Jazz Vakman Bugelspeler En Converseren in Trompettist Ack Van Rooyen (90) Nam De Afgelopen Dagen Met Muziek Leer Je Pas Het Metropole Orkest Een Nieuwe Plaat Op
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
cultuur&media Jazz Vakman Bugelspeler en Converseren in trompettist Ack van Rooyen (90) nam de afgelopen dagen met muziek leer je pas het Metropole Orkest een nieuwe plaat op. Als een ode aan zijn als je ouder wordt ruim zeventigjarige jazzcarrière en die van Ack van Rooyen (90) met zijn bugel, ‘de altviool bij de strijkers’. ‘Een mooie dame, toch? De klank is zo warm en rond!’ zijn overleden broer Jerry. ‘Het is steeds dezelfde vragen. Dan zeg ik: Met zijn bugel en trompet zag hij zo- saxofoon toegewezen, maar “daar op mijn website, daar staat alles al wat de hele wereld: hij woonde jaren Volgens de jury zaten te veel kleppen op”, vond hij. waarschijnlijk mijn op. Maar nee, nee, ze willen het zelf in Parijs, Berlijn, Stuttgart en Keu- Hij moest en zou uiteindelijk die bu- doen.” len. Hij soleerde in talloze interna- van de Buma Boy gel hebben. Waarom? “Ja… het is laatste grote album.’ Voor alle duidelijkheid: Van Rooy- tionale jazzorkesten: het Aimé Ba- Edgar Prijs is toch net een mooie dame?” Hij en is allesbehalve een brompot. Een relli Orchestra bijvoorbeeld. Of de lacht. “De klank is zo warm en grapje met zijn zachte, licht broze WDR Big Band. Het Clark Terry Or- Van Rooyen de rond!” stem of een guitige lach ligt steeds chestra. Hij deelde het podium met belichaming van “De bugel is als de altviool bij de op de loer. Als de fotograaf in de de groten der aarde: Miles Davis, strijkers, hij is minder strijdvaardig woonkamer ‘een mooi plekje heeft Dizzy Gillespie en Joe Evans. de Nederlandse dan de trompet. De trompet vraagt gevonden’ voor een foto, zegt de Volgens de jury van de Buma Boy jazzgeschiedenis erom de oorlog mee in te gaan.” Hij interview Frank Hettinga trompettist droogjes: “Ja, zeker een Edgar Prijs is hij in zekere zin de beli- imiteert een daverende trompet- foto Phil Nijhuis mooi plekje, maar daar slaap ik al.” chaming van de Nederlandse jazzge- mars. “Tatatata! Weet je wel. Ik heb Van Rooyen slaapt beneden sinds schiedenis. Uit het juryrapport: ook mijn hele leven trompet ge- zijn vrouw, de Amerikaanse zange- “Zijn bijdrage als solist aan de Neder- speeld, maar als ik moet soleren, dan he older I get, res Barbara Field, vorig jaar maart landse jazzorkesten leest als een pak ik toch altijd de bugel.” the better I overleed. Hij mist haar ongelooflijk, overzicht van grote jazzensembles ‘Het was de Na een aarzeling noemt hij zich- was.’ De prik- het verlies is nog erg vers. Ack en waarin traditie en vakmanschap op zelf zachtmoedig, niet zo strijdvaar- kelende Barbara waren meer dan zestig jaar handen worden gedragen: The Ram- Tweede dig. Zijn bescheiden karakter is ook spreuk hangt samen. Toch moet hij grinniken als blers, The Skymasters, The Hague Wereldoorlog. terug te horen in zijn lyrische speel- in een klein hij de woorden van jazzmusicus Jazz Project, The Netherlands Con- stijl, oordeelde het juryrapport. Met lijstje tussen Kenny Wheeler aanhaalt: “That must cert Jazz Band, het Dutch Jazz Or- We moesten zorgvuldig uitgekozen noten. Hel- kunstwerken be the longest marriage in jazz.” chestra en het Metropole Orkest.” wachten tot er der. Elegant. Subtiel. Ingetogen. in Ack van Beneden weet hij zich omringd Zonder effectbejag. “Daar is alles al Rooyens ser- door talloze foto’s van Barbara. En Een mooie dame een instrument mee gezegd.” rTe. Het is een mooie knipoog naar de niet te vergeten: zijn platenspeler en Als jonge tieners gingen broers Jerry vrijkwam.’ plots aangewakkerde belangstelling instrumenten. Een contrabas, een en Ack, geboren op Oudjaarsdag Bebop in Batavia voor zijn ruim zeventigjarige carriè- piano. En op de kruk zijn bugel, spe- 1928 en Nieuwjaarsdag 1930, bij het Op zijn zestiende, in 1946, reisde hij re. Onlangs won de negentigjarige ciaal voor hem gemaakt door instru- Haagse orkest. Daar was het overi- samen met zijn broer Jerry naar Ne- musicus de Buma Boy Edgar Prijs, de mentmaker Hub van Laar. Met de gens niet direct een uitgemaakte derlands-Indië, als lid van het orkest belangrijkste jazzprijs van Neder- bugel heeft hij al zeventig jaar een zaak dat Ack de bugel zou krijgen. Tom van der Stap en zijn Witte Ra- land. verbintenis. Want Van Rooyen blaast “Het was de Tweede Wereldoorlog. ven. “Daar zaten we vlak achter de De hernieuwde aandacht is over- nog altijd, bijna elke dag. Tot de coro- We moesten wachten tot er een in- frontlinie, overal waar de Nederland- donderend, zegt hij, buiten in zijn nacrisis trad hij nog op met jonge strument vrijkwam doordat iemand se troepen doorstootten, traden we tuin in het Haagse Statenkwartier. muzikanten. Zijn workshops aan het overleed. Of als iemands vrouw het op voor de soldaten, met muziek “Soms zelfs behoorlijk te veel. Al die Haagse conservatorium geeft hij nu niet meer uithield.” geïnspireerd op Glenn Miller. We jazzbladen uit het land. Met vaak online. Eerst kreeg Van Rooyen een alt- hadden geen idee hoe gevaarlijk het TROUW ZATERDAG 22 AUGUSTUS 2020 klassiek Peter & zo van der Lint Wie, wat, waar, wanneer en waarom? et vijf vragen in kloeke kapitalen begon het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO) donderdagavond zijn nieuwe sei- zoen. ‘WHO, WHAT, WHERE, WHEN, M WHY?’ heette het welluidende stuk dat het orkest bij Jacob ter Veldhuis – in Angelsaksische lan- den beter bekend als JacobTV – besteld had. Volgens de componist is het een reflectie op de huidige tijden, waarin hij probeert zijn ‘verwarring en sprakeloosheid over onze tijd en over een wereld vol complexe ecologi- sche, politieke, sociale, culturele, humanitaire en eco- nomische vraagstukken te verklanken’. Ik kom zo in- houdelijk terug op die compositie, maar de vragen in de titel ervan zijn deels natuurlijk ook van toepassing op het KCO zelf. Dat begint het aangepaste seizoen in zeer onzekere tijden in zijn omgebouwde thuishaven, het Concertgebouw. Er hoeft maar dít te gebeuren of ook het Concertgebouw zal – net als deze week de Bijenkorf – zijn deuren moeten sluiten. En buiten dat – het orkest heeft na twee jaar nog steeds geen opvolger voor de ontslagen chef-dirigent Daniele Gatti, heeft geen algemeen directeur (David Ba- zen neemt die functie zolang waar) én heeft geen artis- tiek directeur na de pensionering van Joel Fried afgelo- pen juni. Who, what, where, when and why indeed! We gaan er maar van uit dat een en ander, ondanks al die andere problemen, snel zijn beslag gaat krij- gen. Een kleine aanwijzing Andris Nelsons is wellicht dat Andris Nel- komt vijf keer sons volgende week maar liefst vijf keer het KCO dirigeren – dat komt dirigeren. Op het zou een hint programma staat Rachma- kunnen zijn ninovs Tweede symfonie. De naam van Nelsons wordt het vaakst genoemd als mogelijke nieuwe chef- eigenlijk was, maar als je zo jong Van Rooyen studeerde datzelfde jaar muzikant om opnieuw samen te dirigent van het KCO. Dat hij een kleine week in Am- bent… voor ons was het een com- ook cum laude af aan het conserva- werken. Deze week waren de opna- sterdam zal zijn, betekent dat er live overleg met hem pleet avontuur.” torium en sloot zich als tiener ‘tus- mes van de plaat die in december kan zijn. Of misschien is dat overleg al geweest en kan “In Batavia maakten we vrienden sen die oude heren’ aan bij het Gel- wordt gepresenteerd. “Het is eigen- ik in mijn column van volgende week stilstaan bij de die op het Amerikaanse consulaat ders Orkest. Maar na zijn militaire lijk een ode aan mijn broer en mij. nieuwe, achtste chef-dirigent van het Concertgebouw- werkten. Zij hadden van die V-discs dienst kon hij niet anders dan zich De meeste composities zijn van Jer- orkest. waar de muziek van Amerikaanse terugtrekken. De jazz, de bebop riep. ry. We spelen stukken van toen en Zover is het nog niet. Een paar van Nelsons’ concer- bigbands op stond. En bebop.” Voor “Ik wilde met mijn jongens optre- nu. Ja, leuk hè. Het is waarschijnlijk ten zijn besloten, omdat het orkest graag de mensen wil het eerst kwamen ze in aanraking den: met mijn broer Jerry, met Wes- mijn laatste grote album.” bedanken die hun kaarten of abonnementen voor al die met de complexe ritmes en harmo- sel Ilcken, Toon van Vliet, Cees See, Van een pensioen moet hij niks geannuleerde concerten hebben gedoneerd. Zij waren nieën van Dizzy Gillespie, Charlie Rob Pronk en Rob Madna.” weten. “Ik kan het nog goed bijhou- ook afgelopen donderdag uitgenodigd. Een mooi gebaar Parker. Broer Jerry, in 2009 overleden, den, ik speel natuurlijk niet meer zo- van het orkest. Na een korte toespraak van ad interim “We wisten niet wat we hoorden, wierp zich op tot arrangeur, compo- als toen ik dertig was. Maar je krijgt directeur Bazen weerklonk een luid en duidelijk ‘Bravo!’ mijn broer en ik, we probeerden het nist. “Jerry was een interessante ke- een andere kwaliteit als je ouder in de zaal. Wat wil men graag naar het oude normaal. te ontleden, op te schrijven en na te rel, hij was helderhorend. Hij schreef wordt. Rijper, belééfder. Je leert din- Maar in de nieuwe opstelling van de zaal passen maar spelen. Wat natuurlijk niet lukte. zo de muziek over van de grammo- gen weg te laten, overbodige noten. 350 mensen en dat zorgt voor een onwerkelijke sfeer, Nee. Bebop heeft misschien een wat foonplaat. Hij zag het orkest voor Als je meer weglaat, dan krijgt wat je een andere akoestiek en een meer dan grote onwennig- onfortuinlijke naam, maar het is zich, hoorde de muziek. Schrijven, speelt meer waarde.” heid. zeer hoogwaardige muziek.” arrangeren, dat was zijn leven. We “Het laatste wat je leert als musi- zijn eigenlijk altijd samen opgetrok- cus is: wat hoor je van de andere mu- aar het stuk van Ter Veldhuis zette de oren en Tiener tussen de oude heren ken.