Tomasz Raczek

spis treści W NUMERZE

temat NUMERU ROZMOWA NUMERU Kino dla Marta dzieci 30 Nieradkiewicz 38

WSTĘPNIAK Debiut w pełnym metrażu Polscy filmowcy na świecie 54 Zamek 70 Od Redaktora Naczelnego 2 w Polsce 28 FESTIWALE ZA GRANICĄ Kino keralskie 72 OCENY KRYTYKÓW NA PLANIE Cannes 56 Moda na VHS 76 7 gniewnych ludzi 4 Plan B 48 goEast 61 PRZEZ SUBIEKTYW W PRODUKCJI 50 WYDARZENIA RYNEK FILMOWY Krótkometrażowcy 78 Festiwal Muzyki Filmowej 6 KALENDARZ PREMIER 50 Seriale 62 Moja (filmowa) muzyka79 Netia Off Camera 8 Rozmowa z Piotrem Kamlerem 66 Zatopiona w muzyce 80 POLONICA Millennium Docs Z polskim filmem Wszystkie nieprzespane noce Pół żartem, pół serio o promocji Against Gravity Film Festival 10 dookoła świata 52 w USA 68 filmu 82 Festiwal Filmów-Spotkań Filmowy PEN Club 84 NieZwykłych 12 Kino na Granicy 15 MIEJSCA Kino Światowid 86 Festiwal Filmu Filozoficznego16 SWOICH NIE ZNACIE Noc Muzeów 17 Mateusz Jarmulski 88

Dyplomaci 92 w Kulturze 18 STUDIO MUNKA Kinokozetka 19 PISF 94

FESTIWAL GALERIA POLSKIEGO „Młodzi i Film” 21 PLAKATU 96 Rozmowa KSIĄŻKI 98 z Januszem Kijowskim i Liwią Mądzik 22 IN MEMORIAM Rozmowa z Pawłem Zbigniew Wodecki 100 Strojkiem 24 VARIA 101 Debiut w krótkim metrażu w Polsce 26 BOX OFFICE 107 Rys. Henryk Sawka

MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 1 wstępniak

WYDAWCA Stowarzyszenie Filmowców Polskich

REDAKCJA Redaktor naczelny Tomasz Raczek Zastępca redaktora naczelnego Anna Głaszczka ZNAJDŹ NAS Sekretarz redakcji Aneta Ostrowska Redaktor Jerzy Armata Redakcja tekstów i korekta Julia Michałowska Kontakt z autorami, reklama i patronaty ADRES Beata Poprawa ([email protected]) Krakowskie Przedmieście 21/23 Fotoedycja Piotr W. Bartoszek Projekt graficznyMagdalena Górska Warszawa Studio graficzneAnna Abratańska Druk ArtDruk ul. Napoleona 4, 05-230 Kobyłka, www.artdruk.com Nakład 2800 egz. REZERWACJA BILETÓW Adres redakcji Stowarzyszenie Filmowców Polskich ul. Krakowskie Przedmieście 7, 00-068 Warszawa [email protected] tel.: (48) 22 556 54 84, faks: (48) 22 845 39 08 e-mail: [email protected], www.sfp.org.pl Stowarzyszenie Filmowców Polskich Sekretariat ZAPRASZAMY ul. Krakowskie Przedmieście 7, 00-068 Warszawa tel.: (48) 22 845 51 32, (48) 22 556 54 40 tanie poniedziałki — bilet 12 zł faks: (48) 22 845 39 08, e-mail: [email protected] wtorek — piątek do 17:00 Tomasz Raczek Bank Millennium SA Redaktor Naczelny Konto: 44 1160 2202 0000 0001 2123 7014 bilet normalny —17 zł bilet ulgowy — 14 zł Prezesi Honorowi SFP Jerzy Kawalerowicz, Janusz Majewski, Andrzej Wajda piątek od 17:00 — niedziela koro czerwiec zaczyna się od tanie, jacy bohaterowie się w nich zado- Wiceprezesi Honorowi SFP bilet normalny —19 zł Dnia Dziecka, postanowiliśmy mowili? Czy są tam tacy, którzy mówią Janusz Chodnikiewicz, Janusz Kijowski bilet ulgowy — 16 zł ten numer poświęcić młodości po polsku? Bo polskie kino o dzieciach Zarząd Główny Prezes Jacek Bromski w polskim kinie. I to wszystkim w ostatnich dekadach prawie całkiem Wiceprezesi Karolina Bielawska, Dariusz Gajewski Sjej aspektom. Przyglądamy się zarówno zapomniało. Oddaliśmy naszych naj- Skarbnik Michał Kwieciński młodym widzom i temu, co polskie kino młodszych widzów walkowerem Di- Członkowie Zarządu Filip Bajon, Witold Giersz, ma dla nich do zaoferowania, jak i mło- sneyowi i jego amerykańskim konku- Janusz Kijowski, Juliusz Machulski, Allan Starski oraz dym twórcom, którzy wchodzą dopiero rentom. Straciliśmy wiarę, że potrafimy Jerzy Kucia – Sekcja Filmu Animowanego (Przewodniczący) Hanna Margolis – Sekcja Filmu Animowanego (Wiceprzewodnicząca) na ścieżkę zawodową, rozpoczynając im dorównać. Dlatego takim przełomem Andrzej Marek Drążewski – Sekcja Filmu Dokumentalnego swoją drogę od wymarzonego i magicz- okazał się nieoczekiwany sukces filmu (Przewodniczący) Andrzej Sapija – Sekcja Filmu Dokumentalnego nego debiutu. Czy rzeczywiście bywa Mariusza Paleja, będącego ekranizacją (Wiceprzewodniczący) on magiczny? I jaka jest jego praw- powieści Marcina Szczygielskiego, „Za Jacek Zygadło – Sekcja Telewizyjna (Przewodniczący) Witold Będkowski – Sekcja Telewizyjna (Wiceprzewodniczący) dziwa moc; na ile decyduje o tym, co niebieskimi drzwiami”. Ponad ćwierć Mirosława Wojtczak – Koło Charakteryzatorów (Przewodnicząca) Alina Skiba-Wojnach – Koło Cyfrowych Form Filmowych potem dzieje się z karierą aktora, reży- miliona widzów w kinach! A więc to (Przewodnicząca) sera, operatora? Przeczytają Państwo jest możliwe! No i ruszyły produkcje Michał Szcześniak – Koło Młodych (Przewodniczący) Janusz Gauer – Koło Operatorów Obrazu (Przewodniczący) o tym w sekcji zainspirowanej odby- nowych polskich fabuł dla młodych wi- Barbara Hollender – Koło Piśmiennictwa (Przewodnicząca) wającym się w Koszalinie Festiwalem dzów. Pisze o tym zjawisku w naszym Ewa Borguńska – Koło Producentów (Przewodnicząca) Andrzej Roman Jasiewicz – Koło Realizatorów Filmów dla Dzieci „Młodzi i Film”. temacie numeru Jerzy Armata. i Młodzieży (Przewodniczący) Któż inny mógł trafić na okładkę tak Powiewając sztandarem młodości, Nikodem Wołk-Łaniewski – Koło Reżyserów Dźwięku (Przewodniczący) pomyślanego „Magazynu...”, jeśli nie te- odczuwam jednak pewien delikatny Maciej Karpiński – Koło Scenarzystów (Przewodniczący) Andrzej Haliński – Koło Scenografów (Przewodniczący) goroczna laureatka Nagrody im. Zbysz- niepokój: czy pieszcząc dziecko, które Krzysztof Wierzbiański – Koło Seniora (Przewodniczący) ka Cybulskiego dla młodych uzdolnio- jest w nas, nie uciekamy aby od zare- Tomasz Dettloff – Oddział Krakowski (Przewodniczący) Zbigniew Żmudzki – Oddział Łódzki (Przewodniczący) nych aktorów, Marta Nieradkiewicz. zerwowanej dla dorosłych odpowie- Andrzej Stachecki – Oddział Wrocławski (Przewodniczący) Jej obecność w roli bohaterki numeru dzialności? Czy zadomowiwszy się Sąd Koleżeński wskazuje niezbicie, że sukces współcze- w bajkach o komiksowych superbo- Przewodniczący Marek Piestrak Wiceprzewodniczący Tomasz Miernowski, Piotr Wojciechowski snego polskiego kina w coraz większym haterach nie zwialiśmy z lekcji życia Sekretarz Grażyna Banaszkiewicz stopniu zależy i będzie zależał od mło- na wagary? Czy programową młodość Członkowie Henryk Bielski, Violetta Buhl, Andrzej Luter, Wiktor Skrzynecki, Andrzej Sołtysik, Andrzej Stachecki, dych twórców. uczyniliśmy nie tyle sztandarem, co... Magdalena Tomanek A młodzi widzowie? Czy zaglądali listkiem figowym? Komisja Rewizyjna Państwo w dusze swoich dzieci i wnu- Zadając to pytanie, życzę Państwu Przewodniczący Zbigniew Domagalski Wiceprzewodnicząca Ewa Jastrzębska ków w poszukiwaniu odpowiedzi na py- ciekawej lektury! Sekretarz Łukasz Mańczyk

Fot. Jolanta Suszko-Adamczewska Członkowie Irena Strzałkowska, Krzysztof Tchórzewski

2 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 OCENY KRYTYKÓW

1 skandalicznie zły 2 zły 3 słaby 4 przeciętny 5 średni 6 dyskusyjny 7 dobry 8 bardzo dobry 7 gniewnych ludzi 9 wybitny 10 arcydzieło OCENIA POLSKIE PREMIERY KINOWE Z MAJA

wanych w „Kinie” – „Więcej Łukasz niż kino”. Adamski Publicysta i krytyk filmowy Kaja Klimek tygodnika „wSieci”. Autor Tłumaczy filmy, pisze o nich książek „Wojna światów i dyskutuje – również w popkulturze” i „Bóg w Hol- z dziećmi w ramach Nowych lywood”. Laureat nagrody Horyzontów Edukacji Fil- Złotej Ryby. im Macieja mowej i Filmoteki Szkolnej. Rybińskiego dla młodych Na Festiwalu Short Waves felietonistów. w Poznaniu zajmuje się polskim krótkim metrażem. Bartosz Prowadziła „Weekendowy Czartoryski Magazyn Filmowy” w TVP, szatan kazał Samozwańczy specjalista od a obecnie Hashtag Warsztat – tańczyć popkultury, krytyk filmowy, YouTube'owy vlog poświęcony

tłumacz literatury. Redaktor popkulturze i filmom. średnia 3,7 Fot. Materiały prasowe/Kino Świat wydania weekendowego por- talu naEKRANIE. Wyróżniony Karolina w Konkursie im. Krzysztofa Korwin Mętraka. Piotrowska Dziennikarka, felietonistka Błażej i pisarka. Autorka ksią- Postanowienie Sądu Koleżeńskiego Hrapkowicz żek: „Bomba, czyli alfa- Prezenter telewizyjny bet polskiego szołbiznesu” dniu 17 maja 2017 roku odbyło się posiedzenie Szarp Aud.1251343C, Id wersji ZDP 1251343C, Id wykonania w Poznańskiej Filharmonii niedokończo- i radiowy, krytyk filmowy. „Ćwiartka raz”, „Krótka WSądu Koleżeńskiego Stowarzyszenia Filmow- audycji XKB 1350350) redaktor Malina Malinowska- nej symfonii Dymitra Szostakowicza (szczególnie Gospodarz programu „Kino książka o miłości” oraz ców Polskich w składzie orzekającym: -Wollen zaznaczyła wpisem wykorzystanie małych chodzi o lektorską narrację z tego reportażu), naru- Mówi” w Ale kino+. Pro- świeżo wydanej „#Sława”. Andrzej Luter, praw. Nie budzące wątpliwości Składu Orzekają- szono poszanowanie praw autorskich i pokrew- wadzi audycję „Hrapkowidz” 10 lat prowadziła w TVN Andrzej Stachecki, cego jest umieszczenie w zgłoszeniu audycji do nych opisanych w „Zasadach realizowania przez w radiowej Czwórce. Współ- Style „Magiel towarzyski”, Andrzej Sołtysik, emisji telewizyjnej źródła materiałów archiwalnych Telewizję Polską SA misji publicznej” – Załącznik do Uchwały Zarządu TVP SA nr 108/2005 z dnia autor kilku książek, poświę- pisze felietony i jest w czasie którego rozpatrzone zostało odwołanie OTVP Poznań. Podanie źródła pochodzenia mate- 29.03.2015 roku. Uzupełnienie metryczki doku- conych m.in. twórczości komentatorem TVN24 Maliny Malinowskiej-Wollen z dnia 22 marca 2017 riałów archiwalnych z OTVP Poznań nie zwalniało mentu, zatytułowanego „Krzysztof Meyer – Por- Terry’ego Gilliama i Davida BiS. Z wykształcenia roku od Postanowienia Sądu Koleżeńskiego Sto- redaktor Maliny Malinowskiej-Wollen od usta- warzyszenia Filmowców Polskich z dnia 10 stycz- tret” o nazwisko autorki wykorzystywanego w nim Cronenberga. Zwycięzca Kon- historyk sztuki, z zamiło- lenia autora komentarza słownego, jak również nia 2017 roku. materiału, obok źródła pochodzenia, czyli OTVP kursu im. K. Mętraka. wania badaczka show-biz- autora materiałów filmowych wykorzystanych we Po przeprowadzeniu ponownej analizy formalno- fragmentach z reportażu Grażyny Banaszkiewicz. Poznań, wydaje się zatem oczywiste. Tak samo, nesu i znawczyni filmu. -prawnej złożonej dokumentacji faktograficznej oraz Komisja Etyki TVP SA określiła w „Zasadach etyki jak zamieszczenie krótkiej informacji wyjaśniają- Bożena cej w branżowym piśmie „Magazyn Filmowy”. odwołania redaktor Maliny Malinowskiej-Wollen dziennikarskiej w Telewizji Polskiej SA – informacja, Janicka Jakub Socha Skład Orzekający na mocy Art. 79 ust. 1 pkt. 3 od postanowienia Składu Orzekającego z dnia 10 publicystyka, reportaż, dokument, edukacja” z dnia Prawa Autorskiego wniósł w dniu 10 stycznia Dziennikarka, felietonistka, Krytyk filmowy i redaktor stycznia 2017 roku, Skład Orzekający Sądu Kole- 29.09.2008 odpowiedzialność za treści zawarte 2017 roku postanowienie o naprawienie wyrzą- krytyk filmowy. W latach w Dwutygodniku.com, żeńskiego Stowarzyszenia Filmowców Polskich w tworzonej lub współtworzonej audycji telewi- dzonej szkody. 1969-1992 redaktorka działu gdzie kieruje działem fil- postanawia oddalić odwołanie oraz podtrzymać zyjnej op. cit. Pkt. 3. Sąd Koleżeński proponuje rozwiązanie konfliktu tygodnika „Film”, od roku mowym. Zwycięzca Kon- złożoną stronom propozycję rozwiązania konfliktu. „Rzeczywiste autorstwo materiałów filmowych 1993 – działu miesięcznika kursu im. K. Mętraka. jak w sentencji Postanowienia z dnia 10 stycz- Uzasadnienie i tekstów dziennikarz obowiązany jest podać do nia 2017 roku. „Kino”. Autorka książek, Współautor książki „DOCąd. Każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym wiadomości telewidzów”. Koniec cytatu. w których opowiada o sobie Rozmowy z polskimi doku- charakterze ustalony w jakiejkolwiek postaci nieza- Nie umieszczając nazwiska autora cytowanych: Członkowie zespołu Krystyna Janda: „Tylko się mentalistami”. Autor biografii gwiazdy leżnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyra- komentarza słownego, jak również autora materia- rozpatrującego pozew: nie pchaj” i „Gwiazdy mają Edwarda Żebrowskiego, która średnia żenia jest przedmiotem ochrony prawem autorskim łów filmowych wykorzystywanych we fragmentach Andrzej Luter czerwone pazury” oraz zbioru pod koniec roku ukaże się (Art.1 Ustawy z 04.02.1994 r.). W zgłoszeniu audy- z reportażu Grażyny Banaszkiewicz, zrealizowanego Andrzej Stachecki

Fot. Materiały prasowe/Kino Świat felietonów „Ścinki” publiko- w wydawnictwie Czarne. 4,4 cji telewizyjnej pt. „Krzysztof Mayer – Portret” (Id. w ośrodku poznańskim TVP, a będącego zapisem Andrzej Sołtysik

4 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 5 WYDARZENIA Festiwal Muzyki Filmowej Święto kina i muzyki ubileuszowa gala „All is Film Music” ściągnęła kil- To były huczne 10. urodziny. Spektakularne kanaście tysięcy ludzi do Tauron Arena Kraków na wręcz. Trudno się w tym festiwalu nie zakochać. Jczterogodzinny koncert, w któ- rym rozbrzmiały m.in. melo- w karierze) ze specjalnymi aran- rozbrzmiała z siłą, która w cie- pianisty i kompozytora m.in. do die z Władcy Pierścieni, Marzy- żacjami swoich najgłośniejszych niu pozostawiła przebój „Never Jak we śnie czy Riwiery dla dwoj- ciela, Gwiezdnych wojen, Domu kompozycji z ostatnich 10 lat: Ending Story” Limahla (przygo- ga. „Dziś to najważniejszy tego grozy, Fargo, Belfra, Sług bożych od Samotnego mężczyzny, przez towany specjalnie do amerykań- typu festiwal” – stwierdził ar- i hollywoodzkich superproduk- W.E., po Zwierzęta nocy i Dom skiej wersji filmu) i sprawiła, że tysta w rozmowie z festiwalo- cji pokroju Thora. W imponu- grozy. „To bardzo emocjonujące w czasie seansu (muzyka grana wą telewizją. „To tak, jakby grać jącym widowisku udział wzięli dla mnie przeżycie” – mówił ze była na żywo, do projekcji) do- w Carnegie Hall w Nowym Jor- sami kompozytorzy. Howard sceny. „Występ w tym miejscu słownie latało się ze smokiem ku”. Rok temu gościł w Krakowie Shore, od którego muzyki jest czymś nieprawdopodobnym. Falkorem po bezkresnych niejako juror FMF Young Talent Abel Korzeniowski festiwal się przed laty rozpo- Gdy wyjeżdżałem do Los Ange- biosach Fantazji. A gdyby tego Award i mistrz warsztatów dla czął, odebrał nagrodę im. Woj- les, nie było jeszcze tego Centrum było jeszcze mało, na sam koniec młodych kompozytorów. Zdaje ciecha Kilara. Na dyrygenc- Kongresowego. Kraków bardzo Doldinger wszedł na scenę i dał się, że jest jednym z wielu, którzy których pracował, m.in. z Top no FMF Young Talent Award. rodzimych autorów (nie tylko potrzebują nasze produkcje? Czy kim podium stanęli osobiście się zmienił. Atmosfera tego fe- minirecital saksofonowy. Brawa chcieliby tu powrócić. Gun („Take my breath away”) Statuetkę odebrał polski kom- Abla Korzeniowskiego, ale i Ma- polski producent lub reżyser mo- Abel Korzeniowski, Brian Tyler stiwalu jest fantastyczna. Wszy- bili nie tylko 40-latkowie, któ- Bez wahania zaproszenie przy- czy Flashdance. Wielkim „dance- pozytor i sound designer Paweł cieja Zielińskiego oraz Atanasa że „wyłowić” dla siebie kompo- i Trevor Morris. James Newton scy kompozytorzy w Hollywood rzy na Niekończącej opowieści jął również Giorgio Moroder, floorem” stała się płyta placu Górniak. Uczestnicy mieli za Valkova). Festiwal zaprasza też zytora z konkursu Young Talent Howard nie mógł przyjechać, chcą tu przyjechać”. się wychowali, ale i dzieci, które legendarny producent, „ojciec” Jana Nowaka-Jeziorańskiego zadanie skomponować ścież- do udziału w warsztatach oraz Award? Godzinne spotkanie po- ale podesłał wideo, w którym Tak samo wielkie wzruszenie ze sobą przyprowadzili. (a może nawet „dziadek” – ma przed starym Dworcem Głów- kę z wykorzystaniem orkiestry panelach branżowych. W tym kazało, jak bardzo rozmowa na te zaprosił do wysłuchania skom- towarzyszyło 81-letniemu Klau- już 77 lat) rytmów dance, trzy- nym w Krakowie. Ryzykowny symfonicznej i chóru do frag- roku (między innymi) Jerzy tematy jest potrzebna, i że FMF ponowanej przez siebie pieśni sowi Doldingerowi. W Krakowie LEGENDY krotny zdobywca Oscara, a także pomysł organizatorów okazał mentu serialu fantasy Emerald Armata poprowadził dyskusję może stać się dla niej świetną „The Hanging Tree” w wykona- odbyła się światowa premiera I NAJMŁODSI laureat statuetek Złotego Globu, się strzałem w dziesiątkę i po- City (oryginalną muzykę na- o komponowaniu muzyki do platformą. Organizatorzy mają niu Nataszy Urbańskiej. Ame- całej oryginalnej ścieżki, któ- Młodzi kinomani/melomani ASCAP i Grammy. Specjalnie kazał potencjał miejsca, które pisał Trevor Morris). Wyboru Sług bożych, Belfra i Wiedźmina zresztą takie plany. rykańska flecistka Sara Andon rą napisał do Niekończącej się obecni byli również na kame- dla Festiwalu Muzyki Filmowej najczęściej służy jako plac pod zwycięzcy dokonało między- oraz o współpracy na linii reży- Wszechobecne pochwały dla swój występ, temat księżniczki opowieści Wolfganga Peterse- ralnym koncercie „Cinematic przygotował DJ-ski set, w którym zimowe lodowisko. Choć... go- narodowe jury, w skład którego ser – kompozytor – producent. FMF-u mogą się czasami wyda- Lei z Gwiezdnych wojen, dedy- na. W Centrum Kongresowym Piano” Jean-Michela Bernarda, zagrał największe przeboje, przy ście położonych nieopodal ho- weszli m.in. prof. Daniel Carlin Z kolei moderowany przez Aga- wać przesadą, a jednak, gdy weź- kowała pamięci Carrie Fisher. teli mogli być nieco zaskoczeni (przewodniczący), założyciel wy- tę Grabowiecką panel „Muzyka mie się w tym wydarzeniu udział, Artystów na festiwalu było jesz- niecodzienną „dyskoteką”. twórni Varèse Sarabande Robert w polskim biznesie filmowym” wszelkie wątpliwości ustępują „All is Film cze więcej – w sumie 53 kompo- Bogactwo oferty koncerto- Townson (laureat tegorocznego rozpoczął debatę o tym, co FMF miejsca zachwytowi. W Krako- Music”: Gala zytorów, którym towarzyszyło Jubileuszowa wej uzupełniły jeszcze „Titanic tytułu Ambasadora FMF), Mi- może zrobić dla rozwoju naszego wie znaleziono pewną niezago- 550 wykonawców. Live in Concert” (znowu zapeł- chael Todd z ASCAP oraz Trevor rynku filmowego w kontekście spodarowaną wcześniej na świe- niła się hala Tauron Arena Kra- Morris i Jean-Michel Bernard. muzyki właśnie. W burzliwej cie niszę i teraz się ją w najpięk- OWACJE ków) i „Młodzi na poważnie: Laureaci z minionych lat, w tym momentami rozmowie udział niejszy sposób rozwija. Pozostaje I WZRUSZENIA Star Wars” (zagrany dwukrotnie: Antonio Di Iorio i Matthijs Kie- wzięli Maciej Strzembosz, Ro- tylko podpisać się pod słowami Najwięksi przygotowali koncer- w ICE Kraków oraz w Europej- boom, dziś rozpoczynają karierę bert Kijak, Michał Turnau, An- Briana Tylera: „Festiwal Muzyki ty nagradzane (często dwukrot- skim Centrum Muzyki Krzyszto- w Hollywood. na Malarowska, Tarik Hacho- Filmowej w Krakowie jest naj- nymi) owacjami na stojąco. Te fa Pendereckiego). Trzeba zwró- ud, Michał Kwieciński i Patry- lepszym z najlepszych we wszyst- melodie i obrazy wspominać się cić uwagę, że FMF to nie tylko FMF PO POLSKU cja Bukowska. Głos zabrał też kim. Ma najlepszych kompozy- będzie latami. Wzruszenie mi- miejsce dla uznanych mistrzów, Ten światowy charakter festi- Adrian Konarski. Przybliżono torów, najlepszą muzykę. Mam strzów zaskoczonych tak ciepłym ale i dla tych, którzy dopiero za- walu jest dominujący i najważ- pracę i obowiązki konsultanta szczęście, że mogę być jego czę- i licznym przyjęciem udzielało się czynają: zarówno jako kompozy- niejszy. Decyduje o jego sile. Nie muzycznego, wyzwania związa- ścią”. To szczęście uczestniczyć widowni. W Centrum Kongre- torzy, jak i wykonawcy. Koncert oznacza to jednak, że FMF od- ne z wydawnictwami muzyczno- w nim także jako widz. sowym ICE Kraków Abel Korze- „Star Wars” zagrała FMF Youth wraca się od polskich artystów -filmowymi. Przede wszystkim niowski poprowadził swój mo- Orchestra. W trakcie gali jubi- i rynku. Przeciwnie, po raz ko- zaś mówiono o realiach polskie- Dagmara Fot. Wojciech Wandzel/www.wandzelphoto.com Fot. Wojciech nograficzny koncert (pierwszy leuszowej po raz piąty wręczo- lejny do programu trafiły dzieła go kina i telewizji: jakiej muzyki Romanowska Słuszniak/www.spheresis.com Fot. Robert

6 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 7 WYDARZENIA Netia Off Camera

Krakowie od 28 kwietnia do 7 maja trwała Niezależny duch Off Camera Pro Industry jubileuszowa, W10. edycja Międzynarodowego ikomu nie trzeba Festiwalu Kina Niezależnego przedstawiać wyda- Coraz więcej festiwali decyduje się, Netia Off Camera. Impreza w Krakowie rzeń typu „industry” w ciągu dekady stała się fan- Gdyni, Krakowskie- by urozmaicać swój program wydarzeniami tastycznym świętem filmów Amerykanie mają swój Sundance, Ngo Festiwalu Filmowego, warsz- tworzonych przez młodych, za tatów Koszalina, rozrastających branżowymi. Czy Netia Off Camera małe pieniądze, za to z wielką my mamy Off Camerę. się Polish Days na Nowych Ho- pasją. ryzontach czy warszawskich ma coś ciekawego do zaoferowania? 270 projekcji, 107 filmów, 2 czanie drogi” znalazło się 10 ty- tytuły oceniają wyłącznie juro- cyzję jurorów w kategorii filmu Targów Filmowych CentEast. konkursy – Główny oraz Polskich tułów – w tym, zgodnie z zasadą rzy zagraniczni, a wśród nich polskiego sala zareagowała owa- Off Camera Pro Industry za- Filmów Fabularnych, 7 sekcji festiwalu jeden polski – Ostatnia zawsze znajduje się casting di- cją na stojąco. Wojciech Sma- czyna mieć w tej grupie coraz tematycznych, Konkurs Scena- Rodzina Jana P. Matuszyńskie- rector. Dlaczego? Dyrektorzy Off rzowski i Andrzej Smoleń ode- więcej do powiedzenia i jest do- riuszowy Script Pro (współor- go. Międzynarodowe Jury obra- Camery wychodzą z założenia, brali Nagrodę Kulczyk Funda- skonałym uzupełnieniem oferty ganizowany ze Szkołą Wajdy), dowało pod przewodnictwem że to świetna okazja do promocji tion (300 tys. złotych) za Wołyń. branżowej innych imprez filmo- część branżowa Pro Industry, Agnieszki Holland, a oprócz niej polskiego kina wśród wybitnych Agnieszka Holland, uhono- wych w Polsce. panel serialowy Canal+ Serial- filmy oceniali Emma Tillinger przedstawicieli branży światowej rowana wcześniej nagrodą „Pod O specyfice profesjonalnych Con, 400 gości festiwalowych, Koskoff – producentka Mar- i stworzenie polskim aktorom prąd” (definiującą wolnego du- spotkań „offcamerowych” de- ponad 30 tys. widzów… i wy- tina Scorsesego i wielki swym szansy do zostania zauważonym cha festiwalu), ogłaszając werdykt cydują przede wszystkim trzy jątkowy bohater tych zdarzeń – dorobkiem, włoski scenograf przez speca od obsady. W tym w Konkursie Głównym nie kry- elementy: skupienie na pełno- miasto Kraków filmowo ilumi- Dante Ferretti. roku była to Victoria Thomas – ła wzruszenia. Podobnie jak pu- metrażowym kinie fabularnym, nowane. Bo wszystko rozpisano W przypadku Konkursu Pol- współpracująca z Quentinem bliczność, gdy okazało się, że to nowych talentach, wreszcie na na przestrzeń miasta – z rzeką, skich Filmów Fabularnych kon- Tarantino. Ostatnia Rodzina zdobywa Kra- międzynarodowym charakte- dachami kamienic, galeriami, sekwentnie przestrzegana jest Kiedy ze sceny Centrum Kon- kowską Nagrodę Filmową… Ko- rze całego przedsięwzięcia. Za- placami – a nawet z salami eks- zasada, zgodnie z którą polskie gresowego ICE ogłoszono de- lejny sukces Jana P. Matuszyń- graniczni goście są tu zarówno pozycyjnymi Muzeum Narodo- skiego, absolwenta katowickiej prelegentami, jak i uczestnika- wego w Sukiennicach… „filmówki”, stał się inspiracją do mi. Młodzi dominują wśród słu- Spotkanie z Edwardem Miszczakiem Off Camera na filmowej „off- późniejszych, kuluarowych roz- chaczy, ale i panelistów. „Młode”, mapie” świata ma coraz bardziej mów o świetnej kondycji polskie- nastawione na „jutro”, są też po- znaczącą pozycję. Niewiele jest go kina. Imponująca jest rów- ruszane tematy: od seriali (tego- the record, których nie wynio- środowisku na co dzień. W Kra- kowskie spotkanie one-on-one imprez jednoznacznie definiują- nież kondycja samego festiwalu roczną edycję poprzedziły równie słoby się z bardziej oficjalnych kowie dajemy profesjonalistom dotyczące filmu Wilkołak Ad- cych się jako festiwal kina nie- i zespołu, który go animuje. Dy- ciekawe panele SerialConu, wy- szkoleń. Na Off Camera Pro In- czas i przestrzeń do tego, by mogli riana Panka (prod. Balapolis) zależnego, z Konkursem Głów- rektor artystyczna Anna Trze- darzenia fanowskiego festiwalu), dustry „więcej” zdają się też mó- podzielić się swoją ogromną wie- zakończyło się podpisaniem nym należącym całkowicie do biatowska z ogromną intuicją przez wpływ VOD na rynek, po wić ci najbardziej doświadczeni dzą, a atmosfera festiwalu sprzyja umowy koprodukcyjnej mię- debiutantów lub autorów dru- i wyczuciem wychodzi naprzeciw przyszłościowe modele organiza- goście, którzy zapraszani są na tej edukacyjnej wymianie” – ko- dzy polską a holenderską fir- giego filmu. Tu, w Krakowie, to temu, „co w kinie będzie jutro”. cji pracy nad projektami. W tym tzw. round tables (idea jest pro- mentuje Joanna Szymańska, ko- mą. Również inne scenariusze, oni są w świetle reflektorów i im Przecież Barry Jenkins (Moon- roku swoimi doświadczeniami, sta: mistrz i grupa 10-12 osób). ordynatorka sekcji. które były u nas konsultowane przyznawana jest Krakowska Na- light) pokazywał na Off Came- wyzwaniami i sukcesami dzie- Nie na co dzień, szczególnie gdy Jest jeszcze jedna odnoga z Torino Film Lab, otrzymują groda Filmowa – jedna z najwyż- rze swój pierwszy film… Świetny liły się reżysersko-producenc- stawia się w tej branży pierwsze Off Camera Pro Industry – dofinansowania, są kierowane szych w świecie, bo wynosząca zespół programerów, operatyw- kie zespoły Ostatniej Rodziny, kroki, można w takich warunkach już za zamkniętymi drzwia- do realizacji i znajdują między- 100 tys. dolarów i dodatkowo – ny dyrektor festiwalu Szymon Sztuki kochania. Historii Michali- porozmawiać z Agnieszką Hol- mi: to konsultacje one-on- narodową dystrybucję. Takich grant na milion złotych ofero- Miszczak, spektakularna promo- ny Wisłockiej oraz powstających land, Emmą Tillinger Koskoff – -one – m.in. z ekspertami Tori- sygnałów dociera do nas coraz wany przez PISF na produkcję cja medialna, hojni sponsorzy – obecnie debiutów: Ataku paniki producentką Martina Scorsesego no Film Lab czy potencjalnymi więcej. Nie są to może jeszcze kolejnego filmu. Finansowy za- i jedyny chyba w tej chwili pro- i Zgody. Te dyskusje, jak i warsz- czy z Edwardem Miszczakiem... międzynarodowymi i polskimi spektakularne sukcesy, ale mam wrót głowy, kwoty, które w przy- blem organizatorów, jakim jest taty (scenariuszowe, montażowe „Bardzo ważny jest dla nas aspekt koproducentami. „Chociaż je- poczucie, że przyczyniamy się padku produkcji niskobudże- konieczność poszerzenia prze- oraz komunikacyjne), prowadzo- branżowego spotkania, chcemy steśmy jeszcze na bardzo wcze- do rozwoju naszego kina i po- towych mogą otworzyć twórcy strzeni projekcji filmowych. Bo ne były w na tyle naturalnej i ka- być platformą, na której młodzi snym etapie budowania mar- magamy debiutantom”. nowe ścieżki. te, które istnieją, pękają w szwach. meralnej atmosferze, w tak prak- adepci sztuki filmowej mogą ki branży przy Off Camerze, Podczas tegorocznej edycji tycznym tonie, że często usłyszeć otwarcie i bez ogródek poroz- mamy już pierwsze efekty” – Dagmara Fot. Damian Klamka/East News w Konkursie Głównym „Wyty- Jan P. Matuszyński Anita Skwara można było na nich rzeczy off mawiać z tymi, którzy są w tym zdradza Szymańska. – „Kra- Romanowska Fot. Michał Lichtański/Netia Off Camera

8 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 9 WYDARZENIA Millennium Docs Against Gravity Film Festival Na przekór grawitacji rganizowane przez Artura Liebharta 14. MDAGFF pozostał wierny hasłu święto kina dokumentalnego to nie- „Oderwij się!”, choć konfrontuje nas Opowtarzalna okazja do przyjrze- nia się sylwetkom niezwykłych z filmami, które zmuszają, by twardo bohaterów i palącym problemom współczesnego świata. stanąć na ziemi i przyjrzeć się problemom, Jeszcze kilka lat temu z łatwo- ścią można było pisać, że w czasie o których nie zdawaliśmy sobie sprawy. Planete+ Doc Film Festival (daw- na nazwa festiwalu) Warszawa przytłaczającym ich zagroże- rego nie oglądamy w filmach i prezentowego na MDAGFF fil- stała się światową stolicą filmu niem. Ich walka o zachowanie przyrodniczych”. mu Kiedy ten wiatr ustanie Anie- dokumentalnego. Dziś, goszczo- człowieczeństwa zmusza nas do li Gabryel. Opowieści, która jak ny w pięciu miastach (w tym ro- postawienia pytania o granice Sekcja polska w soczewce skupia rozległe doku dołączył Lublin), festiwal jest poświęcenia siebie dla innych Polskie filmy i koprodukcje non- świadczenia, żyjących pod pre- niewątpliwie imprezą o ogólno- oraz zaangażowania w konflik- -fiction stanowią poważny trzon sją politycznego reżimu, krym- polskim zasięgu. Tegoroczna edy- ty, które zdają się nas nie doty- MDAGFF. W tym roku ich repre- skich rodzin. Z krótkich metraży Laureaci 14. Festiwalu Filmowego cja zapoznała widzów nie tylko czyć”. Wyróżnione zostały dwa zentację stanowiło 12 obrazów. można było zobaczyć wielokrot- Millennium Docs Against Gravity z filmowymi nowościami, ale filmy:Dobry listonosz Tonislawa Wśród nich tytuły docenione na nie nagradzaną Cipkę w reżyse- także technologicznymi trenda- Hristowa, „za tragikomiczny, licznych festiwalach, jak 21xNo- rii Renaty Gąsiorowskiej. Pozo- mi. Po raz pierwszy na festiwalu przepełniony wnikliwą obser- wy Jork Piotra Stasika. Reżyser stałe filmy były festiwalowymi to ujmująca historia człowieka, Leszka Gnoińskiego. Pierwszy Nagrodę przyznało jury w skła- „za niezwykle pokazanie odwagi w Polsce na taką skalę odbyły się wacją obraz niewielkiej, roz- został nagrodzony w konkursie premierami. który zaryzykował i rzucił stu- z dokumentów opowiada o za- dzie: Leszek Drogosz, Justyna skazanego w pokazowym proce- projekcje filmów dokumental- padającej się wspólnoty, który Fiction/Non-Fiction (dla filmów dia plastyczne, aby spełnić swo- łożonym przez sześciu muzyków Kościńska i Nina Józefina Bąk. sie ukraińskiego reżysera Senco- nych w technologii VR. staje się przejmującą metaforą z pogranicza filmu dokumental- O ludziach... je prawdziwe marzenie: grać na klubie. Pokazuje szeroką, dwulet- „Film kompleksowo mierzy się wa, który we własnym procesie uniwersalnych problemów eu- nego i fabuły) „za uchwycenie Czytelnicy „Co Jest Grane 24” za- saksofonie. O nieco zapomnia- nią działalność DOMu: od kon- z globalnymi problemami kli- obnaża brak niezależności rosyj- Zwycięzcy ropejskich” oraz Safari nie raz tętna współczesnej metropolii decydowali o przyznaniu nagro- nym artyście opowiedział ko- certów przez imprezy didżejskie, matycznymi z zaangażowaniem, skiego sądu. Film pokazuje cenę, Nagrody w Konkursie Głów- budzącego kontrowersje stałe- poprzez niezwykłe sportreto- dy filmowi Happy Olo – pogodna lejny polski tytuł – Nadal wra- aż po targi staroci. Jest to również ale bez zacietrzewienia. Mówi jaką płaci on sam i jego rodzina, nym przyznało jury w skła- go bywalca w programie festi- wanie skrawków życia jej miesz- ballada o Olku Dobie Krzysztofa cam. Portret Ryszarda Krynickiego portret czterdziestoletnich arty- prawdę o uwikłaniu naszego kra- ale i budującą solidarność okaza- dzie: Agnieszka Traczewska, walu Ulricha Seidla. Film ten kańców”. O werdykcie w konkur- Pawła Bogocza i Marcina Macu- autorstwa znanego z operator- stów, którzy próbują godzić za- ju i jego elit politycznych w etos ną mu w Rosji, na Ukrainie i na Mariusz Grzegorzek oraz Jan został doceniony „za perfekcję sie zadecydowali jurorzy: Marta ka. To dokumentalny film drogi, skich dokonań Adama Sikory. wód muzyka z dorosłym i odpo- górnictwa, jako ważnej gałęzi go- całym świecie”. P. Matuszyński. Grand Prix warsztatową reżysera w uka- Minorowicz, Syllas Tzoumer- przedstawiający sylwetkę Alek- Dokumentalny obraz poświęco- wiedzialnym życiem. Fugazi by- spodarki narodowej. Pokazuje zdobył film Ostatni w Aleppo zaniu próżności i ignorancji kas i Tomasz Wasilewski. Cztery sandra Doby, wyczynowca, który ny jest jednemu z najwybitniej- ło zaś centrum wszechświata dla też drogi wyjścia – z honorem, Nie ujmiesz w reżyserii Ferasa Fayyada. Ju- oraz za bezkompromisowość osobiste historie stanowią trzon w wieku 67 lat przepłynął samot- szych współczesnych polskich ludzi chcących zmieniać rzeczy- dla wszystkich. Nie aspiruje do świata w dłoni ry zwróciło uwagę, że to kino, w przedstawieniu świata, któ- nagrodzonego w Amsterdamie nie Atlantyk kajakiem. poetów. Przypomina życiorys wistość i oglądać świat z nowej formy wykładu naukowego, ale W przypadku MDAFF próba które na przekór zalewowi info- Jedni pokonują Atlantyk, in- Krynickiego: związek z poko- perspektywy. To tutaj Kuba Wo- od naukowych argumentów nie stworzenia jakiejkolwiek syntezy, tainmentu, odzwierciedla real- ni – jak Jeph Jermana – wsłuchu- leniem Nowej Fali, przyjaźń ze jewódzki uczył się robić wywia- ucieka” – czytamy w uzasadnie- czy znalezienia wspólnego mia- ne problemy świata: „Kino daje ją się w szmer płynącego stru- Stanisławem Barańczakiem, dzia- dy, Grzegorz Miecugow i Jurek niu jury. nownika w bogatym programie, możliwość pokazania głębsze- mienia. O tym właśnie opowiada łalność opozycyjną i represje, ja- Owsiak prowadzili konferansjer- Na MDAGFF zobaczyć moż- jest niemożliwa i razi banalizu- go i bardziej złożonego obrazu film Jak zniszczyć wehikuł czasu kie spotykały pisarza w PRL-u. kę, a Tadeusz Nalepa i Czesław na było również dwie mniejszo- jącym zawężeniem. To jak pró- rzeczywistości niż setki medial- Jacka Piotra Bławuta – o praw- Niemen przychodzili na koncerty. ściowe koprodukcje z polskim bować objąć świat w dłoniach. nych newsów. Film, który nas dziwej pasji, dzięki której w tym, O miejscach... Warto również zwrócić uwagę udziałem, estońsko-czesko-polski Jedno jest pewne, 14. MDAGFF najbardziej dotknął, pokazuje co zwyczajne, można odkryć coś Podczas tegorocznego MDAGFF na nagrodzony Green Warsaw Proces. Federacja rosyjska vs Oleg ponownie zadziałał na przekór nie tylko wielki dramat w po- niezwykłego. Pasja to również nie można było przejść obojęt- Award Punkt krytyczny. Ener- Sencow Askolda Kurova oraz pol- grawitacji i otworzył przed na- zornie odległej części świata, siła napędowa życia Mikoła- nie obok dwóch dokumentów gia OdNowa Łukasza Bluszcza – sko-rosyjskie Przekonania Tatia- mi nowy kosmos filmowych do- ale przede wszystkim ludzi, ja Trzaski, o którym opowiada o niebywałych miejscach: DOM/ pierwszy polski pełnometrażowy ny Christovej. Pierwszy z filmów świadczeń. którzy przyjmują bohaterską Ostatni w Aleppo, Ucho wewnętrzne Adama Uliasza Łódź Piotra Szczepańskiego i Fu- dokument na temat zmian kli- otrzymał wyróżnienie w Kon-

Fot. Materiały prasowe/Millennium Docs Against Gravity postawę zamiast uciekać przed reż. Feras Fayyad i Magdaleny Gubały. Obraz ten gazi – Centrum Wszechświata matu i rewolucji energetycznej. kursie Amensty International Beata Poprawa Fot. Bartosz Mrozowski

10 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 11 WYDARZENIA FESTIWAL FILMÓW- -SPOTKAŃ NIEZWYKŁYCH

rzełom kwietnia i maja Macieja Żaka, Szczęście świata mi kinomanami, którzy chęt- cego wywiadu dziesięcioletniej stał się ostatnio popu- Michała Rosy, Ostatnią Rodzi- nie uczestniczyli w seansach. „reporterce”, czy Mariana Dzię- larnym terminem nę Jan P. Matuszyńskiego, czy Filmowców urzekła zwłaszcza dziela odpowiadającego na py- organizowania festi- głośne produkcje zagraniczne, prof. Magdalena Fikus – wybit- tania „ekipy telewizyjnej” zło- Pwali i przeglądów filmowych m.in. Milczenie Martina Scorse- na genetyk. Spotkanie zatytuło- żonej z dwunastolatków. Swój w Polsce. Kto chciał połączyć sego, Klienta Asghara Farhadie- wane „Pani Inżynier od życia” plener mieli również zaproszeni kinowe ucztowanie z leniwym go, Patersona Jima Jarmuscha, było prawdziwą przygodą inte- na festiwal studenci dzienni- upływem czasu w pięknych oko- Moonlight Barry’ego Jenkinsa. lektualną, daleko wykraczającą karstwa z Uniwersytetu War- licznościach przyrody i archi- Oprócz tego w repertuarze było poza biochemię w rejony filo- szawskiego, którzy codziennie tektury, najlepiej zrobił, wybie- kilka niezwykle ciekawych ro- zofii i etyki. Równie pasjonu- redagowali „Gazetę NieZwy- rając majówkę w Sandomierzu. dzimych dokumentów, animacje jący był wykład prof. Jerzego kłą” oraz realizowali kolejne Odbywający się tutaj Festiwal dla najmłodszych z cyklu „Bajki Bralczyka „Niezwykłość w ję- odcinki Filmowej Kroniki Fe- Filmów-Spotkań Niezwykłych już po raz 14. udowodnił, jak Warsztaty wielkimi atutami w pędzącym „Szklany Ekran świecie mogą być kameral- Pilkingtona” ność, bezpośredniość, uważ- z Kasią ność w spotkaniu ze sztuką Adamik (druga (nie tylko filmową) i z jej twór- od lewej) cami. Ta „zwyczajność” oka- zała się wartością niezwykłą, którą podchwycili i docenili artyści, przywykli na co dzień do festiwalowych czerwonych dywanów. FFSN widoczny był w całym mieście, czerpiąc z jego urody ile się da, ale serce imprezy bi- Wystawa ło na rynku. Tutaj można było „Andrzej Wajda obejrzeć plenerową, podświe- 40/90” na rynku tlaną w nocy, wystawę „Andrzej w Sandomierzu Wajda 40/90”, w Galerii BWA zawisły znakomite plakaty do filmów Wajdy, tworząc ekspo- zycję „Od Pokolenia do Powido- ków”, a w kinie Starówka, ukry- i baśnie polskie” z poznańskie- zyku”, który też bardzo ożywił stiwalowej, wyświetlanej przed tym w kamienicy, odbywały się go Telewizyjnego Studia Filmów publiczność, uświadamiając pokazami w kinie. projekcje połączone ze spotka- Animowanych oraz najnowsze zawiłości polskiej mowy. niami z twórcami. Gościnne produkcje zrealizowane w ra- Edukacyjny aspekt festiwalu NieZwykli 2017 piwnice Hotelu Pod Ciżemką mach programów krótkome- to temat bliski sercu jego po- Festiwal w Sandomierzu co roku zapraszały na wieczorne spo- trażowych Studia Munka. To mysłodawczyni i dyrektor – ma swojego bohatera – Reżyse- tkania autorskie i towarzyskie pierwszy rok, kiedy nie tylko Katarzyny Kubackiej-Seweryn, ra NieZwykłego, a od kilku lat Niezwykłość pełnometrażowe fabuły mia- również Aktora NieZwykłego. biesiady, które często zamienia- która zawsze dba o program dla ły się w spontaniczne występy ły komplety na widowni, ale dzieci i młodzieży. Najmłodsi Pierwszym tytułem wyróżnio- artystyczne. na pniu sprzedawały się seanse brali udział w 9. warsztatach no tym razem Dorotę Kędzie- dokumentalne i pokazy filmów „Filmowe Ogrody Wyobraź- rzawską, która zasługuje na to Bliżej i dalej krótkich. ni”, słuchali książek czytanych miano jak mało kto. Jest praw- X Muzy FFSN to nie tylko projekcje przez artystów w Domu Długo- dziwą autorką kina, wraz z wybit- w zwyczajności Program kinowy pozwalał nad- i spotkania z twórcami. To tak- sza i uczestniczyli w 5. warsz- nym operatorem Arturem Rein- robić zaległości z ostatnich kil- że nie mniej interesujące wy- tatach filmowych i dziennikar- hartem konsekwentnie zmierza Festiwal w Sandomierzu zaprasza do rozmowy o kinie i nie ku miesięcy. Można było obej- kłady i dyskusje z wybitnymi skich „Szklany Ekran Pilking- wyznaczoną przez siebie drogą rzeć np. Amok Kasi Adamik, Po- naukowcami z różnych dzie- tona”. Nikogo nie dziwił widok twórczą. Jej filmy nagradzane Fot. Monika Wachowczyk tylko. Nagradza wielkich artystów, pozostając blisko ludzi. kot Agnieszki Holland, Konwój dzin, przy okazji wytrawny- Andrzeja Seweryna udzielają- były na największych festiwa- Fot. Michał Baranowski

12 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 13 WYDARZENIA W SANDOMIERZU Kino na Granicy

lach światowych, jak Cannes czy Wajda przedstawił mu Jarosława Dorota Berlin, wielokrotnie doceniano Iwaszkiewicza, według którego Kędzierzawska je na festiwalu w Gdyni, zdobyły opowiadań powstały później- – Reżyserka Cieszyn cieszy się kinem też Orły – Polskie Nagrody Fil- sze Brzezina i Panny z Wilka, NieZwykła mowe. Znakiem szczególnym z Koroną a w nich znakomite role aktora), styd się przyznać, twórczości Kędzierzawskiej jest Sandomierską we Wszystko na sprzedaż, Kra- nigdy nie byłem Przegląd Filmowy Kino na Granicy łączy to, co wyróżnia imprezę sando- jobrazie po bitwie, Weselu, Panu w Cieszynie. mierską, czyli uważność w spo- Tadeuszu czy Zemście. Pszoniak A w tym mie- sąsiednie narody i prezentuje prawdziwie tkaniu z człowiekiem, dostrze- zasłynął rolami w Piłacie i innych, Wście odbywały się przecież kie- żenie w rzeczach pozornie zwy- Dantonie, Korczaku czy Wielkim dyś Nowe Horyzonty, od jedena- wielokulturowy wachlarz filmów. czajnych – niezwykłych miejsc, Tygodniu. Seweryn natomiast stu lat organizuje się Wakacyjne postaci, emocji. Wiele swoich w Bez znieczulenia, Dyrygencie, Kadry, tam wreszcie od 1999 zy także w Czeskim Cieszynie, filmów, 5 koncertów i mnóstwo Allana Starskiego, Milana Lasicy obrazów reżyserka poświęciła Człowieku z żelaza, Dantonie, Pa- roku wiosenną porą rozgrywa a na szóstej pojawiły się tytuły wydarzeń towarzyszących” – i Karela Rodena, niezwykle inte- bohaterom dziecięcym, których nu Tadeuszu i Zemście. Nomino- się fascynujące Kino na Gra- polskie i węgierskie. „Liczba wyznają organizatorzy. resujące przeglądy: „Buntownicy wrażliwość rozumie, mądrze wane do Oscara arcydzieło Waj- nicy. W tym roku udało mi się pokazywanych filmów syste- Tegoroczne – 19. już – wyda- i chuligani”, „Emigranci i imi- i wnikliwie kreśląc na ekranie dy – Ziemia obiecana – otworzyło wpaść do Cieszyna na kilka dni, matycznie rosła, by w dwuna- nie cieszyńskiego przeglądu było granci” oraz „Fashionerzy i fa- ich sylwetki. Diabły, diabły, Wro- tym trzem niezwykłym artystom zatem przybyłem, zobaczyłem stej edycji w 2010 roku dojść do programowo wyjątkowo różno- shionistki”, a po zeszłorocznym ny, Nic, Jestem, Jutro będzie le- drogę do kina i teatru europej- i się zachwyciłem. okrągłej setki. I wtedy rozpoczę- rodne i bogate (solidnie przekro- przeglądzie twórczości łódzkiej piej – w tych wszystkich tytułach skiego. Świat zobaczył i docenił To przepiękne średniowiecz- ła się doceniana przez uczest- czono „okrągłą” setkę filmów). Szkoły Filmowej przyszedł czas odnajdziemy dzieci – odważne, ich talenty, oferując zagraniczne ne miasto, lokowane w 1220 ro- ników przeglądu stabilizacja: 6 Poza nowościami, nierzadko pre- na retrospektywę praskiej FAMU. smutne, radosne, przestraszone, propozycje w filmie i na scenie. ku, przepołowione Olzą na dwie dni, co najmniej 4 miejsca pro- mierowymi, kinematografii z obu Do Cieszyna przybyło liczne gro- samotne – zawsze przejmująco Aktorzy chętnie opowiadali części – polską i czeską – znałem jekcji w jednym, choć podwój- stron Olzy zaprezentowano m.in. no wspaniałych artystów, m.in. prawdziwe. Wielu twórców stro- o swej pracy artystycznej (Woj- głównie z ballad Jaromíra Noha- nym mieście, zawsze ponad 100 retrospektywy Karoliny Gruszki, Agnieszka Holland, Kasia Ada- ni od takich tematów i bohate- ciech Pszoniak z powodów za- vicy. Jego słynna „Těšinská” to mik, Kinga Dębska, Maria Ma- rów, od pracy z dziećmi, a Kę- wodowych nie mógł dojechać do swoisty przewodnik po tym fan- mona, Małgorzata Zajączkowska, dzierzawska mistrzowsko wcho- Sandomierza, ale przemówił do tastycznym mieście. Przechodząc Andrzej Chyra, Rafał Kapeliński, dzi w te światy, zawsze znajdu- uczestników festiwalu z ekranu), przez most na Olzie na czeską Maciej Pieprzyca, Adam Sikora, jąc fenomenalnych odtwórców a Kamienie Optymizmu zosta- stronę, przypomniała mi się jego Greg Zgliński. Przegląd otworzy- dla stworzonych przez siebie ról. kała tego momentu. Symbolicz- nie trudnym i pięknym życiu ły im wręczone przez Reżyser- piosenka poświęcona przyjacie- ły w cieszyńskim teatrze Zwie- Wręczenie nagrody Reżysera nie nagrodę przekazano na ręce wielkiej aktorki, przez nią sa- kę NieZwykłą i dyrektor festi- lowi, który mieszkał po drugiej rzęta Zglińskiego, a zakończył NieZwykłego – Korony Sando- Doroty Kędzierzawskiej. Był to mą wspominanym. walu podczas gali zamknięcia stronie rzeki. Zaczynała się od pokaz Butterfly Kisses Kapeliń- mierskiej, odbyło się na Zam- wzruszający moment, bowiem 14. edycji. słów: „Na drugim brzegu rzeki skiego. Na festiwalowej zaś sce- ku Królewskim, z zachowaniem Szaflarska zagrała w pełnome- Aktorzy Wajdy Na koniec wszyscy sobie ży- Olzy żyje Jacek / niewiele me- nie zagrali: Prago Union, Tabu, całej koronacyjno-festiwalowej trażowym debiucie reżyserki – Drugim wielkim nieobecnym czyli, by Festiwal Filmów-Spot- trów dzieli go ode mnie / więc Jakubik & Deriglasoff, Xanaxx, celebry, czyli z hołdami od in- Diabły, diabły, następnie w fil- w myślach uczestników festiwalu kań NieZwykłych pozostał bez- ślemy sobie choć pozdrowień Chiki liki tu-a. nych twórców, włodarzy miasta mie Pora umierać i wreszcie był Andrzej Wajda (Mistrz Nie- pretensjonalnym wydarzeniem, race / dwaj sojusznicy i dwie bli- „I wszystko płynie woda długie i tłumnie wypełniającej Salę Ry- okazała się fascynującą boha- Zwykły w Sandomierzu w 2011), które zbliża artystów do publicz- skie ziemie”. wieki / wciąż w jedną stronę ciek- cerską publiczności. „Koronację” terką pełnometrażowego do- który odszedł w październiku ności i sprawia, że przez kilka dni „Przegląd Filmowy Kino na nie sobie z górki / a my rzucamy uświetnił koncert Włodka Paw- kumentu Inny świat. Już za te ubiegłego roku. Oprócz wystaw czas upływa wolniej. Genius loci Granicy / Kino na Hranici zro- kaczkom na sam środek rzeki / lika – wybitnego, nagrodzonego dwa ostatnie tytuły należą się poświęconych twórczości wybit- Sandomierza działa na wszyst- dził się w środowisku Solidarno- chleb, który ma dwie jednako- Grammy za jazzowy album roku Kędzierzawskiej wszystkie na- nego reżysera, swoistym hołdem kich kojąco i optymistycznie, po- ści Polsko-Czesko-Słowackiej, we skórki” – tak kończy Noha- (w 2014), artysty, który jest au- grody. Za to, że udało jej się wobec jego pamięci było uho- zwalając skupić się na rozmowie z płynącej z serca potrzeby po- vica swą balladę „Jacek”. Już nie torem muzyki do kilku filmów stworzyć pierwszoplanową ro- norowanie tytułami Aktorów oraz spotkaniu z drugim czło- znawania kultury sąsiadów zza musimy rzucać kaczkom skórek tegorocznej „Królowej”. lę na miarę talentu i charyzmy NieZwykłych – „wielkiej trój- wiekiem. Wielkie festiwale i pre- rzeki” – wspominają organizato- z dwóch różnych stron rzeki, mo- W tym roku tytuł Aktora Danuty Szaflarskiej, gdyż kre- cy” z Ziemi obiecanej, czyli Da- stiżowe konkursy są wspaniałe rzy imprezy. Za ojca chrzestne- żemy się odwiedzać i wspólnie NieZwykłego oraz nagroda acja z Pory umierać, nagrodzo- niela Olbrychskiego, Wojciecha i potrzebne, ale równie ważne go przeglądu uchodzi Zbigniew ptactwo karmić. A przy okazji Kamienia Optymizmu (statu- na w Gdyni oraz Orłem, stała Pszoniaka i Andrzeja Seweryna. są festiwale kameralne, jak ten Janas. Podczas pierwszej edy- pokazać sąsiadom zza rzeki swoje etka ze świętokrzyskiego krze- się jej najbardziej rozpozna- Tych trzech niezrównanych arty- w Sandomierzu, które uświa- cji – w 1999 roku – zaprezento- filmy, pogadać o nich, i nie tyl- mienia pasiastego – unikatu walną rolą filmową obok tych stów należało do ulubionych ak- damiają, co tak naprawdę liczy wano w jednym kinie jedenaście ko o nich. I vice versa. To chyba w świecie) miały trafić do Da- najsłynniejszych z Zakazanych torów mistrza kina. Olbrychski się w życiu. czeskich filmów, trzecia edycja największa zasługa Kina na Gra- nuty Szaflarskiej. Niestety życie piosenek czy Skarbu. Natomiast zagrał m.in. w Popiołach (zajmu- przyniosła rozszerzenie na ki- nicy / Kina na Hranici. wypełniło inny scenariusz i ta dokumentalny Inny świat ocalił jąco wspominał kręcenie pew- Julia nematografię słowacką, podczas

Fot. Michał Baranowski wspaniała artystka nie docze- opowieść o nieprawdopodob- nej sceny w Sandomierzu, gdzie Michałowska czwartej zorganizowano poka- Jerzy Armata Fot. kinonagranicy.pl

14 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 15 WYDARZENIA Festiwal Filmu Filozoficznego Noc Muzeów

iorąc udział w insceni- zacji oraz specjalnych Iran coraz bliżej Polski pokazach filmowych przy ulicy Daniłowi- W „Kinie Retro” łówną bohaterką Bczowskiej, można było poczuć 11. Festiwalu Filmu Kino irańskie od lat gości na festiwalach atmosferę okupowanej sto- W sobotę 20 maja uczestnicy Nocy Muzeów Filozoficznego licy i wydarzeń sierpnia 1944 (8-10 maja w Kra- światowych i nie przestaje intrygować. roku. Wojskowe Przedsiębior- na Daniłowiczowskiej 18B mogli przenieść Gkowie) była kinematografia stwo Handlowe (WPH) otwo- Iranu, kraju tyleż dla Polaków rzyło podwoje historycznego się do czasów powstańczej Warszawy. egzotycznego, co coraz bardziej budynku Banku Polskiego, pociągającego. Z jednej strony którego mury były świadkiem Banku powierzono rozpraco- historii w formie audiobooka. Niedziela oraz, zrealizowanym głośno o nim choćby za sprawą losów powstańczych. wanie tras przejazdu furgonu z Dzięki współpracy z Filmo- podczas okupacji Warszawy we drugiego Oscara dla Asghara Realistyczna sceneria i insce- pieniędzmi i wielkości przesyłki. teką Narodową w Studiu Bank wrześniu 1939 roku, przez ame- Farhadiego, z drugiej intryguje, nizacje życia okupowanej War- W jej wyniku uprowadzono sa- powstało „Kino Retro”, którego rykańskiego dziennikarza Juliena zachęcając do przyjazdu, odkąd szawy, dźwięki piosenek i zaba- mochód bankowy z pieniędzmi program wzbogacono pokaza- Bryana, dokumencie Oblężenie Polska została wpisana na listę wy uliczne stanowiły oprawę dla o wartości prawie 106 milionów mi unikatowych materiałów fil- (1940). Dodatkowo, udostępnio- krajów, których obywatele mogą ekspozycji wyjątkowych, często okupacyjnych złotych. Jej krypto- mowych udostępnionych przez no Polskie Kroniki Filmowe re- otrzymać wizę bezpośrednio na osobistych pamiątek, dokumen- nim wywodzi się od potocznego Filmotekę Narodową i Repozy- alizowane przez Polską Agencję lotnisku w Iranie. Ciekawość tów i fotografii pochodzących z określenia banknotów o nomi- torium Cyfrowe Filmoteki Naro- Telegraficzną, niemieckie kroniki zaspokajaliśmy przez trzy festi- okresu wojny, w tym powsta- nale 500 złotych emitowanych dowej. W zabytkowej przestrze- wojenne (Die Deutsche Wochen- walowe dni, wypełnione sean- nia warszawskiego. O wszyst- podczas okupacji w Generalnym ni Banku Polskiego wyświetla- schau), które kręcono na terenie sami filmów krótkometrażo- ko zadbała Grupa Historyczna Gubernatorstwie – tzw. „górali”. no obrazy prezentujące piękno Generalnego Gubernatorstwa wych. Ich twórcy odkrywali „Zgrupowanie Radosław”, któ- O szczegółach akcji „Góral” opo- przedwojennej Warszawy, życie oraz Kronikę oblężonej Warszawy. przed nami kondycję Irańczy- ra odtworzyła klimat tętniącego wiadał Jacek Rozenek – aktor, okupowanego miasta oraz re- Uczestnicy mogli również wcie- ków i ich aktualne problemy. życiem podwórza kamienicy w varsavianista i współzałożyciel alia zniszczonej stolicy m.in. we lić się w bohaterów okupowanej „Odkryciem dla widzów było na okupowanym mieście. Miłośnicy Fundacji Virtuti Artis, który, spe- fragmentach Zakazanych Piose- stolicy i uwiecznić tę chwilę na pewno to, że i dla Irańczyków, mundurów mieli szansę obejrzeć cjalnie dla odwiedzających wy- nek (1946) Leonarda Buczkow- pamiątkowej fotografii, stylizo- i dla Polaków ważne są równie unikalne umundurowanie i wy- stawę przy Daniłowiczowskiej, w skiego i Cafe pod Minogą (1959) wanej na zdjęcie z epoki. mocno: rodzina, honor i posza- posażenie powstańców. oparciu o materiały historyczne, Bronisława Broka, w reporta- nowanie tradycji, a mówiąc już Warto wspomnieć, że pod- nagrał opowieść o tej brawurowej żu z 1938 roku pt. Warszawska Albert Kiciński zupełnie bez zadęcia, że łączą czas letnich dni 1944 roku uli- nas podobne problemy, ogra- w którym nadal twórczość arty- zawsze procesem indywidual- tożsamości. Jedni film odebrali ce Daniłowiczowska i Bielańska, niczenia i radości” – mówiła styczna jest prześwietlana przez nym, nigdy grupowym. Zapa- jako komentarz do imigrantów, gdzie mieszczą się zabudowania Sylwia Szczepańska-Horoszko, cenzurę. Stwierdziłyśmy, że tylko miętajmy nazwisko tego reży- inni jako wypowiedź o Kurdach, Banku Polskiego, były ważnym która razem z Marzeną Dudziu- osoba z wewnątrz będzie w stanie sera, rozpoznanego już choćby narodzie pozbawionym państwa, punktem oporu. Znajdował się k-Koluch przewodzi festiwa- dokonać merytorycznej oraz ar- na MFF w Transylwanii, gdzie ale pielęgnującym własną trady- tutaj, zainscenizowany w pod- lowi. Wspólnie rokrocznie sta- tystycznej selekcji obrazów, zgod- w 2014 otrzymał specjalne wyróż- cję i kulturę. „Niektóre z podej- ziemiach, powstańczy szpital. rają się popularyzować w Polsce nie z profilem naszej imprezy” – nienie za poprzedni obraz Paat. mowanych w filmach prezento- Zwiedzający zobaczyli również kinematografie oraz filozofie odpowiada Dudziuk-Koluch na Jestem przekonany, że za kilka wanych na festiwalu tematów punkt łączności, rusznikarnię, Bliskiego i Dalekiego Wschodu. pytanie o to, w jaki sposób Ahma- lat będzie o nim tak samo gło- mogą być dla nas niezrozumia- kuchnię polową oraz baryka- W tym roku połączyły siły di został kuratorem tegorocznej śno, jak o Asgharze Farhadim łe, ale to chyba tylko lepiej, bo dy powstańcze. A po podwórzu z Ashkanem Ahmadim, irańskim edycji festiwalu. W programie czy Abbasie Kiarostamim, któ- stanowi punkt wyjścia do roz- przechadzali się Niemcy, przed- Kurdem, reżyserem, a w prze- znalazło się miejsce dla uniwer- rych charakteryzuje podobna mowy, pozwala otworzyć się na wojenni przekupnie i panie w szłości studentem łódzkiej Szko- salnych historii, jak i tych, w któ- wrażliwość i ten sam rodzaj pa- nowe doświadczenia” – komen- strojach z epoki. ły Filmowej. „Całkiem niedaw- rych kontekst irańskiej rzeczywi- triotyzmu, objawiający się posza- tuje Szczepańska-Horoszko i za- W Banku Polskim, 12 sierp- no grupa irańskich niezależnych stości odgrywa ważną rolę. Spo- nowaniem do krajan i ojczyzny, powiada, że festiwal będzie kon- nia 1943 roku rozpoczęła się tzw. twórców, do których zalicza się śród pierwszych odnotować na- przy jednoczesnym krytycznym tynuował obraną drogę i zgłębiał akcja „Góral” nazywana także Ahmadi, zawiązała stowarzysze- leży rewelacyjny Lay My Bed in na nich spojrzeniu. wzajemne oddziaływanie kina „Akcją na 100 milionów”. Choć nie wspierające realizację nowych the Room Amira Toudeh-Roosty, Tak samo zresztą jak u Ahma- i filozofii, w których najważniej- faktycznie przeprowadzona by- krótkometrażowych produkcji w którym reżyser zaledwie w 15 diego, który pokazał w Krakowie sza jest ludzka myśl. ła kilkaset metrów od budynku, filmowych. Stowarzyszenie jest minut przekonująco (i przejmu- The Abandoned Faces, zaklętą to swój początek miała na jego Noc Muzeów na Fot. Materiały prasowe/Festiwal Filmu Filozoficznego (x2) niezależne ideowo od państwa, jąco) udowadnia, że żałoba jest w metaforę opowieść o szukaniu Artur Zaborski terenie. Polskim pracownikom Daniłowiczowskiej 18B Fot. Studio Bank

16 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 WYDARZENIA dyplomaci w Kulturze Kinokozetka Polski blockbuster Bez uczniów i mistrzów arunki, w jakich Korpus dyplomatyczny obejrzał Sztukę widzowie oglą- Pierwszym filmem na Kinokozetce dali film i dys- kochania. Historię Michaliny Wisłockiej, która kutowali o nim w kinie Kultura był rosyjski Uczeń Kiriłła Wbyły wyjątkowe. Widownia odniosła u nas wielki sukces frekwencyjny. została tak wydzielona, by wi- Sieriebriennikowa. dzowie siedzieli bliżej siebie, ajnowszy film Marii że nie ma nic do ukrycia, to jej wego i bogatego życia Michaliny prowadzący zaś rozmawia- wiedzenie: wierz, w co chcesz, Sadowskiej zoba- prywatne życie pełne było tajem- Wisłockiej. Życia, które mimo li z publicznością nie z „kate- ale nie narzucaj tego innym? czyło 1,786 mln nic. Ale zanim „Sztuka kochania” tego, że jej książkę czytali wszy- dry” sceny, a przechadzając się W dyskusji o Uczniu nie powin- widzów, co czyni podbiła rodzimy rynek wydawni- scy, nie było aż tak szeroko znane. przed pierwszym rzędem. Do- no w ogóle chodzić o religię, ani Ngo, jak dotąd, najchętniej oglą- czy i zrewolucjonizowała seksu- Jej »Sztuka kochania« sprzedała datkowe doświetlenie widow- o to, kto miał rację. Wnioskiem daną produkcją 2017 roku. alność PRL-u, jej autorka musiała się w kilku milionach egzempla- opowiadając o miejscach, gdzie ni odwracało kierunek uwagi, powinna być potrzeba rozmo- Po seansie, który odbył się 15 przejść długą drogę. Michalina rzy! Trzeba było pokazać postać obraz powstawał, wspominał zwykle skierowanej w stronę wy, nawet gdy mamy zupełnie maja w stołecznym kinie Kul- Wisłocka (w tej roli Magdale- Wisłockiej w taki sposób, by sta- o krajobrazie lubuskich Lub- sceny, rozluźniało sztywny po- inne poglądy”. tura ambasadorzy uczestni- na Boczarska) poświęciła lata na ła się interesująca nie tylko dla niewic. Wisłocka wielokrotnie dział na widzów i prelegentów. Organizowana przez SFP czyli w dyskusji z producentem przełamywanie konserwatywnej starszego pokolenia. Seanse mia- spędzała tam czas wolny. Zdję- W Kinokozetce to publiczność Kinokozetka to kolejne obok obrazu, Krzysztofem Terejem. obyczajowości i przepychanki ły bowiem przyciągnąć również cia realizowano w pałacyku przy niejako „prześwietla się” i jest pokazów „Filmoterapii z Sen- Lekarka, ginekolog i seksuolog z absurdalną cenzurą, która do- młodą widownię. Trudno było lubniewickiej plaży, gdzie lekarka prześwietlana, by móc zajrzeć sem” czy Konferencji Naukowej Michalina Wisłocka była m.in. patrywała się w „Sztuce kocha- też odnaleźć odpowiedniego re- prowadziła swoje konsultacje. Te- w głąb siebie i odkryć źródła „Filmowe Psycho-Tropy”, któ- autorką słynnej książki „Sztuka nia” szkodliwych i gorszących żysera. Chcieliśmy opowiedzieć rej opowiadał również o stołecz- własnych interpretacji. „Często ra odbyła się w kwietniu, waż- kochania”, która zapoczątkowała treści. Film Marii Sadowskiej to historię kobiety oczyma kobiety. nych miejscach, w których kręco- wychodzimy z kina i rozma- ne wydarzenie w kalendarzu w PRL-u otwarty dialog w spra- opowieść o powstawaniu książki Wybraliśmy więc Marię Sadow- no zdjęcia, jak choćby powojenny wiając w grupie osób wydaje kulturalnym, zwracające uwa- wach seksualności. Pierwszą oso- Michaliny Wisłockiej. ską, posiadającą wrażliwość, któ- Dom Partii w Warszawie (dzisiaj nam się, że byliśmy na zupeł- gę na atrakcyjne, poszerzające bą, która pisała i mówiła o przy- „Najtrudniejsza była praca nad rej szukaliśmy. To był świetny Centrum Bankowo-Finansowe). nie różnych filmach. Myślimy horyzonty myślowe przecięcie jemności kobiety, świadomym scenariuszem” – opowiadał Terej wybór” – opowiadał producent. Ambasador Argentyny, Patricia tak, bo właśnie tak jest! Poło- Armen Mekhakyan filmu i psychologii – filmote- macierzyństwie oraz antykon- na początku spotkania. „Stwo- Dyplomaci bardzo zaintereso- Beatriz Salas zwróciła uwagę, że wę filmu widzimy na ekranie, i Tomasz Raczek rapię. Trwająca ponad godzinę cepcji. I choć lubiła powtarzać, rzenie historii z niezwykle cieka- wali się lokacjami z filmu. Terej, w polskiej historii dużo jest szla- druga połowa wyświetla się rozmowa na temat Ucznia by- chetnych postaci, których losy w nas” – zauważył przed fil- ła uwrażliwiającym, wspólnym idealnie nadają się do zekranizo- mem Tomasz Raczek. Prowa- malnych zasad moralnych na zgoda na przedstawioną w fil- przeżywaniem filmu, punktem Magdalena Boczarska wania. Zresztą sama uważa Po- dzący mówił również o specy- społeczności szkolnej i przede mie patologiczną sytuację i aż wyjścia do refleksji nad posta- i Eryk Lubos w filmie laków za wspaniały naród. „Wi- ficznej sytuacji widza kinowe- wszystkim na próbującej my- nadto widoczny w działaniach wami i wyborami. „Zastana- Sztuka kochania. działam Bogów, i podobnie jak go: „Mnóstwo może wyniknąć śleć racjonalnie, niegodzącej pozostałych bohaterów kon- wiam się, co moglibyśmy zro- Historia Michaliny w tamtym filmie, Sztuka kocha- z uświadomienia sobie, co nam się na religijny fundamentalizm formizm. Niektórzy zauważali bić, jak zareagować, gdybyśmy Wisłockiej, reż. Maria Sadowska nia skupia się na osobie, która jest umknęło. To, co nienazwane, w murach szkoły, nauczycielce w fanatyzmie tytułowego ucznia sytuację przedstawioną w filmie pionierem”. Zauważyła również, niezwerbalizowane zostaje biologii Elenie (Wiktoria Isako- wyraz rozpaczliwego poszu- spotkali w życiu. Ideą Kinoko- że jest to jedyny z nowych obra- wypowiedziane przez innych wa). Do niecodziennych żądań kiwania struktury w niestabil- zetki jest porzucenie wygodne- zów, który docenia walory nasze- oglądających i pozwala nam nastolatka (np. zakazu skąpych nym współczesnym świecie, in- go przeświadczenia, złudnego go kraju: „Polska w tym filmie lepiej zrozumieć samych sie- strojów kąpielowych na szkol- ni tragiczną w skutkach próbę spokoju, że to, co na ekranie wygląda pięknie. To jest pierw- bie. W pozornie przypadkowej nej pływalni) szybko przychyla skanalizowania osamotnienia mnie nie dotyczy” – powiedział, sza polska produkcja, a oglądam i anonimowej sytuacji można się potulne ciało pedagogicz- i trudnych emocji. Współpro- kończąc debatę Tomasz Raczek. ich ostatnio dużo, która pokazu- powiedzieć więcej”. ne, które w sporze nauczyciel- wadzący Kinokozetkę psycholog Mocny film i mocna, angażują- je wiele miejsc w inny, ciekawszy Pokazywany premierowo ki z uczniem podejrzanie łatwo Armen Mekhakyan zauważał, ca dyskusja na dobry początek sposób. Nawet budynki w tym Uczeń to oryginalne i budzące przyjmuje stronę młodociane- że fanatyzm ma swoją drugą wartościowego cyklu. Kolejna filmie prezentują się pogodniej. silne emocje widzów studium go fanatyka. stronę: „Nauczycielka chcia- sesja Kinokozetki za miesiąc, Według mnie to bardzo dobra fanatyzmu. Tytułowy uczeń Tomasz Raczek pytał wi- ła przejrzeć fanatyzm ucznia, taka terapia przyda się każde- promocja Polski” – mówiła Salas. (Petr Skworcow) agresywnie dzów o to, jakie postawy zaję- ale tylko po to, by udowodnić mu kinomaniakowi. stara się wymóc uległość wobec liby w podobnym sporze. Z wie- przeciwnikowi, że nie ma racji. Fot. Materiały prasowe/Next Film, Jarosław Sosiński/Next Film Albert Kiciński głoszonych przez siebie ekstre- lu wypowiedzi biła silna nie- Może rozwiązaniem byłoby po- Krystian Buczek Fot. Borys Skrzyński/SFP

18 MAGAZYNMAGAZYN FILMOWYFILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 19 Festiwal „Młodzi i Film” Koszalin zaprasza! 36. edycja Koszalińskiego Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” potrwa od 19 do 24 czerwca. To będzie najpełniejszy przegląd dokonań najmłodszych twórców kina w Polsce. Pokazy odbędą się w ramach Konkursu Pełnometrażowych Debiutów Fabularnych i Konkursu Krótkometrażowych Debiutów Filmowych. Na czele składów jury stanęli: Tomasz Wasilewski (długi metraż) i Jacek Borcuch (krótki metraż). Ale „Młodzi i Film” to nie tylko seanse, lecz także program warsztatów, debat, dyskusji i spotkań: odbędzie się m.in. wykład o prawie autorskim, spotkanie z selekcjonerkami Sundance, warsztaty operatorskie Arka Tomiaka, panel dyskusyjny przygotowany przez Szkołę Wajdy i debata literatura a kino gatunkowe. Do tego retrospektywa, filmy dokumentalne, najlepsze debiuty zagraniczne i koncerty. Wszystko za darmo. Anna Serdiukow Fot. Kuba Kiljan-Kuźnia Zdjęć/„Młodzi i Film”

MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 21 Festiwal „Młodzi i Film” NIE LĘKAJCIE SIĘ I KRĘĆCIE PO SWOJEMU

zy młodzi filmow- L.M.: Zmienia się mechanizm Co odróżnia imprezę „Mło- Jakie wyjątkowe wydarzenia sze debaty, które pamiętam, cy w swoich de- Rozmowa z Januszem Kijowskim, pisania scenariuszy. Najczęst- dzi i Film” od innych pol- planujecie w tym roku? były ostrzejsze, bardziej emo- biutach powinni szy do tej pory schemat – skich festiwali? L.M.: Zorganizujemy dyskusję cjonalne, nie tak grzeczne. Nie zaczynać od opo- dyrektorem programowym i Liwią Mądzik jestem twórcą kina autorskiego J.K.: W Koszalinie autorzy fil- o kinie gatunkowym w kon- wspominając już o tych legen- Cwiadania o sobie? i sam napiszę tekst – powoli mów są najodważniejsi. Potem tekście literatury. W rozmowie darnych sprzed kilkudziesięciu Janusz Kijowski: To początek wicedyrektorem programowym odchodzi. wpadają w szpony komer- wezmą udział zarówno reży- lat, kiedy to ponoć atmosfera wszystkiego. Trzeba opowie- serzy, jak i pisarze. To grupy, była tak gorąca, że w ruch szły dzieć swoją historię w litera- które bardzo się potrzebują, wędzone ryby. turze czy filmie. Kiedy kręci- a wciąż za rzadko przenikają. łem debiutancki Indeks, nie Przyjadą do nas, na zapro- Czy na przestrzeni lat wyobrażałem sobie, aby nie szenie Studia Munka, dwie dostrzegacie zmiany w pol- opowiedzieć o doświadczeniu selekcjonerki Sundance Film skim młodym kinie? marca 1968 roku. To było naj- Festival: Kim Yutani i Dilcia J.K.: Każdego roku widzę, że ważniejsze wydarzenie, które Barrera. Bardzo cieszą się na Konkurs Krótkometrażowych naznaczyło mój dalszy los oby- spotkanie z gośćmi festiwalu Debiutów Filmowych jest nie- watelski. Potem można wyjść i obejrzenie najciekawszych zwykle ciekawy. Jest w nim poza swój krąg. polskich debiutów. Ogromnie więcej szczerości i błędów interesująco zapowiada się ist- warsztatowych, które są wzru- Gdzie szukać tematów na niejąca od trzech lat pozakon- szające, bo nie wywodzą się pierwsze filmy? kursowa sekcja „Na dłuższą z kalkulacji i presji pieniędzy, J.K.: Jest takie stare przysłowie: metę”, w ramach której poka- ale z chęci realizacji marzeń Obyś żył w ciekawych czasach. żemy Komunię Anny Zamec- młodych twórców. Ostat- U nas przez ostatnie dwa- kiej, Ikonę Wojciecha Kasper- nie lata pokazują, że nie tylko dzieścia lat było nudno, dla- skiego, Beksińskich. Album dokumenty, ale przede wszyst- tego powstawały w większości wideofoniczny Marcina Bor- kim fabuły przodują. Okazało filmy wydumane. Teraz rze- chardta oraz Obcego na mojej się, że „Młodzi i Film”, jak bał- czywistość wróciła do norm kanapie Grzegorza Brzozow- tycka fala, niesie filmy. Jeżeli z PRL-u. Moje pokolenie nie skiego. są nagradzane u nas, to potem miało problemów z tematami, dostają wyróżnienia na innych bo wszystko działo się wokół. W Koszalinie szczególnie imprezach. Absurd goniący absurd był tak liczy się jednak rozmowa L.M.: W wielkim skrócie: inspirujący, że wystarczyło go Liwia Mądzik Janusz Kijowski z widzami po seansach – fabuły kurczą się metrażowo, ciekawie opisać i sfotografo- „Szczerość za szczerość”. dokumenty wydłużają, a ani- wać. Polskie kino już w roku J.K.: Najśmieszniejsze jest to, macje są w tym roku najlep- ubiegłym zaczęło odzwiercie- dzana Ostatnia Rodzina Ja n a P. lone kino, które Mistrz zrealizo- z pisarzami. Film w odróżnie- J.K.: W tradycji europejskiej cji, recenzentów i mądrali że te spotkania były wymy- sze. Krótki metraż ma za sobą dlać rzeczywistość. Ten czas Matuszyńskiego czy transga- wał z młodzieńczym duchem. niu od literatury jest sztuką istnieje nadal mit kina autor- osaczających ich i piłujących ślone w czasach, gdy panowała kilka tematów wiodących – był przyniósł dużo ciekawszą falę tunkowe Wszystkie nieprze- zbiorową, tzn. szereg osób skiego. Staraliśmy się robić pazurki. U nas liczy się bez- cenzura. Dyskusje „Szczerość kryzys męskiego wieku śred- dokumentów i fabuł, które spane noce Michała Marczaka. W latach 70., jako szef Koła musi się spotkać w odpowied- filmy profesjonalne, gatun- kompromisowość i świeżość za szczerość” to zaproszenie do niego, później traumatyczne zaczynają opisywać kraj surre- Z festiwalowych premier poka- Młodych SFP, organizował nim momencie, aby powstało kowe, ale to, co najlepiej spojrzenia na rzeczywistość. rozmowy. Wezwanie do szcze- relacje z rodzicami, teraz zwra- alistyczny. żemy m.in. surrealny ope- pan w Stodole spotkania coś wartościowego. Polski wychodziło Europejczykom, Na szczęście są twórcy nie- rości jest hasłem obowiązują- camy się w stronę miłości, czę- rowy musical Karoliny Breguły młodych filmowców i litera- film zawsze chorował na defi- w odróżnieniu od Ameryka- ustraszeni do późnej starości, cym nie tylko w czasie spotkań sto bolesnej. Zatem jakie tytuły znajdą Wieża oraz kolejną pełnome- tów. Teraz podobny pomysł cyt sensownych scenariuszy. nów, to dzieła autorskie, jak ale ten odsetek z sezonu na po filmach, ale też w czasie J.K.: Nie boję się o młodych się w Konkursie Pełnome- trażową produkcję Szkoły Fil- zainicjowało Studio Munka. To wynika z naszego charak- np. Nowej Fali francuskiej sezon maleje. „Młodzi i Film” selekcji tytułów czy podczas twórców, bo czasy są tak cie- trażowych Debiutów Fabu- mowej w Łodzi – Kosmos Mar- J.K.: Cieszę się, że takie spotka- teru narodowego. Jesteśmy czy kina moralnego niepo- to festiwal dodający ducha rozmów z jurorami. kawe, że wymuszają ustosun- larnych? cina Kamińskiego. Planujemy nia wracają, bo to jest rudy- niechlujni, nie koordynujemy koju. To dwie nitki świato- odwagi młodym twórcom. L.M.: Aczkolwiek, obserwując kowanie się artysty do świata. Liwia Mądzik: Bardzo róż- retrospektywę filmów Andrzeja mentarny pomysł. Film nie naszych działań. Na szczęście wego kina, które będą się ze Mówimy: „Nie lękaj się i kręć „Szczerość za szczerość” już od Nie można być letnim, robić norodne, m.in. dojrzały, Wajdy – festiwal otworzymy może powstać bez dobrego sce- pojawiają się takie inicjatywy, sobą krzyżowały. I dobrze, po swojemu”. W ostatnich jedenastu lat, muszę przyznać, filmów dla zabawy formą albo przejmująco łączący delikat- Przekładańcem z Bogumiłem nariusza. Pamiętam nasze roz- jak np. Studio Munka czy bo twórcy są w stu procen- latach nagrodziliśmy filmy że charakter dyskusji zmienił dla cytatu filmowego. Trzeba ność z brutalnością Butterfly Kobielą i Jerzym Zelnikiem. mowy w Stodole. warsztaty na naszym festiwalu. tach autorami filmu, ale jak nowatorskie, jak np. Heniek się. Zajadli krytycy korzystają powiedzieć, co się myśli Kisses Rafaela Kapelińskiego, W kolejnych dniach odbędą W Koszalinie ogromną wagę powiedziała Liwia, coraz wię- Elizy Kowalewskiej i Grze- z anonimowości w internecie, i czuje. wzbudzający skrajne opinie się projekcje takich tytułów, jak Co z nich wynikało? przywiązujemy do jakości sce- cej z nich chce opierać swoje gorza Madeja, Noc Walpurgi a rozmowy przeprowadzane i emocje Plac zabaw Barto- Niewinni czarodzieje, Wszystko J.K.: Myślę, że najważniejsze nariuszy. Organizujemy semi- produkcje na solidnym mate- Marcina Bortkiewicza czy bezpośrednio stały się jakby Rozmawiał Marcin Fot. Robert Jaworski/Centrum Kultury 105 w Koszalinie Fot. Robert Fot. Jarek Sypniewski sza M. Kowalskiego, nagra- na sprzedaż czy Danton. To sza- było nawiązanie kontaktów naria i wykłady scenariuszowe. riale literackim. Baby Bump Kuby Czekaja. bardziej „bezpieczne”. Pierw- Radomski

22 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 23 Festiwal „Młodzi i Film”

aktywnością internetową. wzorem filmów rumuńskiej Właśnie w przestrzeni wirtu- nowej fali – potrafiłyby zbu- alnej odbędzie się także część dować wielką metaforę na spotkań z twórcami. podstawie historii przeczyta- Najważniejsze są filmy nej w gazetowym artykule albo Jaka przyszłość czeka młode internetowym newsie. Co jeszcze podoba ci się i Hardkor Disko, a kilka polskie kino w ciągu naj- Rozmowa z Pawłem Strojkiem, dyrektorem Koszalińskiego w polskich filmach reali- ważnych nagród zdobyło bliższych kilku lat? Jak na koniec zachęcił- zowanych przez młodych także Baby Bump. Czy Jestem optymistą, bo widzę, byś naszych czytelni- Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” twórców? można na tej podstawie że jest ono na dobrej dro- ków do spędzenia okresu Jeszcze jakąś dekadę temu uznać, że młode polskie dze do wyeliminowania kilku pomiędzy 19 a 24 czerwca Mówisz o hygge, a tymcza- polscy filmowcy wpisywali kino staje się coraz odważ- mankamentów. Od dłuższego w Koszalinie? sem wizytówkę festiwalu od się w tendencję opowiadania niejsze myślowo i formal- czasu mówi się, że bolączką Na festiwalu najważniejsze jest lat stanowią słynące z gorą- historii smutnych i przygnę- nie? wielu naszych filmów są kiep- oglądanie filmów. W tym roku cej atmosfery i bezkompro- biających. Od jakiegoś czasu Jak najbardziej. W jakimś sen- skie scenariusze, a tymczasem zgłoszono na „MiF” ponad misowych sądów dyskusje widać chęć przełamania tych sie reżyserzy nie mają zresztą przeczytałem ostatnio kilka 200 tytułów. Oczywiście, nie w cyklu „Szczerość za szcze- schematów, dostrzeżenia innego wyjścia, bo tego żądają znakomitych tekstów napisa- możemy pokazać ich wszyst- rość”. światełka w tunelu. Przykład od nich młodzi widzowie, któ- nych przez młodych autorów. kich, ale dyrektor programowy Jedno nie wyklucza drugiego. takiego podejścia przyno- rzy wykazują dystans wobec Wierzę, że na ich podstawie Janusz Kijowski i wicedyrektor Ostre spory są jak najbar- szą choćby rewelacyjne Więzi konwencjonalnych narracji powstaną wkrótce naprawdę Liwia Mądzik dołożyli wszel- dziej w porządku, jeśli dys- Zofii Kowalewskiej, czyli film i są coraz bardziej zanurzeni wartościowe dzieła. kich starań, by stworzyć jak kusja toczy się w oparciu pogodny, a jednocześnie daleki w świecie nowych technolo- najbardziej reprezentatywną o argumenty. Nasza widow- od ckliwości. gii i rzeczywistości wirtualnej. Czego natomiast wciąż ci panoramę młodego polskiego nia, składająca się głównie Trzeba iść z duchem czasu. brakuje w filmach młodych kina ostatnich miesięcy. z młodzieży, która jest dobrze W ostatnich latach w Kosza- W tym roku zaprosiliśmy do twórców? wykształcona i obyta w świe- linie triumfowały takie Koszalina gości związanych Marzyłoby mi się więcej opo- Rozmawiał Piotr cie, na szczęście doskonale to tytuły, jak Polskie gówno z blogosferą i szeroko pojętą wieści o „tu i teraz”, które – Czerkawski rozumie. To bardzo ważne, aby Koszalin stał się miejscem spotkań przedstawicieli różnych szkół i środowisk związanych z kinem. Wiem o sytuacjach, w których młody Paweł Strojek twórca przyjechał na festiwal, i właśnie tutaj poznał wielu członków swej przyszłej ekipy yrektorem festi- zania zasugerowane przez Koszalina i zorganizować filmowej. walu „Młodzi kogoś z zewnątrz? dla nich darmowe koncerty i Film” jesteś już Takich momentów było już plenerowe. Jeszcze większą Czy – jako osoba bacznie od 2011 roku. Co wiele. Pod wpływem głosów uwagę niż zwykle zamie- obserwująca młode polskie Dnajbardziej podoba ci się ze strony uczestników wpro- rzamy poświęcić warszta- kino – dostrzegasz w nim w tej pracy? wadziliśmy do regulaminu tom Stowarzyszenia Auto- jakieś ogólnie obowiązujące Cieszy mnie, że organizacja festiwalu nagrody specjalne, rów Zdjęć Filmowych, które trendy? „MiF” jest działaniem, w peł- a także zainicjowaliśmy warsz- odbywają się pod kierun- Widać, że młodzi polscy nym tego słowa znaczeniu, taty operatorskie oraz doty- kiem Arka Tomiaka. Takich twórcy jeżdżą po świecie, zespołowym. Gorące debaty czące prawa autorskiego. Jeste- drobnych innowacji będzie uczestniczą w festiwalach, w gronie organizatorów to śmy zresztą otwarci nie tylko znacznie więcej, ale marzy mi biorą udział w warsztatach. fantastyczna gimnastyka dla na pomysły długofalowe, lecz się również pewna zmiana Dzięki tym doświadczeniom umysłu, zwłaszcza, że adwer- także sezonowe, dotyczące jed- dotycząca ogólnej atmosfery są w stanie realizować filmy sarzami w tych debatach są nej, konkretnej edycji. festiwalu. na tematy, które jednakowo ludzie nieszablonowi, dalecy będą obchodziły widza miesz- od stereotypowego myśle- Czym nadchodząca edycja To znaczy? kającego w Polsce, Francji czy nia o filmie i zawsze młodzi: festiwalu będzie różnić się Od pewnego czasu jestem USA. Dokonania młodych jeśli nie ciałem, to na pewno od poprzednich? zafascynowany skandynaw- polskich filmowców mogą duchem. Zmieniliśmy lokalizację skim hygge, czyli sztuką cie- spodobać się za granicą także klubu festiwalowego, który szenia się życiowymi drob- dlatego, że zwykle charak- Czy jesteś w stanie podać teraz będzie w centrum mia- nostkami oraz wykazywania teryzuje je dbałość o formę przykład sytuacji, w której sta. Planujemy bardziej otwo- pozytywnego podejścia do i naprawdę wysoki poziom

Fot. Robert Jaworski/Centrum Kultury 105 w Koszalinie Fot. Robert wcieliliście w życie rozwią- rzyć się na mieszkańców świata i drugiego człowieka. warsztatowy.

24 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 Festiwal „Młodzi i Film”

rzejście przez tor prze- szkód związany z pro- dukcją krótkiego filmu z pewnością hartuje Pducha i charakter. To niezbędne KRÓTKI METRAŻ: PRZETRWANIE I PASJA dla dalszego rozwoju kariery, stanowi jej mocny budulec, ale... nie gwarantuje automatycznie, Duża konkurencja, ograniczone źródła że „ciąg dalszy” nastąpi. Dokładna roczna produk- finansowania i bardzo ciężki rynek dystrybucji. cja krótkometrażowych filmów w Polsce jest trudna do oszaco- Krótki metraż w Polsce to dla twórców wania. PISF nie prowadzi tego typu statystyk. Poza tym roz- i producentów prawdziwa szkoła przetrwania. wija się ona wielotorowo. Dzięki łatwemu dostępowi do podsta- Polskich Filmów Fabularnych wywane. Kwoty na pojedyn- nego sektora. Nawet począt- O matko! wowego sprzętu, nie brakuje w Gdyni. Tu prezentowane są cze etiudy znane są samym kujący producent wie, do jak Umrę, projektów realizowanych przez tylko fabuły i o kwalifikację zainteresowanym, ale na ogół wielu drzwi trzeba zapukać... reż. Xavier pasjonatów i amatorów, w tym stara się ich około 80 rocznie. to dość niskie budżety, nawet Marzeniem wielu debiutują- Seron młodzież, która chce się w tym Już te szacunki, skonfronto- na poziomie od kilku do kil- cych artystów jest przekonać do kierunku rozwijać. Ta grupa wane z liczbą przyjmowanych kunastu tysięcy złotych. Mło- swojego projektu Studio Munka krótkich metraży rządzi się wła- do rywalizacji produkcji (śred- dzi filmowcy już na tak wcze- i/lub Wajda Studio, gdzie widełki snymi prawami. Funkcjonuje nio po kilkanaście tytułów na snym etapie muszą praktycznie budżetowe są o wiele bardziej w sieci i na prężnych festiwalach kategorię) pokazują, jak ciężko myśleć o tym, skąd zdobyć atrakcyjne i wynoszą od kilku- pokroju 48 Hour Film Project na tym polu przebić się, a co dodatkowe fundusze, i jak naj- dziesięciu do stu kilkudziesięciu (ale też jako jedna z sekcji m.in. dopiero zaistnieć. efektywniej wykorzystać każdą tysięcy złotych (m.in. w zależ- Kameralnego Lata w Radomiu), złotówkę. ności od programu, w którym przy domach kultury i w klu- Jak zgromadzić Poza szkołami, niezależni, dany projekt jest realizowany). bach filmowych. Rzadko jednak budżet? prowadzący własną działal- Dopuszczalny jest też udział przebija się do konkursów naj- Wyzwaniem są już pierwsze ność gospodarczą producenci koproducentów. Konkurencja większych festiwali, gdzie domi- kroki, gdy artystyczne zamie- dokumentów i animacji mogą jest duża i przez selekcyjne sito nują profesjonalne projekty od rzenia zostają skonfronto- składać wnioski do programów przechodzi tylko kilkanaście typu wydawnictwa przy okazji głównych producentów: Szkoły wane z brutalną rzeczywisto- operacyjnych PISF-u. Wsparcie propozycji. Ich autorzy otrzy- przygotowują też szkoły. Tele- Filmowej w Łodzi, Wydziału ścią budżetową. PISF przekazuje można otrzymać od lokalnych mują jednak bardzo duże wspar- Wyboista jest droga produkcji, jak wizje najczęściej, jeżeli w ogóle Radia i Telewizji Uniwersy- szkołom roczne dotacje (ich funduszy i komisji filmowych, cie – i to nie tylko przy realizacji decydują się na zakup filmów tetu Śląskiego, Warszawskiej wysokość różni się pomiędzy a także takich inicjatyw, jak (z w pełni profesjonalną ekipą, krótkometrażowych, na ogół Szkoły Filmowej, Gdyńskiej placówkami), które następnie Krakowski Klaster Filmowy. konsultacjami itp.), ale też przy i promocji krótkiego filmu wykorzystują je jako „zapycha- Szkoły Filmowej oraz Szkoły są wewnętrznie rozdyspono- Pozostają też drzwi do prywat- promocji i sprzedaży. Bez tych cze” najgorszych godzin czasu Wajdy/Wajda Studio i Studia antenowego, choć zdarzają się Munka-SFP. ostatnich nawet najlepszy film Sales&Promotion. Mamy w Pol- się nawet tacy dystrybutorzy, jak chlubne wyjątki, jak np. grupa Pewien „krajobraz filmu nie zostanie zauważony. sce ludzi, którzy prowadzili kam- Spectator, którzy raz na jakiś czas Canal+ na czele z Ale kino+, krótkometrażowego” w Pol- panie oscarowe. wypuszczają duety krótko-dłu- gdzie widać wyraźny pomysł na sce mogą zobrazować średnie Jak się pokazać Najtrudniejszy jest rynek gie (m.in. O matko! Umrę towa- promocję takich filmów. Kino liczby aplikacji na Koszaliń- światu? komercyjny. Warto tu sięgnąć rzyszył Dom Agnieszki Borowej, Polska i TVP Kultura to również ski Festiwal Debiutów Filmo- Każda ze szkół ma swoje działy po pomoc agenta sprzedaży (np. O koniach i ludziach – Pac! Ali- miejsca, gdzie można z filmem wych „Młodzi i Film” oraz na promocji i przetarte szlaki. New Europe Film Sales). Czasy, cji Błaszczyńskiej itp.). Krótkie trafić. Wszystko to jednak kro- Krakowski Festiwal Filmowy. Uczelnie wewnętrznie podej- gdy w kinach wraz z pełnome- formy można znaleźć w Nina- pla w morzu potrzeb... W obu przypadkach to około mują decyzje, które filmy „pchać trażowym filmem prezentowano tece oraz w bazie Filmpolski. Czy ta wyboista i pełna puła- 200 filmów na edycję. Dominują w świat”, które powinny pozo- formę krótką, przeminęły, nawet pl. Sporadycznie (i zdecydo- pek droga ma sens? Taki sam, fabuły, które często stanowią stać w murach jako ćwiczenia jeżeli sporadycznie pojawiają wanie za rzadko) serwisy VOD jak realizacja marzeń. A potem nawet połowę zgłoszeń. Naj- realizacyjne. Gdy jest szansa na się inicjatywy, które chcą tę przygotowują akcje prezentacji już tylko Cannes, Oscary... Lub mniej jest animacji. Zbliżone drogę międzynarodową, warto chwalebną tradycję przywró- shortów i dokumentów (ostatnio przynajmniej worek innych szacunki dotyczą Konkursu Fil- rozmawiać z PISF-em. Skutecz- cić. Plany takie ma m.in. Prze- wybrane filmy z poprzednich nagród i emisja w Arte, jak mów Krótkometrażowych (od nie na międzynarodowej arenie mysław Lewandowski, który na edycji Krakowskiego Festiwalu w przypadku Dnia babci Miło- najbliższej edycji znowu jed- działają Studio Munka, Wajda Pomorzu Zachodnim prowadzi Filmowego prezentował serwis sza Sakowskiego, zwycięzcy nego, łączącego filmy studenc- Studio i Krakowska Fundacja Wehikuł Filmowy, projekt akty- VoD.pl). Studio Munka wydaje Koszalina z roku 2015. kie oraz te zrealizowane przez Filmowa, która prowadzi pro- wizujący kinowo lokalną spo- co roku swoje produkcje w słyn- absolwentów szkół i filmow- Dom, reż. Agnieszka Borowa jekty Polish Docs, Polish Shorts łeczność. Próbuje się też tego na nym już boksie DVD: „Pol- Dagmara Fot. Materiały prasowe/Spectator Fot. Materiały prasowe/Spectator ców niezależnych) na Festiwalu i Polish Animations, a także KFF niektórych festiwalach. Zdarzają skie debiuty”. Pomniejsze tego Romanowska

26 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 27 Festiwal „Młodzi i Film” PIERWSZY FILM JAK PIERWSZY POCAŁUNEK

na MFF w Karlowych Warach a potem na promocję na mię- Marta Mazurek w 2012 roku. Produkcja została dzynarodowych festiwalach. i Michalina uhonorowana wieloma nagro- Ok. 20 proc. rocznych To jest dla nas równie ważne – Olszańska w filmie dami, a sam twórca przyznaje, że otoczenie opieką młodego fil- Córki Dancingu, właśnie ta niezależna realizacja mowca na początku drogi, ale też reż. Agnieszka otworzyła mu drogę i możliwo- wniosków do PISF wsparcie go na etapie prezenta- Smoczyńska ści na kolejne fabuły. „Pamiętam, cji skończonego filmu. Staramy że byłem spragniony kina jak to debiuty reżyserskie się wysyłać w świat powstające pierwszego pocałunku” – mówi u nas produkcje, konfrontować Wasilewski. –„To się potem już je z publicznością międzyna- nie zdarza w takim wymiarze, Jak wspierać? rianki Katarzyny Rosłaniec rodową i z innymi reżyserami. ale wiedziałem też, że muszę No właśnie, co dla debiutan- (2009), Lincz Krzysztofa Łuka- Wiele instytucji o tym zapomina, wyciągnąć wnioski z tej pierw- tów liczy się najbardziej? Dzi- szewicza (2010), Dziewczyna my nie”. 28 marca tego roku padł szej produkcji, a nie spocząć na siaj mówią, że przede wszystkim z szafy Bodo Koxa (2012), Jezio- pierwszy klaps na planie produ- laurach, że w ogóle udało mi się pomoc na etapie preproduk- rak Michała Otłowskiego (2014) kowanego przez WFDiF debiutu zadebiutować”. Droga Tomasza cji. Studio Munka chce wyjść czy Córki Dancingu Agnieszki fabularnego Justa Beaty Dzia- Wasilewskiego to jasny komu- naprzeciw tym potrzebom, Smoczyńskiej (2015). W ciągu nowicz. nikat – nawet produkcje nie- od 2017 roku działa tu Zespół ostatnich kilku lat Wytwórnia zależne mogą liczyć na to, że Literacki, składający się z mło- zdobyła najbardziej prestiżowe Dojrzewanie zostaną dostrzeżone przez pro- dych pisarzy i pisarek. Gremium nagrody na polskich i zagranicz- filmowca fesjonalne gremia filmowe. pomaga debiutantom na róż- nych festiwalach – od Wielkiego W przypadku pierwszego filmu Takie tytuły triumfowały już nych etapach powstawania pro- Jantara w Koszalinie dla Linczu, kluczowe wydają się słowa Kuby w Koszalinie. Tak było choćby jektu: przy pisaniu treatmentu, przez Wielki Jantar i Nagrodę Czekaja, który zadebiutował w 2011, gdy Grand Prix – dialogów, postaci itd. Rozmowa za Debiut Reżyserski na festi- w Studiu Munka Królewiczem Wielkiego Jantara zdobył zre- z literatami – prócz doskonalenia walu w Gdyni dla Galerianek po Olch w 2016, a wcześniej zrealizowany niezależnie Heniek scenariusza – ma też nauczyć fil- Nagrodę Specjalną Jury na Sun- alizował w ramach weneckiego oraz więcej coraz Elizy Kowalewskiej i Grzego- mowca dyskutowania o swoim dance i Nagrodę za Debiut Reży- Biennale College Cinema nieza- młodszych twór- W Polsce powstaje coraz więcej debiutów rza Madeja, czy w 2014, kiedy pomyśle z innymi. serski w Gdyni dla Agnieszki leżny i głośny obraz Baby Bump ców staje za kamerą wygrało Hardkor Disko Krzysz- Szczególną troską otacza Smoczyńskiej za Córki Dancingu. (uwaga młodzi twórcy, szukajcie i debiutuje w pełnym pełnometrażowych, które zdobywają prestiżowe tofa Skoniecznego, również debiutantów Wytwórnia Fil- „Czekamy na młodych zdol- także za granicą źródeł finanso- Cmetrażu. Czy wsparcie instytucji wyprodukowane poza głównym mów Dokumentalnych i Fabu- nych” – zachęca Włodzimierz wania swoich filmów!). Według filmowych i profesjonalna opieka nagrody i trafiają na zagraniczne ekrany. Jaka obiegiem, finansowane z prywat- larnych – jedna z najstarszych Niderhaus, dyrektor WFDiF. – Czekaja pierwszy tytuł, to nie nad młodym reżyserem mają nych źródeł (obraz ten otrzymał instytucji filmowych w Polsce. „Oczywiście dokonujemy selek- tylko moment inicjacji filmo- tu znaczenie? Czy raczej cho- jest dziś sytuacja startowa reżyserów? także Nagrodę za Debiut Reży- Widać to po tytułach, które tu cji projektów, które do nas tra- wej: „musiałem nauczyć się dzi o większą zawodową świa- serski na festiwalu w Gdyni). powstają, jak również po suk- fiają, ale ci twórcy, których filmy mówić głośno, czego chcę. To domość i odwagę początkują- kich: w tym 12 pełnometrażo- wym, mające poczucie własnej cjalnym nurtem. Młodzi ludzie Wielu reżyserów potrze- cesach produkcji WFDiF. Przy- kierujemy do realizacji, mogą był czas brania, po raz pierw- cych filmowców, którzy często wych filmów fabularnych, 10 wartości. Zostali wychowani jeżdżą na festiwale, biorą udział buje jednak oficjalnego wspar- pomnijmy takie filmy, jak: Gale- liczyć na nasze pełne wsparcie, szy, całkowitej odpowiedzial- nie chcą czekać i decydują się na dokumentów i 3 animacje – te w wolności, ale znają opowie- w warsztatach, konkursach, cia i szuka go w instytucjach, ności za swoje czyny i decyzje, niezależny debiut bez systemo- projekty są w różnych fazach ści rodziców, którzy jej nie mieli. programach work-in-progress, takich jak Studio Munka dzia- bez ochrony czy wsparcia osób wego wsparcia? Na pewno dzisiaj realizacji lub przed okresem Dzisiaj rzeczywiście stanowią widzą sukcesy innych niezależ- łające przy SFP i wspierane przez trzecich. Co nie oznacza, że tego bardziej aktualne i ważne wydaje zdjęciowym. Dla porównania, wyrazisty głos polskiego kina. nych filmowców – to ich ośmiela PISF. Nowy szef artystyczny Stu- wsparcia nie otrzymałem, wręcz się pytanie nie: kiedy zadebiuto- w 2015 roku (ostatni rok, kiedy Wierzę, że odniosą jeszcze wiele w stawianiu pierwszych kroków dia, Jerzy Kapuściński, oprócz przeciwnie. Ale po raz pierw- wać – ale w jakim stylu? stanowisko dyrektora PISF peł- światowych sukcesów”. w zawodzie. Cenny wydaje się krótkometrażowych produkcji szy doświadczyłem uczucia, że niła Agnieszka Odorowicz), Sami filmowcy przyznają, że przykład Tomasza Wasilew- i wprowadzenia tzw. „sześćdzie- naprawdę wszystko zależy ode Z PISF-em czy dofinansowano 14 pełnome- dzisiaj mają większe instytu- skiego – laureata Srebrnego siątek” (filmów 60-minutowych), mnie – przynajmniej jeśli cho- niezależnie? trażowych fabuł, 17 filmów cjonalne możliwości nie tylko Niedźwiedzia na zeszłorocz- stawia właśnie na pełnometra- dzi o ostateczny kształt filmu. Dofinansowanie projektów dokumentalnych i 10 animacji. w PISF, ale też w WFDiF czy nym Berlinale za scenariusz do żowe fabuły. Pragnie, by powsta- Wywalczyłem sobie i mam. Jest. debiutów reżyserskich jest jed- Obecna dyrektor PISF Magda- w Studiu Munka. Doceniają filmuZjednoczone Stany Miłości. wały dwie rocznie. Chciałby Oto film. To dawało mi siłę, ale nym z priorytetów Polskiego lena Sroka tak mówiła w wywia- to, ale zwracają uwagę na inny Swój pierwszy pełnometrażowy także maksymalnie przyspie- też wymagało siły, by móc udźwi- Instytutu Sztuki Filmowej. Może dzie dla „Rzeczpospolitej” o naj- aspekt: wzrosła ich odwaga obraz W sypialni zrealizował za szyć realizację pełnego metrażu, gnąć ogrom własnych ambicji ono wynieść nawet do 70 proc. młodszej generacji filmowców: i determinacja w samorealiza- prywatne pieniądze ludzi, którzy tak by powstawały wcześniej niż Sebastian Łach w filmie i oczekiwań”. kosztów produkcji. W 2016 roku „To jest pokolenie bez komplek- cji oraz szukaniu możliwości uwierzyli w jego pasję. Tytuł ten według tradycyjnej polskiej śred- Królewicz Olch, Fot. Łukasz Bąk/Studio Munka-SFP Fot. Kuba Kijowski/Kino Świat wsparto 25 tytułów debiutanc- sów, opatrzone w kinie świato- dla debiutu poza głównym, ofi- miał międzynarodową premierę niej w wieku 35 lat. reż. Kuba Czekaj Anna Serdiukow

28 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 29 WYWIAD numeru Bezczelność marzeń Z Martą Nieradkiewicz Rozmawia Krzysztof Kwiatkowski ubisz być aktorką? Smakowały tylko przez pierwszą minutę. A, i jeszcze dezodoranty Lubię. Jasne, że gdy brakuje pracy pojawia się myśl: Fa. Rodzice się dorabiali, łapali w żagle wiatr przemian. Pamię- cholera, trzeba było wybrać coś innego. Ale może te tam, jak kupili mi pierwszy rower górski i lalkę Barbie z Pewexu, przestoje też mają jakiś sens? Krzysztof Warlikowski jak założyli telefon stacjonarny w pokoju. Na miesiąc, bo później Lpowiedział kiedyś, że „szybka kariera” nie istnieje. Czas odsie- przyszedł rachunek. I chyba właśnie odkrywanie, że możemy dziany na ławce rezerwowej hartuje. Aktor przestaje uważać, że sobie na coś pozwolić, zdominowało ten czas. Zepchnęło deli- wszystko mu się należy. A gdy w końcu mu się powiedzie, nie katne uczucia na dalszy plan. Wkleiłam sobie do scenariusza pozwala sobie na samozachwyt. Zjednoczonych Stanów Miłości zdjęcie: przy stole z sałatkami, ajer- koniakiem i zimnymi nóżkami siedzą mama i jej siostry. Każda Ostatnio dostałaś Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego dla z nich ma w oczach smutek. Zamyślone patrzą w przestrzeń. „młodych aktorów wyróżniających się wybitną indywidu- alnością”. Takie chwile podnoszą na duchu? W liceum też łapałaś się różnych prac. Patrzyłaś na twarze Na chwilę, ale jednak. Są dowodem, że moja praca nie zniknęła ludzi zza kasy w supermarkecie? w próżni. Że wzbudziła zainteresowanie, może nawet stała się Dzisiaj pewnie bym tak robiła. Zatrzymują mnie i fascynują cie- dla kogoś ważna. A „Cybulskiego” strasznie chciałam dostać. kawe sytuacje na ulicach, ludzie, twarze. Ale tego nauczyło mnie Wszystko mi się w tym wyróżnieniu podoba. Legendarny aktorstwo, pozwoliło wyrobić w sobie i gimnastykować wrażli- patron, poszukiwanie młodych, którzy dobrze rokują, imponu- wość. Wtedy po prostu walczyłam o przetrwanie. jąca grupa laureatów. W tym zawodzie łatwo się zgubić. Laureaci „Cybulskiego” trwają. To też daje nadzieję. Już wtedy marzyłaś o aktorstwie. Kto był idolem dla dziew- czyny dorastającej w latach 90.? Katarzyna Figura? Zdobyłaś statuetkę za role dwóch dziewczyn: z początku Nie myślałam w ten sposób. Dla mnie liczył się serial Beverly lat 90. w Zjednoczonych Stanach Miłości Tomasza Wasilew- Hills 90210. A poza tym? Jestem generacją VHS-ów. Nie rozu- skiego i współczesnej w Kamperze Łukasza Grzegorzka. miałam, że kino może mieć różne oblicza: artystyczne albo roz- Stworzenie tych bohaterek wymagało od ciebie urucho- rywkowe. Mieliśmy magnetowid i obok siebie na półce leżały mienia innych przestrzeni wrażliwości? RoboCop, Terminator i Dirty Dancing, czyli Wirujący seks. Moją Oba filmy są portretami kobiet samotnych w związku. Ale ich pierwszą wielką fascynacją filmową stało się Przeminęło z wia- porównanie odbija drogę, jaką przeszliśmy przez ostatnie trzy trem, ukochany melodramat mamy. A później było już własne dekady. Mania w Kamperze nie boi się rozmawiać z mężem odkrycie: Romeo i Julia Baza Luhrmanna. Pomyślałam: Jezus na intymne tematy, nie chowa przed światem lęków i emocji. Maria, to tak można? Odkryłam, że kino może być „pojechane”, Samotność Marzeny pozostaje cicha, zdławiona. Myślę, że ludzie odważne, intrygujące, a nie jak Dynastia i Moda na sukces. No wychodzili wtedy z założenia, że nie wypada „wywlekać prywat- i poszłam za ciosem. ności” na światło dzienne. Może to były jeszcze ślady mentalno- ści wyniesionej z socjalizmu? Tłumili ból w sobie. Właśnie od Do Łodzi. Myślisz, że dzisiaj jeszcze ma znacznie, który tych realiów odbiło się nasze, „kamperowe” pokolenie. wydział aktorski się wybierze? Moim zdaniem, ciągle tak. Bo czy spotkanie z Małgorzatą Grając w filmie Wasilewskiego, wróciłaś do własnych, dzie- Hajewską-Krzysztofik, Krzysztofem Globiszem, Anną Radwan, cięcych wspomnień z lat 90.? Romanem Garncarczykiem nie ma wpływu, kim się wychodzi One są mgliste, w ‘89 roku miałam sześć lat, więc wyraźniej ze szkoły i jakim staje aktorem? Ale rzeczywiście, coraz więcej widzę końcówkę dekady. Wychowałam się w bloku na łódzkim zależy od temperamentu i indywidualności studenta. Rok temu osiedlu. Razem z innymi dzieciakami skakaliśmy po trzepakach byłam w jury na festiwalu szkół teatralnych. Ci ludzie są teraz na podwórku. Mama była technikiem laboratoryjnym, ojciec tak otwarci i odważni, że przestaje mieć znaczenie, skąd mają elektrykiem. Z RFN przywoził gumy do żucia na handel. Takie dyplom. To samo dotyczy reżyserów. Dzisiaj studenci Gdyńskiej

Fot. Markus Schreiber/AP/FOTOLINK Marta Nieradkiewicz kulki – w paskach po dziesięć albo w plastikowych kubełkach. Szkoły Filmowej prezentują etiudy w Cannes. Do kina wchodzą silne osobowości, ludzie, którzy wiedzą, jak opowiadać o współczesności

30 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 31 WYWIAD numeru

Bartosz Gelner i Marta Nieradkiewicz w filmie Płynące wieżowce, reż. Tomasz Wasilewski

Marcin Dorociński i Marta Nieradkiewicz w serialu Pakt, reż. Marek Lechki

Niektórzy decydują się na angaż w teatrze prowincjonal- sprawę, że zmienił się mój stosunek do zawodu. Nie chciało mi Dla początkującego aktora tasiemiec może nym. się. Wchodziłam na plan znudzona. Czekałam na scenę, odgry- To źle? Ja bym się tego nie bała. Pewien bardzo doświadczony wałam ją i wracałam do domu. Byłoby mi obojętne, co gram aktor powiedział mi, że jego zdaniem po szkole powinno się tra- i jak. Mało brakowało, a ta Julka okazałaby się moją jedyną rolą być pułapką. Dlatego zrezygnowałam fić na prowincję. Tylko dobrą, jak Wałbrzych, Bydgoszcz, Opole, przed kamerą. Zielona Góra. Tam przyjeżdżają wszyscy: Jan Klata, Maja Kle- czewska, Wiktor Rubin. A w niewielkich zespołach jest co grać. Jest też ten moment, kiedy kolega w knajpie pyta, co robisz. Tylko trzeba uważać, by nie osiąść. Mówiąc brutalnie, wycisnąć, A ty możesz rzucić tylko tytuł serialu. Ale dla aktora moment wyjścia ze szkoły wciąż jest trudny. cych talent. Fantastycznych artystów, którzy siedzą na dupie co się da, dać z siebie jak najwięcej i pójść dalej. Mnie też Klata Mnie to zawstydzało. Nie oceniam innych, to kwestia moich Do kilku osób los się uśmiecha. Reszta nie może się nawet i nic nie robią. ściągnął do Starego Teatru z Bydgoszczy. osobistych ambicji. Ja miałam ze sobą wewnętrzny problem. dostać na przyzwoity casting. Także dlatego zrezygnowałam. Tyle że właśnie kupiłam sobie Absolutnie. Niby co jakiś czas słyszy się, że ktoś szuka mło- A kursy aktorskie? Jest ich multum. Produkują frustratów? A dlaczego dla ciebie było ważne, żeby grać na deskach? mieszkanie na kredyt i nagle ciach. Została pensja 1300 złotych dych zdolnych ludzi. Ale żeby naprawdę się wybić, trzeba mieć Ludziom się wydaje, że zostanie aktorem, aktorką, to łatwa droga Nie wiem, traktowałam to jako oczywistość. Teatr trzyma w Bydgoszczy. dużo szczęścia. Zaliczyć strzał, gdy reżyser przyjdzie do szkoły do dobrych pieniędzy i przyjemnego życia. Chętnych jest wielu, mnie w kondycji, uczy dyscypliny, pozwala się rozwijać. Spo- i wybierze cię do filmu, pojechać do Gdyni, pozwolić się zauwa- a takie szkoły wyrastają jak grzyby po deszczu. Dyplomu po tykam tam wspaniałych reżyserów. I tak było od początku. I pusty dzień. Co się wtedy robi? żyć. Coś takiego zdarza się może jednej osobie z roku. A przecież tym nie dostaniesz, angażu w teatrze też nie. To znowu zależy, Lata w Bydgoszczy przyniosły mi dużą dawkę umiejętności Dzwoni się do agentki, pisze maile, czeka. Przez pierwsze pół każdego roku w czerwcu z kilku głównych uczelni aktorskich co chcesz w przyszłości robić. Ostatnio zaimponowała mi decy- i wiedzy, dały szansę sprawdzenia się. A zarabiałam w Bar- roku niepokojąco często myślałam, czy nie przeliczyłam się i nie wychodzi z dyplomem ok. 80 absolwentów. Nawet nie wiem, czy zja Maćka Musiała. Zrezygnował ze wszystkiego, co do tej pory wach szczęścia. Bo jak przyszła propozycja, nie ważyłam racji popełniłam błędu. Słyszałam, że swoje w kozie muszę odsie- jest tyle miejsc w teatrach. Wykładowcy przestrzegają, że stu- robił. Dostał się do szkoły krakowskiej i studiuje na pierwszym i nie zastanawiałam się, tylko cieszyłam się, że mam pracę. dzieć. Od ruiny psychicznej uratował mnie teatr. Dzięki niemu denci są pod parasolem ochronnym, a później zderzenie z rze- roku. Młody chłopak, superpopularny. Mógłby brylować i trze- Dopiero po jakimś czasie musiałam zadać sobie pytanie, czy to nie oszalałam. Aż w końcu z odsieczą przyszedł Tomek Wasilew- czywistością bywa bolesne. Tylko co z tego? I tak kończy się stu- pać kasę, ale chciał czegoś więcej. jest to, co chcę robić. ski z Płynącymi wieżowcami. dia i zostaje z gorączką. Bo strasznie chce się pracować. Ciągle marzeniem aktora po szkole jest teatr? Wtedy zrezygnowałaś? Razem robiliście Barwy szczęścia. On pisał scenariusz. Co dzisiaj robią twoi koledzy z roku? Coraz częściej pojawiają się absolwenci, którzy w ogóle w tę Tak, po trzech latach. Świetnemu aktorowi, który już wypraco- Ale wcale nie znaliśmy się z serialu. Tomek był asystentem Oli Było nas osiemnaścioro. Większość została w zawodzie, jakoś stronę nie patrzą. Rozwijają się w kinie i są zadowoleni. I może wał nazwisko, dobrze płatna rola w serialu niczego nie zepsuje – Koniecznej, która reżyserowała mój dyplom w szkole. Kiedy sobie radzimy. Jeden chłopak całkowicie się przekwalifiko- na tym polega różnica między dawnymi czasami a współcze- wszyscy wiedzą, co reprezentuje sobą Agata Kulesza. Ale dla przeprowadziłam się do Warszawy, nie wiem dlaczego, posta- wał – został stewardem. Jest zadowolony, bo zawsze go to krę- snością? Dzisiaj nie ma jednej drogi. Każdy może robić, co mu młodej, początkującej w zawodzie osoby, tasiemiec może stać nowiłam właśnie jemu przekazać tę radosną nowinę. Był 2007 ciło. Koleżanka została świetną logopedką na skalę europejską. w duszy gra. Nie ma już presji, by grać w „Dziadach” i zabijać się pułapką. Ja po roku przestałam być zapraszana na castingi – rok. Zaprzyjaźniliśmy się. Pamiętam, jak pojechaliśmy do

Fot. Andrzej Wencel/Alter Ego Pictures Fot. Andrzej Wencel/Alter Ale, oczywiście, widziałam dramatyczne losy, ludzi trwonią- się o etat. wszyscy uważali mnie za Julkę z Barw szczęścia. Zdałam sobie Zakopanego i szlajając się po knajpach, snuliśmy plany, jak to Litwic/HBO Polska Fot. Piotr

32 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 33 WYWIAD numeru

będę grać w filmach w jego reżyserii. Potem zrobił W sypialni, Marta Dla mnie to wciąż nieoczywiste. Należę do pierwszej genera- gdzie nosiłam kable, parzyłam herbatkę i byłam jego asy- Nieradkiewicz cji, która mogła w miarę swobodnie przekroczyć granice, wyje- stentką. Ale w końcu udało się. W Płynących wieżowcach. w filmieSzatan Z Tomkiem chać na wakacje na wycieczkę do Włoch. Ale każda podróż była kazał tańczyć, wydarzeniem. I myślę, że tę dwuznaczność roczniki 80. mają Łatwo się porozumieliście? reż. Katarzyna w sobie. Dźwigamy bagaż minionej epoki, wciąż zadajemy sobie Bardzo łatwo. Zawsze interesowały nas podobne rejony wraż- Rosłaniec Wasilewskim pytania: czy mogę to zrobić? Czy wypada? Czy mi się należy? liwości i poruszały zbliżone filmy. Chcieliśmy eksplorować Sztandarowe powiedzenie moich młodzieńczych lat brzmiało: emocje, delikatne uczucia, portretować zranione kobiety. chcieliśmy nie wychylaj się. Bo lepiej stać w swoim rzędzie. A jednocze- śnie mamy w sobie powiew nowego czasu. Potrafimy czasem W Zjednoczonych Stanach Miłości zagrałaś ofiarę prze- zacisnąć zęby, na coś się w życiu odważyć. Bo wiemy, że żyjemy mocy seksualnej. Takie role wymagają zaufania? eksplorować w świecie, w którym trzeba „wychylać się”. Przede wszystkim poczucia bezpieczeństwa. Tomek je zapew- nia. Dla niego relacje ze współpracownikami są kluczowe. delikatne Młodsi o dekadę ludzie, których spotykasz w teatrze, są już Niemal wymaga przyjaźni i bliskości, konflikty go spinają. inni? Jego plany są intymne. Choć zmuszają do bezgranicznego Absolutnie. Oni uważają, że jak czegoś się chce, wystarczy po to oddania się projektowi. Ale warto. uczucia, sięgnąć. Nie ma rzeczy niemożliwych. Czasem denerwuje nas ta ich bezczelność marzeń i zachowania, ale ona jest fantastyczna. Stałaś się „jego” aktorką. Imponuje mi tak, jak ich bezpośredniość w kontaktach. Oboje wiemy, że jak nie będzie miał odpowiedniej roli, to nie portretować stworzy jej na siłę. Prawo tego zawodu. Dopiero co prezentowałaś film w Konkursie Głównym zranione Berlinale. Tomasz Wasilewski, pozując po konferencji Z punktu widzenia aktorki, cieszysz się z boomu reżyse- prasowej w błękitnej kurtce ze złotym wzorem, czuł się rów urodzonych w latach 80.? tam jak ryba w wodzie. Można być bardziej bezpośred- Oczywiście. Do kina wchodzą silne osobowości, ludzie świa- kobiety nim? domi języka filmowego, którzy wiedzą, w jaki sposób chcą Tomek tak potrafi. Zazdrościłam mu tej swobody. Ja w tym cza- opowiadać o współczesności. I nie zadowalają się smutnymi, sie stałam z boku, jak Cimcirimci z Gombrowicza. Spotkałam łódzkimi historiami, ich wyobraźnia sięga dalej. Widzę w ich niedawno swoją profesor ze szkoły. Powiedziała: „Musisz bar- filmach wspólny rys. Niechęć do koloryzacji rzeczywistości, dziej wychodzić do przodu”. Nie wiem, czy to leży w moim cha- zakładania masek, odlewów z brązu. Pragnienie wwiercenia rakterze. Zawsze marzyłam, żeby moją wizytówką była praca. się w niewygodne tematy i badanie niesztampowych relacji. Ale może z czasem osiągnę większy luz. Na razie potraktowałam Oni mówią otwarcie: świat nie jest idealny. Grunt, żeby zda- Berlinale jak nasze święto. I też nie narzekałam. wać sobie z tego sprawę i uczciwie to pokazywać. Istnieje europejski rynek aktorski? Coraz więcej też powstaje obrazów naszego pokolenia. Powoli zaczyna się tworzyć. Moja agentka współpracuje ze stu- Płynące wieżowce, Kamper, Szatan kazał tańczyć. A z fil- diami w całej Europie, coraz częściej przychodzą zaproszenia mów, w których nie grałaś: Wszystkie nieprzespane noce. na skype’owe castingi. Cztery lata temu nikt nie nagrywał self Odnajdujesz w nich siebie? tape’ów. Ja na razie się w tym ćwiczę, to zupełnie nowa umiejęt- Trochę tak. To bohaterowie naszych czasów. Przypomniał mi ność. Mój pierwszy materiał castingowy zrealizowany komórką się izraelski film In Between o muzułmankach w Tel Avivie. w domu, okazał się kompletną amatorszczyzną. Oczywiście, cią- Ktoś pyta bohaterkę, dlaczego tak kurczowo trzyma się zasad gle przeszkodą pozostaje język. Strasznie zazdroszczę Weronice religijnych, a ona odpowiada: „Inaczej wszystko by się rozpa- Rosati, że mówi perfekt po angielsku. Ludzie mówią: co ona tam dło”. No właśnie, ja jestem z Kampera. Żyję w alternatywnej zagrała? A ja myślę: proszę bardzo, jedź, człowieku. Zobacz, że to rzeczywistości, trochę rozbita, niepewna jutra. Sama zastana- wcale nie jest takie proste. Przekonaj się, ile trzeba się nachodzić, wiam się dlaczego. Może po prostu wolność nie jest łatwa, ale żeby jakkolwiek przebić się w USA. wierzę, że tylko ona może kształtować mnie jako człowieka świadomego i odpowiedzialnego. Może nie warto? Może lepiej zamiast walczyć o czwarty plan w amerykańskim serialu, tutaj zagrać kawałek kina. Ale też rzeczywistość polskiej klasy kreatywnej jest nie- Ja Weronikę szanuję, za konsekwencję. Okupiła swoje marzenie stabilna. ciężką pracą. Powiedziała niedawno, że była tam na 40 castin- Nic dziwnego. Ona ciągle jest od czegoś zależna. Od ludzi, gach więcej niż w Polsce. Moje ambicje nigdy nie wybiegały za pieniędzy, instytucji, koniunktury na rynku. Mamy ten sam ocean. Natomiast z radością obserwuję, jak wzrasta zaintereso- styl życia, co aktorzy, artyści, dziennikarze w Europie Zachod- wanie polskimi aktorami. Oscar dla Idy, sukcesy Gośki Szumow- niej. Ale nawet różnice w cenach sprawiają, że ciągle czujemy skiej, Tomka, sprawiają, że coraz więcej oczu zwraca się w naszą się w przedsionku. To jest ekonomia: niższe stawki, mniejsze stronę. A mamy dobry czas w kinie. poczucie bezpieczeństwa, komfortu pracy i życia. Marta Nieradkiewicz i Piotr Żurawski w filmieKamper , reż. Łukasz Grzegorzek Grałaś u Wasilewskiego, Łukasza Grzegorzka, Katarzyny A mentalnie? Też jesteśmy w przedsionku, czy już w pełni Rosłaniec, w serialu Marka Lechkiego. Nie masz czasem

Fot. Paweł Tkaczyk/Kino Świat, M2 Films Fot. Paweł w Europie? potrzeby pracy z mistrzem starszego pokolenia?

34 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 35 WYWIAD numeru

Marta Nieradkiewicz w filmieMur , reż. Dariusz Glazer

Oczywiście, że bardzo bym chciała. Kiedyś marzyłam, żeby wzloty, a po nich cisza. Ostatnio w jednym roku trafił mi się spotkać się z Andrzejem Żuławskim, artystą skrajnym, innym, serial Pakt w HBO i cztery znaczące role. Wszyscy myślą, że ekscentrycznym. Mieliśmy z nim robić spektakl w Starym. Nie mam wspaniały okres, bo te filmy dopiero teraz pojawiają się na zdążył. Bardzo chciałabym zagrać u Agnieszki Holland. Jestem ekranach. Ale ja od dwóch lat nie wyszłam na plan. ciekawa, na jakich zasadach pracuje się z takim autorytetem. Imponuje mi siłą, uwielbiam takie kobiety: bezkompromisowe, Można spokojnie spać, nie wiedząc czy telefon zadzwoni? ale i otwarte na innych. Spotkałam ją w Krakowie na ulicy, rzu- Z wiekiem to przychodzi. Nie panikuję. Czuję, że mimo ciła: byłam u was w teatrze na „Kopciuszku”, świetne! I to jest wszystko coś osiągnęłam. Mam satysfakcję, choćby z Płynących taki człowiek. W czasie festiwalu, gdzie jest przewodniczącą jury, wieżowców, po których poczułam się nieco pewniej. wstaje rano i idzie na 11.00, żeby obejrzeć spektakl Anny Smolar. A boisz się hejtu w internecie? Mówiłaś, że trudno jest złapać swój łut szczęścia, wybić się. Nie czytam. Bo jak się do niego odnosić? Przykro mi było, kiedy Jak się raz uda, później już idzie? po Płynących wieżowcach dostawałam wiadomości „Jesteś zwy- Żartujesz? Najgorsze w tym zawodzie jest, że dwa plus dwa nie kłą kurwą nie aktorką”. Oczywiście, że to boli. Ale z drugiej równa się cztery. Nigdy nie ma się gwarancji. Zdarzają się duże strony, takie „opinie” trudno traktować poważnie. Koleżanka przesłała mi komentarz internauty pod nagrodą Cybulskiego, że to decyzja polityczna, bo jestem przeciwna PiS-owi. Serio?

Marta Powiedziałaś kiedyś w wywiadzie: „Najważniejsze w tej Nieradkiewicz pracy to nie dać się skrzywdzić”. i Tomasz Dbałość o równowagę i własne bezpieczeństwo psychiczne, jest Wasilewski na planie istotne. Nie chciałabym miotać się od zdjęć do zdjęć. Pozwolić, Zjednoczonych by zawód dyktował mi rytm funkcjonowania, żeby decydował, Stanów Miłości jakim jestem człowiekiem. Żeby kolejne role wyznaczały horyzont marzeń. W ostatecznym rozrachunku codzienne życie jest równie fajne, co gra. A może i fajniejsze.

To o czym marzysz? Główny Żeby pojechać na fajne wakacje, czegoś doświadczyć, mieć Mecenat Główny Mecenat Organizator Współorganizator Współorganizatorzy Partner Główny dzieci, założyć dom. I z tym wszystkim w tle, spełniać się zawodowo.

O cjalny Hotel A jakbyś zobaczyła młodą dziewczynę czekającą na egza- Sponsor Partner Edukacyjny Partner Logistyczny Festiwalowy Partnerzy min na korytarzu Akademii Teatralnej, co byś jej powie- działa? Fot. Małgorzata Mikołajczyk/Studio Munka-SFP, Andrzej Wencel Munka-SFP, Fot. Małgorzata Mikołajczyk/Studio Odwagi. Będzie dobrze. Patronat Honorowy Główni Patroni Medialni Branżowi Patroni Medialni Patroni Medialni

36 TEMAT numeru kino dla dzieci Wypogadza się nad kinem młodego widza Po latach posuchy polski film dla najmłodszej widowni pomału wraca na srebrne ekrany. Trzeba zrobić wszystko, by ten trend utrzymać.

Tekst Jerzy Armata Wywiady Kuba Armata Fot. Borys Skrzyński/SFP

38 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 39 TEMAT numeru kino dla dzieci

zekamy na filmy, czekamy na fil- i w ten sposób wybrnęliśmy z tej dość nie- Czekaja – Baby Bump (2015) i Królewicza Smacznego, czyli perypetie tytułowej pięcio- my / Na małych i dużych ekra- zręcznej sytuacji, kiedy to liczba członków Olch (2016), a także niebanalne treściowo latki oraz dwóch braci, nieco zwariowanych nach / Czekamy na filmy, czeka- jury przewyższała liczbę ocenianych filmów. i formalnie Wspomnienie lata (2016) Ada- rodziców, żółwia Kajetana i pluszowego miś- my na filmy / Czekamy na filmy W następnym roku konkursu krajowego, któ- ma Guzińskiego oraz Małego Jakuba (2016) ka Zdziśka. Wielce zasłużone w produkcji Cdla nas” – od lat śpiewają dzieci podczas pory istniał w Poznaniu od narodzin imprezy, Mariusza Bielińskiego. Nieustannie proble- dla dzieci i młodzieży Telewizyjne Studio znańskiego festiwalu „Ale Kino!”. Śpiewały, czyli od lat 60., już nie było, a nieliczne uda- mom ludzi młodych przygląda się wnikliwie Filmów Animowanych w Poznaniu konty- śpiewały i się doczekały. Wyraźnie zaczyna ne rodzime filmy prezentowano w konkur- Dorota Kędzierzawska (Jestem, 2005; Jutro nuuje znakomity cykl Baśnie i bajki polskie. się wypogadzać nad naszym kinem skiero- sie międzynarodowym. I taka sytuacja trwa będzie lepiej, 2010; aktualnie realizuje roz- Jak widać zaczyna być obficie, różnorodnie wanym do młodych widzów. I to zarówno do dnia dzisiejszego, choć pamiętam lata, grywający się wśród młodych sportowców i niezwykle interesująco. w fabule, jak i w animacji. Jeszcze trzy lata w których konkurs krajowy skupiał kilkana- Żużel, 2017). temu, w książce „Polski film dla dzieci i mło- ście krótko- i pełnometrażowych fabuł oraz We wspomnianej książce rozdział „Od Kinematografia dzieży” (Warszawa, 2014), napisanej wspólnie kilkadziesiąt krótkich animacji wybranych wielkiej przygody do teoretycznie możliwej z misją z Anną Wróblewską, wspomi- (sic!) przez komisję selekcyjną katastrofy”, poświęcony filmom fabularnym Wydaje się, że takim symbolicznym przeła- nając złote lata w tej dziedzinie W PRL-u kino z – oczywiście – o wiele więk- dla dzieci i młodzieży, kończyłem takim oto maniem w naszej animacji dla młodego widza kinematografiii, dość niepew- szej rocznej produkcji. stwierdzeniem: „Te tytuły uprawniają do po- był nagrodzony w Annecy laurem najwyż- nie patrzyliśmy w przyszłość, dla dzieci wtórzenia za Agnieszką Holland konstatacji, Natan szym, a następnie uhonorowany Oscarem dostrzegając wprawdzie świa- i młodzieży, O młodych nawiązującej do wspomnianej słynnej wypo- Czyżewski krótkometrażowy Piotruś i wilk (2006) Suzy tełko w tunelu, w jaki wpadł było ważną dla młodych wiedzi Wojciecha Marczewskiego, skierowa- w filmie Templeton (z fantastyczną scenografią Marka nasz film dla młodego widza Nowy wiek nie rozpieszcza nas nej do publiczności gdyńskiego festiwalu An- Gabriel, Skrobeckiego). „Jeden »Piotruś« wprawdzie w czasach transformacji ustro- gałęzią zbytnio realizacjami kierowany- no Domini 2013: »Koledzy, dziękuję Wam, reż. Mikołaj wiosny nie czyni, ale ostatnie udane realiza- jowej, ale to światełko raczej się rodzimej mi do młodych widzów, choć że zrobiliście te filmy«. Niestety, jest i łyżka Haremski cje, a nade wszystko zapewnienia telewizji tliło, niż płonęło jasnym bla- kinematografii sytuacja w kinie podejmującym dziegciu, pośród tytułów typowo rozrywko- publicznej, że powróci do współfinanso- skiem. Tę sytuację niezwykle problematykę nurtującą mło- wych, skierowanych do młodej widowni, ni- wania kina skierowanego do trafnie ujął jeden z autorów mistrzowskich dzież wydaje się zdecydowanie lepsza niż po- czym samotny biały żagiel dryfuje – nagro- ty Karwowskiej oraz Dnia czekolady Jacka wiedzi na nurtujące je pytania Odrodziły się młodych widzów, dają pewną fabuł dla najmłodszych: „Dawniej robili- śród filmów kierowanych do najmłodszych dzony w Nowym Sączu i Hollywood – film Piotra Bławuta. dotyczące przyjaźni, szczerości, nadzieję. A że czekają oni na śmy cztery filmy w roku, teraz jeden na czte- kinomanów. Warto wspomnieć choćby filmy Wiktora Skrzyneckiego Felix, Net i Nika oraz Duże ożywienie nastąpiło w animacji, lojalności, uczy się, jak radzić seriale dla nowe tytuły, świadczy choćby ry lata”. Istotnie tak było, bywały nawet lata Jacka Borcucha (Wszystko, co kocham, 2009; teoretycznie możliwa katastrofa. Katastrofa zwłaszcza w serialach dla najmłodszych, sobie z emocjami, np. z zazdro- dzieci, ruszyła ogromne zainteresowanie ple- tłustsze. Ale bywały i chude, bardzo chude. Nieulotne, 2012), Katarzyny Rosłaniec (Gale- nadal jest możliwa, nie tylko teoretycznie”. o które w ostatnich latach dba głównie… ścią, rozczarowaniem, i próbu- produkcja nerowej, objazdowej wystawy W 1998 roku miałem przyjemność zasiadać rianki, 2009; Bejbi blues, 2012), Jana Komasy kinematografia, choć to produkt wyłącznie je zrozumieć bardzo dziwny, »65 lat polskiej animacji dla w jury konkursu krajowego Międzynaro- (Sala samobójców, 2011; Miasto 44, 2014), Dzieci dostają głos telewizyjny. Efektownie prezentuje się serial a zarazem fascynujący świat pełnometrażo- dzieci«” – pisałem przed trze- dowego Festiwalu Filmów dla Dzieci (taką Leszka Dawida (Jesteś Bogiem, 2012), Macie- I teraz – trzy lata po tych słowach – mogę warszawskiego Studia Miniatur Filmowych – dorosłych. Kostka i Kulka war- wych fabuł dla ma laty w książce „Polski film nazwę nosiła wówczas poznańska impreza). ja Adamka (Zdjęcie, 2012), Anny Wieczur- stwierdzić, że katastrofy udało się uniknąć, Hip-Hip & Hurra, pełen purnonsensowych szawskiego Studia Badi Badi to młodych dla dzieci i młodzieży”. I pro- W sekcji fabularnej znalazło się pięć filmów, -Bluszcz (Być jak Kazimierz Deyna, 2012), co więcej, wszystko wskazuje na to, że pol- przygód pary zabawnych detektywów: hipo- gagowy serial science fiction gnozy okazały się trafne, choć a mieliśmy do rozdzielenia… dziewięć na- Macieja Pieprzycy (Chce się żyć, 2013), Ro- ski film fabularny dla młodego widza, tak- potama Hip-Hipa oraz łasiczki Hurra, czy opowiadający o perypetiach dwóch robo- co do telewizji trafiłem jak kulą w płot. Wio- gród. Na szczęście w konkursie znalazła się berta Glińskiego (Kamienie na szaniec, 2014) że ten dla najmłodszych, który był ostatnio realizowany we współpracy z firmami: Filmo- tów żyjących na zapomnianej przez ludzką dącą rolę przejęła kinematografia i chwała Spona Waldemara Szarka, udana ekranizacja czy Grzegorza Zaricznego (Fale, 2016). Do tej w szczególnym kryzysie, płynie w niezwykle graf Sp. z o.o. (Warszawa) i Grupa Smaczne- cywilizację i zaśmiecanej regularnie przez jej za to. Decydującym momentem stało się „Sposobu na Alcybiadesa” Edmunda Niziur- listy dorzuciłbym jeszcze dość ekscentrycz- interesującym – podobnie jak cała rodzima go (Gdańsk) – Mami Fatale, z pełną werwy przelatujące stacje kosmiczne planetoidzie, powołanie w Polskim Instytucie Sztuki Fil- skiego, którą mogliśmy obsypać nagrodami, ne formalnie opowieści o dojrzewaniu Kuby kinematografia – kierunku. Powstaje coraz starszą panią, która uważa się za najlepszą zaś Wiercimisie przynoszą przygody tytuło- mowej specjalnej komisji oceniającej filmy więcej, coraz bardziej różnorodnych rodza- kucharkę na świecie. Wiele nadziei budzi wych, przypominających wiewiórki, stwor- fabularne i animowane dla młodego widza jowo i gatunkowo, i co najważniejsze – uda- bielsko-bialski serial Kuba i Śruba, utrzyma- ków oraz ich przyjaciół. Przytul mnie Studia lub widowni familijnej. nych filmów. Zwiastunem zmian okazał się na w konwencji klasycznej animacji rysun- Animoon to naładowany pozytywną energią Polskiemu kinu dla dzieci i młodzieży po- obsypany nagrodami w Los Angeles i Chem- kowej zwariowana opowieść z dwójką braci serial, pokazujący wyjątkową więź między trzeba atrakcyjnych scenariuszy – tych na nitz – Gabriel (2013) Mikołaja Haremskie- w rolach głównych, wyraźnie inspirowana Tatą Misiem a jego małym synkiem. Toru szczęście mamy coraz więcej – a nade wszyst- go, a ostatnie miesiące przyniosły niezwykle niegdysiejszymi dokonaniami Bolka i Lol- superlis, realizowany w tym samym studiu ko opieki ze strony PISF-u, a także Telewizji efektowną ekranizację bestsellerowej książ- ka. Fundacja Anima Art proponuje Czapu, jest z kolei sympatyczną historyjką o rezolut- Polskiej SA (!), w ogóle wszelkich instytucji, ki Marcina Szczygielskiego Za niebieskimi Czipu, czyli opowieść o przygodach małego nym lisku gotowym nieść pomoc wszystkim którym twórczość dla najmłodszych winna drzwiami (2016), wyreżyserowaną przez chłopca (Czipu) i jego niezwykłej papiero- dookoła. Wiking Tappi ze studia EGoFilm to leżeć na sercu. Tak się robi w Skandynawii, Mariusza Paleja. Ten film, utrzymany w sła- wej czapki (Czapu). Kacperiada Studia Hu- opowiastka ekologiczna o tytułowym obroń- Holandii, Niemczech, Kanadzie, a jakie są bo obecnej w naszej kinematografii formule man Ark to udana komedia familijna peł- cy lasu, zaś Żubr Pompik opowiada o tytu- efekty, łatwo sprawdzić choćby na poznań- kina gatunkowego, zabiera młodych widzów na absurdalnego humoru, w której dwójka łowym królewiczu puszczy i jego przyjacio- skim festiwalu. Pamiętajmy, czym skorup- w pełną przygód podróż przez krainę snu „tak dzieci – Kacper i Ada – poszukuje odpo- łach. Jest jeszcze bardzo udana Basia Grupy ka za młodu... realnego – jak określa to reżyser – że moż- na w nim zamieszkać, tak ekscytującego, że chce się go poznawać, i tak tajemniczego, że Kamil Klier, Maciej Stolarzyck i Klaudia Łepkowska można się go bać”. To kolejny forszpan od- w filmieFelix, Net i Nika oraz teoretycznie nowy rodzimego kina dla młodych widzów, Kryzys w produkcji zażegnany, ale do możliwa katastrofa, reż. Wiktor Skrzynecki a niebawem czekają nas premiery kolejnych intrygujących projektów – Tarapatów Mar- pełnego zadowolenia jeszcze daleko Studio Filmowe ANIMA-POL Radwański/WFDiF, Fot. Wojciech

40 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 41 TEMAT numeru kino dla dzieci Szkoda byłoby zmarnować tak duży potencjał Rozmowa z Eweliną Gordziejuk, producentką prowadzącą studio EGoFILM

Poza tym, prowadząc studio, nie mogę po- Czy z twojej perspektywy wiele w święcać się tylko projektowi, który aktual- tej materii się zmieniło? nie robimy, ale muszę myśleć o kolejnych, Dzięki temu, że PISF uruchomił wspar- by artyści pracujący w studiu płynnie mo- cie filmów dla dzieci, w tym serii ani- gli przejść do następnych realizacji. mowanych, rynek zaczął się rozwijać. W pewnym momencie nie było żadnych Na zagranicznych festiwalach, tar- dotacji na polską animację dla dzie- gach prezentujesz polskie filmy ci. Gdy pojawiły się pieniądze, okazało animowane. To chyba kluczowe, by się, że tych projektów jest coraz więcej. Wiking Tappi, Ewelina Gordziejuk skompletować budżet? Są producenci, którzy mają pomysły, reż. Andrzej Piotr Morawski Żubr Pompik, reż. Wiesław Zięba W Polsce mamy możliwość dofinanso- świadomość wymogów rynku i reali- wania projektów przez PISF w wysokości zują projekty na wysokim poziomie. Prowadzisz studio EGoFILM, gdzie do 50 proc., a w przypadku debiutu do 70 Każda sesja obfituje w wiele propozycji. mnóstwo nagród. Potencjał jest, szko- twoja praca przebiega na bardzo proc. Do tego dochodzi TVP, która może Animowana seria Mami Fatale, którą Asiunia da byłoby go zmarnować. Inwestowanie różnych polach – producenckim, pokryć około 5 proc. kosztów. To niewie- współtworzyłam, dostała dotację już na i jej tato w animację wymaga cierpliwości, efekty , kreacyjnym, promocyjnym. le, ale jeszcze niedawno telewizja prawie trzeci sezon. To bardzo ważne w przy- szczęściarz widać dopiero po latach. A dzieci chcą reż. Tomek Jestem przykładem producenta, który od w ogóle nie wspierała finansowo polskich padku seriali, bo z perspektywy zagra- oglądać polskie bajki. Ducki samego początku mocno angażuje się w animacji. Pozostałą część producenci mu- nicznego dystrybutora jedna seria, czyli każdy projekt. Wiele pomysłów wychodzi szą znaleźć sami. Często nawet większą, 13 odcinków to zdecydowanie za mało. À propos, pracujesz teraz nad bar- ode mnie. Tak było chociażby z Wikin- bo rzadko udaje się zdobyć maksymalne Chodzi o to, żeby serial został w głowie dzo ciekawym projektem animowa- giem Tappim, będącym adaptacją książek dofinansowanie. Jednym z takich miejsc, widza. Im więcej odcinków, tym lepiej. nym Asiunia i jej tato szczęściarz. Marcina Mortki. Ludzie, którzy ze mną gdzie możemy szukać koproducentów jest Kilka tygodni temu skończyłam trzy- To adaptacja, a jej kanwą jest prawdziwa współpracują, wiedzą, że muszę sama Cartoon Forum oraz Cartoon Movie, nastkę Żubra Pompika i już sprzeda- historia pani Joanny Papuzińskiej. Scena- wszystkiego dopilnować. Dotyczy to w za- jedno z największych branżowych wyda- łam ją do kilku krajów. Wszystko dzięki riuszem zajął się krytyk filmowy Łukasz sadzie każdego etapu: prac nad scenariu- rzeń w Europie poświęconych animacji. wspomnianym wyjazdom. Pamiętajmy, Maciejewski, któremu ta opowieść bardzo szem, muzyką, dźwiękiem, postprodukcją. Przyjeżdżają tam dystrybutorzy, kopro- że jest bardzo duża konkurencja. Żeby się spodobała. Reżyserem będzie Tomek ducenci, inwestorzy z różnych krajów i im ten projekt się wybił, już pół roku temu Ducki, z którym współpracowałam wcze- Z wieloma trudnościami musisz się prezentujemy nasze projekty. Działam też planowałam premierę kinową, telewi- śniej przy Łaźni. Do naszej ekipy dołączył zmagać od pomysłu do końcowego w zarządzie SPPA, którego celem jest pro- zyjną, grę planszową stworzoną na bazie też Michał Jacaszek i Radosław Ochnio. rezultatu? mocja polskiego filmu za granicą. W tym serialu. Bez merchandisingu ciężko dzi- Obecnie prezentujemy w PISF-ie efekt de- Przede wszystkim muszę mierzyć się roku byliśmy na targach w Cannes, skąd siaj cokolwiek sprzedać. Znak czasów. tetu twórcy mogą się ubiegać o dofinan- zujemy dla najmłodszych. Jeżeli chodzi velopmentu. Obok prac literackich zreali- z tym, że doba jest dla mnie za krótka wróciłam mocno podbudowana. Ludzie, Poza tym animacja dla dzieci to także sowanie projektów pełnometrażowych, o budżety, jesteśmy – niestety – daleko za zowaliśmy także trailer, bo on umożliwi (śmiech). To mój największy problem. którzy widzieli nasze stoisko, byli pod odpowiedzialność, dlatego zawsze sta- w tym animacji. To kolejny krok w roz- rynkiem międzynarodowym. Podobnie, łatwiejsze znalezienie przyszłych kopro- Powinnam być w kilku miejscach naraz, ogromnym wrażeniem tego, że u nas po- ram się korzystać z konsultacji psycho- woju polskiej kinematografii. jak w przypadku zaangażowania telewi- ducentów i partnerów. W projekt zaan- aktywnie działam także w Stowarzysze- wstaje tyle produkcji. Musimy wychodzić logicznych. W 2016 roku PISF urucho- zji państwowej, co osłabia naszą pozycję gażowane jest Muzeum Powstania War- niu Producentów Polskiej Animacji. Bo poza Polskę, zwłaszcza, że nasze anima- mił nową komisję i osobną alokację Widzisz dużą dysproporcję, kiedy w negocjacjach. Na pewno jest lepiej niż szawskiego. Tłem tej opowieści jest wojna z jednej strony targi, festiwale, spotkania, cje są na wysokim poziomie artystycznym na projekty filmów dla młodego widza porównujesz, jak się ma animacja było jeszcze kilka lat temu, ale cały czas i powstanie warszawskie, ale w tej całej a z drugiej – problemy natury organiza- i śmiało możemy konkurować ze studiami i widowni familijnej, która spotkała się w Europie i w Polsce? zmagamy się z tym, że na rynku znajduje opowieści konflikt zbrojny jest na drugim cyjnej, czyli harmonogramy, podział prac. z Europy. Szukanie wsparcia poza Polską z równie entuzjastycznym przyjęciem Pod względem artystycznym jesteśmy się za mało pieniędzy. Często domykamy planie. Skupiamy się na tym, co przeżywa Słodko-gorzkie życie producenta, ukła- jest koniecznością. wśród producentów. W ramach priory- mocni. Nasze projekty wyróżnia wyso- budżety własnymi wkładami pracy, hono- dziecko w tak bezwzględnych okoliczno- danie tych puzzli nie jest łatwe. Niestety, ki poziom realizacji, stąd zainteresowa- rariami. Średni budżet filmu pełnometra- ściach. Cała historia opowiedziana jest w Polsce nie jest tak, że trafia się inwe- nie zagranicznych podmiotów. Poza tym żowego dla dzieci w Europie Zachodniej z punktu widzenia pięcioletniej dziew- stor, który pokrywa koszty całej produk- mamy ciekawe pomysły i scenariusze, to 4-10 mln euro, w USA zdarzają się pro- czynki, której głosu użyczyła Danuta Sten- cji, a serial animowany składający się z 13 które piszemy z dużą odpowiedzialno- dukcje, które kosztują 150 mln dolarów. ka. Ogromnie cieszy mnie fakt, że na tak odcinków, kosztuje około 2,5-3 mln zło- Na świecie mówi sie ścią. Wydaje mi się też, że dzieci w Polsce Musimy pamiętać, że mamy wielu zdol- wczesnym etapie, podczas targów w Can- tych. To ciągłe łatanie budżetu i zderza- spragnione są nowych bohaterów. Widzę nych twórców, na całym świecie mówi nes, udało mi się pozyskać międzynarodo- Fot. Archiwum Eweliny Gordziejuk nie się z nie zawsze łatwą rzeczywistością. o polskiej szkole animacji to na warsztatach animacji, które organi- się o polskiej szkole animacji, dostajemy wego dystrybutora. Fot. EGoFILM (x3)

42 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 43 TEMAT numeru kino dla dzieci

Marcin Szczygielski Pisanie dla dzieci daje więcej radości Rozmowa z Marcinem Szczygielskim, pisarzem, autorem sztuk teatralnych, Za niebieskimi drzwiami, dziennikarzem oraz grafikiem reż. Mariusz Palej Powiedział pan kiedyś, że łatwiej tecznego. W przypadku książek dla doro- Młody czytelnik jest bardziej szczery przejść drogę od literatury dla doro- słych – niekoniecznie. i wymagający. Widzi to pan na spo- znajemy w życiu po raz pierwszy, najmoc- Taką książką jest też „Za niebieskimi mi. To mnie sfrustrowało i trochę do tego słych do dziecięcej niż odwrotnie. tkaniach autorskich? niej w nas zostaje. Głęboko wierzę, że za drzwiami”. Co pan pomyślał, kiedy zniechęciło. Pisanie książki jest angażu- Dlaczego? Może pisanie dla dzieci nie jest na Oczywiście, czasami to prawdziwy horror. sprawą książek, w jakiś sposób kształtuję pojawił się pomysł ekranizacji? jącym czas i siły procesem. Kiedy już po- Z dwóch powodów. Pierwszy – twórczy – świeczniku, ale pewnie kryje się za Praktycznie na każdym spotkaniu trafi się światopogląd i młodych ludzi. Pomyślałem: „Boże, znowu!” (śmiech). wstanie, odkładam ją na półkę, zamykam dotyczy odpowiedzialności, jaka wiąże się nim zdecydowanie więcej pułapek? jedno dziecko, które przeczytało książkę Miałem to szczęście, że moje książki poten etap. z pisaniem dla młodych ludzi. Pisząc złą Całe mnóstwo (śmiech). Pisanie książek bardzo uważnie pod kątem wyłapywania Powiedział pan, że o ile literatura dla dobały się filmowcom i nawet podpisy- książkę dla dorosłego, mogę co najwyżej dla młodych ludzi jest znacznie trud- błędów. I przychodzi potem z egzempla- dorosłych sięgnęła wszelkich zaka- wałem umowy o sprzedaży praw, ale po- Miał pan poczucie, że gracie sam wyrządzić sobie krzywdę. Czytelnik niejsze. Dorosłego łatwiej oszukać. Poza rzem najeżonym karteczkami, zakładka- marków, to w tej dla dzieci wciąż jest tem nic z tego nie wychodziło. Tak było o wysoką stawkę? Pełnych metraży nie ucierpi, bo jako człowiek dorosły jest tym, dla niego duże znaczenie ma osoba mi, wyliczając wszystkie potknięcia. Jest to sporo do zrobienia. z „Pl-boyem”, „Czarnym młynem”, więc dla dzieci było ostatnio tak mało, wyposażony w różne mechanizmy obron- autora. Jeżeli ktoś ma na koncie bestsel- mocno stresujące (śmiech). Już nie mówiąc Literatura dla dzieci i młodzieży świetnie myślałem początkowo, że podobnie bę- że jeżeli ten film by nie wyszedł, to ne. Złą książką dla młodego człowieka ler, a potem coś mu nie wyjdzie, dorosły o tym, że czasami młodzi czytelnicy robią rozwijała się w Polsce w czasach komuny. dzie i tym razem. mógłby je zastopować na kolejne mogę wyrządzić mu szkodę. To nawet nie czytelnik jakoś to usprawiedliwi i najwy- mi sprawdziany z moich własnych książek. Kiedy nastąpiła transformacja z niewiado- lata. jest kwestia domysłów, ale świadomości, żej uzna, że nie zrozumiał. W przypad- mych przyczyn kultura ta obumarła. Być To bardzo filmowa książka, ale Oczywiście, zdawałem sobie z tego bo sam w dzieciństwie czytałem lektury, ku dziecka piszący odgrywa niewielką Czy literatura dla dzieci i mło- może została wyparta przez produkcje i wymagająca sporej kreatywności sprawę, choć nie miałem na to żadne- na które trafić nie powinienem. Dlate- rolę. Być może młody czytelnik w ogóle dzieży jest ważniejsza od tej dla amerykańskie i kanały serwujące kresków- od reżysera, zwłaszcza w naszych go wpływu. Otuchy dodawał mi fakt, go uważam, że najpierw należy nauczyć nie uświadamia sobie, że za tym stoi ja- dorosłych? ki przez okrągłą dobę. Przez kilkanaście realiach finansowych. Nie myślał że nad filmem pracowali debiutujący się warsztatu, a potem można próbować kiś konkretny człowiek. Ocenia książkę Zdecydowanie. Książka dla dorosłych ra- lat nie było praktycznie ciekawych, ambit- pan żeby zaangażować się w pisanie producent i reżyser. Oznaczało to, że są myśleć o książkach dla młodych ludzi. niezależnie od poprzedniej. Dlatego ko- czej świata nie zmieni. Może raz na de- nych i nowatorskich propozycji dla dzieci. scenariusza? to ludzie pełni entuzjazmu. Wiedzia- Drugi powód jest bardziej pragmatyczny. lejne tytuły w pewnym sensie za każdym kadę taka się zdarzy. Natomiast każda Dotyczyło to tak kina, jak i literatury. Od Kiedyś napisałem scenariusz na pod- łem, że będzie im zależało. Z reżyserem W Polsce twórczość dla dzieci traktowana razem są debiutami. Z punktu widzenia pozycja dla młodych ludzi, nawet ta nie- kilku lat mamy do czynienia z renesansem stawie „Berka” i został dobrze oceniony. Mariuszem Palejem myślimy w podob- jest z lekką pogardą i kwitowana protek- pisarza to cenne, bo trzeba się dużo bar- zbyt dobra, w jakiś sposób go wychowuje, kultury młodzieżowej. Wtedy zaczęły się niekończące się narady, ny sposób. On bardzo szanuje młode- cjonalnym uśmiechem. Nie zakładałem, dziej starać. oswaja z nowymi wątkami. Kiedy coś po- wywracanie wszystkiego do góry noga- go odbiorcę. Nie traktuje go protekcjo- że będę pisał tylko dla dorosłych albo tyl- Czegoś w niej panu brakuje? nalnie, nie poklepuje po głowie. Nawet ko dla dzieci, ale zdałem sobie sprawę, że Tym, co mnie dotykało – a na szczęście jeżeli momentami ta historia jest nieco jeżeli zadebiutuję literaturą młodzieżo- odchodzi do lamusa – było to, że twórcy drastyczna, Mariusz nie starał się tego wą, to szybko zostanę zaszufladkowany. młodego czytelnika nie traktowali poważ- ugładzić. Miałem głęboką nadzieję, że W naszym kraju niewielu osobom udało nie. A to taki sam człowiek jak każdy in- to się powiedzie. się przejść ze świata literatury dziecięcej ny. Może mniej wiedzieć, ale nie oznacza, do literatury dla dorosłych. W drugą stro- że nie odczuwa na podobnym poziomie. Myśli pan, że po sukcesie Za niebie- nę jest to akceptowalne. Wręcz przeciwnie, odbiera wszystko dużo skimi drzwiami będzie łatwiej? żywiej. W związku z tym nie powinniśmy Trudno mi powiedzieć. We wrześniu do Pisanie dla dzieci daje więcej unikać trudnych tematów, tylko trzeba kin wchodzi kolejny film dla młodzie- radości? znaleźć do tego odpowiedni język. Mo- ży Tarapaty Marty Karwowskiej. Każda Zdecydowanie. To wynika z wielu rzeczy. ja książka „Teatr niewidzialnych dzieci” produkcja, która odniesie mniejszy czy Być może także dlatego, że ta literatura opowiada o stanie wojennym, „Arka cza- większy sukces, daje nadzieję, że powstanie jest na świeczniku. Nie trzeba liczyć su” o getcie warszawskim i Holocauście. ną kolejne. Ważne, że PISF zaczął w tym się ze zjadliwymi atakami krytyków, jak Dominik Kowalczyk w filmie Wierzę, że literatura jest w stanie zasiać wydatnie pomagać. To dodaje otuchy, ma to miejsce w przypadku literatury dla Za niebieskimi drzwiami, w młodych czytelnikach ziarno ciekawo- bo paradoksalnie te filmy mają większą dorosłych. Poza tym, pisząc książki dla reż. Mariusz Palej ści i spowoduje, że sięgną po informacje szansę, żeby zaistnieć za granicą i mogą

Fot. Mówi Serwis Dystrybucja, CC BY-SA 4.0 Fot. Mówi Serwis Dystrybucja, CC BY-SA dzieci, mam poczucie, że robię coś poży- na ten temat. mieć znacznie dłuższe życie. Fot. Mówi Serwis Dystrybucja (x2)

44 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 45 TEMAT numeru kino dla dzieci Gra z wieloma niewiadomymi

Ma pan spore doświadczenie potężny procent narodowej kinema- w twórczości dla dorosłych, jak i dla Rozmowa tografii. W Polsce w ostatnich latach dzieci. Co pana skłoniło, żeby zwró- przypadało na rok 0,7 filmu pełno- cić się do młodego widza? z Maciejem metrażowego dla dzieci. Gdy zaczynałem pisać, twórczość dla Niestety, choć i tak daje się już zauwa- dzieci była dziedziną, w której stosun- Wojtyszką, żyć pewien postęp od czasu stworzenia kowo łatwo mogłem zadebiutować. By- w PISF-ie priorytetu na film dla dzieci łem synem nauczycielki, miałem kontakt reżyserem, po- i młodzieży. Uczestniczyłem w pracach z najmłodszymi, łatwo się z nimi poro- komisji oceniającej projekty i wydaje mi zumiewałem. Naturalną koleją rzeczy, po się, że powoli zaczyna to przynosić owoce. napisaniu „Bromby i innych”, trafiłem do wieściopisarzem, redakcji dziecięcej w telewizji. Tam zre- Zapytam zatem nie o to, czy coś to alizowałem pierwsze widowisko i krok po dramaturgiem zmieniło, ale ile zmieniło? kroku rozwijała się moja twórczość dla Na efekty trzeba jeszcze poczekać. Wiem, dzieci. Niemniej jednak, moje utwory, np. i ekspertem że kilka filmów już powstaje i wydaje mi filmSynteza czy serial Tajemnica szyfru się, że zajmą one ważne miejsce na rynku. Marabuta, starały się opowiadać o czymś, PISF-u Powinniśmy wspierać tego typu działania. co przeznaczone było nie tylko dla dzie- Pamiętam taką rozmowę sprzed czter- ci. W Syntezie np. próbowałem wyjaśnić dziestu laty, kiedy wielki polski lalkarz Jan sens słowa „wolność”. Zacząłem pisać dla Wilkowski zwierzał się, że chciał zrobić dzieci, ale jednocześnie w tej twórczości w telewizji coś w rodzaju Muppetów kilka szyfrowałem przesłania, które skierowane lat przed ich pojawieniem się w Stanach były również do dorosłych. Zjednoczonych, ale nie dostał odpowiedniego wsparcia. Bardzo żałuję, że polski To teraz też popularne. W wielu film animowany dla dzieci wciąż ma słabe książkach czy filmach dla dzieci coś finansowanie i dużo przez to stracił. Także dla siebie znajdują ich opiekunowie. dlatego, że proces wymiany kadry wcale Rzeczywiście tak jest. Mówiąc o tekstach nie jest taki oczywisty. Jeżeli w „Se-ma- teatralnych, mógłbym wymienić kilka -forze” zrobiono oscarowego Piotrusia osób, które podejmują wysiłek opowia- i Wilka, to powinno się zabiegać o to, żeby Synteza, reż. Maciej Wojtyszko dania na kilku poziomach. Chociażby jego twórcy mieli regularną pracę. A róż- Marcin Szczygielski, Malina Prześluga czy nie z tym bywa, czego efektem jest fakt, Marta Guśniowska. Starają się zaintereso- że wielu specjalistów wyjeżdża za granicę aktorski. Trudno w ramach jednej komisji które umiejętnie opowiadałyby o rodzi- w porównaniu z innymi rzeczami mi wać dzieci, ale jednocześnie sprawić, że- albo zmienia zawód. Pewna rytmiczność, położyć te dwie wartości na szali i powie- nie, relacjach pomiędzy dzieckiem a do- brakuje. by dorosły również nie czuł się obco. Tak Maciej regularność, nawet w małym wymiarze, dzieć, co jest lepsze, a co gorsze. Z tego rosłym. Nie czarujmy się, nie zrobimy chyba jest z dobrą literaturą dziecięcą, ona Wojtyszko jest ważna. Poczucie, że kończymy jed- typu wyborami zawsze wiąże się spore drugich Poszukiwaczy zaginionej arki Mnie z kolei brakuje aktorskich bardzo często „dorasta”. Bo przecież „Ku- no, a jutro zaczynamy drugie. Niegdyś, ryzyko. Przypomina to grę z wieloma nie- czy Slumdoga. Milionera z ulicy, bo ich seriali dla młodych widzów, na któ- busia Puchatka” kochają dzieci, nastolat- w PRL-u, tak było, teraz tego brakuje. wiadomymi. Czasem jest ciekawy pomysł budżet to pewnie dziesięć lat polskie- rych się wychowałem, jak Janka czy ki i dorośli. nanie z kuchnią biednych – chodzi o to, I należy żałować, bo jeżeli po sukcesie plastyczny, ale trzeba by nieco popraco- go kina. Teraz jest moda na opowieści Tajemnica Sagali. by składniki były tanie, ale finalnie zło- przez trzy lata nie ma co robić, to ludzie wać nad historią, a innym razem historia przygodowe, gdzie bohater, koniecznie Smutno, że telewizja o to nie zabie- Czy dostrzega pan teksty we współ- żyły się w smaczny produkt. Jeżeli sto- się wykruszają. jest świetna, ale brakuje czegoś innego. o krótkim imieniu, musi zdobyć dwa ga. Przez lata nie było w ogóle redakcji czesnej literaturze dla dzieci, które sujemy w filmie ingerencję cyfrową, nie miecze i pokonać smoka. A to przecież dziecięcej. Źle się stało, bo uznano, że mogłyby trafić na ekran? może ona generować zawrotnych kosz- Problemem nie jest potencjał arty- Jest pan zbudowany tym, co czytał banalne i płytkie. Recepta człowiek-czło- jest niepotrzebna. Z żalem patrzę, jak W przypadku filmu to skomplikowa- tów. Te na szczęście spadają, ale jeszcze styczny, a pieniądze? w ramach prac komisji eksperckiej? wiek nigdy się nie zestarzeje. Opowieści moja wnuczka ogląda bardzo fachowo ny proces. Znalazłoby się wiele tekstów, długo nie będzie nas stać na takie efekty Dokładnie. Gdyby mnie ktoś zapytał, co Powiem może o tym, czego mi najbar- o stanach duszy, niepokojach, drama- robione amerykańskie seriale dla dzie- które poddane odpowiednim zabiegom jak w Hobbicie. W wymiarze technicz- zmieniłbym w zamyśle PISF-u, to propo- dziej brakowało. A brakowało filmów, tach. Nie mówię, że to łatwe, ale tego ci, które lansują niesłychanie prymityw- dobrze wypadłyby w kinie. Nie ma u nas nym nie mamy co konkurować z tego nowałbym stworzenie dwóch osobnych ny wzorzec człowieka. Kiedy się temu jednak przemysłu umożliwiającego fa- rodzaju produkcjami, ale jeżeli chodzi priorytetów – na animację i film aktorski. przyglądam, mam wrażenie, że niedłu- chowe opracowanie scenariusza, a na- o pomysł, pewną oryginalność tematu Teraz rywalizują ze sobą wartości niewy- go nasze dzieci zaczną mrugać oczami stępnie produkcję. W związku z tym, i rozwiązań – jak najbardziej. mierne. Mamy fantastycznych plastyków jak Barbie i na wszystko mówić „OK”. już na etapie scenariusza, musimy my- i czasami serce się kraje, że nie można Z drugiej strony jestem też pewien, że śleć inaczej niż ci, którzy robią Gwiezd- Mówi pan, że nie ma jeszcze takiego animacji wesprzeć odpowiednią kwotą. Opowieści o człowieku gdyby tylko znalazły się pieniądze, po- ne wojny czy Władcę Pierścieni. Trzeba przemysłu. W krajach Europy I odwrotnie, wsparcie animacji może spo- wstawałyby takie seriale jak wspomnia- Fot. Jacek Domiński/REPORTER znaleźć jakiś wytrych. Mam takie porów- Zachodniej produkcje dla dzieci to wodować, że nie powstanie świetny film nigdy się nie zestarzeją na Janka. News Fot. Polfilm/East

46 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 47 Fot. Next Film (x2) C wszystko, coś, siępo conas dzieje spotyka, etapietakim w życiu, żechcę wierzyć, że walentynki.świętem Jestem jak teraz na wymyślonym,dziej jakimś amerykańskim przejmują siękalendarzem, a już bar tym w życiurzeczy zdarzają się, chcą, kiedy nie jest już wcześniej zaplanowane. Dobre i złe pytanie – to, na ile conam sięprzydarza liny Szablewskiej ujęło mniewłaśnie to zrządzeniem losu. W scenariuszu Karo- który można przypadkiem, nazwać także na nasze elementu, życiewpływu Boskiego też nieodrzucam w determinizm, ale 48 zdjęć, reżyserką, Rozmowa z twórcami filmu: KingąDębską – na N p Kinga Nie Dębska: wierzę grą? Boską a może interwencją, Boską Plan film zy pani B a p a Karoliną Szablewską – scenarzystką ie lan Andrzejem Wojciechowskim – autorem lanie f lanie będzie będzie - śmieszny. szający, a momentami (mam nadzieję) dziwych ludziach, momentami- wzru romantyczna,dia o prawserio na film ale - to To niedozniesienia. kome nie będzie - że mawiększy sens. Inaczej to jakiś byłoby najlepszy to w życiu, I jak punkt wyjścia). spuszczonymi portkami” (uważał to za profesor Jiří Menzel – zastajemy ich „ze Jaknie pozytywnie. to mówił mój czeski w momencie, losich kiedy zaskakuje, i to aktorzy,się najlepsi polscy „złapani” są Moi bohaterowie, w których wcielili ingerencją? z Boską grze w metafizycznej się zmagać musieli bohaterowieCzy pani będą MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 il m u u dzą: o, idziew komercję. myślę A ja ina- wałam ten film. powiekoledzyPewnie - nie mogę odpuścić. Dlatego odchoro- być dobólu intuicji. szczerai wierna I że muszę w każdym spotkaniu z aktorem ków mniejważnych. Wiedziałam, że filmów w jednym. Nie ma wątprzecież - wielowątkowy tak sera, jak film – to pięć dziwi i uczciwi w swej grze. Dla reży- Małgorzata Gorol, przejmująco są praw- Gąsiorowska, czy moje nowe odkrycie cin Dorociński, Olszówka, Edyta Roma plan. Kingaczy też Boski Preis, Mar z twarzą, doczego doprowadza ich los i im kibicujemy. Jakoś starają sięwyjść problemy, ich ale lubimy, rozumiemy o cośimchodzi,o coś walczą, mają swoje Plan B Plan - Plan B Kinga Preis naplaniefilmu filmu Kinga Dębskanaplanie , reż.KingaDębska Plan B Listów do M do Listów różnił się Plan B będzie Czym kino eksploatowane. i punktów które widzenia, niebyły przez nieszablonowy,w sposób szukamy miejsc mie jestbardzo dużo. Patrzymy na miasto i uzupełniają się. Takich zestawień- w fil ciekawe, dialogują zesobą te miejsca jak i wymuskaną Halę Koszyki. Dla mnieto nowodze, a z drugiej wyremontowaną tego strony z jednej mamy blok na Pra- wała sięz ichi nastrojami – emocjami - dla Chcieliśmy, aby przestrzeń synchronizo - przestrzenie z poszczególnymi postaciami. punktów odmienne i związać widzenia Pragnęliśmy stolicę pokazać z różnych trastów, jestinspirujące. kamery codla architektonicznie, estetycznych pełne kon- niczna i filmowa. To miasto eklektyczne fotograficznie, sywna fotoge niezwykle - i szczera. Warszawa jestbardzo inten- była przede autentyczna wszystkim strzeń, w której filmu, sięakcja rozgrywa brzydoty. Dla mnieistotne jest,aby prze- na Warszawę w kategoriach piękna czy Wojciechowski:Andrzej Nie chcę patrzeć ? rzeczywistość polską czy też odnajdziemy zwyczajną, w nich z „manhattanowskim”zacjach, tłem, Warszawycia - lokali eleganckich w jej PlanCzy w filmie B widzowie. to rozmowa,że będzie czekają na jaką porozmawiać Mam o miłości. nadzieję, kobietakażda wykorzystuję tę datę, żeby daje prezent mijakiś z ich okazji. Jak szego lubię, znaczenia,ale mąż kiedy Dla niemają mniewalentynki więk- jest ważna? lutego – walentynki – data 14 prywatnie, pani Czy dla i spokój… i tu mam większy niżna planie dystans który uwielbiam. Tu sięnaprawdę tworzy, humoru, pragmatyki. a ile To etap pracy, i ważymytażu proporcje, ile wzruszeń, ile robić.je Teraz jesteśmy na etapie mon - biamtrudno filmyjak i wiem o miłości donich na serio.można Uwiel podejść - nie opowiadać banalnie i pretensjonalnie, konieczważna. O uczuciach nietrzeba - mnie i jestdla osobiście mniewzrusza i opowiedziećzadbać mu historię, która swojego postanowiłam widza, o niego krów córek czej. Po frekwencyjnym sukcesie Moich MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 , kiedy okazało, kiedy się, żemam już . czyPo prostu, przyjaźń - zdję zobaczymy od od mentami. czaj sąsiadują komediowymi z mocno ele- bohaterów opowiadane- ciepłoi zazwy są czy bardzo dramatyczne doświadczenia fabularny i psychologiczny. trudne Ale które wątki mają nawet tragiczny przebieg komediowo-dramatyczny charakter. Nie- ich Jeszcze łączyte filmy: rzecz trzy jedna tycznych, równie ale cenne i potrzebne. zują relacje bardzoroman od dalekie - i ukojeni,że zostają i nawią pocieszeni - by otworzyć sięna innych pomoc sprawia, odwaga, Ale miłości. po żałobę przeżywać romantycznych uniesień, przychodzi im chanych. W dniu zakochanych zamiast nych okolicznościach, swoich tracą uko- 14 lutego, w mniejlub bardziej- tragicz o ludziach,wieść którzy na tydzień przed dana. wieloletniaprzyjaźńktórym - zostaje pod mogą zaistnieć w przyjaźni, prób, sześć dylematów, sześć film koncepcyjny: które nym obu dla stron. Po prostu to przyjaźń się najwspanialszym prezentem- wigilij oczekujedzo jej i potrzebuje, może okazać wymarzonej dziecku, Gwiazdki które bar historiiM. to kilka żeofiarowanie o tym, kową formą – prawie Listy wszystkim. do Karolina Poza Szablewska: wielowąt- współtworzyła? które scenariuszowo pani również Neugebauer Rozmawiał W Film o miłości... Film nowszego filmu DębskiejKingi na luty 2018.S.N. a premieradziernika, szykowana jest produkcję zaplanowano dokońca- paź zdjęciowy zakończono 26marca. Post- Warszawy 14lutego 2017roku. Okres nym wieku. walentynkami, wśród ludzi- w róż dniprzed na kilkanaście się będzie i życiowej prawdy. Akcjarozpoczynać obyczajowy, humoru, emocji, pełen córki krowy córki i widzówprzez obrazu krytykę Moje ści, twórczyni świetnieprzyjętego Pierwszy klaps w centrum padł Pierwszy Będzie to kolejnaBędzie opowieść o miło- Plan B Plan spodziewać się premierynajspodziewać - 2018rokuwalentynki możemy . Tym razemma być to film zaś to wielowątkowa opo - S tanisław Plan B Plan Plan B Plan . 49 - w produkcji PEŁNOMETRAżOWE FILMY FABULARNE

Michał Czernecki, Ewa Gaw- nie produkcji: 31 paź- ryluk, Zbigniew Zamachow- dziernika 2017 ski, Anna Smołowik, Tomasz dystrybucja: Next Film Włosok premiera: luty 2018 producenci: Tomasz Blachnicki, Anna Waśniew- Plan B to obyczajowy film ska-Gill o miłości – pełen emocji, produkcja: TVN humoru i życiowej prawdy. dystrybucja: Kino Świat Bohaterów poznajemy kil- premiera: styczeń 2018 Plan B kanaście dni przed walen- etap produkcji: tynkami, w chwili, gdy w ich Podatek od Podatek od miłości to inteli- postprodukcja życiu wydarza się coś, czego miłości gentna i przewrotna komedia się zupełnie nie spodziewa- etap produkcji: montaż romantyczna o miłości, któ- reżyseria: Kinga Dębska li. Przypadek, a raczej siła rą można spotkać wszędzie, scenariusz: Karolina Sza- wyższa, podsuwa im nie- reżyseria: Bartłomiej Igna- nawet… w Urzędzie Skarbo- blewska oczywiste rozwiązania. Roz- ciuk wym. Surowa inspektor Kla- zdjęcia: Andrzej Wojcie- wiązania, które dają nadzie- scenariusz: Piotr Bronow- ra (Aleksandra Domańska) chowski ję na odnalezienie prawdzi- ski, Katarzyna Krzysztopik ściga domniemanego oszusta muzyka: Patrycja Bukow- wych uczuć i autentycznych zdjęcia: Jan Holoubek podatkowego – cynicznego, ska więzi. Ale to, czy bohatero- scenografia: Joanna acz pełnego uroku Mariana scenografia: Katarzyna wie z nich skorzystają, ja- Macha (Grzegorz Damięcki), który Filimoniuk kich wyborów dokonają, za- kostiumy: Sławomir Bla- przez niefrasobliwość i dobre kostiumy: Dorota Roqueplo leży już tylko od nich. W fil- szewski serce popadł w kłopoty podat- charakteryzacja: mie, podobnie jak w życiu, charakteryzacja: Mar- kowe. Kiedy los „ściganego” Tomasz Matraszek sytuacje niełatwe i pełne cin Rodak wydaje się przesądzony, nie- montaż: Bartosz Karczyński napięcia przeplatają się z in- montaż: Jarosław Barzan oczekiwanie i wbrew wszel- dźwięk: Jacek Hamela cydentami zabawnymi, czy dźwięk: Przemysław kim regułom Klara i Marian obsada: Kinga Preis, wręcz komicznymi. I, jak Kamieński zakochują się. Uruchomi to Marcin Dorociński, Edyta powiedziała reżyserka Kin- obsada: Aleksan- ciąg komicznych wydarzeń, Olszówka, Roma Gąsiorow- ga Dębska: „Plan B to film dra Domańska, Grzegorz które odmienią życie bohate- ska, Krzysztof Stelmaszyk o miłości, ale nie przesło- Damięcki, Roma Gąsiorow- rów. On dla dobra sprawy mo- producenci: Robert Kijak, dzona laurka”. ska, Weronika Rosati, Magda- że zostać facetem do towarzy- Kamil Przełęcki lena Popławska, Magdalena stwa. Ona może trafić do wię- produkcja: Agora Oprac. Beata Różczka, Grażyna Wolszczak, zienia. Czy tak się stanie? planowane zakończe- Poprawa Kalendarz premier – czerwiec 2017

dźwięk: Michaela Patríková W świecie jest tak wiele obsada: Václav Hrzina, historii, jak ludzi. Vašek – Berenika Kohoutová, Nina nieśmiały strażnik z galerii Divíšková, Jan Englert, Juraj sztuki, który mimowolnie Herz, Zbigniew Zamachowski zostaje złodziejem, usłyszy producenci: Mikuláš podczas swojej podróży do Novotný, Radim Procházka, Rzymu wiele intrygujących Droga do Rzymu nik, Vít Poláček Michal Křeček, Weronika historii. Wielowymiarowy, koprodukcja zdjęcia: Jan Šuster Czołnowska komediowy film drogi, czesko-polska muzyka: Martin Klusák produkcja: Background który zabiera nas w podróż scenografia: Pavel Nový Films w poszukiwaniu sensu film fabularny kostiumy: Tomáš Chlud czas projekcji:100 min życia. premiera: 9 czerwca charakteryzacja: Mar- dystrybucja: EasyBusy- reżyseria: Tomasz Mielnik tina Gajdačová Productions – Weronika Czoł- Oprac. Beata

Fot. Robert Pałka/Kino Świat, Next Film, EasyBusyProductions Pałka/Kino Fot. Robert scenariusz: Tomasz Miel- montaż: Šimon Hájek nowska Poprawa

50 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 FPESTIOLONWALICAE ZA GRANICĄ Z POLSKIM FILMEM DOOKOŁA ŚWIATA

Marcina Wrony, Ederly Pio- obiecana Andrzeja Wajdy, Plac zabaw Bartosza M. portret Krzysztofa M. Bed- Pologne, 1990. Les destins croisés de femmes en quête d’amour et de liberté... Które polskie filmy oglądane są za tra Dumały, K2. Dotknąć Przypadek i Krótki film Kowalskiego, Prosta historia narskiego, twórcy pomnika granicą? Jak nasze kino prezentują nieba Elizy Kubarskiej, Moje o zabijaniu Krzysztofa Kie- o morderstwie Arkadiusza Federica Felliniego córki krowy Kingi Dębskiej ślowskiego, Pociąg Jerzego Jakubika, Sztuka kochania. w Rimini. INFO: Instytut Pol- zagranicznej publiczności i Kamper Łukasza Grze- Kawalerowicza oraz Wal- Historia Michaliny Wisłoc- ski w Rzymie gorzka. kower Jerzego Skolimow- kiej Marii Sadowskiej, Instytuty Polskie zarządzane INFO: www. cinepo- skiego. Wołyń Wojciecha Smarzow- Polskie filmy przez Ministerstwo Spraw OVIEDO: laco.es skiego. w dystrybucji kinowej Ponadto w programie: na świecie: Zagranicznych? Do współpracy 7 maja – 29 czerwca – STANY Panorama Polskiego Kina, Teatro Filarmonica, cykl ZJEDNOCZONE retrospektywa filmów Powidoki Andrzeja Waj- „Martin Scorsese przed- Andrzeja Wajdy, pokazy fil- dy w maju w: USA, na Wę- zapraszamy organizatorów NOWY JORK: stawia arcydzieła pol- mów Pora umierać i Inny grzech, w Bułgarii, Holan- imprez, dyplomatów, widzów. skiego kina”. Przegląd 2-4 czerwca – Museum of świat Doroty Kędzierzaw- dii, Belgii, Luksemburgu, odbywa się w ramach cyklu the Moving: przegląd polskiej poświęcone Danu- na Łotwie, Litwie, w Es- Czekamy na informacje. RADA organizowanego skich filmów.W programie cie Szaflarskiej, retrospek- tonii, na Islandii, Słowa- przez Miejską Fundację m.in. Wszystkie nieprze- tywa filmów Krzysztofa cji, w Słowenii, Chorwa- Kultury miasta Oviedo. spane noce Michała Mar- Kieślowskiego, spotkanie cji, Bośnii, Serbii, Macedo- UNITED IZRAEL Contemporaneo), Filmo- W programie: Eroica czaka, Wszystko może się z Krzysztofem Zanussim nii, Kosowie, Czarnogórze; TEL AWIW: teka Katalonii. W progra- Andrzeja Munka, Sanato- przytrafić, Zderzenie czo- promującym swoją książkę w czerwcu w Hong Kongu, STATES mie: 11 minut Jerzego rium pod Klepsydrą Wojcie- łowe oraz Żeby nie bolało, „Strategie życia, czyli jak Rumunii, na Tajwanie, Wę- 11-20 maja – Doc Aviv Inter- Skolimowskiego, Demon cha Jerzego Hasa, Ziemia Marcelego Łozińskiego zjeść ciastko i je mieć” połą- grzech; w sierpniu w Bra- national Film Festival. W pro- i Jacka Petryckiego, Więzi czone z pokazem jego filmu zylii. W Kolumbii i Hiszpa- OF LOVE UN FILM DE gramie: Polonez Agnieszki Zofii Kowalewskiej, Benek Constans. nii nie ustalono jeszcze da- TOMASZ WASILEWSKI Elbanowskiej, Więzi Zofii Blues Katarzyny Maciejko- Pokazy polskich doku- ty premiery. Film wszedł już SOPHIE DULAC DISTRIBUTION & MAÑANA présentent en coproduction avec TVP S.A., COMMONGROUND PICTURES & FILM VÄST un film de TOMASZ WASILEWSKI , UNITED STATES OF LOVE / © 2016 - MAÑANA SP. Z O.O. - TELEWIZJA POLSKA S.A. - FILM VÄST - COMMONGROUND PICTURES S.A. - FILM VÄST POLSKA TELEWIZJA Z O.O. - SP. / © 2016 - MAÑANA Avec JULIA KIJOWSKA, MAGDALENA CIELECKA, DOROTA KOLAK, MARTA NIERADKIEWICZ, TOMEK TYNDYK, ANDRZEJ CHYRA & ŁUKASZ SIMLAT Directeur de production ROBERT FELUCH Costumes MONIKA KALETA Maquillage EWA KOWALEWSKA Directiion artistique KATARZYNA SOBASKA & MARCEL SŁAWISKI

Son CHRISTIAN HOLM Montage BEATA WALENTOWSKA Image OLEG MUTU RSC Avec soutien de THE POLISH FILM INSTITUTE Coproducteurs ZBIGNIEW ADAMKIEWICZ, ARTUR MAJER, JONAS KELLAGHER, SIMON PERRY, KATARINA KRAVE Produit par PIOTR KOBUS & AGNIESZKA DREWNO PIEFF Kowalewskiej, Wielki Teatr -Kowalczyk, Siostry Pawła mentów, krótkich metraży na ekrany kin w Kanadzie Ecrit et réalisé par TOMASZ WASILEWSKI

Sławomira Batyra, Komunia Łozińskiego, Psychodrama ze Studia Munka, etiud i Francji w lutym, w mar- /FilmUSlove #FilmUSlove www.sddistribution.fr Anny Zameckiej. Marka Piwowskiego i Dekla- studentów Warszawskiej cu w Czechach, w kwietniu racja nieśmiertelności Mar- Szkoły Filmowej, filmów w Grecji i we Włoszech. 3-8 czerwca – CoPro 19. cina Koszałki. INFO: Instytut w sekcji „Joseph Conrad- Documentary Marketing Polski w Nowym Jorku -Korzeniowski”, cykl etiud Zjednoczone Stany Miłości Foundation. Goście: Kata- „Łodzią po Wiśle”. INFO: Tomasza Wasilewskiego rzyna Mazurkiewicz repre- FEDERACJA www.festiwalwisla.pl zostały sprzedane już do zentująca Polski Instytut ROSYJSKA 29 krajów (agent sprzedaży Sztuki Filmowej oraz Anna New Europe Film Sales). MOSKWA: WŁOCHY Wereda ze Studia Besta, Dotychczas weszły do kin producentka filmu Żabiń- 25 maja – 11 czerwca – RZYM: w Szwecji, Wielkiej Brytanii, scy. O ludziach i zwierzę- 10. Festiwal Filmów Pol- Wydano zbiór niepubliko- Danii, Francji, Grecji i Wło- tach. skich „Wisła”. Pokazy wanych scenariuszy Krzysz- szech. Kolejne premiery festiwalowe w moskiew- tofa Kieślowskiego „Il caso przewidziane są w Hiszpa- 21-24 czerwca – Print skich kinach: Pięć Gwiazd, e altre novelle” („Przypadek nii, Belgii, Holandii, Luk- Screen. Digital arts and Iluzjon, Oktiabr, Pionier i inne opowiadania”), pod semburgu, Norwegii, Szwaj- culture festival. Lista gości i Elektroteatr. red. Mariny Fabbri. carii, Austrii, Lichtensteinie, z Polski w trakcie ustalania. Konkurs Główny: Ostat- Irlandii, Serbii, Słowenii, Informacje na: www.print- nia Rodzina Jana P. Matu- 18 maja – premiera doku- Bułgarii, Czechach, na Sło- screenfestival.com INFO: szyńskiego, Czerwony Pająk mentu fabularyzowanego wacji, Węgrzech, w Rumu- Instytut Polski w Tel Awiwie Marcina Koszałki, 11 minut My Italy Bruna Colella, nii, na Cyprze, w Turcji, Jerzego Skolimowskiego, koprodukcja włosko-pol- Brazylii, Chinach, na Tajwa- HISZPANIA Ederly Piotra Dumały, Kam- ska. „Komedia dokumen- nie i w Korei Południowej. per Łukasza Grzegorzka, talna”, która opowiada INFO: www.manana.pl BARCELONA: Kryształowa dziewczyna o życiu czterech artystów 1-7 czerwca – Festiwal Pol- Artura Urbańskiego, Las, 4 współczesnych żyjących Oprac. Cezary

Fot. Materiały prasowe skich Filmów (Cine Polaco rano Jana Jakuba Kolskiego, we Włoszech. Wśród nich Kruk Fot. Materiały prasowe (x2)

52 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 POLONICA

Sukcesy, nagrody, promocja polskiego POLSCY FILMOWCY NA ŚWIECIE kina za granicą Dorota Kobiela Między nami Figury nego filmu dramatycznego. animacji. W najbliższym Tymona Albrzykowskiego, na liście Francuski festiwal jest czę- czasie w świat ruszy także Ciało obce Marty Magnu- nagrodzone „Variety” niemożliwe w Korei Płd. i inne sto nazywany europejskim 15-minutowa, festiwalowa skiej, Cipkę Renaty Gąsio- Amerykański magazyn historie II, odpowiednikiem Sundance. wersja filmu, którego pro- rowskiej, Figury niemoż- Film dyplomowy tegorocz- „Variety” opublikował listę reż. Marta Zwycięskie tytuły w ramach mocją zagraniczną zajmie liwe i inne historie II Marty nego absolwenta Gdyńskiej „10 Animators to Watch Pajek ÉCU-on-the-Road zostaną się Krakowska Fundacja Pajek oraz letters.EHO Agi Szkoły Filmowej Macieja 2017”, przedstawiającą auto- pokazane na ponad 50 festi- Filmowa. Serial pozyskał Jarząb. W trakcie trzydnio- Millera – dokument Mię- rów filmów animowanych, walach na całym świecie. międzynarodowego agenta wego wydarzenia pokazom dzy nami otrzymał Nagrodę których karierę należy śle- sprzedaży (kanadyjska firma filmów towarzyszyły panele Jury na 34. Międzynaro- dzić. Wśród wyróżnionych Serial Mrówka HG Distribution). W Pol- dyskusyjne, w których wzięli dowym Festiwalu Fil- znalazła się Dorota Kobiela – wychodzi za mąż sce, jeszcze w tym roku, udział twórcy z Europy oraz mów Krótkometrażowych pomysłodawczyni i reży- najlepszy we będzie można go obejrzeć Stanów Zjednoczonych. w Busan w Korei Południo- serka m.in animacji Twój Włoszech na Player.pl. wej (25-30 kwietnia). Na Vincent (Loving Vincent). Serial w reżyserii Michała Czerń wygrywa tegoroczny festiwal do kon- Jest absolwentką Akademii Poniedzielskiego, według Polskie animacje na Węgrzech kursu międzynarodowego Sztuk Pięknych w Warszawie scenariusza Bartosza Wierz- w Nowym Jorku Podczas 27. edycji Między- zgłoszono aż 4447 filmów i stypendystką Ministerstwa bięty, otrzymał nagrodę dla Polskie filmy animowane narodowego Festiwalu Filmu ze 126 krajów, z których Kultury i Dziedzictwa Naro- najlepszej serii dla nasto- zaprezentowano na 3. Festi- i Muzyki Mediawave w miej- selekcjonerzy wybrali 37 Film Marty Pajek wygrywa w Stuttgarcie dowego; studiowała także latków podczas 21. edycji walu Europejskich Krótko- scowości Komárom (27 tytułów reprezentujących reżyserię w Szkole Wajdy. nimacja Marty Pajek macji w Niemczech i jeden Jerzego Kuci w 2002 roku. włoskiego festiwalu Car- metrażowych Filmów Ani- kwietnia – 1 maja) nagrodę 29 kinematografii. Nagroda Autorka krótkometrażo- AFigury niemożliwe z najbardziej prestiżo- W ramach festiwalu co toons on the Bay. Impreza mowanych Animated Spirits za najlepszą animację otrzy- dla dokumentu Millera jest wych filmów animowanych, i inne historie II zdobywa wych na świecie; posiada roku organizowane są targi organizowana jest przez w Nowym Jorku (9-11 maja). mała Czerń Tomasza Popa- zatem ogromnym sukce- m.in. Serce na dłoni (2006) uznanie na kolejnych akredytację Amerykań- FMX, na które przyjeżdża włoską telewizję RAI. To W programie, wśród obra- kula. To już kolejne zagra- sem. To nie pierwszy laur i Mały listonosz (2011) – za zagranicznych imprezach. skiej Akademii Filmo- ponad 2,5 tys. profesjona- jeden z wiodących euro- zów z 19 krajów, zaprezento- niczne wyróżnienie dla tej dla GSF na tym prestiżo- ten ostatni tytuł zdobyła Tym razem otrzymała wej przyznającej Oscary. listów z branży animacji pejskich festiwali filmów wano: Czerń Tomasza Popa- animacji. wym festiwalu. W ubiegłym nagrody na festiwalach w Los Grand Prix 24. Festiwalu Ostatnim polskim fil- i VFX. W tym roku odbyło telewizyjnych, pokazują- kula, Zdarzenie plastyczne roku obraz dyplomowy Angeles, Liège i Barcelonie. Filmów Animowanych mem, który zdobył Grand się ponad 200 wydarzeń cych produkcje z całego Czułość Emilii Zielonki Twój Vincent to jej pełnome- w Stuttgarcie (2-7 maja). Prix w Stuttgarcie było i zaprezentowano prawie świata. Jury przyznaje naj- zdobył nagrodę główną – trażowy debiut animowany. To największy festiwal ani- Strojenie instrumentów 1000 filmów. lepszym filmom Pulci- Excellence Award for Best To również pierwszy w pełni nella Awards. Nagrodzona Picture. namalowany film pełnome- Mrówka wychodzi za mąż trażowy na świecie. Obraz Brazylii. Dorota Kobiela jest nagrodę za najlepszy dźwięk Film Festival. Dwa światy to humorystyczna opowieść Komunia został wyprodukowany przez kolejną osobą z Polski, która (Mariusz Bielecki i Krzysztof to portret rodziny, w któ- o Mrówce, która mieszka i Polonez studia filmowe Breakthru znalazła się na prestiżowej Jaworski) na Wales Interna- rej rodzice są głuchoniemi, w typowej, europejskiej z sukcesami Films oraz Trademark Films liście „Variety”. W zestawie- tional Documentary Festival a ich córka Laura jest sły- metropolii. Bohaterka pra- w Brazylii (współreżyserem projektu niach tego magazynu znaleźli w Blackwood (5-7 kwietnia). sząca. To 12-letnia Laura jest cuje w korporacji, chodzi Na 22. edycji Międzynaro- jest Hugh Welchman, pro- się wcześniej m.in. autorzy Dobre wiadomości nadeszły naszym przewodnikiem po do kosmetyczki, na jogę, dowego Festiwalu Filmów ducent oscarowego Piotrusia zdjęć (np. Jolanta Dylewska, też z Nowego Jorku, gdzie ich nietypowym, a zarazem walczy z wyimaginowaną Dokumentalnych It’s All i wilka). Światowa premiera Monika Lenczewska, Adam dokument Adamka otrzy- zwyczajnym, jak życie każdej nadwagą, ogląda telewizję True w Rio de Janeiro i Sao filmu odbędzie się podczas Sikora, Łukasz Żal i Ryszard mał również nagrodę dla rodziny. i czyta kolorowe magazyny. Paulo (20-30 kwietnia) naj- najbardziej prestiżowego na Lenczewski), reżyserzy (Woj- najlepszego pełnometrażo- Wszystkie życiowe wysiłki lepszym tytułem w katego- świecie festiwalu animacji ciech Smarzowski, Borys wego filmu dokumentalnego Wściekłość angażuje w to, by być nieza- Sukces Sztuki kochania na Wyspach rii filmów pełno- lub śred- w Annecy (12-17 czerwca), Lankosz) i aktorzy (Jakub na Greenpoint Film Festi- braci Węgrzyn leżną, spełnioną zawodowo, ztuka kochania. Historia Michaliny Wisłockiej niometrażowych okazała się gdzie film zakwalifikował Gierszał). val (4-7 maja). To kolejne nagrodzona piękną i szczęśliwą. Nie- po pierwszym weekendzie wyświetlania w Wiel- Komunia Anny Zameckiej, się do Konkursu Głów- wyróżnienie dla filmu w Sta- w Paryżu świadomie jednak marzy Skiej Brytanii i Irlandii Płn. znalazła się na 4. miej- a specjalne wyróżnienie tra- nego. Twój Vincent został Dwa światy nach Zjednoczonych. Dwa Wściekłość w reżyserii o wielkiej miłości, może scu box office’u wśród najnowszych premier. Obraz fiło do Poloneza Agnieszki już sprzedany do ponad 100 zwyciężają światy zostały już nagro- Michała Węgrzyna i ze zdję- nawet dzieciach i rodzi- w reżyserii Marii Sadowskiej można oglądać w sieci Elbanowskiej. Wygrana krajów na całym świecie, w Walii i USA dzone na New York Festi- ciami Wojciecha Węgrzyna nie... Mrówka wycho- kin Odeon. Opowieść o Michalinie Wisłockiej jest Komunii jest kolejnym tak w tym Francji, Chin, Włoch, Dokumentalny film Macieja vals, a wcześniej na Rhode zdobyła nagrodę na 12. dzi za mąż jest projektem wyświetlana na ponad 70 ekranach. W Polsce film prestiżowym sukcesem dla Hiszpanii, Danii, Finlandii, Adamka Dwa światy otrzy- Island Film Festival, Har- Europejskim Festiwalu Fil- wieloformatowym. Serial z Magdaleną Boczarską, Erykiem Lubosem i Piotrem tego dokumentu. Norwegii, Szwecji, Grecji, mał nagrodę dla najlep- lem Film Festival, Chi- mów Niezależnych ÉCU powstał w warszawskim Adamczykiem w rolach głównych do tej pory obej- Portugalii, Japonii, Tajlan- szego pełnometrażowego cago Children Film Festival w Paryżu. To laur dla najlep- studiu Animoon, na pod- rzało już 1 767 249 widzów. Oprac. Julia

Fot. Animoon dii, Kolumbii, Indii, Rosji czy filmu dokumentalnego oraz i United Nations Association szego europejskiego niezależ- stawie średniometrażowej Michałowska Fot. Jarosław Sosiński/Next Film

54 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 55 Fot. Materiały prasowe/Monolith Films K 56 pokazał historiępokazał rozpadu małżeństwa oraz małżeńskiegoz życia Bergmana Ingmara reat Nagrody Jury. Zainspirowany Scenami łości Rosjanin Andriej Zwiagincew, lau- niż w niezmienny. pozostał ści Nieco inne kino śmiewczy opisywania sposób rzeczywisto muzeum sztuki współczesnej, prze ale - z górskiegonosząc akcję pensjonatu do zmienił znaną z kina europejskiego. W swoim nowym dziele wyrastającego na czołowego obecnie autora Rubena Östlunda, szwedzkiego reżysera zdobywcę Złotej Palmy,Square The czyli zaliczyć można cie. nich Do z pewnością Almodóvara w komple niemalże doceniło - które przewodnictwem Pedra pod jury znaczy, żezabrakło filmów znakomitych, cej rozczarowań niż zachwytów. nie Co stycznie spełniona. latami,z poprzednimi niedokońca- arty walu filmowego na świecie. Porównując ją uszowa, 70.edycjanajważniejszego festi- atmosferzekój. upłynęła W takiej jubile- na niemal każdymwyczuć kroku- niepo słynnyjące bulwar Croisette, się dający bezpieczeństwa, wojskowe trójki patrolu- w warowną twierdzę. Wzmożone kontrole zamieniła się na niespełna dwa tygodnie Festiwaleza Konkurs Główny obfitował chyba w wię- historia na planiefilmu Roman Polański i EvaGreen Lewiatanie Świątynia autorskiego kina o bezpieczeństwie. w Cannes rokunie mówiło się w tym to niżo filmach wie, czywięcej , reż.Roman Polański Turysty scenografię, prze- , zaproponował w Prawdziwa Niemi - -

gr Fe nadz p Roman Polański. konkursem najnowszy film pokazał dzieła mistrzów obok debiutantów. Poza Jubileuszowe Cannes zaprezentowało zacji Actzacji Up, która o prawa walczyła osób odłamieorgani90. opowieść o paryskim - nie. sprzed kilku lat), jest obecnaw każdej sce festiwalupillo (zwycięzca NetiaCamera Off Prix oraz nagrody FIPRESCI, Robina Cam- w tle, o tyle u laureata canneńskiego Grand u Zwiagincewa gdzieś polityka wybrzmiewa zapadającej w pamięć przypowieści. O ile stycznym tonie, nabiera film charakteru ślanych utrzymany Choć decyzji. - w reali konsekwencjewszelkie z pozoru przemy- Rytm serca to osadzona na początku lat s d o anicą MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 s tiwal or p c e em - ( Lanthimosem i Efthymisemsem Filippou za najlepszy scenariusz, ex-aequo z Yorgo- ( Inną konkursową reżyserkę, Lynne Ramsay w historii festiwalu wyróżnioną nagrodą. tą Beguiled powędrowałrię Coppoli doSofii (zaThe Laur zrzeszenia. zanajlepsząrzecz reżyse- na przez działał dłuższyczasser aktywnie nej mierzeautobiograficzna,bowiem - reży zarażonych HIV. wirusem Historia w pew- j You Were Never Really Here uhonorowano ), The Killing of a Sacred Deer). Nagrody y n l a ), która jestdopiero kobietą drugą m

zawiedziony byłem adaptacjami literatury. „Pamiętam, wiele razy że w dzieciństwie czołowy reżyserOlivier francuski Assayas. scenariusz twórcą z polskim wraz napisał Delphinepowieści deVigan. ciekawe, Co cusko-belgijską koprodukcją, to adaptacja historia Prawdziwa swójpokazał nowyRoman film Polański. padku się jużbyło podobnie tradycją,bo w przy- dziennikarze.się… rosyjscy filmuże największymi okazali krytykami publiczność. znamienny Choć jestfakt, Dorota Roqueplo, festiwalową podzieliła cowała znakomita polska kostiumografka nego marzenia. Łagodna niu życia rosyjskiej prowincji- sen z poetyką realizm w obrazowa- łączącym odważnie Tymjuż raztrzeci. po razemz filmem Siergieja Łoźnicy, który doCannes wraca doskonaleserii znanego kraju w naszym o sięw nichlazł żadenrodzimy akcent. Mowa konkursów żeniezna nieoznacza- jednak, AtánCecilii i Valerii Pivato. mocno przeciętnypo Novia La del Desierto Kamery, nagrody najlepszego dla debiutu) Femme ich był bardzo różny. świetnej Jeune Od debiuty. że poziom ma co ukrywać, I nie zakwalifikowanychczęść filmów stanowiły Franco czyKiyoshi Kurosawa, znaczną ale Mathieunazwiska, jak Michel Amalric, wości. Pojawiły sięi tam coprawda znane nych wzbudzać sekcji może wątpli więcej - zewspomnia Jednak- Akin. drugiej selekcja Michaeljak Haneke, Todd Haynes czy Fatih czas jubileuszowej mistrzowie, edycji tacy prawami, a nowe- obrazy pod pokazywali skończony. Tu konkurs rządzi się swoimi filmów ostatecznie niezostał Cannes przed polskie kandydatury, żadenz tych jednak Frémaux dwie poważnie rozpatrywać miał mówiło się, że dyrektor festiwalu Thierry było wyjątkowo ponoć blisko. W kuluarach rokuwciąż w tym ciężko skruszyć. Choć przychylnym okiem, o tyle canneński mur wych Warach czy Wenecji spoglądają na nas KarloRegard. festiwale w Berlinie, O ile przyznawanelaury w ramach Un Certain imprezy, o Złotą Palmę oraz rywalizacji czyli szych konkursowych sekcjach canneńskiej wego polskiego w dwóch kina najważniej- rolę Ramsay w filmie Fade aktorskie odebrali: Diane Kruger ( Łagodnej w Konkursie Głównym, w reży- Przedostatniego festiwalu – dnia to staje Brak polskiej produkcji w którymś z tych Po razkolejny zabrakło pełnometrażo- ) oraz Joaquin Phoenix, za główną Wenus konkursem poza – w furze Léonor Sérraille (laureatka Léonor Sérraille Złotej , będąca polsko-fran- , będąca . , przy której pra- In the the In -

Edelman. „Ten film sprawiłwiele mi rado- oraz Eva Green, a za kamerą stanął Paweł liły siężona reżyseraEmanuelle Segnier Delphine oraz wcie- w postaci Elle I tak doświadczenie” – przekonywał Polański. tami w rolach głównych. To fascynujące „Nigdy nie zrobiłem filmu z dwiema kobie- nad życiem bardziej doświadczonej kobiety. stopniowocza żeElle przejmuje kontrolę stajeobsesję. Relacja siętoksyczna, zwłasz- szybko przeradza się w przyjaźń, a następnie writer”.jako „ghost Niewinne spotkanie nowszej poznaje książki kobietę pracującą pisarki, która promocji podczas swojej naj- seansie Polański.po To historia wziętej rowi” – na konferencji wyjaśniał prasowej mi, żeby była ta Zależało bliska pierwowzo- Szron Vanessa Paradis w filmie , reż.ŠarūnasBartas Kuba Armata selekcji festiwalu w Cannes, był film która była pokazywana w ramach oficjalnej koprodukcją Drugą tyn. przez wspartą PISF, Szronujętego w Cannes jestPawel Mykie- autorem muzyki doentuzjastycznie przy- aktorkę Vanessę Paradis. Warto że dodać, a u jego możemy boku podziwiać francuską gra Chyra,Andrzej Bartasa w filmie z ról czyło w wyjątkowo bolesny sposób. Jedną których wojenne nazna doświadczenie - riusze. Na swej drodze trafiają na ludzi, humanitarną wolonta młodzi wyruszają - Ukrainy,na wschodzie dokąd z pomocą czterech krajów. się filmu Akcja rozgrywa współfinansowaną przez PISF koprodukcją skiego Szron reżysera Šarūnasa Bartasa. pokazany został nowy obraz czołowego litew- korzeni” – podsumował reżyser. 83-letni był bo ści, mnie rodzajem dla powrotu do a wśród nich właśnie film Yaira. tytułów,szeń. Z nich dziewięć tylko wybrali bowiem w tym roku zgło- wpłynęło kilkaset Selekcjonerzy niemieli łatwego zadania, początku swojej drogi zawodowej twórców. trowana jestwokół na młodych, będących towany był ACID, w sekcji która skoncen- Polakdał Bieniek. Bartosz Obraz prezen- Matan Yair z Izraela, a za odpowia zdjęcia - cenę konfliktujest debiutujący w rodzinie relacji i chęci własnych realizacji marzeń za ding W sekcji La Quinzaine des Réalisateurs La W sekcji . Reżyserem historii. Reżyserem trudnych męskich Cannes Scaffol jest jest 57 -

Fot. Materiały prasowe/Luxbox Fot. Agata Dąbrowska/BindUpPhoto J 58 Kieślowskiego. Producentem filmupoka- scenariusz inspirowany był Przypadkiem film dwie nagrody, d’Or oraz Canal+ Rail za twórców. Aleksandra Terpińska odebrała patronemszczęśliwym młodych polskich Krzysztofa Kieślowskiego. Okazał sięon przed projekcjami przypomniano nazwisko W zwiastunie festiwalowym wyświetlanym Mł i zaprezentowano krótkie metraże młodych polskich filmowców. Na 70.MFFw Cannes przypomniano dzieło Andrzeja Wajdy Ju dową wizytówką naszej kinematografii. Cinema i krótki międzynarobędący film towała graficzną nową wizualizację Polish lena Sroka, dyrektor PISF, która zaprezen- w Cannes. powitałaobecność Magda Gości - Cinema Night Opening celebrująca polską Wajdy”.dla Po odbyła pokazie się Polish Przyjechałamgościa. tutaj przede wszystkim wany na festiwalu na zasadach specjalnego święto w Cannes. kina był Zawsze - oczeki wieczór.się taki Andrzej Wajda szanował przyznała: „Bardzo sięcieszę, żeodbył za Palmą najlepszej dla aktorki roku w 1990 Starski. Janda, Krystyna nagrodzona Złotą Janda Krystyna wieka i Allan – z żelaza Wajdy, którzy współtworzyli Czło z nim lena Sroka, a także współpracownicy bliscy Braun, Małgorzata Szumowska, Magda - Bugajski, Dorota Kędzierzawska, Ewa tof Zanussi, Jerzy Skolimowski, Ryszard Roman Polański, Jacek Bromski, Krzysz- rzeniu Wałęsa, wzięli m.in.Lech udział - polskiej kinematografii.dla W wyda roku).w 1981 To był wyjątkowy wieczór Andrzeja Wajdyw reżyserii (Złota Palma struowanego cyfrowo Człowieka z żelaza W sekcji Cannes Classicspokazano zrekon- ever dzonym Najpiękniejsze filmie fajerwerki prezentuje jaką rzeczywistości, - w nagro nami przypominali o niebezpieczeństwach bulwarze Croisette La żołnierze z karabi- przechadzający słynnym siępo z drugiej Festiwaleza Festiwal w Cannes o mistrzach. pamięta Przesłuchanie Ryszarda Bugajskiego, Aleksandra Terpińska. Najpiękniejsze fajerwerki którego ever, odzi w natarciu wielkich kina, jak Andrzeja Wajdę, jak kina, wielkich Z jednejszością. strony wspominano - przeszłością,pomiędzy a teraźniej ubileuszowe Cannes zawieszone było b s ileu - -

gr rza Mołdy. To opowieść o dziewczynie- sta Szkoły Filmowej, Koniec widzenia dyplomowyfilm absolwenta Gdyńskiej Krótkometrażowych o Złotą Palmę walczył Development Award. W Konkursie Filmów Czekajnale laureatem został Baumi Script - scenariusza, 67. Berli bowiem podczas żetopomnieć, tego jużnagroda dla druga się w naszymnie dzieje kraju. Warto przy- sarkastyczna przypowieść o tym, coaktual- dając o projekcie, to wspomniał, żebędzie oraz Agnieszka Zwiefka. Czekaj, opowia- Anna Kazejak i Przemysław Nowakowski Polsko Sorry scenariuszanienie dla filmu fabularnego z Europy Środkowo-Wschodniej. To wyróż- tofa Kieślowskiego zaNajlepszy Scenariusz laureatem Nagrody ScripTeast im.Krzysz- niem świata”. Z koleiKuba Czekaj został Często one są sprzeczne postrzega z ich ludzi zmuszonych do dokonania wyboru. nie mamy Przedstawiam wpływu. młodych pińska mówiła: „Wojna jest czymś, na co jest działające przy SFP Studio Munka. Ter zywanego w sekcji Semaine Critique de la z Opening Night Polish Cinema o anicą MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 . O nagrodę ubiegali sięrównież wy f wy Grzego- a - - j centami z Luksemburga i Argentyny oraz w szeregu branżowych spotkań z produ- z rezultatu” – Polacy dodała. wzięli udział na zaufaniu.wszystkim Jesteśmy dumni Opierała się idealnie. się przedeukładała początkupadku dokońca od współpraca koprodukcje łatwe. niesą „W naszym przy- producentka przyznała, żewielostronne Andrzej Chyra i Vanessa Paradis. Polska des Réalisateurs. W filmiewystąpili m.in. prezentowana była w sekcji Quinzaine La tewsko-ukraińsko-polska koprodukcja Francusko-li Bartasa. reżysera Šarūnasa - współproducentkąnież Szronu (Donten &Lacroix Films). Jest ona rów- on Move” the sięMaria znalazła Blicharska ków prestiżowego programu „Producers kontaktów. sieci wali W gronie uczestni- cenci tamnawiązywali znajomości i budo - z międzynarodową branżą produ polscy Polish Cinema Stand. Dzięki spotkaniom przez festiwalFilm, cały funkcjonował ojcem a swoim ukochanym chłopakiem. przedjącej życiowym pomiędzy wyborem, W Grand Hotelu, w ramach Marché du e r we rk litewskiego - w filmowej Europie” –podkreśliła Sroka. dynamicznie się rozwijają, jesteśmy obecni filmów fabularnych. kinematografieNasze pełnometrażowych kilkanaście ale jeden, Polski i Litwy to gotowy scenariusz niena mowych. „Wspólna wieloletniahistoria kinematografii projektów i realizacji fil- współpracę obu instytucji w dziedzinie skas, porozumienie podpisali zacieśniające Filmowego – Rolandastrum Kvietkau- lena Sroka i dyrektor- Litewskiego Cen z całego świata. Dyrektor PISF – Magda- torom, producentom i agentom sprzedaży prezentującej wybrane projekty- dystrybu Coproduction Village platformy 2017,czyli usza Pacewicza zakwalifikował siędo Paris Jana Komasy według scenariusza Mate- Projekt Boże ciało Bodzaka (Aurum Film). Bodzak Films), Leszek ska (Federico Izabela Film), Igel (Harine dowska (No Sugar Films), Marta Pluciń- Fukacz (Tito Productions), Marta- Lewan cers Network Katarzyna uczestniczyli: koprodukcyjnym. W programie Produ- francusko-niemiecko-polskim śniadaniu w reżyserii w reżyserii wany Mariusza Wilczyńskiego to Zabij fabularny Jagody Szelc oraz film animo- Januszyka, świętego upadki Ewy Podgórskiej,talny w reżyserii żowe debiuty: Diagnoza 5 tytułów,zostało 3pełnometra- w tym toDays Cannes zaprezentowanych Goes New Horizons’W programie Polish Polska oferta Holland. Holland. przewodnicząca zarządu EFA Agnieszka Nagrodompejskim Filmowymwygłosiła Europejskiej Filmowej Akademii i Euro- European Forum poświęcony Film wykład zyjnych z ponad 20krajów Europy. Podczas wowych producentów filmowych i telewi- najbardziej aktywnych i najbardziej wpły- skich producentów, skupiającej blisko 100 Producentów, głównej organizacji europej- wiceprezesemzostał Europejskiego Klubu Filmowej, Akademii pejskiej razkolejny po Filmowejskiej Akademii Euro i członek - Z kolei Dariusz Jabłoński, prezydent Pol- MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 Wieża. Jasny debiut dzień – – debiut fabularny Jacka – dokumen film - Trzy Marcin R stempel jakości. nasi twórcy otrzymują międzynarodowy filmowców. samym, Tym po raz kolejny, w programie festiwalu młodych polskich kino. istotny A dla nas niezwykle był udział łami gry. Najważniejsze pozostaje jednak regu hierarchią- i ścisłymi z podziałami, jest rodzajem ekskluzywnego wernisażu Najważniejszy festiwal na świecie filmowy m.in. Roman Polański i Jerzy Skolimowski. światowego Wśród kina. się nich znaleźli wyjątkowym zdjęciem ponad 100 artystów gach Marché du Film. Shortmetraży oraz Corner Film na tar również w programie przeglądu krótkich ponad 75tytułówW sumie się znalazło czy wyznaczonej festiwalowej. premiery agentówjeszcze sprzedaży, dystrybutorów branży polskich filmów, które nie mają ma na celu przedstawienie zagranicznej Doroty Kędzierzawskiej Żużel i wyjedź z tego miasta oraz najnowszy obraz Urodziny MFF w Cannes podsumowano Polska reprezentacjaw Cannes adomski Cannes . Program 59 -

Fot. Agata Dąbrowska/BindUpPhoto Festiwale za granicą Cannes / goEast

yplomowy Koniec widzenia absolwenta GSF Grze- gorza Mołdy walczył o Złotą Z Gdyni do Cannes Koprodukcyjne bogactwo Palmę 70. Festiwalu Filmo- Dwego w Cannes. To drugi w historii kinematografii polskiej krótkometrażowy Koniec widzenia to najlepszy początek Wśród wszystkich dziesięciu konkursowych fabuł w Wiesbaden obraz fabularny nominowany do Short Film Palme d’Or. W konkursie znalazło kariery dla absolwenta Gdyńskiej tylko dwie nie były zrealizowane w międzynarodowej współpracy. się 9 tytułów wybranych spośród 4843 fil- mów. Koniec widzenia Mołdy nie był jedy- Szkoły Filmowej. a 17. Festiwalu Filmów z Europy nym krótkim metrażem z Polski wyświetla- Środkowej i Wschodniej nym w Cannes. W sekcji Tydzień Krytyki goEast w Wiesbaden w pełni światową premierę miał krótkometrażowy uświadamiamy sobie, że kino film fabularny Aleksandry Terpińskiej Naj- Nżyje nie tylko tzw. językami konferencyj- piękniejsze fajerwerki ever wyprodukowany nymi, ale przeciwnie, spora część jego przez Studio Munka-SFP. bogactwa bierze się z melodyki i brzmienia Główną bohaterką piętnastominuto- innych języków. Z całą mocą dowiodło tego wego Końca widzenia jest zafascynowana nagrodzone Złotą Lilią za Najlepszy Film motoryzacją, pracująca w warsztacie Requiem dla pani J. (Rekvijem za gospođu samochodowym ojca (Juliusz Chrzą- J.) serbskiego reżysera Bojana Vuleticia stowski) Marta (Zofia Domalik). Kiedy z serbską aktorką Mirjaną Karanović w roli jej chłopak (Eryk Kulm) zostaje aresz- głównej, rozegrany w plenerach Serbii, ale towany, dziewczyna stara się mu pomóc powstały w koprodukcji serbsko-bułgar- i odwiedza go w sali widzeń. Ojciec Marty sko-macedońsko-rosyjsko-francuskiej. Tu zaczyna zachowywać się coraz bardziej akurat nie ma to większego znaczenia, bo niepokojąco. Ostatecznie Marta staje przed Vuletić opowiada historię na tyle uniwer- życiowym wyborem, pomiędzy rodzicem salną, że zmieściłaby się w każdym języku: a swoim ukochanym. oto kobieta w sile wieku zamierza popełnić Urodzony we Włoszczowie 23-latek samobójstwo, bez szczególnego powodu, Gaby Babić, Bojan dyplom Gdyńskiej Szkoły Filmowej ode- ot po prostu dlatego, że ma dość nijakiego Vuletić, Mirjana brał w lutym 2017 roku. Przed reżyserią życia bez męża, w domu wiecznie kłócących Karanović i Hana Jušic studiował etnologię i antropologię kultury się dzieci i snującej po pokojach teściowej. w Krakowie. Pracę nad Końcem widzenia W końcu bez specjalnej motywacji odstę- zaczął już na pierwszym roku. – „Wówczas Zofia Domalik w filmie puje jednak od zamiaru. Ale nie to jest naj- okazało, bo film został przez jury FIPRESCI zrealizowałem siedmiominutową etiudę Koniec widzenia, ważniejsze, Requiem dla pani J. w równym nagrodzony w kategorii dokumentu. W zasa- dialogową – scenę do filmu, w której reż. Grzegorz Mołda bowiem stopniu, co o marnowanym życiu, dzie reżyser pokazuje jedynie zdegradowane dwójka postaci rozmawia na widzeniu. opowiada o nieprzyjaznym świecie insty- ruinami kin plenery nad Adriatykiem i roz- Wtedy też rozpoczęła się moja fascyna- tucji publicznych, które kobieta odwiedza sypujące się mury dawnych przybytków X cja więzienną rzeczywistością”. Powrót Mołda wyklucza jednak realizację kolejnego Mołda, zapytany jeszcze przed festiwalem, w ciągu kilku dni przed zaplanowanym Muzy, a jednak jest w stanie nadać swemu do przerabianej już fabuły nie był łatwy: filmu utrzymanego w tematyce więziennej: czego oczekuje od festiwalu w Cannes, opo- samobójstwem po to, by załatwić ostatnie filmowi posmak uniwersalnej medytacji „Byłem poniekąd zakładnikiem dawnych „Umarłbym, gdybym miał wałkować ten wiadał: „Liczę na spotkanie z kinem świa- sprawy; ale los jej nie sprzyja, komplikując nad przemijaniem. Co zastanawiające, nie pomysłów. Musiałem drugi raz zrealizować temat trzeci raz!” – żartuje. towym. Chciałbym wymienić się doświad- zamiary. Zimna, sterylna fotografia Jeleny podpiera się fragmentami starych filmów, podobny projekt, jednak w bardziej rozbu- Autorem scenariusza jest sam Mołda, czeniami. Dowiedzieć się, jak do realizacji Stanković pozwala odczuć chłód i nieprzy- polegając wyłącznie na wspomnieniach inter- dowanej formie. To była walka z samym operatorem Maciej Miller (reżyser doce- filmowej podchodzi się w Iranie, na Islan- jazność tych miejsc nieomal namacalnie, lokutorów z offu, od czasu do czasu pod- sobą, by odseparować się od tego, co już nionego w Busan dyplomowego doku- dii czy w innych krajach. Razem z ekipą w bezpośrednim kontakcie. malowanych ścieżką dźwiękową filmowych zrealizowane”. mentu Między nami), muzykę skompo- mamy nadzieję na dobry start, który da Ciekawe, że tragikomiczna nuta decyduje Requiem archiwaliów. Same te wspomnienia jednak Młodego filmowca fascynuje formuła nował Mikołaj Szatko. Za montaż filmu nam motywację, aby dalej działać, rozwijać także o urodzie uhonorowanej Nagrodą Mię- dla pani J., są już na tyle fascynujące, że stanowią rodzaj spotkań w sali widzeń. „W ciągu zaled- odpowiada duet Piasek&Wójcik – studenci się i robić filmy. Nie chcemy odcinać kupo- dzynarodowej Krytyki Filmowej FIPRESCI reż. Bojan filmu w filmie (jak owa historia o turystach wie jednej godziny spotykają się osadzeni V roku Szkoły Filmowej w Łodzi. Opieku- nów od tego sukcesu”. Zwycięzcę konkursu niemiecko-francusko-gruzińskiej produk- Vuletić z Czechosłowacji, którzy zmarli podczas ze swoimi bliskimi. Byłem ciekaw, jak to nem scenariuszowym projektu był Grzegorz krótkich metraży wybierało międzynaro- cji Moja szczęśliwa rodzina (Chemi Bed- sensów pornograficznych…). wygląda, o czym, rozmawiają. Może się Łoszewski, natomiast konsultacji scena- dowe jury pod przewodnictwem rumuń- nieri Ojakhi) Gruzinki Nany Ekvtimishvili Okazuje się, że Europa Środkowo- rozstają, starają się zdecydować co dalej” – riuszowych udzielała twórcy autorka pre- skiego reżysera, Cristiana Mungiu, ubiegło- i Niemca Simona Grossa. Tyle że tu decyzja dzą i potrafią lepiej. Uderza podobieństwo -Wschodnia prezentuje prawdziwe kinema- opowiada. „Początkowo myślałem o doku- zentowanej w Cannes w 2013 roku etiudy rocznego zdobywcy w Cannes Nagrody za kobiety (Ia Shugliashvili), aby z dnia na dzień stylu gry obu odtwórczyń głównych ról – tograficzne bogactwo, producencko wykra- mencie, jednak gdy zacząłem realizację, Olena – Elżbieta Benkowska (absolwentka Reżyserię za film Egzamin i Złotej Palmy za opuścić rodzinę i zamieszkać w samotno- oszczędne w środkach, skupione na tym, co czając poza swój region. Ta kraina nie jest uznałem, że jest to tak intymna sytuacja, pierwszego rocznika Wydziału Reżyse- 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni w 2007 roku. ści, z dala od gwaru wielopokoleniowego niewyrażalne, raczej mimiczno-gestyczne odległa, ale na wyciagnięcie ręki, i chwała że nie będę w stanie przenieść jej na ekran. rii GSF). Opiekunem reżyserskim Końca Oby Koniec widzenia był początkiem domu, ma zdecydowanie wyraźniejsze tło niż dialogowe. wiesbadeńskiemu goEast za to, że uświada- Nie miałem do tego narzędzi, nie byłem tak widzenia był Robert Gliński, producentami owocnej kariery młodego filmowca. psychologiczne: kobieta szuka drogi do samej Odczarowaniem dalmackiego raju zajął się mia światu tę prawdę. dojrzały. Pomyślałem więc o fabule. W niej filmu – Leszek Kopeć, Jerzy Rados i Gdyń- siebie, skutecznie udaremnianej przez bli- dokument Wyspy zapomnianych kin (Kino

Fot. Maciej Miller mogę wykreować rzeczywistość” – dodał. ska Szkoła Filmowa. Beata Poprawa skich i najbliższych, którzy wszystko wie- otok) Ivana Ramljaka; skutecznie, jak się Andrzej Gwóźdź Fot. goEast, Sven-Helge Czichy/goEast

60 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 61 rynek filmowy seriale Serialowe tsunami Doczekaliśmy się przełomowej decyzji w świecie filmu. W Cannes ogłoszono, że w 2018 roku odbędzie się pierwsza edycja międzynarodowego festiwalu seriali. Światowe produkcje telewizyjne staną w konkursowe szranki.

rajobraz przed bitwą – tak dowolenia. Kolejne pokolenie jej uko- chyba można określić sytu- chanych dzieci, okazało się nie tylko ację na dzisiejszym telewi- aż do znudzenia podobne do swych zyjnym firmamencie. I do- rodziców, ale też nierokujące zbytnio Kdać, że branża dość zaskakująco zare- na przyszłość. agowała na towarzyszącą jej od pew- Era formatów, bez których nie może nego czasu niepewność jutra. Przyjęto, się obyć jeszcze większość komercyj- że aby lepiej zrozumieć rzeczywistość, nych kanałów telewizyjnych, dobiega a przede wszystkim spokojnie zastano- powoli końca. Śmierć jest długa i pięk- wić się nad przyszłością, trzeba wpierw na, ale nieuchronna, o czym ćwierkały udać się do źródeł. A po tej wyciecz- już telewizyjne wróble kilka lat temu. ce, nagle okazało się, że stary jak świat Wtedy właśnie, podczas canneńskich gatunek może uratować telewizję od targów – wiosną skupionych na forma- krachu na medialnej giełdzie. tach właśnie i dokumencie, jesienią na produkcjach dziecięcych – w licznych Formatom śmierć panelach dyskusyjnych pojawiły się Zwykle, kiedy na scenie wypełnionego pytania o przyszłość telewizji. A raczej do ostatniego miejsca Grand Audito- tego, jakiej telewizji oczekują jej nowi rium w canneńskim Pałacu Festiwa- widzowie, wkraczający w rozumne lowym pojawiała się Virginia Mouse- życie i wyposażeni w coraz bardziej ler zapadała taka cisza, że słuchać by- zmyślne gadżety elektroniczne. ło tylko trzask migawek i skrzypienie Kiedy zaczęto powtarzać jak man- długopisów. Guru od telewizyjnych trę, że niebawem oglądanie programu formatów, pomysłodawczyni i szefo- telewizyjnego na ekranie tradycyjnego wa firmy The Witt, która od lat decy- odbiornika będzie na szóstym, siód- dowała o sukcesie komercyjnym wy- mym miejscu, bo czołowe miejsca zaj- branych przez siebie projektów, jak mą gry, internet, zakupy, kolejne apli- Matylda, i o tym, czym stacje na całym świecie kacje, to przyjmowano to z co najmniej reż. Aleksiej wypełniały swe codzienne ramówki, rezerwą, jeśli nie traktowano jako głosu Uczitiel

Fot. V. Sevastynov Fot. V. w tym roku nie miała powodów do za- lobbystów reprezentujących producen-

62 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 63 rynek filmowy seriale

tów tych form. Ale ów proroczy sąd wynikający z realnej oceny W czołówkach seriali pojawiły się zmian, a nie z wiary w moc sa- mospełniającej się przepowiedni, sprawdził się szybciej, niż wszyst- wielkie hollywoodzkie nazwiska kim się wydawało. Zastanawiano się wówczas, i te dyskusje tylko trochę ostatnio a teraz na wyścigi wprowadzają mowe thrillery oraz programy Zmiany nastąpiły jednak nie straciły na intensywności, co ci kolejne aplikacje – mają i mogą kulinarne, lifestylowe i dziecię- tylko w studiach, ale też w gabi- nowi widzowie będą chcieli oglą- dać dobrą odpowiedź na pytania ce. Oczywiście seriali nie prze- netach największych korporacji dać, oraz jakie pomysły formalne o dobrą przyszłość. stano realizować, ale miejsce kla- komercyjnych, gdzie pojawiło i treściowe zaakceptują? Jak wo- Medioznawcy, badacze opi- sycznych fabularnych opowieści się nowe pokolenie menadżerów. bec wyzwań technologicznych za- nii i zachowań rynku, socjolo- w odcinkach zajęły sitcomy, te- Dobrze wyedukowanych, ale nie- chowa się branża, już przy pierw- dzy i specjaliści od telewizyjne- lenowele (ostatnio w Meksyku co zmęczonych nieustannym chi- szych próbach łamania monopo- go marketingu, agenci reklamo- powstają nawet narkonowele!), chotem na ekranie i wspomnie- lu telewizji linearnej buntująca się wi oraz producenci i nadawcy docudramy i mnóstwo innych niami swych rodziców, którzy np. przeciw przerywaniu filmów kontentu – wszyscy oni, póki co, form, które skutecznie zapełniły wzdychając, przypominali czasy reklamami lub w ogóle zakazują- doszli do wspólnego wniosku, ramówki. Wobec błyskawicznie Bonanzy, Doktora Kildare’a czy ca pokazywania swych dzieł na że wobec nieprzewidywalności rozwijającego się rynku kanałów Świętego. W centrali HBO, jed- małych, smartfonowych ekra- i szybkości zmian, najlepszym tematycznych, które gromadnie nej z największych płatnych te- Kevin Spacey w serialu nikach. Pytań było coraz więcej, rozwiązaniem będzie… powrót obsiadły platformy satelitarne lewizji za oceanem, postawiono House of Cards odpowiedzi dużo mniej i bardziej do telewizyjnych źródeł i gatun- i sieci kablowe, oraz ich żarłocz- któregoś dnia pytanie: a co by się wyrażających głośne myślenie niż ku endemicznie związanego z te- nego apetytu, stawiano w bieżą- stało, gdybyśmy wyprodukowa- konkretne propozycje. lewizją. cej produkcji raczej na ilość niż li serial na podobieństwo tych, Martina Scorsesego. Ten nie tyl- dotąd wielkich tradycji w tym ga- sem, naszą Michalinę Olszańską nie z coraz bardziej doskonałych Po nauczce, jaką branża dosta- na jakość. o których się ciągle wspomina? ko przyjął zaproszenie, ale tak- tunku. Choćby skandynawskie, (Ja, Olga Hepnerova) jako piękną efektów komputerowych, nie tyl- ła od technologii 3D, która nie Seriale, czyli Masowa, momentami niemal By jednak zminimalizować ry- że z maestrią wydał kilkanaście które wpierw wywołały światową i utalentowaną polską primabale- ko po to, by multiplikować jakieś sprawdziła się warunkach domo- ostatniA maszynowa produkcja sprawiła zyko, a jednocześnie podnieść milionów dolarów na realizację rewolucję w temacie swych po- rinę, w której zadurza się rosyjski elementy w scenach masowych, wych (brak kontentu i naturalne nadzieja… też, że dawne, związane z pro- rangę wydarzenia, zaproszono znakomitego materiału, wysyła- wieści kryminalnych, a potem następca tronu. Jak donosi prasa, ale również, by oszczędzać na przeciwwskazania biologiczne), Nie tylko przysłowiowych bia- dukcją kinematograficzną zawo- do współpracy uznanych twór- jąc przy okazji symboliczny sy- uruchomiły produkcję ich tele- są wprawdzie kłopoty z wpro- pracochłonnym i kosztownym a kosztowała nie tylko wiele mi- łych, ale chyba wszystkich wi- dy zyskały swe wyłącznie telewi- ców, np. Stevena Spielberga, bar- gnał do branży, że pora na maso- wizyjnych adaptacji. Czy Rosja, wadzeniem Matyldy w świato- budowaniu dekoracji. Z drugiej liardów dolarów, ale i odczuwalną dzów. Powróciły do łask po de- zyjne specjalizacje. Poczynając od dzo aktywnego także jako pro- wy powrót do pogardzanej przez która jeszcze kilka lat temu ku- wy obieg, bo protestuje Cerkiew strony, także za sprawą techno- utratę wiarygodności, telewizyj- kadach niżu, kiedy triumf świe- reżyserów i scenarzystów, przez ducenta. Po zachęcającym suk- dekady telewizji. Śladem jednego powała w Cannes m.in. polskie prawosławna, ale warto nie tra- logii 3D czy wymogów 4K, nad- ni magowie zbywali dyżurnymi ciły inne, czytaj nowe gatunki operatorów, realizatorów i mon- cesie Rodziny Soprano powstała z mistrzów współczesnego kina seriale kryminalne, a teraz jest cić owej produkcji z oczu, bo jest zwyczajnie dba się o każdy szcze- uwagami ekspansje UHD, 4K i… telewizyjne. Właśnie formaty, ta- tażystów, a kończąc na aktorach. na początku tego stulecia słynna ochoczo podążyli inni fachma- jednym z największych produ- znakomitym przykładem na to, gół kostiumu czy charakteryza- więcej K. To nie producenci tele- lent show, widowiska sportowe Wszyscy oni wyspecjalizowali się Kompania braci, a potem kolej- ni od filmowej roboty, w czo- centów. Chętnie wchodzi w ko- jak trzeba dzisiaj robić seriale. cji. Niedoróbki (jak TVN-owska wizorów, którym chętnie przypo- w nowym wydaniu realizowane w pracy dla telewizji, i najczęściej ne telewizyjne szlagiery: Sześć łówkach pojawiły się nazwiska produkcje, głównie z Francuza- Świetny i nośny dramaturgicznie Belle Epoque) dzisiejsza serialowa mina się, że jeszcze dekadę temu z rozmachem, przy użyciu wielu nie mieli żadnej styczności z pro- stóp pod zmienią, Rzym, Pacy- wielkich gwiazd hollywoodzkich, mi (choćby Rasputin z Gerardem scenariusz, staranna reżyseria, widownia zauważa natychmiast nie chcieli słyszeć o internecie, kamer i montowane niczym fil- dukcją filmową. fik i wiele innych. Wszystkie one które nierzadko angażowały się Depardieu w roli tytułowej czy międzynarodowa obsada i takaż i bez żalu… sięga po pilota. miały wspólne cechy: były reali- również finansowo w realizację Piotr I ), Niemcami, Anglikami. grupa realizacyjna (tu m.in. Wło- My także mamy „w tym tema- zowane metodą filmową, czyli projektów serialowych. Chciała też z Polakami, ale nie si, Francuzi, Amerykanie, Czesi cie” coś do zaoferowania świa- także w naturalnych plenerach Popularność internetu, choć przewidziała, że ówczesny rezy- i Niemcy), wystawna insceniza- tu. Mowa o serialu Bodo, który i na taśmie światłoczułej, były jego oferta filmowo-telewizyj- dent gabinetu prezesa TVP (był cja (vide scena pożegnania care- pokazywano w Cannes w 2016 wieloosobowe i wielowątkowe, na to temat na osobne opowia- nim wtedy Piotr Farfał) nie bę- wicza na Dworcu Białoruskim na pierwszym konkursie seriali, wyróżniała je – jeśli ich akcja to- danie, sprawiła, że i tym nośni- dzie miał czasu dla producentów w Moskwie) oraz przemyślana w ramach targów MIPFormats. czyła się w historycznej przeszło- kiem zainteresowali się produ- serialu o Annie German. Nie miał i profesjonalnie poprowadzona Targów, na których w tym roku ści – dbałość o wierność realiom cenci i twórcy. Słynny już House też Juliusz Braun, który po pro- kampania promocyjna. z pompą ogłoszono, że wobec epoki, kostiumy i rekwizyty, a do of Cards to pierwszy serial zre- stu do Cannes nie podróżował Nie sposób nie zauważyć, że serialowego tsunami, jakie zala- udziału zaproszono aktorów do- alizowany z myślą o premierze w obawie – jak mówiono – przed w dzisiejszych serialach, tak chęt- ło świat, organizatorzy imprezy, tąd mniej kojarzonych z telewi- tylko w internecie. Firmowany gniewem pani dyrektor biura zanie odnoszących się do czasów czyli firma Reed MIDEM wespół zją. Tropem HBO poszły inne przez firmę Netflix, największą rządu, dla której obecność na tar- i postaci historycznych, czy ko- z władzami Cannes i telewizją stacje zachęcone powodzeniem na świecie internetową wypo- gach telewizyjnych dawała tylko rzystających z bogatego dorob- Canal+, postanowili powołać do wielkiego konkurenta. życzalnię, odniósł wielki sukces zaczyn dla plotek o marnotraw- ku literatury komiksowej i fan- życia międzynarodowy festiwal Drugi milowy krok w seria- i szybko znalazł naśladowców na stwie państwowych pieniędzy. tasy (np. Gra o tron), zmieniło seriali, który obok części kon- lowym powrocie do przeszłości tym polu dystrybucji. Rosjanie nie mieli jednak żad- się tempo narracji, a co za tym kursowej będzie miał także pro- nastąpił w 2010, kiedy to do reży- nych obaw, by do roli tytułowej idzie, wszystko dzieje się szybciej, gram teoretyczno-warsztatowy. Matylda i inni Antoni Królikowski i Mariusz serii pilota serialu Zakazane im- w swym największym, także fi- czemu podporządkowana jest Pierwsza edycja już w kwietniu Bonaszewski w serialu Bodo, odcinek 1, perium (akcja toczy się w Atlantic Serialowy boom rozlał się na Eu- nansowo, projekcie ostatnich lat, także praca kamer oraz sposób 2018 roku. reż. Michał Kwieciński, Michał Rosa City w okresie prohibicji w latach ropę i cały świat, swą szansę do- czyli Matyldzie (koszt 12 mln eu- gry aktorskiej, a całość wzmacnia

Fot. Aleksandra Mecwaldowska/TVP Fot. Aleksandra 20. i 30. XX wieku) zaproszono strzegły w nim kraje niemające ro) zaangażować, i to z sukce- montaż. Korzysta się nagmin- Janusz Kołodziej Fot. David Giesbrecht/Netflix

64 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 65 Fot. Jacek Bednarczyk/PAP S 66 nie różnej tego od chaosu i zgiełku,- a jedy Marzyłemzniesienia. o sytuacjidiametral- zów ruchomych, mnieniedo siędla stała szmirowatychcestwiane zalewem są obra- stworzyć piękny i dramatyczny uni- ruch, dyktyńskie żeby wysiłki, klatce klatka po człowieka. Świadomość, żemoje- bene w otoczeniuco siędzieje współczesnego pliwienie, przesyt, obrzydzenie nawet tym, chyba stopniowe rozczarowanie, zniecier przestrzennymi. Przyczyną jest zasadniczą strukturami odpowiada rzeczywistości, zainteresowania albo, rzeźbą, cobardziej Ważne tutaj są również przyczyny mojego i towarzystwo jasna galeria ale obrazów. sztuki. Niegaleria projekcyjna, czarna sala w każdym razieanimacji artystycznej, jest doodbioru miejscem animacji, wiednim łem wtedy również, żejedynym- odpo formy, plastyczną. wartością Zrozumia- obok koloru, jesttakże, ruch czy waloru w 1958roku,wie zrozumiałem, kiedy że momentuod McLarena wizyty w Warsza - zdecydowane pierwszeństwo, zwłaszcza W moim strona wypadku ma wizualna ambicjami narracyjnymi, odwrotnie. albo biorą wizualne wartości więc górę nad filmem narracyjnym a plastyką, czasami znajdujeAnimacja sięna rozdrożu między animowanym? r Piotr Kamler ynek połączenie rzeźby z filmem z filmem rzeźby połączenie Kordegarda. S wystawy w galerii niezwykłej pana potykamy z okazji się filmowy kąd pomysł kąd na - Bromskiego list doNarodowego Centrum podpisanysali przez prezesa SFP Jacka i śp. Marka Serafińskiego, którzy napi- filmowców: Joanny i Witolda Gierszów i spontaniczna moich inicjatywa kolegów rozpaliła.wystawy Była to bezinteresowna o iskrze, która ten proces cały powstania równowagi. Na koniec wspomnieć należy przestrzenne”„rysunki do doszedłem spawając, malując klejąc, ręcznie moje watej komputera. obojętności Dopiero sięantidotum stać miała Rzeźba - lodo dla i przyrządy wykonywał własnoręcznie. kogoś, dla nia kto nawet swoje narzędzia materią, okazały sięnie dozaakceptowa- niego, zmysłowego kontaktu z oporną do tworzonego obrazu,- brak bezpośred puter. Jego zimna doskonałość, dystans razem jego przedmiotem okazał siękom- rzeźby było również rozczarowanie. Tym przyczyną mojego zwrotu w kierunku ze swoim spokojnym Drugą bezruchem. nym lekarstwem misięrzeźba wydała reżyserem filmów animowanych Rozmowa z P k Magia MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 iotrem Kamlerem, wystawy. Kultury, proponujący zorganizowanie McLarena, na Warszawskiej Jesieni- wystę w Warszawie odbyła sięprojekcja filmów w Wiedniu, grafiki na wystawie młodej nagrodzony został rytów złotym medalem zaliczono mirok, z moich jeden drzewo- mał nagrodę na konkursie amatorskim, udany w międzyczasie film, który - otrzy zioną przeze mnietechniką proszkową. Za ciłem w domu film animowany- wynale zajęcia malarskie, tygodniami krę całymi - żezamiast silna, tak chodzić na Obsesja możliwości nowego artystycznego. wyrazu ruchu,wała obsesja odkryłem w którym towej sztuki. Moje własne studia domino - Francjąnację i Paryżem jako stolicą- świa Pięknych były zdominowane- przez fascy moichLata studiów na Sztuk Akademii artystyczne podobne? byłyby w P by został czygdy- czasem, pan sie Zastanawia olsce, to pana wybory toolsce, wybory pana uli o tworzeniu czasu Porwałem się na karkołomny film Muzyka być miała mniewzorem dla do może być istnieć, zrozumiały i doceniany. wymiar. trzeci jak chę tak niejfilm Bez mowi nastoju, ciała, dramaturgii, tro ale - do obrazu filmowego. fil- dodaje Muzyka drugorzędna rola jako ilustracji czytła w hierarchiicja artystycznej, zaś z drugiej matem – strony z jednej najwyższa- pozy Rola muzyki zawsze była mniedyle - dla jak animowanyrii filmowej obraz? mate ważnymjest budulcem równie - Czy lat łączymuzyka. le ewoluowała, P to, marzyłem, o czym realizować. nym na gdzie świecie, miejscem mogłem Wydaje misię, żeParyż był wtedy- jedy zwrotny w moim życiu. mnie wypadło, i był to niewątpliwie punkt białym to Rolls-Roysem. na i jeździ I tak przy Inwalidówmieszka w pałacu placu ani o jego fundatorze, oprócz tego, że Nikt stypendium, o tym nicniewiedział kiego pana Eugeniusza Kucharskiego. stypendium ufundowane przez- nieja to doParyża mam na ja roczne wyjechać konkretnej. I wtedy dowiedziałem się, że pował Pierre Schaeffer –twórca muzyki ana filmy,- wie których forma przez animowanego przeciętnie jeden trwają przygotowania, i montaż zdjęcia filmu muzykąwagi między a obrazem. Przecież cej jasnym dowodem na brak równo- dającej często dobre rezultaty,- będą ale klasycznej metody ilustracji muzycznej, „bajkami filozoficznymi”do wróciłem ostatecznej. W filmach, które nazywam razemzamiennie je w wersji sowywali tuar plam i punktów, i następnie dopa- tworzył repertuar dźwięków i reper scenariusz, każdy później zeswojej strony dajną. Filmowiec i muzyk wspólnie pisali próbą najbardziej kompletną i miaro- rymentów, z których Lignes et Points były zaowocowały w końcu szeregiem ekspe- kretna i zastosowanie metody jej twórczej przedmiotem Muzyka działalności. kon - gdzie właśnie te sprawy były głównym z Pierrem Schaefferem miejsce, znalazłem Dzięki doParyża wyjazdowi i spotkaniu ograniczają siędowarstwy estetycznej. nie posiadają żadnej treściintelektualnej, linie, punkty traktowane dźwięki, jak są „muzykę wizualną”. Spektakl gdzie plamy, oka” „muzykęto dla nazywałem albo nej, mistworzyć, pomóc miała jak tak naśladowania plastycz w działalności - MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 reż. Piotr Kamler Chronopolis Kadr z filmu - , Wróblewska Rozmawiała niszowego marginesu. a myświecie, jesteśmy zredukowani do estetyka Disneyowska triumfuje na całym celemszym była z Disneyem. I teraz walka nazwą Mouvart,pod której najważniej- u Schaeffera założyliśmy grupę artystyczną Recherche dela w latachcież 60.w Service teraz moja z duchem walka Prze Disneya. - Jakże i śmieszną dziecinną wydaje misię nowych(z uwzględnieniem technologii). panuje klasyczne w animacji podejście do tzw. filmu artystycznego. W 99 proc. wąskie działania pole i ogranicza siętylko doanimacji ma bardzo towiście, podejście tyczny obraz umierającej Warszawy.- Oczy plam. Zrozumiałem, żejest to drama- rodzących sięi umierających, pulsujących możliwości proszkowej techniki i magię Miasto filmem pierwszym rzeń filozoficznych.Podobnie byłoz moim kulę – formę różnych pełną idealną, skoja - bohaterem obrazu o czasie – białą, lśniącą łem uratowany przez myśl, żeby zrobić sza. Strach, wstyd I wtedy i panika. - zosta w stanie zrealizować złożonego scenariu- fać, stwierdziłem, żeabsolutnie niejestem cie, zapóźno, ale żeby sięz projektu- wyco geneza nim. Takiej była pokusie i taka uległem czas fabrykują, manipulują go, bawią się i zaludnićfilm postaciami, go które ten procesu tworzenia czasu zrobić temat na nie jestnormalne, żeby z tego mozolnego kłą nadinterpretacją. czy jednocześnie, Ale demiurgiem stwarzającym świat- jestzwy a utożsamianie animatora z jakimś o pozorach życia, pozorach śmierci, narodziny mówimy i śmierć? Oczywiście i znikania? Czynieprzychodzą na myśl i końca, pojawiania mijania się i trwania, się, zupełnie naturalnie, początku pojęcie wienie”, „uruchamianie”? Czyniepojawia słowo „animacja”? Czyniejestto „oży- przecież cooznacza animacji.nienia Bo pani pyta. Więcej nawet, one są istotą ist- kojarzonez którym motywy, są o które jest,parAnimacja excellence, terenem, ? pojęć abstrakcyjnych tak ilustracji do wykorzystać animację przemijania, fatalizmu. Jak można Chronopolis obraz pełnometrażowy chociażby żeby wspomnieć filmach, W pana tydzień.niego jeden rok więcej,a stworzenie albo muzyki do Chronopolis , często powraca motyw motyw , często powraca Anna Anna . W pewnymmomen- Piotr K , gdzie odkryłem , gdzie odkryłem amler 67

Fot. Materiały prasowe rynek filmowy Wszystkie nieprzespane noce w USA

cały kontekst. Opowiedział o celebrowanej dorocznie w stolicy Polski godzinie „W” i sto- jącym wtedy ruchu ulicznym. Czy Wszystkie nieprzespane noce mogą Only Sky Is the Limit być w Stanach w ogóle rozpatrywane w kon- tekście kraju, w którym zostały zrobione? remiera Wszystkich nieprzespanych „Myślę, że narodowość tego filmu ma zna- nocy, czy może raczej wypadałoby Film Michała Marczaka, według czenie o tyle, że ogromnie ważna jest w nim napisać: All These Sleepless Nights, architektura Warszawy. Ta sama »opowieść« w Los Angeles odbyła się w kinie kalifornijskiego recenzenta, zrobił dla (a raczej »trip«) umieszczona w miejscach PRegent 4 kwietnia. To miejsce w West Hol- Warszawy to, co Między słowami Sofii tak ogranych kinematograficznie (i tak spój- Krzysztof Bagiński lywood, w którym prezentowane są filmy nych wizerunkowo), jak choćby Nowy Jork w filmieWszystkie alternatywne dla tego, co powstaje w Fabryce czy Paryż, nie miałaby równie ekscytującego nieprzespane noce, Snów. Tu gromadzą się lokalni hipsterzy, Coppoli dla Tokio. posmaku” – twierdzi Michał Oleszczyk, kry- reż. Michał Marczak artystyczna bohema i śmietanka alternatywy. tyk filmowy i amerykanista. „Oświetlone na Polski obraz dystrybuowany w Stanach złoto, poranione i kwitnące zarazem miasto z myślą o Polonii? Nie, to nie przypadek Warszawa jest pełnoprawnym bohaterem obrazu Marczaka. W szczelnie wypełnio- tego filmu – co widać już od pierwszych ujęć To nowa forma kina drogi, nym Regencie ze świeczką by szukać Pola- z lotu ptaka, mających w sobie coś hipno- ków. Prędzej można było znaleźć gwiazdy tycznego i mnie osobiście przywodzących bohaterowie nie mają celu dużego formatu, bo swoją obecnością pokaz na myśl otwarcie Łowcy androidów Ridleya uświetnili między innymi Sasha Lane, główna Scotta” – dodaje. aktorka American Honey Andrei Arnold, czy Tymczasem amerykańscy recenzenci zwró- bodźcach zmysłowych, gdzie fabuła jest zale- tażystek na świecie” – dodaje były dyrektor Crystal Moselle, reżyserka nagrodzonej na cili uwagę przede wszystkim na sposób opo- dwie jedną z wielu nitek tworzących całość artystyczny gdyńskiego festiwalu. Sundance i Nowych Horyzontach Watahy. wiadania Marczaka. Jonathan Romney z tego doświadczenia – i wcale nie najważniejszą. Przyglądając się repertuarom kin na Najliczniej stawili się jednak dziennikarze, powodu wybrał Wszystkie nieprzespane noce To sprawia, że w Polsce film nie znalazł wielu Zachodnim Wybrzeżu, łatwo dostrzec te same koneserzy kina, animatorzy kultury i artyści. na film tygodnia w „Film Comment”, Michael przyjaciół, co dotyczy także Gdyni, gdzie sprzeczne tendencje: z jednej strony w pre- Przedstawiciele tego świata film Mar- Rechtshaffen z „L.A. Times” chwalił zaciera- obraz był nieobecny w finałowym werdykcie, mierowym tygodniu film grany był jedynie czaka kupili od razu. Salwy śmiechu w czanie się granicy dokumentu, Peter Debruge a ja musiałem długo przekonywać Komitet na trzech ekranach, z drugiej – choćby w pre- sie projekcji, owacja po niej, mnóstwo pytań z „Variety” odnotował, że jest to zupełnie Organizacyjny, by w ogóle pokazać ten film stiżowym Nuart Theatre, seanse odbywały się z sali. Ukrócił je reżyser, który stwierdził nowa forma kina drogi, bo bohaterowie nie w Konkursie Głównym” – wspomina Michał cztery razy dziennie. Natomiast w IFC Centre w pewnym momencie ze sceny: „Przestańmy mają celu, do którego dążą, a recenzent „San Oleszczyk. „Moim zdaniem Marczak używa w Nowym Jorku, obraz miał pięć pokazów gadać, chodźmy się bawić!”. Wcześniej mówił Francisco Weekly” przekonywał, że Wszyst- obrazu, dźwięku, muzyki i montażu w sposób, każdego dnia. Mimo ograniczonej dystry- o swoim pokoleniu, które urodzone jesz- kie nieprzespane noce dla Warszawy robią to, który stawia go w czołówce interesujących bucji, w ciągu dziesięciu dni wyświetlania, cze za żelazną kurtyną, nie podejrzewało, że co Między słowami Sofii Coppoli zrobiły dla młodych reżyserów w skali międzynarodo- udało mu się zebrać 11 153 dolary wpływów. mityczny świat Zachodu może być dla nich do Tokio. Ogólnie obraz zebrał 72 proc. pozytyw- wej. Notabene, Wszystkie nieprzespane noce W trzeci weekend zajął on 64. miejsce w ame- zdobycia. „Kiedy pierwszy raz przyjechałem nych głosów w agregującym filmowe recen- potwierdzają też klasę Doroty Wardęszkie- rykańskim box office’ie, w którym uwzględ- do Stanów Zjednoczonych, czułem, że tu nie zje serwisie Rotten Tomatoes. W porównaniu wicz jako jednej z najwybitniejszych mon- niono wtedy 94 tytuły kinowe. pasuję. Przerażał mnie ogrom architektury, z polskimi filmami, które w bieżącym sezo- „Nowy Jork jest miastem zdatniejszym nie potrafiłem się odnaleźć w tym pędzącym nie doczekały się dystrybucji w USA, czyli do nocnej włóczęgi. Myślę, że ten film jest świecie. Chciałem wracać do kraju” – wspo- Córkami Dancingu Agnieszki Smoczyńskiej w swoich genach bardziej nowojorski, niż minał artysta. (84 proc.) i Powidokami Andrzeja Wajdy kalifornijski, choć główni bohaterowie mają Kilkanaście lat później, w ciepły kwiet- (78 proc.), nie jest to wynik oszałamiający. w sobie także luz i niewysilone piękno, które niowy wieczór, na scenie kina Regent, Mar- Potwierdza za to rozeznanie w kinie spoza pomogłoby im w sekundę odnaleźć się wśród czak nie mógł czuć się bardziej na swoim USA dystrybutora, który filmem zaintere- kalifornijskich surferów. Ale jest to także obraz miejscu. W idealnie skrojonej marynarce, sował się już na Sundance, gdzie Marczak głęboko polski, bo Marczak mówi do nas z modną fryzurą i hollywoodzkim uśmie- dostał nagrodę za najlepszą reżyserię w kon- z miejsca niepewności, niedookreślenia i swo- chem, perfekcyjnym angielskim opowiadał kursie World Cinema Documentary. Prawa iście wschodnioeuropejskiego chaosu, w któ- widzom o swojej drodze twórczej i o Polsce. do rozpowszechniania go na terenie USA rym jesteśmy zmuszeni do ciągłego próbowa- Z polotem, dowcipem, dystansem, a jedno- nabyła firma The Orchard, która przez 20 nia różnych tożsamości, bo nasza jest jeszcze cześnie merytorycznie i konkretnie. W czasie lat działania wypracowała sobie opinię jed- za słaba. Jest to jeden z najbardziej obiecu- takiego wystąpienia trudno było mieć wąt- nego z najważniejszych dystrybutorów kina jących reżyserów swojego pokolenia i moim pliwości co do tego, że za jego filmem stoi artystycznego. zdaniem w jego przypadku, by pozostać przy refleksja, pomysł i koncept. „Amerykański dystrybutor rozpoznał to, skojarzeniach amerykańskich, »only sky is the Obecni na seansie dziennikarze pytali co i mnie wydało się oczywiste po pierwszym limit«” – twierdzi Oleszczyk. Po doświadcze- o scenę, w której ruch na ulicach Warszawy obejrzeniu Wszystkich nieprzespanych nocy: niu amerykańskiej premiery trudno byłoby staje, a ludzie wychodzą z samochodów i – że to po prostu świetny film. Marczak jest mi się pod jego słowami nie podpisać. bez spoglądania w kamerę – zastygają. Reży- jedynym obecnie polskim reżyserem, który

Fot. Materiały prasowe/The Orchard, prasowe/Kino Świa t (x2) ser nie poszedł na skróty, tylko wytłumaczył Michał Marczak w tak dużym stopniu rozwija kino oparte na Artur Zaborski

68 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 69 Fot. Materiały prasowe T skali 124proc.skali wymaganej kwoty. zbiórka pieniędzy, dzięki której twórcy uzy- Andrzej Fidyk.W kwietniu zakończyła się kunem artystycznym produkcją Mateusz trzyma Sajdak. Opie- odpowiada Konrad Wasilewski, a pieczę nad Tadeusz reżyseruje Film Kabicz, za zdjęcia skiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. i TelewizjiRadia im. Krzysztofa Kieślow- 70 ją z humorem,ją pompatycznego bez zadęcia”. bardziej kłopotliwa. My opowiemy jednak To sprawa obecnie aktualna szalenie i coraz dbaniaszłości, o naszą tożsamość i korzenie. Poruszymyrią. kwestię pielęgnowania prze mentu jestrelacja człowieka ze sztuką i histo- filmu Mateusz Sajdak. – „Tematem doku piękno” –nieodkryte opowiada producent znanych, pokazując ich tajemnice i wciąż zaglądamy z kamerą nikomu domiejsc nie- Filmujemyzgiełkiem. kuchni, od Zamek z teraźniejszością, a cisza z wielkomiejskim czas inaczej. płynie Tu historia się spotyka KrólewskiegoZamku w Warszawie. konserwatorzy,są monterzy i strażnicy Z r Zamek Zamek w którym sięw miejscu, toczy „Akcja ynek a jej twórcami.jej Bohaterami filmu swojecili życie sztuce, niebędąc o ludziach,dzieć którzy- poświę wórcy filmu Zamek to projekt studentów Wydziału m e filmowy jest dokumentalista k chcą opowie - K r - -

sk ólew o które dbają setki specjalistów. obiektów, cennych dla sanatorium Filmowcy spojrzeli na Zamek jak na wnętrz i przystosowanie ich do wyglądu gruntowne jeszcze stało odrestaurowanie KrólewskiZamek na nogi”, „stanął - pozo ale odtworzone.zostało Między 1971a 1984 oraz z zachowanych planów to dziedzictwo wanych przez okupacji ludzi kultury podczas ganych z gruzów, elementów skrzętnie cho do odbudowania. Jednak z kawałków- wycią roku, wojnie po wydawał się niemożliwym okupanta, wysadzony w 1944 w powietrze Królewski. Zniszczony przez doszczętnie historii dla scem naszego kraju jestZamek pracowników” –i jej dodaje reżyser. prawdziwewygląda instytucji życie takiej wistości. Naprawdę mało wiemy o tym, jak a moje wyobrażenie- odstawało rzeczy od „Nie znałem wcześniej żadnego muzealnika, i problemy” – tłumaczy Tadeusz Kabicz. artystami.nak Pokażemy ich pracę, emocje swoje- życie jed poświęcili sztuce, niebędąc torów, wartowników i sprzątaczy, którzy Dokument ważnym ma jak pokazać, miej- - ukłonem konserwa dla będzie „Film MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 k od i - Albert Kiciński sanatoriumtakie przedmiotów”. dla serwatorek, która uważa, że „muzeum to siaj opowiadają Zamek, o jednej z pań kon- naszego filmu” – dodaje Kabicz. czej pracywykonywanej przez bohaterów Jest cośpięknego zbiorowej, w tej mrów- gółowo opisany, zbadany i pielęgnowany. sobie, że każdy z tych obiektów jest szcze- nie zauważają. Warto uświadomić jednak dzień wielu oglądać, zwiedzający zazwyczaj ponatów. Wielu z nichnie możemy na co Zamku Królewskim jest ponad 50 tys. eks Na miejscem. związani z tym są mocno i bezpieczeństwo. Nic dziwnego, żetak 60lat, od wygląd dbając o jego w Zamku komentuje reżyser. „Niektórzy pracują życie” – temuzwykłej – dali drugie miejscu sprzedwyglądu zniszczenia. odtworzeniamuzealnego z założeniem Twórcy pytani, jestdzi- miejscem jakim „Konserwatorzy dokonali nie- rzeczy uchni - rynek filmowy kino keralskie

yć może nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że takie miejsce jak Kerala w ogóle Mollywood Bistnieje, tymczasem ten stan w południowo-zachodnich Gdzie jest Kerala? Co się kryje pod Indiach zamieszkuje ponad 30 Nasz człowiek milionów osób! Położona nad Wybrzeżem Malabarskim Kerala terminem „kino keralskie”? Jakie filmy znana jest z przepięknych, siel- skich krajobrazów, a tamtejsza znajdziemy w tej kinematografii? ludność żyje na stosunkowo wysokim poziomie społecznym. I bardzo kocha kino. Zwłaszcza w Indiach lokalne – keralska kinemato- zy miłość do kina grafia, zwana potocznie Molly- wzięła się u pana Rozmowa z Bartoszem Czarnottą woodem, jest jedną z najpręż- z Wikipedii? niej rozwijających się w Indiach. I tak, i nie, ale zwróciło to moją uwagę, Człowiekiem, który zapo- Cwiem, do czego pan nawią- a potem już poszło jak po czątkował Mollywood był J.C. zuje. Faktycznie, swego sznurku. Daniel, twórca pierwszego keral- czasu byłem zapalonym skiego filmu Vigathakumaran wikipedystą, uczestniczyłem Kino wyjaśniało panu (1928). I słowo „twórca” chyba w konferencjach polskich politykę? najlepiej oddaje charakter pracy i międzynarodowych, ale W indyjskim stanie Tamil- Daniela przy tym obrazie: był wszystko zaczęło się u mnie nadu związek kina z poli- zarówno reżyserem, jak i sce- od starych filmów tamil- tyką jest symbiotyczny, narzystą, montażystą, operato- skich. Był taki aktor o pseu- nie ma jednego bez dru- rem, producentem i aktorem donimie MGR, ikona tam- giego. Kiedy spojrzymy, kto filmu. Obraz wywołał kontro- tejszego kina. Zafascynował był premierem tego stanu wersje; bardziej konserwatywna mnie fenomen jego działal- w latach 1967-2016, to poza część widowni była oburzona ności filmowej i politycznej, jedną osobą wszyscy byli obecnością kobiety na ekranie. tematy, portretować napięć spo- żył wystąpić w 120 obrazach, superprodukcje; praktycznie bo w tamtych rejonach kino albo aktorami, albo scena- J.C. Daniel podzielił smutny łecznych, ale czynią to w spo- kreując mocno maczystowską każdy widz znajdzie tam niszę często łączy się z polityką. rzystami. los wielu pionierów: był pierw- sób bardzo delikatny, przez co postać herosa kina akcji. Jego dla siebie. I choć w dalszym A potem obejrzałem jego szym keralskim filmowcem, ale ich dzieła nabierają ludzkiego kult (widzowie w Kerali do dziś ciągu trudno jej wyjść poza biografię filmową i zwróci- Jak to możliwe? jego dzieło nie sprzedało się na wymiaru. Dobrze wiedzą także, znają dialogi z jego obrazów Indie, świat powoli zaczyna łem uwagę na aktora, wcie- Na południu Indii film tyle, by jego autor mógł pokryć jakie trendy są aktualne w świa- na pamięć) został wzmocniony dostrzegać najważniejsze dzieła lającego się w główną rolę – bardzo mocno zlewa się koszta produkcji, musiał zatem towym kinie. Jednym z najważ- przez wypadek na planie Koli- z tego regionu, czego dowo- to była jedna z największych ludziom z rzeczywistością. sprzedać swój sprzęt i odszedł niejszych keralskich obrazów lakkam, gdzie niekorzystający dem była obecność na festiwalu gwiazd kina keralskiego. Jeśli ma pan gwiazdora, z branży filmowej, zostając den- z lat 50. jest żywo odnoszący z pomocy kaskadera Nair zgi- w Cannes keralskich filmów Wtedy zacząłem bacznie śle- który odgrywa role hero- tystą. O jego życiu opowiada się do włoskiego neorealizmu nął w katastrofie śmigłowca – Marana Simhasanam i Vana- dzić tę kinematografię. sów, to dla widzów on jest keralski film Celluloid z 2013 Newspaper Boy, opowiadający na dodatek uwiecznionej na prastham – oba wyświetlono tym herosem naprawdę. roku. Z kolei pierwszym keral- o życiu pracownika drukarni taśmie. Z drugiej strony lata w sekcji Un Certain Regard. Mówi pan o kinie Dlatego ci aktorzy z sukce- skim obrazem dźwiękowym jest i jego rodziny, zmagającej się 70. w Kerali to także boom na Keralczycy chętnie oglądają tamilskim, keralskim – sem wchodzą w politykę, bo Balan, nakręcony w roku 1938. z ekstremalną biedą. Nową Falę, nieco spóźniony też dzieła z Hollywood, choć a co z Polską, Stanami ludzie im po prostu wierzą. Kinematografia keralska, Ale mimo obecnego od względem Europy. wystarczy spojrzeć na reper- Zjednoczonymi, zwykle Jest też bardzo zamazana choć na tle swoich odpowied- zawsze w kinie Kerali reali- Dziś kino keralskie przeżywa tuar kin w Trivandrum, stolicy ludzie zaczynają przygodę linia między sacrum i profa- ników z innych hinduskich sta- zmu, tamtejsi twórcy kręcili swoje odrodzenie. A wszystko stanu, by przekonać się, że tę z X Muzą od nieco innych num, szczególnie w Tamil- nów rozwinęła się stosunkowo także blockbustery. Szcze- to za sprawą odwagi tamtej- branżę opanowały tam produk- tytułów? nadu. Mówi się tam, że po powoli, dziś jest jednym z naj- gólny rozkwit popularności szych filmowców, którzy cje lokalne. Ale już np. podczas A ja zacząłem od kina tamil- Bartosz Czarnotta i Aju Varghese śmierci wszyscy będziemy ważniejszych odłamów tamtej- kina masowego – podobnie zamiast stawiać na sprawdzone ostatniej edycji International skiego. Jest taka książka, bóstwami. Każda zmarła szego kina. Cechuje ją wysoki jak w Stanach Zjednoczo- w Hollywood i Bollywood sche- Film Festival of Kerala w sek- którą wydała Korpora- osoba jest tam, w jakiejś for- stopień realizmu. Filmy opo- nych! – przypadł w Kerali na maty, czerpią z kina arthouse’o- cji World Cinema wyświetlono cja Ha!Art „Nie tylko Bol- mie, deifikowana. Stąd ten wiadają o zwykłych proble- lata 70., czasy pierwszego keral- wego, przeszczepiając jego ele- aż cztery polskie produkcje: lywood”, tam znalazłem osobliwy kult gwiazd. Kiedy mach zwykłych ludzi, a bliskość skiego superbohatera, Jayana. menty do produkcji masowych. Ostatnią Rodzinę, Obce niebo, krótki, ale bardzo ciekawy Wyrobiłem sobie w Indiach rozmawia się z Tamilami, prawdziwego życia dopełnia Naprawdę nazywał się Krish- Stąd kinematografia Kerali – Powidoki i Zjednoczone Stany artykuł o punktach stycz- wszyscy mówią, że lider naturalna sceneria, w jakiej są nan Nair, był aktorem i kaska- czwarta największa w Indiach – Miłości. nych kina tamilskiego z poli- markę ambasadora kina musi być jednostką chary- kręcone. Keralscy twórcy nie derem. Jego kariera trwała tylko jest po prostu wyjątkowo cie- tyką. Wtedy studiowałem zmatyczną. Nawet przykuty Fot. IFFK 2016 boją się sięgać po trudniejsze 8 lat, ale przez ten czas zdą- kawa. Od dzieł ambitnych po Jacek Sobczyński politologię, więc od razu keralskiego do łóżka może wpływać na Fot. Archiwum Bartosza Czarnotty

72 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 73 rynek filmowy kino keralskie

swoich zwolenników i to się mówili, że są małym prze- dzykastowych. Ich schemat mówi się, że ci najważniejsi przekłada na kino. mysłem, a teraz zaczęły się komercyjny często sprowa- hinduscy aktorzy posiadają imperialne ambicje, chęć na dza się do bohatera, który pałace ze złota, podobno I jak to się stało, że trafił bicie rekordów. Pomimo tej walczy ze złem. To kino Amitabh Bachchan ma dom pan w sam środek tej tendencji do wychodzenia również ma silne związki z dziesięcioma łazienkami. kultury? na zewnątrz, w dużej mierze z polityką. Ci, u których byłem, nie żyli Może się pan zdziwi, ale dystrybucja filmów keral- aż tak luksusowo. Oczywi- dzięki Facebookowi. Zosta- skich wciąż opiera się na dia- Ale panu najbliżej do kina ście to są majętni, a nawet wiałem bardzo dużo komen- sporach w innych krajach. keralskiego? bardzo majętni ludzie. tarzy na oficjalnych profi- Firmy nie wprowadzają ich Kiedyś do tamilskiego, ale Mohanlal ma sieć hoteli, lach hinduskich aktorów do kin w miastach, w któ- tak, teraz znacznie bliżej zresztą za każdym razem i aktorek, największy odzew rych nie ma Keralczyków. jest mi do keralskiego. To spaliśmy w jednym z nich na był pod profilami tych Dlatego nie ma ich w Pol- w nim mam kontakty i doj- koszt firmy. Obsługa witała keralskich. Kiedy ktoś sko- sce, a są w Anglii, ale nie ścia. Wydaje mi się, że te nas jak starych znajomych, mentuje jeden raz, to nic wszędzie. Jest tylko jedno filmy dobrze oddają to, co on sam zajrzał i zapytał, czy się nie stanie, nikt tego nie poza Keralą miejsce na świe- dzieje się w tym kraju. Bar- wszystko w porządku. zauważy, ale ja komentowa- cie, w którym te filmy są tak dzo ciekawym elementem łem tysiące razy przez kilka popularne, że mogą konku- całej tamtejszej kultury oko- Łatwo się tam dostać do lat. To podchwyciły media, rować z kinem Hollywoodz- łokinowej są antagonizmy branży filmowej? ale i aktorzy – największy kim (i bollywoodzkim) – porównywalne do walk kibi- Trudno powiedzieć – dla gwiazdor kina keralskiego, to tereny Zatoki Perskiej, ców naszych klubów piłkar- mnie po kilku latach stara- Mohanlal, powiedział kiedyś mieszka tam naprawdę wielu skich – fani jednego aktora nia się to jest łatwe (śmiech). w wywiadzie, że ma wiel- Keralczyków. kłócą się z fanami drugiego, Taka ciekawostka – w Kerali kiego fana z Europy. Pew- nawet jeśli obaj zagrają dobrze trzymają się par- nego dnia napisał do mnie W Indiach każdy w tym samym filmie. Może tie komunistyczne, ale to dziennikarz z Kerali, chciał stan ma swoją niekoniecznie to walka pię- nie ma wpływu na tamtej- zrobić o mnie materiał. kinematografię? ści, ale jest cała masa trol- szą ludność, model spo- Marana Simhasanam, reż. Murali Nair Ja mu wysłałem nagranie, Nie każdy, ale wiele. Według lingu w internecie. A przy łeczny jest niesłychanie tra- on to zmontował, a całość statystyk filmy produkuje okazji internetu – w Indiach dycyjny, oparty na religii. odbiła się w Kerali bar- się tam w ponad 40. języ- nie ma oficjalnego boxoffi- Kult gwiazd jest zbudowany dzo szerokim echem. To kach, ale takie najbardziej ce’u, z dość niejasnych dla na dawnych elementach było w połowie 2015 roku, znaczące, oprócz Bolly- mnie powodów. Dlatego kultury feudalnej. Gwiazda a w grudniu 2015 pojecha- wood, są przemysły filmowe przy każdej premierze pod- jest centrum zaintereso- liśmy tam z mamą, gdzie z południa Indii: tamil- noszą się kłótnie o to, ile wania społecznego, kimś udało nam się spotkać wła- ski, czyli Kollywood, kino dany film faktycznie zarobił. w rodzaju brata dla wszyst- śnie z gwiazdorem Mohan- Mohanlal w języku telugu, czyli Tol- Zwolennicy podtrzymują, kich. Ale szczerze? Nie lalem. Drugi raz odwiedzili- lywood – i kino keralskie – że masę pieniędzy, prze- sądzę, że pomiędzy Polską śmy ten stan w tym roku, ale Mollywood. Trochę się od ciwnicy – że to była wielka a Keralą jest wielki dystans. pomiędzy obiema wizytami dziękowali mi za zaintereso- ważnymi postaciami kina siebie różnią. Kino keral- klapa. Cały czas są emocje, Realizm ich filmów czyni bardzo poszerzyła mi się wanie keralskim kinem. Od Kerali. skie jest bardzo realistyczne, jest wielkie napięcie. Ist- je strawniejszymi dla pol- lista kontaktów w keralskim tego czasu wyrobiłem tam osadzone w codzienności, nieje stereotyp, że Hindusi skiego widza, w dodatku ten przemyśle filmowym. sobie markę ambasadora Keralczykom zależy na pokazuje wiejskie, małomia- kochają kino, ale ta miłość stan jest w znacznej mie- kina keralskiego. Pierwsza światowej sławie? steczkowe realia, nie ma tam jest najbardziej widoczna rze chrześcijański, co też Pan tam przyjechał jak wizyta w Kerali była dość Jeszcze dwa lata temu powie- za dużo polityki. Odwrotnie na Południu. Ważną częścią zmniejsza pewne różnice. gwiazda? powierzchowna, ale podczas działbym, że chyba nie, niż w kinie tamilskim, które tamtejszych przemysłów fil- Aż tak to nie, ale faktycz- drugiej mogłem odkryć to ale ostatnio przemysł fil- z kolei jest strasznie upoli- mowych jest intensywny kult A pan kontaktował nie, kiedy w końcu tam się kino od środka; byliśmy na mowy przeszedł tam gwał- tycznione, a były też czasy, gwiazd, niemal histeryczny. się z tymi gwiazdami pojawiłem, media mocno zdjęciach próbnych jednego towną transformację i fak- że pójście w Tamilnadu do Najsłynniejsze gwiazdy mają bezpośrednio ze swojego to podchwyciły. Mohan- z keralskich filmów. Współ- tycznie zaczęło im zależeć. kina, było pewnego rodzaju swoje świątynie, jest nawet świdnickiego domu? lal był na tyle uprzejmy, pracuję z kilkoma dystrybu- 2015 i 2016 były doskona- demonstracją polityczną. taka ceremonia, podczas Z tymi największymi nie by przelecieć 900 kilome- torami tego kina na Europę, łymi, superdochodowymi Tollywood jest najbardziej której oblewa się mlekiem tyle bezpośrednio, ile przez trów tylko po to, by wziąć więc jestem w stanie skon- latami dla kina keralskiego. brutalne, oni się lubują i miodem postery albo tek- asystentów. Ale z resztą tak, udział w pewnym wydarze- taktować się z wieloma Oni jeszcze kilka lat temu w pokazywaniu napięć mię- turowe postacie aktorów. osobiście. Oni dobrze wie- niu kulturalnym, podczas dzieli, że jest taki zwario- którego miałem szansę się Te gwiazdy gościły pana wany Polak, który uwielbia z nim spotkać. Była gala, w swoich domach? ich kinematografię (śmiech). masa osób, muszę powie- Oprócz Bollywood najważniejsze są: Tak, i przy okazji obaliłem dzieć, że naprawdę przyjęto parę stereotypów, które nie Rozmawiał Jacek Celluloid, reż. Kamal Fot. Hareesh N. Nampoothiri mnie po królewsku, wszyscy Kollywood, Tollywood i Mollywood tylko ja miałem w głowie: Sobczyński alchetron.comMarana-Simhasanam, achetron.com/Celluloid-(film)-80227-W Fot. www.

74 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 75 Fot. Wojtek Laski/East News Z - żeVHSpowróci try sięspodziewać, trudno się napłytkę lśniącą czystreaming. Choć przesiedli już niewszyscy leciwy nośnik, skreślić) ostatecznie, z biegiem lat, wyparły a różne DVD, BD, (niepotrzebne 4Ki HD z fabrycznej taśmy już parę ładnych lat temu, cyfrowej rewolucji. kasety, którydzisiaj rzuca istne wyzwanie zapalonegokiem plastikowej miłośnika z uniesionyma jakże, zadziornie podbród- cedzącego wymyślne bluzgi przez zęby. Oraz, z lubością niezmiennie tłumaczenia, lecz czytającego nie zawszez emfazą trafione nego Z głosem złocisza. ulubionego lektora gratis filmem lub za symboliczi trzecim - horrorom. Z osiedlowymi wypożyczalniami odbijanymkinu i tanim, akcji sztancy od ku produkowanemu hurtowo budżetowemu entuzjastycznymicze, jednak ale podrygami 76 r Bo choć ostatni magnetowidBo zjechał ynek nowi zapewne z nieśmiałymi- jesz niejednemuVHS? Cóż, kinoma- znowu enigmatyczny akronim kojarzyć czym sięmoże nietak filmowy Polskiwideo sen o kasecie można dostać tytuły, o jakich nieposiadający sięokazuje, jak Ba, kina. nadal na kasetach nierzadko ofertę przewyższała miejscowego bibliotekikiej filmowej, której atrakcyjność umożliwiającecze kaset, dostęp doszero- strzechy pod odtwarza kiedy tyzacji, trafiły - jego demokra zaczęliz kinem już- w epoce siejsi trzydziestoparolatkowie swoją przygodę przecież dzi- bo nostalgii, jestpoczucie silne nietylko.trochę, na pewno ale jasna Rzecz ekstrawagancje kolekcjonerskie. No, może łek. I nie chodzi bynajmniej o snobistyczne kwidowanych szukając wypożyczalni, pere- i jeździ zawilgotniałych po magazynach zli buszujeleniec na internetowych aukcjach ten jestjuż niestety martwy. Niejeden zapa- umfalnie do łask niczym winyle, rynek bo takiego ma w sobie projekcja na wideo? Czy kaseta ma szansę się odrodzić? Co Czy mamy swoistą „kulturę VHS”? MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 - zmysłach niesięgnąłby świadomie. Dlatego filmy,w ręce, po które nikt przy zdrowych tycznie wszystko, dystrybutorom cowpadło micznie, wydawano nośniku na tym prak- się na przełomie bardzo lat dyna 80. i 90. - wania Ponieważ rozwijał kaset. wideo rynek o mojejsądziło kolekcjono odnośnie decyzji - w (ówczesnym) internecie. I chyba to prze- ich niż na DVD, znacznie więcej czynawet jest żena kasetach cze w liceum odkryłem, które było trudno gdziekolwiek Jesz znaleźć. - lubiłem „Zawsze dziwaczne filmy,krytyków: kursu im.Krzysztofa Mętraka młodych dla Fortuna, kolekcjoner VHS,laureat 20.Kon- dobrego smaku. Pośród nich jest Grzegorz a które sobie cenią koneserzy niekoniecznie magnetowidu mogąpomarzyć, nadal jedynie ale do wyczerpania tematu dowyczerpania ale daleko”. jeszcze kiwanie perełek się dużo stało trudniejsze, serca. Myślę, żeprzez ostatnie- lata wyszu kasety, które przyprawiają bicie o szybsze kolekcjonerskimrynku wciąż pojawiają się już dawno się skończyły. Z drugiej strony na kawych tytułów wypożyczalni z osiedlowej można było wykupić zagrosze dziesiątki cie- kolekcjonerzy nie mają łatwo, czasy, bo kiedy Kujda, prozaicznej: nowi „Z całą pewnością zielonym, z przyczyny, tłumaczy zresztą jak czyć do tego grona kolekcjonerom zupełnie w Polsce”.cjatywa Nie jestzresztą łatwo dołą- Hell chwili to w tej tego jedyna rodzaju ini- w całym kraju. Wydaje mi się, VHS że grupa dokilkudziesięciu osób sięw zasadzie jące bardzociągle małe środowisko, ogranicza- nietworząkaset spójnego kolektywu: „To VHS”, mówi choć, jak Fortuna, zbieracze mówić o zjawisku istnieniaswoistej „kultury Dlategokasetach. wydaje się, żemożna już do dzisiaj na wydania się jedynie doczekało szy, a nych wojen, gdzie Han- strzela pierw Solo czono pierwotnej, kinowej wersji Gwiezd Toć na nadal płytach Blu-ray nie wypusz - nych gdzieś tylko! marginesach. na jej I nie światowejz historii kinematografii zapisa - archiwistami zapomnianych już wyimków mówiąc zupełnie poważnie, swego rodzaju Kolekcjonerzy stają kaset samym, siętym często,już nietak bym jak sobie tego życzył”. piwnic i strychów wypełnionych VHS-ami, ale życzalniach. Nadal do zdarza misiędocierać było w podupadających kasety - znaleźć wypo parę jeszcze jak lattak, temu, można kiedy sprawa, dzo ekscytująca już nie choć pewnie Sam bar element to poszukiwania oczywiście którzy zbierają filmydanego tylko gatunku. na określone wersje lektorskie, a także takich, piratów. Znamkolekcjonerów, którzy polują efemerycznych dystrybutorów i bezczelnych wideo, którapolskiej dystrybucji jestpełna wydanie, pasjonuje ponieważ mniehistoria kach. Innym razemciekawsze jestokreślone jeśli jest niedostępny na pozostałych nośni- „Czasem interesuje mnie dany film, zwłaszcza Kujda,Krystian założyciel grupy VHSHell: tytuły, o których nigdy w życiu niesłyszałem”. nigdy nasą niewiem, cotrafię, to czasem dzisiaj, wchodząc dodawnej wypożyczalni, Specyfikę zbierania kaset tłumaczy również zbierania tłumaczySpecyfikę kaset również Na przedmieściach Richarda Linklatera - - zapomnianej historii kina historii zapomnianej Kolekcjonerzy to kaset archiwiści cji, a amerykańscy zapaleńcy kręcą kolejne zapaleńcy a amerykańscy cji, do grafiki dużych hollywoodzkich produk- necie stylizowane wideo na kaset okładki deszczupojawiająpo sięprzecież w inter przyjść 700osób!”, mówi Kujda. Jak grzyby puszczałbym, żena VHSHell pokaz może filmami. czas jakiś Jeszcze temu nie przy- wać większe zainteresowanie podobnymi ostatnio- jednak możnaście zaobserwo Kultowych,- choć niejedynym. Rzeczywi B jest solidnym filarem Festiwalu Filmów grupy. dopewnej należność „Kino klasy filmówoglądania z konkretnej i przypółki - chodzi już nawet o samą kasetę, kulturę ale sku. Można by rzec, żew tym nie wszystkim do Festiwalu Filmów Kultowych w Gdań - rokuatlantyku, przykładają rękę a w tym napokazy Nowych Horyzontach i Trans- i zlotach fanowskich, dzisiaj mają zasobą organizowanych przez siebie imprezach prezentowali filmy zeswojej kolekcji na iste salony. Z początku Kujda z przyjaciółmi kino często wątpliwej trafiło jakości naswo- Dzięki rzeczonej VHSHell, inicjatywie MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 - Bartosz C tu dużo mówić – inVHSwe trust! może kaset wzrosnąć”.larność jeszcze Co padku winyli, obstawiałbym, ale żepopu- - duża w przy nigdy ażtak jak niebędzie rorów na VHS.Myślę, na kasety żemoda limitowane kolekcjonerskie hor edycje niektórzyZ kolei dystrybutorzy wydają tycznej, mogą bardziej bo na niej polegać. zapis,na cyfrowy wracają dotaśmy magne- telewizyjne, którestacje wcześniej przeszły działają.niale Słyszałemzresztą, żeniektóre VHS-y, które mają 30lat po i ciągle wspa- wieku i więcej.pół albo Posiadam w kolekcji dobreodpowiednio może dba, przetrwać nad choćby płytami CD, że jeśli się o nią mówi Fortuna. – ma „Kaseta tę przewagę terazale niejestem pewien” – tego taki renesans nie nastąpi, VHS z pewnością lat temu odpowiedziałbym, że powtórny szansę „Jeszczejeszcze sięodrodzić? kilka tytule „V/H/S”. ma Czykaseta codalej? Ale antologiiczęści mówiącym grozy o wiele zartoryski moda naVHS 77 -

Fot. Paweł Jaskółka/REPORTER przez subiektyw Krótkometrażowcy MOJA (FILMOWA) MUZYKA Raz, dwa, trzy O Victorio...

taśmie czarno-białej uwiecznił początkujący finale obrazu poświęconego Raz, dwa, wtedy operator Zygmunt Samosiuk. Janowi Banasiowi, słyn- Przejmujący song zespołu Dżem trzy, Film otwiera 21-letni Piotr Fronczew- nemu piłkarzowi Polonii reż. Lindsay ski piosenką pt. „Płaszcz”. Niezapomniany Bytom i Górnika Zabrze, rozbrzmiewa w najnowszym filmie Jana Anderson Andrzej Nardelli śpiewa „Groszki” do tek- Wwielokrotnemu reprezentantowi Polski, stu Juliana Kacpra i Henryka Rostworow- słyszymy „Sen o Victorii” zespołu Dżem, Kidawy-Błońskiego Gwiazdy. skiego z muzyką Zygmunta Koniecznego. tegorocznego laureata Złotych Frydery- Anita Dymszówna (córka Adolfa Dymszy, ków za całokształt osiągnięć artystycznych: w czołówce figuruje jako Anita Przysiecka) „O Victorio, moja Victorio! / Dlaczego mam Jerzy Armata i Marian Glinka wykonują z wigorem „Big cię tylko w snach? / Wolności moja, ty Vic- Beat”. „Ulicę Kubusia Puchatka” śpiewa torio! / Opanuj w końcu cały świat…”. Ryszard Riedel Waldemar Walisiak. Nastrojową piosenkę Nic dziwnego, ta uniwersalna i ponad- Agnieszki Osieckiej i Adama Sławińskiego czasowa oda do wolności śpiewana przez „Dookoła noc się stała” interpretuje Aniceta Ryszarda Riedla, lidera Dżemu, znakomi- Raczek. Ilustrację utworu stanowi Warszawa cie współgra z tematem i wymową filmu, w deszczu, ujęcia z szatni i ludzie śpiący w którego reżyserem jest stryjeczny brat jego poczekalni dworcowej. ojca. Jan Kidawa-Błoński urodził się w tej Każdy z młodych wykonawców na kilka samej kamienicy co Riedel, przy ulicy Try- chwil staje się solistą, demonstrując kunszt: chana w Chorzowie – tyle że trzy lata wcze- wokalny, taneczny, aktorski. Jedyną dekora- śniej. Swemu niezwykle uzdolnionemu cję stanowi krzesło i biała zastawka w tle, na muzycznie i poetycko kuzynowi poświęcił której widnieją autentyczne podpisy goszczą- jeden ze swych najlepszych filmów – Ska- cych wcześniej w murach uczelni: Philippe’a zanego na bluesa (2005). Od tej frapującej Claya i Kirka Douglasa. Do tego za posze- opowieści o genialnym bluesmanie, uza- rzoną ekranową scenografię służą reporter- leżnionym od muzyki i – w jeszcze więk- skie notacje wykonane kamerą w różnych szym stopniu – od narkotyków (a zabrały go miejscach stolicy. one w wieku 37 lat), rozpoczęła się kariera Adepci podczas zajęć są jednocześnie Tomasza Kota, który znakomicie wcielił Polski film Lindsaya Andersona? wykonawcami i publicznością, w skupie- się w postać charyzmatycznego artysty. niu obserwującą występy koleżanek i kole- Kidawa-Błoński zobaczył go w „Hamlecie”, Wykluczone. Coś takiego nigdy nie miało gów, pod czujnym okiem profesora. Mamy podczas gościnnych występów legnickiego sposobność przyjrzeć się, jak poprawia on teatru w Warszawie. Jak wspomina reży- miejsca. I to jeszcze w latach 60. A jednak… interpretację wodewilowej „Panny Sabiny” ser, Kot propozycją zagrania Riedla bardzo w wykonaniu Andrzeja Seweryna, korygu- się przejął. Namiętnie słuchał jego piose- jąc jego ekspresję i demonstrując fin-de-siè- nek, rozmawiał z jego znajomymi i przy- Marek Hendrykowski cle'owy krok. Finał filmu zawiera zbiorowe jaciółmi, nawet na jakiś czas zamieszkał wykonanie taneczno-wokalne walczyka w w mieszkaniu, w którym żył legendarny odczas pobytu w Warszawie w przez niedościgłego mistrza małej formy tytułowym rytmie: raz, dwa, trzy… pieśniarz. Przygotowania bardzo się przy- zespołu, m.in. „Autsajder” i „Whisky”. (2004). Tytuł wziął od zawołania wokalisty, 1967 roku światowej sławy bry- scenicznej, prof. Ludwika Sempolińskiego. Jest jeszcze jedna wartość tego dokumentu. dały, Kot nie gra Riedla – on nim jest. Ta Słynne utwory Dżemu można ponadto którym zawsze zaczynał swe koncerty. Ten tyjski filmowiec otrzymał od Grupę jego podopiecznych stanowił wtedy Poszczególne występy aktorskie Anderson i kreacja przyniosła aktorowi nagrodę za usłyszeć w kilku polskich obrazach, m.in. film stał się swoistym forszpanem Skaza- ówczesnego szefa Wytwórni Fil- rocznik pełen niezwykle utalentowanych Samosiuk przetykają kapitalnymi obrazkami najlepszy debiut na FPFF w Gdyni (2005), w Kapitale, czyli jak zrobić pieniądze w Pol- nego na bluesa. Pmów Dokumentalnych, prof. Jerzego Bos- indywidualności. Byli to m.in. Andrzej rodzajowymi Warszawy lat 60. Oglądamy Super Jantara za najlepszy debiut aktorski sce (1989) Feliksa Falka, Wojnie polsko-ru- Kiedy słyszę „Sen o Victorii” w Gwiaz- saka, niezobowiązującą propozycję nakrę- Nardelli, Andrzej Seweryn, Piotr Fron- pięknie sfilmowany zapis tamtego czasu: ludzi ostatniego dziesięciolecia na koszalińskim skiej (2009) Xawerego Żuławskiego czy zre- dach, najnowszym filmie Kidawy-Błoń- cenia krótkiego metrażu dokumentalnego. czewski, Aniceta Raczek, Joanna Sobieska, idących i dojeżdżających do pracy, scenki ze festiwalu „Młodzi i Film” (2006), Nagrodę alizowanej w ramach telewizyjnego cyklu skiego, przypomina mi się jeszcze jeden Obraz miał być związany z wizytą gościa w Anita Dymszówna, Marek Lewandowski i sklepów i domów towarowych, salon Mody im. Zbyszka Cybulskiego – w plebiscycie „Prawdziwe historie” – Ciszy (2010) Sła- dokument poświęcony Riedlowi – skromny, Polsce i dotyczyć naszego życia codzien- Maciej Englert. Polskiej, wreszcie kronikalne migawki ze publiczności (2006) oraz nominację do womira Pstronga. 20-minutowy, zrealizowany przez Toma- nego. Anderson propozycję przyjął, a kiedy Podczas zajęć Sempoliński przygotowy- stołecznych ulic. Wszystko to sugestywnie Orła (2006). Nominację za muzykę otrzy- W 1994 roku Petro Aleksowski nakrę- sza Nowaka i Annę Szymanek w Łódzkim zaczął się rozglądać za odpowiednim tema- wał ze swoimi studentami popis złożony zmontowane i połączone przez Barbarę Kosi- mał również zespół Dżem. cił 45-minutowy dokument Dżem, w któ- Ośrodku Telewizji Polskiej. Jego tytuł wła- tem, jego wybór padł na Wydział Aktorski z różnobarwnego bukietu piosenek aktor- dowską, koresponduje rytmem i nastrojem Grupa ta jest także współautorem – rym prześledził karierę zespołu, kończąc śnie Sen o Victorii (1994). „Och, gdyby tak PWST przy ulicy Miodowej, gdzie gościł skich. Każda z nich – starannie i kunsztow- z wykonaniem danej piosenki. Całość trwa z Henri Seroką – ścieżki muzycznej peł- go sekwencją pogrzebu Ryszarda Riedla. wszyscy ludzie / Mogli przeżyć taki jeden z krótką wizytą. nie opracowana – stanowiła osobny numer. na ekranie zaledwie nieco ponad osiem- nego suspensu filmu Jacka Bromskiego Dziesięć lat po śmierci pieśniarza Krzysz- dzień / Gdy wolność wszystkich ludzi zbu- W Akademii angielski reżyser trafił na Dzięki Andersonowi mamy dzisiaj unikatowy naście minut. Wrażenie, jakie pozostawia, To ja złodziej (2000). Znalazły się na niej tof Magowski poświęcił mu pełnometra- dzi / I powie: Idźcie tańczyć, to nie sen. /

Fot. Polfilm/East News Fot. Polfilm/East lekcję gry aktorskiej i śpiewu prowadzoną zapis rodzącego się przedstawienia, które na pozostaje jednak w pamięci o wiele dłużej. nieśmiertelne evergreeny Riedla i jego żowy film dokumentalny Sie macie ludzie O Victorio, moja Victorio…”. SE/East News Fot. Grażyna Wójcik/Agencja

78 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 79 przez subiektyw ZATOPIONA W MUZYCE

Mariusz Dmochowski i Jadwiga Barańska w filmieHrabina Jerzy Pierwszy Wielki... Cosel, reż. Jerzy Antczak Kolejny odcinek wspomnień najsłynniejszej konsultantki muzycznej w historii polskiej kinematografii. Anna Iżykowska- -Mironowicz

ogromnym sentymentem wspominam kilka lat ekscy- tującej pracy z Jerzym Antczakiem przy jego fabułach i wieloodcinkowych serialach – Hrabina Cosel oraz ZNoce i dnie. Jest mi bardzo bliski jeszcze z jednego powodu: podobnie jak ja – jest przesądny. Nie zapomnę, jak kiedyś skończyłam robotę w montażowni o drugiej w nocy, jechałam do domu Łąkową do Kopernika, i wolno przeszedł mi przed maską czarny kot, nocujący, jak widać, na plebanii sąsiadują- cego z WFF kościoła. Jeszcze wtedy nie istniała szeroka aleja Mickiewicza, więc i samochodów nocą – jak na lekarstwo. Cze- kałam ponad dwie godziny, aby wreszcie ktoś, a nie ja, przeciął trasę pechowego kota… Podobnie jak Jurek, nigdy nie przepadałam za widokiem czar- nych zakonnic ze sztywnymi skrzydłami kornetów na głowie, wierzyłam również, że babsko z pustym wiadrem to pech, oraz Jerzy Antczak w to, że rankiem – dla umocnienia szans na szczęśliwy dzień – należy znaleźć na tablicach rejestracyjnych aut sąsiadujące ze sobą w numerze trzy identyczne cyfry. Podczas zgrania taśm Nocy i dni, już w „pałacowej” sali C, do – Janka… Ale ty wiesz… Jakby na to nie patrzyć… Gówno – Jeszcze na parterze starego budynku wszystkich montażowni, tejże Janki zatelefonowano z administracji Spółdzielni Miesz- to pieniądze… Ty się weź w garść i zastanów… Przemyśl to sobie przed przeprowadzką w 1970 roku do „Pałacu Dźwięku”, pod- kaniowej, aby natychmiast zjawiła się w jeszcze pustym, ale już jeszcze… Tak ci radzę z dobrego serca… czas montażu Hrabiny Cosel, usłyszeliśmy cichutkie pogwizdy- elegancko wymoszczonym swoim nowym lokum. Za ciężkie A ponieważ Jasia była z natury – niezwykle „oszczędna”, wanie strażnika, który nocą, tuż pod oknami, robił jak zwykle pieniądze – zdążyła wymienić okna, grzejniki, a sprawna ekipa kazała wysprzątać lokal, wkrótce tam zamieszkała, już bez naj- swój obchód. Jurek wyskoczył z budynku jak z procy, podbiegł najlepszego w mieście fachowca kunsztownie ułożyła najlep- mniejszego szemrania i – istotnie – do samego końca powo- do mundurowego, złożył błagalnie ręce i poprosił cichutko: szy z dostępnych na rynku parkiet. Do przeprowadzki ze starej dziło jej się doskonale! – Kochany! Niech pan nie pogwizduje! Błagam! Bo mi pan kamienicy przy ulicy Próchnika pozostały niespełna trzy dni, Jurek Antczak – oprócz nieprzebranych pokładów ser- film wygwiżdże! kiedy rozległ się telefon. Jak się okazało… bardzo pechowy. deczności, artyzmu wysokiej próby i ogromnej żarliwości we A kiedy Jurek się odwrócił – zobaczyłyśmy przez okno, jak Po dwóch godzinach Janka wróciła roztrzęsiona, niemal bli- wszystkim, co robił w swoim niezwykle pracowitym życiu – zdumiony starszy człowiek wolno kreśli palcem kółko na swoim ska omdlenia, i z trudem chwytając oddech, zaczęła nam zda- zawsze nas ujmował prawdą, szczerością i spontanicznością czole… Pewnie uzmysłowił sobie, że ochrania tutaj ludzi co naj- wać relację: działania. Był niezwykle lojalnym przyjacielem wszystkich mniej… wyjątkowych. – Wszystko poszło w cholerę! Nigdy progu tego domu nie tych, z którymi pracował. Pilnie wsłuchiwał się w słowa swoich Przy tym samym filmie, który montowała Janka Niedźwiecka, przestąpię… Zażądałam już przydziału innego mieszkania rozmówców, często przychodząc im z pomocą, także i w pry- wpadałam do jej montażowni, aby zabrać do swojej kolejny akt i zwrotu forsy za zniszczony parkiet. Wszystko zalane, śmier- watnych kłopotach, całkiem niezwiązanych z filmem. Dzi- obrazu. Jedno z blaszanych pudeł raz mi się pechowo wysunęło dzi… Przepadło… siaj, mając lat już osiemdziesiąt parę, nadal nigdy nikogo nie z rąk, uderzając z hukiem o podłogę. Jurek podbiegł, podniósł Okazało się, że nocą ze wszystkich toalet, od najwyższego obmawia, nie ma w sobie ani krztyny zawiści, jest po prostu pudło i oświadczył: piętra już zasiedlonego wieżowca, zatkane sedesy wylały feka- dobrym, życzliwym ludziom człowiekiem. Mam to szczęście, – No i wszystko jasne! Zawsze czułem, że z tym szóstym aktem lia, które nadal wypływały spod drzwi całego pionu mieszkań że już od paru lat – niemal każdego wieczoru rozmawiamy Jerzy Bińczycki jest coś nie tak. Janka, zakładaj go na stół i siadamy do roboty! na klatkę schodową. sobie przyjacielsko na Facebooku, dzieląc się wszystkimi i Jadwiga Barańska Pracowali nad nowym montażem przez kilka następnych Pełni współczucia siedzieliśmy we czwórkę – obok Janki swoimi radościami i troskami, zarówno z Jurkiem, jak i jego w filmieNoce i dnie, godzin, a Janka – nie odzywała się do mnie przez kilka następ- i Jurka – dźwiękowiec Blaszyński i ja. Nagle, w idealnej ciszy ukochaną żoną – wybitną aktorką Jadzią Barańską. A miesz- reż. Jerzy Antczak Fot. Polfilm/East News (x2) Fot. Polfilm/East Fot. Akpa Polska Press/SFP Fot. Akpa Polska nych dni… sali, usłyszeliśmy wyraźny szept Jurka: kają od wielu lat w Los Angeles…

80 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 81 przez subiektyw Pół żartem, pół serio o promocji filmu Nigdy się nie poddawaj!

Gdyby filmowców ktoś obdarzył darem jasnowidzenia – zniknęliby w krótkim czasie. Zobaczywszy na początku drogi, co ich czeka, nie porywaliby się z motyką na słońce. Na szczęście tego nie wiedzą i w pełni nieświadomi wkraczają na „drogę sławy”. Masepa Stuck eśli nie jest to twój pierwszy / drugi film, co festiwale kochają najbardziej, to Jjesteś bracie w trudnej sytuacji. Europa postanowiła się odmłodzić i wszędzie pre- feruje młodych autorów. Programy stypen- dialne, workshopy, pitchingi – wielbią mło- dych filmowców, gdyż każdy festiwal ma ambicję własnego odkrycia. Każdy walczy o premierę, jak gdyby mogło być ich kilka. Robi się więc przeróżne szpagaty: premiera światowa, europejska, kontynentalna, kra- jowa, landu, miasta, aż w końcu dzielnicy. Odkąd zaistniały fundusze europejskie na upowszechnianie kultury filmowej, festiwale rozmnożyły się jak grzyby po deszczu. Dynamika godna czasów chaosu. Ale i tytułów przybyło wielokrotnie więcej. Łatwy dostęp do kamery sprawił, że nie- Dotknięcie Anioła, Dotknięcie Anioła, mal każdy może zrobić coś, co nazywa reż. Marek Tomasz reż. Marek Tomasz potem filmem dokumentalnym. Festi- Pawłowski Pawłowski wale głośno informują: „Jest rekord! Trzy tysiące zgłoszeń! Pięć tysięcy zgłoszeń!”. O, i tu jesteśmy blisko prawdy. Festiwalom festiwalu. Jeśli impreza już wyhodowała mieć premierę, a premiera jak cnota – jest filmy nieanglojęzyczne, tu walczą z wami płynęły pilne komunikaty, jak ty zapad- byliśmy wszędzie: w PISF, MSZ, IAM, teraz bliżej do aukcji niż do święta kina. swoje własne dzieło, grzechem byłoby nie tylko jedna. przyjaciele tych, co głosują – Amerykanie. niesz w sen. Wróćmy jednak do trudniej- Kancelarii Prezydenta, u możnych tego Zgłoszenie filmu nie jest tak trudne, jak przyjąć go potem do konkursu. A pula kon- Tak też było z nami i filmemDotknię - Wszyscy wiedzą, ze w tym roku wygra szego – do finansów. świata zarówno Polaków, jak i Amery- dawniej. Załącza się link i już. Cóż może kursowych filmów się nie rozciąga, bo dni cie Anioła. Gdy już zamykaliśmy po kilku Amy”. Tym samym dowiedzieliśmy się, że Żeby spełnić wymogi regulaminowe, kanów polskiego pochodzenia i wielu, zrobić z taką ilością festiwal? Tych zaled- festiwalu – to pieniądze. Więc kilka miejsc latach walkę produkcyjną, powoli stawało inne polskie dokumenty stają w szranki musisz w wersji minimum zagrać pre- wielu innych. Pisaliśmy dziesiątki listów, wie kilka osób w zespole? Może obejrzeć zajmują obrazy typu „nasze dzieci”. Festi- się jasne, że wyszedł dobry film. Pokaz po z nami, oraz o tym, że nasza pani krytyk mierowo w odpowiednich kinach Nowego organizowaliśmy indywidualne pokazy i może… nie obejrzeć. Preselekcja nastę- wal powinien przecież wykazać, że jest sku- pokazie utwierdzał nas w tym przekona- jest jasnowidzem (bo są nimi krytycy, tylko Jorku i Los Angeles. Musisz mieć odpo- bogaczom, którzy w zachwycie obiecywali puje z konieczności na podstawie opisu. teczny. Potem musi uważnie potraktować niu. Postanowiliśmy wsiąść na wysokiego nie praktycy!). wiedniej wielkości ogłoszenia o poka- wiele, następnie zaś nie dając nic. Film tra- Więc jeśli zrobiłeś kolego kiepski opis, to rekomendacje zaprzyjaźnionych festiwali. konia i w razie rozczarowania przesiadać Niewiele osób wie, co znaczy walczyć zach w odpowiednich gazetach. Musisz fił pod setki adresów ludzi wpływowych jesteś w przysłowiowej… trudnej sytuacji. Bo to jest współpraca, przez złośliwych się coraz niżej. Ale nigdy odwrotnie! Lepiej o Oscara w dokumencie pełnometrażo- mieć minimum 4 pokazy dziennie w tych na świecie i zawsze następował ten sam Zanim wybadasz, co w opisie „żre”, minie nazywana „układem”. Festiwale pokazują się rozczarować, niż nie docenić własnego wym. To nie jest tak prosto, jak z krótkim kinach i to w dobrym czasie. A więc, jak rytm: zachwyt, a następnie… cisza. Tak kilka miesięcy. A zegar tyka. Może jednak wzajemnie filmy, które u nich wygrały, filmu i całe życie żałować. Pokazaliśmy metrażem, że ci się poszczęści, wygrasz domyślasz się, to kosztuje. Co ci pozostaje? było przez kilka miesięcy. Dziesiątki zgło- byłeś sprytny i ktoś ważny cię polecił? Festi- a te często zajmują jedyne miejsca, które nasz obraz ważnej krytyczce w Nowym jeden z licznych już festiwali i jesteś z auto- Napad na bank? Lepiej nie, bo zasłyniesz szeń na festiwale i rzadko, rzadko zapro- wale się uodporniły i muszą dostać nie wia- mogłyby być dla innych tytułów z danego Jorku. Zachwyciła się nim, ale i złapała matu na długiej liście. O nie, musisz speł- nie z tego, z czego byś chciał. Lepiej drą- szenie do konkursu. I tu bracie czas na domo co, żeby zadziałało. Skąd taka gruba kraju. By daleko nie sięgać, takie koopera- za głowę, gdy usłyszała, że jest zgłaszany nić całą listę wymogów, by w ogóle zgło- żyć tunel cierpliwości i iść od drzwi do moją najcenniejszą radę, którą niby znasz: skóra? Jak to zwykle bywa – z konieczności. tywy stworzyły się wokół głównych pol- do… Oscara w dokumencie. „Czy wy wszy- sić film i znaleźć się w tym punkcie, co drzwi, wszędzie się prezentować, wszę- nigdy, ale to przenigdy nie wolno ci opu- Fundusze europejskie otworzyły furtkę pt. skich festiwali filmów dokumentalnych, scy z Polski zwariowaliście z tym Osca- twój krótkometrażowy kolega. Musisz dzie składać opisy, przypominać się, przy- ścić swojego filmu. Jak kapitan na statku, workshop / pitching i parę innych znanych zlokalizowanych w obecnej i dawnej sto- rem? Przecież jesteście w jednym worku powalczyć o submission run, a to kosztuje. milać, a irytację schować sobie na lepsze ty schodzisz ostatni. Bo nasze powodze- aktywności. Sprowadza się to do wyławia- licy Polski. Trzeba uważać, by nie stać się z dokumentami amerykańskimi. To nie Nerwy i pieniądze. Zdrowie i sen. Bo to czasy. W zdobywaniu pieniędzy zaliczy- nie przyszło – po dziewięciu miesiącach

Fot. Zoyda Art Production (x2) Fot. Zoyda Art Production nia ciekawych pomysłów w stajni danego pionkiem w tej grze. Bo imprezy muszą tak, jak w fabule, że konkurują ze sobą kontynent czasu „do góry nogami” i będą liśmy klęski i wiele siwych kosmyków, pracy non stop…

82 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 83 Transit_reklama.pdf 1 18.05.2017 21:29

przez subiektyw Filmowy Pen Club Audyt superbohaterów

Tomasz Jakub Raczek Koisz

Kubo, Tomku, niedawno czytałem jeden piszę do Ciebie świeżo z twoich wpisów na Face- po Wonder Woman. Kiedy booku, w którym z wielkim otrzymasz list, w mediach przejęciem rozważałeś, jak powinna rozbrzmieć dys- zostaną pokazani na kino- kusja na temat roli boha- wym ekranie twoi ulubieni terki w kreowaniu silnych, bohaterowie z kultowych kobiecych postaci (których, komiksów. Pod tym wpisem szczególnie w kinie popcor- rozgorzała emocjonalna dys- nowym, jest za mało). Jest kusja. Gorętsza niż wiele tych, które codziennie dotyczą na przy- w filmie taka scena, gdy heroina będąca potomkinią mitycz-

kład spraw politycznych. Zajrzałem do profili tych, którzy z tobą nych bóstw pomaga brytyjskim żołnierzom na froncie pierw- C dyskutowali – okazało się, że są to prawie wyłącznie dorośli mło- szej wojny światowej. Jawi się w wyzwalanym miasteczku bel- M dzi mężczyźni; tacy około trzydziestki. gijskim jako obrończyni z zaświatów. Znamy tę opowieść jako legendę o słynnych Aniołach z Mons, które rzekomo pomagały Y

Osłupiałem! Dorośli faceci aż tak przejmują się losem komik- ludziom. Ty powiesz: „postmodernizm, bo ktoś miesza legendy, CM sowych bohaterów: tym, jak zostali przedstawieni i z kim zesta- mity i popkulturę”, a ja, że właśnie w tym tkwi istota opowieści MY wieni? Dlaczego? Zresztą wśród nich pojawiały się też kobiety, o superbohaterach. nie mniej zapalczywe w swoich sądach. Pamiętam, że kiedyś CY

wyraziłem podobne zdziwienie w rozmowie ze współprowa- Czy kino superbohaterskie jest kontynuatorem eposów rycer- CMY dzącą ze mną w telewizji „Weekendowy Magazyn Filmowy” kry- skich, westernu czy SF? Ciekawe pytanie, ale ważniejsze jest K tyczką Kają Klimek, i ona zarzuciła mi wtedy, że skoro tego nie chyba inne – czemu jest tak popularne (zwróć uwagę, ile takich rozumiem, to pewnie „nie ma we mnie dziecka”. Ta sprawa nie tytułów powstaje i jak wygląda box office)? Ludzie widocznie daje mi ciągle spokoju: jaki jest powód, że bohaterowie komer- tego oczekują i potrzebują. cyjnych popkulturowych komiksów do tego stopnia wypełniają dziś wyobraźnię dorosłych, nawet tych rozbudzonych artystycz- Uwielbiam historie superbohaterskie dzięki dziecięcemu nie ludzi? sentymentowi (rodzimy rynek otworzył się na nie dopiero na początku lat 90., wcześniej uważane były za zbyt zachodnie). Na Nie bez powodu napisałem o komercyjnych komiksach, bo nim, tj. sentymencie, opierają się badacze kina azjatyckiego czy tak właśnie postrzegam historie superbohaterów, takich jak sienkiewiczolodzy. Czy znasz anegdoty o płomiennych listach Superman, Batman, Spiderman, Hulk czy Wonder Woman. z groźbami do Conan Doyle’a, gdy postanowił uśmiercić Sher- Przecież komiks to nie tylko oni! Wiem, o czym mówię, bo przez locka? Albo listy rozgorączkowanych fanek Kmicica do jego lata przyjaźniłem się z wybitnym krytykiem filmowym, Zyg- autora, jakby obiekt ich westchnień istniał? Obaj ci bohaterowie muntem Kałużyńskim, który był jednym z największych w Pol- są w swojej konstrukcji bardziej fantastyczni niż niejeden pelery- sce znawców komiksowego tematu i miał w domu tak impo- niarz. Moją, jak i przyjaciół, którzy z jakichś powodów czują się nującą kolekcję, że pozazdrościć mu jej mógł każdy wielbiciel na siłach w dyskutowaniu o kinie komiksowym, rolą jest odpo- gatunku. Tę kolekcję po nim odziedziczyłem i teraz patrzę na nią wiedzenie na pytanie, czemu jest to tak duża miłość. z zachwytem. Superbohaterowie stanowią jednak w niej tylko margines. Najciekawsze w kolekcji, prawdziwie szalone i olśnie- Psycholog prof. Jordan Peterson mówi, że interesują go opo- wające, nagradzane na konkursach komiksy nie należą bowiem wieści superbohaterskie, Harry Potter i Gwiezdne wojny. Jego do najpopularniejszych serii! zdaniem to pozostałość ewolucyjna po naszym oddaleniu się od mitów. Te wszystkie usystematyzowane światy fikcyjne tworzą Skąd więc teraz ów kult komiksowych superbohaterów aksjologię, rekompensują chaos ideologii i zamydlania rzeczy- w kinie? Z jakiego powodu tak się przejmujesz każdą ekraniza- wistości. Może skonfliktowany świat potrzebuje swoich Anio- cją? Co w nich widzisz, czego ja nie dostrzegam? łów z Mons.

Fot. Archiwum Jakuba Koisza, Jolanta Suszko-Adamczewska Tomek Kuba

84 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 Fot. Materiały prasowe/Kino Światowid M 86 widzów gości takie jak John gwiazdy Malkovich. ubarwia happeningami, a wśród zwykłych Światowid to kino, które premiery filmowe j W ulokowały maleńkie się jakieś w podwórku,sąsiedzku po cja zabudowy, rzędzie gim lokaliza- nych wprawdzie, ulic w dru ale - przy z głów Cóż, jednej miejsce? - typu domem, mieszkaniem jestto w domach”. Jeśli to tak, jakiego „mieszkamy w KINACH jak tę uwagę, można założyć, że w domach”…jak Parafrazując iż„mieszkamykiedyś, w filmach towid... Wim Wenders zauważył katowickie kinostudyjne Świa - architektonicznej. Spojrzenie na gun przeciwległy tej paradności Proponujęści. spojrzenie na bie- i obligatoryjnej)(oczywistej miło- o tej przestrzeni kultury i nie iluminujący przestrzeń miasta. wicki „efekt Bilbao”, reflektor – NOSPR. Marka kulturowa, kato jestnp.miejscem nowa siedziba siębezwarunkowej miłości cym wyjątkowym, domagajątakim - Na kulturalnej mapie Katowic a priori uszlachetnia, inspiruje… jemy sięw uniwersum, które nas Stając sięich „lokatorem”, wpisu- urodą i niepowtarzalnością. jące paradne,- przestrzenie zniewala ich symboliczny próg. Miejsca urzekają, gdy przekroczymy tylko i takie, są które oczywiście Choć MIEJSCA Jednak rzecz będzie nie o tej nie o tej Jednak będzie rzecz ak w doak miejsc – także. miejsc – doMiłość cym. ciem wymagają - bywa uczu- iłość kinie - roku 1909. Wtedy powstało wieku, dekady dokładniej – XX strzeni z X Muzą sięgapierwszej duje tej prze i powinowactw w którymmiejsca, sięono znaj- obecnym kształcie, co w jego Historia samego nietyle kina z ekranem w tle Historia i pasjisca tych, którzy animują. je najprawdziwszej tego aury miej- tumocno magii kina, obecnej pomnożonybo na mocy, jakże że te godziny to czas zyskany, zaufaniem i przeświadczeniem, dzą w nich pomieszkać z pełnym Wierniralna. widzowie przycho- bardzofoteli) kame i druga – duża, spora całkiem (212sala nie wielkiegoekranu… Jedna nie wspominając), ani szczegól- mineralnej (o kawie i nachosach raz setnypo tu – gdzie ani wody metrów multipleksu, przyszli przestrzeń o 200 odległego komfortową i „ergonomiczną” fanów”, którzy mijając obojętnie tów, kinomanów, „Światowido- kłębi siętu tłum.Tłumpasjona- zazwyczaj nie widać – Bo krzeseł. za wcześnie się pojawili. Ich też widzów, dla i kilka krzeseł co ciut sny hol, w którym się kasa mieści dwa razy, żeby go zobaczyć.- Cia fasadzie, na który spojrzeć trzeba parterowy budynek o skromnej sklepiki, warsztaty. Samo kino to MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 - - i właśnie Światowid. Ich- właści kinoteatr Rialto, kinoKosmos kultury filmowej,tworzą który kiego „trójkąta bermudzkiego” nym z wierzchołków katowic - powinowactwo. Jest- bowiem jed niegdysiejsi widzowie. niami, których tam doświadczali - być może i wzrusze emocjami nym powodzeniem, wspomagane samym i działa miejscu z ogrom- lizowane jestdokładnie w tym wcześniejszego obiektu, zloka - zupełnie nieprzypominającym Kino Światowid, w kształcie aurapozostać świetlnego teatru… nstrasse 7 (dzisiejszej 3 Maja 7) oficynie dawnejprzy Grundman- budynku. Musiała w tej jednak zachowały się nawet fotografie Spalony dokładnie, tak że nie lony przez wojska sowieckie. to1945, kiedy obiekt spa- został doroku przetrwało Colosseum ficznego na Górnym Śląsku”. większego teatru kinematogra- „naj- działalności jako inicjację Narodzenie 1909reklamowano Uroczyste otwarcie na kina Boże w branży filmowej. tkwiący cjał bardzo wcześnie dostrzegłpoten- Eckerich, przemysłowiec, który i inwestorem był Reinold Julius 400 widzów. Pomysłodawcą któreseum, mogło pomieścić staw katowickie Colos kino – zbudowane- pierwsze pod od Zresztą sprzyjaZresztą mu znakomite m u - strategię, którą można zdefinio - Animatorzy tego stosują miejsca w ofic dzień kina (Nie)zwykł tegii znakomitym wsparciem. Europa tej Cinemas stra- dla są Kin Studyjnych i Lokalnych oraz pie – zbiorowe. to osiągnięcie Sieć studyjnych w Polsce- i w Euro wielu tak kin udziałem będące chwycenie” odbiorcy szczęśliwie gielni… To konstruktywne „prze- świata popcornu, i krę coca-coli - wej bywa zazwyczaj stracony dla tychnia obiektów sztuki- filmo magnetycznego promieniowa- tipleksów. Widz wpływem pod menadżerów katowickich mul- może sięwydawać z perspektywy „trójkąt bermudzki”? tak Cóż, Filmowa Dlaczego Silesia Film. cielem i zarządcą jestInstytucja ynie y y To autorska strategia wielolet- charakterma jednak szczególny. promowania tego repertuaru studyjnych w Polsce. Sposób oglądamy w najlepszych kinach możliwe jestdopozyskania, i co żącego światowego repertuaru pojawia sięwszystko to, coz bie - profilukina. Na obu ekranach tarz repertuarowego wobec rekomendację, a także komen- same w sobie tworzą znakomitą swej atrakcyjności wizualnej i przyszły,gram bieżący dzięki jasny i klarowny w pro- wgląd w obszernych dają witrynach mowych plakatów. Umieszczone budynku to kina, królestwo- fil dojśćaby do ulicy z frontu przejście, które pokonujemy, Kilkunastometrowe, zadaszone promować”.i spektakularnie, donośnie należy nie widać, wać następująco: „coś, czego jová grająca w a słowacka aktorka Zuzana Šula- Cwału konno, do kina wjechał Krzysztof Zanussi na pokaz obok pojazdu opancerzonego. nego czwartku przechodzili premierowego Czar pokazu powstańcze Widzowie realia. odtwarzała na ulicy strukcyjna miery czterdziestu… pre- W dniu trabanty, ponad w liczbie syczne już auta czyli z epoki, 3 Majaulicy pojawiły się kla Bye obu Lenin po stronach – przy okazji projekcji filmu Good typu to działania uliczne? Np. – premierowych projekcji. Jakiego okazji przedpremierowych lub suje formułę happeningu przy filmowej, konsekwentnie sto- przestrzeni i znakomitej sztuki Pazery. Pasjonat tej skromnej niego kierownika Adama kina grupa rekon Miasta 44 grupa Opowieści o zwy- MAGZYN F ILMOWY nr70/czerwiec2017 - - - tucji szenie Adama i Insty- Pazery Filmowych na Regiofun, zapro- dowego Festiwalu Producentów Podczas 4. edycji Międzynaro tu również wyjątkowi goście… firmowych”kina. Pojawiają się sięjednymśnie stały ze„znaków strony publiczności i jednocze- towidowi ogromną sympatię ze cjonalne działania zyskały Świa- kina w skrzyni! Te niekonwen- filmucję została dostarczona do czajnym szaleństwieprojek na - wyczekiwana i odpowied mowej. Wizyta Frémaux była legendą światowej branży- fil festiwalowej publiczności z tą towidzie odbyło sięspotkanie Lumière w Lyonie.- W Świa prestiżowegojakże Instytutu szef i jednocześnie w Cannes Frémaux – dyrektor festiwalu przyjechał doKatowic Thierry f ilmowej Film, Silesia - - planie na jego obecności cha podczas przezdzin kina Johna Malkovi- całkowicie prywatnych- odwie w przypadkudała niedawnych, - zupełnie wyglą inaczej rzecz nio przygotowana, natomiast Anita S budynek kina. nej stanowi narracji, jaką sam przekór zwyczajności i niepozor jaskrawości i koloru. na Czasem i wzruszeń emocji o pełnej gamie historii XMuzy) doświadczamy dopowiedziały kolejne dekady w czerń”. w której Czerń, (jak filmowego jako „opakowanie temu definiowałwidza sytuację prawdziwego”.przestrzeń „kina kiemu aktorowi Światowid jako zarekomendowałReżyser wiel- szego filmuLecha Majewskiego. Jean Epstein kilkadziesiąt lat kino Świa Doliny Bogów Doliny kwara – najnow- towid 87 - SWOICH NIE ZNACIE

imo imponują- cego dorobku, swoją skromno- ścią onieśmiela. MMateusz Jarmulski urodził się w 1983 roku w Chełmży, CIEBIE TEŻ PRZ YTULIMY! jest reżyserem filmów ani- sób uczy dzieci i ich rodziców, mowanych, scenarzystą by zwracać uwagę na gesty i animatorem. Ukończył stu- i słowa, dzięki którym two- dia w PWSFTviT w Łodzi na rzymy i utrzymujemy dobre kierunku Animacja i Fil- relacje. Fabuła jest prosta. mowe Efekty Specjalne. Pewnego dnia Tata Niedź- Oprócz swoich filmów szkol- wiedź powiedział w sekrecie nych realizował animacje Niedźwiadkowi, że wystarczy i efekty specjalne do takich się mocno do kogoś przytu- etiud reżyserskich, jak Moje lić, a świat stanie się piękniej- miejsce Leszka Dawida czy szy. I tak zaczęła się niezwykła Domino Rafała Kotasa. Przez przygoda ojca i syna. Wędrują kilka lat tworzył czołówki razem przez las i przytu- festiwalu filmów animowa- lają każdego, kogo spotkają nych ReAnimacja w Łodzi. na swojej drodze – malutką Pracował w studiu „Se-ma- gąsienicę, wielką anakondę, -for”, gdzie zajmował się a nawet myśliwego ze strzelbą efektami do Piotrusia i wilka w dłoni... Jak mówi reżyser: (Kryształ Annecy 2007, „Przytul mnie uczy afirma- Oscar 2008). Współpracował cji rzeczy małych, takiego także przy produkcji filmu epikureizmu na dziecięcą Świteź Kamila Polaka, który skalę. Chcieliśmy pokazać, że zdobył ponad 100 prestiżo- można żyć wolniej, skupić się wych nagród na całym świe- na tym, co między nami”. Przytul mnie, cie. Wraz z Jakubem Rebelką Mateusz Jarmulski „Proszę mnie przytulić” – reż. Mateusz Jarmulski stworzyli krótkie animacje już sam tytuł książki świadczy do gry „Wiedźmin 2”. Jako o jej nie do końca poważnym layout artist pracował w fir- charakterze. Kto w tych cza- nieobecną w książkowym z seansu pogubione i nie skać jednocześnie płynną, pracy jest inne niż przy trady- mie Break Thru Films przy Mateusz Jarmulski sach ma czas na przytulanie? pierwowzorze mamę. „Więź trzeba mu niczego tłuma- rysunkową animację dwuwy- cyjnym filmie – człowiek się tytule Latająca Maszyna. to młody i niezwykle Chcecie czy nie, zostanie- między ojcem i synem jest tu czyć. Chcieliśmy, aby sceny, miarową, a z drugiej strony wolniej starzeje. My, anima- Pracował również w zespole cie przytuleni! „Ze scenarzy- najważniejsza. Mimo to, pod- gagi były proste, zrozumiałe utrzymać fakturę i bogac- torzy, spowalniamy czas do tworzącym multimedialne utalentowany twórca, którego stą patrzymy z czułością na czas produkcji wielokrotnie dla 4-6-letniego widza. Zało- two oryginalnych ilustracji mikrosekund, możemy roz- projekcje dla Muzeum naszych bohaterów. Nawet, zastanawialiśmy się, jakby to żyliśmy, że traktujemy dzieci Emilii Dziubak. W animacji pracować każdy gest, każdy Historii Żydów Polskich docenił świat. jeśli niecodzienne przy- było, gdyby nagle pojawiła poważnie. Nie chcieliśmy 2D rzadko zwracamy uwagę ruch” – mówi reżyser. „Całość POLIN. gody lekko dadzą im w kość, się mama niedźwiedzica” – sytuacji, w której na końcu na futro czy pióra. Musieli- pracy nad Przytul mnie (Sekrety morza, Sekret księgi odpowiedzialne jest warszaw- chcemy by zakończyły się odpowiada. pojawia się wyłożony jak śmy uważać, by w kolejnych łącznie z developmentem NAGRODY z Kells). skie studio Animoon i pomy- dobrze. Lubimy nasze misie kawa na ławę morał. Dziecko ujęciach i scenach te same zajęła prawie 3 lata. Najdłu- I MISTRZOWIE Jego ostatnimi powodami słodawca-producent Grze- i dobrze im życzymy” – mówi Mały Miś, mały ma samo do niego dojść”. postaci nie wydawały się żej trwała realizacja pierw- Jego filmy były pokazywane do dumy są: teledysk do klipu gorz Wacławek. Serial jest Mateusz Jarmulski. Chary- widz Książka jest bardzo krótka, różne” – opowiada Mateusz szego odcinka. Testowali- i nagradzane na wielu festi- Nightjar dla polskiej wiolon- współfinansowany przez Pol- zmatyczny, a przy tym nieco Każdy odcinek niesie ze sobą to właściwie jedna pro- Jarmulski. śmy, sprawdzaliśmy, gdzie walach, m.in. w Stuttgarcie, czelistki Karoliny Rec, nagry- ski Instytut Sztuki Filmowej. niezdarny tatuś oraz czuły pozytywny przekaz, a dzieci sta historia. Niełatwo było znajdziemy ten właściwy Seulu, Belgradzie czy Hiroszi- wającej jako Resina oraz ani- W czerwcu powalczy w kate- i energiczny synek rozba- doceniają przyjazną animację przełożyć ją na język filmu: Strona poziom, żeby być zadowo- mie. Obecnie uczy animacji mowany serial Przytul mnie. gorii „Film telewizyjny” wią, rozśmieszą i wycią- i wpadającą w ucho tytułową „Wychodząc od niej, opie- warsztatowa lonym z jakości i jednocze- w Polsko-Japońskiej Akade- „Już w scenariuszu urzekła w Annecy. gną pomocną łapę do wielu piosenkę. Mateusz Jarmulski, rając się na charakterze ilu- W Przytul mnie mamy do śnie zdążyć z serią na czas” – mii Technik Komputerowych mnie trafnie opisana relacja leśnych zwierząt. Razem zapytany o pierwsze reak- stracji, mając do dyspozy- czynienia z wycinankowo- dopowiada twórca. Dodaje na wydziale Sztuka Nowych rodzicielska i motyw radzenia Proszę mnie odkryją, czym jest przyjaźń, cje najmłodszych widzów, cji ciekawych bohaterów, -rysunkową animacją 2D. również: „To ważne, by umieć Mediów (ścieżka angloję- sobie z problemami i prze- przytulić! otwartość oraz odpowiedzial- mówi: „Tam, gdzie założyli- stworzyliśmy 13-odcinkowy Na papierze powstał jedynie dostrzec, że to, co robisz jest zyczna). Jego autorytetem jest ciwnościami. Reżyserowanie Przytul mnie powstało na ność. Przede wszystkim jed- śmy, że ma być zabawnie, był serial. Plastyka rozwinęła się szkic, pomysły koncepcyjne, wystarczająco dobre. Nad- Piotr Dumała, a mistrzem 13-odcinkowej produkcji dla podstawie książki „Proszę nak nauczą się, że dzieląc się śmiech. Pewne sceny mogą w stosunku do książki, tak natomiast animacja była two- mierny perfekcjonizm może producent dyplomu Marek dzieci było dla mnie wyzwa- mnie przytulić” Przemysława z innymi, sami stajemy się być bardziej zrozumiałe dla aby fabuła stała się bogat- rzona w komputerze, co daje zgubić”. Serafiński. Pozostaje pod niem” – mówi Jarmulski. 15 Wechterowicza i Emilii Dziu- bogatsi. dorosłych, ale to nadal nie sza. Musieliśmy poruszyć większe możliwości, ograni- Za scenariusz odpowiada ogromnym wrażeniem pla- kwietnia kanał Puls 2 roz- bak. Serial, jak i książkowy Pytam reżysera, czy twór- zaburza odbioru całej histo- statyczne postaci i ożywić cza czas pracy. „Czas w ani- Bartosz Wierzbięta, twórca

Fot. Karolina Rec styki i stylu Tomma Moora począł emisję. Za produkcję pierwowzór, w zabawny spo- ców kusiło, by wprowadzić rii. Dziecko nie wychodzi płaski kolor. Chcieliśmy uzy- macji płynie inaczej. Tempo kultowych dialogów do pol- Fot. Animoon

88 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 89 SWOICH NIE ZNACIE

skich wersji językowych takich animacji, jak Shrek, Madagaskar, Hotel Transyl- wania czy ostatnio pokazywany w kinach Sing. „Bartosz specjalizuje się w tworzeniu scenariuszy i dialogów jednocześnie dla widzów dorosłych i dzieci. Wie, jak przyciągnąć te dwie widow- nie, tak by rodzice przyszli z dziećmi i sami dobrze się bawili. Jeżeli rodzic polubi naszą animację, to podsu- nie ją swojemu dziecku. Pra- cując z takim profesjonali- stą, wierzyłem, że ten projekt się uda” – stwierdza reżyser. Założeniem twórców było również wspólne ogląda- Przytul mnie, nie. „Czas, w którym dziecko reż. Mateusz Jarmulski siedzi przed telewizorem, to nie czas wolny rodzica, ale moment, który warto spę- zaczęliśmy pracę z takim zuje się znacznie sprawniej zdobywa serca widzów i kry- dzić razem. Bajka to początek założeniem. Od razu zrobili- i szybciej. Kiedyś stworzenie tyki. Dodaje również: „Myślę, rozmowy z dzieckiem o jego śmy wersję z anglojęzycznym filmu rysunkowego wyma- że żyjemy w dobrym czasie przeżyciach, o tym, co się dubbingiem, czyli Hug Me, gało armii rysowników, ich dla krótkich filmów rysunko- wydarzyło na ekranie i poza ale ponieważ najpierw poja- asystentów, ktoś musiał kolo- wych. Staram się codziennie nim”. wiła się możliwość dystrybu- rować, skanować, to ogra- oglądać obrazy młodych ani- cji w Polsce, skorzystaliśmy niczało. Teraz można zrobić matorów, np. na Vimeo. To Przytul mnie za z niej. Serial ma już między- dobry, mocny film skrom- jest moja twórcza pożywka. granicą narodowego agenta sprze- nymi środkami”. Jako przy- Daje mi wiarę, że zapotrze- Przytul mnie pokazywane daży”. kład podaje wielokrotnie bowanie na animację, nawet było już na trzech festiwa- nagradzaną animację Renaty ambitną, wciąż istnieje”. lach: w Portugalii, we Wło- Dobry czas dla Gąsiorowskiej – Cipka, która szech i w Bułgarii. Serial animacji swoją bezpretensjonalnością Beata Poprawa docenili również organiza- Mateusz Jarmulski jest torzy najstarszej i najważ- w trakcie realizacji krótkiego niejszej imprezy poświęconej filmu opartego na własnym Filmografia: Portret Śledzia wyłącznie animacji, festiwalu scenariuszu: „Praca w ani- Pudło (2003) (2005) – animacja w Annecy. Mateusz Jarmul- macji autorskiej wygląda Łyżka (2004) Czołówka festiwalu ski przyznaje, że „obecność zupełnie inaczej. Projekty Jeden (2005) ReAnimacja 2005, 2006, 2007 na festiwalach na pewno jest komercyjne dają możliwość Przewodnik (2010) – Mokra Bajeczka prestiżowa i ułatwia zdoby- działania z dużym zespo- dyplom zrealizowany (2005) – efekty specjalne cie nowych rynków dystrybu- łem, zdobywania nowych pod opieką artystyczną Piotruś i Wilk cji, ale założyliśmy, że chcemy doświadczeń, szybko uczysz Piotra Dumały, (produkcja: (2006) – efekty specjalne dotrzeć z Przytul mnie do się od innych. Nad Przytul Serafiński Studio) Świteź (2007) – animacja szerokiej widowni. Im szyb- mnie pracowałem ze świetną, Przytul mnie (2016), serial Latająca Maszyna (2009) – ciej, tym lepiej. Potrzebowa- doświadczoną ekipą. Chciał- animowany (13 x 6 min) layout liśmy partnera, który zbuduje bym do tego wrócić. Oczy- Domino (2010) – efekty pozycję serialu, uświadomi wiście nie na 10 lat, ale na Pozostałe specjalne widzów, że taka produk- kolejną serię jak najbardziej. prace filmowe: Mały Listonosz cja istnieje. Premiera odbyła Myślę, że taki płodozmian Berenika (2010) – animacja w kanale Puls 2, planujemy twórczy – raz projekt autor- (2003) – scenografia „Wiedźmin 2” również wprowadzić film na ski, raz komercyjny – to ide- Moje miejsce (2011) – animacja VO D”. alny układ”. Wspomina czasy (2004) – animacja Klake/Krojc – Rooftop Reżyser zapytany o możli- studiów w łódzkiej Szkole Fil- Dziwna pora roku summer – reżyseria wość dystrybucji zagranicz- mowej, porównuje z dniem (2004) – animacja i animacja Fot. Animoon nej stwierdza: „Oczywiście, dzisiejszym: „Animacje reali- WWW.TELEPRO.COM.PL

90 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 Studio Munka Aleksandra Terpińska nagrodzona w Cannes! dobrych opinii na temat mojej Najpiękniejsze fajerwerki ever produkcji pracy. Starałem się robić mądre zdjęcia i cieszę się, że widzowie Studia Munka-SFP to pierwszy polski film, właśnie tak je odbierają. Bar- dzo się cieszę, że moje zdjęcia który zdobył Rail dÒr w Cannes. pomogły opowiedzieć tę histo- rię” – mówi operator Michał Marta Ścisłowicz w filmie Dymek. Nazywam się Julita, Agentem sprzedaży filmu reż. Filip Dzierżawski jest New Europe Film Sales. „Canal+ to marka, która wspiera światowe kino od lat i najbar- ako pierwszy zaprezen- dziej prestiżowa stacja we Francji towany został obraz Jaro- z niezwykle rygorystyczną selek- sława Sztandery – F 63.9. cją dla filmów krótkich. Bardzo Tytuł filmu to na liście Majowa premiera cieszymy się, że Najpiękniejsze JWHO numer choroby psy- fajerwerki ever będą w niej poka- chicznej, potocznie zwanej zywane” – komentuje nagrodę zakochaniem. Drżenie rąk, Jan Naszewski z NEFS. zaczerwienienie, potliwość, Studia Munka Film powstał na podstawie natręctwo myśli, skrajne stany scenariusza Aleksandry Terpiń- emocjonalne – od euforii po 11 maja w kinie Kultura odbyła się skiej, który wygrał konkurs sce- rozpacz – i kompletnie irracjo- nariuszowy „Przypadek” orga- nalne zachowanie, to według kolejna premiera trzech krótkich fabuł nizowany przez Kino Polska, naukowców objawy wydziela- Krajową Izbę Producentów nia się tzw. hormonu miłości, wyprodukowanych w ramach programu Audiowizualnych, Studio Mun- czyli fenyloetyloaminy. Czy Ekipa filmuNajpiękniejsze ka-SFP i Studio Filmowe „Tor” zakochaniem można mani- „30 Minut”. fajerwerki ever na 70. z okazji „Roku Krzysztofa Kie- pulować? Młoda reżyserka MFF w Cannes ślowskiego” (2016). Organiza- postanawia to sprawdzić. poczuciem winy, nie chce spo- Palenta, a Rubber Room Films m.in. Grzegorza Damięckiego, torzy konkursu są także kopro- Namawia chłopaka, by rozko- tkać się z córką. Nie widziały to producent wykonawczy. Andrzeja Grabowskiego oraz ducentami filmu wraz z MX35 chał w sobie dziewczynę, tylko się od dziesięciu lat. Julita pod Jako ostatni pokazany został Tomasza Schuchardta. Bartosz rótkometrażowy film ram się przede wszystkim robić Buss i Piotr Polak. Za zdjęcia oraz Dreamsound. i wyłącznie na potrzeby jej fil- pretekstem programu „Świa- film 60 kilo niczego Piotra Świniarski jest autorem zdjęć, fabularny Aleksan- filmy dla ludzi i zawsze inte- odpowiadał Michał Dymek, „Projekt Najpiękniejszych mowego eksperymentu. „Ten dectwo” wchodzi do więzie- Domalewskiego. Zimny poranek a Silver Frame – producentem dry Terpińskiej miał resuje mnie to, co mają na ich a producentką wykonawczą fajerwerków ever zaciekawił film jest dla młodych ludzi. nia, żeby się z nią skonfron- w odkrywkowej kopalni krusz- wykonawczym. swoją światową pre- temat do powiedzenia” – dodała filmu była Beata Rzeźniczek. mnie już na etapie scenariusza. To takie spojrzenie na miłość tować i rozliczyć przeszłość. ców. Krzysztof zaczyna pierw- W uroczystej premierze Kmierę podczas 56. Semaine de la Terpińska. Jej obraz otrzymał Informacja o nagrodach ucie- Zastanawiałam się jednak, czy ich oczami” – mówił reżyser „Sytuacja wyjściowa została szy dzień pracy na stanowisku wzięli udział Ewa Jastrzębska, Critique na 70. MFF w Cannes. także specjalną nagrodę Rail szyła również dyrektora arty- w tak krótkim czasie i z niedu- w trakcie rozmowy z publicz- skonstruowana na podsta- kierownika. Żeby przetrwać Jacek Bromski, Jerzy Kapuściń- Obraz otrzymał nagrodę Canal+ dÒr, wręczaną od ponad 20 lat stycznego Studia Munka-SFP żym budżetem uda się młodym nością. W niespełna trzydzie- wie prawdziwych wydarzeń – w środowisku pracowników ski, Michał Kwieciński, Janusz oraz Rail dÒr. dla najlepszego krótkometrażo- Jerzego Kapuścińskiego: „Bar- twórcom zrealizować wszystkie stominutowym filmie Sztandery jest mediator, jest dziewczyna, fizycznych, do którego wyraź- Zaorski, Anna Waśniewska-Gill „Ważne, żeby film niósł za wego filmu z sekcji Semaine de dzo się cieszę z nagród dla Alek- założenia i sceny, które – pro- występują Natalia Jędruś, Otar która jeździła i opowiadała nie nie pasuje, zamierza trzymać oraz Jakub Małecki z Zespołu sobą jakieś przesłanie, żeby la Critique. sandry Terpińskiej. Film został szę mi wierzyć – nie były łatwe. Saralidze oraz Agnieszka Paweł- swoją historię, która jest kanwą dyscyplinę twardą ręką. Nie- Literackiego Studia Munka-SFP. dotrzeć do ludzi z tym, co Akcja Najpiękniejszych fajer- doceniony i zauważony na jed- Cała ekipa udowodniła jednak, kiewicz. Za zdjęcia odpowie- mojego filmu” – mówił Filip oczekiwany wypadek, którego Wszystkie trzy tytuły zakwalifi- chcemy im przekazać. Myślę, werków ever toczy się współcze- nym z najważniejszych festiwali że mając mało czasu i określony dzialny jest Konrad Wasilew- Dzierżawski pytany, skąd czer- ofiarą staje się jeden z robotni- kowały się do Konkursu Krót- że ta nagroda pokazuje, że to śnie w jednym z europejskich na świecie – to wspaniała wia- budżet, można zrealizować film ski, a producent wykonawczy pał inspiracje do napisania sce- ków, wystawi zasady moralne kometrażowych Debiutów Fil- się udało. Jestem bardzo szczę- miast. Opowiada o jednym dniu domość!”. tak, jak się chce – bez żadnych filmu to Absolut Media. nariusza, którego współautorem Krzysztofa na ostateczną próbę. mowych 36. Festiwalu „Młodzi śliwa” – mówiła tuż po otrzyma- z życia trójki młodych przyja- Przedstawiciele francuskiego odstępstw od scenariusza i nie Drugi tytuł – Nazywam się jest Piotr Borkowski. W głów- Bohater zrozumie, że łatwo być i Film” w Koszalinie oraz znala- niu Nagrody Canal+ Aleksan- ciół, którzy w obliczu konfliktu Canal+ w trakcie rozmowy idąc na łatwiznę” – mówi Ewa Julita – to historia Julity Woły- nych rolach zagrały Marta Ści- stanowczym w sprzyjających zły się na DVD „Polskie Debiuty dra Terpińska. „Odbiór filmu zbrojnego w ich kraju, muszą z ekipą filmu zwrócili uwagę na Jastrzębska, dyrektor ds. pro- niec, której matka odsiaduje słowicz i Aleksandra Konieczna, okolicznościach, trudno jednak 2017”, które do sprzedaży trafi przez canneńską publiczność zmodyfikować swoje plany na wartość wizualną Najpiękniej- dukcji w Studiu Munka. dożywocie za zamordowanie a towarzyszyli im Janusz Cha- przeciwstawić się złu, kiedy kon- jesienią tego roku. był bardzo dobry i to mnie naj- przyszłość. Role główne zagrali szych fajerwerków ever. „W trak- swojego męża, syna i próbę bior i Przemysław Bluszcz. sekwencje mogą być dla nas dra-

Fot. Studio Munka-SFP bardziej cieszy, ponieważ sta- Justyna Wasilewska, Malwina cie festiwalu otrzymałem wiele Anna Kot zabicia córki. Matka, nękana Za zdjęcia odpowiadał Adam matyczne. W filmie zobaczymy A.K. Fot. Magdalena Głowala/Studio Munka-SFP

92 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 93 pisf Dokumentalny zapis legendy

o sprawiło, że dziennikarz i jestem pewien, że osiągnie duży suk- i autor książek o muzyce Rozmowa ces. Tworzy własne filmy, wydaje postanowił zająć się fil- kolejne komiksy, zdobywa nagrody. Cie- mem? z Leszkiem szę się, że mogłem z nim współpraco- CMiędzy dziennikarstwem a filmem jest wać. Teraz np. ścigamy się w Konkursie bliska więź. I tu, i tu muszę przeprowa- Gnoińskim, na Muzyczną Książkę Roku – ja z pozy- dzić wywiady, potem wybrać najlepsze cją o zespole Republika, on z komiksem fragmenty i nimi opowiedzieć historię. reżyserem filmu o twórczości Pablopavo. Różnica między książką czy artykułem a filmem polega na tym, że w tych pierw- Fugazi – Centrum Co sądzi pan o obecności animacji szych muszę grać słowem, a w filmie w filmie dokumentalnym? obrazem. Wszechświata Animacje są czymś bardzo ciekawym w dokumencie, prowadzą w nową W jaki sposób dobiera pan bohate- przestrzeń, są świetnym uzupełnie- Fugazi – rów swoich dokumentów? niem. Podnoszą jakość filmu i można Centrum To muszą być osoby, które ciekawie nimi opowiedzieć ciekawą historię. To, Wszechświata, opowiadają i są związane z tematem z jednej strony rodzaj uzupełnienia, reż. Leszek filmu. Tworzę obrazy o muzyce, więc ale z drugiej kolejna droga narracyjna. Gnoiński staram się dobierać do nich i znanych Niestety, czasami odnosi się wrażenie, muzyków, i tych trochę już zapomina- że są pewnego rodzaju „zapchajdziurą”, nych. Są także osoby, które bezpośred- że z braku materiałów archiwalnych blika była naznaczona przez stan wojenny nio przyczyniły się do powstania miejsc stawia się na nie. To błąd. Ja miałem i kryzys gospodarczy, tak Fugazi przez czy zjawisk. W przypadku filmu o klu- akurat duży wybór archiwaliów. Klub rodzący się kapitalizm, „szczęki”, łóżka bie Fugazi byli to właściciel i pomy- Fugazi był bardzo popularny i Telewi- polowe pod Pałacem Kultury i mafię, słodawca, a także osoby biorące udział zja Polska kręciła tam wiele koncertów która terroryzowała Warszawę. Myślę, w tworzeniu klubu. czy programów muzycznych, takich że wyjęcie Fugazi z tamtej rzeczywisto- jak „Rocknoc”, „LUZ”, „Rockandroller”. ści zrobiłoby z tego filmu coś niezrozu- Dlaczego akurat film o klubie Powstawały reportaże z imprez, które miałego. A przy okazji możemy zobaczyć Fugazi? tam się odbywały. Jestem jak najbar- Polskę tamtych czasów. Polskę, jakiej już Pomysł przyszedł od młodego produ- dziej za animacjami w dokumencie, ale pewnie nigdy nie będzie. centa Maćka Ostatka i założyciela klubu pod warunkiem, że są zrobione z głową Waldka Czapskiego. Maciek zafascyno- i mają sens. To musi być dodatkowy Na czym polegał sukces Fugazi? wał się opowieściami Waldka i wpadli Leszek Gnoiński atut filmu. Był to raczej sukces mityczny, bo na na pomysł zrealizowania filmu. Nie mieli pewno nie finansowy. Dziś takie miejsca osoby, która by im to zrobiła. Poradzili Bardzo zaciekawiły mnie wątki spo- przyciągają ludzi, zmieniają się, kon- się Waltera Chełstowskiego, legendar- Fugazi. Jest on również współtwórcą łeczne w pana filmie. Fugazi – Cen- sekwentnie rozwijają. Wtedy, mimo że nego dyrektora festiwalu w Jarocinie, pana filmu. trum Wszechświata to nie tylko pomysł był świetny, że stworzyła się a on polecił mnie. Temat bardzo mi się Widziałem ten komiks i bardzo mi się historia o muzyce, ale także barwna wokół klubu pewna społeczność, on spodobał. Szczególnie, że z miejscem, spodobał. Odniósł sukces i ukazał się opowieść o blaskach i cieniach lat 90. upadł. Przez gangsterów i mafię, ale w którym znajdował się klub, związany w kilku krajach. Niemal od razu wpa- w Polsce. taka była rzeczywistość tamtych cza- byłem od dziecka. Wcześniej istniało dłem na pomysł połączenia komiksu Tak. To bardzo ważne opowiedzieć o cza- sów. O potencjale może świadczyć to, że tam kino WZ, a ja przez całe dzieciń- z filmem. Namówiłem Marcina, aby sach, w których coś takiego, jak klub klub istniał raptem jedenaście miesięcy, stwo i młodość mieszkałem obok. Gdy stworzył kilkanaście animacji naryso- Fugazi istniało. Nie da się tego miejsca a mimo to przeszedł do legendy. Bywalcy powstał klub, zaczynała się moja przy- wanych tą samą kreską, co w komiksie. wyjąć z tamtej rzeczywistości. Ono wpi- klubu wciąż się spotykają, zachowali Premiera filmu odbyła się na 14. Mil- cert Krzysztofa Jaryczewskiego, legen- goda dziennikarska. Współpracowa- Zgodził się i tak rozpoczęła się nasza sało się w rok 1992, w Polskę i Warszawę zdjęcia, bilety na koncerty, plakaty, lennium Docs Against Gravity Festi- darnego wokalisty Oddziału Zamknię- łem wtedy z magazynem „Tylko Rock” współpraca. Rozpisywałem mu każdą tamtych czasów, jest też w pewnym sen- a nawet… numerki do szatni. To było val. Jak wyglądają dalsze plany festi- tego. Na jesień szykujemy trochę i pisałem do niego pierwsze recenzje, scenę, on to rozrysowywał, a potem sie ich świadectwem. Dzięki takim, a nie miejsce tętniące fermentem artystycz- walowe? pokazów specjalnych, ale szczegóły są często z koncertów, które odbywały się wysyłał mnie i Maćkowi. Jak coś nam innym uwarunkowaniom społecznym nym. Ściany malowali artyści, jak choćby To zaszczyt mieć premierę podczas dogrywane. Pojawią się kolejne seanse w Fugazi. Znałem dobrze to miejsce, się nie podobało, zmieniał, poprawiał. i politycznym ten klub mógł powstać Kain May czy Robert Brylewski. Stałymi największego w Polsce festiwalu fil- festiwalowe, a potem zapewne projek- jego klimat i charakter Woli, czyli dziel- Współpraca układała się znakomicie, i potem nagle zniknąć. Tak samo piszę bywalcami byli najbardziej znani war- mów dokumentalnych. A co do planów. cja w TVP2, która jest koproducentem nicy, w której działał. choć wszystko powstawało na odle- książki. Zespół Republika jest bohaterem szawscy muzycy. Z jednej strony był to Najbliższe to spotkanie fanów Fugazi filmu. głość: on mieszka w Łodzi, ja w Krako- mojej książki, ale tło i czasy, w których klub rockowy, a z drugiej strony miejsce w nowej siedzibie klubu, przy ulicy W 2013 roku ukazał się komiks Mar- wie, Maciek w Warszawie. Marcin jest działał, miały ogromny wpływ na twór- spotkań ówczesnej bohemy artystycznej. Mińskiej 65, które odbędzie się 26 maja. Rozmawiała Marta

Fot. Leszek Szymański/PAP cina Podolca opowiadający o klubie niezwykle zdolnym młodym twórcą czość i sposób działania. Tak jak Repu- Skupiał różne środowiska. Przewidziane są projekcja filmu i kon- Sikorska (x2) Malesa-Wyganowska Fot. Aleksandra

94 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 95 GALERIA POLSKIEGO PLAKATU Filmowego Definiując plakat artystyczny „Mam tylko kilka sekund na odbiór moich prac” – powiedział Andrzej Pągowski o sztuce plakatu.

że w latach 1981-1982 prawie wszystkie pla- mówi: „Świadomie nie uprawiam stylu, nie katy filmowe były jego autorstwa, a Andrzej walczę o to, szukam pomysłu do konkret- Wajda powiedział, że: „dla takiego plakatu nego projektu i za każdym razem próbuję jak Człowiek z żelaza warto było zrobić film”. znaleźć coś nowego, a frajdą jest znalezienie Andrzej Pągowski Pągowski zapytany o polską szkołę plakatu czegoś innego”. Ponieważ jest artystą nadal powiedział: „To tylko wypromowana nazwa, bardzo aktywnym, posługującym się w pracy a zaczęło się od Henryka Tomaszewskiego… zarówno komputerem, jak i nowymi urzą- zięki inicjatywie Andrzeja Pągow- Była to tak wielka grupa twórców, że nie dzeniami typu smartfon, uważa że: „Bycie skiego w 2013 roku Polski Insty- można się było od nich odciąć, kształciło twórcą i reagowanie na mody to absurd. Dzi- tut Sztuki Filmowej wprowadził się na nich”. Artysta podkreśla, że cechy pol- siejsze polskie plakaty są globalne, ale czasem przepis o obowiązku dostarcze- skiego plakatu to: „dążenie do literackości, za bardzo kopiują to, co na Zachodzie. Plakat Dnia przez producenta filmu, przy rozliczeniu plastyczność i pewna inteligencja”, a jego powinien być uzupełnieniem i przedłużeniem dofinansowania produkcji, w Raporcie Koń- twórcy, co należy podkreślić, to osoby bardzo filmu”. Może to wyda się bardzo zaskakujące, cowym tzw. plakatu artystycznego w wersji oczytane. Jako odbiorcy zdążyliśmy się już ale grafik pracuje głównie na komputerze, nie polskiej i angielskiej. Naturalnie pojawia się przyzwyczaić to tego, że rozpoznajemy styl tylko z powodu dostępności tego narzędzia pytanie, co to jest plakat artystyczny? W 2016 znanych artystów. Inaczej jest w przypadku pracy, ale z powodu, jak to określa, olbrzymiej powstała obowiązująca definicja, która dys- twórczości Pągowskiego, która jest niezwy- cenzury, która wymaga od twórcy ciągłych cyplinuje producenta w zakresie formy pro- kle różnorodna i bogata. Nasuwa się zatem zmian w projekcie. Według Pągowskiego: mocji filmu, jaką jest plakat. Definicja określa pytanie o styl i proces twórczy. Pągowski „Przed 1989 artysta miał większą swobodę kompetencje artystyczne twórcy oraz zwią- i reżyserzy nie ingerowali ani zek dzieła z filmem. Tak więc: „Plakat arty- w formę, ani w treść plakatu”. styczny to taki, który jest stworzony przez Jako przykład podaje, że jedynie grafika zajmującego się zawodowo projekto- z Andrzejem Wajdą dyskuto- waniem plakatu, mającego artystyczny doro- wał nad końcowym projektem, bek. Plakat artystyczny powinien być meta- natomiast Krzysztof Kieślowski forą graficzną filmu. Powinien być oparty na napisał, że mu ufa. pomyśle, a nie na fotosie i oddawać charak- W okresie największego roz- ter filmu w sposób autorski” (Program Ope- kwitu polskiego plakatu arty- racyjny „Produkcja filmowa”). Czy przepis stycznego twórcy znali się, byli ten jest szansą na powrót grafiki artystycz- skupieni w takich ośrodkach, Andrzej Pągowski nej do przestrzeni publicznej zdominowanej jak Warszawa, Kraków, Poznań, przez plakat fotosowy, komercyjny, na dal- Katowice oraz Gdańsk. Czy ist- rodził się w 1953 roku. Absol- Uprawia malarstwo. Laureat licz- szą kontynuację najlepszych tradycji polskiej nieje dzisiaj szansa na powtó- Uwent PWSSP w Poznaniu. nych nagród polskich i międzynaro- szkoły plakatu? rzenie podobnego fenomenu? Jest autorem ponad 1300 plaka- dowych. Swoje prace prezentował Zamówienia na plakat artystyczny powoli Zdaniem Andrzeja Pągow- tów wydawanych drukiem od 1977 na wielu wystawach indywidual- powracają, czego przykładem są prace skiego środowisko młodych w Polsce i za granicą. Ponadto nych w kraju i za granicą. Jego pla- Sasnala, Ziółkowskiego, Kosowskiego, czy twórców nie ma kontaktu ze Fot. Archiwum Andrzeja Pągowskiego zajmuje się ilustracją książkową, katy znajdują się m.in. w zbiorach też najnowsze prace Andrzeja Pągowskiego. starszymi kolegami. Czyżby prasową, jest autorem okładek MoMA i Centrum Pompidou. MoMA Artysta grafik który w tym roku obchodzi wynikało to jedynie z lęku przed wydawnictw płytowych, scenogra- umieściło plakat „Uśmiech wilka” 40-lecie pracy twórczej jest autorem ponad utratą zamówień? Pągowski fii teatralnych i telewizyjnych, sce- wśród 100 najważniejszych dzieł 1300 plakatów. Zaprojektował ponad 500 uważa, że to błąd. filmowych, w tym ponad 200 do tytułów nariuszy filmów oraz teledysków. sztuki nowoczesnej.

Proj. Andrzej Pągowski Proj. polskich. Warto przy tej okazji przypomnieć, Cezary Kruk (x4) Andrzej Pągowski Proj.

96 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 97 RECENZJE

Piotr Pławuszewski „Po swojemu. Kino Władysława Ślesickiego” Universitas, 2017 Autor

onografia „Po swojemu. Kino Julia Popkiewicz Władysława Ślesickiego” Pio- „Casting. Pierwsze spotkanie tra Pławuszewskiego odkrywa Ślesicki aktor – reżyser” i przybliża nieznane wymiary Wydawnictwo Wojciech Marzec Recepta na Mtwórczości jednego z najbardziej niezwy- Jakie tajemnice skrywa 2017 kłych twórców polskiego kina. Okazuje się, że Ślesicki jako autor filmowy nie narodził się życiorys mistrza krótkiej dopiero po rozstaniu z Kazimierzem Kara- baszem (razem zrealizowali filmy z „czar- formy? o w zasadzie nie tyle książka, ile… dobrą obsadę nej serii”), ale już w szkole filmowej, gdzie poradnik psychologiczny. Julia nakręcił Jedzie tabor, unikalny dokument ponującego swoje doświadczenia z gruntu czy równie ciekawie zapowiadająca się Bio- Popkiewicz, uznana polska reży- o Cyganach, zapowiadający jego później- kina dokumentalnego, na obszar filmu grafia. Pławuszewski zebrawszy imponujący serka obsady, na kilkuset stronach Czym jest casting i jego reżyser? Jak sze arcydzieło – Zanim opadną liście. Śle- fabularnego, gdzie zaistniał jako adaptator materiał źródłowy (nigdy niepublikowane Tradzi zarówno aktorom, jak i reżyserom, sicki jawi się na stronach tej książki jako W pustyni i w puszczy. Ta zaś okazała się dokumenty z archiwum rodzinnego, roz- w jaki sposób powinni podejść do castingu, podchodzi się do obsady uznanych aktorów, filmowiec etnograf, poeta kamery, a także tyleż sukcesem, co dramatycznym punktem mowy z odnalezionymi współpracownikami czy raczej: spotkania, tak bowiem, zdaniem przyrodnik, żywo zainteresowany portre- zwrotnym w życiu reżysera. Autor mono- Ślesickiego) i przenikliwie analizując filmy autorki, najlepiej nazywać ten element pracy a jak do początkujących? Skąd wiedzieć, towaniem człowieka żyjącego w symbiozie grafii w pasjonujący sposób odsłania kulisy twórcy Rodziny człowieczej, w bezsporny nad filmem. A radzi kompleksowo; wyczuwa z naturą (to kino, które śmiało można dziś pracy nad nieukończonymi projektami Śle- sposób dowodzi, że należy on do najwy- się między stronicami jej ogromne doświad- który aktor sprawdzi się w danej roli? nazwać ekologicznym). Pławuszewski poka- sickiego, jak superprodukcja Susza, która bitniejszych autorów kina. czenie w tej materii. zuje autora Góry jako mistrza krótkiej formy miała być dziełem życia „polskiego Kustu- Co w castingu jest najważniejsze? Przede aktorów z wielkimi nazwiskami i dokumentu poetyckiego, z odwagą trans- ricy” (określenie Tadeusza Sobolewskiego), Mikołaj Jazdon wszystkim psychologia. Aktor musi przystą- i tych dopiero początkujących? Reklama Dom Pracy Tworczej SFP 140x205+3mmSpad RZ Magazyn Filmowy.pdf 1 24.05.2017 16:23:52 pić do niego z ogromnym komfortem psy- Dlaczego warto dobierać ubra- chicznym, by jak najlepiej odegrać swoją nia i uczesania pod konkretny rolę. Z kolei reżyser powinien podchodzić do casting? Nie brakuje anegdot każdego z przesłuchiwanych (choć Popkie- będących swoistym zobrazo- wicz wzbrania się przed stosowaniem tak waniem opisywanych sytuacji. negatywnie kojarzącego się nazewnictwa) Popkiewicz przywołuje choćby osobno, indywidualnie, doskonale zdając przykład Agnieszki Żulewskiej, sobie sprawę z tego, jaki typ człowieka ma walczącej o rolę panny młodej przed sobą. I przede wszystkim uczciwie, w Demonie... tuż przed zdję- nic tak bowiem nie jest w stanie zepsuć „na ciami do Chemii, zmuszają- papierze” dobrego filmu, jak nietrafiony cymi ją do drastycznej zmiany wybór odtwórców głównych ról. wizerunku. Jak aktorka wyszła Dla aktorów i reżyserów – rzecz warta z tego problemu i – co ważniej- przeczytania. Ale już dla przyszłych reży- sze – zdobyła upragnioną rolę? serów obsady „Casting. Pierwsze spotka- O tym również w książce, bo C nie aktor – reżyser” to lektura bardziej niż to skarbnica wiedzy dla „zwy- M obowiązkowa. Julia Popkiewicz szeroko czajnych” fanów sztuki filmo- Y odsłania tajniki tego wciąż mocno niedo- wej. Ten napisany żywym, bez- cenianego zawodu i przyznaje, że absolut- pośrednim językiem poradnik CM nie najważniejszym czynnikiem, oddzielają- czyta się znakomicie, w czym MY cym dobrych od złych reżyserów obsady jest nawet nie przeszkadzają skan- CY intuicja. To reżyser castingu, a nie główny daliczne wręcz ilości literówek reżyser powinien jako pierwszy spostrzec oraz błędów interpunkcyjnych. CMY ten błysk u potencjalnego aktora, zobaczyć Po lekturze „Castingu…” widz K w nim postać, którą wyobraził sobie scena- zupełnie inaczej spojrzy nie rzysta. „Reżyser obsady powinien być jak psy- tylko na głównych aktorów cholog, starać się rozszyfrować oczekiwania Krok po kroku, element po elemencie – w oglądanym przezeń filmie, ale także – obu stron: aktora i reżysera” – pisze autorka. w kolejnych rozdziałach dowiadujemy się a właściwie przede wszystkim – zwróci uwagę Na kolejnych stronach tylko potwierdza, że tego, jak wzorcowy casting powinien wyglą- na drugi plan. A właściwie – każdy plan. psychologia i świetne obeznanie w procesie dać. Czemu reżyserzy obsady jak ognia uni- On nigdy nie jest dobierany przypadkiem. tworzenia filmu muszą w tym zawodzie iść kają sytuacji, w których przesłuchiwane są bli- ze sobą w parze. skie sobie osoby? Czym różni się podejście do Jacek Sobczyński

98 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 IN MEMORIAM

zuć to wszystko, wszystko co złe / Co gnębi cię / Zostaw troski za sobą gdzieś / I ze mną pędź, / Wła- śnie ze mną! / Ty ze mną obok, Rja z tobą / Niech szampan strzeli nam na drogę / Zwyczajne w nadzwyczajne znów odmieńmy dni” – te słowa Leszka Długo- sza otwierały debiutancką płytę Zbigniewa Wodeckiego sprzed czterdziestu lat. I stały się chyba jego życiowym mottem. Zwyczajne odmieniał w nadzwyczajne – i jako artysta, i jako człowiek. Grał m.in. z Ewą Demarczyk, Markiem Grechutą, w zespołach Czarne Perły i Anawa, wcześniej był skrzypkiem Orkiestry Symfo- nicznej Polskiego Radia i Telewizji oraz Kra- kowskiej Orkiestry Kameralnej. Artystyczną arkadię odnalazł w niekonwencjonalnym big-bandzie Mitch & Mitch, z którym w 2015 roku nagrał rewelacyjną płytę „1976: A Space Odyssey”, zawierającą powtórkę materiału Zbigniew z… debiutanckiego krążka. Płyta Wodec- Wodecki kiego z Mitch & Mitch Orchestra and Choir z udziałem Polskiej Orkiestry Radiowej pod batutą Cannibal Mitcha otrzymała Fryderyka 2016 jako album roku, a piosenka „Rzuć Zbigniew Wodecki: to wszystko, co złe”, od której wszystko się zaczęło przed 40 laty, została uhonorowana także statuetką Fryderyka jako utwór roku. Przypomniane słowa: „Słuchaj proszę / Niech inni w grudniu, my w kwietniu / Niech inni Rzuć to w deszczu, lecz my słoneczni / I w kolorowe zmieńmy te bezbarwne sny” nic nie straciły na znaczeniu, świeżości, aktualności. Można znaleźć w dorobku artystycznym Wodeckiego wiele bliskich związków z X wszystko, Muzą. Wszystko zaczęło się od pamięt- nego serialu austriacko-japońsko-zachod- nioniemieckiego Pszczółka Maja (dwie serie po 52 odcinki), gdzie zaśpiewał w polskim co złe... dubbingu piosenkę tytułową (w oryginale wykonywał ją Karel Gott). I nie pomogły kolejne filmowe piosenki, m.in. w Plecaku Odszedł nieprzeciętnie uzdolniony pełnym przygód, Rudolfie, czerwononosym reniferze, Lisiczce, Sforze, Świadku koronnym multiinstrumentalista, kompozytor, czy nawet w Kronice wypadków miłosnych Andrzeja Wajdy, gdzie przepięknie zaśpie- wokalista. Podziwiany i kochany. wał słynne tango Artura Golda i Andrzeja Własta „Jesienne róże”. Dla wielu słuchaczy Zbigniew Wodecki. Tak było m.in. w Janie Chcę iść do nieba”. I pewnie już tam jest. i kinomanów, na zawsze, pozostał „Pszczołą” z drzewa (2008) Łukasza Kasprzykowskiego Notabene, Wodecki był szalenie pogodny, (Wacław Krupiński książkę mu poświęconą czy serialach: Miodowe lata, Król przedmie- ciągle opowiadał dowcipy, często te same. zatytułował „Zbigniew Wodecki. Pszczoła, ścia, U fryzjera, 39 i pół, Świat według Kiep- Chyba wszyscy jego fani znają ten, jak Bach i skrzypce”). skich. A w polskim dubbingu animowanych trzech amantów poszło do nieba: Robert Wodecki pojawił się na ekranie w kilku Disco robaczków Thomasa Borcha Nielsena Redford, Robert De Niro i… Zbigniew rolach epizodycznych. Zaczęło się od roli wcielił się w Edwarda Czerwa. Wodecki. A jeśli jednak się zdarzy, że ktoś skrzypka w Ceremonii pogrzebowej (1984) Był fantastycznym artystą, uroczą osobo- nie zna, niech zapyta kogokolwiek, wszak Jacka Bromskiego, w jednym z odcinków wością, dobrym człowiekiem. Zapytany kie- „wszyscy znają Pszczołę i kochają”… Klanu wystąpił jako ksiądz udzielający ślubu, dyś, czemu często gra charytatywnie, odpo-

Fot. Michał Szlaga/REPORTER ale najczęściej pojawiał się jako on sam – wiedział: „Z pobudek czysto egoistycznych. Jerzy Armata

100 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 IN MEMORIAM varia

Zespoły Selekcyjny Krótkometrażowych), Julia maja zmarła w Warsza- wakacjach. Współpracowa- Ruszkiewicz (przedstawicielka 15 wie Joanna Wierzbic- ła lub pełniła funkcję II re- i Kwalifikacyjny 42. Koła Młodych Stowarzyszenia ka-Rusiecka (85 l.), dzienni- żysera m.in. przy kilku od- FPFF Filmowców Polskich) i Anna karka Telewizji Polskiej i re- cinkach słynnej Stawki więk- Wróblewska (rzecznik praso- żyserka filmów dokumental- szej niż życie. Była wieloletnią oznaliśmy skład Zespołu wy FPFF). Składy obu Zespo- nych o tematyce przyrodni- członkinią Stowarzyszenia PSelekcyjnego (Leszek Da- łów zatwierdził Komitet Or- czej i turystyczno-krajoznaw- Filmowców Polskich. wid, Piotr Dumała, Arkadiusz ganizacyjny na posiedzeniu czej. Była absolwentką Wy- Gołębiewski, Jacek Petrycki, 9 maja. Szczegółowe zasady działu Filologii Rosyjskiej na Maciej Pieprzyca i Agnieszka selekcji filmów do wszystkich Uniwersytecie Warszawskim. maja zmarł w Ło- Smoczyńska) 42. Festiwalu konkursów na FPFF określa W latach 50. pracowała jako 26dzi Marek Jaworski Polskich Filmów Fabularnych regulamin, dostępny na stro- redaktorka w Polskim Radiu, (69 l.), operator. Był auto- w Gdyni (18-23 września), nie www.festiwalgdynia.pl. z którego została zwolniona rem zdjęć kilku filmów o te- który będzie rekomendował za próbę umieszczenia arty- matyce przyrodniczej, a tak- filmy do udziału w Konkursie kułu w paryskiej „Kulturze”. że zdjęć podwodnych w in- Głównym oraz Konkursie In- Festiwal Podlasie W latach 1963-1969 była za- scenizowanym dokumen- ne Spojrzenie. Osobny Zespół trudniona w TVP pod pseu- cie Sprawa Bulskiego. W do- Kwalifikacyjny wybierze tytu- SlowFest donimem Igor Zakrzewski, robku ma filmy dokumental- ły, które wezmą udział w Kon- towarzyszenie Nowe Ho- później, w okresie do 1986 ne i fabularne oraz kilkadzie- kursie Filmów Krótkometra- Sryzonty i Gutek Film or- nakręciła tam wiele filmów siąt etiud studenckich, przy żowych. Obrazy te wyselekcjo- ganizują w dniach 1 lipca – dokumentalnych o tematyce których współpracował ope- nują: Maciej Dominiak (ko- 17 września w Supraślu (koło przyrodniczej oraz turystycz- ratorsko lub był asystentem ordynator Konkursu Filmów Białegostoku) Festiwal Pod- no-krajoznawczej, ale już pod operatora kamery. własnym nazwiskiem (m.in. Z biegiem Sanu, W Tatrach, Wielkopolskie lato, Łąka, So- maju w Łodzi zmarł Next Film producentem kólskie dywany). W latach W Grzegorz Stelma- 90. powstały Polski ślad, Bie- szewski (54 l.) aktor nieza- d kwietnia brza czy też W cieniu starych wodowy. Został zauważony Oczęść działal- drzew. Od 2000 roku zaczęła w reportażu telewizyjnym, ności filmowej współorganizować Między- w którym wystąpił jako Agory związa- narodowy Festiwal Filmów mieszkaniec schroniska Bra- na z koproduk- Przyrodniczych im. Braci ta Alberta w Łodzi. Po pro- cją i produkcją filmową została przeniesiona z Ago- Wagów, który do dziś odby- jekcji tego reportażu został ry S.A. do spółki Next Film. Tym samym wszystkie wa się w Tykocinie. W 2009 zaproszony na casting do fil- przedsięwzięcia Grupy Agora związane z działalno- została odznaczona Krzyżem mu Edi Piotra Trzaskalskie- ścią filmową są skupione w jednej strukturze orga- Kawalerskim Orderu Odro- go (2002), po którym otrzy- nizacyjnej, a Next Film – jeden z największych dys- dzenia Polski. Była wielolet- mał rolę. Po tym debiucie trybutorów polskich tytułów poszerzył obszar swo- nią członkinią Stowarzysze- i sukcesie Ediego posypa- jej działalności o koprodukcję i produkcję filmów. nia Filmowców Polskich. ły się propozycje, i w kolej- W związku ze zmianami organizacyjnymi oraz więk- nych latach Grzegorz Stel- szym zakresem działalności wzmocniony został tak- maszewski wystąpił w cha- że zespół Next Film. Od 1 maja Kinga Rybarczyk ob- maja zmarła w Łodzi rakterystycznych epizodach jęła nowo utworzone stanowisko dyrektora zarządza- 17Leokadia Migielska lub mniejszych rolach w kil- jącego, a do zespołu dołączyła również Małgorzata (86 l.), scenarzystka i reży- kudziesięciu produkcjach Plawgo – dyrektor ds. PR. Next Film działa na rynku serka. Była absolwentką Wy- fabularnych (m.in. Z odzy- filmowym od 5 lat, zajmuje się dystrybucją przede działu Reżyserii PWSFTviT sku Sławomira Fabickiego, wszystkim polskich produkcji. Spółka była dotych- w Łodzi. Swoje życie zawo- Sztuczki Andrzeja Jakimow- czas dystrybutorem takich tytułów, jak Drogówka dowe związała z łódzką Wy- skiego, Służby specjalne Pa- Wojciecha Smarzowskiego, Bogowie Łukasza Palkow- twórnią Filmów Oświato- tryka Vegi, Córki Dancin- skiego czy Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy wych. W dorobku ma wiele gu Agnieszki Smoczyńskiej) Janusza Majewskiego. Od początku 2017 roku obra- dokumentów o tematyce hi- oraz w serialach (m.in. Kry- zy dystrybuowane przez Next Film (Sztuka kocha- storycznej i muzycznej. Zre- minalni, Życie nad rozlewi- nia. Historia Michaliny Wisłockiej, Po prostu przyjaźń alizowała też kilka krótko- skiem, Ojciec Mateusz). i Pokot) obejrzało ponad 2,7 mln osób, czyli aż 54 metrażowych fabuł oraz se- proc. widowni wszystkich polskich filmów. Prezesem rial telewizyjny Detektywi na Oprac. J.M. spółki Next Film pozostaje Robert Kijak.

MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 101 varia varia

lasie SlowFest. Jest on skiero- cję. Od tego roku, czyli od 33. wany do osób poszukujących edycji WFF – również twórcy kameralnych wydarzeń kultu- Najlepszego Dokumentalnego Animacja w Łańcucie ralnych, wyciszenia oraz alter- Filmu Krótkometrażowego natywnych form spędzania wol- będą mogli startować w wyścigu maja na zamku w Łań- ekspozycji można oglą- się też prace przestrzenne nego czasu. Festiwal z założenia po statuetkę Akademii. Udział 19 cucie odbył się wer- dać fragmenty filmów obu artystów, w tym 24 kamie- ma być rozciągnięty w czasie, w Konkursie Krótkometrażo- nisaż wystawy „Animacja twórców, m.in. inspirowane nie ze stylizowanymi na co ma sprzyjać uważniejszemu wych Filmów Dokumentalnych od prehistorii do awan- naskalnym malarstwem prehistoryczne rysunkami odbiorowi sztuki oraz kontem- kwalifikuje też do ubiegania się gardy”. W Sali Balowej prehistorycznym Signum Witolda Giersza, które arty- placji. Różne dziedziny twór- o Europejską Nagrodę Filmową. dawnego Kasyna Urzęd- Giersza z 2015 roku, a także sta wykorzystał w Signum. czości (film, muzyka, teatr, li- Na oficjalnej liście Akademii są niczego zaprezentowano Słonioga z 1967 i Chro- Partnerem wystawy, która teratura, słuchowiska radiowe, tak znane i prestiżowe festiwale prace nestorów animacji nopolis z 1982 Kamlera. potrwa do 15 czerwca jest sztuki wizualne) będą współist- na świecie, jak Berlin, Cannes, polskiej – Witolda Gier- Oprócz fragmentów ani- Stowarzyszenie Filmowców niały z innymi propozycjami Wenecja, Locarno, Sundance, sza i Piotra Kamlera. Na macji na wystawie znalazły Polskich. (kulinaria, warsztaty, wycieczki Tribeca, SXSW, a także trzy inne i spacery tematyczne). Podlasie festiwale z Polski: Animator, SlowFest będzie prezentować Krakowski Festiwal Filmowy dorobek niekonwencjonalnych oraz Camerimage. artystów z różnych stron świata, a jednocześnie położy nacisk na współpracę z twórcami z Pod- Camerimage lasia i podlaskimi instytucjami kultury oraz aktywne uczest- kwalifikuje do nictwo miejscowej społecz- studenckiego ności. „Potrzeba podkreślenia Oscara wyjątkowości każdego dzieła sztuki i potrzeba wyjątkowości iędzynarodowy Festiwal w obcowaniu ze sztuką zapro- MSztuki Autorów Zdjęć Fil- wadziła mnie, zresztą nie mnie mowych Camerimage został Danuta Szaflarska pierwszego, na Podlasie, gdzie, uhonorowany kolejnym wyróż- głównie w Supraślu, przez trzy nieniem ze strony Amerykań- letnie miesiące będzie się odby- skiej Akademii Sztuki i Wiedzy wał leniwy festiwal powolności Filmowej, która przyznała mu Danuta Szaflarska łączący różne dziedziny sztuki, status festiwalu kwalifikującego kulinaria i naturę” – powiedział do Studenckich Nagród Akade- – wypominki w TR Warszawa Roman Gutek, pomysłodawca mii. Oznacza to, że wszystkie ty- festiwalu i kurator sekcji filmo- tuły nominowane w Konkursie Warszawa i Narodowy nia tych, którzy odeszli”. Tak gało w prawdziwy, nieustra- wej. Szczegóły dotyczące całe- Etiud Studenckich Camerimage TRInstytut Audiowizualny wspominał zmarłą niedawno szony wir życia”. 15 maja, go programu na stronie: www. kwalifikują się do selekcji stu- 15 maja zorganizowali wie- aktorkę TR Warszawa dyrek- równolegle z wydarzeniem podlasieslowfest.pl. denckich Oscarów, pod warun- czór poświęcony wspomnie- tor artystyczny teatru, Grze- w TR Warszawa, w serwi- kiem, że twórcy danego filmu niom o Danucie Szaflarskiej. gorz Jarzyna: ,,Danuta Sza- sie NInA na www.ninateka. będą spełniać pozostałe wymo- Swoimi historiami podzie- flarska była aktorką totalną, pl premierę miały również WFF z kolejną gi Akademii, wliczając w to by- lili się twórcy filmu i teatru, całkowicie oddaną i sku- dwa krótkie reportaże: Wilno cie pełnoprawnym studentem którzy z nią współpracowali, pioną na sprawie. Wno- Danuty Szaflarskiej Tade- kategorią szkoły filmowej oraz nakręcenie aktorzy i aktorki TR War- siła do zespołu teatralnego usza Tomaszewskiego oraz otwierającą drogę filmu w ramach zajęć w tejże szawa oraz jej bliscy. W uru- świadomość tradycji i pew- Piwniczna Danuty Szaflar- po Oscara szkole. Podobnie jak Konkurs chomieniu pamięci pomogły nego etosu. Nigdy nie demo- skiej. W Ninatece można Etiud Studenckich Camerima- fragmenty filmów i zapisów nizowała przyszłości. Jako oglądać ponadto Inny świat, arszawski Festiwal Filmowy ge, Studenckie Nagrody Akade- spektakli teatralnych z udzia- człowiek była fenomenem. nagrodzony Orłem – Polską Wznajdował się dotychczas mii zostały powołane do życia, łem Szaflarskiej. Organizato- Przekraczała granice swo- Nagrodą Filmową 2014 za na liście festiwali Amerykań- by promować starania adeptów rzy, zapowiadając spotkanie, jego wieku, czas dla niej nie najlepszy film dokumentalny, skiej Akademii Sztuki i Wiedzy sztuki filmowej na poziomie napisali: „Będziemy dzielić istniał. Uwielbialiśmy jej portret Danuty Szaflarskiej Filmowej, których laureaci za studenckim. Wśród laureatów się historiami i anegdotami cięty humor i historie z cza- w reżyserii Doroty Kędzie- zwycięstwo w trzech katego- znajdują się tak uznani reży- z jej długiego życia i kariery sów drugiej wojny świa- rzawskiej oraz spektakl riach: Short Grand Prix, Najlep- serzy, jak John Lasseter, Pete artystycznej. Nawiążemy do towej. Zawsze opowiadała Grzegorza Jarzyny „Między szy Animowany Film Krótko- Docter, Robert Zemeckis, Trey starej polskiej tradycji wypo- o najstraszniejszych rzeczach nami dobrze jest” z udziałem metrażowy, Najlepszy Aktorski Parker oraz Spike Lee. Od 2013 minków, czyli przywoływa- z dystansem. To nas wcią- aktorki. Film Krótkometrażowy mogli roku Camerimage jest również

Fot. Kuba Kiljan-Kuźnia Zdjęć/SFP ubiegać się o oscarową nomina- Fot. Materiały prasowe festiwalem kwalifikującym do

102 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 varia

selekcji oscarowej w kategorii Krótkometrażowy Film Do- kumentalny. Przypominamy, Zgłoszenia na Canneński że trwa nabór filmów na tegoroczny Camerimage. Jubi- Warsaw Kids jubileusz leuszowa 25. edycja, odbędzie się w Bydgoszczy w dniach 11- Film Forum Grażyny 18 listopada. Więcej informacji znajduje się na stronie: www. uszył nabór projektów camerimage.pl. Rna pitchingi w ramach Torbickiej Warsaw Kids Film Forum – pierwszego w Polsce mię- egoroczne obcho- Marek Serafiński – dzynarodowego forum pro- mi dla młodej widowni – i medialnej w Polsce i Eu- Tdy 70-lecia festiwalu jektów filmów i seriali dla zarówno z krajów z naszego ropie, ze szczególnym naci- w Cannes oprócz kilku laureatem O!PLA młodej widowni. Forum regionu, gdzie rynek dopie- skiem na prezentacje pro- ważnych dla nas polskich egorocznym laureatem przy- odbędzie się w dniach 27- ro się rozwija, jak i państw, jektów z Europy Central- wydarzeń, o których pi- Tznawanego na Festiwalu Pol- -29 września w Warszawie, gdzie produkcja dla dzieci nej, Południowej i krajów szemy na łamach tego skiej Animacji O!PLA tytułu podczas 4. Festiwalu Filmo- bardzo dobrze prosperuje. bałtyckich. Uczestnictwo „Magazynu…”, miały też Honorowego Obywatela Ani- wego Kino Dzieci, a zgło- Będzie tu można nawiązać w pitchingu oraz warsz- pewien rodzimy jubileusz. macji – Krainy Nieograniczo- szenia przyjmowane są do kontakty z producentami, tatach pitchingowych jest Swoją 20. rocznicę rela- nych Możliwości został Marek 30 czerwca. Warsaw Kids agentami sprzedaży, przed- bezpłatne. Organizatorem cjonowania canneńskiej Serafiński (1954-2017). „Powie- Film Forum to wydarzenie, stawicielami dystrybutorów WKFF jest Dział Edukacji imprezy obchodziła Gra- dzieć o nim, że był reżyserem, które ma stworzyć miejsce i festiwali oraz funduszy fil- Stowarzyszenia Nowe Ho- żyna Torbicka – ceniona scenarzystą, autorem oprawy spotkań branży filmowej mowych. Forum skierowa- ryzonty. Więcej szczegółów dziennikarka, krytyk fil- plastycznej i producentem fil- zainteresowanej produkcja- ne jest do branży filmowej na www.warsawkidsff.pl. mowy, członkini Europej- mów animowanych to zdecy- skiej Akademii Filmowej, dowanie za mało. Że był jed- znana szerokiej publiczno- nym z najważniejszych polskich ryzmatycznym opiekunem dla początku kibicował i wspierał bastianowi Smolińskiemu „za ści z autorskiego progra- artystów przełomu lat 80. i 90. młodych twórców i prawdzi- swoim autorytetem »najwięk- znakomitą prozę krytycznofil- mu „Kocham kino”, który XX wieku, a także jednym z naj- wym liderem dla całego śro- szy na świecie festiwal Polskiej mową, pełną świeżych i orygi- przez wiele lat prowadzi- bardziej konsekwentnych twór- dowiska animacji w Polsce, Animacji«” – napisał w uzasad- nalnych spostrzeżeń, które za- ła w TVP. Swoje canneń- ców w polskiej animacji, to już bardzo aktywnie działającym nieniu Piotr Kardas, organiza- skakują i czynią czytelnika to- skie 20-lecie obchodzi- bardziej. Przede wszystkim był na jego rzecz. Był też bardzo tor festiwalu. warzyszem intelektualnej przy- ła nie tylko relacjonując jednak Osobowością i Przyja- ważną osobą dla O!PLA, jako gody”. Laureatką II nagrody (5 wydarzenia filmowe, tym cielem Polskiej Animacji – cha- starszy kolega, który od samego tys. złotych) została Klara Cy- razem dla Radia Zet, ale korz (Kukowska), a III nagro- również stąpając po czer- Sebastian Smoliński dy (2,5 tys. złotych) Piotr Czer- wonym dywanie jako glo- laureatem Konkursu kawski. Ponadto wyróżnienia balna ambasadorka mar- otrzymali: Karol Kućmierz, Ada ki L’Oreal Paris. Firma ta EAVE im. K. Mętraka Minge, Michał Piepiórka, Jakub w tym roku obchodziła ury 21. Konkursu o Nagrodę Popielecki, Kornelia Sobczak, także swoje 20-lecie jako w Polsce Jim. Krzysztofa Mętraka, wy- Marcin Stachowicz i Marta Syr- oficjalny kreator makijażu AVE Producers Workshop to największe w Europie różniającą młodych krytyków wid. Jury w swym oświadcze- gwiazd festiwalu w Can- Ewarsztaty dla producentów audiowizualnych. W dniach filmowych, w składzie: Mar- niu podkreśliło bardzo wyso- nes. Grażyna Torbicka 19-26 czerwca odbędą się w Łodzi. EAVE to roczny pro- cin Adamczak, Grzegorz For- ki poziom nadesłanych w tym otrzymała propozycję re- gram szkoleniowy, który co roku gromadzi 50 wyselekcjo- tuna, Marek Hendrykowski, roku prac. Konkurs organizują prezentowania marki już nowanych producentów z całego świata. W trakcie trzech Błażej Hrapkowicz, Agniesz- Anna Osmólska-Mętrak i Ja- w zeszłym roku i jest jedy- tygodniowych sesji odbywających się w trzech różnych ka Jakimiak, Adam Kruk, Bo- nusz Zaorski, we współpracy ną Polką, która została wy- miastach europejskich, producenci pracują nad dosko- rys Lankosz, Magdalena Łazar- z Polskim Instytutem Sztuki Fil- różniona jako ambasador- naleniem swojego zawodowego warsztatu. Organizatorzy kiewicz, Artur Majer, Michał mowej oraz Stowarzyszeniem ka na cały świat. W presti- EAVE przygotowali autorski program, adresowany wy- Oleszczyk, Radosław Osiński, Nowe Horyzonty. Na 17. MFF żowym gronie globalnych łącznie do polskich producentów. W piątek, 23 czerw- Anna Osmólska-Mętrak (prze- T-Mobile Nowe Horyzonty we ambasadorek L’Oreal Paris ca, rodzimi profesjonaliści z branży filmowej będą mogli wodnicząca), Andrzej Szpulak, Wrocławiu, 4 sierpnia, odbę- są m.in. Susan Sarandon, wziąć udział w cyklu wykładów otwartych, poświęconych Janusz Zaorski, po zapoznaniu dzie się uroczysta ceremonia Julianne Moore, Naomi m.in. sztuce pitchingu, pracy z konsultantem literackim, się z pracami 72 uczestników, wręczenia nagród. Watts czy Eva Longoria. wyzwaniom stojącym przed międzynarodowymi kopro- na posiedzeniu w dniu 19 maja Grażyna Torbicka dukcjami oraz tymi związanymi z Jednolitym Rynkiem jednogłośnie przyznało Grand Cyfrowym. Prix, rzeźbę autorstwa Adama Opracowała Julia

Fot. L’Oreal Paris Fot. L’Oreal Myjaka oraz 10 tys. złotych Se- Michałowska

104 MAGAZYN FILMOWY nr 69/maj 2017 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 105 varia

Koleżanki i Koledzy! Kalendarz imprez ielką osobistą radość Ale oprócz filmów potrzeb- Czerwiec 2017 Wsprawia mi wiodący ne są też książki – i dlatego temat naszego „Magazy- najpierw przeczytałam roz- nu…” – kino dla dzieci. Już mowę z Marcinem Szczygiel- sam fakt, że problem kine- skim. Bardzo pocieszająca. Krakowski Festiwal matografii dla młodych wi- 57 Festiwal 20 Filmów dzów stał się tematem nu- Krystyna Filmowy Kultowych meru budzi mój optymizm. Krupska-Wysocka Kraków, Gdańsk, 9-17 czerwca W dodatku tytuł tekstu Je- 28 maja – 4 czerwca www.filmykultowe.pl rzego Armaty „Wypogadza www.krakowfilmfestival.pl się nad kinem młodego widza” mówi sam za siebie! Festiwal Filmoteki Oczywiście to dopiero Gdańsk DocFilm Szkolnej (mam nadzieję) początek 15 Festival Warszawa, odrodzenia produkcji fil- Gdańsk, 12-13 czerwca mów dla dzieci i młodzie- 31 maja – 3 czerwca www.filmotekaszkolna.pl ży. I mam również nadzieję, www.gdanskdocfilm.pl że nie powtórzą się festiwale, na których jest więcej Koszaliński nagród niż tytułów fil- Festiwal Filmowy 36 Festiwal mowych. 5 dla Dzieci Debiutów i Młodzieży „Kino Filmowych „Młodzi w trampkach” i Film” Warszawa, Koszalin, 31 maja – 11 czerwca 19-24 czerwca www.kinowtrampkach.pl www.mlodziifilm.pl

Ogólnopolski Szczecin European 63 Konkurs Film Festival Filmów Niezależnych Szczecin, 22-25 czerwca OKFA im. prof. Henryka www.europeanfilmfestival. Kluby szczecin.pl Konin, 1-4 czerwca www.okfa.ckis.konin.pl Kinokozetka 2 w kinie Kultura – pokaz Aquariusa 17 Klebera Mendonçy Międzynarodowy Filho Festiwal Filmów Warszawa, 23 czerwca W numerze 4 (68) „Magazynu Filmowego”, w moim arty- Przyrodniczych kule „Agata Chodyra. Wśród dźwięków filmu” (s. 74-75), www.sfp.org.pl użyłem niefortunnego sformułowania: „Domeną opera- im. Włodzimierza tora dźwięku jest plan zdjęciowy, gdzie nagrywa dźwięk. Puchalskiego Reżyser działa w postprodukcji”. Sugeruje ono niesłusz- Łódź, 6-11 czerwca Lubuskie Lato nie, że operator dźwięku to pracownik techniczny ekipy www.wfo.com.pl/festiwal 46 Filmowe zdjęciowej, podczas gdy w rzeczywistości na planie on Łagów, również jest reżyserem dźwięku, a więc pracownikiem 25 czerwca – 2 lipca twórczym, gdyż już tam, nagrywając dźwięk, ma bardzo Bike Days Festiwal www.llf.pl istotny wpływ na wyraz artystyczny tej ważnej warstwy Filmów Rowerowych dzieła filmowego. Wszystkich, którzy poczuli się urażeni Wrocław, 8-11 czerwca Oprac. J.M. czy zaniepokojeni błędnym sformułowaniem, najmocniej www.bikedays.pl przepraszam.

Fot. Adrianna Kędzierska/SFP Rys. Zbigniew Stanisławski Andrzej Bukowiecki

106 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 box office kwiecień 2017 Szybcy i wściekli 8 hitem

Łukasz Simlat w filmie Amok, reż. Kasia Adamik

wpływy wynoszące 168 mln dolarów na Film F. Gary’ego Graya spowodował, że tę chwilę nie rekompensują wszystkich poniesionych kosztów realizacji… kwiecień 2017 roku okazał się rekordowy. Ostatnią pozycją, która zdołała zachę- cić 100 tys. widzów jest animacja przy- oczątek wiosny zazwyczaj ozna- wodowało, że w ciągu dwóch tygodni tytuł gotowana z myślą o Świętach, Zając Max cza duży exodus widzów z kin po ten przyciągnął sporą rzeszę kinomanów. ratuje Wielkanoc. Niemiecki obraz dla mocnym pierwszym kwartale. Nie Do końca kwietnia produkcja uzbierała młodszych widzów obejrzało w kwietniu inaczej było tym razem. Kwiecień 635 860 widzów. Również na świecie Dzie- 100 940 osób, a w sumie, od premiery – Pzazwyczaj odznacza się niższą frekwen- ciak rządzi radził sobie bardzo dobrze, 172 tys. cją. Jednak omawiany okres okazał się nad bowiem łączny wpływ z globalnej dystry- Warto wspomnieć o filmie grozy Ucie- wyraz solidny, bo po raz pierwszy sprze- bucji wyniósł 476 mln dolarów, co plasuje kaj! Jordana Peele’a, który w ciągu zale- dano ponad 3 mln biletów. ten obraz na szóstym miejscu w tegorocz- dwie tygodnia dystrybucji przyciągnął W ogromnym stopniu na tak wysoką nym światowym zestawieniu. do kin 70 104 widzów. Ta produkcja, frekwencję wpłynęły dwa tytuły. Pierw- Trzecim najpopularniejszym filmem w przewrotny sposób poruszająca pro- szym z nich jest film akcji Szybcy i wście- kwietnia okazała się aktorska produk- blem rasizmu, cieszy się bardzo pozy- kli 8 F. Gary’ego Graya. Produkcja z Dway- cja bazująca na animowanym przeboju tywnymi opiniami widzów i recenzjami nem Johnsonem i Vinem Dieselem cieszy Disneya. Piękna i Bestia Billa Condona prasy. Warto odnotować sukces, jaki się na całym świecie ogromną popularno- przyciągnęła jeszcze 250 383 widzów, odniosła w rodzimych Stanach Zjedno- ścią. Zarobiła globalnie już ponad 1,223 a łączna widownia sięgnęła już ponad czonych. Kosztując zaledwie 4 mln dola- mld dolarów. Nie stanie się najpopu- miliona osób. Produkcja z Emmą Watson rów, zdołała zarobić aż 175 mln, stając larniejszą częścią serii, bowiem, Szybcy na tę chwilę pozostaje największym glo- się szóstym najpopularniejszym filmem i wściekli 7 wywalczyli dla producentów balnym przebojem roku (łączne wpływy w USA w tym sezonie. aż 1,516 mld dolarów przychodu. Jednak to 1,232 mld dolarów). W omawianym okresie niewiele było w Polsce, 8. odsłona serii jest tą najpopu- Z końcem marca w kinach pojawił się polskich tytułów w dystrybucji. Najwyżej larniejszą. Obraz, przez dwa ostatnie tygo- remake kultowego anime z 1995 roku, notowanym okazał się Amok Kasi Ada- dnie kwietnia, zdołał zgromadzić widow- Ghost in the Shell. Aktorski film Ruperta mik. Thriller z Mateuszem Kościukiewi- nię 863 811 widzów. Bez wątpienia będą Sandersa ze Scarlett Johansson zaintereso- czem znalazł się na dziesiątym miejscu kolejne części tej serii… wał seansami w kwietniu 155 828 widzów. miesięcznego zestawienia z widownią się- Tego samego dnia, co Szybcy i wściekli 8, To przekłada się łącznie na 274 tys. sprze- gającą 52 319 osób. Od premiery produk- premierę miała animacja Dzieciak rządzi. danych biletów od premiery. Produkcja cję zobaczyło ponad 136 tys. widzów. Film odnotował bardzo solidne otwarcie, była bardzo kosztowna, bowiem budżet

Fot. Witold Bączyk/Kino Świat przekraczające 200 tys. widzów. To spo- wyniósł 110 mln dolarów. Światowe Paweł Zwoliński

MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017 107 box office KWIECIEŃ 2017 WSZYSTKIE FILMY

LP. TYTUŁ POLSKI TYTUŁ ORYGINALNY DYSTRYBUTOR KRAJ WPŁYWY WIDZOWIE WPŁYWY WIDZOWIE EKRANY DATA OD PREMIERY OD PREMIERY PREMIERY

1 SZYBCY I WŚCIEKLI 8 FAST & FURIOUS 8 UIP USA 18 841 926 863 811 18 841 926 863 811 329 21.04.2017

2 DZIECIAK RZĄDZI THE BOSS BABY IMPERIAL USA 12 541 320 635 860 12 541 320 635 860 294 21.04.2017 CINEPIX

3 PIĘKNA I BESTIA BEAUTY AND THE BEAST DISNEY USA/Wlk. Brytania 4 666 742 250 383 18 933 316 1 003 173 264 17.03.2017

4 GHOST IN THE SHELL GHOST IN THE SHELL UIP USA/Indie/Chiny/Japonia/ 3 477 431 155 828 6 091 413 274 224 153 31.03.2017 Hong Kong/Wlk. Brytania

5 ZAJĄC MAX RATUJE DIE HASCHENSCHULE: KINO ŚWIAT Niemcy 1 648 550 100 940 2 860 603 172 287 153 24.03.2017 WIELKANOC JAGD NACH DEM GOLDENEN EI

6 UCIEKAJ! GET OUT UIP USA 1 513 274 70 104 1 513 274 70 104 125 28.04.2017

7 CHATA THE SHACK MONOLITH USA 1 344 886 75 817 5 384 928 295 717 116 10.03.2017

8 AZYL THE ZOOKEEPER'S WIFE UIP Czechy/Wlk. Brytania/ 1 322 164 75 325 3 070 541 171 666 128 24.03.2017 USA

9 OSTATNIA KLĄTWA JOHNNY FRANK KINO ŚWIAT USA 1 098 151 57 222 1 098 151 57 222 106 21.04.2017 GARRETT'S LAST WORD

10 AMOK AMOK KINO ŚWIAT Polska/Szwecja/Niemcy 1 052 000 52 319 2 690 471 136 137 146 24.03.2017

47 506 444 2 337 609

11 MAŁŻEŃSKIE DAEBERNE FRA NIBE M2 FILMS Dania 997 188 52 705 997 188 52 705 130 07.04.2017 PORACHUNKI

12 BYŁ SOBIE PIES A DOG'S PURPOSE MONOLITH USA 799 107 44 151 10 699 759 619 207 132 17.02.2017

13 KLIENT FORUSHANDE GUTEK FILM Iran/Francja 759 599 44 658 759 599 44 658 77 21.04.2017

14 BABA JAGA DON'T KNOCK TWICE FORUM FILM Wlk. Brytania 745 642 37 275 1 935 488 100 133 92 24.03.2017

15 KONG: WYSPA CZASZKI KONG: SKULL ISLAND WARNER USA/Chiny/Australia/ 723 057 34 203 8 077 731 366 838 224 10.03.2017 Kanada

16 LIFE LIFE UIP USA 691 038 32 524 2 152 520 104 326 108 24.03.2017

17 POWER RANGERS POWER RANGERS MONOLITH USA/Hong Kong/ 653 226 34 664 1 891 169 98 126 132 24.03.2017 Japonia/Meksyk/ Kanada/Nowa Zelandia

18 PORADY NA ZDRADY PORADY NA ZDRADY KINO ŚWIAT Polska 590 911 28 700 14 528 082 740 346 237 24.02.2017

19 DALIDA. SKAZANA NA DALIDA BEST FILM Francja 566 054 31 000 970 262 55 342 120 31.03.2017 MIŁOŚĆ

20 LOGAN: WOLVERINE LOGAN: WOLVERINE IMPERIAL USA/Kanada/Australia 560 723 26 686 9 219 322 448 693 143 03.03.2017 CINEPIX

7 086 545 366 566

TOP 20: 54 592 989 2 704 175 FILMY polskie WPŁYWY WIDZOWIE DATA LP. TYTUŁ DYSTRYBUTOR WPŁYWY WIDZOWIE OD PREMIERY OD PREMIERY Ekrany PREMIERY

1 AMOK KINO ŚWIAT 1 052 000 52 319 2 690 471 136 137 146 24.03.2017

2 PORADY NA ZDRADY KINO ŚWIAT 590 911 28 700 14 528 082 740 346 237 24.02.2017

3 SZTUKA KOCHANIA. HISTORIA MICHALINY WISŁOCKIEJ NEXT FILM 367 510 18 099 35 532 317 1 787 151 312 27.01.2017

4 POKOT NEXT FILM 206 057 11 812 4 910 185 262 311 159 24.02.2017

5 BIKINI BLUE BEST FILM 171 010 9 816 171 010 9 816 108 21.04.2017

6 ZERWANY KŁOS KONDRAT MEDIA 154 153 11 494 2 936 568 207 633 89 17.02.2017

7 PITBULL. NIEBEZPIECZNE KOBIETY KINO ŚWIAT 77 155 4 430 57 162 358 2 870 962 350 11.11.2016

8 WYKLĘTY KONDRAT MEDIA 63 412 4 784 1 175 565 70 098 141 10.03.2017

9 OSTATNIA RODZINA KINO ŚWIAT 24 168 2 365 9 403 549 530 209 192 30.09.2016

10 POWIDOKI AKSON 23 490 1 897 4 809 635 287 575 249 13.01.2017

TOP 10: 2 729 866 145 716

108 MAGAZYN FILMOWY nr 70/czerwiec 2017