Mechanizmy Rozwoju Polski ’s Development Mechanisms

Wstęp Introduction

Polska najbardziej skorzystała z pomocy udzielonej przez Norwegię, Poland has benefited the most from the assistance given by Norway, Iceland Islandię i Liechtenstein w postaci Mechanizmu Finansowego Europejskiego and Liechtenstein in the shape of the European Economic Area Financial Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Mechanism and the Norwegian Financial Mechanism, both designed to przeznaczonych dla 15 państw-beneficjentów. Z ogólnej kwoty wsparcia assist a total of 15 beneficiary states. From the overall assistance funding w wysokości 1,3 mld euro Polska otrzymała na lata 2004-2009 niemal połowę worth EUR 1.3 billion, Poland has received nearly half for the 2004-2009 środków, tj. ponad 533 mln euro. period, totalling just over EUR 533 million.

Mechanizmy Finansowe mają na celu realizację przedsięwzięć prorozwo- EEA Financial Mechanisms in Poland are aimed at implementing a number jowych przyczyniających się do zmniejszania różnic ekonomicznych of growth-stimulating projects, contributing to reduce economic and social i społecznych w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz disparities within the European Economic Area, and strengthening the zacieśnianie współpracy dwustronnej pomiędzy Polską a Państwami- relations between Poland and the Donor Countries. We are making a lot of Darczyńcami. Obserwujemy stały postęp we wdrażaniu Mechanizmów headway in implementing the EEA Financial Mechanisms, and this has been Finansowych, który jest możliwy dzięki wzajemnej współpracy strony polskiej possible thanks to successful co-operation between Poland and the Donor i Darczyńców. Countries.

Efekty wykorzystywania Mechanizmów Finansowych w naszym kraju są The effects of successful implementation of the EEA Financial Mechanisms już widoczne. Album „Mechanizmy Rozwoju Polski” prezentuje jedynie in Poland can already be seen. The “Poland’s Development Mechanisms” kilkanaście bardzo dobrych projektów realizowanych w ramach Mechanizmów album presents only a few particularly successful projects implemented Finansowych. Ilustrują one nie tylko różnorodność tematyczną, ale pokazują within the framework of the EEA Financial Mechanisms. Not only do they także rodzaje beneficjentów korzystających z pomocy finansowej. Projekty illustrate the sheer diversity of projects but also show the type of entities te przybliżają i promują również ideę partnerstw realizowanych pomiędzy benefiting form financial support. These projects also present and promote podmiotami z Polski i Państw-Darczyńców. Niech będą zatem pozytywnymi the idea of partnerships successfully put into practice by entities from Poland przykładami wykorzystywania Mechanizmów Finansowych w Polsce. and the Donor Countries. I trust that these examples set an extremely positive pattern for a successful use of the Financial Mechanisms in Poland.

Janusz Mikuła Janusz Mikuła Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Undersecretary of State, Ministry of Regional Development

3 Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego

Priorytet 3 PL 0020 Tytuł: Konserwacja i digitalizacja zbiorów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu Wnioskodawca: Fundacja – Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu Kwota dofinansowania: 1 046 811 euro

Konserwacja i digitalizacja starodruków

W Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu znajduje się jeden z najcenniejszych zbiorów starodruków w Polsce, czyli wydawnictw opublikowanych do XVIII wieku.

Projekt obejmuje konserwację i digitalizację wybranych starodruków. Digitalizacja pozwoli na przeniesienie starodruków na skany i mikrofilmy. Oryginały zostaną wyłączone z obiegu czytelniczego i będą przechowywane w odpowiednich, magazynowych warunkach. Skany i mikrofilmy zostaną udostępnione w czytelni oraz w Internecie – na stronach Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej.

Realizacja projektu zapobiegnie dalszemu niszczeniu starodruków oraz umożliwi łatwiejszy dostęp do zbiorów większemu gronu czytelników. Upowszechnienie cennych materiałów ma duże znaczenie w kształtowaniu świadomości historycznej i zwiększaniu zainteresowania oraz wiedzy na temat dawnej kultury polskiej. Projekt wpisuje się również w tworzenie bogatej oferty kulturalnej i promocyjnej Wrocławia i Dolnego Śląska.

4 Conservation of the European cultural heritage

Priority 3 PL 0020 Title: Conservation and Digitization of the Collections of the Ossoliński National Institute in Wrocław Applicant: Ossoliński National Institute in Wrocław Foundation Grant amount awarded: EUR 1 046 811

Conservation and Digitization of Old Books

The Library of the Ossoliński National Institute in Wrocław boasts one of the rarest and most precious collection of old books and prints published before the 18th century.

The project involves the conservation and digitalization of selected old books and prints so that they will become available on scans and microfilms. The originals will be excluded from the normal library use and stored in suitable controlled conditions. Scans and microfilms will be made available both in the reading room and via the Internet. The latter will then be accessed through the Lower Silesia Digital Library website.

When completed, the project will go a long way towards protecting old books and prints against damage, and will also make these oldest library resources more accessible to a wider group of readers. Making these valuable books and prints widely accessible contributes to a better shaping of the historical awareness and helps stimulate interest and knowledge of the old Polish culture. The project also contributes to enriching the cultural and promotional offer of both the city of Wrocław and the Lower Silesia region.

6

Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego Conservation of the European cultural heritage

Priorytet 3 Widok na Wyspę Młyńską z lotu ptaka The -Młynówka river that surrounds the Mill Island Priority 3 PL 0019 PL 0019 Tytuł: Renowacja obiektów dziedzictwa kulturowego Title: Renovation of Items of Cultural Heritage on Mill Island in na terenie Wyspy Młyńskiej w Bydgoszczy Wnioskodawca: Miasto Bydgoszcz Applicant: City of Bydgoszcz Kwota dofinansowania: 2 392 371 euro Grant amount awarded: EUR 2 392 371

Renowacja zabytków w Bydgoszczy Restoration of historic buildings in Bydgoszcz

Wyspa Młyńska w Bydgoszczy to historyczny układ przestrzenny The Mill Island in Bydgoszcz is a historical area in the city, with a complex z kompleksem budynków młyńskich i spichrzy z XIX wieku z brukowaną ulicą of old buildings and granaries dating back to the 19th century, with the cobbled Mennica (od znajdującej się tu niegdyś Mennicy Królewskiej), usytuowany Mint Street (after the Royal Mint that was situated here), and located within w zakolu Brdy. Malownicza Wyspa stanowi wraz z sąsiadującym Starym a bend of the Brda river. This picturesque island, together with the neighbouring Rynkiem najstarszą historycznie część miasta. Na skutek postępującej Old Market Square constitutes historically the oldest part of the city. However, degradacji technicznej i społecznej teren Wyspy uległ zniszczeniu. Projekt over the years, due to increasing technical and social degradation, the Mill dofinansowany z Mechanizmów Finansowych jest częścią programu Island fell into the state of dereliction. Now, the project, co-funded from kompleksowej rewitalizacji Wyspy Młyńskiej, ujętego w strategicznych the EEA Financial Mechanisms, is part of the comprehensive programme dokumentach Miasta. to revitalize the Mill Island, as included in the strategic development plans for the city. Przedmiotem projektu jest renowacja i adaptacja na cele działalności Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego pięciu zabytkowych obiektów The project consists of carrying out a restoration and adaptation of five historic (budynku dawnej Mennicy, Białego Spichlerza, Czerwonego Spichlerza, buildings on the Mill Island (the former Mint building, the White Granary, the Domu Młynarza i Kamienicy) znajdujących się na terenie Wyspy Młyńskiej Red Granary, the Miller’s House and the historic tenement building) for the oraz zagospodarowanie ich otoczenia. Trzy budynki objęte projektem needs of the local Leon Wyczółkowski District Museum and a redevelopment zostaną poddane gruntownej renowacji oraz modernizacji dla potrzeb of the neighbouring area. Under the project three buildings will undergo muzealnych, a dwa budynki ze względu na zły stan techniczny zostaną a complete restoration and will be modernized to serve the needs of the rozebrane i odtworzone od podstaw. W obiektach planowane są między museum, while the remaining two buildings, due to their poor condition, will innymi ekspozycje bogatych zbiorów sztuki współczesnej, utworzenie Domu be completely demolished and rebuilt from the scratch. When completed, Leona Wyczółkowskiego i Europejskiego Muzeum Pieniądza. the buildings will be used to house the modern art collection exhibitions. Moreover, the Leon Wyczółkowski House and the European Money Museum Renowacja umożliwi poszerzenie powierzchni wystawienniczo-magazynowej will be established. Muzeum Okręgowego i zwiększy dostęp społeczeństwa do cennych kolekcji zgromadzonych dóbr kultury z jednoczesnym zapewnieniem ich dostatecznej The restoration will pave the way to increasing the exhibition and storage ochrony. Dzięki rewitalizacji Wyspa Młyńska stanie się jednym z najbardziej space of the District Museum and will enable more of the precious artefact atrakcyjnych miejsc w Bydgoszczy, poszerzając ofertę wypoczynkową, collections to be displayed, at the same time ensuring their suitable kulturalną i turystyczną regionu oraz Polski. protection. Thanks to its revitalization, the Mill Island will become one of the Biały Spichlerz przy ul. Mennica 2 (stan przed remontem) View of the Brda river near the “Farny” Weir between the Mill Island most attractive locations in Bydgoszcz. It will also greatly enhance the tourist and the Old Town and cultural appeal of the city and the western Poland region. 8 9

Promowanie zrównoważonego rozwoju Promotion of sustainable development

Priorytet 2 Priority 2

PL 0108 PL 0108 Tytuł: Optymalizacja wykorzystania zasobów sieci Title: Optimization of the Resources of the Natura 2000 Network for Natura 2000 dla zrównoważonego rozwoju w Karpatach Sustainable Development in the Carpathians Wnioskodawca: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Applicant: Institute of Nature Conservation, Polish Academy Akademii Nauk w Krakowie of Sciences in Cracow Partnerstwo z Darczyńcami: Norwegian Institute for Nature Partnership with Donor Countries: Norwegian Institute for Nature Research (NINA), Norwegia Research (NINA), Norway Kwota dofinansowania: 807 500 euro Grant amount awarded: EUR 807 500

Natura 2000 w Karpatach Natura 2000 in the Carpathians

Karpaty to jeden z najcenniejszych przyrodniczo regionów Polski. Karpacka The Carpathian Mountains are one of the most unique areas of Poland in przyroda chroniona jest w parkach narodowych i krajobrazowych, terms of their nature resources which are being protected through a system rezerwatach przyrody, a od roku 2004 również w obszarach sieci Natura of national parks, natural reserves, landscape parks and, since 2004, within 2000. Dotychczas Polska zgłosiła do Komisji Europejskiej 29 specjalnych the framework of the Natura 2000. Poland has submitted to the European obszarów ochrony siedlisk oraz 8 obszarów specjalnej ochrony ptaków Commission a list of 29 specially protected habitats and 8 areas of protection z tzw. alpejskiego regionu biogeograficznego, który obejmuje znaczną część of birds from the so-called Alpine bio-geographical region that covers most polskich Karpat. of the Polish Carpathians.

Jednym z wyzwań przy tworzeniu sieci Natura 2000 w Karpatach One of the challenges in establishing the Natura 2000 in the Carpathians jest opracowanie strategii zarządzania obszarami sieci Natura 2000, is to develop a strategy to manage the areas included in network in a way uwzględniającego potrzeby miejscowej ludności. Aby opracowywanie that will take into consideration the needs of local residents. If any work on strategii miało sens, konieczne będzie pełne zaangażowanie osób i instytucji such strategy is to bear fruit, it is necessary to ensure full commitment from zarządzających obszarami Natura 2000, jak również zaangażowanie the people and institutions that have the authority over the Natura 2000 w prowadzone prace lokalnych społeczności. areas, as well as securing full commitment and co-operation from the local communities. W celu właściwej ochrony zasobów polskich Karpat niezbędna jest też znajomość rozmieszczenia oraz wymagań ochronnych gatunków i siedlisk One factor required in order to ensure suitable protection of the resources przyrodniczych. Dlatego w ramach projektu prowadzone są najpilniejsze in the Polish Carpathians is the good knowledge of the distribution and inwentaryzacje przyrodnicze. Ponadto na terenie Nadleśnictwa Nowy Targ, conservation requirements of individual species and habitats. For this obszaru „Bieszczady” i trzech parków narodowych: Bieszczadzkiego, reason, as part of the project, work is under way to complete the most urgent Gorczańskiego i Babiogórskiego realizowany jest program aktywnej ochrony surveys of species and habitats. Moreover, a special programme for active siedlisk przyrodniczych i wybranych gatunków roślin i zwierząt. protection of habitats and selected animal and plant species has been launched in the areas covered by the Nowy Targ Division of the Polish State Forestry Authority, the “Bieszczady” area and three national parks, namely the Bieszczadzki, Gorczański and Babiogórski parks conservation. Skoszona łąka Habitat surveying and a training camp at Lipowiec 10 11

Promowanie zrównoważonego rozwoju Promotion of sustainable development

Priorytet 2 Priority 2

PL 0098 PL 0098 Tytuł: Promocja czystego biznesu w Polsce Title: Promoting Clean Business in Poland Wnioskodawca: Fundacja Partnerstwo Applicant: Partnership for the Environment Foundation dla Środowiska Partnership with Donor Countries: GRIP – Foundation for Partnerstwo z Darczyńcami: GRIP – Foundation Sustainable Consumption and Production, Norway for Sustainable Consumption and Production, Grant amount awarded: EUR 1 147 555 Norwegia Kwota dofinansowania: 1 147 555 euro Clean Business Czysty Biznes Running a business in harmony with the environment is a challenge to Polish companies. To meet this challenge not only professional advice and support, Biznes w zgodzie ze środowiskiem naturalnym jest but also access to practical experience of other companies is needed. The wyzwaniem dla polskich firm. Aby sprostać temu project addresses these issues helping businessmen, especially in the SME zadaniu, potrzebują one jednak nie tylko profesjonalnego sector, in a more efficient management of natural resources and in putting doradztwa i wsparcia, ale również dostępu do praktycznych into practice the principles of sustainable development. doświadczeń innych firm. Projekt odpowiada na te potrzeby, pomagając przedsiębiorcom, zwłaszcza małym The project has involved a few hundred companies which, through workshop, i średnim, bardziej efektywnie wykorzystywać zasoby training programmes and consultancy services, have the opportunity naturalne i zarządzać nimi oraz wprowadzać w życie zasady to identify the typical environmental problems and to find solutions to zrównoważonego rozwoju. minimize their negative impact on the environment, thus increasing their competitiveness on the domestic and export markets. Projekt obejmuje swym zasięgiem kilkaset firm, które poprzez warsztaty i szkolenia oraz doradztwo mają możliwość The project uses the structure and expertise of the Clean Business (CB) zidentyfikować najczęściej powtarzające się problemy Programme member companies. The programme has been run since środowiskowe i opracować praktyczne rozwiązania w celu 1998 by Partnership for the Environment Foundation jointly with the ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko, aby UK-based Groundwork organization and BP Poland. The CB companies are w ten sposób zwiększyć swoją konkurencyjność na rynkach grouped in Clean Business Clubs based in a number of cities across Poland, krajowych i międzynarodowych. and the project is modelled on pro-environmental solutions tried and tested in Norway among others. W realizacji projektu wykorzystywana jest struktura organizacyjna, wiedza oraz doświadczenie sieci firm członkowskich Programu Czysty Biznes (CB), realizowanego od 1998 r. przez Fundację Partnerstwo dla Środowiska we współpracy z brytyjską organizacją Groundwork oraz z firmą BP Polska. Firmy Czystego Biznesu zrzeszone są w tzw. Klubach Examples of best practices for the implementation of the sustainable Czystego Biznesu, które mają swe siedziby w kilkunastu miastach w Polsce. Wzorem i pomocą w realizacji projektu są rozwiązania prośrodowiskowe stosowane m.in. w Norwegii. development principles are provided by two companies, “Ewa” Glass and Crystal Manufacturing Plant and Chemical Rescue Unit Ltd., based in the city Przykładami dobrych praktyk dla wprowadzania w życie zasad zrównoważonego rozwoju mogą być dotychczasowe rozwiązania dwóch firm (Huta Szkła i Kryształów „Ewa” oraz of Tarnów. “Ewa” Glass and Crystal Manufacturing Plant recycles some Jednostka Ratownictwa Chemicznego Sp. z o.o. z Tarnowa) należących do Klubu Czystego Biznesu w Tarnowie. Huta Szkła i Kryształów „Ewa” znalazła sposób na zagospodarowanie of the manufacturing waste. It is used to make vases, jars and plates which odpadów produkcyjnych. Z kolorowej stłuczki szklanej robi: wazony, wazy, talerze, które z powodzeniem sprzedaje nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Z kolei Jednostka Ratownictwa are sold successfully not only in Poland but also on numerous export markets. Chemicznego opatentowała unikalną technologię utylizacji paliwa, z którego robi mineralne nawozy azotowe dla rolnictwa. Chemical Rescue Unit Ltd. has developed a unique technology to recycle 12 fuels to manufacture nitrogenous fertilizers. 13

Rozwój zasobów ludzkich Human resources development

Priorytet 4 Priority 4

PL 0039 PL 0039 Tytuł: Budowanie systemu przeciwdziałania przemocy w Warszawie Title: Creation of the Domestic Violence Response System Wnioskodawca: Miasto stołeczne Warszawa in Kwota dofinansowania: 635 049 euro Applicant: Capital City of Warsaw Grant amount awarded: EUR 635 049

Przeciwdziałanie przemocy Domestic violence response system

Zjawisko przemocy w rodzinie oraz skutki wynikające z pozostawania ofiar Domestic violence and the grim aftermath of the fact that victims and i świadków przez wiele lat w sytuacji przemocy stanowią poważne wyzwanie witnesses are often, sometimes for years, left completely on their own to face dla samorządu warszawskiego. W celu zmniejszenia skali tego zjawiska oraz violence, is a major challenge to the city of Warsaw local government. In zwiększenia skuteczności pomocy dla rodzin w ramach projektu tworzony order to address the issue, reduce its scale and try to increase efficiency jest system przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Polega on na zbudowaniu of assistance given to families thus affected, a domestic violence response platformy współpracy pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego system is being developed as a special project. This involves building a organizacjami pozarządowymi oraz przygotowaniu ich do udzielania a dedicated platform for co-operation between local government units kompleksowej pomocy zarówno ofiarom, jak i sprawcom przemocy and non-governmental organizations, and getting them prepared to offer domowej. assistance both to domestic violence victims and offenders.

Koordynacją działań związanych z budowaniem systemu zajmuje się Co-ordination of all the operations associated with building the new system is w Urzędzie Miasta Biuro Polityki Społecznej. W proces realizacji projektu handled by the Bureau of Social Policy at the Warsaw Town Hall. The process zaangażowani są przedstawiciele innych jednostek administracji państwowej, of project implementation involves representatives of many other state a także organizacji pozarządowych zajmujących się problemem przemocy administration departments and units as well as NGOs which specialize in w rodzinie. W ramach projektu organizowane są konferencje, spotkania, dealing with violence within families. The project also involves conferences, konsultacje, w których aktywny udział biorą eksperci norwescy, przekazując meetings and consultations with active participation of experts from Norway swą wiedzę i informacje na temat podobnych systemów funkcjonujących who share their experience and knowledge about similar system in operation w ich kraju. in Norway.

W specjalnych szkoleniach, które pozwolą na wymianę doświadczeń, Special training programme will involve about 750 people who will be able podniosą kompetencje zawodowe oraz umożliwią poznanie standardów to improve their professional qualifications, share their experience and find postępowania, weźmie udział łącznie 750 osób. Wszyscy uczestnicy out about the standards of behaviour. All course participants will receive a kursów zostaną przygotowani do korzystania z opracowanych detailed briefing on how to use the procedures developed in the framework procedur postępowania w ramach jednolitego i spójnego systemu of uniform and coherent response and cooperation system in situations of reagowania i współdziałania w sytuacjach przemocy domowej na terenie domestic violence in Warsaw. Warszawy. Konferencja „Budowanie systemu przeciwdziałania przemocy w Warszawie”, Conference ”Creation of the Domestic Violence Response System in Warsaw”, 14 Warszawa 30.10.2007 Warsaw 30.10.2007 15

Rozwój zasobów ludzkich Human resources development

Priorytet 4 Priority 4

PL 0036 PL 0036 Tytuł: Po pierwsze kompetencje – szkolenia i kursy Title: Competence First – Training and Courses for Employees of dla pracowników Urzędu Miasta Szczecina the Szczecin Municipality Wnioskodawca: Miasto Szczecin Applicant: City of Szczecin Kwota dofinansowania: 441 210 euro Grant amount awarded: EUR 441 210

Szkolenia dla urzędników Training programmes for municipality officers

Sprawnie, szybko, kompetentnie – tak urzędowe sprawy chcieliby załatwiać Professionalism, efficiency and competence – these are the qualities that wszyscy interesanci. Odpowiedzią na oczekiwania społeczeństwa, we all wish to see whenever one has to face administration officers. One ale i potrzeby samych urzędników, zainteresowanych nieustannym response to these expectations, and also to the needs of the officers podnoszeniem swoich kompetencji, jest projekt realizowany w szczecińskim themselves, keen on constant upgrading of their professional competence, magistracie. Zakłada on realizację dwóch rodzajów przedsięwzięć: szkoleń is the project implemented at the Szczecin Town Hall. It provides for the two specjalistycznych i informatycznych, podnoszących kwalifikacje pracowników types of trainings, namely specialist and IT training programmes to improve w zakresie wykonywanych zadań, a także prowadzenie kursów nowatorską the officers’ qualifications in performing their duties, and the introduction of metodą e-learningową. modern e-learing courses.

Podczas szkoleń specjalistycznych i informatycznych omawiane są Specialist training and IT training sessions will provide opportunity to między innymi zagadnienia z zakresu profesjonalnej obsługi interesanta, discuss problems in such areas as professional customer service, European prawodawstwa europejskiego, ochrony środowiska, prawa budowlanego, legislation, environmental protection, building and construction regulations obsługi narzędzi informatycznych. Część zajęć jest realizowana za and the use of information technology and communication tools. A part of pomocą nowoczesnej metody e-learningowej. Podnoszenie kompetencji the trainings is carried out using e-learning methods. Improving professional oraz zachęcanie do ciągłego pogłębiania wiedzy w zakresie wykonywanej competence and the encouragement to constantly upgrade professional pracy wpisuje się w jeden z głównych elementów strategii rozwoju miasta knowledge and skills has now become one of the key elements of the city of Szczecina. Szczecin development strategy.

16 17 Ochrona zdrowia i opieka nad dzieckiem

Priorytet 5 PL 0044 Tytuł: Utworzenie ogólnodostępnych stref rekreacji dziecięcej w Poznaniu i organizacja zajęć pozalekcyjnych Wnioskodawca: Miasto Poznań Kwota dofinansowania: 455 952 euro

Uroczyste otwarcie jednej z pięciu stref rekreacji dziecięcej w Poznaniu, wrzesień 2007

Strefy rekreacji dziecięcej

Kształtowanie w społeczeństwie nawyków zdrowego stylu życia ma kluczowe znaczenie w profilaktyce i promocji zdrowia. Utworzenie ogólnodostępnych stref rekreacji dziecięcej w Poznaniu ma na celu promowanie aktywnego stylu życia dzieci poprzez czynny wypoczynek.

W ramach projektu wybudowano wielofunkcyjne boiska sportowo-rekreacyjne o nawierzchni z trawy syntetycznej, o wymiarach 41 m x 21 m, przystosowane do uprawiania kilku dyscyplin sportowych, tj. siatkówki, koszykówki, piłki ręcznej, piłki nożnej i unihokeja. Strefy rekreacyjno-sportowe znajdują się terenie pięciu osiedli miasta Poznania. Na boiskach organizowane są ogólnodostępne i bezpłatne pozalekcyjne i weekendowe zajęcia sportowo-rekreacyjne. W zajęciach prowadzonych przez wykwalifikowaną kadrę instruktorów uczestniczą dzieci. Natomiast w czasie wolnym od zajęć ze stref mogą korzystać wszyscy mieszkańcy osiedli objętych projektem.

Zaangażowanie lokalnej społeczności w organizację zajęć sportowych sprzyja integracji społecznej mieszkańców Poznania i jest zachętą, nie tylko dla dzieci, do zmiany sposobu spędzania wolnego czasu i podjęcia aktywności sportowej.

18 Integracyjny Klub Tańców Polskich Health and childcare

Priority 5 PL 0044 Title: Creation of open access recreation zones for children in Poznań and organisation of after school activities Applicant: City of Poznań Grant amount awarded: EUR 455 952

Recreation zones for children

Encouraging and developing habits associated with a healthy and active lifestyle is of key importance in prevention and promoting health. The recently established in Poznań open access recreation zones are designed to strongly promote healthy lifestyle through engaging children in outdoor activities.

The project involved building a number of multi-functional sports fields, measuring 41 m x 21 m, with artificial turf surface, perfect for a number of games including volleyball, basketball, handball, football and floorball. Dedicated sports and recreation zones have been provided in five of Poznań’s housing estates, and the sports fields are used for sports and recreation activities after school and during weekends. These activities, run by qualified instructors, are aimed mainly at children. When the facilities are not used for organized activities, they are also open to all residents of the estates covered by the project.

Getting the local community involved in the organisation of sports and outdoor activities helps in a better social integration of the Poznań community. It also provides a strong incentive, not only for children, to positively change leisure habits and to take up various sports activities.

20

Ochrona zdrowia i opieka nad dzieckiem Health and childcare

Priorytet 5 Priority 5

PL 0059 PL 0059 Tytuł: Profilaktyka i wczesne wykrywanie wad rozwojowych u płodu Title: The prevention and early detection of developmental i noworodków oraz zmian nowotworowych u dorosłych gwarancją anomalies in foetuses and children as well as neoplastic lesions in poprawy zdrowia wśród mieszkańców powiatu tatrzańskiego adults as a guarantee of health improvement among people Wnioskodawca: Szpital Powiatowy im. dr. Tytusa Chałubińskiego of Tatrzański District w Zakopanem Applicant: Tytus Chałubiński District Hospital in Zakopane Kwota dofinansowania: 264 428 euro Grant amount awarded: EUR 264 428

Profilaktyka i ochrona zdrowia Healthcare and prevention

Jeszcze do niedawna na terenie powiatu tatrzańskiego nie wykonywano Until recently preventive medical checks, which are of utmost importance badań profilaktycznych, które w dzisiejszych czasach odgrywają ogromną nowadays in treating cancer conditions and early diagnosis of birth defects, rolę w leczeniu chorób nowotworowych oraz we wczesnej diagnozie could not be carried out in the Tatrzański District. The only institution with wad wrodzonych płodu i noworodków. Jedyna instytucja posiadająca suitable staff and premises to carry out such tests, the Tytus Chałubiński odpowiednie zasoby kadrowe i lokalowe umożliwiające wykonywanie takich District Hospital in Zakopane, was not in a position to provide such services badań – Szpital Powiatowy im. dr. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem due to lack of modern equipment and funds to carry out tests free of charge – ze względu na brak nowoczesnego sprzętu i środków na nieodpłatną under the public health service system. realizację badań ich nie wykonywała. For this reason the project focuses on providing the residents of Zakopane Dlatego projekt ma na celu zapewnienie mieszkańcom Zakopanego and neighbouring villages with access to modern specialist medical tests to i okolicznych wsi dostępu do nowoczesnych badań specjalistycznych identify possible birth defects in foetuses and infants as well as to ensure early z zakresu wad rozwojowych u płodu i noworodków oraz wczesne wykrywanie detection of neoplastic lesions that may lead to breast or colon cancer. This zmian nowotworowych sutka i jelita grubego dzięki zakupom nowoczesnego will be possible thanks to the purchase of state-of-the-art medical equipment, sprzętu medycznego: echokardiografu, ultrasonografu, diatermii, such as a echocardiography unit, ultrasonography diagnostic imaging unit, kolonoskopu oraz myjni endoskopów. Prowadzona będzie także akcja surgical diathermy equipment, colonoscopy scanning unit and an endoscope informacyjna i edukacyjna o potencjalnych zagrożeniach i ich profilaktyce washing apparatus. Moreover, the information and educational campaign to oraz bezpłatne badania profilaktyczne. increase awareness of the potential hazards and their prevention is planned, together with preventive medical tests carried out free of charge. Dzięki projektowi zwiększy się dostęp mieszkańców powiatu tatrzańskiego do nowoczesnej opieki zdrowotnej, zmodernizowane zostanie wyposażenie oraz After the successful completion of the project the residents of the Tatrzański poprawi się jakość świadczonych usług medycznych Szpitala Powiatowego District will enjoy better access to state-of-the-art medical care. The medical im. dr. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. and diagnostic equipment will be upgraded and the standard of medical and diagnostic services at the Tytus Chałubiński District Hospital in Zakopane will be improved.

22 23 Badania naukowe

Priorytet 6 PL 0082 Tytuł: Ochrona bioróżnorodności Czerwonego Bagna – reliktu wielkich torfowisk wysokich Europy Środkowej Wnioskodawca: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Inżynierii i Kształtowania Środowiska Partnerstwo z Darczyńcami: Bioforsk Norwegian lnstitute for Agricultural and Environmental Research, Norwegia Kwota dofinansowania: 546 805 euro

Ochrona Czerwonego Bagna

Czerwone Bagno, obszar ochrony ścisłej znajdujący się na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego (BPN), to jedno z największych zachowanych torfowisk przejściowych Europy Środkowej. Występuje tu 20 zespołów roślinnych, cały zespół ssaków kopytnych, m.in. łoś, jeleń, populacja wilka oraz ginące w Europie Środkowej i Zachodniej gatunki ptaków drapieżnych, czyli orzeł przedni, orlik grubodzioby, gadożer. Obszar Czerwonego Bagna stanowi najstarszy w Polsce rezerwat poświęcony ochronie torfowisk. Mimo ogromnej wartości przyrodniczej, bogactwa gatunków roślin i zwierząt, obszar Czerwonego Bagna nie został dotychczas metodycznie naukowo udokumentowany i skartowany.

Dlatego powstał projekt, którego celem jest z jednej strony zebranie informacji o tym unikalnym terenie i uzupełnienie systemu informacji przestrzennej BPN, z drugiej zaś rozpoznanie związków ekologicznych decydujących o bioróżnorodności torfowisk wysokich i przejściowych. Określenie związków pomiędzy warunkami wodnymi, glebowymi i zespołami roślinnymi oraz związku pomiędzy roślinożercami kopytnymi a dużymi drapieżcami będzie stanowić podstawę dla wszelkiego typu działań ochronnych.

Rezultaty projektu w postaci raportów, publikacji naukowych, warstw informacyjnych GIS oraz propozycji ewentualnych działań pozwolą na efektywną ochronę unikalnych zasobów przyrodniczych BPN oraz umożliwią bardziej skuteczną renaturyzację zdegradowanych torfowisk wysokich i przejściowych klimatu umiarkowanego. W rezultacie projektu powstanie także film przyrodniczy o Czerwonym Bagnie.

24 Academic research

Priority 6 PL 0082 Title: Biodiversity protection of Red Bog – the relict of raised bogs in Central Europe Applicant: Warsaw University of Life Sciences, Faculty of Engineering and Environmental Science Partnership with Donor Countries: Bioforsk Norwegian lnstitute for Agricultural and Environmental Research, Norway Grant amount awarded: EUR 546 805

Conservation of the Red Bog

Red Bog, the area of strict natural protection and part of the Biebrza National Park (BPN), is one of the largest preserved transitional peatlands in Central Europe. It includes some 20 plant complexes and constitutes the habitat for a number of hoofed mammal species including the Elk, the Deer, a population of wolves and some birds of prey threatened in Central and Western Europe, such as the Golden Eagle, the Greater Spotted Eagle or the Snake Eagle. The Red Bog is also Poland’s oldest reserve aimed at protecting peatlands. Despite its immense natural value and the richness of animals and plants, the Red Bog has yet to be methodically and scientifically documented and charted.

This led to the idea for a project aimed at collecting crucial information about this unique area and supplementing the information resources about BPN on the one hand, and the study of the natural relations that determine the biodiversity of the high and transitional peatbogs, on the other. Determining the relations between the water and soil conditions and the habitats as well as the relations between herbivorous hoofed animals and large predators will constitute basis for any future natural protection moves.

The results of the project in the shape of reports, scientific publications, GIS information and proposals for future initiatives will greatly aid in effective protection of the unique BPN resources and help with a more effective renaturalization of the degraded high bog and transitional peatland areas of a moderate climate. In addition, a documentary film about the Red Bog will be made as part of the project.

26

Badania naukowe Academic research

Priorytet 6 Dr Iwona Pilecka, dziedzina: biologia molekularna i fizjologia komórki Dr Natalia Letki, research area: political science, sociology of politics Priority 6

PL 0072 PL 0072 Tytuł: Program Homing (Powroty) – projekty badawcze Title: Homing Programme – research projects in all the priority we wszystkich priorytetach realizowane przez młodych doktorów fields, carried out by young PhDs returning to Poland powracających do Polski, we współpracy z zagranicznym in collaboration with a Foreign Research Centre ośrodkiem naukowym Applicant: Foundation for Polish Science Wnioskodawca: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej Partnership with Donor Countries: Research Council of Norway, Partnerstwo z Darczyńcami: Research Council of Norway, Norway Norwegia Grant amount awarded: EUR 714 548 Kwota dofinansowania: 714 548 euro Homing

Homing Every year a large number of outstanding young scientists leave Poland. The “Homing” aims to encourage Polish scientists to return to Poland Co roku wyjeżdża z Polski wielu młodych, zdolnych naukowców. Program with a subsequent support of the international scientific cooperation they Homing (Powroty) utworzono w celu zachęcenia ich do powrotu do kraju, przy had initiated. Under this programme young scientists with Ph.D. degrees jednoczesnym wsparciu nawiązanej przez nich międzynarodowej współpracy will receive scholarships and financial recourses necessary carry out their naukowej. W ramach programu młodzi doktorzy otrzymują stypendia, research projects and to continue the international scientific co-operation a także środki na realizację projektu badawczego i kontynuację współpracy they had established before returning to Poland. For this programme zagranicznej nawiązanej przed powrotem do Polski. Przy realizacji programu the Foundation for Polish Science has established links with a number of Fundacja na rzecz Nauki Polskiej zawarła porozumienie o współpracy foreign institutions which enables the programme participants to receive z kilkoma instytucjami zagranicznymi. Dzięki temu uczestnicy mogą otrzymać additional funding. The Norwegian partner, the Research Council of Norway, dodatkowe środki. Partner norweski współuczestniczy ponadto w procedurze is additionally involved in the evaluation procedure of applications submitted oceny wniosków naukowców ubiegających się o udział w programie. by scientists wishing to join the programme.

Dla dr Iwony Pileckiej z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej For Iwona Pilecka of the International Institute of Molecular and Cell Biology in i Komórkowej w Warszawie powrót do Polski, po siedmioletnim pobycie Warsaw, the return to Poland following a 7-year stint at international research w zagranicznych ośrodkach naukowych, stanowił trudną decyzję. Zajmuje institutions was a difficult decision. She is engaged in research in the field of się ona dziedziną biologii molekularnej i fizjologii komórki po doktoracie molecular biology and cell physiology following a doctor’s degree obtained uzyskanym w Ludwig Institute for Cancer Research w Uppsali i podoktorskim at the Ludwig Institute for Cancer Research in Uppsala and a post-doctoral stażu w Serono Pharmaceutical Research Institute w Genewie. internship at the Serono Pharmaceutical Research Institute in Geneva.

– Program Homing stanowi w moim przekonaniu zachętę do podjęcia decyzji “The Homing Programme in my opinion constitutes a huge incentive for young o powrocie młodych naukowców do kraju, a tym samym efektywnie zapobiega scientists to return to Poland and therefore effectively helps to stop the brain procesowi tzw. drenażu mózgów. Swoje stypendium przeznaczyłem drain. I have used my own grant to implement new research areas here at the na implementację nowych obszarów badawczych na rodzimym Wydziale Faculty of Chemistry, Warsaw University of Technology and to continue co- Chemicznym Politechniki Warszawskiej oraz kontynuowanie współpracy operation with my American partners from the Lawrence Berkeley National z partnerami amerykańskimi z Lawrence Berkeley National Laboratory Laboratory into the synthesis of nanomaterials using microwave plasma“, w dziedzinie syntezy nanomateriałów przy użyciu plazmy mikrofalowej – mówi Dr Marek Marcinek, dziedzina: chemia, synteza nanomateriałów Dr Igor Soszyński, research area: astrophysics explains Dr Marek Marcinek, Ph.D. Eng. dr inż. Marek Marcinek. 28 29

Wdrażanie przepisów z Schengen Implementation of Schengen acquis

Priorytet 7 Priority 7

PL 0065 PL 0065 Tytuł: Wzmocnienie morskiego przejścia granicznego w Porcie Title: Strengthening the sea border crossing point Gdynia – system monitoringu bezpieczeństwa portu in the Port of Gdynia – Port security monitoring system Wnioskodawca: Zarząd Morskiego Portu Gdynia SA Applicant: Port of Gdynia Authority Kwota dofinansowania: 466 604 euro Grant amount awarded: EUR 466 604

Zabezpieczenie granicy morskiej Increasing the security of the sea border

Wraz z wejściem do Strefy Schengen wzmocnienie morskiego przejścia Following Poland’s joining the Schengen zone the need to strengthen the granicznego w Porcie Gdynia nabrało większego znaczenia. Celem projektu port border crossing at Gdynia has become a more urgent issue. The current jest zapewnienie odpowiednich standardów zabezpieczenia granicy project is designed to ensure suitable security standards at the sea border at morskiej w Porcie Gdynia poprzez utworzenie spójnego systemu monitoringu the Port of Gdynia. This will be achieved through an effective and coherent bezpieczeństwa i ochrony obszaru portu. security monitoring and general security system for the harbour area and the docks. W wyniku realizacji projektu powstanie system telewizji dozorowanej, który poprzez zamontowanie na ścianach budynków, wieżach oświetleniowych The project will lead to the establishment of a Closed Circuit Television oraz masztach oświetlenia nawigacyjnego ok. 60 kamer na obszarze ponad – CCTV monitoring system, with around 60 cameras mounted on building 240 hektarów umożliwi obserwację bram wjazdowych do portu, nabrzeży walls, lighting pylons and navigation light masts, covering more than 240 portowych, wejść do portu, miejsc przeładunków ładunków, również hectares of land. The CCTV will enable monitoring of the entry gates, docks, niebezpiecznych, oraz miejsc zaokrętowania pasażerów. System monitoringu quays, harbour entry points, hazardous goods loading and unloading facilities umożliwi wykrywanie naruszeń obowiązujących przepisów dotyczących as well as passenger boarding points. The new monitoring system will also ochrony środowiska – monitoring będzie miał charakter prewencyjny, co make it possible to register any transgressions of environmental regulations. przyczyni się do zapobiegania zanieczyszczaniu wód basenów portowych, In this sense the monitoring system will help prevent polluting of the harbour w szczególności najgroźniejszymi substancjami ropopochodnymi. waters especially with dangerous petroleum-based waste.

Projekt, realizowany bezpośrednio na granicy zewnętrznej Unii Europejskiej, The project, being put in place directly at the external umożliwi wdrożenie wymogów Strefy Schengen w zakresie udoskonalenia border, will make it possible to implement the Schengen zone requirements form kontroli granicznej i celnej oraz wymogów ochrony obszaru ważnego related to the improvement of border and customs control procedures and dla gospodarczego interesu kraju. Projektowany w gdyńskim porcie system the standards of protection for an area that is crucial to Poland’s business kamer będzie jednym z najbardziej nowoczesnych monitoringów w Polsce. interests. The CCTV camera system planned for the Port of Gdynia is one of the most advanced monitoring systems in Poland.

30 31

Wdrażanie przepisów z Schengen Implementation of Schengen acquis

Priorytet 7 Priority 7

PL 0068 PL 0068 Tytuł: Doposażenie grup mobilnych Polskiej Służby Celnej w środki Title: Equipping Polish Customs Service mobile control groups with transportu wyposażone w sprzęt kontrolny the means of transportation including the control devices Wnioskodawca: Ministerstwo Finansów (Służba Celna) Applicant: Ministry of Finance (Polish Customs Service) Kwota dofinansowania: 3 697 500 euro Grand amount awarded: EUR 3 697 500

Doposażenie Polskiej Służby Celnej Equipping the Polish Customs Service Od chwili przystąpienia Polski do Strefy Schengen ochrona zewnętrznej granicy Unii Europejskiej oraz zapewnienie bezpieczeństwa wewnątrz Unii Ensuring suitable protection of the European Union external border and jest dla Polskiej Służby Celnej sprawą priorytetową. W Wydziałach Zwalczania ensuring security inside the EU has become the priority for the Polish Przestępczości Izb Celnych zostały utworzone specjalne „grupy mobilne”, Customs Service since Poland joined the Schengen zone. Within Customs pracujące w systemie 24-godzinnym, które są odpowiedzialne za prowadzenie Chamber Crime and Fraud Units special mobile groups have been organized. natychmiastowych, niespodziewanych kontroli na terenie całego kraju. Working 24 hours a day, these groups have the responsibility to carry out Ich zadaniem jest wykrywanie i zwalczanie przestępstw transgranicznych, rapid customs spot checks across Poland. Their task is to detect and tackle związanych z nielegalnym posiadaniem lub obrotem towarów. Prowadzone cross-border crimes and frauds related to illegal possession of goods przez nie kontrole stanowią dodatkową kontrolę w stosunku do tej prowadzonej and illegal goods trade. Checks carried out by these units are designed to na wschodniej granicy Polski, która jest równocześnie zewnętrzną granicą supplement the checks performed at Poland’s eastern border that is also the Strefy Schengen. external border of the Schengen zone.

W ramach projektu doposażono grupy mobilne w specjalistyczne pojazdy The project has enabled the mobile groups to be equipped with: specialist pełniące funkcję Mobilnego Stanowiska Kontroli, samochody kombi pełniące vehicles to be used as Mobile Custom Check Control Stations, estate cars funkcję aut pościgowo-rozpoznawczych, jak również mniejsze samochody for fast response and reconnaissance use, and smaller cars to be used as przystosowane do przewozu psów tropiących. W rezultacie znacznie dog unit cars to transport sniffer dogs. As a result, the operating potential of zwiększyły się możliwości operacyjne tych grup, podniosła się ich efektywność such groups and their mobility have been improved, which resulted in the i mobilność. Obserwuje się także wzrost liczby wykrywanych przestępstw increased number of successfully detected customs and fiscal offences and celno-skarbowych. Wpływa to na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa frauds. This, in turn, contributes to a greater safety and protection levels both i ochrony na terytorium Polski i w całym obszarze Schengen. in Poland and the entire Schengen zone.

32 33

Polityka regionalna i działania transgraniczne

Priorytet 9 PL 0010 Tytuł projektu: Polsko-Ukraiński Ośrodek Edukacji Publicznej Wnioskodawca: Miasto Kraśnik Kwota dofinansowania: 442 000 euro

Otwarcie nowego biura Polsko-Ukraińskiego Ośrodka Edukacjii Publicznej w Kraśniku 30.05.2007 Budowanie partnerstw transgranicznych

Polsko-Ukraiński Ośrodek Edukacji Publicznej to projekt przeznaczony dla pracowników samorządów lokalnych oraz działaczy organizacji obywatelskich w Polsce i na Ukrainie, mający na celu stworzenie systemu edukacji oraz budowanie partnerstw lokalnych pomiędzy tymi krajami. Aktywna sieć współpracy obejmuje swym zasięgiem 14 ośrodków na Ukrainie i 14 na terenie Polski, a głównym ośrodkiem realizacji jest Kraśnik.

W ramach projektu zostaną przeprowadzone szkolenia metodą distance learning (szkolenia na odległość), dzięki którym grupy szkoleniowe poszerzą swą wiedzę m.in. w zakresie administracji publicznej, integracji europejskiej, komunikacji społecznej, e-administracji czy rozwoju lokalnego i ekologii. Ważnymi elementami projektu są również konferencje i wizyty studyjne dla administracji publicznej i przedstawicieli organizacji obywatelskich obu krajów. Powstał również nowoczesny portal edukacyjny służący budowaniu wiedzy i przepływowi informacji między Polską a Ukrainą: www.puoep.org. Projekt wspiera także inne niekonwencjonalne formy współpracy, które służą umocnieniu więzi polsko-ukraińskich i propagowaniu idei społeczeństwa otwartego (na przykład rajdy rowerowe z Kraśnika do Lwowa, organizowane co roku w lipcu).

Projekt przyczyni się do usprawnienia funkcjonowania administracji szczebla lokalnego i regionalnego w Polsce i na Ukrainie oraz wpłynie na rozwój współpracy między tymi krajami.

III Ogólnopolski Rajd Rowerowy Kraśnik-Lwów, lipiec 2007 34 Regional policy and cross-border activities

Priority 9 Polish-Ukrainian Centre of Public Education PL 0010 Title: Polish-Ukrainian Centre of Public Education Applicant: Town of Kraśnik Grant amount awarded: EUR 442 000

Building cross-border partnerships

The Polish-Ukrainian Centre of Public Education is a project designed to cater for the needs of local government officers and individuals involved with non-governmental organizations and initiatives, both in Poland and Ukraine. The objective is to create a system of education and to build local partnerships between both countries. Current active network of cooperation links comprises 14 centres in Ukraine and further 14 centres in Poland, with Kraśnik as the main centre of these activities.

The project provides for a range of distance learning programmes that will help delegates increase their understanding and competence in areas such as public administration, European integration, social communication, e-administration, local community development and environmental issues. An important part of the project are conferences and fact-finding missions for local government officers and NGO members from both countries. In addition, a modern educational portal has been established (www.puoep.org) to facilitate the process of building knowledge and assist the transfer of information between Poland and Ukraine. The project also supports various other non-conventional initiatives to strengthen ties between Poland and Ukraine and promote the idea of an open society, such as the annual Kraśnik to Lvov bicycle rally held in July.

The project will help improve the efficiency of the local and regional administration, both in Poland and Ukraine, and contribute to encouraging closer links between both countries.

Kraśnik International Days. August 2007 36

Polityka regionalna i działania transgraniczne Regional policy and cross-border activities

Priorytet 9 Dom Karpacki Priority 9

PL 0011 PL 0011 Tytuł: Dom Karpacki – pobudzanie współpracy transgranicznej Title: Carpathian House – Stimulation of Transfrontier Co-operation regionów karpackich of the Carpathian Regions Wnioskodawca: Fundacja Karpacka – Polska Applicant: Carpathian Foundation – Poland Kwota dofinansowania: 398 863 euro Grant amount awarded: EUR 398 863

Dom Karpacki Carpathian House

Euroregion Karpacki to rolniczy obszar górski leżący w centrum Europy, The Carpathian Euroregion is the mountainous and farming area situated w łańcuchu Karpat i dorzeczu rzeki Cisy. Celem projektu jest ożywienie in the centre of Europe, along the Carpathian chain of mountain ranges, kontaktów pomiędzy pięcioma krajami współtworzącymi Euroregion, in the river Cisa basin. The project is aimed at stimulating the process of tj. Węgrami, Polską, Rumunią, Słowacją i Ukrainą. Projekt ukierunkowany establishing ties among the five countries in the Euroregion, i.e. Hungary, jest na współpracę samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych Poland, Romania, Slovakia and Ukraine. The project focuses on cooperation i instytucji okołobiznesowych z regionu Karpat. between local governments, non-governmental organizations and business environment institutions based in the Carpathian regions. Dofinansowanie zostanie przeznaczone na adaptację oraz wyposażenie lokalu Domu Karpackiego w Sanoku, który będzie służył jako centrum Grant will be used to adapt and furnish the Carpathian House in the southern wystawienniczo-konferencyjne prezentujące najlepsze praktyki pięciu krajów Polish town of Sanok. The facility will then be used as an exhibition and w obszarach gospodarki, turystyki, kultury i edukacji. Rozwojowi współpracy conference centre to present the best practices in the area of business, tourism, będzie też służyć organizacja konferencji i wizyt studyjnych. Istotnym culture and education. Strengthening of cooperation links will also be helped narzędziem wspierania współpracy transgranicznej będzie zorganizowanie by conferences, fact-finding missions and educational visits. An important Forum dla Samorządów Lokalnych Euroregionu Karpackiego, Forum dla instrument to support the transfrontier co-operation will be the Forum for Biznesu oraz EXPO karpackiego. Projekt przewiduje również uruchomienie the Carpathian Euroregion Local Governments, the Forum for Business as strony internetowej w sześciu językach, wydanie mapy euroregionu oraz well as the Carpathian EXPO. A dedicated website in six languages will be publikacji promującej dorobek projektu. launched. In addition, a map of the euroregion will be published, alongside with a special booklet to promote the results of the project. Projekt przyczyni się do intensyfikacji współpracy transgranicznej mieszkańców regionu Karpat oraz ułatwi przepływ informacji i dobrych The project will considerably help intensify the cross-border ties between praktyk w dziedzinach nim objętych. residents of the Carpathian region and facilitate the transfer of information and best practices in the areas covered by it.

Official opening of the Carpathian House, Sanok, January 2008 38 39

Pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire Technical assistance relating to implementation of acquis communautaire

Priorytet 10 Priority 10

PL 0013 PL 0013 Tytuł: Wdrożenie procedury transpozycji wspólnotowych aktów Title: Implementing the Transposition Procedure of Community prawnych do polskiego porządku prawnego Legal Acts in to the Polish Legal System Wnioskodawca: Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Applicant: Office of the Committee for the European Integration, Departament Prawa Unii Europejskiej European Union Law Department Kwota dofinansowania: 360 000 euro Grant amount awarded: EUR 360 000

Transpozycja wspólnotowych aktów prawnych Transposition Procedure of Community Legal Acts

Każde z państw członkowskich Unii Europejskiej zobowiązane jest zapewnić Each European Union member state is under obligation to ensure correct, prawidłowe, pełne oraz terminowe wdrożenie wspólnotowych aktów prawnych complete and timely transposition of all European Community legal acts do krajowej legislacji. Jest to jeden z priorytetów Komisji Europejskiej. into their respective legal systems. This is one of European Commission’s priorities. Projekt ma na celu doskonalenie procedur transpozycji prawa unijnego do polskiego prawodawstwa oraz poszerzanie możliwości dostępu do This project aims to improve the efficiency of transposition procedures informacji dotyczących tego procesu. Przewiduje on utworzenie bazy of the EU law into the Polish legal system with the concurrent broadening danych, zawierającej informacje o stanie oraz sposobie transpozycji do prawa of access to information regarding these procedures. It provides for polskiego nowo przyjmowanych wspólnotowych aktów prawnych. W ramach the creation of a data base with information about every new legal acts projektu opracowywane będą analizy i ekspertyzy na tematy związane introduced by the European Community along with the details on the way z rozwiązywaniem problemów powstałych w trakcie procesu transpozycji. of its transposition into the Polish law and current status. Also analyses and Zorganizowane zostaną także szkolenia dla użytkowników bazy danych expert opinions will be prepared on the issues related to the creation of data i konferencje informujące o możliwościach i sposobie jej wykorzystania. bases and dealing with problems encountered during the transposition Dla szerszego grona odbiorców przeznaczona będzie strona internetowa process. The project also involves training programmes and conferences zawierająca uproszczoną wersję bazy danych i udostępniająca informacje for the data base users informing about possibilities and methods of using na temat zakończonych prac nad poszczególnymi zadaniami. Na bieżąco it. To facilitate access to information for a wider group of interested parties, będzie możliwe dokładne sprawdzenie, jak wygląda proces wdrażania a dedicated website will be launched containing a simplified version of the do polskiego prawodawstwa poszczególnych unijnych aktów prawnych. data base and information about the work completed regarding individual tasks. This will make it possible to monitor the process of implementation Projekt jest w pełni polskim autorskim rozwiązaniem i innowacją w skali individual EU legal acts. europejskiej. Z dużym entuzjazmem został przyjęty przez Komisję Europejską, która uznała, iż mógłby w przyszłości posłużyć za model dla innych państw This highly innovative project is unique on an European scale and was członkowskich Unii Europejskiej. developed by Polish specialists. It was met with great enthusiasm by the European Commission who sees the project as a model for other European Union member states to follow.

40 41

Pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire Technical assistance relating to implementation of acquis communautaire

Priorytet 10 Priority 10

PL 0012 PL 0012 Tytuł: Wzmocnienie aktywnego udziału Polski w procesie Title: Strengthening Poland’s Active Participation in the Process of stanowienia prawa Unii Europejskiej Establishing the EU Law Wnioskodawca: Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Applicant: Office of the Committee for the European Integration, Departament Polityki Integracyjnej Integration Policy Department Kwota dofinansowania: 300 000 euro Grant amount awarded: EUR 300 000

Polska aktywna w stanowieniu prawa UE Poland is active in shaping the EU law

Polska jako kraj członkowski Unii Europejskiej ma wpływ na kształt As an European Union member state, Poland exerts its influence over prawa wspólnotowego, dlatego konieczne jest tworzenie bardzo dobrych decision making process in the EU. For that reason it is necessary to ensure jakościowo stanowisk Rządu wobec propozycji Komisji Europejskiej (KE), the highest quality of positions presented by the Polish Government regarding odzwierciedlających interesy polskiego społeczeństwa. Celem projektu proposals formulated by the European Commission, which reflect opinions jest pogłębienie udziału organizacji pozarządowych i społeczeństwa of Polish citizens. The objective of this project is to increase the participation w kształtowaniu unijnych rozwiązań prawnych. of non-governmental organizations and the public opinion in the process of shaping the EU law. Po przedstawieniu przez Komisję Europejską propozycji aktów prawnych czy dokumentów pozalegislacyjnych każdy obywatel i każda organizacja As a general rule, non-governmental organizations or civil society associations może wyrazić swoje zdanie na ich temat. KE i administracja polska oczekują may express their opinions about each legislative and non-legislative EU takich opinii. Daje to możliwość pełniejszego uwzględnienia w stanowisku proposal. Both the European Commission and Polish State administration zajmowanym w toku negocjacji przez Polskę interesów poszczególnych expect and welcome such opinions. It provides a great opportunity to take grup społecznych i zawodowych, a w konsekwencji ich odzwierciedlenia into consideration interests of various social and professional groups while w ostatecznym kształcie danego przepisu. formulating Poland’s positions in negotiations and to reflect those opinions in the final document. Dlatego powstał projekt, który ma ułatwiać polskiej administracji, organizacjom społecznym i gospodarczym oraz opinii publicznej aktywniejszy udział Therefore, a new project was launched to ensure more active involvement of w procesie stanowienia prawa UE. Do osiągnięcia tego celu służą trzy the Polish administration, non-governmental and business organizations as działania realizowane w ramach projektu: well as of the public opinion in the EU legislative process. The realization of – wsparcie analityczne dla urzędników Urzędu Komitetu Integracji this objective is based on three main measures: Europejskiej, którzy koordynują proces opracowywania stanowisk rządu – analytical support to the officers of the Office of the Committee for the polskiego do propozycji Komisji Europejskiej, European Integration who coordinate the process of formulating Polish – wsparcie finansowe dla organizacji społecznych i gospodarczych na zakup Government’s positions regarding European Commission’s proposals, ekspertyz pomocnych w przygotowaniu opinii tych organizacji na temat – financial support to social and business organizations to assist in purchasing propozycji Komisji Europejskiej expert opinions that are helpful in preparing their official opinions concerning – rozbudowa i wypromowanie platformy internetowej Europejska Debata the European Commission’s proposals, Publiczna (www.debata.ukie.gov.pl). Konferencja „Wzmocnienie aktywnego udziału Polski w procesie stanowienia Conference ”Strengthening Poland’s Active Participation in the Process – development and promotion of the European Public Debate web platform 42 prawa Unii Europejskiej”, Warszawa 3.10.2007 of Establishing the EU Law”, Warsaw 3.10.2007 (www.debata.ukie.gov.pl). 43

Ochrona środowiska Protection of the environment

Priorytet 1 Priority 1

PL 0154 PL 0154 Tytuł: Budowa kanalizacji sanitarnej i rozbudowa oczyszczalni Title: The Construction of Sanitary Sewage System and the ścieków w aglomeracji Brzozów oraz kanalizacji Development of the Sewage Treatment Plant in Brzozów and the wsi Humniska Sewage System of in the Village of Humniska Wnioskodawca: Gmina Brzozów Applicant: Brzozów Municipality Kwota dofinansowania: 1 513 937 euro Grant amount awarded: EUR 1 513 937

Budowa kanalizacji i rozbudowa oczyszczalni Construction of a sewage system and expansion of a sewage treatment plant Gmina Brzozów, licząca ponad 26 tysięcy mieszkańców, położona jest w południowo-wschodniej Polsce na Pogórzu Dynowskim nad rzeką The Brzozów Municipality, with 26 000 residents, is situated in the south- Stobnicą. Jednym z najważniejszych problemów, z jakimi od wielu lat east of Poland, on the Dynowskie Plateau, over the Stobnica river. One of borykała się gmina, był brak kanalizacji na terenie znacznej jej części, jak the key issues that the municipality has struggled with for years was the lack również zbyt mała przepustowość istniejących oczyszczalni ścieków. Taki of a sewage system over large part of the area and inadequate capacity stan rzeczy ograniczał możliwości rozwoju społeczno-gospodarczego of the existing system. This hindered the social and economic development Brzozowa. Stanowił też zagrożenie dla środowiska naturalnego oraz zdrowia of the municipality and constituted a hazard to the environment and residents’ jego mieszkańców. health.

Projekt zakłada budowę sieci kanalizacyjnej o długości prawie 19 km, Nearly 19 km of sewage system will be built, the Brzozów-Borkówka sewage rozbudowę oczyszczalni ścieków Brzozów-Borkówka oraz budowę treatment plant expanded and 10 sewage pumping stations constructed. 10 przepompowni ścieków. W wyniku realizacji projektu oczyszczanie After the completion of the project, treatment of sewage will be carried out ścieków będzie się odbywać zgodnie z normami polskimi i europejskimi, in line with the Polish and European standards while the quality of the river a jakość wód powierzchniowych rzeki Stobnicy znacznie się polepszy. Stobnica surface waters will also increase. As a consequence it will help To z kolei wpłynie na podniesienie jakości życia mieszkańców gminy improve the quality of life in the municipality and will facilitate the growth i umożliwi rozwój społeczno-gospodarczy gminy Brzozów. of the Brzozów Municipality.

To wielkie jak na warunki gminy przedsięwzięcie umożliwi skanalizowanie This huge undertaking, by the municipality standards, will enable the znacznej części (87%) aglomeracji Brzozowa, w tym podłączenie do sieci connection of the majority of the Brzozów Municipality (87%) to the sewage szpitala specjalistycznego. W Brzozowie oraz wsi Humniska zniknie wiele system, including the local specialist hospital. Importantly, a large number szamb, które nie spełniają już podstawowych norm sanitarnych. O 1000 of existing septic tanks not meeting the basic standards in the Brzozów metrów sześciennych na dobę zwiększy się przepustowość oczyszczalni and Humniska area will disappear. The capacity will be increased by 1000 ścieków. Warto dodać, że w oczyszczalni zastosowano dodatkowy cubic metres per 24 hours. It is worth noting that a third stage of the sewage trzeci stopień oczyszczania biologicznego (laguna hydroponiczna), biological treatment, i.e. hydroponic lagoon based on the Polish technology, oparty na polskiej technologii, który umożliwi ostateczne doczyszczenie has been used in the plant. It will make it possible to conclude final treatment i zneutralizowanie wód pościekowych. and neutralization of the post-sewage waters.

44 45

Ochrona środowiska Protection of the environment

Priorytet 1 Priority 1 PL 0124 PL 0124 Tytuł: Kompleksowa termomodernizacja budynków Wydziału Title: Complex thermo-modernization of the buildings of the Faculty Elektrotechniki i Elektroniki Politechniki Łódzkiej of Electrical and Electronic Engineering, Wnioskodawca: Politechnika Łódzka Łódź University of Technology Kwota dofinansowania: 1 346 442 euro Applicant: Łódź University of Technology Grant amount awarded: EUR 1 346 442

Termomodernizacja budynków Politechniki Thermo-modernization of the Technical University buildings Politechnika Łódzka jest jedną z największych uczelni technicznych w kraju. Aktualnie studiuje na niej ponad 21 000 osób na dziewięciu wydziałach. Łódź University of Technology is among Poland’s largest technical univer- Kształci ich ponad półtora tysiąca nauczycieli akademickich, a prowadzone sities, with over 21 000 students and more than 1 500 academic teachers. przez uczelnię badania w wielu dziedzinach nauki i technologii należą Many research projects conducted here in a number of fields of science and do czołowych w kraju i za granicą. technology are among the leading high-profile programmes in Poland.

W wyniku realizacji projektu sześć budynków należących do Politechniki Thanks to the project, the Łódź University of Technology buildings will undergo Łódzkiej zostanie poddanych kompleksowej termomodernizacji. Zakłada się comprehensive thermal insulation and heating upgrading programme. New łącznie docieplenie ponad 23 000 metrów kwadratowych powierzchni ścian thermal insulation will be laid over more than 23 000 sq. metres of building i dachów, wymianę okien i drzwi oraz modernizację instalacji centralnego walls and roofing, together with new window double glazing and door ogrzewania we wszystkich obiektach. replacement and upgrading of the central heating system in all buildings.

Głównym celem projektu jest obniżenie energochłonności budynków oraz The project main objective is to reduce the energy consumption of the zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza. W ramach podjętych prac buildings and decrese in air pollution issued into the atmosphere. The project zostaną usunięte również płyty eternitowe (zawierające cząstki rakotwórcze) will also involve the removal of eternit fibre-cement roofing boards and panels pokrywające budynki, dzięki czemu zdecydowanie poprawi się stan (containing carcinogenic fibres) which will considerably improve the human środowiska ludzkiego w okolicach obiektów. environment in the campus area.

W wyniku realizacji przedsięwzięcia zostaną osiągnięte również inne pośrednie When completed, the project will also bring other indirect benefits, such as the korzyści, m.in.: poprawa walorów architektonicznych kampusów Politechniki, visual architectural enhancement of the Technical University campuses and a także zwiększenie komfortu osób korzystających ze zmodernizowanych considerable improvement of the comfort of using the modernized buildings. budynków użyteczności publicznej. Dla uczelni termomodernizacja The project will also bring tangible long-term benefits to the Łódź University przyniesie konkretne długofalowe korzyści finansowe: koszty zużycia energii of Technology, with the energy costs cut by about PLN 300 000 annually. zmniejszą się o ponad 300 tysięcy złotych rocznie.

46 47

Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych Protection of the environment, with a particular emphasis on strengthening the administrative capacity

Priorytet 8 Priority 8

PL 0103 PL 0103 Tytuł: Wzmocnienie zdolności administracyjnych Title: Strengthening the Administrative Capacity in Order w zarządzaniu ochroną środowiska polskiej strefy przybrzeżnej to Improve the Management of Polish Coastal Zone Environment Wnioskodawca: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Applicant: Institute of Meteorology and Water Management Kwota dofinansowania: 306 000 euro Grant amount awarded: EUR 306 000

System zarządzania ochroną środowiska polskiej Management system for the Polish coastal strefy przybrzeżnej zone environment

Zarządzanie polską strefą przybrzeżną należy do statutowych obowiązków Management of the Polish coastal zone is part of statutory responsibilities wielu instytucji szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego. Jakość of a number of Polish national, regional and local institutions. The quality podejmowanych decyzji administracyjnych zależy w dużej mierze od dostępu of administrative decisions to a large extent depends on access to data on do właściwych informacji o środowisku morskim, służących prognozowaniu the sea environment which are also used to forecast the condition of the stanu środowiska. Obecnie w Polsce brak jest systemu informatycznego, który environment. At the moment Poland lacks an IT system that would be used służyłby zarządzaniu informacją o środowisku polskiej strefy przybrzeżnej, to manage the wealth of information on the Polish coastal zone environment a co za tym idzie – usprawniłby zdolności instytucjonalne administracji and to improve the efficiency of the administration responsible for the odpowiedzialnej za ochronę środowiska. environment.

Celem projektu jest zbudowanie zintegrowanego systemu informacyjno- The project aims at developing an integrated IT system to bring together informatycznego, który połączy różne źródła informacji. Tym samym umożliwi various sources of information and data. When ready, the system will offer on szeroki i bogaty dostęp do tych danych oraz prognoz dotyczących stanu wide access to data and forecasts regarding the condition of the sea środowiska morskiego w polskiej strefie przybrzeżnej. Zapewni także sprawną environment on the Polish coastal zone. It will also facilitate efficient exchange wymianę informacji, co jest szczególnie ważne w sytuacjach groźnych of information which is essential in urgent and crisis situations. The central i kryzysowych. Centralnym punktem systemu będzie portal informacyjny part of the system will be a new web-based portal „The Sea Environment „Środowisko morskie polskiej strefy brzegowej”. of the Polish Coastal Zone”.

Struktura informatyczna zwiększy też współpracę z innymi krajami, polegającą The new IT system will also facilitate closer links with other countries based na lepszej wymianie wiedzy i ekspertyz. Dzięki temu zharmonizowane zostaną on the exchange of information and expertise. This in turn will lead to the regionalne i europejskie działania na rzecz poprawy stanu wód morskich. harmonization of regional and European measures undertaken to improve Przewiduje się także połączenie systemu z Europejską Służbą Poziomów the condition of sea waters. The system is to be connected with the Morza (ESEAS), mieszcząca się w Norwegian Mapping Authority-Statkart European Sea-Level Service (ESEAS) located in the Norwegian Mapping w norweskim Hønefoss. Projekt wpisuje się w ogólny cel poprawy warunków Authority-Statkart, based in Hønefoss, Norway. The project is part of a more środowiskowych poprzez usprawnienie egzekucji prawa z zakresu ochrony general drive to improve the environment conditions through more efficient środowiska i dzięki łatwiejszemu dostępowi do danych środowiskowych. enforcement of the environmental law thanks to easier access to information on the environment. Ogródek stacji hydrologiczno-meteorologicznej Instytutu Meteorologii Analog marigraph (tide gauge) for measuring changes of sea level 48 i Gospodarki Wodnej w Porcie Północnym w Gdańsku 49 Spis treści Contents

Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego 4 Conservation of European cultural heritage 4 Promowanie zrównoważonego rozwoju 10 Promotion of sustainable development 10 Rozwój zasobów ludzkich 14 Human resource development 14 Ochrona zdrowia i opieka nad dzieckiem 18 Health and childcare 18 Badania naukowe 24 Academic research 24 Wdrażanie przepisów z Schengen 30 Implementation of Schengen acquis 30 Polityka regionalna i działania transgraniczne 34 Regional policy and cross-border activities 34 Pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire 40 Technical assistance relating to implementation of acquis communautaire 40 Ochrona środowiska 44 Protection of the environment 44 Ochrona środowiska z uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych 48 Protection of the environment, with a particular emphasis on strengther the administrative capacity 48

Podane kwoty dofinansowania dla poszczególnych projektów są zgodne z Planami Wdrażania Projektów The presented grant amounts of various projects are in line with the Project Implementation Plans – stan na dzień 30 marca 2008 r. – as of 30 March 2008

Wydawca: Published by: KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY NATIONAL FOCAL POINT Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Ministry of Regional Development (MRR) ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa, Poland www.eog.gov.pl www.eog.gov.pl

Nadzór merytoryczny, koordynacja prac, weryfikacja tekstów: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Depar- Content-related assistance and project co-ordination: Ministry of Regional Development, Department of Aid tament Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej Programmes and Technical Assistance

Teksty: Joanna Godlewska, Agata Rokita, Marek Rokita, Emanuela Tatarkiewicz, Wojciech Trzcionka/Agencja Written by: Joanna Godlewska, Agata Rokita, Marek Rokita, Emanuela Tatarkiewicz, Wojciech Trzcionka/Presso Presso; Tłumaczenie: Andrzej Bąkowski Agency; English translation: Andrzej Bąkowski Smartlink Sp. z o.o., ul. Kościerzyńska 7, 60-446 Poznań, www.smartlink.pl Smartlink Sp. z o.o., ul. Kościerzyńska 7, 60-446 Poznań, www.smartlink.pl

Zdjęcia: Krzysztof Gasparski (str. 19, 21), Jacek Giluń (str. 14, 15), Michał Gmitruk (str. 29), Jerzy Gontarz Photograph: Krzysztof Gasparski (pp. 19, 21), Jacek Giluń (pp. 14, 15), Michał Gmitruk (p. 29), Jerzy Gontarz (str. 48, 49), Wojciech Mróz (str. 10), Joanna Perzanowska (str. 11), Robert Sawicki/Urząd Miasta Bydgoszczy (pp. 48, 49), Wojciech Mróz (p. 10), Joanna Perzanowska (p. 11), Robert Sawicki/Bydgoszcz City Hall (cover, (okładka, str. 8, 9), Krzysztof Sidorczak (str. 48), Katarzyna Staszyńska (str. 11), Artur Tabor (str. 24, 25, 26, 27), pp. 8, 9), Krzysztof Sidorczak (p. 48), Katarzyna Staszyńska (p. 11), Artur Tabor (pp. 24, 25, 26, 27), Emanuela Emanuela i Dawid Tatarkiewiczowie/Odonata (str. 4, 5, 6, 7, 16, 17, 30, 31, 32, 33, 46, 47), Janusz Tatarkiewicz and Dawid Tatarkiewiczowie/Odonata (pp. 4, 5, 6, 7, 16, 17, 30, 31, 32, 33, 46, 47), Janusz Tatarkiewicz (pp. 36, (str. 36, 38, 44, 45), Wojciech Trzcionka/Agencja Presso (str. 12, 13, 22, 23), Urząd Miasta Poznania (str. 18, 20), 38, 44, 45), Wojciech Trzcionka/Presso Agency (pp. 12, 13, 22, 23), Poznań City Hall (pp. 18, 20), Piotr Waniorek/ Piotr Waniorek/Żelazna Studio (str. 28, 40, 41), Polsko-Ukraiński Ośrodek Edukacji Publicznej (str. 34, 35, 37), Żelazna Studio (pp. 28, 40, 41), Polish-Ukrainian Centre of Public Education (pp. 34, 35, 37), The Carpathian Fundacja Karpacka – Polska (str. 39), www.ukie.gov.pl (str. 42, 43) Foundation – Poland (p. 39), www.ukie.gov.pl (pp. 42, 43) Dyrektor artystyczny: Maciej Mazur Graphic design director: Maciej Mazur

ISBN: 978-83-7610-016-6 ISBN: 978-83-7610-016-6

Publikacja współfinansowana ze środków pomocy technicznej w ramach Mechanizmu Finansowego Publication co-financed from the technical assistance funds under the EEA Financial Mechanism and the Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego Norwegian Financial Mechanism

50