Downfall of the Polish–Lithuanian Commonwealth
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Downfall of the Polish–Lithuanian Commonwealth Downfall of the Polish–Lithuanian Commonwealth Lesson plan (Polish) Lesson plan (English) Downfall of the Polish–Lithuanian Commonwealth A map of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania including Samogia and Curland divided according to their dismemberments with the Kingdom of Prussia Source: A map of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania including Samogia and Curland divided according to their dismemberments with the Kingdom of Prussia, 1799, Wikimedia Commons, domena publiczna. Link to the lesson You will learn the dates of partitions; about Tadeusz Rejtan; the reasons of downfall of the Commonwealth and its disappearance from the map of world for the period of 123 years; the causes and effects of the downfall of Poland. Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Nagranie dźwiękowe abstraktu. After the fall of the Kościuszko Uprising, Russia, Prussia and Austria made another partition (1795). The Polish‐Lithuanian state ceased to exist. The Commonwealth was erased from the maps. The last king Stanisław August Poniatowski ceded his authority to the Empress of Russia Catherine II and moved to Russia where he soon died. Task 1 Take a closer look at the map and indicate the superiority of the neighbouring countries over the Commonwealth in the scope of army and state treasury revenues. Which of them had the greatest army and which had the biggest revenue? Commonwealth and its neighbours in the 18th century. Source: Rzeczypospolita i jej sąsiedzi w XVIII w., Krysan Chariza i zespół. Exercise 1 Take a closer look at the map of the first paron of Poland and complete the exercise. The first paron of the Polish-Lithuanian Commonwealth Source: I rozbiór Rzeczypospolitej, Krysan Chariza i zespół. Drag the correct names of lands into appropriate places. Austria, Prusssia, Russia, Silesia with Wroclaw (Breslau) Paroner Lands taken from the Commonwealth Austria Prusssia Russia Task 2 Analyze the „Rejtan” painng by Jan Matejko and the key figures of the first paron of Poland. Rejtan Source: Jan Matejko, Rejtan, 1866, licencja: CC 0. Exercise 2 Examine the map of the second paron of Poland and complete the exercise. Drag the correct names of lands into appropriate places. Prussia, Russia, Gdańsk Pomerania Paroner Lands taken from the Commonwealth Prussia Russia Exercise 3 Examine the map of parons and complete the exercise. Drag the correct names of lands into appropriate places. Austria, Prussia, Russia, Greater Poland with the city of Poznan Paroner Lands taken from the Commonwealth Austria Prussia Russia Exercise 4 Look at the two pictures and complete the exercise. Picture 1. Source: Noël Le Mire, Kołacz królewski – alegoria rozbioru Polski, 1773, miedzioryt, domena publiczna. Match the informaon below to the first or the second picture. They will help you guess which picture was made by Le Mire, who cricised the parons, and which is its modified copy made by Nilson, who jusfied the paroners. The king Stanisław August looks away from the map and does not accept the paron of his country., The king Stanisław August is without the crown., The king Stanisław August tries to support the crown falling from his head, which symbolises fall of the state., The king Stanisław August is looking at the map and indicates which lands he voluntarily offers to the Empress Catherine., Rulers of the paroning powers use no weapons, which symbolises that the parons were made peacefully., Frederick II indicates with a sword the taken lands; this symbolises that the paron is made by force. Picture 1. Picture 2. Exercise 5 Keywords downfall of the Commonwealth, Stanisław August Poniatowski, partitions of Poland Glossary Ambassador Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Nagranie dźwiękowe słówka. Ambasador – najwyższy reprezentant władz państwa wobec innego państwa lub organizacji międzynarodowych. Bribery Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Nagranie dźwiękowe słówka. Przekupstwo – wręczanie lub przyjmowanie pieniędzy i innych kosztowności w zamian za uzyskanie jakiś korzyści. Paron Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Nagranie dźwiękowe słówka. Rozbiór – podział państwa między inne, najczęściej sąsiadujące z nim kraje. Najczęściej dokonany jest wbrew woli większości mieszkańców państwa podlegającego rozbiorowi, na drodze dyplomatycznej, bez użycia siły zbrojnej, ale jej grożącej. Constuon Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Nagranie dźwiękowe słówka. Konstytucja – inaczej zwana ustawą zasadniczą. Jest to akt prawny, który najczęściej jest najważniejszym i najwyższym dokumentem stanowiącym prawo w państwie. Polska Konstytucja 3‐go Maja z 1791 roku była pierwszą w Europie i drugą, po amerykańskiej, na świecie. Confederaon Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Nagranie dźwiękowe słówka. Konfederacja – zawiązywany przez szlachtę, duchowieństwo lub miasta czasowy związek zbrojny (do osiągnięcia swoich celów), którego celem była realizacja własnych postulatów. Abdicaon Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Nagranie dźwiękowe słówka. Abdykacja – przedwczesne zrzeczenie się, ustąpienie ze stanowiska, panującego władcy z tronu i jego praw tytularnych. Może być dobrowolne, np. ze względu na stan zdrowia lub przymusowa, wymuszona przez okoliczności lub otoczenie. Anarchy Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Nagranie dźwiękowe słówka. Anarchia – rozkład, chaos organizacyjny w instytucji, państwie lub społeczeństwie. Nie funkcjonują wtedy żadne instytucje państwa i nie obowiązuje żadna formalna władza. Lesson plan (Polish) Temat: Upadek Rzeczypospolitej Obojga Narodów Adresat Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej Podstawa programowa: XVII. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII wieku. Uczeń: 1) sytuuje w czasie I, II i III rozbiór Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany terytorialne po każdym rozbiorze; 3) rozróżnia przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne upadku Rzeczypospolitej. Ogólny cel kształcenia Uczniowie dowiedzą się kiedy i w jakich okolicznościach doszło do upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kompetencje kluczowe porozumiewanie się w językach obcych; kompetencje informatyczne; umiejętność uczenia się. Kryteria sukcesu Uczeń nauczy się: kiedy doszło do rozbiorów; kim był Tadeusz Rejtan; dlaczego doszło do upadku Rzeczypospolitej i zniknięcia jej z mapy świata na 123 lata; jakie były przyczyny i skutki upadku Polski. Metody/techniki kształcenia aktywizujące dyskusja. podające pogadanka. programowane z użyciem komputera; z użyciem e‐podręcznika. praktyczne ćwiczeń przedmiotowych. Formy pracy praca indywidualna; praca w parach; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego. Środki dydaktyczne e‐podręcznik; zeszyt i kredki lub pisaki; tablica interaktywna, tablety/komputery. Przebieg lekcji Przed lekcją 1. Uczniowie powinni przypomnieć sobie wiadomości z ostatnich lekcji dotyczące demokracji szlacheckiej, liberum veto oraz czasów panowania władców z dynastii Wettinów. Faza wstępna 1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu. 2. Nauczyciel pyta uczniów jak opisaliby sytuację w Polsce w XVIII wieku? Rozpoczyna tym samym dyskusję o demokracji szlacheckiej i ingerencji sąsiadów w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Dopowiada uczniom o rozwoju potęgi Prus, Austrii i Rosji, które w XVIII w. były państwami silnymi, absolutystycznymi z silną i liczną armią. Uczniowie wykonują Polecenie 1. Faza realizacyjna 1. Nauczyciel tłumaczy uczniom okoliczności wyboru Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski – poparcie rosyjskich wojsk, co przełożyło się na jego politykę państwową skazaną na współpracę z Rosją. Wspomina również, że przekonanie króla, że dzięki swojej lojalności wobec carycy Katarzyny II pozwoli mu na reformę państwa, okazało się płonne. A próby wzmacniania państwa kosztem pozycji szlachty doprowadziły do jej interwencji na dworze rosyjskim i ostatecznie do I rozbioru. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 1. Nauczyciel upewnia się, że zostało ono wykonane prawidłowo, a następnie udziela informacji zwrotnej. 2. Żeby pokazać, że rozbiór Polski przez sąsiadów został dokonany przy pełnej zgodzie Polaków, kraje zaborcze (przede wszystkim Rosja) wymusiły by został on zatwierdzony uchwałą sejmu. Nauczyciel opowiada o jego wyglądzie, przekupstwie niemal wszystkich posłów i groźbach zbrojnej interwencji. Uczniowie wykonują Polecenie 2. 3. Nauczyciel mówi uczniom, że I rozbiór był szokiem dla części społeczeństwa, w szczególności dobrze wykształconych mieszczan i szlachciców (np. Stanisław Staszic, Ignacy Krasicki, Hugo Kołłątaj). W kręgu reformatorów znalazł się również sam król Stanisław August Poniatowski. Efektem ich działań było uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Nauczyciel pyta uczniów, by przypomnieli znaczenie konstytucji i jej zapisy. Niestety efekt był odwrotny do zamierzonego – zawiązana została konfederacja targowicka, wybuchła wojna z Rosją i ostatecznie został przeprowadzony II rozbiór Polski. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 2. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania oraz udziela słownej informacji zwrotnej. 4. Mimo rozbiorów Polacy nadal walczyli o odzyskanie niezależności i zachowanie choć namiastki państwowości. Nauczyciel pyta uczniów co miało miejsce w 1794 roku. Uczniowie posiadając wiedzę z poprzednich zajęć powinni krótko scharakteryzować insurekcję kościuszkowską. 5. Ostatecznie do upadku Rzeczypospolitej dochodzi w 1795 roku, kiedy to Rosja Austria i Prusy dzieląc pozostałe polskie ziemie między sobą wymazują kraj z mapy świata. Nauczyciel