D. SPECIMEN ACADEMICUM, : de TUTELA i SUMMI MAGISTRATUR,

1« λ t Quod, SUFFRAG. AMPLISS, FACULT. PHILOSOPH. )- , ■ IN REG. A CAD. UPSALIENSI, praeside. is' S:* R:.t M:tis F/RO, MAGFIDEI d-.no johanne ihre, Reg. Canc. CONSILIARIO, Eloqv. et Polit. PROEESS. Reg. et Skytt. Acad. l. h. et S. R. S. MEMB. nec non Facult. Philos. h. t. DEC AN. Max. Spect. VUBLlC/E BONORUM EXAMINI MODESTE SUBMITTIT Regius Alumnus, andreas betulin, SUDERMANNUS. IN AUDIT. CAROL. MAJ, D. XXI. MARTII, ANNI MDCCLVIII. Η.Λ. M. S. h UFSAIIAE,KxqüA. L. M. HÖJER,Reg. Ac»d. Typogr. J KONGL. MAJ-.TS TRO-TJENARE och CAPITAINE vid Upplands Regimente till fot, Samt RIDDARE af Kong!. Svårds - Orden, välborne herren, Herr LARS LEUEL, Min Förnäme GYNNARE och VJLGöRÄRE. Den. Ogemena. Bevågenhet. Som. Herr. CAPITAINEN. Gjordt. Sig. Et. Ståndigt. Nöje. At. Vifa, Mig. År. Vål. Större. Än. At. En. Deremot. Svarande. Vördnad» Kan. På. Detta. Blad. Uttryckas. Uptag, Dock. Gunftige. Herre. Med. Blidt. Anlete. Detta. Som. Hafver. Båttre. Uppfat. Ån. Utförande. Att. Den. Högfte. Guden Tåktes. Bekröna. Herr. CAPiTAINEN, Med. En, Lång. Och. Fullkomlig» Sållhet. År. En. Önfkan. Lika. Beftåndig. Som. Den. Djupa. Vördnad. Med. Hvilken. Jag, Har. Den. Åran. Att. Vara^ Välborne Herr CAPITAINENS och RIDDARENS

bdmjukafte Tjenare, ANDREAS BETULIN. MANTALS - COMMISSARIEN i Efchilstuna Lån, högaktade herrny Herr AXRL CHRISTOPHER LJUNG, Min Gunflige GYNNARE.

myndare af fin Pupill, det kan ock Herr COM« ΗvadMISSAR1ENen Fader kanmedåfkaall afråttfin fodraSon , afenmig.trogenLifvetFör¬ år en ringa fkånck , når defs nödiga behof faknas : Har intet Herr COMMISSARIEN gifvit mig det förra, få har Han dock rundt bidragit til det fednare. Ty ifrån den ftund , jag förft hade den åran , att komma i Herr COMMISSARIENS hus, har jag fått tålja få många prof af öm-och godhet, att jag ej vet, om af en Fader flera kunna våntas. Når åtankan håraf intager mitt finne, förfaller jag i få mycket ftörre oro öfver den fkuld, i hvilken jag häftar, ju mindre hopp till defs albördande för mig vara kan. Men fom det ofta tillfreds ftåller en bor- genår , att fkulden erkånnes ; hafver jag till den åndan utvalt defia blad , att blifva en, faft ofullkomlig för- ikrifnlng af min erkånila och vördnad. Blifver den be- någit antagen och uttydd , vinner jag all min önlkan. KERren utgjute fina ymniga håfvor öfver Herr COM¬ MISSARIEN och Hans hela Hus, och förlånge Hans lif med många och förnögliga dagar ! Bönhöres jag hårutin- nan, blifver min glädje ej mindre, ån den högaktning, med hvilken jag framhärdar, att till det ytterfta vara Högaktade Herr COMMISSARIENS

ödmjuke Tjenare, ANDREAS BETULIN. eft,ut qu! cum imperio funt,Re- ges Principesque, jam Patriae Wy/lM Patres» jam civium fuorum tutores appel- lentur. Quo vero jure, quoque fun. damento hunc titulum gerant, id e^' ^110^ praeienti opella declara- tom ^^ml}s5 idque i ta ut omnium Ρ7*1710? praeelfis arfrbagibus > qus u- triusque & Pupilli & Tutoris condi¬ tio fit, difquiramus, deinde cum iisdem ccnferamus easn reJattonem, quse Principern inier & cives eil communiter dicuntur infantes Pupilli velliberi, parentibus brba- ti} qui per astatem fibi rebusquefuis confulere nequeunt. Tutor vero, qui rogatus liberorum ejusmodi curam infe fufciplt, eis nim. eorumque bonis tantlsper dum ipfi juitam profpiciendo, atiigerint ietaiem, & ad fe rite gubernanda idonei fuaque evaferint. Hinc patet, Turoris officium In eo in primis confiftere, ut ftatumpupilli tarn quam internuro, extenum, omni, qua unquamfieripoffit, folicitu- dine perfeiliorem reddat, eumque ideo gaudere jure, pu¬ pilli a&iones eatenus dirigendi, quatenus finis obtinendus reqqiritj unde aparte pupilli oritur obligatio, Tutoriob- iequiom ) J ( WS>

fequium tantum & tamdiu, quantum & quamdiu iderailfe finis poftulai, praeftandi. Homines jam, in civitare de¬ gentes, fefe variis modis pupillorum inftar habere, fihi- que non femper profpicere fatis poiTe, non eft, quod multis probemus: qui enim expendit, quam ardua, & im· pedimentis innumeris obfita, fit ad felicitatis palatium via, &jquam facilis hominis corrupti a recfta aberratio, non poterit huic veritati fuum denegare fuffragium. Quod cum i ta ita fit,Tuteide a!icujus,qui ipfis confuiat, eorumque aftiones ad id, quod vere conducat, dirigat, fubfint, ne- ceffe eft. Summi autem Magiftratus eft, falutem eorum, qui in ejus funt ditione ac poteftate, omni & tempore & ratione, propio etiam pofthabito commodo, promovere: quemadrnodum & Cicero hane rem optime declarat Lib. 1. Off. c. XXV. Omnino, inquit, qui Reipl, prcefuturi" funt, duo Platon is prcecepta teneant: unum,ut urilitatem" civium fic tueantur, ut quaecunque agunt, ad eam refe-Ct rant,obliti comniodorum fuorum : alterum,ut totumcor-" pus Reipl. current, ne, dum partem aliquam tuentur, re-'c fiquas deferant. Ut enim Tutela, fic procuratio Reipl." adutilitatem eorum , qui commiffi funt, non quibuscom- miiTai gerenda eft. Ad hasc habet S. Magiftratus jus , fubditorurn adiones eatenus determinandi, iique viciflitn ad vivendum voluntati Ejus convenienter funt obligati, quatenus finis focietads, in quam eoaluerunt, id impe- rat. Hinc nihil obftare videtur, quominns S. Magiftra¬ tus fubditorurn Tutor falutetur. Et confiftit Ejus Tutela In cura, quam gerit, fubditorurn, quando ipft fibi profpi¬ cere aut nequeunt > aut nolunt. §. π. Vit(ß fubditorurn profpiciet S. Magiftratus. Ut genus humanuni creicat& multiplicetur,voluntati fum- mlConditoris norrfolum convenit, fed Reipl. edam maxi- me intereii; ut ejus membrä muldpiicentur, Si enim fecu- ritas. «0 ) 6 ( &&

ritas, tanquam finis primarius, ob quem homfnes, rell- cRo ftatu naturali, in civilem transierunt, obtineri pote- rit, tanto civitas gaudere debet civium numero, quantus ad vim externam propulfandam & fines tutandos fufficiat. Prseterea Respl. varia habet munia, quae omnia, fi ipfa felix audiat, rite funt obeunda j quod tarnen fine civium copia l'ruflra exfpe

debentur , verum fcientias etiam & artes varias, quibus olirn Reipl. fibique fit profutura, addifcersdi ,quin &per- fpiciendi, qua ratione vifa ad virtutem ac honeftatem fit componenria. Huc fpedant quoque Orphanotrophia, ut- pote in nuibus liberi egeni publica impenfa aiuntur , & ea, quce ipüs necefiaria fit, notitia imbuuntur. Ut jam res m bis, «oue ac il Iis, rite & debita diligentia geratur, Magiftratus vi fuse Tutel« facief. §. III. • Moqiflratus vem religione imbuet fnbåitos. Religionem efTe omnis, veri nominis, profperitatis ftmdamentum , tanto minus quemquam, revelationis luce coiluftratum, negaturum crediderim, quanto verius eft, ipfos gentiles, denfis alias ignorantice ac erroris tenebris invo- ) B ( $££>

involutos, id agnoviflfe. AHorum teftimonia ut omittäm, rem optime illuitrat Livius: Omnia, inquit, profpera colentibus Deos , adverfa Jpementibus. Inter religionis encomia etiafn refertur, quod fit columen focietatis ci¬

vilis, & vinculum, quo Irnperantis & fubditorum , nec non horum animi iüvicem conjunguntur, firmiffimum, fons omnium virtuturn, robur & pulcritudo fingulorum, quae hominibus incumbunt, officiorum. Tantum cum fit , tanti religio cceli donum boni rnaier, nihil eil magis ne- ceiTarium, felieius nihil, quam ur inter omnia civitatis membra floreat. Incongrua fane eil fententia eorum, qui, iolam probitatern vitaeque integritatem totam religionem abfolvere Tibi pcrfvadent, ac perinde eflfe, quid quisque de DEO rebusque divinis fentiat. Nam , prseterquarn quod homo ex omnibus animse facultatlbus, adeoque & inteliedlu , DEO fervire debeat , voluntas ad nihil fe poteil determinare , nifi quod intelledlus ut bonum re- prsefentat : Γϊ itaque iiie vei nullas vel faifas de DEO, Ejusque voluntate haberet ideas, foret vitae probitas aut nulla , aut faifa. Redls igitur ilatuitur, religionem dua- busabfolvi partibus, redlo nempede DEO fenfu, & redlo illius cultu. Redlurn de DEO fenfum is habet, qui DEO attribuit , ejusmodi perfedliones quae Ei revera compe- tunt; talfum autem, qui Ei affingit falias perfedliones, h, e. tales imperfedliones, quse Ente excelleotifljmo prorfus funt indignae. Quales jam de DEO foventur conceptus, talis quoque evadit is, qui eis inaedificatur, cultus , & quemadmodum illi vel veri vel falft eiTe poflfunt, ita & hic : religio itaque ipfa in veram & faliam difpefcitur. Ut religiones falfae polTunt eile varise, pro varietate falforum de DEO eonceptuum, ita vera non eil nifi unica, fola- q'ue digna, quse ab hominibus, qui finem creationis im- plere cupiunt, apprehendatur. Hanc jam ut cives ample- dläntur > Magiftratui cordi erit. Primuna itaque intelle¬ dlus 55® ) 9 ( 55®

iftus vera DEI cognitione eil imbuendus : a t cum ille fit facultas animas neceflaria, quce ad rem aliter fibi reprae- fentandam, ac ei obverfatur, adigl nulla vi poteft, patef, fi intelle

tallica neceflitatis 3 utilitatis tantae, fubditi ei Iaborem af- iiduum, ac improbum nulla ratione denegare debent. Res B 2 pau- ) >2 ( ©ö> pauclffimse es, qua nafcuntur, forma humano adplicari poflunt ufui, priusquam humana arte ac* induilria aliam induant. Materias rudes ad exteros exportare , & cum rebus ab illis nobilitatis commufarc, fine maximo Reipl. damno fieri non poteft 5 hoc enim paéto non regionis fo- lum proventus emigrant, Ted tantum etiam fecum trahunt argenti, quanti fuam extranei facere cupiunt operam. Ad malum tam exitiale avertendum,e re maxime eit,ut offi¬ cin« per urbes erigantur, &fubditi, ad artes manuarias ac opificia exercenda excitentur, atque neceflfaria fcientia ditentur: fic multi« hominum millibus exhibetur occafio merendi, de quo vi ) π C

ut esedem domi conficiantur, aut fi hoc nonfuccedae,ejas- modifiuxis ac futllibus tanta imponat ve&igalia,ut fubditos aut tsedeat vanitatis tanti emendöe,aut fifcus publicus inde (altem ditefcat, De luxu in c. Patria exterminando femper (olllclti fuerunt Reges noftri Auguftiffimi: prafertim eft illa cura, quae Sacram Majeilatem Regiam & OrdinesRe« goi congregatos in Comitiis proxime habitis hoc in ρυηέΐσ occupavit, digniffima, quam iumma animi fubmiflio- ne veneremur. Optandum tantum eflet, ut ejusmodi falutaria coniilia & ioftiiuta fanéle obfervarent Suecise incolse; tunc profiigaretur indigentiaj vero in omnibus floreret adibus, & poiteritas exofculare* tur merita Majorum , qui tam optanda jece- runt fuse falutis fundamenta 1 S* D* G.

MONSIEUR,

Ofen ne m3 eß plus eher, que ä' apprendre Vos heureux pro- grés dans les etudes, dom Vous allés donner au public ime preuve éclatante par cet ouvrage. Ce η efi pas par tom- flatfante jeulement» que je Vous temoigne l3 affecHcn, que ίdi pour Vous, c eß plutot par f amour, que Vous Vous étes attivé por Votre fage conduite. Je rf en dirai pas da* vantage i mes Talens ne pourroient r5 acquiter d Vous acror- \ der les louanges, qui Vous font dttes Vf Votre modeßie ne me le permetirott pas. Ceß poiirquoi je me horne a Vous fouhaiter des jours, qui reponiert ä Vos mer.ites) Veβ ä dire les plus beureux & les plus agreahles du nionde, Vf dont la continuation fera jusqu* au tomheau la joye la plus deβ- table de Votre

tres humlle Sevviteur & amL ER1QUES FRÖMAN.