Rynek nieruchomości komercyjnych w Polsce 2 2014 RYNEK NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH W POLSCE KOMERCYJNYCH NIERUCHOMOŚCI • RYNEK NR 2 2014 •PROPERTY MAGAZINE

E N G L IS H V E R S IO N str. 50 REKORD ZA REKORDEM CZYLI ROK WIELKICH TRANSAKCJI

Gra o najemców, gra o przetrwanie

Call center to za mało

Jak polskie miasta walczą o inwestorów?

Centra handlowe | Biura| Magazyny | Hotele

spis treści

TRANSAKCJE REKORD ZA REKORDEM, CZYLI ROK WIELKICH TRANSAKCJI Optymizm deweloperów realizujących kolejne biurowce, centra handlowe, obiekty 25 lat minęło logistyczne i hotele, wynika z wiary, że na polskich nieruchomościach wciąż można dobrze zarobić str. 4

INWESTYCJE JAK POLSKIE MIASTA WALCZĄ O INWESTORÓW? Sukces branży usług dla biznesu w Krakowie czy we Wrocławiu pokazał, że warto się postarać str. 8

MAGAZYNY INWESTORZY, PRZENOŚCIE MAGAZYNY DO POLSKI Czy branża logistyczno-magazynowa w Polsce powtórzy sukces BPO? str. 14

BIURA Nowoczesny rynek nieruchomości komercyj- GRA O NAJEMCÓW, GRA O PRZETRWANIE Na głowy hurraoptymistów powoli zaczyna się wylewać wiadro zimnej wody str. 18 nych nad Wisłą ma już 25 lat. Był to bardzo gorący i pracowity okres, a żeby uzmysłowić BPO CALL CENTER TO ZA MAŁO sobie, jak duży skok dokonał się w tym czasie, W branży BPO pracuje już więcej osób niż w górnictwie str. 22 wystarczy spojrzeć na panoramę Warszawy. HOTELE SZPITAL EUROPY Pałac Kultury i Nauki przestał być samotnym królem stołecz- Polska dołączyła do krajów postrzeganych jako jedna z najciekawszych nych wysokościowców i choć wciąż pozostaje najwyższym budyn- destynacji na turystyczno-medycznej mapie świata str. 26 kiem, to wkrótce może zostać zdetronizowany. Ale nowoczesne biurowce i centra handlowe, luksusowe hotele oraz potężne centra CENTA HANDLOWE logistyczno-magazynowe na dobre wpisały się w krajobraz całej KONIEC ERY EVENTÓW... DLA WSZYSTKICH Polski. Co jednak najważniejsze – w tym czasie rynek nieruchomo- Wywiad z Agnieszką Mielcarz, dyrektor Działu Retail Asset Management ści komercyjnych w Polsce osiągnął pozycję niekwestionowanego firmy Knight rankF str. 30 lidera w regionie Europy Środkowo-Wschodniej oraz istotnego gracza na światowej mapie inwestycji. ARCHITEKTURA Nie oznacza to jednak, że możemy już spocząć na laurach. ERA WOLSKIEGO CITY Aby utrzymać pozycję lidera, wciąż potrzebne są zmiany, które Czy wysyp inwestycji biurowych na warszawskiej Woli sprawi, w jeszcze większym stopniu będą budować atrakcyjność inwe- że dzielnica ta zmieni się w monokulturowy Służewiec? str. 32 stycyjną Polski w skali światowej. Jak tego dokonać, gdzie tkwią mocne, a gdzie słabe strony rynku nieruchomości komercyj- WYRÓŻNIJ SIĘ ALBO ZGIŃ nych nad Wisłą? To pytania, na które będą szukać odpowiedzi Biura przechodzą prawdziwą rewolucję, bo firmy oczekują oryginalnej uczestnicy tegorocznej, IV edycji konferencji Property Forum i stymulującej do pracy przestrzeni str. 38 – największej imprezy dedykowanej temu sektorowi w Polsce. HIGH-TECH = EKO Skala wydarzenia, czyli blisko 100 prelegentów, 1000 uczest- Im bardziej zaawansowany technologicznie obiekt komercyjny, ników i 18 sesji tematycznych w ciągu dwóch dni konferencji, tym bardziej pożądany przez najemców i fundusze inwestycyjne str. 42 odzwierciedla potrzebę merytorycznego dialogu w branży.

THE ENGLISH VERSION str. 48 Z życzeniami miłej lektury, Małgorzata Burzec-Lewandowska Robert Posytek TOP 400 ZESTAWIENIE NAJWIĘKSZYCH NAJEMCÓW CENTRÓW HANDLOWYCH W POLSCE str. 58 www.PROPERTYNEWS.pl

Małgorzata Burzec-Lewandowska, WYDAWCA: PTWP SA [email protected] Katowice Business Point ul. P. Ściegiennego 3, Robert Posytek, [email protected] 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77 Joanna Budzaj, [email protected] Cezary Szczepański, [email protected] REDAKCJA: www.propertynews.pl Anna Liszka, [email protected] 00-695 Warszawa, ul. Nowogrodzka 47a,

OPRACOWANIE: Emilia Wiśniewska, [email protected] tel. 22/ 550 69 19, fax 22/ 550 69 01 transakcje

Rekord za rekordem, czyli rok wielkich transakcji

Rynek nieruchomości komercyjnych nad Wisłą kwitnie. Optymizm deweloperów realizujących kolejne biurowce, centra handlowe, obiekty logistyczne i hotele, wynika z wiary inwestorów w to, że na polskich nieruchomościach można dobrze zarobić.

I półroczu br. wartość transakcji na polskim rynku nieruchomości komercyjnych wyniosła ok. 1,42 mld euro. To najlepszy wynik od 2007 r. i jednocześnie o 40 proc. lepszy rezultat niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Eksperci szacują, że doW końca roku wartość zamkniętych umów kupna-sprzedaży może osiągnąć nawet 4 mld euro. Co najciekawsze, już nie tylko centra handlowe i biurowce w Warszawie kuszą zagraniczne fundusze. Ich aktywność po- kazuje, że dobrym produktem inwestycyjnym są także biurowce w miastach regionalnych, obiekty magazynowe i hotele, które do tej pory odpowiadały za niewielki kawałek z miliardowego tortu transakcji w Polsce. I tak w każdym sektorze nieruchomości komercyjnych mie- liśmy do czynienia z transakcją, która zasługuje na miano „spektakularnej”. Dominująca pozycja w regionie Na Polskę przypada ok. 50 proc. wszystkich transakcji zrealizo- wanych w regionie CEE w I połowie 2014 roku. Następne są Czechy z udziałem około 25 proc. i Rumunia osiągająca wynik na poziomie ok. 15 proc. Największą popularnością w Polsce wśród inwestorów cieszy się sektor biurowy, który zanotował wynik na poziomie ok. 732 mln euro, a następnie sektory han- dlowy – 370 mln euro i magazynowy – 320 mln euro. Siłą naszego rynku jest stabilna gospodarka, dostępność źródeł finansowania oraz bogaty wachlarz ciekawych produk- tów inwestycyjnych. – W odniesieniu do Europy Zachod- niej polskie nieruchomości charakteryzują się atrakcyjnym przedziałem cenowym, co pozwala na utrzymanie płynności w obrocie oraz przyciąga nowych uczestników rynku – wyjaśnia Marcin Purgal, Associate z Działu Doradztwa Inwestycyjnego agencji Savills. Największą transakcją półrocza była sprzedaż przez BlackRock biurowca Stopy zwrotu w segmencie biurowym wahają się między 6-7,5 Rondo 1 w Warszawie. Nowy właściciel — Deutsche Asset & Wealth proc. W handlowym wynoszą od 5-7,5 proc. i nawet 8 proc. Management — zapłacił za nieruchomość ok. 300 mln euro. w przypadku wiodących galerii handlowych. Natomiast na rynku magazynowym mogą osiągnąć wysoki poziom 8-8,25 proc. PRASOWE, PTWP MATERIAŁY FOTO: 4 Więcej: www.propertynews.pl transakcje

Pojawiają się nowi gracze

Marcin Purgal, Associate, Dział Doradztwa Inwestycyjnego, Savills Od kilku lat najaktywniejszymi uczestnikami rynku inwestycyjnego w nieruchomości komercyjne są podmioty z Ameryki, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Obecnie pojawiają się jednak nowi gracze, jak np. Hines, NPS czy Starwood Capital, którzy już nabyli nieruchomości lub są na etapie zaawansowanych rozmów na ten temat. Obserwujemy także zupełnie nowe źródła kapitału. Są to takie regiony jak Chiny, Bliski Wschód czy Australia, gdzie dedykowane fundusze przyglądają się z uwagą polskiemu rynkowi nieruchomości komercyjnych i należy oczekiwać, iż w najbliższym czasie zrealizują pierwsze transakcje. Do gry coraz śmielej wkracza też polski kapitał, choć to wciąż niewielki odsetek zrealizowanych transakcji – np. zakup portfela rynku nieruchomości należącego do ARKA TFI przez fundusz OCTAVA TFI. Jednocześnie pojawia się więcej kupców z sektora prywatnego, jednak ich zasoby kapitałowe są ograniczone i w kręgu ich zainteresowań znajdują się mniejsze aktywa, w okolicach kilkunastu milionów euro.

Hotel to już nie ryzyko inwestycji w obiekty hotelowe. – Kondycja nieruchomości Rynek hotelowy wyraźnie odzwierciedla tendencję rosną- hotelowych jest ściśle związana z gospodarką. Dlatego nie cego zainteresowania Polską. Spółka S+B, inwestor hotelu dziwi zainteresowanie inwestorów tym rynkiem. Hotele Hampton by Hilton w centrum Warszawy, jeszcze przed w przeciwieństwie do biur czy galerii handlowych, gdzie otwarciem obiektu podpisała przedwstępną umowę jego obowiązują wieloletnie umowy najmu, dużo szybciej reagują sprzedaży, a irlandzka Grupa Quinn pozbyła się krakow- na zmiany w gospodarce. Wiąże się z tym oczywiście ryzyko skiego Sheratona na rzecz firmy Molinaro Koger. Eksperci spadku przychodów w okresie dekoniunktury – dodaje Mi- zapowiadają, że na tym nie koniec. tulski i podkreśla, że wpływ na zainteresowanie inwestorów – Być może jeszcze w tym roku dojdzie do skutku kilka zagranicznych nieruchomościami w Polsce mają też pozytywne transakcji na rynku hotelowym. Inwestorzy poszukują przede prognozy dla gospodarki Niemiec. wszystkim obiektów w największych miastach jak: Warszawa, Kraków, Gdańsk, które działają od kilku lat i są zarządzane Magazyny na celowniku przez profesjonalnego operatora. Dla części funduszy nie- O ile centra handlowe i biurowce zawsze pozostawały w cen- zbędna jest umowa dzierżawy lub podobna – tłumaczy Janusz trum uwagi inwestorów, o tyle obiekty logistyczne i magazyno- Mitulski, partner, Horwath HTL Polska. we nie były częstym przedmiotem transakcji, a już na pewno Inwestorzy zagraniczni kupujący bądź inwestujący w ho- nie umów przekraczających 100 mln euro. Pierwsze półrocze tele w Polsce, z reguły oczekują rentowności na wyższym tego roku przyniosło jednak odwrócenie tego trendu. Spośród poziomie niż w krajach tzw. starej UE. Wynika to przede 10 największych umów zawartych w tym okresie, dwie dotyczą wszystkim ze skali ryzyka. Jednak wraz z coraz lepszymi właśnie tej branży. Pierwsza to sprzedaż portfela magazynowego wynikami naszej gospodarki, poprawia się sytuacja na rynku Standard Life funduszowi Blackstone za około 118 mln 5 transakcje

euro. W ramach kolejnej Segro, za ok. 100 mln euro, przejęło Metropolitan w Warszawie, a sprzedaż przez Echo Investment portfel nieruchomości od funduszy Tristan i AEW. dwóch dużych centrów handlowych w Szczecinie i we Wrocławiu – Polska ma doskonałą lokalizację do rozwoju rynku logi- południowokoreańskiemu NPS jest wielce prawdopodobna. stycznego. Położenie pomiędzy Wschodem i Zachodem sprawia, Do tego na sprzedaż jest wystawionych jeszcze kilkana- że transport towarów w sposób naturalny odbywa się przez ście innych nieruchomości, w tym kilka dużych centrów terytorium Polski. Dlatego operatorzy logistyczni chętnie lokują handlowych, zarówno w Warszawie, jak i w miastach regio- w naszym kraju swoje centra dystrybucyjne, z których mogą nalnych, parków magazynowych oraz budynków biurowych. obsługiwać kilka sąsiednich państw. Atutem Polski są również Uwzględniając zaufanie, jakim do tej pory obdarzyli polski

W najbliższych latach osiągnięcie większego wolumenu transakcji na rynku handlowym niż w 2013 roku może okazać się niemożliwe. Kondycja nieruchomości hotelowych jest ściśle związana z gospodarką. Będzie to wynikać z ograniczonej podaży najwyższej jakości produktów Dlatego nie dziwi zainteresowanie inwestorów tym rynkiem — mówi Leszek Sikora, ECE Projektmanagement Polska — uważa Janusz Mitulski, Horwath HTL

koszty najmu powierzchni logistycznej, znacznie niższe niż rynek inwestorzy oraz pozytywne sygnały płynące z naszej w np. w Niemczech – przekonuje Monika Rajska-Wolińska, gospodarki, możemy założyć, że ruch w transakcjach nie partner zarządzająca w Colliers International. ustanie. – Prognozy są optymistyczne i wydaje się, iż kolejny Zgodnie z przewidywaniami Cushman & Wakefield, 2014 rok z rzędu będziemy mogli zaobserwować rekordowe wyniki, rok zakończy się w tej branży rekordową wartością transakcji jeżeli chodzi o wolumen oraz liczbę zrealizowanych transakcji rzędu 700 mln euro. – przekonuje Marcin Purgal. Dodaje, że sektor handlowy oraz biurowy budzi największe Dwóch liderów zainteresowanie wśród inwestorów i to tu będziemy świadka- Największą transakcją półrocza była sprzedaż przez BlackRock mi kilku znaczących transakcji do końca roku. – Jeżeli chodzi biurowca w Rondo 1 w Warszawie. Nowy właściciel – Deutsche o sektor magazynowy, może zostać pobity rekord wartości Asset & Wealth Management – zapłacił za nieruchomość ok. zrealizowanych transakcji – podsumowuje. 300 mln euro. Liderem na rynku nieruchomości handlowych jest Poznań City 10 największych transakcji na rynku Center. Węgierski Tri Granit sprzedał galerię za 227 mln euro nieruchomości w pierwszej połowie 2014 roku funduszom ECE i Resolution Property. – Kluczowym czynnikiem Wartość Sektor Nieruchomość Nabywca jest pozytywna percepcja bezpieczeństwa inwestycji, która wobec mln euro oczekiwań co do rozwoju gospodarczego i rosnących możliwo- Deutsche Wealth Asset ści konsumpcyjnych Polaków wydaje się uzasadniona – mówi Biurowy Rondo 1 Management 280 Leszek Sikora, dyrektor zarządzający ECE Projektmanagement Handlowy Poznań City Resolution 227 Polska. Jego zdaniem w najbliższych latach może nie udać się Center Property/ ECE Standard Life osiągnięcie większego wolumenu transakcji niż w 2013 roku, ale Magazynowy (Portfolio) Blackstone 118 wynikać będzie to nie z braku zainteresowania inwestorów, lecz Biurowy Lipowy Office WP Carey 108 z ograniczonej podaży najwyższej jakości produktów. Park Magazynowy Tristan (Portfolio) SEGRO 100 Pieniądz lubi ciszę Biurowy Atrium 1 DEKA 94 Rynek inwestycyjny charakteryzuje się ogromną poufnością i do Handlowy Galeria Mazovia CBRE Globla Investors 70 Biurowy ARKA Portfel FIZ Octava FIZAN 53 momentu zamknięcia transakcji wszystkie strony milczą. Z dużą Biurowy CBL I and CBL II Griffin Real Estate 52 dozą prawdopodobieństwa można jednak założyć, że Ghelamco Biurowy Green Day GLL 42 prowadzi rozmowy na temat sprzedaży portfela nieruchomości biu- Źródło: Savills rowych, trwają negocjacje dotyczące sprzedaży budynku biurowego 6 Więcej: www.propertynews.pl

inwestycje inwestycje Jak polskie miasta walczą o inwestorów?

Polskie miasta nie czekają już z założonymi rękami na inwestorów. Sukces branży usług dla biznesu w Krakowie czy we Wrocławiu pokazał, że warto się postarać. Dziś metropolie nie konkurują ze sobą pojedynczymi zachętami, ale całymi pakietami obejmującymi ulgi podatkowe, wsparcie w zakresie kształcenia czy doposażenie stanowisk pracy. Najważniejsze jest jednak indywidualne podejście do przedsiębiorcy.

8 Więcej: www.propertynews.pl 9 inwestycje inwestycje Jak polskie miasta walczą o inwestorów?

Polskie miasta nie czekają już z założonymi rękami na inwestorów. Sukces branży usług dla biznesu w Krakowie czy we Wrocławiu pokazał, że warto się postarać. Dziś metropolie nie konkurują ze sobą pojedynczymi zachętami, ale całymi pakietami obejmującymi ulgi podatkowe, wsparcie w zakresie kształcenia czy doposażenie stanowisk pracy. Najważniejsze jest jednak indywidualne podejście do przedsiębiorcy.

FOTO: SHUTTERSTOCK, UM LUBLIN 8 Więcej: www.propertynews.pl 9 inwestycje

Logistyka i BPO Wrocław — partner dla biznesu Piotr Krzystek, prezydent Szczecina Piotr Krzystek, prezydent Szczecina Rafał Dutkiewicz, prezydent Wrocławia

W strategii inwestycyjnej koncentrujemy się na branży morskiej, logistycznej oraz BPO, w skład której wchodzą IT, F&A i HR. Od kilku lat obserwujemy dynamiczny przyrost nowoczesnej po- wierzchni biurowej w Szczecinie. Według CBRE aktualna podaż tego typu nieruchomości wynosi tu ok. 145 tys mkw. i wzrośnie w najbliższym czasie o kolejne 65 tys. mkw. klasy A. Miasto realizuje inwestycje oddziałujące na jakość życia. Kon- centrujemy się na tym, aby proces ten był odpowiedzią zarówno na potrzeby mieszkańców, jak i inwestorów. Przykładem mogą być: gruntowna przebudowa najważniejszej arterii drogowej miasta – ul. Struga, której celem było także poprawienie dostępu drogowego do portu w Szczecinie; przebudowa i remont stra- tegicznych dróg i węzłów drogowych, uzupełnione niezbędną infrastrukturą techniczną dla stref inwestycyjnych oraz blisko 130 ha stref ekonomicznych w Szczecinie. Miasto opracowało także szereg inicjatyw wspierających inwe- storów w zakresie tworzenia warunków do rozwoju innowacyj- ności, w szczególności pod kątem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Przykładem jest inwestycja realizowana przez miejską spółkę Szczeciński Park Naukowo-Technologiczny Sp. z o.o. – Technopark Pomerania za blisko 100 mln zł. Ponadto miasto w celu udzielania przedsiębiorcom pożyczek oraz poręczeń kredytowych powołało Fundusz Wspierania Rozwoju Gospodarczego Miasta Szczecina oraz Szczeciński Fundusz Po- życzkowy. Łączna kwota wsparcia od początku istnienia instytucji to ponad 220 mln zł. Współpraca z biznesem odbywa się nie tylko na płaszczyźnie Ubiegły rok zakończył się dobrze dla Wrocławia zarówno pod zna- inwestycyjnej. Reagujemy na najpilniejsze potrzeby, na przykład kiem reinwestycji, jak i nowych projektów. Firmy obecne już na w zakresie tworzenia dedykowanych programów edukacyjnych rynku, obsługujące zaawansowane procesy finansowe, księgowe w szkołach publicznych. czy informatyczne (np. BNY Mellon czy Credit Suisse), są tak bardzo zadowolone z osiąganych wyników, że zdecydowały się znacznie rozszerzyć swoją działalność. Pojawiło się także kilka nowych, znaczących przedsięwzięć. I tak amerykańska firma Amazon zdecydowała się na budowę dwóch ogromnych centrów logistycznych przeznaczonych początkowo do obsługi rynku niemieckiego, a z czasem również całej Unii Eu- ropejskiej. Szwajcarska spółka Nestle Purina podjęła zaś decyzję o budowie fabryki i centrum dystrybucyjnego karmy dla zwierząt. Do tego dochodzi coraz więcej mniejszych, ale bardzo ważnych dla miasta inwestorów z branży IT, którzy otwierają centra ba- dawczo-rozwojowe, co idealnie wpisuje się w plany rozwojowe miasta. Wrocław stara się na bieżąco dostosować do potrzeb inwesto- rów. Oczywiście wykorzystuje gamę potrzebnych do tego in- strumentów, np. zwolnienia z podatku od nieruchomości, jednak znacznie ważniejsza jest działalność i usługi świadczone przez Agencję Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej (ARAW). Instytucja ta zajmuje się kompleksową obsługą inwestorską, wsparciem procesu inwestycyjnego, jak również opieką poinwestycyjną. Miasto promuje zupełnie nowe podejście do inwestora: Wrocław to partner dla biznesu. Również z myślą o przedsiębiorcach zostało utworzone Wrocław- skie Centrum Akademickie – pierwsza taka inicjatywa w kraju, podobnie jak ARAW. WCA ma na celu realizację projektów współpracy nauki oraz biznesu. Współdziałanie z firmami rozwijają także z sukcesami Wrocławski Park Technologiczny, a także Wrocławskie Centrum Badań EIT+. FOTO: MATERIAŁY PRASOWE MATERIAŁY FOTO:

10 Więcej: www.propertynews.pl inwestycje

Pojedyncza zachęta nie wystarczy Lider wśród metropolii Paweł Adamowicz, prezydent Gdańska Krzysztof Żuk, prezydent Lublina

Kluczowy dla rozwoju miasta jest port, dlatego zlokalizowane tam inwestycje – jak drugi terminal kontenerowy DCT – również należy uznać za kluczowe. Ważne są dla nas również projekty biurowe związane z rozwo- jem sektora BPO, jak: budynek Neptun dewelopera Hines, Olivia Business Centre czy Alchemia. Wśród pozyskanych inwestorów z branży BPO w latach 2010-2014 są m.in.: OIE Support (Online Interactive Education), METSA Group, Bayer, Bank BPH, Powel, Kemira, Competence Call Center, EPAM – centrum IT, Schibsted – centrum IT czy CCIG – call center/usługi IT. W najbliższym czasie kluczowym zagadnieniem dla rozwoju Gdań- ska będzie wzrost liczby inwestycji przemysłowych, w tym przede wszystkim związanych z przemysłem stoczniowym (Grupa Remon- towa) i Lotosem. Warto zaznaczyć, że jesteśmy w trakcie prac nad nowym dokumen- tem strategicznym, dotyczącym promocji i komunikacji Marki Gdańsk do 2020 roku. Będzie to ewolucyjna kontynuacja poprzedniej, pionier- skiej w Polsce strategii, wprowadzonej w 2008 roku. Określono wów- czas pięć celów strategicznych, których zadaniem było: wytyczenie kierunku, w którym miała rozwijać się marka Gdańsk, inspirowanie do działania we wskazanych obszarach oraz stworzenie generalnych Lublin jest jednym z gospodarczych liderów Polski Wschodniej, położo- ram dla inicjatyw i przedsięwzięć realizowanych od 2008 roku. nym na skrzyżowaniu ważnych tras, którego dostępność komunikacyj- Nowy dokument będzie oparty na wynikach międzynarodowego na jest stale wzmacniana poprzez realizowane i planowane inwestycje. projektu badawczego, ewaluacji poprzednich działań oraz krytycznej Podstrefa Lublin, będąca częścią Specjalnej Strefy Ekonomicznej, znaj- analizie obecnej kondycji marki. Chcemy sformułować odpowiedzi dująca się we wschodniej części miasta, w pobliżu obwodnicy i lotni- na pytania o aktualną tożsamość Gdańska i jego unikalny charakter: ska oraz w bliskim sąsiedztwie dwóch węzłów komunikacyjnych trasy czym się wyróżnia, jakie są jego główne atuty, za pomocą których ekspresowej S17, to 116 ha w pełni uzbrojonych terenów inwestycyj- mógłby rywalizować na rynku globalnym, co w największym stopniu nych typu „greenfield”, które już w 70 proc. zostały zagospodarowane. decyduje o jego potencjale i szansach rozwojowych, oraz w jaki Rok 2013 był kluczowy dla realizacji najważniejszych inwestycji przy- sposób powinna przebiegać komunikacja marki. Naszym partnerem jętego w tej kadencji planu dla Lublina. Dokument bazuje na dwóch w tym przedsięwzięciu jest agencja Ogilvy Brand Consulting. obszarach: rozwoju gospodarczym i poprawie jakości życia. W ubie- W dzisiejszej konkurencji miast pojedyncza zachęta nie wystarczy. głym roku nakłady z budżetu miasta na inwestycje sięgnęły 667 mln Konieczny jest pakiet zachęt obejmujących ulgi podatkowe, wspar- zł. Pod względem wydatków w przeliczeniu na mieszkańca dało to cie w zakresie kształcenia na potrzeby inwestorów, doposażenie Lublinowi pozycję lidera wśród metropolii. Sam ośrodek zamienił się stanowisk pracy czy dostosowane do specyfiki inwestycji pakiety zaś w prawdziwy plac budowy. promocyjne. Najważniejsze jest jednak indywidualne podejście do Dla inwestorów najważniejsze są wymierne korzyści, jakie mogą uzy- potrzeb konkretnego inwestora. skać w danym mieście. W Lublinie są to przede wszystkim niższe kosz- ty prowadzenia działalności oraz dostępność kapitału ludzkiego. Istotne są także ulgi dla przedsiębiorstw chcących rozpocząć swoją działalność w strefie. Ważna jest również indywidualna opieka nad inwestorami – każdy z nich otrzymuje swojego project managera wspierającego ich w całym procesie lokowania oraz rozwoju inwestycji. Nasz zespół pomaga przedsiębiorcom w szybkim i sprawnym uzyskaniu wymaganych pozwoleń administracyjno-środowiskowych. Tak było np. w przypadku spółek MLP Group, Aliplast Extrusion czy Intrograf Lublin. Warto podkreślić, że mamy potencjał w sektorze usług opartych na wiedzy, takich jak outsourcing dla biznesu czy e-usługi. Lublin, największy ośrodek akademicki po wschodniej stronie Wisły, daje szeroki wybór wysoko wykwalifikowanych specjalistów. W tej chwili kształci się tu ok. 75 tys. studentów. Działamy na wielu polach – od udziału w większości wydarzeń branżowych zaczynając, przez bez- pośredni kontakt z potencjalnymi inwestorami, a na podnoszeniu standardów infrastruktury na współpracy B+R kończąc. Efektem naszej pracy jest pozyskanie w ostatnich dwóch latach takich firm jak Billenium, SoftSystem, Sii, Trasition Technologies, Sollers Consul- ting czy Baxter Manufacturing, ale także firm reprezentujących rynek ubezpieczeń, tj. Proama czy Alior Bank.

11 inwestycje

Inwestycje prywatne Inteligentny wzrost gospodarczy są dla nas najważniejsze Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa Rafał Bruski, prezydent Bydgoszczy Będące na ukończeniu Centrum Kongresowe ICE, oddana do użytku hala widowiskowo-sportowa Kraków – Arena, budowana Ekospalarnia Kraków, trwająca modernizacja linii tramwajowej i ciągu drogowego na odcinku Rondo Mogilskie-al. Jana Pawła II- -Plac Centralny czy budowana linia szybkiego tramwaju na odcin- ku Lipska-Wielicka – to jedne z największych inwestycji miejskich realizowanych w ostatnim roku. Liczymy, że przyszły rozwój Krakowa będzie opierał się na czterech strategicznych projektach: Balice, Park Rzeki Wisły, Płaszów-Rybitwy i Kraków-Nowa Huta Przyszłości. Wszystkie są zawarte w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowa- nia Przestrzennego Miasta. Stawiamy na zrównoważony rozwój gospodarczy i stworzenie ośrodka przyjaznego mieszkańcom, obywatelskiego, kreatywne- go, aktywnego gospodarczo i stosującego rozwiązania „smart”. Doceniają to inwestorzy – sama branża outsourcingowa zatrud- nia w mieście 33 tys. pracowników. Wspieramy rozwój innowacyjności i współpracę środowisk bizne- sowych z naukowymi, a opracowywana nowa Strategia Rozwoju Krakowa przyjmuje inteligentny wzrost gospodarczy oparty na teleinformatyce, zaawansowanej produkcji i świadczeniu usług, rozwiniętych przestrzeniach biznesowych – parkach technologicz- nych, inkubatorach przedsiębiorczości, inicjatywach klastrowych, Wartość inwestycji publicznych, które są realizowane w Bydgosz- środowisku technologicznych startupów – e-biznesu, e-handlu, czy, opiewa na kwotę około 1,3 mld zł. Kilka z nich ma kluczowe innowacyjnych rozwiązaniach ICT, wysokim potencjale branży znaczenie dla miasta. kreatywnej czy transferze technologii i wiedzy. Myśląc jednak o rozwoju ośrodka, najważniejsze są przedsięwzię- Bardzo ważna jest opieka nad inwestorami i pomoc w procesie cia sektora prywatnego. To one kreują miejsca pracy i decydują inwestycyjnym świadczona przez Centrum Obsługi Inwestora o sile lokalizacji. Stąd cieszę się, że wiosną tego roku rozpoczęła (COI), działającym w Urzędzie Miasta Krakowa. Nieoceniony jest się budowa największej galerii handlowo-usługowej w regionie także Punkt Obsługi Przedsiębiorców, tzw. jedno okienko, gdzie – Zielonych Arkad. Inwestor wyda na ten cel około 600 mln zł. można załatwić wszystkie formalności związane z zakładaniem Poza tym na siedzibę centrum dystrybucyjnego wybrała nas sieć działalności gospodarczej. Proces wspomaga także interaktyw- Lidl. Zatrudnienie znajdzie tu około 200 osób. Z kolei w czerwcu ny serwis Obserwatorium, który pozwala otrzymać informacje pozwolenie na budowę odebrał szwedzki koncern IKEA. Ponadto o wybranej działce. Ponadto miasto prowadzi cykl warsztatów rozbudowuje się Business Park Kraszewskiego 1, co wiąże się z przedsiębiorcami, podczas których urzędnicy omawiają najważ- ze stałym rozwojem firm tam ulokowanych, a w szczególności niejsze sprawy i problemy. Atosa, który zatrudnia ponad 2 tys. osób, a w ciągu najbliższych trzech lat chce zaangażować kolejne 850. Rozpoczęcie inwestycji planują kolejni przedsiębiorcy. Hasłem „Bydgoszcz stawia na outsourcing” promujemy działania miasta wśród inwestorów z branży BPO/SSC. Uczestniczymy w najważniejszych konferencjach z tej branży w Polsce i za grani- cą, m.in. spotkaniach ABSL, ASPIRE czy IX Forum Outsourcingu w Berlinie. Organizujemy również własne. Wysoko oceniane jest nasze kompleksowe podejście do nowych inwestorów. To my szukamy im odpowiednich lokalizacji, dostoso- wujemy miejscowe plany zagospodarowania, wspomagamy prace nad projektami obsługi komunikacyjnej działek. Nasz atut to także przeciętny, miesięczny czas uzyskania pozwolenia na budowę. Na początku roku swoją działalność rozpoczęła Bydgoska Agencja Rozwoju Regionalnego, która odpowiedzialna jest za pomoc i ob- sługę inwestycji. Staramy się wspólnie z przedsiębiorcami dostosowywać ofertę edukacyjną do ich potrzeb. Realizujemy takie projekt jak „Szkoła BPO” czy „Od ucznia do mistrza. Praktyki i staże Twoją drogą do kariery zawodowej”. Zakładają one ścisłą współpracę instytucji otoczenia biznesu, pracodawców, urzędu pracy oraz szkół.

12 Więcej: www.propertynews.pl inwestycje

Kielce kuszą parkiem technologicznym Zadbać o już obecnych Hanna Zdanowska, prezydent Łodzi Wojciech Lubawski, prezydent Kielc

Zapisy Strategii Zintegrowanego Rozwoju Łodzi na 2020+ przedstawiają sektor BPO i IT jako jeden z kluczowych i najbar- dziej perspektywicznych gałęzi przemysłu w Łodzi. Pozostałe priorytetowe dla miasta branże to AGD, logistyka i transport. Miasto jest jednym z pięciu największych ośrodków outsourcingu w Polsce. Obecnie w sektorze usług dla biznesu zatrudnionych jest ok. 10 tys. pracowników. Jedynie w roku 2013 powstało ok. 1,5 tys. nowych miejsc pracy. Szczególnie ważny dla miasta jest jednak dynamiczny rozwój tych firm, które obecne są w Łodzi od kilku lat. Inwestorzy wykorzystują sprzyjające środowisko bizneso- we i udoskonalają swoją ofertę, poszerzając zakres świadczonych usług. Przykładem może tu być największy pracodawca w regio- nie – firma Infosys, która obecnie zatrudnia już ponad 2 tys. osób i zapowiada rekrutację dla kolejnych 400-500 pracowników. Firma poszukuje zarówno osób z doświadczeniem, głównie w obszarze finansów, zarządzania bazami danych i wdrożenia projektów z ob- szaru SAP, jak i tych, którzy dopiero wchodzą na rynek pracy. Intensywny rozwój sektora ITO i IT widoczny jest poprzez dzia- łalność takich firm jak Ericpol, Tom om,T Accenture, czy Fujitsu Technology Solutions. Gwarancją sukcesu są zachęty inwestycyjne, wśród których należy wymienić konkurencyjne koszty prowadzenia działalności gospodarczej, wsparcie ze strony władz lokalnych oraz bardzo konkurencyjne ceny wynajęcia powierzchni biurowej klasy A, wahające się od 11,5 do13,5 euro/mkw. Intensywność pomocy publicznej w Łodzi kształtuje się na poziomie 35 proc. dla dużych Szczególnie atrakcyjne warunki funkcjonowania biznesu w Kiel- przedsiębiorstw. Miasto oferuje także: zwrot kosztów wyposaże- cach tworzy Kielecki Park Technologiczny. Obecnie oferuje on nia lub doposażenia stanowisk pracy, dofinansowanie szkoleń dla ponad 2,5 tys. mkw. powierzchni biurowej w obrębie inkuba- pracowników m.in. w zakresie nauki niszowych języków obcych. tora dla nowych firm oraz ponad 11 tys. mkw. nowoczesnej Przygotowujemy także pakiet zwolnień z podatku od nieruchomo- powierzchni produkcyjnej i laboratoryjnej w obrębie Centrum ści, zgodny z wytycznymi Unii Europejskiej. Technologicznego. W bieżącym roku KPT odda do użytku do- datkowe 9 tys. mkw powierzchni produkcyjnej oraz 5 tys. mkw. w inkubatorze stworzonym specjalnie dla branży ICT. Park nawiązał już współpracę z ponad 90-cioma firmami lo- kalnymi, krajowymi i zagranicznymi. Na jego terenie świetnie rozwija się sektor IT – dzięki jego staraniom powstało sto- warzyszenie FutureHub Klaster ICT stanowiące odpowiedź na potrzeby firm informatycznych. W celu rozwijania skutecznej obsługi inwestora powołane zo- stało Centrum Obsługi Inwestora w strukturach Urzędu Miasta. Świadczy ono opiekę przed- i proinwestycyjną, pomaga w po- szukiwaniu nowej lokalizacji, wspiera w procesie rekrutacji bądź pomaga w promocji nowej firmy na rynku lokalnym. Dobrym przykładem takiego procesu jest współpraca z firmą UCMS, która w 2013 r. otworzyła w Kielcach swój oddział. Obecnie COI obsługuje nową firmę outsourcingową, która w przeciągu roku ma stworzyć 100 nowych miejsc pracy. Strategią kreowania marki miasta Kielce jest umocnienie jego pozycji jako prężnie rozwijającego się ośrodka wystawienniczo- -targowego oraz regionalnego ośrodka kulturowego, administra- cyjnego i akademickiego. Kielce są popularyzowane jako serce polskiego przemysłu budowlanego, atrakcyjna lokalizacja dla rozwijających się nowoczesnych sektorów, np. sektora nowo- czesnych usług outsourcingowych, sektora usług dla zdrowia, ale i ugruntowany ośrodek dla biznesu metalurgicznego i ma- szynowego.

13 pagina

Inwestorzy, przenoście magazyny do Polski

W ciągu ostatnich miesięcy rozwój europejskiego sektora magazynowego i logistycznego przyspieszył. Wzrost gospodarczy oraz większa dynamika handlu międzynarodowego wróżą branży świetlaną przyszłość. Przyszłość, której jednym z głównych beneficjentów może stać się Polska. Czy logistyka okaże się sukcesem na miarę BPO?

nwestycje takich firm jak Amazon czy Castorama to rekla- wiele zagranicznych spółek poważnie myśli o inwestowaniu ma, która krzyczy na cały świat: Inwestorzy, przenoście w Polsce. – Już dziś mamy przykłady przeniesienia obiektów magazyny do Polski. Koncerny te potraktowały nasz logistycznych z takich krajów, jak Holandia, Belgia czy z rejonu kraj jako ośrodek dystrybucji swoich towarów na cały zachodnich i południowych Niemiec – tłumaczy. region i kontynent. Doceniły położenie geograficzne, niższe Agnieszka Osiecka z Axi Immo jest zdania, że trend przenoszenia kosztyI pracy, potężny rynek wewnętrzny, stabilność polityczną fabryk i centrów dystrybucyjnych z Europy Zachodniej do Polski i ekonomiczną, brak barier celnych, a wreszcie względnie utrzyma się przez najbliższe lata, zwłaszcza w kontekście szybkiego czytelny system podatkowy. W przypadku Amazona Polska rozwoju sektora e-commerce. To pierwszy etap naturalnej ekspansji odgrywa też rolę przyczółka do dalszego rozwoju na Wschód. firm na Wschód Europy i rynki azjatyckie. – Krótkie terminy – Nasz kraj może zaoferować inwestorom pakietowe podejście dostaw, zarządzania zwrotami oraz inne zobowiązania zawarte – najnowocześniejsze i dobrze zlokalizowane powierzchnie w kontraktach operatorów logistycznych sprawią, że w modelu w konkurencyjnej cenie oraz dostęp do wykwalifikowanej dystrybucji zwycięży trend magazynów regionalnych – wyjaśnia. kadry – zwraca uwagę Monika Piątkowska, członek zarządu PAIiIZ. – Firmy mogą też skorzystać z grantów rządowych, Spokojna przystań zwolnień podatkowych, pomocy takich instytucji jak PAIiIZ, Niestabilna sytuacja polityczna w Rosji i na Białorusi, a ostatnio a także działać na preferencyjnych warunkach na terenie także na Ukrainie, to kolejny argument za lokowaniem w na- specjalnych stref ekonomicznych – dodaje. szym kraju wielkich magazynów. Sankcje nałożone na Rosję Te argumenty docierają do przedsiębiorców. Jan Barbasiewicz, doprowadziły do wycofania się z tego kraju wielu zagranicznych Associate Director w Colliers International, podkreśla, że firm, a kryzys na Ukrainie uderzył w przychody przedsiębiorców PRASOWE MATERIAŁY FOTO: 14 Więcej: www.propertynews.pl magazyny

działających w rejonach ogarniętych konfliktem zbrojnym. – Kry- Niestabilna sytuacja polityczna zys polityczny spowodował spadek wymiany handlowej z Rosją i Ukrainą. Tymczasem ciągłość i bezpieczeństwo dostaw są dla w Rosji i na Białorusi, a ostatnio międzynarodowych firm kwestią priorytetową. To stawia Polskę w uprzywilejowanej pozycji – tłumaczy Agnieszka Osiecka. także na Ukrainie, to kolejny Axi Immo dostrzega zwiększoną liczbę zapytań o powierzch- argument za lokowaniem w Polsce nie magazynowe w Polsce ze strony podmiotów z Rosji czy Ukrainy. Firmy te badają nasz rynek z zamiarem przeniesienia wielkich magazynów. tu części operacji logistycznych. Mimo wszystko Rosja, Białoruś czy Ukraina – jako rynki Śnieżka ma magazyny na Ukrainie, skąd jej ukraińska spółka z olbrzymim potencjałem, dysponujące dużymi zasobami siły dystrybuuje towary na całe terytorium tego kraju. Eksport nabywczej, ale także niezwykle chłonne, jeśli chodzi o towary na Białoruś i do Rosji odbywa się z Polski bezpośrednio do produkcji zachodniej – pozostaną naszymi bezpośrednimi niezależnych dystrybutorów. Poza tym białoruska spółka ma konkurentami w walce o zagranicznych inwestorów. Stały magazyn na własne wyroby, które również dystrybuuje na całą się też ważną lokalizacją dla polskich przedsiębiorców, którzy Białoruś – tłumaczy Waśko. w ten sposób coraz mocniej włączają się w rozwój europejskiej logistyki. Jak tłumaczy ekspert z Colliers International, handel Najlepsze lokalizacje rodzimych firm ze Wschodem staje się ciekawą alternatywą Polska, dzięki swojemu położeniu, może stać się nie tylko dla dystrybucji towarów na terenie Polski. Wykorzystują to docelowym miejscem działalności międzynarodowych firm, ale takie przedsiębiorstwa jak Fakro, LPP czy Śnieżka. również otrzymać miano „logistycznego hubu Europy”. Takie – Rynek wschodnioeuropejski jest w działalności Grupy lokalizacje jak Wrocław czy Poznań przyciągają inwestorów Kapitałowej Śnieżka najważniejszym po Polsce. W 2013 roku chcących dystrybuować swoje towary na Europę Zachodnią odpowiadał za 36 proc. przychodów Grupy – mówi Witold i Południową. Obszar Szczecina i Trójmiasta staje się zaś Waśko, wiceprezes zarządu FFiL Śnieżka SA. atrakcyjny dla firm szykujących ekspansję na Skandynawię

REKLAMA

P3 advertisements_Service-205x137cm-PL-vyber.indd 1 28/08/14 09:41 magazyny

i kraje nadbałtyckie, a centralna i wschodnia Polska – dla przedsiębiorstw planujących działalność w Rosji. W tej ostatniej Polska ma doskonałą lokalizację lokalizacji już teraz decyzję o ulokowaniu swoich projektów do rozwoju rynku logistycznego podjęły takie firmy jak MLP czy East A4 Logistic Park. – Wchodzenie do Polski światowych koncernów potwierdza, Monika Rajska-Wolińska, part- że nasz rynek stał się dla nich bardzo atrakcyjny. Duży potencjał ner zarządzający, Colliers Inter- wzrostu widzimy szczególnie we wschodniej części kraju, do- national tychczas pomijanej przez deweloperów magazynowych. W tym Położenie pomiędzy Wschodem roku ruszyliśmy z projektem budowy centrum logistycznego i Zachodem sprawia, że transport towarów pomiędzy tymi regionami w Lublinie – tłumaczy Radosław T. Krochta, dyrektor generalny, w naturalny sposób odbywa się wiceprezes zarządu MLP Group SA. przez terytorium Polski. Dlatego Nowym trendem na Ścianie Wschodniej są także inwestycje operatorzy logistyczni chętnie przemysłowe, które pojawiają się w pobliżu takich miast jak lokują w naszym kraju swoje Białystok czy Lublin. Docelowym odbiorcą wyprodukowanych centra dystrybucyjne, z których w nich towarów będą klienci z krajów Wschodu. mogą obsługiwać kilka sąsiednich Ważnym elementem w rozwoju branży w tej części Polski będzie krajów. jednak względnie duży wskaźnik pustostanów, m.in. w centralnej Atutem Polski są również koszty Polsce, ale także poprawiający się stan dróg i rosnąca sieć autostrad. najmu powierzchni logistycznej, By w pełni wykorzystać szansę na rozwój branży maga- znacznie niższe niż w np. zynowej, potrzebne są nie tylko wysiłki w poszukiwaniu w Niemczech, czy chociażby inwestorów, ale i inwestycje, takie jak dokończenie autostrad w Czechach, oraz stosunkowo A4, A2 czy S8 oraz rozwój infrastruktury kolejowej. niskie koszty pracy wykwalifikowanej kadry. Również dla Kluczowe staje się także wprowadzenie usprawnień w za- wielu firm produkcyjnych Polska jest hubem, gdzie powstają kresie wydawania pozwoleń na działalność oraz rozliczania ceł. centralne magazyny, skąd towary są dystrybuowane nawet Reszta – jak dostępność i jakość magazynów – jest gotowa w obrębie całej Europy. i tylko czeka na inwestorów. Struktura geograficzna obrotów towarowych Polski w I kwartale 2014 r. (mln euro) I kwartał 2014 r. I kwartał 2013 r. Zmiany Grupy krajów/kraje eksportu importu salda Eksport Improt Saldo Eksport Improt Saldo wzrost (+) wzrost (+) popr.(+) spadek (-) spadek (-) pog.(-) Rosja 1 727 4 724 -2 997 1 859 5 040 -3 181 -132 316 184 Ukraina 726 454 272 914 428 486 -188 -26 -214 Białoruś 419 188 231 373 151 222 47 -38 9 Źródło: DSA MG na podstawie danych GUS

16 Więcej: www.propertynews.pl TRANSAKCJE  działamy, aby realizować cel istnienia ZARZĄDZANIE nieruchomości komercyjnych: zysk KOMERCJALIZACJA OPTYMALIZACJA APOGEUM Real Estate  NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNE biura regionalne: Warszawa, Kraków, Szczecin, Lublin, Opole www.ApogeumRealEstate.com biura Gra o najemców, gra o przetrwanie

Atrakcyjna perspektywa rozwoju owodem zmartwień jest dla całej branży popyt, który przestał doga- rynku biurowego przyciągnęła niać podaż. Przez wiele lat pustostany biurowe w Warszawie były na do naszej stolicy wielu „zdrowym” - zarówno dla najemców, jak i deweloperów - poziomie, który wynosił ok. 10 proc. Co więcej, zdarzały się momenty, kiedy było deweloperów. Dziś na głowy ich bardzo mało – zaledwie 4 proc. hurraoptymistów powoli zaczyna PTo już historia. Pod koniec czerwca br., według danych Knight Frank, w stolicy mieliśmy do czynienia z ponad 15-proc. wskaźnikiem wolnych biur - najwyż- się wylewać wiadro zimnej wody. szym od 10 lat. Oznacza to, że przy podaży na poziomie 4,1 mln mkw. w ok. 450 budynkach, ponad pół miliona mkw. lokali stoi pustych. 18 Więcej: www.propertynews.pl biura

Transakcje najmu w Warszawie (m2)

700 000 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. Absorpcja netto Wolumen transakcji najmu

Nowa powierzchnia biurowa w Warszawie (m2)

400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0

2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r.* 2015 r.*

Nowa podaż (ukończona) Nowa podaż (prognoza) *prognoza

Źródło: Knight Frank

– Wysoki współczynnik pustostanów, a także duża aktywność deweloperów sprawia, że warunki dyktują dziś najemcy, a wła- ściciele nieruchomości biurowych składają im bardzo atrakcyjne, zarówno pod względem wysokości czynszów, jak i innych zachęt, oferty – komentuje Wioleta Wojtczak z agencji Savills. Stawki czynszów nominalnych w najlepszych budynkach w centrum stolicy są obecnie na poziomie około 22 euro/mkw./ miesiąc, a w okolicy Służewca wynoszą 14,50-15,00 euro/mkw./ miesiąc. Wioleta Wojtczak prognozuje, że będzie jeszcze taniej. W gąszczu inwestycji deweloperzy muszą znaleźć sposób, żeby się wyróżniać. – Na rynku zaobserwujemy roszady najemców. Część firm będzie chciało opuścić centrum Warszawy na rzecz Woli lub dalszych dzielnic, gdzie czynsze są niższe. Banki Co z resztą podaży? konsolidują swoje biura, szukają więc mniejszych powierzchni. Tylko w II kwartale tego roku na warszawskim rynku zakończono Na rynku coraz więcej najemców stanowić będą firmy z branży budowę siedmiu inwestycji, które powiększyły zasoby o 107 500 mkw. farmaceutycznej oraz sektora IT – mówi Tomasz Buras, dyrektor – To o około 25 proc. więcej niż w poprzednim kwartale i ponad 40 zarządzający Savills w Polsce. proc. niż w analogicznym okresie poprzedniego roku – komentuje Niższe czynsze mogą być też zachętą dla najemców, którzy do Elżbieta Czerpak, dyrektor Działu Badań Rynku w Knight Frank. tej pory nie wybierali na swoje siedziby nowoczesnych biurow- W trakcie budowy jest 614 tys. mkw. Rocznie rynek wchłania ców, zajmując lokale w budynkach mieszkalnych czy starszych ok. 600 tys. mkw. - zarówno w wyniku nowych transakcji, jak kamienicach. – Firmy te może skusić nie tylko niższy koszt i relokacji działalności. działalności, ale także dostęp do nowoczesnych rozwiązań 19 biura

jak: parkingi podziemne i naziemne, automatyczne systemy i wzrost wskaźnika powierzchni niewynajętej. W tym, by było to zarządzania budynkami, nowoczesna klimatyzacja i wentylacja, tylko chwilowe osłabienie rynku, a nie poważny kryzys, branży podnoszone podłogi czy infrastruktura informatyczno-tele- muszą pomóc instytucje państwowe. komunikacyjna, nie wspominając o pracy recepcji czy ochrony – tłumaczy Maciej Zajdel, prezes zarządu IVG Poland. Czas na państwo I znów mamy problem. Przenoszenie się spółek do nowych Działania deweloperów oraz takich organizacji jak ABSL czy inwestycji sprawia, że pod znakiem zapytania stoi przyszłość PAIiIZ, aktywnie przyciągających zagranicznych inwestorów – starszych obiektów biurowych. W perspektywie czasu także one potencjalnych najemców, muszą być uzupełniane aktywnością będą odpowiadać za wskaźnik pustostanów i to o ich przyszłość innych instytucji państwowych. Chodzi o tworzenie dobrej muszą martwić się ich właściciele. atmosfery dla realizacji inwestycji przez kreowanie zachęt Marek Koziarek z banku Pekao SA prognozuje, że problem podatkowych oraz usprawnienia w obsłudze firm. dotknie m.in. kilkunastu obiektów w centrum Warszawy. Oce- Warszawa ma takie organy jak Biuro Rozwoju Miasta oraz nia, że podaż w budynkach 15-letnich i starszych w Warszawie Biuro Funduszy Europejskich i Rozwoju Gospodarczego, wynosi 150-300 tys. mkw. Jego zdaniem, najemcy zajmujący których rolą jest zachęcanie inwestorów do realizacji swo- ok. 40 tys. mkw. powierzchni w starszych budynkach mogą ich projektów. O konieczności wspierania przedsiębiorców przenieść się do nowopowstających biurowców. oraz inwestorów z branży nowoczesnych technologii mówi także uchwalony w lipcu 2012 roku dokument „Innowacyjna Znaleźć najemców Warszawa 2020”. Bazowanie na firmach już obecnych w Warszawie to tylko Niemniej jednak eksperci wskazują, że w Warszawie brakuje jedna z dróg. O wiele bardziej perspektywiczne wydaje się spójnego i efektywnego systemu. Co więcej, miasto nie zawsze podjęcie intensywnych działań mających na celu zachęcenie już w wystarczającym stopniu pomaga deweloperom przy realizacji obecnych w naszym kraju inwestorów do rozwoju działalności, ich planów. Przykładem może być słaby rozwój tzw. „high street”, jak i przyciągnięcie nowych, międzynarodowych korporacji. czyli zmodernizowanych ulic handlowych z obiektami biurowymi. – Jesteśmy w stanie zdobyć nawet najbardziej wymagających Takie miejsca mogą przyciągnąć znane, zagraniczne korporacje. najemców, również tych działających w skali europejskiej. Przy- – Liczymy na piękne, zrewitalizowane fasady kamienic, deptaki kładem jest firma Procter & Gamble, która otwiera Centrum bez ruchu samochodowego, atrakcyjnie zagospodarowane place, Planowania i Logistyki w Konstruktorska Business Center. a pod nimi parkingi podziemne, nowe zielone alejki, funkcjonalną To trzecie tego typu centrum Procter & Gamble na świecie – i zadbaną małą architekturę. Do tego nie wystarczą dobre chęci tłumaczy Stanislav Frnka, Country CEO, HB Reavis. inwestora czy dewelopera oraz nowe piękne biura najemców. Sukces Niskie koszty pracy oraz duży wskaźnik „high-streetu” w perspektywie średnio i dłu- pustostanów w biurowcach mogą okazać goterminowej zależy od aktywności władz się silnym magnesem między innymi dla miasta – podsumowuje Maciej Zajdel z IVG. inwestorów z branży BPO, ale przede Inwestorzy potrzebują atencji, a władze wszystkim z SSC. Przed Warszawą stoi samorządowe mają szansę być języczkiem także perspektywa przyciągnięcia firm u wagi decydującym o wyborze takiej, zajmujących się szeroko rozumianym sek- a nie innej lokalizacji. Najlepszym tego torem finansowym. – To dobry obszar do przykładem są Katowice. Miasto jeszcze zagospodarowania. Dziś „stolicą europejską” kilka lat temu nie istniało na biznesowej światowych funduszy inwestycyjnych jest mapie Europy, a teraz przyciąga najwięk- Luksemburg. Brak szerokiego zaplecza sze globalne korporacje. Deweloperzy kadrowego oraz niezwykle wyśrubowane prowadzący w mieście inwestycje biu- oczekiwania finansowe sprawiają, że kraj rowe zgodnie podkreślają, że taki sukces ten staje się coraz mniej perspektywiczny. nie byłby możliwy bez promocji, zachęt W tym punkcie pojawia się szansa dla Polski i otwartości władz miasta. – zauważa Tomasz Trzósło z JLL. Warszawa ma ogromną szansę stać się Otwarcie się na tego typu działalność finansową stolicą regionu. Kryzys gospo- wymaga jednak zmian w prawie i systemie darczy minionych lat wyciął z wyścigu o to podatkowym. miano Budapeszt, ale w zawodach wciąż Kolejną grupą nowych najemców mogą uczestniczy Praga. Jednak stolica naszego być instytucje państwowe. – Zauważalnym kraju ma przewagę w postaci skali rynku zjawiskiem jest migracja instytucji publicz- wewnętrznego. Dziś „stolicą europejską” światowych funduszy nych ze starszych, często prowizorycznie inwestycyjnych jest Luksemburg. Brak szerokiego Atrakcyjność Warszawy podnoszą zaadaptowanych wiele lat temu na potrzeby zaplecza kadrowego oraz niezwykle wyśrubowane realizowane inwestycje infrastruktural- biurowe obiektów, do biurowców klasy B oczekiwania finansowe sprawiają, że kraj ten staje ne jak budowa II linii metra. Zdaniem lub nawet A – komentuje Stanislav Frnka. się coraz mniej perspektywiczny. To szansa dla ekspertów jej otwarcie bardzo pozytywnie Specjaliści pozostają zgodni – najbliższe Polski — mówi Tomasz Trzósło, JLL wpłynie na proces komercjalizacji obiek- miesiące to czas dalszej presji na czynsze tów biurowych. PRASOWE MATERIAŁY SHUTTERSTOCK, FOTO: 20 Więcej: www.propertynews.pl

BPO Call center to za mało

W branży BPO pracuje już więcej osób niż w górnictwie. Aby ten pozytywny trend był kontynuowany, Polska musi stworzyć warunki do rozwoju najbardziej zaawansowanych procesów.

podaje ABSL, w ostatnich latach 92 proc. centrów usług biznesowych z zagranicznym kapitałem zwiększyło stopień skomplikowania obsługi- wanych procesów, a 87 proc. zakres świadczonych zadań. – Inwestorzy rozszerzająJak usługi o funkcje wymagające specjalistycznej wiedzy, doświadczenia i znajo- mości języków obcych (często niszowych) i realizują złożone projekty z obszaru R&D, tworzenia oprogramowania, procesów bankowych i finansowych – wskazuje Mateusz Polkowski, dyrektor w Dziale Badań Rynku i Doradztwa, JLL.

22 Więcej: www.propertynews.pl BPO

– Najbardziej poszukiwane i cenne dla wzrostu gospodarczego są centra badawczo-rozwojowe, inżynieryjne, zajmujące się rozwojem technologii oraz wszystkie inne, w których lokowane są zaawansowane procesy – komentuje Paweł Adamowicz, prezydent Gdańska. Z danych ABSL wynika, że w Polsce działa już 470 centrów usług dla biznesu z zagranicznym kapitałem, zatrudniających ok. 128 000 osób. Wśród realizowanych przez polskich pracowników projektów dominują IT, finanse, księgowość, obsługa klienta, HR czy zarządzanie łańcuchem dostaw.

I tą ścieżką musi iść nie tylko Trójmiasto, ale cała Polska. Tworząc warunki do realizacji najbardziej skomplikowanych usług bizne- sowych, ma szansę zatrzymać na długo już obecnych w naszym Decyzja o ulokowaniu inwestycji HP we Wrocławiu i w Łodzi została kraju międzynarodowych inwestorów, jak i pozyskać kolejnych. podjęta po analizach zasobów: kadry, infrastruktury, lokalizacji. Edukacja a biznes Kolejnymi czynnikami były potencjał rozwojowy obu miast, atrakcyjność oferty dla mieszkańców i przyjazny klimat Tylko ostatnio centra usług uruchomiły w Polsce takie firmy — mówi Renata Sima, Hewlett-Packard jak: Lundbeck w Krakowie (finanse, HR, IT, obsługa procesów zakupowych), DFDS w Poznaniu (finanse i księgowość), Vies- smann we Wrocławiu (badania i rozwój), IBM w Katowicach Działalność sektora BPO to już nie tylko tradycyjne call cen- (usługi IT), a decyzję o otwarciu biura ogłosił norweski Schibsted. ter, zajmujące się sprzedażą lub bieżącą obsługą kontrahentów. Aby utrzymać tak dużą aktywność inwestorów z branży Niezbędna staje się wiedza na temat systemów podatkowych, BPO, należy spełnić ich najważniejsze wymagania, czyli przede prawa czy zagadnień z branży IT. wszystkim zapewnić wykwalifikowanych pracowników, a co To bardzo ważny sygnał dla deweloperów budujących po- za tym idzie – zadbać o rozwój oferty edukacyjnej uczelni wierzchnie biurowe, jak i samorządów, którym zależy na zdobyciu wyższych. – Dostęp do dobrze wykształconych kadr jest nie- i zatrzymaniu inwestorów w naszym kraju. zwykle ważny dla naszej działalności – mówi Renata Sima, dyrektor generalna Usług Outsourcingowych w Globalnym Zatrudnienie w centrach Centrum Biznesowym Hewlett-Packard. usług biznesowych w Polsce Właśnie dlatego HP wybrało na lokalizacje dla swoich placówek outsourcingowych Wrocław oraz Łódź. To w wo- IV 2013 r. IV 2013 r. prognozy jewództwie łódzkim oraz dolnośląskim znajduje się prawie 180 000 170 000 160 000 60 uczelni wyższych, których mury opuszczają absolwenci 160 000 CARG~20% 150 000 o znakomitych kwalifikacjach merytorycznych oraz dobrej 140 000 znajomości języków. Wielką siłą obu ośrodków jest też im- 120 000 128 000 100 000 110 000 ponująca grupa pracowników z doświadczeniem w pracy 80 000 83 000 w sektorze BPO/SSC. 60 000 70 000 – Decyzja o ulokowaniu inwestycji HP we Wrocławiu oraz 56 000 40 000 47 000 w Łodzi została podjęta po szczegółowych analizach zaso- 20 000 bów: kadry, infrastruktury, lokalizacji. Kolejnymi czynnikami 0 2009 r. 2010 r. 2011r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. były potencjał rozwojowy obu miast, atrakcyjność oferty dla Zatrudnienie Prognoza zatrudnienia – scenariusz ostrożny mieszkańców i przyjazny klimat – dodaje Renata Sima. Prognoza zatrudnienia – scenariusz pośredni HP zatrudnia już ponad 2500 osób, a w Łodzi świadczy Źródło: ABSL Prognoza zatrudnienia – scenariusz optymistyczny FOTO: SHUTTERSTOCK, MATERIAŁY PRASOWE MATERIAŁY SHUTTERSTOCK, FOTO: usługi z obszaru Business Process Services dla zewnętrznych 23 BPO

klientów koncernu (finanse i księgowość oraz kadry i płace, w tym procesy związane z rekrutacją). Z kolei centrum we Wrocławiu realizuje zadania z zakresu finansów i księgowości, zarządzania personelem, sprzedaży i marketingu, przetwarzania danych i dostarczania informacji oraz zarządzania łańcuchem dostaw. Firma rozwija się i szuka nowych talentów. Wspiera pra- cowników w podnoszeniu kompetencji oraz zdobywaniu kwalifikacji zawodowych. Specjaliści w HP GBC posługują się łącznie 28 językami. – Dzięki temu nieustannie poszerzamy zakres oferowanych usług – dodaje dyrektor HP. Inwestor nie zamierza poprzestać na rozwoju pod kątem lin- gwistycznym. Centrum biznesowe w Łodzi rozszerza działalność o nowe obszary biznesowe i jest w trakcie negocjacji warunków współpracy z kolejnymi klientami. Niedawno powiększyło także przestrzeń biurową, którą zajmuje. Innym z podmiotów, który traktuje Polskę jako jeden z kluczowych rynków, jest Capgemini. – Z końcem roku planujemy przekroczyć poziom 6000 zatrudnionych – za- powiada Joanna Nowocień, Marketing Communications Bydgoszcz to jedna z tzw. wschodzących gwiazd BPO w Polsce. Miastu Manager, Capgemini Polska. Rozwój Capgemini w Polsce zaufali: Alcatel-Lucent, Atos, Mobica czy Teleplan — wylicza Monika dotyczy wszystkich pięciu centrów, a co za tym idzie – Piątkowska, PAIiIZ wszystkich specjalizacji firmy, zarówno outsourcingowej, jak i związanej z nowoczesnymi technologiami informatycznymi czy infrastrukturą IT. Mniejsze ośrodki też chcą BPO Kraków, Wrocław czy Poznań już dziś są krajowymi, a czę- Kluczowa w kontekście przyciągnięcia inwestorów i stymu- sto i kontynentalnymi liderami na rynku BPO, przyciągając lowania ich do rozwoju jest umiejętność reagowania na ich do miast kolejnych inwestorów. – Wybierając Kraków, firmy potrzeby. Swoją lekcję odrobiła w tym zakresie Bydgoszcz, z sektora BPO/SSC mają ułatwione zadanie, bo inne przed- która – jak podkreśla Monika Piątkowska, członek zarządu siębiorstwa już dawno przetarły za nich szlaki. Dostają goto- PAIiIZ – jest uważana za jedną z tzw. wschodzących gwiazd we, sprawdzone przez innych warunki, w tym młodą kadrę, BPO. – Pozycja Bydgoszczy jest najsilniejsza. Miastu zaufali: wykształconą na jednej z 23 krakowskich uczelni wyższych, Alcatel-Lucent, Atos, Mobica czy Teleplan – wyjaśnia. znającą języki obce, w tym te egzotyczne – tłumaczy Tomasz Miasto realizuje takie projekty jak „Szkoła BPO” czy „Od Skrzypek, dyrektor ds. powierzchni biurowych w krakowskim ucznia do mistrza. Praktyki i staże Twoją drogą do kariery oddziale firmy Emmerson. zawodowej”. – Zakładają ścisłą współpracę instytucji otoczenia biznesu, pracodawców, urzędów pracy oraz szkół – podkreśla Rafał Bruski, prezydent Bydgoszczy. Bydgoszcz uruchomiła Struktura zatrudnienia centrów usług także specjalną agencję, która jest odpowiedzialna za pomoc w podziale na obsługiwane procesy i obsługę inwestycji. W staraniach o przedsiębiorców z tej branży nie ustaje też Lublin. – Tworzymy doskonały ekosystem do inwestowania i rozwoju. Efektem naszej pracy jest pozyskanie w ostat- 11% IT Processes 1% nich dwóch latach takich firm jak: Billenium, SoftSystem, 1% 29% Finance & Accounting (F&A) 2% Sii, Trasition Technologies, Sollers Consulting czy Baxter Banking, Insurance 3% Financial Services (BIFS) Manufacturing, ale także firm reprezentujących rynek ubez-

4% Customer Operations pieczeń, tj. Proama czy Alior Bank – zauważa Krzysztof Żuk, HR Processes prezydent Lublina. 5% Supply Chain Menagement Mateusz Polkowski podsumowuje, że w ciągu zaledwie kilku (Plan to Deliver) lat Polska osiągnęła pozycję lidera pod względem wielkości Project Management zatrudnienia w sektorze nowoczesnych usług biznesowych 8% Marketing w Europie Środkowo-Wschodniej i stała się jedną z kluczowych Document Management 22% lokalizacji na europejskiej i światowej mapie projektów z tego Procurement 14% obszaru. Sielanka nie może jednak trwać wiecznie. Jak poka- Inne procesy zuje przykład Indii, jeśli państwo specjalizujące się w sektorze BPO nie dopasuje się do rosnących potrzeb inwestorów, firmy Źródło: ABSL bardzo szybko znajdą lokalizację bardziej odpowiadającą ich wymaganiom. 24 Więcej: www.propertynews.pl

hotele Szpital Europy

W ciągu kilku ostatnich lat Polska dołączyła do krajów postrzeganych jako jedna z najciekawszych destynacji na turystyczno-medycznej mapie świata, zyskując miano szpitala Europy. Świadomość trendu to jedno, ale jak przekuć go w realne zyski dla właścicieli hoteli?

abytki, muzea, wypoczynek, SPA – cały czas szukamy mocnych stron pol- skiej oferty turystycznej, które dzięki promocji będą przyciągać do Polski jeszcze więcej hotelowych gości. Rozwój poszczególnych gałęzi branży turystycznej następuje w różnym tempie, ale na lidera z pewnością wyrasta turystyka zdrowotna. – W 2013 r. przycho- dyZ z turystyki medycznej w Polsce przekroczyły poziom 200 mln euro przy 600 tys. pacjentów. W najbliższych latach segment ten może rosnąć o 10 proc. rocznie – mówi Adam Konieczny, Country Head Poland w firmie Christie + Co.

26 Więcej: www.propertynews.pl hotele

Zachodnie standardy, polskie ceny Z raportu nt. turystyki medycznej, przygotowanego na zlecenie Nieograniczony potencjał do rozwoju turystyki medycznej w na- Gdańsk Convention Bureau, wynika, że z uwagi na bliskość szym kraju dają sanatoria zlokalizowane w 43 miejscowościach geograficzną oraz zakres świadczonych usług do naszych naj- ze statusem uzdrowiska oraz ponad 200 ośrodków i hoteli spa. większych konkurentów należą Węgry, Turcja i Czechy. Nałęczów, Busko-Zdrój, Polanica-Zdrój czy Ciechocinek stają Tym, co przyciąga turystów zagranicznych do Polski, jest się medycznymi destynacjami nie tylko dla polskich kuracjuszy, głównie cena usług medycznych. W zależności od zabiegu, ale też zyskują uznanie coraz większej grupy zagranicznych są niższe nawet o 80 proc. niż w krajach Europy Zachodniej. turystów. – Najbardziej popularne są ośrodki w województwie Turyści chętnie korzystają z zabiegów stomatologicznych, zachodniopomorskim, które upodobali sobie Niemcy, oraz w wo- takich jak np. wybielanie zębów, zakładanie licówek porcelano- jewództwie pomorskim, szczególnie lubianym przez gości ze wych czy wstawianie implantów dentystycznych. Popularna jest Skandynawii – wymienia Adam Konieczny. też chirurgia plastyczna: lifting twarzy, korekcja kształtu nosa, Między innymi to sprawia, że w ciągu kilku ostatnich lat liposukcja brzucha czy też poważniejsze zabiegi chirurgiczne, jak Polska dołączyła do krajów postrzeganych jako jedna z najcie- np. wymiana stawu kolanowego czy biodrowego. kawszych destynacji na turystyczno-medycznej mapie świata. Ale nie tylko cena ma znaczenie. – Naszym największym W sumie jest ich blisko 50. Z najwyższej jakości usług słyną atutem jest wysoka jakość usług medycznych i dostęp do do- Stany Zjednoczone i Niemcy. Z kolei liderami pod względem brych specjalistów – podkreśla Artur Gosk, prezes Polskiego kosztowym są Indie, Tajlandia i Meksyk. Stowarzyszenia Turystyki Medycznej. Nową furtkę otwiera też zmienione prawo – od października 2013 roku pacjenci z krajów UE mogą leczyć się w Polsce, co Jedne z najpopularniejszych może przynieść szpitalom dodatkowe dochody sięgające nawet hoteli z ofertą medyczną 2 mld zł, a hotelom zapewnić sporą grupę gości. Tu pojawia się i SPA w Polsce pomysł na nowe inwestycje, czyli hotele przyszpitalne. – Mogliby Bukowy Park Hotel Medical Spa, w nich przebywać pacjenci niewymagający intensywnej terapii. Polanica-Zdrój Koszt utrzymania pacjenta na terenie hotelu mógłby być dużo Columna Medica, Łask niższy niż w szpitalu i mógłby spowodować uwolnienie łóżek Hotel Spa Medical Dwór Elizy, dla osób najbardziej potrzebujących. Wiele szpitali posiada Długopole-Zdrój niewykorzystane grunty, na których mogłyby powstać hotele na Hotele Spa Dr Irena Eris bazie partnerstwa publiczno-prywatnego – tłumaczy Konieczny. Interferie Medical Spa, Świnoujście Jelenia Struga Medical Spa, Kowary Z Niemiec, Skandynawii i Wielkiej Brytanii Malinowy Dwór Hotel Medical Spa, Jak zauważają hotelarze i przedstawiciele branży turystycznej, Świeradów-Zdrój największa liczba osób korzystających w Polsce z turystyki Malinowy Zdrój Hotel Medical Spa, medycznej to mieszkańcy Europy Zachodniej. Solec-Zdrój – Najwięcej turystów zagranicznych zainteresowanych usłu- Medi Spa Biały Kamień Ski & Wellness gami medycznymi przyjeżdża do nas z Niemiec, ze Skandynawii Resort, Świeradów-Zdrój i z Wielkiej Brytanii. Nasi goście komercyjni cenią sobie wysoki Medical Spa Hotel Lawendowe standard infrastruktury i oferowanych usług. W ubiegłym roku Termy, Uniejów w Hotelu Interferie Medical SPA w Świnoujściu wykonano po- Medical Spa Sanatorium Unitral, nad 185 tys. zabiegów, z czego niemal 92 proc. stanowiły zabiegi Mielno medyczne – mówi Łukasz Chojnacki, prezes zarządu KGHM Olivia Medical Spa, Skomielna Czarna TFI, który jest właścicielem hotelu Interferie Medical SPA. Słoneczny Zdrój Medical Duże zainteresowanie tego typu ofertą przejawiają też goście Spa & Wellness, Busko-Zdrój zza wschodniej granicy. – Potencjał jest, ale brak znajomości Termy Medical Warmia Park, Pluski języka rosyjskiego przez naszych lekarzy jest często barierą nie do pokonania – dodaje Artur Gosk. Polski rynek może stać się rów- 10 destynacji medycznych nież mekką dla turystów z krajów arabskich. Z badań Polish Health Polska znalazła się wśród 10 najważniejszych destynacji turystyki Centers wynika, że społeczeństwo medycznej na świecie. W rankingu z 2013 roku są także: krajów Bliskiego Wschodu boryka się Tajlandia – jako lider kosztowy w chirurgii plastycznej; Indie z podobnymi problemami jak społe- – jako destynacja zabiegów z dziedziny neurologii, kardiologii, czeństwa zachodnie: wzrost populacji endokrynologii i urologii; Kostaryka – jako miejsce specjalizujące połączony ze starzeniem się społe- się w chirurgii plastycznej i dentystycznej. Na dalszych pozycjach czeństwa, wysoki wzrost zachorowań znajdują się: Panama, Malezja, Singapur, Brazylia i Korea na choroby układu krążenia i cukrzycy. Południowa. Listę tę zamykają Turcja oraz Węgry. Do tego dochodzi brak wykwalifiko- wanego personelu medycznego i co 27 hotele

za tym idzie – niewystarczająca podaż usług z pierwszych było Polskie Stowarzyszenie medycznych na miejscu. Turystyki Medycznej, działające od 2009 Kraje te mają potrzebę wysyłania pacjen- roku. – Aby placówka medyczna mogła tów na leczenie refundowane za granicę – obsługiwać pacjentów zagranicznych, musi Bliski Wschód jest jednym z niewielu miejsc się do tego przygotować. W tym celu pod- na świecie, gdzie rządy płacą za leczenie daje się audytowi i po jego zakończeniu obywateli poza granicami kraju. uzyskuje certyfikat. Najczęściej wiele do – Polska może zainteresować klientów nadrobienia jest w gestii poprawy kontak- arabskich ze względu na umiarkowany klimat tów z pacjentem oraz zwiększenia działań i rozwiniętą infrastrukturę turystyczną ofe- promocyjnych – tłumaczy prezes Polskiego rującą duże możliwości osobom przyjeżdża- Stowarzyszenia Turystyki Medycznej. jącym razem z pacjentem, w tym dzieciom. Pomóc ma również PAIiIZ. Instytucja Naszą mocną stroną jest też dotrzymanie będzie organizować lub współuczestniczyć kroku przez nasze placówki, jeśli chodzi Kupnem hoteli działających w segmencie turystyki w promocji turystyki medycznej, by przy- o utrzymanie standardów europejskich – medycznej powinny być zainteresowane sieci ciągać m.in. mieszkańców Skandynawii podają eksperci Polish Health Centers. hotelarskie, które docelowo chciałyby uzupełnić do polskich placówek usług medycznych, swoje portfolio o pakiety medyczne Doświadczenia polskich placówek w ob- uzdrowisk i ośrodków SPA. — uważa Łukasz Chojnacki, KGHM TFI słudze pacjentów i kuracjuszy z Bliskiego Do walki o tego typu turystę stanęła też Wschodu zbadała dr Ada Kostrz-Kostecka, Gdańska Organizacja Turystyczna, która Project Manager Projektu Promocji Turystyki Medycznej z Eu- w tym roku rozpoczęła intensywne działania zmierzające do pro- ropejskiego Centrum Przedsiębiorczości. Zdaniem ekspertki to mocji rozwoju tej gałęzi turystyki. – Przede wszystkim zleciliśmy atrakcyjny rynek, ale trudny do zdobycia. Aby go rozwijać, potrzebne przeprowadzenie analizy dot. branży turystyki medycznej i well- jest wsparcie organów rządu w nawiązaniu kontaktów. Należy ness w Gdańsku i regionie. Dodatkowo planujemy study tour dla także szukać tzw. ambasadorów w celu nawiązania bezpośrednich dziennikarzy z rynku skandynawskiego, w celu przedstawienia im umów. – Bardziej efektywne mogłyby okazać się misje gospodarcze potencjału naszego regionu. Do tego dochodzi udział przedstawicieli niż targi, które są dobrą formą nawiązywania współpracy w celu branży turystyki medycznej w „Targach Seniora” w Sztokholmie, zaprezentowania oferty polskich placówek – radzi Kostrz-Kostecka. gdzie odwiedzający poszukują gotowych do zakupu pakietów, ofert Przedstawicielka Europejskiego Centrum Przedsiębiorczości hotelowych, SPA & wellness oraz medycznych – wymienia prezes zwraca uwagę, że konieczny jest wybór najlepszych placówek Gdańskiej Organizacji Turystycznej. i przygotowanie oferty „pakietowej”, czyli uwzględniającej oprócz komplementarnej oferty pobytu w konkretnych placówkach, także Potrzebne inwestycje zagospodarowanie wolnego czasu turysty. Hotelarze zacierają ręce. Zabiegi medyczne, szczególnie medycyny Mówi o tym także Anna Górska, prezes Gdańskiej Organizacji estetycznej czy rehabilitacyjne, wprowadza do oferty coraz więcej Turystycznej. – Na rynku brakuje obecnie wykwalifikowanej ka- hoteli. Aby się wyróżnić, do nazw swoich obiektów dodają słowo dry, która mogłaby zająć się opieką nad osobami korzystającymi „medical”. Nawet jeden z najbardziej znanych hoteli w naszym z zabiegów medycznych. Tego typu turysta często przyjeżdża do kraju – Bryza w Juracie – w tym roku zaczął oferować niein- destynacji na kilka dni, w czasie pomiędzy wizytami u lekarza wazyjne zabiegi medycyny estetycznej, od drobnych zabiegów potrzebuje fachowego doradztwa na temat tego, jak spędzić czas, niwelujących zmarszczki, opóźniających starzenie się skóry, po co warto zobaczyć, gdzie robić zakupy – tłumaczy Anna Górska. mezoterapię na skórę głowy. Dr Ada Kostrz-Kostecka podkreśla także, że niezbędne jest po- W szranki o gości medycznych staje też kilkadziesiąt uzdrowisk, wołanie koordynatora, aby polskie obiekty ze sobą nie konkurowały. z których większość jest już w prywatnych rękach. Prywatyzacja W naszym kraju zaczynają już działać organizacje, których postępuje, bo inwestorzy widzą potencjał w obiektach z taką ofertą. celem jest pomoc w przygotowaniu polskich placówek medycz- W 2014 roku dwa – Przedsiębiorstwo Uzdrowiskowe Ustroń SA oraz nych do konkurowania na rynku międzynarodowym. Jedną Uzdrowisko Kraków Swoszowice Sp. z o.o. – znalazły się w rankingu dziesięciu największych tegorocznych transakcji prywatyzacyjnych. Ciągle za mało pieniędzy z turystyki – Wejście w segment turystyki medycznej może być interesujące dla inwestorów działających w ramach private equity, jak i inwestorów Jak wynika z danych Ministerstwa Sportu i Turystyki, w 2013 roku indywidualnych. Przemawia za tym poziom osiąganych wyników, w Polsce gościło ok. 15,8 mln cudzoziemców, czyli o 7 proc. więcej niż w stojącym pod znakiem Euro rokiem 2012. ponadprzeciętne marże oraz stabilność w długoterminowej per- Mimo to przychody branży turystycznej – zdaniem wielu – nie są spektywie ze względu na trendy demograficzne, czyli starzenie się satysfakcjonujące. W ub.r. wyniosły 85,7 mld zł, co stanowi 5,3 proc. społeczeństw zachodnich – uważa Łukasz Chojnacki. polskiego PKB. Malkontentom można przyznać rację, patrząc choćby To właśnie KGHM I FIZAN jest jednym z największych na Czechy, gdzie wpływy z turystyki stanowiły w ubiegłym roku 8,4 graczy na rynku prywatyzacji państwowych uzdrowisk. W latach proc. składowych PKB. Jeszcze słabiej wyglądamy oczywiście na tle 2010-2011 wydał ok. 230 mln zł na zakup uzdrowisk w sześciu krajów typowo turystycznych, takich jak Hiszpania czy Portugalia, gdzie lokalizacjach. Następnie przeznaczył 70 mln zł na podniesienie branża ta odpowiada rocznie za ok. 15 proc. PKB. standardu zarówno miejsc noclegowych, jak i bazy zabiegowej w tych obiektach. PRASOWE MATERIAŁY SHUTTERSTOCK, FOTO: 28 Więcej: www.propertynews.pl

centra handlowe Koniec ery eventów... dla wszystkich Działania eventowe w centrach handlowych muszą wyjść z obecnych − utartych schematów. Pokaz mody czy noc zakupów nie są już formułą atrakcyjną dla klientów − uważa Agnieszka Mielcarz, dyrektor Działu Retail Asset Management w polskim oddziale firmy Knight Frank.

Co oznaczają dziś nowoczesne i skuteczne działa- nia marketingowe w centrum handlowym? Zmiana zachowań konsumenckich, w tym ma- lejące znaczenie hipermarketów na rzecz sektora convenience, oznacza odpływ bardzo dużej grupy klientów centrów handlowych. Jednym z ważniejszych zadań właściciela i zarządcy nie jest dziś zatem zapewnienie najwyższej odwie- dzalności centrum, bo ta rzadko przekłada się na wyniki najemców, ale utrzymanie odpowied- niego przepływu klientów z wyselekcjonowanej grupy docelowej. Nowoczesne działania marketingowe powin- ny być oparte na rzetelnej i aktualnej analizie rynku, definiującej potencjał centrum w kon- tekście segmentu klientów, oraz na jak najefek- tywniejszym dotarciu do nich. Zdobycie potencjału w postaci stabilnego zbioru realnych konsumentów powinno być celem nadrzędnym przy planowaniu działań pro- sprzedażowych, zwiększających obroty wszyst- kich najemców. Jednak realizacja tego zadania jest trudna, zważywszy, że na decyzję o zakupie bezpośredni wpływ mają czynniki pozostające poza kontrolą zarządcy, takie jak np.: świadomość, renoma marki, obsługa klienta, zatowarowanie sklepu itp. I choć nie należy nie doceniać tego typu działań, to powinny być one ukierunkowane na jasno określone grupy najemców.

Specjalizacja - centra handlowe Agnieszka Mielcarz jest absolwentką Wydziału Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Swoją praktyczną wiedzę o rynku centrów handlowych zdobyła, pracując w takich firmach, jak: Cefic Polska, Apsys Management, Avestus Real Estate i Jones Lang LaSalle. Zarządzała łącznie blisko 200 tys. mkw. powierzchni handlowej, współpracując przy tym z prawie 400 najemcami i odpowiadając za negocjacje około 100 umów najmu. Przed dołączeniem do Knight Frank przez ponad 7 lat zarządzała CH Forum w Gliwicach, należącym do niemieckiego funduszu DEKA. Wśród innych centrów handlowych, którymi zajmowała się zawodowo, znalazły się: CH Arkadia oraz CH Warszawa Wileńska. Agnieszka Mielcarz była zaangażowana w przygotowanie budżetów operacyjnych dla tych obiektów z ramienia spółki Cefic. Poza CH Forum w Gliwicach zarządzała także CH BOREK we Wrocławiu, CH Platan w Zabrzu, CH 3 Stawy w Katowicach oraz Geant w Sosnowcu. Wspierała również ekipę zarządzającą Galerią Podlaską w Białymstoku. FOTO: MATERIAŁY PRASOWE MATERIAŁY FOTO:

Więcej: www.propertynews.pl 30 centra handlowe Koniec ery eventów... dla wszystkich

Popularne jest założenie o konieczności realizacji przez dotychczasowych działań popularyzujących sprzedaż według centra handlowe wszystkich potrzeb swojego klienta, który jest koncepcji „zakupy za zakupy” kończyła się bardzo niskim zwro- coraz bardziej świadomy i przychodzi do nich w konkretnym tem z kuponów i bonów właśnie ze względu na niedopasowanie celu: na zakupy. Jest to oczywiście ujęcie bardzo generalne, do potrzeb grupy docelowej lub brak zaangażowania ze strony nieuwzględniające np. obiektów ulokowanych w sercach miast obsługi poszczególnych lokali. czy o znaczeniu ponadregionalnym. Jakie znaczenie w marketingu centrów handlowych mają obecnie eventy? Jakie więc działania promocyjne powinien podjąć zarządca/wła- W kontekście ewolucji marketingu znaczenie eventów ściciel, chcąc zapewnić najlepsze wyniki dla swojego obiektu? w centrach handlowych się zmieniło. Niegdyś potrafiły one Właściciele marek, szczególnie przy obecnej sytuacji rynko- generować nawet 30-50-procentowy wzrost odwiedzalno- wej, oczekują przede wszystkim działań promocyjnych, które ści. Dziś formuła ta stopniowo traci na znaczeniu, wrażli- bezpośrednio wpłyną na ich wyniki. Dlatego też w budżetach wość klientów na tego rodzaju działania jest coraz mniejsza marketingowych uwzględnia się coraz większe kwoty przezna- – przede wszystkim dlatego, że nie mają już one charakteru czone na działania prosprzedażowe oraz zwiększające lojalność unikalnego. Na spadek ich atrakcyjności przekłada się też klienta. I słusznie. Konieczne jest jednak przedefiniowanie niewątpliwie ewolucja przestrzeni społecznej miast. Dzisiej- tego typu działań i ich odpowiednie ukierunkowanie na sze aktywności na terenie centrów handlowych powinny być wyselekcjonowaną grupę konsumencką. Należy przy tym starannie przemyślane, muszą integrować różne działania pamiętać, iż nie ma formuł uniwersalnych, które sprawdziłyby marketingowe i przede wszystkim być jasno skierowane się w każdym miejscu i w każdych warunkach. do określonej grupy klientów z realnej strefy zasięgu, co oznacza koniec ery eventów „dla wszystkich”. Działania te Co z wizerunkiem centrum? W jaki sposób go budować? muszą wyjść z obecnych, utartych schematów. Pokaz mody Polski rynek centrów handlowych dojrzewa, a wraz z nim czy noc zakupów nie są już formułą atrakcyjną dla klientów, dojrzewają narzędzia marketingowe. Jednakże większość z nich ale spersonalizowana oferta być może tak. nadal powinna być skupiona na tworzeniu wizerunku cen- trum handlowego jako marki oraz budowaniu pozytywnych I najtrudniejsza kwestia − jak pogodzić marketingowe oczekiwania emocji związanych z zakupami, ponieważ to m.in. jest obszar najemców i zarządców? zadań zarządcy. Coraz większe znaczenie w tym kontekście Pamiętajmy, że sprzedaż to proces ciągły, a centra handlowe mają wszelkiego rodzaju działania CSR (Corporate Social funkcjonują w sposób nieprzerwany, nie tylko podczas działań Responsibility) i CR (Community Relations), ale również w tym prosprzedażowych czy akcji promocyjnych. Pewne obszary przypadku muszą to być przemyślane aktywności, współgrające zawsze pozostaną w kompetencji najemcy. Pozytywna współ- ze strategią projektu. praca z tą grupą niewątpliwie przekłada się na efekt synergii, ale należy wyraźnie rozgraniczyć zadania obu stron. Czy w katalogu działań prosprzedażowych mieszczą się tak popu- Inicjatywy marketingowe zarządcy czy właściciela mają na larne dotychczas loterie czy konkursy? celu zbudowanie świadomości marki, wytworzenie pozytywnych Tak, jeśli będzie to działanie adekwatne do docelowego segmentu emocji przekładających się na to, iż w zdefiniowanej grupie kon- klientów, skupione na budowaniu emocji, ukierunkowane na efekt sumenckiej centrum handlowe stanie się intuicyjną destynacją długofalowy. Nie, jeśli oczekiwać będziemy natychmiastowych zakupową. Najważniejszym motywem działań jest podtrzymy- rezultatów popartych liczbami. wanie stabilnych i trwających w czasie relacji ze swoimi klientami Coraz więcej galerii podejmuje ostatnio inicjatywę prowa- i bieżąca, spersonalizowana komunikacja. Najlepsze efekty dają dzenia własnych programów lojalnościowych. Ze względu wspólne działania i pełne wykorzystanie dostępnych narzędzi na mniejszą aktywność najemców w tym obszarze, zarządcy promocji na terenie centrum – środków, które stanowią część poszukują benefitów, którymi mogą wpływać na zachowania kosztów marketingowych, a o których właściciele marek nieraz klientów: nagradzanie za dokonane zakupy lub tworzenie warto- zapominają. Nic nie działa natychmiast i na zawsze. Dlatego ści dodanej, np. wyselekcjonowanych serwisów. To jednak rodzi należy przykładać wagę do codziennych aspektów funkcjono- wiele niebezpieczeństw, związanych chociażby z pozycjonowa- wania sklepów i obiektu – tego, z czym klient spotyka się na co niem centrum czy faktem konkurencyjności tych programów dzień, i co sprawia, że chętnie przyjdzie ponownie do centrum. wobec polityki poszczególnych marek. Często też konsument Podsumowując, wracamy tak naprawdę do istoty handlu, czyli ma inne oczekiwania i bardziej doceni wysoki poziom obsługi, zapewnienia adekwatnej oferty dla grupy docelowej. indywidualne podejście czy profesjonalne doradztwo. Wiele Dziękujemy za rozmowę 31 architektura

Era wolskiego city Czy wysyp inwestycji biurowych na warszawskiej Woli sprawi, że dzielnica ta zmieni się w monokulturowy Służewiec? Niekoniecznie. Rejon ten ma swoją tajną broń — plany miejscowe oraz świadomych deweloperów otwartych na współpracę z samorządem.

Art Norblin przy ul. Grzybowskiej to inwestycja na terenach Dawnych Zakładów Platerniczych Norblina, które zmienią się w przestrzeń biurowo-usługową z ciekawą i kulturotwórczą przestrzenią dla mieszkańców miasta.

32 Więcej: www.propertydesign.pl architektura

Idealnym rozwiązaniem jest tworzenie ogólnodostępnej i atrakcyjnej przestrzeni publicznej i zintegrowanie nowo powstających inwestycji z tkanką miejską — mówi Adam Białobrzeski, FAAB Architektura

Deweloperzy powinni włączać się w tworzenie przestrzeni publicznych. Ma to cechy partnerstwa publiczno-prywatnego — podkreśla Andrzej Chołdzyński, AMC Chołdzyński

arszawska Wola przechodzi niewyobrażalną Wola wczoraj i dziś metamorfozę. Tereny poprzemysłowe zmie- Przykładem zmiany myślenia o kreowaniu komercyjno-pu- niają się w biznesowe city i zagłębie nowych blicznych przestrzeni są dwie inwestycje biurowe na Woli: inwestycji biurowych. Dzielnica „żyje” nie tylko Warsaw Trade Tower – wybudowana w latach 1997-1999, oraz w godzinach pracy białych kołnierzyków. Czy tak pozostanie? powstająca obecnie Warsaw Spire. Działki pod oba przedsięwzięcia są podobnej wielkości. WWolska tajna broń Jednak 15 lat temu nikt nie pomyślał o tym, aby wokół WTT Już od wielu lat na całym świecie architekci i urbaniści zmagają zaplanować atrakcyjną przestrzeń nie tylko dla pracowników się z problemem wyludniania się dzielnic biurowych. – Swego biurowca, ale także przechodniów i okolicznych mieszkańców. czasu za sztandarowe i zarazem negatywne przykłady uzna- Na tyłach obiektu znalazł się jedynie naziemny parking, a przed wano zagospodarowywaną – początkowo bardzo chaotycznie nim wielkie, reprezentacyjne wejście. – dzielnicę La Défense w Paryżu, czy też kompleks biuro- Inaczej jest w przypadku Warsaw Spire, gdzie deweloper, wy Canary Wharf we wschodnim Londynie – mówi Adam firma Ghelamco, tworzy nie tylko budynek, ale zagospodaro- Białobrzeski, architekt z FAAB Architektura. Tymczasem – jak wuje kwartał miasta, biorąc pod uwagę, że mieszkańcy oczekują dodaje – idealnym rozwiązaniem jest różnorodność funkcji, wyjątkowej oferty handlowej, usługowej oraz kulturalnej. tworzenie ogólnodostępnej i atrakcyjnej przestrzeni publicznej Spółka w porozumieniu z samorządem zaplanowała zagospo- oraz zintegrowanie nowo powstających inwestycji z istniejąca darowanie placu, którego nazwę – Plac Europejski – przyjęła już tkanką miejską. Rada m.st. Warszawy. Przestrzeń ma być zaprojektowana jako Opierając się na tych zasadach, we francuskim Saint- park w centrum miasta, pozbawiony ruchu samochodowego. Jej -Etienne zrealizowano kompleks Cite Des Affaires, zapro- projektem zajęła się belgijska pracownia Wirtz International jektowany przez biuro architektoniczne Manuelle Gautrand Landscape Architecture. Architecture. Wyróżnikiem inwestycji jest m.in. wolna od – Wierzymy, że projekt Warsaw Spire z Placem Europejskim ruchu kołowego przestrzeń publiczna, składająca się z przeni- przyczyni się do zmiany tzw. bliskiej Woli. Mamy nadzieję, że kających się placów narożnych i wewnętrznych dziedzińców, zarówno atrakcyjna aranżacja placu, jak również oferta kawiarni wzbogaconych dodatkowo o przejścia, przecinające partery i restauracji spowoduje, że stanie się nowym miejscem spotkań budynków. Czy takie realizacje spotkamy na warszawskiej mieszkańców Warszawy – mówi Jarosław Zagórski. Woli? – Jest szansa, że nie zostanie tu popełniony błąd, z którym mamy do czynienia na Służewcu. Rozwiązaniem Odpowiedzialny i świadomy jak… deweloper? jest wprowadzanie do zabudowy biurowej obiektów miesz- Inwestycje deweloperów w miejsca publiczne to nie tylko dba- kalnych – uważa Mariusz Ścisło, architekt, prezes SARP łość o przestrzeń miejską. Działania takie wpisują się w modną i pracowni architektonicznej FS&P Arcus. strategię CSR, a więc odpowiedzialności biznesowej, która O to, że Wola nie stanie się drugim Służewcem, jest spokojny pokazuje dbałość o własny wizerunek – dewelopera, z którym Jarosław Zagórski, Development & Commercial Director warto współpracować. w Ghelamco Poland. Uważa, że okolice Ronda Daszyńskiego Z kolei dla najemców powierzchni biurowych nie liczy się mają zupełnie inny charakter, a poza inwestycjami biurowy- już tylko lokalizacja budynku. Coraz częściej zwracają uwagę mi w planach są ciekawe projekty handlowe. – Dzięki temu na „miejsca z duszą”, które pomagają budować wizerunek oraz doskonałej infrastrukturze komunikacyjnej obszar ten i prestiż firmy. Nie bez znaczenia jest także komfort samych ma podstawy do tego, by stać się prawdziwym warszawskim pracowników, dlatego odpowiednio zaprojektowane miejsca FOTO: MATERIAŁY PRASOWE MATERIAŁY FOTO: city – ocenia. wokół inwestycji biurowych są tak ważne. 33 architektura

– Deweloperzy o ustabilizowanej pozycji na rynku nierucho- w których chce się przebywać. Dlatego projektowanie przestrzeni mości mają świadomość, że nie tylko powierzchnia użytkowa publicznych, wspólnego dobra mieszkańców, powinno odbywać stanowi o przewadze konkurencyjnej ich inwestycji. Stworzenie się w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. atrakcyjnej przestrzeni publicznej, miejsca przyciągającego ludzi, W ten sposób wszyscy zainteresowani mogą partycypować jest wartością dodaną, która podnosi rangę i kreuje nowy image w kosztach ich kształtowania – dodaje. ich projektu – zauważa Mariusz Ścisło. Zrównoważoną postawę deweloperów pochwala Andrzej Ramię w ramię z samorządem Chołdzyński, architekt i urbanista, założyciel pracowni AMC Wola jest dzielnicą, która może się pochwalić jednym z najwyż- Chołdzyński. – Jest rzeczą bardzo dobrą i prawidłową, że de- szych wskaźników uchwalonych planów miejscowych. I właśnie weloperzy włączają się w tworzenie przestrzeni publicznych. te plany stanowią swoistą ochronę dla wielu obszarów, które Ma to cechy partnerstwa publiczno-prywatnego, które jest czekają zmiany. Mogą powstrzymać chaotyczną zabudowę, nie właściwe i dobrze ukierunkowane – mówi. pozostawiającą miejsca dla ludzi. – Władze miast dysponują Dziś deweloperzy chcą przyciągać ludzi do swoich budynków, narzędziami do wpływania na charakter powstających przestrze- udostępniając ich otoczenie, stosując ciekawe rozwiązania małej ni. Mogą np. wyznaczać warunki zabudowy w pozwoleniach architektury i tworząc atrakcyjną dla „zewnętrznego klienta” na budowę. Jednak sami deweloperzy również muszą dostrzec ofertę handlowo-usługową na parterach budynków. Według korzyści płynące z atrakcyjnej aranżacji przestrzeni miejskiej Michała Czaykowskiego, przewodniczącego Komisji Ładu – przekonuje Zagórski. Przestrzennego Rady m.st. Warszawy, deweloperów nie trzeba Tomasz M. Konior, architekt, założyciel biura Konior Studio, już do tego zachęcać. – Tworzenie przestrzeni miastotwór- uważa, że urbanista powinien zapisać w planie miejscowym czych poprawia estetykę i wizerunek danej lokalizacji, a to ma warunki, które będą wymuszać na przyszłych inwestorach bezpośredni wpływ na wartość samej inwestycji – tłumaczy kreowanie przestrzeni publicznych. – Deweloperzy z kolei Czaykowski. – Takie przestrzenie jak np. place, skwery czy winni wiedzieć, jak wielka odpowiedzialność na nich spoczy- ulice tworzą w skali miasta system powiązanych ze sobą miejsc, wa – przecież obiekty biurowe zazwyczaj budują prywatne

Inwestycja biurowa Spectrum Towers jest zaplanowana na działce u zbiegu ulic Prostej i Towarowej. Projekt przygotowała pracownia APA Wojciechowski.

34 Więcej: www.propertydesign.pl architektura

Spółka Ghelamco w porozumieniu z samorządem zaplanowa- ła zagospodarowanie placu, którego nazwę - Plac Europejski - przyjęła już Rada m.st. Warszawy. Przestrzeń ma być za- projektowana jako park w centrum miasta, pozbawiony ruchu samochodowego. Jej projektem zajęła się belgijska pracownia Wirtz International Landscape Architecture.

O to, że Wola nie stanie się drugim Służewcem, jest spokojny Jarosław Zagórski, Ghelamco Poland. Uważa, że okolice Ronda Daszyńskiego mają zupełnie inny charakter, a poza inwestycjami biurowymi w planach są ciekawe projekty handlowe

firmy, a ich liczba w pewnych miejscach – jak warszawski Służew czy Wola – jest tak duża, Skala inwestycji na Woli że tworzą sporą część miasta – ocenia. Kinga Nowakowska, dyrektor generalna Na Woli mamy do czynienia z wysypem nowoczesnych budynków biurowych. Art Norblin Sp. z o.o., podkreśla, jak ważna Inwestycje tylko rozpoczęte lub planowane to m.in.: jest ścisła współpraca z władzami miasta, Warsaw Spire (Ghelamco) które – wykazując się otwartością na nowe Proximo (Flagstone), według projektu Rolfe Judd. Powstanie przy ul. Hrubieszowskiej pomysły – przyczyniają się do poprawy jakości 1A, przy samym wejściu do stacji metra Rondo Daszyńskiego. życia mieszkańców. Według niej, inspira- cję do działań „miastotwórczych”, za które Dawne Browary Warszawskie zabuduje Echo Investment. W ciągu 5-7 lat deweloper chce wybudować zespół biurowy, uzupełniony funkcją mieszkaniową. w równym stopniu odpowiadają deweloperzy, planiści oraz samorząd, należy czerpać z bo- Prime Corporate Center przy ul. Grzybowskiej (Golub Get House), według projektu gatej historii samego miejsca, czyli „genius Solomon Cordwell Buenz (SCB) i Epstein. loci” – jego ducha. Wisher Enterprise przy ul. Grzybowskiej, projektu Cushman & Wakefield W praktyce jest jednak najczęściej tak, że Spectrum Towers (Karimpol) według projektu APA Wojciechowski odpowiedzialność za przestrzenie publiczne Generation Park (Skanska) przy ul. Towarowej według projektu JEMS Architekci przy inwestycjach komercyjnych spada na barki architektów. – Od ich talentu i siły Art Norblin (Capital Park) przy ul. Grzybowskiej. Dawny Zakład Platerniczy Norblina perswazji zależy w największej mierze to, zmieni się w przestrzeń biurowo-usługową z ciekawą i kulturotwórczą przestrzenią dla mieszkańców miasta. czy budynek biurowy wpisze się strukturę miasta i wytworzy wewnątrz, jak i wokół, odpowiednią przestrzeń publiczną – dodaje Tomasz M. Konior. Ścisło. – Zostały tam zaplanowane zarówno ulice publiczne, przejścia, jak i pasaże, które zaczną funkcjonować, jak tylko całość zabudowy zostanie zrealizowana. Przykład idzie od deweloperów To pozytywne działanie deweloperów, którzy otwierają swoje tereny dla funkcji W kwartale ulic Karolkowej, Grzybowskiej, publicznych – uważa prezes SARP. Przyokopowej i Hrubieszowskiej architek- W sąsiedztwie, po drugiej stronie ul. Karolkowej, powstaje kompleks miesz- ci wykonali plan regulacyjny dla wszystkich kaniowy, a przy ulicy Prostej stoją budynki biurowe zrealizowane w latach 90. siedmiu inwestorów działających na tym ob- Ten fragment dzielnicy Wola, jeśli rozbudowa będzie kontynuowana w rozsądny szarze. – Teren ten podzieliliśmy na jednostki sposób, będzie w stanie uniknąć tego, co się wydarzyło na Służewcu, czyli zabudowy funkcjonalne, wydzielając ulice i infrastrukturę monokulturowej. Między wspomnianymi biurowcami dziś funkcjonuje parking, wewnętrzną – opowiada o projekcie Mariusz ale jest nadzieja, że deweloperzy zagospodarują plac. 35 architektura

Kompleks biurowy Generation Park stanie przy ul. Towarowej. Projekt przygotowała pracownia JEMS Architekci. Kinga Nowakowska, Art Norblin Sp. z o.o., podkreśla, jak ważna jest ścisła współpraca z władzami miasta, które — wykazując się otwartością na nowe pomysły — przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców

Jest szansa, że na warszawskiej Woli nie zostanie popełniony błąd, z którym mamy do czynienia na Służewcu. Rozwiązaniem jest wprowadzanie do zabudowy biurowej obiektów mieszkalnych – uważa Mariusz Ścisło, prezes SARP

Mixed-use: mieszanka rozsądku i odwagi fabryk, takich jak Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser” Nie tylko Wola aspiruje do nowoczesnej dzielnicy biznesowej oraz Pollena-Uroda. otwartej na potrzeby mieszkańców. Ciekawym przykładem jest Mariusz Ścisło zwraca też uwagę na centralny punkt sto- Wilanów, który rozrósł się przez ostatnie lata i stał się kolejną licy – Plac Centralny, usytuowany na Placu Defilad, między sypialnią stolicy. Jednak zarówno spółka Capital Park, jak i GTC obszarem pod przyszłe Muzeum Sztuki Nowoczesnej i TR, – za pomocą projektów komercyjnych – postanowiły to zmienić. a z drugiej strony galerią handlową i Teatrem Muzycznym Według Marcina Citko, architekta z pracowni JEMS Archi- – na osi Pałacu Kultury i Nauki. – Mogłoby to być miej- tekci, troska o powstawanie różnorodnych pod względem funkcji sce, które przejęłoby funkcje centrum miasta o charakterze miejsc powinna być rozłożona pomiędzy inwestorów i władze funkcjonalnym, zbliżonym do Placu przy Centrum Georges miast. – Dobrym przykładem jest Nowy Jork, gdzie inwestorzy, Pompidou. Rejon gromadzący mieszkańców, turystów, z obiek- którzy część swojej działki (budynku) otwierają dla mieszkańców tami kultury i sztuki, a przy okazji o architekturze, która nie miasta, uzyskują od władz szersze możliwości inwestowania – przytłacza – mówi. mówi Marcin Citko i podkreśla funkcję placu przy biurowcu To, czy polskie miasta mają szansę na ożywienie ulic i placów, Royal Wilanów. – Będzie wpisany w szeroki układ urbanistyczny stworzenie architektury spotykanej w przestrzeni miejskiej i otoczony podporządkowaną mu zabudową – mówi. Amsterdamu, Paryża, Szanghaju czy Londynu, zależy od ści- Innym przykładem jest warszawska Praga, która za sprawą słej współpracy samorządów z deweloperami, podejmowania deweloperów mieszkaniowych i biurowych, zaczyna odzyskiwać świadomych, odważnych i przyszłościowych decyzji, bez strachu swoją świetność. To tu trwają prace nad rewitalizacją dawnych przed zmianami.

36 Więcej: www.propertydesign.pl Efficiency opens up new perspectives.

SPIE Polska – expert in technical, infrastructural and administrative facility management for office buildings, industry, retail, warehouses.

www.spie.com.pl SPIE, sharing a vision for the future architektura Wyróżnij się albo zgiń

try jak wydajność wentylacji przy założeniu np. osoba na 8 mkw., Nudno urządzone open space’y odchodzą pozostawiając kwestię aranżacji powierzchni w gestii przyszłego użytkownika – wyjaśnia. do lamusa. Biura przechodzą prawdziwą O metrach kwadratowych w biurowcach nie myśli się już wyłącznie rewolucję, bo firmy oczekują oryginalnej w kontekście obowiązku spełnienia przepisów i norm. Wielkość biura planuje się przede wszystkim, biorąc pod uwagę specyfikę i stymulującej do pracy przestrzeni. pracy danej spółki oraz liczbę zatrudnionych pracowników. Cho- dzi także o zaplanowanie takiej powierzchni, która da możliwość wprowadzenia wielu niespotykanych dotąd funkcji. amy za sobą ciekawy rok pod względem kreowania Na rynku dostępne są zatem zarówno kameralne budynki oferujące nowych trendów i aranżacji powierzchni biurowej. niewielkie moduły biurowe o powierzchni od 100 mkw. wzwyż, Nad Wisłą powstało wiele śmiałych projektów – jak i duże kompleksy z przestrzeniami biurowymi o wielkości niektóre na miarę sławnej centrali Google’a. Wyszły dochodzącej nawet do kilku tysięcy mkw. spod kreski nie tylko uznanych pracowni, ale również młodych – Powierzchnie biurowe zlokalizowane w ścisłych centrach miast, Marchitektów, którzy wykazali się świeżym i odważnym spojrzeniem. w miejscach o dużym natężeniu ruchu pieszego, budowane są z na- stawieniem na najemców, którzy mają częsty kontakt z klientem. Na przekór standardom Zapotrzebowanie na taką powierzchnię to najczęściej od kilkudzie- Pojęcie typowej powierzchni biurowej już nie istnieje. – Jeszcze sięciu do kilkuset mkw. – tłumaczy Piotr Stanowicz. niedawno przyjmowało się, że na pracownika przypada 10 mkw. Poza ścisłym centrum, ale w miejscach dogodnych pod względem przestrzeni. Dziś trudno mówić o standardzie w tym zakresie, bo komunikacyjnym, często powstają parki biurowe o powierzchniach każda firma jest inna i ma różne potrzeby co do wielkości, funk- nawet kilkudziesięciu tysięcy mkw. z nastawieniem na takich klien- cjonalności czy wreszcie samej aranżacji swojej siedziby – uważa tów, jak duże firmy i korporacje, które lokują tam swoje centrale Stanislav Frnka, Country CEO, HB Reavis. i duże oddziały. Piotr Stanowicz, menedżer wydziału ds. zarządzania nieruchomości w ING Banku Śląskim, zwraca uwagę, że aktualne zapotrzebowa- Wykorzystać przestrzeń nie na powierzchnie biurowe może być nawet o 20 proc. mniejsze Po wyborze lokalizacji i odpowiedniego metrażu przychodzi czas w odniesieniu do tradycyjnego modelu sprzed kilku lat. – Dziś na decyzję, czy siedziba firmy ma być urządzona standardowo czy w specyfikacji nowego budynku znajdziemy jedynie takie parame- też oryginalnie, by w ten sposób podkreślać lub nawet budować wizerunek spółki. Architekci widzą w Polsce coraz większe zapotrzebowanie na Niedawno tworzenie niestandardowych biur, ale jednocześnie podkreślają, że przyjmowało się, że na pracownika przypada na znaczący wzrost popytu na takie usługi trzeba poczekać. – Na 10 mkw. przestrzeni. naszym rynku najwięcej jest oddziałów zagranicznych koncernów, Dziś trudno mówić polskich firm z konserwatywnym podejściem do tego tematu albo o standardzie w tym bezosobowych centrów usług i zakładów produkcyjnych. Na rozwój zakresie — zwraca przedsiębiorstw, które charakteryzują się kreatywnością i świeżym uwagę Stanislav spojrzeniem, należy jeszcze trochę zaczekać. Rodzime, odważne Frnka, HB Reavis firmy albo są jeszcze w „garażach”, albo w willach na przedmie- ściach – mówi Marek Witaszewski, architekt z pracowni OTOMI Store Design Lab. Niesztampowość Dariusz Gocławski i Agnieszka Flasińska, architekci z pracowni siedziby można A+D, potwierdzają, że w oryginalne siedziby najczęściej inwestują zawrzeć firmy kreatywne, o silnym wizerunku. – Takie, które świadomie w elementach kreują niepowtarzalne biura, oraz te, które w naturalny sposób wykończenia: tworzą niestandardowe wnętrza – wyjaśniają. grafikach na ścianach czy kolorystyce Dla projektantów biur najważniejszym źródłem inspiracji jest — podkreśla klimat panujący w danej firmie. – Dokładnie analizuję pracę orga- Bogusz Parzyszek, nizacji, strukturę, styl ubioru pracowników, owoce pracy zespołów Workplace i buduję portret organizacji za pomocą miejsc, materiałów, świateł, Solutions mebli, stref, grafik, a czasem nawet scenografii – opowiada Marek Witaszewski. JEREMI BUCZKOWSKI PRASOWE, PTWP, MATERIAŁY FOTO:

38 Więcej: www.propertydesign.pl architektura

Bogusz Parzyszek, Operational Lead, Workplace Solutions, Wysoki standard wykończenia powierzchni wspólnych, uchylne podkreśla, że niesztampowość danej siedziby można zawrzeć w ele- okna, podnoszona podłoga – to wszystko jest już standardem. Dlatego mentach wykończenia biur, jak grafikach na ścianach i kolorystyce. deweloperzy wzbogacają ofertę obiektów o: centra medyczne, pralnie, Niebagatelną rolę odgrywają też meble. Inne wykorzystuje się myjnie samochodowe, sale fitness i sale sportowe czy przedszkola, w strefie dedykowanej pracy kreatywnej, a inne w przestrzeni służącej tak jak to powstałe z myślą o dzieciach pracowników Grupy Allegro do relaksu. Kolorowe pufy, siedziska służące bardziej do leżenia w poznańskim biurowcu Pixel. niż do siedzenia, mobilne stoły o futurystycznych kształtach coraz Najnowszy trend to udogodnienia dla rowerzystów. Z myślą częściej dekorują biura w naszym kraju. – Ciekawą tendencją jest o nich powstają szatnie z natryskami i stojaki na rowery. Niedaw- powrót do korzeni. Meble i inne dodatki wyposażania wnętrza no taką dodatkową usługę przy swoim wrocławskim biurowcu biura wykonuje się techniką rzemieślniczą, indywidualne projekty Centrum Orląt otworzył dla pracowników Europejski Fundusz powstają bez zastosowania masowej produkcji. Przykładem są te Leasingowy. – Rowerzyści mają do dyspozycji 40 nowych miejsc wykorzystane w projekcie biura Levi Strauss Poland – opowiadają parkingowych, samoobsługową stację naprawy rowerów z pod- architekci z OTOMI. stawowymi narzędziami i cztery stanowiska prysznicowe – mówi W jakim kierunku będzie podążać projektowanie przestrzeni Krzysztof Kaszub, dyrektor Działu Zarządzania Nieruchomo- biurowej? Większość architektów jest zgodnych co do tego, że ar- ściami i Administracji z EFL Service. chitektura weźmie jeszcze większą odpowiedzialność za środowisko Za liczne udogodnienia trzeba dodatkowo zapłacić. Czy stać na to naturalne i człowieka, bo skupi się na nim i na jego potrzebach. i deweloperów, i najemców? Piotr Stanowicz uważa, że nowoczesne – Biuro przyszłości będzie niosło ze sobą pozytywne wartości dla wnętrza biurowe wcale nie muszą być kosztowne, zarówno pod kształtowania przestrzeni publicznej, komfort oraz intelektualną względem wykonania, jak i eksploatacji. Wystarczy, jeżeli są tworzone i psychiczną stymulację użytkowników – tak sądzi dr inż. architekt w sposób przemyślany i zostały poprzedzone odpowiednią analizą. Krzysztof Zalewski z Politechniki Śląskiej. Wtóruje mu Stanislav Frnka. – Biuro zapewniające „work-life balance” wcale nie musi być droższe od standardowego. Dzięki Sala fitness i przedszkole nowoczesnym technologiom, jak np. zasilanie energią z odna- – Firmy poszukujące powierzchni na swoje siedziby stały się bardzo wialnych źródeł, wykorzystanie wody z opadów deszczowych do wymagające, a deweloperzy – by zdobyć klientów – prześcigają się podlewania zieleni, czy ekologiczne windy szybsze o 30 proc. od w dostarczaniu coraz bardziej innowacyjnych usług i zaawansowanych standardowych, możemy zaproponować najemcom konkurencyjne technologicznie rozwiązań – podkreśla Stanislav Frnka. ceny – przekonuje.

Siedziba ING: nie tylko do pracy O komforcie i przyjaznym miejscu pracy pomyślano w nowej siedzibie ING, która mieści się w biurowcu przy Placu Unii Lubelskiej w Warszawie. Za projekt odpowiada pracownia Medusa Group. W biurze pracownicy nie mają stałego stanowiska pracy, ale korzystają z dowolnych obszarów, które im najbardziej odpowiadają i sprzyjają charakterowi wykonywanej w danym momencie pracy: sal spotkań, stref pracy kreatywnej, standardowych miejsc przy biurku czy też wysp z kanapami przypominającymi domową atmosferę. Przestrzeń typu open space została złamana przez tzw. wyspy z transparentnego szkła oraz strefy wypoczynkowe wyposażone w kanapy. To miejsca do spotkań i rozmów w małych grupach. – W ten sposób powierzchnia biura zmniejszyła się, a zaoszczędzona przestrzeń mogła zostać przeznaczona na nowe strefy pracy czy wypoczynku – nadmienia Piotr Stanowicz, menedżer wydziału ds. zarządzania nieruchomości w ING Banku Śląskim. Dekoracje biura to dzieła sztuki: obrazy z kolekcji Fundacji Sztuki Polskiej ING. – Zostały powieszone na ścianach wyłożonych filcem, który jest idealnym dla nich tłem, a jednocześnie tłumi hałas – zwraca uwagę. Piotr Stanowicz podkreśla, że duży nacisk postawiono na funkcjonalność i rozwiązania proekologiczne. – Nowoczesne biuro to nie tylko przestrzeń, meble, nowoczesne wyposażenie czy systemy, ale przede wszystkim organizacja i ludzie, otwarci na zmiany i innowacje – podsumowuje.

39 architektura

Biuro Levi Strauss Poland: oryginalnie, by sprzyjać kreatywności Nieszablonowym miejscem pracy jest też warszawska siedziba firmy Levi Strauss Poland. W zeszłym roku zaadaptowania 1000-metrowej powierzchni podjęli się architekci z pracowni OTOMI Store Design Lab. Cała przestrzeń jest tak zaaranżowana, by zachęcać pracowników do interakcji. – To trend obserwowany na całym świecie. Odchodzimy od kultu pracy jednostki na rzecz kreatywnej, zespołowej burzy mózgów. Służą temu ponadczasowe, funkcjonalne rozwiązania zachęcające do efektywnej pracy, a nie chwilowa moda na daną aranżację – zaznacza Marek Witaszewski, architekt i współwłaściciel pracowni OTOMI. Dekoracje w salach konferencyjnych zostały opracowane przez pracownię projektową. Zastosowano niestandardowe elementy wykonane technikami rzemieślniczymi. Trwałe materiały oraz proste formy i kształty wprowadzają do przestrzeni ład i porządek, nie rozpraszając uwagi pracowników. – Takie elementy, niepowtarzalne i indywidualne, będą w przyszłości cenione bardziej niż najnowsze technologie – przewiduje Witaszewski.

Biuro Ars Thanea i ATGames: design musi być funkcjonalny Na tradycyjne materiały postawili również architekci z pracowni Pik Studio w projekcie warszawskiego biura dla agencji kreatywnej Ars Thanea i producenta gier komputerowych ATGames. Przywiązali dużą wagę do funkcjonalnie zaprojektowanej przestrzeni. Podobne oczekiwania względem projektu miał sam inwestor. – Najważniejsze założenie to funkcjonalny design. Łatwo zaprojektować biuro, które wygląda świetnie i jest unikatowe, ale połączyć to z użytecznością to już trudna sztuka. Pik-owi się to udało – podkreśla Bartłomiej Rozbicki, prezes Ars Thanea i ATGames. Architekci zadbali o wyodrębnienie strefy relaksu. Tam zaaranżowano przestrzeń do wspólnego grania na konsoli i pomyślano o takich elementach wnętrza, jak... łóżka wypoczynkowe. – Kiedy pracownik jest zmęczony pracą przy biurku, może położyć się na wygodnej kanapie z laptopem i swobodnie pracować w pozycji leżącej – przekonuje Kuba Kasprzak, architekt i współwłaściciel pracowni Pik Studio. Przestrzeń biurową dopełniają meble o futurystycznych kształtach i designerskie lampy w kształcie pająków. Wszystko po to, aby chwile relaksu były inspirujące. Sala konferencyjna też nie mogła być standardowym pomieszczeniem. Pracownicy nie siedzą przy tradycyjnym stole i na niewygodnych krzesłach. Mówimy raczej o leżakowaniu w miękkich fotelach. – Przebywanie w takiej sali konferencyjnej staje się przyjemnością i dodatkowo stymuluje kreatywność – podkreśla Paweł Pałkus, architekt i współwłaściciel pracowni.

40 Więcej: www.propertydesign.pl architektura

Siedziba Grupy Allegro: Nie o futuryzm tu chodzi W zeszłym roku było głośno o poznańskim biurowcu Pixel. To przykład inwestycji, w której śmiała koncepcja architektoniczna mogła zostać wcielona w życie, bo znalazł się najemca z nietuzinkowymi oczekiwaniami – Grupa Allegro oraz pracownia, która potrafiła odwzorować charakter i kulturę pracy tej firmy w bryle jej nowej siedziby – JEMS Architekci. Koncepcją wnętrz zajęła się zaś pracownia Ultra Architects. – Najważniejszym założeniem było zaproponowanie funkcjonalnych rozwiązań odpowiadających na potrzeby klienta oraz zapewnienie komfortowych warunków jego użytkownikom – mówi Marcin Kościuch, architekt i współwłaściciel pracowni Ultra Architects. Łąka na dachu, na której zasadzono blisko 40 gatunków roślin, zielony dziedziniec, deszczówka w toaletach czy parking dla rowerów – architekci biurowca Pixel postawili na ekorozwiązania. Jednym z głównych założeń projektu było wykorzystywanie niskoprzetworzonych materiałów do budowy i aranżacji. I tak beton stanowiący konstrukcję budynku jest nieotynkowany, tak jak inne ściany murowane. – W związku z tym zarówno wydatek energetyczny przy ich produkcji, jak i koszty zakupu zostały ograniczone do minimum – zaznacza Marcin Kościuch. Poza tym przestrzeń biurowa została pomyślana w taki sposób, by bez zbędnych kosztów mogła się zmieniać wraz z rozwojem firmy i dostosowywać do nowych potrzeb i wymagań. – Da się ją w prosty sposób dzielić na mniejsze pomieszczenia za pomocą systemu szaf. Rozwiązanie to szybko znalazło zastosowanie: początkowo biura były przeznaczone dla ok. 850 osób, a w tej chwili służą ponad 1300 pracownikom – zwraca uwagę Marcin Kościuch. Takie ekologiczne, a jednocześnie inteligentne rozwiązania wdrożono też w... przedszkolu dla dzieci pracowników, które jest częścią Pixela. Jak podkreśla architekt, głównym „bohaterem” tej przestrzeni jest wielofunkcyjny mebel ze zjeżdżalnią i kryjówkami, który jednocześnie stanowi przegrodę między pokojami i korytarzem.

Siedziba firmy Future Processing: wnętrza należą do ludzi Ale nie tylko w Warszawie czy Poznaniu powstają ciekawe i innowacyjne projekty. Śmiało możemy powiedzieć, że i Śląsk ma swojego „Google’a”. To siedziba firmy Future Processing w biurowcu Future Three powstałym na terenie dawnej kopalni w Nowych Gliwicach. W skład kompleksu Future Park wchodzą trzy budynki biurowe, a realizacja kolejnego właśnie ruszyła. Budynek zaprojektowała firma BM Projekt. Za projekt wnętrz odpowiadało z kolei MFA Studio Grzegorza Szymczaka. Punktem wyjścia do zaplanowania wnętrz były konsultacje z zespołem oraz analiza pracy firmy. – Wszystko po to, by jak najlepiej odpowiedzieć na oczekiwania i potrzeby pracowników – zaznacza Grzegorz Szymczak, architekt odpowiedzialny za projekt. Efektem badań jest powierzchnia nie tylko do pracy biurowej, ale też restauracja, siłownia i strefa relaksu, w skład której wchodzą sauna sucha i parowa, jacuzzi oraz gabinet masażu i odnowy biologicznej. Future Three mieści też multimedialną salę szkoleniową. – Zawsze zależało nam na satysfakcji ludzi, a środowisko pracy odgrywa tutaj istotną rolę. Staramy się utrzymać start-upowego ducha z pierwszych lat działalności spółki. Praca w zespołach projektowych, ale też nieformalne kontakty między ludźmi budują poczucie wspólnoty – podkreśla Jarosław Czaja, szef Future Processing.

41 architektura

lat temu wyznaczni- kiem nowoczesności i prestiżu na rynku nieruchomości w Pol- sce był warszawski budynek Centrum High-tech LIM.25 Do dziś mieści się w nim pięcio- gwiazdkowy hotel Marriott – pierwszy obiekt tej sieci w Europie Środkowo- -Wschodniej. Wybudowany w latach 1980-1989, w stylu międzynarodowym, wysoki na 140 m robił duże wrażenie nie tylko na Polakach. Jego projektanci – = eko Jerzy Skrzypczak, Andrzej Bielobradek i Tadeusz Stefański – połączyli budynek przejściem podziemnym z dworcem PKP Warszawa Centralna, co dodat- kowo wyróżniało inwestycję. Choć dziś Centrum LIM nie wyznacza już tren- dów w budownictwie komercyjnym, wciąż pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów w naszym kraju, który odwiedzają najznamienitsi goście z całego świata. Postanowiliśmy sprawdzić, po jakie rozwiązania tech- nologiczne sięgają dziś deweloperzy, tak żeby za 25 lat ich inwestycje nie odeszły do lamusa. Nowoczesny znaczy ekologiczny Współczesnymi symbolami postępu w branży nieruchomości komercyjnych stały się Kampus firmy Apple w ame- rykańskim Coupertino, nowe budynki World Trade Center w Nowym Jorku czy – sięgając do polskiego ogródka – 260-metrowy wieżowiec Lilium Tower projektu Zahy Hadid, którego budowę zaplanowano w sąsiedztwie warszaw- skiego Marriotta. Jednak niezależnie od przeznacze- nia budynku, projektanta, dewelope- ra i części świata, w której powstaje, wyznacznikiem nowoczesności są dziś certyfikaty ekologiczne. Ich zdobycie to punkt honoru dla większości inwesto- rów. Dokumenty te potwierdzają, że budynki powstały przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii, innowacyj- nych rozwiązań materiałowych, kon- strukcyjnych i instalacyjnych, dzięki którym zapotrzebowanie na energię zo- stało w znacznym stopniu zredukowane. Co więcej, w niektórych przypadkach Im bardziej zaawansowany technologicznie obiekt komercyjny, obiekty stały się wręcz samowystar- tym bardziej pożądany przez najemców i fundusze czalne energetycznie. – Deweloperzy powierzchni biurowych wiedzą, na czym inwestycyjne. Pytanie, co w XXI wieku oznacza nowoczesność? zależy najemcom. Stosują nowoczesne WUNSCHE PRASOWE, MAGDA MATERIAŁY FOTO:

42 Więcej: www.propertydesign.pl architektura

technologie i chwalą się nimi poprzez certyfikację ekologiczną – uważa Anna Adamczyk, dyrektor handlowy DLJM System, Kosmiczny projekt z Corianu firmy zajmującej się projektowaniem i wykonawstwem inteli- gentnych instalacji elektrycznych. Powstający we Wrocławiu, wielofunkcyjny kompleks Jaka jest skala zjawiska? Dziś w Polsce jest ok. 200 budynków OVO to jedna z najnowocześniejszych i futurystycznych z certyfikatami BREEAM lub LEED. Ta liczba będzie rosła, bo inwestycji w Polsce. Architekci z pracowni Gottesman szacuje się, że ok. 75 proc. projektowanych obecnie inwestycji – Szmelcman Architecture informują, iż projekt budynku komercyjnych w Warszawie jest w trakcie certyfikacji. Według swoim kształtem będzie przypominać kroplę wody, a jego raportu Construction Marketing Group, 40 proc. inwestorów fasada będzie wykonana z Corianu, składającego się i deweloperów działających na polskim rynku deklaruje, że ich w ok. 1/3 z żywicy akrylowej i w ok. 2/3 z minerałów projekty są w trakcie uzyskiwania takiego wyróżnienia, a 22 proc. naturalnych. Materiał opracowany przez firmę DuPont, chce rozpocząć starania o dokument w ciągu 2-3 lat. która ma na koncie takie przełomowe wynalazki jak nylon, Trend dotyczy nie tylko biurowców czy centrów handlo- teflon i kevlar, jest bardzo wytrzymały, ekologiczny i, co wych. Również inwestorzy hoteli coraz częściej starają się, aby ważne, elastyczny. ich realizacje były ekologiczne. Pierwszym obiektem spośród OVO Wrocław będzie również budynkiem inteligentnym, wszystkich hoteli w Polsce, zaprojektowanym i budowanym monitorowanym przez BMS. System będzie monitorował od podstaw zgodnie z wymaganiami certyfikacji ekologicznej i kierował m.in. dostępem do poszczególnych części LEED, będzie Radisson Blu Resort Świnoujście – inwestycja budynku, bezpieczeństwem pożarowym, oświetleniem czy firmy Zdrojowa Invest. wentylacją i ogrzewaniem. Z kolei w trakcie realizacji taki certyfikat LEED uzyskano dla nowo otwartego Hampton by Hilton Warsaw City Centre przy ul. Wspólnej. Hotel zużywa ok. 40 proc. mniej energii od standardowych. Zastosowano w nim także wysokowydajną armaturę zmniejszającą zużycie wody o 40 proc. Udało się również zredukować spływ wody deszczowej o 80 proc. Jaki będzie kolejny krok? Zdaniem ekspertów już wkrótce powszechne mogą stać się budynki, które nie będą podłączone do państwowej sieci energetycznej, ale wyposażone w instalację trigeneracyjną, która z gazu ziemnego będzie produkować prąd oraz emitować ciepło i wytwarzać chłód. Coraz popularniejsze staną się także instalacje wody szarej (ściekowej, wytwarzanej w czasie takich procesów jak mycie naczyń, kąpiel czy pranie, nadającej się do powtórnego wyko- rzystania) i wykorzystujące deszczówkę. – Powstają też firmy, które – oprócz standardowego zarządzania – specjalizują się

43 architektura

ONZ i UE o nowoczesnych budynkach

Tomasz M. Konior, założyciel pracowni Konior Studio ONZ wraz z Unią Europejską wypracowały standardy określające pojęcie Zrównoważonego Miasta, którego projektowanie powinno bazować na ograniczeniu do minimum negatywnych skutków oddziaływania na środowisko, rachunku ekonomicznym oraz szacunku dla lokalnej społeczności i dziedzictwa kulturowego. Każdy z budynków po części tworzy miasto. Nowoczesny obiekt to zatem: przemyślane zagospodarowanie terenu i zorientowanie względem stron świata, minimalizujące przegrzewanie i wychładzanie budynku, jak również pozwalające optymalnie doświetlić pomieszczenia światłem naturalnym. Ważne jest też odzyskiwanie energii z alternatywnych, odnawialnych źródeł, zmniejszając koszty eksploatacji, oraz wysoka izolacyjność (ścian, dachu, okien) i wydajna wentylacja redukująca, a nawet eliminująca klimatyzację i ogrzewanie. Liczą się również technologie pozwalające zmniejszyć zużycie wody i energii elektrycznej, umożliwiające odzyskiwanie ciepła z budynku (rekuperatory) oraz gromadzenie i wykorzystywanie wody deszczowej. Elementami, o których nie można zapomnieć w nowoczesnym budowaniu, są także ekologia polegająca na używaniu lokalnych materiałów, co redukuje zanieczyszczanie środowiska, czy 155-metrowy biurowiec Q22, budowany w Warszawie przez Echo Investment, wykorzysta pierwszy w tej części Europy projektowanie współczesnych obiektów dla współczesnych system wind TWIN, opracowany przez firmę ThyssenKrupp. potrzeb, z wykorzystaniem współczesnych technologii – jednak Kabiny typu TWIN umieszczane są w jednym szybie, jedna w poszanowaniu historii danego miejsca. Nowoczesny budynek nad drugą, ale nie są ze sobą połączone i mogą poruszać się w tym samym czasie, w przeciwnych kierunkach. spełnia zatem kryteria zrównoważonego rozwoju i zaspokaja potrzeby obecnych i przyszłych pokoleń.

w zminimalizowaniu zużycia energii w bu- dynkach – mówi dr inż. Marcin Pawlik z DLJM System. Certyfikaty stają się także sposobem na „drugie życie” dla kilkunastoletnich budyn- ków. Ich zarządcy modernizują je zgodnie z wytycznymi certyfikatów i uzyskują po- twierdzenie, że ich standardy nie odbiegają od tych, które oferują nowe projekty. Nawet Pałac Kultury i Nauki w Warszawie ma szanse stać się „zielony”. Przeprowadzenie jego certyfikacji ekologicznej zapropono- wała władzom Warszawy spółka Skanska Property Poland. Z poziomu smartfona Kolejnym elementem technologicznej układanki, która już na dobre wkroczyła do budownictwa komercyjnego, jest sztuczna inteligencja. Oznacza to, że zarządzanie budynkami – zarówno techniczne, czyli

44 Więcej: www.propertydesign.pl

architektura

kwestie utrzymania i serwisowania sprzętów, jak i sterowanie Nie uciekną od ekologii urządzeniami i instalacjami – powierza się zaawansowanym systemom BMS (Building Management System). Katarzyna Zawodna, prezes Skanska Z punktu widzenia zarządcy, systemy BMS pozwalają na Property Poland bieżące monitorowanie wydajności wszystkich pracujących w budynku urządzeń oraz systemów i natychmiastowe reagowa- Pałac Kultury i Nauki ma szansę na certyfikat nie na usterki. Taką technologię wykorzystuje m.in. Plac Unii ekologiczny. Firma Skanska wykonała szereg w Warszawie. – Na pionach kanalizacyjnych zainstalowaliśmy audytów siedziby Biura Promocji Miasta, czujniki przecieków wody; bezustannie monitorowana jest znajdującej się w budynku z 1955 r. jakość powietrza w pomieszczeniach, a indywidualnie stero- – Przeprowadziliśmy ocenę energetyczną oraz wane, strefowe ogrzewanie i klimatyzacja oszczędzają energię badanie jakości środowiska wewnętrznego. i gwarantują komfort termiczny wszystkim użytkownikom Następnie przygotowaliśmy propozycje biur – zapewnia Kamila Zębik, partner zarządzający, Grupa rozwiązań technicznych i materiałowych wraz Liebrecht & WooD. z wyceną – mówi Katarzyna Zawodna, prezes Kolejnym przełomem dla budownictwa stała się technologia Skanska Property Poland. – Z naszych analiz LED, która pozwala na wytwarzanie światła wysokiej jako- wynikało, że istnieje możliwość znacznego poprawienia komfortu ści przy niskim zużyciu energii elektrycznej, a więc niskich przebywania w budynku i podniesienia jakości pracy, przy jednoczesnych kosztach. – Przez połączenie urządzeń oświetleniowych LED oszczędnościach. Wykonanie odpowiednich prac pozwoliłoby na z czujnikami, elektronicznymi systemami kontroli i sterowania, uzyskanie certyfikatu LEED. systemami informatycznymi lub siecią internetową i apli- kacjami, użytkownicy uzyskują niewiarygodne możliwości Warsaw Spire firmy Ghelamco, jako jedyny biurowiec w Eu- dostosowania oświetlenia do swoich potrzeb. To daje wiele ropie, będzie miał zamontowane windy dwupokładowe. Z kolei korzyści zarządcom, m.in. nawet 80-proc. oszczędności kosztów 155-metrowy biurowiec Q22 budowany przez Echo Investment zużycia energii w porównaniu do tradycyjnego rozwiązania wykorzysta pierwszy w tej części Europy system wind TWIN, – mówi Agnieszka Operhalska, Sales Manager Real Estate opracowany przez firmę ThyssenKrupp. Co jest przełomem w tej Segment w firmie Philips. technologii? Kabiny typu TWIN umieszczane są w jednym Do mniej spektakularnych nowinek, ale bardzo istotnych szybie, jedna nad drugą, ale nie są ze sobą połączone i mogą z punktu widzenia wiecznie śpieszących się pracowników poruszać się w tym samym czasie, w przeciwnych kierunkach. biurowców, są windy. Sprawnego przemieszczania się pomiędzy Dzięki temu mają sprawniej realizować wezwania użytkowników, piętrami wieżowców nie gwarantuje tylko ich duża liczba czy co skróci czas oczekiwania na windę. szybkość działania. Dodatkowo w usprawnieniu ruchu ma pomóc specjalny system – użytkownik wskaże piętro, na które chce się dostać, zamiast wzywać konkretną windę. System ten wyliczy, która Okiem architekta winda najszybciej zrealizuje wezwanie. Windy przemieszczają się z prędkością 6 m/s. Wszystkie urządzenia wchodzące w skład Wojciech Popławski, systemu mają funkcje oszczędzania energii, w tym m.in. odzysk architekt, założyciel pracowni energii z hamowania wind. OP Architekten Nowoczesne technologie nie są tanie, ale Wiesław Likus, inwestor budujący hotele i biurowce, przekonuje, że jeśli de- Współczesna architektura jest ściśle powiązana weloper myśli o nieruchomości długofalowo, ich wykorzystanie z nowoczesnymi technologiami, a wiele jest koniecznością. – Gdy budujemy biura, staramy się, by były eksperymentalnych rozwiązań staje się później najnowocześniejsze jak tylko się da, z najbardziej zaawan- bazą rozwoju innowacyjnych rozwiązań sowanym technicznie wyposażeniem – przekonuje Wiesław w powszechnym budownictwie. Obecnie Likus i dodaje, że buduje nie po to, by sprzedawać, ale czerpać ten rozwój odbywa się wielopłaszczyznowo. długoterminowy zysk z inwestycji. Mamy do czynienia z dynamicznym rozwojem Dziś, kiedy rynkowa konkurencja jest znacznie silniejsza, suma technologii fasadowych, co jest następstwem składowych sukcesu projektu deweloperskiego jest nieco dłuższa rosnących wymagań termicznych przy niż „lokalizacja, lokalizacja i lokalizacja”. Weźmy za przykład jednoczesnej konieczności zachowania maksymalnej neutralności Warszawę i boom na inwestycje biurowe, który rozpoczął się przeszkleń. Do tego dochodzą coraz większe formaty, a także wymogi kilkanaście lat temu. Nowa powierzchnia wynajmowała się na bezpieczeństwa. Wystarczy sięgnąć pamięcią do lat 70. i porównać pniu, liczyła się wyłącznie lokalizacja. Deweloperzy żyli chwilą, poziom technologiczny budownictwa ze stanem obecnym – dziś nie zaprzątając sobie głowy takimi kwestiami jak innowacyj- projekt dobrej fasady powstaje przy udziale wielu specjalistów ność czy jakość. Wystarczyła dekada, by budynki zestarzały się, z różnych dziedzin stosujących często wyrafinowane technologie. a najemcy opuścili je na rzecz nowych inwestycji.

46 Więcej: www.propertydesign.pl

transactions

Records upon records: a year of great transactions

H1 2014, the value of transactions on the Polish real The market of commercial real property in property market amounted to approx. EUR 1.42 bn. Poland is thriving. The optimism of developers, This is the best result since 2007 and, at the same busy building more and more office buildings, Intime, a 40% increase in comparison with H1 2013. Experts estimate that by the end of the year, the value of completed malls, logistics facilities and hotels has its purchase agreements will have reached EUR 4 bn. Interestingly, it is no longer just malls and office buildings in source in the investors’ belief that you can Warsaw that draw foreign investment funds, as regional office make good money on Polish real property. buildings, storage facilities, and hotels have become good invest- ment products, although previously they formed just a small slice of the billion-euro transactions pie in Poland. Every sector of commercial real property features a transac- tion that deserves to be called “spectacular.” Dominating the region In H1 2014, approx. 50% of all transactions in CEE were made in Poland, followed by the Czech Republic (approx. 25%) and Romania (15%). In Poland, the office sector enjoys most interest from investors, with a result of approx. EUR 732m, followed by the commercial sector (EUR 370m) and storage sector (EUR 320m). The Polish market is driven by a stable economy, access to sources of financing, and a rich variety of interesting investment products. “In comparison with Western Europe, Polish real property is attrac- tive in terms of price, which allows for smooth trading and draws new players onto the market,” explains Marcin Purgal, an Associate at the Investment Advisory Department of the Savills agency. The rates of return for the office sector lie between 6 and 7.5%, with the commercial sector at between 5 and 7.5%, the major malls offering up to 8%, while in the storage market the rates reach as high as 8–8.25%. Hotels are no longer a risk The hotel market clearly reflects the growing interest in Poland. S+B, the investor in the Hampton by Hilton hotel in the center of Warsaw, had concluded a preliminary sale agreement for the facility even before it opened. The Quinn Group of Ireland sold the Sheraton hotel in Cracow to Molinaro Koger. Experts say this trend is going to continue. “Perhaps a few more transactions in the hotel market will be com- pleted this year. Investors are looking for facilities in the major cities, such as Warsaw, Cracow, or Gdańsk, that have been operating for a few years now and which are managed by a professional company. Some investment funds will require a lease or a similar agreement,” The largest transaction in H1 was BlackRock selling the Rondo 1 office building explains Janusz Mitulski, a partner at Horwath HTL Poland. in Warsaw. The new owner, Deutsche Asset & Wealth Management, paid Foreign investors purchasing or investing in hotels in Poland approx. EUR 300M for the property. usually expect profitability higher than in the original 15 EU countries, and is primarily connected with the scale of the risk. RELEASES MEDIA PHOTO:

48 get more on www.propertynews.pl ENGLISH VERSION

transactions New players emerge However, as the Polish economy grows, the situation in the market of investing in hotel facilities improves. “The condition Marcin Purgal, Associate, of hotels is closely related to the economy. This is why the inves- Investment Advisory tors’ interest in the hotel market is no surprise. Hotels, unlike Department, Savills offices or malls, which require long-term lease agreements, react to changes in the economy much faster. This obviously For several years now, the entails the risk of decreased income during a downturn,” adds most active players on Mitulski, emphasizing that the positive forecasts for the German the commercial properties economy are also a factor generating foreign investors’ interest investment market have been in real property in Poland. American, German, and British entities. However, new players Target: storage facilities are emerging, such as Hines, While malls and office buildings have always been at the center NPS, and Starwood Capital, of investors’ attention, logistics and storage facilities have rarely which have already purchased been objects of transactions, and certainly never achieving in properties or are advanced in excess of EUR 100m. However, the first half of this year has seen negotiations. a reversal in this trend, with two of the ten biggest agreements in There are also completely new H1 being concluded in this sector. The first one was the sale of sources of capital: regions the storage property portfolio of Standard Life to Blackstone for such as China, the Middle approx. EUR 118m. Under the other, Segro took over a portfolio East, or Australia, where dedicated funds closely watch the Polish of real property from Tristan and AEW for approx. EUR 100m. commercial properties market and should be expected to make “Poland has the perfect location for the development of the their first transactions soon. logistics market. Sitting between the East and the West means Polish capital also boldly enters the game, even though it still covers that it’s natural to transport goods via Poland. This is why logistics only a fraction of the transactions, such as the purchase of ARKA operators readily locate their distribution centres in Poland, using TFI’s real property portfolio by OCTAVA TFI. At the same time, there them to carry out operations concerning several other countries are increasing numbers of private buyers; however, their capital is in the region. The cost of leasing logistical space is also a factor, limited and they focus on smaller assets, up to approx. EUR 20M. being much lower than, for instance, in Germany,” claims Monika Rajska-Wolińska, a managing partner with Colliers International. According to forecasts by Cushman & Wakefield, this sec- with respect to economic development and the growing consumer- tor will end 2014 with a record transaction value of approx. ism of Poles, seems justified,” says Leszek Sikora, managing director EUR 700m. at ECE Projektmanagement Poland. In his opinion, in the years to come, it may be impossible to exceed the volume of transactions Two leaders recorded in 2013, but not due to a lack of interest from investors, The largest transaction in H1 was BlackRock selling the Rondo but rather the limited supply of top quality products. 1 office building in Warsaw. The new owner, Deutsche Asset & Wealth Management, paid approx. EUR 300m for the property. Money likes silence On the commercial properties market, Poznań City Center is in The investment market is incredibly secretive and, until a transac- the lead, with Tri Granit of Hungary selling the mall for EUR 227m tion is closed, all parties remain silent. However, it seems quite to ECE and Resolution Property. “The key factor is the positive probable that Ghelamco is negotiating the sale of a portfolio of perception of investment security, which, considering the expectations office properties, negotiations are under way with respect to the sale of the Metropolitan office building in Warsaw, and Echo 10 largest transactions on the real property Investment will most likely sell two large malls (in Szczecin and market in the first half of 2014 Wrocław) to NPS of South Korea. Value Sector Real property Purchaser In addition to that, a dozen or so other properties are for sale, (EUR m) including several major malls in Warsaw and in regional cities, as Deutsche Wealth Offices Rondo 1 280 Asset Management well as storage parks and office buildings. Considering the trust in Commercial Poznań City Center Resolution Property / ECE 227 the Polish market displayed by the investors so far and the posi- Standard Life tive signals sent by the Polish economy, it may be expected that Storage Blackstone 118 portfolio transactions will continue to be made. “The forecasts are optimistic Offices Lipowy Office Park WP Carey 108 and it seems that it will be another year of record results in terms Storage Tristan Portfolio SEGRO 100 of the volume and number of transactions,” says Marcin Purgal. Offices Atrium 1 DEKA 94 Purgal adds that the commercial and office sectors generate Commercial Galeria Mazovia CBRE Globla Investors 70 the highest interest among investors and the largest transac- Offices ARKA Portfel FIZ OctavaFIZAN 53 tions in the remainder of 2014 will be made there. “As for the Offices CBL I and CBL II Griffin Real Estate 52 Offices Green Day GLL 42 storage sector, we may see a new record in terms of the value of the transactions made,” he sums up. 49 office A Game for Tenants, a Game or Survival

Attractive prospects for the development of the office real estate market attracted many developers to the Polish capital. Reality, however, has put a damper on the happy-go-lucky attitude.

entire industry suffers due to demand failing to at Knight Frank. There is 614,000 sqm more under construction. match supply. For many years, the vacancy rates Annually, the market absorbs approximately 600,000 sqm due to for offices in Warsaw remained at a level that best new transactions or businesses relocating. Thesuited both tenants and developers - about 10%. Moreover, there “The high vacancy rate and activity of developers has created were times when the rates fell even lower - only 4%. a situation where it is the tenants who dictate the conditions, and That is all history now. In late June this year, according to Knight owners of office property prepare very attractive offers, both in Frank, Warsaw had a vacancy rate of over 15% - the highest in terms of rental prices and other incentives,” says Wioleta Wojtczak 10 years. This means that with the supply of 4.1 million sqm and from the Savills agency. about 450 buildings, over half a million square meters of office Nominal rents in the best buildings in the heart of the capital are space remain unused. currently at about 22 €/sqm/month, while closer to the Służewiec district they are 14.50-15.00 €/sqm/month. Wioleta Wojtczak What about the rest of the supply? predicts that those prices will fall even lower. Only in the second quarter of this year, the Warsaw market saw the Among the many investments, developers must find a way to completion of seven investments that increased the resources by stand out. “We observe continuous shifts among tenants in the 107,500 sqm. “This exceeds the results from the previous quarter market. Some companies will leave the city centre and move to by about 25% and the corresponding period of the previous year Wola or other districts with lower rents. Banks that consolidate by over 40%,” says Elżbieta Czerpak, Head of Market Research their offices are looking for smaller units. A growing section of the market is companies from the pharmaceutical industry and the IT sector,” says Tomasz Buras, Managing Director of Savills in Poland. Lower rents may also provide an incentive for tenants who did not use to consider moving to modern office buildings, and who normally rented space in residential buildings or older tenement houses. “We may be able to attract these companies not only with lower operating costs, but also access to modern solutions such as underground car parks and ground-based au- tomated building management systems, modern air conditioning and ventilation, raised floors, or information and telecommunications infra- structure, not to mention the convenience of the reception desk and security services,” explains Maciej Zajdel, CEO of IVG Poland. This poses another problem. Moving compa- nies into new developments puts into question the future of older office buildings. Over time, they too will contribute to vacancy rates and their future will be uncertain. Marek Koziarek from Pekao SA predicts that the problem is going to affect, among SHUTTERSTOCK PHOTO:

50 get more on www.propertynews.pl ENGLISH VERSION

office

other investments, several buildings in the centre of Warsaw. It Net absorption I Lease transaction is estimated that in the case of buildings in Warsaw erected 15 or volume in Warsaw (sqm) more years ago, the supply amounts to 150-300,000 sqm. In his opinion, tenants occupying approx. 40,000 sqm of space in older 700 000 buildings could relocate to the newly created office buildings. 600 000 To find a tenant 500 000 Building on Warsaw’s existing company base is just one of the ways. 400 000 A much more promising approach is to take intensive measures to 300 000 encourage the business development of investors already present 200 000 in Poland and to attract new international corporations. 100 000 “We have the means to attract even the most demanding ten- 0 ants, including those operating on a European scale. One example 2010 2011 2012 2013 2014 is Procter & Gamble, which is to open a Centre for Planning Net absorption Lease transaction volume and Logistics in the Konstruktorska Business Centre. This is the third Procter & Gamble centre of this type in the world,” explains New supply of space for lease in Warsaw (sqm) Stanislav Frnka, Country CEO, HB Reavis. Low labour costs and high vacancy rates in office buildings may 400 000 prove a powerful magnet for investors - among others, those in the BPO sector, but primarily SSC. Warsaw will also try to at- 350 000 tract companies from the broadly understood financial sector. “It’s 300 000 a good area for development. Today, the ‘European capital’ of global 250 000 investment funds is Luxembourg. The lack of a large personnel 200 000 base and extreme financial expectations make the situation of the 150 000 country increasingly less promising. This is where Poland can step 100 000 in,” points out Thomas Trzósło from JLL. 50 000 Openness to this type of activity, however, requires changes in 0 the law and the tax system. 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014* 2015* Another group of new tenants may be state institutions. “A notable phenomenon is the migration of public institutions from older New supply (actual) New supply (prediction) *prediction buildings, often provisionally adapted many years ago, to class-B or even class-A office buildings,” says Stanislav Frnka. Source: Knight Frank The experts are in agreement - the coming months will bring further rent pressure and increase in vacancy rates. In order to make sure that this weakness of the market is only temporary, “We hope for attractive, renovated facades of tenement houses, and is not a sign of a serious crisis, the sector needs the help promenades closed to traffic, well-groomed squares with under- of state institutions. ground car parks underneath, new green alleys, and functional and well-kept landscape architecture. This is not a matter of well- It’s the state’s move meaning investors and developers or beautiful new offices for lease. The activities of developers and organizations such as the ABSL The success of the ‘high-street’ in the medium and long term depends or the PAIiIZ, actively seeking to attract foreign investors as on the city authorities,” concludes Maciej Zajdel from the IVG. potential tenants, must be supplemented by similar activities Investors need the attention, and local authorities have the of other state institutions. It’s about creating a good atmos- means to influence the choice of a particular location. This is best phere for investment by creating tax incentives and improving exemplified by Katowice. Only a few years ago, the city was absent corporate services. from the business map of Europe, but today it attracts the largest Warsaw has such bodies as the City Development Bureau and of global corporations. Developers responsible for office projects in the Bureau for European Funds and Economic Development, the city are unanimous in the opinion that success would not have whose role is to encourage investors to implement their projects been possible without the promotional activities, encouragement in the capital. The need to support entrepreneurs and investors and openness of municipal authorities. from the modern technology sector is also expressed in the Warsaw has great potential to become the financial capital of the document “Innovative Warsaw of 2020,” passed in July 2012. region. The economic crisis of the past years eliminated Budapest However, experts point out that Warsaw lacks a coherent and from the competition, but Prague is still in the race. The advantage effective system. Furthermore, the city is not always sufficiently of the Polish capital city is the scale of its internal market. helpful to the developers implementing their plans. A case in point The currently implemented infrastructural projects, such as would be the stunted growth of the “high street” district, which the second metro line, increase the attractiveness of Warsaw. lacks modernized shopping streets lined with office buildings. Such According to the experts, this investment had a highly positive places could attract prominent foreign corporations. impact on the process of commercialization of office space. 51 BPO The Call Centre is not Good Enough

The BPO sector employs more people than the mining industry today. In order for this upwards trend to continue, Poland needs to create favourable conditions for the development of highly advanced processes.

ccording to the ABSL, 92% of business service centres In order to maintain such a large activity among investors with foreign capital have increased the complexity of in the BPO sector, it is essential to meet their most important the processes they support, and 87% have increased needs, primarily to provide skilled employees and hence ensure the scope of their services in recent years. “Investors the development of the educational offer of universities. “Access expand their range of services, including functions that require to well-trained personnel is extremely important in our business,” Aspecialized knowledge, experience, and proficiency in foreign​​ says Renata Sima, Head of Outsourcing Services at the Hewlett- (often niche) languages. They execute complex projects in the Packard Global Business Centre. area of ​​R&D, software development, and banking and financial This is why HP chose to locate their outsourcing centres in processes,” says Mateusz Polkowski, Director of Market Research Wrocław and Łódź. There are almost 60 higher education insti- and Consulting at JLL. tutions in the Voivodeships of Łódź and Lower Silesia, whose The activities of the BPO sector are no longer restricted to the graduates leave with excellent qualifications and good knowledge traditional call centres dealing with sales and support services for of languages. Another great strength of the two centres lies in the existing customers. Knowledge of the tax systems, the law, or IT impressive group of employees with experience working in the is becoming indispensable. BPO/SSC sector. This is a very important signal for developers creating office “The decision to locate HP investments in Wrocław and Łódź space, as well as local governments hoping to attract investors to was preceded by a detailed analysis of the available resources: Poland and keep them. staff, facilities, locations. Other factors were the growth potential “The most desirable and valuable services that enable economic of both cities, their attractiveness for the residents and friendly growth are R&D, engineering, technology development, and all atmosphere,” adds Renata Sima. services involving advanced processes,” says Paweł Adamowicz, HP employs more than 2,500 people, and its facilities in Łódź Mayor of Gdańsk. provide business​​ process services for external clients (finance and ac- “This is the path that not only the Tricity, but Poland as a whole, counting, HR and payroll, including recruitment-related processes). should follow. Creating the right conditions for the most complex The Wrocław centre, on the other hand, is concerned with the business services will give us a chance to keep the international fields of finance and accounting, human resources management, investors already present in Poland as well as attract new ones.” sales and marketing, data processing and information provision as well as supply chain management. Education for Business The company is expanding and looking for talented people to Among companies that recently launched new service centres recruit. It offers support to employees wishing to improve their in Poland are: Lundbeck in Kraków (finance, HR, IT, procure- skills and gain new professional qualifications. Specialists at HP ment), DFDS in Poznań (finance and accounting), Viessmann GBC speak a total of 28 languages. “This allows us to continually in Wrocław (R&D), IBM in Katowice (IT services), and the expand our range of services,” says the Director of HP. Norwegian company Schibsted has announced its decision to The investor does not intend to stop at the linguistic devel- open a new office. opment of the staff. The business centre in Łódź is expanding SHUTTERSTOCK PHOTO:

52 get more on www.propertynews.pl ENGLISH VERSION

BPO

into new business areas and is currently negotiating the condi- member of the PAIiIZ, points out - it is considered one of the tions for cooperation with new customers. Recently it has also “rising stars of BPO.” “Bydgoszcz has the strongest position. It has expanded its offices. earned the trust of Alcatel-Lucent, Atos, Mobica and Teleplan.” Another entity which considers Poland one of its key markets The city implements such projects as “The School of BPO” or is Capgemini. “At the end of the year, we expect to have over 6000 “From student to master. Training and internships for your career.” employees,” says Joanna Nowocień, Marketing Communications “These projects require close cooperation of business environment Manager at Capgemini Poland. The development of Capgemini institutions, employers, labour offices and schools,” stresses Rafał in Poland applies to all five centres, and hence to all specialties of Bruski, Mayor of Bydgoszcz. The city has also launched a special the company, related to outsourcing as well as modern information agency responsible for investment support and services. technologies and IT infrastructure. Lublin is also unrelenting in its attempts to attract entrepreneurs Today, Kraków, Wrocław, and Poznań are national, and frequently from this sector. “We are creating the perfect ecosystem for invest- also European leaders on the BPO market, attracting new investors ment and development. As a result of our work, in the past two to the cities. “Companies in the BPO/SSC sector have an easier years, we have obtained companies such as Billenium, Softsystem, job if they choose Kraków, because others have long since blazed Sii, Trasition Technologies, Sollers Consulting, and Baxter Manu- the trail for them. The example of other companies proves that this facturing, as well as companies representing the insurance sector, region offers excellent conditions, such as young staff educated at i.e. Proama or Alior Bank,” says Krzysztof Żuk, Mayor of Lublin. one of the 23 higher education institutions of Kraków, speaking Mateusz Polkowski concludes that in just a few years, Poland has foreign languages, including exotic ones,” explains Tomasz Skrzypek, achieved a leading position in Central and Eastern Europe in terms Director for Office Spaces in the Kraków branch of Emmerson. of employment in business services and has become one of the key locations on the European and global map of projects in this sector. Smaller centres also need BPO This idyllic state, however, cannot last forever. As we could learn from A crucial factor in attracting investors and stimulating them to the example of India, if a country specializing in the BPO sector does develop is the ability to respond to their needs. Bydgoszcz has done not match the growing needs of the investors, companies quickly

its homework in this respect, since - as Monika Piątkowska, board find locations that are better suited to their requirements.

REKLAMA

REGIONALNE PROPERTY FORUM 2014 REGIONALNEREGIONALNE PROPERTYPROPERTY FORUMFORUM 20142014

Property Forum – cykl konferencji regionalnych o rynku nieruchomości komercyjnych Centra handlowe – podaż, popyt i znaczenie regionu w strategii ekspansji sieci handlowych Powierzchnia biurowa – szanse, zagrożenia i wyzwania stojące przed deweloperami Centra logistyczno-magazynowe – kondycja sektora w regionie i kierunki rozwoju Hotele – podaż i popyt na usługi hotelowe w regionie oraz perspektywy rozwoju

Spotkajmy się w: Poznaniu, Wrocławiu, Krakowie architecture The Age of the Wola Business District

Is the growing number of office investments in the Warsaw district of Wola turning the area into a copy of the monocultural Służewiec? Not necessarily. This district has a secret weapon – local development plans and conscious developers open to cooperation with the authorities.

Art Norblin designed by PRC Architekci

Wola district of Warsaw has undergone an Wola’s secret weapon incredible metamorphosis in recent decades. For many years, architects and city planners all over the world Post-industrial areas are being turned into have been struggling with the problem of depopulation in of- Thea business district and a centre for new office developments. The fice districts. “At one time, the flagship negative examples were district remains lively even outside of “white-collar” business the La Défense district in Paris, very chaotic initially, and the hours. But can it stay this way? Canary Wharf office complex in East London,” says Adam RELEASES MEDIA PHOTO:

54 get more on www.propertynews.pl/en ENGLISH VERSION

architecture

The ideal solution It is a very is to include good thing that a variety of developers join functions, create in the creation an accessible of public space. and attractive This works like public space, and an efficient integrate emerging public-private investments partnership with into the existing appropriate goals," urban fabric," says Andrzej says Adam Chołdzyński, Białobrzeski, AMC FAAB Chołdzyński Architektura

Białobrzeski, architect from FAAB Architektura. “The ideal expectations of the citizens for a unique offering in terms of solution, however, is to include a variety of functions, create an commercial, service and cultural facilities. accessible and attractive public space, and integrate emerging The company, in cooperation with the local authorities, has investments into the existing urban fabric.” created development plans for the square, whose name - Eu- Those principles governed the plan of the Cite des Affaires ropean Square - has already been adopted by the Warsaw City complex, erected in Saint-Etienne in France, designed by Council. The space is to be designed as a park in the city centre, the architectural studio Manuelle Gautrand Architecture. free from street traffic. It is being designed by the Belgian studio Distinguishing attributes of the investment include a traffic- Wirtz International Landscape Architecture. free public space consisting of intersecting corner squares and “We believe that the Warsaw Spire and the European interior courtyards, further enhanced with passages cutting Square will contribute to the redevelopment of this part of through ground floors of buildings. Could we ever see such Wola. We hope that the attractive features of the square, as projects in the Warsaw Wola district? “There is potential for well as the choice of cafes and restaurants, will cause it to the error that was made in Służewiec. The best solution is to become a new meeting place for the residents of Warsaw,” introduce residential architecture into the business environ- says Jarosław Zagórski. ment,” says Mariusz Ścisło, architect, President of the SARP and the architectural studio FS&P Arcus. Responsible and sensitive as a... developer? Jarosław Zagórski, Development & Commercial Director Developers investing in public spaces do it not only to demon- at Ghelamco Poland, is confident that Wola will not follow in strate their concern for the urban landscape. Such activities are the footsteps of Służewiec. He believes that the area around part of the popular CSR strategy, and demonstrate corporate the Daszyńskiego Roundabout has a fundamentally different responsibility and the company’s wish to cultivate an image of nature, and plans for office investment are accompanied by itself as a developer worth working with. interesting commercial developments. “That and the excellent Today’s tenants, in turn, consider more than just the loca- communication infrastructure creates prospects for this area tion of their potential office. Increasingly, they start to pay to become a true financial centre of Warsaw, similar to the attention to the “spirit” of the place, seeking one that helps London City,” he says. build the image and prestige of their company. The comfort of the workers themselves is not without significance as well, Wola then and now which is why it is so important to have a well-designed space A good example of the change in the concept of commercial around office investments. and public space is two different office developments in Wola: “Developers with a stable position on the real estate market the Warsaw Trade Tower, built in the years 1997-1999, and the are aware that usable floor space is not the only competitive Warsaw Spire, currently under construction. advantage of their investment. Creating an attractive public The plots for the two projects are similar in size. However, space, a place which bring people together, is an added value 15 years ago, it did not occur to anyone to create an attractive that raises the prestige of the project and improves its image,” space surrounding the WTT, for use not only by office work- points out Mariusz Ścisło. ers, but also passers-by and local residents. At the back of the Andrzej Chołdzyński, architect and urban planner, founder property, there is only an above-ground car park, and in front, of the AMC Chołdzyński studio, is in favour of developers an impressive entrance. showing such a balanced approach. “It is a very good thing The situation is different in the case of the Warsaw Spire, that developers join in the creation of public space. This works whose developer, Ghelamco, is not only erecting the building, like an efficient public-private partnership with appropriate but developing the whole city block, taking into account the goals,” he says. 55 architecture

Spectrum Towers designed by APA Wojciechowski

Today, developers try to attract people to their buildings by “external customer”. According to Michał Czaykowski, Chair- making the surrounding areas available to the public, creat- man of the Spatial Order Commission of the City Council of ing interesting landscaping solutions, and using the ground Warsaw, developers no longer need external encouragement floors of buildings as a retail and services base attractive to the to do that. “City-forming spaces improve the aesthetics and image of the location, which has a direct impact on the value of the investment itself,” explains Czaykowski. “Features such as The scale of investments in Wola squares, public gardens, and streets form a city-wide network of inviting, interconnected places. Therefore, public space, which The Wola district shows an upwards trend in terms of is a common good of the residents, should be included in local development of modern office buildings. Its newly commenced or prospective investments are: spatial development plans. This way, all the interested parties contribute to the costs of their creation,” he adds. Warsaw Spire (Ghelamco) Proximo (Flagstone), designed by Rolfe Judd. It is to be erected Shoulder to shoulder with the local government in Hrubieszowska Street 1A, right at the entrance to the Rondo The district of Wola boasts one of the highest numbers of local Daszyńskiego metro station. development plans adopted. Those plans offer protection to many The former Warsaw Brewery will be redeveloped by Echo areas still awaiting their transformation. They can put a stop Investment. Within 5-7 years, the developer is planning to create to chaotic development that leaving no space for the people. an office complex complete with a residential function. “Municipal authorities have tools they can use to influence Prime Corporate Centre in Grzybowska Street (Golub Get House), the nature of the newly created space. They can, for example, designed by Solomon Cordwell Buenz (SCB) and Epstein. determine the conditions of the building permits they issue. Wisher Enterprise in Grzybowska Street, designed The developers themselves, however, need to understand the by Cushman & Wakefield benefits of an attractive urban space,” says Zagórski. Tomasz M. Konior, architect, founder of Konior Studio, Spectrum Towers (Karimpol) designed by APA Wojciechowski believes that urban planners should include such conditions Generation Park (Skanska) in Towarowa Street, designed by in the local development plan that would push future inves- JEMS Architekci tors to create public spaces. “The developers, in turn, should be Art Norblin (Capital Park) in Grzybowska Street, designed aware of the great responsibility that rests upon them - after by PRC Architekci. The former Norblin Factory is being redeveloped all, office buildings are usually funded by private companies, into an office and service complex, turning into an interesting and their numbers in some places - such as the Warsaw Służew and culturally important space for city residents. or Wola - are so large that they constitute a great part of the city,” he concludes.

56 get more on www.propertynews.pl ENGLISH VERSION

architecture

Kinga Nowakowska, CEO of Art Norblin Sp. z o.o., em- Mariusz Ścisło also mentions the central point of the phasizes the importance of close cooperation with city capital - the Centralny Square, located on the Defilad Square, authorities, who - in demonstrating openness to new ideas between the site of the​​ future Museum of Modern Art and - help improve the quality of life. According to her, “city- the TR theatre on the one side and a shopping mall and forming” activities, which are the responsibility of develop- the Music Theatre on the other - on the axis of the Palace ers, planners and local government in equal parts, should be of Culture and Science. “This place could become the new inspired by the rich history of the place - in other words, its city centre, as did the square at the Georges Pompidou spirit, or “genius loci.” Centre. It might attract residents and tourists with artistic In practice, however, the responsibility for public spaces in and cultural facilities, while not overwhelming them with commercial investments usually falls on the shoulders of archi- its architectural style.” tects. “It is their talent and power of persuasion that determine Whether Polish cities manage to revitalize their streets whether an office building will fit the architecture of the city and squares, creating an urban environment similar to what and create the right kind of public space, both inside and out,” is found in Amsterdam, Paris, Shanghai or London, depends adds Tomasz M. Konior. on close cooperation between local authorities and developers, and on making informed, courageous and forward-looking Developers set the example decisions, without giving in to the fear of change. In the quarter formed by the streets Karolkowa, Grzybowska, Przyokopowa, and Hrubieszowska, architects have executed Generation Park designed by JEMS Architekci a regulation plan for all seven investors operating in the area. “We divided the area into functional units, marking out streets and internal infrastructure,” says Mariusz Ścisło. “We designed public roads, passages, and arcades, which will open as soon as the whole complex is completed. This is a positive developer activity - opening the property to the public,” says the Chair- man of the SARP. In close proximity, across Karolkowa Street, a residential complex is being built, and Prosta Street is lined with office buildings completed in the 90s. This section of the Wola district, as long as its development is governed by common sense, will likely avoid the fate of Służewiec, namely building monoculture. Today, the area between the aforementioned office buildings is taken by a car park, but there is hope that the developers find another use for the square. Mixed-use: common sense and courage combined Wola is not the only district with aspirations to become a modern business district catering to the needs of the citizens. An interesting example is Wilanów, which has expanded in recent years to become another bedroom com- munity of the capital. However, the two companies Capital Park and GTC decided to change the status quo with their commercial projects. According to Marcin Citko, an architect from JEMS Archi- tects, concern for creating functionally versatile spaces should be shared by investors and municipal authorities. “A good example of what I have in mind is New York, where investors who open part of their lot (or building) to city residents are granted better investment opportunities by the authorities,” says Marcin Citko. He mentions the functionality of the square located near the Royal Wilanów office building. “It will be incorporated in the greater urban environment, and surrounded by buildings that have a similar function,” he says. Another example is the Warsaw district of Praga, which is recovering its splendour thanks to developers of residential and office buildings. Work is underway on the revitalization of old factories such as the Warsaw Vodka Distillery “Koneser” and Pollena-Uroda. 57 Po raz drugi przedstawiamy Państwu unikalne zestawienie największych najemców centrów handlowych w Polsce. W tej edycji nasza lista urosła z 300 do 400 firm. OPT 400 to efekt pracy redakcji serwisu Propertynews.pl oraz firmy Bisnode. Jest to kompendium wiedzy obrazujące kondycję spółek rozwijających sieci sklepów, punktów usługowych i lokali gastronomicznych, a także wszelkiej innej działalności prowadzonej na terenie centrów handlowych. Przedstawiamy wyniki finansowe tych podmiotów, osoby kierujące przedsiębiorstwami czy liczbę posiadanych placówek. Małgorzata Burzec-Lewandowska Robert Posytek 58 Więcej: www.propertynews.pl Sieci mają się dobrze

Sieci handlowe w Polsce mają się świetnie. Potwierdzają to dane wywiadowni gospodarczej Bisnode D&B Polska. Ponad 2/3 jest w bardzo dobrej i dobrej kondycji finansowej, co doskonale wróży na przyszłość. Bowiem doskonała kondycja finansowa najemców wpływa na rosnącą liczbę galerii handlowych.

Polsce działa około 400 centrów Niestety, dla wielu ostatnie lata na rynku były handlowych o powierzchni około okresem bardzo trudnym – głównie za sprawą spo- 9,42 mln mkw. Każdego roku wolnienia gospodarczego i niepewności finansowej powstają nowe. Choć niektóre konsumentów, którzy masowo rezygnowali z usług inwestycje są odkładane ze względu na trudności rynku lub zastępowali je tańszymi zamiennikami. z pozyskiwaniemW finansowania, w ciągu dwóch Bardziej ostrożnie podchodzili do wydawania lat rynek ma się zwiększyć o milion mkw. pieniędzy. W porównaniu z innymi branżami to Nic dziwnego – w centrach handlowych średnio naprawdę niewiele. Trend ten szczególnie mocno każdy z nas robi w miesiącu zakupy za 714 zł. rysował się w ostatnich dwóch latach. Wynikał Taki wniosek płynie z badań przeprowadzonych z ogólnej niepewności, strachu o utratę pracy przez ARC Rynek i Opinia dla Galerii Jurajskiej i rosnących kosztów życia. w Częstochowie. Aż 15 proc. ankietowanych zade- Pierwsze oznaki znacznego ożywienia obserwu- klarowało, że miesięcznie wydaje w galerii od 1 tys. jemy od drugiej połowy ubiegłego roku. Począwszy zł do 2 tys. zł, a 4 proc. ponad 2 tys. zł. W centrach od końca lata 2013 roku widać ogólną poprawę handlowych kupujemy przede wszystkim ubrania, koniunktury na rynku. To przejawia się rosnącą kosmetyki, buty i sprzęt elektroniczny. sprzedażą w restauracjach. Ponadto rośnie liczba Najwięcej pieniędzy Polacy wydają na artykuły konsumentów jadających poza domem – aż 21 spożywcze i przemysłowe. To blisko 570 zł mie- proc. klientów galerii deklaruje, że przychodzi sięcznie. W sklepach z ubraniami, butami oraz do centrów handlowych, żeby skorzystać z tzw. akcesoriami odzieżowymi zostawiają ok. 440 zł. strefy rozrywki. Połowa z nich przyznaje się, że Najmniej środków przeznaczamy na restauracje, odwiedza punkty gastronomiczne i rozrywkowe bary, fast foody, pizzerie i kawiarnie – średnio 115 przynajmniej raz w miesiącu. To właśnie sprawia, zł. W punktach rozrywki zostawiamy zaś 112 zł. że spadki na rynku nie były tak dotkliwe, a cały Badanie pokazuje jeszcze jedną zależność – sektor pomimo trudności nadal pozostaje docho- coraz częściej do galerii Polacy idą z całą listą dowy. Oczywiście, nie wszędzie w równym stopniu. zakupów, a do rzadkości należą osoby, które przy- Niemniej wzrostowa tendencja utrzymująca się chodzą tylko po jedną rzecz. Dlatego też 36 proc. od dłuższego czasu potwierdza, że rynek odbija odwiedzających wydaje w galeriach handlowych się od dna recesji. miesięcznie kwotę od 251 do 500 zł, a zaledwie 4 Prognozy mówią, że rynek gastronomii w 2014 proc. wydaje w sklepach mniej niż 100 zł. Podczas roku wzrośnie nawet od 3 do 5 proc. Kołem za- jednej wizyty w galerii Polacy wydają od 20 zł do machowym całego sektora ma być narastający nawet 1 tys. zł, ale średnio oscyluje to wokół 163 trend coraz to częstszej konsumpcji poza domem zł. Najwięcej z nas wydaje od 100 do 200 zł, a 5 Polaków, przy ogólnej poprawie koniunktury proc. od 300 do 400 zł. gospodarczej. Bieżący rok ma być czasem odwilży Powiało optymizmem wśród sieci małej gastro- i znacznej poprawy sytuacji dla restauratorów. nomii. Te od lat stanowią filar działających galerii Jednak sukces w kolejnych latach zależeć przede handlowych. Statystki pokazują, że coraz więcej wszystkim będzie od poprawy koniunktury nie pieniędzy Polacy wydają w centrach handlowych, tylko polskiej gospodarki, lecz w równym stopniu które kuszą punktami rozrywkowymi, kawiar- rynków światowych. niami, restauracjami i barami szybkiej obsługi. Tomasz Starzyk, Bisnode Polska PRASOWE MATERIAŁY SHUTTERSTOCK, FOTO: 59 zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Generalny) Członek zarządu) Kierownictwo Beata Cupriak (Właściciel) Agnieszka Budziak (Partner) Agnieszka Adam Filipowicz (Właściciel) Andrzej Rostkowski (Partner) Andrzej Rostkowski Zarządu, Dyrektor Generalny) Marek Szeib (Prezes Zarządu) Marek Szeib (Prezes Cholewińska (Prezes Zarządu) (Prezes Cholewińska Barbara Chwesiuk (Właściciel) Piotr Rączyński (Prezes Zarządu) Piotr Rączyński (Prezes Janusz Marek Jankiewicz (Prezes Janusz Marek Jankiewicz (Prezes Tomasz Wojciech Grodecki (Prezes Grodecki (Prezes Wojciech Tomasz Bogdan Marian Kaczmarek (Prezes (Prezes Bogdan Marian Kaczmarek Ryszard Stanisław Cierocki (Prezes Ryszard Stanisław Cierocki (Prezes Agnieszka Aleksandra Pacanowska Pacanowska Aleksandra Agnieszka Zbigniew Stanisław Mrozek (Prezes Zbigniew Stanisław Mrozek (Prezes Bernardeta Wróbel (Prezes Zarządu) (Prezes Bernardeta Wróbel Wojciech Ryszard Morawski (Prezes Ryszard Morawski (Prezes Wojciech Abdullah Abdullatif Alshaya (Członek Eric Francois Lejeune (Członek zarządu) Eric Francois Jerzy Mazgaj (Prezes Zarządu, Dyrektor Jerzy Mazgaj (Prezes Bożena Teresa Batycka (Prezes Zarządu, (Prezes Batycka Bożena Teresa Richard James Mccabe (Członek zarządu) www 2011 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. www.bialcon.pl b.d. b.d. www.bc-moda.pl b.d. b.d. www.asics.pl Alistair Donald Cameron (Członek zarządu) b.d. b.d. www.kawiarniabonjour.pl (Członek zarządu) Joseph Heksch b.d. b.d. b.d. b.d. www.twojesoczewki.com b.d. b.d. www.bergson.pl Zarządu) (Prezes Grzegorz Tryba b.d. b.d. www.alpenpark.pl (Komplementariusz) Remigiusz Kuś b.d. b.d. www.aniakruk.pl Zarządu) Henryk Kruk (Prezes Wojciech b.d. b.d. www.pawpol.eu b.d. b.d.b.d. www.aggi.pl b.d. (Właściciel) Halewska Agata Szybowska b.d. b.d. www.andy-fashion.pl (Właściciel) Andrzej Aksamit 2011 Sprzedaż 2012 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. 4 262 144 -36 308 www.hosandme.pl b.d. b.d. b.d. b.d. 23 230 825 -319 168 www.blikle.pl Zarządu) Renata Maroszek (Prezes b.d. b.d. b.d. b.d. 11 686 879 -44 452 www.batycki.pl b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 9 002 578 262 207 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 12 563 522 -909 166 www.americanos.pl b.d. b.d. b.d. b.d. 2012 95 980 867 -19 777 827 94 691 516 -1 181 817 www.adeline.com.pl 405 607 000 7 832 000 368 274 000 7 131 000 www.adidas.com Artur Czerwonogrodzki (Członek zarządu) Sprzedaż 2013 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 1 125 1584 262 144 b.d. b.d. 1 125 158 455 831 3 375 7869 002 578 b.d. b.d. 3 375 786 -203 485 3 262 090 -793 309 www.bagatt.pl Zarządu) Alessandra Capra (Prezes 18 940 595 -1 876 614 19 795 217 150 211 23 386 471 5 858 946 www.bijou-brigitte.com Marc Gabriel (Członek zarządu) 13 063 952 b.d. 13 063 952 -56 878 16 707 480 809 619 www.bestaplus.pl Krzysztof Marcin Biwan (Partner) 38 065 29336 356 423 b.d. b.d. 38 065 293 36 356 423 1 035 197 -9 807 760 37 500 857 27 442 251 3 062 877 -11 369 067 www.beeline-group.com Zarządu) Beckmann (Prezes Ulrich Kaspar 57 321 498 b.d. 57 321 498 -27 060 169 72 737 525 -23 214 586 www.bata.pl 19 862 58494 677 667 b.d. b.d. 19 862 584 94 677 667 726 529 -1 744 226 105 078 812 3 895 941 www.atlantic.pl 23 230 825 b.d. 14 754 144 b.d. 14 754 144 124 739 15 559 553 135 033 www.boninex.pl (Partner) Janusz Władysław Jackowski 63 924 684 189 061 61 001 417 -4 229 635 68 079 115 -1 069 812 www.bestseller.com (Członek zarządu) Finn Poulsen 11 686 87960 936 969 b.d. b.d. 60 936 969 109 100 57 264 721 2 201 230 www.badura.pl 47 040 686 b.d. 47 040 686 -1 212 178 46 488 812 -339 550 www.aquael.pl 25 229 399 b.d. 25 229 399 38 053 25 844 207 667 898 www.aryton.pl 11 469 61018 275 674 b.d. 11 469 610 b.d. 284 939 12 936 310 -588 569 www.ap-brands.com Zarządu) Agata Maria Krysiak (Prezes 95 980 867 69 558 850 b.d. 69 558 850 767 760 76 559 618 1 301 133 www.bartek.com.plZarządu) (Prezes Bartnicki Jarosław Paweł 17 148 27631 248 213 b.d. b.d. 17 148 276 31 248 213 -347 827 1 169 612 18 764 209 31 451 127 -300 656 523 149 www.apia.pl Zarządu) (Prezes Piotr Antoni Janukowicz 57 297 46112 563 522 b.d. b.d. 57 297 461 -5 349 409 74 431 032 24 399 www.ambraobuwie.pl Zarządu) Grzegorz Ambroziak (Prezes 171 008 940 b.d. 171 008 940 7 209 108 126 289 088 2 383 568 www.inditex.com Zarządu) Marco Agnolin (Prezes 206 108 813 b.d. 206 108 813 -17 153 999 214 216 896 -7 510 792 www.bigstar.com.pl 231 173 855 b.d. 231 173 855 -3 123 991 233 958 206 -105 233 www.abra-meble.pl Zarządu) Piotr Wiktor Lisowski (Prezes 967 894 500472 783 526 b.d. 967 894 500 18 267 800 b.d. 879 256 800 472 783 526 -21 452 100 51 980 961 470 667 456 www.amrest.eu 26 021 524 Mark Randall Chandler (Członek zarządu) www.apart.pl 111 013 000 6 665 000 104 711 626 4 877 019 103 463 964 4 289 089 www.caterina.pl Maria Janina Sobiech (Partner) 405 607 000 967 562 000 6 584 000 920 188 000102 983 000 1 886 000 842 962 000 b.d. 6 673 000 102 983 000 www.almamarket.pl -36 116 000 6 041 768 400 b.d. 6 041 768 400 200 837 600 6 034 981 400 160 681 000 www.auchan.pl sprzedaż b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Ostatnia dostępna 2012 2013 2012 2012 2011 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2011 2012 2013 2011 2012 2012 2012 2012 2012 2010 2012 2012 2011 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2013 2012 2011 2012 2013 2012 2 2 6 3 4 3 8 6 8 9 9 7 4 4 51 36 26 35 14 31 61 24 60 38 43 31 47 31 88 52 12 13 12 26 35 51 46 260 209 Ponad 20 Ponad Hos & me - 5) 22 (Dyrberg Kern - 17, 22 (Dyrberg Kern 2, Bath & Body Works - 2) 2, Bath & Body Works 12 (Filippe - 11, Vinceza 1) b.d. 307 (KFC - 184, Pizza Hut 58, 37 (Mothercare - 12, American 76 (Bialcon - 64, Rabarbar 12) Burger King - 28, Starbucks - 37) Burger King - 28, Starbucks Eagle Outfitters - 2, TopShop - 1 , Eagle Outfitters - 2, 6 (Enjoy - 4, Godan - 1, ForFun - 1)6 (Enjoy - 4, Godan 1, ForFun b.d. Liczba punktów sprzedaży - 12, M.A.C. - 5, Victoria's Secret Dorothy Perkins - 1 , The Body Shop Dorothy Perkins TA CUPRIAK TA BEPPI BIALCON ABRA SA BARTEK SA LAGERFELD) BADURA SA STARBUCKS) ATLANTIC SA ATLANTIC APIA SP. Z O.O. APIA SP. B SA (BATYCKI) APART SP. Z O.O. SP. APART ARYTON SP. Z O.O. SP. ARYTON A BLIKLE SP. Z O.O. A BLIKLE SP. ALMA MARKET SA BC BEA ANIA KRUK SP. Z O.O. ANIA KRUK SP. ALPENPARK KUŚ SP.K. ALPENPARK AMERICANOS SP. Z O.O. AMERICANOS SP. BATA POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. BATA ASICS POLSKA SP. Z O.O. SP. ASICS POLSKA BIJOU BRIGITTE SP. Z O.O. BIJOU BRIGITTE SP. Firma (nazwa sieci) (ENJOY, GODAN, FORFUN) GODAN, (ENJOY, ADBUT (FILIPPE, VINCEZA) ADIDAS POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. ADIDAS BAGATT POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. BAGATT AUCHAN POLSKA SP. Z O.O. SP. AUCHAN POLSKA ADE LINE SA (ALMI DECOR) BIG STAR LIMITED SP. Z O.O. LIMITED SP. BIG STAR BERSHKA POLSKA SP. Z O.O. SP. POLSKA BERSHKA AMBRA SP. Z O.O. (SYRENA) Z O.O. AMBRA SP. BONJOUR POLSKA SP. Z O.O. SP. BONJOUR POLSKA BAJEKO SP. Z O.O. (TEXAS CLUB) Z O.O. SP. BAJEKO BENETTON RETAIL POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. RETAIL BENETTON BESTA PLUS BIWAN I SOCHACKI SP.J. BIWAN PLUS BESTA BEELINE POLAND SP. Z O.O. (JAM, SIX) Z O.O. BEELINE POLAND SP. AGGI AGATA SZYBOWSKA HALEWSKA SZYBOWSKA AGGI AGATA ANDY FASHION PHP ANDRZEJ AKSAMIT FASHION ANDY ACM SP. Z O.O. – W UPADŁOŚCI (BERGSON) – W UPADŁOŚCI Z O.O. ACM SP. BESTSELLER RETAIL SP. Z O.O. (VERO MODA) Z O.O. SP. RETAIL BESTSELLER APTEKI CENTRUM SP.J. A. BUDZIAK, B. FICEK APTEKI CENTRUM SP.J. AMREST SP. Z O.O. (KFC, PIZZA HUT, BURGER KING, BURGER KING, (KFC, PIZZA HUT, Z O.O. AMREST SP. M.A.C., VICTORIA'S SECRET, BATH & BODY WORKS) & BODY BATH M.A.C., SECRET, VICTORIA'S AQUAEL JANUSZ JANKIEWICZ SP. Z O.O. (AQUAEL ZOO) Z O.O. AQUAEL JANUSZ JANKIEWICZ SP. BIG APPLE 8 SP. Z O.O. SP.K. (DYRBERG KERN, HOS & ME) (DYRBERG SP.K. Z O.O. BIG APPLE 8 SP. OUTFITTERS, TOPSHOP, DOROTHY PERKINS, THE BODY SHOP, SHOP, THE BODY PERKINS, DOROTHY TOPSHOP, OUTFITTERS, A&P BRANDS SP. Z O.O. (M.IN. DKNY, PIERRE BALMAIN, KARL PIERRE BALMAIN, KARL (M.IN. DKNY, Z O.O. A&P BRANDS SP. ART GODAN SC ROSTKOWSKI ANDRZEJ WIERZBICKI ROBERT SC ROSTKOWSKI ART GODAN ALSHAYA POLAND SP. Z O.O. (MOTHERCARE, AMERICAN EAGLE Z O.O. POLAND SP. ALSHAYA 2 1 3 4 5 (CATERINA) SP.J. STEFANIUK ACUS MARIA SOBIECH I PIOTR 7 8 6 9 38 44 39 43 35 36 37 42 26 34 25 45 SPINEK) (ŚWIAT SP.J. I WYRZYKOWSKI 46 BONINEX JACKOWSKI 40 41 22 29 28 23 24 27 (TWOJE SOCZEWKI) SP.K.A. Z O.O. MEDICAL SP. AVENIR 12 30 31 32 33 21 20 19 14 13 10 11 15 16 17 18 Lp.

60 Więcej: www.propertynews.pl ADDING VALUE TO RETAIL PROPERTIES

RETAIL ASSET MANAGEMENT focuses on creation and implementation of strategies which aim to For more information please contact: increase the value of property. Services include: Agnieszka Mielcarz ¿¿ development, supervision and implementation Head of Retail Asset Management of promotional strategies, [email protected]

¿¿ leasing strategies, Knight Frank Sp. z o.o., 49 Mokotowska Street, Warsaw T: +48 22 596 50 50 ¿¿ optimisation of operating costs, www.knightfrank.com.pl ¿¿ property management. rezes) zarządu) zarządu) zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) (Prezes Zarządu) (Prezes Kierownictwo Elżbieta Wasiak (Właściciel) Elżbieta Wasiak Tomasz Dziubek (Właściciel) Tomasz Dariusz Marek Miłek (Prezes) Linas Ceikus (Członek zarządu) Linas Ceikus Johannes Obersteiner (P Marek Kowalski (Prezes Zarządu) (Prezes Marek Kowalski Marek Czesław Dworczak (Prezes Marek Czesław Dworczak (Prezes John Per Brodin (Członek zarządu) John Per Dariusz Henryk Chlastawa (Prezes Dariusz Henryk Chlastawa (Prezes Wojciech Janusz Sierocki (Członek Wojciech Leszek Stanisław Karasiński (Prezes (Prezes Leszek Stanisław Karasiński Monika Anna Nowakowska (Członek Anna Nowakowska Monika Pierre Yves Guislain (Członek zarządu) Michał Aleksander Gajkowski (Członek Gajkowski Michał Aleksander Radosław Tomasz Wesołowski (Prezes (Prezes Wesołowski Radosław Tomasz Guillaume Jacques Laffont De Colonges Artur Zdzisław Jasiński (Prezes Zarządu) Artur Zdzisław Jasiński (Prezes www www.wyjatkowyprezent.pl 2011 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. www.trygonsport.plb.d.Kowalik (Partner) Irmina Zofia b.d. www.elba.com.pl b.d. b.d. www.douglas.pl b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. www.cityfit.pl David Nicholas Moses (Członek zarządu) b.d.b.d. b.d.b.d. www.dukapolska.com b.d. b.d. www.eksbut.com.pl (Właściciel) Bożenna Mąka b.d.b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. www.denique.pl/ www.digel.com.pl Zarządu) (Prezes Trojanowska Roksana Jochen Digel (Członek zarządu) b.d.b.d. b.d. b.d. www.chiaraboutique.com (Właściciel) Barbara Karaszkiewicz www.cinema3d.pl Bartnicki (Prezes) Andrzej Wojciech b.d. b.d. b.d. b.d. www.hanasushi.pl Zarządu) Anas Salahadin Adi (Prezes b.d. b.d. www.calypso.com.pl Zarządu) Nawacki (Prezes Mikołaj b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. https://costacoffee.pl Zarządu) Andrew Marshall (Prezes 2011 23 540 450 -182 938 www.clarks.com Zarządu) Beacham (Prezes Robin Paul Sprzedaż 2012 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 3 301 385 355 111 b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 420 172 418 73 509 633 www.cinema-city.pl b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. 204 817 326 -10 567 207 www.camaieu.pl (Członek zarządu) Miguel Vazquez b.d. b.d. b.d. b.d. 2012 Sprzedaż 2013 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 698 540 b.d. 698 540 132 202 664 968 68 343 8 708 135 b.d. 8 708 135 211 898 8 648 349 268 718 5 066 768 b.d. 5 066 768 -345 506 6 955 948 -984 562 www.twojazabawka.pl 6 005 960 b.d. 6 005 960 -308 144 5 734 890 253 784 www.cezar.com.pl 7 055 9319 924 7499 560 266 b.d. b.d. 7 055 931 b.d. 9 924 749 -423 936 9 560 266 450 496 -2 119 468 13 290 804 -15 773 252 www.wbiegucafe.pl 3 301 385 b.d. 8 059 915 b.d. 37 609 000 b.d. 37 609 000 -7 361 000 43 902 000 -1 432 000 www.heavyduty.pl Zarządu) Figura (Prezes Michał Wacław 57 877 405 b.d. 57 877 405 902 758 54 707 857 -552 257 www.drzdrowie.pl 42 877 726 b.d. 85 256 00023 540 450 998 000 70 457 000 b.d. -5 521 000 58 725 000 -5 542 000 www.bytom.com.pl Zarządu) (Prezes Michał Antoni Wójcik 65 598 405 b.d. 65 598 405 -12 665 820 24 314 623 -8 824 714 www.brandbq.pl Zarządu) Krzysztof Jozef Bajołek (Prezes 10 057 250 b.d. 10 057 250 1 791 645 14 033 310 -6 535 15895 924 573 www.pizzaexpress.com.pl20 570 400 Dionizy Stanicki (Członek zarządu) Paweł b.d. b.d. 95 924 573 20 570 400 2 419 553 -6 084 500 80 634 195 11 816 900 2 929 861 -4 697 200 www.citysport.com.pl 42 785 148 -7 418 36167 842 970 43 588 711 -8 343 962 b.d. 67 842 970 6 824 190 63 928 643 5 886 625 www.5asec.pl Zarządu) (Prezes Henryk Jan Boryka 75 532 000 b.d. 75 532 000 4 724 000 84 230 000 4 402 000 www.pizzadominium.pl Zarządu) Jerzy Plebaniak (Prezes Tomasz 59 269 616 b.d. 59 269 616 -49 902 891 6 503 907 -7 870 732 www.centrofashion.com Zarządu) (Prezes Diana Beata Paszkowska 160 110 000 b.d. 160 110 000 -13 506 000 104 892 000 -11 137 000 www.bricoman.pl Zarządu) Pierre Alain Vielvoye (Prezes 679 590 804 b.d. 679 590 804 9 165 325 595 819 709 12 362 383 www.decathlon.com.pl Zarządu) Rabasot Solan (Prezes Faustino 647 718 580 b.d. 647 718 580 32 051 166 613 379 845 32 648 238 www.deichmann.com 132 369 400 b.d. 516 608 959 b.d. 516 608 959 -33 294 137 511 070 916168 952 190 -53 426 741 www.c-and-a.pl b.d. 168 952 190 -7 214 796 Borek (Członek zarządu) Tomáš 151 469 219 -18 205 877 www.carry.pl Zarządu) Bogusław Sobota (Prezes 420 172 418 b.d. 204 817 326 b.d. 175 946 873 b.d. 175 946 873 4 827 115 144 277 856 557 096 www.calzedonia.pl Maurizio Di Girolamo (Członek zarządu) 135 952 321 b.d. 135 952 321 -9 263 780 114 921 452 b.d. 114 921 452 5 762 575 119 173 180 3 330 190 www.coccodrillo.pl 7 689 587 500 b.d. 7 689 587 500 75 268 300 7 940 235 300 45 562 800 www.carrefour.pl 5 291 381 0001 519 023 000 104 063 000 1 258 681 000 b.d. 57 174 000 5 291 381 000 1 038 451 000 288 209 000 5 257 398 000 87 628 000 462 063 000 www.castorama.pl www.ccc.eu Zarządu) Philippe George Tible (Prezes sprzedaż b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Ostatnia dostępna 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2003 2013 2011 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2013 2012 2010 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2011 2011 2010 2011 2012 2012 2012 2013 2012 6 8 1 5 5 1 6 4 5 9 7 3 4 4 34 39 30 11 22 47 76 14 60 27 32 40 71 31 10 12 56 69 16 31 12 18 20 32 120 234 120 102 165 205 700 Ponad 70 Ponad formatach 68, outlety - 4) ponad 600 sklepów w różnych 125 (Intimissimi - 57, Calzedonia Liczba punktów sprzedaży Coffee, 12 - Costa by Coffeeheaven) 105 (72 - Coffeeaheaven, 21 Costa CELIO SPORT) CITY FIT BYTOM SA BYTOM COLORSHAKE CINEMA 3D SA EBS SA (5ASEC) COFFEEHEAVEN) CEZAR SP. Z O.O. CEZAR SP. DR ZDROWIE SA CARRY SP. Z O.O. CARRY SP. DENIQUE SP. Z O.O. DENIQUE SP. CAFE CLUB SP. Z O.O. SP. CAFE CLUB BY A (BY DZIUBEKA ) BY A (BY DZIUBEKA CITY SPORT SP. Z O.O. CITY SPORT SP. CALYPSO FITNESS SA CALYPSO DECATHLON SP. Z O.O. SP. DECATHLON C&A POLSKA SP. Z O.O. SP. C&A POLSKA DIGEL POLSKA SP. Z O.O. SP. DIGEL POLSKA DUKA POLSKA SP. Z O.O. SP. POLSKA DUKA BRICE POLSKA SP. Z O.O. SP. BRICE POLSKA CDRL SA (COCCODRILLO) Firma (nazwa sieci) CCC SA (CCC,QUAZI) BOTI, CLAIRE'S POLAND SP. Z O.O. Z O.O. CLAIRE'S POLAND SP. CAMAIEU POLSKA SP. Z O.O. SP. CAMAIEU POLSKA DOUGLAS POLSKA SP. Z O.O. SP. DOUGLAS POLSKA CHIARA (CHIARA BOUTIQUE) C TRADE SP. Z O.O. (CENTRO) Z O.O. C TRADE SP. BRICOMAN POLSKA SP. Z O.O. SP. BRICOMAN POLSKA EKSBUT PRODUKCJA OBUWIA PRODUKCJA EKSBUT CARREFOUR POLSKA SP. Z O.O. SP. CARREFOUR POLSKA DEICHMANN OBUWIE SP. Z O.O. DEICHMANN OBUWIE SP. ECCO SHOES POLAND SP. Z O.O. ECCO SHOES POLAND SP. BRANDBQ SP. Z O.O. (MEDICINE) Z O.O. BRANDBQ SP. DOMINIUM SA (PIZZA DOMINIUM) DOMINATA SP. Z O.O. (W BIEGU CAFE) Z O.O. SP. DOMINATA BUBBLE TEA POLSKA (BUBBLE HOUSE) BUBBLE TEA POLSKA CGB SP. Z O.O. (WYJĄTKOWY PREZENT) (WYJĄTKOWY Z O.O. CGB SP. C & J CLARK POLSKA SP. Z O.O. (CLARKS) Z O.O. SP. C & J CLARK POLSKA EAST FOOD PARTNERS SP. Z O.O. (HANA SUSHI) Z O.O. SP. EAST FOOD PARTNERS DUET ROBERT KOWALIK IRMINA KOWALIK SP.J. (TRYGON SP.J. IRMINA KOWALIK DUET ROBERT KOWALIK CHI POLSKA SA (COFFEEAHEAVEN, COSTA COFFEE, COSTA BY COFFEE, COSTA COSTA SA (COFFEEAHEAVEN, CHI POLSKA 49 81 7980 PLANET) (TOY SP.K. Z O.O. SP. POLSKA CREATOR 8990 DUTY) (HD HEAVY DRASZBA SA - W UPADŁOŚCI 88 50 51 52 53 48 47 68 75 76 7778 (FRANCK PROVOST) Z O.O. SP. COIFFURE MASTER POLSKA 91 94 95 96 ZWIERZĘCY) (FOLWARK WASIAK ELBA SŁAWOMIR 87 86 8283 84 A&J (LODOMANIA) 108 LODOMANIA DELIKATESY 85 54 55 69 70 72 73 SP.K.A. Z O.O. CINEMA CITY POLAND CC SP. 67 (PIZZA EATALIANO) Z O.O. CENEU POLAND SP. 74 92 93 5859 (INTIMISSIMI, CALZEDONIA) Z O.O. SP. CALZ POLSKA 60 56 57 61 62 (CASTORAMA, BRICO DEPOT) Z O.O. SP. POLSKA CASTORAMA 72 (69 - Castorama, 3 Brico Depot) 65 71 6466 K. (CAFE CARTE D'OR) SP. Z O.O. CD CAFE SP. 63 Lp.

62 Więcej: www.propertynews.pl

zarządu) zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) (Partner) Upadłościowej) Kierownictwo Tomasz Filipiak (Właściciel) Tomasz Stanisław Ryłko (Właściciel) Stanisław Ryłko David Frink (Członek zarządu) David Frink Pierluigi Ferro (Członek zarządu) Michał Mirecki (Prezes Zarządu) Michał Mirecki (Prezes Bartłomiej Jarosław Burda (Prezes Bartłomiej Jarosław Burda (Prezes Anna Ewa Góralska Bielska (Prezes (Prezes Bielska Anna Ewa Góralska Mateusz Jakub Stachowiak (Prezes Stachowiak (Prezes Mateusz Jakub Robert Wiesław Kuczyński (Członek Robert Wiesław Kuczyński Ewa Małgorzata Pawłowska (Prezes (Prezes Ewa Małgorzata Pawłowska Frederic De Castro (Członek zarządu) Frederic Katarzyna Agata Chmielińska Woźniak Woźniak Agata Chmielińska Katarzyna Antonius Adrianus Verwijmeren (Prezes (Prezes Antonius Adrianus Verwijmeren Halina Anna Lechmańska (Syndyk Masy Halina Anna Lechmańska Waldemar Zbigniew Madajczyk (Członek Waldemar Adam Krzysztof Skrzypek (Prezes Zarządu) Adam Krzysztof Skrzypek (Prezes www 2011 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. fullofstyle.pl b.d.b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. www.bolero.com.pl www.conhpol.com.pl Bober (Właściciel) Wojciech (Właściciel) Henryk Konopka b.d. b.d. www.feel-the-chill.com b.d. b.d.b.d. www.naturino.com b.d. Zarządu) (Prezes Ilona Iwona Kasprzak b.d. b.d. www.rylko.com b.d. b.d. b.d. b.d. www.camillealbane.pl Elżbieta Krawczyk (Członek zarządu) b.d. -3 246 www.greno.pl Zarządu) Ioannis Blatsios (Prezes b.d. b.d. www.h6-investments.com Goran Alexiev (Członek zarządu) b.d. b.d. www.marinofabiani.pl Krystyna Holtzer (Partner) b.d.b.d. b.d. www.euphora.pl b.d. www.eurofirany.com.pl (Partner) Jabłońska Lucjanna Teresa (Partner) Bogusława Choczyńska b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. www.guess.com 2011 Sprzedaż b.d. 2012 Zysk netto b.d. b.d. 21 500 832 -995 149 www.fornetti.pl Zarządu) (Prezes Dariusz Andrzej Jaskot b.d. b.d. 52 876 000 5 168 000 www.marilyn.pl Zarządu) Marzena Barbara Janiak (Prezes b.d. b.d. 29 500 484 892 395 www.militaria.pl b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. 4 976 752 -336 722 www.gapafashion.pl b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. 9 909 167 115 583 www.fam.gda.pl Marcin Józef Gabryołek (Partner) b.d.b.d. b.d. b.d. 12 265 700 754 254 www.excellentoffice.pl(Partner) Ewa Łączyńska b.d. b.d. b.d. -3 246 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 63 207 920 234 301 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 5 633 411 -1 769 171 2012 363 470 692 -23 333 024 456 768 462 -11 271 857 www.avans.pl Zarządu) (Prezes Sławomir Tomala Sprzedaż 1 144 942 207 -1 711 876 1 091 384 240 11 762 003 www.empik.com Zarządu) Olaf Jan Szymanowski (Prezes b.d. 2013 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 406 345 b.d. 406 345 10 578 963 281 427 688 324 b.d. 5 633 411 b.d. 5 460 873 b.d. 5 460 873 1 282 591 2 081 995 781 943 www.gpoland.com.pl Zarządu) (Prezes Antonio Prati Walter 4 976 7525 882 816 b.d. 49 299 7 442 091 b.d. 4 741 187 b.d. 4 741 187 -282 998 1 569 043 b.d. 9 909 167 b.d. 9 487 896 b.d. 2 442 325 b.d. 2 442 325 72 654 1 834 487 -915 384 www.greenway.pl Zarządu) Chudzik (Prezes Marek Tomasz 21 500 832 b.d. 13 636 100 b.d. 13 636 100 619 500 31 277 200 b.d. 31 277 200 -10 323 400 37 628 400 -5 827 200 www.agapes.pl Roger Jean Garnier (Członek zarządu) 52 876 000 b.d. 29 500 484 b.d. 24 315 028 b.d. 24 315 028 2 020 403 19 596 627 2 363 429 www.goldenrose.pl 45 731 736 b.d. 45 731 736 1 757 267 42 960 366 4 361 522 www.greenpoint.pl Ryszard Stanisław Knapczyk (Partner) 12 265 700 b.d. 63 207 920 b.d. 14 409 158 b.d. 14 409 158 587 259 13 390 276 -794 705 10 179 249 b.d. 10 179 249 1 009 374 219 575 339 b.d. 219 575 339 -393 604 204 149 265 -1 776 714 www.go-sport.pl Andre Segura (Członek zarządu) 363 470 692 902 076 508 b.d. 902 076 508 42 714 897 808 275 531 8 561 782 www.hds.pl Zarządu) (Prezes Andrzej Kacperski 248 719 464 b.d. 248 719 464 5 070 613 267 710 470 14 590 374 www.gatta.pl Zarządu) (Prezes Pawelski Witold Tadeusz 127 278 000 2 198 000 113 371 000 148 000 104 998 000 -9 557 000 www.gino-rossi.com Zarządu) Maciej Malicki (Prezes Tomasz 125 302 300 10 880 800172 566 228 126 522 900 4 290 300 b.d. 102 898 900 172 566 228 3 169 600 -14 344 837 170 055 336 www.esteelauder.com -31 624 906 Robert Aquilina (Członek zarządu) www.diversesystem.com Zarządu) Marcin Piotr Bielski (Prezes 3 427 747 184 b.d. 3 427 747 184 23 841 134 2 909 739 145 19 008 286 www.euro.com.pl 1 144 942 207 1 166 466 000 b.d. 1 166 466 000 60 579 000 1 035 884 000 50 517 000 www.hm.com.pl Zarządu) (Prezes Johan Persson Karl sprzedaż b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Ostatnia dostępna 2011 2012 2012 2012 2012 2011 2011 2012 2012 2012 2012 2012 2011 2013 2012 2003 2012 2010 2011 2012 2011 2003 2012 2013 2012 2012 2012 2011 2012 2013 2012 2012 2012 2007 538 275 b.d. 2012 6 8 8 2 8 8 7 9 1 1 4 3 8 26 42 26 51 25 13 14 24 13 73 90 18 45 17 14 18 60 15 128 250 115 213 198 200 132 ok. 30 Ponad 30 Ponad Mituu - 5) 1 firmowy Frederic Moreno - 4) Frederic 13 (Camille Albane - 9, 57 (Greno - 7, Bielbaw 45, 550 (Inmedio - 450, Relay 100) 134 (Gino Rossi - 81, Simple 53) Liczba punktów sprzedaży EYE SPORT GREEN WAY SA GREEN WAY EMPIK SP. Z O.O. EMPIK SP. GIACOMO CONTI FIRMA CONHPOL ETOS SA (DIVERS) ETOS HEACH, TOSCA BLUE) BLUE) HEACH, TOSCA GOLDEN ROSE SP. Z O.O. GOLDEN ROSE SP. GEOX POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. GEOX ETAM POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. ETAM FERAX SP. Z O.O. (GATTA) Z O.O. FERAX SP. FEEL THE CHILL SP. Z O.O. FEEL THE CHILL SP. Firma (nazwa sieci) GUESS POLAND SP. Z O.O. GUESS POLAND SP. FABRYKA OBUWIA (RYŁKO) FABRYKA FRG SP. Z O.O. (LARA FABIO) Z O.O. FRG SP. FORNETTI POLSKA SP. Z O.O. SP. FORNETTI POLSKA GO SPORT POLSKA SP. Z O.O. SP. GO SPORT POLSKA EVA MINGE DESIGN SP. Z O.O. MINGE DESIGN SP. EVA HAPPY MUM RETAIL SP. Z O.O. SP. HAPPY MUM RETAIL EPOCA S C (MARINO FABIANI) FOOT LOCKER POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. LOCKER FOOT GERRY WEBER POLSKA SP. Z O.O. SP. GERRY WEBER POLSKA ESTEE LAUDER (POLAND) SP. Z O.O. ESTEE LAUDER (POLAND) SP. FALC POLAND SP. Z O.O. (NATURINO) Z O.O. POLAND SP. FALC H & M HENNES & MAURITZ SP. Z O.O. H & M HENNES MAURITZ SP. EURO NET SP. Z O.O. (RTV EURO AGD) Z O.O. EURO NET SP. GINO ROSSI SA (GINO ROSSI, SIMPLE) FIRMA HANDLOWA TM (MILITARIA.PL) FIRMA HANDLOWA HDS POLSKA SP. Z O.O. (INMEDIO, RELAY) (INMEDIO, Z O.O. SP. HDS POLSKA FAM M GABRYOŁEK SP.J. (JACK WOLFSKIN) SP.J. M GABRYOŁEK FAM FLUNCH POLSKA SP. Z O.O. (FLUNCH GRILL & CO.) (FLUNCH Z O.O. SP. POLSKA FLUNCH FANDANGO JAN ORŁOWSKI SP.J. (GREEN POINT) SP.J. JAN ORŁOWSKI FANDANGO H6 INVESTMENTS POLSKA SP. Z O.O. (7 CAMICIE) Z O.O. SP. POLSKA H6 INVESTMENTS EUPHORA GRZEGORZ WNĘK SP.J. (PAESE COSMETICS) (PAESE EUPHORA GRZEGORZ WNĘK SP.J. FASHION CONNECTION SP. Z O.O. (ROYAL COLLECTION) (ROYAL Z O.O. CONNECTION SP. FASHION G POLAND SP. Z O.O. (M.IN. ANTONI MORATO, ARMANI MORATO, (M.IN. ANTONI Z O.O. G POLAND SP. PEPE, PINKO, RALPH LAUREN, ROCCOBAROCCO, SILVIAN SILVIAN RALPH LAUREN, ROCCOBAROCCO, PEPE, PINKO, FIRMA MARILYN MARZENA JANIAK SP. Z O.O. (MARILYN) Z O.O. MARZENA JANIAK SP. FIRMA MARILYN FABI, FIORUCCI, FURLA, GAS, LIU JO, LIVIANA CONTI, LOVE LIVIANA CONTI, LOVE FIORUCCI, FURLA, LIU JO, FABI, GAS, MOSCHINO, LUCIANO BARACHINI, MANILA GRACE, PATRIZIA BARACHINI, MANILA GRACE, LUCIANO PATRIZIA MOSCHINO, JEANS, AXARA, BASLER, BRIC'S, KELVIN KLEIN JEANS, DKNY, DKNY, KLEIN JEANS, AXARA,JEANS, BASLER,KELVIN BRIC'S, 97 (AVANS) – W UPADŁOŚCI Z O.O. ELEKTRODOM SP. 98 (CAMILLE ALBANE, FREDERIC MORENO) Z O.O. ELMAK SP. 99 124 125 123 127 128130 - W UPADŁOŚCI Z O.O. SP. FASHION GAPA 122 119 120 121 118 FIRMA BOLERO BOBER WOJCIECH (BOLERO) 116 110 133 134 135 141 140 126 I WSPÓLNICY SP.J. ZIELIŃSKA ZYCH FULL OF STYLE AGATA 129 131 117 111 115 (SAM-013, ATTRATTIVO) ISLAND D.C. FASHION 112 113 114 108 ROBERT ŁĄCZYŃSKI SP.J. ŁĄCZYŃSKA OFFICE EWA EXCELLENT 109 105 106 (EUROFIRANY) EUROFIRANY B CHOCZYŃSCY SP.J. 132 136 MITUU) BIELBAW, (GRENO, Z O.O. GRENO SP. 137 139 100 101 102 103 104 107 138 Lp.

64 Więcej: www.propertynews.pl - Największe centrum handlowe na Opolszczyźnie - Najszersza oferta – połączenie galerii i parku handlowego - 115 sklepów czołowych marek polskich i międzynarodowych Mayland Real Estate Sp. z o.o. - Dogodne położenie – bliskość autostrady A4 Anna Fabianowska - Ponad 0,5 mln osób w zasięgu tel: +48 602 355 455 e-mail: [email protected] - 70 000 m2 powierzchni najmu Magdalena Bandurska - ok. 2600 miejsc parkingowych Mob: +48 691 959 005 - Obiekt ekologiczny: 100% zielonej energii e-mail: [email protected] rezes zarządu) zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Kierownictwo Santos (Prezes Zarządu) Santos (Prezes Jan Bogh (Prezes Zarządu) Jan Bogh (Prezes Per Eric Frost (Prezes Zarządu) (Prezes Eric Frost Per Marko Ilincic (Członek zarządu) Marko Marcin Gacek (Prezes Zarządu) Marcin Gacek (Prezes Daniel Grieder (Członek zarządu) Dorota Hanna Gutkowska (Prezes (Prezes Dorota Hanna Gutkowska Christophe Charles Dubus (Prezes Christophe Charles Dubus (Prezes Iwona Kossmann (Prezes Zarządu) (Prezes Iwona Kossmann Zbigniew Zdzisław Niziński (Prezes Zbigniew Zdzisław Niziński (Prezes Marek Waldemar Czupryna (Prezes Czupryna (Prezes Marek Waldemar Anna Maria Pawlak Kuliga (Członek Kuliga Anna Maria Pawlak Jarosław Edward Szychułda (Prezes Jarosław Edward Szychułda (Prezes Marzanna Jolanta Bernaciak (P Pedro Manuel De Castro Soares Dos Pedro Waldemar Ryszard Kwiecień (Prezes Ryszard Kwiecień (Prezes Waldemar Wojciech Michał Buczkowski (Prezes (Prezes Michał Buczkowski Wojciech Aneta Jolanta Andrzejewska (Członek Aneta Jolanta Andrzejewska Krzysztof Janusz Bil Jaruzelski (Prezes Krzysztof Janusz Bil Jaruzelski (Prezes Halina Barbara Zawadzka (Prezes Zarządu) (Prezes Halina Barbara Zawadzka ubenz.pl www b.d. www.k 2011 Zysk netto b.d. b.d. b.d. www.jubirex.pl Irena Elżbieta Krawcewłcz (Partner) b.d. b.d. www.jula.pl b.d. b.d. www.holmesplace.pl b.d. b.d. www.shoemanic.com Daniel Hanzlik (Członek zarządu) b.d. -153 406 www.drogeriahebe.pl b.d. b.d. www.jacquelineriu.fr (Likwidator) Ewa Wójtowicz b.d. -4 500 www.kari.com Dmitriew (Członek zarządu) Walentin b.d. b.d. b.d. b.d. www.51015kids.eu b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. www.agaflowers.eu Andruszek (Właściciel) Agnieszka b.d. b.d. www.liparie.pl b.d. b.d. www.kik-textilien.com Zarządu) (Prezes Darius Kauthe 2011 Sprzedaż 2012 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 14 485 120 -1 246 433 www.italianfashion.com.pl Davide Guazzone (Członek zarządu) b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. 7 597 b.d. -23 329 www.yogenfruz.pl Zarządu) Irwin Harvey Belfer (Prezes b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 4 868 513 46 445 www.lorenswiktor.pl Zarządu) Dariusz Marek Lorens (Prezes 2012 Sprzedaż 2013 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 7 597 b.d. 6 399 556 4 264 864 6 182 991 17 589 816 23 718 -20 381 www.kan.pl Zarządu) (Prezes Józef Kapitańczyk 5 362 237 b.d. 5 362 237 1 309 734 4 541 657 508 755 www.intermoda.com.pl 7 802 763 b.d. 7 802 763 -322 476 7 658 894 141 505 www.sklepy.hegos.eu Gianmario De Nicola (Członek zarządu) 9 536 214 -1 453 231 8 397 416 -1 702 863 8 815 022 69 049 www.hurtimex.com.pl Zarządu) (Prezes Kopeć Jarosław Paweł 4 347 262 b.d. 4 347 262 -287 342 4 862 251 78 672 1 888 597 b.d. 1 888 597 181 067 2 023 824 -116 508 www.lauraguidi.pl Nicholas Adrian Evans (Członek zarządu) 7 327 407 b.d. 7 327 407 -1 789 737 8 563 435 -522 998 www.lanoro.com.pl (Partner) Kępińska Józefa Wacława 8 941 880 b.d. 8 941 880 184 951 6 922 323 116 316 www.kinderplaneta.pl Zarządu) Daniel Lutz Morgenroth (Prezes 9 730 353 b.d. 9 730 353 47 301 8 734 939 657 840 www.emanuelberg.com 7 516 0364 868 513 1 419 532 7 900 825 b.d. 2 079 540 7 898 411 1 551 438 www.grycan.pl Zarządu) Zbigniew Grycan (Prezes 9 135 564 b.d. 9 135 564 8 547 1 424 590 10 500 www.lavard.pl 9 090 545 b.d. 9 090 545 -3 557 388 60 215 106 b.d. 60 215 106 -2 955 355 42 371 541 b.d. 42 371 541 5 121 845 36 622 880 4 654 198 www.jubitom.com (Właściciel) Tomasiewicz Kazimierz 20 369 708 b.d. 46 243 052 b.d. 46 243 052 -23 881 153 51 005 611 b.d. 51 005 611 -41 312 351 23 073 33414 485 12031 158 857 b.d. 23 073 334 b.d. b.d. 46 723 31 158 857 -11 678 898 23 929 488 23 982 www.intershoe.com.pl Mariusz Andrzej Stasiewicz (Prokurent) 10 266 231 b.d. 10 266 231 -7 133 856 35 044 126 b.d. 17 652 77324 099 348 b.d. b.d. 17 652 773 24 099 348 -1 762 948 1 006 959 15 896 952 24 037 535 -1 600 425 1 714 940 pl.loccitane.com www.lancerto.com Zarządu) Marcin Jerzy Jasiak (Prezes Zarządu) Mariusz Józef Jończy (Prezes 111 867 620 b.d. 111 867 620 -9 181 435 89 389 181 -10 502 524 www.kakadu.pl Zarządu) Filipczyk (Prezes Wojciech 195 507 851 9 371 659 155 658 010 1 164 574 164 772 918 2 021 382 www.venezia.pl Jacek Nachiło (Partner) Wojciech 102 037 252 b.d. 102 037 252 21 800 814 90 384 859 23 998 010 www.inglot.com 169 843 900 -53 352 400 159 304 100 -67 861 900 157 723 600 -39 886 300 www.kappahl.pl Johan Aberg (Członek rady nadzorczej) 206 428 000 b.d. 206 428 000 615 000 204 426 000 7 427 000 www.helios.pl Grzegorz Jagiełło (Prezes) Tomasz 219 891 000 -1 873 000 233 003 000 616 000 194 079 000 -12 383 000 www.intersport.pl Zarządu) (Prezes Artur Mikołajko 127 546 038 12 701 712 106 413 213 9 907 205 91 430 610 9 216 596 www.kazar.com.pl Zarządu) (Prezes Artur Augustyn Kazienko 215 186 300 15 989 000 216 391 700 4 153 600 314 671 600 25 537 000 www.levi.com 181 987 000 b.d. 181 987 000 4 146 000 156 751 848 2 360 534 www.lego.com 2 085 203 900 -24 328 700 1 918 358 200 53 713 500 1 710 082 400 11 423 600 www.ikea.pl 1 230 839 815 6 015 236 1 140 468 668 10 416 024 1 039 336 301 26 593 103 www.jysk.pl 1 645 132 000 12 202 000 1 226 561 000 4 613 000 1 029 312 000 19 243 000 www.komputronik.pl 3 101 805 000 b.d. 3 101 805 000 151 325 000 2 937 975 0003 493 324 000 137 244 000 394 466 000 2 765 067 000 351 335 000 www.leroymerlin.pl 2 170 410 000 234 101 000 www.lpp.pl Zarządu) Marek Leszek Piechocki (Prezes sprzedaż b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Ostatnia dostępna 2012 2013 2013 2013 2012 2012 2013 2012 2013 2012 2010 2012 2012 2013 2012 2012 2011 2012 2012 2012 20082013 127 499 700 b.d. 2012 2011 2010 2013 2012 2012 2012 2012 2013 2012 2012 2013 2012 2012 2013 2011 2013 2012 2012 8 3 5 6 5 5 1 1 4 6 7 3 6 4 8 0 41 93 47 15 11 25 26 13 22 19 30 34 22 26 35 10 32 21 52 38 46 72 56 450 163 232 155 122 867 ok. 40 Liczba punktów sprzedaży JUBITOM HELIOS SA (YOGEN FRUZ) (YOGEN LANCERTO SA LANCERTO JYSK SP. Z O.O. SP. JYSK INTERMODA SA INTERMODA INGLOT SP. Z O.O. SP. INGLOT LAVARD SP. Z O.O. SP. LAVARD KUBENZ SP. Z O.O. KUBENZ SP. KAKADU SP. Z O.O. SP. KAKADU KOMPUTRONIK SA KOMPUTRONIK HEXELINE SP. Z O.O. HEXELINE SP. HUMANIC SP. Z O.O. HUMANIC SP. KIK TEXTIL SP. Z O.O. KIK TEXTIL SP. KOMEX SA (5-10-15) KOMEX (VENEZIA, UNISONO) IKEA RETAIL SP. Z O.O. SP. IKEA RETAIL JPG SP. Z O.O. (HEGOS) Z O.O. JPG SP. LAURA GUIDI SP. Z O.O. LAURA GUIDI SP. KARI POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. KARI LEGO POLSKA SP. Z O.O. SP. LEGO POLSKA JULA POLAND SP. Z O.O. JULA POLAND SP. LANORO KĘPIŃSKA SP.J. LANORO KĘPIŃSKA INTERSPORT POLSKA SA INTERSPORT POLSKA HURTIMEX SA (TUP TUP) Firma (nazwa sieci) KAPPAHL POLSKA SP. Z O.O. SP. POLSKA KAPPAHL KAZAR FOOTWEAR SP. Z O.O. SP. FOOTWEAR KAZAR KWIACIARNIA AGA FLOWERS KWIACIARNIA L'OCCITANE POLSKA SP. Z O.O. SP. POLSKA L'OCCITANE KOSSMANN FASHION SP. Z O.O. SP. FASHION KOSSMANN LEROY MERLIN POLSKA SP. Z O.O. SP. MERLIN POLSKA LEROY LEVI STRAUSS POLAND SP. Z O.O. LEVI STRAUSS POLAND SP. KENT SP. Z O.O. (EMANUEL BERG) Z O.O. KENT SP. HOLMES PLACE POLAND SP. Z O.O. HOLMES PLACE POLAND SP. KINDERMAGNET POLSKA SP. Z O.O. SP. KINDERMAGNET POLSKA LINGERIE LI PARIE SP. Z O.O. (LI PARIE) Z O.O. SP. LINGERIE LI PARIE INTERSHOE POLAND SP. Z O.O. SP. K.A. SP. Z O.O. INTERSHOE POLAND SP. LUMIERE SP. Z O.O. (CINEMA LUMIERE) Z O.O. SP. LUMIERE KRAWCEWICZ JUBIREX SP.J. (JUBIREX) JUBIREX SP.J. KRAWCEWICZ I O VENEZIA IWONA OGANOWSKA WOJCIECH NACHIŁO SP.J. SP.J. WOJCIECH NACHIŁO I O VENEZIA IWONA OGANOWSKA HEALTHY LIFESTYLES MASTER FRANCHISER POLSKA SP. Z O.O. Z O.O. SP. LIFESTYLES MASTER FRANCHISER POLSKA HEALTHY 164 174 162 163 COYOCO) (TATUUM, Z O.O. TRADEMARK SP. KAN - 74, Coyoco 2) 76 (Tatuum 149 150 157 (HEBE) Z O.O. SP. JERONIMO MARTINS DROGERIE I FARMACJA 112 (Hebe - 80, Na zdrowie 32) 151 152 165 173 160 161 159 146 147 158 148 153 154 155156 - W LIKWIDACJI Z O.O. SP. JACQUELINE RIU POLSKA Z O.O. BY GUAZZONE SP. FASHION ITALIAN 189 172 166 170 171 143 144 145 HILFIGER) (TOMMY Z O.O. SP. HILFIGER STORES 142 182 188 S C JANUSZ ALBERT JUDYCKI HALINA JUDYCKA LUKULLUS 180 179 175 177 178 176 169 167 168 183 184 185186187 (GRYCAN) Z O.O. FIRMOWE SP. LODZIARNIE & WIKTOR) (LORENS Z O.O. TRADE SP. LORENS SINSAY) CROPP, MOHITO, LPP SA (M.IN. RESERVED, 181 Lp.

66 Więcej: www.propertynews.pl serenada_ Property Magazine_205x275 eng.pdf 1 10.09.2014 16:08

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Kierownictwo Soares (Prezes Zarządu) Soares (Prezes Arkadiusz Szyszko (Partner) Szyszko Arkadiusz Agnieszka Pyzel (Właściciel) Agnieszka Małgorzata Knigawka (Partner) Małgorzata Knigawka zarządu, Dyrektor zarządzający) Andreas Grub (Członek zarządu) John Debus Idol (Prezes Zarządu) John Debus Idol (Prezes Patrick Dambrine (Prezes Zarządu) Dambrine (Prezes Patrick Bogusław Stefan Bartczak (Prezes Bogusław Stefan Bartczak (Prezes Marek Józef Mikuśkiewicz (Prezes (Prezes Marek Józef Mikuśkiewicz Fabrizio Mecozzi (Członek zarządu) Fabrizio Jarosław Tadeusz Droździk (Prezes Droździk (Prezes Jarosław Tadeusz Gryzelda Elżbieta Możyszek (Prezes Gryzelda Elżbieta Możyszek (Prezes Mariusz Krzysztof Rutowicz (Prezes Mariusz Krzysztof Rutowicz (Prezes Renata Joanna Frączkiewicz (Prezes (Prezes Renata Joanna Frączkiewicz Maria Manuela DE Medeiros Pereira Maria Manuela DE Medeiros Pereira Małgorzata Mitoraj Jaroszek (Prezes Małgorzata Mitoraj Jaroszek (Prezes Stanisław Zygmunt Jedliński (Prezes Stanisław Zygmunt Jedliński (Prezes Jolanta Maria Koman Tourel (Członek Tourel Jolanta Maria Koman Wojciech Grzegorz Kamiński (Członek Grzegorz Kamiński Wojciech Łukasz Robert Wójcik (Prezes Zarządu) (Prezes Robert Wójcik Łukasz Sunny Shewekramani (Prezes Zarządu) Sunny Shewekramani (Prezes Martijn Rudolf Veldhoven (Prezes Zarządu) (Prezes Martijn Rudolf Veldhoven e.com com www www.maxizoo.pl www.nocomment-modex. -90 2011 Zysk netto b.d. b.d. www.zebra-buty.pl Zarządu) (Prezes Jacek Marian Prusek b.d. b.d. www.marc-o-polo.com Alexander Gedat (Członek zarządu) b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. www.moodo.pl b.d. b.d. b.d. www.multikino.pl Zarządu) Piotr Zygmunt Zygo (Prezes b.d.b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. www.yego.pl/ b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2011 Sprzedaż 2012 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. 657 008 158 6 475 903 www.marcpol.pl b.d. b.d. b.d. b.d. 193 450 658 2 936 472 www.miggroup.com b.d. b.d. b.d. b.d. 4 725 792 -5 422 719 www.lucidclub.pl b.d. b.d. 26 490 088 1 649 523 www.nutrifarm.com.pl b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. 41 040 205 -5 869 419 www.northfood.pl Zarządu) Jacek Ostrowski (Prezes b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. 10 108 762 41 338 www.monetti.pl Urszula Brygida Monetti (Właściciel) b.d. b.d. 3 706 347 -15 158 b.d. b.d. b.d.b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 13 843 936 -622 222 www.mcarthur.com.pl b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 7 101 040 108 057 www.megapunkt.com.pl Zarządu) Jacek Ignacy Czapiewski (Prezes 2012 Sprzedaż b.d. 61 253 950 1 382 528 364 303 880 6 773 214 www.nik 2013 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 516 521 b.d. 516 521 -1 592 075 4 725 792 b.d. 2 661 557 b.d. 2 661 557 -815 978 2 256 707 -1 327 650 3 706 347 b.d. 79 374 406 b.d. 79 374 406 -1 991 316 40 053 900 -1 593 067 www.mango.com Ermay (Członek zarządu) Isakandic 13 370 133 -5 430 749 3 649 808 -4 102 909 26 490 088 b.d. 82 555 013 b.d. 82 555 013 6 211 668 57 898 116 6 054 051 www.massimodutti.com Zarządu) Marcote (Prezes Jorge Perez 25 059 958 b.d. 25 059 958 -322 514 26 574 288 -285 868 41 040 205 b.d. 10 108 762 b.d. 40 213 489 b.d. 40 213 489 501 442 40 784 470 353 139 www.himountain.pl/ Zarządu) Janusz Adam Majer (Prezes 19 785 449 b.d. 19 785 449 -731 469 17 844 742 -598 373 www.molton.pl 27 253 405 b.d. 27 253 405 3 914 022 23 806 897 -1 593 339 81 531 572 5 543 729 78 213 113 3 206 387 70 833 460 4 276 987 www.ochnik.com Jacek Ochnik (Członek zarządu) 61 253 950 13 843 936 b.d. 10 588 651 208 352 108 800 790 b.d. 108 800 790 -44 675 432 117 189 335 -54 073 972 www.marks-and-spencer.pl Zarządu) Martin Rozenhal (Prezes 238 263 578 21 821 693 166 782 752 11 239 340 115 841 672 8 750 330 www.martessport.com.pl 657 008 158 b.d. 193 450 658 b.d. 468 283 000 b.d. 468 283 000 -10 067 000 510 481 000 102 000 www.nomi.pl 222 424 126 1 839 683 180 244 625 1 791 021 153 415 927 -2 357 034 www.matras.pl 161 131 700 b.d. 161 131 700 20 859 400 152 414 600 37 600 100 www.obi.pl 269 311 000 b.d. 354 546 112 b.d. 354 546 112 14 348 829 343 603 571 20 796 391 www.newyorker.de (Członek zarządu) Florian Kall 194 839 891 99 488 884 189 497 195 99 328 141 183 270 298 99 630 390 www.mediamarkt.pl (Członek zarządu) Robert Jakoniuk 1 047 444 000 b.d. 1 047 444 000 111 500 000 1 056 359 000 111 670 000 www.mcdonalds.pl Zarządu) (Prezes Kristóf Hankó sprzedaż b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Ostatnia dostępna 2012 2012 2013 2011 2013 2011 2011 2012 2011 2012 2013 2012 2012 2012 2011 2011 2012 2012 2012 2012 2013 2011 2010 2012 2012 2009 2011 2013 2012 2013 6 2 1 2 3 9 1 2 5 5 6 1 4 1 3 25 14 84 59 26 12 44 19 23 46 18 40 10 29 29 30 75 31 87 54 22 40 18 172 135 338 Symbiosis - 10) 7 (sklepy własne) Saturn Connect - 1) 167 (Seezer - 76, Timberland 13, Umbro - 8, Fifthy Style 60, 71 (Media Markt - 48, Saturn 22, Liczba punktów sprzedaży NUNA LIE W POLSCE MATRAS SA MATRAS MINT & MARCPOL SA NIKKI LISSONI MULTIKINO SA MULTIKINO OCHNIK SP. Z O.O. OCHNIK SP. MCARTHUR SP. Z O.O. MCARTHUR SP. MIX ELECTRONICS SA HANDLOWEJ SP. Z O.O. SP. HANDLOWEJ NIKE POLAND SP. Z O.O. NIKE POLAND SP. MOLTON STYL SP. Z O.O. STYL SP. MOLTON Firma (nazwa sieci) MARTES SPORT SP. Z O.O. MARTES SPORT SP. OKAIDI POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. OKAIDI OLSEN FASHION SP. Z O.O. SP. FASHION OLSEN MANGO POLSKA SP. Z O.O. SP. MANGO POLSKA MAC COSMETICS SP. Z O.O. MAC COSMETICS SP. MAXI ZOO POLSKA SP. Z O.O. SP. MAXI ZOO POLSKA SATURN, SATURN CONNECT) SATURN SATURN, MONETTI URSZULA MYECO SP. Z O.O. (PHENOME) Z O.O. MYECO SP. MARABUTY SP. Z O.O. (ZEBRA) Z O.O. MARABUTY SP. NEW YORKER POLSKA SP. Z O.O. SP. POLSKA NEW YORKER MCDONALD'S POLSKA SP. Z O.O. SP. MCDONALD'S POLSKA MOUNT SP. Z O.O. (HIMOUNTAIN) Z O.O. MOUNT SP. MASSIMO DUTTI POLSKA SP. Z O.O. SP. MASSIMO DUTTI POLSKA MICHAEL KORS (POLAND) SP. Z O.O. (POLAND) SP. MICHAEL KORS MAGIC CITY SP. Z O.O. (INCA PLAYS) Z O.O. MAGIC CITY SP. OBI CENTRALA SYSTEMOWA SP. Z O.O. SP. OBI CENTRALA SYSTEMOWA MAFRIPEL SP. Z O.O. (MARCO ALDANY) Z O.O. MAFRIPEL SP. NOMI SA - W UPADŁOŚCI UKŁADOWEJ NOMI SA - W UPADŁOŚCI MODESSA POLSKA SP. Z O.O. (PARFOIS) Z O.O. SP. MODESSA POLSKA NORTH FOOD POLSKA SA (NORTH FISH) NORTH FOOD POLSKA NEW SMOKE SP. Z O.O. SP.K.A. (CIGGER) SP.K.A. Z O.O. NEW SMOKE SP. MALWA SP. Z O.O. S.K. (LAURA ASHLEY) Z O.O. SP. MALWA NO COMMENT SHOPSAGNIESZKA PYZEL NO COMMENT SHOPSAGNIESZKA MARKSAND SPENCER POLAND SP. Z O.O. SPENCER POLAND SP. MARKSAND NUTRIFARM SP. Z O.O. (PERFECT BODY CENTER) (PERFECT BODY Z O.O. SP. NUTRIFARM NEELAM SP. Z O.O. (CHARLEY’S PHILLY STEAKS) (CHARLEY’S PHILLY Z O.O. NEELAM SP. TIMBERLAND, UMBRO, FIFTHY STYLE, SYMBIOSIS) UMBRO, TIMBERLAND, HANDLOWO USŁUGOWE NATALIA (BY INSOMNIA) NATALIA USŁUGOWE HANDLOWO NERINA A PIOTROWSKI M KNIGAWKA SP.J. (YEGO) SP.J. M KNIGAWKA NERINA A PIOTROWSKI MEGAPUNKT 500 OGÓLNOPOLSKA SIEĆ PROMOCJI MEGAPUNKT 500 OGÓLNOPOLSKA MAREK MACIEJ PSTROKOŃSKI PRZEDSIĘBIORSTWO MAREK MACIEJ PSTROKOŃSKI MARC'O'POLO EINZELHANDELS GMBH SP. Z O.O. ODDZIAŁ Z O.O. GMBH SP. EINZELHANDELS MARC'O'POLO MEDIA SATURN HOLDING POLSKA SP. Z O.O. (MEDIA MARKT, (MEDIA MARKT, Z O.O. SP. HOLDING POLSKA MEDIA SATURN MARKETING INVESTMENT GROUP SP. Z O.O. SP.K.A. (SEEZER, SP.K.A. Z O.O. MARKETING INVESTMENT GROUP SP. 197 194 195 196 199 200 201 198 193 226 202 192 191 230 229 225 203 213 190 231 233 228 224 227 215 & SYNOWIE S.C. MODE SZYSZKO MOODO URBAN FASHION 214 216 217 212 204 211 205 232 222 223 218 219 220 221 210 207 208 209 206 Lp.

68 Więcej: www.propertynews.pl

zarządu) zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Kierownictwo Osoba Zarządzająca) Dyrektor zarządzający) Mariusz Gała (Właściciel) Agata Szurlej (Właściciel) Igor Klaja (Prezes Zarządu) Igor Klaja (Prezes Zbigniew Sitek (Właściciel) Jochen Haag (Członek zarządu) Dariusz Tomasz Plesiak (Prezes) Dariusz Tomasz Carmen Sevillano Chaves (Prezes Carmen Sevillano Chaves (Prezes Piotr Jan Włodarczyk (Właściciel, Patrice Lepoutre (Prezes Zarządu) Lepoutre (Prezes Patrice Dariusz Roman Majewski (Członek Jose Pablo Del Bado Rivas (Prezes Del Bado Rivas (Prezes Jose Pablo Yvon Andre Franck Provost (Prezes (Prezes Provost Yvon Andre Franck Łukasz Henryk Grzesło (Wiceprezes Łukasz Danuta Dorota Dąbrowska (Członek Danuta Dorota Dąbrowska Marek Bogusław Szumlański (Prezes Marek Bogusław Szumlański (Prezes Eugeniusz Henryk Jasikowski (Prezes (Prezes Eugeniusz Henryk Jasikowski Agnieszka Joanna Szafarczyk (Prezes Joanna Szafarczyk (Prezes Agnieszka Mariusz Ryszard Kaczmarczyk (Prezes (Prezes Mariusz Ryszard Kaczmarczyk Marcin Jerzy Langowski (Członek zarządu, www organiquecosmetics.pl www.funknsoul.pl Zarządu) Krzysztof Andrzej Majer (Prezes 2011 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. www.pawo.pl b.d. b.d. www.herbata.net b.d. b.d. www.makalu.com.pl Dorota Stolarz (Właściciel) b.d. b.d. www.veneziana.com.pl Stanisław Orłowski (Właściciel) b.d. b.d. www.pakolorente.eu (Partner) Rafał Chrapkowicz b.d. b.d. www.ae-woman.com.pl (Partner) Adam Józef Żukowski b.d. b.d. b.d. b.d. www.pepejeans.com Midgley (Członek zarządu) Nigel Peter b.d.b.d. b.d. b.d. www.kemer.com.pl www.cocomore.pl Lech Modrzyński (Właściciel) b.d. b.d. www.perfect-group.pl b.d. b.d. www.prettygirl.pl Zarządu) (Prezes Ewa Jamrozińska Kamila b.d. b.d. www.prettyone.pl/ (Właściciel) Krzysztof Kułakowski 2011 Sprzedaż 2012 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. 4 174 963 -3 016 614 b.d. b.d. b.d. b.d. 119 105 951 2 952 238 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 28 078 832 -7 663 583 www.paradisegroup.pl b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 5 817 965 1 108 001 www.premiumcigars.pl Jaroszewicz (Członek zarządu) Wojciech b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2012 Sprzedaż 2013 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. -9 149 b.d. 4 174 963 b.d. 1 841 750 b.d. 4 665 000 b.d. 5 817 965 b.d. 15 563 800 b.d. 27 569 281 b.d. 27 569 281 -125 157 26 011 694 -162 921 www.provalliance.com.pl 20 974 767 b.d. 20 974 767 1 010 882 15 935 284 456 494 www.inditex.com 41 001 47510 966 287 -388 239 37 803 698 b.d. -777 841 10 966 287 31 724 566 1 788 244 -1 487 811 8 082 382 www.organicmarket.pl 1 366 202 Zarządu) Sławomir Chłoń (Prezes 14 698 772 b.d. 14 698 772 746 310 14 658 856 775 987 www.profac.plzarządu) (Członek Romero Sylvie Dorothee 15 773 823 b.d. 31 408 000 4 422 000 20 822 000 275 000 24 906 000 29 000 www.prochnik.com.pl Zarządu) Rafał Krzysztof Bauer (Prezes 17 470 276 b.d. 54 637 76014 667 678 b.d. 54 637 760 b.d. -1 193 233 14 667 678 47 447 194 -751 595 -2 637 212 16 208 608 www.swiss.com.pl 247 889 www.aventura.com.pl Zarządu) Jerzy Dąbrowski (Prezes Zarządu) Graczyk (Prezes Arkadiusz 28 078 832 b.d. 18 210 98498 790 861 b.d. b.d. 18 210 984 98 790 861 1 307 958 1 757 788 16 169 796 76 229 492 1 219 286 -247 928 www.puccini.pl www.inditex.com Zarządu) (Prezes Mirosław Kozina 50 012 275 b.d. 50 012 275 -142 906 50 610 371 503 775 www.fashiongroup.pl Zarządu) (Prezes Elżbieta Anna Powierza 17 140 875 b.d. 17 140 875 -989 512 21 984 445 -1 846 715 www.kukartka.pl 80 488 650 b.d. 80 488 650 285 215 83 841 786 1 407 342 www.quiosque.pl (Prokurent) Kminikowska Elżbieta Teresa 19 958 940 b.d. 19 958 940 -561 917 14 353 691 b.d. 33 646 086 b.d. 33 646 086 -426 315 34 234 506 1 601 902 www.pmsport.com.pl Bartosz Andrzej Hamera (Partner) 26 702 29114 306 255 b.d. b.d. 26 702 291 14 306 255 293 955 25 901 600 51 741 11 560 190 -699 786 1 288 442 www.wedelpijalnie.pl 49 604 000 -3 236 000 58 757 000 -3 550 000 57 205 000 535 000 www.primamoda.com.pl 219 857 266 25 778 834 155 542 756 4 954 531 103 106 414 1 255 619 www.otcf.pl 898 381 000 b.d. 898 381 000 1 600 000 875 080 000 23 387 000 www.orsay.com Zarządu) Mathias Klein (Prezes 119 105 951 b.d. 181 570 000 b.d. 181 570 000 1 622 000 201 315 000 4 100 000 www.cefarm.waw.pl 149 379 545 b.d. 149 379 545 6 008 712 119 666 449 3 054 468 www.pandora.net 145 532 233103 331 384 b.d. b.d. 145 532 233 103 331 384 3 137 284 -60 447 009 144 270 672 73 033 941 -5 349 823 -13 398 850 www.purepoland.com www.puma.com Zarządu) Michael William Balfour (Prezes Zarządu) Marek Drvota (Prezes 761 735 970 b.d. 761 735 970 -60 261 599 810 666 570 -86 807 431 www.praktiker.pl Adam Michał Dziurdź (Członek zarządu) 870 176 439513 030 450 b.d. 870 176 439 b.d. 8 780 031 743 191 970 513 030 450 -48 883 564 14 622 831 438 795 772 www.piotripawel.pl 3 934 863 Zarządu) www.polbita.com.pl (Prezes Piotr Janusz Woś Zarządu) (Prezes Szczytowska Anna Beata 306 576 758 b.d. 306 576 758 35 475 924 304 727 593 37 298 804 www.peek-cloppenburg.com Clint Böttcher (Członek zarządu) 769 926 081 54 282 117 573 806 733 33 215 529 443 377 074 44 290 424 www.pepco.pl sprzedaż b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Ostatnia dostępna 2013 2012 2011 2002 2011 2010 2012 2012 2013 2012 2012 2010 2013 2010 2012 2012 2012 2012 2011 2012 2012 2012 2009 2010 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2011 2011 2012 2012 2007 19 970 581 b.d. 2012 2012 2013 2012 2012 2013 4 5 4 6 2 8 10 19 25 78 36 23 15 23 49 13 18 86 28 24 12 33 14 15 39 35 32 24 36 22 15 10 40 26 19 36 130 150 110 186 110 107 270 510 Silver-16) 6 (sklepy firmowe) 25 (Adventure Sports -9, Quick 46 (Próchnik – 38, Rage Aage 8) 46 (Próchnik Liczba punktów sprzedaży (PAWO) E.WEDEL) O.O. (SWIS) O.O. PPH KEMER PRETTY ONE PPH MAKALU PRETTY GIRL SA PRIMA MODA SA PRIMA MODA PUCCINI SP. Z O.O. PUCCINI SP. PIOTR I PAWEŁ SA I PAWEŁ PIOTR PAKO LORENTE S.C. LORENTE PAKO PBH SA (QUIOSQUE) SPORTS, QUICK SILVER) SPORTS, STRYBUCJA OBUWIA (PRIMA STRADA) COCCINELLE, BALDININI) PUMA POLSKA SP. Z O.O. SP. PUMA POLSKA PPHU AMG (COCOMORE) PEPCO POLAND SP. Z O.O. PEPCO POLAND SP. Firma (nazwa sieci) OYSHO POLSKA SP. Z O.O. SP. POLSKA OYSHO PPHU ORPOL (VENEZIANA) PLUS SP. Z O.O. (FEEL FREE) Z O.O. SP. PLUS ORGANIQUE SP. Z O.O. SP.K. Z O.O. ORGANIQUE SP. ORDIPOL SP. Z O.O. (ORSAY) Z O.O. ORDIPOL SP. PROMOD POLSKA SP. Z O.O. SP. PROMOD POLSKA PREMIUM CIGARS SP. Z O.O. PREMIUM CIGARS SP. OTCF SP. Z O.O. (4F, 4 FACES) (4F, Z O.O. SP. OTCF PRAKTIKER POLSKA SP. Z O.O. SP. PRAKTIKER POLSKA PROFAC SP. Z O.O. (HAIR COIF) Z O.O. SP. PROFAC PEPE JEANS POLSKA SP. Z O.O. SP. PEPE JEANS POLSKA PULL & BEAR POLSKA SP. Z O.O. SP. PULL & BEAR POLSKA ORGANIC FARMA ZDROWIA SA ORGANIC FARMA ORIENS BIJOU SP. Z O.O. (TOUS) Z O.O. ORIENS BIJOU SP. PEEK & CLOPPENBURG SP. Z O.O. SP. PEEK & CLOPPENBURG PIMKIE MODE POLSKA SP. Z O.O. SP. PIMKIE MODE POLSKA PANDORA JEWELRY CEE SP. Z O.O. JEWELRY CEE SP. PANDORA PROGRESSIVE (CZAS NA HERBATĘ) PREMIERE SP. Z O.O. (FUNK'N'SOUL) Z O.O. PREMIERE SP. PURE HEALTH AND FITNESS SP. Z O.O. AND FITNESS SP. PURE HEALTH PRÓCHNIK SA (PRÓCHNIK, RAGE AGE) POLBITA SP. Z O.O. (DROGERIE NATURA) Z O.O. SP. POLBITA CEFARM WARSZAWA SA (APTEKA CEFARM) SA (APTEKA WARSZAWA CEFARM POWIERZA FAMILY COMPANY SP. Z O.O. (INTENSO, (INTENSO, Z O.O. SP. COMPANY POWIERZA FAMILY PIJALNIE CZEKOLADY SP. Z O.O. (PIJALNIE CZEKOLADY (PIJALNIE CZEKOLADY Z O.O. SP. PIJALNIE CZEKOLADY PRODUCENT ODZIEŻY MĘSKIEJ PAWO PIOTR WŁODARCZYK WŁODARCZYK PIOTR PRODUCENT ODZIEŻY MĘSKIEJ PAWO PRZEDSIĘBIORSTWO ZAOPATRZENIA FARMACEUTYCZNEGO FARMACEUTYCZNEGO PRZEDSIĘBIORSTWO ZAOPATRZENIA PARADISE GROUP SP. Z O.O. (ARMANI, KENZO, HUGO BOSS) (ARMANI, KENZO, Z O.O. GROUP SP. PARADISE PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLOWO-USŁUGOWE JUBILER SP. Z JUBILER SP. PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLOWO-USŁUGOWE PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO-HANDLOWE KONIMPEX KONIMPEX PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO-HANDLOWE PM SPORT P LEWANDOWSKI I M WOJTIUK SP.J. (ADVENTURE (ADVENTURE I M WOJTIUK SP.J. PM SPORT P LEWANDOWSKI 268 239 238 234 237 235 267 BUT DY PRIMAT 269 270 271 272 DAVID) (JEAN LOUIS Z O.O. POLAND SP. PROVALLIANCE 236 273 240 241 274 242 275 276 243 277 244 257 278 279 245 (KUKARTKA) - W UPADŁOŚCI Z O.O. CARDS SP. PASSION 258 (AE WOMAN) SP.J. PPH AE WOMAN ŻUKOWSCY 261 256 - W LIKWIDACJI Z O.O. SP. POMPEA POLSKA 259 280 247 246 263 264 262 249 250251 (VERSACE COLLECTION) Z O.O. PERFECT GROUP SP. 253 254 255 260 248 265 252 266 Lp.

70 Więcej: www.propertynews.pl

zarządu) zarządu) zarządu) zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) zarządu, Dyrektor) Kierownictwo Jerzy Taranko (Prezes) Jerzy Taranko Roman Tulwin (Prezes) Roman Tulwin Kazimierz Meka (Partner) Meka Kazimierz Beata Bednarek (Partner) Dariusz Kalinowski (Prezes) Dariusz Kalinowski Ieva Eglite (Prezes Zarządu) Ieva Eglite (Prezes Robert Bieńkowski (Partner) Robert Bieńkowski Dusan Holy (Członek zarządu) Ron Melchet (Członek zarządu) Stanisław Antoni Bogacki (Prezes Stanisław Antoni Bogacki (Prezes Tomasz Roman Podwójcic (Prezes (Prezes Roman Podwójcic Tomasz Joannés Soënen (Prezes Zarządu) Joannés Soënen (Prezes Andrzej Janusz Paluszyński (Prezes (Prezes Andrzej Janusz Paluszyński Grzegorz Adam Olszewski (Członek Sylwester Eugeniusz Cacek (Prezes Sylwester Eugeniusz Cacek (Prezes Grzegorz Kowalski (Prezes Zarządu) (Prezes Grzegorz Kowalski Agnieszka Anna Badurowicz (Prezes Anna Badurowicz (Prezes Agnieszka Arvin Der Paul Singh Maghu (Członek Arvin Der Paul Zbigniew Ryszard Suchoński (Członek Juan Carlos Escribano Garcia (Członek Karolina Irena Mościcka Bauer (Prezes Bauer (Prezes Irena Mościcka Karolina Gilles Maurice Alfred Dougoud (Prezes Gilles Maurice Alfred Dougoud (Prezes Anna Maria Walburga DE Rossi (Członek Anna Maria Walburga www www.stefanel.com (Członek zarządu) Renata Ciszewska 2011 76 825 000 www.tesco.pl Zarządu) (Prezes Ryszard Tomaszewski Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. www.thaimark.com.pl Zarządu) Marek Smogór (Prezes b.d. b.d. www.teaforyou.eu/ Zarządu) Jarosław Głowski (Prezes b.d. b.d. www.redrubin.pl (Partner) Anna Beata Brzozowska b.d. b.d. www.globrest.com Zarządu) Jerzy Roman Becz (Prezes b.d. b.d. www.salamander.pl Zarządu) Jan Novák (Prezes b.d.b.d. b.d. 151 829 www.saladbar.pl (Właściciel) Jolanta Rębkowska b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. www.soulshop.pl b.d. b.d. skoknasok.pl b.d. b.d. www.solopizza.pl b.d. b.d. b.d. b.d. 2011 48 534 232 1 240 393 www.skiteam.pl Zarządu) (Prezes Piotr Bolesław Pernak Sprzedaż 11 950 464 000 2012 -15 170 000 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. 73 279 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. 491 932 054 15 627 057 b.d. smykgroup.com/pl Zarządu) Mark Rollmann (Prezes b.d. b.d. b.d. b.d. 2012 Sprzedaż 12 076 094 000 2013 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 611 966 b.d. 847 650 b.d. 847 650 -278 800 672 294 -24 061 www.mcflek.com(Prezes Zarządu) Andrzej Mazur 250 000 b.d. 250 000 2 119 327 471 64 337 www.rageage.co.uk 7 971 473 b.d. 7 971 473 4 521 6 844 242 58 531 www.szuzszop.pl Zarządu) Jadwiga Wiktoria Grous (Prezes 3 208 624 b.d. 3 208 624 -425 539 3 734 289 -580 647 www.stenders.pl 29 519 339 b.d. 29 519 339 -67 518 27 640 385 1 145 360 www.swatchgroup.com Zarządu) (Prezes Gael Michel Vallade 15 015 681 b.d. 15 015 681 -1 288 826 32 892 383 255 288 30 304 966 117 097 31 716 194 56 527 www.recman.pl 48 534 232 b.d. 16 245 393 b.d. 27 713 015 b.d. 27 713 015 -4 539 135 34 324 233 -2 984 474 www.ravel.com.pl 20 177 579 b.d. 20 177 579 -1 652 770 20 064 107 b.d. 20 064 107 489 346 19 063 945 65 697 www.samsonite.com Zarządu) Rugarli (Prezes Fabio 11 261 527 -2 003 986 12 229 507 -1 146 368 11 574 10262 151 411 -957 508 www.swarovski.com b.d. 62 151 411 654 461 39 735 088 462 870 www.newbalance.pl 25 092 512 b.d. 25 092 512 -11 702 996 4 997 486 -6 052 092 www.toysrus.pl Zarządu) Piotr Czernek (Prezes Wojciech 19 560 894 b.d. 19 560 894 -3 793 936 19 539 751 -5 067 837 www.spf.com 18 701 927 b.d. 22 871 729 b.d. 22 871 729 -1 387 087 21 788 547 179 760 www.nord-shoes.pl 22 453 761 b.d. 22 453 761 -767 894 20 799 105 -533 010 www.taranko.pl 21 377 956 b.d. 21 377 956 -1 885 862 72 093 000 b.d. 72 093 000 -652 500 71 565 100 -5 743 500 www.tally-weijl.com Zarządu) Beat Grüring (Prezes 141.178.000 -3.542.000 107.172.000 -13.721.000 95.252.000 -19.904.000 www.sfinks.pl 236 698 199 b.d. 236 698 199 4 589 394 158 448 827 2 912 961 www.sad.com.pl 692 585 700 16 079 300 663 619 400 12 905 500 583 690 800 12 333 400 www.tchibo.pl Raming (Członek zarządu) Pieter Patrick 453 918 004 b.d. 453 918 004 23 498 394 447 127 286 28 769 606 www.sephora.pl 424 237 000 1 069 000 338 709 000 742 000 241 822 000 2 021 000 www.sferis.pl Zarządu) Michał Piotr Iwanciw (Prezes 220 478 417 b.d. 220 478 417 23 365 517 171 889 180 20 786 191 www.stradivarius.com Zarządu) (Prezes Valls Jordi Triquell 278 503 000 b.d. 278 503 000 -62 028 000119 653 000 328 108 000 -24 905 000 9 274 000 114 340 000 www.komfort.pl 17 442 000 147 081 000 Zarządu) Marcin Gregorowicz (Prezes 48 499 000 www.solar-company.com.pl 491 932 054 b.d. 114 955 940 -12 355 130 101 720 500 -20 060 050 77 405 890 -2 067 850 www.takko.pl 721 052 223 23 050 002 641 396 800 21 091 791 543 107 540 19 726 673 www.superpharm.pl 4 213 309 300 b.d. 4 213 309 300 520 649 100 3 609 007 600 427 450 600 www.rossmann.com.pl Marek Maciej Maruszak (Prezes) 5 571 088 200 b.d. 5 571 088 200 -59 598 400 5 931 599 600 -100 580 400 www.real.pl 1 746 213 435 b.d. 1 746 213 435 -43 571 817 1 652 551 430 -853 014 www.stokrotka.pl 12 076 094 000 b.d. sprzedaż b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Ostatnia dostępna 2012 2012 2012 2010 2012 2012 2013 2013 2012 2011 2013 2010 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2013 2013 2012 2012 2012 2012 2012 2010 2012 2012 2013 2011 2012 2013 2013 2012 2012 2012 2012 9 5 3 4 7 8 9 4 9 8 3 6 6 42 17 22 61 10 56 15 55 16 26 92 10 21 10 10 73 91 17 95 12 38 70 56 13 46 10 50 450 900 186 202 240 109 (SPHINX - 94, 19 (sklepy własne) Chłopskie Jadło - 10, Wook - 5) Chłopskie Jadło - 10, Wook Liczba punktów sprzedaży .O. . Z O (NORD) SOCOFFEE (SOLO PIZZA) (SOLO SOUL SP. Z O.O. SOUL SP. SMYK SP. Z O.O. SMYK SP. SFERIS SP. Z O.O. SFERIS SP. SKOK NA SOK SA SKOK RECMAN SP. Z O.O. RECMAN SP. SALAD BAR TUKAN TARANKO SP. Z O.O. SP. TARANKO SKI TEAM SP. Z O.O. SKI TEAM SP. REDBERRY SP. Z O.O. REDBERRY SP. SZUZ SZOP SP. Z O.O. SZUZ SZOP SP. SOLAR COMPANY SA SOLAR COMPANY SKLEPY KOMFORT SA SKLEPY KOMFORT W POLSCE (SUBWAY) W POLSCE STOKROTKA SP. Z O.O. SP. STOKROTKA SAD SP. Z O.O. (ISPOT) Z O.O. SAD SP. SAMSONITE SP. Z O.O. SAMSONITE SP. RAGE AGE POLSKA SA RAGE AGE POLSKA TEA FOR YOU SP. Z O.O. SP. TEA FOR YOU SALAD STORY SP. Z O.O. SP. SALAD STORY Firma (nazwa sieci) TESCO (POLSKA) SP. Z O.O. SP. TESCO (POLSKA) SEPHORA POLSKA SP. Z O.O. SP. SEPHORA POLSKA STENDERS EUROPE SP. Z O.O. STENDERS EUROPE SP. T0YS R US POLAND SP. Z O.O. R US POLAND SP. T0YS STEFANEL POLONIA SP. Z O.O. SP. POLONIA STEFANEL REAL SP. Z O.O. I SPÓŁKA SP.K. I SPÓŁKA Z O.O. REAL SP. TCHIBO WARSZAWA SP. Z O.O. SP. WARSZAWA TCHIBO SWAROVSKI POLAND SP SWAROVSKI SHOE FLEX SP. Z O.O. (MC FLEK) Z O.O. SHOE FLEX SP. TAPE A L'OEIL POLSKA SP. Z O.O. SP. A L'OEIL POLSKA TAPE TALLY WEIJL (POLSKA) SP. Z O.O. SP. WEIJL (POLSKA) TALLY SALAMANDER POLSKA SP. Z O.O. SP. SALAMANDER POLSKA STRADIVARIUS POLSKA SP. Z O.O. SP. POLSKA STRADIVARIUS SUPER PHARM POLAND SP. Z O.O. SUPER PHARM POLAND SP. TAKKO FASHION POLSKA SP. Z O.O. SP. POLSKA FASHION TAKKO SPF POLSKA SP. Z O.O. (SPRINGFIELD) Z O.O. SP. SPF POLSKA THAI MARK SP. Z O.O. (QUADRI FOGLIO) Z O.O. THAI MARK SP. TARMAX SP. Z O.O. SP.K. (NEW BALANCE) SP.K. Z O.O. SP. TARMAX SŁUPSKA FABRYKA OBUWIA NORD MEKA SZTRAJBEL SP.J. SZTRAJBEL SP.J. OBUWIA NORD MEKA FABRYKA SŁUPSKA SOLO PIZZERIA S.C. BEATA BEDNAREK GRZEGORZ ZIELIŃSKI PIZZERIA S.C. BEATA SOLO SUB RESTAURANTS SYSTEM (EU) LIMITED SP. Z O.O. ODDZIAŁ Z O.O. (EU) LIMITED SP. SYSTEM SUB RESTAURANTS 326327 I WSPÓLNICY ROBERT BIEŃKOWSKI THAI WOK SP.J. (SWATCH) Z O.O. SP. GROUP (POLSKA) THE SWATCH 325 324 323 289 286 JAKUB LASOCKI ANNA BRZOZOWSKA RED RUBIN SP.J. 288 Z O.O. SP. ROSSMANN SUPERMARKETY DROGERYJNE POLSKA 294 285 287 296 WOOK) SA (SPHINX,JADŁO, CHŁOPSKIE POLSKA SFINKS 297 298 322 281 (BIERHALLE) Z O.O. & BAR SP. RESTAURANT QLT 282 283 UKŁADOWEJ - W UPADŁOŚCI Z O.O. SP. RAVEL 314 284 290 292 293 312 291 295 299 321 315 316 317 313 307 308 311 301 304 306 300 303 302 305 320 318 309 310 319 Lp.

72 Więcej: www.propertynews.pl Potencjał nieruchomości inwestycyjnych ANR BIELANY WROCŁAWSKIE

W ofercie Agencji Nieruchomości Rolnych obok gruntów rolnych znajduje się największy i najbardziej zróżnicowany pakiet nieruchomości inwestycyjnych w Polsce. Potencjał terenów inwestycyjnych (nierolnych) stanowi kilkadziesiąt tysięcy ha gruntów położonych na terenie całego kraju, przeznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania na różnorodne cele inwestycyjne. Największy wolumen terenów inwestycyjnych występuje w województwach: dolnośląskim, lubuskim, mazowieckim, pomorskim, śląskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim. W zasobach Agencji znajduje się jeszcze ok. 40 tys. ha nieruchomości inwestycyjnych (ponad 5,6 tys. działek).

Są to tereny o dużej powierzchni, dobrze skomunikowane, na których mogą powstać inwestycje typu „greenfield”, parki technologiczne i przemysłowe, centra biznesowe, handlowe, logistyczne, składy magazynowe, nowoczesne budownictwo mieszkaniowe, a także atrakcyjne obiekty sportowo-rekreacyjne. Nieruchomości ANR zlokalizowane są m. in. na terenach miast, specjalnych Stref Ekonomicznych, w okolicach ważnych dróg krajowych i autostrad.

Lokalizacja: Media: prąd, woda, gaz, kanalizacja województwo: dolnośląskie Tryb sprzedaży nieruchomości inwestycyjnych w ANR powiat: wrocławski Opis: Przedmiotowe nieruchomości położone są gmina: Kobierzyce w Bielanach Wrocławskich w gminie Kobierzy- Podstawowym trybem sprzedaży państwowych nieruchomości inwestycyjnych jest przetarg nieograniczony. obręb Bielany Wrocławskie ce, przy ul. Logistycznej, w obszarze Podstrefy Przetargi organizowane są w 15 Oddziałach Terenowych ANR i Filiach. W przetargach mogą brać udział osoby działki: 282/60, 282/61, 282/65, 282/66, 282/67 AM1 Wrocław-Kobierzyce Tarnobrzeskiej Specjalnej fizyczne i prawne, które wpłaciły wadium i stawiły się we właściwym miejscu. Wszelkie informacje dotyczące ofert Strefy Ekonomicznej Euro-Park Wisłosan. Działki i przetargów, w tym harmonogramy i ogłoszenia można uzyskać na portalu internetowym ANR (www.anr.gov.pl), Powierzchnia: dz. 282/60 AM 1-5,6980 ha, dz. 282/61 AM są niezabudowane, teren natomiast jest płaski. a także w siedzibie właściwego Oddziału Terenowego ANR i Filii oraz w miejscowości, gdzie znajduje się nieruchomość. 1-8,4274 ha, dz. 282/65 AM 1-3,1688 ha, dz.282/66 AM 1-2,8753 W najbliższym sąsiedztwie znajdują się hale wiel- ha dz. 282/67 AM 1-6,4420 ha kopowierzchniowe. Istnieje możliwość nabycia nieruchomości inwestycyjnej od Agencji przy rozłożeniu płatności na raty. Ma to miejsce wyłącznie w kolejnym przetargu, jeżeli poprzedzający przetarg nie został rozstrzygnięty. W takim przypadku Przeznaczenie: Zgodnie z Miejscowym planem zagospodaro- Kontakt: ANR może rozłożyć cenę sprzedaży na roczne raty. Wysokość pierwszej wpłaty nie może być niższa niż 50%, wania przestrzennego południowej części obrębu Bielany Wro- Oddział Terenowy we Wrocławiu a okres spłaty całej należności nie dłuższy niż 5 lat. Pozostała do zapłaty kwota podlega oprocentowaniu, zgodnie cławskie, nieruchomość oznaczona jest jako teren aktywności 54-610 Wrocław z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków gospodarczej z urządzeniami towarzyszącymi. ul. Mińska 60 rozkładania na raty należności z tytułu sprzedaży nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz e-mail: [email protected] wysokości oprocentowania rozłożonej na raty należności.

BŁAŻEJEWKO Ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy POZNAŃ - NARAMOWICE, ul Błażeja

Lokalizacja: Opis: Ośrodek położony jest nad brzegiem Jeziora Bnińskiego, ok. województwo: wielkopolskie 30 km od centrum Poznania. Na terenie kompleksu znajduje się powiat: poznański baza hotelowa z zapleczem gastronomicznym, sportowa z kom- gmina: Kórnik pleksem utrzymanych boisk i stadionu, chętnie wykorzystywana Lokalizacja: Media: prąd, woda, gaz, kanalizacja obręb: Błążejewko przez grupy i kluby sportowe. Ośrodek dysponuje własną plażą województwo: wielkopolskie działki: 362/7, 362/17, 362/19 i kąpieliskiem. Na terenie kompleksu występuje zagospodarowana powiat: Poznań Opis: Nieruchomość bardzo atrakcyjnie położona zieleń, las i alejki spacerowe. Nieruchomość stanowi atrakcyjną gmina: Poznań Miasto w północnej części Poznania, w której rozwija się in- Powierzchnia: ok. 30 ha ofertę dla inwestorów z branży hotelowo-turystycznej. Atrakcyjne obręb Naramowice tensywnie wielorodzinne budownictwo mieszkaniowe. położenie, nieduża odległość do Poznania trasą szybkiego ruchu działki: 7/5, 7/6, 7/8, 7/9, 7/16, 7/18, Przeznaczenie: W Studium uwarunkowań i kie- stanowi niewątpliwie atut tego miejsca. ark. mapy 13 Kontakt: runków zagospodarowania przestrzennego Oddział Terenowy w Poznaniu gminy Kórnik nieruchomość oznaczona jest Kontakt: Powierzchnia: ok. 1,5 ha 61-701 Poznań, jako tereny usług turystycznych oraz użytku Oddział Terenowy w Poznaniu ul. A. Fredry 12 ekologicznego. ul. Fredry 12 Przeznaczenie: W MPZP nieruchomość przeznaczona pod e-mail: [email protected] 61-701 Poznań zabudowę usługową, w tym usługi handlu i rzemiosła, warsz- Media: prąd, woda, gaz, e-mail: [email protected] taty, oraz stacje paliw, zabudowę mieszkaniową wielorodzinną.

STARE BOJANOWO Zespół pałacowo-parkowy ZAKROCZYM, Poligon Lokalizacja: województwo: wielkopolskie powiat: kościański gmina: Śmigiel obręb: Stare Bojanowo działki: 388, 317/11, 317/12

Powierzchnia: 1,2 ha

Przeznaczenie: W Studium uwarunkowań i kierunków za- gospodarowania przestrzenne- go nieruchomość znajduje się na terenie przeznaczonym pod lokalizację obiektów i urządzeń związanych z produkcją rolną. Lokalizacja: Media: prąd województwo: mazowieckie Media: prąd, woda, kanalizacja, powiat: nowodworski Opis: Nieruchomości niezabudowane, nieogrodzone, c.o., telefon, internet gmina: Zakroczym użytkowane rolniczo, położone na północ od miasta Dwór jest w bardzo dobrym stanie technicznym. W roku 2009 został prze- obręb: Poligon Zakroczym. Działki częściowo położone są w strefie Opis: Zespół pałacowo-parkowy prowadzony remont polegający na wymianie części konstrukcji oraz pokrycia działki: 10/10, 10/11, 10/14, 10/12, 13/1, 13/3 Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. z przełomu XIX/XX w., usytuowa- dachowego, wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, elewacji, instalacji desz- ny jest ok. 60 km od Poznania. czowej oraz odgromowej. Powierzchnia: dz. 10/10-24,07 ha, dz. 10/11-29,62 ha, dz. Kontakt: Nieruchomość składa się z mo- 10/14-16,58 ha, dz. 10/12-31,61 ha, dz. 13/1-30,22 ha, dz. Oddział Terenowy w Warszawie dernistycznego dworu otoczone- Kontakt: 13/3-19,34 ha . 00-095 Warszawa, go parkiem o powierzchni 0,7200 Oddział Terenowy w Poznaniu Plac Bankowy 2 ha. Na terenie zespołu znajdują ul. Fredry 12 Przeznaczenie: Nieruchomość usytuowana w pobliżu lotni- e-mail: [email protected] się obiekty administracyjno-go- 61-701 Poznań ska w Modlinie. Wyjątkowo atrakcyjne tereny dla rozwoju spodarcze. e-mail: [email protected] przemysłu, składów i usług.

Agencja Nieruchomości Rolnych / ul. Dolańskiego 2 / 00-215 Warszawa / Zespół Gospodarowania Zasobem / Sekcja Nieruchomości Inwestycyjnych / tel. 22 452-54-85 / fax 22 452-54-90 zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Zarządu) Kierownictwo Dyrektor zarządzający) Danuta Pigła (Właściciel) Paulina Gałat (Właściciel) Paulina Kowalczyk (Prezes Zarządu) (Prezes Kowalczyk George Kors (Prezes Zarządu) (Prezes George Kors Żaneta Stanisława Lange (Prezes Żaneta Stanisława Lange (Prezes Izabella Małgorzata Kowalska Vel Vel Izabella Małgorzata Kowalska Huseyin Bayram (Prezes Zarządu) Huseyin Bayram (Prezes Carl Mats Rickard Nilsson (Prezes Nilsson (Prezes Carl Mats Rickard Urszula Tomaszewska Kisło (Prezes Kisło (Prezes Urszula Tomaszewska Vidmantas Stonys (Prezes Zarządu) Vidmantas Stonys (Prezes Zbigniew Kazimierz Pietrzak (Prezes Pietrzak (Prezes Zbigniew Kazimierz Michał Marek Kwiatkiewicz (Prezes Michał Marek Kwiatkiewicz (Prezes Zbigniew Bernard Ługowski (Prezes Zbigniew Bernard Ługowski (Prezes Marc Schumacher (Członek zarządu) Eva Maria De Cardenas Botas (Prezes Eva Maria De Cardenas Botas (Prezes Bożena Łucja Kubicka (Prezes Zarządu) (Prezes Bożena Łucja Kubicka Urszula Jadwiga Goceł (Prezes Zarządu, Urszula Jadwiga Goceł (Prezes Geert Bert Jean Marie Hendrickx (Członek źródło: dane finansowe do zestawienia dostarczyła firma Bisnode D&B www www.wolfgang.pl Zarządu) Wiesław Rafał Zahor (Prezes www.wojcik.com.pl (Prokurent) Bogusław Marek Wójcik 34 2011 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. www.visionexpress.pl vipera.com.pl Zarządu) (Prezes Ryszard Wrzesiński b.d. b.d. b.d. www.vangraaf.com Bethmann (Prokurent) Peter b.d.b.d. b.d. www.vanila.pl b.d.b.d. b.d. www.viveca.pl b.d. www.restauracjewiking.pl b.d. b.d. b.d.b.d. www.allstars.com.pl b.d. (Właściciel) Sylwia Bełdycka b.d. b.d. www.danhen.com b.d. b.d. www.cholewinski.com Jan Cholewiński (Właściciel) 2011 Sprzedaż 2012 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. 104 626 539 3 150 339 5 420 329 www.wojas.pl Zarządu) (Prezes Wojas Wiesław Tadeusz b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 8 634 143 10 650 www.toys4boys.pl b.d. b.d. 2012 Sprzedaż 2013 Zysk netto b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 4 480 420 b.d. 4 480 420 -860 593 3 201 557 -416 847 www.vagabond.com 5 655 284 b.d. 5 655 284 421 439 4 911 590 663 207 www.ullapopken.pl 3 771 954 b.d. 3 771 954 259 526 1 115 684 40 363 1 265 251 b.d. 1 265 251 -50 941 6 399 456 b.d. 6 399 456 248 276 3 150 339 b.d. 8 634 143 b.d. 25 757 34291 717 086 b.d. 25 757 342 b.d. 1 633 185 22 599 581 1 969 542 www.vfc.com 18 263 621 b.d. 18 263 621 1 206 818 18 129 260 1 324 253 www.vanhorn.com.pl Adam Jeziorski (Właściciel) 57 994 762 b.d. 57 994 762 -4 010 222 64 156 788 652 478 www.wittchen.pl Zarządu) Jędrzej Rafał Wittchen (Prezes 87 129 873 b.d. 87 129 873 279 658 97 184 792 194 151 www.butikstyle.eu Zarządu) Nowicki (Prezes Jakub 11 104 720 b.d. 11 104 720 -1 457 066 1 925 068 -1 293 444 42 980 514 b.d. 42 980 514 2 866 772 34 205 202 2 948 453 www.trec.com.pl Zarządu) (Prezes Lech Kłoczko 92 890 042 b.d. 92 890 042 2 134 469 98 390 254 2 465 258 www.zibi.pl 11 552 306 b.d. 11 552 306 -1 636 336 13 094 391 -1 553 053 www.olimpia.com.pl 12 733 833 b.d. 12 733 833 527 147 8 667 284 635 441 www.zarahome.com 179 645 916 b.d. 179 645 916 -15 079 536 200 830 483 -48 151 479 www.ultimatefashion.pl Robert Urbański (Wiceprezes) 164 144 037 b.d. 164 144 037 6 400 871 173 977 396 12 647 636 www.triumph.com Zarządu) (Prezes Podlejska Katarzyna 144 172 575 b.d. 144 172 575 5 183 197 149 314 708 15 317 540 www.yes.com.pl 152 853 100 b.d. 152 853 100 -13 050 200 146 282 900 -4 417 400 www.cubus.pl Zarządu) (Prezes Stein Marius Varner 352 871 000 47 778 000 347 493 000 11 092 000 340 350 000 -998 000 www.vistulagroup.pl Pilch (Prezes) Grzegorz Karol 117 131 858 b.d. 117 131 858 2 140 335 114 360 108 6 004 088 www.e-leclerc.pl 104 626 539 b.d. 458 295 000 b.d. 458 295 000 2 606 400 298 886 200 -39 027 900 www.tkmaxx.pl Zarządu) (Prezes David Lawrence Averill 143 207 000 b.d. 143 207 000 2 176 000 131 542 000 5 351 000 www.yves-rocher.com.pl Henri Bernard Bedoin (Członek zarządu) 674 000 084 b.d. 674 000 084 85 797 388 600 365 064 81 727 817 www.zara.com Zarządu) Garcia (Prezes Alberto Vara 185 531 978 b.d. 185 531 978 773 309 164 549 654 839 131 www.e-zikoapteka.pl Zarządu) Jan Zając (Prezes sprzedaż b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Ostatnia dostępna 2012 2012 2012 2012 2003 2012 2012 2012 2008 70 591 6982012 b.d. 2012 2012 2013 2012 2012 2012 2011 2011 2012 2012 2012 2012 2011 2012 2012 2012 2012 2012 2012 4 8 7 4 2 1 6 5 8 9 18 46 20 18 46 29 43 29 37 25 97 13 12 96 46 50 11 52 237 160 135 111 154 143 Morato - 1) 1 (sklep własny) 59 (Wittchen - 48, Vip Collection - 11) 15 (sklepy firmowe) Vistula - 75, W.Kruk - 81) Vistula - 75, W.Kruk 54 (Wójcik - 53, Ceremony 1)54 (Wójcik 2007 54 297 775 b.d. 14, Van Horn - 3, Joop 1, Antony 14, Van 27 (STRELLSON - 8, Pierre Cardin 27 (STRELLSON Liczba punktów sprzedaży 264 (Deni Cler - 33, Wólczanka - 76, 264 (Deni Cler - 33, Wólczanka -HANDLOWO-USŁUGOWY -HANDLOWO-USŁUGOWY ISLAND) W.KRUK) PIGŁA (DANHEN) UNITED CHICKEN VENTURI SP. Z O.O. VENTURI SP. VANILA PL SP. Z O.O. PL SP. VANILA ZIBI SA (TIME TREND) ZIKO APTEKA SP. Z O.O. SP. APTEKA ZIKO VIPERA COSMETICS SA ZARA POLSKA SP. Z O.O. SP. ZARA POLSKA VAN GRAAF GMBH SP.K. VAN TOYS4BOYS PL SP. Z O.O. PL SP. TOYS4BOYS YES BIŻUTERIA SP. Z O.O. YES BIŻUTERIA SP. WOJAS TRADE SP. Z O.O. WOJAS TRADE SP. TOP FIT (MUSCLE CLINIC) TOP Firma (nazwa sieci) TRENDY POLSKA (MANSO) POLSKA TRENDY VAGABOND POLSKA SP. Z O.O. SP. POLSKA VAGABOND CHOLEWIŃSKI (CHOLEWIŃSKI) ZARA HOME POLSKA SP. Z O.O. SP. ZARA HOME POLSKA WOLF GANG POLSKA SP. Z O.O. SP. WOLF GANG POLSKA YVES ROCHER POLSKA SP. Z O.O. SP. YVES ROCHER POLSKA WÓJCIK FASHION SP. Z O.O. SP.K. Z O.O. SP. WÓJCIK FASHION TJX POLAND SP. Z O.O. (TK MAXX) Z O.O. TJX POLAND SP. WARSZADIS SP. Z O.O. (E.LECLERC) Z O.O. SP. WARSZADIS VAGA TIME SP. Z O.O. (S.T.A.M.P.S.) Z O.O. TIME SP. VAGA VISION EXPRESS POLSKA SP. Z O.O. SP. VISION EXPRESS POLSKA VIVECA SP. Z O.O. (NYX COSMETICS) Z O.O. VIVECA SP. VAN DER VALK SP. Z O.O. (WILLSOOR) Z O.O. SP. DER VALK VAN YILBA TEKSTIL SP. Z O.O. (CIPO&BAGS) Z O.O. SP. YILBA TEKSTIL WIKING RESTAURACJE SP. Z O.O. SP.K. Z O.O. SP. WIKING RESTAURACJE TOM TAILOR RETAIL POLAND SP. Z O.O. POLAND SP. RETAIL TAILOR TOM VARNER POLSKA LTD SP. Z O.O. (CUBUS) Z O.O. SP. LTD POLSKA VARNER VAN HORN (STRELLSON, PIERRE CARDIN) HORN (STRELLSON, VAN TREC NUTRITION SP. Z O.O. (VITAMIN SHOP) (VITAMIN Z O.O. TREC NUTRITION SP. TREND & FASHION GROUP SP. Z O.O. (BUTIK) Z O.O. GROUP SP. TREND & FASHION CHOLEWIŃSKI ZAKŁAD PRACY CHRONIONEJ JAN ZAKŁAD PRODUKCYJNO ULTIMATE FASHION SP. Z O.O. (GAP, ESPRIT, ALDO, RIVER ALDO, ESPRIT, (GAP, Z O.O. SP. FASHION ULTIMATE VISTULA GROUP SA (DENI CLER, WÓLCZANKA, VISTULA, ZAKŁAD KRAWIECTWA KONFEKCYJNEGO DAN-HEN DANUTA DANUTA DAN-HEN KONFEKCYJNEGO ZAKŁAD KRAWIECTWA 340 337 339 336 GMBH SP.K. ULLA POPKEN VERWALTUNGS 338 341 347348 (LEE, WRANGLER) Z O.O. DISTRIBUTION SP. VF POLSKA 349 350 335 Z O.O. SP. (POLSKA) TRIUMPH INTERNATIONAL 352 357 358 359 342 345 343 344 346 351 353 360 354355 356 VIP COLLECTION) SA (WITTCHEN, WITTCHEN 330 331 334 333 362 328 329 361 332 363 DZIEWIARSKIEGO OLIMPIA SA PRZEMYSŁU ZAKŁADY 365 366 367 364 Lp.

74 Więcej: www.propertynews.pl