MINISTERSTWO ŚRODOWISKA Zleceniodawca
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
MINISTERSTWO ŚRODOWISKA Zleceniodawca PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY Generalny Wykonawca Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000 Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. 03-908 Warszawa, ul. Berezyńska 39 OBJAŚNIENIA DO MAPY HYDROGEOLOGICZNEJ POLSKI w skali 1: 50 000 Arkusz STANIN (601) Opracowała: DYREKTOR NACZELNY Państwowego Instytutu Geologicznego ................................ mgr inż. Anna Dobkowska upr. geol. Nr 050933 Redaktor arkusza: ................................ prof. dr hab. Stefan Krajewski Sfinansowano ze środków NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ Praca wykonana na zamówienie Ministra Środowiska Copyright by PIG & MŚ, Warszawa 2002 SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE .............................................................................................................. 4 I.1. Charakterystyka terenu ...................................................................................... 7 I.2. Zagospodarowanie terenu ................................................................................... 9 I.3. Wykorzystanie wód podziemnych ...................................................................... 9 II. KLIMAT, WODY POWIERZCHNIOWE ..................................................................... 11 III. BUDOWA GEOLOGICZNA ......................................................................................... 12 IV. WODY PODZIEMNE ..................................................................................................... 15 IV.1. Użytkowe piętra wodonośne........................................................................... 15 IV.2. Regionalizacja hydrogeologiczna .................................................................. 17 V. JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH .................................................................................. 22 VI. ZAGROŻENIE I OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH ............................................. 28 VII. WALORYZACJA WÓD PODZIEMNYCH ............................................................... 31 VIII. LITERATURA I WYKORZYSTANE MATERIAŁY ARCHIWALNE ................ 34 Spis rycin Ryc. 1. Położenie arkusza Stanin wraz z sąsiadującymi arkuszami MhP na tle podziału fizyczno – geograficznego Polski (11). Ryc. 2. Wybrane elementy zagospodarowania przestrzennego terenu Ryc. 3. Stopień rozpoznania utworów podczwartorzędowych Ryc. 4. Dane statystyczne wybranych składników chemicznych wody głównego poziomu użytkowego (na podstawie analiz z 2001 roku) Ryc. 5. Histogramy rozkładu wybranych składników chemicznych wody głównego użytkowego poziomu wodonośnego (na podstawie analiz z 2001 roku) Ryc. 6. Wybrane warstwy informacyjne mapy Ryc. 6a. Jednostki hydrogeologiczne Ryc. 6b. Wydajność potencjalna studni wierconych Ryc. 6c. Jakość wód podziemnych głównego użytkowego poziomu wodonośnego Ryc. 6d. Stopień zagrożenia wód podziemnych głównego użytkowego poziomu wodonośnego Ryc. 7. Parametry oceny waloryzacyjnej MhP – arkusz Stanin Ryc. 8. Waloryzacja głównego użytkowego poziomu wodonośnego 2 Spis załączników Zał. 1. Przekrój hydrogeologiczny I - I Zał. 2. Przekrój hydrogeologiczny II - II Zał. 3. Mapa głębokości występowania głównego poziomu wodonośnego Zał. 4. Mapa miąższości i przewodności głównego poziomu wodonośnego Zał. 5. Mapa dokumentacyjna Zał. 6. Tabela 1a. Reprezentatywne otwory studzienne Zał. 7. Tabela 1b. Reprezentatywne studnie kopane Zał. 8. Tabela 1d. Inne punkty dokumentacyjne umieszczone na planszy głównej (otwory bez opróbowania hydrogeologicznego, inne) Zał. 9. Tabela 2. Główne parametry jednostek hydrogeologicznych Zał. 10. Tabela 3a. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy - reprezentatywne otwory studzienne Zał. 11. Tabela 3b. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy - reprezentatywne studnie kopane Zał. 12. Tabela 3e. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy - otwory studzienne pominięte na planszy głównej Zał. 13. Tabela 4. Obiekty uciążliwe dla wód podziemnych Zał. 14. Tabela A. Otwory studzienne pominięte na planszy głównej Zał. 15. Tabela C1. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych - materiały archiwalne - reprezentatywne otwory studzienne Zał. 16. Tabela C5. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych - materiały archiwalne - otwory studzienne pominięte na planszy głównej 3 I. WPROWADZENIE Arkusz Stanin (601) jest seryjnym arkuszem Mapy Hydrogeologicznej Polski (MhP) w skali 1 : 50 000, realizowanej przez Państwowy Instytut Geologiczny na zlecenie Ministra Środowiska, finansowanej ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Arkusz wykonany został w Przedsiębiorstwie Geologicznym POLGEOL S.A. na podstawie umowy z PIG nr GH/2000-169 z dn. 25.08.2000. Prace związane z realizacją arkusza miały miejsce w latach 2000-2002. Mapa sporządzana jest w oparciu o „Instrukcję opracowania i komputerowej edycji Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000, Część I i II” opracowanej i wydanej przez PIG w 1999 roku (6). Opracowanie komputerowe arkusza zostało wykonane w systemie GIS/INTERGRAF w Przedsiębiorstwie Geologicznym POLGEOL przez mgr Rafała Janicę. Wykonanie mapy nie zostało poprzedzone projektem. Arkusz znajduje się w zasięgu ośmiu opracowań hydrogeologicznych o charakterze regionalnym . Część południowo - wschodnią arkusza stanowiącą około połowy jego powierzchni obejmuje „Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych piętra górnokredowo - paleoceńskiego, trzeciorzędowego i czwartorzędowego zlewni Wieprza” (26). Dokumentacja ta stanowiła materiał wyjściowy dla opracowanych na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej „Warunków korzystania z wód dorzecza Wieprza” (27), będących próbą kompleksowego spojrzenia na zasoby wodne zlewni. Niewielki (10-15% powierzchni całego arkusza) pólnocno - wschodni fragment znajduje się w zasięgu „Dokumentacji hydrogeologicznej określającej dyspozycyjne zasoby wód podziemnych poziomu kredowego, trzeciorzędowego i czwartorzędowego na obszarze dorzecza Bugu granicznego”(4), która podobnie jak wspomniana wyżej dokumentacja, stanowiła punkt wyjścia dla opracowania „Warunków korzystania z wód dorzecza Bugu granicznego”(5). Zasięg tego opracowania pokrywa się w ramach arkusza niemal dokładnie z zasięgiem opracowania p.t. ”Prognozy kształtowania się zasobów eksploatacyjnych wód podziemnych w rejonie Białej Podlaskiej, Międzyrzeca, Terespola oraz hydrogeologiczne podstawy zaopatrzenia tych miast w wodę” (12) Opracowanie to, wykonane w Instytucie Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Uniwersytetu Warszawskiego, miało na celu ocenę naturalnych zasobów wód podziemnych w zlewni rzeki Krzny, optymalizację wykorzystania wód podziemnych oraz prognozę zmian reżimu hydrogeologicznego w rejonach wzmożonej eksploatacji . Cały obszar arkusza znajduje się w zasięgu „Dokumentacji hydrogeologicznej regionu mazowieckiego centralnej części niecki mazowieckiej„ (8). Dokumentacja ta została zrealizowana w 1998 roku w Państwowym Instytucie Geologicznym i zawiera weryfikację 4 zasobów dyspozycyjnych trzeciorzędowego piętra wodonośnego przeprowadzoną za pomocą modelowania matematycznego filtracji wód podziemnych oraz charakterystykę chemizmu wód poziomu oligoceńskiego. Około jedna trzecia powierzchni arkusza w części północno-zachodniej wchodzi w zakres „Dokumentacji hydrogeologicznej zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych na obszarze Warszawskiej Aglomeracji Miejskiej” (31). Dokumentacja wykonana w 1980 roku w Kombinacie Geologicznym „Północ” została poprzedzona szczegółowymi pracami terenowymi wraz z pompowaniami pomiarowymi. Bardzo małym fragmentem w północnej części przecina arkusz granica „Dokumentacji zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych zlewni rzeki Liwiec”(23) opracowanej w roku 1993 w Przedsiębiorstwie Geologicznym w Warszawie POLGEOL. Cały obszar arkusza leży w obrębie byłego woj. siedleckiego i jest objęty zasięgiem opracowania : „Stan zasobów naturalnych i stopień ich rozpoznania na obszarze woj. siedleckiego”(1) zrealizowanym w 1987 roku. Ponadto przy opracowywaniu arkusza korzystano z materiałów archiwalnych zgromadzonych w: - Przedsiębiorstwie Geologicznym w Warszawie POLGEOL, - Centralnym Archiwum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego, - Centralnym Banku Danych Hydrogeologicznych „HYDRO”, - Banku Danych Elektrooporowych SEGI-PBG i PIG, - Wydziale Ochrony Środowiska Starostwa Powiatowego w Łukowie - Wydziałach Ochrony Środowiska Urzędów Gmin - Delegaturze w Białej Podlaskiej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie W Banku Danych MONBADA i SOH brak jest danych dotyczących arkusza Stanin. W ramach prac terenowych dla potrzeb opracowania MhP: pobrano próbki wody do analizy z 6 studni wierconych i 6 kopanych. Ze względu na małą liczbę otworów na arkuszu pobrano wodę oraz zmierzono głębokość do zwierciadła wody we wszystkich studniach wierconych, w których to było możliwe i wybranych studniach kopanych. Z powodu braku możliwości poboru wody z głównego użytkowego poziomu wodonośnego, w czterech przypadkach (z jednej studni wierconej i trzech kopanych) pobrano wodę do analizy ze studni ujmujących pierwszy użytkowy poziom wodonośny (bezpośrednio powyżej GPU) zaktualizowano dane o obiektach uciążliwych dla wód podziemnych sprawdzono lokalizację studni zaktualizowano dane o wielkości eksploatacji 5 W ramach prac kameralnych wykorzystano i zestawiono w tabelach następujące materiały: dane geologiczne i hydrogeologiczne dotyczące 19 studni wierconych i 8 otworów badawczych (tabele 1a, 1d, A) wyniki pomiarów głębokości zwierciadła