowej są podłączone Trzygłów, Barkowo, Baszewice, Grębocin, a w Waniorowie sieć jest dociągnięta do wsi. Natomiast mieszkańcy aglomeracji miejskiej zasilani są w gaz ziemny wysokometanowy z istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia DN 150 Goleniów – Gorzysław, poprzez stację redukcyjną I° zlokalizowaną w rejonie ul. Sienkiewicza. Na obszarze miasta zlokalizowane są trzy stacje redukcyjne II°, z których gazociągami niskoprężnymi obsługiwane jest całe miasto. Ilość odbiorców gazu wynosi 5.876 gospodarstw domowych.

Długość sieci gazowej wynosi 89,8 km, zaś zużycie gazu 1 782,7 tyś. m3. Z sieci korzysta 71 % ludności, z czego 96,8 % mieszkańców miasta i 9,1% wsi.

Tabela nr 45 Zaopatrzenie w gaz w gminie Gryfice Specyfikacja jednostka 2010 2011 2012

długość czynnej sieci ogółem km 108,4 88,7 89,8 długość czynnej sieci pzresyłowej km 40,8 20,1 20,1 długość czynnej sieci rozdzielczej km 67,5 68,6 69,7 czynne przyłacza do budynków mieszkalnych i szt. 1 365 1 400 1 426 niemieszkalnych odbiorcy gazu gosp.dom. 5 534 5 646 5 876

179

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 180 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem gosp.dom. 1 691 1 768 1 775 odbiorcy gazu w miastach gosp.dom. 5 401 5 474 5 699 zużycie gazu tys.m3 3 758,1 3 352,2 1 782,7 zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań tys.m3 2 781,3 2 564,1 885,5 ludnosć korzystająca z sieci gazowej osoba 16 082 16 653 17 113 zużycie gazu w gospod.dom. na 1 m3 226,6 201,3 104,2 korzystającego/odbiorcę koszystający z instalacji gazowej w % - ogółem % 68,6 69,2 71,0 koszystający z instalacji gazowej w % - w mieście % 94,2 94,2 96,8 koszystający z instalacji gazowej w % - na wsi % 7,0 8,6 9,1 Źródło GUS

Istniejące rezerwy w dostawie można wykorzystać przez zwiększenie udziału gazu w opalaniu kotłowni lokalnych i indywidualnych, co wpłynie korzystnie na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Ponadto rozbudowa sieci gazowej będzie kontynuowana wraz z powstawaniem nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowej na terenie miasta Gryfice. Na obszarach wiejskich planowana jest budowa sieci Gazowej średniego ciśnienia w miejscowościach Rzęskowo, Niekładź i Prusinowo.

7.7 Telefonizacja i Informatyzacja

W Gryficach zainstalowana jest centrala elektroniczna. Centrala ta jest międzymiastową końcową dla strefy numeracyjnej oraz centralą główną dla gminy. Współpracuje z centralą nadrzędną w Szczecinie oraz z innymi centralami automatycznymi. Przez teren miasta i gminy przebiegają dalekosiężne kable światłowodowe. W kierunku na Płoty przebiegają dwa kable światłowodowe: KO 114 i OKD 861, na Trzebiatów OKD 862. Dynamicznie rozwija się system telefonii bezprzewodowej [komórkowej] różnych sieci], który w coraz większym stopniu zaspokaja potrzeby mieszkańców w zakresie usług telekomunikacyjnych. Obszar gminy Gryfice prawie w całości objęty jest zasięgiem wszystkich działających w kraju operatorów sieci komórkowych.

Odnośnie dostępu do Internetu, to w maju 2014 roku zakończona została inwestycja pod nazwą „Budowa infrastruktury technicznej dla Beneficjentów Województwa Zachodniopomorskiego – w celu zapewnienia dostępu do szerokopasmowego internetu”. W ramach tego projektu na terenie miasta Gryfice wybudowana została sieć światłowodowa łącząca większość jednostek administracji samorządowej tj. Urząd Miejski, szkoły podstawowe, Ośrodek Pomocy Społecznej, Zespół Placówek Oświatowych, Zakład Gospodarki Komunalnej, Gryfickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego, Dom Kultury, Miejską Bibliotekę Publiczną itp. Ponadto, została wybudowana sieć kiosków informatycznych (Punktów dostępu do informacji) oraz sieć bezprzewodowego dostępu do internetu Hot-Spot. Sieć światłowodowa dostarcza do wszystkich wyżej wymienionych jednostek szerokopasmowy internet o obecnej przepustowości 300 Mb/s, który wykorzystywany jest zarówno dla celów administracji jak i szkół - w tym pracownie komputerowe itd. W przypadku zaistnienia konieczności zwiększenia prędkości internetu, pozostanie jedynie podpisanie stosownej umowy, bez konieczności wykonania dodatkowych inwestycji na wymianę sprzętu i infrastrukturę dostarczającą sieć internetową. Na obszarach wiejskich dostęp do Internetu oparty jest o sieć telekomunikacyjną (przewodową i bezprzewodową), o niskiej przepustowości.

180

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 181 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Ponadto w roku 2013 w ramach odrębnego działania została wybudowana sieć monitoringu miejskiego opartego na bezprzewodowej transmisji obrazu do siedziby Urzędu Miejskiego (podgląd na kamery w pomieszczeniach Straży Miejskiej) oraz siedziby Policji. Pierwszy etap przewidywał montaż 17 kamer, z czego 13 kamer było połączonych z możliwością oglądania obrazu na bieżąco przez upoważnione osoby, a 4 kamery na przystani kajakowej nagrywały obraz na specjalnie dostarczonym do tego celu komputerze. Po zakończeniu budowy światłowodów, ze względu na dużą wydajność medium transmisyjnego jakim jest sieć światłowodowa, większość kamer została podłączona do nowo powstałej sieci światłowodowej w tym kamery z monitoringu na przystani kajakowej. Dodatkowo zostały zamontowane kolejne 3 kamery z których obraz przesyłany jest przy pomocy światłowodów.

7.8. Komunikacja

Gmina Gryfice położona jest w północno – środkowej części województwa zachodniopomorskiego. Leży poza głównymi trasami o znaczeniu ponadregionalnym, ale w strefie wpływów pasa nadmorskiego. Ruch samochodowy w gminie skupiony jest głównie na drogach wojewódzkich, w sezonie wakacyjnym następuje wzrost ruchu nawet o 50 % w stosunku do ruchu średniorocznego. Gminę obsługuje sieć dróg publicznych:  drogi wojewódzkie - ok. 46,81 km  drogi powiatowe - ok. 96,18 km  drogi gminne - ok. 176 km, w tym 18 km na terenie miasta i 158 km na obszarze gminy. Uzupełnieniem transportu drogowego jest drugorzędna linia kolejowa nr 402 łącząca Koszalin z Goleniowem przez Kołobrzeg, Gryfice i Nowogard, ze stacjami w: Baszewicach, Gryficach i Górzycy. Linia jednotorowa, zelektryfikowana tylko na odcinku Koszalin-Kołobrzeg. Na całej długości czynna. Realizowane są na niej połączenia Kołobrzegu autobusem szynowym ze Szczecinem na zachód oraz ekspresami, pociągami pospiesznymi i osobowymi z Koszalinem i Gdańskiem na wschód.

W sezonie wakacyjnym atrakcją turystyczną jest linia wąskotorowa relacji: Gryfice – Rewal – Trzebiatów.

W gminie funkcjonuje komunikacja autobusowa PKS – obsługiwana przez PKS GRYFICE Sp. z o.o., obsługująca transport miejski i przewozy wewnątrz gminne i międzygminne, jak także trasy dalekobieżne relacji, Gryfice – Pasewalk, Gryfice – Słupsk, Gryfice – Szczecin, Gryfice – Zakopane.

Źródło: PKS Gryfice Sp. z o.o. Komunikacja autobusowa jest podstawowym środkiem przewozowym w gminie, może być uzupełniona również siecią ścieżek rowerowych umożliwiających bezpieczny dojazd do Gryfic z pobliskich miejscowości gminnych. Ruch na drodze wojewódzkiej nr 110 oraz nr 105 ma charakter gospodarczy, tzn., że są to drogi, gdzie występują niewielkie sezonowe wahania ruchu. Średni dobowy ruch w dni robocze jest większy od średniego dobowego ruchu w dni świąteczne. Wskazuje to jednoznacznie na stałe obciążenie podstawowej sieci drogowej w tym rejonie w ciągu roku.

181

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 182 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Ruch na drodze wojewódzkiej nr 109 ma charakter turystyczny, tzn. że jest to droga, gdzie występują znaczne sezonowe wahania ruchu, ok. 50% w miesiącu lipcu i w sierpniu. Prognozowana wielkość ruchu, który przechodzić będzie przez miasto w pełni uzasadnia budowę obejścia Gryfic.

Drogową sieć podstawową tworzą drogi wojewódzkie i ważniejsze drogi powiatowe. Zapewniają one powiązania zewnętrzne gminy z powiatem i województwem oraz obsługują powiązania wewnątrzgminne. Do dróg tych zaliczamy:  drogę wojewódzką nr 105 relacji Świerzno – Gryfice – Brojce – Rzesznikowo;  drogę wojewódzką nr 109 relacji Trzebiatów – Gryfice – Płoty;  drogę wojewódzką nr 110 relacji Lędzin – Karnice – Cerkwica – Gryfice;

 drogę powiatową nr 1024Z relacji /Gacko/granica powiatu – Kukań – Popiele;  drogę powiatową nr 3107Z relacji Grądy – Niedźwiedziska – Dębica;  drogę powiatową nr 3108Z relacji Niedźwiedziska - Witno;  drogę powiatową nr 3109Z relacji Rybokarty do dr woj.105;  drogę powiatową nr 1036Z relacji /Gacko/granica powiatu – Świeszewo – Kołomąć;  drogę powiatową nr 3113Z relacji Czaplin Wielki – Zacisze – Otok;  drogę powiatową nr 3114Z relacji Górzyca Reska – Prusinowo – Gryfice;  drogę powiatową nr 3115Z relacji Przybiernówko – Prusinowo;  drogę powiatową nr 3116Z relacji Górzyca - Borzęcin;  drogę powiatową nr 1037Z relacji /Unibórz/granica powiatu – Ościęcin – Kołomąć - Gryfice;  drogę powiatową nr 3118Z relacji od dr woj.109 – Brodniki – Trzygłów – Gardomino – Truskolas – do gr. pow. /Nowogard/;  drogę powiatową nr 3119Z relacji Lubin – Baszewice – Grębocin – do dr woj.109;  drogę powiatową nr 3136Z relacji Gryfice – Modlimowo-Dąbie – do gr. pow. /Resko/;  drogę powiatową nr 3137Z relacji Baszewice – Trzygłów – Rzęsin – Borzyszewo.

Na terenie gminy istnieje 2,5 km ścieżek rowerowych, które wchodzą w skład Szlaków rowerowych wiodących również drogami asfaltowymi, leśnymi oraz drogami miejskimi i wiejskimi. Trasy rowerowe w gminie podłączone są do projektowanych rowerowych tras regionalnych powiatowych i międzynarodowych. Tworzą spójny system tras rowerowych, który umożliwia turystykę jedno- lub kilkudniową. Turystyka rowerowa jest czynnikiem kreowania zrównoważonego rozwoju gminy oraz wpływa aktywizująco na rozwój gospodarczy.

Istniejące szlaki rowerowe na terenie gminy:

Szlak rowerowy I Gryfice – Rejowice – Baszewice – Trzygłów – Jabłonowo – Gryfice. Długość szlaku ok. 23 km.

Szlak rowerowy II Gryfice – Brojce – Trzebiatów. Długość szlaku ok. 50 km.

Szlak rowerowy III Gryfice – Płoty. Długość szlaku ok. 12 km.

182

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 183 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Międzynarodowy szlak R10 Trzęsacz – Niechorze – Trzebiatów - Mrzeżyno. Długość szlaku ok. 40,2 km.

8. Oświata

W Gryficach placówki oświatowe obsługuje „Zespół Placówek Oświatowych”, który został powołany do życia w 1996r. Misją powstania zespołu było zapewnienie warunków działania, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki oraz zapewnienie obsługi finansowej, administracyjnej i organizacyjnej. Zespół Placówek Oświatowych jako jednostka podległa Burmistrzowi przygotowuje, opiniuje oraz prowadzi sprawy zlecone przez organ prowadzący. Sprawy zazwyczaj dotyczą:

• opracowania koncepcji funkcjonowania oświaty, • koordynacji i załatwiania spraw związanych z organizacją jednostek oświatowych, • nadzór i prowadzenie inwestycje i remontów w oświacie, • zakup podręczników i sprzętu szkolnego, • organizacja dowozu dzieci do szkół, • obsługa finansowa wszystkich jednostek oświatowych.

Do placówek oświatowych obsługiwanych przez Zespół Placówek Oświatowych należy zaliczyć:

1. Przedszkole Nr 1 w Gryficach, 2. Przedszkole Nr 2 w Gryficach, 3. Szkoła Podstawowa Nr 3 w Gryficach, 4. Szkoła Podstawowa Nr 4 w Gryficach, 5. Szkoła Podstawowa w Górzycy, 6. Szkoła Podstawowa w Prusinowie, 7. Szkoła Podstawowa w Trzygłowie, 8. Gimnazjum Nr 1 w Gryficach, 9. Gimnazjum Nr 2 w Gryficach.

W roku szkolnym 2012/2013 r. w stosunku do poprzedniego okresu liczba przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów nie uległa zmianie. Sieć szkół podstawowych i gimnazjów zabezpieczała w pełni aktualne potrzeby mieszkańców miasta i gminy. W wyniku konsultacji społecznych z rodzicami i przesunięciem dzieci sześcioletnich oraz części pięcioletnich do oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, uzyskaliśmy miejsca dla dzieci cztero i trzy letnich. Jesteśmy jedną z nielicznych gmin, w których nie występuje problem braku miejsc w przedszkolach. Liczba uczniów w szkołach podstawowych zmniejszyła się o 23 uczniów. W gimnazjach liczba uczniów zmniejszyła się o 59 zmniejszając przy tym o trzy, liczbę oddziałów. W dalszym ciągu utrzymuje się duża liczba dzieci zakwalifikowanych do kształcenia specjalnego – 53, z czego aż 27 uczniom w wyniku orzeczenia poradni specjalistycznej lub psychologiczno pedagogicznej przydzielane są godziny nauczania indywidualnego, co nie powoduje zmniejszenie liczby zatrudnionych nauczycieli.

183

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 184 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Ponadto na terenie gminy funkcjonują powiatowa oraz niepubliczne placówki oświatowe takie jak:

1. Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy w Waniorowie w skład którego wchodzą: . Szkoła Podstawowa Specjalna, . Gimnazjum Specjalne; 2. Gimnazjum Nr 3 w Gryficach, 3. Liceum ogólnokształcące w Gryficach im. Bolesław Chrobrego, 4. Liceum ogólnokształcące „Równe Szanse” i Liceum Plastyczne w Gryficach, 5. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Gryficach przy ul. 11 Listopada 10: . Liceum Ogólnokształcące (profil: administracyjno-prawny, przyrodniczo- informatyczny, mistrzostwa sportowego – piłka siatkowa), . Technikum Ekonomiczne (specjalności: technik ekonomista, technik obsługi turystycznej), . Zasadnicza Szkoła Zawodowa (specjalność: mechanik pojazdów samochodowych, sprzedawca). 6. Centrum Edukacyjnego Szczecińskiej Fundacji Talent Promocja Postęp, w skład którego wchodzi: . Liceum Ogólnokształcące (zaoczne), . Szkoła Policealna (specjalizacja: informatyka). 7. Szkoły „TOM” w Gryficach w skład których wchodzą: . Liceum Ogólnokształcące, . Policealne Studium Ochrony Fizycznej Osób i Mienia, . Policealne Studium Zawodowe, . Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, . Gimnazjum dla Dorosłych, 8. Zespół szkół w Gryficach przy ul. Rapackiego 3A: . Prywatne Liceum Ogólnokształcące, . Prywatna Szkoła Zawodowa.

8.1 Edukacja przedszkolna

Na terenie gminy Gryfice działają dwa przedszkola publiczne oraz jedno niepubliczne:

 Publiczne Przedszkole nr 1  Publiczne Przedszkole Nr 2  Prywatne Przeszkole Językowe Cool Kids

184

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 185 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Ponadto na terenie gminy funkcjonuje 5 oddziałów przedszkolnych w ramach Szkół Podstawowych.

Tabela nr 46 Wychowanie przedszkolne w roku szkolnym 2012/2013 placówki oddziały dzieci Miejsce w ogółem w tym ogółem w tym ogółem w tym Wyszczególnienie przed- przed- przed- przed szkolach szkola szkola -szkola Gmina Gryfice 8 3 346 31 17 648 383 Miasto Gryfice 5 3 346 27 17 584 383 Obszary Wiejskie 3 0 0 4 0 64 0 Źródło: Rocznik Statystyczny 2013

Tabela nr 47 Stan organizacji przedszkoli publicznych w roku szkolnym 2012/13 Lp. Nazwa placówki Liczba Liczba 5-letnich 4-letnich 3-letnich oddziałów dzieci 1. Przedszkole Nr 1 6 154 33 46 75 2. Przedszkole Nr 2 6 149 73 45 31 12 303 106 91 106

Publiczne Przedszkole Nr 1 - posiada 6 oddziałów, do których w sumie uczęszcza 154 dzieci, po 25 dzieci w każdym oddziale. Przedszkole mieści się w przedwojennej, dwupiętrowej willi, malowniczo położonej na niewielkim wzniesieniu, w parku w pobliżu centrum miasta. Teren przynależny do przedszkola jest ogrodzony, wyposażony sprzęt i urządzenia do zabaw ruchowych. Dzieci przebywają pod opieką wykwalifikowanej kadry pedagogicznej tj. dyrektora, siedmiu nauczycieli i jedenastu pracowników niepedagogicznych. Zdrowe i smaczne posiłki zapewnia im przedszkolna kuchnia. Każda grupa ma do dyspozycji dwie sale wyposażone w zabawki i pomoce dydaktyczne dostosowane do potrzeb wynikających z realizowanej podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Nauczyciele wspólnie opracowali i wdrażają szereg autorskich programów oraz wzbogacają ofertę przedszkola o nowe metody pracy, takie jak: Kinezjologia Edukacyjna dr Paula Dennisona, „Tańcząca mandala”, „Edukacja przez ruch”, pedagogika zabawy, bajkoterapia itp. Dodatkowym atutem są zajęcia z języka angielskiego prowadzone poza podstawa programową. Przedszkole bardzo aktywnie współpracuje z różnymi podmiotami środowiska lokalnego.

Publiczne Przedszkole Nr 2 - jest 6-oddziałowe, liczy 149 dzieci, po 25 w każdym oddziale. Przedszkole zatrudnia 9 nauczycieli, 1 pracownika administracji i 10 pracowników obsługi. W roku 2009 przeprowadzono rozbudowę i modernizację przedszkola. Obecnie budynek posiada 6 dużych, widnych sal, każda z zapleczem sanitarnym, dwie duże szatnie i funkcjonalne zaplecze kuchenne. Dzięki rozbudowie placówka zyskała nowe wyposażanie w meble, zabawki, pomoce dydaktyczne oraz nowoczesne wyposażenie zaplecza kuchennego. Wykonano także nową elewację całego budynku, konserwację dachu i nowe rynny. Teren wokół przedszkola jest rozległy, ogrodzony i wyposażony w sprzęt do zabaw dla dzieci. Do realizacji programu nauczyciele wykorzystują różne metody pracy, między innymi: pedagogika zabawy „Klanza”, elementy muzykoterapii i relaksacji, bajkoterapia, metody aktywne: gimnastyka twórcza R.Labana i K.Orffa, ruch rozwijający W.Sherborne, techniki parateatralne, metoda projektu, metody E. Gruszczyk-Kolczyńskiej, twórcze metody plastyczne. Ponadto przedszkole realizuje następujące programy autorskie: przedszkolny program adaptacyjny „W trosce o trzylatki”, program edukacji regionalnej „Moja mała i duża ojczyzna”. W ofercie edukacyjnej znajdują się również zajęcia dodatkowe z języka angielskiego.

8.2 Edukacja na poziomie szkoły podstawowej

185

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 186 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Na terenie Gminy Gryfice funkcjonuje 6 szkół podstawowych, z których 2 działają na terenie miasta Gryfice:  Szkoła Podstawowa Nr 3 w Gryficach, im Wojsk Obrony Powietrznej Kraju,  Szkoła Podstawowa Nr 4 w Gryficach,  Szkoła Podstawowa w Górzycy , (6 oddziałów, oraz oddział przedszkolny)  Szkoła Podstawowa w Prusinowie,  Szkoła Podstawowa w Trzygłowie ,  Szkoła Podstawowa Specjalna w Waniorowie.

Tabela nr 48 Szkolnictwo podstawowe w roku szkolnym 2012/2013 pom. uczniowie absolwenci Wyszczególnienie szkoły oddziały szkolne ogółem Klasy 1 Gmina Gryfice 6 99 75 1368 227 210 Miasto Gryfice 2 60 51 1084 183 157 Obszary Wiejskie 4 39 24 284 44 53 Źródło: Rocznik Statystyczny 2013

Tabela nr 49 Stan organizacji gminnych Szkół Podstawowych w roku szkolnym 2012/13 Liczba Liczba W klasach Naucza- nie Lp. Nazwa placówki oddzia- uczni- indywidu- łów ów 0 I II III IV V VI alne 1. Szkoła 35 734 115 103 113 111 104 92 96 15 Podstawowa Nr 3 2. Szkoła 25 552 91 77 80 77 78 72 77 3 Podstawowa Nr 4 3. Szkoła Podstawowa w 7 59 10 7 15 7 11 9 - Górzycy 4. Szkoła Podstawowa w 7 103 20 20 14 12 10 10 17 1 Prusinowie 5. Szkoła Podstawowa w 12 176 36 19 24 27 20 26 24 1 Trzygłowie 86 1 624 272 226 246 234 218 205 223 20 Źródło: Informacja Burmistrza Gryfic o stanie realizacji zadań oświatowych w roku szkolnym 2012/13 w gminie Gryfice

Bazę dydaktyczną Szkoły Podstawowej w Górzycy stanowi 5 sal lekcyjnych, biblioteka, pracownia komputerowa, świetlica, gabinety: pielęgniarki i pedagoga szkolnego, kuchnia, szatnia, pokój nauczycielski, gabinet dyrektora szkoły), oraz boisko szkolne. Oprócz obowiązkowych zajęć, prowadzone są zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, kółka zainteresowań (muzyczne i plastyczne) oraz gry i zabawy dla uczniów klas I-III. Uczniowie dojeżdżający z pobliskich miejscowości korzystają ze świetlicy szkolnej. Szkoła prężnie uczestniczy w sferze kulturalnej społeczeństwa poprzez organizowanie festynów sportowo- rekreacyjnych, dożynki, akcje charytatywne i społeczne, imprezy kulturalne.

Szkoła Podstawowa w Trzygłowie funkcjonuje w dwóch budynkach. Dysponuje salą gimnastyczną, 14 salami dydaktycznymi (w tym pracownią komputerową z dostępem do internetu), biblioteką, świetlicą szkolną, gabinetem medycznym, boiskiem sportowym, gabinetem pedagoga. Do szkoły uczęszczają dzieci z następujących miejscowości: Trzygłów, Baszewice, Grębocin, Waniorowo, Świeszewo, Kołomąć, Lubin, Brodniki, Grochów, Barkowo, Rzęsin, Jasiel, Ościęcin, Podłęcze, Zagórcze, Jabłonowo.

186

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 187 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Szkoła Podstawowa w Prusinowie to placówka, która posiada pracownię komputerową z 10 stanowiskami, doskonale wyposażoną halą sportową, boiskiem do gry w piłkę nożną i bieżnią. Tak, więc baza lokalowa daje, możliwość wszechstronnego rozwoju i umożliwia prowadzenie różnorodnych rozgrywek sportowych. W 1996 r. Szkole został przyznany przez Kuratorium Oświaty w Szczecinie, ”Tytuł „Najaktywniejszej szkoły wiejskiej w rejonie w sporcie masowym” oraz przyznane wyróżnienie za rozpropagowanie idei Spartakiady Wiejskiej. Kadra pedagogiczna przywiązuje dużą wagę do rozwijania zainteresowań uczniów w ramach działalności kół pozalekcyjnych. Uczniowie tej szkoły, to laureaci konkursów na szczeblu rejonowym i wojewódzkim biorący udział w konkursach o różnorodnej tematyce (biologia, chemia, historia, konkurs ortograficzny, konkursy ekologiczne i konkursy plastyczne). W szkole działa koło teatralne, które z sukcesami uczestniczy w przeglądach artystycznych, swoimi występami uświetnia również apele i imprezy szkolne. Szkoła jest placówką otwartą nie tylko dla uczniów, ale również dla całej społeczności lokalnej. Integracji ze środowiskiem służą różnego rodzaju imprezy, koncerty okolicznościowe, wieczornice, zabawy taneczne, zawody sportowe, świąteczne kiermasze wyrobów uczniowskich.

Na terenie miasta Gryfice funkcjonują dwie szkoły podstawowe

 Szkoła Podstawowa nr 4 im. I Samodzielnej Warszawskiej Brygady Kawalerii,  Szkoła Podstawowa nr 3. im. Wojsk Obrony Powietrznej Kraju,

Szkoła Podstawowej Nr 4 dysponuje 22 salami lekcyjnymi i pracownią komputerową, biblioteką i czytelnią, 3 mniejszymi izbami do zajęć w grupach, salą gimnastyczną, oraz pełnowymiarową salę sportową. Szkoła dysponuje też strefą bezpłatnego dostępu do Internetu (HOT-SPOT). Obecnie trwa również budowa przyszkolnego basenu pływackiego. Na terenie placówki działa stołówka oraz gabinety stomatologiczny, pielęgniarski i logopedyczny. Nauka w szkole odbywa się w systemie dwuzmianowym, część uczniów dowożonych jest do szkoły autobusami szkolnymi. Uczniowie w ramach zajęć pozalekcyjnych mogą uczestniczyć w różnego rodzaju kółkach zainteresowań jak i brać udział w zajęciach wyrównawczych m.in. nauczanie języka angielskiego, zajęcia teatralne, zajęcia w pracowni komputerowej, zajęcia logopedyczne, zajęcia z informatyki, organizacje LOP, PCK, kółko matematyczne. Szkoła organizuje również nauczanie indywidualne oraz zajęcia rewalidacyjne dla potrzebujących. Szkoła także czynnie współpracuje ze środowiskiem lokalnym poprzez szkolenia dla dorosłych mieszkańców wsi w zakresie obsługi komputerów, organizuje szkolenia i warsztaty dla nauczycieli, bierze czynny udział w konkursach gminnych i wojewódzkich, w akcjach ogólnopolskich, jak również organizuje ferie zimowe.

Szkoła Podstawowa nr 3 mieści się w pobliżu Parku Miejskiego na obrzeżach miasta Gryfice. Szkoła posiada 31 izb lekcyjnych, w tym 3 sale komputerowe, jedną halę sportową, jedną salę gimnastyczną, dwa boiska sportowe, bibliotekę szkolną, radiowęzeł, audiowizualną salę do nauki języków obcych, gabinet stomatologiczny, punkt pierwszej pomocy i stołówkę. Szkoła jest monitorowana. W latach 2007-2009, dzięki dotacjom unijnym – przeprowadzono termomodernizację obiektu szkolnego. M.in. wymieniono stolarkę okienną, drzwi, grzejniki. Położono wykładzinę antypoślizgową na korytarzach i salach gimnastycznych. Ocieplono budynek (starą część szkoły), wykonano podjazdy dla niepełnosprawnych, wymieniono nawierzchnię. Pod potrzeby oddziału przedszkolnego przeprowadzono remont generalny dawnej Pracowni technicznej. Szkoła organizuje zajęcia pozalekcyjne i dni okolicznościowe (m.in. Święto Szkoły, Dzień Patrona Szkoły – powiązany z konkursem wiedzy o Wojskach Obrony Powietrznej Kraju oraz Dni Sportu Szkolnego). Dużą rolę w życiu kulturalnym i organizacyjnym szkoły odgrywa Samorząd Uczniowski, chór szkolny, zespół mandolinistów, organizacje uczniowskie jak: TPPR, PCK, LM, LOP, SKKT, ZHP, koła sportowe, dramatyczne, recytatorskie, plastyczne, techniczne i

187

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 188 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

taneczne, jak też wiele innych. W placówce, poza organizacjami młodzieżowymi i kołami zainteresowań działa zespół wokalno-muzyczny złożony z pracujących w niej nauczycieli.

8.3 Edukacja gimnazjalna

Na terenie gminy Gryfice funkcjonują trzy gimnazja publiczne oraz dwa gimnazja niepubliczne:  Gimnazjum nr 1 im. Żołnierzy Armii Krajowej w Gryficach,  Gimnazjum Nr 2 w Gryficach, im. Mikołaja Kopernika,  Gimnazjum Nr 3 w Gryficach( niepubliczne),  Gimnazjum Specjalne w Waniorowie,  Gimnazjum dla Dorosłych Szkoła TOM (niepubliczne).

Tabela nr 49 Szkolnictwo Gimnazjalne w roku szkolnym 2012/2013 Uczniowie Wyszczególnienie Szkoły Pomieszczenia Oddziały Klasy Absolwenci ogółem 1 Gmina Gryfice 4 56 34 735 239 283 Miasto Gryfice 3 49 31 698 228 268 Obszary Wiejskie 1 7 3 37 11 15 Źródło: Rocznik Statystyczny 2013

Tabela nr 50 Stan organizacji gimnazjów gminnych w roku szkolnym 2012/13 Lp. Nazwa placówki Liczba Liczba W klasach Nauczanie oddziałów uczniów indywidualne I II III

1. Gimnazjum Nr 1 13 264 81 79 104 2 2. Gimnazjum Nr 2 13 322 99 107 117 5 26 586 180 186 221 7 Źródło: Informacja Burmistrza Gryfic o stanie realizacji zadań oświatowych w roku szkolnym 2012/13 w gminie Gryfice

Gimnazjum Nr 1 w Gryficach powstało 1 września 1999 r. i mieści się w budynku z 1905r. wybudowanym jako szkoła wojskowa. Szkoła posiada przestronne sale wykładowe, salę gimnastyczną, dwie pracowanie komputerowe, laboratorium ECDL, bibliotekę szkolną, internetową czytelnię multimedialną, profesjonalny sprzęt do filmowania, tablice interaktywne, platformę edukacyjną oraz gabinet pielęgniarski i stomatologiczny. Gimnazjum oprócz obowiązkowych zajęć lekcyjnych prowadzi także koła zainteresowań: matematyczne, humanistyczne, historyczne, języków obcych (angielski i niemiecki), geograficzne, biologiczne, chemiczne, wokalne, teatralne, plastyczne, fotograficzne, filmowe. W szkole realizowane są również zajęcia dziennikarskie oraz pozalekcyjne zajęcia sportowe (LUKS „Orły z Jedynki” sekcja koszykówki, siatkówka, lekkoatletyka). Szkoła prowadzi też wymianę młodzieżową w ramach współpracy ze szkołą Meldorf w Niemczech, gimnazjum w Gryfowie Śląskim oraz Europejskim Forum Młodzieży „EuroWeek-Szkoła Liderów”.

Zaplecze dydaktyczne Gimnazjum nr 2 stanowi 14 sal lekcyjnych, pracownia komputerowa, świetlica, biblioteka wraz z czytelnią, sala gimnastyczna, przyszkolne boisko. Palcówka posiada również stołówkę szkolna, jak i własny gabinet stomatologiczny i profilaktyczny gabinet medyczny. Szkoła posiada stały dostęp do internetu z siecią rozciągniętą do różnych pomieszczeń szkolnych: pracowni komputerowej, czytelni, świetlicy, pokoju nauczycielskiego, niektórych pracowni klasowych, sekretariatu oraz gabinetu pedagoga i psychologa. Gimnazjum oprócz obowiązkowych zajęć lekcyjnych prowadzi także kółka zainteresowań: dziennikarskie, biblijne, klub literacki, biologiczne, historyczno-społeczne, matematyczne, muzyczne, strzeleckie. W szkole działają akcyjnie sekcje: LOP, PCK, wolontariat uczniowski.

188

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 189 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Gimnazjum nr 3 powstało 1 września 2008 roku. Obecnie do szkoły uczęszcza 103 uczniów pobierających naukę w klasach humanistyczno-lingwistycznych albo w biologiczno - chemicznych. Szkoła współpracuje ze szkołą w Gustrow i uczestniczymy w wymianach uczniowskich oraz współpracuje z Teatrem Polskim w Szczecinie i bierze udział w warsztatach teatralnych.

Specjalistyczny ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Waniorowie jest placówką oświatowo wychowawczą. Prowadzi działalność dydaktyczno-wychowawczą i opiekuńczo-rewalidacyjną dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Ośrodek jest placówką w ruchu ciągłym. Jest czynny cały rok zapewniając wychowankom opiekę całkowitą i częściową, naukę, wychowanie i rewalidację. W ramach ośrodka funkcjonuje:

 Szkoła Podstawowa Specjalna,  Gimnazjum Specjalne.

Placówka zapewnia: . naukę języków obcych, . opiekę logopedy , . specjalistyczną pomoc medyczną, . zajęcia rewalidacyjne, . dodatkowe zajęcia pozalekcyjne, . specjalistyczną pomoc pedagogiczno-psychologiczną.

Tabela nr 51 Komputeryzacja w szkołach podstawowych i gimnazjach Z dostępem Komputery w szt. do Internetu Pracownie Wyszczególnienie w tym kompute- Szkoła Gimna- Ogółem ogółem szeroko rowe Podstawowa zjum -pasmowy, Miasto Gryfice 165 84 81 153 125 7 Obszary Wiejskie 93 78 15 81 44 5 Gmina Gryfice 258 162 96 234 169 12 Źródło: GUS baza danych 2012 rok

8.4 Edukacja ponadgimnazjalna

Tabela nr 52 Szkolnictwo ponadgimnazjalne w powiecie Gryfickim w roku szkolnym 2012/2013 Uczniowie Wyszczególnienie Szkoły Pomieszczenia Oddziały Klasy Absolwenci ogółem 1 Szkoły zawodowe 7 33 24 439 185 125 Licea 6 71 41 920 299 381 ogólnokształcące Ogólnokształcące 1 10 4 67 15 10 szkoły artystyczne Technika 4 66 22 427 105 93

Szkoły policealne 4 10 13 174 b.d. 164

189

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 190 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Suma 22 181 104 2 027 - 773

Źródło: Rocznik Statystyczny 2013

Większość szkół ponadgimnazjalnych z powiatu Gryfickiego funkcjonuje na terenie miasta Gryfice, zwłaszcza jeśli chodzi o licea, szkoły policealne, technika i szkoły artystyczne.

190

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 191 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Tabela nr 53 Szkoły dla dorosłych w Gryficach w roku szkolnym 2012/2013 Uczniowie Pomiesz- Wyszczególnienie Szkoły Oddziały Klasy Absolwenci czenia ogółem 1 Gimnazja 1 b.d. 3 21 4 9 Zasadnicze szkoły ------zawodowe Licea 10 3 8 157 64 26 Ogólnokształcące - Technika ------Suma 4 11 178 68 35 Źródło: GUS baza danych 2012 rok

Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego przy ul. Wałowej w Gryficach prowadzi 3 letnią naukę w następujących klasach:  psychologicznej, w ramach której prowadzona jest współpraca ze Szkołą Wyższą Psychologii Społecznej w Warszawie, Poradnią Psychologiczno–Pedagogiczną w Gryficach, Domem Pomocy Społecznej w Gryficach, jak również warsztaty psychologiczne, comiesięczne spotkania z trenerem, treningi interpersonalne oraz działalność w Klubie wolontariatu;  prawniczo-medialnej, posiadającej patronat Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie i Uniwersytetu Szczecińskiego oraz oferująca działalność w Klubie Młodych Prawników, obserwację rozpraw sądowych, współpracę z kancelariami adwokackim oraz warsztaty dziennikarskie, współpracę z lokalnymi mediami, redagowanie powiatowej gazety młodzieżowej Login;  matematyczno-inżynierskiej, oferującej współpracę z Politechniką Koszalińską, działalność w Szkolnym Kole Naukowym, współpracę z lokalnymi bankami oraz warsztaty z lokalnymi przedsiębiorcami;  turystyczno-lingwistycznej, posiadającej Patronat Wyższej Szkoły Integracji Europejskiej w Szczecinie, oferującej konwersacje z native speakerem, udział młodzieży w obozach szkoleniowych EuroWeek, wymiany uczniowskie, współpracę ze szkołami partnerskimi w Meldorf, Bielli (Włochy), jak również udział uczniów w międzynarodowych projektach edukacyjnych, działalność w Szkolnym Klubie Europejskim oraz współpracę z Polskim Towarzystwem Krajoznawczo-Turystycznym;  medyczno-farmaceutycznej, oferującej współpracę z Politechniką Koszalińską (zajęcia laboratoryjne), Ośrodkiem Edukacji Ekologicznej w Lipiu, prace w szkolnym laboratorium chemicznym oraz współpracę ze szpitalem i lokalnymi aptekami. Szkoła prowadzi aktywną współpracę z niemieckimi szkołami partnerskimi w Gustrow i Meldorf. Ponadto prowadzi zajęcia pozalekcyjne w ramach SKS i Zespołu Tańca Ludowego.

Przy ul. Piłsudskiego 34 w Gryficach funkcjonuję Liceum Plastyczne w Gryficach oraz Liceum Ogólnokształcące Równe Szanse.

 Liceum Plastyczne przygotowuje do zawodu plastyka o specjalizacji reklama wizualna. Szkoła posiada dobrze wyposażone pracownie rysunku i malarstwa, rzeźby, reklamy wizualnej oraz fotografii i filmu. Na samym początku na przedmiocie „grafika komputerowa” uczniowie poznają współczesne narzędzia pracy grafika tj. programy komputerowe: Photoshop, CorelDRAW i Photopaint. W kolejnych etapach edukacji, kiedy możliwości technologiczne są już znane, nacisk kładzie się na ćwiczenie umiejętności myślenia „reklamowego” szybkiego tworzenia wysokiej jakości projektów, które będą spójne, inteligentne i na wysokim poziomie artystycznym.

191

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 192 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

 Liceum Ogólnokształcące Równe Szanse realizuje profil ogólny i grafiki komputerowej, który obejmuje 2 godziny dodatkowych zajęć tygodniowo. Ponadto szkoła oferuje rozszerzone i podstawowe zajęcia z języka angielskiego i niemieckiego oraz daje możliwość zdobywania dodatkowych umiejętności przez uczestniczenie w zajęciach liceum plastycznego takich jak: historia sztuki, rysunek i malarstwo, rzeźba, podstawy fotografii i filmu, reklama wizualna.

Na terenie miasta Gryfice funkcjonuje Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w ramach, którego działają następujące placówki oświatowe:  Liceum Ogólnokształcące,  Technikum Ekonomiczne,  Zasadnicza Szkoła Zawodowa.

W Liceum Ogólnokształcącym nauka trwa 3 lata i kończy się egzaminem maturalnym. Szkoła oferuję naukę w klasach o profilach: - administracyjno-prawnym i przygotowuje do matury na poziomie rozszerzonym z WOS-u, historii, języka polskiego oraz do podjęcia studiów na kierunkach: prawo, administracja, stosunki międzynarodowe, socjologia, politologia i europeistyka, historia, język polski, dziennikarstwo. - przyrodniczo – informatycznym i przygotowuje do matury na poziomie rozszerzonym z biologii i chemii, rozwija umiejętności badawcze przez innowacyjne metody nauczania, przygotowuje do podjęcia studiów na kierunkach przyrodniczych i medycznych oraz informatycznych; zdobyte umiejętności posłużą m.in. do projektowania grafiki na potrzeby serwisów internetowych. - oddziału mistrzostwa sportowego o specjalności piłka siatkowa dziewcząt i chłopców i przygotowuje do matury na poziomie rozszerzonym z biologii oraz do podjęcia studiów na kierunkach: wychowanie fizyczne (AWF), przyrodniczych i turystycznych. Zajęcia sportowe są prowadzone w nowoczesnej hali sportowej - Gryf Arena. Ponadto uczniowie mogą rozwijać zainteresowania artystyczne (opieka i pomoc fachowców) oraz sportowe (m.in. siatkówka, koszykówka i piłka nożna). Szkoła umożliwia również naukę języka angielskiego, francuskiego, niemieckiego i rosyjskiego.

W Technikum Ekonomicznym nauka trwa 4 lata i kończy się uzyskaniem świadectwa dojrzałości oraz dyplomu technika ekonomisty lub technika obsługi turystycznej. Uczniowie doskonalą swoje umiejętności w ramach praktyk zawodowych w bankach, urzędach skarbowych, urzędach administracji samorządowej oraz w biurach podróży. Możliwość nauki języka angielskiego, francuskiego, niemieckiego, rosyjskiego.

Zasadnicza Szkoła Zawodowa - kształci absolwentów gimnazjów, którzy podjęli naukę zawodu jako pracownicy młodociani. Nauka w szkole trwa 3 lata. W ramach kształcenia w zawodach sprzedawca i mechanik pojazdów samochodowych wszystkie zajęcia odbywają się w szkole. W innych zawodach przedmioty ogólnokształcące są nauczane w szkole, a zawodowe w systemie kursowym. Nauka kończy się egzaminem zewnętrznym. W zawodach nierzemieślniczych obowiązuje egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, a absolwent otrzymuje tytuł robotnika wykwalifikowanego. W zawodach rzemieślniczych absolwenci mają mogą otrzymać tytuł czeladnika lub tytuł robotnika wykwalifikowanego. Absolwenci Zasadniczej Szkoły Zawodowej maja możliwość kontynuowania nauki w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych.

W ramach Centrum Edukacyjnego Szczecińskiej Fundacji Talent - Promocja - Postęp w Gryficach, młodzież kształci się w następujących oddziałach:  Liceum zaoczne o profilu ogólnym,  Studium policealne technik-informatyk .

192

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 193 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Szkoły „TOM” w Gryficach to bezpłatne Liceum Ogólnokształcące dla młodzieży, Gimnazjum dla Dorosłych, Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych i Policealne Studium Zawodowe. Od 2000 roku Szkoły TOM posiadają uprawnienia szkoły publicznej.

Liceum ogólnokształcące dla młodzieży oferuje trzyletni cykl kształcenia z przedmiotów ogólnokształcących z programem rozszerzonym w zakresie biologii, w ramach klas z elementami ratownictwa medycznego oraz klas strażackich. Po ukończeniu szkoły uczniowie mogą kontynuować naukę na kierunkach związanych z medycyną, ratownictwem medycznym, stomatologią, farmacją, weterynarią, biotechnologią, ochroną środowiska oraz w szkołach pożarniczych. Policealne Studium Ochrony Fizycznej Osób i Mienia kształci w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia i umożliwia podjęcie pracy w agencjach ochrony na stanowisku kierowniczym, w przedsiębiorstwach, które prowadzą szkolenia dla przyszłych pracowników ochrony osób i mienia, w dowolnym przedsiębiorstwie - jako pracownik ochrony.

Policealne Studium Zawodowe kształci w zawodach: technik administracji, technik ochrony fizycznej osób i mienia, technik bhp oraz opiekun medyczny, opiekun osoby starszej, opiekunka środowiskowa. Zdobyte wykształcenie daje możliwość zatrudnienia w: administracji, przedsiębiorstwach, organizacjach społecznych, agencjach ochrony, zakładach Opiekuńczo – Leczniczych, Oddziałach szpitalnych, Domach Pomocy Społecznej, Domy Opieki, itp.

Zespół szkół w Gryficach przy ul. Rapackiego 3A funkcjonują natomiast dwie Placówki:

 Prywatne Liceum Ogólnokształcące, oraz  Prywatna Szkoła Zawodowa, która kształci uczniów w każdym zawodzie np. fryzjer, mechanik pojazdów samochodowych, tokarz, kucharz, cukiernik, malarz- tapeciarz, monter maszyn i urządzeń, sprzedawca, elektryk i wiele innych. W zależności od wybranego zawodu szkoła kształci w trybie 2-letnim lub 3-letnim.

Szkoła zapewnia praktyczną naukę we wszystkich zawodach. Nauka praktyczna w zawodzie fryzjer – odbywa się w formie warsztatów szkolnych, nauka praktyczna w pozostałych zawodach w formie praktyk na terenie zakładów pracy. Naukę w Prywatnej Szkole Zawodowej w Gryficach kończy egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, czyli uzyskanie tytułu „czeladnika”. Na terenie miasta Gryfice funkcjonuje również filia uczelni wyższej - Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu w Szczecinie, która została utworzona w 2004r. Oferta edukacyjna szkoły oferuje studia I stopnia w ramach dwóch wydziałów: Ekonomia i Pedagogika. W ramach wydziału ekonomi dostępne są następujące kierunki studiów:  rachunkowość i finanse,  ekonomika i organizacja przedsiębiorstw,  logistyka w gospodarce,  e-biznes,  ekonomika i organizacja turystyki.

Na wydziale pedagogik oferowane są następujące kierunki studiów:

 edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna,  resocjalizacja,  pedagogika opiekuńczo-wychowawcza.

193

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 194 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

W ramach studiów podyplomowych dostępne są następujące kierunki:

 logistyka,  oligofrenopedagogika,  nowoczesne technologie w edukacji i kształceniu (e-learning),  zarządzanie projektami informatycznymi (e-learning).

Wydział Ekonomii i Pedagogiki w Gryficach posiada doskonałe warunki lokalowe; własny, funkcjonalny budynek z aulami, salami wykładowymi w pełni wyposażonymi w niezbędne środki audiowizualne, z biblioteką w pełni zaspokajającą potrzeby studentów. Studenci mają do dyspozycji parking samochodowy, mogą korzystać z bursy uczelnianej z pokojami 1- i 2- osobowymi.

W Gryficach funkcjonuje również Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Oddział Zamiejscowy, który jest publiczną placówką oświatową obsługującą nauczycieli, studentów przygotowujących się do pracy w zawodzie nauczyciela oraz wszystkie osoby zainteresowane sprawami oświaty. Jednostka oferuje różnorodne formy doskonalenia i dokształcania oraz kompleksową informację pedagogiczną, umożliwiające podnoszenie kwalifikacji i umiejętności nauczycieli, dyrektorów szkół i placówek, pracowników organu sprawującego nadzór pedagogiczny i organów prowadzących szkoły i placówki oraz innych podmiotów edukacyjnych zgodnie z ich potrzebami i zainteresowaniami. W ramach Centrum działa również Biblioteka Pedagogiczna, która gromadzi i udostępnia różnego rodzaju dokumenty o charakterze naukowym i popularnym, a w szczególności:

. literaturę z zakresu pedagogiki i psychologii, . publikacje naukowe i popularnonaukowe z różnych dziedzin wiedzy objętych ramowymi planami nauczania, . piśmiennictwo z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, . programy nauczania i podręczniki szkolne, . materiały dotyczące problematyki oświatowej regionu.

9. Kultura i Sport

Głównym animatorem kultury na terenie gminy Gryfice jest Gryficki Dom Kultury. Placówka swoje działania realizuje poprzez edukację, wychowanie i upowszechnianie kultury amatorskiej i profesjonalnej. Do podstawowych zadań Gryfickiego Domu Kultury należy min.  prowadzenie pracowni artystycznych,  zespołów, kółek i klubów zainteresowań,  tworzenie i prowadzenie scenicznych programów artystycznych,  organizacja wystaw, konkursów,  przeglądów i festiwali w różnych dziedzinach sztuki,  organizacja imprez masowych o charakterze kulturalnym.

194

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 195 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Ważnym zadaniem dla domu kultury jest rozbudzanie i zaspakajanie potrzeb i zainteresowań mieszkańców gminy. Działalność podstawowa Gryfickiego Domu Kultury prowadzona jest przez instruktorów w sekcjach tematycznych. W sekcji muzycznej działają: ognisko muzyczne – gdzie prowadzona jest nauka gry na instrumentach w czterech klasach: gitara, instrumenty dęte, instrumenty perkusyjne, wokalistyka, ponadto kapela ludowa „Przepióreczki”, chór Wiola, Zespół rockowo-bluesowy „Sixty Seven”, Młodzieżowa Orkiestra Dęta OSP, Zespół Wokalny „Gryficzanie” oraz Zespół kameralny „Cantabile”. W sekcji tanecznej, miłośnicy tańca swoje zainteresowania realizują w zespole piosenki i ruchu „Tarantule” oraz grupie Mażoretki. Zajęcia plastyczne dla dzieci i młodzieży prowadzone są w sekcji plastycznej w ramach kółka plastycznego „MAKI” oraz „Bramy Sztuki”. Ponadto w ramach GDK działają następujące kluby: klub seniora, klub fotograficzny, klub amazonek. Ponadto Gryficki Dom Kultury w historycznej bramie wjazdowej do miasta Gryfice prowadzi również Muzeum i Galerię „Brama”, w ramach którego funkcjonuje Punkt Informacji Turystycznej. Eksponaty znajdujące się w muzeum (dokumenty, przedmioty codziennego użytku, pamiątki, zbiory geologiczne, militaria) prezentują historię zasiedlenia przez osadników na Ziemiach Odzyskanych. Ekspozycje muzealne są cyklicznie wymieniane i uzupełniane również eksponatami wypożyczonymi z muzeów z innych regionów Polski. Z kolei galeria stanowi jeden z najczęściej odwiedzanych punktów na mapie turystycznej Gryfic. Dwa lata działalności przełożyło się na ponad 50 wystaw artystów z całego kraju jak i zagranicy.

Gryficki Dom Kultury jest również organizatorem licznych imprez masowych o charakterze kulturalnym. Cyklicznymi imprezami organizowanymi przez placówkę jest rejonowy przeglądów amatorskiego ruchu artystycznego, w ramach, których odbywają się konkursy recytatorskie, przeglądy piosenki dziecięcej, zespołów estradowych i solistów, prezentacje zespołów tanecznych i muzycznych zespołów folklorystycznych, prezentacje teatrów amatorskich oraz przegląd prac plastycznych dzieci, młodzieży i twórców nieprofesjonalnych. Laureaci konkursów reprezentują rejon gryficki na przeglądach wojewódzkich. Kalendarz imprez kulturalnych Gryfickiego Domu Kultury zawiera wiele przedsięwzięć artystycznych skierowanych nie tylko do społeczności lokalnej, ale także do mieszkańców z niemieckich miast partnerskich Meldorf i Güstrow, z którymi współpraca na niwie kultury trwa od 1996r.

Ponadto na terenie miasta działalność kulturalną prowadzi Miejska Biblioteka Publiczna, która jako Instytucja Kultury działa od 1 stycznia 2003 r. Biblioteka jest pierwszą instytucja kultury utworzoną w powojennych Gryficach w roku 1946. Nowy etap rozwoju placówki wyznaczyło w 1982r. przejęcie odbudowanej kamienicy z XVIII w. przy ulicy Wojska Polskiego 23. W Od dnia 01 stycznia 2008 roku Biblioteka pełnieni również funkcję powiatowej biblioteki publicznej. W 2002 roku rozpoczęto komputeryzację instalując polski program biblioteczny - MAK. W styczniu 2005 roku otwarto czytelnię internetową w ramach programu Ministerstwa Kultury i Informatyzacji, Departamentu Społeczeństwa Informacyjnego, „IKONKA” z 3 stanowiskami wyposażonymi w pakiet biurowy oraz program antywirusowy. Celem programu było zapewnienie bezpłatnego, łatwego i powszechnego dostępu do Internetu jak największej liczbie mieszkańców w celach edukacyjnych. Obecnie Biblioteka posiada 18 komputerów, w tym 5 terminali katalogowych dla czytelników i dostęp do Internetu. Biblioteka udostępnia czytelnikom katalog kartkowy oraz katalog elektroniczny. Ponadto Biblioteka posiada własną stronę internetową www.biblioteka.gryfice.eu z dostępem do katalogu elektronicznego.

Oprócz gromadzenia, opracowania i udostępniania księgozbioru i udzielania informacji realizuje się różnorodne formy pracy z czytelnikiem, między innymi: ferie i wakacje z książką oraz stałe formy pracy z dziećmi np.: nauka gry w szachy czy zajęcia plastyczne, konkursy literackie, głośne czytanie. W ramach akcji „Cała Polska czyta dzieciom” Biblioteka w 2003 roku znalazła się w

195

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 196 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

gronie 19 Laureatów otrzymując STATUETKĘ - główną nagrodę w konkursie na najlepiej przeprowadzony „II Ogólnopolski Tydzień Czytania Dzieciom” oraz Specjalne Wyróżnienie Fundacji ABCXXI - MEDAL w 2004 roku za udział w konkursie na najlepiej przeprowadzony „III Ogólnopolski Tydzień Czytania Dzieciom” W 2006 Polski Związek Filatelistów Okręg Zachodniopomorski w Szczecinie w uznaniu zasług dla polskiej filatelistyki, oraz za aktywne wpieranie działalności organizacyjnej związku przyznał Bibliotece Srebrną Odznakę Honorową Polskiego Związku Filatelistów.

Biblioteka posiada 5 filii bibliotecznych, w tym 4 na wsi:  filia w Ościęcinie - założona w 1961r.,  filia w Górzycy – założona w 1946r.,  filia w Prusinowie - założona w 1980r. (przeniesiona z Przybiernówka),  filia w Trzygłowie - założona w 1947r.,  oraz filia w Szpitalu w Gryficach – utworzona w 1984r.

W okresie swojej działalności Biblioteka wraz z filiami zgromadziła ok. 98.500 książek. Każdego roku ze zbiorów bibliotecznych korzysta 7 000 czytelników. Corocznie udziela się około 15.000 informacji.

Ponadto w zakresie kultury działają na terenie gminy następujące organizacje pozarządowe:

 Stowarzyszenie Przyjaciół Zespołu Tanecznego "TARANTULE"  Koło Gospodyń Miejskich w Gryficach  Stowarzyszenie Przyjaciół Gryfic

Jeśli chodzi o rozwój sportu i rekreacji, to najważniejszym w ostatnich latach wydarzeniem było wybudowanie i otwarcie 1 czerwca 2013 roku na terenie miasta Gryfice nowoczesnej hali sportowej Gryf Arenę, która jest jedynym typu obiektem w regionie tego, dysponującym szerokim potencjałem dla wszystkich miłośników sportu i aktywnej rekreacji, który jest w pełni klimatyzowany. Budynek składa się z dwóch dominujących hal: jednokondygnacyjnej oraz dwukondygnacyjnej połączonych ze sobą komunikacją. Główna płyta boiska została zaprojektowana z myślą o rozgrywaniu spotkań, zawodów i turniejów w różnych dyscyplinach sportu na szczeblu narodowym oraz olimpijskim. Obiekt jest w pełni przygotowany na przyjęcie kadry narodowej, a obszerne trybuny, będące w stanie pomieścić do 624 widzów na miejscach siedzących, pozwolą również na organizowanie imprez kulturowych, okolicznościowych, bankietów oraz różnego rodzaju wystaw. Z dodatkowych udogodnień na terenie obiektu hali znajdziemy m. in. w pełni wyposażoną: siłownię, saunę, salę do squash’a, salę do aerobic’u oraz salę bokserską i sportów walki. Cały obiekt dostosowany jest do obsługi osób niepełnosprawnych. Obiekt prowadzony jest przez Stowarzyszenie "GRYF ARENA".

Na terenie gminy funkcjonuje pięć zespołów ogólnodostępnych boisk sportowych zrealizowane w ramach Programu "Moje Boisko - Orlik 2012". Cztery „Orliki” zlokalizowane są w mieście Gryfice, przy szkołach podstawowych nr 3 i 4 oraz Gimnazjum nr 2 i Liceum Ogólnokształcącym przy ul. Wałowej. Poza terenem miasta znajduje się jeden „Orlik”, przy Szkole Podstawowej w Trzygłowie.

Prze gminę Gryfice biegnie również szlak kajakowy Rzeki Regi. Należy on do najpiękniejszych szlaków kajakowych w Polsce i stanowi dużą wartość pod względem krajoznawczo- przyrodniczym. Prawie na całej jego długości brzegi rzeki porośnięte są lasami, co nadaje jej malowniczy charakter. Na terenie gminy Gryfice szlak kajakowy biegnie prze następujące miejscowości: Barkowo, Smolęcin, Lubin, Gryfice, Dziadowo, Skalin i Borzęcin. W ramach projektu pn. "Kajakiem do morza - stworzenie sieci przystani kajakowych wraz

196

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 197 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

z infrastrukturą towarzyszącą na rzece Redze, w 4 miejscowościach powiatu gryfickiego: Płotach, Gryficach, Trzebiatowie, Mrzeżynie", współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, na terenie miasta Gryfice powstała nowoczesna przystań kajakowa. Gryficka przystań usytuowana jest w parku w centrum miasta i jest to obiekt wielofunkcyjny, wyposażony w plac zabaw, nowoczesne boisko do koszykówki i siatkówki, miejsce do przechowywania i wodowania kajaków, pełny węzeł sanitarny oraz specjalne miejsce na grill i ognisko.

Na terenie obiektu działają różne kluby i odbywają się następujące zajęcia:

. III Ligii siatkówki, . Amatorskiej Liga Piłki Halowej FUTSAL, . Siłowni FITMAX (w tym możliwość skorzystania z masażu i sauny), . Klubu bokserskiego KNOCKOUT, . Centrum Tańa TOPTOYS (oferujące m.in. taniec dla dzieci, seniorów, fitness, akrobatyka itp.), . Zajęć ZUMBY, . Klubu Sportów i Sztuki Walki (karate dla dzieci i młodzieży, combat body dla kobiet, gimnastyka dla osób 50+, gimnastyka korekcyjna dla dzieci i młodzieży).

Na terenie Gminy Gryfice działają także inne kluby sportowe. Do najważniejszych należy zaliczyć m.in:  Miejski Klub Strzelectwa Sportowego „BASZTA” – Gryfice,  Miejski Klub Strzelectwa Sportowego „BASZTA” – Gryfice,  Klub Sportów Obronnych „BASZTA LOK” – Gryfice,  Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „LUKS” - Gryfice,  Ludowy Zespół Sportowy „BŁĘKITNI” – Trzygłów,  Powiatowy Ludowy Międzyszkolny Klub Sportowy „ CHROBRY ” – Gryfice,  Ludowy Klub Sportowy „ORZEŁ” – Prusinowo,  Klub Sportowy „RZEMIEŚLNIK” – Gryfice,  Miejski Klub Sportowy „ SPARTA ” – Gryfice,  Uczniowski Klub Sportowy „SZACH” – Gryfice,  Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „SPARTA” – Gryfice,  Klub Sportowy „MASTERS” – Gryfice,  Klub Rowerowy „GRYFLAND” – Gryfice,  Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „ORŁY Z JEDYNKI” – Gryfice,  Stowarzyszenie Siatkarskie „PLAS” – Gryfice,  Gryficki Klub Motocyklowy „GRYF” – Gryfice.

Tabela nr 54 Kultura Fizyczna, Sport i Rekreacja w Gminie Gryfice Wyszczególnienie 2010 2012

Kluby sportowe 10 7 Ilość członków 420 281 Ilość ćwiczących ogółem 393 275 Ilość ćwiczących mężczyzn 333 232 Ilość ćwiczących kobiet 60 43 Ilość ćwiczących do 18 lat 233 171 Ilość ćwiczących do 18 chłopcy 184 141 Ilość ćwiczących do 18 49 30 dziewczęta Sekcje sportowe 12 10 Trenerzy 1 5

197

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 198 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Instruktorzy sportowi 7 12 Inne osoby prowadzące zajęcia 19 5 sportowe Źródło: GUS baza danych 2012 rok

10. Pomoc Społeczna, Organizacje pozarządowe

Pomoc społeczna realizowana jest przez szereg instytucji i organizacji rozproszonych pod względem swoich siedzib na obszarze miasta i gminy. Główne działania w tym zakresie realizuje Ośrodek Pomocy Społecznej w Gryficach, który jest jednostką organizacyjną, gminy. Ośrodek działa na podstawie ustawy z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. Z 1998r. Nr 64 poz. 414 z póź. zm. ) oraz § 1 Uchwały Nr XII/74/90 Rady Narodowej Gminy i Miasta w Gryficach z dnia 27 kwietnia 1990r. i Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej. Celem Ośrodka jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne środki i możliwości. Zadania Ośrodka realizowane są przez udzielanie świadczeń z pomocy społecznej w formie pieniężnej, rzeczowej, usługowej i pracy socjalnej. Zakres działań Ośrodka realizowane jest w ramach dotacji Zakres działań Ośrodka realizowane jest w ramach dotacji przekazywanych za pośrednictwem Urzędu Miejskiego w Gryficach z dwóch źródeł: . z budżetu państwa, . z budżetu gminy. Do zadań własnych gminy należy:  udzielenie schronienia, zapewnienia posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym,  przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych,  przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych,  przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych,  opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne,  przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego,  organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych,  dożywianie dzieci,  sprawianie pogrzebu,  praca socjalna,  kierowanie do Domów Pomocy Społecznej,  przyznawanie i wypłacanie dodatków mieszkaniowych,  przyznawanie i wypłacanie stypendiów szkolonych.

Do zadań zleconych należy:  przyznawanie i wypłacanie zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, zasiłków pielęgnacyjnych, świadczeń pielęgnacyjnych, specjalnych zasiłków opiekuńczych, jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, zasiłków dla opiekunów, świadczeń z funduszu alimentacyjnego,  specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi,  przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną.

198

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 199 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Na terenie miasta Gryfice działa Dom Pomocy Społecznej, który także jest samodzielną jednostką budżetową. Dom zapewnia mieszkańcom całodobową opiekę oraz zapewnia usługi z zakresu:

 potrzeb bytowych – zapewniając miejsce zamieszkania, wyżywienie, odzież i obuwie oraz utrzymanie czystości,  opiekuńcze - polegające na udzielaniu pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, pielęgnacji i załatwianiu spraw osobistych,  umożliwienia udziału w terapii zajęciowej,  nawiązaniu, utrzymaniu i rozwijaniu kontaktów z rodziną, i środowiskiem;  podnoszenie sprawności i aktywizowanie mieszkańców poprzez korzystanie z biblioteki, czytanie prasy codziennej, a także zapewnieniu przestrzegania praw mieszkańców oraz dostępności do informacji o tych prawach, a w szczególności zapoznanie z przepisami dotyczącymi domów pomocy społecznej;  działaniu zmierzającym do usamodzielnienia mieszkańca w miarę jego możliwości oraz umożliwienie podjęcia pracy, szczególnie mającej charakter terapeutyczny.

W mieście Gryfice swoją placówkę ma również Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, które jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej, utworzoną na mocy uchwały Rady Powiatu Gryfickiego Nr V/17/99 z dnia 22 stycznia 1999 roku i działającą na podstawie ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku (Dz.U. Nr 64 poz.593 z późn. zm.). Podstawowym celem działalności PCPR jest udzielanie pomocy społecznej o zasięgu ponad gminnym: dzieciom, rodzinom, osobom starym, chorym i niepełnosprawnym. Do zadań PCPR w szczególności należy:

. opracowywanie powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych; . organizowanie i prowadzenie usług o określonym standardzie w pomocy domach pomocy społecznej o zasięgu ponad gminnym, organizowanie mieszkań chronionych oraz kierowanie osób ubiegających się o przyjęcie do domów pomocy społecznej; . organizowanie i prowadzenie specjalistycznego poradnictwa, w tym poradnictwa rodzinnego dla rodzin naturalnych i zastępczych oraz terapii rodzinnej; . prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej; . zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców oraz dzieciom niedostosowanym społecznie, w szczególności poprzez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno - opiekuńczych, placówek opiekuńczo - wychowawczych, w tym ognisk wychowawczych, świetlic i klubów środowiskowych o zasięgu ponad gminnym dla dzieci i młodzieży; . finansowanie powiatowych ośrodków wsparcia, w tym dla osób z zaburzeniami psychicznymi; . tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie; . organizowanie opieki w rodzinach zastępczych oraz udzielanie pomocy pieniężnej częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci; . podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności; . współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej, zawodowej tych osób; . dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych.

199

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 200 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

Ponadto na terenie miasta Gryfice funkcjonuję Schronisko dla bezdomnych mężczyzn prowadzone przez Fundację „Instytut św. Brata Alberta” i oferujące 25 miejsc noclegowych. Przy schronisku działa również jadłodajnia.

Tabela nr 55 Placówki Stacjonarne Pomocy Społecznej w Gminie Gryfice Wyszczególnienie Rok 2012

Placówki stacjonarnej pomocy społecznej 3 z filiami Filie placówek 2 Domy Pomocy Społecznej 1

Liczba miejsc w placówkach 145

Mieszkańcy placówek w tym: 146

Mieszkańcy - osoby bezdomne 30

Mieszkańcy – przewlekle somatycznie chorzy 116

Miejsca w noclegowniach, domach i 29 schroniskach dla bezdomnych

Bezdomni w noclegowniach, domach i 30 schroniskach dla bezdomnych

Źródło: GUS baza danych 2012 rok

Tabela nr 56 Świadczenia Pomocy Społecznej w Gminie Gryfice Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012

Gosp.dom. korzystające z 954 1 119 1 083 1 144 pomocy społecznej Osoby w gosp.dom. korzystające z pomocy 2 164 2 424 2 288 2 973 społecznej Udział osób w gosp.dom. korzystające z pomocy 11,3% 11,3% 11,3% 12,3% społecznej Źródło: GUS baza danych 2012 rok

Jak pokazuje powyższa tabela ilość osób korzystających ze świadczeń Pomocy Społecznej z roku na rok rośnie, co może świadczyć o ubożeniu społeczeństwa Gryfic. W stosunku do roku 2009 ilość gospodarstw domowych korzystających z Pomocy Społecznej wzrosła o 190, zaś ilość osób o 809 osób.

Tabela nr 57 Świadczenia Rodzinne w Gminie Gryfice Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012

Rodziny otrzymujące zasiłki rodzinne dla dzieci 1 609 1 512 1 463 1 387 Dzieci, na które rodzice otrzymują zasiłki rodzinne 2 940 2 720 2 638 2 484 Dzieci w wieku do lat 17, na które rodzice 2 360 2 197 2 096 1 928 otrzymują zasiłki rodzinne Udział dzieci w wieku do lat 17, na które rodzice otrzymują zasiłki rodzinne w ogólnej liczbie dzieci 50 % 47,4 % 45,9 % 42,3 % w tym wieku Kwoty świadczeń rodzinnych 7 629 8 830 tyś 8 997 tyś 8 900 tyś

200

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 201 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

tyś zł zł zł zł Kwoty zasiłków rodzinnych (wraz z dodatkami) 4 050 4 457 tyś 4 230 tyś 3 964 tyś tyś zł zł zł zł Kwota zasiłków pielęgnacyjnych 3 026 3 541 tyś 3 625 tyś 3 584 tyś tyś zł zł zł zł Źródło: GUS baza danych 2012 rok

Jeśli chodzi o świadczenia rodzinne to w tym przypadku odnotowano spadek ilości gospodarstw domowych oraz ilości samych dzieci otrzymujących świadczenia rodzinne.

Wydatki z budżetu gminy na pomoc społeczną w latach 2002-2012

Na pomoc społeczną 2012 roku budżet gminy wydał ok. 29%, zaś dziesięć lat wcześniej było to tylko 14%. Równie znacząco wzrosły wydatki na kulturę fizyczną tj. ok. dziewięciokrotnie, spadły za to wydatki na gminną służbę zdrowia.

Tabela nr 58 Wybrane kategorie wydatków z budżetu gminy Wyszczególnienie Rok 2002 Rok 2002 Rok 2012 Rok 2012 w tyś. zł w % w tyś. zł w % Ogółem wydatki z budżetu 30 103,9 100 64 177,0 100 gminy Na pomoc społeczną 4 317,4 14,3 18 396,4 28,7

Ochronę zdrowia 356,2 1,2 493,2 0,8

Kulturę fizyczną i sport 142,3 0,5 2 851,0 4,4 Źródło: Rocznik Statystyczny 2013

Ponadto na terenie gminy działają liczne organizacje pozarządowe, które zrzeszają i wspierają różne grupy społeczne, są to:

1. Związki seniorskie:  Związek Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych,  Związek Sybiraków,  Związek Żołnierzy Wojska Polskiego Koło Nr 24,  Związek Żołnierzy Wojska Polskiego Koło Nr 35,  Polski Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów Oddział w Gryficach ,  Związek Inwalidów Wojennych ,  Stowarzyszenie Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę w Gryficach ,

2. Związki Społeczne:  Związek Drużyn ZHP "Rega" ,  Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych "Uśmiech" ,  Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe Oddział w Gryficach ,  Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania GRYFLANDIA ,  Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich ZIEMIA GRYFICKA ,  Stowarzyszenie Coachów i Doradców Personalnych ,  Stowarzyszenie Wspólny Samorząd ,

3. Związki Resortowe  Zrzeszenie Rejonowe Pszczelarzy ,  Koło Łowieckie DZIK ,

201

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 202 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

 Polski Związek Filatelistów Zarząd Okręgu Zachodniopomorskiego w Szczecinie Koło Nr 3 Gryfice- Miasto,  Gminny Klub Ligi Ochrony Przyrody dla Dorosłych Gryfice .

4. Związki Zawodowe:  Związek Nauczycielstwa Polskiego ,  NSZZ "SOLIDARNOŚĆ" ,  OPZZ . Gmina Gryfice mając na uwadze zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców oraz uznając rolę aktywności obywatelskiej w rozwiązywaniu problemów społeczności lokalnej realizuje długookresową współpracę z organizacjami pozarządowymi oraz z podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

w oparciu o corocznie uchwalany Program współpracy Gminy Gryfice z organizacjami pozarządowymi. Program ten realizowany jest w formie:  zlecania podmiotom Programu realizacji zadań publicznych wraz z przekazaniem dotacji na ich sfinansowanie lub dofinansowanie w trybach przewidzianych ustawą lub przepisami szczególnymi,  wzajemnego informowania się o planowanych kierunkach działalności i realizowanych zadaniach, w szczególności poprzez publikowanie informacji na stronach internetowych gminy,  konsultowania z podmiotami Programu, projektów aktów normatywnych dotyczących sfer współpracy poprzez udostępnianie projektów tych aktów na stronach internetowych gminy i na tablicy ogłoszeń,  użyczanie bądź wynajmowanie na preferencyjnych warunkach lokali i budynków komunalnych oraz udostępnianie lokali na spotkania podmiotów prowadzących działalność pożytku publicznego,  prowadzenia wspólnych przedsięwzięć, np. organizacja imprez okolicznościowych, kulturalno - promocyjnych, sportowych,  bezpośredniego finansowania części wydatków związanych z organizacją różnych przedsięwzięć oraz przygotowania zaproszeń, dyplomów, podziękowań.

W roku 2014 gmina przeznaczyła około 450 tyś. Zadaniami priorytetowymi Programu w roku 2014 są:  wspieranie działań o zasięgu lokalnym na rzecz upowszechniania kultury oraz wspomaganie działań związanych z remontami i konserwacją zabytków,  wspieranie działań podejmowanych w zakresie ochrony środowiska, przyrody i edukacji ekologicznej oraz ochrony zwierząt,  wspieranie przedsięwzięć artystycznych o charakterze regionalnym,  wspieranie działań na rzecz osób w wieku emerytalnym, kombatantów i osób represjonowanych,  wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej i sportu poprzez organizowanie zajęć, współzawodnictwa i imprez z zakresu kultury fizycznej oraz rekreacji dla mieszkańców Gminy,  promowanie walorów turystycznych regionu,  działania w zakresie profilaktyki antyalkoholowej i związanej z uzależnieniami,  wspieranie działań na rzecz promocji zdrowia,  wspieranie osób niepełnosprawnych,  w zakresie pomocy społecznej; pomoc w zapewnieniu zakwaterowania i wyżywienia osobom bezdomnym oraz przeciwdziałanie ubóstwu,  działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami – współpraca

202

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 203 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

 z miastami partnerskim

11. Służba zdrowia

Na terenie miasta i gminy Gryfice większość zadań w zakresie ochrony zdrowia spoczywa na administracji samorządowej. Zalicza się do niej prowadzenie lecznictwa zamkniętego, przychodni, transportu sanitarnego oraz profilaktyki zdrowotnej. Na terenie Gryfic od lat 80-tych funkcjonuje Zachodniopomorski Szpital Specjalistyczny w Gryficach, który udziela świadczeń o II poziomie referencyjności dla ludności gmin: Gryfice, Płoty, Trzebiatów, Brojce, Karnice, Rewal, Łobez, Resko, Dobra Nowogardzka, Węgorzyno, Radowo Małe, Nowogard, Osina, Kamień Pomorski, Golczewo, Międzyzdroje, Wolin, Dziwnów, Świerzno i Świnoujście. Szpital działa w ramach Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej (SPZZOZ) w Gryficach, którego organem tworzącym i sprawującym nadzór jest Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego w Szczecinie. W skład Zespołu oprócz Szpitala wchodzą: Przychodnia Przyszpitalna w Gryficach, Szpital w Resku i Przychodnia w Łobzie. Szpital w Gryficach położony jest w kompleksie leśnym na skraju miasta i dysponuje 450 łóżkami. W oparciu o posiadaną bazę lokalową (6 sal operacyjnych, 3 zabiegowe), wysokiej klasy specjalistów i zaplecze diagnostyczne, spełnia wszystkie wymogi Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych dla terenu o promieniu ponad 50 km, a dzięki przyszpitalnemu lądowisku dla śmigłowców, również o dalszym zasięgu. Jednostka prowadzi działalność leczniczo- zapobiegawczą w następujących jednostkach:  Oddział Chorób Wewnętrznych z pododdziałami: intensywnego nadzoru kardiologicznego, gastroenterologicznym, diabetologicznym, gruźlicy i chorób płuc, endoskopowy, bronchoskopii oraz pracownia EKG i prób wysiłkowych i pracownia pulmonologiczna;  Oddział Chirurgiczny z pododdziałami: chirurgii dziecięcej, chirurgii onkologicznej, urologicznym;  Oddział Neurochirurgiczny;  Oddział Ginekologiczno-Położniczy i Patologii Ciąży;  Oddział Pediatryczny z pododdziałami: alergologii dziecięcej, gruźlicy i chorób płuc dla dzieci, onkologii dziecięcej, neurologii dziecięcej;  Oddział Neonatologiczny;  Oddział Intensywnej Terapii i Anestezjologii;  Oddział Neurologiczny z pododdziałem udarowym klasy A;  Oddział Okulistyczny;  Oddział Otolaryngologiczny z pododdziałem alergologicznym;  Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej.  Oddział Rehabilitacyjny z pododdziałami: rehabilitacji narządu ruchu, rehabilitacji neurologicznej; rehabilitacji dziennej; rehabilitacji pulmonologicznej;  Dział Rehabilitacji z pracowniami: fizykoterapii, kinezyterapii, hydroterapii, parafinoterapii;  Oddział Psychiatryczny z pododdziałami: leczenia zaburzeń nerwicowych i detoksykacji.  Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu;  Zachodniopomorskie Centrum Leczenia Ciężkich Oparzeń i Chirurgii Plastycznej z pododdziałem intensywnej terapii;  Szpitalny Oddział Ratunkowy;  Izba Przyjęć Szpitala;

203

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 204 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

 Stacja Dializ;  Centralny Blok Operacyjny;  Centralna Sterylizacja.

Ponadto przy szpitalu działa Przychodnia Specjalistyczna oferująca leczenie w zakresie 50 poradni różnych specjalności oraz 5 zakładów diagnostycznych. SPZZOZ w Gryficach współuczestniczy również w realizacji badań naukowych i rozwojowych. W ostatnich latach Zespół zrealizował szereg inwestycji, m.in. budowę lotniska dla helikopterów oraz spalarni w Gryficach, remont szpitala w Resku i przychodni w Łobzie, mających na celu modernizację istniejących ośrodków. W chwili obecnej Zespół realizuje projekt p.n. „Rozbudowy sieci szerokopasmowej dla jednostek medycznych Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Gryficach w celu stworzenia usługi nowej generacji NGA”. Dzięki temu przedsięwzięciu wszystkie placówki SPZZOZ w Gryficach będą mogły przesyłać w bardzo krótkim czasie duże ilości danych zarówno między sobą, jak i wykonywać zdalne konsultacje ze specjalistycznymi szpitalami z całej Europy. Jest to kolejny krok naprzód, jaki SPZZOZ w Gryficach wykona w celu świadczenia usług z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii.

W oparciu o kadrę szpitala funkcjonuje na terenie gminy Gryfice kilkadziesiąt indywidualnych praktyk lekarskich oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą z zakresu specjalistycznych usług pielęgniarskich. Są również liczne gabinety stomatologiczno-protetyczne, ginekologiczno-położnicze, pediatryczne, okulistyczne itp. Ponadto działającą Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, z których do najważniejszych należy zaliczyć:  NZOZ – Rodzinny. Poradnia Lekarzy Rodzinnych,  „Wita-Med” - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej,  Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Centrum Medycyny Rodzinnej  Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "stom-Gryf"  Niepubliczny Specjalistyczny Zakład Opieki Zdrowotnej "ALERGO-MED"  Zakład Opieki Zdrowotnej Pielęgniarek Środowiskowo - Rodzinnych "MIL - MED"  Filia Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Szczecinie.

Na terenie miasta Gryfice działa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, której celem jest udzielanie dzieciom, od momentu urodzenia i młodzieży pomocy psychologiczno- pedagogicznej, w tym pomocy logopedycznej oraz pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a także udziela rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej związanej z wychowaniem i kształceniem dzieci i młodzieży, a także wspomaga przedszkola, szkoły i placówki w zakresie realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

W Gryficach znajduje się 6 aptek i punktów aptecznych. Na terenie gminy Gryfice działają również liczne stowarzyszenia zrzeszające i wspierające osoby chore, są to:  Stowarzyszenie Kobiet Po Mastektomii "AMAZONKI"  Polski Związek Głuchych w Gryficach  Związek Niewidomych w Gryficach  Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym w Gryficach  Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Koło Nr 4 w Gryficach  Polski Czerwony Krzyż Klub Honorowy Dawców Krwi przy PKS sp. z o.o. w Gryficach  Gryfickie Stowarzyszenie Klub Abstynenta "REGA"

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Gryficach, prowadzi m.in. Warsztat Terapii Zajęciowej (WTZ). WTZ jest placówką pobytu dziennego i obejmuje rehabilitacją 51 uczestników. Warsztat terapii zajęciowej przeznaczony jest dla osób niepełnosprawnych powyżej 18 roku życia, które mają orzeczony znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności i posiadają wskazanie do terapii zajęciowej. Zajęcia w placówce odbywają się w dziewięciu sprofilowanych pracowniach: pracownia ceramiczna,

204

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 205 STRATEGIA GMINY GRYFICE 2005-2024 Część III Raport o stanie gminy…

pracownia dziewiarsko-krawiecka, pracownia gospodarstwa domowego, pracownia komputerowo – poligraficzna, pracownia plastyczna, pracownia prac w papierze, pracownia stolarska, pracownia umiejętności zawodowych , pracownia wikliny. Dodatkowymi formami, z których korzystają podopieczni Warsztatu są kółka zainteresowań: kółko taneczne, kółko muzyczne, kółko fotograficzne, kółko teatralne, kółko wędkarskie. Ośrodek skupia się głównie na doskonaleniu sprawności samoobsługowej i ruchowej pozwalające na uzyskanie niezależności w zaspokojeniu podstawowych potrzeb życia codziennego. Kształcenie umiejętności prawidłowego zachowania się

w kontaktach międzyludzkich, komunikowania się w miejscach użyteczności publicznej, bezpiecznego poruszania się po ulicach oraz korzystania ze środków komunikacji publicznej. Rozwój zainteresowań oraz przygotowanie do aktywnego i twórczego spędzania czasu wolnego.

205

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 206 Uzasadnienie Strategia Rozwoju Gminy Gryfice na lata 2005-2024 została przyjęta Uchwałą Nr VI/47/2015 Rady Miejskiej w Gryficach z dnia 25 lutego 2015 r. i jest podstawowym narzędziem wyznaczającym cele i kierunki działań ważne dla dalszego zrównoważonego rozwoju Gminy Gryfice. Mając na uwadze to, że terminy realizacji zadań uległy przesunięciu, co wynika z harmonogramu konkursów ogłaszanych w ramach konkursów z funduszy europejskich proponuje się przyjęcie powyższej uchwały.

Burmistrz Gryfic

Andrzej Szczygieł

Id: 2429FC94-66AB-494A-9505-E61A3ADB0D40. Podpisany Strona 1